Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ८ उ० ९ सू०४ मौदारिकशरीर प्रयोगबन्धवर्णनम् २७७ परावर्ताः भवन्ति ? इति प्रश्ने प्रत्युत्तरमाह - असंख्येयाः पुद्गलपरावर्त्ताः, पुद्गलपरावर्तलक्षणन्तु - दशभिः कोटी कोटिभिः अद्धापल्योपमानामेकं सागरोपमं, दशभिसागरोपमकोटीकोटिभिरुत्सर्पिणी, अवसर्पिण्यपि एवमेव, अनन्ताः ताः उत्सर्पिव्यवसर्पिण्यः पुद्गलपरावर्त, पुङ्गलपरावर्तानामेवासंख्यातत्वनियमनायाह-आवलि काया असंख्येयभागः इति, 'देसबंधंतरं जहोणं खुड्डागभवग्गहणं समयाहियं, उक्कोसेणं अतंकालं जाव आवलियाए असंखेज्जइभागो ' जीवस्य तथाविधे पुनरपि पृथिवीकायिकत्वे पृथिवी कायिकै केन्द्रियौदा रिकशरीरमयोगस्य देशबन्धान्तरं जघन्येन क्षुल्लकभवग्रहणं समयाधिकं भवति, उत्कृष्टेन अनन्तं कालं यावत् अनन्ता उत्तर में “असंख्येयाः पुद्गलपरावर्ता:" ऐसा कहा गया है। पुद्गलपरावर्तका स्वरूप इस प्रकार से है
दश कोटीकोटि अद्धापल्योपम का एक सागरोपम काल होता है । दश कोटीकोटि सागरोपम काल की एक अवसर्पिणी होती है और इतने ही काल की एक उत्सर्पिणी होती है । ऐसी अनन्त seafoot और अवसर्पिणी हो जायें तब एक पुद्गलपरावर्तकाल होता है। पुद्गलपरावतों में असंख्यातता के नियमन के लिये " आवलिकाया असंख्येयभागः " ऐसा कहा है । ( देसबंधंतरं जहण्णेणं खुड्डागभवग्गहणं, समयाहियं, उक्कोसेणं अनंत कालं जाव आवलियाए असंखेज्जइ भागो) यहां देशबंध का अन्तर जघन्य से क्षुद्र भवग्रहणपर्यन्त होता है, और उत्कृष्ट से अनन्त काल का होता है इस अनन्त काल में अनन्त उत्सर्पिणी और अनन्त अवसर्पिणी आ जाती हैं। यह कथन काल
या प्रश्नना उत्तर ३ अछे " असंख्येयाः पुद् गलपरावर्त्ताः " યુલ પરાવર્તનું સ્વરૂપ આ પ્રમાણે છે–દસ કટાકેાટિ અર્ધા પલ્યોપમને એક સાગ શપમ કાળ થાય છે. દસ કોટાકોટિ સાગરોપમ કાળની એક અવસા પણી થાય છે અને એટલા જ કાળની એક ઉત્સર્પિણી થાય છે. એવી અનંત ઉત્સપિણી અને અવસર્પિણી વ્યતીત થઈ જાય ત્યારે એક પુદ્દલ પરાવત કાળ થાય છે. પુદ્ગલ પરાવર્તોમાં અસખ્ય તતાના નિયમનને માટે આ પ્રમાણે उडेवामां आव्युं छे - ( आवलिकाया असंख्येयभागः )
( देस 'घ'तर जहणेणं खुड्डागभवगाहणं समयाहियं, उक्कोसेण अणत कालं जाब आलिया असंखेज्जइ भागो ) भड़ीं देशम धनु मंतर धन्यनी अयेક્ષાએ ક્ષુદ્ર ભવગ્રહણ કરતાં એક અધિક સમય પ્રમાણુ ડેાય છે, અને ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ અનંતકાળનુ હાય છે. આ અનતકાળમાં મનત ઉત્સર્પિણી અને અનંત અવસર્પિણી કાળ આવી જાય છે. આ કથન કાળની અપેક્ષાએ કરવામાં
श्री भगवती सूत्र : ৩
