Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ८ उ. ८ सू. ६ सूर्यनिरूपणम्
१४१
भाव:,
तदाह-उद्गममुहूर्ते-उदयकाले दूरे च बहुव्यवहिते देशे वर्त्तमानावपि मूछे सन्निहिते देशे दृश्येते प्रतीयेते, एवमेत्र 'लेस्साभितावेणं मज्झतियमुत्तंसि मूले य दूरे य दीसंति' लेश्याऽभितापेन तेजसोऽभितापेन मध्यान्तिकमुहूर्ते मध्याहकाले मूले च आसन्ने देशे वर्तमानावपि दूरे च बहुव्यवहिते देशे दृश्येते प्रतीयेते, मध्याह्ने हि अत्यासन्नत्वात् सूर्यो तेजसा प्रतपतः, तेजः प्रतापे च दुर्दृश्यस्वेन प्रत्यासन्नतरावपि तौ दूरमतीतिं जनयतः इति भावः एवं 'लेस्सापडिघाएणं अत्थ - मणमुहुसि दूरे य मूलेय, दीसंति' लेश्याप्रविघातेन तेजसः प्रतिघातेन अस्तमनमुहूर्ते अस्तसमये ' दूरे च ' - अत्यन्तव्यवहिते देशे वर्तमानावपि तौ सूर्यो मूळे च ' अत्यन्तसन्निहिते देशे दृश्येते प्रतीयेते, लेश्याप्रतिघाते सुखदृश्यतया स्वरूपेण दुरस्थावपि सूर्यै आसन्नप्रतीति जनयतः इति भावः, 'से तेणट्टेणं गोयमा ! एवं बुच्चर - जंबुद्दीवेणं दीवे सूरिया उग्गममुत्तंसि दूरेय, मूले य दीसंति, जाव अस्थमण जान दीसंति ' हे गौतम! तत् तेनार्थेन, एवमुच्यते
"
योग्य हो जाते हैं - इसलिये वे स्वरूपतः दूर रहने पर भी समीप हैं इस प्रकार की प्रतीति द्रष्टाजन के लिये अपने उदयकाल में कराते हैं । इसी तरह से (लेस्साभितावेणं मज्झतिय मुहतसि मूले य, दुरे य दीसंति) मध्याह्नकाल में जब सूर्य आ जाते हैं तब वे अपने तेज से पूर्णरूप में तपने लगते हैं - अतः ऐसी स्थिति में वह दुर्दश्य बन जाते हैं । सो वे अत्यासन्न होने पर भी बहुत दूर द्रष्टाजन के लिये करता हैं । ' एवं लेस्सापडिघार णं अत्थमणं अस्थमणमुहतसि दुरे य, मूले य दीसंति ' इसी तरह से सूर्य जब अस्त होते लगते हैं-तब वे अपने तेज के प्रतिघात से सुखदृश्य होने के कारण स्वरूपतः दूरस्थ होने पर भी आसन्न हैं इस प्रकार की प्रतीति द्रष्टाजन के लिये कराते हैं । ' से तेणणं गोयमा ! एवं बुच्चई जंबुद्दीवे णं दीवे सूरिया उग्गमणमुहत्तंसि दरे य मूले यदीसंति, जाव अत्थमण जाव दीसंति ' इस कारण हे गौतम! છાજનને તે બન્ને સૂ નજીકમાં હાવાનેા ભાસ તેમના ઉદયકાળે થાય છે. अने (लेस्साभितावेणं मज्झतियमुहुत्तसि मूले य दूरे य दीसंती ) मध्याह्नमणे અન્ને સૂર્ય પોતાના તેજથી પૂર્ણ રીતે તપવા લાગે છે. તેથી એવી સ્થિતિમાં તેઓ દુશ્ય ( સુખપૂર્વક દેખી ન શકાય એવા ) બની જાય છે. તેથી તેએ नलमां होवा छतां पशु हेमनारने दूर होवानो लास उरावे छे. ( एवं
सापडघा णं अत्थमण मुहुत्तसि दूरे य मूळे य, दीसंति ) उदय भजनी म અશ્તકાળે પણ પેાતાના તેજના પ્રતિઘાતથી તે અન્ને સૂર્ય સુખપૂર્વક દેખવા ચૈાગ્ય હાવાથી, ખરેખર દૂર હોવા છતાં પણ દ્રષ્ટાજનને સમીપમાં હેાય એવા ભાસ થાય છે.
श्री भगवती सूत्र : ৩
