Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२१०
__ भगवतीसूत्रे तेषाम् , शृङ्गाटक-त्रिक-चतुष्क-चत्वर-चतुर्मुख-महापथादीनाम् , सुधा चिक्खिल्ल. श्लेषाणां चिक्कणद्रव्याणां समुच्चयेन समुच्छ्रायेण बन्धः समुपपद्यते, तत्र शङ्गाटकम् त्रिकोणाकारफलविशेषसशस्त्रिपथमार्गविशेषः, अन्यत्सर्व स्पष्टम् स च समुच्च. यबन्धः-' जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं संखेज्ज कालं, सेत्तं समुच्चयबंधे' जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम् , उत्कर्षेण संख्येयं कालं तिष्ठति, स एष समुच्चयबन्धः प्रज्ञप्त इति आलीनबन्धस्य तृतीयो भेदः । गौतमः पृच्छति-से किं तं साहणणावंधे ?' हे भदन्त ! अथ कः कतिविधः स संहननबन्धः प्रज्ञप्तः ? भगवानाह-'साहणणाबंधे दुविहे पण्णत्ते ' संहननबन्धो द्विविधः प्रज्ञप्तः, 'तं जहा-देससाहणणा
आदि के समुच्चय से साध्य होता है और इलेषणा बंध में चूना वगैरह के समुच्चय की विवक्षा नहीं होती है-अर्थात् श्लेषणापंध दो पदार्थो को चिपकाने रूप है और समुच्चयबंध कूप आदि पदार्थों को चूना आदि द्वारा पोताने रूप है। उच्चयबंध में पदार्थों की राशि करना विवक्षित है और इसमें राशि करना विवक्षित नहीं है। यह समुच्चय बंध (जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उकोसेणं संखेज्जं कालं से त्त समुच्चयबंधे जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्ततक रहता है, और उत्कृष्ट से संख्यात काल तक रहता है । इसके बाद नियम से वह नष्ट हो जाता है । इस तरह से यह समुच्चयबंध का स्वरूप है। ___अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-(से किं तं साहणणावधे) हे भदन्त ! संहननबंध कितने प्रकार का कहा गया है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-(साहणणाबंधे दुविहे पण्णत्ते ) हे गौतम ! संहननबंध दो તે બંધની અપેક્ષાએ આ બંધ ચૂના આદિના સમુચ્ચયથી સાધ્ય થાય છે. &લેષણુ બંધમાં ચૂના વગેરેના સમુચ્ચયની આવશ્યકતા રહેતી નથી. એટલે કે શ્લેષણ બંધ બે પદાર્થોને ચટાડવા રૂપ હોય છે અને સમુચ્ચય બંધ કૃપ આદિ પદાર્થોને ચૂના આદિ દ્વારા લીંપવા રૂપ હોય છે. ઉચ્ચય બંધમાં પદાર્થોની રાશિ કરવાની અપેક્ષા રહે છે, સમુચ્ચય બંધમાં રાશિ કરવાની આવश्यता २७ती नथी. मा सभु-यय मध (जहण्णेणं अंतोमुहुत्त उक्कोसेण संखेज कालं-से त्त समुच्चयबंधे ) माछामा माछी मत डूत सुधी भने અધિકમાં અધિક સંખ્યાતકાળ સુધી રહે છે, ત્યારબાદ તે અવશ્ય નાશ પામે છે. સમુચ્ચ બંધનું આ પ્રકારનું સ્વરૂપ છે.
હવે ગૌતમ સ્વામી સહનન બંધ વિષે મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન પૂછે छ :-(से कि त साहणणा बंधे १ ) 3 महन्त ! सनन म धनुं यु १३५ છે? એટલે કે તેને કેટલા પ્રકાર છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭