Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिकाश० टी० श०८ ७० ९ सू०३ प्रयोगबन्धनिरूपणम् २१७ केवलनाणिस्स अणगारस्स केवलिसम्मुग्याएणं समोहयस्स ताओ समुग्घायाओ पडिनियत्तेमाणस्स अंतरामंथे वट्टमाणस्स तेयाकम्माणं बंधे समुप्पज्जई' हे गौतम! प्रत्युत्पन्न प्रयोगप्रत्ययिको यत् खलु केवलज्ञानिनः अनगारस्य केवलिसमुद्घातेन दण्ड-कपाट-मंथनकरणान्तरपूरणलक्षणेन समुपहतस्य समवघातं प्राप्तस्य विस्ता___ अब गौतमस्वामी प्रभु से प्रत्युत्पन्नप्रयोगप्रत्ययिक बंध के विषय में पूछते हैं-(से कि तं पडुप्पन्नप्पओगपच्चइए) हे भदन्त ! प्रत्युत्पन्नप्रयोगप्रत्ययिक बंध का क्या स्वरूप है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-(पडुप्पन्नप्पओगपच्चइए जण केवलनाणिस्स अणगारस्स केवलि समुग्धाएणं समोहयस्स ताओ समुग्घायाओ पडिनियत्तेमाणस्स अंतरामंथे वट्टमाणस्स तेयाकम्माणं बंधे समुपज्जइ ) हे गौतम ! केवलि समुद्घात द्वारा समुद्घात करते हुए और फिर उस समुद्घातसे पीछे फिरते समय जो मंथान में रहने पर केवलि अनगार के तैजस और कार्मणशरीर का बंध होता है वह प्रत्युत्पन्नप्रयोगप्रत्ययिक बंध है। तात्पर्य कहने का यही है कि वर्तमानकाल में केवलि समुद्घातरूप जीव व्यापार से हुआ जो तैजस कार्मणशरीर का बंध है वह प्रत्युत्पन्न प्रयोग प्रत्ययिक बंध है। केवलज्ञानी अनगार जब किसी कारणवश केवलिसमुद्घात करते हैं-दण्ड, कपाट और मंथान करने के बाद उसके अन्तर को पूरण करने रूप, लोकपूरण समुद्घात से समवहत होते हैं-अर्थात्
હવે ગૌતમ સ્વામી પ્રત્યુપન્ન પ્રગ પ્રત્યયિક બંધના વિષયમાં મહાવીર प्रभुने भा प्रमाणे पूछे छ-( से कि त पडुपन्नप्पओगपच्चइर ? ) 3 महन्त ! પ્રત્યુત્પન્ન પ્રયોગ પ્રત્યવિક બંધનું કેવું સ્વરૂપ છે?
मडावीर प्रभुनी उत्तर-(पडुप्पन्नपओगपच्चइए जण केवलनाणिस्स अणगारस्स केवलिसमुग्घाएणं समोहयस्स ताओ समुग्धायाओ पडिनियत्तेमाणस अंतरामथे वट्टमाणस्स तेयाकम्माण बधे समुप्पज्जइ) गौतम ! पति समुद्धात દ્વારા સમુદ્રઘાત કરતા એવા અને ત્યારબાદ તે સમુદ્દઘાતમાંથી પાછા ફરવાને સમયે મંથનમાં રહેતી વખતે કેવલી અણગારને જે તૈજસ અને કાર્ય શરીરને બંધ થાય છે, તે બંધને પ્રત્યુત્પન્ન પ્રયોગ પ્રત્યવિક બંધ કહે છે. આ કથનને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે
વર્તમાનકાળમાં સમૃદુઘાત રૂપ જીવવ્યાપાર દ્વારા થયેલ જે તૈજસ કામણ શરીરને બંધ છે, તે પ્રત્યુત્પન્ન પ્રયોગ પ્રત્યયિક બંધ છે. કેવળજ્ઞાની અણગાર જ્યારે કેઈ કારણે સમુદ્દઘાત કરે છે–દંડ, કપાટ અને મંથન કર્યા બાદ તેના અંતરને પૂરણ કરવારૂપ, લોકપૂરણ સમુદુઘાતથી સમવહત થાય છે. म २८
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૭
