Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 14 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
1
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२१ व. १ ३.८-१० पुष्पफलबीजगत जीवनिरूपणम् ३३९ तमेव दर्शयति- 'नवरं' इत्यादि, 'नवरं देवा उववज्जंति जहा उप्पलुद्दे से' नवरम्केवलम् देवा उत्पद्यते यथोत्खलोरा के मूलादौ देवानामुत्पत्तिर्न वर्णिता अशुभस्थाने देवोत्पत्तेरनङ्गीकारात् इह पु०पे तु देवा अपि उत्पद्यन्ते यथोत्पलोदेशके वर्णितम् एतावानेव भेदः मूलाद्युद्देशकापेक्षया पुष्पोद्देशकस्य । तथा 'चचारि लेस्साओ' चतस्रो लेश्याः पुष्पजीवानाम् एतदंशेऽपि मूलाद्युदेशकापेक्षया वैलक्षण्यम् 'असीईभंगा' अशीति ङ्गाः लेश्यासंबन्धिनः पुष्यजीवानाम् । चतस्रषु लेश्यासु एकरवे चत्वारो भङ्गाः ४, तथा चतसृषु बहुत्वे चत्वारो भङ्गाः ४ तथा पदचतुष्टये ष सु द्विकसंयेगेषु प्रत्येकं चतुर्भङ्गिकासद्भावात् चतुर्विंशतिर्भङ्गाः २४ । तथा चतुर्षु yogitaका जो भेद है उसे अब सूत्रकार यों प्रकट करते हैं वे कहते हैं 'नवरं देवा उववज्जंति' पुष्प में देव भी उत्पन होते हैं-तात्पर्य ऐसा है कि जिस प्रकार से उत्पलोद्देशक में मूलादि में देवों की उत्पत्ति नहीं होती है ऐसा कहा गया है क्यों कि मूलादिरूप अशुभ स्थानों में देवों की उत्पत्ति अङ्गीकार नहीं की गई है परन्तु इस पुष्पोद्देशक में तो देव भी पुष्प में उत्पन्न होते हैं ऐसा कहा गया है' तथा 'चत्तारि बेस्साओ' पुष्पोद्देशक में पुष्प जीवों के चार लेश्याएँ कही गई हैं मूलादि उद्देशकों की अपेक्षा पुष्पजीवों के इस अंश में भी भिन्नता है इनके इनलेश्याओं के ८० भंग कहे गये हैं । वे इस प्रकार से हैं - चार लेश्याओं में एकत्व में चार भंग होते हैं और अनेकत्व में भी चार भंग होते हैं-कुल ये ८ असंयोगी भंग हो जाते हैं। चारलेश्याओं में विकसंयोगी६ भंग होते हैं और फिर इन छह भंगों में से प्रत्येक भंग के एकस्व और बहुत्व को छे, सूत्रार हवे ते लेहने अगर रैछे तेथे उडे छे, 'नवर' देवा उववज्र्ज्जति ' પુષ્પમાં દેવા પણ ઉત્પન્ન થાય છે. કહેવાનુ તા એ છે કે-જે રીતે ઉત્પલ ઉદ્દેશામાં મૂલ વિગેરેમાં દેવાની ઉત્પત્તિ થતી નથી. એ પ્રમાણે કહે. વામાં આવ્યું છે-કેમકે મૂલ વિગેરે રૂપ અશુભ સ્થાનામાં દેવાની ઉત્પત્તિ સ્વીકારેલ નથી પણ આ પુષ્પ ઉદ્દેશામાં તે પુષ્પમાં દેવ ઉત્પન્ન થાય છે, એ प्रमाणे उधु छे, तथा 'चत्तारि लेखाओ' पुष्प उद्देशानां युग्पना भने ४ ચાર લૈશ્યાએ કહી છે, મૂળ વિગેરે ઉદ્દેશાઓની અપેક્ષાએ પુષ્પના જીવાનુ’ આ અંશમાં પણ ભિન્નપણુ-જુદાઇ છે, તેને આ લેશ્યાઓના ૮૦ એશી ભગા કહ્યા છે તે આ પ્રમાણે છે. ચાર લેશ્યાના એકપણામાં ૪ ચાર ભગા થાય છે. અને અનેકપણામાં પણ ૪ ચાર ભગા થાય છે. આ રીતે કુલ ૮ આ!ઠ ભગા અસ’ચૈાગીમાં થઇ જાય છે. ચાર લેસ્યાએના દ્વિકસ’ચેાગી ૐ છ લગા હૈાય છે, અને છ લગેામાં દરેક ભગેના એકપણા અને અનેક
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪
