Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०८ उ० ९ सू०७ आहारक शरीरप्रयोगबन्धवर्णनम ३५७
खलु कालतः कालापेक्षया कियच्चिरं भवति ? भगानाह-'गोयमा ! सव्वबंधे एक्कं समय, देसबंधे जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्त' हे गौतम ! आहारकशरीरप्रयोगस्य सर्वबन्धः एक समयं भवति प्रथमसमये एव सर्वबन्ध सद्भावात् देशबन्धस्तु जघन्येनान्तर्मुहूतं भवति, उत्कृष्टेनापि चान्तर्मुहूर्तं भवति, तथाहिजघन्येन उत्कर्षेण चान्तर्मुहूर्तमेवाहारकशरीरी भवति, परतः औदारिकशरीरस्यावश्यंग्रहणात् , तत्र चान्तर्मुहूर्ते प्रथमसमये सर्वबन्धः, उत्तरसमयेषु च देशबन्धः ___ अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-(आहारगसरीरप्पओगबंधे णं भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ) हे भदन्त ! आहारक शरीरप्रयोगबंध काल की अपेक्षा कबतक रहता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-(गोयमा! सव्वबंधे एक्कं समयं, देसबंधे जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं) हे गौतम ! आहारक शरीरप्रयोग का सर्वबंध एक समय का होता है और देशबंध जघन्य से एक अन्तर्मुहर्त का होता है और उत्कृष्ट से भी एक अन्तर्मुहूर्त का होता है। क्यों कि प्रथम समय में ही आहारक शरीरप्रयोग के सर्वबंध का सद्भाव रहता है। अतः इसके सर्वबंध का समय एक समय का कहा गया है। देशबंध जघन्य से अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से भी वह अन्तर्मुहूर्त का है तात्पर्य यह है कि ऋद्धिधारी छठा गुणस्थान पर्ती संयतजन आहारक शरीर से युक्त जघन्य और उत्कृष्ट में एक अन्तर्मुहूर्त तक ही रहता है।
गौतम स्वामीना प्रश्न-( आहारगसरीरप्पओगबंधे णं भंते ! कालओ केवच्चिरं होइ ? ) 3 महन्त ! मा.२४ शरीर प्रयो ज नी अपेक्षा मे કયાં સુધી રહે છે?
महावीर प्रभुन। उत्तर-" गोयमा !” गौतम! ( सव्वबंधे एक्कं समयं, देसबधे जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं ) मा २४ शरीर પ્રયોગનો સર્વબંધ એક સમય હોય છે, તેને દેશબંધ ઓછામાં ઓછા એક અન્તર્મુહૂર્તને અને વધારેમાં વધારે પણ એક અન્તર્મુહૂર્તને હોય છે. કારણ કે પ્રથમ સમયમાં જ આહારક શરીર પ્રગના સર્વબંધને સદભાવ રહે છે, તેથી તેના સર્વબંધને કાળ એક સમયને કહ્યો છે. દેશબંધને જઘન્ય તથા ઉત્કૃષ્ટકાળ એક અન્તર્મુહૂર્તને જે કહેવામાં આવે છે, તેનું સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રમાણે છે–દ્ધિસંપન્ન છઠ્ઠા ગુણસ્થાનવત સંયત મનુષ્ય જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ કાળની અપેક્ષાએ એક અન્તર્મુહૂત સુધી જ આહારક શરીરથી યુક્ત રહે છે, ત્યારબાદ તે ઔદારિક શરીરને અવશ્ય ગ્રહણ કરી લે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭