Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 14 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५२
भगवतीसत्र दृष्टयादीनां कथमिति चेत् जीववीर्यप्रभवत्वा तस्य दृष्टयादेरिति गृहाण, अत. एव आभिनिवोधिकज्ञानविषयस्येत्याधपि निस्वयम् , ज्ञानस्य ज्ञायेन सह सम्बन्धविवक्षणादिति, 'आभिगिबोहियणाणस जाव केवलनाणस्स' आभिनिवोधिकज्ञानस्य यावत् केवलज्ञानस्य, अत्र यावत्पदेन मतिश्रुतावधिमनःपर्यवज्ञानानां संग्रहो भवति, ततश्च मतिश्रुतावधिमनःपर्यवकेवलज्ञानसम्बन्धी विविधो जीवपयोगानन्तरपरम्मरबन्धो ज्ञातव्य इति भावः। 'मइ अन्नाणस्स मुय अन्नाणस्स विभंगनाणस्स' मत्यज्ञानस्य श्रुताज्ञानस्थ विभङ्गज्ञानस्य च संबन्धी विविधो बन्धो भवतीति ज्ञातव्यम् । 'एवं आभिणियोहियणाणविसयस्स भंते ! कइविहे बंधे कि इस प्रकार की मान्यता में दृष्टयादिकों में जीवप्रयोग बंध आदि रूप से व्यपदेश्यता कैसे हो सकेगी? तो ऐसा कहना भी ठीक नहीं है क्योंकि ये दृष्ट्यादिक जीव के वीर्य से प्रभव है अतः इनमें जीवप्रयोग बंध आदिरूप से व्यपदेश्यता बन जाती है। इसी प्रकार से-'आभिणि. बोहियनाणस्स जाव केवलनाणस्स' आभिनियोधिकज्ञान का और यावत् केवलज्ञान का जो जीव के साथ संबंधरूप बंध है वह भी जीव प्रयोग, अनन्तर और परम्पराबंध के भेद से तीन प्रकार का होता है, यहां यावत् शब्द से श्रुत्रज्ञान, अवधिज्ञान और मनःपर्ययज्ञान का ग्रहण हुआ है 'मइ अन्नाणस्त सुध अन्नाणस्स विभंगनाणस्स' इसी प्रकार से मत्यज्ञान, श्रुताज्ञान और विभंगज्ञान इनका जो अपने २ आधाररूप जीव के साथ संबंध रूप बंध है वह भी जीवप्रयोगबंध आदि के भेद से तीन प्रकार का है। ‘एवं आभिणियोहियणाणविसयस्स કહેવામાં આવે કે-આ રીતની માન્યતામાં દૃષ્ટિ વિગેરેમાં જીવપ્રોગબંધ વિગેરે રૂપથી થપદેશપણુ કેવી રીતે થઈ શકશે ? એમ કહેવું તે પણ બરેબર નથી, કેમકે આ દૃષ્ટિ વિગેરે જીવના સામર્થ્યથી થયેલ છે. જેથી તેમાં જીવપ્રગબંધ વિગેરે રૂપથી વ્યપદેશ્ય પણ બની જાય છે. એ જ રીતે
आभिणिबोहियनाणस्स जाव केवलनाणस' मालिनिमाधिशानन मन થાવત્ કેવળજ્ઞાનને જીવની સાથે જે સંબંધ રૂપ બંધ છે, તે પણ જીવપ્રગબંધ, અનન્તર અને પરસ્પર બંધના ભેદથી ત્રણ પ્રકારને થાય છે. અહિયાં યાવત્ શબ્દથી શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન અને મન:પર્યવજ્ઞાન ગ્રહણ १२॥ छ. 'मइ अन्नाणस्य सुयअन्नाणस्स विभंगनाणस्स' से शत भक्ति અજ્ઞાન, શ્રત અજ્ઞાન અને વિર્ભાગજ્ઞાન તેને જે પિતપોતાના આધારરૂપ જીવની સાથે સંબંધરૂપબંધ છે. તે પણ જીવપ્રગબંધ વિગેરે ભેદથી ત્રણ प्रारना छे. 'एवं आभिणिबोहियनाणविसयस्स भंते कइविहे बंधे पण्णत्ते है
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
