Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 14 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 663

प्रमैयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.३ सू०१ नागकुमारदेवस्योत्पादादिकम् ६४९ त्रिष्वपि गमकेषु तस्यैवासंख्यातवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यस्य उत्कृष्ट कालस्थितिकस्य असुरकुमारेषु समुत्पद्यमानस्य यथा त्रयो गला भवन्ति तथाऽत्रापि त्रयो गमा वेदितव्याः, अनु कुमारे समुत्पद्यमानस्य स्वयं संजातोत्कृष्टस्थितिकमनुष्यस्य चरमात्रमो ममाः यथा कथिता स्तथैव इहालि। 'णवरं णागकुमारढिई संवेहंच जाणेज्जा' नवरं नागकुमारस्थिति संवेधं च जानीयात् स्थितिसंवेधौ नागकुमारस्य वक्तव्यो, 'सेसं तं चेत्र शेष-स्थितिकायसंवेधातिरिक्तं सर्वमपि तदेवपूर्भेक्तमेवात्र स्वयं संजातोत्कृष्टकालस्थिति कस्य नागकुमारे उत्पादादिकं ज्ञातव्यम् नवरम्, शरीरावगाहना-त्रिष्वपि गमकेषु जघन्योत्कृष्टाभ्यां त्रीणि गव्य॒तानि-गव्यूतत्रय प्रमाणेति तथा नागकुमाराणां स्थिति संवेधं च वदेदिति चरमत्रिकस्य प्रथमः आदितः सप्तमो गमः ७ । स्वयं संजातोत्कृष्टकालस्थितिकस्य जघन्यकालस्थिति. स्थिति वाले संज्ञी असंख्यातवर्षायुष्क मनुष्य की जैसी वक्तव्यता कहनी चाहिये, तात्पर्य यही है कि असुरकुमारों में उत्पन्न होने योग्य उत्कृष्ट काल की स्थितिवाले असंख्वात वर्षायुप्फ संज्ञो मनुष्य के जैसे अन्तिम तीन गम प्रकट किये गये हैं वैसे ही बे तीन गम यहां पर भी प्रकट करनाचाहिये, 'णवरं णागकुमाराट्टिइंसंवेहं च जाणेज्जा' परन्तु नागकुमार की स्थिति और संवेध यहां पर कहना चाहिये 'सेसं तं चेत्र स्थिति और काय संवेध के अतिरिक्त और सब पूर्वोक्तही वह यहाँ स्वयंसं जात उत्कृष्ट स्थितिवाले मनुष्यका नागकुमार में उत्पादादि को जानना चाहिये, यहां तीनों गमों में शरीरावगाहना जघन्य और उत्कृष्ट से तीन गव्यूतिप्रमाण है।
ऐसा यह अन्तिमत्रिक का प्रथम आदिसे सप्तम गम है । આયુષ્યવાળી સંજ્ઞી મનુષ્ય સંબંધમાં જે પ્રમાણે કથન કર્યું છે, તે પ્રમાણે કથન અહિયાં કહેવા જોઈએ. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે-અસુરકુમારેમાં ઉત્પન્ન થવાને ગ્ય ઉત્કૃષ્ટ કાળની સ્થિતિવાળા અસંખ્યાત વર્ષની આયુષ્ય. વાળા સંજ્ઞી મનુષ્યના સંબંધના છેલ્લા ત્રણ ગમે જે પ્રમાણે પ્રગટ કર્યા છે a प्रभारी ते त्रये सभी अडियां ५५ ४ . 'णवरणागकुमारदिई संवेधच जाणेज्जा' ५२'तु नाममारनी स्थिति भने सव५ अडियो वा नसे. 'सेसं तं चेव' स्थिति भने यस वध शिवाय भी तमाम ४थन ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા મનુષ્યના નાગકુમારમાં ઉત્પાદ વિગેરેના કથન પ્રમાણે જ સમજવું. અહિયાં ત્રણે ગમેમાં શરીરની અવગાહના જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણ ગચૂતિ (ગાઉ) પ્રમાણ છે. એ રીતને આ છેલ્લા ત્રિકને પહેલે અને આદિથી સાતમે ગમ છે. ૭
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૪