Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 07 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 212

भगवतीसूत्रे विपरिवर्तमानत्वान्नास्ति अनादिकोऽपर्यवसितो बन्धः, तत्स्थापना चेयम् 1818 | एतेषामुपरि अन्येऽपि चत्वारः एवमेतेऽष्टौ भवन्तीत्यभिप्रायेणाह - ' तत्थ णं जे से अनाइए अपज्जबसिए, से णं अट्टहं जीवमज्झपएसाणं' तत्रापि त्रिषु उपर्युक्त विकल्पेषु अपि खलु यः तस्य जीवस्य अनादिकोऽपर्यवसितो बन्धः स खलु अष्टानां जीवमध्यप्रदेशानां भवति । एवं रीत्या समुदायतोऽष्टानांबन्धः प्रतिपादितः, अथ तेषु एकैकेन आत्मप्रदेशेन सह यावतां परस्परं बन्धो भवति तद्दर्शयितुमाह-' तत्थविणं तिन्हं तिन्हं अणाइए, अपज्जवसिए, सेसाणं साइए ' तत्रापि तेष्वपि अष्टसु जीवप्रदेशेषु मध्ये खलु त्रयाणां त्रयाणाम् एकैकेन सह अनादिको पर्यवसितो बन्धः अनादिरनन्तो बन्ध इत्यर्थो वर्तते, तथाहि - पूर्वोक्तरीत्याऽवस्थितानामष्टानामुपरितनप्रतरस्य यः कश्विदेकः प्रदेशो विवक्षितः तस्य, पार्श्ववर्तिनौ द्वौ प्रदेशौ एकश्चाधवतत्येवंरीत्या एते त्रयः सम्बध्यन्ते, शेषस्त्वेकः उपरितनः, यत्राधस्तना न सम्बध्यन्ते
२००
होता है - अन्य प्रदेशों में विपरिवर्तन होता है, इसलिये अनादि अप सितबन्ध जीव के आठ मध्यप्रदेशों के सिवाय अन्यप्रदेशों में नहीं होता है । उनकी स्थापना इस प्रकार से है -1818 | इनके ऊपर और भी चार प्रदेश हैं. इस तरह समुदाय की अपेक्षा से इन आठ प्रदेशों का बन्ध प्रतिपादित हुआ है । अब उनमें से एक एक आत्मप्रदेश के साथ जितने प्रदेशों का परस्पर बन्ध होता है - इस बात को दिखाने के लिये सूत्रकार कहते हैं - ' तत्थ वि णं निव्हं तिन्हं अणाइए, अपज्जवसिए सेसाणं साइए ' उन आठ प्रदेशों में भी तीन तीन प्रदेशों का एक एक प्रदेशके साथ अनादि - अपर्यवसित अनादि अनन्त बंध है । पूर्वोक्तरीति के अनुसार अवस्थित उन आठ प्रदेशों में से उपरितनप्रतरका जो कोई एक विवक्षित प्रदेश है उस विवक्षित प्रदेशका, अपने पास के दो प्रदेशों
29
-
અન્ય પ્રદેશમાં જ પરિવર્તન થાય છે. તેથી અનાદિ અષય વસિત બંધ જીવના આઠ મધ્યપ્રદેશે। સિવાયના અન્ય પ્રદેશમાં થતા નથી. તેમની સ્થાપના આ પ્રમાણે સમજવી−||8 તેમની ઉપર ખીજાં પણ્ ચાર પ્રદેશ છે, આ રીતે સમુદાયની અપેક્ષાએ આ આઠ પ્રદેશના બંધ પ્રતિપાતિ થયેા છે. હવે તેમના એક એક પ્રદેશના પરસ્પર અધ થાય છે તે વાત પ્રકટ કરવાને માટે સૂત્રકાર
छे है- ( तत्थ वि णं तिन्हं तिन्हं अणाइए, अपज्जवसिए, सेसाणं साइए ) તે આઠ પ્રદેશામાં પણ ત્રણ ત્રણ પ્રદેશેાનેા એક એક પ્રદેશની સાથે અનાિ અપ વસિત ( અનાદિ અનંત) થાય છે. પૂર્વોક્ત રીત પ્રમાણે અવસ્થિત ( મેાઢવાયેલા, રહેલા ) તે આઠ પ્રદેશેામાંથી ઉપરિતન પ્રતરના જે કાઈ એક અમુક પ્રદેશ છે-તે અમુક પ્રદેશના, પેાતાની પાસેના બે પ્રદેશેાની સાથે અને
श्री भगवती सूत्र : ৩