Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयवन्द्रिका टी० श० ८ ३०९ सू०७ आहार कशरीर प्रयोगबन्धनिरूपणम् ३५९ अपगतार्द्धम् अर्द्धमात्रमित्यर्थः प्रागुक्तस्वरूपं पुलपरिवर्तम् अपार्द्धमपि अर्द्धतः पूर्ण मा भूदित्याह - देशोनम् इति भवतीतिशेषः तथा च मनुष्याहारकशरीरं प्रतिपन्नस्तस्मथमसमये च सर्वबन्धकस्ततोऽन्तर्मुहूर्तमात्रं स्थित्वौदारिकशरीरं गतः तत्रापि अन्तमुहूर्त स्थितः पुनरपि च तस्य प्राणिदयासंशयादि संशयान्तचतुष्टयम् आहारकशरीरकरणकारणमुत्पन्नं ततः पुनरप्याहारकशरीरं गृह्णाति तत्र च प्रथमसमये सर्वबन्धक एव, एवं च सर्वबन्धान्तरमन्तर्मुहूर्तम् द्वयोरप्यन्तर्मुहूर्तयोरेकत्व विचक्षणात्, एवमुत्कृष्टेन कालानन्त्यमुक्तमेव, एवं देशबन्धान्तरमपि जघन्ये नान्तर्मुहूर्तमुत्कर्षेण पुनरपार्द्धं देशोनं
र्पिणी अनन्त अवसर्पिणी हो जाती हैं। क्षेत्र की अपेक्षा- अनन्तलोक प्रमाण सर्वबंध का अन्तर होता है - इसमें कुछ कम अर्द्ध पुलपरावर्तन हो जाता है । तथा च - मनुष्याहारक शरीर को प्रतिपन्न हुआ-जीव उस के प्रथम समय में सर्वबंधक होता है-अन्तर्मुहूर्ततक उस आहारकशरीर में रहकर फिर वह औदारिक शरीर को ग्रहण कर लेता है - वहाँ पर भी वह अन्तर्मुहूर्त तक रहता है- इतने में यदि उसे पुनःसंशय आदि को दूर करने का कारणभूत आहारकशरीर उत्पन्न हो जाता है - तो वह उसे ग्रहण करता है - वहां वह प्रथम समय में उसका सर्वबंधक होता है - इस तरह से अब के इस सर्वबंध में और पहिले के सर्वबंध में अन्तर अन्तर्मुहूर्त का ही आता है-यहां दो अन्तर्मुहूर्तों को एक मानकर एक अन्तर्मुहूर्त कह दिया गया है । उत्कृष्ट से अन्तर अनंतकाल का होता है । देशबंध के अन्तर में भी ऐसा ही जानना चाहिये - अर्थात्
અને અનત અવસર્પિણી વ્યતીત થઈ જાય છે. ક્ષેત્રની અપેક્ષાએ સર્વ બંધનું અન્તર લેાકપ્રમાણુ હાય છે. તેમાં અધ કરતાં ઘેાડું ન્યૂન પુદ્ગલ પરાવન થઈ જાય છે. હવે આ કથનનું સ્પષ્ટીકરણ નીચે પ્રમાણે છે-મનુષ્યાહારક શરીર પામેલા જીવ તેના પ્રથમ સમયમાં સબંધક હોય છે, અન્તમ દૂત સુધી તે આહારક શરીરમાં રહીને તે ફરીથી ઔદારિક શરીરને ધારણ કરી લે છે, ત્યાં પણ તે અન્તમુદ્ભૂત સુધી રહે છે–એટલામાં જો તેને સશય આદિ દૂર કરવાના કારણભૂત આહારક શરીરની પુનઃપ્રાપ્તિ થઈ જાય, તે તેને ગ્રહણ કરે છે. ત્યાં તે પ્રથમ સમયમાં તેના સબંધક થાય છે. આ પૂના અને અત્યારના સબંધની વચ્ચે એક અન્તમ દૂતનું જ અ`તર પડી જાય છે. અહીં એ અન્તમુહૂર્તનિ એક માનીને એક અન્તર્મુહૂત કહી દેવામાં આવ્યું છે. ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ અનંતકાળનું અંતર પડે છે. દેશમધના અન્તર વિષે પણ એજ પ્રમાણે સમજવું. એટલે કે આહારક શરીરનું દેશમ ધાન્તર ઓછામાં
श्री भगवती सूत्र : ৩
