Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 14 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 647

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ. ३ ०१ नागकुमारदेवस्योत्पादादिकम्
દુર્યો
स एव जघन्यकाल स्थितिको जीवो जघन्यकालस्थितिकनागकुमारावासे समुत्प aa aai aaya aक्तव्यता निरवशेषा भणितव्येति पञ्चमो नमः ५ ।
स एव स्वयं जघन्यकालस्थितिको जीव उत्कृष्टकालस्थितिकनाग कुमारावासे जायते तदा तस्यापि पूर्वपदर्शितरीत्यैव सर्वाऽपि वक्तव्यता वक्तव्येति, नवरं कालापेक्षया जघन्योत्कृष्द्वाभ्यां सातिरेके द्वे पूर्वकोटी एतात्रकालपर्यन्तं सेवेत तथा एतावत्कालपर्यन्तं गमनागमने कुर्यादिति षष्ठो गमः ६ ।
अथ तृतीयत्रिकं दर्शयितुमाह- 'सो चेत्र' इत्यादि, 'सो चेत्र अध्पणा उक्कोसकालट्ठिइओ जाओ' स एव आत्मनोत्कर्षकालस्थितिको जातः, स एव संख्यातवर्षानागकुमारों के आवास में उत्पन्न होता है तो उस सम्बन्ध में भी पूर्व प्रदर्शित रीति के अनुसार ही समस्त वक्तव्यता यहां वक्तव्य होती है यह पांचवा गम है
वही जीव जघन्य काल की स्थितिवाला उत्कृष्ट काल की स्थिति वाले नाकुमारों के आवासोंमें उत्पन्न होता है तब उसके संबन्ध में भी पूर्व प्रदर्शित रीतिके अनुसार ही सभी वक्तव्यता समझ लेनी चाहिए परन्तु जहां पर दोनों में भिन्नता आती है वह इस प्रकार से है - काल की अपेक्षा वह जघन्य और उत्कृष्ट से सातिरेक दो पूर्वकोटि तक उस तिर्यग्गति का और नागकुमार गति का सेवन करता है और इतने ही काल तक वह उस गति में गमनागमन करता है । ऐसा यह छुट्ठा गमक है ।
अब सूत्रकार तृतीय त्रिक को प्रकट करने के लिये ऐसा कहते हैं'सो चेव अपणा उक्कोसकालट्ठिइओ जाओ' यदि वह असख्यात वर्षाકાળની સ્થિતિવાળા નાગકુમારના આવાસમાં ઉત્પન્ન થાય છે તે તે સમ ધમાં પણ પહેલા કહેલ રીત પ્રમાણે જ સઘળુ' કથન અહિ* કહેવુ જોઇએ એ રીતે આ પાંચમા ગમ કહ્યો છે. ૫
તે હવે છઠ્ઠો ગમ કહેવામાં આવે છે—જઘન્ય કાળની સ્થિતિવાળા જીવ ઉત્કૃષ્ટ કાળની સ્થિતિવાળા નાગકુમારાના આવાસેામાં ઉત્પન્ન થાય છે. તે તે સંબંધી પશુ પહેલા કહ્યા પ્રમાથેની રીતથી જ તમામ કથન સમજી લેવુ' પરંતુ જ્યાં એ કથન કરતાં બન્નેમાં જુદા પણુ આવે છે, તે આ પ્રમાણે છે, કાળની અપેક્ષાથી તે જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી સાતિરેક એ કાટિ સુધી
તિર્યંચ ગતિનુ' અને નાગકુમાર ગતિનું સેવન કરે છે. અને એટલા જ કાળ સુધી તે એ ગતિમાં ગમનાગમન કરે છે, આ રીતે આ છઠ્ઠો ગમ છે. હું
હવે સૂત્રકાર ત્રીજા ત્રિકને ખતાવવા માટે નીચે પ્રમાણે સૂત્રપાઠ કહે छे- 'सो चेव अप्पणा उक्कोसका लट्ठिइओ जाओ०' ले ते असभ्यात वर्षांनी
भ० ८०
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪