Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA-3 Avazyaka kriyAnAM sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga-3 pratikramaNanAM sUtro
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA AvazyakakriyAnAM sUtro bhAvagrAhI vivecana sAthe bhAga - 3 - pratikramaNanAM sUtro : saMkalanaH prazAMtamUrti parama pUjya sAdhvIjI zrIcaraNazrIjI mahArAjanA ziSyA parama pUjya viduSI sAdhvIjI zrIcandrAnanAzrIjI mahArAjanA ziSyA - sAdhvIjI zrI prazamitAzrIjI H prakAzaka : sajA pradAna jaina ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phonaH 2535 20 72 pheksaH 253927 89
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtra saMvedanA bhAga-3 ISBN 81-87163-73-7 : prakAzaka : janmA prajAsattA ve. mU. tapa. jena ArAdhanA bhavana pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phonaH 2535 20 72, pheksaH 253927 89 E-mail : sanmargp@icenet.net ' ' ' mUlya: rU. 40-00 nakala : 3000 prathama AvRtti vi. saM. 2013, I. sana-2007 'sudhA-kaLaza" aThavAlAInsa, surata : (r) (r) + saMparkasthAna - prAptisthAna - amadAvAda : * surataH * bhA prakAzana kAryAlaya - vipula DAyamaMDa 205-206, AnaMda, bIje mALa, * saralAbena kiraNabhAI jadAkhADI, mahIdharapurA, "RSikiraNa" 12,prakRtikuMja sosAyaTI, surata-3. phona:(O) 2421205,(R) 222005 AMbAvADI, amadAvAda-380015. * 0 vADIlAla saMghavI phona : (R) 2062 09 20 504, dharama pelesa, pArale poInTa, (M) 98250 07127 aThavAlAInsa, surata-395007. phona : (O) 2211053 (R) 2425883 * vAghajIbhAI bhUrabhAI | (M) 98251 40212, 93768 11702 svAminArAyaNa maMdira roDa, . muMbaI: kAlupura, amadAvAda-1. * sanmArga parivAra phona : (O) 2216 53 46 309, phinIksa bilDIMga, prArthanA samAja, (M) 93270 04353 457, esa. vI. pI. roDa, muMbaI-4. phona : (O) 2388 3420 himAMzubhAI rAjA * sAkaracaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI kaka5, gItAMjalI bilDIMga, sI nyU epArTamenTa, 7me mALa 73/75, vAlakezvara roDa, muMbaI-ka. DuMgarasI roDa, vAlvezvara, muMbaI-6. (M) 9820044882 phona : (ghara) ra397 6379 (M) 98200 81124
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemaNe ApyuM temanA karakamalamAM...
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 - sUtrasaMvedanA bhA. 1 haiyAnI vAtanA aMzo prathama AvRttinA prakAzakanA mokSamArga upara cAlavA mATe ja pU. sAdhvIjI bhagavaMte amone sUtronA artha karAvyA hatA. teozrIe sUtrArthanuM jJAna mAtra zabdathI nahotuM karAvyuM, arthanuM jJAna mAtra mAhitI mATe nahotuM ApyuM, paraMtu Avazyaka kriyA dvArA AtmAne kema nirmaLa banAvavo te zIkhaDAvavA ApyuM hatuM. teozrI haMmezA kahetA ke, A sUtrArthanA jJAna dvArA tamAre kriyA karatAM kevA bhAvo karavA, kevI saMvedanAono anubhava karavo te khAsa samajavAnuM che. temanuM lakSya haMmezA kriyAne AtmalakSI banAvavAnuM rahetuM. kriyA pUrve AtmazuddhinuM ke mokSaprAptinuM praNidhAna thAya to ja kriyA suyogya bane - ema teozrI vAraMvAra kahetA. paNa... mokSaprAptinA praNidhAnapUrvakanI kriyAo batAvavI kaI rIte, te amArI mUMjhavaNano viSaya hato. * mUMjhavaNano ukela sAme hato, paraMtu kSayopazamanI alpatAne kAraNe mane to vadhu mUMjhavaNa thatI hatI ke, huM A arthane yAda kaI rIte rAkhuM ane ene kriyA karatA kaI rIte upasthita karuM ? tethI pU. sAdhvIjIbhagavaMtane vinaMtI karI ke, Apa A arthanuM bhAvasabhara lakhANa karI Apo to ame enuM vAraMvAra paThana-manana karI zakIe ane tenA AdhAre amAro prayatna paNa kaMIka saphaLa banI zake. kRpALu gurudeve amArI vinaMtIno svIkAra karI lakhANa taiyAra karI ApyuM. teozrIe jeTalI mahenata karI lakhANa karI ApyuM che, teTalI ke tethI adhika mahenata jo dharmakriyAmAM thAya to yatkiMcita RNamukta banI zakAya. A sivAya RNamuktino anya upAya jaNAto nathI. pratyakSathI jeTaluM maLyuM che, tenI sAme lakhANathI prApta thatuM jJAna jo ke ghaNuM alpa che, to paNa A jJAna ghaNAne sankriyAmAM upayogI nIvaDaze, tema vicArIne ja meM A lakhANa prakAzita karavAno nirNaya lIdho che. A prakAzananA mAdhyame je jJAna mane maLyuM che, jJAna aneka tattvajijJAsuAtmA sudhI pahoMce ane teo Ano vadhu lAbha uThAve te ja aMtaranI icchA che. "RSikiraNa", 12, prakRtikuMja sosAyaTI, zreyasa skUla pAse, amadAvAda-15 phona : 26620920 saralAbena kiraNabhAI zAha
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA saMbaMdhi gacchAdhipati pU. A. bha. vijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI ma. sA. no abhiprAya nArAyaNadhAma, vi. saM. 2057, po. va. 4 vinayAdiguNopetA sA. zrI prazamitAzrIjI yoga jijJAe pUrve rUbarU vAta karela, te pachI 'sUtra saMvedanA' lakhANa vAMcavA mokalela. te vihAra daramyAna AkhuM vAMcI lIdhuM. kharekhara kahuM vAMcavAthI mArA AtmAne to jarUra khUba AnaMda Avyo. evo AnaMda ane te vakhate pedA thayelI saMvedanAo jo kAyamI bane, kriyA vakhate satata hAjara rahe to jarUra kriyA-anuSThAna bhAvAnuSThAna banyA vinA na rahe. khUba sArI mahenata karI che. AvI saMvedanA pAMce pratikramaNamAM upayogI badhA ja sUtronI taiyAra thAya to yogya jIvo mATe jarUra khUba lAbhadAyI bane. meM jijJAne preraNA karI che. AmAM mULa tame cho - to tamane paNa jaNAvuM chuM. mArI dRSTie A sUtra saMvedanA dareka sAdhu/sAdhvIo - khAsa karIne navAe khAsa vAMcavI joIe. ratnatrayInI ArAdhanAmAM avirata ujamALa bano e ja eka zubhAbhilASA. - - li. hemabhUSaNa sU. nI anuvaMdanAdi n
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..... allell2... sanmArga prakAzana kAza Ayojita sUtra saMvedanA bhAga-3 pustaka prakAzanano lAbha lenAra parivAra AzAbena dilIpabhAI nArIcanIyA OHIO (U.S.A) Ape karelI mrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe-ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. li. sanmArga prakAzana
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANUkathana 7 avara anAdinI cAla nita nita tyajIejI... AtmA anaMta jJAnamaya che, anaMta AnaMdano piMDa che, anaMtuM sukha teno svabhAva che, topaNa anAdinI avaLI cAlanA kAraNe AtmAnuM A svarUpa karmathI Ava2AI gayuM che. AvarAyelAM A svarUpane pragaTa karavA ja prabhue sAdhanAmArga batAvyo che. vividha prakAranI A sAdhanAmAM sarva zreSTha sAdhanA sAmAyika ane prabhu vaMdanAnI che. tene ApaNe sUtra saMvedanA bhA. 1-2 mAM joI AvyA. sAdhaka AtmA sAmAyika, caityavaMdana vagere anuSThAna dvArA paramAtmA jevA ja potAnA zuddha svarUpane pragaTa karavAno satata yatna kare che, paraMtu tene bhAgye ja saphaLatA maLe che kemake potAnI kyAM bhUla thAya che te sAdhaka zodhI zakato nathI. mULamAM tenI pAse jAtanuM nirIkSaNa karI zake tevI aMtardraSTi nahi hovAne kA2Ne te svabhAvabhaNI vegapUrvaka cAlI zakato nathI. 'pratikramaNa'nI kriyA sAdhakane A dRSTi Ape che. jaina zAsananI A anerI kriyA sAdhakane doSonuM darzana karAvI zuddhino mArga batAve che. sUtra saMvedanAnA havenA traNa bhAgomAM te pratikramaNane ja samajavAno prayatna karavAno che. pratikramaNanI kriyA mATe jJAnI bhagavaMtoe eka nahIM paNa nAnA moTA aneka sUtronI racanA karI che. A sarve sUtro mATe 'sUtra saMvedanA'nA traNa bhAgo (bhAga 34-5) phALavyA che. temAM paNa 'vaMdittu' sUtranI vAcanA cAlu hovAne kAraNe aneka jijJAsu sAdhakonI mAMgane lakSamAM laI, 'vaMdittu' sUtranA vistRta arthane samajAvato cotho bhAga pUrve ja prakAzita thaI gayo che. pratikramaNa zuM che ? tenA adhikArI koNa che ? vagere pratikramaNa saMbaMdhI aneka vigato bhAga-4mAM sAMkaLI levAI che. tethI A bhAgamAM tenuM punarAvartana karyuM nathI. A trIjA bhAgamAM to pratikramaNanI kriyA karavA jarUrI evA 'vaMdittu' sUtra pUrvenAM sAta sUtronuM ja vivaraNa che. A sUtro kadamAM nAnAM che paNa arthathI atyaMta gaMbhIra che, pariNAme sAdhaka tenAM dvArA UMDANathI potAnA nAnAmAM nAnA paNa doSonI gaveSaNA karI zake che. sadguru samIpe vinayapUrvaka A sUtranAM hArda sudhI pahoMcavA prayatna karAya to anAdi kALathI avaLI cAle cAlatI ApaNI gADIne U-turn mArI savaLA mArge
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAva bhaNI calAvI zakAya. jo ke A kArya saheluM nathI. jema soyamAM doro parovavAnI sAmAnya kriyA karavA mATe soya, doro ane hAtha traNene sthira karavA paDe ane pachI mana ane cakSune ekAgra karAya to doro soyamAM parovI zakAya che. tema suMdara pratikramaNano anubhava karavA mATe pahelA to jyAM tyAM bhaTakatA cittane sUtra, tenA artha, tenI saMvedanA vageremAM sthira karavuM paDe, samaja ane zraddhAne majabUta karavA paDe, hRdayane saMveganA bhAvothI bhAvita karavuM paDe ane pachI upayogapUrvaka ane vidhi anusAra pratikramaNa karavAmAM Ave to AtmA ApoApa bAhyabhAvothI pAcho vaLe che AtmabhAvamAM sthira thAya che ane Atmika AnaMda mANI zake che.' A viSama kALamAM paNa Atmika sukhane mANavA mATenA AvA suMdara sAdhano ApaNane prApta thayA che, temAM sauthI moTo upakAra arihaMta paramAtmAno che. parama kRpALu paramAtmAnI vANIne gaNadhara bhagavaMtoe sUtrabaddha karI. zrutadharonI ujaLI paraMparA dvArA A sUtro to ApaNane prApta thayAM, paraMtu tenA eka-eka zabda pAchaLa chupAyelA UMDA bhAvo sudhI pahoMcavAnuM kAma saheluM na hatuM. A sUtro upara saMskRta bhASAmAM racAyela aneka TIkA graMthonA sahAre A bhAvone pAmavA ane aneka jijJAsuone te bhAva sudhI pahoMcADavA A pustakanA mAdhyame meM yathAzakti prayatna karyo che. tema karavAmAM mane nAmI-anAmI aneka lokono sahakAra maLyo che. A avasare te sarvanA upakAronI smRti tAjI thAya che. - sau prathama upakAra to gaNadhara bhagavaMtono ke jemaNe ApaNA jevA alpamati jIvo mATe gUDha rahasyothI bharelA sUtro banAvyA. tyAra pachIno upakAra che pUrvAcAryono ke jemaNe A sUtronA rahasyo sudhI pahoMcavA tenA upara aneka TIkA graMtho banAvyA. A thaI parokSa upakAranI vAta, pratyakSa upakAramAM sauthI prathama upakAra che dharmapitA tulya (saMsArI pakSe mArA mAmA) vardhamAna taponidhi pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjAno jemaNe mane dharmanA mArge vALI ane vyAkhyAna vAcaspati pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAno bheTo karAvyo. teozrIno suyoga sAMpaDatA mArA jIvanamAM vairAgyanA aMkura phUTayA ane saMsArano tyAga karI huM saMyama mATe sajja banI. ahIM sudhI pahoMcADanAra te mahApuruSonA upakArane to huM kyAreya bhUlI zakuM tema nathI. patthara para TAMkaNA mArI zilpi jema aneka sthApatyo taiyAra kare che, tema TakoranA TAMkaNAthI mArA jIvanane ghaDavAnuM kArya mArA paramopakArI gurudeva pa.pU. caMdrAnanAzrIjI ma.sA. e karyuM. temaNe saMyama jIvana jIvatAM to zIkhavADyuM ja,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 paNa sAthe sAthe saMyamane samujvaLa banAvavA satata zAstrAbhyAsa karavAnI preraNA ane sagavaDo paNa ApI. Aje jIvanamAM je kAMI yatkiMcita sAruM jovA maLe che te temanI preraNArUpa siMcananuM phaLa che. A temanA upakArano badalo to huM kyAreya vALI zakuM tema nathI. A sUtranA UMDANa sudhI pahoMcavAmAM, ane zaMkAonuM samAdhAna karI ApavAmAM mane paMDitavarya su.zrA. pravINabhAI motAnI khUba sArI sahAya prApta thaI che. avasare avasare zrRtamAM sahAya karanAra temano upakAra paNa kyAMya visarAya tevo nathI. A bhAganuM lakhANa labhagabha traNa varSathI taiyAra thaI gayela, paraMtu temAM ciMtana karatAM UThelA aneka prazno aNukelyA rahetA hatAM. aneka mahAtmAone maLI samAdhAno meLavavAmAM kAryamAM vilaMba thato gayo. vacce vaLI 'vaMdittu 'sUtranA vivaraNa sahitano 'sUtra saMvedanA' zreNIno cotho bhAga paNa prakAzita thayo. vividha samAdhAno meLavI lakhANa pUrNa karyuM. pustakanuM sAdyaMta lakhANa thayA pachI temAM AlekhAyela padArthonI zAstrAnusArItA tapAsI ApavA meM sanmArgadarzaka 5.pU.AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjane vinaMtI karI. anekavidha zAsanarakSA ane prabhAvanAnA kAryamAM vyasta hovAne kAraNe teo A kAryane zIghra hAthamAM laI zakayA nahi. paraMtu chelle chelle vihAra daramyAna naDelA gojhArA akasmAt pachI atyaMta pratikULa zArIrika paristhiti vacce paNa temaNe zabdazaH lakhANa tapAsI ApyuM, ane sudhArA-vadhArA sAthe ghaNA sthaLe navI ja dizAonA darzana karAvyA. parArtha parAyaNa paMnyAsapravara 5.pU.bhavyadarzana vijaya ma.sA.e A agAu sUtra saMvedanA bhAga-2 joI Apyo hato. jenA lIdhe ghaNI ghaNI bhASAkIya bhUlo sudhArI zakAI ane padArthanI sacoTatA paNa AvI zakI. tethI A bhAga paNa teo joI Ape tevI mArI aMtaranI bhAvanA hatI. teozrIe tene saharSa svIkArI AkhuM lakhANa jhINavaTathI tapAsI ApyuM. nAdurasta tabiyatamAM paNa pa.pU. rohitAzrIjI ma.sA.nA samudAyanA pU. caMdanabAlAzrIjI ma.sAhebe paNa mane ghaNIvAra preraNA ane prUpharIDIMganA kAryamAM sArI evI sahAya karI che. viziSTa kSayopazamavALI vyakti mATe lakhANanuM kArya ghaNuM saheluM hoya che. teo to lekhInI laIne bese ane suMdara lekho AlekhI zake che, paraMtu kSayopazamanA abhAvanA kAraNe mArA mATe A kArya saheluM na hatuM. aMtaramAM bhAvonA jharA to satata phUTyA kare paraMtu mArA bhASAkIya jJAnanI maryAdAne kAraNe A bhAvone zabdamAM
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 DhALavAnuM kAma mArA mATe ghaNuM kaparuM hatuM to paNa jijJAsu sAdhvIjI bhagavaMtonI sahAyathI ane bhAvuka benonI satata mAMgathI meM yathAzakti lakhANa karavA yatna ryo che. pUrve huM jaNAvI cUkI chuM ke A pustakamAM jaNAvelA bhAvo pUrNa nathI. gaNadhara racita sUtranA anaMtA bhAvone samajavAnI paNa mArI zakti nathI to lakhavAnI to zuM vAta karuM. to paNa zAstranA sahAre huM jeTalo bhAvone jANI zakI chuM, temAMnA keTalAka bhAvone saraLa bhASAmAM A pustakamAM subaddha karavA prayatna karyo che. jJAnanI apUrNatA ane abhivyaktinI anipuNatAne kAraNe mAruM A lakhANa sAva kSati mukta ke sarvane sparze tevuM ja haze, tevo to huM dAvo karI zakuM tema nathI. to paNa eTaluM to jarUra kahIza ke AmAM AlekhAyelA bhAvone hRdayastha karI jeo pratikramaNanI kriyA karaze tenuM pratikramaNa pUrva karatAM sAruM to thaze ja. ' ' , bhagavAnanI AjJA viruddha ke sUtrakAranA Azaya viruddha je kAMI lakhAyuM hoya te mATe huM "micchA mi dukkaDa' mAMgu chuM. sAthe ja anubhavI bahuzrutone prArthanA karuM chuM ke temanI dRSTimAM je koI kSati dekhAya te vinA saMkoce mane jaNAve. prAMte mArI eka aMtaranI bhAvanA vyakta karuM ke ApaNe sau A pustakanA mAdhyame mAtra pratikramaNanA arthanI vicAraNA karavAmAM paryAptino anubhava na karIe, paNa tenA dvArA anAdikALathI ghara karI gayelI pApavRttino kusaMskArono nAza karI zIvra Atma kalyANa sAdhIe. vi.saM. 2013 Aso su. 10 parama vidUSI zatAdhika ziSyAonA tArIkha 21-10-2007 yogakSemakAraka papU. candAnanAzrIjI ma.sAnA ziSyA sudhA-kaLaza' aThavA lAInsa sA. prazamitAzrIjI surata.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ # krama viSaya 1. bhagavAnha sUtra * sUtra paricaya * mULa sUtra 0 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha * 'bhagavA N' no vizeSArtha 'AcArya N' no vizeSArtha 'upAdhyAyahaM' no vizeSArtha 'sarvasAdhuhaM' no vizeSArtha * 2. paDikkamaNa ThAvaNA sUtra * sUtra paricaya anukramaNikA pAnA naM. krama viSaya * mULa sUtra * anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha 1-4 1 ja jI 3 4 5-8 * mULa sUtra * anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha 5. * 'IcchAkAreNa saMdisaha .... paDikkamaNe ThAuM ?' no vizeSArtha7 'savvasavi devasisa... micchAmi dukkaDam' no vizeSArtha8 9-34 3. IcchAmi ThAmi sUtra * sUtra paricaya * cAra rIte sUtranI upayogitA 9 11 2 'icchAkAreNa saMdisaha... devasiaM AlouM ?' no vizeSArtha. * 'AlocanA' zabdano artha 'icchuM Aloemi'no vizeSArtha 'jo me aIAro kao'no vizeSArtha 'kAIo, vAIo, mANasio' no vizeSArtha. 14 14 15 15 16 'ussutto' no vizeSArtha utsUtranuM svarUpa temaja utsUtra prarUpaNAnuM phaLa 'ummango' no vizeSArtha 11 4, nANaMmi haMsaNaMmi sUtra * sUtra paricaya 'akappo, akaraNijajo' no vizeSArtha pAnA naM. 'dujtAo, duvviciMtio' no vizeSArtha * mULa sUtra |gAthA - 1 nAmi haMsami a 11 0 anvaya sahita saMskRta chAyA ane artha * jJAnAcAranuM svarUpa * darzanAcAranuM svarUpa 13 20 27 27 dhyAna ane ciMtananuM svarUpa aNAyAro, aNicchiavyo, asAvagapAuggo' no vizeSArtha 25 'nANe, daMsaNe' no vizeSArtha ...'carittAcaritte' no vizeSArtha 'sue, sAmAIe' no vizeSArtha 28 'ti N guttIrNa' no vizeSArtha 29 'cau N kasAyANaM' no vizeSArtha 30 'paMcahmaNuvvayANaM' no vizeSArtha 32 'ti N guNatvayANaM' no vizeSArtha 33 'cae sikkhAvayANaM' no vizeSArtha 7 'bArasa vihassa sAvagadhammasa' no vizeSArtha 21 23 23 33 33 35-92 35 38 39 39 39 39
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 41) 42. * cAritrAcAranuM svarUpa 40 * anvaya sahita saMskRta chAyA - * tapAcAranuM svarUpa tathA zabdArtha * vIryAcAranuM svarUpa 40 * "aNazana" tapanuM svarUpa. 18 gAthA - 2 kAle viNae bahumANe, >> 'UNodarI' nuM svarUpa * anvaya sahita saMskRta chAyA * "vRtti saMkSepa nuM svarUpa ane zabdArtha 41 * "rasatyAga" nuM svarUpa * kALa" nI samajUti - 41| * kAya-kleza' nuM svarUpa 72 * "vinaya' nI samajUti * "saMlInatA' nuM svarUpa * "bahumAna" nI samajUti 43 gAthA - 7 pAyacchinnaviNao.' * "upadhAna" nI samajUti 43 * anvaya sahita saMskRta chAyA * "anihavaNa'AcAranI samajUti 44| - tathA zabdArtha * "vyaMjanAcAra' nI samajUti 45 * "prAyazcittanuM svarUpa * "arthAcAra' nI samajUti 45 * vinaya" nuM svarUpa che * tadubhaya AcAra' nI samajUti 49 * "vaiyAvacca nuM svarUpa gAthA - 3 nisaMkia niSkrakhiao 48 * svAdhyAya" nuM svarUpa 0 anvaya sahita saMskRta chAyA ' | * dhyAna' nuM svarUpa ane zabdArtha 48 dharmadhyAna, zukladhyAnanuM svarUpa 85 >> 'nizakti' AcAranuM svarUpa 49 , "bhutsarganuM svarUpa - "niSkAMkSita' AcAranuM svarUpa 50|gAthA-8 agRihiabala-vario. 90 nirvicikitsA' * anvaya sahita saMskRta chAyA AcAranuM svarUpa tathA zabdArtha * "amUDhadRSTi" AcAranuM svarUpa para * vIryAcAranA traNa prakAranA * "upabRhaNA' AcAranuM svarUpa pa3. "aNimUhia-bala-vario' * "sthirikaraNa" AcAranuM svarUpa papa no vizeSArtha * vAtsalya AcAranuM svarUpa papa * "parakkamaI. jo jaduttamAutto" * "prabhAvanA" AcAranuM svarUpa 57 no vizeSArtha gAthA - 4 paNihANa joga jutto * anvaya sahita saMskRta chAyA * "jjaI a jahAthAma' no vizeSArtha ane zabdArtha * pAMca samiti temaja - suguru vaMdana sUtra traNa guptinI vyAkhyA 59 * sUtra paricaya : - "icchA nivedana' Adi che gAthA - 5 bArasavihami vi tave. * anvaya sahita saMskRta chAyA sthAnamAM sUtranuM vibhAgIkaraNa 93 95 ane zabdArtha * mUtra sUtra * tapa tathA tapAcAranuM svarUpa 64 * anvaya sahita saMskRta chAyA gAthA - 6 aNasaNamUNoariA ane zabdArtha , 90 91 63 68.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 1 28 * IcchA nivedana sthAna : "IcchAmi... sAta lAkha sUtra 121-123 nisIriAe' no vizeSArtha 99 | * sUtra paricaya 1 21 * anujJApana sthAna : "aNujANaha * mULa sUtra 1 23 me miuggaha' no vizeSArtha 102 * "sAta lAkha pRthvIkAya" * 'nisIhi' no vizeSArtha 102 no vizeSArtha 124 * "a-ho, kArya, kA-ya... * "sAta lAkha apUkAya" kilAmo' no vizeSArtha 103 no vizeSArtha 125 * avyAbAdhApRcchA sthAna : * "sAta lAkha teukAya" "appakilatANuM... no vizeSArtha 127 vaIkakato' no vizeSArtha 105) * "sAta lAkha vAukAya" 0 yAtrA pRcchA sthAna : no vizeSArtha 1 23 ja-ttA bheno vizeSArtha 10. * "daza lAkha pratyeka vanaspatikAya yApanA pRcchA sthAna : "java - no vizeSArtha 127 jUi - jaM ca bhe" no vizeSArtha 107 * "cauda lAkha sAdhAraNa * aparAdha kSamApanA sthAna : "khAmemi... A vanaspatikAya' no vizeSArtha 127 vakakama no vizeSArtha 109 | * "be lAkha beIndriya * "AvasleiAe paDikkamAmi' no no vizeSArtha vizeSArtha 111 * "be lAkha teIndriya * "khamAsamaNANa..tirasannayarAe | no vizeSArtha 128 no vizeSArtha 111 . be lAkha caurindriya dravya viSayaka AzAtanA 111 no vizeSArtha 1 28 kSetra viSayaka AzAtanA 113 * "cAra lAkha devatA" kALa viSayaka AMzAtanA 113 no vizeSArtha 128 bhAva viSayaka AMzAtanA 113 | * "cAra lAkha nArakI * "jaMkiMci micchAe' no vizeSArtha013). no vizeSArtha 129 * "maNadukkaDAe, vayadukakaDAe, * "cAra lAkha tiryaMca paMcendriya kAyadukkaDAe' no vizeSArtha 114| no vizeSArtha 129 * kohAe, mANAe, mAyAe, | * "evaMkAre corAzI lAkha... lobhAe' no vizeSArtha 114] micchAmi dukkaDa' no vizeSArtha 131 * savvakAliAe' no vizeSArtha115 | 7. aDhAra pAparasthAnaka sUtra 133-158 * "sabUmicchovayArAe' , * sUtra paricaya 133 no vizeSArtha 117] * mULa sUtra * "sabaghammAIkramaNAe AsAyaNAe * "pahele prANAtipAta" no vizeSArtha no vizeSArtha * "jo me aIAro... aprANa | * "bIje mRSAvAda' vosirAmi" no vizeSArtha 118. no vizeSArtha 138 135 118] 137
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 'trIje adattAdAna' no vizeSArtha 'cothe maithuna' no vizeSArtha 'pAMcame parigraha' no vizeSArtha 139 140 141 142 143 145 146 'chake krodha' no vizeSArtha * 'sAtame mAna' no vizeSArtha 'AThame mAyA' no vizeSArtha 'navame lobha' no vizeSArtha 147 'dasame rAga' no vizeSArtha 'agyArame dveSa' no vizeSArtha 149 7 'bArame kalaha' no vizeSArtha 150 'terame abhyAkhyAna' no vizeSArtha 151 'caudame paizunya' no vizeSArtha 152 'paMdarame ti-arita' no vizeSArtha 'soLame para-parivAda' no vizeSArtha * 'sattarame mAyAmRSAvAda' no vizeSArtha 153 154 155 'aDhArame mithyAtvazalya' no vizeSArtha 'e aDhAra pApasthAnakamAMhi. micchAmi dukkaDaM' 'no vizeSArtha. 155 157
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 graMtha * " saMdarbha grantha sUci graMthakartA 1. adhyAtmasAra pa.pU.mahAmahopAdhyAyazrIyazovijayajI ma.sA. 2. adhyAtmopaniSad pa.pU.mahAmahopAdhyAyazrIyazovijayajI ma.sA. 3. AcAra pradIpa paM. ratnazekharasUrIzvarajI ma.sA. 4. Avazyaka niryukti hAribhadrIya vRtti | pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI ma.sA. 5. uttarAdhyayana sUtra gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmI 6. jIva vicAra pa.pU. zAnticandrasUrIzvarajI 7. jJAnasAra pa.pU.mahAmahopAdhyAzrIyazovijayajI ma.sA. 8. tattvArthAdhigama sUtra | 5.pU. umAsvAti ma.sA 9. tapasyA karatAM karatAM ho . DaMkA jora bajAyA ho | pa.pU. kIrtiyazasUrIzvarajI ma.sA. 10. darzanAcAra pU5. yugabhUSaNavijayajI ma.sA. 11. daza vaikAlikasUtranI hAribhadrIya vRtti pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI ma.sA. 12. dharmasaMgraha pa.pU. mAnavijayajI ma.sA. 13. dhyAnazataka pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI ma.sA. 14. pratimA zataka pa.pU.mahAmahopAdhyAyazrIyazovijayajI ma.sA. 15. prabodha TIkA 16. prazamarati 5. pU. umAsvAti ma.sA 17. bhASyatrayam pa.pU. devendrasUrIzvarajI ma.sA. 18. yatidina caryA pa.pU. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. 19. yoga zAstra kalikAla sarvajJa pa.pU. hemacandrAcArya ma.sA. 20. yogasAra ciraMtanAcArya (ajJAta) 21. laghu siddhAnta kaumudi zrImad varadarAjAcArya * *** ',
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. zAnta sudhArasa 23. saMbodhasattari 24. samyakatva saptati 25. hitopadeza 23. 18 pApasthAnakanI sajhAya - 27. 350 gAthAnuM stavana pa.pU. vinayavijayajI ma.sA. pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI ma.sA.' pa.pU. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. pa.pU. prabhAnandasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA. pa.pU. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma.sA.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnae sUtra sUtra paricaya : pratikramaNanI kriyA pApathI malina thayelA AtmAnI zuddhi mATe karavAmAM Ave che. pAvanakArI A kriyAmAM koI vighna na Ave tathA Atmazuddhi thAya te mATe parama zuddha svarUpane pAmelA arihaMtAdine vaMdanAsvarUpa devavaMdana karavAmAM Ave che, ane tyArapachI potAnA upakArI gurubhagavaMtone vaMdanA karavAmAM Ave che tyAre A sUtrano upayoga thAya che. mATe tene "bhagavadAdi vaMdana sUtra" paNa kahevAya che. mAtra cAra ja padanA banelA A nAnakaDA sUtramAM potAnA parama upakArI gurubhagavaMta, AcAryabhagavaMta, upAdhyAyabhagavaMta tathA sAdhubhagavaMtone vaMdanA karI sAdhaka teo pratyeno kRtajJabhAva vyakta kare che. A sUtranuM eka eka pada, eka eka khamAsamaNa devApUrvaka bolAya che. eTale evuM lAge che ke "IcchAmi khamAsamaNo vaMdiuM jAvaNijjAe nisAhiAe ATalA zabdo dvArA gurubhagavaMta pAse vaMdananI anujJA mAMgavAnI che ke "he kSamAzramaNa ! huM Apane zaktipUrvaka ane pApavyApAranA tyAga vaDe vaMdana karavA IcchuM chuM." A rIte AjJA meLavyA pachI "maFeNa vaMdAmi' pada sAthe A sUtranA "bhagavAnae" vagere dareka padanuM kramasara joDANa karI "maFNa vaMdAmi bhagavAna huM" e pramANe sAthe uccAraNa karI, mastakane jamIna sudhI namAvavApUrvaka vaMdana 1. "IcchAmi khamAsamaNono artha sUtrasaMvedanA bhA. 1mAMthI jovo.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 karavAnAM che. tenA dvArA - "he bhagavaMta! (he AcArya !... vagere) huM Apane mastaka namAvI vaMdana karuM chuM' - evo kRtajJatA sahita bahumAnabhAva pragaTa karavAno che. A sUtrano ullekha yogazAstranI svopajJa vRttimAM ane ciraMtanAcAryakRta pratikramaNavidhimAM jovA maLe che. A sUtranI bhASA apabhraMza che. mULa sUtraH __bhagavAnhaM, AcAryahaM, upAdhyAyaha, sarvasAdhuhaM / / akSara - 19 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhagavAnhaM, AcAryahaM, upAdhyAyaha, sarvasAdhuhaM / / / bhagavadbhyaH, AcAryebhyaH, upAdhyAyebhyaH, sarvasAdhubhyaH / / . bhagavaMtone, AcAryone, upAdhyAyone, sarva sAdhuone. (huM vaMdana karuM chuM.) vizeSArtha: bhavInda - dharmAcAryone (huM mastaka namAvI vaMdana karuM chuM.) 'bhaga' eTale aizvaryAdi guNo ane vAna' eTale vALA. jeo aizvaryAdi guNothI yukta che, zAstranA paramArthane pAmelA che, suvizuddha saMyamane dhAraNa karanArA che, mokSanA mahAAnaMdane prApta karavA ane aneka jIvone A mArga sudhI pahoMcADavA jeo prayatnazIla rahe che, tevA mArA parama upakArI gurubhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. "pIvA" A zabda arihaMtano vAcaka che ke dharmAcAryano vAcaka che? te aMge bhinna bhinna abhiprAyo jovA-jANavA maLe che, paraMtu prastutamAM guruvaMdanano adhikAra hoI gacchanA nAyaka athavA jenA dvArA potAne samyaka prakAre prabhuno 2. "bhagavAnUha' Adi rUpo bhagavAnAdi zabdone "ha" pratyaya lAgavAthI banelA che. "haMpratyaya (apabhraMza bhASAnA niyama anusAra) SaSThI bahuvacanamAM vaparAyo che. prAkRtamAM caturthInA sthAne SaSThI vibhaktino prayoga thaI zake che. 3. 'bhaga'nI vizeSa samaja mATe juo "sUtra-saMvedanA' bhAga-2 (pAnuM-59). tyAM darzAvAyelA bhaga zabdanA artha arihaMta mATe sarvazreSTha kakSAnA ghaTe che, gurubhagavaMta mATe tenAthI alpa kakSAnA ghaTe che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavA N sUtra mArga prApta thayo che, tevA koI paNa gurubhagavaMto ke je tIrthaMkara hoya, gaNadhara hoya, AcAryAdi hoya OM sAmAnya muni hoya te sarve guru bhagavaMtone A padathI grahaNa karavA vadhu yogya lAge che. Ama chatAM A aMge bahuzruto vicAre evI vinaMtI. 3 A pada bolatAM, sukhanI paraMparA sarje tevA dharmane ApanAra ananya upakArI gurubhagavaMtone tathA teo dvArA thayelA upakArane smRtipaTamAM lAvI, temanA pratyeno atyaMta kRtajJabhAva vyakta karavA temanA caraNomAM mastaka namAvI vaMdanA ka2vAnI che. bhAvapUrvaka vaMdana karavAthI gurubhagavaMto pratyeno AdarabhAva vRddhi pAme che ane pariNAme satkAryamAM vighnakartA karmono vinAza thAya che. AcArya, - AcAryabhagavaMtone (mastaka namAvI huM vaMdana karuM chuM.) arihaMta bhagavaMtanI anupasthitimAM zuddha prarUpaNA karI zAsananI dhurAne jeo vahana kare che, paMcAcAranA pAlanamAM jeo sadA rata che, chatrIsa chatrIsIe jeo zobhI rahyA che, AcAryapadathI jeo alaMkRta che, tevA AcAryabhagavaMtone A pada bolatAM mastaka namAvIne vaMdana karAya che. A pada bolatAM viziSTa guNasaMpanna AcAryabhagavaMtone smRtipaTa para lAvI, teoe karela upakArone yAda karI, bhakti ane bahumAnapUrvaka temanAM caraNe mastaka namAvI vaMdanA karavAnI che. A rIte bhAvapUrvaka vaMdanA karavAthI sadAcAramAM vighnakartA karmo dUra thAya che. upAdhyAyahaM - upAdhyAyabhagavaMtone (mastaka namAvIne huM vaMdana karuM chuM.) jeo 45 AgamanA jJAtA che, ziSyasamudAyane jeo satata sUtranuM pradAna kare che, jemanI pAse javAthI, jemano upadeza sAMbhaLavAthI durbuddhino nAza thAya che tathA sadbuddhinI prApti thAya che, ane jeo vinaya Adi aneka guNonA bhaMDAra che, tevA upAdhyAyabhagavaMtone A pada bolI mastaka namAvI vaMdana karavAmAM Ave che. A pada bolatAM ApaNA parama upakArI tIrthaMkaronA upAdhyAya samAna gaNadhara 4- AcAryapadanI vizeSa samaja mATe juo 'sUtra-saMvedanA' bhAga-1 mAM (sUtra naM. 1 tathA 2) 5 - upAdhyAyapadanI vizeSa samaja mATe juo 'sUtra-saMvedanA' bhAga-1 (sUtra naM. 1)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 bhagavaMto ane najIkamAM thayelA mahAmahopAdhyAya zrImad vijaya yazovijayajI mahArAja sAheba jevA upAdhyAya bhagavaMtonuM smaraNa karI temanA pratye atyaMta ahobhAva vyakta karI temanAM caraNomAM mastaka namAvI vaMdana karavAnAM che. bhAvapUrvaka vaMdana karavAthI pratikramaNanA sUtrArthaviSayaka jJAnamAM ke pratikramaNa karavAmAM vinakartA karmono vinAza thAya che. sarvasAdhuduM - sarva sAdhubhagavaMtone (mastaka namAvI huM vaMdana karuM chuM.) . jeo satata mokSamArganI sAdhanA kare che, jeo sarvajJa bhagavaMtanI AjJAnusAra saMpUrNa sAttvika jIvana jIve che, aneka sAdhakone jeo sahAyabhUta bane che, tapa ane tyAgathI jeo zobhe che, te sarva sAdhubhagavaMtone A pada dvArA mastaka namAvI viMdana karavAmAM Ave che. A pada bolatAM sarvajJa bhagavaMtanA vacanAnusAra jIvana jIvatA sarva sAdhubhagavaMtone smRtipaTa para aMkita karI, temanAM caraNomAM mastaka namAvI, temane bhAvapUrNa hRdaye vaMdanA karavAnI che. A rIte bhAvapUrvaka karAyelI vaMdanA pratikramaNa jevI zubhakriyAmAM sattvano prakarSa karAve che. 6- sAdhupadanI vizeSa samaja mATe juo "sUtra-saMvedanA' bhAga-1 (sUtra naM. 1) zrAvaka-zrAvikAoe A cAra pado bolI "samasta zrAvakone vAMduM chuM." ema paNa kahevuM. rUchari samasta zrAva vaMdu ema paNa koI kahe che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDikkamaNa ThAvaNA sUtra CTC sUtra paricaya : 8 pApathI pAchA pharavAnI kriyAne pratikramaNa kahevAya che. A sUtra dvArA pratikramaNakriyAnI sthApanA thAya che, tethI tenuM nAma 'pratikramaNa sthApanA sUtra' che. pratikramaNanA sArabhUta A sUtrane 'laghu pratikramaNa sUtra' paNa kahevAya che. vaLI, saMpUrNa pratikramaNano A sUtramAM TUMkamAM samAveza thato hovAthI 'dharmasaMgraha'mAM A sUtrano ullekha 'sakala pratikramaNa bIja' rUpe paNa karyo che. koIpaNa vastunI rajUAta karatAM pahelAM e vastunA viSayano nirdeza, pachI sAmAnya vigata ane pachI e vastunI vistRta vicAraNA karavAmAM Ave che. pratikramaNanI kriyAmAM paNa A ja paddhati apanAvAI hoya tevuM lAge che. sau prathama, pratikramaNa kayA viSayanuM ka2vAnuM che, te A sUtra dvArA jaNAvyuM che, tyArapachI pratikramaNanI sAmAnya vigata 'IcchAmi ThAmi sUtra'mAM jaNAvI che, ane vistRta vigata 'vaMdittu sUtra'mAM jaNAvI che. vaMdittumAM jaNAvelI vigatone paNa sau koI samajI zake te mATe gujarAtI bhASAmAM vistArathI 'aticAramAM varNavelI che. Ama eka-ekano vistAra pachI pachInA sUtramAM thayela che. anAdi saMskArone kAraNe jIva mATe pApano pariNAma thavo sahaja che, paraMtu pApathI pAchA pharIne svabhAvamAM (svasthAnamAM) sthira thavA mATeno yatna sAdhaka mATe paNa sahelo nathI. AthI ja pratikramaNanI kriyA karatAM pahelAM parama upakArI
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 paramAtmAnI stavanArUpa cAra thoyanuM devavaMdana karI, tyArabAda cAra khamAsamaNa devA pUrvaka gurune vaMdanA karavA svarUpa maMgalAcaraNa karAya che. A rIte deva-gurune viMdanA karI, temanI kRpAnuM pAtra banI, pratikramaNano prAraMbha karatI vakhate mastakane pRthvI upara ane jamaNA hAthane caravaLA upara sthApana karI, mukhavastrikA yukta DAbA hAthane mukha AgaLa rAkhIne A sUtra bolAya che. AvI mudrAthI sAdhakane "huM mArI jAtane pratikramaNamAM sthApita karuM chuM' evo bodha spaSTa thAya che. - A sUtra vaMditu sUtra bolatAM pahelAM paNa pratikramaNanI anujJA meLavavA bolAya che. AvazyakaniyuktimAM, pratikramaNaAvazyakamAM, dharmasaMgrahamAM tathA yogazAstra Adi graMthomAM A sUtrano ullekha ane TIkA che. mULa sUtra : icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! devasia paDikkamaNe ThAuM ? che ! , sabbassa vi devasia dujhiMtia dubbhAsia duciTThia micchA mi dukkaDaM / akSara - 26 , anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhagavan ! devasia paDikkamaNe ThAuM ? icchAkAreNa saMdisaha / bhagavan ! devasika pratikramaNe sthAtum / tiSThAmi ? icchAkAreNa saMdizata / *he bhagavaMta ! devasika pratikramaNamAM rahevA mATe (huM IcchuM chuM). (Apa mane) svecchAthI anujJA Apo ! OM . rUchAmi ! (anujJAnA svIkAramAM bolAyela A zabda che, arthAt ApanI anujJA mujaba) huM A kArya karavA IcchuM chuM. - "sA' nI saMskRta chAyA sthAtun athavA tiSThAma thaI zake che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ parikramaNa ThapaNA sUtra devasia duciMtiya dubbhAsiya duzciTThia savvassa vi micchA mi dukkaDaM / devasikasya duzcintitasya durbhASitasya duzceSTitasya sarvasya api mithyA me duSkRtam / / divasa daramyAna manathI je duSTa ciMtana thayuM, vANIthI je duSTa bhASaNa thayuM ane kAyAthI je duSTa ceSTA thaI te sarva paNa mAruM pApa mithyA thAo. vizeSArtha : icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! devasia paDikkamaNe ThAuM ? '3 bhagavaMta! Apa mane devasika pratikramaNamAM sthira thavA mATe svecchAe AjJA Apo. he bhagavaMta!" A zabda upakArI guNavAna gurubhagavaMtanA saMbodhanamAM vaparAyo che. najara samakSa rahela ke smRti samakSa rahela gurubhagavaMtane uddezIne sAdhaka kahe che : "he bhagavaMta ! divasa daramyAna mArA mana, vacana, kAyAthI je je pApo thayAM che, te yogya thayuM nathI; kema ke tenA kaTu vipAko mAre ja sahana karavAnA che. A pApothI ane A pApanA saMskArothI, mAre mArA AtmAne pAcho vALI niSpApa bhAvamAM sthApana karavAno che. he bhagavaMta! pratikramaNanI A kriyA mATenI mArAmAM yogyatA jaNAtI hoya to Apa mane svecchAthI AjJA Apo, baLAtkArathI nahi." pratikramaNa jevAM zubha kAryo karatAM pahelAM guNavAna gurubhagavaMtane te kArya saMbaMdhI IcchA jaNAvavI ane te saMbaMdhI gurvAjJA prApta karyA pachI ja te kAryano prAraMbha karavo, e jainazAsananI viziSTa prakAranI maryAdA ane vinaya che. A maryAdAnA pAlanathI ahaMkArAdi doSo nAza pAme che ane namratAdi guNo pragaTa thAya che. ziSyanI pratikramaNa karavAnI IcchA ane yogyatAne jANI, pratikramaNane yogya avasara hoya to anujJA ApatAM gurubhagavaMta kahe : [* ] - tuM tArA AtmAne pratikramaNamAM sthira kara. A zabda sAMbhaLI potAnA A kAryamAM gurubhagavaMtanI saMmati che, tema mAnI AnaMdapUrvaka vinayI ziSya-zrAvaka, gurunI AjJAnA svIkArarUpe kahe : pharjI bhagavaMta, ApanI AjJA mane pramANa che. A zabda dareke avazya bolavo joIe.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 have pApathI pAchA pharavAnI IcchAvALo ziSya pratikramaNa karatAM kahe : savvassa vi devasia duciMtia dubbhAsia duciTThia micchA mi turanuM / divasa daramyAna duSTa ciMtanathI, duSTa vANIthI ane duSTa ceSTAthI je sarva paNa aticAronuM sevana thayuM hoya te saMbaMdhI mAruM pApa mithyA thAo. yukritijJa - ArtadhyAna ane raudradhyAnanuM kAraNa bane, svIkArelAM vratomAM mAlinya pedA karAve ane AtmAnuM ahita kare, tevI mananI vicAraNAne (ciMtanane) duSTa ciMtana kahevAya che. dubhAsia krodhAdi kaSAyone AdhIna thaI, pAMce indriyone vaza thaI, saMjJAo Adine 52vaza banI vrata-maryAdAno bAdha kare, potAnI bhUmikA bhulAve, kuLamaryAdA cukAve tevA vacanano prayoga karavo te duSTa bhASaNa che. athavA sva-parane ahitakArI, karkaza, apriya ke hiMsaka vacano paNa duSTa bhASaNa kahevAya che. yuoiTvina - hiMsAdinuM kAraNa bane tema ajayaNAthI cAlavuM, doDavuM, kUdavuM, haravuM, pharavuM vagere aneka prakAranI ahitakArI kAyika ceSTAone duSTa ceSTA kahevAya che. A rIte ahIM mAtra traNa padomAM pratikramaNa zenuM karavAnuM che, tenuM saMkSipta varNana karyuM che. A TUMkA varNanamAM aneka dRSTibiMduo ane peTA bhedo samAI jAya che. jyAM sudhI potAnA kharAba vicAro, kharAba vANI ke kharAba vartana pratye dilagIrI-pastAvo-tiraskAra na thAya tyAM sudhI pratikramaNano prAraMbha ja thaI zakato nathI. A sUtra dvArA e duSTa vicAro, duSTa vANI ane duSTa ceSTAo pratyeno eka tIvra tiraskAra utpanna karavAno che ane eTale ja A sUtrane pratikramaNanuM bIja kahevAyuM che. pApa pratye napharatanI A bhAvanA upara saMpUrNa pratikramaNanI saphaLatAno AdhAra che. divasa daramyAna mana, vacana, kAyAthI koIpaNa prakAranA duSTa vicAro, duSTa vANI ane duSTa ceSTA thaI hoya te sarvene A traNa padanA uccAraNa sAthe smaraNamAM lAvI aMtaHkaraNapUrvaka 'micchA mi dukkaDaM' ApavAnuM che. pApa karatAM jeTalA tIvra azubha bhAva thayA hoya tenAthI vadhu tIvra zubha bhAva A pada bolatAM pedA thAya to thayela-karela pApa mithyA thaI zake che. 1- 'micchA mi dukkaDaM'no vizeSa artha sUtrasaMvedanA bhAga-1mAM sUtra naM. 5 mAMthI jovo.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'IcchAmi ThAmi' sUtra sUtra paricaya : A sUtra dvA2A divasa daramyAna lAgelA aticAronuM Alocana karavAmAM AvatuM hovAthI A sUtranuM bIjuM nAma 'aticAra AlocanA' sUtra che. imAratamAMthI kharatI eka kAMkarInI paNa jo upekSA ka2vAmAM Ave to jema eka divasa Akhe AkhI imArata jamInadosta thaI jAya che, tema lIdhelAM vratomAM jo vAraMvAra doSa lAgyA kare ane tenI upekSA karavAmAM Ave to svIkArelAM vratono paNa eka divasa sarvathA vinAza thaI jAya che. A vratavinAza duraMta saMsAranuM kAraNa bane che. AthI ja vratadhArI zrAvakoe potAnA vratamAM kyAMya skhalanA na thAya, tenI satata kALajI rAkhavI joIe; Ama chatAM anAdi abhyasta pramAdAdi doSone kA2Ne aticAra lAgavAnI saMbhAvanA rahe che. lAgelA A aticAronA smaraNa tathA zodhanapUrvaka Atmazuddhi ka2vA utsuka evo sAdhaka sau prathama 'cchAmi mi DiskamAM' pado pUrvaka A sUtra bolI kAyotsargamAM rahe che, ane kAyotsarga daramyAna 'nAmmi' vagere sUtranA sahAre jJAnAdi guNomAM jyAM jyAM doSo lAgyA hoya tenuM ciMtana kare che. ciMtavelA te aticArone smRtipaTa para aMkita karI, tyArapachI kAussagga pA2I te aticAronI AlocanA karavA vinayapUrvaka gurubhagavaMtane vaMdanA karI, anujJA mAMgI, bIjIvAra revasi N AjovuM e pado sahitanA A sUtra dvArA ciMtana karIne yAda rAkhelA te aticArone gurubhagavaMta pAse pragaTa kare che, jene zAstrIya paribhASAmAM AlocanA prAyazcitta kahevAmAM
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 sUtrasaMvedanA-3 Ave che. tyArapachI zrAvako jyAre "vaMditta' sUtra ane zramaNa bhagavaMto "pagAma sakjhAya" bolI pratikramaNa prAyazcitta kare che, tenI pUrve trIjI vakhata A sUtra bole che. te vakhate doSothI pAchA vaLavA "rUchAmi paDImAM pado sahita A sUtra bolI sAmAnyathI pApanuM pratikramaNa kare che ane tyArapachI vizeSathI pAponuM pratikramaNa karavA "vaMdita' sUtra bole che. vaLI kAyotsarga Avazyaka karavA pUrve pratikramaNamAM cothI vAra A sUtra bolAya che. te vakhate punaH 'rUchAmi miDapado sahita A sUtra uccArAya che, jenAthI pharI eka vAra aticAronI zuddhithI AtmAne vadhu nirmaLa karavAno prayatna karAya che. Ama A eka ja sUtra traNa prakAranA padonA pheraphAra pUrvaka pratikramaNanI kriyAmAM cAra cAra vAra upayogamAM levAya che. atyaMta duHkhI hRdaye, te te doSo pratye tIvra tiraskArapUrvaka ane punaH AvA aticAra-doSanuM sevana na thAya tevA saMkalpa sAthe A sUtranA eke eka zabdo e rIte bolavA joIe ke doSone kAraNe thayelI vratanI alanA dUra thAya, baMdhAyelAM pApakarmono nAza thAya ane pramAdAdi doSonA saMskAro nabaLA paDe. aticAranI AlocanA mATenA A sUtramAM sau prathama zenAthI pApa thayuM ? ane kevA kevA prakAre pApa thayuM che ? te jaNAvyuM che. tyArabAda je guNanA poSaNa mATe vrata-niyamo svIkAryA che, te jJAnAdiguNoviSayaka aticAronuM Alocana che, ane aMte zrAvake svIkArelAM bAre vratomAM je khaMDanA-virAdhanA thaI hoya tenuM "micchA mi dukkaDa' devAmAM AvyuM che. devasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika - A pAMceya pratikramaNamAM A sUtrano upayoga karavAmAM Ave che, ane tyAre te te sthAne 'si' nA badale "rApha' vagere bolAya che. A sUtrano upayoga zrAvaka ane sAdhuvarga banne kare che, paraMtu zramaNa bhagavaMto jyAre Ano upayoga kare che tyAre temanA vrata-niyamane anurUpa zabdaprayoga kare che. ahIM zrAvakapratikramaNane lakSamAM rAkheluM hovAthI ane zramaNa sUtronuM anyatra vivecana karavAnI bhAvanA hovAthI, zramaNaviSayaka sUtranA zabdanuM vivecana ahIM karela nathI. 1 . etaJcAticArasUtraM sAmAyikasUtrAnantaramaticArasmaraNArtha uccArituM, punarvandanakAnantaraM guroH svAticArajJApanArthamadhItaM, iha tu pratikramaNAya, puratastu punaraticArA-zuddhavimalIkaraNArthamuJcArayiSyate / - dharmasaMgrahanI TIkA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 11 A sUtrano artha karavA mukhyapaNe "Avazyakaniyukti'nI hAribhadrIya TIkAno AdhAra lIdhelo che. dharmasaMgraha, AvazyakaniryuktidIpikA, yogazAstra Adi aneka graMthomAMthI paNa A sUtra saMbaMdhI vizeSa jANakArI prApta thAya che. UMDo abhyAsa karavA icchatA jijJAsuoe A sarva graMtho jovA jevA che. bhUNa sUtra: icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! devasi AlouM ? icchaM, Aloemi / . jo me devasio aiAro kao, kAio vAio mANasio, ussutto ummaggo akappo akaraNijjo, dujjhAo duviciMtio, aNAyAro aNicchiavvo asAvaga-pAuggo, nANe, daMsaNe, casttiAcaritte, sue, sAmAie / .. tiNhaM guttINaM, cauNhaM kasAyANaM, paMcaNhamaNuvvayANaM, tiNhaM guNavvayANaM, cauNhaM sikkhAvayANaM, bArasavihassa sAvagadhammassa jaM khaMDiaM, jaM virAhiaM, . tassa micchA mi dukkaDaM / . akSara - 177 anvaya sahita saMskRta chAyA ane zabdArtha : bhagavan ! icchAkAreNa saMdisaha devasi AlouM ? bhagavan ! icchAkAreNa saMdizata, daivasikaM (aticAraM) AlocayAmi ? he bhagavaMta! IcchApUrvaka mane anujJA Apo, huM divasabharanA aticAronuM mAloyana ? .. zuru 3 : Aloeha - Alocaya - maaloyn| 42. tyAre ziSya AjJAnA svIkArarUpe kahe che -
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 che, chama, huM ApanI AjJAnusAra karavA) IcchuM chuM. jo me devasio aiAro kao Aloemi / : mayA raivasi: tivAraH kRta (ta) mAtrAmAM je mArA vaDe devasika = divasa saMbaMdhI aticAra karAyo hoya tenuM) huM Alocana karuM chuM. (vaLI te aticAra kevI rIte thayo hoya ? te batAvatAM kahe che -) kAio vAio mANasio, kAyika: vAcika: mAnasikaH, kAyA saMbaMdhI, vacana saMbaMdhI, mana saMbaMdhI ussutto ummaggo akappo akaraNijjo, utsUtraH unmArgaH akalpya: akaraNIyaH, (vaLI te aticAra) usUtrarUpa hoya, unmArgarUpa hoya, akathya hoya (ane) akaraNIya hoya, dujjhAo duviciMtio, turmAtarvivintita: durgAnarUpa hoya ane duSTaciMtanarUpa hoya. sava -pa3mo, aUTyAro gamitro, zrAva-prAyo:, anAvaraH maneTavyA, (A utsatrathI mAMDIne akaraNIya sudhInA ane durbAna ane duSTaciMtanarUpa aticAro) azrAvaka prAyogya che arthAt zrAvakane karavA yogya nathI. tethI karIne te anAcArarUpa che, mATe ja) anicchanIya (paNa) che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra (ive. bhA bhatiyA yA viSayamA thAya cha ? te patA cha.) nANe daMsaNe carittAcaritte, jJAne darzane cAritrAcAritre, jJAnanA viSayamAM, darzananA viSayamAM, dezavirati cAritranA viSayamAM (bIjI rIte te ja aticArone vicAravAmAM Ave che-) sue sAmAie, zrute sAmAyike, zrutanA viSayamAM ane sAmAyikanA viSayamAM (3ve yAtrina viSayamA 4 matiyAra cha, te jAve cha -) tiNhaM guttINaM, cauNhaM kasAyANaM, tisRNAM guptInAm, caturNAM kaSAyANAm, traNa guptionuM, cAra kaSAyonuM, paMcaNhaM aNuvvayANaM tiNDaM guNavvayANaM cauNhaM sikkhAvayANaM bArasavihassa sAvagadhammassa / paJcAnAm aNuvratAnAm, trayANAM guNavratAnAm, caturNAM zikSAvratAnAm dvAdazavidhasya zrAvakadharmasya / . . pAMca aNuvrato, traNa guNavrato ane) cAra zikSAvrato rUpa bAra prakArano zrAvaka dharma . jaM khaMDiaM, jaM virAhiaM. yat khaNDitam, yad virAdhitam, 4 (53) vil3ta thayo hoya, 4 (5 / ) vipita yo joya, tassa micchA mi dukkaDaM / tasya mithyA me duSkRtam / te mAruM duSkata mithyA ho !
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 sUtrasaMvedanA-3 vizeSArtha : rUchAre saMvida bhavana sadaM mAchouM ? - he bhagavaMta ! IcchA vaDe Apa mane AjJA Apo. huM divasabharanA aticAronI AlocanA karuM ? devasika pratikramaNamAM dvAdazAvarta vaMdanathI (vAMdaNAthI) gurubhagavaMtane vaMdana karyA pachI gurunA avagrahamAM rahIne ja divasa saMbaMdhI je je aticAro-pApo thayA hoya tenI AlocanA karavA mATe nata mastake Ubhelo ziSya vinayapUrvaka gurubhagavaMtane saMbodhIne pUche che : "bhagavaMta ! mArAthI divasa saMbaMdhI je je aticAro thayA che, tenI Apa samakSa AlocanA karuM ?' gAtronA' zabda nA pUrvanA sun dhAtumAMthI banelo che. temAM mA eTale maryAdAthI athavA samastapaNe ane sToranA eTale prakAzanA; Ama, maryAdApUrvakasamastapaNe gurubhagavaMta samakSa pApa prakAzita karavAM, te AlocanA che. maryAdAthI eTale je pApo je kramathI karyA hoya ane je bhAvathI karyA hoya te pApone te kramapUrvaka ane te bhAvapUrvaka yAda karI, gurubhagavaMta samakSa vidhipUrvaka prakAzita karavAM, ane samastapaNAthI eTale thayela sarva pApone krame ke utkrame gurubhagavaMta pAse kahevAM te AlocanA che. daza prakAranAM prAyazcittomAM A pahelA prakAranuM prAyazcitta che. AlocanA karatAM sAdhake khAsa vicAravuM joIe ke "mArAthI AvAM pApo kema thayAM ? huM kayA kaSAyane AdhIna banyo ? huM kayA pramAdane vaza thayo ? ke jene kAraNe mArAthI A pAponuM Asevana thayuM ? jo mArA AtmAmAMthI A doSa dUra nahIM karuM to punaH punaH A pApo mane lAgyA ja karaze. tethI AlocanA karatAM 2. ahIM daivasika tathA upalakSaNathI rAtrika, pAkSika, cAturmAsika ke sAMvatsarika aticAro paNa te te samaya mATe samajI levA. temAM divasa vagerenI AlocanAmAM vyavahAramAM pracalita kALamaryAdA A pramANe che : divasanA madhya bhAgathI AraMbhIne rAtrinA madhya bhAga sudhI daivasika, ane rAtrinA madhya bhAgathI AraMbhIne divasanA madhya bhAga sudhI rAtrika aticAronI AlocanA thaI zake che. eTale devasia kerAIe pratikramaNa te pramANe thaI zake che. utsargathI to sUryodaya pUrve rAIa pratikramaNa thaI javuM joIe, ane devasika pratikramaNanuM vaMditta' sUtra sUryAsta vakhate bolAvuM joIe; ane pAkSika, cAturmAsika tathA sAMvatsarika AlocanApratikramaNa to te pakhavADIyuM, cAturmAsa ke varSa pUrNa thAya tyAre thaI zake che. jyAM jyAM devasia" zabda Ave tyAM te pramANe pheraphAra samajavo. 3- daza prakAranA prAyazcittanI vizeSa samaja mATe sUtra saMvedanA bhA.1mAM sUtra naM. 7 jovuM. ane taduparAMta A saMbaMdhI vizeSa vAto nANammi sUtra gAthA naM. 7mAM paNa che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 15 pUrve, te te doSathI mArA AtmAne bacAvavo ati jarUrI che. vaLI, atyAre meM je aticAronuM sevana karyuM che, tenAM mAThAM phaLa mAre ja bhogavavAnAM che. A pAponA kAraNe ja mArI janma-maraNanI paraMparA vadhavAnI che ane mokSanA mahAsukhathI huM vaMcita rahevAno chuM. have mAre jo janma-maraNanA pherAmAMthI mukta thavuM hoya, duHkhanA bhAjana na banavuM hoya ane zIgha mokSane prApta karavo hoya to tIvra pazcAttApapUrvaka A pApo gurubhagavaMta samakSa e rIte pragaTa karI dauM jethI thayelAM pApakarmono sarvathA vinAza thAya, ane bhaviSyamAM te pApo, te bhAvathI to na ja thAya." AvI vicAraNA vagara mAtra zabdo bolI javAthI karelAM pAponuM prAyazcitta thaI zakatuM nathI, paraMtu je rAga-dveSa Adi azubha bhAvathI pApa karyA che tenAthI viruddha vairAgyAdi zubhabhAvarUpa agni pragaTe to ja pApapuMja bhasmIbhUta thAya. mATe sAdhake je bhAvathI pApo thayAM hoya, tenAthI viruddha bhAvothI hRdayane bhAvita karI pote karelAM pAponI AlocanA karavA mATe gurubhagavaMta pAse anujJA mAMgavI joIe. [go) - tuM AlocanA kara.' A zabda bolI guru ziSyane AlocanA karavA mATenI anujJA Ape che, jene sAMbhaLI vinayasaMpanna ziSya gurunI AjJAnA svIkArarUpe kahe - rUchuM - "bhagavaMta ! ApanI AjJA pramANe huM AlocanA karavA icchuM chuM." A zabdaprayoga karatAM pUrve je sAdhake pApa ane pApanA phaLano vicAra karyo hoya, tene te pApo pratye tIvra aNagamo utpanna thayo ja hoya che. AthI ja te sAdhaka have pachInA zabdo jvalaMta upayogapUrvaka bole che. zAstroma vo ne revasiMga phagAro vAgo - divasa daramyAna meM je koI aticAra karyo - sevyo hoya. tenI huM AlocanA karuM chuM. aticAra' zabdano sAmAnya artha atikramaNa athavA ullaMghana thAya che. zrAvaka 4. gati ravivAra: zAstramAM koIpaNa vrata-niyamanA ullaMghananI cAra bhUmikA batAvI che : 1 - atikrama, 2 - vyatikrama, 3 - aticAra ane 4 - anAcAra. 1. atikramaH je vrata svIkAryuM che, tenuM khaMDana thAya tevo vicAra karavo. dA. ta. kerI na khAvI, Avo niyama lIdhA bAda kvacit suMdara AmraphaLa jotAM tene khAvAno vicAra Avavo ke IcchA thavI te atikrama. 2. vyatikramaH svIkArelA vratanuM khaMDana thAya tevI vAtacIta karavI. dA. ta. kerI kaI rIte
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 ke sAdhubhagavaMtanI je maryAdAo che, temaNe je vrata-niyamono svIkAra karyo che, te maryAdAnuM ullaMghana karIne - maryAdA oLaMgIne je AcaraNa thayuM hoya ke karyuM hoya, tene aticAra kahevAya che. A zabda bolatAM divasa daramyAna thayelA sarva aticArone smRtimAM lAvavA yatna karavAno che. have divasa daramyAna sAmAnyathI je aticAro thayA hoya te jaNANe che : ko, vADyo, mAsino - kAyika, vAcika ane mAnasika (je aticAro lAgyA hoya.) * divasa saMbaMdhI je pApo ke aticAro lAgyA che te traNa vibhAgamAM vaheMcAyelA che : keTalAka aticAro kAyAthI thayA hoya che, keTalAka vacanathI thayA hoya che ane keTalAka aticAro manathI thayA hoya che. A pada bolatAM anupayogapaNe ke viSaya, kaSAyane AdhIna thaI divasa daramyAna mana-vacana-kAyAthI thayelI sarva pravRtti upara dRSTipAta karavo joIe, ane A traNa yoga dvArA kayA kayA aticAro kaI rIte keTalA pramANamAM lAgI gayA che, tenuM smaraNa karIne guru samakSa tenI AlocanA karavI joIe. have mana, vacana ane kAyAthI kayAM pApo lAgyAM che, te vizeSathI jaNAve che - kasutto - zAstraviruddha. rAga-dveSa ane ajJAnano jemaNe sarvathA nAza karyo che. temane sarvajJa vItarAga meLavavI, te saMbaMdhI vAtacIta karavI te vyatikrama. 3. aticAra lIdhelA vratanuM khaMDana thAya tevo prayatna. dA.ta. jyAM kerI maLatI hoya tyAM jaI karI levA mATenAM pagalAM mAMDavAM, kerI lAvavI, cheka moM sudhI laI javI, chatAM jyAM sudhI na khAya tyAM sudhI aticAra. 4.anAcAra lIdhelA vratanuM sarvathA khaMDana thAya tevuM pravartana.dA.ta.hAthamAM kerI laIne khAvI,te anAcAra. 5- karNa sUtrAkura sUrInu I - sUtra maryAdA uparAMtanuM athavA sUtramAM na kaheluM kahevuM te usUtra che. - Avazyakaniryukti sUtramAM padArthane jevo varNavyo hoya tenA karatAM anya rIte kahevo te utsutra che. zAstramAM kahyuM che ke baTeTAdi kaMdamULamAM anaMtA jIvo che. A vAta para zraddhA na karatAM koIka kahe ke "baTeTAmAM anaMtA jIvo che to dekhAtA kema nathI?' dekhAtA nathI, mATe baTeTAmAM anaMtA jIvo nathI, tema kahevuM athavA svarga ke naraka koNe joyAM che?jo svarga che to tyAMthI kema koI AvatuM nathI ? AvAM sarva kathano usUtrabhASaNa che. AvuM usUtrabhASaNa anaMta saMsAranuM kAraNa banI zake che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 17 kahevAya che, ane sarvanuM hita karanArA temanA vacanane zAstra' ke "sUtra' kahevAya che. sUtraviruddha bolavuM ke AcaravuM te utsutra kahevAya che. sUtramAM je padArthanuM je rIte nirUpaNa karyu hoya tenA karatAM viparItarUpe nirUpaNa karavuM ke zAstrAjJAviruddha bolavuM te utsutra bhASaNa kahevAya che. usUtra bhASaNa anaMta saMsAranI vRddhi karI zake che. jaina darzana koIpaNa padArthane koI eka dRSTithI nahi paraMtu aneka dRSTithI jue che, mATe ja jaina darzana - jaina zAstro anekAntAtmaka kahevAya che. A kAraNathI koIpaNa sUtrano ke tenA koI eka padano artha karatAM tenuM tAtparya vicAravuM joIe, pUrvAparanA saMdarbho jovA joIe ane te joI A pada kaI dRSTithI (kayA nathI) kahevAyeluM che teno nirNaya karavo joIe. A rIte nirNaya karI artha karavAmAM Ave to ja te te sUtranA arthane samyaka prakAre jANI zakAya che. AnA badale pUrvAparano vicAra karyA vinA je dRSTithI sUtranuM kathana karavAmAM AvyuM hoya, tenAthI bhinna dRSTithI teno artha karavAmAM Ave to usUtra prarUpaNAno doSa lAge che. jema ke, "ahiMsA ja parama dharma" ema kahevuM e eka dRSTithI satya hovA chatAM, ekAMte Ama kahevAthI utsutra bhASaNano doSa lAge che; kema ke jaina darzana mAtra ahiMsAne ja dharma mAne che tevuM nathI, paraMtu satya vagerene paNa dharma mAne che. e ja rIte mAtra satya vageremAM ja dharma che, evuM nathI mAnato paNa AjJA sApekSa ahiMsAdimAM dharma mAne che. AthI zAstramAM mALA, thappo - thampo mANa Divo evAM vidhAno karAyAM che. A ja kAraNathI jinavacanAnusAra lAbhAlAbhano vicAra karI pRthvI, pANI Adi jIvonI hiMsAno jemaNe sarvathA tyAga karyo che evA zramaNone paNa rAgAdinI vRddhirUpa bhAvahiMsAthI bacavA eka gAmathI bIjA gAma vihAra karatAM nadI UtaravA vagerenI chUTa apAya che, ane AraMbha-samAraMbhamAM beThelAM zrAvakone AraMbha-samAraMbhanA mULa kAraNarUpa saMsAranA rAgane toDAvavA ane vItarAga paramAtmA tathA temanA saMyamAdi guNonA rAgane pragaTAvavAM prabhunI puSpa, jala AdithI pUjA karavAnuM vidhAna paNa karAya che. AthI hiMsA-ahiMsAnA prakAro jaNAvyA vinA, kayA saMdarbhathI tenI heyatA ane upAdeyatA che te samajAvyA vinA, ekAMte hiMsA pApa ja che ane ahiMsA ja parama dharma che tema kahevuM, te paNa utsutra prarUpaNA che. saMdarbhanI vicAraNA vinAnuM kathana paNa kyAreka utsutra banI zake che. jema ke, sAvaghAcAryanA jIvanamAM eka prasaMga banyo. anAyAse eka strIe temanA caraNano
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 sparza karyo. sAvadyAcArya tene adharma mAnatA hatA, paraMtu jyAre temanA pratye IrSyA ane dveSa dharAvatI aneka vyaktioe pUchyuM ke bhagavaMta ! sAdhune strIno sparza cAle ? tyAre zAstranA paramArthane samajavA chatAM, khUba vicAraNA karyA pachI paNa mAna kaSAyane AdhIna banelA sAvaghAcArya bolyA, "jaina darzanamAM kyAMya ekAMta nathI, sarvatra anekAMta che." temanuM AvuM vacana sAmAnyathI satya hovA chatAM, A prasaMge to asatya svarUpa ja hatuM; kema ke, sAdhune strIno sparza mAtra paNa tyAjya manAyo che. anAyAse kyAMka strIno sparza thaI jAya to paNa doSa lAge che, tenuM prAyazcitta karavuM paDe che. mATe anAyAse thayelo paNa A strIno sparza karavA yogya nathI tema kahevuM joIe. tenA badale potAnA bacAva mATe bolAyeluM A vacana utsUtra hatuM, ane A eka vacananA kAraNe temaNe atyaMta parimita karelA potAnA saMsArane dIrghakAlIna banAvI dIdho hato. 18 bharata mahArAjAnA putra marIcie saMyamajIvana svIkAryuM hatuM. saMyamajIvananAM kaSTone sahana karavAnuM potAnuM sAmarthya na jaNAtAM temaNe saMyamano veSa choDI tridaMDIno veSa svIkAryo hato. Ama chatAM paNa temane saMyama pratye anahada rAga hato. A ja kAraNathI teo potAnI pAse AvanAra jijJAsu vyaktione saMyamajIvananI suMdaratA samajAvatA ane saMsArathI virakta karI RSabhadeva prabhu pAse dIkSA levA mokalatA hatA. ekavAra teo mAMdagImAM sapaDAyA tyAre temanI sevA kare tevuM koI temanI pAse na hatuM. saMjogavazAt AvA samaye kapila nAmano eka rAjakumAra temanI dezanA sAMbhaLavA Avyo. dezanA sAMbhaLI tene saMsAra pratye vairAgya utpanna thayo ane te saMyamajIvana svIkAravA tatpara banyo. haMmeza mujaba marIcie tene prabhu pAse dIkSA levA jaNAvyuM, paraMtu kapilane to marIci pAse ja dIkSA levI hatI. tethI teNe marIcine mArmika prazna pUchayo "bhagavaMta ! dharma kayAM ?" mAMdagInA kAraNe paricArakanI icchAthI marIci ahIM cUkyA ane javAba Apyo ke 'pitjhA, rUtthApa pi / ' 'huM je saMyamajIvananuM varNana karuM chuM tenuM ja pAlana RSabhadeva prabhunA zramaNa bhagavaMto kare che. te saMyamajIvana paNa dharma che ane ahIM huM je pALuM chuM te paNa dharma che.' sAmAnyathI A vAta sAcI che, kema ke dharma to baMne sthaLe che, paraMtu kapilano prazna hato, Atmahitakara zreSTha dharma kyAM che ? tenA saMdarbhamAM 'zramaNadharma ja zreSTha 6- sAvaghAcAryanuM dRSTAMta ane tenI vizeSa vigato mATe juo pratimA zataka gA.naM. 46
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 19 che' tema kahevAnA badale 'tyAM paNa dharma che ane ahIM paNa dharma che' tema kahevuM te saMdarbhathI zAstrAnusAra nahi hovAne kAraNe utsutrarUpa ja hatuM. pariNAme marIcino asaMkhyAta bhava jeTalo saMsAra vadhI gayo. A rIte moha-mamatva ke kaSAyane AdhIna thaI aneka prakAre utsutrabhASaNa thavAnI saMbhAvanA che. ghaNIvAra AvuM paNa kahevAmAM Ave che ke, zuM gharamAM rahI dharma nathI thato ? Aje sAdhupaNAmAM zuM che? vagere vAto paNa utsutrarUpa bane che, ane AvA prakAranuM usUtra yAvatuM anaMta saMsAranuM kAraNa paNa banI zake che. mATe ja AnaMdaghanajI mahArAjAe anaMtanAtha bhagavAnanA stavanamAM kahyuM che ke "pApa nahi koI utsutra bhASaNa jihyuM." utsutra bhASaNa jeTaluM A duniyAmAM bIjuM koI moTuM, pApa nathI, kema ke sarvajJakathita zAstronA ekeka vacanamAM anaMtA jIvone tAravAnI tAkAta che. tenA pratyeka padamAM anaMtA jIvonuM hita-zreya samAyeluM che. AvA zAstranA vacanano apalApa karavo, potAne na besatAM zAstravacanone uDADI devAM, A Agamo sarvajJakathita nathI' ema kahI zAstro pratye azraddhA karAvavI vagere utsutra prarUpaNArUpa che. prarUpaNAnA viSayamAM jema sUtraviruddha prarUpaNA karavI te utsutra kahevAya, te ja rIte kriyAnA viSayamAM paNa sUtrAnusAra kriyA karavAmAM na Ave to apekSAe tene paNa utsutra kriyA kahI zakAya, ane AvI utsutra kriyA AtmahitamAM cokkasa bAdhaka banI zake. jema ke dharmAnuSThAnarUpa koIpaNa kriyA zAstramAM je vidhithI je lakSya rAkhI jayaNApUrvaka karavAnI kahI che, te vidhi mujaba karAya to te kriyA zAstrAnusArI kriyA kahevAya, ane vizeSa kAraNe autsargika kriyAno Adara ane bahumAna jALavI apavAdamArge gItArtha gurubhagavaMtanI AjJA mujaba kriyA thAya to te paNa zAstrAnusArI che; paraMtu svecchAthI koI vizeSa kAraNa vinA game tyAre game te rIte kriyA karAya to te kriyA zAstrAnusArI na kahevAya. AvA prakAranuM usUtra kathana ke kriyA anaMta saMsAranuM kAraNa paNa banI zake che. anupayogathI ke anAbhogathI kyAreka AvuM paNa utsutra bhASaNa svajIvanamAM kyAMya thaI gayuM hoya to tenA pratye aMtaHkaraNathI aNagamo vyakta karI jugupsAnA pariNAmapUrvaka AvA utsutra bhASaNanuM gurubhagavaMta samakSa A zabdathI pratikramaNa pUrve ane pratikramaNa daramyAna paNa Alocana ane prAyazcitta karavAnuM che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 8 sammo - mArgathI viruddha je AcaraNa che, te unmArga che. sAmAnyathI, sUtraviruddha kriyAne unmArga' kriyA kahevAya che, topaNa vizeSathI vicAratAM audayika bhAva te unmArga che. karmanA udayathI prApta thatA sArA-narasA bhAvomAM ke nabaLAM-sabaLAM nimittomAM rAga-dveSa karavA ke krodhAdi kaSAyane AdhIna thavuM te unmArga che. A unmArgathI bacavA sAdhake vicAravuM joIe ke - "karmanA udayathI prApta thayelA bhAvo AgaMtuka (bAhya ke parAyA) che. karma pUruM thatAM te bhAvo cAlyA javAnA che. karmanA udayathI je je nimitto maLyAM che; te mArA ja pUrvakRta karmanuM phaLa che, mArI ja bhUlanuM A pariNAma che. mArI ja bhUlathI utpanna thayelI A paristhitimAM aNagamo ke akaLAmaNa na karatAM kSamA rAkhavI, te mAruM kartavya che. mAre rAga, dveSane AdhIna na thatAM madhyastha rahevuM ucita che." Ama vicArI sArAM ke narasAM nimitto pratye udAsIna eTale ke anAsakta rahevAno mAdhyasthabhAva keLavavAno je 7- mArgaH kSAyopazamika bhAvaH, UrdhvabhAvAt unmArgaH, kSAyopazamikabhAvenaudayikabhAvasaGkrama ityarthaH / - Avazyakaniryukti, hAribhadrIya TIkA 8 - jIvane prApta thatA bhAvo zAstramAM pAMca prakAranA kahyA che : 1 - kSAyika, 2 - aupazamika, 3 - kSAyopazamika, 4 - audayika ane 5 - pAriNAmika. temAM - 1 - kSAyika bhAva : karmonA sarvathA kSayathI pragaTatA bhAvane kSAyika bhAva kahevAya che. jema jaLamAMthI kacaro nIkaLI jatAM jaLa nirmaLa bane che, tema AtmAmAM rahelAM karmono sarvathA kSaya thatAM AtmA nirmaLa bane che ane anaMta jJAnAdi guNasaMpatti pragaTa thAya che. 2 - opazamika bhAva : zubha adhyavasAya dvArA AtmAmAM vidyamAna karmone udayamAM na AvavA devAM te upazama bhAva che. jema jaLamAM katakacUrNa nAMkhavAthI kacaro nIce zamI jAya che, tema karmano upazama thavAthI thoDA samaya mATe AtmA je nirmaLa bhAvavALo bane che, tene aupamika bhAva kahevAya che. 20 3 - oyika bhAva : karmanA udayathI prApta thatA krodha, mAna, mAyA, lobha ke rAga, dveSa AdinA pariNAmo tathA manuSyAdi gati, ekendriyAdi jAti, rUpALuM ke rUpahIna zarIra, dhanavAna ke nirdhanapaNuM ke prApta thatAM sArAM-narasAM nimitto, te audayika bhAva che. 4 - kSAyopazamika bhAva : udayamAM AvelA karmano vipAka batAvyA vagara kSaya karavo ane udayamAM nahIM AvelA karmano upazama karavo te kSayopazama bhAva che. jema ke koIpaNa vastu ke vyakti sAme AvatAM temAM rAga-dveSAdi thavAnI saMbhAvanA che, paraMtu te vastu ke vyaktinI vAstavikatAno vicAra karI temAM rAgAdi bhAvo na thavA devA athavA thatA aTakAvavA te kSAyopazamika bhAva che. karmonA kSayopazamathI ja vinaya, viveka, sazraddhA, sajJAna, saccAritra Adi guNono vikAsa thAya che. 5 - pAriNAmika bhAva H bhinna bhinna avasthArUpe pariNAma pAmatAM bhAvane pAriNAmika bhAva kahevAya che. jemake bhavyatva, abhavyatva, jIvatva vagere...
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra prayatna te mArga che. TUMkamAM A rIte karmanA udayane niSphaLa karavAno je prayatna te kSAyopazamika bhAvarUpa mArga che, ane karmanA udayane AdhIna thavuM te unmArga che. 21 A zabda bolatAM divasa daramyAna kevAM kevAM nimittomAM kayA kayA prakAranA kaSAyo karyA ? karmathI prApta thayelI paristhitimAM kyAM moha thavAthI mUMjhAI javAyuM ? kyAM Asakti karI ? A sarva vastune yAda karI, punaH AvuM na thaI jAya teno saMkalpa karI, du:khArdra hRdaye gurubhagavaMta samakSa tenI AlocanA karavAnI che, kema ke utsUtra prarUpaNA ane unmArga gamana baMne kriyAo AtmA mATe khUba khataranAka che. akho agnio - na kalpe tevuM, AcAthI viruddha (ane) na karavA yogya (evuM je AcaraNa karyuM hoya). sAdhaka jIvanamAM AhAra pANI, vastra vagere je je varjya gaNyAM che te akalpya che ane AcAranI dRSTie je karavA jevuM na hoya te akaraNIya che. kalpsaakathyano vibhAga, grahaNa ka2vAnI vastune lAgu paDe che, ane kartavya-akartavyano vibhAga AcaraNane lAgu paDe che, AvuM sAmAnyathI vicAratAM lAge che; paraMtu Avazyakaniryukti vageremAM tenI vyAkhyA A pramANe karI che H zAstramAM jeno niSedha karyo che te akalpya che, ane akalpyanuM karavuM te akaraNIya che. kalpa eTale vidhi, AcAra ke caraNa-karaNarUpa vyApAra. tene yogya te kalpya, ane tene je yogya na hoya te akalpya kahevAya. eTale je vidhithI, AcArathI ke cAritra ane kriyAne lagatA niyamothI viruddha hoya te akalpya che, te karavuM e akaraNIya che. 9 zAstramAM zrAvakane je padArtho khAvAno, pIvAno, jovAno, sAMbhaLavAno ke upabhoga karavAno niSedha karyo hoya te sarva zrAvaka mATe akalpya che. jema sAdhubhagavaMto mATe AdhAkarmI AhAra akalpya che, tema zrAvaka mATe kaMdamULa anaMtakAya ke abhakSya AdinuM bhakSaNa akalpya che. akalpya evAM kAryo mumukSu mATe akaraNIya che. Ama chatAM kaSAyAdine AdhIna thaIne AvuM koI paNa kArya karyuM hoya to A zabda bolatAM te kAryane smRtimAM lAvI, tenuM punarAvartana na thAya tevo saMkalpa karI gurubhagavaMta samakSa je akalpya grahaNa thayuM hoya ke je akaraNIya kArya thayuM hoya, te bannenuM Alocana karavAnuM che. 9- caraNa-karaNarUpa vyApAranI vizeSa samaja sUtra saMvedanA - 4 vaMdittA sUtranI gAthA naM. 32 mAMthI maLaze.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 suro' Adi pado vacceno bheda pa.pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe AvazyakaniyuktinI TIkAmAM jaNAvyuM che ke '3suto' mane, mANo ane araLikno : e cAre pado vacce kramika kAryakAraNabhAve chesUtraviruddha javAthI unmArganuM AcaraNa thAya che, A unmArganA AcaraNathI ja akathya grahaNa karavAnuM bane che, ane akathya grahaNa karavAthI ja akaraNIya AcaraNa thAya che. bhagavAne jevuM kahyuM che tevuM na karavuM te sUtraviruddha che, tenA kAraNe ja jIva jJAnadarzana-cAritrarUpa mokSamArgathI dUra cAlyo jAya che, je unmArga svarUpa che. unmArganA kAraNe ja jIvane potAnI bhUmikAmAM na kalpe tevA AhArAdi grahaNa karavAnuM mana thAya che. akathya grahaNa karavAthI ja akaraNIya pravRtti thAya che. Ama utsutra thI unmArga ane unmArgathI akalpanuM grahaNa ane tenAthI ja akaraNIya pravRtti thAya che. jijJAsA usUtra pravRtti ja unmArga bane che, ane unmArga ja akathya ane akaraNIya bane che, to ahIM mAtra 'sUtto' e eka ja zabdano prayoga na karatAM cAreya zabdono alaga alaga prayoga kema karyo ? tRptiH utsutra Adi cAre pado vacce kArya-kAraNabhAva hovA chatAM cAreya zabdono alaga prayoga karavAnuM kAraNa evuM lAge che ke bhale utsutra ja unmArgAdi svarUpa bane che, topaNa apekSAe A cAreya vacce bheda paNa che. jema ke sUtraviruddha bolavuM te utsutra che, audayika bhAvamAM AvIne pravRtti karavI ke mArgaviruddha pravRtti karavI te unmArga che, sAdhu ke zrAvakane je kathya nathI tevI cIjo levI ke teno upayoga karavo te akathya che, ane sAdhu ke zrAvakane je karavA yogya nathI tevI pravRtti karavI te akaraNIya che. Ama cAreya vacce bheda paNa che. A bhedane jaNAvavA A cAreya pado judAM mUkyAM haze tema lAge che athavA utsutra ja unmArgAdirUpa bane che tema batAvI utsutra pravRtti keTalI bhayaMkara che, tenuM bhAna karAvavA A cAra alaga-alaga zabdono prayoga karyo hoya tema jaNAya che. chatAM A aMge vizeSajJo vicAre. eka apekSAe ' 3Smaro e pado dvArA mukhyatayA vAcika, ane aSpo araLikno e pado dvArA kAyika aticAro jaNAvyA che. 10 - hetuhetumadbhAvazcAtra, yata evotsUtraH ata evonmArga ityAdi 11 - 3jIstAtkAyio vAvi adhunA mAnasamada . - Avazyakaniryukti -Avazyakaniyukti
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 23 have "dunnAgo Adi be padothI mAnasika aticArane batAvatAM kahe che - kuTTAno triviti - duSTa dhyAna ane duSTa ciMtanathI je aticAra lAgyA hoya. sAdhanAmAM sauthI vadhAre mahattva manoyoganuM che. manoyoga jo zubha viSayamAM pravarte to tenA dvArA sAdhaka uttarottara guNano vikAsa karato cheka mokSa sudhI pahoMcI zake che, ane jo manoyoga azubha viSayamAM pravarte to te dvArA sAdhaka paNa sAtamI naraka sudhI jaI zake che. tethI jema kAyika ane vAcika aticAronI AlocanA karI tema manoyoga dvArA je mAnasika aticAro lAgyA hoya tenI paNa AlocanA karavAnI che. alaga alaga rIte vaparAtA A manoyoganA zAstrakAroe mukhya be vibhAgo pADyA che : 1. dhyAna ane 2. citta. temAM sthira adhyavasAyane dhyAna kahevAya che ane cala adhyavasAya ne citta kahevAya che. citta vaLI bhAvanA, anuprekSA athavA ciMtanuM svarUpa hoya che. koI eka ja viSayamAM mananI ekAgratA ke manane sthirIkaraNa te dhyAna che. eka ja viSayane vAraMvAra vicArI tenAthI manane ane AtmAne bhAvita karavA yatna karavo te bhAvanA che. koI padArthane khUba UMDANathI vicAravo, khUba bArIkAIthI jovA yatna karavo te anuprekSA che, ane koIpaNa viSaya saMbaMdhI vividha vicAraNA karavI te ciMtana che. zubha sthAnamAM pravartatA dhyAna ke bhAvanA Adino samAveza zubha dhyAna ane zubha ciMtanamAM karela che, ane azubha sthAnamAM pravartatA dhyAna ke bhAvanA Adino samAveza durbAna ane duSTa ciMtanamAM karela che. zAstramAM durgAnanA be prakAro batAvyA che : 1. ArtadhyAna ane 12 - duSTadhyAnaM - duniM - ArtaraudralakSaNaM ekAgracittatayA / duSTavicintito durvicintitaH azubha eva calacittatayA / - hAribhadrIya Avazyakaniryukti jaM thiramajjhavasANaM taM jhANaM, jaM calaM tayaM cittaM / taM hojja bhAvaNA vA, aNuppehA vA ahava ciMtA rA - dhyAnazataka 13-A. ArtadhyAna - du:kha ke pIDAne kAraNe thatuM dhyAna. tenA cAra prakAra che : (1) ISTasaMyoga - ISTa vastune meLavavA satata cAlatuM ekAgra ciMtana ke dhyAna. (i) aniSTaviyoga - aniSTa vastuthI dUra thavA thatuM ciMtana ke dhyAna. (i) rogaciMtA - zarIramAM roga na thAo ke thayo hoya to satata tene dUra karavA thatuM ciMtana - ke dhyAna. (iv) nidAna - dharmanA badalAmAM sAMsArika sukha meLavavAnI IcchAnuM ciMtana ke dhyAna
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 sUtrasaMvedanA-3 2. raudradhyAna. A banne prakAranA durgAnanI pUrvamAM ke pazcAtamAM te ja viSayamAM je bhAvanA, anuprekSA ke ciMtA thAya che teno samAveza duSTa ciMtanamAM karAya che. iSTa vyakti ke iSTa vastu meLavavAnI icchA, aniSTa vyakti ke vastuthI dUra bhAgavAnI icchA, mArA zarIramAM roga na thAo, roga thayo hoya to jaldI nAza pAmo AvI icchA ke dharmanA badalAmAM sAMsArika sukha meLavavAnI icchA vagere cittanI caMcaLatA utpanna karanAra sarva icchAo bhAvanA, anuprekSA ke ciMtana svarUpa hoya to te duSTa ciMtana kahevAya che ane temAM mana sthira thaI jAya to tene duSTa dhyAna kahevAya che. jenA jIvanamAM dharma pariNAma na pAmyo hoya tevA jIvone niraMtara AvI icchAo thayA kare che. teonA manamAM satata evA vikalpo UDyA kare che ke amuka priya vyaktine kyAre maLIzuM ? AvA kaMTALAjanaka aNagamatA mANaso ahIMthI kyAre khasaze ? garamI keTalI vadhI che ?, varasAda kyAre paDaze ane ThaMDaka kyAre thaze ? kerI kyAre maLaze ? DaoNkTara kyAre Avaze ? huM kyAre sAjo thaIza ? anukULatAno rAga ane pratikULatAno dveSa : A be kAraNe jIvanuM mana satata AvA prakAranA vicArothI vyagra hoya che. AvA vicAromAM ekAgratA AvatAM ke AvA ciMtanamAM mana sthira thaI jatAM te duSTa ciMtana durbAna eTale ke ArtadhyAna svarUpa banI jAya che. A ja icchAo jyAre vadhu prabaLa bane che, tyAre jIva viveka cUkI jAya che. te vakhate jo tenAmAM krUratA AvI jAya, to te icchAone saMtoSavA hiMsA, jUTha, corI AdinA vicAro paNa cAlu thaI jAya che, ane mane jyAre AvA vicAromAM ekAgra banI jAya che, tyAre te vicAraNAo raudradhyAna svarUpa banI jAya che. ArtadhyAna ane raudradhyAna banne duSTa dhyAna che, chatAM paNa ArtadhyAna karatAM raudradhyAna vadhu duSTa che; kema ke raudradhyAnamAM potAnA sukha khAtara sAmI vyaktinA B. raudradhyAna - hiMsAdinuM krUratAvALuM citana ke dhyAna. tenA cAra prakAra che. (i) hiMsAnubaMdhI - potAnA kAryamAM vighna utpanna karanAra anyane mAravAnuM, pIDA ApavAnuM ciMtana agara dhyAna. (i) mRSAnubaMdhI - svaISTane sAdhavA jUTha bolavA AdinA vicAro ke dhyAna. (i) teyAnubaMdhI -corI saMbaMdhI ciMtana ke dhyAna. (iv) saMrakSaNAnubaMdhI - saMpatti AdinA saMrakSaNanI satata ciMtA ke dhyAna. Arta - raudradhyAna viSayaka vizeSa samaja mATe juo sU.saM. bhA.4. AThamA vratanI gAthA rapamI.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra duHkha, pIDAnI yAvas mRtyu.sudhInI paNa darakAra 2khAtI nathI. 'sAmenI vyakti du:khI thAya ke tenuM mRtyu thAya to bhale thAya, mAruM dhAryuM thavuM joIe.' Avo krUraghAtakI vicAra raudradhyAnarUpa banI jAya che. 25 ArtadhyAna tiryaMcagatinuM kAraNa bane che to raudradhyAna narakagatinuM kAraNa bane che. tethI divasa saMbaMdhI pAponuM Alocana karatAM sAdhake AvA Artta ke raudra bhAvone vaza thaIne divasa daramyAna tenuM ciMtana ke dhyAna thayuM hoya to tenuM khUba sUkSmatAthI smaraNa karavuM joIe. puna: mana tevA ja durdhyAnamAM phasAI na jAya te mATe sajAga ane sAvadha banavuM joIe. vaLI thaI gayelAM duSTaciMtana ane durdhyAnanA anubaMdhothI bacavA, tenA saMskAronuM unmUlana karavA pazcAttApapUrNa hRdaye gurubhagavaMta samakSa AlocanA, pratikramaNa Adi karI zuddha thavA prayatna karavo joIe. mana, vacana, kAyAthI kayA aticAro thayA che, tenI vicAraNA karI. have te aticAro kevA che, te jaNAve che - aNAyAro aNicchiavvo asAvaggapAuggo na IcchavA yogya, zrAvakane mATe ayogya (evA aticAra). VA na AcaravA yogya, upara jaNAvelA utsUtra, unmArga, akalpsa, akaraNIya, durdhyAna ane duSTa ciMtana: e sarva aticAro zrAvaka mATe karavA yogya nathI, ane tethI te anAcArarUpa che, ane tethI ja te leza paNa IcchavA yogya nathI, zrAvaka mATe jarApaNa ucita nathI sAmAnya dRSTithI vicAratAM anAcAra tene kahevAya ke je AcaravA yogya na hoya. vizeSathI vicAratAM je kArya karavAthI jainazAsananI hIlanA thAya, zAsananuM mAlinca thAya, lokadRSTie je kharAba lAge, tevI corI, hiMsA, paradArAgamana vagere pravRttio anAcArarUpa kahevAya che; kema ke, AvI pravRtti karatAM zrAvakane joI loko turaMta kahe che ke 'jaina thaIne AvuM kare che ? dharma karanArA AvA hoya ?' mATe dharmaniMdAnA kAraNarUpa pravRtti zrAvaka mATe tyAjya che. AthI AvI pravRtti zrAvaka mATe ayogya pravRtti kahevAya che. je pravRtti zrAvaka mATe ayogya hoya te anAcAra hoya che ane mATe te IcchanIya paNa nathI hotI. 14 - yata evAzramaNaprAyogya ata evAnAcAraH, AcaraNIya AcAraH, na AcAraH anAcAraH sAdhUnAmanAcaraNIyaH, yata eva sAdhUnAmanAcaraNIyaH ata evAneSTavyaH manAgapi manasA'pi na prArthanIya iti / * Avazyaka niryukti
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 sUtrasaMvedanA-3 sAmAnyataH jainakuLamAM janmelA ane jaina saMskArathI vAsita thayelA sAdhakamAM AvA doSonI saMbhAvanA nathI, topaNa anAdinA kusaMskAro, prabaLa nimitto ke pramAdAdi doSone kAraNe kvacit AvuM thayuM hoya, to paNa te pApa pratye tIvra pazcAttApa karI, aNagamo anubhavatAM, A zabda bolI guru samakSa Adra hRdaye AlocanA karavAnI che. A rIte AlocanA karavAthI te pApa jIvanamAM punaH thavAnI saMbhAvanA maMda thaI jAya che. A rIte mana, vacana, kAyAthI karelA aticAronI AlocanA karI. have jJAnAdinA viSayamAM je aticAro thayA che tenI AlocanA karatAM jaNAve che - nA laMsa - jJAnanA viSayamAM, darzananA viSayamAM (je aticAra lAgyo hoya). jJAna: je vastu jevI che tevI jANavI te samyajJAna che. AvA samyajJAnanI prApti sarvajJakathita zAstranA AdhAre ja thAya che. anya graMtho dvArA jJAna maLe che, paraMtu te samyajJAna hotuM nathI. vaLI, tenA dvArA avAstavika sukhano mArga maLe che, paNa vAstavika sukhano mArga maLI zakato nathI. samyajJAnane prApta karavA ane prApta thayelA jJAnanI vRddhi karavA "nANami sUtra'mAM tenA ATha AcAro batAvyA che. A AcAronuM pAlana na karavuM ke tenAthI viparIta vartana karavuM te jJAnaviSayaka aticAra che. taduparAMta pATI, pustaka, pena, sApaDo vagere jJAnaprAptinuM sAdhana hovAthI tene jema-tema vAparavuM, asthAne mUkavuM tathA chatI zaktie bhaNavuM nahi, bhaNeluM bhUlI javuM, azuddha bhaNavuM, buddhi chatAM te te zabdanA arthanuM UMDuM ciMtana karavuM nahi, bhaNyA pachI te jJAnano jIvanamAM upayoga karavo nahi vagere paNa jJAnaviSayaka aticAro che. A pada bolatAM A sarva aticArone yAda karI gurubhagavaMta pAse tenI AlocanA karavAnI che. darzanaH "sarvajJa paramAtmAe je padArtha jevo kahyo che, te tevo ja che AvI dRDha zraddhA rAkhIne tattvane tattvarUpe ane atattvane atajvarUpe jANI svIkAra karavo, te samyagdarzana che. A guNa prApta thatAM vAstavikatAno khyAla Ave che. ane tethI dekhIto sukhamaya saMsAra paNa pariNAme duHkharUpa hoI duHkhamaya lAge che. jemAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 27 jIvavAnuM sadA che ane jarUriyAtanuM nAma mAtra nathI, evuM mokSanuM sukha ja sukharUpa lAge che. A sukhamAM sahAyaka thanArA sudeva, suguru ane sudharma ja svIkAravA yogya lAge che, ane AtmAnuM ahita karanAra kudeva, kuguru ane kudharma choDavA jevA lAge che. samyagdarzananI hAjarImAM prApta thayeluM jJAna samyajJAna kahevAya che. samyagadarzanathI yukta cAritra ja mokSanuM kAraNa bane che. AthI ja mokSArthI AtmAe samyagdarzanane prApta karavA, prApta thayelA samyagdarzanane TakAvavA ane tene vadhu nirmaLa karavA "nANaMmi sUtramAM batAvelA samyagdarzananA ATha AcAronuM suyogya pAlana karavuM joIe. A cAronuM pAlana na karavuM te darzanaviSayaka AzAtanA che. tathA vaMditu' sUtranI pAMcamI gAthAmAM darzAvela mithyAtvanA sthAnamAM javuM-AvavuM, UbhA rahevuM vagere aticAro tathA chaThThI gAthAmAM darzAvelA zaMkA, kAMkSA, vitigicchA, kuliMgIonI prazaMsA ane paricaya A pAMceya aticAronuM - doSonuM Asevana karavuM te samyagudarzananA viSayamAM aticAra che. A uparAMta prabhupratimAnI, jinamaMdiranI, sthApanAcAryanI ke samyagdaSTi zrAvaka-zrAvikAnI AzAtanA karavI; devadravya, jJAnadravya AdinI upekSA karavI, zakti chatAM tenA rakSaNanA upAyo na karavA, sAdhardikanI sAra-saMbhALa na levI, A dareka darzanAcAranA aticAra che. ' A pada bolatAM divasa ke rAtri daramyAna AvA je je aticAronuM sevana thayuM hoya, karyuM hoya, tene smaraNamAM lAvI, tenuM punarAvartana na thAya tevo saMkalpa karI, gurubhagavaMta samakSa tenI AlocanA karI Atmazuddhi mATe yatna karavAno che. varittAritta - cAritra-acAritramAM arthAt dezaviratirUpa cAritranA viSayamAM, dezacAritra: tattvanI zraddhAvALA zrAvako manathI to saMsArathI virakta hoya che, paNa sarvasaMyamanI IcchAvALA paNa hoya che; Ama chatAM karmane AdhIna teo pApapravRttiono sarvathA tyAga karI zakatA nathI. zakti anusAra teo sthUlathI pApapravRttiono tyAga kare che. sAmAnya rIte jeTalA aMzamAM teo pApapravRttiono tyAga karI zakatA nathI teTalA aMzamAM temanI avirati kahevAya che. mATe temanuM cAritra cAritra-acAritra arthAt dezacAritra ke dezavirati kahevAya che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 zrAvaka bhale game teTalI pApapravRttino tyAga kare, sAmAyika kare, pauSadha kare, cauda niyamo dhAre ke bAra vratano svIkAra kare, topaNa tenuM cAritra sarvaviratinI apekSAe to eka aMzarUpa hoI tene dezavirati cAritra ja kahevAya che. sAdhunI dayA 20 vasAnI jyAre zrAvakanI mAtra savA vasAnI hoya che. dezavirati cAritrano svIkAra karanAra zrAvake jayaNApradhAna jIvana jIvavuM joIe. bolatAM, cAlatAM, khAtAM-pItAM, koIpaNa kriyA karatAM potAnAthI khoTI hiMsA na thaI jAya, tenI satata kALajI rAkhavI joIe. AvI kALajI rAkhavA chatAM koIkavAra upayoganA abhAvane kAraNe ke pramAdAdi doSonA kAraNe divasa daramyAna thayelAM kAryomAM jyAM jyAM jayaNAnuM lakSya na rakhAyuM hoya, binajarUrI hiMsAthI bacavA mATe kALajI na rakhAI hoya ke ekathI bAra paikInAM je vrato je svarUpe svIkAryA hoya, te vratomAM nAnA moTA je paNa koI doSa lAgyA hoya te sarva dezaviratinA viSayamAM aticAra che. ahIM eTaluM khAsa dhyAnamAM levuM ke A "varittAritte' zabdanA sthAne mahAvratadhArI zramaNa bhagavaMto ri' zabda bole che; kema ke, teoe sarva prakAranI pApapravRttinA virAmarUpa sarvaviratino - pUrNa cAritra gharmano svIkAra karela che. dezacAritranA viSayamAM je je aticAro lAgyA hoya tenuM vizeSa varNana sUtrakAra AgaLa 'paMvaSTamaputrayA' Adi pado dvArA karavAnA che. ahIM to varittAritte zabdathI saMgraharUpe sAmAnyathI dezacAritranA aticAronuM Alocana che. A rIte jJAna, darzana ane cAritraviSayaka lAgelA aticAronI AlocanA karI. have te ratnatrayIne bhedathI eTale ke judA prakArothI yAda karI tenA aticAronI AlocanA kare che sura sAmA - zrutanA viSayamAM ane sAmAyikanA viSayamAM. sura - zrutajJAnanA viSayamAM, gurugamathI ke zAstrAbhyAsathI je jJAna prApta thAya che, tene zrutajJAna kahevAya che. jainazAsananI avicchinna paraMparA cAlu rAkhavAmAM A zrutajJAna eka viziSTa sAdhana che. bhagavAnanI gerahAjarImAM bhagavAna dvArA uccArAyelA ane gaNadharo dvArA sUtrarUpe gUMthAyelA A kRtanA sahAre Aje paNa aneka jIvo saMsArasAgara 15. madhunA perena vyavahe - jJAna, darzana, cAritrane have bhedathI eTale peTA prakArothI, jema ke jJAna saMbaMdhI kathana thaI gayuM. have zrutajJAna kahe che. - Avazyakaniryukti
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 29 tarI rahyA che. AvA zrutajJAnanA viSayamAM AgaLa jaNAvelI je koI AzAtanA thaI hoya tenI AlocanA A "sura" zabda dvArA karavAnI che. A "surapade zrutajJAna mATe che, topaNa AvazyakaniyuktimAM jaNAvyuM che ke tenA upalakSaNathI ahIM matijJAna Adi pAMca jJAna grahaNa karavAnAM che. matijJAna Adi pAMce jJAnanA viSayamAM azraddhA, viparIta prarUpaNA vagere kAMI paNa thayuM hoya to te jJAnanA viSayamAM aticAra che. sAmApha - sAmAyikanA viSayamAM, sAmAyika zabdathI ahIM samyakatva sAmAyika ane cAritra sAmAyika, baMnene grahaNa karavAnAM che. "suNa' zabdathI samyajJAna ane "sAmA' zabdathI samyagdarzana ane samyaphacAritra, Ama A be zabda dvArA mokSanA kAraNarUpa ratnatrayI grahaNa thaI jAya che, ane te viSayamAM sevAyelA doSonuM Alocana A pada dvArA karavAnuM che. te doSo kevA prakAranA hoya tenuM varNana pUrve haMso ane varittAritte padomAM thaI gayuM che. have vizeSarUpe bhinna bhinna prakAre cAritraviSayaka aticAro batAve chetirdhvaguttIvi - traNa guptinuM (je koI khaMDana ke virAdhana thayuM hoya tenuM "micchA mi dukkaDa') Atma-ahitakara pravRttithI nivRtta thavuM ane Atma-hitakara pravRttimAM joDAvuM e vyavahArathI cAritra che, ane nizcaya nayathI svabhAvamAM sthiratA ke AtmAmAM ramaNatA te cAritra che. AvA cAritranA yathAyogya pAlana mATe munibhagavaMtoe sadA ane zrAvakoe sAmAyika, pauSadhanA kALa daramyAna, mana, vacana, kAyAnA gopanarUpa guptimAM rahevuM joIe. jarU2 vinA hAtha-paganuM halana-calana, vANIno vyavahAra ke 16. zrutaviSayaka kevA kevA prakAranI AzAtanA thAya che, tenI samaja "nAne' padanI vyAkhyAmAM tathA "nAnni' sUtramAM Apela che. 17. 'supa' tti kRviSaya:, zrutaprada matyavijJAnoparukSa, tatra viparItarUi5TI, mArusvA dhyAyavirativAra: sAhit saMkhyatvasAmayivaritraH | - Avazyaniryukti 18- traNa gupti, pAMca samiti, pAMca mahAvrata AdinuM vizeSa varNana "sUtra-saMvedanA' bhAga-1, sUtra-ramAMthI jovuM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 sUtrasaMvedanA-3 mananA vicAro paNa karavA na joIe. jyAre jarUra paDe tyAre sAdhanAnA eka aMgarUpe samitinA pAlanapUrvaka mana, vacana, kAyAnuM pravartana karavuM joIe. Ama chatAM anAdikALanA kusaMskArone kAraNe, nimitta maLatAM mana ane indriyo ghaNIvAra caMcaLa banI jAya che, sAdhanA jIvanamAM bAdhaka bane tevA vicAro AvI jAya che. jema ke, avAja AvatAM ja vicAra Ave che ke "koNa AvyuM che ? zuM kahe che? konI vAta kare che ?' AvA nirarthaka vicAro ekAgra manathI thatI AtmasAdhaka kriyAmAM bAdhaka bane che. AthI Avo binajarUrI manovyApAra manoguptimAM aticArarUpa bane che. e ja rIte vAtonA rasanA kAraNe binajarUrI bolavuM, jarUrI paNa sAmAyikanA upayoga vinA bolavuM, moDhe muhapatti rAkhyA vinA bolavuM, vagere vacanaguptinA aticArarUpa che. vaLI, mokSanI sAdhanA karatA sAdhake potAnA zarIrane saMgopIne rAkhavuM joIe. jarUra vinA hAtha-paga to zuM paraMtu AMkhanI kIkI paNa na pharake tevuM dhyAna rAkhavuM joIe. Ama chatAM kAyAnI kaTilatA ane indriyonI caMcaLatAnA kAraNe bhagavAnanI AjJAno vicAra karyA vinA binajarUrI, yathA-tathA kAyAnuM pravartana te kAyagupti ane IryAsamiti AdimAM aticArarUpa che. A rIte mana, vacana, kAyAnI guptiviSayaka je koI aticAra lAgyo hoya tene yAda karI, gurubhagavaMta pAse tenuM Alocana karI, punaH tevuM na thAya tenuM dhyAna rAkhI A padanuM uccAraNa karavuM joIe. vaheM-vasAvA - cAra kaSAyonuM, (je koI khaMDana ke virAdhana thayuM hoya tenuM micchA mi dukkaDaM) krodha, mAna, mAyA ane lobha : A cAra kaSAyo karmanA udayathI thanArA AtmAnA vikAro che. te kSamA, namratA, saralatA ane saMtoSa Adi Atmika guNono nAza kare che ane asahiSNutA, ahaMkAra, kapaTa, asaMtoSa Adi doSo pragaTAvI AtmAne du:khI kare che. AthI Atmika sukha pAmavAnI icchA dharAvatA pratyeka sAdhake kaSAyonuM damana, zamana ane aMte kaSAyono saMpUrNa nAza karavA satata prayatna karavo joIe. te mATe yogazAstra Adi graMthono sahAro laI zubha bhAvanAothI hRdayane bhAvita karavuM joIe, jethI nimitta maLavA chatAM paNa kaSAyo citta upara potAnuM varcasva jamAvI AtmAnuM ahita na kare.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 31 kaSAyono nAza karavAno prayatna hovA chatAM sAdhaka avasthAmAM nimitta maLatAM kyAreka kaSAyo UThe che ane sAdhakane pote svIkArelA vrata-niyama AdinI maryAdA cukAve che. * A rIte kaSAyone kAraNe vratAdinuM khaMDana thAya che, te to samajAya tevuM che; paraMtu A pada dvArA kaSAyothI thatuM vratAdinA khaMDananuM " micchA mi dukkaDa' ApavAnuM nathI paNa kaSAyonuM je khaMDana thayuM hoya tenuM "micchA mi dukkaDa' ApavAnuM che. tethI prazna thAya ke kaSAyonuM khaMDana vaLI kevI rIte thAya ? AnuM spaSTIkaraNa AvazyakaniyuktidIpikA, yogazAstra, dharmasaMgraha Adi graMthomAM karela che. temAM dharmasaMgrahanA kartA pa.pU. mAnavijayajI mahArAje jaNAvyuM che ke pratiSiddha kaSAyanuM karaNa, karavA yogya kaSAyanuM akaraNa, kaSAyanA svarUpa pratye azraddhA ane te saMbaMdhI viparIta prarUpaNA: A sarve kaSAyonA khaMDana svarUpa che ane tethI akaraNIya che. jema ke, sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtoe paNa ziSyanI sAraNA-vAraNA Adi karavAnA avasare kyAreka krodha karavo paDe, athavA nimittAdhIna banI temanAthI paNa jyAre krodhAdi kaSAyo thaI jAya tyAre paNa khAsa khyAla rAkhavo joIe ke potAnI bhUmikAmAM mAtra saMjvalana kaSAyo ja saMtavya kahevAya. kyAreka jo A maryAdA cukAI jAya ane kaSAyonI tIvratA vadhI jAya ane te kaSAyo jo pratyAkhyAnIya ke apratyAkhyAnIya kakSAnA banI jAya to te pratiSiddha kaSAyanA karaNa svarUpe kaSAyonuM khaMDana kahevAya. tevI ja rIte zrAvaka-zrAvikAoe paNa dhyAna rAkhavuM joIe ke karavA paDe ane kaSAyo kare ke nimitta maLatAM kaSAyo thaI jAya, to temanI bhUmikA pramANe pratyAkhyAnaya ke apratyAkhyAna kaSAyo ja kSetavya che. tenAthI nIce UtarI javAya ane jo enaMtAnubaMdhI kaSAya thaI jAya to te paNa na karavA yogya kaSAyo karAyA hovAthI te paNa pratiSiddhanA karaNa svarUpe kaSAyonuM khaMDana che. kAMTo jema kAMTAthI ja nIkaLI zake che, tema amuka bhUmikAmAM kaSAyonA nAza mATe kaSAyono ja sahAro levo paDe che. AvA kaSAyone karavA yogya kaSAyo athavA prazasta kaSAyo kahevAya che. zAstrakAroe amuka bhUmikAmAM to AvA kaSAyo karavAnuM vidhAna karyu che. jema ke, saMsAra, saMsAranI sAmagrI ane saMsAranA saMbaMdhonA rogane toDavA zrAvaka-zrAvikAone deva-guru-dharma ane dharmanI sAmagrI pratye rAga karavA yogya che. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtoe paNa atattva pratyenA rAgane
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 kADhavA tatva pratyeno rAga tathA ruci vadhAravAnA che, ane atattva pratye aruciaNagamo karavAno che. A rIte bhUmikA anusAra prazasta rAga-dveSa na karavA, te ka2vA yogya kaSAyo na karavA svarUpe kaSAyonuM khaMDana che. 32 kaSAyo heya che, AtmA mATe ahitakArI che tema zAstrakAro kahe che, chatAM paNa kaSAyone tevA na mAnavA; AkhI duniyA kaSAyothI ja cAle che, kaSAyonI saphaLatAmAM ja AnaMda che, tenI ja vRddhi mATe duniyA mahenata kare che, mATe A kaSAyo kaMI choDavA jevA nathI - AvuM mAnI bhagavAne kaSAyone jevA kahyA che tevA na mAnavA e kaSAyo pratyenI azraddhA svarUpe kaSAyonuM khaMDana che. lAMbuM vicAryA vagara vAta vAtamAM evuM kahevuM ke, 'saMsAramAM rahevuM hoya to rAga to karavo paDe, nahIM to saMsAramAM majA zuM ? darekane aMkuzamAM rAkhavA hoya to krodha to karavo joIe, duniyAmAM hoziyAra gaNAvuM hoya to siphatathI mAyA karatAM to AvaDavI ja joIe, duniyAmAM sarvatra paisAnuM jora cAle che mATe vipula pramANamAM dhana hovuM jarUrI che, mAna na hovuM joIe paNa svAbhimAna to hovuM joIe' - AvI vAto karavI ke koIne AvuM samajAvavuM te kaSAyo saMbaMdhI viparIta prarUpaNA che. AvI viparIta prarUpaNA paNa kaSAyonuM khaMDana che. A pada bolatAM divasa daramyAna je kaSAyo nathI karavAnA te kaSAyo vAraMvAra karyA hoya, deva-guru AdinI prItirUpa je kaSAyo karavA yogya hoya tenI upekSA karI hoya, pratiSiddha kaSAyone ka2vA yogya mAnI tene satata pALyA ane poSyA hoya, kaSAyonI bAbatamAM aneka rIte viparIta upadeza Apyo hoya, te sarva prakAranA kaSAyo saMbaMdhI thayelA doSone smaraNamAM lAvI, te doSonuM punaH punaH sevana na thAya te rIte tenuM 'micchA mi dukkaDaM' ApavAnuM che. paMcamabhuttvavALa - pAMca aNuvratonuM, (je koI khaMDana ke virAdhana thayuM hoya tenuM micchA mi dukkaDaM) 19- pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata e bArebAra vratanuM svarUpa 'vaMdittu. sUtra'mAMthI joI levuM. vistAranA bhayathI ahIM lIdhuM nathI. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto mATe ahIMthI A sUtra alaga paDe che. temAM 'paMcadaM mahavvayALa, chaThThuM jIvanikAyANaM, sattaNhaM piNDesaNANaM, aTThaNhaM pavayaNamAuNaM, navaNhaM baMbhaceraguttINaM, dasavihe samaLadhamme, samaLAnuM novALa' Avo pATha che. teo pAMca mahAvrata,cha jIvanikAya, sAta prakAranI anna-pANInI eSaNA, ATha pravacananI mAtA,nava prakAranI brahmacaryanI gupti ane daza prakAranA zramaNa dharmamAM je koI khaMDana-virAdhana thayuM hoya tenuM 'micchAmi dukkaDaM'A zabdo dvArA Ape che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAmi ThAmi sUtra 33 sthUlathI hiMsA viramaNa, jUTha viramaNa, corI viramaNa, svadArAsaMtoSa ane maithuna viramaNa tathA "parigrahanA parimANano niyama karavo te pAMca aNuvrato che. tiEpurbiyA - traNa prakAranA guNavratonuM, (je koI khaMDana ke virAdhana thayuM hoya tenuM micchA mi dukkaDaM) aNuvratone guNa karanAra vratane guNavrata kahevAya che. 1 - dizAnuM parimANa karavuM arthAt dareka dizAmAM javA-AvavAnI sImA nirdhArita karavI. 2 - bhogaupabhoganI sAmagrImAM niyamana karavuM. 3 - anarthadaMDano tyAga karavo arthAt jemAM AtmA niSkAraNa daMDAya evI kriyAno tyAga karavo : A traNa guNavrata che. 23khuM sivaghAviyA - cAra prakAranA zikSAvratanuM (je koI khaMDana ke virAdhana thayuM hoya tenuM micchA mi dukkaDaM) saMyamajIvananuM zikSaNa-zikSA jenAthI prApta thAya tene zikSAvrata kahevAya che. sarvaviratine jhaMkhato zrAvaka potAnI anukULatA mujaba 1 - sAmAyika, 2 - dezAvagAsika, 3 - pauSadhopavAsa ane 4 - atithisaMvibhAga : A cAra vratone svIkArato hoya che. zakti chatAM pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvratono svIkAra nA karyo hoya, svIkArIne tenuM yathAyogya pAlana na karyuM hoya, tema ja tenuM smaraNa paNa na karyuM hoya te sarva, vrataviSayaka aticAra che. bArasavihassa sAvagadhammassa jaM khaMDiaMjaM virAhiaMtassa micchA mi suvuiM* - bAra prakAranA zrAvakadharmanuM je kAMI khaMDana ke virAdhana karyuM hoya tenuM (he bhagavaMta !) huM micchA mi dukkaDa' dauM chuM. grahaNa karelA vrata, niyama ke pratijJAno AMzika bhaMga te khaMDanA che, ane sarvathA bhaMga te virAdhanA' che. jema ke, sAmAyikavratano svIkAra karIne zrAvake svAdhyAyAdimAM ja rata rahevuM joIe. svAdhyAyamAM rata evA zrAvakane paNa 20 - micchAmi dukSa6 no vizeSa artha "sUtra saMvedanA' bhA. 1mAMthI sUtra naM. 5mAM jovo. 21 - yatkhaNDitaM dezato bhagnaM virAdhitaM sutarAM bhagnaM na punarabhAvamApAditaM / - Avazyakaniryukti
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 anAbhogathI ke sahasAtkArathI saMsAranI koI kriyAnuM smaraNa thaI Ave athavA binajarUrI vAtacItamAM mana cAlyuM jAya ke jenA kAraNe samabhAvanI vRddhi arthe karela sAmAyikamAM skhalanA thAya ke doSa lAgI jAya, tevI pravRttio vratakhaMDanarUpa che. 34 'huM sAmAyikamAM chuM' 'nirarthaka vAto ka2vAthI mArI pratijJAno bhaMga thAya' - AvuM jANavA chatAM majethI vikathAmAM joDAvuM, ke pANI, agni, vAyu AdinI virAdhanA thAya tevI pravRtti karavI te virAdhanA che. TUMkamAM anAbhoga ke sahasAtkArathI sAvaghanuM smaraNa ke temAM pravartana te khaMDana che, ane jANI joIne vratanI upekSA karI anucita vartana karavuM te virAdhanA che, ane pratijJAno pUrNa bhaMga thAya tevI pravRtti ka2vI te vratabhaMga che. koIpaNa vratamAM anAbhogathI ke pramAdAdi doSane kAraNe je khaMDanAvirAdhanA thaI hoya tenuM A rIte AlocanA ane pratikramaNa dvArA 'micchA mi dukkaDaM' ApavAnuM che, ane vratabhaMga thayo hoya tenuM prAyazcitta vizeSa prakAre gurubhagavaMta pAse ka2vAnuM che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ tANaMmi daMsaNammi sUtra nANaMmi haMsaNammi sUtra OCCO 35 sUtra paricaya : mokSano ananya upAya jJAna, darzana, cAritrarUpa ratnatrayI che. A ratnatrayInI prApti ane vRddhi jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcArarUpa pAMca AcAranA pAlanathI thAya che. AthI sAdhubhagavaMto satata ane zrAvako samaya ane zaktinI sAnukULatA mujaba A jJAnAcAra Adi pAMca AcAronuM pAlana kare che. A pAMce AcAronuM pAlana na karavuM ke viparIta pAlana karavuM te jJAnAdi guNomAM vighnakA2ka bane che. A kAraNe pratikramaNa karatI vakhate zrAvako A sUtranI eka eka gAMthAnA mAdhyame pAMce AcAramAM kayA kayA aticAro (doSo) lAgyA tenuM ciMtana kare che. tethI A sUtra 'aticAra AlocanA' sUtra paNa kahevAya che. sAmAnyathI niyama evo che ke sad AcAro vinA savicAra TakatA nathI ane savicA2 vinA sadguNonI prApti thaI zakatI nathI. A sadguNonI prApti mATe aneka dharmazAstromAM aneka prakAranI satpravRttio batAvavAmAM AvI che; paraMtu mokSamArgane anurUpa je AcAro jainazAstromAM batAvyA che, tevA AcAro bIje kyAMya jovA maLatA nathI. AcAra kone kahevAya ? ane sAmAnyathI AcAro keTalA che ? teno nAma sAthe ullekha A sUtranI prathama gAthAmAM ka2vAmAM Avyo che. dhananI rucivALAne jema dhanasaMbaMdhI vAto prIti upajAve che, tema mokSa pratye ruci dharAvanArane A AcAronAM nAma paNa AnaMdadAyI lAge che.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 mokSanA mahAsukhane mANavA sau prathama mokSa zuM che? temAM bAdhaka tattvo kayAM che ? tenI jANakArI anivArya che. mokSa eTale bIjuM kAMI nahi, AtmAnA zuddha svarUpanI prApti.. ApaNo AtmA paNa atIndriya che ane AtmasvarUpanI prAptimAM bAdhaka bane tevAM tattvo paNa atIndriya che. atindriya evA A padArthonuM jJAna sarvajJabhagavaMtanA zAstra vinA kyAMya maLatuM nathI. A zAstrajJAna meLavavA mATe je satyavRtti karavI jarUrI che tenuM nAma jJAnAcAra che. A satyavRttinA sAmAnyathI ATha prakAro che, je A sUtranI bIjI gAthAmAM batAvavAmAM AvyA che. A AcAronA mAdhyame zAstrajJAna meLavyA pachI paNa te jJAna pratyenI zraddhA ati jarUrI che. zraddhA vinAnuM aneka zAstronuM jJAna paNa zreyamArge AgaLa vadhavA detuM nathI. zraddhA vinAnuM jJAna sajJAna banatuM nathI. AthI A zraddhAne prApta karavA ane vadhu dRDha karavA je AcAronuM pAlana karavuM jarUrI che, tene darzanAcAra kahevAya che. tenA ATha prakAro A sUtranI trIjI gAthAmAM batAvavAmAM AvyA che. ' jJAna ane zraddhA prApta thayA pachI paNa jyAM sudhI mana ane indriyone khoTA mArgethI pAchAM vALI, sukhakAraka saMyamanA mArgamAM sthira karavAmAM na Ave, tyAM sudhI mokSanA sukhanI jhAMkhI paNa thaI zakatI nathI. mokSanA AMzika sukhane mANavA, mana-indriyane sthira karI AtmAbhimukha banAvavA, je AcAronuM pAlana karavuM jarUrI che, tene cAritrAcAra kahevAya che ane tenA ATha prakAranuM varNana A sUtranI cothI gAthAmAM karavAmAM AvyuM che. cAritrano eka vizeSa prakAra tapa kahevAya che. tattvArthasUtramAM kahyuM che : tapasI nirjarA ' arthAt tapa karavAthI karmanA saMvara ane nirjarA thAya che. mokSamArgamAM bAdhaka tattvono vinAza ane jJAnAdi guNonI vRddhi A tapa dvArA thAya che. A tapa kaI rIte ane kevA bhAvathI karavo joIe, te vAta pAMcamI gAthAmAM jaNAvI che. vaLI A tapadharmanA bAhya ane aMtaraMga prakAronuM varNana A sUtranI chaThThI ane sAtamI gAthAmAM karyuM che. - tana, mana ane dhananI zaktinA sadbhaya vinA A eka paNa AcAranuM pAlana zakya nathI. pAMce AcAramAM A zaktino vaparAza kaI rIte karavo ane keTalo karavo, te batAvatA AcAranuM nAma vIryAcAra che. A vIryAcAranA pUrNa pAlanapUrvaka jJAnAdi guNo mATe yatna thAya to te te guNonI prApti ane vRddhi sArI rIte thaI zake che. AthI sarva guNone prApta karavA mATe A AcArane sArI rIte samajI, tenuM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 nAraMmi daMsaNami sUtra pAlana karavuM anivArya bane che. pAMce AcAromAM vyApaka evA vIryAcAranuM varNana AThamI gAthAmAM che. A rIte ATha gAthAthI banelA A sUtranA mAdhyame pAMce AcArone jANavA joIe. jANIne tene zakti anusAra barAbara ArAdhavA-pALavA joIe. jema jema A AcAronuM pAlana thaze, tema tema Atmika guNo vRddhimAna ane nirmaLa thaze, anyathA temAM malinatA AvI jaze. A malinatAne TALavA mATe sAdhaka pratikramaNa karatI vakhate kAyAne sthira karI, mauna dhAraNa karI, manane ekAgra karI, kAyotsargamAM A sUtranA pratyeka pada upara UMDuM Alocana kare che. divasabharanI pravRtti upara dRSTipAta kare che ane kyAM A AcAro cukAyA ke viparIta AcarAyA tene yAda kare che. jyAM doSanI saMbhAvanA jaNAya che, tene dhArI rAkhe che ane pratikramaNanA te te avasare te te doSo puna: na levAya tevA bhAvapUrvaka, te doSothI mukta thavA yatna kare che. A sUtramAM batAvelA pAMca AcAronA eka eka peTA prakArane jaNAvavA mATe paNa mahApuruSoe aneka graMtho lakhyA che. jema ke, anazana nAmanA tapanI samaja mATe paccakhANabhASya, dhyAna mATenI vigatane jaNAvavA mATe dhyAnazataka, kAyotsarganI samaja mATe kAyotsarganiryukti vagere saMskRta-prAkRtamAM aneka graMtho racAyelA che ane gujarAtI vagere bhASAmAM paNa aneka pustako lakhAyelAM che. A sUtramAM to dareka AcAranI vAto khUba ja saMkSepamAM jaNAvI che, vizeSa jANavAnI IcchAvALA sAdhakoe AcArapradIpa vagere te te graMthomAMthI jovuM. A gAthAo zrIbhadrabAhusvAmIjIe racelI dazavaikAlikanI "niryukti'mAM maLe che. tenA upara tArkika ziromaNi pa. pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAnI TIkA paNa upalabdha che. A uparAMta uttarAdhyayanasUtranI traNa gAthAo paNa A sUtranI 3, 6 ane 7mI gAthAne maLatI Ave che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 sUtrasaMvedanA - 3 bhUNa sUtra : nANammi daMsaNammi a, caraNammi tavammi taha ya vIriyammi / AyaraNaM AyAro, ia eso paMcahA bhaNio / / 1 / / kAle viNae bahumANe, uvahANe taha aniNhavaNe / vaMjaNa - attha-tadubhae, aTThaviho nANamAyAro / / 2 / / nissaMkia nikkaMkhia, nivvitigicchA amUDhadiTThI a / uvavUha - thirIkaraNe, vacchalla - pabhAvaNe aTTha / / 3 / / paNihANa- joga- jutto, paMcahiM samiIhiM tIhiM guttIhiM / esa carittAyAro, aTThaviho hoi nAyavvo // 4 // bArasavihammi vi tave, sabbhitara bAhire kusala - diTThe / agilAi aNAjIvI, nAyavvo so tavAyArI // 5 // aNasaNamUNoariA, vittI - saMkhevaNaM rasa-cAo / kAya - kileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi || 6 || pAyacchittaM viNao, veyAvacaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo via, abbhitarao tavo hoi / / 7 / / aNigUhia - bala-vIrio, parakkamai jo jahuttamAutto / juMjai a jahAthAmaM, nAyavvo vIriAyAro // 8 // nodha : : A sUtramAM vAcakanI sulabhatA khAtara anvaya sahita saMskRta chAyA ane gAthArtha pratyeka gAthA sAthe ja Apela che. 56-32, saMpA-32, akSa2-284 * pAIya zabdAnuzAsananA samAsane lagatA niyamane laIne rU no rphe thayo che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 39 gAthA : nANammi daMsaNammi a, caraNammi tavammi taha ya vIriyammi / AyaraNaM AyAro, ia eso paMcahA bhaNio / / 1 / / anvaya sahita saMskRta chAyA ? jJAne darzane ca caraNe, tapasi tathA ca vIrye / AcaraNaM AcAraH, iti eSa paJcadhA bhaNitaH / / 1 / / gAthArtha : jJAnanA viSayamAM, darzananA viSayamAM, cAritranA viSayamAM, tapanA viSayamAM tathA vIryanA viSayamAM je AcaraNa te ja (jJAnAdi) AcAra che. A pramANe A AcAra pAMca prakArano che. vizeSArtha : '. jJAnAdi pAMce guNone pragaTa karavAnA bAhya tathA AMtarika samyapha prayatnane jJAnAcAra Adi pAMca AcAro kahevAya che. te A pramANe - 1 - jJAnAcAraH jenA dvArA AtmakalyANano mArga jANI zakAya, mokSamArganA upAyono bodha thAya, te jJAna che. A jJAnaguNane pragaTa karavA ane pragaTelA te guNamAM vRddhi karavA mATe je bAhya ane aMtaraMga AcaraNa (pravRtti) karAya tene jJAnAcAra kahevAya che. 2 - darzanAcAra H tattvabhUta padArthanI yathArtha ruci athavA zraddhA, te samyagdarzana che. samyagdarzana guNane prApta karavA ane prApta thayelA A guNane vadhu nirmaLa karavA mATenI je AcaraNAo te darzanAcAra che. 1. zAyare manena ti jJAnam - jenA vaDe jaNAya te jJAna. jJAnanA mati-zruta-avadhi-mana:paryava ane kevaLajJAna ema pAMca bheda che, topaNa ahIM e pAMcamAMthI "zruta'nuM grahaNa karavAnuM che; kema ke zrutajJAna mATe ja kAla, vinayAdi sAcavavArUpa prayatna karI zakAya che. joke "zrutajJAna' jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI pragaTa thanAro guNa che, topaNa A kSayopazama zAstra dvArA thAya che, mATe kAraNamAM kAryano upacAra karI zAstraadhyayanane zrutajJAna kahevAya che. 2. tattvArthazraddhAnuM sagarzanam - tattvArtha. 1-2
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 . 3 3 - cAritrAcAra : sAvagha pravRttiono dezathI ke sarvathI tyAga karI, niravadya pravRttipUrvaka AtmabhAvamAM sthira thavAno je prayatna te cAritra che, ane A cAritraguNanA pAlana ane vardhana mATenI je AcaraNAo te cAritrAcAra che. 4 tapAcAra : jenAthI rasAdi dhAtuo athavA karma tape tene tapa kahevAya che. kahyuM che ke, 'tapasA nirbarA ca'" tapathI karmanI nirjarA (ane saMva2) thAya che. A tapaguNanA pAlana ane tenI vRddhi mATe bAra prakAranA tapamAM karAtuM AcaraNa te tapAcAra che. tapAcAra e cAritranI ja AMtara bhUmikArUpa che. 40 - 5 - vIryAcAra : jIvanuM sAmarthya, AtmAnuM baLa ke zaktine vIrya kahevAya che. A vIryanuM zakti uparAMta paNa nahi ane zaktithI nyUna paNa nahi arthAt yathAzakti jJAna, darzana, cAritrAdi guNomAM pravartana te vIryAcAra che. A pAMce AcAronuM pAlana, jJAnAdi pAMce guNonI vRddhi kare che. vaLI paMcAcAranA pAlana vagara meLavelA te te guNo AtmakalyANakArI banI zakatA nathI. AthI ahIM AcAra zabdathI mAtra dravyAcAra nahi, paNa sAthe bhAvAcAra paNa levAnA che. zrAddhapratikramaNa sUtravRtti tathA pratikramaNahetugarbha sajjhAyamAM jaNAvyuM che ke, 'A paMcAcAranI vizuddhi mATe zrAvake ubhaya TaMka pratikramaNa karavuM' AthI mokSArthI jIve mokSanA upAyabhUta A AcAronA pAlanamAM avazya yatna karavo joIe. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "paramakRpALu paramAtmAe keTalo moTo upakAra karyo che ! temaNe mane mAruM zuddha svarUpa kevuM hoya te paNa jaNAvyuM ane tyAM sudhI pahoMcavAno uttama mArga paNa batAvyo. anAdikALathI AvarAI gayelI mArI guNasaMpattine pragaTa karanArA A paMcAcAranuM pAlana karI have to mAre bhavabhramaNano aMta lAvavo ja che. he prabhu ! zakti hovA chatAM mArAthI paMcAcAranuM pAlana na thayuM hoya ke temAM bhUlo thaI hoya to tene sudhAravAnI mane zakti Apajo" 3. tAvyo rasAvidyAtavaH rmALa vA aneneti tapaH / 4 - tattvArtha a. 9, sU. 3 - dharmasaMgraha bhA-2
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAsaMmi daMsaNami sUtra 41 avataraNikA : . pAMca prakAranA AcAramAM prathama jJAnAcAra varNave che - gAthA : kAle viNae bahumANe, uvahANe taha aniNhavaNe / viMga-njitakumA, savido nApAmAyAro aa2aaaa anvaya sahita saMskRta chAyA : kAle vinaye bahumAne, upadhAne tathA anihnavane / enArthata6mayeSu, vidha: jJAnAvara: nArA . gAthArtha : zAstramAM niyata karelA samaye, gurnAdinA vinayapUrvaka, aMtaraMga bahumAnapUrvaka, tapAdi(upadhAnIpUrvaka, jJAnadAtA gurune chupAvyA vagara, sUtranA zuddha uccAraNapUrvaka, arthanI vicAraNApUrvaka, zabda ane artha ubhayanI zuddhipUrvaka zAstrAbhyAsa karavo te ATha prakArano jJAnAcAra che. vizeSArtha : sarvajJakathita zAstranA AdhAre vastunA yathArtha svarUpane jANavuM te jJAna che, ane A jJAnane meLavavA je zubha AcaraNa karavAmAM Ave che, tene jJAnAcAra kahevAya che. tenA ATha prakAro nIce mujaba che 2. rAtre - kALanA niyamane anusaravA viSayaka "kAla' nAmano prathama jJAnAcAra che. : koIpaNa kAryanI siddhimAM kALa e paNa eka mahattvanuM kAraNa che. AthI jJAnaprApti mATe zAstramAM je samaya sUcita karyo che, te samaye ja te te zAstrano abhyAsa karavo te kALaviSayaka prathama jJAnAcAra che. kALamaryAdA sAcavIne zAstrAbhyAsa karavAthI jJAnAvaraNIya karmano nAza thAya che ane A maryAdAnuM ullaMghana karavAthI jJAnAvaraNIya karmano baMdha thAya che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42. sUtrasaMvedanA-3 jJAnaprApti mATe jema kayA samaye bhaNavuM e kALamaryAdA che, tema bIjI paNa aneka kALamaryAdAo che. jema ke zAstrAnusAre jJAnopAsanAno samaya thayo hoya, te ja samaye potAnA vaDIla ke sahavartI vyAdhigrasta hoya ane sevAnI jarUra hoya, tyAre sevAnI upekSA karIne jJAnopAsanA karavI te jJAnopAsanA mATe akALa kahevAya che. te veLAe bhaNavAthI jJAnAvaraNIya karmano baMdha thAya che, ane tyAre glAnanI (mAMdI vyaktinI) sevA karavAthI paNa jJAnAvaraNIya karmano nAza thAya che. A rIte kayA samaye potAnuM zuM aucitya che, teno vivekapUrvaka vicAra karI zAstrajJAna mATe yatna karanAra A AcAranuM yathArtha pAlana karI zake che, ane pariNAme potAnA jJAnaguNanI vRddhi paNa karI zake che. ahIM e khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke akALe bhaNavAthI jema doSa che, tema jJAnAbhyAsanA samaye na bhaNavuM, pramAda karavo ke bhaNeluM bhUlI javuM te paNa jJAnAcAraviSayaka aticAra che. 2. vipaI - vinayapUrvaka bhaNavuM te vinaya' nAmano jJAnano bIjo AcAra che. vinayano sAmAnya artha che namratA, ane vizeSa artha che karmano kSaya karAve tevo yogya vyavahAra jJAnanI, jJAnI gurubhagavaMtanI, jJAnanA sAdhanabhUta pustaka, pena Adi upakaraNonI, ane jJAnAbhyAsa karanAra sahavartInI bhakti karavI ane koIpaNa rIte temanI AzAtanA na thaI jAya teno khyAla rAkhavo; jema ke gurubhagavaMta Ave tyAre sAme javuM, temane besavA Asana ApavuM, paga dhovA, vizrAmaNA karavI, vaMdana karavuM, temanA Adezane pALavA tatpara rahevuM vagere AcaraNAo te "vinaya' nAmano bIjo AcAra che. pustakAdine sAcavIne ane bahumAnapUrvaka levAM mUkavAM, apavitra sthAnamAM laI na javAM, tenI upara AhAra-nihAra na karavAM, tene jyAM tyAM pheMkI na devAM vagere jJAnanAM sAdhanono vinaya che. vaLI jJAnIne yogya anukULatAo karI ApavI te vagere jJAnIno vinaya kahevAya. 5. akALa : sUryodaya pahelAMnI, sUryAsta pachInI tathA madhyAhnanI 48 miniTa kALaveLA gaNAya che. A samayamAM zAstrAbhyAsa karAto nathI. A sivAya paNa AgamAdinA abhyAsa mATe je akALa gaNAya che, tenI vizeSa samaja gurugamathI meLavI, zAstra adhyayana karanAre kALa maryAdA khAsa jALavavI. 6. vinIya siyate naSTaprAraM varmAneneti vinaya: | gurorjJAninAM jJAnAbhyAsinAM jJAnasya jJAnopakaraNAnAM ca pustaka-pRSThaka-patra-paTTikA-kaparikA-ulikATippanaka-dastarikAdInAM sarvaprakArairAzAtanAvarjanabhaktyAdiryathArha kAryaH / - AcAra pradIpa
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 43 A AcAranuM pAlana karavAthI jJAnanA ajIrNa samAna mAna doSanI vRddhi thatI nathI, paraMtu jema jema zAstrAbhyAsa vadhe che, tema tema te jIva vadhu ne vadhu namra bane che, vinayI bane che ane AvA jIvane yogya jANI prasanna thayelA guru paNa mana mUkIne tene zAstrajJAna karAve che. A rIte A AcAranA pAlanathI jJAnaguNanI vRddhi thAya che, jyAre vinayanuM pAlana nahi karanAra uddhata ziSyane gurudvArA jJAna maLatuM nathI ane maLyuM hoya to pacatuM nathI, mATe "vinaya' nAmanA AcAranuM pAlana na karavuM te jJAnAcAraviSayaka aticAra che. rU. vaghumA - jJAna, jJAnanAM sAdhano tathA jJAnI puruSo pratye hRdayamAM prIti hovI e "bahumAna' nAmano trIjo jJAnAcAra che. jJAnI gurubhagavaMto Adine joI "A mArA karatAM mahAna che. A ja bhavasAgarathI ugAranAra che." ema mAnI UchaLatA haiye temanI bhakti karavAno aMdarano bhAva, tathA jJAnanAM sAdhano ane jJAnaguNa pratye aMtaraMga prIti hovI, te jJAnanA viSayamAM bahumAna' nAmano AcAra che, ane jJAna tathA jJAnInA bahumAna vagara bhaNavuM e jJAnAcArano aticAra che. bAhyathI vinaya sAro hoya, pastu jyAM sudhI jJAnI puruSo pratye aMdaramAM bahumAnano pariNAma na hoya tyAM sudhI jJAnaprAptimAM vighna karanArAM karmono nAza thaI zakato nathI. AthI bAhya vinaya sAthe jJAnI pratye aMtaraMga bahumAnano pariNAma paNa jJAnaguNanI prApti mATe ati jarUrI che. jJAna ane jJAnI pratyenA bahumAna vinA zAstrAbhyAsa karanAranuM jJAna Atmika sukha prApta karAvI zakatuM nathI. AthI bahumAna" nAmanA AcAranA abhAvane athavA viparIta AcArane jJAnAcArano aticAra kahevAya che. 4. savadAi - zAstranA abhyAsa mATe karAtA tapane upadhAna kahevAya che, je "upadhAna" nAmano jJAnano cotho AcAra che. je kriyAthI AtmA jJAnaprAptino adhikArI banI jJAnane abhimukha bane athavA jJAnapariNatine yogya bane, tevI tapAdinI kriyAne upadhAna kahevAya che. vigaIvALo AhAra ane vAraMvAra grahaNa karAto AhAra manamAM vikRti pedA kare che ane indriyone caMcaLa kare che. mana ane indriyonI AvI avasthAmAM thato 1. vahumAnajI mukhyantaH pratikRtivanyaH . . - AcAra pradIpa
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 sUtrasaMvedanA-3 , zAstrAbhyAsa padArthabodha karAve, paraMtu AtmAmAM AnaMdano jharo vahAvI, AtmAbhimukha bhAvo pragaTAvI na zake. A kAraNathI sUtranuM jJAna meLavavA mATe zAstramAM upadhAna tapa"nuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. navakAramaMtra vagere sUtronA adhikAra mATe zrAvaka-zrAvikAone pauSadha sahita upavAsa AyaMbila ke ochAmAM ochuM nivinuM paccakkhANa ane kAyotsarga, khamAsamaNa, devavaMdana vagere zubha kriyAo karAvavA dvArA upadhAna karAvavAmAM Ave che, ane Agama AdinA abhyAsa mATe sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone yogodvahananI kriyA karAvavAmAM Ave che. A kriyAthI mana nirmaLa bane che, indriyo zAMta ane sthira rahe che, ane pariNAme je zAstrAbhyAsa thAya che, te apUrva bhAvonuM darzana karAve che. AnA dvArA AtmAno viziSTa AnaMda pragaTe che. AthI zAstranA mAdhyame Atmika bhAvone jovAnI ke mANavAnI IcchAvALA sAdhake A upadhAna nAmanA AcAranuM avazya pAlana karavuM joIe. A AcAranA pAlana vinA svecchAnusAra jeo zAstrAbhyAsa kare che, temane jJAnAcAramAM doSa lAge che. che. tada nivAre - guru ke siddhAMta Adino apalApa na karavA viSayaka "aninava' nAmano jJAnano pAMcamo AcAra che. kRpAno dhodha vahAvI je gurubhagavaMte ApaNane jJAnAmRtanuM pAna karAvyuM hoya tevA upakArI gurubhagavaMtane AjIvana na bhUlavA, avasare avasare potAnA upakArI tarIke temane yAda karavA, te "aninava nAmano jJAnAcAra che. je gurubhagavaMta pAse zAstrAbhyAsa karyo hoya, te ucca kuLAdinA na hoya ke 8 - upadhAnam - aGgAnaGgAdhyayanAdau yathAyogamAcAmlAditapovizeSaH / - hitopadeza upadhAnaM ca zrutArAdhanArthaM yathoddiSTistapovizeSaH upa-samIpe, dhIyate - kriyate sUtrAdikaM yena tapasA tadupadhAnamiti vyutpatteH, tacca sAdhUnAmAvazyakAdizrutArAdhanArthamAgADhAnAgADhayogarUpaM siddhAntAvirodhi svasva sAmAcAryanusAreNa jJeyaM, zrAddhAnAM tu zrImahAnizIthAdyAgamoktaM paJcaparameSThinamaskArAdi sUtrArAdhanArthamupadhAnaSaTakaM pratItameva / - AcAra pradIpa 9. gRhItazrutena guruzrutAderanihnavaH kAryaH, yasya sakAze'dhItaM sa evAprasiddho'pi jAtizrutAdihIno'pi gurutayA vAcyo, na tu svasya gauravArthaM prasiddho yugapradhAnAdiranyaH, yAvadvA zrutamdhItaM tAvadeva vaktavyaM, na tvadhikamUnaM vA, mRSAbhASAcittakAluSyajJAnAticArAdyApatteH, gurvAdyapalApasya mahApApatvaM loke'pyuktam / "ekAkSarapradAtAraM, yo guruM nAbhimanyate / zvAnayonizataM gatvA, cANDAleSvapi jAyate / / 1 / / " (zAtyAyanIya upaniSat . 36) - AcAra pradIpa
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 45 prasiddha na hoya to temano apalApa karI potAnA gaurava mATe vidyAdAtA tarIke koI yugapradhAna Adi moTA mANasanuM nAma ApavuM athavA "huM svayaM ja bhaNyo chuM,' tema kahevuM, te jJAnAcAraviSayaka aticAra che. guruno apalApa karanAra nirnava gaNAya che. guruno apalApa karavAthI mahApApa lAge che. anya zAstromAM paNa kahyuM che ke "eka akSaranuM paNa pradAna karanAra gurune je mAnato nathI, tene so vAra kUtarAnI yonimAM utpanna thaI cAMDAla AdinI yonimAM paNa janma levo paDe che. AthI A " nihnava" nAmanA aticArathI bacavA khAsa sAvadhAna rahevuM joIe. A aticArathI bacavA gurunA apalApanI jema zrutano paNa apalApa na karavo joIe. jeTaluM zruta bhaNyA hoIe teTaluM ja kahevuM joIe. tenAthI nyUna ke adhika paNa na kahevuM joIe. 6. vaMga - zabdanA zuddha uccAraNapUrvaka zrutAbhyAsa karavo e "vyaMjana" nAmano jJAnano chaThTho AcAra che. vyajyo ane 3: ti vyana" jenAthI artha pragaTa thAya te vyaMjana. A rIte tamAma akSaro vyaMjana kahevAya. je zAstra ke sUtra bhaNavAmAM Ave, tenA ekeka akSaranuM uccAraNa ke lakhANa zuddha hovuM joIe. kAno, mAtrA, anusvAra, laghu/guru ke padaccheda AdimAM kyAMya azuddhi na rahevI joIe; kema ke, azuddha lakhANa ke azuddha uccAra arthano anartha kare che. jema ke, "gathIyatAm' no artha che "bhaNAvo', ane anusvAra vadhArIne bolavAthI "thIyatAm' bane, ane teno artha "tene AMdhaLo karI nAkho' evo thAya. eka anusvAra ke mAtrA Adino vadhAro ke ghaTADo, ghaNA arthano anartho kare che. mATe zAstra bhaNIne jeNe zAstravacanone pariNAma pamADavAnI IcchA hoya, teNe sau prathama sadgurubhagavaMta pAse pratyeka sUtrano zuddha zabdoccAra karatAM zIkhavuM joIe, to ja vyaMjanaviSayaka jJAnanA chaThThA AcAranuM pAlana thAya che, ane azuddha uccAraNa ke lakhANa karavAthI vyaMjana" viSayaka jJAnano aticAra lAge che. 7. satya - arthane samajavApUrvaka zAstrAbhyAsa karavo, te "artha' nAmano sAtamo AcAra che. sUtrano abhyAsa karyA bAda, sadgurubhagavaMta pAsethI je sUtrano ke zabdano jyAM
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 je saMdarbhamAM je artha10 thato hoya te arthane barAbara samajavo. artha samajavo eTale mAtra zabdArtha samajavo tema nahi, paraMtu zabdArtha ane bhAvArtha dvArA cheka aidaMparyArtha, tAtparyArtha sudhI pahoMcavA prayatna karavo. samajelA tAtparyArthane jIvanamAM e rIte utA2vo ke jenAthI saMyamAdi guNonI vRddhi thAya. A rIte artha mATe thatuM AcaraNa te sAtamo jJAnAcAra che. arthanI vicAraNA vagara ema ne ema sUtro bolI javAM e athavA arthabheda karavo te 'artha'viSayaka jJAnano aticAra che. 46 8. tanuma - zabdazuddhi sAthe arthazuddhi jALavI zrutAbhyAsa karavo e 'tadubhaya' nAmano jJAnano AThamo AcAra che. ghaNIvAra sUtranuM zuddha uccAraNa hoya paraMtu arthanI vicAraNA na hoya, to koIkavAra arthanI vicAraNA hoya paNa sUtranuM zuddha uccAraNa na hoya, to jJAnaviSayaka tadubhayAcAra thaI zakato nathI. mATe tadubhayAcAra pALavAnI IcchAvALA sAdhake sUtra ane artha bannene svanAmavat (potAnA nAmanI jema) evA sthira ka2vA joIe ke zabda bolatAM ja turaMta teno artha-bhAvArtha spaSTa thAya, e ja rIte arthanI vicAraNA karatAM tarata ja sUtra upasthita thAya. A rItanI sUtrArthanI upasthiti te jJAnAcArano tadubhaya nAmano AThamo AcAra che, ane bemAMthI ekanI paNa zuddhi na sAcavavI te 'tadubhaya' viSayaka jJAnAcArano aticAra che. zAstramAM to kahyuM che ke sUtranA eka padanuM paNa uccAraNa11 khoTuM thAya to artha khoTo thAya, ane artha khoTo thAya to kriyA khoTI thAya. kriyA khoTI thAya to mokSanI prApti na thAya. jo kriyAthI mokSa prApta na thAya to sAdhu ke zrAvakanAM tapAdi kaSTadAyaka anuSThAno paNa nirarthaka puravAra thAya. AnAthI zuddha uccAraNa ane zuddha lekhana keTaluM badhuM mahattvanuM che, teno khyAla AvI zake che. 10 - eka ja zabdano artha karatAM AgaLa-pAchaLano saMdarbha vicAravAmAM na Ave to arthanA badale anartha thaI jato hoya che. jema ke naravRSama - manuSyamAM zreSTha. Avo artha zAstramAM saMmata hoya, paraMtu saMdarbhano vicAra karyA vinA koI teno artha 'mANasamAM baLada' - Avo kare to te yogya nathI. 11 - tatra vyaJjantyarthamiti vyaJjanAni akSarANi teSAmanyathAkaraNe nyUnAdhikatve vA'zuddhatvenAneke mahAdoSA mahAzAtanAsarvajJAjJAbhaGgAdayaH, tathA vyaJjanabhede'rthabhedastadbhede ca kriyAbhedaH kriyAbhede ca mokSAbhAvaH tadabhAve ca nirarthakAni sAdhu- zrAddha-dharmArAdhana - tapastapanopasargasaMhanAdikaSTAnuSThAnAnyapi / - AcArapradIpa -
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi haMsaNammi sUtra adRvido nALamAyAro - (ema) ATha prakAranA jJAnanA AcAro che. A pramANe jJAnanA AThe AcAronA pAlanapUrvaka zAstrajJAnamAM prayatna karavAthI jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama thAya che, tenAthI jJAnaguNanI vRddhi thAya che ane mASatuSamuni AdinI jema jIva cheka kevaLajJAna sudhI paNa pahoMcI zake che. bIjI tarapha A AcArapAlanamAM pramAda karavAthI athavA AcAronA pAlana vinA ja zAstrajJAna meLavavA mATe mahenata karavAthI, kadAca zAstranA zabda-arthanuM jJAna thaI jAya, topaNa prAyaH ka2Ine tenAthI zAstranA paramArtha sudhI pahoMcI zakAtuM nathI, AtmapariNatine nirmaLa karI zakAtI nathI, nijAnaMdanI moja mANI zakAtI nathI. mATe zrutajJAnanA sahAre jeNe AtmAno AnaMda mANavo hoya, teNe zAstramAM jaNAvelA ATha AcAronA pAlanapUrvaka ja zAstrAbhyAsa karavo joIe. pratikramaNanI kriyA karatA sAdhake A gAthA bolatAM vicAravuM joIe, ke "je jJAnanA sahAre mAre mArA doSone jovAnA che, jenA sahAre mAre mArA AtmAne zuddha karavAno che, te jJAnaprAptino upAya jJAnanA A AcAro che. A AcAro mArA jJAnaguNane pragaTa karavAnuM sAdhana che tema huM jANuM chuM, topaNa A AcAromAM kyAMka cUkI gayo chuM, te mArAthI bahu khoTuM thayuM che. jJAna ane jJAnAcAranI AzAtanAnA duraMta phaLathI bacavA AjanA divasamAM mArI je paNa bhUlo thaI hoya tene yAda karI tenI huM niMdA karuM chuM, garhA karuM chuM ane te rIte mArAthI thaI gayelA pApathI pAchA vaLavAno prayatna karuM chuM." 47
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 sUtrasaMvedanA-3 avataraNikA : jJAnAcAra pachI have darzanAcArane jaNAve che - gAthA : nissaMkia nikkaMkhia nivitigicchA amUDhadiTThI a / uvavUha-thirIkaraNe, vacchalla-pabhAvaNe aTTha / / 3 / / saMskRta chAyA : niHzaGkitaM niSkAMkSitaM nirvicikitsA amUDhadRSTizca / upabRMhA-sthirIkaraNe, vAtsalya-prabhAvane aSTa / / 3 / / gAthArtha : niHzaMkatA, niSkAMkSitA, nirvicikitsA, amUDhadaSTitA, upavRMhaNA, sthirIkaraNa, vAtsalya ane prabhAvanA : ema ATha prakArano (darzanAcAra) che. vizeSArtha : sadgurunA mukhe zAstrazravaNa karatAM saMsAranI vicitratAnuM bhAna thAya che ane AtmahitanI IcchA jAgRta thAya che tyAre, apratyakSa evA AtmahitanA patha upara paga mAMDavo kaI rIte ?te mokSecchu AtmA mATe mahAmUMjhavaNano viSaya hoya che; kema ke, AtmahitanI vAto karanArA A jagatamAM ghaNA che, paraMtu rAga, dveSa ane ajJAnathI bharelA teo pote ja jyAre apratyakSa evA AtmAne jotA ke jANatA nathI, to teo anyane Atmahitano mArga kaI rIte batAvI zake? AtmakalyANano mArga te ja joI zake che ane batAvI zake che ke jeNe rAga, dveSa ane ajJAnano nAza karyo hoya ane jeo sarvajJa, sarvadarzI, vItarAga banyA hoya."AthI ja Atmahita mATe "jinezvare je kahyuM che te ja satya che, tevI dRDha zraddhA rAkhavI te samyagdarzana che. 12 - zAsanAttrANazaktezca, budhaiH zAsraM nirucyate / vacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacit / / 12 / / vItarAgo'nRtaM naiva, brUyAttaddhatvabhAvataH / yastadvAkyeSvanAzvAsa-stanmahAmohajRmbhitam / / 13 / / - adhyAtma upaniSad adhikAra-1 13- tameva sarjI nisaMrSa naM nirdi vepharva | - AcArAMga sUtra 14 - tattvArdhazraddhAnuM sagarzanam ! - tatvArtha. 2-2 ||
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 49 A samyagudarzana guNane prApta karavA ane prApta thayelA guNane TakAvavA je AcaraNa karavAmAM Ave che, tene darzanAcAra kahevAya che, ane tenA ATha prakAro nIce mujaba che - ' 2. nisaMvijha - bhagavAnanA vacanamAM kyAMya zaMkA na karavI te niHzaMkita" nAmano pahelo darzanAcAra che. AtmA vagere atIndriya padArthone varNavatAM zAstravacano sAMbhaLI, te padArthone jANavAnI ane jovAnI IcchArUpa jijJAsA jarUra thavI joIe, ane te jijJAsAne saMtoSavA prayatna paNa karavo joIe; paNa te padArtho dekhAtA nathI, mATe haze ke nahIM? zAstramAM kahyuM che tevA haze ke judA haze? AvI koIpaNa prakAranI zaMkA na karavI, te niHzaMkita" nAmano prathama darzanAcAra che, ane zaMkA karavI e darzanAcAra viSayaka aticAra che. tethI prayatnapUrvaka zaMkAne TALI ni:zaMkita thavuM joIe. zAstramAM kahyuM che ke "huM jANuM chuM" - "huM jou chuM" vagere vAkyaprayogomAM huM zabdathI AtmA vAcya bane che. eTale ke jANavAnI, jovAnI vagere sarva kriyAono kartA AtmA che. te AtmA anaMtajJAnAdi svarUpa che ane sukha teno svabhAva che. vaLI te sahaja AnaMdano piMDa che, chatAM karma sAthe saMbaMdha thavAnA kAraNe Aje tenA guNo DhaMkAI gayA che, tenI zakti AvarAI gaI che, tene aneka prakAranAM du:khonuM bhAjana banavuM paDe che. AtmAnA zuddha svabhAva ane vibhAvanI vAstavikatA AvI hovA chatAM atIndriya padArthonuM jJAna na hovAne kAraNe chabastha vyaktine AtmA, karma vagere padArtho dekhAtA nathI ke anubhavAtA paNa nathI. AthI tene zaMkA thaI zake che ke AtmA-puNya-pApa Adi dekhAtAM nathI, to haze ke nahIM ? AvI zaMkAonAM suyogya samAdhAno na maLatAM hoya tyAre mana kyAreka evuM vicArI bese che ke AtmAdi padArtho nahi hoya. zaMkA AvA nakArAtmaka valaNa tarapha vadhu DhaLe te pahelAM manane samajAvavuM joIe ke "AtmA, puNya AdinA astitvanI vAto koI sAmAnya vyaktie nathI karI; sarvajJa vItarAge potAnA kevaLajJAnathI joIne A vAto darzAvI che. kevaLajJAna dvArA jeo padArthane yathArtha jue che, vaLI jeo rAga-dveSathI sarvathA para che, te prabhu asatya zA mATe bole ? mArI buddhinI UNapatAne kAraNe mane emanI vAto na samajAya, mohAdhInatAnA kAraNe mArA anubhavamAM A vastu na Ave tevuM bane, paNa prabhue kahyuM che te asatya to na ja hoya".
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 sUtrasaMvedanA-3 AvuM vicArI jinavacanane yathArtharUpe samajavA prayatna karavo joIe. yogya sthAne jijJAsAvRttithI prazno pUchIne samAdhAno meLavavAM joIe. paNa jenA AdhAre sukhanI sAdhanAnuM maMDANa karavAnuM che, tevA jinavacanamAM kyAreya zaMkA na ja karavI joIe. A ja niHzaMkita' nAmano prathama darzanAcAra che. jinavacanamAM zaMkA karavI, ke samaja nathI paDatI tema mAnI, zAstra samajavAnI upekSA karavI te darzanAcAraviSayaka "zaMkA' nAmano aticAra che. TUMkamAM, AtmahitanI IcchAthI sAcA dharmane zodhavo, samajavo ane zaMkArahita banI jIvanamAM tene daDhatApUrvaka sAcavI rAkhavo e prathama darzanAcAra che. have te svIkArela dharmanI vaphAdArIrUpe bIjo AcAra batAve che - 2. nidavi - kAMkSA rahita thaIne - anya dharmanI IcchA rAkhyA vagara satya dharmane pakaDI rAkhavo te "niSkAMkSita' nAmano bIjo darzanAcAra che. ' jaina dharmanA AcAro, vicAro tathA padArtho advitIya koTinA che. ati uttama evA A dharmane prApta karyA pachI anya dharmamAM game tevA camatkAro dekhAya ke bAhya jhAkajhamALatA dekhAya to paNa tenAthI aMjAvuM nahi. "A dharma paNa sAro che, tatkALa phaLa ApanAro che, tema mAnI te dharma karavAnI IcchA na karavI, paNa jinano dharma ja satya che, te ja Atmahitane karanAra che tema mAnavuM, te "niSkAMkSita' nAmano bIjo darzanAcAra che. ghaNIvAra sUkSma samajanA abhAvanA kAraNe anya dharmanI thoDI tArkika vAto sAMbhaLI, koIka camatkAro joI, ke koI kaSTa vinA sAnukULatAthI thatA dharmane joI mugdha jIvo te tarapha DhaLI paDe che. A uparAMta bhautika sukhanA rasiyA jIvo jyAM paNa bhautika kAmanAo pUrI thatI dekhAya tyAM doDI jatA hoya che. dhana, saMpatti mATe, putra-parivAra mATe je te devo pAse jAya che, ane AtmA mATe mahAanarthakArI evA paNa dharmane svIkArI le che. AvA jIvo samyagdarzana pAmI zakatA nathI ane pAmyA hoya to TakAvI paNa zakatA nathI. vaLI teo prApta samyagdarzanane gumAvI bhaviSyamAM paNa tenI prApti durlabha banAve che. AthI anya darzana svIkAravAnI IcchAne darzanAcAraviSayaka "kAMkSA' nAmano aticAra kahevAmAM Avyo che. samyagdarzana pAmavA ke pAmeluM TakAvavA vItarAga sivAyanA koInI tArkika paNa
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 51 vAto sAMbhaLI ke camatkAro joI temAM aMjAI javuM nahIM ke sAnukULa dharma tarapha DhaLI javuM nahi, to ja A AcAranuM pAlana thaI zakaze. rU. nibritipachI - mativibhrama na karavo eTale ke buddhi sthira rAkhavI athavA sAdhu-sAdhvInAM malina vastra Adi pratye dhRNA ke jugupsA na karavI, e nirvicikitsA' nAmano trIjo darzanAcAra che. nibritithiI . zabdanA be artha nIkaLe che : 1. nirvicikitsA ane 2. nirvijugupsA. vicikitsA eTale matino vibhrama. dharma karatI vakhate "A dharmanuM phaLa maLaze ke nahi ?' tevo bhrama thavo. e vicikitsA che, ane Avo bhrama Ubho ja na thavA devo te "nirvicikitsA' nAmano trIjo darzanAcAra che. bAhya zubhakriyAnA mAdhyame aMdaramAM pragaTato zubha ke zuddha bhAva te dharma che. A dharmanuM eka phaLa che AMtarika nirmaLatAM ke cittanI zuddhi, ane bIjuM phaLa che puNyAnubaMdhI puNyano baMdha. samaja ane zraddhApUrvaka jo dharmakriyA karavAmAM Ave to cittanI nirmaLatArUpa prathama phaLa tatkALa maLe che, ane bIjuM phaLa kyAreka tatkALa dekhAya che ane kyAreka vilaMbe jovA maLe che. cittanI nirmaLatArUpa prathama phaLane jovA jeTalI jemanI kSamatA nathI ane puNyodayathI prApta thatAM bAhyaphaLonI jemane AkAMkSA rahe che, tevA jIvone evo bhrama thavAnI saMbhAvanA che ke dharmanA mArge cAluM to chuM paNa koI phaLa kema maLatuM nathI ? AnuM koI phaLa haze ke nahi ? Avo dharmanA phaLa viSe saMdeha thavAne kAraNe dharma mArgamAM teno vega-utsAha maMda paDI jAya che. AthI tene darzanAcArano "vicikitsA'nAmano aticAra kahevAmAM Ave che. AvA bhramane dUra karavA vicAravuM joIe ke "A dharma sarvajJa vItarAgabhagavaMte batAvelo che. yathAyogya rIte tenuM pAlana karavAthI sukharUpa phaLa avazyameva maLe che, ane tatkALa phaLa nathI dekhAtuM temAM dharmanI khAmI nathI, mArI karaNInI khAmI che. dharmanI zakti to aciMtya che, paNa phaLanI prApti mArI karaNInI zakti anusAra che. tene sudhArI zAstrAjJA mujaba dharma karuM to jarUra anaMta sukharUpa phaLa huM pAmI zakIza." AvI vicAraNA te darzanAcArano 'nirvicikitsA' nAmano trIjo AcAra che. 15 - vicikitsA-mativibhramaH, nirgatA vicikitsA-mativibhramo yato'sau nirvicikitsaH yadvA nirvijugupsaH - sAdhujugupsArahitaH / - hitopadeza
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 'niiitanicchA' - teno bIjo artha che nirvijugupsA. eTale sAdhu-sAdhvInAM malina vastra joI jugupsA karavI nahi, nAka macakoDavuM nahi, durgaMdhanA kAraNe dUra rahevuM nahi. para vastranI malinatA ke vastranI cokkhAI, A banne paudgalika bhAvo che. anAdikALanA avivekanA kAraNe saMsArI jIvo sArAM, sugaMdhayukta vastro joI rAga ane kharAba ke durgaMdha bharelAM vastro joI dveSa karatA hoya che. muni jANe che ke A to paulikabhAva che. sArA pudgalamAM rAga ane kharAbamAM dveSa karavo mArA mATe ucita nathI. tethI muni rAgAdi bhAvothI dUra thavA potAnA deha ane vastrAdinI upekSA kare che. tenA upara lAgelA mela ke prasveda Adine paNa calAvI le che. zarIranI mamatAne toDavA Avo uttama prayatna karI rahelA munionAM melAM vastra ke deha joIne temanA pratye jugupsA karavI, aNagamo karavo, temanAthI dUra bhAgavuM ke nAka macakoDavuM te 'vitigicchA'nAmano darzanAcArano aticAra che. kyAreka vaLI malina dehavALA munione joI bhagavAne Avo AcAra kema batAvyo haze ?' Avo vikalpa paNa UThe che. te paNa darzanAcArano 'vitigicchA'nAmano aticAra ja che. bhagavAnanI AjJA mujaba jIvana jIvatA, zarIra ane vastrAdi pratye niHspRha evA munine joI temanA pratye, ane tevo AcAra batAvanAra sarvajJa vItarAga bhagavaMta pratye ahobhAva ke AdarabhAva karavo,'paraMtu jugupsA na karavI, te 'nirvijugupsA' nAmano darzanAcArano trIjo AcAra che. - 4. amUDhavikI Ja - mUDhatA vinAnI buddhi rAkhavI, ke vivekapUrvakanI vicAraNA karavI, e 'amUDhadRSTi' nAmano cotho darzanAcAra che. je manuSyo sArA-khoTAno vicAra karyA vinA mAtra AcaraNA kare che tene A jagatamAM mUDha ke gamAra kahevAya che, ane jeo sAra-asArane vicArIne pravRtti kare che tene amUDha, buddhizALI ke catura kahevAya che. te ja rIte dharmanA kSetramAM praveza karyA pachI jeo kayo dharma sAco, kayA guru mArA AtmAnuM hita karI zake, ane kayA deva sarvadoSarahita kahevAya, te aMge kAMI vicAratA nathI, ane mAtra kuLaparaMparAthI ke gatAnugatikapaNe dharma kare che, teo A kSetramAM mUDha gaNAya che; ane jeo potAnI buddhi anusAra vicArIne vivekapUrvaka pratyeka vastuno svIkAra kare che, ane svIkAryA pachI sevanakALe paNa potAnI samaja tathA zaktino te rIte upayoga kare
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi haMsaNammi sUtra che, teo A kSetramAM amUDhadraSTivALA kahevAya che. AvA jIvonI dhArmika kSetramAM thatI AcaraNAne 'amUDhadRSTi' nAmano cotho darzanAcA2 kahevAya che. 53 16 AdhyAtmika kSetre jIva anAdi kALathI mUDha rahyo che. tethI bhautika kSetre mahAbuddhizALI gaNAto, vicArI vicArIne pagaluM bharato mANasa paNa potAnA AtmAnuM hita zenAthI thaze ? sAcuM sukha kaI rIte maLaze ? e aMge koI vicAraNA ja karI zakato nathI. AvA jIvo kyAreka dharmamArgamAM joDAya che, topaNa teo kayo dharma kaI rIte karavAthI A saMsAranuM duHkha TaLaze ane sadA mATe mokSanuM sukha maLaze, tenI koI vicAraNA karI zakatA nathI. A kAraNathI AvA jIvo dharmakArya karavA chatAM samyagdarzana pAmI zakatA nathI ke pUrve kyAreka amUDhatAthI pAmelA samyag darzanane TakAvI paNa zakatA nathI. AthI ci2kAlIna sukha ApanAra dharmamArgamAM buddhimAna puruSe nirvicAraka na rahevuM joIe, paraMtu zAstrane samajavA ane tattvano nirNaya karavA prApta thayelI buddhino pUrNa upayoga karavo joIe. AdhyAtmika kSetramAM pravartatI vivekapUrNa vicAraNA te darzanAcArano AcAra che ane teno abhAva te aticAra che. A cAre AcAronuM pAlana vicAraka vyakti ja karI zake, ane darzanAcA2nA zaMkA, kAMkSA Adi aticAro paNa jeo dharma saMbaMdhI kAMI vicAraNA karatA hoya che, temane ja lAge che. avicA2ka vyakti to samyagdarzanathI dUra ja beThelI che. te AcAronuM pAlana paNa nathI karatI to aticAronI vAta ja kyAMthI Ave ? atyAra sudhInA cAre AcAro potAnI AMtarika zraddhAne daDha ane avicalita rAkhavA saMbaMdhI hatA. havenA cAra AcAro anya vyakti sAthenA vyavahAra ane vartana sAthe saMkaLAyelA che. bIjAnI sAtheno sAro vyavahAra sAmenI vyakti mATe dharmaprAptinuM kAraNa bane che, sAthe ja tenA dvArA pote upArjana karelA puNyathI potAnI paNa unnati sulabha bane che. 1. vavRtta - guNavAna vyaktinA guNonI prazaMsA karI tenA dharmamAM vRddhi karavI, e 'upabRhaNA' nAmano pAMcamo darzanAcAra che. -. 16 - 7 mULa svarUpAnna calitA dRSTiH samyagdarzanarUpA yasyAsAvamUDhadRSTiH / - hitopadeza jenI samyagdarzanarUpa dRSTi svarUpathI calAyamAna thatI nathI, tevA AtmAne amUDha dRSTivAna kahevAya che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 samyagdarzanane pAmelA athavA pAmavAnI IcchAvALA AtmAo guNAnurAgI hoya che. jyAM mokSamArgane anukULa guNa dekhAya tyAM temanuM dila DolI UThe che, ane ucita avasara hoya to teo te guNanI prazaMsA karyA vinA paNa rahetA nathI. kyAreka evuM lAge ke atyAre prazaMsA karavAthI sAmenI vyaktinuM ahita thaze to mauna rahe, topaNa temanuM haiyuM to guNa joI AnaMdamAM AvI ja jAya che. A rIte UchaLatA haiye guNavAnanA guNonI prazaMsA karI tenA dharmane, dharmanI bhAvanAne vadhAravI te 'upabRhaNA'' nAmano pAMcamo darzanAcAra che. 17. 54 anAdi kALathI jIve guNanI upekSA karI doSano ja pakSa karyo che. guNavAna paNa potAne anukULa hoya ke potAnA upayogamAM Avato hoya to ja tene sAro mAnI (svArtha mATe) tenI prazaMsA karI che, paraMtu potAnI prasiddhimAM ke mAna-sthAnamAM ane IcchApUrtimAM ADe AvatA guNavAnanI IrSyA, adekhAI ane niMdA karavAnuM jIve kyAMya choDyuM nathI. pariNAme jIva guNothI vaMcita rahyo che ane doSothI puSTa thayo che.. guNavAnanA guNonI prazaMsA karavI e guNone prApta karavAno ane doSone TALavAno parama upAya che; kema ke, guNavAnanA guNo gAvAthI guNo pratyeno Adara vadhe che ane doSo pratyeno pakSapAta maMda-maMdatara thato jAya che. vaLI anAdikALanI doSo jovAnI ane bolavAnI kuTeva TaLe che, ane guNo jovAnI ane bolavAnI sArI Teva paDe che. paNa kahevAya che ke 'uttamanA guNa gAvatAM guNa Ave nija aMga.' uttama puruSonA guNa gAtAM gAtAM potAne te guNo prApta thAya che. vaLI, vivekapUrvaka karAyelI prazaMsAnA be bola sAMbhaLIne yogya ane vivekI AtmAo AnaMdita thAya che, ane teo paNa utsAhapUrvaka potAnA sadguNonI vRddhi mATe prayatna kare che. guNaprazaMsAno sauthI moTo phAyado A che. taduparAMta guNaprAptimAM vighna karanAra karmo nAza pAme che ane guNaprAptine anukULa puNyakarmano baMdha thAya che. AthI samyagdarzanaguNane pAmelA ane pAmavAnI IcchAvALA zrAvakoe upabRhaNArUpa darzanAcAranuM avazya pAlana karavuM joIe. prazaMsAnA viSayamAM eTaluM khAsa dhyAna rAkhavuM ke prazaMsA paNa jenI tenI, 17 - upabRhaNA zabda vRdgha dhAtu uparathI banelo che. vRdgha dhAtuno artha poSaNa ane parivardhana thAya che, athavA upabRhaNA zabdano artha prazaMsA thAya che. upa%0La nAma samAnamijhALAM sadguNaprazaMsanena tadvRddhikaraNam / - hitopadeza
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANaMmi haMsaNammi sUtra jyAM tyAM, je te rIte nathI -ka2vAnI, paraMtu yogya AtmAnI, yogya jagyAe ane yogya rIte, sva-para saunuM hita thAya te rIte ni:svArtha bhAve ka2vAnI che. sAmI vyaktine phulAvavA ke phulAvIne potAno svArtha sAdhavA je prazaMsA karAya ke viveka vinA jyAM tyAM, jenI tenI prazaMsA karAya te prazaMsA 'upabRhaNA' nAmano darzanAcAra na rahetAM teno aticAra ke doSa banI jAya che. te ja rIte yogyaAtmAnI yogya sthAne vivekapUrvaka prazaMsA na ka2vI te paNa darzanAcArano aticAra che. 6. thirIrane - dharmamAM sidAtA yogya AtmAone dharmamAM sthira ka2vA te chaThTho 'sthirIkaraNa' nAmano darzanAcAra che. 55 sarva sukhanA sthAnabhUta jainadharma prApta karyA pachI paNa koI AtmA hArI jato dekhAya, dharmamAM pramAda karato dekhAya, to tanathI tenI sevA-zuzruSA karI, vANIthI dharmamArgamAM te sthira thAya tevA zabdo kahI, manathI potAnI jeTalI samaja ane buddhi che teno upayoga karI, dhanathI paNa aneka rIte sahAya karI tene dharmamArgamAM sthira karavo te 'sthirIkaraNa'" nAmano darzanAcAra che. A rIte anyane dharmamArgamAM sthira karavAthI sAdhakane paNa uttarottara dharma mArgamAM AgaLa vadhArI cheka mokSa sudhI pahoMcADavAmAM sahAyaka banI zakAya che, ane potAne paNa puNyAnubaMdhI puNyano baMdha thAya che. 18 zakti hovA chatAM, saMyogo sArA hovA chatAM, lobhathI, pramAdathI, upekSAthI ke avicArakatAthI anyane dharmamAM sthira karavA. jeo prayatna nathI karatA te darzanAcAranI ArAdhanAne cUkI jAya che. 7. vaDche - guNavAna AtmA pratyenI lAgaNI ke prema, te 'vAtsalya' nAmano sAtamo darzanAcAra che. vatsa eTale saMtAna ane vatsapaNAno bhAva te vAtsalya che. mAtA-pitAne potAnA saMtAna pratye koI svArtha vinA, koI apekSA vinA je sahaja prema ke lAgaNIno bhAva .hoya che tevA bhAvane 'vAtsalya'' kahevAya che. vAtsalyanA 18 sthirIkaraNaM tu dharmAdviSIdatAM satAM tatraiva sthApanam / 19 - vAtsalyuM samAnAmi prItyupArarLam | - da. vai. sUtranI hAribhadrIya vRtti - da. vai. sUtranI hAribhadrIyavRtti
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 kAraNe ja mAtA-pitA potAnA khoDa-khAMpaNavALA dikarAnI paNa sAra-saMbhALa rAkhe che, tenuM lAlana-pAlana kare che ane tenI sarva jarUrIyAto pUrI pADe che. tenI jema guNavAna ke guNathI hIna kakSAno sAdharmika hoya, topaNa te sAdharmika pratye je sahaja prema, svAbhAvika lAgaNI rAkhavI te ane A lAgaNInA kAraNe uttama vastra, pAtra, anna, pANI vagerethI ka2vAmAM AvatI temanI bhakti, sadbhAvapUrvaka levAmAM AvatI temanI saMbhALa ane temanI sarva jarUrIyAta pUrI karavAnI je bhAvanA che te 'sAdharmika vAtsalya' nAmano sAtamo darzanAcAra che. 56 AnA badale svArthathI, koI prakAranI apekSAthI, ke vikRta evI lAgaNI ke premathI, sAdharmika bhakti ka2vAmAM Ave athavA 'AmanuM bicArAnuM ApaNe nahIM karIe to koNa karaze ?' evI dayAnI bhAvanAthI, viveka vinA, bahumAna vinA, tochaDAIthI temane kAMIpaNa ApavAmAM Ave to te darzanAcArano aticAra che. jijJAsA : sAdharmika jo guNavAna hoya to tenI bhakti ka2vAnI bhAvanA sahaja thaI zake, paraMtu jenAmAM doSo pratyakSa dekhAtA hoya tevAnI bhakti karavAno bhAva kaI rIte thAya ? tRpti : vAta satya che, topaNa je AcAranuM mahattva samaje te kyAreya doSa joto nathI. vaLI A vastu khAsa dhyAnamAM rAkhavI ke jenI sAthe dharma karavAno che tevA sAdharmiko haMmezAM chadmastha avasthAvALA ja hovAnA che. A avasthA ja doSavALI avasthA che, temAM doSa hovA sahaja che. jema gulAbano arthI kAMTAnI upekSA kare to gulAbane mANI zake, tema doSanI upekSA karI nAnAmAM nAnA paNa guNane jo prAdhAnya ApavAmAM Ave to sAdharmika pratye bhaktibhAva jarUrathI pragaTI zake che. puNyodayathI guNavAna sAdharmikano yoga thavA chatAM paNa jeo guNavAnamAM rahelA koIka doSone pacAvI zakatA nathI, mAna, lobha, ajJAna, pramAda Adine kA2Ne temanI bhakti karatA nathI, teo darzanAcAranI ArAdhanAthI vaMcita rahI jAya che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 57. 8. mAvAne gaTTa - dharmakathA Adi dvArA jainazAsananI prakhyAti-prasiddhi karavI, e "prabhAvanA"nAmano AThamo darzanAcAra che. prakRSTa bhAvanA ke prakarSavALI bhAvanAne prabhAvanA kahevAya che. je pravRtti dvArA lokomAM dharmabhAvanA pragaTe, loko dharma karavAnI vRttivALA thAya ane temanI te bhAvanAo prakRSTa thAya, tevI pravRttine "prabhAvanA' nAmano darzanAcAra kahevAya che. viziSTa zaktizALI sAdhako dharmakathA karIne aneka jIvone dharma tarapha AkarSe che. vaLI keTalAka prabhAvako miththAmatio sAthe vAdamAM jIta meLavIne, to keTalAka viziSTa tapadharmane ArAdhIne tathA keTalAka jJAna, vidyA, ke maMtra Adi dvArA aneka AtmAomAM dharmanI bhAvanA pragaTAvI zake che ane pragaTelI bhAvanAne prabaLa banAvI zake che. dharmakathA Adi karavAnI jenI viziSTa zakti nathI, tevA zrAvako paNa svavaibhava anusAra udAratApUrvaka yAtrA, pUjA vagere zrAvakajana ucita anuSThAno vidhipUrvaka karIne paNa "prabhAvanA" nAmanA A darzanAcAranuM pAlana karI zake che. A rIte anyanA manamAM dharma pratyenI rUci pedA karAvavAthI ApaNane dharmaprAptimAM bAdhaka bananArAM karmo nAza pAme che ane dharma sulabha bane che. zakti hovA chatAM kANatA Adi doSonA kAraNe jeo zAsananI prabhAvanA mATe yatna nathI karatA, teo darzanAcAranI ArAdhanA cUkI jAya che. A pramANe ATha prakAranA darzanAcAranuM je pAlana kare che, tenAM mithyAtvamohanIya karmo nAza pAme che, nirmaLa evA samyagdarzana nAmanA guNanI tene prApti thAya che tathA prApta thayela A guNa vizeSa zuddha bane che. A ATha AcAromAM prathamanA cAra AcAro potAnA samyagdarzananI dRDhatA mATe che, ane pAchaLanA cAra AcAro anyane guNanI prApti ane daDhatA karAvavA mATe che. prathamanA cAra AcAronuM yathAyogya pAlana karavA mATe jema vicArazIlatA joIe che, tema pAchaLanA cAra AcAronuM pAlana karavA 20 - prabhAvanA-dharmathamistIrthasthApanA | - da. vai. sUtranI hAribhadrIya vRtti 21 - pAvayI thaHdI, vArDa nemittino tavI ya | vijjA-siddho a kavI, adveva pabhAvagA bhaNiyA / / prAvacanika, dharmakathI, vAdI, naimittika, tapasvI, vidyAvAna, siddha ane kavi e ATha jAtanA prabhAvako kahelA che. . - samyaktva saptati-32
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 sUtrasaMvedanA-3 vicArazIlatA sAthe viziSTa zakti ane udAratA Adi guNo hovA paNa jarUrI che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, sAce ja mArAmAM samyagadarzana nathI mATe ja huM anAdi kALathI A saMsAramAM bhaTakI rahyo chuM. samyagadarzana to mArAmAM nathI, paNa tene prApta karavAnA AcAro paNa mArAmAM nathI. kadAca A bhavamAM huM vizeSa jJAna na meLavI zakuM, kadAca vizeSa cAritranuM pAlana paNa na karI zakuM, paNa prabhu ! mane tArI vacana pratye Adara pragaTe, aDaga vizvAsa Ave, kyAMya mAruM mana zaMkA, kAMkSAmAM aTavAI na jAya, jethI svayaM to zraddhAsaMpanna banuM ane anyane paNa daDha zraddhAvALA banAvavA mahenata karuM, eTaluM tArI pAse mAMguM chuM."
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi haMsaNammi sUtra avataraNikA : darzanAcAra pachI.have kramasara AvatA cAritrAcArane batAve che : gAthA : paNihANa - joga - jutto, paMcahiM samiIhiM tIhiM guttIhiM / esa carittAyAro, aTThaviho hoi nAyavvo // 4 // anvaya sahita saMskRta chAyA : paJcasu samitiSu tisRSu guptiSu praNidhAna - yoga- yuktaH / Sa: avidha: cAritrApAra jJAtavyo mavati ||4|| gAthArtha : pAMca samiti ane traNa guptine AzrayIne praNidhAnayogathI mananI svasthatApUrvakano A cAritrAcAra AMTha prakArano jANavo. vizeSArtha : sTa~Dala 59 eTale ke 23 24 AtmabhAvamAM sthira thavuM te cAritra che athavA ekaThAM karelAM karmone khAlI karavAM, athavA bhagavAnanA vacanane yathArtha samajI,,temAM zraddhA karI, te mArge cAlavuM tenuM nAma cAritra che. A cAritra dezacAritra ane sarvacAritranA bhedathI be prakAranuM che. temAM sarvacAritra hiMsA, jUTha, corI Adi pAponA sarvathA tyAgapUrvaka pAMca mahAvratanA pAlanarUpa che, jyAre dezacAritra hiMsAdi pAponA aMzathI tyAgapUrvaka aNuvratAdinA pAlanarUpa che. A baMne prakAranA cAritranA pAlana, poSaNa ane saMvardhana mATe praNidhAnayogathI yukta eTale ke mananI svasthatApUrvaka, 25 22 - A gAthA dazavaikAlikasUtranI zrI bhadrabAhusvAmIracita niryuktimAM gAthA-185 ta2Ike che. hAribhadrIya vRttimAM tenI chAyA be rIte karavAmAM AvI che : eka je rIte upara karI che tevI ane bIjI A pramANe : paJcabhiH samitibhistisRbhizca guptibhiH praNidhAnayogayuktaH pAMca samiti ane traNa gupti vaDe praNidhAna yogathI yukta evo je vyApAra te cAritrAcAra che. 23 - cAritre sthiratArUpam - 24. cA (caya) - ekaThAM karelAM.rittta - khAlI karavAM. saMcita karmane khAlI karavAnI kriyA te cAritra che. 25 - praNidhAnaM-cetaH svAsthyaM tatpradhAnA yogAH vyApArAstairyuktaH samanvitaH praNidhAnayogayuktaH / - da. vai. hAribhadrIya vRtti
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Co sUtrasaMvedanA-3 pAMca samiti ane traNa guptine AzrayIne karAto vyApAra te ATha prakArano cAritrAcAra che. cAritra e AtmabhAvamAM sthira thavArUpa athavA to AtmAnaMdane pAmavArUpa che. cittanI svasthatA vinA ke mananI ekAgratA vinA AtmabhAvamAM sthira thavAtuM nathI ane AtmabhAvamAM sthira thayA vinA AtmAno AnaMda kyAreya anubhavAto nathI. mATe praNidhAna yogathI yukta samiti guptinI pravRttine cAritrAcAra kahevAya che. cAritrAcAranI A vyAkhyAne AdhAre nakkI thAya che ke cAritra e mAtra kriyArUpa nathI, paraMtu samiti-guptinI dareka kriyAnA mAdhyame AtmAmAM sthira thaIne, AtmAnA AnaMdane anubhavavArUpa che. saMyamajIvananI koIpaNa kriyA, bhale te cAlavAnI hoya ke bolavAnI, AhAragrahaNanI kriyA hoya ke malavisarjananI, saMyamajIvanamAM upayogI vastra-pAtrane levA-mUkavAnI kriyA hoya ke mana, vacana, kAyAne gopavavAnI kriyA hoya - A sarva kriyA AtmabhAvamAM sthira thavA mATenI che. AthI saMyamajIvananI pratyeka pravRtti mananI caMcaLatA dUra karI cittanI svasthatApUrvaka karavI atyaMta jarUrI che, ane te rIte karatAM te pravRtti cAritrAcArarUpa bane che. mananI caMcaLatApUrvaka karAtI kAyAnI pravRttio eka jAtanI kavAyatarUpa bane che. tenAthI thoDuM puNya baMdhAya, paraMtu viziSTa karmanirjarA ke Atmika AnaMda sudhI pahoMcI zakAtuM nathI. jijJAsA cittanI svasthatApUrvakanI pravRtti ja cAritrAcAra kahevAya te vAta satya che, paraMtu citta svastha karavA zuM karavuM joIe ? tRptiH mananI caMcaLatAnuM mukhya kAraNa vaiSayika vRttio, kASAyika vRttio ane vastu ke vyakti pratyenA rAgAdi azubha bhAvo che. AvI vRttio niyaMtraNamAM Ave ane A rAgAdi bhAvonI alpatA thAya to mana svastha rahI zake che. AthI rAgAdine alpa karavA mATe rAgAdinA vipAko kevA che, te gurubhagavaMta pAsethI vinayapUrvaka samajavuM joIe. samajyA pachI saMsAramAM rAgAdinA baMdhanamAM phasAyelA jIvonI kevI hAlata thAya che, priya pAtranI hAjarImAM temanI utsukatA tathA vyAkuLatA, ane gerahAjarImAM temanI zokAtura ane udAsIna manaHsthiti viSe vicAravuM joIe. rAgAdine AdhIna banI baMdhAyelAM karmonA kAraNe jIvone bhavAMtaramAM paNa kevI kevI pIDAo sahana karavI paDe che, tenuM zAstravacananuM AlaMbana laIne ciMtana karavuM joIe. rAgAdinI pratipakSI bhAvanAo dvArA manane bhAvita karI, rAgAdi eka eka
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNammi sUtra kaSAyane oLakhavA ane tenAthI dUra 2hevA manane prathamathI ja taiyAra karavuM joIe. to ja nabaLAM nimitto vacce paNa citta svastha rahI zakaze. 1 cittanI svasthatApUrvakanA samiti-guptinA pAlanarUpa je cAritrAcAra che, temAM samitino artha che samyak prakAranI pravRtti ane guptino artha che nivRtti. 1. koIpaNa jIvane mArAthI pIDA na thaI jAya tevA pariNAmapUrvaka, gADAnI dhUMsarI pramANa eTale ke gA hAthanI bhUmine joIne, acitta bhUmi upara cAlavuM te IryAsamiti che. 2. mArI vANIthI koIne pIDA na thAya tevA bhAvapUrvaka vicArIne hita, mita ane priya bolavuM te bhASAkRmiti che. 3. saMyamajIvana mATe upayogI AhAra, pANI, vastra, pAtra, vasati vagere nirdoSa grahaNa karavAnI kriyA te eSaNAsamiti che. 4. koIpaNa jIvane kilAmaNA-duHkha na thAya te rIte dRSTithI joI, 2joharaNa vagerethI pUMjI, saMyamajIvanamAM upayogI cIjone levA-mUkavAnI kriyA te AdAnabhaMDamanikSevA samiti che. 5. saMyamajIvana mATe anAvazyaka cIjone zuddha, nirdoSa bhUmimAM vosirAvavAnI ke tyAgavAnI kriyAne pAriSThApanikA samiti kahevAya che. 6-7-8. mana-vacana-kAyAne azubha bhAvamAM jatAM aTakAvI zubha bhAvamAM sthApana karavAM athavA sarvathA temane kyAMya javA na devAM te mana-vacana-kAyAnI gupti che. A pAMca samiti ane traNa gupti sAdhuonAM cAritrarUpI zarIrane mAtAnI mAphaka janma ApI pAlana karatI hovAthI, tema ja tenI azuddhio dUra karI tene svaccha-nirmaLa rAkhatI hovAthI, zAstromAM tene aSTa pravacana-mAtA tarIke varNavI che.. 26 sarvaviratidhara AtmAoe to pratikSaNa A ATha pravacanamAtAonuM pAlana karavAnuM che. tenA dvArA ja temanuM cAritra jIvaMta rahe che. dezavirativALA zrAvakoe 26- tAzcAritrAtrasya, bananAt paripAnAt| saMzodhanAcaM sAdhUnAM mAtaro'STau prakIrtitA / / samiti-guptinI vizeSa samaja mATe sUtrasaMvedanA-bhAga-1mAM paMcidiya sUtra jovuM. yogazAstra - 46
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 A aSTa pravacanamAtAnuM pAlana mukhyatve sAmAyika ane pauSadhamAM karavAnuM che. te sivAya paNa zrAvake potAnI sarva pravRttimAM jayaNAne prAdhAnya ApavAnuM che. nirarthaka hiMsAdi pApa na thaI jAya tenI khAsa kALajI rAkhavAnI che. AvI pravRttithI ja dezaviratino pariNAma vRddhimAna thAya che ane aMte sarvavirati mATe te jIva sakSama banI zake che. ra A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "bhagavAnanA zAsananuM saMyama ane tene pAmavAnA mArgo kevA suMdara che ! manane ekAgra karI samiti-guptirUpa A AcAronuM pAlana cAlu karuM to mokSanuM AMzika sukha Aje ahIM ja mANI zakuM tema chuM. to paNa viSaya-kaSAyanI A parAdhInatA kevI che ? ke nathI to suvizuddha bhAve saMyamano svIkAra thato ke nathI tenA AcAronuM yathAyogya pAlana thatuM. have e dRDha saMkalpa karI ekAgratApUrvaka samati-guptinuM pAlana karI mArAmAM saMyama guNane pragaTAvuM ane AtmAnaMda ahIM ja mANuM."
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tANaMmi daMsaNami sUtra 63 avataraNikA : have cAritrAcArane varNavyA pachI tapAcAranuM varNana kare che - gAthA : bArasavihammi vi tave, sabjiMtara-bAhire kusala-diTe / agilAi aNAjIvI nAyavvo so tavAyAro / / 5 / / anvaya sahita saMskRta chAyA : kuzaladiSTe, sAbhyantara-bAhye, dvAdaza-vidhe api tapasi / aglAnyA anAjIvikaH (yo AcAraH) sa tapAcAraH jJAtavyaH / / 5 / / gAthArtha : kuzaLa puruSoe eTale ke jinezvaroe upadezelA abhyatara ane bAhya bheTavALA bAre prakAranA tapamAM glAni vinA ane AjIvikAnI IcchA vagara thato je AcAra te tapAcAra jANavo. vizeSArtha : sarva duHkhanuM mULa icchAo che ane icchAono sarvathA abhAva te parama sukha che. pa.pUharibhadrasUrIzvarajI mahArAjAe paMcasUtramAM to anicchAne ja mokSa kahyo che. niraMtara pravartatI icchAone aTakAvavA je aMtaraMga prayatna karAya che tene atyaMtara tapa kahevAya che ane AhAra tyAgAdirUpa je bAhya prayatna karAya tene bAhya tapa kahevAya che. bIjI rIte vicArIe to karmanA saMbaMdhane kAraNe jIvo saMsAramAM satata paribhramaNa karyA kare che. A karmone AvatAM aTakAvavAM te saMvara che, ane AvI gayelAM karmone dUra karavAM te nirjarA che. A saMvara ane nirjarAno pariNAma te AMtarika tapa che, ane te mATe karAtI bAhya AcaraNA te bAhya tapa che. vaLI rAga ane dveSanAM kaMko jIvane satata parezAna kare che. te rAgAdi bhAvothI para thaI samatAnA bhAvamAM jIvane sthApana karavA je aMtaraMga yatna thAya che te aMtaraMga tapa che ane je bAhya prayatna thAya che te bAhya tapa che. TUMkamAM icchAone aTakAvI, saMvara bhAvane prApta karI, samatA yogane sAdhI AtmaguNamAM rahevuM, AtmabhAvamAM ramaNatA karavI te nizcayathI tapa nAmano guNa che. A guNane prApta karavA je AcaraNA karAya che tene tapAcAra kahevAya che.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 sUtrasaMvedanA-3 vArasavida vi tave, sarbhitara-vedire satya-ti - kuzaLa puruSoe batAvelA atyaMtara ane bAhya bAra prakAranA tapamAM. anAdikALathI AhArasaMjJAne AdhIna banIne, mana ane indriyone vaza thaIne jIve anaMtAM karmo bAMdhyAM che. bAMdhelAM karmothI mukta thavA mATe kuzaLa dRSTivALA sarvajJa bhagavaMtoe tapadharma batAvyo che. rasAdi dhAtuo tathA karma jenA dvArA tape tene tapa kahevAya che athavA jenAthI IcchAono nirodha thAya, samatA prAdurbhAva pAme ame AtmabhAvamAM ramaNatA thAya tene tapa kahevAya che. A tapa be prakArano che : (1) bAhya tapa ane (2) abhyatara tapa. temAM anazana Adi cha prakArano bAhya tapa che. A tapane bAhyadRSTithI joI zakAya che. A tapa karanArane loko tapasvI tarIke navAje che. vaLI A tapa bAhya zarIra Adine zoSavAnuM kArya kare che. tethI tene bAhya tapa kahevAya che. prAyazcittAdi cha prakArano atyaMtara tapa che. A tapa sAmAnya lokamAM tapa tarIke prasiddha nathI. A tapa karanArane bAhyadRSTithI koI tapasvI kahetA nathI. A tapathI zarIra sukAya ja tevo ekAMta nathI. jaina zAsanane vizeSa prakAre samajelA vivekI AtmAo A tapa karI zake che. vaLI A tapa aMtaraMga evA kArmaNa zarIrane tapAve che ane nirjarArUpa phaLa apAvanAro che, tethI tene atyaMtara tapa kahevAya che. malTiApha sapanI nAyaDyo to tavIthAro - A bAra prakAranA tapamAM) glAni vinA ane AjIvikAnI IcchA vinA thatuM AcaraNa te tapAcAra che. A bAra prakAranA tapamAMthI keTalAka tapo evA che ke jenuM AcaraNa zarIrane 27 - vADhena viramati suvi tasmin kuzaLa evA jinezvaradeve upadezelA bAra prakAranA tapamAM. 28 - tateDanena hIti tapa, rasa-rudhira-mAMsa-meloDasthi-ma-zuSpane tANajo . karmANi cAzubhAnItyatastapo nAma nairuktam / / 1 / / 29. IcchArodhe saMvarI, pariNati samatA yoge re, tapa te ehI ja AtamA, varte nija guNa bhoge re. - u. yazovijayajI kRta navapadanI pUjA 30 - mithyAdRSTibhirapi kriyamANatvena, kriyamANaM carmacakSudRzyamANatvena bAhyamaudArikazarIrazoSakatvena ca bahivaM tpH| - zAMta sudhArasa TIkA 31- AbhyantaraM carmadRgadRzyaM, nirjarAphaladaM, kArmaNazarIradAhaka, jainazAsane samyagdRSTibhireva kriyamANatvAdantaraMgaM tapaH / - zAMta sudhArasa TIkA - AcArapradIpa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANaMmi daMsaNami sUtra 65 sAruM rAkhavA paNa karAya che, to mAna-sanmAna AdinI icchAthI paNa keTalIka vAra tapa karAya che; paraMtu A prakAre karAtA tapanA AcaraNane tapAcAra kahevAto nathI. tapAcAra to tene kahevAya ke je tapamAM potAnI zaktino vicAra karI, koIpaNa dharmakAryamAM UNapa na Ave, manamAM koI kharAba bhAva na udbhave ane mAtra karmanirjarAno ja bhAva rahe te rIte tapanuM sevana thatuM hoya. gaLADuM - glAni vinA, cittanI prasannatApUrvaka thAka, kaMTALo, anutsAha ke nArAjagInA bhAvane glAni kahevAya che. AvI glAni vinA, cittanI prasannatAthI, utsAha ane AnaMdathI je tapa karAya tene aglAna tapa kahevAya che.. svazaktino vicAra karIne tapadharmano prAraMbha karyA pachI kyAreka bhUkha-tarasa AdinI vedanA vadhI jAya tyAre paNa aglAna tapa karavAnI bhAvanAvALA sAdhake potAnuM mukha plAna na thavA devuM joIe, ke A tapa kyAre pUro thaze tevo bhAva paNa na AvavA devo joIe. te mATe "dauM mAruM' jevAM aneka zAstravacanono sahAro laI sAdhake vicAravuM ke "Aja divasa sudhI zarIranI anukULatAone pUrI pADavA mATe ghaNAM karma bAMdhyAM che, deha-paranA mamatvanA kAraNe ghaNAMne kaSTa ApyAM che, A dehane kaSTa ApI have te karma khapAvavAno avasara Avyo che. dehanA mamatvane dUra karavAnI A kSaNa che, jaDa pratyenI Asaktine toDavAnI A taka che. huM AtmA chuM, anaMta zaktino svAmI che. jJAna mAro guNa che, AnaMda e mAro svabhAva che. A svabhAvanuM vadana te mAro dharma che. sudhA-tRSA e zarIranA dharmo che. zarIra sAthenI mamatAnA kAraNe Aje te sudhA AdinI vedanA ane zarIranI nahi paNa mArI lAge che. vAstavamAM A bhUkha-tarasa veThatAM jo zarIranI mamatA tUTI jaze ane samatAbhAvanI prApti thaze, to A duHkha to zuM, anaMtakALanuM asaMtuM duHkha paNa nAza pAmI jaze. vaLI, A sudhAdinuM duHkha meM mArA karmanI nirjarA mATe svAdhInapaNe svIkAreluM che. tenAthI to mane karmanI mahA nirjarA thavAnI che. AnA karatAM to anaMtI sudhA ane tRSA parAdhInapaNe meM naraka ane tiryaMcanI gatimAM anaMtakALa mATe sahana karI che. alpakALa mATe prabhunI AjJA mujaba svayaM svIkArelI A sudhA-tRSAne jo huM sahana karI laIza, to mArAM ghaNAM ghaNAM karmo khapI jaze, mAruM kalyANa thaI jaze." AvI vicAraNAonA kAraNe zarIramAM jema jema kaSTa vadhatuM jAya tema tema kaSTamAM 32 - varNanarnararUpIya zrI saca tapaNe nama: svAhA ! - siddhacakra mahApUjana
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 karmanirjarArUpa kamANInAM darzana thatAM jAya, jenA kAraNe tapadharmanA ArAdhakanuM citta vadhu prasanna thatuM jAya. A rIte cittanI prasannatApUrvaka karAyelA tapane aglAnapaNe karAyelo tapa kahevAya che; paraMtu je vyakti zaktino vicAra karyA vinA prathama tapadharma svIkAre ane pachI 'A tapa kyAre pUro thaze' tevI vicAraNAothI adhIro banI, rAjaveThiyAnI jema eTale ke nokarImAM rAkhelA mANasanI jema, game-tema tapa pUro kare, to tenA tevA tapane 'aglAnapaNe' karelo tapa na kahevAya. 33 gaLAnIvI - AjIvikAnI ke mAna sanmAnanI icchA rAkhyA vagara jIvana jIvavA mATe jarUrI bAhya sAmagrI, mAna-sanmAna, ke AlokaparalokanA sukhanI icchA te 'AjIvikA' che. AvI icchA vinA karAto tapa te 'anAjIvI' tapa kahevAya che. tapa karyA bAda, 'meM A tapa karyo che, mATe mAruM AvuM sanmAna thavuM joIe ke uttama vastra, pAtrathI mArI bhakti thavI joIe,' evI koI IcchA-AzaMsA thavI te AjIvikAnI IcchArUpa che. AvI IcchAthI tapa karAya ane jo puNya hoya to kadAca te vastu maLI paNa jAya, paraMtu karmanirjarArUpa mahAphaLathI vaMcita rahI jaivAya che. mATe tapa karatI vakhate mAna, sanmAna ke satkAra AdinI koI IcchA na karatAM sAdhakanI mAtra evI bhAvanA hovI joIe ke - A tapanI e rIte ArAdhanA karuM ke mArAM kliSTa karmo nAza pAmI jAya ane mAro AtmA vadhu nirmaLa-nirmaLatara banI svasukhano zIghra bhoktA bane. AvI bhAvanAthI anya phaLanI IcchAthI rahita ane mAtra nirjarAnI bhAvanAthI karAyelo tapa 'anAjIvika' tapa kahevAya che. ,34 66 35 'jJAnasAra' nAmanA graMthamAM mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAjAe tapanI suMdara vyAkhyA karI che : "tevo ja tapa karavo joIe ke jemAM durdhyAna na thAya, jenAthI dharmakAryamAM oTa na Ave ane indriyonI hAni na thAya." 33- aglAnyA na rAjaveSTikalpena yathAzaktyA vA / 34 - anAnIvijro - ni:spRha: pAntaramadhikRtya / 35 - taddeva hi tapa:vArya, durdhyAnuM yaMtra no mavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca / / taM tu tapo kAyavvaM jeNa jio'maMgulaM na ciMtei / jeNa na iMdiyahANI jeNa ya jogA Na hAyaMti / - da. vai. hAribhadrIya vRtti - 6. vai. hAribhadrIya vRtti - jJAnasAra - yatidina caryA-23
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 67 A rIte bhagavAnanA vacanane samajI-vicArIne yathAzakti jo tapadharmano Adara karAya to tapanA kaSTamAM paNa glAni nathI thatI, paraMtu cittanI prasannatA jaLavAI rahe che, manane zAMti maLe che, indriyo aMkuzamAM rahe che, AdhyAtmika ciMtanano suMdara avasara maLe che ane pariNAme te tapanA samayamAM AtmA apUrva AnaMda anubhave che. AhArAdi saMjJAne toDavA ane karma khapAvavAnA uddezathI jeo tapa kare che, temane durgAnanI saMbhAvanA rahetI nathI. zarIranuM mamatva toDavAnA uddezathI jeo tapa kare che, temanI dharmakriyAmAM oTa AvatI nathI ane potAnI zaktino vicAra karIne jeo tapa dharmano prAraMbha kare che, temane indriyonI hAnino prazna raheto nathI. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "bhagavAnanA zAsanamAM mAtra lAMghaNane tapAcAra nathI kahyo, paraMtu utsAhapUrvaka, koIpaNa prakAranA bhautika sukhanI apekSA vinA, karmanirjarArthe. AtmakalyANa mATe karAto tapa ja tapAcAra kahevAya che. AthI A sivAyanI koIpaNa IcchAthI tapa thayo hoya to te mArA mATe tapAcAramAM aticAra svarUpa che, ane zakti hovA chatAM paNa jo tapAdimAM prayatna na thayo hoya to te paNa aticAra che. AvA aticArone yAda karI, pratikramaNa karatI vakhate tenI mAphI mAMgI, tenAthI pAchA pharavAno huM saMkalpa karuM chuM."
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 sUtrasaMvedanA-3 . avataraNikA : tapanI sAmAnya vAto karyA pachI have bAhyatAnuM varNana karatAM kahe che - gAthA : aNasaNamUNoariA, vittI-saMkhevaNaM rs-shaao| . kAya-kileso saMlINayA ya bajjho tavo hoi / / 6 / / anvaya sahita saMskRta chAyAH anazanam kanorikSa, vRtti-saMkSepaLe rasa-tyA : | vAya-: saMtrInatA , vArda tapa: mavati cAddA gAthArtha anazana, UNodarI, vRttisaMkSepa, rasatyAga, kAyakleza, salInatA : e che prakArano bAhya-tapa che. vizeSArtha : 2. sAm - dezathI ke sarvathI AhArano tyAga karavo te "anazana" nAmano prathama bAhya tapa che. mumukSu AtmA samaje che ke AhAra levo te potAno svabhAva nathI, topaNa AtmA jyAM sudhI zarIra sAthe saMlagna che, tyAM sudhI sAdhanAmAM sahAyaka zarIrane TakAvavA AhAranI jarUra paDe che. anAdiabhyasta "AhAra saMjJA" nA kAraNe AhAra letAM rAga-dveSano pariNAma pragaTa thAya che. pragaTa thayelA A rAga-dveSanA pariNAmathI bacavA zakya prayatna AhArano tyAga karavo ucita che. Ama vicArI sarvathA ke AMzika AhArano tyAga karavo te anazana tapa" kahevAya che. 36. saMjJA eTale samajaNa, abhilASA vagere arthAtu anAdikALathI AtmAne lAgeluM paugalika vAsanAonuM baLa. tenA cAra bheda che : 1 - sudhAvedanIya karmanA udayathI thatI AhAranI abhilASA te "AhAra saMjJA' 2 - bhayamohanIya karmanA udayathI bhaya lAge te "bhayasaMjJA....3 - vedamohanIya karmanA udaye maithunanI abhilASA jAge te "maithunasaMjJA' ane 4 - tIvra lobhanA udaye jaDa padArthomAM mUccha (mamatva) thAya te "parigrahasaMjJA." 37 . zana manarAnam AhAratyA tyartha - - da. 4. niryukti gAthA-40nI hAribhadrIya vRtti
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNammi sUtra 39 anazana tapa be prakAre che : yAvatkathika ane Itvarakathika. temAM jIvana paryaMta AhArano tyAga karavo tene yAvathika anazana tapa kahevAya che. tenA traNa prakAra che. : 1. pAdapopagamana 2. iMginImaraNa 3. bhaktaparijJA. sattvahInatAne kAraNe A kALanA jIvo mATe zAstramAM A traNe prakAranA anazanano niSedha karelo che, paraMtu jyAre A tapa ka2vAmAM Avato tyAre paNa A tapano svIkAra karatAM pahelAM AtmAne zruta dvArA, sattva dvArA ane ekatva bhAvanA dvArA khUba bhAvita ka2vAnuM vidhAna hatuM. tema karatAM jyAre lAge ke AhAra vinA paNa game tevAM vighno vacce mana samAdhimAM rahI zake tevuM che, tyAre ja A tapano svIkAra karI zakAto hato. 69 sarvathA AhArano tyAga jyAM sudhI na thaI zake tyAM sudhI thoDA samaya mATe paNa AhArano tyAga karavo te. Itvarakathika anazana tapa che. te paNa sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. temAM cAre prakAranA AhAranA tyAgavALo covihAra upavAsa, chaThTha, akrama vagere sarvathI ItvarakAlika aNasaNarUpa che, ane ekAsaNuM, besaNuM Adi dezathI ItvakAlika aNasaNa kahevAya che. ItvarakAlika aNasaNanA navakArazInA paccakkhANathI mAMDIne yAvat cha mAsanA upavAsa sudhInA aneka prakAro che. te sivAya paNa aneka prakAre sAMketika paccakkhANa rUpa anazana thaI zake che. jema ke 'muThThI vALI navakAra gaNIne muTThI na choDuM tyAM sudhI AhA2no tyAga' vagere. 40 38 - itvaraM - parimitakAlaM, tatpunazcaramatIrthakRttIrthe caturthAdiSaNmAsAntam yAvatkathikaM tvAjanmabhAvi / 39 - (1) pApopazamana (2) zaizanImarana (3) manrijJA 1. jIvananA aMtakALe prathama saMghayaNavALA sAdhako devagurune vaMdanA karI, temanI pAse anazana svIkArI, parvatanI koI guphAmAM AMkhanI pAMpaNa paNa hale nahIM tevI rIte saMpUrNapaNe nizceSTa banI, prazasta dhyAnapUrvaka prANAnta sudhI vRkSanI jema sthira rahe che, tevA prakAranA anazanane 'pAdapopagamana' anazana kahevAya che. - 2. pAdapopagamana anazana svIkArI zakAya tevuM saMghayaNa baLa na hoya tyAre koI nakkI karelA pradezamAM cAra prakAranA AhAranA tyAgapUrvaka svayaM ja uddhRrtana (paDakhA pheravavA) Adi kriyA karI prANAnta sudhI anazana svIkArAya tene 'iMginI maraNa' nAmanuM anazana kahevAya che. 3. gacchamAM rahelA sAdhu komaLa evA saMthArA upara, zarIra, upakaraNa vagerenI mamatAno tyAga karI, cA2 athavA traNa AhArano tyAga karI, svayaM namaskAra AdinA dhyAnamAM sthira thaI athavA anya pAse namaskAra Adi sAMbhaLatA, manane AtmabhAvamAM sthira karI, samAdhipUrvaka ma2Nano svIkAra kare tene 'bhaktaparijJA' nAmanuM anazana kahevAya che. A traNe prakAranA anazananI vizeSa samaja gurugamathI prApta karavI joIe. - da.vai. hAri vRtti tathA AcArapradIpa 40 - anazana tapanA aneka prakAro paccakkhANa bhASyamAMthI jovA.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 2. korIga - peTa UNuM rAkhavuM, peTa bharIne na khAvuM. anazana nAmano tapa pUrNa thatAM jyAre sAdhanA mATe upayogI evA zarIrane TakAvavA arthe AhAra karavo paDe tyAre zakya teTalo ocho AhAra levo te UNodarI' nAmano bIjA prakArano bAhya tapa che. anazanamAM AhArano tyAga che, jyAre UNodarImAM bhANe besIne paNa bhUkhyA rahevAnI vAta che. - sAdhanA karavA mATe jyAre AhAranI jarUra paDe tyAre jo peTa bharIne, dAbI dAbIne khAvAmAM Ave to dharmakAryamAM ALasa Ave che ane zarIramAM jaDatA Ave che. AthI zAstromAM potAnA sAmAnya khorAkathI zakya teTalAM ochAM AhArapANI levArUpe UNodarI nAmanA tapanuM varNana karyuM che. A tapa karavAthI AhAra saMjJA jitAya che ane yogasAdhanAmAM udyamazIla rahevAya che. . sAmAnyathI puruSano AhAra 32 koLiyAno che, ane strIono AhAra-28 koLiyAno che. tenAthI eka-be yAvatu 31 koLiyA nyUna AhAra karavo te dravya UNodarI tapa che, ane AhAra letAM paNa temAM thatA rAgAdi bhAvone niraMtara ochA karavA prayatna karavo ke krodhAdi kaSAyone elpa karavA prayatna karavo te bhAva UNodarI tapa' che. rU. vittIsaMvevAM - vRtisaMkSepa . jenAthI jIvana Take tene vRtti kahevAya che. temAM bhojana, jala vagere vastuono samAveza thAya che. A vRttino dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI saMkSepa-saMkoca karavo te "vRttisaMkSepa nAmano trIjA prakArano bAhya tapa che. UNodarI vrata 41. vattI zira vastra, mAdAra? kuthvipUro jamo . purisassa mahiliyAe, aTThAvIsaM bhave kavalA / / 1 / / kavalAe ya parimANaM, kukkuDi aMDayapamANamettaM tu / / no vA gaviyavayaLo, vayani jIdenna vItyo pArA - dazavaikAlika gA-47 hAmidrIya vRtto jeTalo khorAka moMmAM mUkyA pachI moDhAno dekhAva vikRta na bane teTalA khorAkane eka koLiyo kahevAya che, athavA 1 koLiyo kukaDInA cheDA pramANa gaNavo. 42 . #odAma, vAgo niNavaya mAvADa | bhAvoNodariA vi hu, pannatA vIyarAehiM / / - cAnA sUtra-18ra vRtto 43 - vRttisaMkSepo gocarAbhigraharUpo vRttirAjIvikA svecchAbhogopabhogopayogivastuviSayA tasyA hrAsa: parimANena saMkSepaH / vartate hyanayA vRttiH, bhikSAzanajalAdikA tasyAH saMkSepaNaM kArya, dravyAdyabhigrahAJcitaiH / - AcArapradIpa
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra karanAra sAdhaka vicAre ke, "jeTalAM dravyo vadhu levAze teTalAmAM gamA-aNagamAnA pariNAmarUpa rati-arati tathA rAga-dveSanI saMbhAvanA che. AthI zakya teTalAM ochAM dravyothI AhAra karuM, jethI rAgAdithI thatI anargaLa IcchAo upara aMkuza AvI zake." A rIte vicArI jIva potAnI khAvA-pIvAnI vastuono saMkSepa kare te vRttisaMkSepa tapa che. vaLI, sarvaviratidhara AtmAo upakaraNa ane AhAra-pANInA viSayamAM, dravya-kSetra-kALa ane bhAvane AzrayIne je niyama kare che ke amuka dravya amuka kSetramAMthI amuka kALamAM ane te paNa amuka prakAranA bhAvavALo dAtA Apaze to ja grahaNa karIza, te sivAya grahaNa nahi karuM, te paNa vRttisaMkSepa tapa che. jema bhagavAna mahAvIrasvAmIe abhigraha karela ke - muMDita mastakavALI, uMbarAmAM UbhelI, hAtha-pagamAM beDIvALI, AMkhamAM azrujalavALI, traNa divasanI upavAsI, dAsIpaNAne pAmelI koI rAjakanyA, sUpaDAnA khUNAmAM rahelA AhArane bhikSAno samaya vItI gayA pachI Ape to ja huM grahaNa karIza. A abhigraha vRttisaMkSepa nAmanA tapano ja eka prakAra che. muni bhagavaMtone dravyAdine AzrayIne nita navA abhigraha karavAnuM vidhAna che. jIta sUtra nAmanA AgamamAM to tyAM sudhI kahyuM che ke jo munio nitanavA abhigraha dhAraNa na kare to teone prAyazcitta^ Ave. 4. rasALo - rasatyAga - vigaIno tyAga. rasavALA AhArano tyAga karavo te "rasatyAga' nAmano tapa che. temAM jenAthI rasanA eTale jIbhane saMtuSTi thAya, tenI Asakti poSAya tevA AhArane rasavALo AhAra kahevAya che. zAstrakAroe rasa tarIke mukhyapaNe dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa ane kaDAvigaI (pakavAnna); e cha vigaIono ullekha karyo che. A vigaIono saMpUrNa tyAga karavo athavA eka-be-traNa Adino tyAga karavo te rasatyAganAmano tapa che. A uparAMta madirA, mAMsa, madha ane mAkhaNa A cAra 44. prakriya viya nava navaraM vintaryAti muvisadA | jIaMmi jao bhaNiyaM, pacchittamabhiggahAbhAve / / 1 / / 45. rasA: kSIradiyastatvarityAsta: | rasAnAM - kSIradadhyAdInAM vikArahetutayA vikRtizabdavAcyAnAM madyamAMsamadhunavanItAnAM dugdha-dadhidhRtataila-guDAvagAhyAdInAM ca yathAzAkti sarveSAM kiyatAM vA sarvadA varSaSaNmAsIcaturmAsyAdyavadhi vA varNanam - AcAra pradIpa
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 paNa vigaIo che, je mahAvigaI tarIke oLakhAya che. pratyeka sAdhake teno sarvathA sadA mATe tyAga karavo joIe. 72 vigaIo e jIbhane khUba anukULa Ave tevI vastu che. vigaIno sparza thatAM ke kyAreka to mAtra tene jotAMveMta jIbha lolupI banI jAya che. bekAbu banelI A rasanA ghaNIvAra viveka cukAvI de che ane adhika AhAra karAvI peTa ane manane bagADe che. vaLI vigaIonuM sevana karavAthI zarIra ane indriyo puSTa thAya che, jenA pariNAme za2I2, mana ane pAMce indriyo pota potAnA viSayomAM vizeSa prakAre pravRtti kare che. anAdinA abhyAsanA kAraNe viSayomAM thatI pravRtti jIvamAM rAgAdi bhAvo ane tenA vikAro utpanna kare che. vikRta thayelI indriyo ane mana jIvane karmabaMdha karAvI durgatimAM laI jAya che. AthI zAstrakAro to vigaIne ja vikRti kahe che. vezyAno sahavAsa jema jIvanane pAyamAla kare che, tema vezyA samAna vigaIno sahavAsa paNa sAdhakanA jIvanane pAyamAla kare che. durgatithI DaranAro je sAdhu vigaIne athavA vigaIthI banelA padArthae khAya che tene vikRti ka2vAnA svabhAvavALI vigaI baLAtkArathI durgatimAM laI jAya che. A sarva vAtonuM vizeSa ciMtana karI zakya prayatne sAdhu ane zrAvake vigaIono tyAga karI avazya rasatyAga tapa karavo joIe. 46 uparokta cAreya tapa AhAranA niyaMtraNa mATe che. AhAranA niyaMtraNathI rasanA para vijaya prApta thAya che. tenAthI anya indriyo para paNa vijaya prApta karI zakAya che. indriyanA vijayathI kaSAyano vijaya ane pariNAme karmano kSaya ane tenAthI mokSanI prApti thAya che. A rIte cAreya tapo mokSa sAthe saMkaLAyelA che. 6. hrAya-viso - kAyAne kaSTa ApavuM (kAyAthI sahana karavuM). jenAthI kAyAne kaSTa thAya tevI karmakSaya mATe karAtI pravRttine 'kAyakleza' tapa kahevAya che. kAyAne sahanazIla banAvavA bhagavAnanI AjJA mujaba vIrAsana, padmAsana Adi AsanonuM sevana ka2vuM, AtApanA levI, kezano loca karavo, khullA page vihAra karavo, jinamudrA Adi mudrAmAM rahI vividha prakAranI kriyAo 46- vigaI vigaIbhIo vigaigayaM jo u bhuMjae sAhU / virUM vizasahAvA, viduM vizaduM vA nepha / / / / - paccakkhANa bhASya gA.-40 nizithabhASya gA. 1612
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAraMmi daMsaNami sUtra karavI, sudhA-pipAsA, roga Adi pariSadone zAMtithI samabhAve sahevA, te kAyakleza tapa che. zarIranA mamatvathI mukta thavuM ane yogamArgamAM vizeSathI pravRtta thavuM, e A tapano hetu che. tethI zarIrane svastha rAkhavA, snAyuone majabUta banAvavA je yogAsano vagere karavAmAM Ave che, teno samAveza A tapamAM thaI zakato nathI. A tapamAM to, karmodayathI game tevI pIDA ke Apatti Ave topaNa samabhAva (samAdhi) TakAvI rAkhI, karmanirjarA vagere thaI zake te bhAvanAthI kAyAne kasavAno ane karmanA udaya vinA paNa kaSTa UbhAM karI AnaMdapUrvaka sahana karavAno hetu samAyo che. A tapanuM vAraMvAra sevana karavAthI aneka phAyadA thAya che. mukhyatayA to kAyA niyaMtraNamAM rahe che, kAyAnA niyaMtraNathI mana paNa ApoApa niyaMtraNamAM Ave che ane kAyA ane mananA niyaMtraNathI pratyeka kriyA upayogapUrvaka thaI zake che, svajIvanamAM thayelA A phAyadAthI anyane paNa zubha bhAvo utpanna karAvavA dvArA upakAraka che; kema ke upayogapUrvaka kriyA karanAra mahAtmAonAM darzanathI bhadrika ane vivekI AtmAnA aMtaramAM kriyAvAna ane kriyA pratye bahumAnabhAva pragaTe che. vaLI, "zarIrane anukULa hoya tema ja vartavuM' AvI kuTevanA kAraNe, zarIrane anukULa sAmagrImAM rAga ane pratikULa sAmagrImAM dveSa thaI ja jAya che; paraMtu kAyakleza dvArA jyAre sahana karavAnI bhAvanA pragaTe che, vividha kriyA dvArA zarIranuM mamatva ghaTe che, tyAre rAga-dveSanA bhAvathI para thaI samatA sAMdhI zakAya che. uparachallI dRSTie lonca karAvavAmAM ke kAyakleza tapanI anya kriyAomAM kaSTa ane pIDA dekhAya che, to paNa vALanI sAcavaNI mATe je pANI vagerenA jIvone pIDA apAya che, jIbhanA svAda mATe vanaspatinA jIvono je vinAza karAya che, enI tulanAmAM A pIDA kAMI ja nathI arthAtu AmAM viSayo dehAdi pratye nirmamabhAva keLavI sva-bhAvaprANanI rakSAnI sAthosAtha sAmA jIvonI dayAno bhAva paNa rahelo che. ahIM e khAsa dhyAnamAM levuM ke mAtra kaSTa sahana karavuM paDe te "kAyakleza" tapa nathI, paNa karmakSayanA hetuthI bhagavAnanI AjJA samajIne svecchApUrvaka kaSTa sahana karavAmAM Ave, e "kAyakleza" tapa che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 6. saMlINayA ya = sUtrasaMvedanA-3 - ane saMlInatA. anarthakArI pravRttiono tyAga karI mokSamArgane anukULa pravRttiomAM sthira thavuM e 'saMlInatA' nAmano bAhya tapa che. athavA indriya, kaSAya ane yogone mohanA mArgathI pAchAM vALI, mokSanA mArgamAM sthira karavAM, indriyAdinuM samyak prakAre gopana karavuM, tenuM nAma 'saMlInatA' nAmano tapa che. ,47 1 indriyasaMlInatA : potAne AnaMda ApanAra zabda, rUpa, rasa, gaMdha ke sparzamAM pravartatI indriyone prabhunAM vacanono sahAro laI rokavI, athavA indriyone anukULa viSayamAM rAga ane pratikULa viSayamAM dveSa na thavA devo paNa samabhAva rAkhavo, te indriyasaMlInatA che. 48 joke saMsArI jIvo mATe sarvathA indriyarodha zakya nathI, to paNa prAraMbhamAM aprazasta mArgamAM pravartatI indriyone prazasta mArgamAM vALavI zakya che, ane tyArabAda vairAgyAdi bhAvothI AtmAne bhAvita karI, zabdAdi viSayomAM udAsIna bhAve rahevuM sAdhaka mATe zakya ane sa2La banI zake che. 2 - kaSAyasaMlInatA H zubha bhAvanA dvArA udayamAM AvelA kaSAyone niSphaLa karavA ane puna: kaSAyo udayamAM ja na Ave tevA cittanuM nirmANa karavuM te kaSAyasaMlInatA che. A kaSAya saMlInatA tapanI ArAdhanA karavA IcchatAM sAdhake vicAravuM ke, "A jagatamAM je koI duHkho jovA maLe che, tenuM kAraNa krodha, mAna, mAyA, lobhAdi kaSAyo che. ane jyAM AMzika paNa sukha ke zAMti jovA maLe che, tenuM kAraNa kSamA, 47 - saMchInasya - saMvRttasya bhAva: saMhInatA / - indriyo tathA kaSAyo ane yogAdi upara jaya meLavavA mATe zarIrAdinuM saMgopana karavuM te saMlInatA che. dravyataH saMlInatA viviktazayanAsanatA ityarthaH / - AcAra pradIpa bhAvataH saMlInatA manovAkkAyarUpayogakaSAyaindriyasaMvRttatAnA / 48 - indriyasaMlInatA - yogAviiirandriya: zavivu sunvotarepurA devAdaramindriyasaMtjhInateti / - da. vai. hAribhadrIya vRtti
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 75 namratA, saraLatA, saMtoSa, Adi guNo che. mAre paNa jIvanamAM sukha-zAMti joItI hoya, to karmanA udaye game tevA saMyogo maLe, temAM kaSAyone sthAna ApyA vinA kSamAdi guNone vikasAvavA yatna karavo joIe; to ja kusaMskAro nAza pAmaze, vartamAna sudharaze ane ujaLA bhAvinuM sarjana thaze. 3 - yogasaMlInatA H azubha sthAnamAM jatA mana, vacana, kAyAnA yogone aTakAvI temane zubha vyApAramAM joDavA, athavA mokSamArganI sAdhanA mATe je samaye je ucita hoya te kuzalayogamAM-mokSasAdhaka kAryamAM traNe yogone prayatnapUrvaka sthira karavA, te "yogasaMlInatA nAmano tapa che. indriya, kaSAya ane yoganI saMlInatA sAdhue aviratapaNe karavAnI che, ane zrAvakoe paNa yogya samaye A tapa karavAnuM cUkavAnuM nathI; kema ke A traNanI saMlInatAthI mokSamArga upara saraLatApUrvaka AgaLa vadhI zakAya che. 4 - viviktacaryA saMlInatA H strI, pazu ke napuMsaka AdithI rahita ekAMta sthAnamAM zayana, Asana ane nivAsa rAkhI, pauSadhamAM rahelA sudarzanazeThanI jema jJAnAdinI ArAdhanAmAM lIna thavA yatna karavo, te saMlInatA tapano viviktacaryA' nAmano cotho prakAra che. A cAra prakAranI saMlInatAmAM indriya, kaSAya ane yoganI saMlInatA : te bhAva saMlInatA che, ane viviktacaryA e dravya saMlInatA che. zakti hovA chatAM uparokta sarva prakAranI saMlInatAmAM yatna na karavo te tapAcAramAM aticArarUpa che. vo tavo dorDa - A cha prakArano) bAhya tapa che. aNasaNa Adi chae bAhya tapa eka ekathI caDhiyAtA che. pratijJA karIne AhAranA tyAgarUpa aNasaNa tapa haju sahelo che, paNa AhAranI chUTa hoya, peTa bharAya teTalo AhAra sAme hoya chatAM bhANe besI UNA rahevArUpa UNodarI tapa karavo agharo che. temAM paNa aneka AITamo sAme hoya chatAM amuka dravya laI bIjA dravyano tyAga karavo vadhu agharo che. amuka dravyamAM paNa je miSTa bhojana, rasaprada 49. yogasUlInatA - sA punarmanoyo vInAmAnAM nirodha: suzAstrInAmuvIra micevam | - da. vai. hAribhadrIya vRtti
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 sUtrasaMvedanA-3 bhojana hoya teno tyAga karI nirasa AhAra karavA rUpa rasatyAga vadhu kaparo che. indriyonI asakti ghaTADavA prathamanA cAra tapa karavA karatAM paNa zarIranI mamatAthI mukta thavA vividha Asano ane kaSTadAyaka locAdinI je aneka kriyAo rUpa kAyakleza tapa karAya che, te vadhu kaparo che. tenAthI AgaLa vadhI indriyo, kaSAyo ane mana, vacana, kAyAnA yogone niyaMtraNamAM rAkhavArUpa saMlInatA sauthI vadhAre kaThina che. A saMlInatA tapa prAyazcitta Adi atyaMtara tapanuM praveza dvAra che; kema ke tenA dvArA aMtarmukha banavAno prayAsa cAlu thAya che. A chae prakArano bAhya tapa atyaMtara tapa mATe ati upakAraka che. AthI atyaMtara tapa dvArA AtmazuddhinA icchuka sarva mumukSuoe A chae tapamAM vizeSa yatna karavo joIe. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke, "anAdikAlIna AhAranI Asakti ane zarIranI maMmatAne toDavA prabhue bAhyaparUpa suMdara tamAcAra darzAvyo che. tenA sahAre huM IcchAo upara aMkuza mUkI mana ane Indriyone svastha banAvI zakuM chuM. tapAcArane ArAdhavAno Avo ujaLo avasara prApta thavA chatAM AhArAdinI AsaktinA kAraNe meM tenuM yathAyogya pAlana karyuM nathI, kyAreka karyuM che to mAtra bAhyathI karyuM che paNa karmanirjarAnA hetuthI karyuM nathI. Aje have saMkalpa karuM chuM ke zakti anusAra tapAcAranuM ArAdhana karI, tapaguNane vikasAvI, mArAM karmono nAza karIza"
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi haMsaNammi sUtra avataraNikA : chaThThI gAthAmAM cha prakAranA bAhyataparUpa tapAcAranuM varNana karyuM. have atyaMtara taparUpa tapAcAranuM varNana kare che gAthA : pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo vi a, abbhitarao tavo hoi / / 7 / / anvaya sahita saMskRta chAyA : prAyazcittaM vinayaH, vaiyAvRttyaM tathaiva svAdhyAyaH / dhyAnaM utsarga api ca, AbhyantaraM tapaH bhavati / / 7 / / 77 gAthArtha : prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRttva, svAdhyAya, dhyAna ane kAyotsarga (e) paNa atyaMtara tapa che. vizeSArtha : 1. pAyacchittaM pApane chedanArI, pApane nirmULa karanArI kriyA. 50 je kriyA dvArA prAyaH karIne cittanuM, mananuM ke AtmAnuM zuddhIkaraNa thAya, tevI kriyAne prAyazcitta kahevAya che athavA mana, vacana ane kAyAthI jIvanamAM je je pApo thayAM che, te te pAponI zuddhi mATe, pApavirodhI bhAvone pragaTAvI zake tevI sarvajJabhagavaMtoe batAvelI kriyAne prAyazcitta kahevAya che. A prAyazcitta daza prakAranuM che. 51 50 - pAvaM chiMdai jamhA pAyacchittaMti bhaNNae tamhA / pAeNa vAvi cittaM visohaI teNa pacchittaM / / da. vai. hAribhadrIya vRtti-48 51 - prAyazcitta zabdanI vizeSa vigata mATe juo sUtra saMvedanA-bhA. 1 'tassa uttarI' sUtra. prAyazcitta - tatra prAyazcittamaticAravizuddhihetuH yathAvasthitaM prAyo - bAhulyena cittamasminnitikRtvA, taccAlocanAdi dazavidhaM / da. vai. hAribhadrIya vRtti-48 - AloyaNapaDikkamaNe mIsavivege tahA viussagge / tavacheamUla aNavaTThayA ya pAraMcie ceva / / AlocanA, pratikramaNa, mizra, viveka, kAyotsarga, tapa, chedai, mUla, anavasthApyuM ane pArAMcita 10
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 sUtrasaMvedanA-3 anAdikALathI aMtaramAM paDelA kusaMskAro jIvane pApapravRtti karAvI du:khI kare che. jyAM sudhI A kusaMskAronuM unmUlana na thAya tyAM sudhI jIva pApavRttithI pAcho vaLI sAcA sukhanI zodha karI zakato nathI. AthI vAstavika sukhanI IcchA rAkhatA sAdhake A jIvanamAM tathA A pUrvenA bhoMmAM kevAM pApo kevA bhAvathI karyAM che, te zAstravacananA AdhAre jANavuM joIe, jANIne gItArtha gurubhagavaMta pAse saraLa bhAve teno svIkAra karavo joIe, ane gurubhagavaMta tenA badalAmAM je kriyA je bhAve ka2vAnuM kahe te karavI joIe. A prAyazcitta tapa che. prAyazcitta karanAra AtmAe e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavI ke guru pAse prAyazcitta karavA jatAM kyAMya mAna, mAyAdi kaSAyone (zalyone) sthAna na maLI jAya; kema ke, abhimAnavaza nAnuM amathuM pApa paNa chupAvavAnuM mana thAya to sima sAdhvInI jema AtmA nirmaLa banI zake nahi. vaLI prAyazcitta letAM jo potAnI jAtane chupAvavAnuM mana thAya to paNa lakSmaNA sAdhvInI jema saMsAranuM paribhramaNa vadhI jAya che. AthI prAyazcitta nAmanA tapane ka2vA IcchatA sAdhake sau prathama jIvanamAM pApabhIrutA, saraLatA, nikhAlasatA, namratA Adi guNo keLavavA joIe, nahi to prAyazcitta nAmanA tapanA AcAramAM aneka aticAro lAgavAnI saMbhAvanA rahe. jijJAsA : prAyazcittathI phAyado zuM thAya ? tRpti : prAyazcitta karavAthI pUrve karelAM pApo nAza pAme che, pApanA saMskAro nabaLA paDe che, tethI bhaviSyamAM punaH te pApanuM te bhAve punarAvartana thatuM nathI. vaLI, pApakarmanA nAzathI AtmA vizuddha bane che ane tethI dharmamArgamAM te zIghra pragati sAdhI zake che. 52 - pAyacchinnaronuM maMte ! nIve inaLayar ? pAyacchittakaraNeNaM jIve pAvakammavisohiM jaNayai, niraiyAre yAvi bhavai, sammaM ca pAyacchittaM paDivajjamANe maggaM ca maggaphalaM ca visohei, AcAraM AcAraphalaM ca ArAhei / he bhagavaMta ! prAyazcitta karavAthI jIva zuM prApta kare che ? prAyazcitta ka2vA vaDe jIva pApakarmanI vizuddhi prApta kare che, ane niraticAra vratavALo thAya che. sArI rIte prAyazcittano svIkAra karatAM mokSamArga ane mokSamArganA phaLane vizuddha kare che, ane AcAra tathA AcAranA phaLane ArAdhe che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi haMsaNammi sUtra 2. viLayo - guNaprApti mATeno namratAbharyo zAstrAnusArI vyavahAra te vinaya che. ahaMkAra Adi doSothI para thaI, bhautika AzaMsAne bAju upara mUkI, jJAnAdi guNonI prApti mATe mana-vacana-kAyAno namratAbharyo vyavahAra te 'vinaya' nAmano tapa che. 53 zAstrakAroe vinayanA pAMca prakAro varNavyA che. 1. jJAnavinaya - bahumAnapUrvaka vAcanA, pRcchanA Adi svAdhyAya karI jJAna meLavavuM, jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhano pratye aMtaraMga bahumAnabhAva dhAraNa karavo te jJAnavinaya kahevAya. 79 2. darzanavinaya - bhagavAne kahelAM jIva-ajIvAdi tattvo pratye zraddhA dhAraNa karavI ane tattvamAM zaMkA vagere TALavI te darzanavinaya che. 3. cAritravinaya cAritranI zraddhA karavI, bhagavAne darzAvela saMyama pratye Adara rAkhavo, zakti anusAra tenuM pAlana karavuM ane bIjAo samakSa tenI suMdara prarUpaNA karavI e cAritravinaya che. 4. tapavinaya bhagavAne kahelA bAreya prakAranA tapamAM Adara ane bahumAnabhAva rAkhavo ane zakti anusAra tene Adaravo te tapa vinaya che (keTalAka graMthomAM tapavinaya judo nathI batAvAyo,teno samAveza cAritravinayamAM ja karI lIdho che.) 5. upacAravinaya - AcArya vagerene dekhatAM ja UbhA thavuM, sAme levA javuM, hAtha joDavA vagere, ane emanI gerahAjarImAM paNa kAyA, vANI ane mana temane samarpita karavA, temanA, guNAnuvAda karavA, temanuM smaraNa karavuM vagere upacAra vinaya kahevAya che. 53 dazavaikAlikavRttimAM mana, vacana, ane kAyAthI vinayanA traNa prakAro umerI vinayanA kula sAta bheo batAvyA che. - tatra sabahumAnaM jJAnagrahaNAbhyAsasmaraNAdi jJAnavinayaH sAmAyikAdike sakale'pi zrute bhagavatprakAzitapadArthAnyathAtvAsambhavAttattvArthazraddhAniH zaGkitatvAdinA darzanavinayaH cAritrasya samyagArAdhanamanyebhyazca tatprarUpaNAdizcAritravinayaH, pratyakSeSvAcAryAdiSva zraddhAnaM bhyutthAnAbhigamanAJjalikaraNAdiH parokSeSvapi kAyavAgmanobhiraJjalikriyAguNakIrttanAnu - AcArapradIpa smaraNAdizcopacAravinayaH / vinayAyattAzca guNAH sarve vinayazca mArdavAyattaH yasmin mArdavamakhilaM, sa sarvaguppabhAktvamApnoti / - prazamarati-169
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 1. kAyikavinaya - 1. guru Ave tyAre UbhA thavuM 2. hAtha joDavA, 3. Asana ApavuM, 4. gurunI AjJAmAM rahevAnI icchA karavI, 5. vaMdana karavuM, ka. sevA karavI, 7. guru Ave tyAre sanmukha javuM ane 8. jAya tyAre vaLAvavA javuM. A ATha prakArano kAyikavinaya che. 2. vAcikavinaya - 1. hitakArI bolavuM, 2. thoDuM bolavuM, 7. akaThora bolavuM ane 4. AgaLa pAchaLano (pariNAma vagereno) vicAra karIne bolavuM e cAra prakArano vAcikavinaya che. 3. mAnasika vinaya - 1. akuzaLa cittano virodha karavo ane 2. kuzaLa cittanI udIraNA karavI e be prakArano mAnasikavinaya che. A sivAya tIrthakara, siddha, kula, gaNa, saMgha, kriyA, dharma, jJAna, jJAnI, AcArya, vira, upAdhyAya ane gacchAdhipati A 13 sthAnakono AzAtanA TALavI, bhakti karavI, bahumAna karavuM ane temanA guNonuM kIrtana-stuti karavI e darekano vinaya karatA 4 prakAre guNatAM kula para prakArano vinaya paNa thAya che. A vinaya dharmanuM mULa che. saghaLA kalyANanuM kAraNa vinaya che. vinayathI* AThe prakAranAM karmono nAza karI zakAya che; kema ke aMtaramAM pragaTelo namratArUpa vinayano pariNAma jJAnAdi guNone prApta karAvI jIvane cheka mokSa sudhI pahoMcADI zake che. mAnamukta banI jIva jyAre vinayapUrvaka vyavahAra kare che tyAre ja tene vidyA maLe che. vidyA(samyagu jJAna)thI jIva samyagdarzana prApta kare che ane samyagdarzanathI samyaphacAritra prApta thAya che. A cAritra dvArA jIva mokSa sudhI pahoMcI zake che. jo vinaya na hoya to AmAMnuM kAMI paNa maLI zakatuM nathI. mATe mokSane jhaMkhatA mAnavIe mAnane tyajI, "vinaya' nAmanA tapane svIkAravo atyaMta Avazyaka che. jijJAsA : jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra ane tapAcAra - A cAra AcAromAM ane jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane tapavinayamAM zuM pharaka che ? 54 . vinIyatenAIprAraM maiMti vinayaH | 55 . re jIva mAna na kIjiye, mAne vinaya na Ave re, vinaya vinA vidyA nahi, to kima samakita pAme re. samakita viNa cAritra nahi, cAritra viNa nahi mukti re. - mAnanI sajhAya
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ sANaMmi daMsaNami sUtra tRptiH jJAnAdi guNonI samyaguM prApti ke vRddhi mATe karAtuM AcaraNa te jJAnAdi AcAra che; ane jJAnAdi guNo pratye aMtaraMga bahumAnano bhAva, ane te pUrvakano thato vinayapUrNa bAhya vyavahAra, te jJAnAdi vinaya che. bannemAM bAhya AcAro sarakhA dekhAya che, chatAM paMcAcAramAM AcAranI - kriyAnI mukhyatA che, ane vinayamAM AMtarika bahumAnanI - namratAnA bhAvanI mukhyatA che. rU. vevi - vaiyAvRtya eTale sevA, bhakti. guNavAna AcArya, upAdhyAya, tapasvI, vira, zaikSa (navA sAdhu), glAna, sAdharmika, kula, gaNa ane saMgha - A dazane vidhipUrvaka, nirdoSa ane kalya AhAra, pANI, vastra, pAtra, vasati, auSadha Adi ApavA dvArA bhakti karavI, ke potAnI kAyA dvArA temanI sevA karavI, athavA temanA roga-upasargAdine dUra karavA ke temane zArIrika-mAnasika anukULatA rahe te mATe je kAMI karavA yogya hoya te karavuM e "vaiyAvacca' nAmano tapa che. upavAsAdi tapa karI jIva AhAranI Asakti choDI jema AtmabhAvane abhimukha thaI zake che, tema kramAdi guNanA sAgara AcAryAdinI bahumAnapUrvaka sevA ane bhakti karI, mumukSu jIvo krodhAdi kaSAyone zAMta karI kSamAdi guNone abhimukha thaI zake che, ane te dvArA karmanirjarA sAdhI zake che. zAstramAM vaiyAvaccane apratipAti guNa kahyo che. A tapa mATe to bhagavAne kahyuM che ke "no triAnaM paDiyara sI mAM paDiyara !' "je glAnanI (mAMdI vyaktinI) sevA kare che te mArI sevA kare che.' vaiyAvacca tapa suMdara che, paraMtu A tapanI ArAdhanA karavI sahelI nathI. jeo sAmI vyaktinI sAnukULatAne samajI zake che, potAnAM manavacana-kAyAne komaLa rAkhI zake che, dravya-kSetra-kALa-bhAva ane utsarga-apavAdane jANe che, teo ja A tapanI sAdhanA karI zake che. AthI jeNe paNa guNavAnanI bhakti karavI hoya teNe mAnAdi kaSAyane bAju upara mUkI potAnAM mana-vacanakAyAne namra banAvI samaja ane sAmI vyaktinI sAnukULatA mujaba sevA karavI joIe. vaLI e khAsa khyAlamAM rAkhavuM ke guNavAnanI bhakti karmanirjarA ke guNaprApti mATe karavAnI che. AthI kIrti AdinI kAmanAthI ke sAmI vyaktine 56 - vaiyAvaccanI vizeSa samaja mATe juo sUtra saM. bhA. 2, veyAvaccagarANaM sUtra. pR. 295 vaiyAvRtyaM - vyAdhiparISahopasargAdau yathAzakti tatpratIkAro'nnapAnavasrapAtrapradAnavizrAmaNAdibhistadAnukUlyAnuSThAnaM ca / tacca dazadhA / - AcArapradIpa
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 sUtrasaMvedanA-3 rIjhavI (saMtuSTa karI) koI kArya karAvI levAnI bhAvanAthI karAtI sevAno samAveza A tapamAM thato nathI. 4. tadeva sAo - te ja pramANe svAdhyAya. 57 .58 sarvajJa bhagavaMtanA AtmahitakAraka vacano jemAM saMgRhIta karAyA che tene zAstra kahevAya che. A zAstravacanano sahAro laI viSaya-kaSAyathI kharaDAyelA potAnA AtmAne zuddha karavAno, vibhAvamAM gayelA AtmAne svabhAvamAM lAvavAno ke svabhAvanI prApti thAya tevA saMskAronuM siMcana karavAno je prayatna karAya che. te mATe zAstranuM je puna: puna: adhyayana Adi karAya che, tene 'svAdhyAya' kahevAya che. bAra prakAranA tapamAM svAdhyAya eka ati mahattvano suMdara tapa che. svAdhyAyathI prApta thayelA zAstrajJAnathI anazanathI mAMDI dhyAna ke kAyotsargarUpI tapa zuddha thaI zake che. zAstrajJAna vinAnA anya tapanI ke ahiMsAdi dharmanI koI kiMmata nathI. mATe kahevAya che ke 'paDhamaM nALa to tyA' - prathama jJAna ane pachI dayA. vaLI jJAnI zvAsozvAsamAM jeTalAM karma khapAve che, teTalAM karma ajJAnI kroDo bhava sudhI tapa tapIne paNa khapAvI zakato nathI. AthI zAstramAM kahyuM che ke 'sAva samo natyi tavo' - svAdhyAya jevo koI tapa nathI. zAstrakAroe svAdhyAyanA pAMca prakAra batAvyA che. te A pramANe - 1 vAcanA AtmahitanuM kAraNa bane te rIte gItArtha gurubhagavaMto zrotAvargane zAstranuM zravaNa karAve, ane zrotA paNa potAnA AtmAnuM hita thAya te rIte zAstranuM zravaNa kare, te 'vAcanA' nAmano svAdhyAya che; paraMtu AtmahitanI apekSA vinA karAtI vAcanA ke thatuM zAstrazravaNa svAdhyAyarUpa banI zakatuM nathI. - 2 - pRcchanA : vAcanA bAda je padArtha samajAyo na hoya tene samajavA athavA te viSayane vadhu UMDANathI samajavA, ke te viSayane daDha karavA jJAnI gurubhagavaMtane vinItabhAve, bALabhAve pUchavuM te 'pRcchanA' nAmano svAdhyAya che. 57 - sva=potAnuM ane adhyAya=adhyayana arthAt AtmAnuM hita je zAstravacanathI thAya te zAstravacananuM adhyayana-adhyApana-ciMtana-manana te svAdhyAya che. 58 - svamAvAmasaMOArArLam jJAnamiSyate 1 - jJAnasAra
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi haMsaNammi sUtra 3 - parAvartanA : vAcanA ane pRcchanA dvArA jANelA zAstrabhAvone Atmastha karavA, ane tene anurUpa jIvanavyavahAra banAvavA, te zAstravacanonuM ane arthanuM punaH punaH raTaNa karavuM te 'parAvartanA' nAmano svAdhyAya che. AvA bhAvothI rahita, mAtra zabdo bolI javA ke gAthAo gagaDAvI javI, te vyavahArathI punarAvartana nAmano svAdhyAya hovA chatAM lakSyane siddha karato na hovAthI te vAstavamAM 'parAvartanA' nAmano svAdhyAya nathI. 83 4 anuprekSA : 'anu' eTale pAchaLathI ane 'prekSA' eTale prakarSathI jovuM arthAt adhyayana karelA viSayane pAchaLathI dareka bAjuthI UMDANapUrvaka vicAravo, te 'anuprekSA' nAmano svAdhyAya che. parAvartanA dvArA sthira thayelAM zAstravacano upara anuprekSA karavAthI navI ja dRSTino ughADa thAya che. tenAthI zAstranAM rahasyo hAthamAM Ave che, AMtarazatruonuM avalokana thaI zake che, tenA nAzanA upAyo jaDI Ave che ane mokSamArganuM darzana thAya che. pariNAme mokSamArge pravartana vegavaMtu bane che. zAstravacanonI anuprekSA karI ghaNA bhAvo jANavA chatAM paNa jo kaSAyono nAza kare evA AtmaupayogI bhAMvo na jANI zakAya to Atmahita thaI zakatuM nathI. tethI tevI AtmahitathI nirapekSa evI anuprekSA svAdhyAya svarUpa banI zakatI nathI. parAvartanA karatAM paNa anuprekSA vadhAre phaLadAyI che. parAvartana mATe zArIrika zakti jarUrI che, anuprekSA to zarIranI zakti kSINa thAya topaNa thaI zake che. 5 - dharmakathA : anuprekSAthI spaSTa thayelA bhAvone, potAnA ke anyanA hita mATe yogya AtmAonI samakSa pragaTa karavA, te 'dharmakathA' nAmano svAdhyAya che. pUrvanA cAre prakAranA svAdhyAya dvArA zAstravacanane pariNAma pamADI jeo svayaM gItArtha banyA che, vaLI cokkasa prakAranI yogyatAnA kAraNe gurue jemane dharmopadeza ApavAno adhikAra soMpyo che, te ja mahAtmA 'dharmakathA' nAmano svAdhyAya karavAnA adhikArI che; kema ke teo kayA jIvane, kyAre zuM kahevAthI phaLa maLaze te sArI rIte jANI zake che, ane tethI teo zrotAnI yogyatAayogyatAno nirNaya karI tadanusAra dharmakathA kare che. A rIte teo anyane dharmamArgamAM sArI rIte sahAyaka banI zake che. adhikAra prApta karyA vinA jeo dharmopadeza kare che, teo sva-paranuM hita
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 karI zakatA nathI. kyAreka to sAmI vyaktinI yogyatAno vicAra karyA vinA dharmopadeza ApavAthI hitanI bhAvanAthI karela dharmopadeza paNa sAmI vyaktine anarthanA khADAmAM pADe che. mATe ja zAstrakAroe dharmakathAno adhikAra sarvane soMpyo nathI. pahelA cAra prakArano svAdhyAya mukhyatve svAtmakalyANa mATe che, jyAre A dharmakathA' nAmano svAdhyAya svakalyANa uparAMta viziSTa prakAre parakalyANano sAdhaka che. pahelA cAra prakAranA svAdhyAya dvArA tattvane AtmasAt karI, jeo dharmadezanA Ape che, teo vipula karmanirjarA kare che. zAstramAM kahyuM che ke "jinakalpI jinakalpa svIkArIne je karmanirjarA kare tenA karatAM adhika karmanirjarA amoghadezanAlabdhidhArI dazapUrvIne thAya che.' 5. sApa - dhyAna, mananI ekAgratA. koI paNa viSayamAM manane ekAgra karavuM, tenuM nAma "dhyAna' che, athavA sudaDha AtmavyApArane paNa dhyAna' kahevAya che. tenA cAra prakAra cheH ArtadhyAna, raudradhyAna, dharmadhyAna ane zukladhyAna. temAMnAM prathama be dhyAna karmano baMdha karAvI jIvane tiryaMca ane narakagatimAM laI jAya che, ane te saMsAranAM kAraNa che. jyAre aMtima be dhyAna puNyabaMdha dvArA manuSyagati ane devagatirUpa sadgatinuM ane karmanI nirjarA karAvIne siddhigatinAM kAraNa bane che. zubhadhyAna lAMbA samayathI bhegAM karelAM anaMtAM karmono te kSaNe ja nAza kare che. AthI chellAM be dhyAnano samAveza abhyatara tapamAM karelo che. zAstromAM mokSaprAptinA aneka upAyo darzAvyA che, paraMtu te sarvamAM zreSTha upAya A dhyAna che; kema ke tapa, japa, saMyama Adi kAMIpaNa na hoya, chatAM jo zubhadhyAna lAdhI jAya to marudevA mAtA ane bharata cakravartI vagerenI jema mokSa maLI zake che. teno matalaba e nathI ke tapa, japa Adi nakAmAM che, paraMtu te sarve paNa dhyAnane prApta karAvIne ja mokSa sudhI pahoMcADI zake che. tethI dhyAna avazya mokSa apAve evuM mokSanuM sAkSAt kAraNa manAya che. 59 - suppavaravIvAra nirodo va vijJamaMIi | sAI vara mAM 3 vinodametta 5 rU07 * - vizeSa Avazyaka bhASya sudaDha prayatnapUrvakano vyApAra ane vidyamAna karaNono nirodha, e dhyAna kahevAya che, paraMtu cittanirodha mAtra nahi.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra 85 mokSane anukULa sarvasaMvara bhAva tathA mana-vacana-kAyAnI caMcaLatAno tyAga karI AtmabhAvamAM saMpUrNa sthira thavAnuM kArya paNa A dhyAnathI ja zakya bane che. ATaluM ja nahi, paraMtu sarva Rddhi, samRddhi ke tIrthaMkarapaNAnI prApti paNa samApattirUpa dhyAnathI prApta thAya che. AthI sAdhake zubhadhyAna mATe khAsa prayatna karavo joIe. viSaya-kaSAyane AdhIna banelA jIvane azubha dhyAna sahaja che, paraMtu zubha dhyAnamAM manane sthira karavA ghaNo prayatna karavo paDe che. te mATe zakti anusAra anazana vagere tapa karI mana ane indriyone vAraMvAra azubha bhAvamAM jatI aTakAvavI joIe, zAstrazravaNa ane zAstrAbhyAsa dvArA tattvabhUta padArtha jANavA joIe, tenuM vAraMvAra ciMtana karI hRdayane tenAthI bhAvita karavuM joIe ane tenA upara UMDI anuprekSA karavI joIe. A rIte prayatna thAya to te padArthamAM mananI ekAgratArUpa zubha dhyAna prApta thaI zake. dharmadhyAna zubha dhyAnamAM prathama dharmadhyAna che, tenA cAra prakAra che : 1 - AjJAvicaya: "paramahitakAraka prabhunI AjJA zuM che ? tenA pAlanathI AtmAne kevA lAbha thAya che ? apAlanathI kevAM kevAM nukasAna thAya che ? mArI zakti anusAra mArAthI tenuM keTaluM pAlana thaI zake tema che ?" tenA upara ciMtana ane bhAvanA dvArA mananI je ekAgratA keLavavI te "AjJAvicaya' nAmanuM dharmadhyAna che. 2 - apAyaricaya : rAga, dveSa, krodhAdi kaSAyo kevA kevA ahitanuM kAraNa thaI zake ? tenA kAraNe vartamAna ane bhaviSyamAM kevI kevI viDaMbaNAo UbhI thAya ? tenuM ja dhyAna te "apAyaricaya' dharmadhyAna che. 3 - vipAkavicaya : kaSAyone AdhIna thaI pravRtti karavAthI bhaviSyamAM naraka, tiryaMca AdinA bhavomAM kevAM kevAM duHkho sahana karavo paDaze ? tenuM ja dhyAna te "vipAkavicarya dharmadhyAna che. 4 - saMsthAnavicaya: cauda rAjaloka, temAM rahelA anaMtA jIvo, karmanA kAraNe te te sthAnamAM temane prApta thayelI avasthAo: Ano vicAra karavAmAM manane ekAgra karavuM, te "saMsthAnavicaya' dharmadhyAna che.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 sUtrasaMvedanA-3 zukladhyAna: vAraMvAra dharmadhyAna karatAM pariNAmanI zuddhine pAmelo sAdhaka AgaLa jatAM zukladhyAna(r) prApta kare che. tenA paNa cAra prakAra che : 1. pRthakatva - savitarka - savicAra : zukla dhyAnanA prathama pAyAnuM nAma traNa zabdothI baneluM che : pRthakatva, savitarka ane savicAra. temAM* pRthakatva ? eTale judApaNuM, vaividhyA. A dhyAna koIpaNa eka dravyanA alaga alaga paryAyo jema ke tenI utpatti, sthiti, nAza, mUrtitva vagere viSayaka hoya che. vaLI A dhyAna judA judA paryAyonI, judA judA nayanI vividha bAbatonI vicAraNAvALuM hoya che. mATe tene pRthakta kahevAya che. vitarkaH eTale zruta. A dhyAna dvAdazAMgIrUpa zrutanA AdhAre thAya che, tethI tene savirtaka kahevAya che ane te caudapUrvIne ja saMbhave che. vicAra : eTale vicaraNa athavA saMkramaNa (transmisson). A dhyAna kyAreka zabdanA AdhAre thAya to kyAreka arthanA AdhAre thAya. vaLI te kyAreka manoyogathI thAya to kyAreka kAyayogathI to kyAreka vacanayogathI thAya athavA traNe yogathI paNa thAya. Ama A dhyAnamAM zabdathI arthamAM ke bIjA bIjA yogamAM vicaraNa cAlu rahevAthI tene savicAra kahyuM che. TUMkamAM zreNivaMta munione 8mAthI 12mA guNasthAnaka sudhI, pUrvagata zrutanA anusAra eka ja dravyanA bhinna bhinna paryAyonuM, zabda-artha ke yoganI saMkrAntivALuM prathama zukladhyAna hoya che. 2. ekatva - savirtaka - avicAra : zukla dhyAnanA bIjA pAyAnuM nAma paNa traNa zabdothI baneluM che : ekatva, savitarka ane avicAra. temAM - ekatvaH eTale koI eka dravyanA eka ja paryAyaviSayaka dhyAna. savitarka eTale dvAdazAMgIrUpa zrutanA AdhAre thatuM dhyAna ane + avicAraH eTale vicaraNa vinAnuM dhyAna. A dhyAnamAM zabdathI arthamAM ke anya anya yogamAM saMkramaNa nathI thatuM, tethI tene avicAra kahevAya che. 60 - yogazAstra prakAza 11 gAthA 6,7,8,9
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAsaMmi daMsaNami sUtra pavana vagaranA sthAnamAM rahelA niSkapa dIpakanI jyota jevI sthiratAvALuM A dhyAna nirvikalpa hoya che. A dhyAna bAramA guNasthAnakanA aMta sudhI rahe che ane tenA aMte kevaLajJAna utpanna thAya che. 3. sUkSmakriyA-apratipAti (anivRtti) : mokSe javAnA atyaMta najIkanA kALamAM sarvajJa kevaLI bhagavaMta mana ane vacana yogano saMpUrNa nirodha karI, bAdara kAyayogano paNa nirodha kare che, mAtra zvAsocchuvAsanI sUkSmakriyAM rahe che. tenAthI pAchA pharavAnuM hotuM nathI, eTale ke A sUkSmakriyA maTIne have kyAreya pUlakriyA thavAnI nathI. mATe tenuM nAma sUkSmakriyA apratipAti ke sUkSmakriyA anivRtti kahevAya che. ' A dhyAna teramA guNasthAnakane aMte mana ane vacana yoga rokyA pachI kAyayoga ruMdhatI vakhate sUmakAyayogI kevalIne hoya che. ahIM AtmA vezyA ane yogarahita banato jAya che, zarIra-pravRttithI. AtmA chUTato jAya che, sarve karmo, taijasa-kAzmaNa zarIra ane AyuSyathI AtmA chUTo paDato jAya che. 4. suparatakriyA-apratipAti (anivRtti) : bhuparata eTale jemAM kriyA sarvathA aTakI gaI che. meruparvata mAphaka aDola evI zailezI avasthAmAM ayogI kevalIne sUkSmakriyAno paNa vinAza thAya che. ahIMthI paNa punaH paDavAnuM hotuM nathI mATe 14mAM guNasthAnake AvanArA A dhyAnane cuparata kriyA apratipAti ke anivRtti kahevAya che. zukladhyAnanA prathama be pAyA upara ArUDha thayelo AtmA ghanaghAti karmono nAza karI kevaLajJAnane prApta kare che, ane zukladhyAnanA aMtima be pAyA upara ArUDha thaI jIva sarva karmone khapAvI mokSasukhane prApta kare che. A rIte zubhadhyAna karmakSayanuM kAraNa hovAthI teno samAveza abhyatara tapamAM karelo che. 6. 3 mvi ma, - ane kAyotsarga athavA tyAga paNa (atyaMtara tapa che.) kAyAnI apekSA tyajI eka ja AsanamAM rahevuM, te kAyotsarga che. dhyAnanA prabhAve jyAre dehAdhyAsa chUTe che - "zarIra e ja huM" evI buddhi nAza pAme che, tyAre jIva kSapakazreNI mAMDe che, ane krame karI te kevaLajJAna prApta karI zukladhyAnanA chellA be pAyAnuM maMDANa kare che, tyAre kAyAnA pUrNa tyAgarUpa
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 parAkASThAno kAyotsarga prApta thAya che, je pAMca hRsva akSaro bolatAM jeTalo samaya lAge teTalA ja samayamAM mokSa prApta karAve che. tatkALa mokSa prApta karAvanAra A kAyotsarga sarva zreSTha kakSAno kAyotsarga tapa kahevAya che. AvA uttamottama kAyotsargane prApta karavA nIcenI bhUmikAnA sAdhako kAyAne koI eka AsanamAM sthira karI, vANInuM mauna dhAraNa karI, manane zubha dhyAnamAM sthira karI vividha prakAranA kAyotsarga kare che, te sarva kAyotsargano paNa A tapamAM samAveza thAya che. utsargano bIjo artha che tyAga. tenA be prakAra che : (1) dravyavyatsarga. (2) bhAvavyutsarga. zarIrAdi pratyenI mamatAno tyAga karI anAsakta bhAvane prApta karavA je lokasamudAya, vastra, pAtra ke kAyAdino tyAga karAya che, te dravyavyatsarga kahevAya che. tenA cAra prakAra che : . . 1 - gaNavyutsargaH viziSTa prakAranI sAdhanA karavA IcchatA gItArtha sAdhu lokasamudAyathI para thaI ekAkI vicare, ane te rIte potAnA AtmAne sarvajanathI nirlepa karavA yatna kare, tene gaNavyutsarga kahevAya che. 2 - zarIravyutsargaH zarIranA mamatvano tyAga karavA, zubhadhyAnamAM sthira thavA tAva krAthaM sAthe maLei sAthef - bolI je kAyotsarga karavAmAM Ave che, tene zarIra vyutsarga (kAyotsarga) kahevAya che. 3 - upadhivyutsarga : niSparigrahI muni potAnA aparigraha vratane akhaMDa rAkhavA mATe doSita athavA rAgAdinI vRddhi kare tevAM vastra-pAtrAdi AvI jAya to teno tyAga kare, athavA koI kAraNasara doSita upAdhi levI paDI, paraMtu pAchaLathI nirdoSanI prApti thaI jAya, tyAre zAstravidhi mujaba doSita upadhino tyAga kare (pAThave), te upadhivyutsarga che. 4 - bhaktapAnabutsargaH rAgAdi bhAvonI vRddhi kare tevA ke azuddha AhArapANI anAbhogAdithI AvI jAya to teno tyAga karavo, te bhaktapAnabutsarga che. A rIte cAra prakArano 'dravyavyatsarga" nAmano tapa che. A tapamAM samyapha prakAre yatna karatAM kASAyika bhAvo ghaTe che, sAMsArika bhAvothI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 vANaMmi daMsaNammi sUtra AtmA pAcho vaLe che ane AtmA upara lAgelAM karmo dhIme dhIme nAza pAme che. A rIte dravyavyutsargathI 1 - kaSAyavyutsarga, 2 - saMsAravyutsarga ane 3 - karmavyutsarga nAmanA traNa prakAranA bhAvotsarganI prApti thAya che. - - A sarva ucca-uccattara utsarga (tyAga) karavA mATe sAdhake prAraMbhamAM vAraMvAra kAyotsarganI ArAdhanA karavI ati jarUrI che. khuda tIrthaMkara paramAtmAo paNa potAnA sAdhanAkALamAM niraMtara apramattapaNe kAussagga ane dhyAnamAM rahe che; kema ke kAyotsarga sAthe doSakSaya ane karmakSayane sIdho saMbaMdha che. kAyotsargathI kAyAnI jaDatA dUra thAya che, zarIra haLavuMphUla banI saMyamasAdhaka kriyAo karavA samartha ane utsAhI bane che,cittanI ekAgratA prApta thAya che, pariNAme ApoApa nirmaLa prajJAno ughADa thAya che. tenAthI potAnI kSatio spaSTapaNe jaNAya che ane vAstavika mokSamArganuM darzana thAya che. te mArge AgaLa vadhatAM doSono ane karmano kSaya thAya che ane krame karI sarvazreSTha kakSAno bhAvotsarga sAdhI zakAya che. tethI sAdhanAjIvananAM pagamaMDANa karanAra sAdhake paNa pratidina vividha kAyotsarga ka2vA prayatnazIla banavuM joIe. amitaro tavo hor - (A cha prakArano) atyaMtara tapa che. prAyazcitta Adi cha prakArano atyaMtara tapa che. bAhya tapa karatAM A tapa ati caDhiyAto che. temAM paNa prAyazcitta Adi eka eka tapa paNa eka ekathI caDhiyAtA che. dhyAna ane kAyotsarga to sarvazreSTha tapa che, je tatkALa mokSa apAve che. A gAthA bolatAM karmanirjarAno artha AtmA vicAre ke, "prabhuzAsanamAM mahApApIne paNa pavitra karanArI aMtaraMga tapanI keTalI suMdara vyavasthA che, ke jemAM sAdhakanI zArIrika zakti ochI hoya topaNa te manane keLavI viziSTa karmanirjarA karI zake che. mAro bhAgyodaya che jethI mane A tapa karavAnI suMdara taka maLI che. Ama chatAM pramAdane panAre paDelo huM A takane jhaDapI zakyo nathI. tethI ja mAro malina AtmA haju sudhI nirmaLa banyo nathI. have AjathI evo prayatna karuM ke prAyazcitta Adi tapanI suvizuddha ArAdhanA karI ahIM ja prazama sukhano AsvAda mANuM."
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 sUtrasaMvedanA-3, avataraNikA: have kramasara viryAcAra batAve che - gAthA: aNigUhia-bala-vIrio, parakkamai jo jahuttamAutto / juMjai a jahAthAmaM, nAyavvo vIriAyAro / / 8 / / anvaye sahita saMskRta chAyAH (jJAna-darzana-cAritra-tapAcAramAzritya) anigRhita-bala-vIryaH yaH (grahaNakAle) yathoktaM AyuktaH parAkramate / (tat Urdhva) yathAsthAma caM yunakti (asau) vIryAcAraH jJAtavyaH / / 8 / / gAthArtha : (AgaLanI gAthAmAM varNavelA jJAnAdinA 36 AcArone grahaNa karavAmAM) je sAdhaka bAhya ane atyaMtara sAmarthyane gopavyA vinA zAstrokta rIte upayukta thayelo je parAkrama kare che, ane tyAra pachI temAM yathAzakti potAnA AtmAne) joDe che, (tenA AcAra) viryAcAra jANavo: athavA 1- potAnA baLa-vIryane chupAvavuM nahi, 2- yathAyogya rIte (paMcAcAranA anuSThAnamAM) parAkrama phoravavuM, ane 3-mana-vacana-kAyArUpa traNe yogone zakti pramANe (te te anuSThAnamAM) joDavA te traNa prakArano viryAcAra jANavo. vizeSArtha : viyatarAyakarmanA kSayopazamathI pragaTa thatuM baLa, parAkrama, zakti ke ullAsa Adine vIrya kahevAya che. A vIrya mana, vacana ane kAyAnA mAdhyame pravarte che. temAM je mana, vacana, kAyAnI pravRtti guNaprAptinuM ke karmanirjarAnuM sAdhana bane tene vIryAcAra61 kahevAya che. 61 - vIrya - sAmarthya - tasthAvara - sarvAvasthA sarvadharmasthedhvanine pravartana vIryAvara: | - AcAra pradIpa
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANaMmi daMsaNami sUtra A vIryAcAranA traNa prakAra che : 2. maNidina-va-vario - (jJAnAdinA viSayamAM) anigUhita baLa-vIryavAna, potAnI zaktine nahi chupAvanAra. jJAna, darzana, cAritra ane tapanA viSayamAM ke dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharmanA viSayamAM, jyAre jyAre pravRtti karavAnI Ave tyAre potAnI jeTalI zakti hoya teTalI zakti pUrNa vAparIne dAnAdimAM prayatna karavo, paraMtu zakti gopavIne pravRtti karavI nahi, te vIryAcArano prathama bheda che. jemanI 10 gAthA kaMThastha karavAnI zakti hoya ane teo jo pa-6 gAthA karIne saMtoSa mAne to temaNe potAnI zakti gopavI kahevAya athavA je vyakti lAkha rUpiyAnuM dAna karI zake tema hoya ane te jo mAtra 1000 rUpiyAnuM dAna karIne "meM ghaNuM karyuM tema mAne, to teNe paNa potAnI zakti chupAvI kahevAya; A rIte zAstrano abhyAsa karanAra ke dhananuM dAna ApanAra vIryAcArane pALI zakato nathI, paraMtu potAnI zaktine leza paNa chupAvyA vinA jeo dharma ArAdhanA kare teo ja vicAranA A prathama AcArane pALI zake. 2. paramarU no nAmAvo - jJAnAdine grahaNa karatI vakhate zAstramAM je pramANe kahyuM che te pramANe je parAkrama - udyama kare che. doSamukta thavA mATe ane AtmAnA parama AnaMdane prApta karavA mATe karavAmAM AvatI koIpaNa dharmakriyA, kaI mudrAmAM rahIne, kevA prakAranA zabdoccArapUrvaka ane kevA prakAranA bhAvapUrvaka karavAnI che, tenI sarva vidhi zAstramAM batAvelI che. zAstrokta te vidhine smRtimAM rAkhI te pramANe dharmakAryamAM karAto prayatna te bIjA prakArano vIryAcAra che. rU. nuMbarU nAthAmaM nAcavyo variyAro - (ane tyAra pachI dharmamArgamAM) zakti pramANe joDAya che - varte che, tene vIryAcAra jANavo. mokSanI prApti mATe karavAmAM AvatAM dharmakAryo jema potAnI zakti karatAM ochAM karavAnAM nathI, tema zakti uparAMta paNa karavAnAM nathI, paraMtu potAnI zArIrika ane mAnasika zaktino vicAra karI, tene anurUpa karavAnAM che; kema ke, prasaMgane pAmI AnaMdanA uchALAmAM AvI, gajA bahAranuM dharmakArya karavAmAM Ave to kadAca te samaye pUratuM te kArya thaI jAya, topaNa satata teno AnaMda,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 sUtrasaMvedanA-3 anumodanA ke bhAvanI vRddhi thaI zakatI nathI. tethI zakti uparAMta karAyela dharmakArya sAnubaMdha mokSanuM kAraNa banI zakatAM nathI. AthI zakti uparAMta karAyela dAna, zIla, tapa ke anya koIpaNa dharmakriyAno samAveza vIryAcAramAM thato nathI; paraMtu svazaktino vicAra karI, zaktithI ochuM paNa nahi ane zaktithI vadhAre paNa nahi, te rIte karavAmAM AvatI zAstrAnusArI dharmakriyA vIryAcArarUpa bane che. A gAthA bolatAM sAdhaka vicAre ke - "prabhunI kevI dIrghadRSTi che, vivekanI kevI parAkASTA che ! kyAMya zakti gopavavAnI vAta nathI, tema zakti uparAMta javAnI vAta paNa nathI ke svaicchAnusAra vartavAnI vAta paNa nathI kema ke A sarva bhAvo kASAyika pariNAmo che. AvA vivekavihoNA, kASAyika ke svacchandI bhAvothI karAyelA dharma dvArA kyAreya AtmakalyANa sAdhI zakAtuM nathI. prabhunI kevI karuNA che ke A sarvathI mane bacAvavA temaNe mane sAvadhAna karyo ! A gAthA dvArA temaNe mane jaNAvyuM ke koIpaNa dharmAnuSThAna karatAM pahelAM vicAraje ke lobhAdine AdhIna thaI zaktithI ocho dharma to nathI karato ne ? jeTalo dharma thayo che te prabhunI AjJA mujaba thayo hoya to tenuM anumodana karaje, ane jo Avo na thayo hoya to gurubhagavaMta pAse du:khArdra hRdaye tenI AlocanA, niMdA, garha karI, AtmAne zuddha karavA prayatna karaje, ane uttarottara yathAzakti dharmAnuSThAna karavAno saMkalpa karaje." vIryAcAranA A varNana sAthe jainazAsanamAM darzAvelA pAMce AcAronuM saMkSipta varNana pUrNa thayuM. A AcArone samajI jeo potAnA samagra jIvanane AcAramaya banAve che, teone sukhano mArga zIghra maLI jAya che. jeo vaLI AcArathI cUke che teo du:khanI gartAmAM paDe che. tethI Atmika sukhane icchatA sAdhake A sUtrarUpa AyanAmAM jAtane joI AcAramArgamAM sthira thavA satata yatna karavo joIe.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra suguru vaMdana sUtra sUtra paricaya: A sUtra dvArA sugurune vaMdana karavAmAM Ave che, mATe tenuM nAma "suguruvaMdana sUtra" che. sukAnI evA sadguru vinA, bhayaMkara bhavasAgara pAra karI zakAto nathI. suguru vinA ajJAnanA aMdhakArane bhedI jJAnano prakAza prApta thaI zakato nathI, jJAna vinA cAritranuM pAlana thaI zakatuM nathI ane cAritranA pAlana vinA mokSa maLato nathI. A kAraNe ja mokSArthI AtmAe gurunuM zaraNa svIkArI, temanI prasannatA prApta karavA vidhipUrvaka vaMdanAdi karavAM joIe. A sUtramAM vidhipUrvaka vaMdana mATenAM cha sthAno khUba suMdara rIte batAvyAM che. 1. vinayI ziSya sau prathama suguru samakSa potAnI vaMdana karavAnI IcchA vyakta kare che, te IcchAnivedana' nAmanuM paheluM sthAna che. 2. ziSyanI IcchA jANyA bAda, yogya avasara hoya to ziSyanI nirjarAnA abhilASI gurubhagavaMta ziSyane vaMdana karavAnI anujJA Ape che, te "anujJApana" nAmanuM bIjuM sthAna che. 3. gurunI anujJA prApta thatAM ziSya potAnuM mastaka namAvI traNa vAra gurunA caraNano sparza karavA dvArA gurunuM bahumAna kare che, temanI mahAnatAno svIkAra kare che. ahIM gurucaraNano sparza karI ziSya dvArA gurunA zarIranI sukhAkArI saMbaMdhI pRcchA karavAmAM Ave che, te "avyAbAdhapRcchA' nAmanuM trIjuM sthAna che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 sUtrasaMvedanA-3 4. zarIra saMbaMdhI pRcchA karyA pachI saMyamayAtrA vize pRcchA kare che, te "saMyamayAtrApRcchA' nAmanuM cothuM sthAna che. 5. saMyamapRcchA karyA pachI gurunI indriyo ane mananA saMyama vize pRcchA kare che, te yApanApRcchA" nAmanuM pAMcamuM sthAna che. 6. A dareka praznanA uttara sAMbhaLI ziSya atyaMta AdyAdita thAya che. te jANe che ke guNavAna gurunI koIpaNa prakAre thayelI AzAtanA ghora pApakarmono baMdha karAve che, pariNAme durgatinI paraMparA sarjAya che. AvuM na thAya te mATe ajJAnathI, avivekathI, kaSAyanI prabaLatAthI ke anya koI paNa kAraNasara divasa daramyAna gurunI koIpaNa prakAranI AzAtanA thaI hoya to ziSya te aparAdhanI AtmasAkSIe niMdA kare che, guru samakSa garlA (vizeSa niMdA) kare che, punaH pote tevuM pApa nahIM ja kare evo saMkalpa kare che, ane potAnI AvI pApI avasthAno tyAga kare che (vosirAve che). A "aparAdhakSamApanA' nAmanuM chaThuM sthAna che. A sthAnathI A sUtra samApta thAya che. ' A rIte cha vibhAgamAM vaheMcAyela A saMpUrNa sUtra sAme jo najara karavAmAM Ave to khyAla Ave ke jainazAsananI A eka nAnI kriyAmAM paNa keTaluM UMDANa che, vinayanuM kevuM AgavuM sthAna che ane cittazuddhinuM keTaluM mahattva che. A sUtrano upayoga dvAdazAvarta vaMdana karavA pratikramaNaAdi kriyAomAM aneka vAra karavAmAM Ave che. vaMdana mATe jyAre A sUtrano upayoga thAya che, tyAre vizeSa prakAranA vinayanA upadarzana mATe te be vAra bolAya che. temAM prathama vaMdana karatAM avagrahamAMthI bahAra nIkaLatAM, "Avastahi sAmAcArI'no sUcaka 'mAvasiMgApu' zabdano prayoga thAya che, jyAre bIjA vaMdanamAM A zabdano prayoga thato nathI. A sUtranuM vivecana Avazyakaniyukti, dharmasaMgraha vagere graMthonA AdhAre karela che. vizeSa jANavAnI icchAvALAe tyAMthI jovuM.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra 5 bhUNa sUtra: icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe, aNujANaha me miuggahaM / nisIhi . ahokAyaM kAya-saMphAsaM . khamaNijjo bhe ! kilAmo, appakilaMtANaM bahusubheNa bhe ! divaso vaikvaMto ? . jattA bhe? - javaNijaM ca bhe?. khAmemi khamAsamaNo ! devasi vaikkama AvassiAe paDikkamAmi / khamAsamaNANaM devasiAe AsAyaNAe, tittIsatrayarAe, jaM kiMci micchAe, maNa-dukkaDAe vaya-dukkaDAe kAya-dukkaDAe, kohAe mANAe mAyAe lobhAe, . ...... savvakAliAe ... savvamicchovayArAe savvadhammAikkamaNAe, AsAyaNAe jo me aiAro kao, tassa khamAsamaNo ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / / pada-58 varNa-229
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 sUtrasaMvedanA-3 anvaya, saMskRti chAyA sahita zabdArtha: 1- IcchAnivedana sthAna ziSya :- khamAsamaNo ! jAvaNijAe nisIhiAe vaMdiuM icchAmi / ziSya :- kSamAzramaNa ! yApanIyayA naiSedhikyA vandituM icchAmi / ziSya :- he kSamAzramaNa ! huM yApanikA vaDe ane naiSadhikI vaDe vaMdana karavA IcchuM chuM. guru - (chavi) athavA (vida/tividevi). ' guru :- (chana) athavA (pratIkSasva / trividhena) guru :- (IcchA hoya tema kara) athavA (pratIkSA kara | trividhathI vaMdana - karavA hamaNAM pratiSedha karuM chuM.) 2 - anujJApana sthAna ziSya :- me miuggahaM aNujANaha / ziSya :- mama mitaviprada manunAnIta .. ziSya :- mane mitAvagrahamAM praveza karavAnI) anujJA Apo. guru :- (mapunAma) guru :- (manunAnAma) guru - (huM tane anujJA ApuM chuM.) . anujJA meLavIne vasatimAM pravezatAM jema nisAhi kahe che, tema ahIM paNa avagrahamAM pravezatAM kahe che ke- ' ' ziSya :- nisIhi, ahokAyaM kAya-saMphAsaM bhe ! kilAmo khamaNijjo ziSya :- nethiI , athaDAyaM vAya-saMsparza (vArama vAna saMskRmi), bhavadbhiH klamaH kSamaNIyaH ziSya :- pApavyApArano tyAga karuM chuM, ApanA caraNane tamArI) kAyA vaDe sparza karuM chuM. he bhagavaMta ! (tenAthI) koI glAni thAya (to) Apa (mana) kSamA Apazo. 3 - avyAbAdhApRcchA sthAna , ziSya :- appakilaMtANaM bhe ! divaso bahusubheNa vaikkato ? ziSya :- majUThThAtAnAM bhavatAM ! vivasa: vahuzumena vyatikrAntaH ?
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra ziSya :- alpa phlezavALA.evA Apano divasa bahu sukhapUrvaka vyatIta thayo? guru - (tAra) guru :- (tati) guru :- (tema ja arthAt je prakAre tuM kahe che tema mAro divasa sukhapUrvaka ja pasAra thayo che.). 4 - saMyamayAtrApRcchA sthAna ziSya :- jenA? ziSya :- mavatA yAtrA ? ziSya :- ApanI saMyamayAtrA barAbara cAle che ne ? gue :- (tuma pi vaTTa ?) . guru :- (tavApi vartate ?) guru :- (mArI saMyamayAtrA to sArI rIte cAle che, tArI saMyamayAtrA paNa barAbara cAle che ne ?). 5 - cApanApRcchA sthAna ziSya :- je ya navaLigi ? ziSya :- AvatAm va yApanIyam ? ziSya :- ApanI indriyo ane mana pIDArahita thaIne upazamabhAvamAM varte che?. athavA Apane indriya ane noindriyano (manano) upazamabhAva varte che? guru - (d) guru :- (45) guru :- (ema ja che). u - aparAdhakSamApanA sthAna ziSya :- khamAsamaNo ! devasiyaM vaikkamaM khAmemi ziSya :- kSamAzramaNa ! daivasikaM vyatikramaM kSamayAmi ziSya :- he kSamAzramaNa ! (mArAthI) divasabharamAM koI aparAdha thayo hoya, tenI huM kSamA mAMguM chuM.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMcA-3 guru :- (ahamavi khAmemi tuma) guru :- (ahamapi kSAmayAmi tvAm) zuru :- (DaM 55 tane mA chu) ziSya :- AvassiAe paDikkamAmi / ziSya :- AvazyakyA pratikrAmAmi / ziSya :- (caraNa-karaNa yogarUpa) AvazyakIthI je viparIta thayuM hoya tenuM I prtibhe| cha. ziSya :- khamAsamaNANaM devasiAe tittIsannayarAe AsAyaNAe, ziSya :- kSamAzramaNAnAM devasikyA trayastriMzadanyatarayA AzAtanayA, ziSya :- (Apa) kSamAzramaNa saMbaMdhI divasa daramyAna thayelI tetrIzamAMnI koIpaNa AzAtanAthI (lAgela pApanuM huM pratikramaNa karuM chuM.) jaM kiMci micchAe; maNa-dukkaDAe, vaya-dukkaDAe, kAya-dukkaDAe; . kohAe, mANAe, mAyAe, lobhAe; , savvakAliAe, savvamicchovayArAe, savvadhammAikkamaNAe AsAyaNAe me jo aiyAro kao, tassa khamAsamaNo ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / / 7 / / ... 'yat kiJcid mithyayA; 'mano-duSkRtatayA, vaco-duSkRtatayA, kAya-duSkRtatayA, 'krodha-yuktayA, mAna-yuktayA, mAyA-yuktayA, lobha-yuktayA; "sArvakAlikyA, sarvamithyopacArayA, sarvadharmAtikramaNayA AzAtanayA, 'mayA yo'ticAraH kRtaH 'taM kSamAzramaNa ! pratikrAmAmi, nindAmi, gaheM, AtmAnaM vyutsRjAmi / je kAMI mithyAbhAvathI, mana-huta35, vayana-huta35, Aya-huta35 (zAtanAthI); luthI, bhAnathI, bhAyAthI, domayI (thayera mAzAtanAthI); *sarva kALa saMbaMdhI AzAtanAthI), sarva mithyA upacArarUpa (AzAtanAthI); (ane) sarva (aSTa pravacana mAtArUpa) dharmane oLaMgavArUpa AzAtanAthI,
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra mArA vaDe je koI aticAra karAyo hoya, tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM, niMdA karuM chuM, garhA karuM chuM (ane duSkRtakArI evA mArA) AtmAne vosirAvuM chuM. vizeSArtha : 99 1 IcchAnivedana sthAna H icchAmi khamAsamaNo' ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe he kSamAzramaNa ! mArI zaktiono pUrNa upayoga karIne ane prANAtipAta Adi pApa pravRttiono tyAga karIne huM Apane vaMdana karavA IcchuM chuM. - - jainazAsanano siddhAMta che ke koIpaNa kArya gurubhagavaMtanI anujJA meLavIne ja karavuM joIe. A siddhAMta anusAra, vaMdana karavA Icchato ziSya paNa sau prathama potAnI IcchA gurubhagavaMtane jaNAvatAM kahe che : "he kSamAzramaNa ! huM Apane vaMdana2 ka2vA IcchuM chuM." A zabdo bolI ziSya, kSamAzramaNa evA gurubhagavaMtane potAnAM vaMdana svIkA2vA anurodha kare che. 1- vamAsamaLo - Adi zabdonA vizeSArtha mATe juo 'sUtra saMvedanA' bhAga-1, sUtra-3. yogazAstranI vRttimAM guruvaMdanano khAsa artha karatAM jaNAvyuM, 2 'vandanaM vandanayogyAnAM dharmAcAryANAM paJcaviMzatyAvazyakavizuddhaM dvAtriMzaddoSarahitaM namaskaraNam' 'vaMdana' eTale vaMdanane yogya dharmAcAryone 25 AvazyakothI vizuddha ane 32 doSothI rahita karavAmAM Avelo namaskAra. temAM 25 AvazyakanI gaNatarI teo A rIte karAve che H " do oNayaM ahAjAyaM kiikammaM bArasAvayaM / causiraM tiguttaM ca dupavesaM eganikkhamaNaM / / " - Avazyakaniryukti gA. 1202 (2) be avanata, (3) eka yathAjAta mudrA, (15) bAra Avartta (19) cAra zironamana (22) traNa gupti (24) be praveza ane (25) eka niSkramaNa je 32 doSo gurune vaMdana karatI vakhate TALavA yogya che, te nIce mujaba che : 1. AdarahInatA hovI, 2. akkaDAI rAkhavI, 3. utAvaLa ka2vI, 4. sUtrono avyakta uccAra karavo, 5. kUdako mArIne vaMdana karavuM, 6. parANe vaMdana karavuM, 7. AgaLa-pAchaLa halana-calana karavuM, 8. vaMdana samaye pharyA karavuM (jaLamAM mAchalAMnI jema), 9. manamAM dveSa rAkhIne vaMdana karavuM, 10. be hAtha DhIMcaNanI bahAra rAkhIne vaMdana karavuM, 11. bhayathI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 sUtrasaMvedanA-3 rAmAmaLo - kSamAzramaNa ! kSamAdi daza dharmo jemanAmAM pradhAnapaNe vartatA hoya temane kSamAzramaNa kahevAya che, athavA tapa, svAdhyAya ke dhyAnAdirUpa sAdhvAcAranI koIpaNa pravRtti jeo krodhAdi doSonA nAza mATe ane kSamAdi guNonI prApti mATe karatA hoya temane kSamAzramaNa kahevAya che. ahIM A zabda gurubhagavaMtanA saMbodhana mATe che. A sUtra dvArA AvA kSamAzramaNane vaMdana karavAnAM che. .. jijJAsAH kSamAzramaNane vaMdana zA mATe karavAnuM? tRpti parama sukharUpa mokSane Icchato ziSya samaje che ke kaSAyonA tyAga ane kSamAdi guNonA pAlana vinA sukha saMbhavita nathI, paraMtu te kaSAyono tyAga ane kSamAdi guNonI prApti pote svayaM karI zake e zakya nathI. guNasabhara gurubhagavaMtanA bahumAnathI ja AvA guNo pragaTI zake che. gurubhagavaMta pratye bahumAnabhAvane pragaTa karatI kriyA te ja A vaMdana-kriyA che. AthI guNavAna pratye bahumAnabhAva keLavavA ane tenI vRddhi karavA mATe, kSamAzramaNane punaH punaH vaMdana karavAnuM che. have vaMdana karavAnI IcchAvALo ziSya, potAne kaI rIte vaMdana karavuM che, te vyakta karatAM kahe che - rAvaLa niradigAra - "he bhagavaMta ! huM yApanakA ane naiSelikI vaDe Apane vaMdana karavA IcchuM chuM. vaMdana karavuM, 12. "anya paNa mane vaMdana karaze, mATe huM vaMdana karuM' evI buddhithI vaMdana karavuM, 13. maitrInI IcchAthI vaMdana karavuM, 14. hoziyArI batAvavA vaMdana karavuM, 15. svArthabuddhithI vaMdana karavuM, 16. corI-chUpIthI vaMdana karavuM, 17. ayogya samaye vaMdana karavuM, 18. krodhathI vaMdana karavuM, 19. ThapakAthI vaMdana karavuM, 20. rAjI rAkhavA vaMdana karavuM, 21. niMdA karatAM vaMdana karavuM, 22. vaMdana karyuM-na karyuM ne bIjI vAtomAM vaLagavuM, 23. koI dekhe to vaMdana karavuM, paNa aMdhAruM ke AMtaro hoya to khAlI UbhA rahI jaI vaMdana karavuM 24. Avarta vakhate hAtha barAbara lalATe na aDADavA, 25. rAja-bhAga (TekSa) cUkavavAnI mAphaka tIrthaMkaranI AjJA samajIne vaMdana karavuM, 26. lokApavAdamAMthI bacavA mATe vaMdana karavuM, 27. rajoharaNa tathA mastakane barAbara sparza na karavo, 28. ochA akSaro bolavA, 29. vaMdana karIne "marthIeNa vaMdAmi'khUba UMcethI bolavuM, 30. barAbara uccAra karyA vinA manamAM ja bolavuM, 31. khUba moTethI bolIne vaMdana karavuM, 32. hAtha jamAvIne badhAne ekasAthe vaMdana karavuM.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra yApanikApUrvaka vaMdana karavuM. eTale mana ane indriyone kAbUmAM laIne vaMdana karavuM arthAt mana, vacana, kAyAne anyatra jatAM aTakAvIne; manane gurunA guNasmaraNamAM parovIne, vANIne vinamra karIne, kAyAne suceSTAmAM sthApIne vaMdana karavuM. naiSedhikIpUrvaka vaMdana karavuM eTale pApa pravRttino tyAga karIne arthAt A kriyA karatAM kyAMya hiMsAdi pApa ke anya koI doSa na lAgI jAya, tevI pUrNa sAvadhAnI rAkhI, samaja ane zaktino pUrNa upayoga karIne vaMdana karavuM. ziSyano A rIte yApanikA ane naiSadhikIpUrvaka vaMdana karavAno prayatna ziSyamAM saMyama, kSamA Adi guNonI vRddhi karAve che. 101 A po bolatAM ziSya vinamrabhAve vinaMti kare che ke.- "he bhagavaMta ! ApanI bhakti karavA mATe mArI pAse koI viziSTa zakti nathI, ane Apane parakhavAnI paNa koI viziSTa buddhi nathI; topaNa jeTalI buddhi ane zakti che, te sarvano upayoga karI niravadyabhAve Apane vaMdana karavAnI mArI bhAvanA che. jo Apane yogya lAge to kRpA karI Apa anujJA Apo." ziSyanI vaMdana ka2vAnI IcchA jANyA bAda gurune jo evuM lAge ke A kriyAthI ziSyane avazya karmanI nirjarA thaze, to ziSyanI nirjarAmAM nimitta banavuM e potAnuM kartavya che, potAnuM aucitya che, ema vicArI, tyAre jo anya koI vizeSa kArya na hoya to ziSyane vaMdana karavAnI anumati ApatAM guru kahe che : [chateI] - tArI IcchA pUrNa kara. A rIte gurubhagavaMta anumati Ape paraMtu te vakhate gurubhagavaMta jo teo anya koI vizeSa kAryamAM vyasta hoya ane vaMdananI kriyAthI potAnA kAryamAM vikSepa thAya tevuM lAgatuM hoya to 'paDilaha' zabdathI 'hamaNAM nahi' tema kahe, athavA videLa zabdathI mana-vacana-kAyAthI vaMdana ka2vA pratiSedha kare. te vakhate ziSya 'masthaLa vaMmi' bolI saMkSepathI vaMdana karI pAcho phare. icchA-nivedana-sthAnanAM A pado bolatAM ane sAMbhaLatAM ziSya vicAre ke "jaina zAsananI sAmAcArI kevI adbhuta che ! AtmavikAsanI eka kriyA paNa svecchAthI karavAnI nathI, koInA kAryamAM aDacaNa UbhI thAya tema paNa karavAnI nathI. sva-para sauno AtmavikAsa thAya tema ja karavAnI che. huM mUDha Aja divasa sudhI ema mAnato hato ke svamati pramANe pravartavAthI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 sukha maLaze, svecchA pramANe kArya karavAthI AnaMda Avaze, paNa Aje samajAya che ke AjJAnA pArataMtrya vinA, guNavAna gurunA mArgadarzana pramANe cAlyA vinA, kyAreya sukha ke zAMti maLI zakatI nathI. vaMdana karavA mATenI A eka nAnI AjJA levA dvArA huM saMkalpa karuM chuM ke AvA guNavAna gurunI AjJA vinA have huM kyAMya AgaLa nahi vadhuM." 102 2. anujJApana sthAna : vaMdananI anujJA maLatAM ziSya gurune kahe che me miuggahaM aNujANaha karavAnI anujJA Apo. gurubhagavaMtanI khUba najIkamAM rahevAthI ziSyanAM malina vastra ke zarIrAdinA sparzathI gurudevanI AzAtanA na thAya, ane temanA ekAgrabhAve cAlatA kAryamAM vighna pedA na thAya tevA AzayathI ziSya haMmezAM gurubhagavaMtanA svadeha pramANa eTale ke ochAmAM ochuM guruthI 3 // hAthanuM aMtara (avagraha) rAkhe che; ane jyAre vaMdanAdi koI kArya upasthita thAya, tyAre gurunI anujJA laIne ziSya avagrahamAM praveza kare che. - he bhagavaMta ! mane mita avagrahamAM praveza AthI vaMdananI IcchAvALo ziSya 'anujJAnadda ne midaM' A zabdo bolI gurubhagavaMta pAse mita eTale ke nAnAmAM nAnA avagrahamAM praveza mATenI AjJA mAMge che. anujJA ApatAM gurubhagavaMta kahe che : [abunALAmi] - 'huM anujJA ApuM chuM' arthAt vaMdana karavAnI tArI bhAvanAne tuM pUrNa kara. gurunI anujJA maLatAM ja, traNa pAchaLanA, traNa AgaLanA ane traNa bhUminA ema nava saMDAsAnuM pramArjana karI mita avagrahamAM praveza karatAM ziSya kahe che : nisaIhi - pApapravRttino tyAga karuM chuM. deva-gurunA avagrahamAM praveza karatI vakhate pApapravRttino tyAga karavAnA saMkalparUpe tema ja mana-vacana-kAyAthI deva-gurunI koIpaNa prakAre AzAtanA na
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra 103 thaI jAya tenI vadhu sAvadhAnI mATe "nirIdi zabda bolAya che. A zabda bolatAMnI sAthe ja ziSya viziSTa jAgRtipUrvaka guNavAna gurunA guNomAM upayogavALo bane che. anujJApanasthAnanAM A padonA uccAraNa samaye manamAM evo bhAva jAgavo joIe ke guru mArI samakSa ja che ane huM teone vinamra bhAve vinaMti karuM chuM ke "he bhagavaMta ! kRpA karI mArI vaMdananI bhAvanAne sArthaka karavA mATe ApanI najIka AvavAnI mane rajA Apo." gurunI rajA maLatAM ja ziSya paNa guNavAna gurubhagavaMtanI koIpaNa prakAre AzAtanA na thAya te bhAva sAthe "nisadi' bolI gurunI najIka jAya ane bhAvapUrNa hRdaye guruvaMdanA mATe tatpara bane. 'nisIhipUrvaka mita avagrahamAM pravezIne, yathAjAta mudrAmAM eTale ke janma samaye bALakanI jevI mudrA hoya che tevI mudrAmAM, gurunI sAme besIne, guru pratye potAnA aMtaramAM vartatA ahobhAvanI vRddhi karavA mATe ziSya kahe che - govArtha saMgAsaM vamaLo che ! viTAmo - he bhagavaMta ! adhaHkAyarUpa ApanA caraNane mArI kAyA vaDe sparza karuM chuM. tema karatAM Apane koI takalIpha thAya to kRpA karI mane kSamA karazo.. A zabdo bolatAM ziSya gurunAM caraNano traNa vAra sparza kare che. pratikramaNa AdinI kriyAmAM dareka mATe caraNasparza zakya nathI. tethI sAdhuo rajoharaNamAM ane zrAvako caravaLAmAM gurunA caraNanI sthApanA karIne "ga-do-I-caM--- saMsa" nA pratyeka akSarane chUTA pADI spaSTa svare bole che. te A rIte - 'sa' akSara rajoharaNane daze AMgaLIthI sparza karatAM bole che, do' akSara lalaTane daze AMgaLIthI sparza karatAM bole che, ' akSara rajoharaNane daze AMgaLIthI sparza karatAM bole che, jaM' akSara lalATane daze AMgaLIthI sparza karatAM bole che, a' akSara rajoharaNane daze AMgaLIthI sparza karatAM bole che, ane '' akSara lalATane daze AMgaLIthI sparza karatAM bole che. ahIM vaMdananA traNa Avarta niSpanna thAya che. saMpa pada, rajoharaNa ke caravaLA upara gurucaraNanI karela sthApanA upara be
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 savaLA hAtha rAkhI, banne hAthanI hatheLI upara mastaka mUkI, zIrSanamana karatAM bole che. ahIM paheluM zironamana thAya che. 104 A pada bolatAM, jeonA eke eka Atmapradeza kSamAdi guNothI bharelA che, tevA gurunAM caraNano ziSya sparza kare che, ane jANe zarIramAMthI vIjaLI pasAra thatI hoya tema potAnA AtmAmAM koI navI ja cetanAno saMcAra thato hoya tevo anubhava kare che. vaLI gurunI sAdhanAthI pAvana banelI cetanA jANe potAnA AtmAnA pratyeka pradezane pAvana na karI rahI hoya tevuM saMvedana kare che. A rIte gurucaraNano sparza karato ziSya atyaMta AnaMda vibhora banI jAya che. Ama chatAM guru pratye prazasta rAga hovAthI te viveka cUkato nathI. vivekapUrvaka joDelA be hAtha lalATe lagADI te namratAsabhara kahe che : gharmALaDyo me ! vijJAmo - arthAt meM ApanAM caraNano sparza karyo tenAthI ApanA manamAM koI glAni thaI hoya ke zarIrane koI takalIpha pahoMcI hoya to mane kSamA karajo ! gurunA tana-manane leza paNa pIDA na thAya tevI bhAvanA ziSyanA manamAM cokkasa hoya che, chatAM paNa atyAre gurunI pavitra kAyAno sparza karavo, ziSyane potAnA zubhabhAvanI vRddhino upAya lAgI rahyo che. tethI ziSya sAdhanAthI pavitra banelI gurunI kAyAno sparza to kare che, paraMtu potAnA kaThora hAthanA sparzathI kadAca gurune glAni thatI haze, tenuM duHkha paNa vivekI ziSyane thAya che. tethI duHkhArdra hRdaye te kahe che - 'bhagavaMta ! mAro A aparAdha che, te badala mane kSamA Apazo.' kAyika khedanA parihAra mATe je ziSya ATalo yatna karato hoya te ziSya gurunA manane leza paNa kheda na thAya te mATe gurvAjJApAlanamAM kevo tatpara raheto hoya ! teno Acho khyAla A pada dvArA AvI zake che. anujJApanasthAnanA zabdo bolatAM ane sAMbhaLatAM ziSya vicAre che ke, "rAgIonI najIka jaI, rAgI pAtrono sparza karI rAgane vadhAravAnuM kAma to huM anaMta kALathI karato Avyo chuM, paraMtu Aje mAro puNyodaya pragaTyo che ke vairAgI gurubhagavaMtane sparza karI mArA rAgane toDavAno. mane moko maLyo che. huM Aje dhanya banyo chuM."
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra 105 3. avyAbAdhApRcchA sthAna guruvaMdana karyA pachI gurubhagavaMtanI sukhAkArI jANavA Icchato sAdhaka teozrInI sAdhanA saMbaMdhI pRcchA kare che : dhvaciMtAdi vasumeLa be divaso vaLato ? - alpa phlezavALA he bhagavaMta! Apano divasa bahu sukhapUrvaka pasAra thayo che ? gurunA saMyamapUta zarIrano sparza karavApUrvaka guruvaMdana karIne AnaMdita thayelo ziSya, gurune sukha-zAtAnI pRcchA karatAM kahe che : "he bhagavaMta ! Apa ratiaratirUpI klezanA bhAvothI to para thaI gayA cho; kema ke bAhya vastuno bhAva ke abhAva Apane akaLAvI zakato nathI, anukULa ke pratikULa paristhiti Apane vyagra karI zakatI nathI, satkAra ke sanmAna Apa mATe ahaMkArajanaka nathI banI zakatA, apamAna ke tiraskAra Apane dIna-hIna banAvI zakatAM nathI. AthI ApanuM aMtaraMga mana to pIDAmukta haze ja, paraMtu karmAdhIna A kAyAmAM pIDAnI saMbhAvanA che. tethI Apa pratyenA sabhAvanA kAraNe pUchuM chuM ke Apano divasa sukhapUrvaka pasAra thayo che ne ?" A sAMbhaLI guru uttara ApatAM kahe che - ti]i - "tuM kahe che tema ja che arthAt mAro divasa sukhapUrvaka pasAra thayo che. gurubhagavaMta saMyamajIvananI sarva kriyA dvArA AtmabhAvane vikasAvavA mATe satata prayatnazIla rahe che. A kAraNe teo cittathI svastha hoya che ane Atmika AnaMdane anubhavatA hoya che. AvA guru ziSyane kahe che - "mAro divasa khUba sukhapUrvaka pasAra thayo che." A zabdo sAMbhaLI ziSyane atyaMta AnaMda thAya che. A AnaMda gurunA satkAryanI anumodanA svarUpa che. gurubhagavaMtanA svAthya aMgenI ziSyanI ciMtAno bhAva, ane "tahatti' rUpa guruno pratyuttara sAMbhaLI pragaTelo AnaMdano bhAva, A banne zubha pariNAmo, guNaprAptimAM vighnakartA karmono nAza karavA dvArA ziSya mATe guNaprAptinuM kAraNa bane che. avyAbAdhA-pRcchA-sthAnanA A pado bolatAM ane sAMbhaLatAM ziSya vicAre ke, "jenA svAsthanI surakSAmAM kAMI vaLavAnuM na hatuM tevA kuTuMba-parivAra, snehIsvajanonA zarIranI khoTI ciMtAo karI meM mAro kImatI samaya ane zaktio veDaphI che ane ghaNAM karmo bAMdhyAM che. mAruM sadbhAgya che ke Aje saMsArasAgarathI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 sUtrasaMvedanA-3 tAranAra sadguru bhagavaMta mane maLyA che. tana ane mana dvArA teo mArA jevA aneka upara bhAvopakAra karI rahyA che. have mArI pharaja che ke mArA zarIranA bhoge paNa temanI surakSA karavI; kema ke temanA zarIranI sAnukULatAmAM amArA saunA AtmAnI anukULatA che. temanA dravyaprANanI abAdhAmAM amArA bhAvaprANo abAdhita che. temano divasa sAro thAya temAM ja amAro divasa, ghaDI ane paLa sudharavAnI che." 4. saMyamayAtrApRcchA sthAna: divasa saMbaMdhI sukhazAtAnI pRcchA karyA pachI ziSya gurunI saMyamayAtrA viSe pRcchA kare che : gattA me ? - he bhagavaMta! ApanI tapa ane saMyamarUpa yAtrA (sukhapUrvaka) varte che? vinayanI vRddhi mATe punaH puchAyelo A prazna sAMbhaLI gurUbhagavaMta paNa kahe che : ['tuma pi vaTTa] ?mArA tapa-saMyama to suMdara cAlI rahyAM che, tArA paNa tapasaMyama pragatinA paMthe varte che ? A sAMbhaLIne ziSyane atyaMta harSa thAya che. ene thAya che ke mArI paNa hitaciMtA karanArA guru mArA mAthe che. Ama, arasa-parasa tapa-saMyamanI pRcchAthI saMyama pratyeno AdarabhAva atyaMta vRddhi pAme che. pariNAme cAritrAdi guNaprAptimAM viddha karanArAM karmono vinAza thAya che, ane prApta thayela cAritranI vRddhi thAya che. A padanA traNa akSaro viziSTa rIte bolAya che, te A rIte ga' - zabda anudAtta svarathI bolAya che, ane tyAre be hAtha vaDe rajoharaNa ke caravaLA uparanI gurucaraNanI sthApanAne sparza karavAmAM Ave che. 3. DAra - manudAtta - svarita - dareka svaranA DAtta, anudAtta ane svarita e pramANe traNa bheda hoya che. pUrvakALamAM 39tta Adi traNe svarono prayoga lokamAM paNa karavAmAM Avato hato, paraMtu hAla A svarono pracAra lokamAM naSTaprAya thaI gayo che. pANinI vyAkaraNamAM svaranA A traNe bhedonI vyAkhyA spaSTa karavAmAM Avela che. sAtta: - 2 / 2 / 22 T. tAlvAdiSu sthAneSUkhaMbhAge niSpanno'judAttasaMjJaH syAt / . tAlu Adi uccAraNa sthAnamAM uparanA bhAgamAMthI je svara bolAya te kalAtta kahevAya che. keTalAka loko moTethI bolAya te sAra ema mAne che, paraMtu te ayogya che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra 107 tA' - zabda svarita svare bolAya che ane tyAre caraNasthApanA parathI uThAvI lIdhelA hAtha moM tarapha savaLA karavAmAM Ave che. "' - zabda udAtta svarathI bolAya che ane tyAre dRSTi guru samakSa rAkhI baMne hAthanA dase AMgaLAM lalATe lagADavAmAM Ave che. saMyamayAtrApRcchA sthAnanAM A pado bolatAM ane sAMbhaLatAM ziSya vicAre ke, "kuTuMba parivAranI, khAvA-pIvAnI ane paisATakAnI ciMtAmAM meM mAro janmAro phogaTa gumAvyo. jaina zAsananI kevI balihArI che ! guru-ziSyanA kevA saMbaMdho che! ahIM AtmA ke AtmAnA guNo sivAya koIne koI ciMtA ja nathI. A ja to sAcI maitrI che, A ja kharI pArivArika bhAvanA che. vAstavika sukhano A ja sAco mArga che. mAro mahAna puNyodaya che ke AvA yogIonA kuLamAM mane sthAna maLyuM che, AvA parivAranA sabhya banavAnuM mane saubhAgya sAMpaDyuM che. basa, A parivAranA sabhya tarIke huM paNa A rIte arasa-parasa saunA AtmAnI ciMtA karanAro thAuM." 5. yApanApRcchA sthAna : tapa-saMyamanI pRcchA thayA bAda have saMyamasAdhanAmAM upayogI mana ane indriya saMbaMdhI pRcchA karatAM ziSya kahe che : nIrgharanudAttaH - 2 / 2 / rU0 || tAlvAdiSu sthAneSvadhobhAge niSpanno'janudAttasaMjJaH syAt / tAla Adi uccAraNa sthAnanA nIcenA bhAgamAMthI je bolAya te manuvA kahevAya che. samAra: svarita: - 2 .2 rU udAttAnudAttatve varNadharmo samAhriyete yasmin so'c svaritasaMjJaH syAt / tAla Adi sthAnonA uparanA ane nIcenA ema baMne bhAgothI je bolAya te svarita: kahevAya che. hAla teno prayoga vedamAM jovA maLe che. vedamAM A svarono saMketa cihno dvArA karavAmAM Avyo che. 39tta mATe koI cihna nathI hotuM, manuddAtta svaranI nIce ADI rekhA tathA svarita svaranI upara UbhI rekhAnuM cihna hoya che. jema ke ... 364 - 5 / rU . 3 vagere... anudAtta - 3 / rU. 3 | vagere.. svarata - ma phA kA vagere.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 naLanuM 5 me ?- he bhagavaMta ! ApanuM mana ane indriyo upazama Adi prakAra vaDe saMyamita varte che ? 108 mana ane indriyo e sAdhanAnuM eka aMga che. te sArAM hoya to mokSanI sAdhanA sArI rIte thaI zake che ane rogAdinA kAraNe ke anya koI kAraNe temAM upadrava Ave to sAdhanAmAM zithilatA Ave che, tapa-saMyamAdinI kriyA kathaLe che ane AtmAnA AnaMdamAM oTa Ave che. satata saMyamanI sAdhanA karatA gurubhagavaMtanAM mana tathA indriyo prAyaH to saMyamita hoya che, tethI upazamabhAvamAM ja hoya che; Ama chatAM koI vizeSa nimitto maLatAM kyAreka chadmastha gurubhagavaMtanuM mana paNa udvigna, utsuka ke Avezayukta thaI zake che. jyAre mana AvuM bane tyAre tapa ane saMyamanI sAdhanA paNa AtmAno AnaMda prApta karAvI zakatI nathI. A kAraNe gurunA sukhanI satata ciMtA karato ziSya pUche che : "bhagavaMta ! ApanAM mana ane indriyo rogarahitapaNe upazamabhAvamAM varte che ? arthAt mana ane indriyo dvArA ApanI saMyamasAdhanA suMdara cAle che ne ?" vaMdanArthI sAdhakane saMyamAdi guNo pratye atyaMta bahumAna che, AthI te A rIte gurunA saMyamanI ciMtA karatAM prazno pUchIne gurunA saMyamasAdhaka yogonI anumodanA kare che, ane te dvArA potAnA saMyama Adi yogonI vRddhi kare che. guru pratyeno A vinaya ziSyamAM paNa upazamAdi guNo pragaTAve che. A praznano javAba ApatAM guru kahe che [a] - 'hA' e pramANe ja che. - 'tuM je prakAre pUche che te prakAre ja mAruM mana ane mArI indriyo upazamabhAvamAM sthira che.' A sAMbhaLI ziSyane atyaMta harSa thAya che, tenuM citta pramudita thAya che. AthI tenAmAM te guNaprApti mATenI zaktino saMcaya thAya che, je paraMparAe tene asaMgabhAva sudhI pahoMcADe che. jijJAsA : 'vahusumeLa me' - pada dvArA Apano divasa sukhapUrvaka pasAra thayo che ? tema pUchavAthI pachInA baMne praznonA javAba AvI jatA hatA, chatAM saMyamayAtrA ane yApanikA viSayaka alaga prazna pUchavAnuM kAraNa zuM ?
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra 109 tRptiH guru saMbaMdhI aneka kAryomAM tapa ane saMyamarUpa kAryanuM vizeSa prAdhAnya che, mATe gattA me' zabdathI saMyamayAtrA saMbaMdhI alaga pRcchA karavAmAM AvI che. vaLI, AtmAbhimukha banelA gurubhagavaMtone indriyo ane mananA rogo sAdhanAmAM bAdhaka nathI banatA, rogAdi pratikULatAmAM paNa teo to mastIthI potAnI sAdhanA karatA hoya che, paraMtu guru pratyenI bhaktivALA sAdhakane evI satata bhAvanA rahe che ke mArA gurubhagavaMtanI indriyo ane mana anukULa haze, rogAdi pIDAthI rahita haze, to te uttama sAdhanA karI zakaze. AthI "navani ' zabda dvArA te mana ane indriya saMbaMdhI alaga pRcchA kare che. A zabdo paNa prathamanAM be padonI jema viziSTa rIte bolAya che. te A rIte - - anudAtta svare, caraNa-sthApanAne sparza karatAM, a - svarita svare, lalATa tarapha madhyamAM AvatAM hAtha savaLA karIne, bin - udAtta svare, lalATe sparza karatAM, i - anudAtta svare, caraNa-sthApanAno sparza karatAM, 4 - svarita svare, lalATa tarapha madhyamAM AvatAM hAtha savaLA karIne, me - udAtta svare, lalATe sparza karatAM, , , ahIM vaMdananA bIjA traNa Avarta niSpanna thAya che. Ama kula be vaMdananA bAra Avarta thAya che. thApanApucchasthAnanAM A pado uccAratAM ane sAMbhaLatAM ziSya vicAre ke, "kyAM mArI aniyaMtrita Indriyo ane mana ane kyAM mArA gurubhagavaMtanAM sadA upazamabhAvamAM jhIlatAM mana ane indriyo ! AvA gurubhagavaMtane namaskAra karI aMtaranI eka abhilASA che ke huM paNa kaSAyono upazama karavA sakSama banuM ane temanI kRpAne pAmI anAdikALathI viSayomAM Asakta banelI mArI Indriyone paNa saMyamita banAvuM." . aparAdhakSamApanA sthAna : A rIte saMyamAdiviSayaka pRcchA karyA bAda, guNavAna gurunI AzAtanA bhavabhramaNa vadhAranAra hoI, bhavabhIru ziSya potAnA aparAdhanI kSamApanA karavA kahe che -
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 svAmemi ghamAsamaLo ! devasijha vAma - he kSamAzramaNa ! divasa daramyAna thayelA vyatikrama=aparAdhonI huM kSamA mAMgu chuM. 110 ziSya gurune kahe che ke - "he bhagavaMta ! AjanA divasa daramyAna vinaya, vaiyAvacca Adi koIpaNa kArya karatAM anAbhogathI, sahasAtkA2thI ke kaSAyAdi doSone AdhIna thaIne ApanA pratye mAro koIpaNa avinaya, aparAdha thayo hoya to tenI huM kSamA yAcuM chuM." kayA kayA aparAdho hoI zake che, tenI spaSTatA AgaLa sUtrakAra svayaM ja karavAnA che. A pada bolatI vakhate guNavAna guru pratye thayela aparAdhanuM smaraNa ane AvA aparAdho punaH punaH na thAya tevA prayatna sAthe gurubhagavaMta pAse kSamApanA karavI joIe, to ja pramAdAdi doSothI thatA aparAdho aDhakI zake, paraMtu upayogazUnyatAthI A pado bolavAmAM Ave to koI artha sare nahIM. ziSyanA A zabdo sAMbhaLI guru kahe [annanavi hrAmemi tuma] - huM paNa tane khamAvuM chuM. ziSyanA hita mATe guru paNa jyAre sAraNA, vAraNA, coyaNA ke paDicoyaNA kare che, tyAre koIvAra potAnI asahiSNutAnA kAraNe kaSAyane AdhIna thavAyuM hoya athavA to potAne samarpita ziSyanI hitaciMtA karavI e gurunuM kartavya che, Ama chatAM pramAdAdi doSonA kAraNe ziSyanA hitanI upekSA thaI hoya to A zabdo dvArA guru paNa ziSya pAse kSamAyAcanA kare che. jijJAsA : guru pratye thayelA aparAdhonI ziSya kSamA mAMge te to barAbara che, paraMtu guru ziSya pAse kSamA mAMge e zuM yogya che ? tRpti : jainazAsana atyaMta vivekapradhAna che ane sUkSma bhAvone jonAra che. koInA paNa azubha bhAvo ahita karanArA ja hoya che, pachI te gurunA hoya ke ziSyanA. AthI je ziSyanI javAbadArI gurue svIkArI hoya, tenA hitanI upekSA ke tenA 4 1. ziSyane kartavyanuM smaraNa karAvavuM te sAraNA che. 2. ziSyane komaLa zabda dvArA akartavyathI aTakAvavo te vAyaNA che. 3. komaLa zabdothI sAraNA-vAyaNA karavA chatAM pariNAma na Ave tyAre kaThora zabdothI sAraNA-vAyaNA karavI te coyaNA che. 4. kaThora zabdothI sAraNA-vAyaNA karavA chatAM pariNAma na Ave tyAre tarjana-tADana Adi dvArA sAraNA-vAyaNA karavI te paDicoyaNA che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguruvaMdana sUtra 111 pratye kaSAyakRta anucita vartana guru mATe paNa karmabaMdhanuM nimitta bane che. AthI AvI koIpaNa bhUla thaI hoya to punaH AvI bhUla na thAya tevA bhAvapUrvaka guru paNa A zabdo dvArA kSamA mAMge te yogya ja che, ane A temanI mahAnatA paNa sUcave che. tyArapachI sAmAnyathI khamAvatAM ziSya kahe che : sAvasiMcAI parimAmi - AvazyakI saMbaMdhI huM pratikramaNa karuM chuM. divasa daramyAna avazya karavA yogya caraNa-karaNanA je yogo che, tene AvazyakI kahevAya che. te sarve gurune AdhIna banIne apramattabhAve karavAnA che; paraMtu pramAdAdi doSone kAraNe te kartavyo gurue batAvelI rIte na karyA hoya, gurue kahyuM tema bAhya rIte karyuM hoya, paraMtu te kAryanuM joDANa Atmika bhAvo sAthe na karyuM hoya, mana, vacana ane kAyAnA yogonuM lakSya sAthe joDANa thAya te rIte temane pravartAvyA na hoya, to te sarva AvazyakI saMbaMdhI aparAdho che. te sarva aparAdhonuM he bhagavaMta ! huM pratikramaNa karuM chuM arthAt punaH te aparAdha na thAya te rIte huM tenAthI pAcho vaLuM chuM. sAmAnyathI sarva aparAdhonI kSamApanA karyA bAda have vizeSa kSamApanA karavA mATe ziSya kahe che - ghamAsamAM revasiyA, sAsAyaUINa tittirANa - divasa daramyAna Apa kSamAzramaNanI tetrIzamAMthI koI paNa AzAtanA thaI hoya, (tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM, guruvaMdanabhASyAdi graMthomAM guru saMbaMdhI tetrIza AzAtanAo batAvavAmAM AvI che. A tetrIza AzAtanAone dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa cAra prakAramAM vibhAjita karI zakAya. suyogya ziSya saMyamasAdhanAne anukULa koI paNa uttama vastunI prApti thAya tyAre tenA dvArA jJAnAdi guNa-paryAyamAM adhika evA gurubhagavaMtanI bhakti karavI 5. "anAmi ne miTiM' - A zabdo dvArA ziSya gurunA mita avagrahamAM praveza karavAnI anujJA mAMgI hatI ane nirIdi kahI avagrahamAM praveza karyo hato. tyArabAda avagrahamAMthI bahAra nIkaLatAM mAvadi sAmAcArInuM pAlana karavA mATe mAsigANa zabda bolI te avagrahamAMthI bahAra nIkaLe che. bIjIvAra jyAre vaMdana karAya che tyAre avagrahamAM rahIne ja AlocanAdi kAryo karavAnA hovAthI AvesigAI zabdano prayoga karavAnI jarUra rahetI nathI. 6. tetrIza AzAtanAnI gaNatarI nIce mujaba karavAmAM Ave che - (1) kAraNa vinA gurunI lagolaga AgaLa cAlavuM.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 joIe, jethI temanAmAM rahelA guNonI anumodanA thAya ane sAdhanAmAM sahAyaka evI te sAmagrI dvArA gurubhagavaMta paNa potAnA saMyamAdinI vRddhi karI zake. Ama 112 (2) kAraNa vinA gurunI lagolaga bAjumAM cAlavuM. (3) kAraNa vinA gurunI pAchaLa taddana najIka cAlavuM. (4) kAraNa vagara gurunI AgaLa ja UbhA rahevuM. (5) kAraNa vagara gurunI bAjumAM lagolaga UbhA rahevuM. (6) kAraNa vagara gurunI pAchaLa taddana najIka UbhA rahevuM. . (7) kAraNa vagara gurunI AgaLa besavuM. (8) kAraNa vagara gurunI taddana bAjumAM besavuM. (9) kAraNa vagara gurunI pAchaLa najIka besavuM. (10) gurunI pahelAM sthaMDila-bhUmithI pAchA pharavuM. (11) guru koI sAthe vAtacIta kare te pahelAM pote vAtacIta karavI. (12) guru sAthe ja bahArathI AvavA chatAM pahelAM 'IriyAvahIya' karavA. (13) gocarI bIjA pAse AlocyA pachI guru pAse AlocavI. (14) gocarI bIjAne batAvIne pachI gurune batAvavI. (15) gurunI rajA vinA gocarI koIne ApavI. (16) prathama bIjAne nimaMtraNa ApI pachI gurune niyaMtraNa devuM. (17) gurune je-te ApI daI sAruM sAruM pote laI levuM. (18) guru rAtre 'koI jAge che ?' evo prazna pUche, tyAre jAgavA chatAM javAba na Apavo. (19) rAtri sivAyanA samayamAM paNa javAba na Apavo. (20) guru mahArAja bolAve to Asana para beThAM beDrAM ke zayanamAM sUtAM sUtAM javAba Apavo. (21) guru bolAve to 'zuM che ?' ema bolavuM. (22) gurune tuMkArAthI bolAvavA. (23) 'tameya ALasu cho' ema kahI temaNe kaheluM kAma na karavuM. (24) ghaNA UMcA ane karkaza sva2thI vaMdana karavuM. (25) guru vAtacIta karatA hoya ke upadeza ApatA hoya tyAre, vacce DahApaNa DahoLavuM ke 'A Ama che, tema che,' vagere. (26) 'tamane pApa nathI lAgatuM ? - vAta ema nathI' vagere bolavuM. (27) guruvAkyanI prazaMsA na karavI. (28) guru dharmakathA karatA hoya te veLA 'have mUko e vAta ! bhikSAveLA, sUtraporisIveLA ke AhA2veLA thaI che,' vagere bolavuM. (29) guru vAta karatA hoya tyAre vacce bolavuM, gurunI vAta toDI nAMkhavI. (30) guru sAme samAna Asane, sarakhA Asane ke UMcA Asane besavuM. (31) pote vizeSa dharmakathA kahevI. (32) gurunA Asanane paga lagADavo athavA bhUlathI lAgI jAya to khamAvavuM nahi. (33) gurunI zayyA ke Asana para besavuM. - guruvaMdana bhASyA gA. 35-36-37
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra chatAM, pramAda ke nirvicArakatAnA kAraNe maLelI sArI vastuthI guNavAna gurunI bhakti ka2vAne badale te cIjano upayoga pote karyo hoya to te gurubhagavaMtanI dravyaviSayaka AzAtanA che.. 113 gurunA kAryamAM vighnarUpa na banAya athavA koIpaNa rIte gurunI AzAtanA na thAya, te mATe guNavAna sAdhako kAraNa vinA gurunI khUba najIka besatA, UThatA ke cAlatA nathI. Ama chatAM pramAda ke ajJAna AdithI najIka javA rUpe AzAtanA thaI hoya to te gurubhagavaMtanI kSetraviSayaka AzAtanA che. guNavAna gurubhagavaMta jyAre bolAve ke koI prazna pUche athavA to koI kArya cIMdhe tyAre ziSye vinayapUrvaka vinA vilaMbe pratyuttara Apavo joIe, tema ja cIMdhela kArya tarata ja karavuM joIe; paraMtu pratyuttara ApavAmAM ke kArya ka2vAmAM kyAreka vilaMba thayo hoya to te gurubhagavaMtanI kALaviSayaka AzAtanA che. guNanA sAgara gurubhagavaMta pratye azraddhA ke anAdaranA pariNAmapUrvaka manavacana ane kAyAthI koI paNa prakAranuM anucita vartana thayuM hoya to te gurubhagavaMta pratyenI bhAvaviSayaka AzAtanA che. A pado bolatAM ziSyanA hRdayamAM evo bhAva hovo joIe ke "guNavAna gurubhagavaMtanI mArA hAthe koI paNa prakAranI AzAtanA na ja thavI joIe. Ama chatAM pramAdAdi koI doSathI jo koI AzAtanA thaI hoya to tevI bhUlonuM punarAvartana na thAya te mATe huM gurubhagavaMta pAse kSamA mAMguM chuM" A rIte tetrIza AzAtanAmAMthI je je AzAtanA thaI hoya, tene yAda karIne duHkhArdra hRdaye, vinamrabhAve gurubhagavaMta pAse kSamA mAMgavAnI che. tetrIza AzAtanArUpa aticAra batAvyA pachI, have anya aticAro darzAvatAM kahe che . - - naM hrivi micchA - je kAMI mithyAbhAva vaDe (meM je koI aticAra karyo hoya tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM.) mithyAbhAva eTale khoTo bhAva. gurue je bhAvamAM kahyuM hoya tenAthI UlaTuM samajavuM. gurue hita mATe karelI sUcanAnA saMdarbhamAM paNa evA vicAro karavA ke badhA ja AvI bhUlo kare che topaNa gurubhagavaMta mane ja kahe che, bIjAne kAMI kahetA nathI. temane mArA pratye dveSabhAva che ane bIjA pratye lAgaNI che. AvA avaLA vicAro mithyAbhAvarUpa hoI gurunI AzAtanA che;
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 sUtrasaMvedanA-3 hakIkatamAM sadguru bhagavaMtone kyAreya koInA pratye pakSapAta hoto nathI. teo to mAtra guNanA rAgI hoya che ane doSanA dveSI hoya che. doSavAna vyakti pratye temane dveSa nathI hoto, paraMtu teo pratye temane mAtra karuNAbuddhi hoya che. karuNAbuddhithI ja tene sudhAravA teo yatna karatA hoya che. AvA prasaMge coyaNA karatAM temane kyAreka kaDavA zabdo bolavA paDe che, bahArathI Aveza paNa batAvavo paDe che; paraMtu aMdarathI to teo zAMta, prazAMta ane niSpakSa ja hoya che. AvA karuNAsAgara gurubhagavaMta viSayaka koIpaNa avAstavika vicAraNA karavI e gurunI mithyAbhAvarUpa AzAtanA che. jANe-ajANe AvA mithyAbhAvathI divasa daramyAna koI AzAtanA thaI hoya to A pada dvArA tenI niMdA karavAnI che. ma-kuMdaDA, vaya-kuMdaroDA, chAya-kuMdaroDANa - mana saMbaMdhI duSkRtya, vacana saMbaMdhI duSkRtya ane kAyA saMbaMdhI duSkRtyarUpa (AzAtanA vaDe mane je koI aticAra lAgyo hoya, tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM.) "gurubhagavaMta to pakSapAtI che, potAnI sevA kare te ja temane sArA lAge che, pelA ziSyane bhaNAve mane bhaNAvatA nathI, bIjAne samaya Ape che mAre mATe to temanI pAse samaya ja nathI" - A prakAre kaSAyane AdhIna thaIne guru mATe anucita vicAraNAo karavI te mana saMbaMdhI duSkRtyo che. gurubhagavaMta sAthe vinayapUrvaka vAtacIta na karavI, puchAtA praznano temane saMtoSa thAya tevo javAba na Apavo, temanI sAme UMcA avAje bolavuM vagere vANI saMbaMdhI duSkRtyo che. potAnAM malina vastro ke gAtrano gurunA zarIrane sparza thAya tema cAlavuM, te rIte besavuM, gurunA Asanane paga lagAvavo, AvezamAM AvI guru sAthe TapATapI karavI, vaMdanAdi kriyA vinA gurunA zarIrano lAgaNIvaza sparza karavo ke temane sparza karIne besavuM-UThavuM vagere sarva kriyAo kAyA saMbaMdhI duSkRtyo che. A pado bolatAM mana-vacana-kAyAnAM duSkRtyone yAda karI, tenA pratye jugupsAbhAva pedA karI, tenI niMdA, gaha karavAnI che ane punaH tevI bhUla na thAya tevo saMkalpa karavAno che. vahANa, mAchaNa, mAyA, homAI - krodhaMthI-mAnathI-mAyAthI-lobhathI (je koI AzAtanA karI hoya tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM.)
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra krodhane AdhIna thaIne gurubhagavaMta sAthe anucita vartana karavuM, temanAM hitakArI vacanone sAMbhaLI AvezamAM AvI javuM, akaLAIne UMcA svare bolavuM, mArAmArI sudhI AvI javuM vagere koIpaNa pravRtti thavI te krodhathI thayela gurunI AzAtanA che. 115 abhimAnapUrvaka, pote guru karatAM vadhAre jANe che tevuM batAvavAnI IcchA, guru pAsethI mAnanI apekSA, guru dvArA mAna na maLatAM guru mATe game tema vicAravuM ke bolavuM, goSThAmAhila AdinI jema mAnane AdhIna thaIne gurunI vAtano svIkAra na karavo te mAnathI thayelI gurunI AzAtanA che. gurunI sAthe chaLakapaTabharyuM vartana ka2vuM, hRdayamAM na hoya tevo bhAva guru samakSa 2jU ka2vo, potAnI IcchA pUrI karavA vinayaratna sAdhunI jema bahArathI vinayInamra hovAno dekhAva karI, aMdarathI guru pratye vairabhAva rAkhavo, temane parezAna ka2vAnI vicAraNA karavI, AvIM koIpaNa pravRtti karavI te mAyAthI thayelI gurunI AzAtanA che. bhaNavA vagerenA lobhathI guru je kArya batAve te na karavuM athavA jema-tema karI mUkI devuM, guru mane bhaNAve ke sArA AhAra, vastra Adi Ape evA lobhathI gurunI sevA karavI, gurue ApelAM potAnAM upakaraNo vagere koIne na ApavAM paDe mATe saMtADIne rAkhavAM, AvI koIpaNa pravRtti thavI te lobhathI thayelI gurunI AzAtanA che. A pado bolatAM divasa daramyAna kaSAyane AdhIna thaI guru saMbaMdhI sUkSma yA bAdara je koI azubha vANI, vartana ke vicAra thayA hoya tene smaraNamAM lAvavA joIe. 'meM A khUba khoTuM karyuM che' tema vicArI tIvra pazcAttApanA bhAvapUrvaka tenI kSamA mAMgavI joIe. savvAhiJAt - sarva kALa saMbaMdhI (bhUtakALamAM, bhaviSyakALamAM ane vartamAnakALamAM thayelI AzAtanAthI meM koI paNa aticAra sevyA hoya tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM.) A bhavamAM ke pUrvanA bhavomAM guru pratye azraddhA karI hoya, avinaya karyo hoya ke mana-vacana-kAyAthI koI AzAtanA karI hoya te bhUtakALa saMbaMdhI gurunI AzAtanA che. guru taraphathI asaMtoSa thatAM, 'avasare gurune saMbhaLAvI daIza, temanuM kAMIka aniSTa karIza' - AvuM vicAravuM ke bolavuM te bhaviSya saMbaMdhI gurunI AzAtanA che. vaLI, vartamAnamAM gurunI bhakti, vinaya, vaiyAvacca na karavAM, guru
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 pratye koI viparIta bhAva rAkhavo te vartamAna saMbaMdhI gurunI AzAtanA che. jijJAsA - vartamAna ane bhaviSya saMbaMdhI gurunI AzAtanAno to khyAla AvI zake, paraMtu A bhavamAM ajANatA karelI guruAzAtanA ke pUrva bhava svarUpa bhUtakALamAM thayelI gurunI AzAtanAno khyAla kaI rIte Ave ? 116 tRpti - puNyanA udayathI vartamAnamAM guNavAna gurubhagavaMta prApta thayA pachI gurucaraNe jIvana samarpita ka2vAno bhAva ane prayatna hovA chatAM paNa, jo temanA pratye zraddhA pragaTatI na hoya, sAco samarpaNabhAva Avato na hoya, Adara ke bahumAna ke na thatAM hoya, temanI AjJAmAM vikalpo UThatA hoya ke bhakti ka2vAno ullAsa na thato hoya to samajavuM joIe ke bhUtakALamAM guru saMbaMdhI koI AzAtanA thaI haze. jema ke, bhUtakALamAM puNyayoge sadguru maLyA paNa haze, paraMtu mAnAdi doSonA kAraNe tyAre sadgurunI AjJA nahIM svIkArI hoya, temanA pratye Adara ke bahumAnabhAva nahIM rAkhyo hoya, temano vinaya nahIM jALavyo hoya, AjJAnuM pAlana nahIM karyu hoya, kadAca karyu haze to bahumAnapUrvaka nahIM karyuM hoya, saMyamajIvanano svIkAra karI bhAvapUrvaka gurucaraNe jIvana samarpita nahIM karyuM hoya, ke guruvacanamAM zaMkA-kuzaMkAo karI haze; AnAthI ja evuM karma baMdhAyuM haze ke gautama jevA uttama guru to maLyA nathI ane A kALane anurUpa sArA guru maLyA che chatAM temanA pratye sadbhAva pragaTato nathI, AjJApAlanano ullAsa jAgRta thato nathI ke temanI hitakArI vAtomAM zraddhA thatI nathI. A rIte atyAranA avinaya Adi uparathI anumAna karI, bhUtakALamAM thayelI guruAzAtanAono tAga meLavI zakAya che, ane tenA AdhAre bhUtakALanI AzAtanAo pratye jugupsA karI zakAya che. A pada bolatAM traNe kALa saMbaMdhI gurubhagavaMtanI je AzAtanAo thaI hoya, tene smaraNamAM lAvavAnI che, ane vicAravAnuM che ke, 'bhavasAgarathI tAranAra parama kalyANakArI gurubhagavaMtanI je AzAtanA thaI che te khUba khoTuM thayuM che. AvuM karIne meM ja mArA bhavanI paraMparA vadhArI che, mArI jAtane hitanA mArgethI dUra karI che.' A rIte manamAM ne manamAM potAnA duSkRtyanI niMdA karavAnI che, guru bhagavaMta samakSa gaha ka2vAnI che. tema karI guNavAnanI AzAtanAnA kusaMskArone toDavA prayatna karavAno che. jo Ama karatAM kusaMskArono nAza thaze to ja puna: puna: AzAtanA nahIM thAya ane svacchandatAnAM mULiyAM jaDathI halI jaze, pariNAme bhaviSyamAM AvI kuceSTAo nahIM thAya ane bhaviSya sudharaze. jethI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ suguru vaMdana sUtra guNavAna gurune parataMtra banI temanA sahAre bhavasAgara tarI zakAze. samicchovayArASTra - sarva mithyA upacArathI (je AzAtanA thaI hoya tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM.) 117 upacArano artha bhakti thAya che, ane mithyA upacAra eTale khoTI rIte karAyelI bhakti athavA viparIta AzayathI karAyelI bhakti. bhakti ka2nA2 ziSya 'kaI rIte bhakti karIza to gurubhagavaMtane anukULa raheze, temanA manane saMtoSa thaze' tema vicArI bhakti ka2vI joIe. tenA badale gurunI pratikULatAnuM ke asaMtoSanuM kAraNa bane tema bhakti karavI, te khoTI rIte karAyelI bhakti che. jema ke, vAyu ke kaphanI prakRtivALA gurune ThaMDo AhAra lAvI Apavo, temanI zuzruSA-sevA paNa evI rIte karavI ke temano dukhAvo haLavo thavAnA badale vadhI jAya, vastra-pAtra ke sthAna paNa evAM ApavAM je temane anukULa na hoya. A rIte gurubhagavaMtanI anukULatA ke pratikULatAno vicAra karyA vinA potAnI bhAvanAne prAdhAnya ApavuM te mithyA upacAra che. khoTI rIte karAtI bhakti jema mithyA upacAra che, tema khoTA AzayathI karAtI bhakti paNa mithyA bhakti che. jema ke, gurunI bhakti Adi sarva kriyAo karmanAzanuM kAraNa bane te rIte karavAnI che. ziSya jo saMvegAdi bhAvathI bhakti kare to jema jema te gurunI bhakti, vinayAdi karato jAya tema tema te akarmasvarUpa AtmabhAvanI abhimukha banato jAya che; paraMtu jo saMveganA badale mAnakIrtinI AzaMsAthI, gurune sAruM lagADavA mATe athavA 'bhakti karIza to prasanna thayelA guru mane sAcavI leze, amuka anukULatAo karI Apaze' evA koI paNa ihalaukika ke pAralaukika bhautika AzayothI prerAyelo ziSya gurunI bhakti kare, to te bhakti gurunA cittane saMtoSa ApavAmAM saphaLa thatI nathI. AvI anucita rIte karAyelI vivekahIna bhakti karmanAzane badale karmabaMdhanuM kAraNa bane che. guru kadAca ziSyanA AMtarika Azayone na samajI zakavAnA kAraNe ziSyanA bAhya upacArathI saMtoSa paNa pAme, Ama chatAM te bhautika AzayavALI bhakti mithyAupacAra bane che. A sarva mithyA upacArarUpa bhakti gurunI AzAtanA che. A pada bolatAM divasa daramyAna AvI koI khoTI bhakti thaI hoya tene smaraNamAM lAvI, tenI niMdA, garhA karI, bhaviSyamAM AvI bhUlo na thAya te mATe sAvadha banavAnuM che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 sUtrasaMvedanA-3 satrathamamiUINa sAsAyaUI - (aSTapravacanamAtArUpa) sarva dharmanA atikramaNarUpa AzAtanAthI (meM koI aticAra sevyA hoya, tenuM he kSamAzramaNa ! huM pratikramaNa karuM chuM.) - AtmakalyANakara sarva prakAranA dharmano upadeza gurubhagavaMta Ape che. kSamAdi daza yatidharmanuM pAlana karavuM, sAmAyikanA bhAvamAM rahevuM, pAMca mahAvratanuM samyagu prakAre sevana karavuM, samiti guptinuM pAlana karavuM vagere. gurubhagavaMte upadezelA dharmanuM pAlana karavAthI gurunA vacananuM pAlana thAya che. gurunA vacananuM pAlana te gurunI uttama bhakti che. AthI samiti-gupti vagerenuM pAlana jyAre na thAya tyAre temanA vacananuM ullaMghana thAya che, ane guruvacananuM ullaMghana te gurunI AzAtanA ja che. A pada bolatAM divasa daramyAna guru dvArA upadezAyelA koIpaNa prakAranA dharmanuM ullaMghana thayuM hoya, tenuM yogya pAlana na thayuM hoya to te sarvanuM pratikramaNa karavAnuM che. . jo me aiAro kao tassa khamAsamaNo ! paDikkamAmi niMdAmi rini pyApa vosirAmi ! - he kSamAzramaNa ! (uparokta AzAtanAthI) mArA vaDe je koI aticAra sevAyA hoya tenuM huM pratikramaNa karuM chuM, niMdA karuM chuM, gaI karuM ane aticAyukta mArA AtmAne vosirAvuM chuM. pratikramaNaH pratikramaNa eTale pAchA pharavuM. guru saMbaMdhI thayelI AzAtanAthI e rIte pAchA pharavuM ke punaH tevI AzAtanAnI saMbhAvanA na rahe. jema dhArmika saMskArone pAmelAM jainakuLomAM janmelAM bALakonA manamAM mAMsa pratye evI dhRNA hoya che ke nimitta maLatAM paNa temane mAMsa khAvAnI IcchA thaI zakatI nathI; te ja rIte guru-AzAtanAnA vipAko AdinI vicAraNA karI AtmAne e rIte ghaDavo ke puna: kyAreya gurunI AzAtanAno pariNAma aMtaramAM pragaTe nahi. A mukhyarUpe' (utsarga mArge) pratikramaNa che. ane koI saMyogomAM gurunI AzAtanA thaI hoya to paNa pratikramaNAdi karI guru pratye ahobhAva e rIte pragaTa karavo ke jethI punaH gurunI AzAtanAnuM pApa na thAya, te gauNarUpe (apavAdapade) pratikramaNa che. niMdA : guru pratyenuM bahumAna mokSamArgamAM AgaLa vadhAranAra che, ane gurunI AzAtanA mokSamArgarUpa ratnatrayIno vinAza karanAra che. Avo daDha bhAva jemanA 7. mULapade paDikkamaNuM bhADuM, pApataNuM aNa karavuM re... mahAmahopAdhyAya yazovijayajI kRta sADA traNaso gAthAnuM stavana DhALa-2/18
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 suguru vaMdana sUtra hRdayamAM sthira thayo che, tevA bhavabhIru AtmAo jANI joIne kadI gurunI AzAtanA karatA nathI. Ama chatAM ajJAnathI ke viSaya-kaSAyane AdhIna thavAthI kyAreka gurunI AzAtanA thavAnI saMbhAvanA rahe che. thayelI A AzAtanA saMbaMdhI AtmasAkSIe evuM vicAravuM ke - "gurunI AzAtanA karIne meM mahApApa karyuM che, meM mArI jAte ja mArA AtmAnuM ahita karyuM che. meM ja mArI bhavanI paraMparA vadhArI che. kharekhara ! huM pApI chuM, adhama chuM, duSTa chuM" AvI vicAraNA e ja AtmaniMdA che. A rIte AtmaniMdA karavAthI AzAtanAjanya pApanA saMskAronuM anumodana thatuM aTakI jAya che, ane niMdA dvArA te kusaMskAronuM unmUlana paNa thAya che. jijJAsA : kaSAyane AdhIna thaIne gurunI AzAtanA karyA pachI zuM A rIte koI AtmaniMdA karI zake ? tRpti : jIva bhAvuka dravya che. eTale tene jevAM nimitta maLe tevA bhAvavALo te thaI jAya che. kyAreka bhAvavibhora thaI jAya che to kyAreka nimitta maLatAM kaSAyane AdhIna thaI gurunI AzAtanA karI bese che. Ama chatAM jyAre citta prazAMta thAya tyAre te bhUlanI vicAraNA kare to tene bhUla samajAya che, ane te bhUlanI te AtmasAkSIe niMdA paNa karI zake che. vaLI, keTalAka kaSAyo alpajIvI hoya che. jIva sAro hovA chatAM karmanuM jora vadhavAthI bhUla thaI jAya, paNa kaSAyonuM jora ghaTatAM te niMdA-garha pazcAttApa-prAyazcittAdi karI zake che. gaha : gurunI sAkSIe potAnA duSTa AtmAnI niMdA karavI, te garha che. kaSAyane AdhIna thayelo jIva ayogya vartana karIne tene sAruM mAne che, vaLI te kAryanI punaH punaH anumodanA kare che, paraMtu jyAre tenuM citta zAMta-prazAMta bane (kaSAyo zamI jAya) che, tyAre tene guru pratye thayela potAnA ayogya vartanano khyAla AvatAM ja te guNanA sAgara gurubhagavaMta pAse besIne potAnI bhUlano ekarAra kare che. 'mArAthI A atyaMta ayogya vartana thayuM che. Apa mane kSamA karo !' - ema kahI guru pAse gaha ka2vAthI pApanA saMskAro dhIme dhIme maMda maMdatara thatA jaI nAza pAme che. jijJAsA : niMdA ane gahamAM zuM taphAvata che ? tRpti : AtmasAkSIe potAnAM duSkRtyo pratye tiraskArabhAva pedA karavo te niMdA che, ane je pAponI niMdA karI che, te pAponA vizeSa nAza mATe, pApa
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 pratyenA tiraskArane vadhu jvalaMta ka2vA mATe, guNavAna gurubhagavaMta pAse niSkapaTa bhAve bhUlano svIkAra karavo te garha che. 120 niMdA karavAthI pApanA anumodanano pariNAma nAza pAme che, jyAre guNasaMpanna gurubhagavaMta pAse gaha karavAthI potAnAthI thaI gayela doSapUrNa vyavahAra pratye tiraskAra tIvra bane che ane gurubhagavaMtanA guNo pratye hRdayamAM bahumAna thAya che. gurubhagavaMta paNa ziSyanI vAta sAMbhaLI, tenA u52 ghRNA ke tiraskAra na karatAM tene A pApamAMthI mukta thavAno mArga batAve che. eTale garha karavAthI ziSya sa2LatAthI sanmArge cAlI zake che, ane mAna kaSAyano nAza karIne namratAdi guNo pragaTAvI zake che. " appAnuM vosirAmi - pApa karanAra AtmAnI te pApayukta avasthAno huM tyAga karuM chuM. niMdA ane gaha karyA pachI, gurunI AzAtanArUpa pApanI anumodanAno leza paNa bhAva rahI na jAya te mATe, tevA pApa karanArA mArA AtmAnA paryAyone huM vosirAvuM chuM eTale ke tevA paryAyono huM tyAga karuM chuM. AtmA nitya che ane paryAyo pratipaLa nAza pAmanArA che. pratipaLa nAza pAmanArA paryAyo Ama to nAza pAmI ja gayA che to paNa nAza pAmelA te paryAyo AtmA upara duSTa pApanA saMskAro mUkIne gayA che. A saMskAro haju nAza pAmyA nathI. A saMskAro nimitta maLatAM puna: jAgRta na thAya ane puna: guru AzAtanA bhayaMkara pApanA mArge DhasaDI na jAya te mATe sAdhaka A pado dvArA e saMskArone nAbuda karavA yatna kare che. Ama, A sUtra dvArA gurubhagavaMta sAthe vArtAlApa karatAM ziSye gurunI sukhazAtA pRcchA vagere karI, divasa daramyAna gurunI je je AzAtanA thaI hoya tenuM smaraNa karyuM ane AvI AzAtanA punaH punaH na thAya te mATe niMdA, garhA ane vosirAvavAnI kriyA karI. 8- 'vosirAmi' zabdanI vizeSa samajaNa mATe sUtra saMvedanA-1 mAMthI 'annattha' ke 'karemi bhaMte' sUtra jovuM.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta lAkha 121 sUtra paricaya : A sUtramAM coryAzI lAkha jIvAyonimAM utpanna thayelA jIvone khamAvavAmAM AvyA che, mATe tene 'jIvakSamApanA sUtra' paNa kahevAya che. jIvone utpanna thavAnAM sthAnone 'jIvAyoni' kahevAya che. A jagatamAM AvI yonio asaMkhya che, topaNa jenA varNa, gaMdha, rasa ane sparza sarakhA hoya te tamAma yoniono eka prakAramAM samAveza thAya che. te rIte gaNatAM yoninI saMkhyA 84 lAkha thAya che, tevuM 'samavAyAMga' vagere AgamomAM ane 'pravacanasArodvAra' Adi graMthomAM kaheluM che. A sUtramAM ekendriyathI mAMDIne paMcendriya sudhInA jIvonI 84 lAkha prakAranI yonio gaNAvI che. A 84 lAkha prakAranI yoniomAM utpanna thayelA sarva jIvone sukha priya hoya che. Ama chatAM ApaNe ApaNA svArtha ke sukha khAtara te jIvono vadha karIe chIe, du:kha pahoMcADIe chIe. A rIte koI jIvano vadha karavAthI, ke du:kha pahoMcADavAthI te jIva sAthe ApaNane vairano anubaMdha paDe che. AvA vairanA anubaMdhone toDavA, sarva jIvo sAthe maitrIbhAvane TakAvavA ane koIne du:kha ApI baMdhAyelAM karmo ane tevA kusaMskArothI chUTavA mATe, sAdhake 84 lAkha prakAranI yonimAM utpanna thayelA anaMtA jIvone haNyA hoya, bIjA pAse haNAvyA hoya ke haNanAranI anumodanA karI hoya to te sarva niMdanIya kRtyanuM 'micchA mi dukkaDaM' ApavAnuM che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 A sUtra khUba nAnuM ane saraLa che, paNa zAstrakAroe A adbhuta racanA dvArA ApaNane aneka jAtanAM du:khothI bacAvI lIdhA che. AvA sUtra dvArA duniyAnA eke eka jIvane ApelA trAsanuM 'micchA mi dukkaDaM' jo na ApavAmAM Ave to kevAM duHkha sahana karavA paDaze tenI kalpanA karatAM paNa haiyuM kaMpI UThe; kema ke duniyAno dastUra che ke jIva anyane jevI pIDA Ape che tene bhaviSyamAM anekagaNI tevI pIDA bhogavavI paDe che. 122 are ! karmasattAno to evo niyama che ke ekavAra koI jIvane jeTaluM duHkha ApyuM hoya tenAthI kama se kama 10 gaNuM duHkha bhogavavuM paDe ane jo temAM bhAvanI tIvratA hoya to 100 gaNuM, 1000 gaNuM paNa du:kha bhogavavuM paDe. mahAmahopAdhyAyajI bhagavaMte prathama pApasthAnakanI sajjhAyamAM kahyuM che ke, * 'hoe vipAke dasa gaNuM re, ekavAra kIyuM karma; zata-sahasa koDI grUme re, tIvra bhAvanA marma...3 upakAra to paramAtmAno ke Avo duHkhamuktino mArga batAvyo, ane upakAra A sUtrane racanArA koI ajANyA mahAtmAno, ke jemaNe prabhunA mArgane AvA sa2La zabdomAM DhALI ApaNA sudhI pahoMcADyo. gujarAtI bhASAmAM racAyelA A sUtranA raciyatA koNa che ? te kyArathI bolavAnuM zarU thayuM ? te aMge koI ullekha jovAmAM Avato nathI. sthAnakavAsI saMpradAyamAM paNa A sUtra bolAya che, mATe anumAnathI A sUtra 500 varSathI vadhAre jUnuM hovuM joIe.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta lAkha sUtra 123 mULa sUtra : sAta lAkha pRthvIkAya, sAta lAkha apakAya, sAta lAkha teukAya, sAta lAkha vAukAya, diza lAkha pratyeka vanaspatikAya, cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya, * be lAkha beIndriya be lAkha Indriya, be lAkha caurijiya, cAra lAkha devatA, cAra lAkha nArakI, cAra lAkha tiryaMca-paMcendriya, cauda lAkha manuSya, evaMkAre corAzI lAkha jIvAyonimAMhe mAhare jIve je koI jIvA haNyo hoya, haNAvyo hoya, haNatAM pratye anumodho hoya te savi mana-vacana-kAyAe karI micchA mi dukkaDaM.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 sUtrasaMvedanA-3 vizeSArtha : sAta lAkha pRthvIkAya : pRthvIkAya jIvonI yoni sAta lAkha che. A jagatamAM rahelA sarva jIvonA sAmAnyathI be prakAra che : trasa ane sthAvara. temAM potAnI IcchAnusAra halana-calana karI zake tene trasa jIva kahevAya che ane potAnI IcchAnusAra halana-calana na karI zake tene sthAvara jIva kahevAya che. sthAvarajIvo ekendriya hoya che. temanA pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati : ema pAMca prakAra che. temAM jenuM zarIra pRthvIrUpa che, tene pRthvIkAya kahevAya che. A pRthvIkAya jIvone utpanna thavAnAM sthAno sAta lAkha prakAranAM che. pratyeka vanaspatikAya sivAyanA pRthvIkAyAdi pAMceya sthAvara jIvo sUkSma ane bAdara ema be prakAranA che. temAM sUkSma pRthvI Adi pAMce prakAranA jIvo cauda rAjalokamAM vyApIne rahelA che, ane teonI hiMsA vacana, kAyAthI thaI zakatI nathI, topaNa temanA pratyeno azubha manoyoga jIvane pApakarmano baMdha karAve che. 3 bAdara pRthvIkAya jIvo lokanA amuka bhAgamAMja rahelA hoya che. lAla, kALI, pILI, dhoLI vagere mATI, patthara vagerenI aneka jAtio, vividha prakAranuM mIThuM 1- pRthvIkAya Adi jIvonA vizeSa svarUpane jANavAnI IcchAvALA jijJAsuoe zAMticaMdrasUrIzvarajI mahArAjAno banAvelo 'jIvavicAra' graMtha khAsa jovo. taduparAMta pRthvI Adi pAMce sthAvaro jIvarUpe che; tenI sAbitI 'AcArAMga''jIvAbhigama' vagere AgamomAM tathA 'paMcavastu' graMthamAM ApelI che. jeo A badhA graMtha bhaNavAnA adhikArI nathI temaNe gujarAtI bhASAmAM lakhAyelA dhIrajalAla Toka2zInA 'jIvavicAra prakAzikA' nAmanA pustaka dvArA tenuM jJAna meLavavuM. vizeSa jijJAsuoe A sarva graMthonuM paThana-zravaNa ka2vuM. 2- pRthvIkAya Adi pAMce sthAvarajIvo ekendriya hoya che. indriya pAMca che H tvacA, jIbha, nAka, AMkha ane kAna. temAM mAtra tvacArUpI eka ja indriya jene hoya tene ekendriya kahevAya che. cAmaDI ane jIbha, ema be indriya hoya tene beindriya kahevAya che. cAmaDI, jIbha ane nAka, ema traNa indriya hoya tene teindriya kahevAya. cAmaDI, jIbha, nAka ane AMkha - ema cAra indriya hoya tene caurindriya kahevAya ane jene pAMce indriyo hoya tene paMcendriya kahevAya che. 3- asaMkhya ke anaMtA jIvo bhegA thavA chatAM carmacakSuthI jene joI na zakAya tevA jIvone tathA je jIvo bheghA bhedAya nahi, cheghA chedAya nahi, pANIthI bhIMjAya nahi, ApaNA vyavahAramAM Ave nahi, tene sUkSma jIvo kahevAya che. sUkSma pRthvI Adi pAMceya sUkSma sthAvara jIvo cauda rAjalokamAM ThAMsI ThAMsIne bharelA che. eka yA aneka bhegA thayA pachI carmacakSuthI joI zakAya tene bAdara pRthvIkAyAdi kahevAya che, ane te lokanA amuka bhAgamAM rahelA che.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta lAkha sUtra vagere dareka prakAranA kSAra, sonuM, cAMdI vagere dhAtuo, vaja, maNi Adi ratno, abarakha, pAro, maNazIla, hiMgaLoka vagere pRthvIkAyanA aneka prakAro che. soyanA agrabhAga jeTalI zastrathI haNAyA vinAnI mATI Adi bAdara pRthvIkAyamAM asaMkhya jIvo hoya che. zAstramAM kahyuM che ke lIlA AmaLAnA pramANa jeTalA pRthvIkAyamAM je jIvo rahelA che, te darekanuM zarIra pArevaDA jevaDuM thAya to te eka lAkha yojana (lagabhaga 12,00,000 ki.mI) jeTalA vizALa jaMbudrIpamAM samAya nahi. dhananI lAlasAthI anukULatAnA rAgathI, pratikULatAnA dveSathI ane mohAdhInatAne kA2Ne jIvo aneka prakAre A pRthvIkAyanI hiMsA kare che ane pApakarmano baMdha kare che. A pada bolatAM aneka prakAre pRthvIkAyanA jIvonI karelI hiMsAne smaraNamAM lAvI te jIvornI kSamA mAMgavAnI che. 125 sAta lAkha akAya : apukAya jIvonI yoni sAta lAkha che. jenuM zarIra pANIrUpe che, tevA jIvone apkAya kahevAya che ane zAstramAM temane utpanna thavAnAM sthAnonA sAta lAkha prakAra kahyA che. apukAya jIvonA paNa be prakAra che H sUkSma ane bAdara. temAM bAdara apkAya jIvo lokanA amuka bhAgamAM ja rahelA che. jhAkaLa, barapha, dhummasa, karA, ghanodadhi, vanaspati upara phUTI nIkaLatuM pANI, varasAda, kUvA-taLAva AdinuM pANI, samudra vagere sthAnonuM khAruM, khATuM, mIThuM vagere pANI; ema akAyanA aneka prakAro che. pANInA eka biMdumAM asaMkhya jIvo hoya che. te dareka jIva jo sarasava jevaDA zarIravALA thAya to jaMbudvIpamAM samAya nahi. rasoI, snAna, Swimming, Water Park, sAphasaphAI Adi aneka kriyAo dvArA A jIvonI virAdhanA eTale ke hiMsA thAya che. A pada bolatAM vividha prakAre pANInA jIvonI karelI hiMsAne yAda karI te jIvonI mAphI mAMgavAnI che. 4 - addAmavApamALe, puDhavIANa havaMti ne nIvA / te pArevayamittA, jaMbUdIve na mAyaMti / / 94 / / 5- egaMmi udagabiMdumi, je jIvA jiNavarehiM pannatA te nar sarisamittA, jaMbUvIne na mAyaMti TIR - saMbodhasattari - saMbodhasattari
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 sUtrasaMvedanA-3 sAta lAkha teukAya ? teukAya jIvonI yoni sAta lAkha che. jenuM zarIra agnirUpa che, tevA jIvone teukAya kahevAya che. zAstramAM tenAM utpattisthAnonA sAta lAkha prakAra batAvyA che. teukAya jIvo paNa upara kahyA pramANe be prakAre che. temAM bAdara teukAya jIvo aDhI dvIpamAM ja hoya che. aMgArA, jvALA, bhATho, vIjaLI, gharSaNathI pragaTato agni, ilekTrisiTI vagere teukAyanA aneka prakAro che. Aje aneka rIte je IlekTrisiTIno upayoga thAya che, peTrola ke anya koIpaNa IMdhaNa dvArA je agni pedA thAya che te agnikAyanuM ja zarIra che ane teno je bephAma upayoga thAya che, tenAthI agnikAya jIvonI besumAra hiMsA thAya che. kema ke, agninA eka taNakhAmAM rahelA jIvo jo khasakhasa jevaDA thAya to jaMbadvIpamAM samAya nahi. A pada bolatAM te jIvone ApelI pIDAne smRtipaTa upara aMkita karI te jIvo sAthe kSamApanA karavAnI che. ' sAta lAkha vAukAya : vAyukAya jIvonI yoni sAta lAkha che. jenuM zarIra vAyurUpa che, tevA jIvone vAukAya kahevAya che. tenA paNa be prakAra cheH sUkSma ane bAdara. temAM bAdara vAukAya jIvo cauda rAjalokamAM lagabhaga polANavALI jagyAmAM hoya che. tenA paNa zuddha vAyu, bhamato vAyu, maMDalIka vAyu cakravAta vAyu vagere aneka prakAro che. ajayaNAthI halana-calana karatAM, hiMcakA khAtAM, paMkhA vagereno upayoga karatAM asaMkhya vAukAya jIvone upaghAta thAya che. kahyuM che ke lImaDAnA pAMdaDA jeTalI jagyAmAM rahelA vAyukAyanA jIvo jo mAthAnI lIkha jevaDA zarIravALA thAya to jaMbUdvIpamAM samAya nahi. A pada bolatAM A rIte aneka prakAre karelI vAyukAyanI hiMsAne smaraNamAM lAvI te jIvo sAthe kSamApanA karavAnI che. 6. vaTataMdumittA, teDANa vaMti ne nIvA | te jai khasakhasamittA, jaMbUdIve na mAyaMti / / 16 / / - saMbodhasattari 7. ne &ivapattamattA, vAchANa davaMti ne nIvA | te mamittA, saMvUvIve na mAryAti ll17| - saMbodhasattari
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta lAkha sUtra 127 127 daza lAkha pratyeka vanaspatikAya? pratyeka vanaspatikAya jIvonI yoni daza lAkha che. vanaspatikAya jIvonA be prakAra che : sUkSma ane bAdara. temAM bAdara vanaspatikAyanA be prakAra che : pratyeka ane sAdhAraNa. eka zarIramAM eka jIva hoya tevA vanaspatinA jIvone pratyeka vanaspatikAya kahevAya che, ane eka zarIramAM anaMtA jIvo hoya tevA vanaspatinA jIvone sAdhAraNa vanaspatikAya kahevAya che. phaLa, phUla, chAla, kASTha-thaDa, mULa, pAMdaDAM ane bIja, ema sAta sthAnomAM svataMtra rIte rahenArA pratyeka vanaspatikAyanA jIvo. hoya che, ane temanAM chedana, bhedana vagerethI te jIvonI virAdhanA thAya che. A pada bolatAM te sarva virAdhanAne smaraNamAM lAvI kSamApanA karavAnI che. cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya : sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvonI yoni cauda lAkha che. sAdhAraNa vanaspatikAyanA be prakAra che H sUkSma ane bAdara. temAM bAdara sAdhAraNa vanaspatikAya lokanA amuka bhAgomAM ja hoya che. tenA aneka prakAro che. tene oLakhavAnA cinho zAstramAM A pramANe batAvyAM che : jenI naso, sAMdhA, gAMTho gupta hoya, jene bhAMgavAthI be sarakhA bhAga thatA hoya ane jeno kapAyela koI eka TukaDo paNa vAvavAthI punaH UgI zake; tevA vanaspatinA jIvone sAdhAraNa vanaspatikAya kahevAya che. je sAdhAraNa vanaspatikAya jamInamAM Uge che tene kaMdamULa paNa kahevAya che, ane tenA eka ja zarIramAM anaMtA jIva hovAthI tene anaMtakAya paNa kahevAya che. baTAkA, kAMdA, mULA, gAjara, lIluM Adu, sUraNa, lIlI haLadara, pAMca varNanI phUgazevALa vagere anaMtakAya jIvonA aneka prakAro che. jIbhanA svAda khAtara ke zarIranA rAga khAtara je paNa AvA javAnI 8. gUDhasira saMdhi pavvaM, samabhaMgamahirugaM ca chinnaruhaM / sAhAraNaM sarIraM, tavivarIyaM ca patteyaM / / 12 / / A viSayanI vizeSa mAhitI 'vaMditu' sUtramAMthI meLavavI. - jIvavicAra gAthA-12.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 virAdhanA thaI hoya, te sarve virAdhanAne A pada dvArA smaraNamAM lAvI kSamApanA karavAnI che. 128 be lAkha beIndriya : beIndriya jIvonI yoni be lAkha che. zaMkha, koDA, aLasiyAM, jaLo vagere beindriya jIvo che. vAsI khorAka AdimAM paNa beindriya jIvonI utpatti thAya che, tevuM zAstramAM kahyuM che. AthI breDa, baTara, cIjha, pIjhAnA roTalA, koIpaNa prakAranuM tinned food ke hoTala-lArI Adino koIpaNa prakArano vAsI khorAka khAvo, aLagaNa pANI vAparavuM vagerethI te jIvonI virAdhanA thAya che. vaLI ghI, anAja ke pANInA TAMkAmAM paNa jayaNA na jaLavAya to beindriya jIvonI utpatti thAya che ane pachI tenI virAdhanAnI paraMparA cAle che. jANatAM-ajANatAM AvI koI virAdhanA thaI hoya tenI A pada bolatAM kSamApanA mAMgavAnI che. be lAkha teIndriya H teIndriya jIvonI yoni be lAkha che. kIDI, maMkoDA, jU, lIkha, savA, IyaLa udhaI vagere teIndriya jIvo che. A jIvonI utpatti jemAM thaI hoya tevA anAjane daLAvavAthI, khATalA, gAdalAM vagere taDake mUkavAthI, jaMtunAzaka davAono upayoga karavAthI A jIvonI hiMsA thAya che. AvI hiMsA yAda karI te jIvonI kSamApanA yAcavAnI che. be lAkha caurindriya : caurindriya jIvonI yoni be lAkha che. vIMchI, mAkhI, bhamarA, bhamarI, kaMsArI, DAMsa, macchara, tIDa, pataMgiyAM, karoLiyA vagere caurindriya jIvo che. A jIvo upara dveSa ka2vAthI, temanI utpatti aTakAvavA athavA temane mArI nAMkhavA davA Adino prayoga karavA vagerethI te jIvonI virAdhanA thAya che. A pada bolatAM AvI virAdhanAnI kSamApanA karavAnI che. cAra lAkha devatA : devonI yoni cAra lAkha che. devonA mukhya cAra prakAra che : bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika - A cAra prakAranA devo saMbaMdhI manathI kAMI azubha ciMtavyuM hoya ke anya koI rIte temane pIDA thAya tevuM karyuM hoya to te devayoni saMbaMdhI virAdhanA che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta lAkha sUtra 129 cAra lAkha nArakI : nAraka jIvonI yoni cAra lAkha che. ratnaprabhA Adi sAta prakAranI naraka che, jemAM nArInA jIvo rahe che. tyAM rahelA jIvonI mana AdithI koI virAdhanA thaI hoya, to tene A pada dvArA yAda karI kSamApanA karavAnI che. cAra lAkha tiryaMca-paMcendriya ? paMcendriya tiryaMca jIvonI yoni cAra lAkha che. pAMca indriyavALA tiryaMca jIvonA traNa prakAra che - (1) jalacara jIvo eTale pANImAM rahenArAM mAchalAM, kAcabA, magara vagere. (2) sthalacara jIvo eTale jamIna upara cAlanArA jIvo. tenA traNa prakAro che : (a) catuSpada - cAra pagavALA jIvo. jema ke gAya, bheMsa, ghoDA, kUtarA, bilADA vagere. (ba) bhujaparisarpa - hAthathI cAlanArA jIvo. uMdara, garoLI, noLiyo vagere. (ka) uraparisarpa - peTathI cAlanArA jIvo. sApa, ajagara vagere. (3) khecara jIvo - eTale AkAzamAM UDanArA cakalI, kabUtara, popaTa, menA vagere. A jIvonI pratyakSa ke parokSa koIpaNa rIte virAdhanA thaI hoya, to tene mRtipaTamAM upasthita karI kSamApanA karavAnI che. cauda lAkha manuSya : manuSyanI yoni cauda lAkha che. judI judI apekSAe manuSyanA ghaNA bheda che, to paNa sAmAnyathI karmabhUminA, akarmabhUminA ane aMtarlIpanA ema traNa bheda mukhya che. te sarvenA saMmUrchAima ane garbhaja ema be peTA bhedo che. garbhaja manuSyo eTale garbhamAM utpanna thanArA manuSyo. garbhaja manuSyonAM chUTAM paDelAM maLa, mUtra, zleSma Adi azuci padArthomAM ane azuci sthAnomAM paNa je manuSyo utpanna thAya che tene saMmUrchAima manuSyo kahevAya che, tathA mukhanI lALanuM jemAM mizraNa thavAnI saMbhAvanA che, tevAM anna, pANI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 sUtrasaMvedanA-3 AdimAM paNa be ghaDI (48 minITa) pachI samUrchAima manuSyo utpanna thAya che. upayogapUrvaka jIvana na jIvavAthI - sAvadhAnI na rAkhavAthI, e jIvonI virAdhanA thAya che. vaLI koIpaNa jIvane duHkha thAya tevI vANI bolavI, tenA upara rAga ke dveSa karavo ke tenI pAse adhika kAma karAvavuM, te jIvone mAravA, pITavA, DAma devA Adi aneka prakAre manuSyonI hiMsA saMbhave che. te sarvane yAda karI A pada A vAnI che bolatAM tenI kSamApanA karavAnI che. . evaMkAre corAzI lAkha jIvAyonimAMhe mAhare jIve je koI jIva haNyo hoya, taNAvyo hoya, haNatAM pratye anumodho hoya te savi mana-vacana-kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. A pramANe sarva jIvonI yonino saravALo karIe to 84 lAkha thAya che. karmanA baMdhanathI baMdhAyelA anaMta jIvo cauda rAjalokarUpa cogAnamAM 84 lAkha yoni dvArA janma-maraNa kare che ane sukhamaya jIvana jIvavAnI IcchA rAkhe che. 9 - 84,00,000 jIvAyoninI gaNatrI A pramANe thaI zake che jenAM varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAna sarakhAM hoya tevI aneka yoninA samudAyane eka yoni gaNela che. varNa-5 lAla, lIlo, pILo, kALo ane sapheda gaMdha-2 surabhi gaMdha ane durabhi gaMdha rasa-5 tIkho, kaDavo, khATo, khAro, kaSAya sparza-8 snigdha, rUkSa, zIta, uSNa, suMvALo, kharabacaDo, kaThaNa ane narama saMsthAna-5 goLa, corasa, laMbacorasa, trikoNa, parimaMDaLa 5 X 2 x 5 x x 5 = 2000. varNAdinA A rIte 2000 bheda thAya. pRthvIkAya jIvonA mULa bhedo 350X2000 = 7,00,000 apakAyanA jIvonA mULa bhedo 350X2000 = 7,00,000 teukAya jIvonA mULabhedo 350 x 2000 = 7,00,000 vAukAya jIvonA mULabhedo 350 x 2000 = 7,00,000 pratyeka vanaspatikAya jIvonA mULabhedo 500 x 2000 = 10,00,000 sAdhAraNa vanaspatikAyajIvonA mULabhedo 700X2000 = 14,00,000
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta lAkha sUtra AvA jIvone ApaNe ApaNA svArtha khAtara, zokha ke sagavaDa khAtara pIDA ApIe chIe athavA hiMsA karIe chIe, temanI sukhanI IcchAo toDI nAMkhIe chIe ane ApaNA sukha mATe temanA sukhanI avagaNanA karI temane aneka rIte duHkhI karIe chIe. A 84 lAkha yonimAM utpanna thayelA je koI jIvo hoya tene anupayogathI, svecchAne AdhIna thavAthI ke pramAdAdi doSonA kAraNe svayaM temanI hiMsA karI hoya, anya pAse karAvI hoya ke hiMsA karatA anya jIvonI anumodanA karI hoya te sarva pApanuM guru bhagavaMta pAse manathI, vacanathI ane kAyAthI 'micchA mi dukkaDaM' ApavAnuM che. A sUtranuM pratyeka pada bolatAM AtmazuddhinI IcchAvALo sAdhaka vicAre, ke "divasa ke rAtri daramyAna mArA hAthe kayA jIvonI keTalA pramANamAM hiMsA thaI ? hiMsA paNa anivArya saMyogamAM karI ? ke mArA zokha ane sagavaDatAnAM sAdhano prApta karavA mATe karI ? anivArya saMyogomAM paNa jyAre karavI paDI tyAre jayaNApUrvaka duHkhArdra hRdaye karI ? ke 'saMsAramAM chIe mATe AvuM to karavuM ja paDe ne !' tema mAnI kaThora hRdaye karI ?" A badhI vastuno vicAra karI je-je jIvonI hiMsA thaI hoya te te jIvonuM smaraNa karI, te jIvo saMbaMdhI thayelA aparAdha pratye manamAM kSamAno bhAva pragaTAvI, vANIne komaLa banAvI, te aparAdhanI svIkRtirUpe kAyAne namAvI te jIvone dukhArdra hRdaye micchA mi dukkaDaM devAnuM che. beindriya jIvonA mULa bhedo teindriya jIvonA mULa bhedo caurindriya jIvonA mULa bhedo devatAnA jIvonA mULa bhedo nArakInA jIvonA mULa bhedo nirmAMca paMcendriya jIvonA mULa bhedo manuSya jIvonA muLa bhedo 100 4 2000 100 4 200 100 X 2000 200 4 2000 200 4 2000 200 X 2000 700 x 2000 131 = 2,00,000 = 2,00,000 = 2,00,000 = 4,00,000 = 4,00,000 = 4,00,000 = 14,00,000 kula 84,00,000 jIvAyoni A 84 lAkha yoninI gaNatrImAM 350 Adi je jIvonA mULabhedo batAvyA che, tene zodhavAno amoe prayatna karyo che, paNa koI pustaka ke jJAnI guru bhagavaMto pAsethI paNa saMtoSakAraka utta2 maLyo nathI. koIpaNa vizeSajJane A viSayamAM kyAMyathI paNa kaMIka prApta thAya to pAThanA AdhAra sAthe amane jaNAvavA vinaMtI che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 micchA mi dukkaDaM detAM prabhune prArthanA karavAnI che ke, "he nAtha ! kyAre mAro evo dhanya divasa Avaze ke jyAre huM sarva jIvone mArA mitra samAna mAnIza ? ane te jIvone leza paNa pIDA na thAya tevuM jIvana jIvIza ? he prabhu ! jIvonA aparAdhathI jyAM sudhI huM aTakuM nahi tyAM sudhI te jIvo sAtheno vairano anubaMdha aTake nahi ane tene kAraNe karmabaMdhathI aTakAya nahi, mATe karmathI mukta banI mokSanA mahAsukhane IcchatA mAre sau prathama sarva jIvonI hiMsAthI aTakavuM che, to he prabhu ! mArAmAM tevuM sattva pragaTAvo." 132
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra sUtra paricaya : pApabaMdhanA kAraNabhUta evAM aDhAra sthAnakonuM varNana A sUtramAM che, tethI tenuM nAma "aDhAra pApasthAnaka sUtra' che. pApabaMdhanuM mukhya kAraNa mananI malina vRttio che. kaSAyo ane kusaMskArone kAraNe pragaTa thatI A malina vRttio asaMkhya prakAranI hoya che, topaNa sUtrakAre sAmAnyajana samajI zake te rIte saMkSepa karIne tenA aDhAra prakAra A sUtramAM varNavyA che. . . pApanA kAraNarUpa A vRttio prathama prAyaH manamAM janme che ane tyArapachI vANI ane kAyA dvArA vistAra pAmIne aneka kupravRttio rUpe sva-paranAM duHkhonuM kAraNa bane che. duHkha koIne gamatuM nathI, paraMtu duHkha zenAthI Ave che, te sAmAnyajana samajI zakato nathI. AthI A sUtramAM gujarAtI bhASAmAM sau koI samajI zake tevA zabdomAM duHkhanA kAraNarUpa pApanAM aDhAra sthAnono nirdeza karyo che. pratikramaNa karatI vakhate A sthAnone mAtra bolI javAthI koI phAyado thato nathI, paraMtu A sUtra bolatAM pahelAM tenA pratyeka pada para vicAra mAtra nahi, paNa UMDI anuprekSA karavI ati jarUrI che; kema ke, to ja khyAla Avaze ke aMtaranA UMDANamAM kevA kusaMskAro paDyA che, manamAM kevI malina vRttio pravarte che ane kaSAyane AdhIna
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 sUtrasaMvedanA-3 . banIne ApaNe kevI kevI kupravRttio karI rahyA chIe. A vastuno khyAla Avaze to ja pApanAM kAraNo upara dhRNA thaze, tiraskArabhAva jAgaze ane tenAthI pAchA pharavAnuM mana thaze. AvI taiyArI sAthe A sUtranAM pratyeka pada bolAze to te pado hRdayasparzI banaze ane tenAthI eka zubhabhAvanAno strota udbhavaze, aMtaramAM pazcAttApano agni pragaTaze ane e pazcAttApa ja malina vRttiono nAza karavAnuM kArya karaze. AthI sUtra ke sUtranA artha mAtra jANI levA karatAM tene hRdayasparzI banAvavA prayatna karavo joIe. eTaluM ja nahIM, paraMtu sUtranuM uccAraNa paNa e rIte karavuM joIe ke pApavRtti ke pravRtti karavA prerAtAM mana ane indriyo pAchAM vaLe. A sUtramAM je aDhAra pApasthAnono nirdeza karyo che, temAM sau prathama hiMsA batAvI che; kema ke sarva pApomAM hiMsAnuM pApa mokhare che. vaLI sarva koI pApo apekSAe dravyahiMsA ke bhAvahiMsAmAM samAveza pAme che. jainadarzana to sarva prakAranI hiMsAno tyAga karavAnuM kahe che. paraMtu laukika dharma paNa hiMsAne adharma ane ahiMsAne parama dharma mAne che. vaLI eka apekSAe vicArIe to sarva pApa hiMsArUpa che. hiMsA, jUTha, corI vagere pApo svaprANonI ane paraprANonI hiMsAnuM kAraNa bane che. tyArapachI asatya, corI, maithuna ane parigraha nAmanAM pApasthAno jaNAvyAM che; kema ke A cAra pApane paNa sarva dharmazAstro pApa tarIke svIkAre che. tyAra pachI krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga ane dveSa - A cha aMtaraMga zatruone pApasthAnaka tarIke jaNAvyAM che, kSamA, namratA, mAdava, saraLatA, saMtoSa Adi AtmAnA sukhakAraka guNono nAza karanArA A chae zatruothI AtmA pote to duHkhI thAya che, ane potAnI sAthe rahenAra mATe paNa te duHkhanuM kAraNa bane che. tyArabAda A krodhAdinA vikArarUpa kajiyo, koInA upara mUkavAmAM AvatuM khoTuM kalaMka, cADI-cugalI, ISTavastu maLatAM thatI rati, aniSTamAM thatI arati, bIjAnI sAcI khoTI vAto karavI (niMdA) ane mAyApUrvakanA mRSAbhASaNane pApanAM kAraNo tarIke jaNAvyAM che. chelle uparanAM sattara pApone pAparUpa nahi mAnavA denAra, deva-guru ane dharma upara azraddhA UbhI karAvanAra ane dharmamArgamAM atyaMta vipnabhUta sauthI moTA pApa tarIke "mithyAtvazalyano nirdeza karAyo che. jagatanA jIvo to A aDhAramA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra 135 pApane pApa tarIke mAnatA ja nathI; mAtra lokottara evA jaina zAsananI sUkSma samaja jene prApta thaI hoya tevA jIvo ja A pApane pApa tarIke parakhe che, ane tenA nAza mATe yatna paNa kare che. A sUtranA AdhAre aDhAre pApone oLakhIne teno tyAga karavA tatpara thavuM te A sUtrano parama saMdeza che. je zrAvako pratikramaNanI pUrNa kriyA karavA samartha nathI, tevA zrAvakoe paNa A sUtranA eka eka padanuM uccAraNa karI, divasa ke rAtri daramyAna AcarelAM pAponuM smaraNa karI, tenI AlocanA, niMdA karavAnuM cUkavuM na joIe. mahAmahopAdhyAyazrI yazovijayajI mahArAjAe A aDhAra pApasthAnakone saraLa rIte samajAvavA mATe gujarAtI bhASAmAM, ati saraLa geya rAgomAM aDhAra pApasthAnakonI suMdara sajjAyo banAvI che. jijJAsu varge artha samajIne tene kaMThastha karavI ati Avazyaka che. tenI kaDIo paLe paLe pApasthAnakanuM sevana karatAM sAdhakane sAvadha rAkhIne bacAvI zake che. ahIM je aDhAra pApasthAnaka batAvyAM che, teno ullekha "ThANAMga sUtra", "prazna vyAkaraNa" vagere AgamomAM, "prarvacana sAroddhAra" ane "saMthArA porisI" Adi aneka graMthomAM karelo jovA maLe che. A sUtrano upayoga zrAvako devasisa, rAIe, pakhi Adi pAMceya pratikramaNamAM kare che. sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtoe pratikramaNamAM A sUtra bolavAnuM hotuM nathI, topaNa teo "saMthArA porisI' bhaNAve che tyAre saMkSepamAM A aDhAreya pAponI AlocanA to kare ja che. mULa sUtra: " pahele prANAtipAta, bIje mRSAvAda, trIje adattAdAna, cothe maithuna, pAMcame parigraha, - chaTTe krodha,
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 avataraNikA : sUtrasaMvedanA-3 sAtame mAna, AThame mAyA, navame lobha, dazame rAga, agiyArame dveSa, bArame kalaha, terame abhyAkhyAna, caudame vaizunya, paMdarame rati-arati, e aDhAra pApasthAnakamAMhi mAhare jIve je koI pApa sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya, sevatAM pratye anumodyuM hoya; te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. vizeSArtha : 1 soLame paraparivAda, sattarame mAyAmRSAvAda, aDhArame mithyAtvazalya; pApAnAM sthAnakamiti pApasthAnakam / je pAponuM sthAna che, jenA sevanathI pApakarmano baMdha thAya che, je AcaraNa ka2vAthI jIvo A loka ane paralokamAM duHkhI thAya che, te AcaraNane pApasthAnaka kahevAya che. AvAM pApasthAnako aDhAra che. ahIM teno kramazaH ullekha ka2vAmAM Avyo che. pApa zabdanI vyAkhyA 'sUtra saMvedanA' bhAga-1, sUtramAMthI juo
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra 137 pahele prANAtipAta H pApanuM paheluM sthAna 'prANAtipAta' che. prANano atipAta eTale prANano nAza. TUMkamAM prANAtipAta eTale hiMsA. koIpaNa jIvane duHkha thAya, pIDA thAya, paritApa thAya ke sarvathA tenA prANano viyoga thAya tevI pravRttine hiMsA kahevAya che. 3 jagatanA jIvamAtrane jIvavuM game che paNa maravuM koIne gamatuM nathI. jIvanano AnaMda anubhavatA niraparAdhI jIvone mAtra potAnA sukha khAtara ke zokha ane sagavaDa khAtara pIDA pahoMcADavI, trAsa Apavo, haNavA ke te jIvonA prANa cAlyA jAya tevI pravRtti karavI, te hiMsA che. AvI hiMsA karavAthI te jIvo trAsa pAme che, taraphaDe che, duHkhI thAya che, niHsAsA nAMkhe che ane hiMsA karanAra pratye teo vairanI gAMTha bAMdhe che. pariNAme 'jo zakti Ave to A lokone paNa pUrA karuM,' tevI durbhAvanA temanA manamAM jAgRta thAya che. vaLI, jema bIjA para aMgArA pheMkanAranA potAnA paNa hAtha dAjhe ja che, tema anya jIvane pIDavAthI hiMsA karanAra pote paNa, potAne sukha ApanAra komaLa bhAvano tyAga karI duHkha ApanAra kaThora bhAvane prApta kare che. A rIte anyanI hiMsA karato jIva potAnI paNa bhAvahiMsA kare che, karmanAM baMdhano UbhAM kare che ane durgatinI paraMparAnuM sarjana kare che. mAtAnA AgrahathI mAtra eka loTano kUkaDo banAvI, teno vadha karanAra yazodhara rAjA tiryaMcagatinI kevI paraMparAne pAmyA ! te yAda karIne bhavabhIru AtmAoe A hiMsA nAmanuM paheluM pApasthAnaka choDI devuM joIe. jijJAsA : gRhasthajIvanamAM hiMsAno saMpUrNa tyAga kaI rIte thaI zake ? tRpti : gRhasthajIvanamAM sAdhunI jema hiMsAno saMpUrNa tyAga karI zakAto nathI. 2 - jIvonAM jIvana jIvavAnAM sAdhanone prANa kahevAya che, ane te pAMca Indriya, traNa baLa, AyuSya ane zvAsozvAsa, ema daza che. ekendriyane 4, beindriyane 6, teindriyane 7, caurindriyane 8, asaMzI paMcendriyane 9 ane saMzI paMcendriyane 10 prANa hoya che. A (dravya) prANanA viyogane ma2Na kahevAya che. A viSayanI vizeSa vicAraNA sUtra-saMvedanA-4 'vaMdittu' sUtramAM che. 3 - narakanA jIvone bAda karatAM saune potAnuM jIvana priya hoya che ane maraNa apriya hoya che.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 gRhasthane potAnA jIvanano nirvAha karavA mATe ekendriya Adi jIvonI hiMsA anivAryapaNe ka2vI paDe che, chatAM te dhAre to hiMsAne maryAdita cokkasa karI zake che. vaLI, hiMsAmaya kArya karatI vakhate paNa, zrAvakanA hRdayamAM rahelo jayaNAno pariNAma (jIvone bacAvavAno bhAva) tene nirarthaka hiMsAthI bacAvavA sAthe hRdayanA bhAva kUNA rakhAve che. hiMsAmaya kArya karatAM paNa zrAvaka satata vicArato hoya ke 'huM saMsAramAM chuM mATe ja mAre AvAM hiMsAdi pApo karavAM paDe che. kyAre evo dhanya divasa Avaze ke jyAre huM A hiMsAdi pApothI chUTI sarvavirati dharmano svIkAra karIza ?' haiyAnI kUNAza ane AvI bhAvanAnA kAraNe tene karmabaMdha paNa ghaNo ocho thAya che. vaLI binajarUrI hiMsAthI bacavAno prayatna, anivAryapaNe karavI paDatI hiMsAthI paNa chUTavAnI bhAvanA ane e sAthe ja hradayamAM satata vartato dayAno bhAva, kadAca hiMsAthI baMdhAtA karmathI zrAvakane na bacAvI zake topaNa hiMsA dvArA thatA karmanA anubaMdhathI to bacAve ja che. 138 A pada bolatAM zrAvaka AjanA divasamAM ajayaNAthI, anupayogathI meM keTalA jIvonI hiMsA karI ? keTalA jIvone pIDA pamADI ? kayA jIvono kayA prakAre aparAdha karyo ? te sarva vigatone smRtimAM lAve ane karuNAsabhara haiyAthI temanI pAse kSamA mAMge. bIje mRSAvAda : pApanuM bIjuM sthAnaka 'mRSAvAda' che. mRSA eTale khoTuM ane vAda eTale vavuM-bolavuM. khoTuM bolavuM te 'mRSAvAda' nAmanuM bIjuM pApasthAnaka che. je vastu ke vyakti jevAM che tevAM na kahetAM ayathArtha (asatya) bolavuM, ke yathArtha (satya) paNa koInuM ahita thAya tema bolavuM, te mRSAvAda che. jema ke kaSAyane AdhIna banI sArA mANasane kharAba kahevo, athavA zikArI pUche ke haraNa kaI dizAmAM gayuM ? tyAre haraNanA hitAhitano vicAra karyA vinA yathArtha uttara Apavo; vaLI, krodhAdi kaSAyane AdhIna thaI sAmI vyaktinI vedanAno vicAra karyA vinA kANA mANasane ke mUrkha ne 'tuM kANo che, tuM mUrakha che' vagere bolavuM te paNa mRSAvAda che. zabdAdi viSayone AdhIna banI, kaSAyone paravaza banI, vikathAnA rasamAM lIna banI ke vadhu paDatuM bolavAnI kuTevanA kAraNe, vicAryA vinA jeo mana phAve tema bolyA kare che, teo prAyaH A pApathI bacI zakatA nathI. vyavahAramAM nAnInAnI bAbatamAM, ghaNAM sthAnomAM A rIte asatya bolAI jatuM hoya che. potAnAthI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 aDhAra pApasthAnaka sUtra kyAMya khoTuM na bolAI jAya, kRSAbhASAnuM pApa na lAgI jAya, AvA sAvadhAnI bharyA bhAvapUrvaka jeo vicArIne bole che, teo ja A pApathI bacI zake che. AthI zAstrakAroe jaNAvyuM che ke Atmahitane IcchatA sAdhakoe jarU2 vinA bolavuM nahi, ane bolavuM paDe tyAre paNa sva-52nA hitano vicAra karIne, pramANopeta zabdomAM ane sAmevALI vyaktine rucikara hoya teTaluM ja bolavuM. A pada bolatAM divasa daramyAna krodhAdi kaSAyone AdhIna thaI, vikathA karavAmAM lIna thaI ke viSayAsakta banI, nAnAmAM nAnI bAbatamAM paNa kyAM mRSA bolAyuM ? puNyathI maLelA vacanayogano keTalo durupayoga thayo ? te vicArI punaH tevuM na thAya tevA pariNAmapUrvaka 'micchA mi dukkaDaM' ApavuM joIe. trIje adattAdAna : pApanuM trIjuM sthAna 'adattAdAna' arthAt corI che. avatta=mAlike nahIM ApeluM, AvAna=grahaNa karavuM. vyavahAramAM tene corI kahevAya che. adattAdAnarUpa corI cAra prakAre thAya che : jIva svAmI adatta, 2 1 adatta, 3 - tIrthaMkara adatta ane 4 - guru adatta. zrAvako mATe kadAca A cAre adattathI bacavuM zakya na bane, chatAM paNa zrAvakoe 'svAmI adatta'mAMthI to khAsa bacavAnuM che. dhana, saMpatti Adi tenA mAlikanI IcchA vinA grahaNa karavI, lUMTaphATa karavI ke aNahakkanuM paDAvI levuM, te corI che. A rIte corI karavAthI dhananA mAlikane atyaMta duHkha thAya che. kyAreka to tenuM mRtyu paNa thAya che. vaLI, potAnA pariNAmo paNa atyaMta krUra thAya che. azubha lezyAne AdhIna banyA vinA jIva corI Adi niMdanIya pravRtti karI zakato nathI. - AvI kriyAthI AtmA upara atyaMta kusaMskAro paDe che. A saMskAro bhavabhavAMtaramAM sAthe Ave che. pUrvajanmanA kusaMskArone kA2Ne ghaNAne to bAlyavayathI ja nAnI-nAnI corI karavAnI Teva hoya che. skUlamAM jAya to pena Adi coravAnI, gharamAMthI chAnAmAnA paisA levAnI, dukAnamAMthI chAnAmAnA mAla levAnI ane vyApAramAM paNa ochuM ApavAnI ane vadhu levAnI Adata hoya che. 4- A cAra adattanI vizeSa samaja mATe juo 'sUtra saMvedanA' bhA-1 paMcidiya sUtra ane bhA-4 'vaMdittu sUtra' trIjuM vrata.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 AvA corInA kusaMskAro mAnavane kyAMthI kyAM laI jAya che, teno vicAra karI, A pApamAMthI aTakavA khAsa prayatna karavo joIe. 140 A pada bolatAM divasa ke rAtri daramyAna, lobhane AdhIna banI, je rAjyacorI, dANacorI ke anya koIpaNa prakAre nAnI-moTI corI thaI gaI hoya, tenuM smaraNa karI, AvAM pApa pratye aNagamAno bhAva pragaTa karI, te pApanI niMdA, garhA ane pratikramaNa karavAnuM che. cothe maithuna : pApanuM cothuM sthAna 'maithuna' che. te mithunano bhAva te maithuna che. vedamohanIyakarmanA udayathI thanAro A AtmAno vikRta bhAva che. mithuna eTale strI-puruSanuM yugala. rAgane AdhIna banI strIpuruSanI, tiryaMca-tirthaMciNInI ke deva-devInI je arasa-parasanI bhoganI pravRtti ke kAma-krIDA thAya che, tene maithuna kahevAya che. anAdikALathI jIvamAM AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha - ema cAra prakAranI saMjJAo pravarte che. temAM maithuna saMjJAne AdhIna banelo jIva na jovA yogya dRzyone jue che, na karavA yogya ceSTAo kare che, na vicA2vA yogya vicAre che, vijAtIyane AkarSavA mATe game tevAM vastronuM paridhAna kare che, kaTAkSo kare che ane abrahmanI pravRttimAM joDAya che. amaryAditapaNe pravartatI A saMjJA ghaNIvAra kuLanI, jAtinI ke dharmanI maryAdAno paNa bhaMga karAve che ane mAnava pAse pazu jevuM AcaraNa karAve che. 'saMbodha sattarI" graMthamAM kahyuM che ke A saMjJAne AdhIna thayelo, maithunakriyAmAM pravartato jIva be lAkhathI nava lAkha beindriya jIvono tathA nava lAkha sUkSma (asaMjJI paMcendriya) jIvono saMhAra kare che. maithuna samaye, lokhaMDanI naLImAM rU bharyuM hoya ane temAM tapAvelo saLiyo nAMkhavAthI je rIte rU baLI jAya, tevI rIte te jIvono saMhAra (nAza) thAya che, ema 'taMdulaviyAliya payannAmAM' jaNAvyuM che. vaLI, abrahmanI pravRttithI maithunasaMjJAnA saMskAro tIvra-tIvratama koTinA thAya che. 5 - phathInuM noLIsu, havaMti netiyA ya ne nIvA / ikko ya dunni tinni vi, lakkhapuhuttaM tu ukkosaM / / 83 / / mehuNasannAruDho, navalakkha has suhumajIvANaM / titthayareNaM bhaNiyaM, saddahiyavvaM payatteNaM / / 86 / / - saMbodhasattari
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra mATe samaju zrAvakoe zakya prayatne teno tyAga karavo joIe, ane tevuM sAmarthya na Ave tyAM sudhI atyaMta maryAdita jIvana jIvavA khAsa prayatna karavo joIe. 141 A pada bolatAM, maithunasaMjJAne AdhIna banI malina vRttine poSe tevA kuvicAro manathI karyA hoya, vikAranI vRddhi thAya tevo vANIno vyavahAra karyo hoya ke kAmanI uttejanA thAya tevI koI du:ceSTA kAyAthI karI hoya, to tene yAda karI, AvA vyavahAra pratye atyaMta jugupsAbhAva pragaTa karI, punaH AvuM na thAya te mATe AvA pApanuM aMtaHkaraNapUrvaka pratikramaNa karavuM joIe. 5A pAMcame parigraha : pApanuM pAMcamuM sthAna 'parigraha' che. vastuno saMgraha karavo athavA vastu pratye mamatvabhAva rAkhavo e parigraha che. dhana, dhAnya, ghara, dukAna, vAstu, sonu, rUpuM, jara, jamIna vagere nava prakAranA parigrahamAMthI koIpaNa vastuno saMgraha* ka2vo te dravyaparigraha che, ane A navamAMthI koI ekano paNa saMcaya karyo hoya ke na karyo hoya, chatAM paNa tenA pratye mamatA rAkhavI te bhAvaparigraha che. dravyathI te te vastuno saMgraha, AraMbha-samAraMbhanuM kAraNa bane che, ane tenA pratyeno mamatvabhAva ke mUrchA e kaSAyarUpa hoI, karmabaMdhanuM kAraNa bane che. AthI suzrAvakoe alpa parigrahavALA rahevuM joIe, ane puNyathI prApta thayela sAmagrImAM paNa kyAMya vizeSa mUrchA-mamatvabhAva na thAya tenI kALajI rAkhavI joIe; kema ke, vAstavamAM to mUrchA e ja parigraha che. mUrchA vinA cakravartInuM rAjya bhogavanAra paNa aparigrahI che, ane mUrchAvALo bhikhArI hoya topaNa te parigrahI che. Ama chatAM, prAraMbhika kakSAmAM vastu rAkhavI ane mUrchA 5A - pahelAM pAMca pApasthAnonI vizeSa samaja mATe juo sU.saM. bhA.4 vaMdittusUtra gA. 9 thI 18no vizeSArtha. 6 - pari=cAre bAjuthI + pra=svIkAra 7 na so pariggaho vutto, nAyaputtreNa tAiNA, mucchA pariggaho vutto, ii vuttaM mahesiNA / / - daza vaikA. - a.Ga gA.21 mUrcchAcchannadhiyAM sarvaM jagadeva parigrahaH mUrcchArahitAnAM tu jagadevAparigraham / / - jJAnasAra 25.8 mUrchAthI DhaMkAyela buddhivALAne AkhuM jagata parigraha che, ane mUrchAhitane AkhuM jagata aparigraha che. prANAtipAta Adi pahelAM pAMce pApasthAnakothI sarvathA aTakavA mATe citavRttinuM ghaDatara kevI rIte ka2vuM te mATe sUtrasaMvedanA-4 vaMdittu sUtra jovuM.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 sUtrasaMvedanA-3 na thavA devI te bahu kaThina che. AthI dravya parigrahano tyAga karavo athavA kamase kama maryAdA bAMdhavI te hitAvaha che. A pada bolatAM anAvazyaka dhana-dhAnyAdino saMgraha svajIvanamAM keTalo che tene yAda karI, "A paNa pApa che, mATe choDavA yogya che, tevo nirNaya karI parigrahanA pApanI niMdA, gartA ane pratikramaNa karavAnuM che. cha krodhaH pApanuM chaThThuM sthAna che "krodha... krodha e kaSAyamohanIya karmanA udayathI thanAro AtmAno vikRta pariNAma che. gusso, krodha, Aveza, ukaLATa, adhIrAI, aNagamo, aruci: A sarva krodhanA paryAyo che. koIno aparAdha ke bhUla sahana nahi thavAnA kAraNe vANImAM ugratA, kAyAmAM kaMpa ane manamAM Aveza, adhIrAI ke aNagamA Adino je bhAva pedA thAya che, te krodhano pariNAma che. vAstavamAM to koInAya aparAdhane nahi sahana karavAno pariNAma ja krodha che. eka vAra krodha karavAthI pUrva krioDa varSa sudhI pALeluM saMyama paNa nakAmuM jaI zake che. krodha zAMta-prazAMtabhAvano nAza kare che. krodhathI kadI kAryasiddhi thatI nathI. kyAreka krodhathI kAryanI saphaLatA dekhAya topaNa te krodhathI thayelI nathI hotI, paraMtu te kAryasiddhi pUrvasaMcita puNyathI thayelI hoya che. krodha kAryane bagADe che, kadI kAryane sudhArI zakato nathI. krodhano agni potAne paNa dajhADe che, ane enA sAnnidhyamAM rahenArA anyane paNa dajhADe che. AthI koI paNa jIva game tevo aparAdha kare topaNa tenA pratye krodha na karavo joIe, paraMtu vicAravuM joIe ke sarva jIvo potapotAnAM karmane AdhIna che. karmAdhIna jIvonI pravRtti upara aNagamo, aruci, ukaLATa karavAthI te jIvo pratye vaimanasya pedA thAya che. Ama vicArI kSamAM dhAraNa karavI joIe. ekapakSIya krodha paNa guNasena ane agnizarmAnI jema bhavobhava sudhI vairabhAvanI paraMparA calAve che. mahAtmA guNasenane tapasvInI bhakti karavAnI tIvra bhAvanA hoya che, chatAM tevA prakAranA karmanA udayanA kAraNe guNasena, 8. krodha, mAna, mAyA, lobhanI vizeSa samaja mATe juo "sUtra saMvedanA' bhA. 1, sUtra-2, "cauvihakasAyamukko'padanuM vivaraNa. 9. aparAdhakSama zodho | - yogasAra 3 : 5
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra 143 tapasvI agnizarmAne pAraNA mATenuM AmaMtraNa ApyA pachI paNa satata be vAra temanA pAraNAno divasa bhUlI jAya che. A banne vAra to agnizarmA zAMta rahe che, paraMtu trIjI vAra paNa jyAre guNasena pAraNAno divasa bhUlI jAya che, tyAre agnizarmAne pUrve bAlyAvasthAmAM vAraMvAra guNasene karelI viDaMbaNA-herAnagatinuM smaraNa thAya che. pariNAme te atyaMta krodhita thaI jAya che ane AvezamAM pote karelA tapanA prabhAve "bhavobhava guNasenane mAranAro thAuM" tevuM niyANuM kare che. A krodhathI agnizarmA evAM anubaMdhavALA karma bAMdhe che ke dareka bhavamAM tene guNasenanA AtmAne mAravAno pariNAma utpanna thAya che. A rIte Aloka ane paralokamAM prApta thatA krodhanA kaTu vipAkone vicArI, krodha nAmanA pApathI bacavA satata prayatna karavo joIe. A pada bolatAM divasa ke rAtri daramyAna koIpaNa vastu ke vyakti pratye thayelA aNagamAne, durbhAvane ke tenA pratye thayelA krodhanA pariNAmane vicArI, e rIte "micchA mi dukkaDuM ApavuM joIe ke pharI kyAreya hRdayamAM tevo krodha nA pragaTe. sAtame mAna : pApanuM sAtamuM sthAna che "mAna." mAna paNa kaSAyamohanIya karmanA udayathI thanAro AtmAno vikAra che. abhimAna, ahaMkAra, akkaDatA, uddhatAI, "bIjAthI huM kAMIka caDhiyAto chuM" tevuM prasthApita karavAnI IcchA, "bIjAthI huM judo chuM" evuM dekhADavAnI bhAvanA, avinaya; A badhA mAnanA ja bhinna bhinna prakAro che. mAnane utpanna thavAnAM sthAno Ama to asaMkhya che, paraMtu zAstrakAroe te sarvano samAveza sAmAnya rIte jAti, lAbha, kuLa, aizvarya, baLa, rUpa, tapa ane zrata - A ATha prakAromAM karyo che. "mArI jAti uttama che, mArI jAtinA prabhAve huM dhAryuM pAra pADI zakIza, mAruM puNya prabaLa che, tenA pratApe huM dhAryuM meLavI zakIza, mAruM kuLa uttama che, mArI pAse aDhaLaka saMpatti che, baLamAM mane koI pahoMcI zake tema nathI, rUpa to mArA jevuM kAmadevanuM paNa nathI, tapa ane jJAnamAM paNa huM bIjA badhA karatAM caDhiyAto chuM' AvuM mAnI, "huM kAMIka chuM, mArA jevuM koI nathI' - Avo abhimAnano, ahaMkArano je pariNAma che; te mAna che. mAnavane sauthI vadhu A mAna-kaSAya parezAna karato hoya che. ema kahevuM kadAca khoTuM nathI ke mAnava, covIsa kalAka potAnA garvane poSavA mATe ja prayatnazIla raheto hoya che; te potAno mAna-mobho sAcavavA mATe, dunyavI
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrasaMvedanA-3 aneka prakAranI sAmagrI ekaThI kare che, AvazyakatAthI adhika kamAya che, moTA baMgalAo banAve che, kImatI gADIo kharIde che, moMghAmUlA alaMkAro pahere che, suMdara vastrAdinuM paridhAna kare che, pAI-pAIno hisAba rAkhanAra kRpaNa mANasa paNa mAnane jALavavA mATe prasaMga Ave lAkho-karoDo kharcI nAMkhe che, enuM kAraNa eka ja che mAna-kaSAya. 144 duHkhanI vAta to e che ke krodha-kaSAya saune oLakhAya che; paraMtu 'mArAmAM mAna che ane mAnathI huM AvI pravRtti karuM chuM' tevuM jANavuM, mAnavuM ke svIkAravuM paNa mANasane agharuM paDe che. mAnI mANasa mAnane poSavA mATe lobhane paNa AdhIna thAya che, mAyAno sathavAro paNa le che ane mAna ghavAya tyAre krodha paNa kare che. A mAna-kaSAyane oLakhavA ane oLakhIne tene kADhavA sadguruno sathavAro ane sagraMthonuM vAMcana ati Avazyaka che. mAnavInA manamAM paDeluM abhimAna A bhavamAM to tene du:khI kare ja che, sAthe ja satata nIca gotra Adi karmane baMdhAvI bhavobhava duHkhI kare che. A bhavamAM puNyathI prApta thayela sArI sAmagrIo pratye mAna karavAthI evuM karma baMdhAya che ke jenA kAraNe bhavAMtaramAM te sAmagrI halakI-hINI prApta thAya mahAvIrasvAmI bhagavAnanA jIve jema marIcinA bhavamAM puNyathI maLelA potAnA ucca kulano mada karyo to tenAthI evuM nIca gotrakarma baMdhAyuM, ke jethI tIrthaMkaranA bhavamAM paNa prabhune brAhmaNa jevA bhIkSu kuLamAM janma levo paDyo. mATe A mAna-kaSAyathI mukti meLavavA satata prayatnazIla rahevuM joIe. te mATe vAraMvAra evuM vicAravuM joIe ke - ATalI moTI duniyAmAM huM zuM chuM ? mahApuruSonI sAme mArI buddhi, baLa ke zrImaMtAI zI visAtamAM che ? vaLI, duniyAmAM paNa kahevata che ke - 'zerane mAthe savA zera hoya che.' AnAthI paNa phalita thAya che ke duniyAmAM mAruM sthAna koI viziSTa nathI. AvuM vicArI abhimAnano sarvathA tyAga karavo joIe, ane jIvanane vinaya-namratA Adi guNothI maghamaghatuM rAkhavuM joIe. A pada bolatAM divasa daramyAna pragaTapaNe thayela mAnane tathA aMda2mAM satata pravartatA mAnane smaraNamAM lAvavAno che. tenI anarthakAritAno vicAra karI, tenA 10 - nAtiAmaLuozvaryavarUpatavazrute / kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH / / - yogazAstra-4. 13 pra.4, gA, 13
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 aDhAra pApasthAnaka sUtra pratye tIvra aNagamo, aruci pragaTAvavAnI che ane thaI gayelA mAnanI niMdA, gaha ane pratikramaNa karI, A mAnanA saMskArone samULa nAza karavA prayatna karavAno che. AThame mAyA : pApanuM AThamuM sthAna 'mAyA' che. A mAyA paNa kaSAyamohanIya karmanA udayathI thanAro AtmAno vikArabhAva che. kapaTa karavuM, chaLa karavuM, prapaMca karavo, ThagavuM, vizvAsaghAta ka2vo Adi mAyAnA ja prakAro che. kapaTa karavuM eTale aMdara bhAva judo ane bahAra batAvavAnuM juduM. jema bagalAnA manamAM jaLacara jIvone mAravAnI hiMsaka vRtti rahelI hoya che, paNa te bAhyarUpe eka page sthira Ubho rahI bhagavAnanuM dhyAna dharato hoya tevo dekhAva kare che. A jaLacara jIvone chetaravAnI ja eka prakRti ane pravRtti che. te ja rIte pote sAro, sukhI, jJAnI, sadAcArI, dhanavAna, rUpavAna, yuvAna na hovA chatAM 'huM sAro, sukhI, jJAnI, sadAcArI, dhanavAna, rUpavAna ane yuvAna' chuM, tevo dekhAva karavo te mAyA che. TUMkamAM potAnuM jevuM svarUpa hoya tene na dekhADavuM ane jevuM svarUpa na hoya tevuM dekhADavuM, te mAyA che. mAyA kaSAya bIjA traNe kaSAyone poSaNa puruM pADe che, kema ke potAnAmAM traNa traNa kaSAyo hovA chatAM potAne ke parane khyAla paNa na Ave ke A vyaktimAM ATalA kaSAyo che, tevuM AvaraNa UbhuM karavAnI tAkAta A mAyAmAM che. svArthavRttithI A mAyArUpa pApa karIne vepArI grAhakane, zikArI pazune, mAchImAra jaLacara jIvone, rAjA prajAne, kuguruo zraddhALu bhaktane, patnI patine, putra pitAne, putrI mAtAne, Ama aneka rUpe jIvo ekabIjAne chetarIne duHkhI kare che ane svayaM paNa duHkhI thAya che. mahAsukha ApanAra dharmakriyA paNa mAyAmizrita hoya to te paNa AnaMda ApI zakatI nathI. mahAmahopAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAjAe 'adhyAtmasAra' nAmanA graMthamAM A mAyAne oLakhAvavA ane tenA mahAdoSathI jIvone bacAvavA 'daMbhatyAga' nAmano eka saMpUrNa adhikAra banAvyo che. tenA prathama zlokamAM ja temaNe jaNAvyuM che ke muktirUpI latA mATe mAyA" agni samAna che, zubha 11 - rkhkho muddhitAni - To rAhu: kriyAvidho / daurbhAgyakAraNaM dambho, dambho'dhyAtmasukhArgalA / / 1 / / adhyAtmasAra-3-1
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 sUtrasaMvedanA-3 kriyArUpI caMdrane kalaMkita karavA mATe rAhu samAna che, durbhAgyanuM kAraNa che ane AdhyAtmika sukha mATe bhuMgaLa-argalA samAna che. AthI ja sAdhake saraLatA guNano sahAro laI, svajIvanamAM pravartatI sUkSmamAM sUkSma paNa mAyAne oLakhI, temAMthI mukta thavAno prayatna karavo joIe. mAyA karavAnuM jyAre paNa mana thAya tyAre yAda rAkhavuM ke mAyAnuM sevana karavAthI lakSmaNA sAdhvIjI asaMkhya bhava bhamyAM ane mallinAtha prabhunA AtmAe pUrvanA bhavamAM saMyamajIvanamAM tapadharmArthe mAyA karI te kAraNe ja temane chellA tIrthakara tarIkenA bhAvamAM paNa strIpaNAnI prApti thaI. A mAyA strIveda ane tiryaMcagatinuM kAraNa che. AvI vicAraNAthI jAtane sarala banAvI sarvee mAyAcArathI dUra rahevuM joIe. A pada bolatAM divasa ke rAtri daramyAna thayelI mAyAne smRtipaTamAM lAvI, jAtane DhaMDhoLIne pUchavuM ke dhoLA vALane kALA karAvavAnuM, caherA upara lapeDA karavAnuM, byuTI pArlaranAM pagathiyAM caDavAnuM vagere mana kema thAya che ? AvI nAnI paNa sarva mAyAne yAda karI tenI niMdA, gartA ane pratikramaNa karavAnuM che. navame lobha pApanuM navamuM sthAna "lobha che. lobha paNa kaSAyamohanIya karmanA udayathI thanAro AtmAno vikArabhAva che. tRSNA, asaMtoSa, padArthane meLavavAnI IcchA, maLyA pachI sAcavavAnI ke adhika meLavavAnI ke temAM vRddhi karavAnI IcchA, A badhuM lobharUpa che. aprApta vastune prApta karavAnI ane prApta thayA pachI paNa adhika adhika meLavavAnI IcchA te lobharUpa che. jema ke, lAkha maLe to karoDanI ane karoDa maLe to abajanI IcchA karavI e lobhanI vRtti che. lobhane kAraNe bhAI-bhAI vacce, pitA-putra vacce, derANI-jeThANI vacce jhaghaDA thAya che. lobhane kAraNe mAnava mahAAraMbha mahAsamAraMbhanA vyavasAyamAM paNa joDAya che. lobhanA svarUpane samajAvatAM kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke lobha"sarva doSonI khANa che, guNone gaLI javAmAM rAkSasa tulya che, saMkaTarUpa velaDInA mULa jevo che ane dharma-artha-kAma ane mokSa cAre puruSArthane sAdhavAmAM bAdhA karanAro che. 12 . mAra: sarvaloNA, gugaprasanarAkSasa: . kando vyasanavallInAM lobhaH sarvArthabAdhakaH / / - yogazAstra-pra.4, gA. 18
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra duniyAnA jeTalA doSo che te sarve prAya: lobhathI utpanna thayA hoya che ane jeTalA guNo che te sarvenAM mULamAM lobhano tyAga hoya che. jema" hiMsA sarva prakAranA pApomAM pradhAna che, saghaLAM karmomAM mithyAtva mukhya che, rogomAM kSayaroga moTo che, tema lobha e sarva aparAdhono guru che. 147 lobha nAmanA kaSAyanA kAraNe anAvazyaka vastuono saMgraha karavAnuM mana thAya che, saMgraha karelI cIja kyAMya AghI-pAchI na thAya tenI satata ciMtA rahe che ane jarUriyAtavALAne dAna karavAnI IcchA mAtra thatI nathI. A pada uccAratI vakhate divasa daramyAna lobhane AdhIna thaIne mana, vacana, kAyAthI je viparIta AcaraNa karyuM hoya tene yAda karI tenI niMdA, garhA ane pratikramaNa karavAnuM che. dazame rAga : pApanuM dazamuM sthAna che 'rAga.' na svabhAvathI nAzavaMta kAlpanika sukhane ApanAra evA strI, saMpatti ke managamatI sAmagrInA raMge raMgAvuM, Asakta thavuM, prema karavo, lAgaNI rAkhavI te sarva rAganA prakAro che. A paNa kaSAyamohanIya karmanA udayathI thanAro AtmAno vikArabhAva che. ayogya sthAnamAM pragaTa thayelo rAga vANI ane vartanamAM vikAra lAve che, manane vihvaLa kare che, anukULa vastumAM mana bhamAvyA kare che, te na maLe to haiyuM bALe che ane prApta thatAM te hAthamAMthI sarakI na jAya vagere ciMtAthI manane vyApta rAkhe che, jenA kAraNe rAgAMdha jIvo kyAMya zAMti anubhavatA nathI. strI Adi ayogya sthAnomAM janmelo rAga to aneka jIvonI hiMsA karAvavA uparAMta kyAreka potAnA prANano paNa bhoga le che. rAgI jIva mAtra hiMsA ja nahIM, jUTha, corI, parigraha Adi badhAM ja pApono bhoga bane che. rAgI jIvanuM mana dharmamAM ke anya kAryamAM paNa lAgatuM nathI. nimitta maLatAM mohanA udayathI je rAga pragaTa thAya che, te rAga punaH navA rAganA tIvra saMskAronuM AdhAna kare che. A saMskAronA kAraNe jIva saMsAramAM bhavobhava bhaTake che. rAganA trilokyAmapi ye doSAste sarve lobhasaMbhavAH / guNastathaiva ye kespi, te sarve lobhavarjanAt / / 13- hiMseva sarvapApAnAM, mithyAtvamiva rmAm / rAjayakSmeva rogANAM, lobhaH sarvAgasAM guruH / / - yogazAstra-pra. 4, * yogasAra 5 : 18 AMtarazloka-751
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 sUtrasaMvedanA-3 kAraNe jIva cIkaNAM karma bAMdhI durgatinA duHkhanuM bhAjana bane che. AthI A rAga nAmanA kaSAyane Ugato ja DAmavo joIe. te mATe rAganAM nimittothI sadA sAvadha rahevuM joIe, anitya, azaraNa ane azuci Adi bhAvanAothI manane bhAvita karavuM joIe. AvuM thaze to rAga nAmanA pApathI bacI zakAya tevuM che, bAkI A pApathI bacavuM bahu agharuM che. rAganA kAmarAga, sneharAga ane dRSTirAga: ema traNa prakAro che. 1 - kAmarAga: skUla vyavahArathI sparzendriyanuM sukha jenAthI prApta thAya tevI sajAtIya ke vijAtIya vyakti pratyenA rAgane kAmaroga kahevAya che, ane vAstavikatAnI dRSTithI pAMce IndriyonI sAmagrI ke tene meLavI ApanArI vyakti pratyeno rAga te kAmarAga kahevAya che. 2. sneharAgaH koIpaNa prakAranA svArtha ke apekSA vinA mAtra lohInA saMbaMdhanA kAraNe ke RNAnubaMdhanA kAraNe bhAI, bahena, mAtA-pitA, putra, putrI ke mitra Adi pratye je rAga pravarte che, tene kheharAga kahevAya che. je rAgamAM koI svArtha ke apekSA pravartatI hoya te vAstavamAM sneharAga nathI kahevAto, paNa paricita ke aparicita koIpaNa vyaktine joIne koIpaNa apekSA vagara mana enI tarapha kheMcAya ke bhInuM thAya tene sneharAga kahevAya che. 3 - dRSTirAga kupravacanamAM, khoTA siddhAMtamAM ke mithyAmatomAM Asakti ke potAnI khoTI mAnyatAno Agraha te dRSTirAga che; tathA viveka vihoNo svadarzanano rAga paNa kyAreka dRSTirAga bane che. vaLI, rAga prazasta ane aprazasta ema be prakArano hoya che. anaMta guNanA dhAraka arihaMta paramAtmA upara ke guNavAna gurubhagavaMta upara ke guNasaMpanna kalyANamitratulya koInA paNa upara guNaprAptinA upAyarUpe karAto vivekapUrvakano rAga e guNarAga hoI prazasta rAga kahevAya che; kema ke e rAga saMsAranA rAgane ghaTADanAro che. rAga sarvathA heya che ane vItarAga avasthA ja prAptavya che, chatAM paNa rAgane toDavA prazasta rAga sAdhanarUpa che. AthI mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA kahe che ke, 13A- rAganI prazastatA/aprazastatA saMbaMdhI vizeSa vicAraNA mATe sUtra saMvedanA-4 'vaMdituM'nI gAthA-4 jovI.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra 149 149 "rAga na karajo koInara kiNachyuM re, navi rahevAya to karajyo muniryuM re..." - pApasthAnaka sakjhAya... (9) rAga karyA vagara na ja rahevAya to munino rAga karavo, je rAga karmamuktinuM, guNaprAptinuM kAraNa bane paNa karmabaMdhanuM ke doSavRddhinuM kAraNa na bane. Ama amuka kakSA sudhI Avo prazasta rAga AvakArya (upAdeya) che, chatAM mokSanI prAptimAM to A rAga paNa vijJA~ ja bane che. jema gautamasvAmIno bhagavAna mahAvIradeva pratyeno rAga temanA kevaLajJAnamAM bAdhaka banyo hato. AthI sAdhanAnI viziSTa kakSAe pahoMcyA pachI prazasta rAgane paNa choDI devo joIe. paraMparAe rAgane toDAve tevo rAga te prazasta rAga che ane rAgane vadhAre tevo rAga te aprazasta rAga che. TUMkamAM jyAM sudhI aprazasta rAga che, tyAM sudhI tene toDavA prazasta rAgano upayoga karavAno che ane jyAre aprazasta rAga chUTI jAya che tyAre prazasta rAgane paNa choDI ja devAno che. doSathI bharelI ke guNathI bharelI strI pratye mohAdikathI thato rAga ke sAmagrI Adino rAgu te aprazasta rAga che; kema ke, tenAthI doSanI vRddhi thAya che. AthI strI Adi rAgI pAtro ke indriyone anukULa viSayothI khUba sAvadha rahevA jevuM che, to ja rAga nAmanA dazamA pApasthAnakathI bacI zakAya che. A pada bolatAM rAganA tIvra saMskArone kAraNe divasa daramyAna kyAM kevA pariNAmomAM A jIva raMgAyelo rahe che, teno vicAra karI, "prabhu ! A rAgamAMthI huM kyAre chUTIza ane vItarAgabhAvane kyAre pAmIza ?' AvI saMvedanApUrvaka rAgakRta bhAvonI niMdA, gaha, pratikramaNa karavAnuM che. agiyArame dveSa : pApanuM agiyAramuM sthAna "DhaSa' che. aNagamatI vastu-vyakti ke paristhiti pratye aNagamo, aruci, abhAva, durbhAva ke tiraskArano bhAva te dveSa che. A TreSano bhAva rAgamAMthI janme che. je vastu, vyakti ke paristhiti pratye rAga hoya che, temAM vighna karanAra, aTakAyata UbhI karanAra vastu ke vyakti pratye dveSa thAya che, AvI vastu ke vyakti sAme Ave to tenA pratye aNagamo thAya che, tenI sAme jovAnuM mana thatuM nathI, tenAthI dUra bhAgavAnI bhAvanA thAya che, tenI sAthe kadAca kArya karavuM paDe to akaLAmaNa thAya che, AnAthI kyAre chUTuM tevo bhAva rahe che. A sarva malina bhAvo dveSarUpa pApanA kAraNe thAya che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 sUtrasaMvedanA-3 " AvA pariNAmanA kAraNe jIvane evuM karma baMdhAya che ke jenAthI dUra thavAnuM mana thAya te ja vastu sAme AvIne UbhI rahe ane pharI temAM aNagamo Adi thAya, punaH karmano baMdha thAya, AvuM viSacakra cAlyA ja kare che. AthI bhavabhIru AtmAe AvA DheSabhAvano ane dveSanA kAraNarUpa rAgabhAvano tyAga karavA satata prayatnazIla rahevuM joIe. "jenA pratye rAga che ke dveSa che, te jaDa dravya hoya ke jIvadravya hoya, baMne mArAthI bhinna che. mArAthI judA evA te mAruM sAruM ke khoTuM kAMI karI zakatA nathI. mAtra ekamAM rAga ane bIjAmAM dveSa karIne huM mArA manane bagADIne duHkhI thAuM chuM. AnA karatAM manane samabhAvamAM rAkhavA prayatna karuM to mAruM vAstavika Atmahita thAya." - rAgamAMthI ja TheSano janma thAya che, mATe prathama rAgathI ja bacavAnuM che. rAga gayA pachI leSa Ubho raheto nathI. A rIte vicArI rAga-dveSathI para thavA yatna thaze, to ja A pApathI bacI zakAze. A pada bolatAM divasa daramyAna koInA pratye abhAva ke aNagamo thayo hoya, koInA pratye Aveza ke tiraskArabhAva pragaTa thayo hoya, te sarva zreSanAM pApone smaraNamAM lAvI, "meM A khUba khoTuM karyuM che. AvA rAga-dveSanAM kaMkomAM phasAyelo rahIza to mArA bhavano aMta kyAre Avaze ? samatAno svAda mane kyAre cAkhavA maLaze? A ja bhavamAM samatAne meLavavI hoya to AvA bhAvothI para thavuM ja paDaze. A bhAvothI para thavA aMta:karaNapUrvaka A pApanI AlocanA, niMdA ane gaha karI tenAthI pAchA vaLavA mATe khAsa prayatna karavAno che." Avo vicAra karI saMpUrNapaNe dveSathI aTakavAnuM che. bArame kalaha H pApanuM bAramuM sthAna che "kalaha.' kleza, kajiyo, kaMkAsa, jIbhAjoDI, jhagaDo - TaMTo, ayogya vartana Adi vividha prakArano vAcika vyavahAra te kalaha che. kalaha prAyaH karIne dveSa ke krodhanA pariNAmathI athavA rAga ke anukULatAmAM maLelI niSphaLatAnA yoge pedA thAya che. Sa thayA pachI sahanazIlatA na hovAne kAraNe pitA-putra, sAsu-vahu, naNaMda-bhojAI, derANIjeThANI vagere vacce paNa ghaNIvAra kalaha, matabheda ane temAMthI manabheda thaI jAya che. khAna-pAna, raheNI-karaNI, vepAra ke vyavahAramAM jyAre ekabajAnI sAthe phAvatuM nathI, tyAre thatA kalahanA pariNAme krodha ane kaMkAsa Ubho thAya che. pariNAme ghAMTAghAMTI ane mArAmArI sudhI vAta pahoMcI jAya che. kyAreka to mArAmArIthI AgaLa vadhI krodhAMdha mANaso pratipakSanI hatyA karatAM paNa
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra 151 acakAtA nathI. prajJApanA' sUtramAM to stro raTiema kahI jaNAvyuM che ke rADo pADI pADIne moTethI bolavuM te sarva kalaha-kajiyo che. dhIratA gumAvI AgaLa pAchaLano vicAra karyA vinA ja rADo pADIne*, ghAMTA pADIne sabhyaasabhya zabdo dvArA game tema bolavAmAM Ave che, tene kajiyo kahevAya che. koInI sAthe kajiyo karavAthI vairanI paraMparA vadhe che, kuLane kalaMka lAge che, ane dharmanI niMdA thAya che. mATe sajjana puruSe to haMmezAM kajiyA-kaMkAsa ane kalahathI dUra rahevuM joIe. A pada bolatAM divasa ke rAtri daramyAna sva-paranI cittavRttine malina karanAra evo kajiyo, kaMkAsa ke kalaha thaI gayo hoya to tene pote karelA pAparUpe yAda karI, punaH te pApa na thAya tevA daDha saMkalpapUrvaka tenI AlocanAdi karavAnAM che. terame abhyAkhyAna : pAMpanuM teramuM sthAna "abhyAkhyAna' che. achatA doSanuM AropaNa karavuM te abhyAkhyAna che. koIne ALa devuM, kalaMka lagADavuM, sAmenI vyaktimAM koIpaNa prakAranI kharAbI na hoya to paNa tenI vadhatI jatI kIrti, yaza, aizvarya, mAna ke sthAnAdi pratye upajatA dveSanA kAraNe, tenA pratyenI IrSAnA kAraNe tenA achatA doSone jAhera karavA, tene kalaMkita karavo (badanAma karavo) te abhyAkhyAna che. jema ke parama pavitra mahAsatI sItAnI vadhatI jatI kIrti ane rAmacaMdrajI taraphathI tene maLatA mAnane sahana na karI zakavAnA kAraNe rAmacaMdrajInI anya rANIoe "sItAnA manamAM haju rAvaNa beTho che.' AvI anucita vAto phelAvI, sItAnA satItvane kalaMkita karavAno niMdanIya prayAsa karelo, te abhyAkhyAnanA daSTAMtarUpa che. potAnAmAM rahelo mAnano pariNAma ane puNya na hovA chatAM moTA thavAnI bhAvanA, ghaNIvAra jIvane A pApano bhoga banAve che; paraMtu koIkane pachADavAnI vRttirUpa A pApanAM pariNAmo atyaMta bhayaMkara che. tenAthI bhavAMtaramAM potAne ja sArI vyaktino viyoga thAya che ane potAne paNa vagara - mAvatI-172 14. mahatA annenAnyonyam asaman masamASaNam vada: | bhagavatIjImAM kahyuM che ke moTA avAje arasa-parasa ayogya bolavuM te kajiyo che. 15. saddoSAropaNam - ThANAMgamAM kahyuM che ke na hoya tevA (asabhUta) doSanuM AropaNa te abhyAkhyAna che. manuSyana mAdhyiAne roSaviram - agyArahyAnam |
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 sUtrasaMvedanA-3 bhUle kalaMkita thavuM paDe che. jema mahAsatI aMjanAe pUrvabhavamAM zokya rANI lakSmIvatIno utkarSa sahana na thavAne kAraNe tene pachADavA aneka prayatno karyA. chelle paramAtmAnI mUrti saMtADI. tenA kAraNe ene evo karmabaMdha thayo ke bAvIsa varSa sudhI guNavAna evA paNa patino viyoga ane aprIti sahana karavAM paDyAM. AvA pApathI bacavA manane pramodabhAvathI bharI devuM joIe. koInA guNa joI tenA pratye atyaMta prItino bhAva pragaTAvavo joIe, to ja A pApathI bacI zakAya che. A pada bolatAM divasa daramyAna ke potAnA jIvanakALa daramyAna kyAreya AvuM pApa thayuM hoya to tenuM smaraNa karI, tenA pratye atyaMta jugupsAbhAva pragaTAvI, "mArAthI AvuM bhayaMkara pApa thaI gayuM che ! kharekhara huM pApI chuM, adhama chuM, atyaMta duSTa chuM, jethI AvI guNavAna vyakti mATe paNa mane IrSyA thAya che." AvI AtmaniMdA dvArA potAnA AtmAmAM paDelA A pApanA saMskArone nirmULa karavA prayatna karavo joIe. caudame vaizunya : pApanuM caudamuM sthAna che 'pezunya.' koInA sAcA-khoTA aneka doSone pITha pAchaLa khullA pADavA te 'paizunya' kahevAya che. AgaLa-pAchaLano vicAra karyA vinA, koInI kAMIka nabaLI vAta jANI, tene bIjI, trIjI vyakti sudhI pahoMcADavI, ahIMnuM tyAM ane tyAMnuM ahIM kahevuM, jene vyavahAramAM cADI-cugalI kahevAya che, te A paizunya nAmanuM pApa che. AvI kuTevanA kAraNe ghaNAnA jIvanamAM Aga caMpAI jAya che, ghaNAnAM dila dubhAya che, bhAI-bhAI vacce, pati-patnI vacce, pitA-putra vacce, vera-jheranI lAgaNI UbhI thAya che, saMghomAM tirADa paDe che. AvI AdatathI bolanAranA hAthamAM kAMI nathI AvatuM, paraMtu sAmI vyaktinuM to cokkasa prakAre ahita thAya che ane bolanAranuM paNa ahita thAya che. mahApuNyanA udayathI maLelI jIbhano upayoga AvAM hIna kAryomAM karavAthI bhavAMta2mAM jIbha maLatI nathI. vaLI, AvI AdatathI ghaNAM karmono baMdha thAya che 16 - pezunyuM - viSNunanarma pracchanna savasaddoSavimAvanam / koInA chatA ke achatA doSane pITha pAchaLa pragaTa karavA te paizunya che.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAra pApasthAnaka sUtra 153 ane ghaNAMnI sAthe vaimanasya UbhuM thAya che. mATe sva-parane nukasAnakAraka A cADIcugalInA pApathI to sAdhake bacavuM ja joIe. A pada bolatAM divasa daramyAna kuTevanA kAraNe jANe-ajANe koInI niMdA thaI gaI hoya, koInI nabaLI vAta koInI AgaLa kahevAI gaI hoya to te pApane yAda karI, "AvuM ghora pApa mArAthI thayuM che, mArI AvI kuTevo kyAre dUra thaze ?' AvA tiraskArapUrvaka e pApanI niMdA, gartA ane pratikramaNa karavAnuM che. paMdarame rati-arati pApanuM paMdaramuM sthAna che "rati-arati. rati-arati e nokaSAyamohanIya karmanA udayathI thayelo AtmAno vikArabhAva che. ISTa vastu ke vyakti maLatAM gamo thavo, AnaMdanI anubhUti thavI te rati che, ane aniSTa vastu ke vyakti AMkha sAme AvatAM aNagamo thavo, duHkhanI anubhUti thavI te arati che. jyAM rAga hoya che tyAM rati hoya che, ane jyAM dveSa hoya tyAM arati thatI hoya che; kAraNa ke rAga kAraNa che ane rati kArya che tathA dveSa kAraNa che ane arati kArya che. A baMne rAga ane rati, tathA dveSa ane arati, kaMIka samAna hovA chatAM kAMIka aMze judA paNa che. ekamAM (rAgamAM) Asaktino pariNAma che ane bIjAmAM (ratimAM) gamA-harSano pariNAma che. ekamAM (8SamAM) tiraskArano bhAva che, to bIjAmAM (aratimAM) aNagamAnopratikULatAno bhAva che. nimitta sAme hoya ke na hoya paNa rAga ane dveSanI saMvedanAo beThelI ja hoya che. jyAre rati-aratinA pariNAmo nimitta maLatAM pragaTa thAya che. AthI ahIM teno judo ullekha karyo che. Ama chatAM rAga, dveSanI hAjarImAM prAyaH rati-aratinA bhAvo saMkaLAyelA hoya che. AthI jema rAgayukta ke dveSayukta vyakti samabhAvamAM sthira thaI zakatI nathI, te rIte rati ke aratinA pariNAmavALo jIva paNa samabhAva ke AtmabhAvamAM sthira thaI Atmika sukha mANI zakato nathI. AthI Atmika sukhanA aMbhilASI AtmAe rati-aratino paNa tyAga karavo joIe. paramAtmAnAM vacana dvArA rAgAdi malina bhAvone duHkharUpe jANavA chatAM paNa mANasanuM mana prAyaH jIvanabhara rAga-dveSa, rati-aratinA bhAvathI mukta thaI zakatuM nathI. tenAthI mukta thavA mATe, e kusaMskArone nAbUda karavA mATe satata jAgRti rAkhavAnI jarUra che. rati ane aratinA pariNAmo kyAM pravartI rahyA che ? tene khUba sUkSma buddhithI oLakhavAnA che, kema ke satata pravartatA te pariNAmonI moTAbhAge to
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 sUtrasaMvedanA-3 - noMdha ja levAtI nathI. jema ke sUI javA mATe mulAyama gAdI ane anukULa vAtAvaraNa maLyuM to rati, ane jarA barachaTa cAdara ke garamI AdinI pratikULatA AvI hoya to turaMta arati thAya che; paraMtu tyAre ApaNe noMdha nathI letA ke A mane ratiaratino bhAva ya, je mArA AtmA mATe hAnikAraka che. Ama aneka prakAre ane aneka sthaLe A rAga-dveSa ane rati-aratinA bhAvo thayA ja karatA hoya che. A pada bolatAM satata pravartatA rati ane aratinA bhAvone smRtipaTa upara sthApana karI sahaja UThatA A bhAvo mATe sAvadha banavAnuM che. te bhAvo AtmA mATe keTalA khataranAka che, AtmAnA sahaja sukhamAM keTalA bAdhaka che ane te durgatinI paraMparA kaI rIte sarje che, teno vicAra karI, satata pravartatI rati-aratinI niMdA, gartA karI A pApathI pAchA vaLavA prayatna karavAno che. soLame para-parivAda: pApanuM soLamuM sthAna che "pArakAno parivAda' para eTale pArakA ane parivAda eTale kathana - pArakAnI niMdA karavI eTale paraparivAda karavo. anAdi ajJAnanA kAraNe jIvane potAnA karatAM bIjAnuM jANavAnI, bIjAnI nabaLI vAto karavAnI khoTI Teva hoya che. AthI pArakI paMcAta karavAno avasara te zodhato hoya che. tenA mATe te snehIsvajanone bhegA kare che, tevA mitrone maLe che ane kalAkonA kalAko temAM vitAvI de che paNa te jANato nathI ke pArakI niMdA karavAthI potAne kevuM nukasAna thavAnuM che. vyavahAramAM paNa kahevAya che ke, "karazo pArakI, jANo nArakI." pArakI niMdA karanAro narakamAM javA sudhInA karmano baMdha kare che; kema ke, A paraniMdAnuM pApa te arthadaMDa nathI, anarthadaMDarUpa che. vaLI, AvI pArakI paMcAta karanArA jIvo keTalAyane aLakhAmaNA thAya che ane tenA virodhI paNa ghaNA thAya che. pArakI niMdA karanAra to deva-gurunuM ke guNavAna AtmAnuM paNa kyAre ghasAtuM bole, te kahevAya nahIM. avasara Ave to te koIne choDatA nathI. pArakI paMcAta karavAno rasa khUba ja bhayaMkara che. duHkhanI vAta to e che ke pArakI paMcAta ke niMdA karavAnuM te lokone pAparUpa paNa nathI lAgatuM, paNa samaya pasAra karavAnuM, manoraMjananuM eka sAdhana lAge che. tethI mokSecchu sAdhake to sau prathama A pApane pAparUpe savIkAravAnuM che. vAstavamAM A pApa khUba hAnikAraka che. tenAthI kusaMskAro puSTa thAya che, 17 . pareSAM parivAra paraMparivAraH vityanam rUtyarthaI
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 aDhAra pApasthAnaka sUtra pragaTelA AtmaguNono ghAta thAya che, manuSyajIvananI kImatI kSaNo veDaphAI jAya che ane keTalAyanAM jIvanamAM tenAthI vighno UbhAM thAya che, mATe AvA pApakarmano sarvathA tyAga karavo joIe. A pada bolatAM divasabharamAM thayelI pArakI paMcAta ke niMdAne yAda karI, "AvuM kArya mArAthI kema thayuM ? tenAthI mane zuM phAyado thayo ? nAhakanAM meM kevAM karma bAMdhyAM ?" - A rIte AtmaniMdA ane gaha dvArA A pApanuM pratikramaNa karI A pApathI pAchA vaLavAnuM che. sattarame mAyAmRSAvAda : pApanuM sattaramuM sthAna che 'mAyApUrvakanuM jUThuM bolavuM te.' 'mAyAmRSAvAda' eTale koIne chetaravA mATe AyojanapUrvaka jUThuM bolavuM. Ama joIe to jUThuM bolavAnAM kAraNo ghaNAM hoya che, paraMtu temAM mAyA karIne, jALa bichAvIne, koIne chetaravA mATe je jUThuM bolAya che, tene 'mAyAmRSAvAda' kahevAya che. duniyAmAM Ane (White.lies) sapheda jUThANuM kahevAya che. vaLI AmAM bIjuM ane AThamuM pApa ekI sAthe thAya che. sAmAnyataH sahajabhAve, anAyAse asatya bolanAra karatAM koIne cheta2vA mATe mAyApUrvaka asatya bolanAra vadhu moTo gunegAra manAya che; kema ke te anyano* vizvAsaghAta kare che. AryadezamAM vizvAsaghAtanuM pApa moTuM gaNAya che. vaLI, mAtra potAnA svArtha khAtara AvuM jUThuM bolanAranA mAnasika pariNAmo paNa vadhu kliSTa hoya che. AthI tene karmabaMdha paNa vadhu baLavattara thAya che. mATe AvA mAyApUrvakanA asatya bhASaNano tyAga karavo ati jarUrI ja nahIM anivArya paNa che. A pada bolatAM divasa daramyAna potAnA svArtha mATe ke kuTevane kAraNe kyAMya paNa mAyApUrvaka khoTuM bolAyuM hoya to tene yAda karI AvuM punaH na thAya tevA pariNAmapUrvaka tenI niMdA, garhA ane pratikramaNa karavAnuM che. e vRttithI manane sadA mATe pAchuM vALI levAnuM che. aDhArame mithyAtvazalya : pApanuM aDhAramuM sthAna che 'mithyAtvazalya.' mithyAtvamohanIya karmanA udayanA kAraNe jIvanI buddhimAM je viparyAsa pedA thAya che, eka prakArano je bhrama pedA thAya che, tattvabhUta padArthonI je azraddhA, viparIta zraddhA ke mithyA mAnyatAo thAya che, tene mithyAtva kahevAya che. mithyAtvano A
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 sUtrasaMvedanA-3 pariNAma jIvane khabara paNa na paDe te rIte zalya=kAMTAnI jema pIDe che, tethI tene 'mithyAtvazalya' kahevAya che. mithyAtvanA kAraNe utpanna thayelA viparyAsane lIdhe jIvo AtmA, puNya, pApa, paraloka Adi padArtho je svarUpe che, te svarUpe svIkArI zakatA nathI, athavA AtmAdi padArtho dekhAtA nathI, mATe te che ja nahIM, tevuM mAne che. janmathI maLeluM zarIra ane AtmA kharekhara judA che; topaNa mithyAtvanA kAraNe A bhava pUratuM sAthe rahenAra zarIra te ja huM (AtmA) chuM, tema jIvo mAne che. AthI jIvo zarIrane sAcavavA, sAruM rAkhavA, suDoLa banAvavA ane sajAvavA hiMsAdi aneka pApo kare che ane potAnI jAtanI svaAtmAnI upekSA kare che, tenA sukha-du:khanI vicAraNAM paNa karatA nathI. karmathI avarAI gayela tenI jJAnAdi guNasaMpattine pragaTa karavA prayatna paNa karatA nathI ane AtmAne sukha ApanAra kSamAdi guNone meLavavA mahenata paNa karatA nathI. vaLI, jIvane je kAMI sukha-duHkhanI prApti thAya che, te tenA karmAnusAre prApta thAya che. topaNa mithyAtvanA udayanA kAraNe jIva sukha-du:khanA kAraNarUpa svakarmanI vicAraNA choDI, bAhya nimittone sukha-duHkhanuM kAraNa mAnI, tenA pratye mAyA pUrvaka rAga-dveSa keLave che. A jagatanA koIpaNa bhautika padArthamAM evI zakti nathI ke je jIvane sukha ke duHkha ApI zake. mAtra jIvo jemAM sukhanI kalpanA kare che temAM temane sukhano bhrAmika anubhava thAya che ane jemAM jIvo duHkhanI kalpanA kare che temAM temane du:khano bhrama thAya che. vAstavamAM to sukha ane du:kha te sAmagrImAM nathI, paNa jIvanI potAnI kalpanAmAM che. chatAM mithyAtvanA udayanA kAraNe jIva kAlpanika, bhautika sukhane meLavavA ane kAlpanika duHkhane TALavA hiMsA, jUTha, corI Adi pApo karatAM paNa khacakAto nathI. potAnA AvA AcaraNanuM bhaviSyamAM kevuM viparIta pariNAma Avaze, teno te vicAra paNa karI zakato nathI. vaLI, mithyAtva nAmanA pApane kAraNe AtmAne oLakhAvanAra, sAcA sukhano rAha batAvanAra sudeva, suguru ane sudharmane paNa jIva svIkArato nathI, ane bhautika bhrAmaka sukhano rAha batAvanAra kudeva, kuguru ane kudharma tarapha te doDI jAya che. koIka puNyodaye vicat suguru AdinI prApti thAya tyAre temanI pAsethI paNa
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 aDhAra pApasthAnaka sUtra te Atmika sukhane pAmavA Icchato nathI, paraMtu temano upayoga te bhautika sukhanA mArge ja kare che. vaLI, te kyAreka dharma kare che topaNa mAtra Aloka-paralokanA kAlpanika sukha khAtara kare che, paraMtu AtmAnA sukha mATe ke AtmAnA AnaMda mATe karato nathI. jema zalyavALA sthAnamAM banAvelI suMdara ImArata paNa jIvane sukha ApatI nathI, tema aMdaramAM raheluM mithyAtva nAmanuM zalya jIvane sAcA sukhano AsvAda ka2vA detuM nathI. AtmAmAM paDelo A mithyAtvano kAMTo jyAM sudhI na nIkaLe tyAM sudhI jIvane koIpaNa pApa vastuta: pAparUpa lAgatuM nathI, pApamaya saMsAra asAra lAgato nathI ane karmanA kAraNe bhavabhramaNanI aneka viDaMbaNAo bhogavavI paDaze evuM paNa tene lAgatuM nathI. pariNAme te karmabaMdha pratye sAvadha raheto nathI ane hiMsA tathA anya pApothI aTakato nathI, AtmA mATe upakAraka sudevanI sudevarUpe bhakti karato nathI, sugurune zodhI temanI pAsethI sAcA sukhano rAha samajato nathI, dharmano upayoga paNa saMsArathI mukta thaI mokSa meLavavA karato nathI. AthI zAstrakAre sauthI moTuM pApa mithyAtva mAnyuM che; kema ke te sarva pAponuM mULa che, sarva duHkhonuM kAraNa che ane saMsAranA sarjanamAM sauthI moTo phALo teno che. sauthI moTI sthitivALuM karma baMdhAvanAra paNa A mithyAtva ja che. karmanA pravAhane vaheto rAkhavAnuM kAma A mithyAtvazalya ja kare che. A kAraNathI sadgurunA zaraNane svIkArI, zAstrano abhyAsa karI sau prathama A mithyAtvane oLakhavA ane nirmULa karavA prayatna ka2vo joIe ane tene dU2 ka2vuM joIe. A pada bolatAM anAdikALathI AtmAmAM ghara karI gayela A kAMTAne khUba ja spaSTa rIte oLakhI, divasa daramyAna jIvanavyavahAramAM sUkSma yA sthUla rIte A pApa kyAM pravartI rahyuM che, tene joI-jANI, te pApa pratyeno tiraskArabhAva pragaTAvI, tenI niMdA, gaha ka2vAnI che ane pratikramaNano pariNAma pedA karI pApa karavAnI vRttithI mukta thaIne AtmAne nirmaLa banAvavAno che. e aDhAra pApasthAnakamAMhi mAhare jIve je koI pApa sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya, sevatAM pratye anumodhuM hoya te savi huM mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM. upara nAmollekha dvArA je pAponuM varNana ka2vAmAM AvyuM che, te aDhA2mAMnA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 sUtrasaMvedanA-3 koIpaNa pApanuM meM sevana karyuM hoya, koInI pAse karAvyuM hoya ke karatAnI anumodanA karI hoya to te sarva pApa saMbaMdhI mana, vacana, kAyAthI "micchA mi dukkaDa ApuM chuM arthAt A pAparUpa mAruM duSkRta mithyA thAo, tema manathI vicAruM chuM, vANIthI uccAruM chuM ane kAyAnA vinamra vyavahArathI svIkAruM chuM. 18. A sUtranuM AdhArasthAna sthAnAMga sUtranA pahelA sthAnanuM 48muM tathA 49muM sUtra che. pravacanasAroddhAramAM ra37mA dvAramAM nIcenI gAthAo ApelI che. savvaM pANAivAyaM, aliyamadattaM ca mehuNaM savvaM / savvaM pariggahaM taha, rAIbhattaM ca vosarimo / / 51 / / saLaM koI mA mAryA choDhuM ghara" rose | vanda suna para-parIvArtha iAparA mAyAmosaM micchAdasaNa-sallaM taheva vosarimo / aMtimaUsAsaMmi dehaM pi jiNAipaccakkhaM / / 53 / / pravacanasArodvAranI A gAthAmAM "rAtribhojananuM nAma che, ane "rati-aratinuM nAma nathI. te saMbaMdhamAM tenI vRttimAM jaNAvyuM che kesthaanaanggo ca rAtribhojanaM pApasthAnamadhye na paThitaM, kintu paraparivAdAgrato'ratiratiH / / sthAnAMga sUtramAM pApasthAnamAM rAtribhojana'no pATha jovAto nathI, paNa "paparivAdI pachI "arati-ratino pATha jovAya che."
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ auSadhanA jJAna mAtrathI roga nAza nathI pAmato paraMtu auSadhanuM sevana paNa Avazyaka hoya che. tema jJAna mAtrathI pariNati palaTAtI nathI paNa gaNadhara bhagavaMtoe banAvelA sUtranA mAdhyame jJAnAnusAra thatI kriyA ja mokSane anukULa pariNati keLavavAno sacoTa upAya bane che. te sUtro zabdomAM hoya che ane zabdo akSaronA banelA hoya che. akSaramAM anaMta zakti rahelI hoya che. paNa tene ApaNe jagADavAnI hoya che ane te jagADavA mATe ApaNe sUtromAM prANa pUravA paDe che. A prANa phUMkavAnI kriyA eTale sUtranuM saMvedana. sUtranuM jyAre ApaNane saMvedana thAya che, tyAre sUtra sajIvana banI jAya che ane tyAra pachI temAMthI anargaLa zakti bahAra paDe che. je ApaNAmAM rahelAM anaMtA karmono kSaya karavA mATe eka yajJa samAna banI rahe che. anaMta gama paryAyathI yukta A sutronA arthanuM saMkalana karavuM eTale eka phuladAnamAM phulo goThavIne bAgano paricaya ApavA jevI vAta che. AthI ja sUtronA sarva arthane samajAvavAnuM bhagIratha kArya to pUrvanA mahAbuddhimAna anubhavI puruSo ja karI zake. to paNa svapariNatine nirmaLa banAvavAnA uddezathI zaru karela A lakhANamAM AjanA sAmAnya bauddha jIvo kriyA karatAM yAda karI zake teTalo artha saMkalita che. sUtrArtha viSayaka lakhAyela A pustaka navalakathAnI jema vAMcavAnuM pustaka nathI ke nathI abhyAsa karavAnuM mAdhyama, paraMtu pariNatine palaTAvavAnA prayAsanA kaThina mArgano eka dIvo Santtarg - 079-25352072 che ....