Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 14 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२१ व. ८ तुलस्यादिवनस्पतिजीवानामुत्पादादिकम् २७७ __टीका-'अह भंते' अथ भदन्त ! 'तुलसी' तुलसी 'कण्ह' कृष्णा-कृष्णा तुलसीविशेषः । अत्र तुलसीत आरभ्य शतपुष्पपर्यन्तानां पत्रवनस्पतिविशेषाणाम् 'एएसि णं जे जीवा' एतेषां खलु ये जीवीः 'मूलताए वक्कमंति' मूलयाऽवक्रामन्ति-एतेषां वनस्पतिविशेषाणां मूलरूपेण समुत्पद्यन्ते ते खलु जीवाः 'कोहितो उववज्जति' केपः स्थानेभ्य आगत्य समुत्पद्यन्ते 'किं नेरइएहितो तिरिएहितो मणुस्से हितो देवेहितो वा' किं नैरयिकेभ्य आगत्य तिर्यगम्भ्यो वा आगत्य मनुष्येभ्यो वा आगत्य देवेभ्यो वा आगत्य समुत्पधन्ते ? इति प्रश्ना, अतिदेशमाह-'एत्थवि' इत्यादि, 'एस्थ वि दस उद्देसगा निरवसेसं जहे व वंसाणं' अत्राषि दश उद्देशकार निरवशेष यथैव वंशानाम्, वंशादीनां वनस्पतिविशेषाणाम् येन प्रकारेण मूलादारभ्य बीजान्ता दश उद्देशकाः कथिताः, तत्र च मूलादितया यथा जीवाना मुत्पादादिकं च कथितम् तथैव-तेनैव, प्रकारेणात्र अष्टमवर्गेऽपि मूलकन्दस्कन्धत्वक्शा. खामवालपत्रपुष्पफल वीजान्ता दशोदेशका भणितव्याः। एवं शालिकादिवर्गे यथा
टीकार्य--'अह भंते !' गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-हे भदन्त ! 'तुलसी-कण्ह-दराल९' तुलसी-कृष्ण-काली तुलसी, दाल, फणिज्ज, अर्जक, चोरक, जीरक, दमनक, मरुया, इन्दीवर और शतपुष्प इन वनस्पतियों के मूलरूप से जो जीव उत्पन्न होते हैं-वे जीव कहां से आकरके इसरूप में उत्पन्न होते हैं ? क्या नैरयिक से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा तिर्यंच से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा मनुष्य से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा-देवगति से आकर के उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! वंशवर्ग
At - 'अह भते' गौतम २१॥भी प्रभुने मे पूछे छे ४-३ मापन 'तुलसी-कण्ण-दराल०' तुजसी, जी तुसी, ४२a, spor, A, था२७, જીરક, દમનક, મરુવા, ઈન્દીવર અને શતપુષ્પ આ વનસ્પતિના મૂળ રૂપે જે જીવો ઉત્પન્ન થાય છે, તે જ કયાંથી આવીને આ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે ? શું નરયિક પણાથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા તિય ચપણથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? કે મનુષ્ય પણામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા દેવ ગતિમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે-હે ગૌતમ! વંશવર્ગ પ્રમાણે અહિયાં પણ મૂળ વગેરે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૪