Book Title: Shraddhagun Vivaran Bhashantar
Author(s): Jinmandangani, Chaturvijay, Vijaykalyansuri
Publisher: Vijaynitisuri Jain Library
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023452/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAchaguNavivaraNa nASAMtara. S 1200 DER prayojakaAcAryazrI vijayakalyANa sUrijI ma. IPINTERPRIORREE KHEL SONG Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramarSi zrIjinamaMDanagaNiviracita zrI zrAddhaguNavivaraNa nASAMtara. U ( jinavacanAmRta mahodadhimAMthI paramarSiM gItA vacana taraMga bindurUpa zrAvakadharUpI kalpavRkSanA uttama guNArUpI puSpAnuM dRSTAMta yukta vistAravarDa vivecana. ) anuvAdaka, ( pravarttakajI mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAjanA ziSya ) zrImAnmunimahArAja zrI caturavijayajI mahArAja. vIra saMvata 2499, sadhAjaka pU. AcArya mahArAjazrI vijayakalyANasUrIzvarajI mahArAja mUlya rUA. pAMca vikra sahata 200 7. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka zrI vijayanItisUrIzvarajI jana lAibrerI amAdavAda zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsanaM, dhanaM vapedAzu vRNoti darzanam / kuMtatyapuNyAni karoti saMyamaM, taM zrAvakaM prAhugmI vicakSaNAH // bhAvArtha-je zraddhALupaNAne daDha kare, jinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNa kare, zubha kSetramAM dravyane zIdhra vAve (vyaya kare), jina darzanane (samyaka tvane) vare (Adare), pApane nAza kare, ane saMyama kare (manaIdriyane vaza kare) temane vicakSaNa puruSa zrAvaka kahe che. zrI mad jinamaMDana gaNi. mudraka gulAbacaMda devacaMda zeTha AnaMda prinTiMga presa bhAvanagara , Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvihitacUDAmaNi revatAcala jIrNoddhAraka pU. AcArya zrI vijayanItisUrijI mahArAja vAsasamiArA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana zrAddhaguNa-vivaraNa" nA graMthane vadhu paricaya tenI prastAvanAmAM Apela che. eTale te aMge atre khAsa lakhavAnuM rahetuM nathI. zrAvaka-dharma" nuM nirUpaNa karatA A graMthanI prathama AvRtti zrI jana AtmAnaMda sabhA taraphathI pragaTa karavAmAM Avela ane taratamAM ja te upaDI gaI hatI. tyAra bAda AjanA viSamakALamAM zrAvaka-dharmanuM jJAna ApatA sAhitya ne pracAra mATe amArI pAse avAranavAra mAMgaNI cAlu ja hatI, ane khUba vicAra pachI sudhArA-vadhArA sAthe zraddhaguNavivaraNanI ja bIjI AvRtti bahAra pADavAmAM Ave te te sugya che; kAraNa A graMthamAM thAvaka dharma para ghaNI saraLa tAthI surocaka daSTAnta sAthe ghaNuM kahevAmAM Avela che. AjanA yugamAM saMskArapremI bhAIo mATe je A graMthanuM barAbara vAcana karavAmAM Ave te amone lAge che ke mAtra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina bhAione ja nahi paraMtu kAi paNa mAnavIne mATe A graMtha preraNArUpa thai paDaze, tema ja jyAre Aje janatAnu naitika khaLa ghaTatu Ave che tevA samaye A graMthanuM vAcana ane pracAra aneka rIte upakAraka nIvaDaze. A graMthanA prakAzana mATe AcAya zrI vijayakayANasUrIzvarajInI preraNA ane saMpAdanamAM je zrama lIdhuM che te badala ame teozrInA AbhArI chIe. ane teozrInI preraNAthI A graM tha-prakAzanamAM je gRhasthAe Arthika sahAya ApI che tenI paNa A take sAbhAra noMdha laIe chIe. zrI jaina AtmAnaMda sabhAe A graMthane punaH pragaTa karavAnI amene je taka ApI che te mATe ameA ukata saMsthAnA paNa eTalA ja AbhArI chIe... chevaTa je bhAvanAthI A graMtha pragaTa karavAmAM Ave che te bhAyaMnA pAra paDe evI prAthanA sAthe A graMtha vAMcakonA karakamaLamAM rajU karatAM ame amArA karIe chIe. AnaMda vyakta -prakAzaka Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya vijayakalyANasurIzvarajI mahArAja Page #9 -------------------------------------------------------------------------- Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastA va nA kaWN vAI pratyeka manuSya potAnA jIvanano uddeza samajI uttama adhikArI thavuM joIe. te adhikAra prApta karyA sivAya A vizALa saMsArasAgaramAM pitapotAnI zakti-anusAra prayatna karIne pratyekane jIvananakA mATe je mAga kADha paDe che, te kADhI zakAtuM nathI. ApaNuM pAchaLa anaMtakALa vIteluM hoya che ane ApaNe jIvanadazAmAM jema jema AgaLa vadhatA jaIe chIe, tema tema ApaNI samakSa vizALa ane abhedya bhaviSyakALa paNa AgaLa vadhato ja hoya che, evI rIte ApaNuM karmoe namelI maryAdA hoya, tyAM sudhI e jIvanayAtrA cAlatI rahe che ane aMte kALa ApaNane A saMsAranA mahAna raNAMgaNamAMthI upADI jAya che, paNa te samaye ApaNe mahAna samarAMgaNamAM keTalA vijI thayA chIe ke parAjita thayA chIe, e vAtane nirNaya ApaNane adhikAra ja karAve che. e uttama adhikAra saMpAdana karavAnuM sAdhana guNa che. pratyeka manuSya prANImAM karmAnusAra bIjarUpe kiMvA vizeSa spaSTarUpe e guNanI preraNA rahelI hoya che. te guNone jyAre vikAsa thAya che tyAre manuSya jIvananI bhavyatA prakAzI nIkaLe che. kama pudgalanA anAdi saMbaMdhathI vicitra vezene dhAraNa karI AtmA A saMsAranI catuvidha gatimAM bhramaNa karyA kare che, temAM jyAre sukamayege tene manuSya gati prApta thAya che tyAre te guNa meLavavAne pUrNa adhikArI thaI zake che. jJAna, darzana ane cAritramaya AtmAnuM vAstavika svarUpa jevAne ane jANavAne je guNonI AvazyakatA che, te guNe manuSya gatimAM sArI rIte meLavI zakAya che. bhagavAn tIrthakaree paNa sUtravANumAM e ja prarUpaNA karelI che. teo upadeza che ke, "A jIva vastutAe zudhdha che paNa tenI zudhdha dazA kamane lIdhe dabAI jAya che-AcchAdana pAmI jAya che, tethI te svabhAva dazA bhUlI jaIne vibhAva dazAmAM AvI paDe che, tethI teNe pitAnI parama vIrya skuraNuM karI pitAne zuddha svabhAva prakaTa karavo joIe." bhagavAna devAdhidevanA A upadeza uparathI siddha thAya che ke-pratyeka manuSya AbhAe vIryasaphuraNA karavI joIe, e vIrya phuraNA amIya guNone laIne Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prakaTa karI zakAya che, ane tethI kharekharI mAnasika unnati meLavI zakAya che. ke A saMsAranA nitya vyavahAramAM rahIne dhamano adhikAra athavA dhamanI yegyatA prApta karavA mATe tevA ucca guNanI pUrNa AvazyakatA che. manuSyane A saMsAramAM aneka prakAranI prakRtienA saMsargamAM AvavuM paDe che tethI pitAne avazya kartavya je je vyavahAra hoya temAM je je prakRtine vega thAya tene pitAnA vyAvahArika kArya eTale ja saMbaMdha rAkhI pitAnA mukhya nizcayamAM vikSepa thavA devo nahi. ApaNuM zubha nizcayane virodhI evA vicArathI taNAI javA karatAM, ApaNuM zubha vicAramAM anya jane derAya tema karavAne yatna rAkha, matrI Adi uttama bhAvanAothI gherAI sarva prANI mAtra tarapha vAtsalya prema prasAra ane sarvopayogI guhAvAsamAM rahIne paNa anAsakita rAkhI, samabhAve vattI manuSyajIvanane unnata karatAM javuM, e uttama zikSaNanA pATha guNa meLavavAthI ja prApta karI zakAya che. AhAra, vihAra, vicAra, vAMcana, saMgata, vyavahAra Adi pravRttimAM je uttama guNone prakAza pADavAmAM Avaze, te pachI tamane A viSamaya saMsAra paNa amRtamaya lAgaze, keI sthAne durAgraha ke anAdaranI buddhi utpanna thaze nahiM; keI priya padArthane abhAve kaleza thaze nahi, parajIvanamAM paNa svajIvana eTale sudhI bhaLI gayeluM lAgaze ke anyanA harSazekathI tamane harSazeka thayA vinA raheze nahiM ane zakita anusAra sarvane sahAya karavAnI paNa IcchA thaze. unnata vicAro ane bhavya bhAvanAo zuddha thayelA tamArA aMtaHkaraNarUpI darpaNamAM vadhAre spaSTa rIte pratibiMba pAmaze. akasmAta tamane tamArI umadA AzAo ane IcchAo pUrNa thatI jaNAze, jena- AgamanA tanuM jJAna ane tenA khulAsA svataH prApta thaI Avaze, tamArI daSTi ja kaI divya prakAre khulI jaze. zaMkA, AkAMkSA, jaDatA, pramAda, Alasya, viSayabhogecchA, mithyAtva, asthiratA tathA caMcaLatA vagere deze tamArAthI dUra raheze, ane bhavya jIvananuM svarUpa prApta karI tame dhamanA pUrNa adhikArI thaI zakaze. AvI rIte dhamanI saMpUrNa vekyatA guNothI ja meLavI zakAya che, e vAta sarva prakAre siddha thAya che. have te guNenuM svarUpa kevuM che ane te guNo manuSyane tenA jIvanamAM keTalA lAbhakartA che? te viSenuM savistara ane daSTAMta sahita vivecananuM jJAna pratyeka zrAvake saMpAdana karavuM joIe. ane te jJAnane potAne nirmaLa caritramAM utAravuM joIe. tema karavAthI gRhasthAvAsamAM rahelA dharmAdhikArI zrAvakamAM sAMsArika unnatinI, anubhavasiddha dharmakAryanI, nItinA nimala bedhanI ane chevaTe AtmajJAnanI bhAvanAo saMkurita thAya che, temaja potAnA ucca AzAnuM ane mahAprabhAvika samakitanuM mahAbaLa paNa pragaTa thAya che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - A zrAddhaguNavivaraNa graMtha uparyukata sava mAhAsyathI bharapUra che. ane gRhastha zrAvakane dhamano adhikAra prApta karavAmAM je guNonI AvazyakatA che, tene yathArtha rIte batAvanAre che. ane dhamanA adhikArI keNa? e praznano yathArtha nirNaya karAvanAre che. jeoe zrAvakapaNuMnuM zuddha svarUpa prApta karavA nizcaya karyo hoya, eTale ke jene ApaNe zudhdha zrAvaka kahIe chIe, teo AvA graMthanA prathama pade adhikArI che ane khAsa karIne tevAene ja udezIne ApaNuM mahopakArI mahAtmAoe AvA graMtha lakhelA che. eTaluM ja nahi paNa sarvamAnya sarvopayogI thaI zake tema paNa che. AvA graMtho vAMcI, vicArI gRhasthAvAsIo potAnA yathArtha svarUpane samajI zake che ane pariNAme dhamanA pUrNa adhikArI vargamAM dAkhala thaI zake che. - gRhasthavaganA ubhaya lokanA zreyane sAdhanArA A graMthanI aMdara tenA kartA paramaSi zrI jinamaMDanagaNIe gRhastha dharmanuM pratipAdana karavAne zrAvakanA pAMtrIza guNanuM yathArtha vana karI batAvyuM che ane prasaMgopAta manana karavA yogya diSTAMta ApI gRhastha jIvananuM parama sAdhya je guNe che, tenuM chaTAdAra khyAna ApeluM che. gRhasthadhama munidhamathI saraLa ane susAdhya che, tethI tenI Agha upayogitA siddha karavAne graMthakAre te upara aneka prakAre ullekha karelo che. graMthanA AraMbhamAM zrAvaka zabdanA arthanuM gaurava bhareluM pratipAdana karavAmAM kartAe potAnA pAMDityane prabhAva sArI rIte batAvI Ape che. ane zrAvakanA satya lakSaNe zAstrIya pramANothI uttama prakAre siddha karI batAvyA che. te prasaMge zrAvakadharmanuM svarUpa, dharmopadeza ApavAnI yegyatA ane tenA prakAro hadayagrAhI daSTAMtothI evA uttama prakAre darzAvyA che ke je vAMcavAthI sAmAnya vAcakone paNa te saralatAthI grAhya thaI zake tema che. dhamanA sAmAnya ane vizeSa-evA be prakAra che. samyapha vartana e sAmAnya dharma ane bAravratAdirUpa-e vizeSa dharma gaNAya che. temAM sAmAnya dhama hoya te ja vizeSa dharma subhita thAya che. A lekhamAM kartAe sAmAnya dhamanuM svarUpa darzAvyuM che ane tenI aMdara gRhastha zrAvakanA guNonuM pratipAdana kareluM che. prathama gRhastha zabdane artha "daiH raNatiti vRdizaH' eTale strI sAthe ghara mAMDIne rahe te grahaNa kahevAya che. te gRhavyavahAranI sthApanA vaibhavane laIne bane che ane te vaibhava nyAyathI meLavavo joIe, mATe gRhasthanuM prathama lakSaNa svAinaMgmvimag:" ema batAvavAmAM AvyuM che. zudhdha vyavahArathI (nyAya-pramANikapaNAthI) upArjana karelI saMpatti gRhastha ane tenA parivArane sukhakArI thAya che. ane tethI gRhAvAsanA sukho ni:zaMkapaNe bhogavAya che. anyA pAjita saMpatti zaMkA ane bhayanuM sthAnarUpa banI A loka tathA parelekamAM anarthanuM kAraNa thaI paDe che. A viSe graMthakartAe spaSTa vivecana karI ane cari Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAnuyAganA prAcIna daSTAMtarUpa kathAnako ApI e Adya guNunA divyu prabhAva sArI rIte darzAvyeA che. jenI aMdara gRhasthanA jIvanane ujjaLa ane yazasvI anAvanArA dAnadharma viSe paNa sArA isArA karavAmAM Avye che. A prasa Mge anyAyApArjita dravyanA pariNAmane darzAvanArUM rakazreSThInuM dRSTAMta ghaNuM sukhAdhaka ApavAmAM AvyuM che. ane tene aMge vyavahArazudhdhinu svarUpa, nyAyaniSTha vRttinuM mAhAtmya, devadravyAkinA bhakSaNathI thatI hAni, zuddha RvyavahAranA prakAra, lakSmInA ceAgathI buddhithI vicitratA, te sama`dhe dhanazreSThInu dRSTAMta ApI graMthakAre prathama guNu viSe ghaNuM rasika vivecana karela che. gRhastha nyAyApArjita vaibhavavALA hAya paraMtu jo tenAmAM ziSTAcAranA guNu na hAya tA te ceAnya kahevAya nahi tethI te pachI " ziSTAcAranI prazaMsA kArUpa" khIjA guNU` vana ApavAmAM Avyu che. A upayAgI guNunA vanamAM sadAcAranA lakSaNA ApavAmAM AvyA che ke jenI aMdara zrAvaka gRhastha leAkApavAdane bhaya rAkhavA, garIkha-nirAzrita leAkeAnA nyAta, jAta ke dhanA bheda rAkhyA vinA uddhAra karavA, khIjAe karelA upakAranI kadara karavI, dAkSiNyatA rAkhavI, kAinI niMdA karavI nahi, satpurUSonI prazaMsA karavI, vipattimAM dhaiya rAkhavu', soMpattimAM namra thavuM, prasa Mge thADuM khelavu', kAi sAthe virodha karavA nahi, aMgIkAra karelu` kA` pUruM karavuM, nakAmA khaca karavA nahi, ha MmezA ceAgya sthAne kriyA karavI, sArA kAma karavAnA Agraha rAkhavA, pramAda cheADI devA, leAkAcArane anusaravu ane jamAnA pramANe cAlavuM-A pramANe ziSTAcAranA lakSaNA khatAvI te upara kauzAMkhI nagarInA dhamapALa ane vastupALa zreNInu asarakAraka dRSTAMta ApI e khIjA guNanA vananI samApti karavAmAM AvI che. gRhastha ziSTAcAra pALanArA hAya paNa jo te vivAha saMba MdhamAM cArI banI jAya te tenI kula vyavasthAnA bhaMga thai jAya, tethI te pachI "samAna kula tathA zIlavAlA anya geAtrI sAthe vivAha saMbadha joDavAnA " trIjo guNa ApavAmAM AvyA che. A guNanA vivecanamAM dhamma ane adha maLI ATha prakAranA vivAhanuM varNana ApI te prasa`ge kuTTIna kanyAnA lakSaNA tathA vivAhane ceAgya vayanuM svarUpa pratipAdana karI zrAvaka gRhasthAvAsanA ucca badhAraNa saMbaMdhe sArA ullekha karavAmAM Avye che. strI ane purUSanI samAnatAne laIne dhama, zAbhA, kItti ane A lAkanA sarva sukhA prApta thAya che ane viSamatAne laIne kalaha, kaleza pramukha dASA utpanna thAya che. A viSe graMthakAre subhadrAnuM dRSTAMta ApI te dveSanA Acho citAra ApelA che. A prasa Mge zrAvaka kulanI uttama sthiti kevA putrAthI rahe che, te vAta darzAvavAne sujAta, atijAta, kujAta ane kulAMgAra e cAra prakAranA putrAnA lakSaNA ApyA che. je uparathI zrAvaka saMsAramAM srIputrAdika parivAranI vyavasthA kevI rAkhavI joie, e vAta sUcavI te sAthe avi Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yathArtha guhiNI zrAvikAnuM svarUpa paNa kahI batAvyuM che. uttama gRhiNI saMsArane zobhAve che ane adhama aMganA gRharAjyane chinnabhinna karI nAkhe che. te viSaya cacI sAvitrI nAmanI eka halakI strInuM subodhaka daSTAMta ApavAmAM AvyuM che. A pramANe zrAvaka saMsAranA zikSaNarUpe A trIjo guNa varNavI e viSayane samApta karavAmAM Avyo che. kadi zrAvaka gRhastha sujJa strInA yogathI yukata thaye hoya, paraMtu jo pApathI Darate na hoya te te nya gaNAtuM nathI tethI te pachI "pApabhIrU nAmanA cethA guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. A guNanA vivecanamAM je purUSa pApabhIru na hoya te tene anarthanA kAraNarUpa aneka duvyasane lAgu paDe che. e vAta graMthakAre A guNane aMge darzAvI che. te pachI pApabhIrU gRhasthane kevA lAbha thAya che, te viSe kuzasthaLa nagaranA vimA tathA sahadeva nAmanA be zreNIkumAranuM daSTAMta ApI e cothA guNane samApta karavAmAM AvyuM che. kadi gRhastha pApabhIru hoya paNa je prasiddha dezAcArathI UlaTI rIte varte hoya te te gRhastha dhAmane 5 gaNate nathI tethI prasiddha dezAgrAra" nAmanA pAMcamA guNanuM varNana karI batAvavAmAM AvyuM che. jene ha leka viruddha ke dhama virudhdha AcArane tyAga kara joie. anyathA te purUSa lekamAnya, yazasvI ane sidhyakArya thaI zakatuM nathI. A prasaMge graMthakAre gRhasthane zikSaNa levA gya keTalAeka lokaviruddha kAryo gaNAvI temAMthI dUra rahevA sAro upadeza Apela che. kadi prasiddha lokAcAra pramANe vartate hoya paNa je te gRhasthane paraniMdA karavAnI kuTeva hoya te te upara kahela guNa niSphaLa thaI jAya che, tethI te pachI keIne avarNavAda na bolavA rUpa" chaThThA guNane prasaMga saMkSepamAM varNavI batAve che. nIca gotra kama bAMdhanArA evAne A guNanA vizeSa bedha thavA mATe graMthakAre koI eka vRddha brAhmaNanuM asarakAraka daSTAMta ApeluM che. prasiddha lekacAra pramANe varte ane paraniMdA parahare chatAM paNa je naThArA gharamAM ane naThArA paDozamAM rahenArA gRhastha hoya te tene aneka prakAranI hAni thAya che, te bAbatane "gRhastha kevA gharamAM ane kevA paDozamAM rahevuM joIe te viSe sAtamAM guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ane te viSe giranAra parvata pAse AvelA kuberapuranI aMbikA nAmanI viprapatnIno dAkhalo ApI naThArA paDozathI kevI hAni thAya che, e siddha karI batAvyuM che. A ja prasaMgane puSTa karavA mATe te pachI AThamA guNa tarIke "satsaMga rAkhavAne " upadeza Apela che. ane tene mATe vIrapura nagaranA prabhAkara nAmanA eka viprakumAranuM hadayagrAhI daSTAMta ApI graMthakartAe sadupadezane ghaNo madhura svAda cakhADyo che, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - upara kahelA badhA guNe prApta karyA hoya chatAM paNa je gRhastha mAtApitAne parama bhakta na hoya te te dhamane adhikArI banatuM nathI, tethI "mAtApitAnI bhakita-sevA karavArUpa" navAM guNa vaNavI batAve che. A prasaMge graMthakAre saputranA lakSaNenuM sAruM vivecana karI batAvyuM che, ane te upara keTalAeka manoraMjaka dAkhalAo ApI e guNanI upayogitA siddha karI batAvI che. upayukta sarva guNe prApta thayA chatAM paNa gRhastha pitAnA jIvanamAM sAvaceta rahevAnuM che. koI paNa sthaLa upadravavALuM jovAmAM Ave te tatkALa tene tyAga ka joIe. te tyAgane ja dazamAM guNa tarIke gaNI graMthakAre "gRhastha kevA dezamAM ane kevA sthaLamAM rahevuM joIe, e vize sArUM vivecana kareluM che, naThArA sthaLamAM vAsa karavAthI kevI hAni thAya che, te viSe padmapura nagaranA nirvicAra rAjAnuM asarakAraka daSTAMta ApI A guNenI kharI upayogitA siddha karI batAvI che. : sArA eca sthaLamAM vAsa karanAra gRhastha paNa koIvAra niMdita kAryamAM pravRtta thaI jAya che. tethI te pachI "niMdita kAyamAM pravRtti na karavArUpa" agIcAramAM guNanuM varNana karavAmAM AvyuM che. A prasaMge anya kArya AraMbha, prajoga sAthe virodha, balavAnI sAthe spardhA ane strI jAtine vizvAsa e cAra ja mRtyunA dvAra kahevAya che, te viSe vivecana karI ane ujajayanI nayarInA raMga nAmanA brAhmaNanI daSTAMta-kathA ApI graMthakAre A pagI mahAna guNane uttama mahimA varNavI batAvyo che. te pachI svajana, svajAti ane rAjyane ahitakArI kartavyane aMgIkAra na karavAne bedha Ape che ane tethI kevI hAni thAya che, te viSe aneka pramANe ApI sArI rIte pratipAdana karavAmAM AvyuM che. upara kahelA badhA guNa prApta karyA hoya te chatAM jo pitAnA gharavyavahAranI sthitine vicAra karyA vagara uDAupaNe kharca rAkhe te tenI vyavahAra naukA cAlI zakatI nathI, tethI te pachI ja "AvaDanA pramANamAM kharca rAkhavinA bArame guNa varNavI batAvavAmAM Avyo che. gRhastha upArjana karela dravyamAMthI kevI rIte vyaya karo ane upayoga kare, te viSe A prasaMge ghaNuM vivecana karI eka kRpaNa zreSThInuM asarakAraka daSTAMta ApeluM che. ane vaibhavane anusAra kharaca karanAra gRhastha pratiSThA, yaza, puNya sukha ane saMpatti sArI rIte meLavI pitAnA gRhasthAvAsane sArI rIte dIpAve che, ema pratipAdana karyuM che. - guhastha Acita vyaya karanAra heya paNa je te gRhasthane chAje te vaiSa pahere nahIM te te gRhastha pitAnI pratiSThAne yathArtha jALavI zakato nathI, tethI te pachI graMthakAre "vaibhavane anusAra veSa rAkhavAne " terame guNa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = , varNavI batAvyuM che. A guNane aMge mAMgalyanA svarUpanuM vivecana karI te viSe karNadevanuM manohara daSTAMta ApyuM che, je manana karavA jevuM che. mAMgalya veSathI bahAra svarUpavaDe suzobhita dekhAte gRhastha buddhinA AMtara svarUpathI rahita hoya te te uttama gaNAtuM nathI tethI buddhinA ATha. guNe meLavavA rUpa caudamA guNanuM varNana karI batAvyuM che ane te upara, nArada ane pita nAmanA be vidyArthIonuM subedhaka udAharaNa ApeluM che, bAhya ane AMtara svarUpathI yukata thayele gRharatha je satata dhamazravaNa karatuM na hoya te te vRthA jIvanavALo gaNAya che, tethI te guNanI pachI dha. zravaNa karavArUpa" paMdaramA guNanuM varNana karI te saMbaMdhe maNikAra zreSThI ane sudarzana zreSThIne daSTA ApavAmAM AvyA che, je uparathI vAcaka ane zretA-ubhayanA hRdaya upara dhamazravaNanA mahimAnuM svarUpa pragaTa thaI Ave che. bAhya ane AMtara svarUpanI zuddhivAle gRhastha zrAvaka zAstra zravaNa karato hAya paNa je te dharmanA sAdhanarUpe ane ciMtAmaNirUpe gaNAtA A manuSya zarIra tarapha upekSA rAkhI AhAra vihAranA niyamo pALI zakatuM na hoya te te avicArI purUSa gaNAya che, tethI tene mATe saMpAdana karavA yogya "ajIrNamAM bhejanano tyAga ane sakAle bhajana karavArUpa senamA tathA sattaramAM guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ane te viSe dharmanA zAstrIya niyama darzAvavAmAM AvyA che. | sarva guNasaMpanna gRhastha gRhAvAsamAM rahIne dharma, artha ane kAma sAdhavA joIe ane pitAne ghera AvelA yogya atithino satkAra kare jaIe, A vAta siddha karavA mATe "travarganA sAdhana karavArUpa aDhAramAM ane "atithinI bhakti karavArUpa' ogaNIzamAM ucca guNanuM graMthakAre sapramANe vivecana kareluM che. trivarganuM vivecana ane atithinuM svarUpa evAM uttama prakArathI varNaveluM che ke, je pratyeka vAcakane mananapUrvaka vAMcavA jevuM che. gRhasthanA gharamAM piSyavargamAM kaNa kaNa Avela che ane te te pratye kevI rIte vata vAnuM che, te viSe graMthakAre saMkSepamAM ghaNuM sArUM samajAvyuM che. ane atithi." satkAra viSe pratiSThAnapuranA vikhyAta narapati zAlivAhanane subodhaka prabaMdha Apela che. vaibhavasaMpanna thayelA gRhasthane ghera aneka yogya atithio Ave che, tema nirAzrita Azraya levAne Ave che, temaja tenI salAha levAne ghaNu yogya purU Ave che, tethI moTAInA abhimAnane laI tenAmAM mithyAgraha rAkhavAne svabhAva paDI jAya che ane tene laIne niguNamAM pakSapAta karavAnI pravRtti thaI Ave che, tethI graMthakAre te pachI mithyAbhiniveza tyAga karavArUpa." ane "guNamAM pazupAta Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavArUpa vazamA ane ekavIzamA guNanuM svarUpa darzAvyuM che. je uparathI hastha dhAmanI yecatAnuM yathArtha svarUpa jANI zakAya che. - sAMsArika pravRttimAM aneka jAtanA kAryo thaI Ave che, ane tethI koivAra Akasmika upAdhio paNa utpanna thAya che, tethI yogya gRhastha niSiddha deza ane kALanI carcAmAM utaravuM na joIe. ane pitAnAmAM keTalI zakita che, tene vicAra karavuM joIe. je deza, kALa ane zaktine vicAra karavAmAM na Ave te pazcAttApa karavAne prasaMga prApta thayA vinA rahetuM nathI, tethI te viSe "adeza ane akALa caryAno tyAga karavArUpa ane "sva tathA paranA baLAbaLane jANavArUpa " bAvIza ane trevIsamA guNanuM khyAna ApavAmAM AvyuM che. temAM baLAbaLa jANavA upara lakSaNAvatI nagarInA rAjA lakSmaNa- sananA maMtrI kumAradevanuM daSTAMta ApI graMthakAre e guNanI mahattA sArI rIte pratipAdana karI che. - pratyeka gRhastha vrata ane jJAnathI vRddha evA puruSonI sevA pUjA karavI joIe ane pitAne Azraye rahelA paSya vaganuM poSaNa karavuM joIe. te sivAya gRhastha dharmanI upayogitA siddha thatI nathI. tene mATe " vatadhArI ane jJAnavRdhonI pUjA karavArUpa ane poSya varganuM poSaNa karavArUpa" cAvIza tathA pacIsamA guNenI AvazyakatA darzAvI che ane te prasaMge vatI, vRdha ane poSyajAnA svarUpanuM spaSTIkaraNa sArI rIte karI batAvyuM che.. vividha karmonA vilAsavALA saMsArI jIvanamAM gRhasthane kSaNe kSaNe AgAmI anarthonI zaMkA rAkhavAnI che ane kAryAkAyanA vizeSa jJAnane meLavavAnuM che. tethI tene mATe "lAMbe kALe thanAra anathodine vicAra karavArUpa ane vizeSa jANuvArUpa chavIza ane satyAvIzamAM guNanuM svarUpa darzAveluM che. e guNonA mahAgyane pragaTa karavA dhanazreSThI ane subudidhamaMtrInuM rasika daSTAMta ApavAmAM AveluM che. pratyeka gRhastha bIjAe karelA upakAranI kadara karavI joIe. tema na karavAthI te lekemAM kRtana gaNAya che, tethI tenI tarapha leke mAnadaSTithI jotAM nathI. je gRhastha kRtajJa hoya che, te lokapriya thAya che. ane lokaprIti meLavavAmAM ja gRhastha jIvananI uccatA gaNAya che, tethI graMthakAre "kRtajJa ane lokavA thavArUpa" aThayAvIsamA ane ogaNatrIzamA guNa sArA vivecana sAthe darzAvyA che. karaNarAnA guNa upara vasaMtapurata jitAri rAja ane lekavallabha paNanA guNa upara abhayakumAra maMtrInuM rasika daSTAMta ApI, graMthakAre e ubhaya guNenuM gaurava yathArtha pratipAdana kareluM che. - gRhastha kRtajJa ane lekapriya thayo hoya chatAM paNa je tenAmAM lajajA ke dayA na hoya te te nyUnatAvALe gaNAya che. tethI uttama gRhastha lajajA ane dayA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNa karavI joIe. tethI graMthakAre te pachI "salajaja ane sadayarUpe triIza ane ekatrIzamA guNenuM yathArtha diggadarzana karAvyuM che ane tenI puSTine mATe aNahilapurapATaNanA mahArAjA kumArapALanA maMtrI AMbaDa deva ane mahArAjA vikramAdityanA subodhaka dRSTAMte ApavAmAM AvyA che. ahiM sudhI gRhasthanA vatana saMbaMdhI guNo darzAvyA pachI graMthakAra tenA AntaraguNanuM varNana kahI batAve che ke je guNe zrAvakanI mAnasika uccatAne darzAvanArA che. uttama svabhAvanA prabhAvane darzAvanAra gRhastha prathama te saumya-mane hara AkRtivALo he joIe. darzanIya ane prasannamUti gRhasthanA dekhAva uparathI tenA AMtaraguNe jaNAI Ave che. bhayajanaka AkRtivALe purUSa duguNa heIlekone udveganuM kAraNa bane che. tethI graMthakAre " saumya " nAme batrIzama guNa darzAvI rAjA vIravaLanuM AkarSaka dRSTAMta ApyuM che. je semya hoya te popakArI have joIe. tema vaLI paropakAranA guNa vagaranI saumyatA nakAmI gaNAya che, tethI te guNanI pachI ja tetrIzamAM guNa tarIke parepakArane gaNele che. graMthakAre A sthaLe paropakArano mahAgyene darzAvanAruM sAruM vivecana kareluM che. te guNane AkarSaka banAvavA mATe vikama ane bharata rAjAnA subodhaka daSTAMto ApavAmAM AvelA che, je vAMcavA uparathI papakArano adabhuta prabhAva vAMcakenA jANavAmAM AvI zake che. upara kahelA sarva guNothI yukta thayelA gRhasthane sAMsArika pravRttio viSamaya evI viSama jALamAM kheMcI na jAya tethI chevaTe ""aMtaraMga zatru jevA kAma kedhAdinA tyAga karavArUpa' cetrIza guNa darzAvyo che. te prasaMge e AMtarazatruonuM yathAtha svarUpa batAvI graMthakAre gRhasthane adhyAtma mArga tarapha vALavAnI sUcanA karI che. ane tenI pachI chevaTe "IdriyAne vaza karavArUpa" pAMtrIzamA guNanuM sarvottama digadazana karAvyuM che. A mahAna aMtima guNene atula prabhAva darzAvavAmAM graMthakAre potAnuM kharekharUM pAMDitya pragaTa karI batAvyuM che. ane chevaTe A mAganusArI pAMtrIza guNe ke jeonuM sevana karavAthI aspRdaya ApanArA ezvaryane prApta karI bhavya puruSe samyaphava sahita nirmala bAra vatarUpa zrAvakadhamane prApta karI mokSapadanA adhikArI thaI zake che. - ekaMdara A graMtha gRhastha zrAvaka jIvananA mArgadarzaka tarIke bahu upayogI che. A graMthanI mahattA ane upayogitAnA saMbaMdhamAM jeTaluM dhArIe teTaluM kahI zakAya tema che. graMthanI zailI bahu ja uttama che, te sAthe prasaMge prasaMge AvelA vividha subhASite kaMThastha karavA yeca ane manana karavA gya che, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. A graMthanA kartA zrIjaiinamaDanagaNI vikrama sanata 5 daramA saikAmAM vidyamAna hatA. teozrI tapAgaccharUpI kamaLane vikAza karanAra zrI jagacca sUrinA piravAramAM thayelA hatA. tee jaina dharmAMmAM prakhyAta thayelA zrI sAmaslR darasUrinA ziSya hatA. mahAtmA sAmasuMdasUri bhAratavaSa mAM eka sArA vidvAn ane lekhaka gaNAtA hatA. teoe payannA para tathA pratyAkhyAna bhASya upara TIkA racelI che. temaja yeAgazAstra, upadezamALA, SaDAvazyaka tathA navatatva pramukha graMthA para sukheAdhaka TakhA racelA che. graMthakAre A gaMthanI prazastimAM peAtAnI guruparaparA kramavAra ApI che. ma chevaTe jaina gRhasthapanA prabhAvane pragaTa karanAra ane mArgAnusArIpaNAnA mAhAtmyane darzAvanAra A zrAdhdhazuvivaraNuMnA graMtha sa sAdharmI enA vAMcavAmAM Ave ane tethI karIne temanAmAM gRhasthAvAsanI, uccatAnI, katta vyaniSTha dhama kAyanI, sadAcAra tathA saddenanA nirmaLa edhanI ane paraparAe adhyAtma jJAnanI bhAvanAe sphurita thai Ave temaja gRhAvAsanA ucca AzaryAnu ane kharekhara jainatvanuM mahAkhala pragaTa thaI Ave evA hetuthI A mahAna graMtha prasiddha karavAmAM AvyeA che. A zrAdguNa viraNa mULa graMtha paNa munirAjazrI 'savijayajI mahArAjanA upadezAnusAra Arthika sahAya maLavAthI pravakajI mahArAjazrI kAntivijayajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI caturavijayajI mahArAje tenI khIjI pratA ekaThI karI meLavI, zeAdhI chevaTe pru vagere tapAsI ApavAmAM je kRpA darzAvI ke jene laIne te mULa graMtha paNa ame prasidhdha karI zakayA chIe. A graMthanA bhASAMtaranI yAjanA uttama prakAre karavAmAM AvI che. mULa kartAnA Azaya samajI zakAya tema jaina zailIne anusarI ane ullekha kara vAmAM AvyA che. manatI rIte saralatA ane sugamatA rAkhavAmAM AvI che. amaiM AzA rAkhIe chIye ke-pratyeka jaina gRhasthane upayAgI evA A graMtha dareka jaina kuTuMbamAM AdaraNIya thayA vinA raheze nahI. jo ema thaze te kartAne, anuvAdakanA ane prakAzakanA zrama sa` prakAre saphaLa thayelA gaNAze. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha semacaMda sAMkaLacaMda amadAvAdavALA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amadAvAdanivAsI zeTha semacaMda sAMkaLacaMdabhAInuM TUMka jIvanacaritra semacaMdabhAIne janma 1951 nA azADa zuddha 2. pitAjI zeTha sAMkaLacaMdabhAI, mAtAjI samarathaena. saM. 1951nI sAlathI saM. 2006nI sAlanuM jIvanacaritra lakhatAM sAdhAraNa jIvanamAMthI teo amadAvAda mArakITanI dukAnamAMthI AgaLa Avela. mAtApitAnI bhakita teonA hRdayamAM khUba prasarelI. ane vinayaguNanA vegathI teonuM jIvana dhamika, devagurunI bhaktimAM tallIna baneluM. sAthamAM uttama janenA sahavAsathI uttama bhAvanAmAM teo otaprota banI gayelA dekhAya che. dhAmika jIvana para khUba lAgaNIvaza banI saM. 181 nI sAlamAM amadAvAdanI pAse rahela naDAne saMgha khUba utsAhapUrvaka teoe kADhela. sAthamAM dhArmika saMskAramaya jIvanamAM otapreta thayelA eTale dararoja pUjA, sAmAyika karyA vagara dukAna vigere kAmamAM pravRtta thavAnuM ja nahIM temaja navakArazI vigeremAM bAlyabhAvathI pitAzrInA saMskArathI raMgAyelA dekhAya che. dhArmika saMskAravALA jIvanane navakArazI, paccakhANa, devagurubhakti sivAya bAhya vyavahAramAM javAnuM game ja nahIM. saM. 196nI sAlamAM pavitra zrI siddhAcaLajI para AdezvarajInI TuMkamAM pagalAM AgaLa trIjI bhamatI derImAM traNa prabhu padharAvI ocachava, zAntisnAtra vigere karavAmAM Avela temaja zrI giranArajI upara paNa neminAtha prabhunI TuMkamAM eka derI baMdhAvI jIrNoddhAra karAvela temaja suratamAM AgamamaMdiramAM eka hajAra rUpiyA Apela temaja amadAvAda rUpa suracaMdanI piLamAM saM. 195nI sAlamAM pratiSThA vakhate padmaprabhu ane zreyAMsaprabhu ema be pratimAjI besADavAno lAbha lIdhela. temaja 2001nI sAlamAM teozrInAM bAlaka caMdrakAntanAM lagna prasaMge aThThAI mahotsava, aSTottarI snAtra vigere zubha kriyAo karAvelI. Ama dhamakAryamAM uttama rIte vyaya teonAthI thayele eTale dhArmika bhAvanA hRdayamAM sparzI rahelI dekhAya che. sAthamAM sAhityauddhAramAM paNa bAlikA lIlAvatInA smaraNa khAtara navasmaraNa, sAmAyikasUtra vigere bAlakopayogI sAhitya teonA nAmathI bahAra paDeluM dekhAya che. AtmAne AnaMda ApavA sidhdhAcalajI, giranArajI, kezarIyA, AbajI, tAraMgAjI, kuMbhArIAi, zaMkhezvarajI vigere tIrthonI spanA karelI temaja dara varSe sidhdhAcalajI kuTuMba sAthe teozrI jAya che. somacaMdabhAI nAnI ummaramAM ja zeTha sAMkaLacaMda haThIsIMganI sutaranI pitAnA pitAzrInI dukAna para joDAyA hatA. bAhozapaNAthI vepAramAM pratiSThA khUba meLavI ane mArakITanA vepArI maMDaLamAM AgaLa AvelA. vepAramAM pramANikapaNe rahI AgaLa vadhelA dekhAya che. A pramANe dararoja deva, guru-vaMdana sivAya bIjI daSTi che ja nahIM. A dhArmika bhAvanAne prabhAva jainAcArya vijayanItisUrIzvarajI mahArAjanA upadezane AdhIna pUjana, sAmAyika, navakArazI, ATalI dhamakriyA vagara vyavahAramAM javuM ja nahIM, te niyama teozrI Aja reja sudhI pALI rahyA che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA naMbara viSaya | pRSTa nabara viSaya - 1 namaskAra prajanAdi. 1 1 13 vyavahArazuddhi svarUpa. 21 2 zrAvaka zabdane artha, . ...4 14 vyavahArazuddhi upara vaMcaka : - 3 dharmopadeza dAnAbhasare gyatA zreSThInI kathA. . . 23 vicAra. ... ... ... ...7 15 devadravyAdi grahaNa niSedhAdi. 25 4 sAmAnya gRhastha dhAma grahaNa 12 devadravyAdi grahaNa niSedha upara . , , hetu che. * * 11 kukUkara kathA. . . . . 26 5 sAmAnya gRhastha dharmarUpa pA 17 cAra prakAranA zuddha vyavahAranuM * trIza saddaguNa saMgraha plIke-12 savarUpa. ... ... ... 30 6 prathamaguNa vivaraNa (nyAya- 18 zuddha vahevAra upara dhanazreNInI : saMpannavibhava.) - 14 kathA. .. ** 32 7 nyAyasaMpannavibhavAdi svarUpa. 14 19 bIjA guNanuM varNana. *. 8 nyAye pArjita dravya satpAtra- (ziSTAcAra prazaMsA.) . 34 - viniganI catubhagImAM 20 sadAcAranuM svarUpa che. 34 prathama svarUpa. * * 14 21 sadAcAra upara coranuM udAharaNa.44 - 9 prathamabhaMga svarUpa upara naMdi - rara vIjA guNanuM varNana - peNanI kathA. .. * 15 . (samAna kula zIlavALA anya - 10 bIjA trIjA bhaMganuM svarUpa-17 gotrI sAthe vivAha kare) 48 11 trIjA cothA bhaMganuM svarUpa 17 23 vivAhAdi svarUpa nirUpaNa..48 . 12 cothA bhaMga upara raMka zreNInI 24 ATha prakAranA vivAhAdi svarUpa kathA. - - - 19 25 varanA lakSaNe .. ... 50 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 strInA lakSaNe. . . .50 46 gRha karavAne viSe susthAna 27 samAna zIlanA vivAha, 51 svarUpa* * 74 28 samAna zIla upara subhadrAnuM 47 gRhakAraNe sthAnaniSedha ...75 daSTAMta. ... ... ... ...51 48 susthAna viSe nirdoSa gRha29 cAra prakAranA putranuM svarUpa. 55 karaNa. . .. . 06 30 sukalatranA lAbhanuM phaLa .56 49 gRhane viSe lakSamIvRddhi upAya.06 31 kukalatra (naThArI strI) upara 50 gRhavyavasthA svarUpa. .. .07 sAvitrInuM dRSTAMta. * 59 51 gRhasthAna svarUpa. . . .78 3ra vadhu-vahu)nA rakSaNane upAya. 61 para sArAnarasA pADozanuM upadazana.78 33 cethA guNanuM varNana pa3 kharAba pADoza upara aMbikAnuM . (pApabhIru) * * * 63 udAharaNa * * *.79 34 pApabhIrunuM svarUpa. . . 65 54 AThamA guNanuM varNana (sa35 pApabhIru upara vimalanuM saMga AcaraNa karavA rU5) 80 AkhyAna .. . . .64 55 sadAcArIne saMga karavA viSe 36 paMcama guNa varNana (prasidhdha sat sat saMganuM svarUpa,80 - dezAcAra AcaraNa karavArUpa.) 67 56 te upara prabhAkaranI kathA 81 37 dezAcaranuM svarUpa. . 67 57 navamo guNana varNana 38 dezalekAdi virudhdha . .67 (mAtapitAnI pUjA karavArUpa) 8 29 chaThThA guNanuM varNana (keInA 58 mAtapitA AdinI pUjA kara vaNavAda nahi bolavArUpa) 70 vAnuM svarUpa. . . 8e 40 prazaMsaka svarUpa. 70 9 59 dazamA guNanuM varNana, 41 avarNavAdane viSe brAhmaNanuM (upadravavALA sthAnane tyAga karavA rUpa.) . . . .94 daSTAMta. ... ... ... ...71 60 upadravavALA sthAnanA tyAganuM 42 bahujana mAnanIya avarNavAdI svarUpa . * 95 - vipAkadarzana. ... ... ...72 61 te upara nirvicAra rAjAnuM 43 te upara sItAnuM daSTAMta. 72 A khyAna. ... ... ...95 44 sAtamA guNanuM varNana 62 agiyAramA guNanuM varNana (gRhastha kevA gharamAM rahevu) 74 | ( niMdita kAryamAM pravRtti 45 gRhAdi svarUpa. . . ..74 na karavA rUpa.) ... - 98 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daka niMdita kAryamAM pravRtti nahi 80 seLamA guNanuM varNana. karavA viSe varNana. - 8 (ajIrNamAM bhejanane tyAga 64 anucita kAya nahi karavA vilha karavArUpa.) 132 6pa te upara Are dvijanI kathA.103 81 ajIrNamAM bhojana tyAga di6 bAramA guNanuM varNana karavA viSe vivecana... 132 (AvakanA pramANamAM kharca karavA 82 sattaramA guNanuM varNana (kAle rUpa.) ... ... ...111 111 bhejana karavArUpa. ) ...134 67 Avaka pramANe kharaca rAkhavA 83 kAle bhejanAdi svarUpa che. 134 saMbaMdhI vivaraNa, .... .... 111 84 jana vidhi .. ...135 68 te upara kadanuM udAharaNa...113 85 rAtribhojananiSedhanuM varNana. 135 69 teramA guNanuM varNana. 86 rAtribhojana viSe dezanuM vaibhavane anusAra veSa rAkhavA varNana * * 136 rUpa.) * * * * 118 87 vistArathI bhajana vidhi 136 70 vebhavane anusAra veSa rAkhavA viSe vivecana. * * * 119 88 aDhAramA guNanuM varNana. (trivarganA sAdhanakaravArUpa) 139 71 cadamAM guNanuM varNana. (buddhinA ATha guNa meLavavA 89 trivanuM svarUpa. . -13 25.) * * * 121 90 ogaNasamA gaNana. 7ra buddhinA ATha guNanuM varNana.1ra1 varNana. (atithi vigerenI bhakti karavA rUpa.) ... 73 te 142 upara nAradanuM udAharaNa. . . . ....1ra3 91 atithi vigerenI bhakita karavA viSe vivaraNa 74 paMdaramA guNanuM varNana : 143 (niraMtara dhamane zravaNa 92 atithi dAnane viSe zudhana karavA rUpa).. ... ... ..125 zreNInI kathA. .. .. 144 75 niraMtara dhama zravaNa karavA 93 nava prakAre ucita darzana. 146 viSe varNana.. * 125 94 prathama pitA saMbaMdhI ucita 76 te upara maNikAra chInI kathA 125 AcaraNa. * * 147 77 su SAnuM phaLa. * 126 95 mAtA saMbaMdhI ucita Aca78 suzruSA lakSaNa. .... ....127 2 . *** *** 148 chala te upara sudarzana zreNInI kathA. 127 96 sahedara ucita AcaraNA.148 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 bhAryA saMba`dhI ucita Aca rA putra ucita AcaraNA...149 99 svajana ucita AcaraNA...150 100 dharmAcAra samadhI cita AcaraNA, ...... 151 ... 101 nagarajanA saMbadhI ucita 0.6 ...151 ... ... . 157 mAcaraNA. 102 paratirthaMka ucita AcaraNA. 153 103 ucita AcaraNanA phaLepadenanuM varNana .... 244 104 te upara zAlivAhana prabaMdha 155 101 vIzamA guNunuM varNana. (mithyAgrahanA tyAga karavA rUpa) 106 abhiniveza (mithyAgrahu)nA tyAganuM svarUpa. 107 ekavIzamA guNanu varNana (guNumAM pakSapAta karavA rUpa) 159 108 guNumAM pakSapAta karavA viSe varNana. 109 bAvIsamA guNanu varNana, (Adeza ane akALa cAnA tyAga karavArUpa ) 110 Adeza ane akALa carcAnA ...157 159 niSedhapaNAnuM varNana. ... ... 161 111 te upara ha'sattu udAharaNa....162 gAra tevIzamA guNanuM varNana. (peAtAnA tathA paranA khaLAmaLane jANavArUpa.)... ...13 ...163 ... ...149 167 115 ceAthIzamAM guNanuM varNa (vratamAM rahelA ane jJAnathI vRddhonI pUjA karavA rUpa) 167 116 vratamAM rahelA tathA jJAnathI vRddhonI pUjA karavA viSe 117 te upara kaparI zreSThInu dAMta. 168 118 pacIzamA guNanuM varNana. ( peASya vanuM peASaNa karavA. rUpa.) ...169 119 pAthya pASakanuM svarUpa... 169 120 te upara sAgara zreSThInI kathA, 170 121 paramAtha thI-nizcayathI pAkhya vicAra. 122 chavIzamAM guNanuM (dIrgha darzI pa". ) 123 dI darzInuM svarUpa -124 te upara panazreSThInI kathA..... 103 125 sattAvIzamA guNanuM varNana(vizeSajJapaNA rUpa ) 177 126 vizeSajJanuM svarUpa. 127 teupara suSupti maMtrInI kathA. 178 128 khIje prakAre vizeSajJanuM sva...179 ...171 ..173 ...173 ... 177 rUpa. ... ... ... 129 te uparasAgaradattanu AkhyAna.180 130 aThAvIzamA guNanu: varNana, (kRtajJapaNArUpa.) ...184 131 kRtajJanuM svarUpa. ...184 113 baLAbaLa svarUpa. 114 te uparalakSaNusenanRpanIkathA.164 132 te upara jitArI rAjAnI kathA 185 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 paramArtha vaDe karIne kRtajJanuM 149 tevIsamA guNanuM varNana. svarUpa. ... ... 188 (paropakAra karavA rUpa). 208 134 egaNatrIzamA guNanuM - 150 popakArInuM svarUpa. 209 varNana. (lekavallabhapaNuM rU5) 190 151 cAra prakAre manuSyanuM svarUpa. 209 13pa lekavallabhanuM svarUpa. .. 190 15ra be prakAre upakAranuM svarUpa 210 136 paraloka viruddhanuM svarUpa 190 153 te upara vikramAdityanI kathA . 210 137 ubhayaleka viruddhanuM svarUpa. 191 154 cetana acetananA paropakAranuM 138 lekavallabha upara zrI abhaya upadazana. . . . . 212 kumAranI kathA. . . . 191 155 paropakArane viSe bharata rAjAnuM 139 trIzamA guNanuM varNana udAharaNa - - 213- (salajaja paNArUpa.) ... 19 156 caitrIzamA guNanuM varNana. 140 lajAvAnanuM svarUpa...18 : (aMtaraMgAri SavarganA tyAga 141 upara zrI AMbaDanuM AkhyAna 17 karavA rUpa.) .... ... ..225 157 cha aMtaraMgArinuM svarUpa. 225 14ra ekatrIzamA guNanuM varNana 158 kAmanuM svarUpa" 226 (sada paNa rU5.)... ... 19 - 159 krodhanuM svarUpa - 239. 143 dayAvAnanuM svarUpa. . 201, 16lebhanuM svarUpa... - 228 144 te upara vikamarAjAnI kathA. 20 161 mAnanuM svarUpa. . . . 23 145 batrIzamA guNanuM varNana. ( 16ra madanuM svarUpa. . . .. ra3ra : ('sacci paNa rUpa.). 203 163 harSanuM svarUpa.... ... ...234 14 saumyanuM svarUpa. ... .203 1 24 pAMtrIsamA guNanuM varNana. 147 te upara viradhavaLanI kathA.204 (Idriyone jaya kA rUpa) 276 148 tenAthI viparIta kaThora prakRti 165 iMdriyonA ya karavAnuM svarUpa. 236 upara lakSamaNusena nRpanuM udA- 166 graMthasamApti. ... ... ... ... 239 hiraNa. ... ... ... ..204 167 graMthakAranI prazasti. . . 240 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAmana, dhanaM vapedAzu ghRNAti darzanam / kuMtatpapuNyAni karoti saMyama, taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH // -je zraddhALupaNAne daDha kare, zrI jinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNa kare, zubha kSetramAM dravyane zIgha vAve-vyaya kare, jinadarzanane ( samyakatvane ) vare Adare, pApano nAza kare ane saMyama kare ( mana tathA iMdriye ne vaza kare) temane vicakSaNa puruSa zrAvaka kahe che. zrImada jinamaMDana gaNi Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAya vijaya mahendrasarijI mahArAja anuyogAcAya paMnyAsajI satyavijayajI mahArAjanI pATapara parA giranAra-cittoDagaDha chaNedhAraka-jainAcAya vijayanItisUrIzvarajI mahArAja jainAcAya zrI vijayahe surIzvarajI mahArAja mAna mAyavijayajI AcArya vijaya kalyANusUrijI mahArAja 1 5 zrI maMgaLa vijayajI mahArAja munizrI jazavijayajI munizrI durlabhavijayajI prasiddhavakatAM munirAja munizrI kumudavijayajI munizrI tilakaprabhavijayajI munizrI cadravijayajI mahArAja mahArAja kuzaLavijayajI X muni mitravijayajI muni vidhivijayajI muni susmRtivijayajI muni pUrNAMna vijayajI muni jitendravijayajI mahArAja 4 mahArAja mahArAja muni amRtavijayajI x jyAM cAkaDI che te svargagamana mAnavA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAMderamAM 200 pattunI sAlanuM cAturmAsa--jainAcArya zrI vijayakalyANusarIzvarajI mahArAja tathA prasiddha vakatA munirAja zrI kuzaLavijayajI mahArAja ( Adi parivAra) zA. ratilAla cunIlAlane tyAM cAturmAMsa badalAvyuM tene grupa. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # namaH | anantalabdhinidhAna-zrIgautamasvAmine namaH // zrIjinamaNDanagaNiviracitazrAddhaguNavivaraNa / praNamya zrImahAvIraM, kevalajJAnabhAskaram / vadita vanasubaddha,-dharma za rAma che ? zabdAthe--kevaLajJAne karI sUrya samAna zrImanmahAvIra bhagavAnane namaskAra karIne sukhanA eka advitIya) kAraNarUpa zuddha zrAvaka dharmanuM kaMIka (saMkSipta rUpamAM) varNana karuM chuM. 1 bhAvArtha--bhagavAna ninya jJAtaputre mokSanA sAdhana mATe be prakAranA dharmo kahyA che, temAM eka munidharma ane bIje gRhastha dharma, temAMthI A granthakAra jinamaMDana gaNa mahArAja munidharma mATe na bolatAM prathama pAyArUpa gRhasthadhama hovAthI tathA gRhasthadharma munidhamathI sarala ane susAdhya hovAthI prathama te dharmanuM varNana karavAnI pratijJA kare che. pratijJA karatAM granthakAra mahArAja kahe che ke-huM saMkSepamAM zrAvakanA guNenuM varNana karuM chuM. Ama kahevAnuM kAraNa upAsakadazAMgasUtra tathA zrAvakajJapti, zrAvakadharmavidhiprakaraNa, zrAvakahinakRtya, dharmarana, cogazAstra, dharma bindu vigere bIjA aneka graMthAmAM zrAvakanA guNonuM varNana ativistArapUrvaka ApeluM che, paraMtu A kAlanA manuSyane tevA grantho jovAnuM sAmarthya alpa hovAthI temaja jJAnanI nyUnatA hovAthI alpa samayamAM Icchita bAdha prApta thAya tevA hetuthI A zrAddhaguNavivaraNa saMkSepamAM lakhavAnuM graMthakAre ucita dhAryuM hoya ema lAge che. maMgalAcaraNamAM zrImadda vIrabhagavAnane namaskAra karavAnuM kAraNa zAsananAyaka che mATe tathA e bhagavAne batAvelA zrAvakanA thanuM A graMthamAM varNana che, kAraNa ke Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNuM bhagavAna yugAdidevanA samayanA zrAvakamAM saralatAno guNa hevAnuM graMthethI rekhAya che temaja bAvIsa tIrthakara bhagavAnanA samayanA zrAvakomAM vidvattA sAthe saralatAnA guNe mukhya hevAnuM dekhAya che te te guNene mukhyatAe rAkhIne A graMtha lakhavAmAM AvatA nathI paNa bhagavAna mahAvIrasvAmInA samayanA zrAvakonA guNo kevA hovA joIe te atre darzAvyuM che, tethI vIra bhagavAnane namaskAra karyAnuM samajAya che, yaMgAtheno vicAra karatAM ema paNa lAge che ke hAlanA suzrAvakone paNa bAvIza tIrthakara mahArAjanA zrAvakenI peThe prAjJa ane aju thavAnI prathakAre khAsa sUcanA karI che. A zAstramAM varNavelA guNe prApta karI zrAvakoe haju tathA prANa thavA cUkavuM nahIM. prAce trAjupaNuM janmathI ane jJAnathI thaI zake che ane prAjhapaNuM satasaMgathI sazAstranA adhyayanathI "zravaNa, manana, nididhyAsanathI (anubhava karavAthI) thAya che te bIjA aneka kAryomAMthI virAma pAmI jenAthI muktimArga na sadhAtuM hoya tevA suzrAvakee nityakarma sAthe pitAmAM prajJapaNuM Ave tene mATe aherAtrimAM amuka kAla niyamita karI upara darzAvelA sAdhanamAMthI je sAdhana maLI Ave tene upayoga karI potAnAmAM prAjJapaNuM meLavavA satata prayAsa karavo ucita che. jyAM sudhI tema nahIM thAya tyAMsudhI kulaparaMparAthI prApta thayela zrAvakapaNuM te vAstavika zrAvakapaNuM gaNAze nahIM ane dekhAdekhInI kriyAthI kaSAyanI maMdatA thaI zrAvakapaNAne nispRhatAthI thate paramAnanda maLaze nahIM. mokSamAM ke AnaMda haze teno jemane anubhava karavo hoya temaNe zrAvakapaNane yogya samatAthI-prApta thatA Ananane anubhava karAve e granthakArane Azaya heya ema saMbhave che. jayazrI siddhidaH sAdhyo, gurUktazuddhamaMtravat / sAntartha sariSabha, vividhAvajottamaiH | 2 | zabdArtha-sAtvika ane vivekI uttama zrAvakoe jayazrInI siddhine ApanAre ane kanvartha (nAma pramANe guNa yukta) e dharma gurukathita zukhya maMtranI peThe sAdhavA yogya che. 2 bhAvArtha-A saMsAramAM dhana dhAnyAdika Icchita vastuo ane divya zaktio prApta karavAne manuSya sadgurunI sevA kare che ane jyAre gurumahArAja AvI sevAthI prasanna thAya che tyAre ziSyane tenI gyatAnusAra tenI AzA pUrNa karavAno maMtra Ape che. A maMtra prApta karI ziSya tenuM ArAdhana kare che ane pite dhArele lAbha meLave che, te ja pramANe kanyakAra mahArAja kahe che ka-he bhavya prANIo! je tamAre mekSa sukha meLavavuM hoya te tame gurumahArAje batAvelA matranI pike dharmanuM ArAdhana kare ke jevuM avinAzI evaM Amika sukha prApta sAMbhaLavAthI. * vicAravAthI. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa thAya. sAtvika kahevAnuM kAraNa e che ke-maMtra sAdhatAM jema upasargo thAya che tema dharmasAdhanamAM paNa aneka upasargo Ave che, A vakhate ni:satva prANI gabharAI. ne dharmathI bhraSTa thAya che. Ane mATe zrAvakomAM zreSTha evA Anana ane kAmadevAdi suzrAvakanA daSTAnta prasiddha che te juve. A mahAzayane dharmathI bhraSTa karavAne devee aneka upayoga karyA chatAM mane tyAga karyo nahIM te teo sa6gatinA bhAjana thayA tema je tame paNa daDha cittathI dharmanuM ArAdhana karaze te tAtkAlika sadagati ane paraMparAthI mokSasukhane meLavI zakaze. kadI koI ema kahe ke-sAvikapaNuM loveluM AvatuM nathI, te te vAta egya nathI kAraNa AtmAmAM ananta guNa che, te badhA tibhAvane pAmelA che eTale AvaraNamAM avarAyelA che; puruSArtha karavAthI AvaraNanA kSaye pazama ke kSaya pramANe te guNe pragaTa thAya che. tethI jyAre upasarga Ave tyAre vicAra karo ke sAtvika mANase dhama sAdhI zake che. mArAmAM paNa te guNa che te te prANAne paNa huM dharmane cheDIza nahIM, ane A vakhate pUrve thaI gayelA maharSio ane suzrAvake kevI daDhatAthI dharma ArAdhe che te vicArI pite ni:satva thaI dharma nahi choDatAM sAtvikapaNAne avalaMbI rahevuM e Azaya granthakAra mahArAjane jaNAya che. - viveka vinA dharma thaI zakatuM ja nathI, satsadviveka thayA vinA AtmajJAnane saMbhava nathI, AtmajJAna sivAya samyaktva nathI ane je caturthI guNasthAna prApta na thayuM hoya te pachI zrAvakanuM paMcama guNasthAna tenI to vAta ja zI? tethI bhavya prANuo e satsaDika meLavavA sazAstro ane sadgurunuM sevana karavuM ane jaDa cetanyanuM svarUpa samajI potAnuM kartavya zuM che te vicAravuM. Ama vicAra karatAM gurumahArAje batAvelA dharmanuM ArAdhana karavAnuM pitAnI meLe samajAze ane tethI jayazrIne siddhine ApanAro dharma zudha maMtranI jema ArAdhavA yogya che, ema anubhavamAM Avaze. temAM prathama ( granyakAra mahArAja ) zrAvaka zabdano artha kahe che. paralokahiyaM samma jo jiNavayaNaM suNei uvautto / ativamaviyanAmuzAM sA sAva patha che re I athavA zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsana, dhanaM vapedAzu Noti darzanam / kRtatyapuNyAni karoti saMyama, taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH // 4 // zabdA-je upagapUrvaka paralokamAM hitakArI evAM jinezvara bhagavAnanAM vacana samyapha prakAre sAMbhaLe ane ati tIvra karmothI [ kaSAyAdithI ] mukAyela hoya te zrAvakane ava( adhikAra ) samaja 3, athavA. V je adhadhALapaNane daDha kare, jinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNa kare, zubha Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAhaguNavivaraNa kSetramAM dravyane zIgha vAve (vyaya kare), jinadarzanane (samyakatvane ) vare (Adare pApano nAza kare ane saMyama kare (mana Idrine vaza kare) temane vicakSaNa puruSe zrAvaka kahe che : - bhAvA-A granthamAM kevA zrAvakanuM varNana AvanAra che te graMthakartA mahArAja kahe che. zrAvake cAra prakAranA zAstromAM varNavyA che te paikI ahiMA nIcenA guvALA eTale ke bhAva bAvakane mukhyatAe adhikAra che, kAraNa kula mAgata jemane bAvakapaNuM prApta thayuM che teo jyAM sudhI gratAhika na le tyAM sudhI nAma zrAvaka kahI zakAya, athavA koI manuSyanuM nAma zrAvaka hoya tene paNa zrAvaka kahevAya ane te paNa nAma zrAvakamAM gaNAya. eTale tenuM atre varNana nathI. temaja citrAmaNa ke mUrtimAM zrAvakapaNuM sthApyuM hoya tene paNa atre adhikAra nathI, tevI ja rIte have pachI zrAvakapaNuM thanAra che tene paNa ahIM adhikAra jaNane nathI. arthapattithI bhAvazrAvakane adhikAra hovAnuM bhAse che. prathama vizeSaNa upayegapUrvaka sAMbhaLanAra evuM che. kharekhara A vizeSaNa pramANe moTA graMthanA graMtha na sAMbhaLatA tharDa paNa upayAgapUrvaka sAMbhaLe ane tenuM manana karI depAdeyane vicAra karI je zrAvake varte te teo alpa samayamAM tatvamAsipUrvaka paramazAntatA meLavI bhavajamaNathI chUTI zake che. sAMpratakALamAM vAMcavA sAMbhaLavAnuM ghaNuM thAya che, paNa te upagapUrvaka na hovAthI joIe tevuM kAryakArI thatuM nathI tethI upagapUrvaka zravaNa karavAne guNa zrAvakoe avazya prApta karavo joIe. bIju vizeSaNa ati tIvra karmothI mukAyeluM hoya evuM che. A vizeSaNathI anaMtAnubaMdhI kaSAya ane apratyAkhyAnanI kaSAne nAza karanAra zrAvaka hoya ema sUcave che, athavA tIvra karmothI mukAyele eTale je karmo (vyavasAyAdi) karatAM audra pariNAma na thAya tevAM kAryo karanAra zrAvaka hovo joIe. te prAya: bhAvazrAvakamAM heya ema saMbhave che, zradhdhAne daDha kare eTale daDha samyakRtvavAna hoya athavA jaina darzananI aneka prakAre parIkSA karI tene upara vizeSa zradhAlu thAya. A zrAdhyA zA zravaNa karavAthI thAya che, tethI upagapUrvaka jinezvara bhagavAnanI vANuM niraMtara zravaNa kare, ane AvI rIte bhagavAnanI vANI niraMtara zravaNa karavAthI saMsAranuM asArapaNuM ane lakSmInI caMcalatA jANa pUrva puNyathI pitAne prApta thayelA dhanane zubha kSetramAM nAmAdikanI apekSA rAkhyA vinA lAbhAlAbha joI vAvare ane jayAre AvI sthiti prApta thAya tyAre samyakatva prApta thayuM che, ema jANavuM. jyAre samyakatva ratnanI prApti thaI te pachI svayameva pApano nAza thaI jAya che. ane Idriya tathA mana sahaja prayAsathI vaza thAya che, tethI saMyama karanAra zrAvaka hoya ema vizeSaNa ApeluM che. tethI vicakSaNa puruSe AvA guNavALAne zrAvaka kahe che. matalaba ke-zAsakAre zrAvaka zamanI niruktanI rItithI siddhi karatAM eka eka akSarathI kevA prakA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa rane artha ghaTI zake te dekhADI zrAvaka zabda sArthaka karI batAvyuM che. je prakAre zAstrakAre artha dvArA zrAvaka zabda sArthaka karI batAvyuM che, te ja prakAre prAvaka zabdanA dhAraka manuSya pravRtti dvArA zrAvaka zabdane sArthaka karavA ghaTe che. niha paramAra A pramANe padane toDIne eka eka akSarane artha kare tene nirukata kahe che. ane A prakriyA prAyaH ghaNA zAstromAM jovAmAM Ave che. zrI Avazyaka sUtranI nikitamAM caturdaza pUrvadhArI zrImad bhadrabAhuvAmIe bichAdi su ne artha eka eka akSarano jude jude varNana karela che. manusmRtimAM nAM zadane paNa artha e ja DhabathI karavAmAM Avela che. te ja rItithI zrAvaka zabdane atre zAstrakAre be prakAre karI batAvyo che. cha tAM brAti zradhdhAne pakAve tene on kahIe. dha zata-sAta kSetromAM pitAnuM nyAyapArjita dhana vAve (kharca) tene ja kahIe ane sahaguthAna eTale apuNya(pApa)ne chedana kare tene kahIe. brA-- traNe akSaranA varNana arthaviziSTa je vyakti heya tene bAda kahevAmAM Ave che. tAtparya zraddhApUrvaka sAta kSetramAM pitAnuM nyAyathI pedA karela dravya khaca pApano nAza kare tene vicakSaNa puruSe zrAvaka kahe che. athavA-kaLAti sArA hitakArI bhagavad vacanane sAMbhaLe tene ja kahIe kuLoti paNa darzana(samyaktva )ne vare aMgIkAra kare tene kahIe ane pati saMghama saMyamatrata aMgIkAra kare tene kahIe. tAtparya bhagavaduvacana sAMbhaLI samyakatva prApta karI yathAyogya saMyama-vrata-niyamAdi Acare tene vicakSaNa puruSa zrAvaka kahe che. zrAvakanuM bIjuM lakSaNa. zravati yasya pApAni puurvbddhaanynekshH| AvRtazca vratainityaM zrAvakaH so'bhidhIyate // 5 // zabdArtha-jenAM pUrve aneka prakAre bAMdhelAM pApo savI jAya che. (jatA rahe che.) ane je hamezAM vatethI yukata hoya che. te zrAvaka kahevAya che. 5 | bhAvArtha-karmone kSaya be prakAre thAya che. eka bAMdhelA kama bhogavI levAthI eTale ke kamo pitAnuM nirNata phala ApI kharI jAya che. ane bIju pratyAkhyAna tIvra tapasyA, jJAnasthAna, vicAraNA vigerethI karmo nijare che. zrAvaka pUrve bAMdhelA pApe upara jaNAvela be prakArathI AtmapradezathI dUra kare che, temaja navAM pApa na baMdhAya tene mATe niraMtara potAne yogya vratathI yukta hoya che tethI AvA guNavALAne zrAvaka kahevAya che. A zrAvaka dharma kevo che te kahe che, sudevatvamAnuSatvayatidharmaprAptyAdikrameNa mokSasukhadAyakatvena suratarUpamAnA yogyebhya eva dAtavyaH // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNavivaraNa zayadA--devapaNuM, manuSyapaNuM ane yatidharmAMnI prApti vigerenA krame karIne mAkSanA sukhane ApanArI hAvAthI kalpavRkSanI upamAne ceAgya e dhama Agya puruSane ja AApavA joIe. kahyuM che ke jaM sivaheU sAvaya- dhammovi kameNa sevio vihiNA / tumhA juggajiyANaM, dAyavvA dhammarasiyANaM // 6 // zabdA--vidhie karIne sevele zrAvaka dhama paNu krame karI mekSanA hetu thAya che tethI te zrAvaka dharma dharmane viSe rasika evA ceAnya puruSane ApavA joIe. bhAvA-zrAvaka dharma paNa ceAnyatA vinA kAine ApavA nahI evA graMthakAra mahArAjanA Azaya che, apAtramAM zudhdha vastu nAkhyAthI vipa yane pAme che, te pachI dharmaratna jevI amUlya vastu ceAgyAyegya vicAra karyA sivAya darekane ApavI ceAnca nathI. ( A uparathI zrAvakadhama thI zreSTha evA munidhama ne te ceAgyAyeAgyanA vicAra karI kharekharA pAtrane ja ApavA cegya che ema sidhdha thAya che, ) dharmopadeza ApavAnA avasare traNa ceAgya zodhavAM joIe te kahe che. juggajiyANaM vihiNA juggehiM gururhi desio samma / juggo dhammovi tahA sayaliddhipasAhagA maNio // 7 // zabdAyAgya thavAne cegya guruee vidhipUrvaka sArI rIte upadezelA ceAgya dharma sarva prakAranI sidhdhione ApanArA kahele che. 7 bhAvArAgya jIvA eTale mumukSu ane A graMthamAM AgaLa kahevAmAM Avaze tevA lakSaNavALA jIveA samajavA. kadI zAsrAkata lakSaNavALA jIvA maLe paraMtu dharmopadeSTA guru kriyAhIna, zithilAcArI, parigrahadhArI, viSayI, asatyavAdI vigere dugu NAyukata hoya teA tevA pAMsethI prApta thayelA zrAvaka dharma prAye yathAtha lane ApanAra thatA nathI, tethI gurue paNa cAAkta guNee yukta hoya te ja zrAvakadhama ApavAne cAgya che. ceAgya dharma kahyo che te dharma grahaNa karanAranI apekSAthI che eTale ke jIvAmAM dhama pAlana karavAnI jevI ceAgyatA hAya tane tevA tevA prakAranA dharma batAvavA joie, jethI karelI pratijJAnuM pAlana sukhethI karI zake. pAtrApAtrane vicAra karyA sivAya upayegI pazu kaThiNa niyame ApavAmAM Ave te tethI niyama lenAranuM mana pAchalathI vilhevala thAya ane lIdhelA niya monA bha'ga karI doSanA pAtra thAya ane vakhate zradhdhAbhraSTa thai dha'thI parAsmukha thAya, tethI cAgya gurue e cegya jIvAne cAgyadharma caiAgyatA pramANe ApavA joie. ayogya puruSane ApelA dharma vizeSa guNeAnI prApti karAvanAra thatA nathI. kahyuM che ke Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa cUtAMkurakavalanataH kAkilakaH svanati cAru na tu kAkaH / yogyasya jAyate khalu hetArapi netarasya guNaH // 8 // zabdArtha-jema AMbAnA maheranAM bhakSaNathI koyala pakSI suMdara zabda kare che paraMtu kaI kAgaDe karatA nathI, tema je yogya hoya tene hetuthI guNa thAya che, paNa bIjA ayogyane thatA nathI. 8 * - bhAvArtha-- AMbAne mahAra kAyala paNa khAya che ane kAgaDe paNa khAya che. A maherathI keyalane svara sudhare che ane suMdara paMcama svarathI te AkhA vanane gajAvI zravaNa karanArane AnaMda Ape che. A ja mahAra kAgaDe bhakSaNa kare che paNa tene duHsvara tene te ja rahe che ane te jyAre zabda kare che tyAre zravaNa karanArane kaMTALo Ave che. mahAramAM svara sudhAravAnI zakita jagajAhera chatAM te apAtramAM paDavAthI niSphala thAya che, te ja pramANe dharmamAM aihika ane pAralaukika sukha ApavAnI zakita che tathApi apAtramAM sthApAyela te dhama niSphaLa jAya che, tethI pagapAtrane vicAra kare e khAsa jarUranuM che. gyAyegyane mATe graMthakAra svayameva bIjA dAMte batAvaze jethI ahIM ATaluM kahyuM che. yogyatA aneka prakAranI che te A pramANe Ane nive sutIrthe kacavaranicaye zuktimadhye'hivaktre, auSadhyAdau viSadrau gurusarasi girau pAMDubhUkRSNabhUmyAH / ikSukSetre kaSAyagumavanagahane meghamuktaM yathAMbhastadvatpAtreSu dAnaM guruvadanabhavaM vAkyamAyAti pAkaM // 9 // zabdArtha-jema varSAnuM pANI AMbAmAM, lIMbaDAmAM, sAra tIrthamAM, kacarAmAM, chIpamAM, sUryanA mukhamAM, auSadhI vigeremAM, jherI vRkSamAM, meTA sare varamAM, parvatamAM, pIlI tathA kAlI jamInamAM, selaDInA kSetramAM. kaSaya vRkSenA gahana vanamAM paDavAthI judI judI rIte paripAkane pAme che tema gurunA mukhamAMthI nikaLeluM vAkaya jevA pAtramAM tenuM dAna thayuM hoya te anusAre pAkane pAme che. huM bhAvArtha-varSAdanuM pANI eka ja svabhAvanuM che chatAM judA judA patramAM paDavAthI tenuM pariNAma kevA prakAranuM thAya che te graMthakAra mahArAje batAvyuM che. jemake Amra vRkSamAM paDavAthI miSTa Amrarasa utpanna kare che, lIMbaDAnA vRkSamAM paDavAthI kaTuka rasa pedA thAya che, uttama tothamAM paDavAthI pavitratAne pAme che, kacarAmAM paDavAthI niMdanika thAya che, chIpamAM paDavAthI uttama mauktika pAme che, sarpanA mukhamAM paDavAthI prANaghAtaka jhera nivaDe che, auSadhimAM paDavAthI bauSadhiupa thaI aneka prANIone phAyadA pahoMcADe che, jherI vRkSamAM paDavAthI prANanAthaka Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrAddhguNavivaraNa jhera thAya che, sarovaramAM paDavAthI aneka prANIone upayegI svaccha jala thAya che, parvata upara paDavAthI vinAza pAme che, pILI tathA kALI jamInamAM paDavAthI dhAnyAdikanI vRdhdhi kare che. selaDInA kSetramAM paDavAthI zelaDInA ati madhura rasane ApanAruM' thAya che. kaSAya vRkSonA gaDhana vanAmAM paDavAthI kaSAya rasa utpAka thAya che. tevIja rIte sadguru mahArAjanAM vacanAmRtA eka ja svabhAvaparijIta hAya che tathApi pAtratAnI cegyAyeAgyatAne laIne bhinna bhinna AzcayaNe pariName che, tethI jene je ceAgya heAya tene tevA upadeza ApavA evA graMthakAra mahArAjanA uddeza che. sAMprata kAlamAM upadeza devAnA krama prAye badalAyele lAge che. zrotAonA vicAra karyA vinA vAMcanAra mahAzaye peAtAnA manane ThIka lAge tevA graMthe| sabhAmAM vAMce che. zrAvaka dharmanI pazu jene kharAkhara khakhara na hAya tevAonI samakSa AcArAMgAddhi ati kaThina graMthe vAMcavAmAM Ave che. AthI AtAvaktAne kAlanA joIe tevA upayAga thatA nathI, tethI dezakALa ane zrAtAonA vicAra karI upadeza devAmAM Ave te vizeSa lAbhanuM kAraNu thai paDe, have bIjI rIte batAve che. girisira 1 paNAla 2 maruthala 3 kasiNAvani 4 jalahimutti 5 maNikhANI 6 dhammovaesavAse phalajaNaNe jIvaditA // 10 // zabdA--athavA jema parvatanuM zikhara, paranALa, marusthala, kALI jamIna, samudranI chIpa ane maNuionI khANu enA saMbaMdhamAM AvelA pANInuM juduM juduM' pariNAma thAya che tema dharmopadezanI vAsanAnuM phaLa utpanna thavAmAM jIvAnI cAgyatA upara AdhAra rahe che. 10 bhAvA--vyAkhyAna zravaNu karanAra zrotAo paikI keTalAka bedarakAra ane kAryAtarathI yagra cittavALA koi kharekhara vyAkhyAna zravaNa karI vicAra karatA nathI. rUDhI sAcavavAne sAruM vyAkhyAna zravaNu karanAra athavA mAnanI ke prabhAvanI IcchAthI upAye jaI kALa gALanAra zrotAe parvatanA zikhara jevA che. jema patanA zikhara upara paDeluM jaLa parvatanA zikharane kAMIpaNu lAbhakArI thatuM nathI tema pUrvokta lakSaNavALA zrotAene upadezarUpI jaLa lAbhakArI thatuM nathI. bIjA jIve paranALa jevA che. paranALa jema jaLane jhIlIne peAtAnI pAse na rAkhatA jamIna, vAsaNu agara TAMkAmAM nAMkhe che. paraMtu paranALane jalanI asara thatI nathI, tevI ja rIte gurumahArAjathI upadeza zravaNu karI te upadeza khIjAene saMbhaLAvI peAtAnuM patipaNuM jAhera kare che, paraMtu peAtAnA AtmAnuM kroi paNa prakAre hita sAdhI zakatA nathI; tethI AvA prakAranA jIvA paNa gurumahArAjanA vacanAmRtanuM pAna karavAne ceAgya thaI zakatA nathI, tethI AvA jIvAne upadeza ApavA prayatna karavA nahIM. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa have jIvene marusthala sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema marusthala pANIne grahaNa karI le che tethI temAM tRNAdika tathA nirasa dhanyAdikane pAka thAya che tema keTalAka jIve gurumahArAjane upadeza grahaNa karI zake che, paraMtu tevA prakAranI cogyatAnA abhAve yathArthapaNe dharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI tathApi AvA jIva dharmopadezane gya samajavA. 3 kALI jamInanI sAthe jIvenI sarakhAmaNI karatAM jema kALI jamInamAM paDeluM pANI e jamInamAM rahelA vRkSAdikane puSTa kare che, tema gurumahArAjane Apela upadeza je jIva grahaNa karI potAmAM rAkhI bIjA ane te ja upadeza daI lAbha kare che; jema kALI jamInamAM zelaDI, drAkSa, zAlI, gedhUma vagere sarasa vastuo utpanna thAya che tema AvA chomAM va5 upadeza paNa ghasAdika utpanna karavAne hetu thaI traNa kiMvA chevaTe sAta, ATha bhave jarUra mokSa ApanAra tha ya che. tethI AvA che kharekhara upadezane cagya che. 4 samudranI chIpanI sAthe sarakhAvyA che. chIpamAM jaLa paDavAthI pariNAma pAmI jema uttama mautika rUpe thaI jaLa amUlya kIMmatane pAme che tema je ja gurumahArAjane upadeza zravaNa karI te pramANe pote vArtA potAnA daSTAMtathI bIjA yogya jIne paNa sanmArge dera che te ja uttama prakAranA gaNAya che. cIlAtIputre mAtra upazama, viveka ane saMvara e 5datrayIne upadeza AvaNu karI potAnuM hita sAdhyuM, temaja somavasu brAhaNe paNa mIThuM khAvuM, sukhe sUvuM ane lekane priya AtmA kara, A traNa 5 zravaNa karI tenuM kharuM rahasya trileca maMtrI pAse zravaNa karI, te pramANe keNu vate che vigerenI tapAsa karI pate tema vatI sukhI thaye tema vaha5 upadeza paNa yogya pAtramAM paDavAthI chIpamAM paDelA jaLabiMdunI mAphaka mahAyavAnuM thAya che. 5 maNinI khANamAM paDelA thaDA pANIthI jema mahAmUlyavAna, tejasapI, cinAmaNi nAtika utpanna thAya che tema kAIka jIvane thoDAM paNa mahAvAko ghaNe lAbhakAraka thAya che. jema zrImadda bhagavAna mahAvIra svAmIne svape pareza gautama gaNadhara mahArAjanA AtmAne saMsArathI tAravAne arthe thayo tema thoDA paNa upadezo maNi jevA jIne atyaMta lAbha thavAthI te ja bhavamAM teo mekSa pAme che. AvA ja uttamottama jANavA. 6 zubhAzubhadravyasubhAvitA ghaTA vAmyA avAmyAzca tathA hyvaasitaaH| . saddharmavAsaspa tathaiva yogyatAM zrayaMti jIyAH katicit suyogataH // 11 // zabdArtha-jevI rIte sArAM dravyothI tathA kharAba dravyathI vAsita karelA ghara tyAgavA gya ane atyAgavA Dya thAya che tathA keTalAka ghaDAo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAddaguNavivaraNa avAsita hoya che tevI ja rIte jIve keTalAeka sArA yAgathI savAsanI ceAgyatAne prApta thAya che. 11 caiAnyatA aneka prakAranI che tene mATe AgamamAM A pramANe kahyuM che-- ghaDA duvihA navA junnA ya, juNNA duvihA bhAviyA abhAviyA ya, bhAviyA dubihA pasathyamAviyA apasathyabhAviyA ya, pasadhyA aguruturukAI hiM apathyA paDulasuNamAIhi pasathyamAviA vammA anammA ya evaM appasathyAvi je appasadhyA avammA je ya pasathyA vammA na te suMdarA iyare suMdarA abhAviA Thus bhAvi NatramA AvAgAo uttAritA mattagA evaM dhammAbhilAsiNo nabagA je micchadiTThI tappaDhamayAgAhijeti / juSNAvi je abhAviyA te suMdarA kuSpavayaNapAsathyehiM bhAviyA evameva bhAvakuDA saMviggerhi je appasathyA vammA je a pasaththA ya saMviggA ya avambhA ee laThThA / zabdA--ghaDA e prakAranA che. navA ane jUnA jUnA be prakAranA che vAsita ane avAsita. vAsita e prakAranA che prazasta vAsita ane aprazasta vAti. prazasta vAsita te agara zilArasa vigere dranceAthI vAsita ane aprathasta vAsita te kAMdA [ DuMgaLI], lasaNu vigerethI vAsita hoya te. temAM prazasta vAsitanA be bheda che. eka tyAgavA ceAgya ane khIjo atyAgavA yAgya, evI ja rIte aprazastanA pazu e prakAra che. tyAjya ane atyAya, temAM je aprazasta chatAM atyAjya thAya tathA prazastamAM tyAnya thAya te e sArA nathI. mAkInA je seDhA kahyA che [ prazasta vAsita atyAjya thAya ane aprazasta tyAjaya thAya] te pazu sArA che. temaja (prAcIna pazu) sArA ke kharAkha dravceAthI je vAsita nathI thayA tene avAsita kahe che. nibhADAmAMthI tatkALa kADhelA ghaDA te navIna kahevAya che. evI rIte dharmAbhilASI jIvAne paNa jANavA. je navA mithyAdaSTie che tene prathama edha ApavA. jUnA pazu [ mithyAdaSTie ] je AvAsita che te sudara che. upara je vAsita kahyA che te vAsita zAthI thayA che te kahe che. kurdezanathI ane pAsasthAkinA paricayathI vAsita thayA. evI ja rIte bhAva ghaDAe [ jIvA ] samajavA, je savigna guNeAthI vAsita che te prazasta che, je aprazasta che te vAmya che ane je prazasta ane sadegvigna [ guNavAlA ] che te maneAsa che. bhAvA --jIvAne cAgyAyAgya jANavAne mATe ghaDA sAthe sarakhAvyA che. ane tene mATe pAMca prakAranA ghaDA kahyA che. temAM prathama navA ane jAnA be prakAranA DA kAM che. tema e prakAranA jIve jANavA, jAnA ghaDAnA be prakAra kahyA che, vAsanA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zrAddhaguNavivaraNa vALAM ane vAsanA vagaranA, vAsanAvALA e prakAranA che eka sugadhI drazyathI vAsita thaelA ane khIjA durgaMdhI dravyathI vAsita thaelA. durgaMdhI dravyathI vAsita thaelA ghaTanI mAphaka mithyA zAstrothI jemanAM hRdaya vAsita thayelAM che ane jee te vAsanAne sadgurunA upadeza maLatAM paNa cheDatA nathI te vAmya che eTale te jIvA dharmanA pAtra nathI ane jeAthI mithyA dazanAdikathI vAsita che chatAM paNa nyAya buddhivALA sarala hRdayanA heThe kadAgratuthI rahita jIvA hoya te saddagurunA upadezathI sasad vivekathI pUrve grahaNa karelA mithyA darzanane cheDI satyane grahaNa kare tevA jIvA avAmya che eTale dharmopadezane cAgya che. prazasta vAsitanA e bhedya che. vAmya ane avAmya. je jIvAne prathama samyag nAtinI prApti thayelI che ane je jIvA kudikanA cAga thatAM samyag darzanane vasI jAya tevA che te jIvA vAmya jANavA, ane tevA jIve upadeza ceAgya dAtA nathI ane je jIvAne prathamathI samyagdarzana, cAritrAdikanI prApti thaelI che ane pAchaLathI kuzudikane saMsa thayAM chatAM paNa samyagUdanAkine tyAga nathI tevA jIvA dharmAMdezane ceAgya gaNAya che te avAmya jANavA. karatA je jIvA jUnA chatAM avAsita che eTale kAI paNa dharmanI vAsanAne pAmyA nathI te jIvA paNa dharmAMnA upadezane ceAgya che. A pramANe jUnA ghaDAnA dRSTAMtathI dhamapadezane mATe jIvAnI cAgyatA kahI. have navIna ghaTa sAthe jIveAnI sarakhAmaNI karatAM yeAgyAyeAgyanA vicAra jaNAve che. jema kuMbhAranA nibhADAmAMthI tatkAla kADhelA ghaDAne je prakAranI vAsanA ApIe te prakAranI vAsanA grahaNa kare che, tema khAlyAvasthAvALA je kAI jIvA jene koI prakAranA dharmanA saskAra thayA nathI tevA jIveAne dhamA~padeza vaizyatA pramANe ane nyAyapuraskara ApavAthI zIghra kAryakArI thAya che, tethI AvA jIve dhane kharekharA pAtra che. A graMthakAra mahArAje gyAyeAgya khatAvavA je ATale badhA parizrama lIdhA che tenuM kAraNa spaSTa che ke-AyuSya alpa che, vighne ghaNuAM che, maharSiee peAtAnu ane aneka bhanya jIvAnu hita karavAnu che tethI khapAtra jIve sAthe dhaupadezanI carcA karavAnuM ucita nathI, ema dhArI upadeza ApatAM pahelAM dravya kSetra kAla bhAvanA vicAra karI pAtra jIve!ne ja upadeza ApavA prayAsa karavA jethI ubhayanuM zreya thAya. zabdA--ceAgyAyeAgyanuM svarUpa pratipAdana karyAM pachI vizeSa dharmanA arthI evA ceAgya puruSAe paNa prathama sAmAnya gRhastha dharmanI vidhimAM (nizcita karelu pUrvAparabhAvarUpa vidhAna te vidhi) prayatna karavA joie. kahyuM che ke-- bhIMtanA dheALavA pramukha vyavasthA kayA sivAya ( bhIMtanA upara citrelu' ) citra zaiAlatuM nathI. ane pAsa ApyA siAMya tenA upara raMga sthira thatA nathI. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAra mAhaguNavivAraNa khetarane kheDyA sivAya tathA samArAdi dIdhA sivAya bIja vavAtAM nathI. evI ja rIte sAmAnya dhamapUrvaka ja bAra tratAdarUpa viroSadhama zobhAthI prakAzita thAya che. te kAraNathI zrImad hemacaMdrAcArye potAnA rogazAstranA prathama prakAranI aMte thAraMvavidha ItyAdika kulamathI aAvela aniMdya vibhavanI tribhAgAka apekSAe nyAyathI Acastha karavArUpa jenuM lakSaNa che e sAmAnya dharma paramAta [ 2 ] kyAra yatubhuga [ piyAra 42pAmA prasA35 ], sApa, paranArIsahodara (parastrIbAMdhava ), rUdatI vitaparAbhUkha [ nivezanuM dravya grahaNa karavAmAM vimukha ], rAjapitAmaha vigere birude jene maLelAM che evA kumArapAla mahArAjane samagra rAjAonI sabhA samakSa upadeza karyo te ja ahiM pratipAdana kare che. nyAyasaMpavibhavaH 1 ziSTAcAraprazaMsakaH 2 / kulazIlasamaiH sAddhaM kRtodvAho'nyagotrajaiH 3 // 1 // pApabhIruH 4 prasiddhaM ca dezAcAra samAcaran 5 / avarNavAdI na kvApi rAjAdiSu vizeSataH 6 // 2 // anativyakagupte ca, sthAneSu praaviveshmke| anekanigamadvAravivarjitaniketanaH 7 // 3 // kRtasaMgaH sadAcAraiH 8 mAtApitrozca pUjaka: 9 / tyajannupaplutaM sthAna 10 mapravRttazca garhitaH 11 // 4 // vyayamAyociMta kurvan 12 veSaM vittAnusArataH 13 / / aSTami(guNayuktaM 14 shRnnvaan| dharmamanvaham 15 // 5 // ajIrNe bhojanatyAgI 16 kAle bhoktA ca sAtmyataH17 / anyonyApratibaMdhena trivargamapi sAdhayana 18 / 6 // yathAvadatithau sAdhau dIne ca pratipattikRt 19 / sadAnaminiviSThazca 20 pakSapAtI guNeSu ca 21 // 7 // adezAkAlayozcayoM tyajan 22 jAnan balAbalaM 23 / vRttasthajJAnavRddhAnAM pUjakaH 24 pAyapoSaka: 25 // 8 // dIrghadarzI 26 vizeSajJaH 27 kRtajJaH 28 lokavallabhaH 29 / salajjaH 30 sadayaH 31 saumyaH 32 paropakRtikarmaTha: 33 // 9 // *:415 1, nidhAna 2, vyAre dhArA 3. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa aMtaraMgAriSaDvargaparihAraparAyaNaH 34 / ghazIkRteMdriyagrAmo 35 gRhidharmAya kalpate // 10 // dazamiH kulakam nyAyathI dravya upArjana karanAra (1) ziSTa puruSanA AcAranI prazaMsA karI bAra (2) kula ane zIlathI sadaza anya gatriyonI sAthe lagna karanAra () 12 pApathI bhaya rAkhanAra (4) prasiddha dezAcArane AcaranAra (5) keInA paNa saMbaM- dhamAM avarNavAda nahi bolanAra, temAM vizeSe karI rAjAdikane avarNavAI nahi bolanAra (6) me 2che je sthAna ati pragaTa tema ati gupta na hoya, temaja sArA pADozIoe yukta hoya ane je gharamAMthI nIkaLavAnAM dvAra ghaNAM na hoya tevA sthAnamAM vAsa karanAra (7) me 3 che zreSTha AcAravALAnI sAthe saMsarga karanAra (8) mAtApitAnI pUjA karanAra (9) upadravavALAM sthAnane tyAga karanAra (10) nihita kAryamAM pravRtti nahIM karanAra (11) 4 AvakanA pramANamAM kharca karanAra (12) saMpattine anusAra veSa dhAraNa karanAra (13) ATha budhdhinA guNee yukta (14) niraMtara dharmane zravaNa karanAra (15) na pacyuM hoya tyAM sudhI bhejanane tyAga karanAra (16) haMmezanA vakhata pramANe pathyApathyano vicAra karI bhejana karanAra (17) parasparanA virodha vagara traNa varganuM (dharma, artha ane kAmanuM) sAdhana karanAra (18) che 6 atithi, sAdhu ane dIna puruSane yegyatA pramANe satkAra karanAra (19) niraMtara durAgraha nahIM rAkhanAra (20) guNenI aMdara (guNI janenI aMdara) pakSapAta rAkhanAra (21) | 7 | deza tathA kALa viruddha AcaraNane tyAga karanAra (22) (pitAnA) balAbalane jANanAra (23) vratadhArI tathA jJAnathI vRdhdhonI pUjA karanAra (24) peSaNa karavA gya jananuM peSaNa karanAra (25) 8 ! pUrvApara lAMbI najarathI jenAra (26) vizeSa jANunAra (ra7) karelA guNane jANanAra (28) lekanI prIti meLavanAra (ra9) zarama rAkhanAra (30) dayALu (31) zAMta prakRtivALa (32) parepakAra karavAmAM zUre (3) 9 aMtaraMga bhAvanA cha zatruone tyAga karavAmAM tatpara (4) idrinA samUhane vaza karanAra (35) upara kahelA pAMtrIza guNavALe che hoya te gRhastha dharmane cagya che. 11 ahIM svAmIdroha, mitradroha, vizvAsane Thaga, cerI vigere niMdavA yogya mArge dravya upArjana karavAnuM choDIne potapotAnA varNane anukULa Ave tevI rIte dravya upArjana karavAmAM upAyarUpa je sadAcAra te nyAya kahevAya che. te nyAye karIne prApta karI che saMpatti jeNe tene nyAyasaMpannavibhava kahevAya che. te upara jaNAvyA pramANe ) zudhdha vyavahArathI upArjana karelI saMpatti niHzaMkapaNe pitAnA zarIre karI tenA phalane bhogavavAthI ane (pitAnA ) mitra ane svajanAdikamAM sabhya prakAre vaheMcaNa karavAthI A lekanA sukhane mATe thAya che, je kAraNathI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa sarvatra zucayo dhIrAH svakarmabalagarvitAH / kukarmanihitAtmAnaH pApAH sarvatra zaMkitAH // 12 // pitAnA karmanA bale karI abhimAnI thaelA dhIra puruSe dareka ThekANe prakAzita thAya che ane kukamanI aMdara AtmAne sthApana karanArA pApI puruSo dareka ThekANe bhayabhIta rahe che. 12 nyAyapArjita vittanA aMdhakAramAM spaSTatA mATe anyA pArjita vittavALAnI sthiti darzAve che. ahiM puruSane anyAyathI pravRtti karavAmAM be prakAre avizvAsapaNuM prApta thAya che, eka bhaktAnuM ane bIjuM bhAgya vibhavanuM. temAM bhegavanArane A (puruSa) paradrohathI prApta paradraya bhagave che evA deSanA lakSaNuvALI AzaMkA thAya, tathA bhogya vastumAM A paradravya che tene A bhegave che evI zaMkA thAya mATe anyAya pravRttine niSedha karavAthI (nyAya pravRttimAM) te baMne prakAranI zaMkA hatI nathI tethI nyAyapArjita vittamAM abhizaMkanIyatA (avizvAsapaNuM) nathI. ahiM abhiprAya e che ke vyApArjita dravyanA vyaya karanAra upara kaI paNa puruSa koI vakhate leza mAtra paNa zaMkA karatuM nathI tethI karIne te [ nyAyapravRtti karanAra ] avyAkula cittA ane sArI pariNativAlAne A lekamAM paNa mahAna sukhane lAbha thAya che ane dareka ThekANe yaza ane lAvAnI prApti thAya che. satpAtrane viSe dravyano upayoga thavAthI tathA puNyAnubaMdhI puNyanI prAptino hetu thavAthI ane dayAe karI dIna tathA anAtha prANIone dravyAdi ApavAthI te paralekanA hitane artha thAya che. ahiM nyAyapAjita vira tathA tene satpAtramAM viniga karavAthI caturbhAgI thAya che. jemake nyAyathI prApta thayele vaibhava ane satpAtramAM viniga 1 (A nyAyasaMpannavaibhavane prathama bhAMge ) puNyAnubaMdhI puNya hetubhUta hevAthI uttama devapaNuM bhogabhUmimAM (yugalika kSetramAM) manuSyapaNuM, samyaktva vigerenI prApti tathA Asannasidhdhi phaLa ApanAruM thAya che. jema dhana sArthavAha tathA zAli. bhadra vigerene thayuM, jethI kahyuM che ke parituliyakappapAyaciMtAmaNI kAmadheNumAhappaM / dANAo samma pattaM dhaNasathyavAheNaM // 13 // . zabdArtha-dAnathI dhanasArthavAha kalpavRkSa, ciMtAmaNi ane kAmadhenanA mahimAnI tulanA karanAra samyaphavane prApta karyuM hatuM. 13 che che athavA nahiSaNa vigerene daSTAMtanI peThe-jema keIka gAmamAM dravyanA samUhavaDe kaberanI sAthe spardhA karanAra keI brAhmaNe yajJanA prAraMbhamAM eka lAkha brAhmaNane Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa jamADavAno prAraMbha karyo. tenI aMdara dAnanI rucivALA keI jaina brAhmaNane lAkha brahmabhojana pUrNa thaye avazeSa rahela taMdula ane ghI pramukha huM tane ApIza, evI pratijJA karI tene sahAya karavA mATe rAkhyo. anukrame lakSa brahmabhojana pUrNa thatAM avazeSa raheluM taMdula vigerene nirdoSa ane nyAyathI prApta thayeluM mAnI te nirdhana jana brAhmaNe vicAra karyo ke je A (annAdika) keI paNa satpAtrane mApavAmAM Ave te ghaNuM phaLa thAya, kahyuM che ke - nyAyathI prApta thayelAM ane kalpanIya evAM annAnAdika dravyonuM parama bhakti ane AtmAne upakAra thaze evI buddhie sAdhuone je dAna ApavuM tene mekSaphaLa ApanArA atithisaMvibhAga kahe che. " te pachI te brAhmaNe dayA tathA brahmacarya pramukha guNavALA keTalAeka (pitAnA) svadharma ene bhejana mATe nimaMtrita karyA. te sAdhama nA bhajana avasare eka mahinAnA upavAsanA pAraNe keI mahAvratadhArI muni AvI pahoMcyA. A sAdhama bethI A yati uttama pAtra che e nizcaya karo te brAhmaNe bahumAna tathA zraddhApUrvaka te munine annapAna vagere ApyuM. je kAraNathI kahyuM che ke mithyAdRSTisahasreSu varameko hynnuvrtii| aNuvratisahasreSu varameko mahAvatI // 14. / mahAvratisahasreSu varameko hi tAtvika tAvikena samaM pAtraM na bhUtaM na bhaviSyati // 15 // zabdArtha hajAra mithyAdaSTiethI eka aNuvratadhArI [zrAvaka] zreSTha gaNAya che. hajAre aNuvratadhArIothI eka mahAvratadhArI (sAdhu) zreSTha gaNAya che. 14 hajAro mahAvratadhArIothI eka tatvavettA zreSTha gaNAya che, tatvavettAnI samAna uirama pANa thayuM nathI ane thavAnuM nathI. 15 kALe karI AyuSyanI samApti thatAM pAtramAM dAna ApanAra che jene brAhmaNa te dAnanA prabhAvathI prathama devalokamAM devatA thayA. tyAMthI cavIne rAjagRhanagaramAM naMdiNa nAme zreNika rAjAno putra thayo. teNe yauvana vayamAM pAMcaso rAjakanyAonI sAthe pANigrahaNa karyuM ane te (naMdiSaNa) deguMdaka devanI peThe manahara viSayasukharUpa samudramAM magna thayA. - A tarapha te lakSa brahmabhojana karAvanAra brAhmaNa pApAnubaMdhI puNyane puSTa karanAra tevA prakAranA viveka rahita dAnathI ghaNA bhavanI aMdara kAMIka bhegAdika sukhone bhegavI keIka jaMgalamAM hAthIpaNe utpanna thaye. pUrve yUthapatie nAzakaryA che hAthIpu jenA evI koI hAthaNIe yUthapatine ThagI, kaI tApasonA AlamamAM eka kAmane janma Apyo, ane tene tyAM ja mUkyo. te gajakalabha Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa (hAthInuM baccuM) tApasanA kumAronI sAthe vRkSane pANI siMcate hevAthI tApasAe tenuM secanaka evuM nAma pADyuM. keIka avasare potAnA yUthapati pitAne mArI pite yUthapati thaye, ane hAthaNIonA TeLAne grahaNa karI lIdhuM. te hAthI pitAnI mAtAnA prapaMcane prathamathI ja jANatuM hatuM, tethI teNe tApasanA Azramane bhAMgI nAkhyo. kheda pAmelA tApae zreNika rAjAne te hAthI batAvyo. te hAthI A pramANe hate-sAta hAtha UMco, nava hAtha lAMbe, traNa hAtha pahoLa, daza hAtha vistAramAM ane vIza nakhane suzobhita hate. caDAvelA dhanuSyanA jevA tenA UMcA kuMbhAthaLa hatA, kaMThamAM laghu hatA, madhu samAna piMgaLa netro hatAM, caLaktA caMdranA jevI ujavala kAMti hatI, cAra se ne cAlIsa sArAM lakSaNa yukta hatA. te bhadra jAtine hAthI sAte aMgomAM suzobhita hate. zreNika rAjAe tene ati yatnapUrvaka pakaDIne pita ne paTahasti karyo. rAjayogya AhAra tathA vastra e DhADavA vigerenI tenI baradAsa thavAthI te sukhI thayo. keIka avasare tApase e "je! A amArA Agamane bhAMgavAnuM phala che." ema te hAthIne kahyuM ane mArmika bInA yAda karAvI tethI A vAnasta bhane ukheDI tyAMthI nikaLe ane bIjI vAra tApase.nA A bramane nAza karyo. parivAra sahita zreNika rAjA tenI pAchaLa gaye paraMtu te dukhe karIne vaza thAya te hAthI ke InAthI paNa vaza karI zakAya nahIM. pachI rAjAnI AjJAthI naMdiSeNa kumAre te hAthIne haMkAryo. naviSeNa kumArane joI "A koI paNa ma re saMbaMdhI che, ema vicAra karavAthI tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, eTale te zAMta thaI Ubho rahyo. pachI naMdikSeza kumAre tene lAvI AlAnataMbe bAMdhyo, tethI zreNika vigerene Azcarya lAgyuM. A arasAmAM zrI hAvIrasvAmI bhagavAna vaibhAragiri upara padhAryA, ( te vRttAMta sAMbhaLI ) zreNika rAja, abhayakumAra ane nadiSaNa vigere temane vaMdana karavA mATe gayA. dharmadezanAnA aMtamAM rAjAe prabhune harita-upazAMtAdi bAbata prazna karyo. prabhue parva bhavamAM lakSa brahmabhojana karAvanAra tathA sAdhune dAna vigere ApanAra brAhmaNano vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. bIjI vakhata temanA AgAmika bhavanA praznanA uttaramAM bhagavAna mahAvIrasvAmI bolyA ke " he rAjan ! A naMdiSeNa kumAra nyAyathI meLavelA dravyano supAtramAM upayoga karavAthI aneka deva manuSya vigerenA mahAbhoge bhAgavI, cAritrane grahaNa karI devapaNAne meLavI anukrame mekSasukhane pAmaze. ane hAthIne jIve che tevA prakAranA dravya ane pAtrApAtrane vicAra karyA sivAya (karelA) dAna pramukhathI bhegone prApta to thayA, paraMtu parAkamAM prathama narakamAM janAra che" evuM zravaNa karI naMdiSeNa kumAra pratibodha pAmyA ane zrAvaka dharmane aMgIkAra karyo. anukrame dIkSA grahaNa karatI vakhate haju paNa tAre bhegAvalI kama ghaNuM bakI che" evA vacanothI (zAsana) devatAe niSedha karyA chatAM paNa teNe dIkSA grahaNa karI, pUrvanA nikAcita bhegA karmanA udayathI prerAyelA nadi dIkSAno laga Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdaguNavivaraNa karI bAra varSa vezyAnA gharamAM rahyA, ane tyAM niratara daza daza(manuSya)ne pratibaMdha pamADatA, ItyAdi naMdiSeNanI kathA bIjA graMthathI jANavI. pUrva kahyA pramANe dAnanI rItimAM kuzaLa ane nyAyathI dravyane upArjana karanAra tathA satpAtranuM poSaNa karanAra gRhastha suMdara bhegene prApta karI anukrame mokSa lakSmInA sukhane pAme che. nyAyathI prApta thayela dravyavaDe jevA tevA pAtrane piSaNa karavArUpa bIjo bhaMga jANu. A bhAge jyAM tyAM saMsAramAM mAtra bheganuM phaLa ApanAro thAya che, paNa chevaTe lakSa brahmabhojana karAvanAra brAhmaNanI peThe kaTuka phaLa ApanAro ja che, je kAraNathI kahyuM che ke--"rAne monAnAAti patra to ghare zabdArtha--" dAnavaDe jyAM tyAM (bhavamAM bhamatAM bhege prApta thAya che" (paNa mekSa sukha maLatuM nathI.) anyAyathI prApta thayelA dravyavaDe satpAtrane poSaNa karavArUpa trIjo bhAMge jANa. sArA kSetramAM vAvelA sAmAnya bIjanA phaLarUpa aMkuranI peThe te dravyanuM bhaviSyakALamAM sukhanI utpattimAM sahacArIpaNuM hovAne lIdhe ghaNuM AraMbhathI dravya upArjana karanAra rAjAo tathA vepArIonA saMbaMdhamAM A trIjo bhAMge jaNAvya che. arthAt rAjAo ane vepArIo mahAraMbhathI dravyane meLave che ane uttarakALamAM te dravya temane sukha ApanAruM thAya che, tema anyAyathI upArjana karelA dravyane satpAtramAM viniyoga thavAthI pariNAme sukha ApanArUM thAya che. khaleo'pi gavi dugdhaM syAdugdhamapyurage viSam / pAtrApAtrAvizeSeNa tatpAtre dAnamuttamam // 1 // zabdArtha-baLa paNa gAyane viSe (gAyane khavaDAvavAthI) dUra utpanna kare che ane dUdha paNa sane viSe (sarpane pAvAthI) jherane utpanna kare che. pAtrApAtranA vizeSe karI AvuM phaLa thAya che tethI pAtrane dAna ApavuM uttama che. tevI ja rIte te ja svAti nakSatra ane te ja jaLamAM pAtravizeSathI moTuM aMtara che. sanA mukhamAM paDeluM jhera thAya che ane chIpamAM paDeluM mauktika thAya che. mahAAraMbharUpa anucita vRttithI meLaveluM dravya sArA kSetramAM vAparyA vinA mammaNa zeTha vigerenI peThe durgatinA phaLane ja ApanAruM thAya che. kahyuM che ke Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNuM vavasAyaphalaM vihavo, vivahassa phalaM supttvinniogaa| tayabhAve vavasAo, vihavovi ya duggainimittaM // 1 // zabdArtha-vyApAra karavAnuM phaLa paibhava ane vaibhavanuM phaLa satpAtramAM viniyoga kare te che, paraMtu tenA abhAve vyApAra ane vaibhava paNa gatinA hetu thAya che. anyAyathI upArjana karelA vyavaDe kupAtranA piSaNa vigere karavAha5 cotho bhAM jANa. A caturtha bhaMga A lekamAM puruSone niMdanIka hevAthI ane parakamAM durgatine hetu hovAthI vivekI puruSoe tyAga karavo egya che. kahyuM che ke anyAyopAttavittasya dAnamatyaMtadoSakRt / dhenuM nihatya tanmAMsAkSANAmiva tarpaNam // 1 // zabdArtha-anyAya thI grahaNa karelA dravyanuM dAna (kapAtrane) karavuM te atyaMta deSa utpanna karavAvALuM che jema keI gAyane mArIne te mAMsathI kAgaDAone tRpti karAve tenA jevuM che. 1 vaLI anya darzanamAM paNa kahyuM che anyAyApArjitaivitryat zrAddhaM kriyate jnaiH| tRpyate tena cAMDAlA bukkasA dAsayonayaH // 2 // zabdArtha--anyAyathI upArjana karelA dravyothI je loke zrAddha kare che. tenAthI cAMDALo, varNazaMkara tathA dAsano yUnimAM utpanna thayelA tRpta thAya che ( pitR tRpta thatA nathI ) 2 jethI nyAyathI upArjana kareluM dravya thoDuM ApeluM paNa kalyANa mATe thAya che ane anyAyathI AveluM dravya puSkaLa ApyuM hoya te paNa phaLa rahita thAya che, anyAyanI vRttithI arjana kareluM dravya A leka ane paralekamAM ahitanA athe ja thAya che, kemake A lekamAM lekavidha AcaraNa karavAvALA puruSane vadha, baMdhanAdi doSe prApta thAya che, ane paralokamAM narakamAM paDavA vigere re thAya che. kadApi daI mANasane pApAnubaMdhI puNyakarmanA phaLane laIne A lekanI vipatti dekhAtI nathI tathApi pariNAme te avazya thavAnI ja. kahyuM che ke pApenaivArtharAgAMdhaH phalamAmeti yatkvacit / baDizAmiSavattattAvinAzya na jIryati // 1 // zabdArtha athanA ge karI aMdha thayele manuSya pApavo jo ke Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa vakhata phaLane pAme. te paNa kAMTAnA mAMsanI peThe jema te mAMsamacchane nAza karyA vinA rahetuM nathI, tema anyAyathI meLaveluM dhana zarUAtamAM kAMIka phaLa Ape che, paraMtu pariNAme te (dhana) grahaNa karanArane nAza kare che. vaLI kahyuM che ke anyAyopAttavittena yo hitaM hi samIhate / bhakSaNAkAlakUTasya seo'bhivAMchati jIvitum // 2 // zabdA-je puruSa anyAyathI grahaNa karelA dravyavaDe (pitAnA) hitane I che che te puruSa kALakUTa jheranA bhakSaNathI jIvavAnI IcchA rAkhe che. tevI rIte A lokamAM anyAyathI pedA karelA dravyavaDe pitAne nirvAha karanAra gRhastha vigerenI prAye karI anyAya, kaleza, ahaMkAra ane pApabuddhimAM ja rakabrekI vagerenI peThe pravRtti thAya che. te raMkonI kathA A pramANe che. marusthaLamAM pallI ( pAlI ) nAme gAmanI aMdara kAka ane pAtaka nAme be bhAIo hatA. te bemAM nAno bhAI dhanavAna hatuM, ane moTA bhAI nidhana hovAthI te nAnAbhAInA gharamAM rahI sevaka vRttithI nirvAha karate hate. eka vakhate varSo mAM divasanA kAryathI thAkele kAkU rAtre sUte hatuM. te vakhate pAtake kahyuM kehe bhAI! pANInA samUhathI ApaNuM kayArAonI pALa tUTI gaI che ane tuM nizcitapaNe sUto che, ema Thapako Apyo. te vakhate te kAka pathArIne tyAga karI daridrI ane paranA gharanuM kArya karanAra pitAnA AtmAne niMdate kodALAne grahaNa karI jeTalAmAM tyAM jAya che, teTalAmAM tUTelI pALane bAMdhavAnI racanA karavAmAM tapara nekarane joI teNe pUchayuM ke- " tame keNa che ? " teoe uttaramAM jaNA vyuM ke-ame tArA bhAInA neka chIe. keI ThekANe mArA kare che ? ema kAkue prazna karyo chate teo bolyA ke vallabhIpuramAM tArA nikare che. e vAta thayA bAda keTalAka kALa pachI kuTuMba sahita te vallabhIpura gayo. tyAM daravAjAnI pAse rahenAra bharavADanI najIkamAM vasatA atyaMta dubaLapaNAne laI bharavADe e tenuM raMka evuM nAma pADayuM. te raMka vaNika te AbhIranA avalaMbanathI ghAsanuM jhuMpaDuM karI tyAM dukAna mAMDIne rahyA. eka vakhate kaI jAtrALu (kApeTika) kalpanI rIti (rasa sAdhavAnA vidhAnapUrvaka giranAra parvatathI sidhdharasanI tuMbaDIne samyapha prakAre grahaNa karI rastAmAM jatAM te siddha rasamAMthI kAku tuMbaDI evI zarIra vinAnI (adazya) vANInuM zravaNa karI bhaya pAme. tethI vallabhInagarInA samIpamAM te taMbaDIne te kapaTI vANInA gharamAM anAmata mUkI ane te yAtrALa (korpaTika) semanAthanI yAtrA karavA gaye. koI parvanA divase cUlA upara mUkelI tAvaDImAM taMbaDInA chidramAMthI paDelA rasanA biMdue karI suvarNarUpa thayelI (tAvaDI) joI te vaNike A Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdedhaguNavivaraNa sidharasa che. ema nizcaya karI te tuMbaDI sahita gharanI sAra vastune bIje ThekANe sthApana karI potAnA gharane bALI nAkhyuM, ane bIje daravAje ghara karIne kSo, tyAM rahenAra ane pracura ghIne kharIda karanAra te zreSThIe koIe vecavA lAvelA thInuM pote mA5 karatAM te ghIne akhUTa dekhI ghInA bhAjana nIce kALA citrakanI IMDhoNI che, ema nizcaya karI te IDhANIne kaI paNa kapaTathI grahaNa karI lIdhI. evI rIte kapaTathI paTI trAjavAM ane mApanA vepAra vigerethI pApAnubaMdhI puNyanA baLe karI vepAramAM tatpara raka zreNIne ghaNuM drazya maLyuM. eka vakhate koI suvAnI siddhi karanAra te raMka zreSThIne maLyo. tene paNa kapaTavRttithI ThagI lIdhuM ane tenI suvarNasiddhi grahaNa karI lIdhI. evI rIte traNa prakAranI siddhithI te kApha aneka koTa dhanane svAmI thaye, paraMtu anyAyathI prApta thayelA vaibhavanA sevanathI pUrve nidhana hatA tethI ane pachI dhananI saMpatti thaI tenI Asaktine laI koI paNa tIrthamAM, satpAtramAM ane anukaMpAnA sthAnamAM pitAnI lakSmIne tyAga te dara rahyo paNa UlaTe saMpUrNa lekone uccATana karavA, navA navA kAnuM vadhAravuM. ahaMkAranuM poSaNa ane bIjA bhImaMtonI spardhA tathA adekhAI vigerathI sava bhUtonA saMhArarUpa kAlarAtri jevI te kAkR pitAnI lakSmI lokene dekhADate hato. te pachI koI vakhate pitAnI putrInI ratnathI jI kAMsakI rAjAe potAnI putrI mATe mAgI paraMtu teNe ApI nahi. tethI baLAtkArathI haraNa karI lIdhI, te virodhathI pite svecchanA dezamAM jaI koTi suvarNa ApI mugalene lAvyo. te mugalee dezane nAza karyo chate te vaNike rAjAnA sUryamaMDaLathI AvatA azvanA rakSakone lAMca ApI pheDyA ane khoTA prapaMcakarAvyo. pUrve te "rAjA sUryanA varadAnathI prApta thayelA divya ghoDA upara caData. te pachI saMketa karelA pAca zabdanA vAjIMtre vagADatA, pachI gheDo AkAzamAM jato. tenA upara ArUDha thayela rAjA zatruone mArate, ane saMgrAma pUrNa thatAM gheDa sUryamaMDaLamAM pravezatA; paNa A vakhate raMka kochIe keDelAM paMca zabda vAtrane nAda karyo eTale ghaDo uDIne cAlyo gayo, te vakhate have zuM karavuM? evA vicArathI mUDha thayelA zilAditya rAjAne te mugalee mArI nAMkhyA. te pachI valabhIpurIne bhaMga karAvyo. kahyuM che ke- paNa sayarI vAsasayaM (bAsAI) tinni sayAI aikkameUNaM / vikamakAlAo tao vanabhobhagA samuppanno // 1 // zabdArtha "vikrama rAjAnA samayathI traNase potera 375 (mahAvIra svAmIthI845) varSa atikramaNa thaye valabhIne bhaMga thayela (valabhInA bhaMga saMbaMdhI keTalAka matamatAMtare che te anya graMthethI ane Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa prAcIna lekhAthI jANI levA. A zilAdiSya prathama zilAditya havAne saMbhava che. kAraNa A gAthAmAM je saMvat batAvyo che te matalavAdInA samayane prAye maLatA Ave che.) te raMka chIe sukhalAne paNa raNamAM pADIne mArI nAkhyA ItyAdi. 2ka zreNI kathA. evI rIte anyAyavinA vilAsane jANI nyAyathI artha upArjana karavAmAM tatpara thavuM. vaLI vyavahArapUrvaka prApta thayela vittathI AjIvikA karanArano khorAka, prakRti (svabhAva), dharma ane karma vigere paNa zuddha ja hoya che. je kAraNathI AgamamAM kahyuM che- vavahArasuddhi dhammassa, mUlaM savvannubhAsae / vavahAreNa tu suddhaNaM, asthasuddhI jao bhaye // 1 // suddheNaM caiva astheNaM, AhArA hAi suddheNa / AhAreNa tu suddheNaM, dehasuddhI jao bhave // 2 // suddheNaM gheva deheNa, dhammajuggA ya jaayii| jaM jaM kuNai kiJcanu, taM taM te saphalaM bhave // 3 // zabdArtha-sarvajJa bhagavAna dharmanuM mULa vyavahAranI zuddhi kahe che ane zudhdha vyavahAravaDe arthanI zuddhi thAya che te 1 | zudadha athe karIne ja AhAra zudhdha thAya che ane zuddha AhArathI dehanI zuddhi thAya che | 2 | vyAkhyA-zudha arthe karIne ja AhAra eTale azana, pAna, khAdima, Adima vigere zudhdha ( doSa rahita ) thAya che; ane te zuddha AhAre karI dehanI zuddhi thAya che kAraNa ke bAhA mala (malina zarIrAdi ) hoya te paNa jinezvaranI AjJA pramANe vartana karavAthI karmarUpI mela dUra thavAthI dehanI zudhi gaNAya che. zudhdha dehe karIne ja dhamane cagya thavAya che, ne je je kArya karAya te te tenuM kArya saphaLa thAya che. che 3 che vyAkhyA-gRhastha zudhdha dehe karIne ja dharmane yogya thAya che. jemake aMgone prakSAlana karanAra zreSTha alaMkArane yogya thAya che, tema A zudhdha dehavALo jIva dharmarUpI alaMkArane yogya thAya che. ane pachI devapUja, tathA dAnAdi anuSThAna vigere je je kArya jIva kare che, te te tene saphaLa eTale varga ane mokSanA phaLaneja ApanArUM thAya che. bhAvArtha-ahiM jinezvara bhagavAne dharmanuM mULa vyavahArazuddhi che ema jaNAvyuM che, tethI vyApAra karatAM ochuM ApavuM vadhAre levuM, mApavAnA kATalAM pramANuthI vadhAre ochAM rAkhavAM, tAjavAmAM dhaDe- vigere rAkhavo, sAro mAla dekhADI kharAba Ape, sAre padArtha nabaLA padArthanI sAthe meLavI sArA mAlanA Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jhAdaguNavivaraNa visA levA, devadravya vigera ucApata karavuM, lAMca khAvI, vizvAsaghAta karavo e vigere anyAyothI dravya upArjana karavuM gRhasthane gya nathI, kAraNa ke zuddha thavahArathI upArjana kareluM dravya teja azudhi che, ane tathA prakArane je zudha atha (5) hoya te ja tenAthI kharIdelo AhAra zudha sAtvika guNa utpanna karanAra thaI zake che. kahevata che ke "je AhAra te oDakAra eTale je nyAyathI dravya upArjana karavuM hoya ane tene AhAra vigeremAM je upayoga thAya te te vyavahAranI zudhithI arthanI prApti thaI gaNAya che, ane te drayane satpAtra, dIna, anAtha vigera dharmakAryamAM vyaya karavAmAM AvyuM hota to te atyaMta AnaMda ApanArA thAya che. sAthe dharmanI paNa puSTipta thAya che ane te dravya jenA upagamAM AvyuM hoya tenA vicAra paNa vyavahArazudhimAM pravartana karAvanArA thAya che, temaja anIti viMgene vadhAranAra vicArane laya thAya che, tethI vyavahArazuddhithI divya meLavavA satata prayAsa karavo jethI te uttarottara uttama phaLane ApanAruM thAya. A zuddha AhAra karavAthI zarIranA paramANuo paNa nirmaLa thAya che, jethI zarIra ane dravya mananA paramANuo zuddha thavAthI jinezvara bhagavAnanI AjJAnusAra thavAthI kamabaLa nAza thAya che, tethI AtmA uttarottara ucca dazAne pAmI potAnA svarUpane pragaTa karavA prayatnavAna thAya che ane egya samaye dravya, kSetra, kALa, bhAvanI anukULatA pramANe prathama dezaviratipaNAne aMgIkAra karI ane pachI sarva viratipaNAnuM ArAdhana karI aSTamAdi guNasthAna prApta karI, ghAtikane kSaya karI kevaLajJAna, kevaLadarzanane pragaTa karI aMte mokSapadane pAme che. have upara kahelI bInA vyatirekathI dAve. - amadA sapano phepha, i = ziM tu hai jora . vavahArasuddhirahio ya, dhammaM khisAvae jao // 1 // zabdArtha anyathA vyavahArazudhdhi rahita puruSa je je kArya kare che, te te kArya phaLa vagaranuM thAya che ane te dharmanI laghutA karAve che" 1 | viveka rahita loko niMdA kare che. laghutA je thAya che te kahe che- dhammakhisaM kuNaMtANaM appaNo aparassa ya // abohI paramA hoi, 'ii sutte vibhAsiyaM // 2 // zadAtha-dharmanI helanA karavAvALA potAnA AtmAno ane bIjAnA * hibIja(samyakatvane nAza kare che, ema sUtramAM paNa kaheluM che. 2 che Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNavivaraNu 23 leAkamAM paNa kahevAya che ke jenA jevA AhAra hoya che tenA tevA zarIranA mAMdhA ane svabhAva thAya che. jema bAlyAvasthAmAM lesAnuM dUdha pInArA gheADAe pANImAM paDe che, ane gAyAnuM dUdha pInArA jaLatho dUra ja UbhA rahe che, tevI ja rIte manuSya paNa bAlyAvasthAmAM bhejana karelA AhArane anusaratI prakRti(svabhAva)vALA thAya che. te kAraNuthI nyAyathI upArjana karelu' dravya che, te ja dharmanI vRdhdhinuM kAraNa thAya che. nyAyathI upapana karelu. drazya Akhare rAjA, cAra, agni, jaLa vigerethI harAi janAruM hAvAyI te ghaNo kALa sthira rahetu nathI, ane te peAtAnA zarrIranA upaleAga ane puNya kAryamAM vyaya vagerenu kAraNabhUta thatu nathI. kahyuM che ke- anyAyopArjitaM vittaM dazavarSANi tiSThati // prApte tvekAdaze varSe, samUlaM ca vinazyati // 1 // zabdA -anyAyathI upAna karelu drazya daza varSa sudhI rahe che ane aNyAramu vaSa prApta thaye mULa sahita (savA) te nAza pAme che. // 1 ! jene mATe vaMcaka zreSThonuM dRSTAMta che. koI gAmamAM haleAka nAme zreSTho hatA ane tene halI nAme bhAyo ane hAlAka nAme putra hatA. heleAka zreSThI mIThA AlApeAthI, kheATAM trAjavAthI, kheATA mApathI, navI ane purANI vastu meLavI rasanA bheda karavAthI ane cAranA lAvelA (pattA)nuM grahaNa karavA vigere pApanA vyapArathI bheALA ane gAmaDIyAene ThagavAnA padhAthI dhana upArjana karatA hatA. kharI rIte teA te zeThIe parane ThagavAthI peAtAnA svAIne ThaganArA ja hatA. kahyuM che ke-- kauTilyapaTavaH pApA, mAyayA bakavRttayaH / bhuvanaM vacayamAnA, vaMcayante svameva hi // 1 // zabdA--kapaTa karavAmAM nipuNu ane mAyAe karI pagalAnA jevI vRttivALA pApI puruSA jagatane ThagavA jatAM peAtAnA AtmAne Thage che. 15 maLeluM dravya paNa anyAyathI prApta thayela hovAthI varSoMnI aMte cera, agni, rAjA vigerethI harAI jAya che ane gharamAM kAMI pazu ekaThuM thatuM nathI (rahetuM nathI) anukrame yauvana avasthA prApta thatAM putrane khIjA gAmamAM vasanArA uttama zrAvaka zeThanI putrInI sAthe paraNAvyeA. vahu gharamAM AvI te dhamanI jANakAra zrAvikA hatI. zeThanI dukAna gharanI samIpamAM hatI. ukta zeTha grahaNu karavAnA ane ApavA vizeranA avasare pUnA saketa karelA pApAra, trAkara mApAnA saMbaMdhathI putrane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrAdguNavivaraNa paNa pAMcapAkara, tripAkararUpa bIjA nAmathI AmatraNa kare che. anukrame te vRttAMta lakAnA jANavAmAM AvyAthI lAkAe te zeThanuM vaMcakazreSThI evuM khIjI' nAma pADayuM. eka vakhate zeThanA putranI vahue peAtAnA svAmIne pUchyuM ke, 'zA kAraNathI pitA tamane bIjA nAmathI khelAve che ?" te zeThanA putre peAtAnI bhAryone vyApAra saMbaMdhI sarva vRttAMta kahyo. te miSTa vahue zeThane vina MtI karI kahyuM ke AvI rIte pApanA vyApAra vigerethI upAna kareluM drazya dharmAMkA mATe ane bhega mATe thatuM natho ane gharamAM pazu rahetuM nathI, te kAraNuthI nyAyathI arthate upArjana karavA kalyANakArI che.' zeThe kahyuM, 'nyAyathI vyApAra karatAM kevI rIte nirvAha thAya ane kAI paNa leka vizvAsa na rAkhe.' pachI vahue kahyuM ke vyavahArathI zudhdha hoya te cAhuM pazu dravya ghaNuM thAya che ane gharamAM TakI rahe che, tathA sArA kSetramAM vAvelA khIjanI peThe ghaNAM phaLavALu thAya che ane niHza kapAe bhega vigerenI prAptithI manane sukha ane samAdhinA lAbha thAya che. jo tamane vizvAsa na hoya te cha mahinA sudhI tuccha dhaMdhAnA tyAga karI nyAyavRttithI vyApAra karA.' pachI zreSThIe vahunA vacanathI tevI rIte karyuM. cha mahInAmAM teNe pAMca zera pramANu sutra upArjana karyuM. te zreNInA satyavAdIpaNAthI ane satyakArIpaNA vigerethI save gharAke tenI dukAne Apale karavA lAgyA. leAkeAmAM tenI kIrtti prasarI ane leAkeAmAM vizvAsa thayA. te zeThe suvarNa lAvIne vahune Apyu. vahue kahyu` parIkSA karo. pachI te suvarNanI pAMca zerI karAvI, tene cAmaDAthI maDhI ane peAtAnA nAmathI a Mkita karAvI traNa divasa sudhI rAjamAga'mAM mUkI paNa koIe dekhI nahui. pachI tene lAvI koI mhoTA jaLAzayamAM nAkhI. tene kAI maccha gaLI gaye, te maccha kAIeka mAchInI jALamAM paDyo. mAchIe tene phADyo ke tarata ja tenA udaramAMthI pAMcazerI nIkaLI. te mAchIe nAmathI tene oLakhI. tyAra pachI te mAchI te pAMcazerI zeThanI dukAne lAgyeA. zeThe kAMIka ApI grahaNu karI lIdhI, ane zreSThIne vahunA vacana upara vizvAsa thayA. pachI zuddha vyavahAramAM tatpara te zreSThIe dhaNuM vitta upArjana karyuM. ane sasa kSetramAM aneka prakAre vyaya karatAM mahattA pAmyA. te pachI sapUrNa leAkeA A zeThanu ujavaLa dRzya che evA vicAra karI vyApArAdine arthe vyAja ApavA vigerethI grahaNu karavA lAgyA. vahANu bharavAmAM paNa vighnanI nivRttine athe tenA ja dravyane nAkhavA lAgyA. kALe karI tenA nAmathI sarvatra vRddhi thAya che evA vicAre karI vahANu calAthavAnI vakhate leAkeA haju sudhI haeNla helau ema khele che. evI rIte zuSya vyavabahAra A lAkamAM paNa pratiSThAnA hetu thAya che tethI nyAya che te ja paramArthathI apAnanA upAyamAM rahasya che, kahyuM che ke-- sudhIrarthArjane yatnaM kuryAnnyAyaparAyaNaH / nyAya evAnapAyeA'yamupAyaH saMpadAM padam // 1 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 25 zabdArtha-nyAyamAM tatpara thaI sArI buddhivALI puruSe artha upArjana karavAmAM prayatna kare nyAya che te ja saMpattino vina rahita upAya ane sthAna che. te 1 che sajanapaNAne bhajavAvALA puruSane vaibhavathI rahitapaNuM vadhAre sAruM che, paraMtu vadhAre kharAba AcaraNathI upArjana karelI ane vRddhi pAmelI saMpattio sArI nathI. pariNAme suMdara evuM svabhAvathI kuzapaNuM hoya te te zobhe che; paraMtu kuLamAM (pariNAme) virasa ane sejAthI thayeluM sthaLapaNuM heya te te zobhatuM nathI. tapasvI lekone vihAra, AhAra (khorAka), vacana ane vyavahAra zuSa jovAya che, ane gRhasthAne te vyavahAra ja zudhdha jevAya che, temaja anyAya, upalakSaNathI devadravya, jJAnadravya, pAkhaMDI ane pAsatthA vigerenA dravyathI vepAra kare ane te divyanuM vyAjathI grahaNa karavuM vigere paNa mahAdeSa karanAra che. kahyuM che ke sAvajavaMti, sanAno ghana thA | vaddhimicchati mugdho'sau viSamati jijIviSuH // 1 // zabdArtha-je puruSa anyAyanA, devanA, pAkhaMDIonA ane A traNenA dravyathI vepAra karanAranI pAsethI paisA laI te dravyavaDe pitAnA dravyanI vRddhi Icche che te puruSa jheranuM bhakSaNa karI jIvavAnI IcchA kare che. laukika zAstromAM kahyuM che ke devadravyeNa yA vRddhi-gurudravyeNa yaddhanam / taddhanaM kulanAzAya, mRto'pi narakaM vrajet // 1 // prabhAsve mA matiM kuryAtprANaiH kaMThagatairapi // vizvAsa karoeti, kamAvA na rohati | 2 | prabhAsvaM brahmahatyA ca, daridrasya ca yaddhanam // gurupatnI gurudravyaM, svargasthamapi pAtayet / / 3 // zabdArtha-devanA dravyathI je vRddhi thAya ane gurunA dravyathI je dhana prApta thAya te dravya kuLanA nAza mATe thAya che ane mRtyu thayA pachI narake jAya che ke 1 | prANe kaTha sudhI AvyA hoya te paNa devadravyamAM buddhi karavI nahIM. agnithI dAjhelA Uge che paNa devadravyathI dAjhele Ugate (udaya pAmato nathI. kArA devadravya, brahAMhatyA, hariddhInuM dhana, gurunI bhAryA ane gurudravya e sarve vargamAM rahelAne paNa nAya pADe che. [ 3 che Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNavivaraNu " ahi laukika kathA kahe che--pUrve zrI rAmanA rAjyamAM eka vakhate rAja mAgamAM kAi zvAna beThA hatA. tene kAi brAhmaNanA putre kAna upara paththara mAryAM. rudhira nIkaLatA zvAna nyAyanA sthAnamAM jaI beThe. rAjAe (rAme) tene epalAvIne pUchyuM eTale te zvAna khelyA ke " mane niraparAdhIne te brahmaputre zAmATe mAryA ?" pachI tene mAranAra brahmaputrane nyAyasthAnamAM khelAvI rAjAe tene kahyuM, tane mAranAra A brahmaputra che? khola, ene zuM daMDa karIe ?' kUtarAe kahyuM ke 'A nagaramAM zaMkaranA maThanA adhipati tarIke niyAjana karA, ' rAjAe pUchyuM, 'A i'Da kevA kahevAya !' tyAre kUtarAe phIthI kahyuM. 'huM A bhavathI sAta bhava pahelAM nira tara zaMkaranI pUjA karI devadravyanA bhayathI mArA banne hAtheAne dhoi leAjana karatA hatA. eka vakhate zakanA liMgamAM bharavA mATe leAkeAnu bheTa kareluM kaThina dhI tene vecatAM te kaThaNu hAvAthI mArA nakhanI aMdara bharAi gayuM', te uSNu bhojanathI gaLI gayu ane ajANapaNAe mArAthI tenuM bhakSaNa karAyuM, te duSTa kamathI huM sAta vakhata kutarA thayA chuM. he rAjan ! A sAtamA bhavamAM mane jAtismRti jJAna thayuM che, ane hamaNAM tamArA prasAvathI mane manuSya saMbadhI vANI utpanna thai che.' evI rIte ajJAnathI bhakSaNa kareluM dedraya du:khanuM kAraNa thAya che. A kAraNathI vivekI puruSAe te dravyanu petAnI zakita anusAra rakSaNu karavu'. paMDita puruSA jherane jhera kahetA nathI, paraMtu devadravyane jhera kahe che. viSa lakSacu karanAra ekane ja Ne che ane devadrazya putra tathA putranA putrane haNe che. '" ema smRtikAra kahe che. .. " ahi kA ema zakA kare ke " jo evI rIte vyavahAranA niSedha karaze ta gRhasthane drazyanI prApti ja nahIM thAya. ane pachI AjIvikAnA cavaccheda thatAM dharmanA hetubhUtta cittasamAdhinA lAbha kevI rIte thaze?' evI AzaMkA karI kahe che, / nyAya e ja arthanI prAptamAM utkRSTa rahasya che, ane nyAya e ja paramArthanI drazya upArjana karavAnA upAyanuM tApa che. jema deDakAe jaLAzayamAM Ave che ane pakSIe sarAvaranA pUramAM Ave che tema zubha karmane vaza thayennIsa prakAranI sapattio sArA kavALA puruSAnI pAse Ave che. '' tevI ja rIte kahyu' che ke 'nodanvAnarthitAmeti na cAmobhirna pUryate / AtmA tu pAtratAM neyaH, pAtramAyAMti saMpadaH ||2 // zabdArtha--jema samudra yAyakapaNAne prApta thatA nathI te pANIthI bharAya che tema AtmAne pAtrapaNAne pamADavA tethI pAtramAM sapattie petAnI meLe Ave che. 1 te zuSka RjI vyavahAra cAra prakAranA che, te kahe che yathArtha' kahevu' 1, ava'cana Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNuM 27 kriyA 2. bhaviSyanA apAyane (anAthane) prakAza kara. 3. ane maitrI bhAvane sadubhAva 4. Aju eTale saraLa, zuSa eTale deSa rahita eve vyavahAra nAmane guNa cAra prakAra che, te batAve che. yathArtha kahevuM eTale dharmamAM, levaDadevaDamAM ane sAkSI ke bIjA vyavahAra vigeramAM virodha rahita vacananuM bolavuM. ahiM A tAtparya che-niraMtara dharma ane adharmane jANI bhAva zrAvake parane karavAnI buddhithI bolatA nathI, ane teo sAcuM ane madhura bele che. kharIda karavAnA ane ApavAnA sATAmAM paNa echI vadhAre kimata kahetA nathI ane sAkSImAM niyukta karyA heya te paNa asatya vacana bolatA nathI. rAjAnI sabhA vigeremAM jaI koI paNa manuSyane asatya vacanathI dUSita karatA nathI. ane dharmamAM Asakta evA bhAva zrAvake dharmanA upahAsyajanaka vacanane kamaLa zreSThI vigerenI peThe tyAga kare che. A ja vyavahArane prathama bheda thayo. 2, arvAcana kriyA eTale paranA dukhamAM akAraNabhUta evI mana, vacana ane kAyAnA vyApArarUpa kriyA tene avaMcana kriyA kahe che. sadaza vidhithI ane trAjavAM ane pAlA vigerethI ochuM ApI ane vadhAre lai zuddha dharmane athI bIjAne Thage nahIM. arvAcana kriyA upalakSaNathI aDhAra prakAranI prasiddhinA tyAgapUrvaka, coranuM lAveluM ane tene (cAra saMbaMdhI) prAga vigerane tyAga karavo te A pramANe che-cora, cerI karAvanAra, cArane salAhakAra, ceranA bhedane jANu, cerIne mAla kharIdanAra, cerane kherAka ApanAra ane corane sthAna ApanAra e sAta prakAranA cAra kahevAya che. temAM kANukI eTale cAranuM lAveluM ghaNI kiMmatanuM paNa kAmuka eTale A kharAba che ema kahI theDI kiMmatathI kharIda karI le tene kANakakathI kahe che. have aDhAra prasiddhionuM varNana kare che. bhalana 1, kuzaLa 2, taja 3, rAjabhega 4, avalokana 5, amArgadarzana 6, zayyA 7, pahabhaMga 8, vizrAma 9, pAdapatana 10, Asana 11, gopana 12, khaMDanuM khAdana 13, vaLI mahArAjika 14, padya 15, agni 6, udaka 17, rajaju 18 vigerenuM jANapUrvaka ApavuM. A aDhAra prasiddhio buddhimAna puruSoe jANavI. e aDhAra prasiddhione anukrame saMkSepamAM artha batAve che. temAM (te kAryamAM ) tamAre DaravuM nahIM te viSayamAM huM ja khATIdAra thAuM chuM, ItyAdika vAkAthI cerI karavAnA viSayamAM utsAha vadhAre tenuM nAma bhavana kahe che. 1 cAra kyAre maLe tyAre sukha tathA duHkha vigerenI vAte pUcharI tene kuzala kahe che 2 cerane hasta vigerethI cerI karavA mATe javAnI IzArata karavI tene taja kahe che evA jemAM rAjane bhAga hoya tevuM rAjalega dravya eLavavuM tene rAjaga kahe che. pAkA corI karatA cerane (mAla levAnI) IcchApUrvaka dekhavuM tene avalokana kahe che. pA ceranA mArga pUchanArane bIje rasto batAvAthI te Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 zrAdhdhaguNuvivaraNu cArAne chupAvavA tene amAna kahe che. // 6 // cArane suvAnI vastu vigerenu ApavuM tene zamyA kahe che / / 7 / / ( cAranA AvyA gayA) pachI cAra pagavALAM janAvazane te rastAmAM pheravavAthI pagalAM bhAMgavAM tene padabhaga kahe che. 8. corane tAnA gharamAM ja rahevA vigerenI AjJA ApavI tene vizrAma kare che. liA cArane nacaskAra vigere bahumAna karavuM tene pAdapatana kahe che 510nA cArane gAdI takIye ApavA tema Asana kahe che / / 115 cArane satADavA tene geApana kahe che / 12 / cArane khAMDa, rATathI vigerenu' bheAjana ApavuM te tene khakhAdana kaheche| 13 / / cArane upayegI leAkamAM prasiddha evuM cUrNa Apavu tene mahArAjika kahe che|14| ane cArane padya, agni, uka, DhAraDuM vagere Apavu, eTale ke ceArane paga dhovA ane zarIrane cALavA mATe dUra mAthI AvavAthI utpanna thayevA zramane dUra karU vAnA heturUpa uSNu jaLa ane tela vigere pagane hitakArI pacatuM ApavuM tene padyapradAna kare che // 15 // rase.i karavA mATe cArane agni ApavA tene agnipradAna kahe che. // 16 // cerane pIvA vigerenA maTe zItaLa jaLanu Apavu. tene ukaprAna kahe che. tA17NA ane cerI karAne lAvelAM catupadavALa janAvarAne bAMdhavA mATe DuM. mApavuM tene rajjupradAna kahe che ! 18 // upara jaNAvelI vastuo jANIne ApavI ema Traka ThekANe joDavuM', kemake ajANatAM Ape te tenA aparAdha nathI. AA pramANe avacanakriyAnuM varNana jANavuM. sAcA mAlanatti'-e padano atha kare che. azudhdha vyavahArathI utpanna thayelA rAjA'Da ane tarakamAM paDhavarUpa je bhAvI apAyA ( mana ) tenuM prakAzavu eTale pragaTa karavu te AvI rIte--hai bhadre ! A leAka ane paraleAkamAM anarthane karavAvALAM cerI vigere pApAne karIza nahIM; ema khIjAone jIve. ahIM teja pratipAdana kare che.-- anAeNa vittaM, davvamasuddhaM asuddhadavveNaM / AhArovi asuddho, teNa asuddhaM sarIraMpi // 1 // deheNa asudveNaM, jaM jaM kijjaha kayAvi suhakizvaM / * OM na hoy sahAM, vIrthaniva nidhinaM / / 2 / / zabdA--anyAyathI upArjana kareluM drazya azuddha gaNuAya che ane azuddha drazyathI (mazana, pAna, khAmi ane svAdimarUpa) AhAra paNa azuddha thAya che. ane te AhAratho (khArAkathI) pASAeluM zarIra paNa azuddha thAya che. aa te azu zarIrava je je zubha kAryoM kAI vakhate karavAmAM Ave te te kArya ukharabhUmimAM nAkhelA bIjanI peThe niSphaLa thAya che. ArA A Rtu vyavahArane trIjo lenDa thayA. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa tevI ja rIte niramA ja samAvaja e juvyavahAranA ce thA ne varNave che. mitrane bhAva athavA to mitranuM karma tene maitrI kahe che. niSkapaTapaNe te mitrIbhAvanuM thavuM, eTale uttama mitranI peThe kapaTa rahitapaNe maitrI kare, paNa gaumukhavyAvravRttithI (mukhe gAya jevI ane vanamAM vAgha jevI vRttithI) vyApAra karate sarva lekamAM avizvAsanuM pAtra ane pApane bhAgI thAya tevI rIte ka5Te mitratA dekhADI lekane Thage nahIM. evuM jANI vivekI puruSa cAra prakAre puSyavahAra karanAra thAya. A ( AgaLa kahevAze te) vyApArane vyavahAra A pramANe che - - je vepArIne lakSamInI IcchA hoya te karIyANAne vagara ye hAnuM Ave nahIM. ane je nhAnuM Ape to ghaNA enI samakSa Ape. jyAM mitrapaNAnI IcchA na hoya tyAM arthane saMbaMdha kare, potAnI pratiSThAnA bhaMgane bhaya rAkhanAra pitAnI marajI pramANe (mitra jyAM vepAra karato hoya tyAM) Ubhe paNa na rahe. hakamIne IcchanAra uttama vepArIe kada paNa brAhmaNa vepArIo ane zastradhArI lokonI sAthe vepAra kare nahIM. dravyanI rakSA karavAmAM tatpara evA vepArIe naTa, vezyA, jagArI ane pUrNa puruSane udhAra apavuM nahIM. je potAnA dharmane bAdha karanAruM heya, ane je badanAmI karanAruM hoya tevuM karIyANuM ghaNe lAbha ApanAruM hAya. te paNa punyanA arthI puruSoe grahaNa karavuM nahIM. je kAMI dravya kheTAM mA5 ane trAjavAMthI upArjana karAya che te dravya prathama jovAmAM Ave che, paNa uSNa pAtramAM paDelA jaLabiMdunI peThe pAchalathI jovAmAM AvatuM nathI. dAkSiyatAthI kekanA jamIna ke sAkSI thavuM nahI ane jyAM tyAM sena (sama) vigere khAvA nahIM. je puruSa jugArathI ane kImIyAdikanA prayogathI dravyanI IcchA rAkhe che, te puruSa mezanA kUcaDAthI potAnuM ghara che zuM karavAnI IcchA kare che. A lekamAM kAryo karI lebhanI AkuLatAthI ghaNA AbhovALe, ane zrAvake ne anucita e pagavALAM ane cAra pagavALAM prANIone temaja levuM. gaLI, tala vigere kharAba padArthane vepAra, tathA yaMtrakarmAlika halake vepAra karavAthI ane dharmakAryanA kharcamAM sakSepa vigere karavAthI dhananI vRddhi thatI nathI, kAraNa ke dravyanI vRddhi te zubha karmothI puSTa thayelA dhamane anusAra rahelI che. kahyuM che ke - yatnAnusAriNI vidyA, lakSmI punnyaanusaarinnii| hAnAlAriNI zatti, vRddhi karyAnusALI che ? bdArtha_vidhA udyamane anusAra prApta thAya che, lakSamI (pUrva) punyane Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa anusAre maLe che, kIrti dAnane anusAra prasare che ane buddhi kAne anusAra thAya che.:1 bhAvArtha-"thanAnusAra vida" vidyA yatnasAdhya che chatAM keTalAeka puruSo kamane doSa kADhI abhyAsa karavA pramAdI thAya che, paraMtu pramANa nahIM karatAM AtmAmAM tirabhA rahelA mati ane zratajJAnano rodha karanAra mati ane pratajJAnAvaraNIya karmane AtmapradezathI dUra karavA prayatna karo. jyAre prayatna karyA sivAya jJAna (vivA) pragaTa thavAnuM nathI, tyAre tene nAza karavA mATe ze prayatna karavuM joIe ke jethI vidyA (jJAna) prApta thAya? A pramANe kaI AzaMkA kare tenA pratyuttaramAM jaNAvavAnuM ke-pustaka saMkSaNa, jIrNa pustakoddhAra pustakanA navIna bhaMDAra, jJAnapaMcamyAdinuM ArAdhana, tapasyA, jJAnAbhyAsIne sahAya, lokopayogI navIna pustakonI racanA ane jJAna tathA jJAnIne vinaya bahumAna karavArUpa prayatnathI mati ane zrutajJAnAvaraNIya kamane kSaya ke pazama thAya che; mATe uparokta sarva kArya aMtaHkaraNIya kharI lAgaNIpUrvaka karavAthI ane satata vidyAbhyAsa cAlu rAkhavAthI vidyA prApta thatAM vilaMba thatuM nathI; vidyA te zuM 53 mAsa tuSa muni ! jenAthI mA ja mA tu ne badale mA tun belAtuM hatuM te paNa temaNe gurumahArAjanI AjJA pramANe vidyAbhyAsane prayatna cAlu rAkhyo te te kevaLajJAna meLavavA bhAgyazALI thayA hatA, temaja aneka rAjakAryane vyavasAya chatAM mahArAjA kumArapAle ekAvana varSanI pukhta umare zAstrAbhyAsa karI vItarAgastava, cagazAstra ane zabdazAstra vigere kaMThAgra karyA hatAM, eTaluM ja nahIM paNa teozrI sAhityazArAmAM paNa nipuNa hatA, tenI sAbitI temanA banAvelA sarvajina sApArAtetranA kApe uparathI thAya che. vaLI satata vidhAbhyAsa karatAM kalikALasarvajJa zrImada hemacaMdrAcAryanA cAdhyAyI zrImad rAmacaMdrasUrinuM eka netra nAza pAmyuM hatuM, te paNa prayatna jArI rAkhI sAhitya ane dharmazAstranuM saMpUrNa jJAna meLavI temaNe so prabaMdha ramyA hatA. temaja zrImadda yaze vijapAdhyAya tathA zrImad vinayavijapAdhyAye vidyAbhyAsa mATe karela yAsa jaga jAhera che. ane teozrI pitAne ane jagatane upakAra thAya tevA saMkhyAbaMdha graMtha racavAne zaktimAna thayA hatA. A sivAyanAM seMka udAharaNathI siddha thAya che ke prayatna thI jJAnAvaraNIya karma truTe che, ane vidyA prApta thAya che. tethI "huM azakta chuM, vRddha chuM, mane zAstra samajAtAM nathI" ItyAdi bahAnAM kADhI pramAdanuM sevana na katAM satata vidyAbhyAsa karavA prayatna karI joIe. "ttanI puNAnurANiI"--lakSamI pUrvakRta zubha karmane anusAra prApta thAya che. A sthaLe prayatnanI mukhyatA nathI, kAraNa prAtaHkALathI sAyaMkALa paryata Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNavivaraNu 31 prayatna karanAra majUra vigerene svalpa dravyanI prApti thAya che, ane svalpa prayatna karanArane ghaNA dravyanI prApti thatI jagajAhera che, mATe kAI ema samajatA hAya ke huM puSkaLa prayatna karavAthI pracura gya meLavI zakIza te te vicAra bhUlabharelA che. tyAre gRhasthAe peAtAnA nazIkha upara AdhAra rAkhI zu masI rahevu? evA kaI prazna kare teA tenA uttaramAM kahevAnuM ke A graMthamAM temaja khIjA graMthAmAM zrAvakeAe peAtAnA Atmahitane na magADatAM vyavasAyAkrika kevI rIte pramANikapaNe karavA, tathA kayA kayA dhaMdhA zrAvakone karavA ucita che te tathA prApta thaelA dravyamAMthI dhakA mAM ane sAMsArika kArya mAM keTalu' dravya kharcavuM tenA niyama batAvyA che, ane te pramANe vanAra zrAvake ceAkkasa sukhI DAya ja evI vidvaMdvarganI mAnyatA che, te zAstrAktarItie prayatna karatAM je dravya maLe tenAthI satA mAnavA ceAgya che. A graMthamAM AgaLa ApelA dhanazreSThInAM dRSTAMtathI A vAta siddha thAya che, tethI RkSmI: puchyAnnulArLo e yathA ja che. vAmAnusArInIti: "--kIrti dAnane anusAre thAya che. A sabaMdhamAM jazuAvavu joie ke keTalAeka gRhasthA peAtAne tyAM kAinA dharmAdAnA paisA jame hAya, athavA peAte dharmAdA nimitte kADhyA hAya te na vAparatAM petAne tyAM je jame rAkhyA hAya te paisAthI kAI dAnAdi kAya karI peAtAnI kIrtti thAya tevuM icche che te cegya nathI. AvA dAnAdika avasare paNa nyAyanuM avalaMbana karI yathAtathya jaNAvavu' ceAgya che, kAraNa ke kapaTathI dAna karatAM jyAre kapaTa khullu thAya che tyAre dAna karanAranI kIttine badale apakItti thAya che. potAnA paisAna dAna karavAne avasare kIrtinI icchA rAkhyA vinA zuSa pAtramAM zuSka dravya ane zuddha bhAvathI dAna karavu` cegya che. A pramANe karelA dAnathI cAmya krIti phelAyA vagara raheze nahIM. 61 buddhi: rmAnusArLa -karmone anusAre kArya karavAnI puSTi thAya che. jema kaMI mANasane amuka vastuthI lAbha thavAnA hoya te tene te vastunA vepAra karavAnI IcchA thAya, ane temAM pravRtti karatAM te vastu tene maLI AvI dravyanA lAbha thAya. A ThekANe amuka vastune vepAra karavArUpa je buddhi thai te pUrvIkRta anusAre thai; temaja " tazI jAyate buddhiryAzI bhavitavyatA jevu kArya thavAnuM hoya tevI pravRtti karavAnI abhilASA thAya che. A saMbaMdhamAM vAlmikI rAmAyaNamAM kahyuM che keH-- '' na nirmitaH kairna ca dRSTapUrvaH, na zrUyate hemamayaH kuraGgaH / tathApi jAtA raghunandanasya, vinAzakAle viparIta buddhiH // 1 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zrAddhaguNavivaraNa tAtparya e che ke suvarNamaya haraNa keIe banAvela nathI, pUrve keIe dekhyuM nathI ane keInA sAMbhaLavAmAM paNa AvatuM nathI; te paNa vinAzakALe rAmacaMdrajInI buddhi viparIta thaI " te A pramANe buddhi bhAvI kAryane anusAra thAya che. te uparathI phalitArtha e nIkaLe che ke zubhAzubha kAryamAM vidvAnoe sama pariNAma rAkhave ane dareka prayatna jenAthI karmabaMdha thAya evAM tIvra kaSAyajanaka kAryo karatAM aTakavuM, punaH puna: vicAra kare ane mArI niMdita kArya karavAnI mati kema thAya che, ema vicArI dumatine banate prayatna tyAga kara. lakSamInA saMbaMdhamAM pUrve sUcaveluM dhanazreNInuM udAharaNa A pramANe che. kAMcanapuramAM suMdarachIne dhanazreSThI nAme putra navANuM lAkha dravyane svAmI hate. paMcAvana lAkha pUrvajonA kramathI AvelA hatA ane zuM mAlIza lAkha pitAnA pitAe upArjana karelA hatA. jyAre potAnA pitA paraloka gayA tyAre te dhanazreSThIe koDa dravya meLavavAnI IcchAthI gRhakArya ane dharmakArya vigerenA kharcamAM eka lAkha dravyane ghaTADe karyo; te paNa varSanI aMte hisAba (sarayuM) tapAsatAM keTalAMeka karIyANAnA bhAva utarI javAthI teTaluM ja (navANuM lAkha) dravya rahyuM. kharca ghaTADavAthI paNa adhika dravya thayuM nahIM. pachI bIjA dezomAM jaI paMdara prakAranA karmAdAnothI vepAra karatAM teNe eka kroDathI adhika dravya upArjana karyuM, dezAMtarathI pAchA pharatAM rastAmAM bhIe tenuM saghaLuM dravya lUMTI lIdhuM ane kAMIka gupta rAkhelAM AbhUSaNa vigere sAravastune laI te dhanazreSThI pitAne ghera AvyA. ane bIjI vAra hisAba (saravaiyuM) tapAsatAM paNa pUrve hatuM teTaluM ja ( navANuM lAkha) dravya rahyuM. pachI ghaNA lAbhathI AkuLavyAkuLa manavALA te dhanazreNIe pallI ane tenI AjubAjunA gAmomAM jaI, caroe corI karIne ANelI vastuo sastA bhAvathI levI, cArene madada ApavI ane rAjakAyadAnuM ullaMghana karavuM vigere prakArethI teNe savAkoDa dravya upArjana karyuM. pachI kaI gAmamAM agnithI te saghaLuM baLI javAthI potAnA AtmAnI niMdAmAM tatpara thayele te dhanazreNI ghera Avyo. tene jinadatta nAmanA tenA mitre pratibodha karyo ke "he mitra! kharAba vepArathI draya ane dharmanI hAni tuM na kara, ane ghara vigereno kharca paNa pUrve jeTaluM karato hato eTale ja kara" pachI te dhanazreSTi pUrvanI peThe kharca vigere karI vepAra karavA lA. eka vakhate teNe lAkha dravyanA svAmIothI karAtI TIvajavALA gRhasthI abhyathAnAdi bhaktine joI, 1 sAdhana (maMtrAdi ), 2 vAhana (gheDA pramukha) ane 3 khANa e traNa prakArathI ghaNuM dravya upArjana thAya che, ema zravaNa karI prathama ghaDAne vepAra karavA mAMDyo. pachI mitra pramukhe te dhanazreSThIne vAya te paNa te vahANe caDhaye, tyAM teNe ghaNA kroDe pramANu dravya meLavyuM. pachI eka keDanI kiMmatanuM ratana pitAnI javAmAM ghAlI pAchA AvatAM tenuM vahANa bhAMgI gayuM; ane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNavivaraNa 33 tenA hAthamAM eka pATiyu AvyuM. te pATiyAthI samudra utarI ghera Avye; ane pharI hisAkha jotAM paNa navANuM lAkha ja rahyA, kAraNa ke jaMghAnI aMdara chupAvelA koDa mUlyanA ratnane zarIranI garamI vigere lAgavAthI ratnanu teja maMda thaI gayuM, tethI tenI eka lAkha drazya jeTalI ki`mata ochI thai gai. pachI te zramita thaelA dhanazreSThI puNya upara AdhAra rAkhI ghara tathA dharmAMDhAya vigeremAM adhika kharca karavAne tatpara thayA, tema karatAM gharamAM rahelI vastuonA bhAvamAM vadhAro thavAthI keTalAeka divase tene koTI dravya paNa prApta thayuM. te pachI aneka madirAnA chA~dvAra ane navIna jinapratimAonI pratiSThA vigere mhoTAM puNyakArya karavAmAM prayatnavAna thaelA te dhanazreNIne eka keATIthI adhika dravya thavA lAgyuM, paraMtu temAMthI kAMI paNa echuM thayuM nahIM. kAraNa ke "uttama dharma karanArAonI sarva ThekANe vRddhi thAya che,' evI ukti che. anukrame dhanazreSThI peAtAnA suputrane viSe gharanA bhAra ArApaNu karI pAte cAritrI ( sAdhu ) thayA. pachI ati tIvra tapazcaryAthI ghAti karmonA kSaya karI kevaLajJAnI thaye ane mekSapadane pAmyA. evI ja rIte atyaMta kaleza vigeratA tyAga karI zuddha vyavahAranA AcaraNa karanArane ja prAce karI draSyavRSTi ane vaibhavanI prApti thAya che. gRhasthapaNAmAM 'nyAyasaMpannavibhava' nI mukhyatA che, tethI zarUAtamAM te guNunuM varNana karavAmAM AvyuM che. have graMthakAra mahArAja prathama guNanA upasa'hAra karatAM upadezadvArA dharma ceAgya puruSane oLakhAve che. " icchaM nyAyopagatavibhavaH puNyakAryANyanekAnyAnvAno vizadavidhinA prApta kIrtipratiSThaH / loke zvAdApadamadhigataH zuddhagArhasthadharme yogyaH prokto munibhirudayat sadviSekipravekaH // 1 // " iti nyAyasaMpannavibhavanAmA prathamo guNaH samAptaH // 1 // zabdA--upara jaNAvyA pramANe nyAyathI prApta thayela vibhavavALA, nirmaLa vidhithI aneka mukhya kA karanAra, kIrtti tathA pratiSThA pAmelA, leAkamAM prazaMsApAtra thayelA ane saMvivekanI zreSThatAne pragaTa karanAra puruSane munioe zuSka gRhastha dhamane ceAthya kahyo che. 1 nyAyasa pannavibhava yukta hoya te dhamane cAgya thAya, ityAdi vistArapUrvaka mArgAnusArInA pAMtrIzaM guru paikI prathama gunu` vadhuna karyuM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * dvitIya guNa varNana ziSTa puruSonA AcAranI prazaMsA have kama,prAsa ziSTa puruSanA AcAranI prazaMsA karavArUpa bIjA guNanuM varNana kare che. ziyAne prApta thayelA athata vratamAM rahelA ane jJAnathI vRddha evA sapuruSanI sevAthI prApta karI che. nirmaLazikSA jemaNe te ziSTa puruSe kahevAya che, ane tevA uttama puruSone AcAra-zreSTha AcaraNarUpa vartana-tenI prazaMsA karanAra arthAta temanI upabRhaNA karavI, utsAha vadhAro, ghaNA lokonI AgaLa temanA guNe gAvA ane sahAya ApavA vigere kAryothI zlAghA karanAra hoya tene ziSTAcAraprazaMsaka kahe che. A pramANe karavAthI kharekhara punya mArganI vRddhi thAya che, guNa puruSomAM mAnyatA thAya che, guNavAna puruSonI pravRtti daSTigocara thAya che, uttama mAne anusarAya che ane niraMtara sarva lekene mahAna utsAha vRddhi pAme che ItyAdi. vaLI A sadAcAra ke che te kahe che - "jovAnI, hInAbArA A chArA kalANi, sArA nIti che ?" zabdArtha -kanA apavAdathI bhaya rAkhave, krIna puruSone utAra karavAmAM Adara kara, karelA upakArane jANa ane dakSiNyatA (zarama). zakhavI; A cArane sadAcAra kahelo che. 1. bhAvA-cAvavAmI ra-je kArya karavAthI lekAmAM nA thAya tevuM kArya karatAM bhaya rAkhave che. ahIM tAtparya e che kemAye dhanAdikanA lAbhathI athavA ikiyonA viSayone AdhIna thaI kaI asata pravRtti karavA iche tene Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhagunitraraNa 5 lokApavAdanA bhaya che, ane je dharmiSTha DAya te ja evA bhayanI darakAra rAkhe che. tethI temanI adhama mAM pravRtti thatI nathI, mATe zrAvakapaNAmAM DhAkApavAdabhIrutva" guNunI khAsa AvazyakatA che. 'DhInAmudataLAva: "--dInapuruSAnA uddhAra karavAmAM AdaravALA eTale ke potAnA svadharmI-jAtimaM ke dezabaMdhu kei paNa prANI ApattimAM AvI paDyo hAtha tA tenI upekSA nahIM karatAM yathAzakti tene sahAya ApavAmAM athavA te tenA banatA prayAse uddhAra karavAmAM Adarayukta thavuM joIe. "jItajJatA"--karelA guNane jANavA te. A sAmAnya jINu dareka vyaktine lAgu paDe che; duniyAmAM paNa karelA guNane bhUle janAra adhama gaNAya che, tethI hareka prakAre peAtAnI zakti anusAra upakArInA upakAranA badalA vALavA cUkavuM nahIM. have jo kAI eka puruSamAM upakArInA upakAranA badalA vALavAnI - kAi paNa rIte zakti na hAya tA paNa teNe tenA badale vALavA haMmezAM icchA rAkhavI joIe ke jethI kRtajJatA prApta thAya nahIM. temaja upakArInA badale ApavAne zaktimAna puruSa evA paNa vicAra na karavA joIe ke `mAza upara upakAra karanAra kAMi pazu ApattimAM AvI paDe te huM temane ApattimAMthI mukta karI RNamukta thAuM. evA vicAra karavA te mAthu kApI pAghaDI adhAvavA jevuM che; tethI vicArazIla puruSa A pramANe vacAra kare nahIM, para Mtu upakArInA upakAranuM niraMtara smaraNa karyAM kare ane ciMtave ke, mArA upara jevI Apatti AvI paDI hatI tevI Apatti mArA upakArI puruSa para na AvI paMDA, * muddAkSiE >>--sudAkSiNyatAvALA eTale keTalAeka sArA mANasA, mahAjana, jJAtijana tathA grAma ke dezanA mAnanIya puruSA amuka sukRta kAya' karavA bhalAmaNa kare, ane te karavAmAM peAtAne mahenata paDatI hAya, dravyanA vyaya thatA hAya agara khIjuM koI kaSTa sahana karavuM' paDatu hAya tA paNa te kAya zaramane laIne karI Ape. kadi upAkta puruSA akAya karavAnI bhalAmaNu kare teA te karavuM ke nahIM ? evI kaI AzakA kare tene kahevAnuM ke-prathama teA uttama puruSa tevA akAya'nI bhalAmaNa kare ja nahIM. kadi tevA saMjogAne laI akAya karavAnuM kahevAmAM Ave tA tevA kAya mAM dAkSiNyatA rAkhavI ceAgyuM nathI. A guNavALA puruSa dunI yAne priya thAya che tethI A guNanI zrAvakapaNAmAM AvazyaktA che. upara Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 36 zrAddaguNuvivaraNu jaNAvelA cAra guNAne sadAcAra kahelA che. vaLI kahyuM che " sarvatra nindA santyAgo, varNavAdastu sAdhuSu / AvanyamayAM, sarvasampati nAtA / / / / " C zabdAtha--sava ThekANe niMdyAnA savathA tyAga, satpuruSAnI prazaMsA, atyaMta kaSTamAM. addInapaNuM ane tevI ja rIte sa pattimAM namratA rAkhavI. 2 bhAvAvetra 'nindrA sattvano koI paNuM mANase kAI paNuM nyaktinI niMdA karavI nahIM, paraMtu viparIta AcaraNa karanArane joi tenA upara karuNA lAvI tene pote banatA upAye viparIta kAya karatAM aTakAve, ane sanmArge calAvavA preraNA kare, ane jo tema karatAM asat pravRttine te tyAga na kare teA tenA upara udAsInatA dhAraNa kare; paNa tenA upara dveSa dhAraNa karI niMdA na kare. niMdA karavAthI niMDhA karanAra puruSanA AtmAne kAipaNa prakArane lAbha thatA nathI, paraMtu je puruSanI niMdA karavAmAM praznattamAna thayeA hAya tenA avaguNumAM cittanI maNutA thavAne lIdhe AtmAmAM te avaguNAnuM pratibiMma paDavAthI AtmA malinatAne pAme che. jema jinezvara ke mahiSaonA guNeAtkIttana karavAthI guNeAkIttana karanAranA AtmA nimA~LatAne prApta thAya che, tema te nyAya A ThekANe lAgu karI kAI paNa vyaktinI nidA karI AtmAne kaluSita karavA nahIM, temAM paNa rAjA, maMtrI, daiva, guru, saMdha ane satpuruSAnI niMdAne tyAga te avazya karavA joIe. nahIM tA rAhiNInI peThe naraka ane tiya canAM ati tIvra duHkhAnA anubhava karavA paDaze, ema jANI niMdAthI nivattavuM e ja ucita che. * vAstu sAdhupu"--satpuruSonI praza'sA karavI--temanA zAMtatA, gabhIratA, zauyatA, namratA, sahanazIlatA, viSayavimukhatA, vacanamAyatA, nirabhimAnatA, guNajJatA, nipuNatA, saraLatA, saumyatA, dAkSiNyatA, adInatA, sajanavallabhatA, pramANikatA, niHsa'gitA, niDaratA, nileoNMbhatA, parApakAritA, dIdha zitA, dhama cUstatA, sa sAravimukhatA tathA audAya, dhaiya', saujanya, aucitya, vinaya, viveka, anubhava, sadAcAra ane pApabhIrutva vigere aneka guNNAnuM nira Mtara smaraNu karavuM, ane temane prasiddhimAM lAvavA zakti anusAra ceAgya prayAsa karavA, kemake mahAtmAonA AvA uttama guNA dhArmika Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadguNuvivaraNu haLa temaja naitika avanatinA prasaMge kharekhara eka puSTa AlekhanarUpa thaI paDe che. vaLI temanI premapUrvaka karelI prazaMsA uttarAttara guNuprApti, puNyavRddhi, nare'drapaNuM, sva tathA yAvat apavanA phaLane pazu ApanArI thAya che, mATe saMtapuruSAnA guNNA oigAcara karI temanI prazaMsA karavAmAM uDDAsInatA dhArajI karavI nahIM, kAraNa ke AgaLa kahevAmAM AvanAra sAdhupuruSAnA guNAnI praza'sA karanAra tathA udAsInatA rAkhanAra e cArAnA udAharaNanI peThe zubhAzubha phaLanI prApti thAya che. tethI vizeSa dharmAbhilASI puruSAe udAsInatAnA tyAga karI temanA guNNAnI prazaMsA avazya karavI joie. " sAcavainyamayantanuM "--game tevI Apatti Ave te paNa atizaya dInapaNuM dhAraNa karavuM nahIM, paNa evA vakhate AtmAnI zaktinA vicAra karI anana karavuM ke--pUrva bhava sa'kha'dhI kAI nikAcita kamA~ ya AvyuM che; tA tene samabhAvathI vedavuM--bhAgavavuM e ja A ApattinA vinAzanA pratikAra che, mATe mhAre dIna thavAnI ke yAcanA karavAnI kAI prakAre jarUra nathI. A krama peAtAnuM phaLa ApI naSTa thatAM AtmA pAtAnI meLe kama janita Apa ttithI mukti thaze. eTale mhAre pAtAnA AtmAmAM rahelA anata sukhA pragaTa thavAthI sa kaleze| nAza thaze, evA vicAra karI samabhAvamAM rahevAnI pravRtti kare. paraMtu sarvathA dInatA kare nahIM, kAraNa ke dInatA karavAthI peAtAnI nimaLatA jAheramAM lAvavA zivAya khIjI kAMI paNa kArya siddhi thatI nathI. " tatvasammati nannatA --tevI ja rIte sa`pattimAM namratA rAkhavI. kadi punyAyathI sapatti prApta thAya te paNa ahaMkAra na dhAraNa karatAM haMmezAM namratA rAkhe. evA bhAgyeAdayanA vakhate vicAra kare ke-mhArA pUrva punyane uDDaya thavAthI A sapatti, svajana ane saMtati vigere anukULa padArtho mane prApta thayAM che; te AvA anukULa avasare mhAre samapariNAme rahI asthira sa'pattithI madAMdha na thatAM namratA dhAraNa karavIja ceAgya che. temaja A saMpattine sthira karavAnA kharekharA pratikAra tA e che ke peAtAnI lakSmInA nainAgama tathA jainamaMdirane jIrNoddhAra, dIneTTura, satpAtra ane jJAnadAna cyAdimAM viniyoga karavA te ja che. kAraNa ke punyane anusAre mAsa thanArI lakSmInA vyaya sakAya mAM karavAthI punyanI vRddhi thAya che, ane puganI dd Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrAguvivaraNa vRddhi thavAthI lakSmI sthira thAya che; nahi te cakravartI ane IMdrAdikanI Rddhi paNa sthira rahI nathI te| A manuSya saMbaMdhI asthira lakSmInI prApti thavAthI 2ka zreNInI peThe ahaMkAra karavA e sava thA anucita che, kahyuM che ke namanti mulA. ghRzA jyAre vRkSA Le che. tyAre te namrIbhUta thAya che. tevI rIte jema jema sapatti prApta thatI jAya tema tema vizeSa namratA rAkhavAmAM ja zAbhA rahelI che. paralAkamAM pazu dhanamadathI dhananAza, mAnahAni, daridratA vigere prApta thAya che, mATe dhananA ahaMkAra lAkamAM paNa hitakAraka nathI, tethI namratA e ja sa pattinuM bhraSaNa che. e.gaNu uttama puruSe avazya grahaNa karavA cAgya che, vaLI kahyuM che ke prastAre misamAvitvamavibhavAna tathA / pratima kriyA nRti, rudhAjIvajInam // rai // " zabdA--prasaMga Ave jarUra paraMtu khelavuM, tathA virAdha na karaveA, kriyA aMgIkAra karavI ane peAtAnA kuLadhama nuM pAlana karavu // 3 // bhAvAtha- pravAle mitanAvitvam "-prasa'ga Ave jarUra pUratuM ja khelavuM joIe, kemake asama dhavALAM athavA saMbaMdhavALAM paNa vAkayA vizeSa khelavAthI ghaNI vakhata zreAtAe kaMTALI jAya che, tethI dhArelI asara thatI nathI kadi kAI ema kahe ke-tyAre zAstra sa'kha'dhI bhASaNa paNu vizeSa karavAM sArAM kema gaNAze ? tene mATe kahevu joIe ke-jinezvaranI vANImaya agAdha zAsrAmAMthI jeTaluM na elAya teTalu enDru che mATe prayeAjana pUratuM ane asarakAraka khelavu joie. mAlatAM pahelAM aMtara`ga vicAra thavAthI manamAM sa`kalpavikalpanI jALa utpanna thAya che. pachI AtmA bhASAvagaNAnAM pudgalA grahaNa karI sukhadvArA pragaTa kare che; eTale aprAsa'gika ke prAsaMgika paNa vizeSa elavAmAM ATalI badhI khaTapaTamAM AtmAne utaravu' SaDe che tethI prasa Mge paNa mitabhASIpaNu' rAkhavuM ceAgya che. --phAi paNa sAthe virAdha karavA nahi kemake virAdha karavAthI verapara'parA vadhe che, ane Atta tathA rAdradhyAna thavAthI janmanu mULa je svaga kiMvAmAkSarUpa thavu joIe tene badale te visaMvAda, uparAta kuryAMna karAvI AtmAne naraka ke tiya carUpa dugA~timAM kheMcI javA samatha thAya che. tethI vicArazIla puruSe virodha karatA pahelAM vicAra karavA. temAM paNa vratadhArI zrAvakAe ane vizeSe karI cati mahAzayAe te sarvathA visavAda tyAgaja ' avisavAnuM tathA "-- - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - - zrAddaguNavivaraNa karavo joIe, kAraNa ke yativaryo hamezAM AvazyakamAM "milI je savapa A mahAvAkayanuM smaraNa kare che, te temaNe te kaI paNa sAthe virodha rAkhavo e vyA. ' jabI gaNAze nahIM, " pratikriyA ti aMgIkAra kareluM kArya karavAmAM vizva Ave paNa tethI DarI na jatAM te kArya pUruM karavA prayatna kare. kArya karavAnuM aMgIkAra karatAM pahelAM kAryanA guNa deSa, pitAnI zakti, sahAyaka ane dravya, kSetra, kALa tathA bhAvano vicAra karI kArya karavAne AraMbha kara. banatA sudhI pitAnI jAtamahenatathI thaI zake tevuM kArya hAtha dharavuM ke te paripUrNa thavAmAM vAMdho Ave nahIM, paraMtu bIjAonA upara AdhAra rAkhI kArya hAtha dharavuM nahIM. A uparathI ema nahIM samajavuM ke kaI paNa kArya hAtha dharavuM e eka Apatti che. kahyuM che ke - "prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnavihatA viramanti madhyAH / vighne punaH punarapi pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamajanAH na parityajanti // " rAdAtha-"vigha Avaze ema dhArI nIca puruSa zubha kAryane prAraMbha karatA nathI, vighathI haNAelA madhyama puruSa kAryane prAraMbha karI viramI jAya che ane uttama puruSo te vAraMvAra vighathI haNAyA chatAM paNa prAraMbha karelA kAryane tyAga karatA nathI. A uparathI dareka satyarue satkArya karavAmAM virya pheravI tene saMpUrNa karavAM cUkavuM nahIM. pdhApara -kuLadharmanuM pAlana karavuM-zAvakanA kuLamAM janma prApta thayA chatAM kusaMgatithI pitAnA zuddha AcArane tyAga karI svecchAdika lekenA veSa tathA durAcAranuM grahaNa karavA mAM zreSThatA mAnavI te zrAvakane koI paNa rIte yogya nathI. bhAgyodayathI prApta thaelA jainadharma ane tenA AcAre suzrAvake prANute paNa cheDavA joIe nahIM. A ThekANe asata kuLAcAranI upekSA zrAvakanA kuLane saMbaMdha hovAthI zrAvakanA kuLAcAranuM grahaNa kareluM che. vaLI kahyuM che ke1. "mAcarityAga, sthAne jaiva riyA nA - ravAnA niSNA, pramAdriya vinam II cha. " " zabdArtha "phaLa vinAnA kharcane tyAga kare, ucita sthAnamAMja hamezAM kriyA karavI, cheka kAryamAM Agraha rAkho ane pramAdane tyAga kare che " Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAharuNavivaraNa bhAvArtha-" gaNAvArispA"-niSphaLa kharcane tyAga kara joIe, kAraNa ke tema thavAthI dravyane nAza thaI pApanI vRddhi thAya che, tethI A lokamAM daridratA tathA apakIti ane paralokamAM durgati vigerenA atitIvra dukha sahana karavAM paDe che. vaLI asat kAryamAM dravyane vyaya thaI javAthI manuSya bhavane yogya kharekharUM punya kArya je dravyathI karavAnuM che te rahI jAya che, jethI pariNAme pazcA tApa karavo paDe che, mATe asat kAryamAM dravyane vyaya karatAM pahelAM khAsa zubhAzubha phaLanuM manana karI bhaviSya kALamAM Apatti vigere kAMI khamavuM na paDe tevI rIte pravRtti kare, temaja mAtra khAlI nAmanA karavAnI IcchAthI lagnAdi prasaMge mAM paNa bIjA dhanAlyonI sAthe spardhAmAM UtaravA prayatna nahIM karatAM samayecita ane zakti anusAra vyaya kare yogya che. jaiva kriyA salA -dareka kriyA hamezAM yogya sthAne ja karavI, joIe, anucita sthAnamAM kriyA karavAthI kAryanI jevI joIe tevI saphaLatA thaI zakatI nathI. jema siddhagiri Adi pavitra kSetramAM prabhubhakita, brahmacarya, sAmAyika, pratikramaNa, tapa, japa, dhyAna ane munidAna vigere jevuM sthira cirAthI thaI zake che tevuM pitAnA gAmamAM ke gharamAM prAye thaI zakatuM nathI. vaLI sAdhunI samIpamAM ke upAzrayamAM jevI dharmakiyA thaI zake che tevI gRhAdika anya sthAna mAM thaI zakatI nathI, mATe vicArazIla puruSe cogya sthAne gya kiyA karavI. gdhAnA nizA zreSTha kArya karavAmAM Agraha rAkhavuM joIe, kAraNa ke A carAcara jagatamAM prANI mAtrane aneka kArya karavAnAM che chatAM tene dhama, artha, kAma ane mokSarUpa cAra vibhAgamAM samAveza karavAmAM Avyo che. temAM paNa artha ane krAmanI prApti jo ke dharma karavAthI thAya che, te paNa viveka vinA tenuM ( artha ane kAmanuM) sevana karanAra durgatinuM bhAjana thAya che, tethI tenA saMbaMdhamAM AvelAM sarva kArya avazya karaNIya na hovAthI te pradhAna kArya nathI, mATe tene graMthakartAe tene gauNa rAkhI anaMta ratnatraya, anaMta vIrya, akSaya sthiti ane anaMta sukha ApanAra mokSarUpa puruSArthane pradhAna kArya gaNela che, te dhamarUpa puruSArtha siddha thavAthI prApta thAya che, tethI dharma ja pradhAna kArya che. * vijJasaMtApanAnsaraLa, parivAra nAWA tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yadbhavato'rthakAmau // 1 // " Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa tAtpayartha dharma, artha ane kAmarUpa trivarganuM sAdhana karyA sivAya manuSyanuM AyuSya pazunI peThe niSphaLa che, temAM paNa paMDita puruSe dharmane pradhAna kahe che, kAraNa ke tenA vinA artha ane kAmanI prApti thatI nathI. 1 mATe vivekI puruSe dhamarUpa pradhAna kAyane bAdha na Ave tevI rIte pravRtti karavI e ucita che, pramAhitya vivarNana -pramAdano tyAga kare. te tyAga karavAnuM kAraNa e che ke prANI mAtrane kaddo zatru pramAda ja che, ane je zatru hoya tene tyAga kare e sRSTine eka svAbhAvika niyama che, te pramAda zatruno tyAga karavAne badale tenI sevA karavI e niyamathI keTaluM.viruddha che? kadi ke rAjA hukama kare ke mahArI tamAma reyate hamezAM eka kalAka mhArI sevA uThAvavI. rAjAnA A hakamane leka julamI hukama gaNaze ane tene (hukamane) rAjA pAse pAcho kheMcAvavA vidvAna, dhanavAna ane samasta prajAvarga banate prayAsa karavA cUkaze nahIM. te jyAre pramAdarUpI rAjA teone bhramamAM nAMkhI pratidina ghaNA kalAke sevA karAve che tyAre tenI sevAmAMthI mukata thavA mATe banate prayAsa kema na karavuM joIe? je pramAda rAjAnI AjJA traNa lokanA prANIo mastake caDAve che te pramAdanA mukhya pAMca bheda che, ane gauNatAe dareka prANIonA vicitra svabhAvane lIdhe aneka bhedo thAya che. paraMtu te sarve tyAga karavA egya che. A pramAda kaye vakhate ane kevA rUpamAM Avaze te mukarara nathI, mATe sAdhu agara zrAvakoe pramAda zatruthI sAvadhAna rahI, hamezAM AtmAmAM jAgRti rAkhI tene lezamAtra paNa thathAna ApavuM nahIM, kAraNa ke saMsAranI vRddhi karanAra ane pUrvadharAne paNa eka nigoda sudhI pahoMcADanAra te ja che. kahyuM che ke - " majjaM visayakasAyA, nihA vigahA ya paMcamI bhnniyaa| ee paMca pamAyA, jIvaM pADati saMsAre // 1 // " tAtparyA -"ATha mada, pAMca iMdriyonA vevIza viSaya, seLa kaSAya, pAMca prakAranI nidrA ane cAra vikathA e pAMca pramAda ane saMsAramAM pADe che. " A gAthAnuM manana karatAM ema lAge che ke koI bhavya prANI saMsArI kAryamAMthI avakAza meLavI dharma karavAne tatpara thAya che teTalAmAM uparokta pramAda ADA AvI tene tema karatAM aTakAve che, te tenAthI pAchA nahIM haTatAM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa AtmavIryane prakAzamAM lAvI, pramAdane parAjaya karI, dharma karavAmAM tatpara thavuM, je kArya Aje karavAnuM hoya tene AvatI kAla upara mulatavI rAkhavuM nahIM. ja vAra to cAra ja, cAkaLa so mA -- * avasara vitA bAta hai kSira nA za? " ja A kavitAne vicAra karI je zubha kArya karavAnuM hoya te zIgha karavuM joIe, kemake -"zAMti vahuvidhAni zubha kAryamAM ghaNAM vizna Ave che, mATe zubha kArya karavAmAM vilaMba karavo nahIM. vaLI kahyuM che ke -" gha varatA pati dharmanI gati zIvra hoya che. tethI dhamakaraNa karavAmAM kSaNa mAtra paNa pramAda kare nahIM. bhagavAna devAdhideva mahAvIra svAmI mahArAje prathama gaNadhara zrImad gautamasvAmI ke jeo prAye apramattapaNe vartatA hatA, te paNa teozrIne udezI jenAgamamAM pharamAvyuM che ke "samartha joya! mA pamAyaNa' -he gautama ! samayamAtra paNa tuM pramAda karIza nahIM. A mahAvAkaya uparathI pramAdanuM baLa kevuM prabaLa che te spaSTa jaNAI Ave che, mATe huM suzrAvaka chuM athavA sarvottama sAdhu chuM e nakAmo ahaMkAra nahIM karatAM pramAda tyAga karavAmAM satata prayAsa kare; nahIM te kaMDarIka ane maMvAcArya vigerenI peThe durgatinA duHkha sahana karavAne prasaMga Avaze. vaLI kahyuM che ke - " lokAcArAnuvRttizca, sarvatraucityapAlanam / pravRtti neti, zALA prataiipa . pa " zabdArtha -"lokAcAranuM anukaraNa karavuM, sarva ThekANe aucityanuM pAlana karavuM ane kaThe prANa Ave te paNa niMdita kAryamAM pravRti na karavI. pA" - bhAvArtha-"ojAvAnuvRtti-loka eTale mahAjana temane je AcAra te lokAcAra,tene anusarI vartana karavuM. kahyuM che ke -"mahAgano cena na sa vaMthan mahAna puruSa je mAge gayA hoya te mArga kahevAya che, ane te mArga anya puruSone anukaraNIya che, mATe dravya, kSetra, kALa ane bhAvane vicAra karI lokAcAranuM pAlana karavA prayatna karavo. A thaLe kahevuM joIe ke-keTalAeka loka dezAcAra tathA kulAcArane lokAcAra gaNI te AcAra lekaviruddha ke zAaviruddha Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa 43 hoya te paNa tene tyAga karavAne AnAkAnI kare che, te yogya nathI. jenAthI ubhaya lekanA hitanI hAni thatI hoya ane jinAjJAne bhaMga thato hoya te AcAra lokAcAra thaI zake nahIM. tethI evA manakalpita lokAcAranuM anukaraNa karavuM sarvathA anucita che. zuddha kAcAranuM pAlana prANImAtrane dhamaMprApti ane AtmahitanuM kAraNabhUta thaI paDe che, mATe banatA yAse vivekI puruSe zuSa lekAcAranuM ullaMghana na thAya tevI pravRtti karavI. "travipAnana-sava ThekANe aucityanuM pAlana karavuM, kemake kadi sAMsArika kAryamAM samayAnusAra ucita pravRtti karavAmAM na Ave to lekamAM mAna, hAni, madAMdhatA ane vivekazUnyatA pragaTa thAya, ane dharmanI paNa apabhrAjanA thavAne prasaMga Ave, tethI vivekapurasara pravRtti karavI. kahyuM che ke " vize tarAno nidhiA e vAkyAnusAra vRddha, jJAnI, abhyAgata, jyeSTa tathA kaniSTa baMdhu ane puruSanuM aucitya sAcavavA ane koI paNa vyaktine apriya lAge tevI pravRtti kadi paNa nahIM karavA vivekI puruSoe khAsa dhyAna ApavuM joIe. "pravruttirdike neti - kaMThe prANa Ave to paNa niMdita kAryamAM pravRtti karavI nahIM kemake je karavAthI AtmaguNahAni, jinAjJAbhaMga, kApavAda ane rAjaviruddhatA thAya tevAM durvyasananuM sevana ane pramAda tathA kaSAyAdika niMdita kAryone prayatnapUrvaka tyAga kare, kAraNake niMdita kArya satyakI vidyAdharanI peThe A loka tathA parAkanA ahitane mATe thAya che. uparokta sarva prakArano sadAcAra AcaraNa karavA lAyaka che, mATe vizeSa dhamAMbhilASI puruSe sadAcAra grahaNa karavA cUkavuM nahIM. kahyuM che ke - "vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM, priyA nyAyyA vRttirmalinamasubhaGge'pyasukaram / asaMto nAbhyAH suhRdapi na yAcyaH kRzadhana:, satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArA vratamidam // 6 // " zabdArtha -Apatti vakhate ucca sthitimAM rahevuM, mahAna puruSonA pagale cAlavuM, nyAyavRttine priya karavI, prANane nAza thatAM paNa malina kArya karavuM, durjananI prArthanA na karavI ane te nidhana thayA chatAM paNa mitranI pAse Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAguNanivAraNa yAcanA karavI nahIM. evuM ati viSama ane khaganI dhArA jevuM A vrata sapuruSane keNe batAvyuM haze? 6 A "ziSTAcAraprazaMsA dhamarUpI bIjano AdhAra ane paralokamAM dhamaprAptinuM kAraNa hevAthI mokSarUpa kAyanuM kAraNa thAya che. te ceranA dahAMtathI batAve che- kezabIpurImAM adabhUta guNanA uttama bhaMDArarUpa ane jaina dharmanA AsvAdathI ulalAsa pAmela jitari nAme prakhyAta rAjA hatA, ane te ja nagarImAM moTI gAddhivALA dhana ane yakSa nAmanA be zeThIyA rahetA hatA. temAM dhana zreNIne pitAnA kuLane AnaMda ApanAra dhamapAla nAme putra hato. ane yakSa zreNIne dravyanI vRddhi karanAra vasupAla nAme putra hate. anukrame te bane mane hara evI yovana vayane prApta thayA ane pUrvajanmanA saMskAra lIdhe bAlyAvasthAthI ja te banene kSIra-nIra peThe atyaMta AzcaryakAraka mitratA thaI. te be mitromAMthI ekane je rUce te bIjAne paNa racatuM hatuM tethI lekamAM A banne ekacittavALA che evI prasiddhine pAmyA. te pachI pitAnA kuLane ucita kArya karatAM te bannenA divaso nirgamana thatA hatA. tevAmAM eka vakhate te nagarInA udyAnamAM jagatavatsala zrImAna mahAvIra svAmInuM Agamana thayuM, ane e samavasaraNanI racanA karI. A vAtanI khabara paDatAM nagaranA lokonI sAthe ke zaMkhIne rAjA jitAri vIraprabhune vaMdana karavA gaye. kutuhaLamAM tatpara te be zekIAnA putro paNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA gayA. te vakhate jinezvare dharmadezanAne prAraMbha karyo. pachI te be vaNika putramAMthI ekane jinezvaranI vANI zraddhArUpa thAya che, tenA manane rUce che, tethI vizALa netravALe, mastaka dhuNAvate ane romAMcita zarIravALe te vaNika putra karNarUpa patranA pAtramAM arpaNa karAelA jinezvaranA vAkyanuM amRtanI peThe pAna kare che. bIjAne te te jinavacana retInA koLIA sadaza viruddha lAgatuM hatuM. AthI te banane mitra samosaraNamAMthI UThI pitAne ghera gayA. tyAM bemAMthI eka evI rIte be ke "he bhAI ! tuM jinavANI thI kharekhara bhAvita thayo che ane he mitra! huM bhAvita na thaye tenuM zuM kAraNa haze ? vaLI lekamAM ATalA kALa sudhI ApaNe be eka cittavALA prasiddha thayA chIe paNa hamaNAM A bAbatamAM ApaNA bannenuM citta judA vicAravALuM thayuM che. tenuM zuM kAraNa haze?" A vAta sAMbhaLI cakita thayelA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAhaddaguNavivaraNa bIjA mitre kahyuM ke "he bhAI!, hAruM kahevuM satya che. mane paNa A bAbatamAM saMkala5vikalpa thayA kare che, paraMtu A viSayamAM ApaNuM bannene nirNaya phakta prazna karavAthI te ja kevaLajJAnI karaze te hetuthI "AvatI kAle temanI pAse jaIzuM ? evI rIte nizcaya karI te bane mitra prabhAta thatAM mahAvIra svAmI pAse gayA. tyAM vinayapUrvaka temanuM ArAdhana karI temaNe pitAne saMdeha pUcho, tethI bhaga vAna mahAvIrasvAmIe uttara Apyo ke " ve tamArA bemAMthI eka jaNe muninI prazaMsA karI hatI. te vRttAMta A pramANe che kaI gAmamAM tame bane keAI garIba manuSyanA putra hatA. anukrame suMdaratAnA sthAnarUpa yauvana vaya prApta thavAthI tame te vayanA vikArane prApta thayA, paraMtu saMpattinA abhAvathI leza mAtra tamArA manoratha kaI rIte pUrNa thatA nahetA, tethI tame corIrUpa anArya karma karavAno AraMbha karyo. pachI koI vakhate rAtrimAM bIjA gAmanI aMdara jaI ati zIvratAthI tame gAyonuM haraNa karyuM tethI tamane phAMsI devAnuM kAma karanAra puruSoe trAsa pamADo, eTale tame nAsavAnI taiyArI karI. pachI tyAMthI nAsatAM parvatanI guphAmAM rahelA ane dhyAna tathA mauna kriyAmAM tatpara evA eka muni tamArA jevAmAM AvyA. te avasare dharmapAlanA jI:A pramANe vicAra karyo ke, "aho ! zreSTha AcAranA maMdirarUpa A munine janma sulabdha che, je AvI rIte nirbhaya, zAMta ane saMga rahita A guphAmAM rahe che. vaLI ame te adhanyamAM paNa adhanya chIe kAraNa ke dravyanI IcchA thI viruddha kArya karanArA ame parAbhavane prApta thayA chIe. are! dhikkArathI AtmAne nAza karanArA ame mRtyu pAmyA pachI kaI gatimAM javAnA? ane duHkhI hAlatane lIdhe ame ubhaya lokaviruddha karma karanArA thayA chIe. jevI rIte A muninuM AcaraNa pAparahita ane nirmaLa che tevI ja rIte amAruM AcaraNu A mahAmAthI viparIta che, te AvA viruddha AcaraNathI amAruM kalyANa zI rIte thaze?" A pramANe dharma pALe sAdhunI prazaMsA karI ane bIjo vasupAla te te muni tarapha udAsIna vRttivALo thaye. te bemAMthI eka guNanA rAgathI badhibIja pAmyo ane bIjAne te prApta thayuM nahIM. pachI kaSAyanI maMdatAne lIdhe dAna devAmAM tatpara thaelA tame bane mitroe manuSya bhavane cogya prazasya kama upArjana karyuM. anukrame tyAMthI kALa karI zreSTha AcAravALA ane vaNika dharmamAM parAyaNa tame ane A kezaMbI nagarImAM vaNikanA putrapaNe utpanna thayA che. uparokta kAraNathI A bhavamAM ekalA A dhamapAlane zreSTha bedharUpa badhibIjanuM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa phaLa prApta thayuM che, ane bIjAne bodhibIjanA abhAvathI dharUpa phaLa prApta thayuM nathI." evI rIte pUrvabhavanuM vRtAMta zravaNa karavAthI dharmapAla jAtismaraNa pAmyA ane daDha nizcaya thavAthI bhAvapUrvaka jinezvaranA kathana karelA dharmamAM tatpara thayela dharmapALa mekSamAM jaze. bIje vasupAla te beSibIjanA hetubhUta ziSTAcAramAM uda sInatAne lIdhe saMsAramAM ja paribhramaNa karaze. uparokta phaLAphaLane sArI rIte vicAra karI suzrAvake ziSTAcAra ane temanA guNAdinI prazaMsA karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke - sarvatrapi purve, ziSTAvAra saMlayA I. dammasaMrambhamuktAtmA, prANI prApnoti tatphalaM // 7 // " | zabdArtha-pujakAryane nahIM karanAra paNa kapaTa ane kepathI mukata thaelo prANa ziSTAcAra prazaMsAthI bedhibIjanA phaLane prApta kare che. 7 bhAvArtha koI puruSa aMtarAya karmanA udayathI anya kArya na karI zakta heya te paNa tene ziSTAcAranI prazaMsA karavI egya che, kAraNa ke te prazaMsAnA baLathI ziSTAcAramAM pravRtti karavAnI prabaLa IcchA pragaTe che, ane tethI bedhibIjanI prApti thAya che. belibIjanI prApti thatAM anukrame anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzanamohanIya kamano kSaya thavAthI tatva bedharUpa zuddha samyakatva AtmAmAM pragaTa thAya che, anukrame avazeSa rahelA kaSAyanI maMdatA thatI jAya che, tethI jinakathita dharmanuM vizeSa ArAdhana ane uttarottara Atmazuddhi thavAthI dezavirati ane sarvavirati prApta thAya che, ane tenAthI svarga ane mokSanA sukhane meLavI zakAya che. tethI kaI paNa prakAre ziSTAcAranI prazaMsA karavA cUkavuM nahIM. - " triAjas rLI-pu guNakArI nimajjatyeva saMsAre, mugdho duHkhAkulAzayaH // 8 // " - zabdAtha-"guNanI zreNine dhAraNa kare chete paNa bIjAnA guNanI aMdara adekhAI rAkhanAra duHkhathI AkuLa hRdayavALe te mugdha puruSa saMsAramAM ja nimagna thAya che." " pAvAtha- guNanI zreNine dhAraNa karanAra hoya te paNa ISane lIdhe Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa bIjA guNI puruSanA guNane utkarSa sahana na thaI zakavAthI guNanI aMdara matsara dhAraNa karI te mugdha jana saMsAramAM paribhramaNa kare che, kAraNa ke pitAmAM rahelA guNa gava ane bIjAnA guNamAM IrSA thavAthI AtmaguNanI vRddhine badale hAni thatAM AtmA malinatAne prApta thAya che, tethI bhavabhramaNa karavuM paDe che. te A be muninA dRSTAMtathI siddha thAya che. eka upAzrayamAM nIce upara utarelA be munio mAMthI eka tapasvI ane bIjA hamezAM bhajana karanAra hatA. eka vakhate tapAvI muni koI gRhasthane ghera bhikSArthe gayA, tyAM bhikSA ApanAra bAI pAse nitya bhajana karanAra muninI niMdA ane pitAnA guNanI slAghA karI cAlyA gayA. pachI bIjA muni te ja gRhasthane tyAM bhikSArthe AvyA. temane te bAIe pUchayuM ke "upAzrayamAM bIjA muni AvyA che?" temaNe kahyuM ke, "hA, eka mahAna tapasvI ane guNavAna muni padhAryA che. temanA guNa AgaLa mArAmAM te leza mAtra paNa guNa nathI." ItyAdi temanA guNanI prazaMsA ane AtmaniMdA karI tethI te bAI zaMkAzIla thaI. keI vakhate kevaLajJAnIne joba maLatAM te bAIe prazna karyo ke, "te be munimAMthI kayA munine AtmA ucca dazAmAM vate che?" kevaLajJAnIe uttara Apyo ke, "nitya bhajana karanAra munine AtmA ucca dazAne prApta thaelo che, tethI alpa samayamAM mokSasukha meLavaze.' A udAharaNane vivekI puruSe vicAra karI guNa ke guNa upara matsara dhAraNa karI AtmAne malina kare nahIM. graMthakartA A bIjA guNane upasaMhAra karatAM ziSTAcAranI prazaMsA karavAne upadezadvArA Agraha kare che. mato vijJAnena ziSTA-vArakazaMkAvana mAgama vizuddhadharmojvalakIrtilAmA'-bhilASiNAtrocittavRttiyuktyA // 9 // zabdArtha -uparokta hetuthI zuddha dharma ane nirmaLa kIrtinI abhilASA rAkhanAra vivekI puSe ucita vartanApUrvaka ziSTAcAranI prazaMsA karavAmAM Asakta thavuM. A pramANe zrAvakana pAMtrIza guNa paikI bIjA guNanuM varNana karyuM. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , kare tRtIya guNa varNana have samAna kuLa tathA zIlavALA paNa anya gotrI sAthe vivAha karavArUpa trIjA guNanuM vivaraNa kare che. "zInara sAddha kRtoddAphoDanotrajaiH - pitA ane pitAmaha (dAdA) vigere pUrvapuruSanA vaMzane kuLa kahe che. ane madirA, mAMsa, rAtribhejana ane anaMtakAyAdikanA upayogane tyAga karavArUpa AcAra, athavA te samAna deva, guru ane kriyAkalApa (dharmAnuSThAna)nA AsevanarUpa AcArane zIla kahe che. tevuM kuLa tathA zIla jemanuM eka sarakhuM heya teo samAna kuLa zILavALA kahevAya che. kuLa ane zILanA kahevAvaDe upalakSaNathI saMpatti, veSa ane bhASAdikanuM paNa grahaNa karavuM. te ja ahIM darzAve che. je saMpati vigeremAM viSamatA hoya te kanyA pitAnA pitAne mahAna vaibhavathI alpa vaibhavavALA pitAnA svAmInI avagANanA kare che, ane potAnA pitAnA pracura vaibhavane AdhIna thaI ahaMkArane prApta ele vara paNa kanyAnA pitAnI nirdhanatAne lIdhe pitRpakSanA dubaLa TekAvALI kanyAnI avagaNanA kare che. amuka puruSathI cAlI AvelI vaMzaparaMparA te gAtra, ane temAM utpanna thaelA te getrI kahevAya che. temanAthI je anya travALA hoya temanI sAthe vivAha kare egya che. ahIM nIti A pramANe che bAra varSanI kanyA ane seLa varSane puruSa te banne vivAha yogya gaNAya che. tevA vivAhapUrvaka karela saMtati utpanna karavA ane pAlana karavArUpa vyavahAra cAra prakAranA vargone kulIna banAve che. agni ane devAdikanI sAkSI pUrvaka pANigrahaNa karavuM te vivAha kahevAya che, ane te vivAha lekane viSe ATha prakArane kahe che. temAM 1 kanyAne zaNagArIne ApavI tene brA vivAha, 2 vaibhava ApIne kanyA ApavI tene prAjApatya vivAha, 3 be gAyanA dAnapUrvaka kanyA ApavI tene A vivAha ane 4 jyAM yajJane arthe tijane kanyAdAnanoja Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa dakSiNA ApavI tene daiva vivAha kahe che. e cAre vivAha dhama vivAha kahevAya che. ane mAtApitA athavA baMdhuvargane pramANa nahIM hovAthI paraspara atyaMta rAgathI eka bIjAnI sAthe joDAI javuM tene gAMdharva vivAha, mUlya laIne kanyA ApavI tene Asura vivAha 7 baLAtkArathI kanyAnuM grahaNa karavuM tene rAkSasa vivAha, ane 8 sUtelI athavA pramAdavaza thaelI kanyAnuM grahaNa karatuM tene paizAca vivAha kahe che. A cAre adharma vivAha kahevAya che. je vara ane kanyAne paraspara prema hoya te te adhama vivAha paNa dharma vivAha thAya che. pavitra patnI vigerenI prAptinA phaLavALe vivAha kahevAya che. je kAraNathI kahyuM che ke - "jyAM satIpuramacaMgAtAM, taravASadhiwAM vAti nA pratikAra phIrojA ziripAgaputra, jovA thoDA thAvAe zA" zabdArtha -kRSNamahArAje samudranI putrI lakSamIne ane zaMkare himAlayanI putrI pArvatIne prApta karI jema adhika pratiSThA meLavI hatI, tema satI ane uttama kuLamAM utpanna thayelI kanyAne meLavI kayo puruSe adhika pratiSThA nathI pAmate? jenI jihuvA rasavALI che, bhAryA,satI ane rUpALI che, ane lakSamI tyAgavALI che, te puraSanuM jIvitavya saphaLa che. A lokamAM hamezAM kalezAdikanA kAraNane lIdhe apayaza tathA duHkhanI prApti ane duSTa vicArethI utpanna thayela kamane baMdha prApta thavAthI parakamAM durgatinuM kAraNa thAya che. tethI apavitra patnIne saMcuMga che te ja naraka che. je kAraNathI kahyuM che ke "gl/navAsa sevA, mora kuNI mA. . kanyAbahutvaM ca daridratA ca, SaD jIvaloke naskA bhavanti // 2 // " .. zabdArtha -kugrAmamAM vAsa, kunareMdranI sevA, kujana, koSayukata mukhavALI bhAryA, ghaNI kanyAo ane daridratA e cha mRtyulokamAM naraka kahevAya che. vara ke kanyAnI pavitratAnuM sUma jJAna te vara ane kanyAnA guNa tathA lakSaNAdikane jevAthI thAya che. temAM prathama kuLa, AcAra, anAthapaNuM, vilA, dravya, zarIra ane umara e sAta guNo varanI aMdara jevA gya che. te uparAMta kanyA bhAgyavatI hovI joIe. varanAM lakSaNe A pramANe che Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pi0 zrAddhaguNavivaraNa - chAtI, mukha ane kapALa e traNa vizALa hoya, ane nAbhI, satva ane ravara e traNa gaMbhIra hoya te te zreSTha che. kaMTha, pITha, puruSacihna ane jaMghAyugala e cAra je puruSanA laghu hoya te niraMtara pUjanika thAya che. aMgulI sahita aMgulI parva, keza, nakha, dAMta ane tvacA e pAMca jenAM sUkSma hoya te manuSya sukha bhogave che. be stana ane be netrane madhyabhAga, be bhujAo, nAsikA ane jaDabu e pAMca jenAM dIrgha hoya te puruSa kSArtha ane puruSottama gaNAya che. nAsikA, kaMTha, nakha, kakSA, hRdaya ane mukha e che jenAM UMcA hoya te hamezAM udaya pAme che. netranA khUNA, jihuvA, tALavuM, nakha, oSTa ane hAtha tathA paganAM taLI e sAta jenA rakta hoya te te siddhine mATe thAya che. gatithI va, varNathI neha, nehathI svara, svarathI kAMti ane aMtithI satva ema uttarottara eka bIjAthI zreSTha che. uparokta batrIza lakSaNamAMthI satva sarvottama che. satvaguNI puruSa punyazALI ane dAnI hoya che, rajoguNI puruSa viSayAsakta ane bhrAMti yukta hoya che, ane tamoguNa puruSa pApI ane lobhI hoya che. A traNamAMthI satvaguNI uttama che. bhUkha,nidhana dUra rahenAra, zUravIra, mokSakA mI, anAtha ane zIhIna puruSane kanyA ApavI nahIM. ati Azcaryajanaka dhanavALA, ALasu ke zItAdika dezavALA, - apaMga ane regI puruSone paNa kanyA ApavI hIM. badhira, napuMsaka, mugA, laMgaDA aMdha, zUnya hRdayavALA ane ekadama prahAra karanAra puruSane paNa kanyA ApavI nahIM. adhama kuLa ane adhama jAtivALA, mAtApitAnA viyegavALa ane patnI tathA putra yukta puruSane paNa kanyA ApavI nahIM. ghaNA vera ane apavAdavALA, hamezAM pedA kare teTaluM khAi jana 2 ane pramAdathI haNAelA manavALA puruSane paNa kanyA ApavI nahIM. eka travALA, jugAra ane corI vigerenA vyasanathI AtmAne nAza karanAra ane paradezIne paNa paMDita puruSe kanyA ApavI. nahIM. upara jaNAvyA pramANe varanA guNa deSa jANavA. have kanyAnAM guNadoSanuM varNana A pramANe che - "pInoruH pInagaNDA laghusamadazanA padmanetrAntaraktA, bimboSTI tuGganAsA gajapatigamanA dakSiNAvartanAbhiH / ......snigdhAnI vRttavaktrA pRthumRdujaghanA susvarA cArukezI, bhartA tasyA kSitIzo bhavati ca subhagA putramAtA ca nArI // 3 // " rAbdArtha puchajaMghA, bharAvadAra gAla, laghu ane sarakhA dAMta, lAla Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa khUNAvALA kamala samAna netra, biMbaphaLa samAna ocha, unnata nAsikA, gajenI peThe gati, dakSiNAvarta nAbhi, rinagdha zarIra, vRttAkAra mukha, vizALa ane kamaLa jaghana (keDanI nIceno bhAga), madhura svara ane suMdara kezavALI kanyAne havAmI rAjA thAya che, ane saubhAgyanI evI te strI putravatI thAya che. 3. A pramANe kanyAnA lakSaNa jANavAM. have kulakSaNenuM varNana kare che." zuSkAGgI kUpagaNDA praviraladazanA zyAmatAlloSThajihvA, piGgAkSI vakranAsA kharapuruSaravA vAmanA cAtidIrghA / zyAmAgI sannatabhUH kucayugaviSamA romajaGghAtikezI, sA nArI varjanIyA dhanasutarahitA SoDazA'lakSaNADhyA / / 4 / / zabdArtha -je strInuM aMga zuSka hoya, kaMpanI mAphaka UMDA laya, chUTA chUTA dAMta heya, tALavuM, ejha ane jihvA zyAma haya, netra pILAM che.", vAMkI nAsikAvALI temaja karkaza avAjavALI hoya, ThIMganI hoya, je ati uMcI hoya, zarIra kALuM hoya, bhrakuTI namelI heya, ratananuM yugala viSama DAya remayukta jaMghA heya ane ghaNA keza heya, tevI seLa kulakSaNavALI sI dhana ane putra rahita hoya che, tethI te tyAga karavA yogya che. 4. A AgonAM seLa kulakSaNa samajavAM. je kanyA baMdhu(svajana,) sArAM lakSaNa, lAvaNya, uttama kuLa ane jAti vigerethI bhUSita, rUpavatI ane zarIranA saMpUrNa avayavavALI hoya tevI kanyAnI sAthe lagna karavuM joIe. AThamA varSathI laine jyAM sudhI agiyAramuM varSa saMpUrNa thAya tyAM sudhI lokamAM kumArikA gaNAya che. tyArabAda te nyAyapUrvaka vivAhane gya thAya che. ItyAdi parIkSApUrvaka samAna AcAra ane kuLathI zejita evA vara kanyAne vega thaye chate dharma, zebhA, kIti ane A loka saMbaMdhI sukha vigerenI prApti thAya che; nahi te parasparanI asamAnatAne laIne subhadrAnI peThe kalaha kalaMkAdi utpanna tha ya che. tenuM ja daSTAMta graMthakAra pratipAdana kare che - vasaMtapuramAM jitazatru nAme rAjA hato. ane te ja nagaramAM samyaka prakAre jIvAjIvAdika navatatvane jANa ane zaMkA, AkAMkSA vicikitsA, mithyAdaSTinI prazaMsA tathA mithyASTino paricaya karavArUpa pAMca aticAra rahita evA samyakatvarUpa bhUSaNathI bhUSita thaelo jinadatta nAme zreNI rahete hate. te zrAvaka hatA. tene anuro subha nAmegI utpanna thaI. te rU5 lAvaNya ane . Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AguNavivaraNa saubhagyarUpI 'amRtanA jANe samudra ja DhAya nahIM tevI uttama suzrAvikA hatI. tene vavA mATe aneka vAnu Agamana thatu hatu paraM'tu jinadattazreSThI zrAvaka sidAya zrIane te kanyA ApavA icchatA na hatA. kahyuM che keH-- para vivekInA dharmavazo'bhivRdvayai, samaM kulAcAramihAvalokyA / varAya zuddhAya sutA pradeyA, neyA tathA'nyApi sukhodayAya // 5 // " zabdA --vivekI puruSe dhama ane kIrti nA phelAvA mATe A leAkamAM samAna kuLa ane AcAranuM avalAkana karI pavitra varane peAtAnI putrI ApavI joie; ane tevI ja rIte sukhanI vRddhi mATe [ putrArthe ] khIjI kanyA lAvavI joIe. eka vakhate ca'pA nagarIthIM bauddha dharmanI zraddhAvALA budhdhadAsa nAme vepAra athe vasatapuramAM AvyeA. tyAM subhadrAne joi tenA rUpathI mAhita thaelA kapaTavRtti zrAvaka thai hamezAM evI rIte dhamanuM zravaNu karavA lAgyuMA ke jethI anukrame tattvAnA jANa thai te bhAvazrAvaka thayeA. tenA adhyavasAyane samajI jinadatta zreSThIe pAtAnI putrI tene ApI, ane pANigrahaNa mahotsava karyo. keTalAeka kALa vyatIta thayA pachI te mudhdhadAsa vyavahArI subhadrAne laI ca'pA nagarImAM AvyeA. tyAM paNa subhadrA jainadhama pALavA lAgI. subhadrAnI sAsu ane naNaMda moddhanI bhakata hatI, tethI hamezAM subhadrAnI niMdA karatI. AthI khuddhadAse pRthak vara karyuM. tyAM sAdhu sAdhvIe bhikSAthe AvatA hatA te joI tenI sAsu piMgarane tenA para dveSa thai AvyeA, tethI te kahepa lAgI ke-- subhadrA sAdhumAM AAsakana che. paraMtu A vAta tenA svAmIne vizvAsa karavA lAyaka lAgI nahIM. eka vakhate bala, rUpa ane guNayukata ane jANe mUrtimAna cAritra ja hAya nahIM evAM kAI jinakalpI sAdhu tene ghera AhAra levAne arthe AvyA. te vakhate pavanathI prerAeluM taraNuM koi prakAre te sAdhunA netramAM praveza karI gayuM. te munizrI peAtAnA zarIranA upacAra karavAmAM vimukha hAvAthI temaNe te taraNAne netramAMthI dUra karyuM nahI. pazu AhAra ApatI vakhate subhadrAe A munizrInuM netra vinAza na pAme ema dhArI tene catuthI te munimahAzayanAM netramAMthI jihUvAe karI te taraNu' UpADI lIdhu. te avasare subhadrAnA lalATanuM tilaka munizrInA lalATamAM saMkramaNa thayuM, te subhadrAnI jANamAM Avyu nahIM. jyAre munizrI tyAMthI cAlI nIkalyA tyAre tenI sAsu masukhe tenA patine batAvyu ke-jo ! thArI zrInuM tilaka muninA lalATamAM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 53 saMkramaNa thayuM che. te joI buddhadAsa vicAra karavA lAgyo ke-A parama zrAvi. kAnI AvI viparIta vAta kema saMbhave? athavA viSayo balavAna che, ema vicArI te subhadrA tarapha maMda nehava La thaye. subhadrAe A vRttAMta keI paNa prakAre jANI lIdhe. pachI subhadrA te asatya apavAda dUra karavAne rAtrimAM zAsanadevInA sAnidhya mATe kAyotsarga karI UbhI rahI. tenA zIlanI jANakAra zAsanadevI paNa subhadrA pAse AvI ane kahyuM ke, "he bhadre ! huM hAruM zuM priya karuM ?" A vacana saMbhaLI subhadrA bolI ke he devi ! mArA apavAdane dUra karI tame jaina zAsananI prabhAvanA kare. devIe javAba Apyo ke-huM prabhAte caMpAnagarInA daravAjA baMdha karI nagarInA loko jyAre AkuLavyAkuLa thaze tyAre AkAzamAM rahIne A pramANe bAlIza ke, "je strI mana, vacana ane kAyAthI nirmaLa zILavALI hoya te cALaNImAM jaLa sthApI, te jaLathI daravAjAnAM kamADane traNa vAra chAMTe eTale kamADo ughaDI jaze. ane jyAre nagaranI bIjI strIothI calaNamAM jaLa na rahe tyAre temanI samakSa tuM tema karI batAvaje, eTale tAre apavAda dUra thaze ane kIrti phelAze." pachI subhadrAe devInA Adeza pramANe nagarInA traNa dvAra ughADI ceAthuM dvAra koIpaNa anya satI haze te ughADaze, ema dhArI tyAMthI pAchI pharI. Ama thavAthI caMpAnagarImAM jainazAsananI prabhAvanA thaI ane subhadrAne zvasuravarga, rAjA ane saMpUrNa nagara pratibaMdha pAmyuM. AvA prakAranI keTalIeka uttama strIo hoya che, tethI parIkSApUrvaka tevI uttama kanyAo sAthe lagna karavAmAM prayatna karavo joIe. tema karavAthI vadhunA rakSaNano upAya karanAra puruSane sujAta ane atijAta jevI sutasaMtati rUpa uttama phaLa prApta thAya che. ane te saMtatithI gRhastha pitAnA jaNathI mukta thAya che, temane sarva kAryamAM sahAya maLe che, haMmezAM manane svasthatA ane vizrAMti maLe che, saMpUrNa Arthika vepAramAM vizvAsa prApta thAya che, vakhata Ave gharabharanuM AropaNa karavAthI IrachA mujaba pitAnI punya kAryamAM pravRtti thAya che ane cittane viSe ciMtavelA mane ratho pUrNa karavA vigerethI mahimA ane unnati thAya che. zrI udayanamaMtrIne vAgabhaTTa ane Amadeva vigerethI jema A lekhanuM phaLa thayuM hatuM, tema saMtati paralokanA udaya mATe paNa thAya che. madhumatI (mahuvA)nA rahIza bhAvaDa zreSThInA putra jAvaDa zreSThIe kalyANanI vRddhi karI hatI. tevA prakAranA petAnA uttama pitAnA kalyANanI vRddhi karavAthI paralokamAM paNa udaya thAya che. kahyuM che ke-bhAvaDazeTha koI parvane viSe Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. zrAddhaguNavivaraNa siddhAcala upara gayuM hatuM. tyAM snAtra karavA yogya jinapratimAnA abhAvane lIdhe nAtrAdika thayuM nahIM tethI te azrayukta thaze. tene azruyuta joI eka vakhata tenA putra jAvaDe tenuM kAraNa pUchayuM eTale bhAvaDazeThe azupAta thavAnuM sAcuM kAraNa karyuM. te sAMbhaLI jAvaDazeThe pratijJA karI ke "mAre A parvata upara pASANumaya eka jinapratimA sthApana karavI." pachI jAvaDazeThe kAzmIradezanA navakulla pattanamAM jaInava lAkha sonAmaherathI zrI RSabhadeva, puMDarIka ane cakezvarI e traNa mUttio lAvI, daza lAkha senAmaherane kharaca karI vikrama saMvat 108 mAM zatruMjaya upara pASANamaya traNa bibAnuM sthApana karyuM, nIca ane kulAMgAra(kuLane viSe aMgArA samAna)rUpa saMtatithI keNikAdika putre thI zreNika vigerene jema baneluM che. tema A lokamAM duHkha ane paralokamAM durgati vigerenI ja prApti thAya che. kahyuM che ke - " zriyAmbhodhi vidhi vAcA, devyA vyAlokya vizrutam / duSputraduHkhAnmArkendU tApamaGkaM ca muzcataH // 6 // athavAkAmaM zyAmavapustathA malinayatyAvAsavastrAdikam, lokaM rodayate bhanakti janatAgoSThI kSaNenApi yaH / mArge'pyaGgulilagna eva janakasyAbhyeti na zreyase, hA ! svAhApriya ! ghUmamaGgajamamuM bhUtvA na kiM vIDitaH // 7 // " zabdArtha-laphamI devIthI samudrane ane sarasvatIthI brahmAne prasiddha thayelA joI. sUrya ane caMdra potAnA dura putranA duHkhathI anukrame tApa ane kalaMkane choDatA nathI. athavA he agni ! dhUmarUpI putra ke je kALA zarIrano che, AvAsa ane vastra vigerene malina kare che, lekene rUdana karAve che, kSaNavAramAM janasamUhanI gaNIne nAza kare che, ane mArgamAM paNa pitAno) AMgaLIe vaLagelo chatAM pitAnA kalyANane mATe thato nathI, tevA putrane pAmI tane kema lajajA AvatI nathI? 7. lekamAM putrane vRkSonI upamA ApelI che. kahyuM che ke - " sahakAraM hi sujAtaM, kuSmANDaM bIjapuramatijAtam / vaTataruphalaM kujAtaM, bhavati kulAGgAramikSuphala // 8 // " zadArtha-sujAta-majJa putra AmravRkSa samAna che, atijAta-uttama putra keLA tathA bIjorA samAna che, kujAta putra vaDanA phaLa samAna che ane kuLa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa paMpa mAM aMgArArUpa putra zelaDInA phaLa samAna che. zrImad jinAgama paNa e ja pramANe kahe che. putra cAra prakAranA kahelA che, te A pramANe che. atijAta-pitAthI caDhIyAtA, samAna jAta-pitAnA sarakhA, nIca-pitAthI utaratA ane kuLavaMgAra pitAnA kuLane nAza karanAra, bhAvArtha-"sulAta--A ThekANe zAstrakAre cAra prakAranA putronI khullI rIte samaja paDe tene mATe cAra jAtanAM vRkSonI sAthe sarakhAmaNI karI che. temAM prathama sujAta-manojJa putrane AmravRkSa sAthe sarakha vyA che. jema AMbAnI goTalI va vavAthI je jAtanI te goTalI hoya te ja jAtanuM AmraphaLa thAya che, paNa vizeSa sAruM ke tenAthI utaratuM thatuM nathI; tevI rIte mane jJa athavA te pitA tulya putra pitAne pagale cAle, pitAnI karelI maryAdAne TakAvI rAkhe eTale ke pitAnA dhArmika ke sAMsArika kArya pUnAdhika ke nahIM tevA putrAne sujAta athavA to samajAta putra kahevAmAM Ave che. gatigAraH -pitAthI caDhIyAtA putrane keLA ane bIjorAnA phaLa sAthe sarakhAvyA che. jema keLAnI velaDI ane bIjerAnuM vRkSa pramANamAM nAnuM hoya che chatAM tenAthI utpanna thayeluM keLuM tathA bIjorArUpa phaLa moTuM hoya che. temaja pitAnI sAmAnya sthiti hovA chatAM je putra vepAramAM puSkaLa dravya meLavI, aneka ' satkRtyo karI pitAthI Adhaka thaI AkhA kuTuMbane sAmAnya sthitimAMthI ucca sthitimAM lAve che te putra atijAta gaNAya che. jJAd -nIca athavA te pitAthI utaratA putrane vaDanA vRkSanA phaLa sAthe sarakhAvyo che. jema vaDanuM jhADa ghaNuM mahatuM, chAyAyukata ane tApAdika kaSTane sahana karI zramita thayelA pAMcajanene AnaMda ApanAruM thAya che, paNa tenuM phaLa atizaya laghu, asvAdiSTa tuccha ane upakAra rahita hoya che tema je putra satkRtya ane paropakArAdivaDe meLavelI pitAnI vizALa kauttine ayogya vartaNuMka calAvI dravyane durupayoga karI, satkRtya ane paropakArAdi zubha kAryothI vimukha thaI pite malina kare che te kutaputra kahevAya che. pjhAlA . AthI paNa adhama kulAMgAra putrane zelaDInA phaLanI upamA ApI che. jayAM sudhI zelaDIne phaLa AvyuM hotuM nathI tyAM sudhI te AbAda rahe che ane sa rIte upayogI thaI paDe che, paNa jayAre tene Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa phaLa Ave che tyAre te taddana nAza pAme che. tenI peThe kuLamAM kalaMka lagADe tevA kAryo karanAra kuputra utpanna thavAthI AkhA kuLano nAza thAya che. leko pitAnA kuLanI vRddhine mATe putranI IrachA kare che, temaja tene mATe aneka prayatna kare che ane jyAre kamanasIbe A cethA prakArano (kuLane nAza karanAra) putra utpanna thAya che tyAre kharekhara pitAnI putraprAptinI icchA ane prayatnAdinI niMdA karI che te karelI mUrkhAIne pazcAttApa kare che, ane ciMtave che ke "AnA karatA je meM dharmAdi zubha kAryanI IcchA karI hatI te AvA adhamAdhama putrathI hAra kuLane kSaya thaI huM A sthitie pahoMcata nahIM' A uparathI "putrathI ja kalyANa che" ema mAnavuM ane tene mATe prayAsa karavo e dharmAbhilASIone keI paNa rIte ucita nathI. graMthakAra prasaMgopAta saMtatinuM varNana karI have strInA prastuta viSaya upara Ave che. * jenI manavRtti lezamAtra paNa khaMDita thaI nathI tevI strI sarvamAM pradhAna evuM ucitapaNuM, vinaya ane vivekane AgaLa karI saMpUrNa vyavahAra karavA-karAvavAthI, patine anukULa AcaraNa karavAthI ane patinI AjJAnusAra samagra kAryonI aMdara pate pravRtti karavAthI zreNika rAjAne celaNa ane udAyana ra jAne prabhAvatI rANInI peThe niraMtara harSa tathA sukhano ullAsa karanArI thAya che. vaLI ghara saMbadhI saghaLA prasaMgamAM nAnA prakAranAM gharanAM kAryo karavA vigerenI strIne AvaData heya. kahyuM che ke " gRhacintAbharaharaNaM, mativitaraNamakhilapAtrasatkaraNam / kiM kiM na phalati gRhiNAM, gRhiNI gRhakalpavallIva // 9 // " zabdArtha - gharanI ciMtAnA samUhane dUra karanArI, sArI buddhi ApanArI ane samagra pAtrone satkAra karanArI strI jANe gharanI ka95la nA ja hoya nahi tema te gRhasthane zuM phaLa nathI ApatI ? ( arthAt sarva phaLa Ape che. ] 9 bhAvArtha-A jagatamAM prANIone aneka prakAranI ciMtA hoya che ane te ciMtA citAnI peThe prANI mAtrane hamezAM bALyA kare che. temAM gRhAthane prAye karI ghara saMbaMdhI ane vyApAra saMbaMdhI ema be prakAranI ciMtA hoya che. ApaNA dezamAM puruSonuM kAma vyavasAya athavA nokarI AdikathI dravya prApta karI te dravyathI petAnA kuTuMba ane zarIranuM piSaNa karavAnuM hoya che. jemane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNuM 57 jI nathI detI athavA strI vivekazUnya hoya che temane A banne kAryo jAte ja karavAM paDe che, tethI dravya upArjana karavA uparAMta puruSane be citae hevAne lIdhe sukha prApta thatuM nathI, ane puruSa ciMtAgrasta rahevAne lIdhe navIna zedha, apUrva zAstrAbhyAsa ane apUrva kaLA-kauzalya vigerethI pitAno joIe tevo utkarSa karI zakato nathI. paraMtu je strI keLavAelI ane vivekavALI hoya te "gharasaMbaMdhI vyavasthA karavI e mArI pharaja che ema dhArI te je te upADI laI patine te ciMtAmAMthI dUra kare che. jema pazcimAtya prajAmAM strIo vivekazIla ane keLavAelI hovAne lIdhe temanA patie gharasaMbaMdhI ciMtAmAMthI mukta thayelA che tethI te lokoe navI navI che, zAsAbhyAsa ane kaLAkozalyamAM AgaLa vadhI potAno utkarSa karyo che ane hamezA kare jAya che. tevI ja rIte zAstrakAranA "ninAmAhA A vAkayane anusAre prathama A dezamAM paNa strIone keLavaNI ApavAmAM AvatI hatI ema siddha thAya che. gRhasthane utkarSa to keLavAelI ane suzIla strIone AzrayIne rahelA che, mATe dareka prakAre strIone amuka dhArmika ane vyavahArika zikSaNa te pharajIAta tarIke ApavuM ja joIe ane te ja te yathocita sAMsArika ane dhArmika kAryamAM pravartI pitAnA ane patinA saMsArane sukhamaya banAvI pitAnuM "gRhiNI' evuM nAma sArthaka kare che. strI patine uttama mati ApanArI hovI joIe, arthAta pitAno svAmI vyApAramAM athavA rAjakArya saMbaMdhI guMcavaNamAM AvI paDayA hoya te tene zIlavatI ane anupamAdevI peThe sArI mati ApI madada karavI joIe. kadAcita potAne svAmI kuLa-maryAdAnuM ullaMghana karI avaLe raste cAlatA hoya te paNa tenA vinayAdikanuM ullaMghana karyA sivAya sArI zikhAmaNa ApI A leka ane paralokanA ati tIvra dukhavipAkone saMbhaLAvI madanarekhA tathA lIlAvatInI peThe dareka prakAre tenI mati sudhArI aihika ane pAralaukika sukhane bhAgI bane tema prayatnazIla thavuM joIe. gRhasthane AvA prakAranI strIne ja saMgraha kara ucita che, puruSa hamezAM vyavasAyAdi kAryamAM vyavahevAne lIdhe potAnA jAtibaMdhu, dharma baMdhu athavA muni mahAzaya potAne ghera padhAryA hoya te paNa temanuM Atithya yathecita karI zakato nathI. paNa je strI, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI jANa hoya to potAnA AMgaNe kalpavRkSa samAna satpAtra prApta thatAM egya AgatAsvAgatA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrAddhaguNavivaraNuM karI A lokamAM pitAnA patinA kuLamAM yaza ane kIttine vadhAre kare che ane paralokamAM pote akhaMDita puNyanI bhAgIdAra thaI patine paNa puNyane bhAgI banAve che. A kArya khAsa karIne strInuM che, ane te viduSI strI sArI rIte karatI hovAthI patine AvI ciMtAmAMthI dUra rAkhe che. AvI rIte gRhasthane kalpalatAnI peThe strI zuM zuM saMpAdana nathI karatI? arthAta jema kalpalatA manavAMchita ApI sukhI kare che tema guNavatI strI paNa pitAnA svAmIne anukULa vartana karI A lokamAM ja svarga ane mokSanA sukhane ApanArI thAya che. vaLI kahyuM che ke - "rakSA tuSTA karAtApA, sivitAsgvartinI 3IvityA thayA, rAkSmIvi sA vApare ! " zabdArtha -zANI, saMteSa pAmelI,priya belanArI, patinA cittane anusaranArI ane pitAnA ] kuLane ucita kharaca karanArI strI jANe bIjI lakSamI hoya nahIM? [tema gharane zobhAve che.] 10 | bhAvArtha-bI viduSI ja hevI joIe ane tevI hoya toja dareka kAryamAM viveka purasara vartana karanArI strI patinA vaibhavamAM saMtoSa mAnanArI heI zake che. game teTalI aizvaryatA, divya saMpatti ane mAna pratiSThA hoya to paNa jyAM sudhI saMteSa prApta thayo nathI tyAMsudhI aizvaryatA vigere duHkhadAyI thAya che, kAraNake ezvaryAdinI prApti te pUrva puNyane anusarIne rahelI che mATe puNyAnusAra prApta thaelA aizvaryAdikathI asateSa mAnI vadhAre IcchA karavI ucita nathI; kemake tema karavAthI kaMI prApta thatuM nathI, ane UlaTuM asaMteSane laIne evI IcchA rAkhanAra hamezAM duHkhI ja rahe che. keTalIka strIo pitAnA svAmI taraphathI maLelAM vastrAbhUSaNathI saMteSa nahIM mAnatAM bIjA dhanADhayanI strIonAM ati uttama vastrAbhUSaNa joI tevAM meLavavA potAnA patine herAna karyA kare che. AthI sateSa sivAyanI strI sAthe ne gRhasaMsAra sukhamaya thato nathI, paNa jenI strI saMteSI hoya tene A duniyA ja svargarUpa thAya che. - je strI sAkSara hoya che te game tevA prasaMge paNa kaThora marmabhedaka ane bibhatra zabda vigereno uccAra kadi paNa karatI nathI ane avasare paNa madanasaMdarInI peThe madhura, parimita ane samAcita belanArI hoya che. madhura AlApa paNa eka jAtanuM vazIkaraNa che ane te jenI pAse hoya tene A jagata lIlA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa mAtrathI vaza thAya che. priyabhASIpaNAthI A lekamAM Adara, yazavAda, dharma cogyatA ane paralokamAM sukhasaMpattinI prApti thAya che, mATe mahAna bhAgyodaya prApta thayelA manuSyabhavane sArthaka karavA dareka strIe priyabhASIpaNuM meLavavA satata prayAsa karavuM joIe. patinA cittane anusarIne vattanArI strI maNi, maMtra, auSadhi ane kAmaNaTumaNa vinA paNa potAnA patine vaza karI le che, mATe je strIne pitAnA patine vaza karavAnI IcchA hoya teNe rUkhamaNa ane draupadInI peThe tenA abhiprAyane anusarIne vartana karavuM ke jethI pati saheje vaza thaze. A guNa paNa dareka strIene anukaraNa karavA yogya che je strImAM A guNa hoya che te strI patine mAnanIya havAthI haMmezAM sukhI thAya che. pitAnA kuLane ucita hoya teTalo ja kharaca karanArI strI hoya te te kuTuMbamAM priya thaI paDe che, ane vizvAsapAtra thAya che. je pati pAse jaIe teTalA paisAnI jogavAIna hoya, ane strI vizeSa kharacAlu hoya te te ghara jaladI durdazAne prApta thAya che, mATe strIoe potAnA patinI saMpattine anusAra kharaca kare, ke jethA divase AnaMdathI nirgamana thAya. AvI strI kuTuMbanuM ghaNuM mAna meLavavA bhAgyazALI thAya che. uparokta sarva guNopeta je strI hoya tene hakamI tulya gaNavAmAM Ave che, ane tevI ja strIo ubhaya kuLane prakAzamAM lAve che, mATe gRhasthoe uparanA be zlokamAM jaNAvelA guNayukta je strI hoya tevI strIne saMgraha kara ucita che. sasarAnA kahevAthI dIpakane karanArI vahunI peThe gharakArya karavAmAM udAsInatA dhAraNa karanArI strI na hovI joIe, paraMtu jema tejapAla maMtrInI bhAryA anupamAdevI gharakAryamAM kuzaLa hatI tevI strI hevI joIe. ane kalaha karanArI bhAryAthI te kharekhara gharane nAza ja thAya che. te viSe dRSTAMta A pramANe che- kaI gAmamAM ziva nAme brAhmaNa raheluM hatuM. tene kajIyAkheAra ane sarva dharmathI bahAra karelI sAvatrI nAme bhAryA hatI. tenA ghara AgaLa eka vaDanuM jhADa hatuM temAM eka vyaMtara rahetuM hatuM. sAvavI vaDanA mULamAM kacare, pizAba vigere nAMkhatI hatI tethI udvega pAmele te vyaMtara palAyana karI keIeka gAmanA upavana. mAM jaI rahyo. sAvitrI ane zivane paraspara A pramANe kalaha thatuM hatuM. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zAhaguNavivaraNa " AH kiM sundari ! sundara na kuruSe ki no karoSi svayam, vig tvAM krodhamukhImalIkamukharastvatto'pi ka: kopanaH / gaw Gre sikasi ripa6 givsvatIya pitA, dampatyoriti nityadantakalahaklezAnayoH kiM sukham 1 // 11 // " zabdArtha-ziva ara suMdariya suMdara kema karatI nathI ?' sAvatrItuM pote ja kema suMdara karate nathI?" ziva-krodhamukhI tane dhikkAra che. " sAvavI "asatya bolavAmAM vAcAla hArAthI bIje kaNa krodhI che?" zivaare pApaNI ! tuM dareka vAkayamAM sAruM bele che?' sAvatrI-hAro bApa pApI A pramANe niraMtara daMtakalaha ane kalezathI duHkhI thayelAM daMpatine sukha kayAMthI hoya??" pachI te ziva brAhmaNa gharane tyAga karI nAke ane je upavanamAM te vyaMtara rahyAM che te upavanamAM gaye. vyaMtare tene lAge ke he ziva! tuM mane oLakhe che?" zive kahyuM "nA." tare kahyuM "huM hArI strInA bhayathI A upavanamAM Avyo chuM. tyAre nirvAha ahiM kevI rIte thaze?' zive kahyuM "tamArI kapAthI hAre nirvAha thaI jaze. pachI vyaMtara zivane jaNAvI koI zeThanA putrane vaLage. zeThe maMtra jANanArane bolAvyA paNa teo koI paNa guNa karI zakyA nahIM. pachI ziva bhUtane kADhe che ema jANI zivane belAge. zivanA maMtrelA jaLathI phAyade thavAthI zeThe tene pAMcase senA mahora ApI. AthI tenI lekamAM prasiddhi thaI. jyAM jyAM vyaMtara vaLage che tyAM tyAM jaI ziva te vyaMtarane nasADe che. pachI eka vakhata vyaMtare zivane kahyuM ke "have pachI tyAre mane kADhavAne upAya kare nahIM. je tu tema karIza te paNa huM tyAMthI nIkaLIza nahIM, tethI tyAre apayaza thaze." paraMtu dhanamAM Asakata thayela te brAhmaNa upacAra karate viramyo nahIM. eka vakhate te vyaMtara keI dhanavAna puruSanA putrane vaLage. ziva tyAM jaI maMtra jApa karavA lAgyA. vyaMtare suSTi ugAmI kahyuM ke "huM tane mArI nAkhIza" tyAre bhayabhIta thayela brAhmaNa belyo ke "he vyaMtara! huM tene kaMIka jaNAvavA mATe ahiM Ave chuM. vyaMtare kahyuM ke "te zuM che?" zive kahyuM ke mahArI strI sAvatrI ahiM AvI che. e vArtA zravaNa karIne ja vyaMtara palAyana karI zake ane te brAhmaNane dravya tathA yazanI prApti thaI. kahyuM che Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 zrAddhaguNavivaraNa " rinyA divyAMga, te nitA janA sAtrAgateti zrutvaiva, tyaktvA pAtraM gato'maraH // 12 // " zabdAya -kajIyAkhora strIthI A lekamAM kyA kayA puruSa udvegane nathI pAmyA? (athata sarve pAmyA che) "te ahiM AvI che" eTaluM sAMbhaLIne aMtara devatA pAtrane tyAga karI nAzI gaye. je 12 e vaLI kulInatA, AcAranI vizuddhi, uttama kuLAcAra ane deva, atithi tathA bAMdhavane sAkAra karavAmAM nirdoSapaNuM vigere uttama kuLavadhUnA guNe che, mATe tevI sArI bhAya meLavavAne prayatna karavo joIe. vadhu rakSaNanA upAyo A pramANe che. pathArI upADavI, gharamAMthI kacaro kADhI sApha rAkhavuM, jaLane gALI pavitra rAkhavuM, raDAnuM kArya karavuM, vAsaNe dheAI sApha rAkhavAM, dhAnyane daLavAM, gAya dehavI, dahInuM mathana karavuM, raseI karavI, cogya rIte bhejana pIrasavuM, pAtra vigerene sApha karavA ane sAsu, svAmI, naNaMda tathA devarane vinaya karavA vigerethI vadhu kaSTapUrvaka jIve che. A pramANe strIne gharakAryamAM joDavI, tene parimita (DuM) dravya ApI makavuM, svataMtra thavA devI nahIM ane zreSTha AcArarUpa mAtAnA sarakhI cIne rokI rAkhavI. arthAta jema sArA AcArarUpI mAtAne puruSa pitA pAsethI jyAM tyAM javA detA nathI tema strIne paNa javA devI nahIM. vaLI kahevuM che ke uttama kuLanI strIone niraMtara gharanA dvAramAM besavuM, nATaka vigerenuM jevuM ane gavAkSamAM (gekhamAM) besavuM niSedha kareluM che. zarIranA avayavane pragaTa karavA, kIDA karavI, kutuhala karavuM, parapuruSanI sAthe bolavuM, kAmaNa karavuM ane utAvaLuM cAlavuM e kulIna strIone egya nathI. paritrAjikA, vezyA, dAsI, vyabhicAraNI ane kArIgaranI strInI sAthe kulIna strIoe kadi paNa saMsaga rAkha gya nathI. (ekAkI)javuM, jAgaraNa karavuM, dUrathI jaLa lAvavuM, mAtAne ghera rahevuM, vastra mATe bI pAse javuM, kratinI sAthe meLa rAkho, potAnA sthAnathI bhraSTa thavuM, sakhInA vivAha(lagna)mAM gamana karavuM ane patinuM dezAMtara gamana vigere vyApAra kharekhara satIonA paNa zILarUpa jIvitane prAye haranArA thAya che. tAMbUla, zRMgAra, marmakArI vacana, krIDA, sugaMdhanI IcchA, udubhaTa veSa, hAsya, gIta, koka, kAmakrIDA, zayyA, kusaMbI vasa, rasa sahita anna, puSya ane kezara tathA rAtrimAM gharathI bahAra javuM. A savarane kulIna ane suzIla evI vidhavA strIoe Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara zrAdhdhaguNavivaSNu niratara tyAga karavA joie. huM sudara bhrakuTIvALI strI ! tuM tArA pati tarapha niSkapaTI, naNu MDhA tarapha namra, sAsu tarapha bhaktivALI, svajanA pratye snehavALI, parivAra taraph hatavALI, zAkayA sAthe hasamukhI, patinA mitro sAthe (niSi) hAsya vacana khAlavAvALI ane tenA duzmanA pratye kheda dharanArI thaje. A sava strIone pati vaza karavAne mauSadhirUpa che. have graMthakAra prastuta guNanA upasa'hAra karatAM upadezadvArA phaLa darzAve che. " evaM gRhasthaH sukalatrayogAjjaneSu zobhAM labhate sukhI ca / devAtithiprINana puNyakarmA, janaiH paratrApi gatiM vizuddhAm / / 13 / / 1 zabdA-- evI rIte gRhastha sArI strInA yAgathI lADhAmAM zezabhA pAme che ane sukhI thAya che. temaja deva tathA atithine tRpta karavArUpa puNya karmAne upArjana karI paraleAkamAM paNa sugatinuM bhAjana thAya che. 4134 mAnusArInA pAMtrIza guNanu' pakI trIjA guNanuM varNana samApta thayuM. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha guNa varNana. have kamethI prApta thayela "pApabhIrU" nAmana caturtha guNane varNave che. "pAmIrasi-dIThelA ane nahIM dIThelA anarthonA kAraNabhUta karma te pApa ane bhaya rAkhanArane pApabhIru kahe che. temAM corI, paramIgamana ane jugAra ramavA vigere dekhelA anarthonA kAraNe che te A lokamAM paNa sarva manuSyamAM viDaMbanAnAM sthAna tarIke prasiddha che. kahyuM che ke - " dyUtAdrAjyavinAzanaM nalanRpA prApto'thavA pANDavAH madyAkRSNanRpazca rAghavapitA pApadito dRSitaH / mAMsAcchreNikampatizca narake cauryAdvinaSTA na ke vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImRto rAvaNaH // 1 // " zabdArthanaLarAjA ane pAMDavoe jugAranA vyasanathI potAnA rAjayane nAza karyo, kRSNa mahArAja matirAthI nAza pAmyA, rAmacaMdrajInA pitA dazaratha zikAra karavAnA vyasanathI dapita thayA, zreNika rAjA mAMsanA vyasanathI narake gayA, cerInA vyasanathI keNu nAza nathI pAmyA? kRtapuNya zreNI vezyAnA vyasanathI nidhana thaI gayo ane rAvaNa parastrIgamananA vyasanathI mRtyu pAye nA A dIThelA anarthanAM kAraNe che. zAstramAM kahelA narakAdi duHkhanuM phaLa ApanAra madirA ane mAMsanuM Asevana karavA vigere kArya te nahIM dIThelA anarthanAM kAraNa che. je kAraNathI nAgamamAM kahevuM che ke, "heTA AraMbhathI, moTA parigrahathI, mAMsAhArathI ane pacaMdriyane vadha karavAthI jI A cAra prakAre narakanuM AyuSya bAMdhe che." vaLI bIje ThekANe kaheluM che ke "ceMddhine vadha karavAmAM Asakta, mAMsAhAra karavAmAM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa AdaravALA ane moTA AraMbha tathA parigrahavALA jI narakama viSe utpanna thAya che." je bIjI koI rIte nirvAha thaI zakatuM hoya te pApathI bhaya rAkhanAra puruSe mAMsAdinA upalakSaNathI bAvIza abhakSya ane batrIza anaMtakAyanuM bhakSaNa, tene vepAra ane paMdara karmAdAnane paNa vimaLazreNInI peThe tyAga kare joIe, temaja gRhasthAe hamezAM pApathI bhaya rAkhanAra thavuM joIe, kAraNa ke pApabhIru puruSane vimaLanI peThe siddhio prApta thAya che. tenuM udAharaNa A pramANe che kuzathaLa nAme nagaramAM vimaLa ane sahadeva nAme kaI eka zeThanA putro rahetA hatA. temAM vimaLa pApabhIru hatuM ane sahadeva tenAthI viparIta svabhAvavALa hatA. te banne bhAIoe guru pAse samyakatva mULa bAra vrata grahaNa karyA hatAM. eka vakhata banne bhAIo vepAra mATe dezAMtara cAlyA. mArgamAM musApharAe vimaLane rasto pUcho. vimaLe kahyuM ke huM jANatuM nathI anukrame bIjA vepArI e zrAvatI nagarImAM ghaNe lAbha sAMbhaLI te tarapha gayA, paNa vimaLa zreNI mArgamAM ghaNI sUkSma deDakIo jevAthI zrAvastI tarapha na jatAM kanakapura tarapha cAlyo. rastAmAM jatAM eka gAmamAM gaLI, mINa, madha, luNa ane junA tala vigere pApakArI vastuo sastI maLatI hatI paraMtu pApathI bhaya pAmelA vimaLa grahaNa karI nahIM. keTalAka gAmaDIAmAkhaNa tAvI ghI ApatA hatA paNa vimaLe karyuM nahI paraMtu tene grahaNa karavAnI IcchAvALo sahadeva nhAnuM Apato hate paNa vimaLe tema thavA dIdhuM nahIM. vaLI AgaLa cAlatAM eka gAmamAM mAchI lokee jALa banAvavA mATe sutara mAgyuM. saDadeva te ApavAne utsAhavALo thaye paNa vimaLe ApavA dIdhuM nahIM. anukrame banne bhAIo kanakapura pahoMcyA. tyAM rasei vakhate kaI vepArIe agni mAgyo paNa vimaLe te Ape nahIM. te joI kaI deve vepArInuM rUpa karI parIkSA karavA mATe agni mAgyuM paNa teNe agni nahI ApavAthI kepayukta thayela te deva rAkSasarUpa dhAraNa karI bhaya pamADavA lAgyA paNa vimaLa bhaya pAmyo nahIM. pachI rAkSase kahyuM ke-"are! je tuM mane agni Ape te huM tane cheDI dauM.' vimaLe kahyuM ke "rAkSasa! agni cAre taraphanA mukhavALuM zastra che tethI zrAvake tene ApatA nathI " je kAraNathI kaheluM che ke, "pApathI bhaya rAkhanAra zrAvakee kadI paNa madha, mAMsa, auSadha, mULIyAM, za, agni, muzaLa, yaMtra, tuNa, kA, maMtra, mULa ane auSadhi zrAvaka Ape ane apAve paNa nahIM. kahyuM che ke " na grAhyANi na deyAni paMca vastUni paMDitaH / agnirviSaM tathA zastre, madya mAMsaM ca paJcamaM // 2 // " Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa pa zabdArtha-agni, jhera, zastra, madirA ane pAMcamuM mAMsa e pAMca vastuo paMDita puruSae keIne ApavI nahIM ane grahaNa paNa karavI nahIM. rA te kAraNathI huM prANAte paNa agni nahIM ja Apu. vimaLanA AvA vacano zravaNa karI rAkSasanuM rUpa dhAraNa karanAra deva tenA parAkramathI saMtuSTa thaI pitAnA svAbhAvika rUpane pragaTa karI be lyo ke, "he vimaLa ! hArI prazaMsA svargamAM iMdra mahArAje karI hatI ke, "vimaLa je koI bIje pApabhIru puruSa che ja nahIM te kAraNathI tamane kSobha pamADavA meM deDakI vigere karyuM hatuM paNa tame kSobha pAmyA nahIM mATe tame varadAna mAgo." vimaLe varadAna mAgyuM nahIM te paNa te deva viSa haranAra maNa ApI svargamAM cAlyo gayo. pachI vimaLa ane sahadeva kanakapuramAM gayA. A arasAmAM nagarane viSe paDade vAgate hato ke, "sarSathI DazelA rAjaputrane je kaMI jIvADaze tene rAjA aDadhuM rAjya Apaze. evuM sAMbhaLI vimaLe niSedha karyo te paNa sahadeve paDahane grahaNa spaza) karI maNinA prabhAvathI rAjakumAranuM viSa utArI dIdhuM. eTale rAjAe tene aDadhuM rAjya ApavA mAMDayuM tyAre te kahevA lAgyuM ke, "hAro mATe bhAI vimaLa che tene Apo." rAjAe tema karyuM paNa vimaLe adhikaraNanA bhayathI rAjya grahaNa karyuM nahIM tethI rAjAe sahadevane ardha rAjya ane zreSThIpada ApyuM. pachI adhikArane prApta karI sarva ThekANe nyAyapUrvaka vartana kare ane paropakAramAM tatpara e vimaLa dhama karavA lAgyA. kahyuM che ke AzA vI ivanaM vAnALAM, hA mojo mitra saMrakSa rA. eSAmete paguNA na pravRttAH, ko'rthasteSAM pArthivopAzrayeNa // 3 // " zabdArtha-AjJA, kIrti, dhamapuruSanuM pAlana, dAna, bhAga ane mitranuM rakSa) A cha guNe jenA pravartamAna thayA nathI temane rAjAnA AzayathI zuM prajana che? arthAt jene rAjAno Azraya heya teNe A cha kAryo avazya karavAM joIe. sahadeva te rAjya meLavI lokone atyaMta dukha ApavA vigere pApane niHzaMkapaNe karavA karavA lAgyo. vimaLa tema karatAM aTakAva karatA hatA, paNa sahadeva tema karatAM virape nahIM kAraNa ke, "upadezathI keIne svabhAva pheravI zakAtuM nathI. cha mahinA sudhI vAMsanI suMgaLImAM rAkheluM kutarAnuM puchaDuM bahAra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa nIkaLyuM ke pAchuM vAMkuM ne vAMkuM ja rahe che." pachI sahadevane. koI zatrue mArI. nAkhyo. tyAMthI maraNa pAmI narake gaye ane vimaLa te dhamakarI vargamAM gayo. tyAMthI cyavI eka bhava karI sAdhu thaI mokSamAM jaze. graMthakAra caturtha guNane upasaMhAra karatAM upadezadvArA tenuM phaLa darzAve che. " vimalavaditi yaH syAtyApabhIrupravRttiH, satatasadayacitto dharmakarmaikacittaH / sa suranarasukhAni prApya jAgradvivekaH, kalayati zivalakSmInAyakatvaM sukhena // 4 // " zabdArtha-upara jaNAvyA pramANe vimaLanI peThe je puruSa pApa rahita pravRtti karavAvALo, niraMtara dayALu hadayavALe, dharmarUpa kAryamAMja eka cittavALe ane skurAyamAna vivekavALe heya te purUSa deva ane manuSya saMbaMdhI sukhane prApta karI mokSarUpa lakSamInA nAyakapaNAne kaSTa vinA meLave che. caturtha guNanuM varNana samApta thayuM. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che paMcama guNa varNana. have kamathI prApta thayela prasiddha dezAcAra ane AcaraNa karavArUpa - paMcama guNanuM varNana kare che. kasita ra sArA samAja tathAprakAranA anya ziSTa purune te AcAra mAnya hovAthI lokarUDhImAM Avela hoya tene prasiddha kahe che. ane mahAna puruSane yogya bhajana, vastra ane gRhakArya vigere nAnA prakAranI kriyArUpa AkhA dezane vyavahAra tene dezAcAra kahe che. tevA prasiddha dezAcArane sArI rIte AcaranAra gRhastha dharmane 5 thAya che, arthAta parvokta rItithI vartana karanAra puruSavizeSa dharma meLavavA adhikArI thAya che. deza-upalakSathI potAnA kuLamAM utpanna thayelA ane sarva ThekANe prasiddhine pAmelA lekacAra ane dharmAcAranuM sArI rIte AcaraNa karanAra hoya, tenuM AcaraNa te tenAthI viruddha AcArane tyAga karavAthI thAya che. kahyuM che ke " lokaH khalvAdhAraH, sarveSAM dharmacAriNAM yasmAt / tasmAllokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // 1 // " zayadA-je kAraNathI kharekhara samagra dhArmika lokone AdhAra leka che, te mATe lokaviruddha ane dharma viruddha AcArano tyAga karavo joIe. 1 deza ane lokAdika viruddha te A pramANe che - - "davyanA pramANa karatAM adhika veza rAkhanAra, adhika dravya chatAM hIna veza rAkhanAra ane pote zakti rahita chatAM zaktivALAnI sAthe vera karanAra puruSanuM mahAna puruSo upahAsya kare che. cerI vigerethI dravyanI AzA bAMdhanAra, sArA upAmAM zaMsaya rAkhanAra ane potAnI zakti chatAM udyoga rahita thanAra puruSane lakSamI prApta thatI nathI. regI chatAM apathyanuM sevana karanAra, hitazikSA ApanAra Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa upara dveSa rAkhanAra ane nirogI chatAM auSadha khAnAra puruSa kharekhara maravAne Irache. che emAM saMdeha nathI. jakAta ApI UlaTe raste cAlanAra, bhejana vakhate krodha karanAra ane potAnA kuLanA ahaMkArathI sevA nahIM karanAra A traNane ma dabuddhi samajavA. buddhihIna chatAM kAryanI siddhi icchanAra, dukhI chatAM sukhanA manoratha karanAra ane karaja karI sthAvara mIlakatane kharIdanAra A traNene bhUkha puruSonA saradAra jANavA. manahara strI chatAM parastrInI IcchA karanAra, bhojana taiyAra chatAM gamana karanAra ane nidhana chatAM gokI karavAmAM atyaMta Asakta haya, te puruSa mUkhane zirAmaNI gaNAya che. kImIyAmAM dravya jenAra, rasAyanamAM rasika thanAra ane parIkSA mATe viSa bhakSaNa karanAra A traNa anarthane prApta kare che. jenA deza jANItA hovA chatAM tenI slAghA karanAra, guNInA guNanI niMdA karanAra ane rAjA vigereno avarNavAda belanAra puruSa tatkALa anarthanuM bhAjana thAya che. kadi zrama thayo hoya te paNa AtmAnuM kalyANa IcchanAra puruSe mahiSa, khara ane gAyanI upara ArohaNa karavuM nahIM. kedakhAnAmAM tathA vadhasthAnamAM, jugAra ramavAnA sthAnamAM, parAbhavanA sthAnamAM, bhAMDAgAramAM ane nagaranA aMteuramAM javuM nahIM. ItyAdi uttama lokAcAranuM sevana karyuM hoya te tenAthI prAye karI A lekamAM kharekhara yaza, mahaTAI ane zobhA vigerenI vRddhi thAya che. temaja lokone te mAnya hovAthI karavA dhArelAM dharmakAryonI siddhi paNa sukhethI thAya che, ane je te lokAcAranuM ullaMghana karavAmAM Ave che te dezanA rahevAsI le konI sAthe virodha thavAno saMbhava hovAthI dharmakAryamAM vizna AvI paDe che. kahyuM che ke " vyalIkamastu mA vAstu, lokoktistu sudussahA / bhajyatAM bhAjanaM mA vA, TaNatkArastu mArayet // 2 / / " zadArtha--asatya hoya athavA te satya hoya paraMtu lokokti te ati dukasA hoya che. pAtra (vAsaNa) bhAMge ke na bhAMgo paNa loko te Takore mAre che ja jaktine loka kahe che ane te pravAhathI zAzvata che, tene A cArathI viruddha hoya tene lokaviruddha jANavuM. kAcAthI viruddha karanAra manuSya ekadama laghutAne prApta thAya che ane laghutAne prApta thayela manuSya paNa taraNAnI peThe nakAmo thAya che. pitAnA rathAnamAM saMtuSTa thayelA traNaso ne tresaTha pAkhaMDIo hamezAM je lokAcAranuM pAlana kare che, te lekAvAra kevI rIte laghu thAya? jyAre sarva prakAranA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa saMgane tyAga karanAra munio paNa zarIra ane saMyamanuM rakSaNa karavA mATe lekAcArane anusare che tyAre bIjAnI te gaNatrI ja zI ? ghaNA loka sAthe virodha rAkhanArane saMsarga kare, dezAcAranuM ullaMghana karavuM, zakti uparata bhegA kare, dAnAdikano niSedha kare, saMta puruSone kaSTa Ave khuzI thavuM ane zakti chatAM temanA kaSTane dUra karavA upAya na kare, ItyAdi bIjAM paNa keTalAMeka viruddha kAryo jANI levAM. have graMthakAra paMcama guNane upasaMhAra karatAM upadezadvArA phaLa darzAve che. " samAcarana ziSTamatasvadezAcAra yathaucityavazena loke / sarvAbhigamyo labhate yazAMsi, svakAryasiddhiM ca gRhAzramasthaH / 3 // ": zabdArtha-gRhasthAzramamAM rahelo puruSa ziSTa puruSane mAnya evA pitAnA dezAcArane yogya rIte AcaraNa karate lekamAM sarvane mAnanIya thAya che ane yaza tathA pitAnA kAryanI siddhine paNa meLave che." Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTha guNa varNana. anukamathI AvelA "keIne paNa avarNavAda nahIM balavA rUpa chaThThA guNane varNave che. " sagavAhIna vAkavi -avaNa eTale niMdA, tene belavAnA svabhAvavALe puruSa avarNavAdI kahevAya che. tevA avarNavAdane kaI paNa ThekANe bolanAra che heya arthAta jaghanya, madhyama ane uttama bhejavALA prANIone paNa apavAda belanAra na hoya, kemake bIjAne avarNavAda bolavAmAM ghaNA deSa rahelA che. tene mATe kahyuM che ke " paraparibhavaparivAdAdAtmokarSAcca badhyate karma / nIcergotraM pratibhavamanekabhavakoTidurmocam // 1 // " | zabdArtha-bIjAno parAbhava tathA apavAda ane pitAne utkarSa karavAthI pratyeka bhavamAM aneka vikeTithI paNa chUTI na zake tevuM nIca gotrakarma baMdhAya che. pitAnI prazaMsA, bIjAnI niMdA, mahAna puruSanA guNane viSe matsara ane saMbaMdha vagara belavuM e save AtmAne nIce pADe che. bIjAne avarNavAda karavAthI khara, niMdA karanAra zvAna, paranuM khAnAra kRmi ane bIjAnA upara dveSa rAkhanAra kIDIpaNe utpanna thAya che. paranA achatA athavA te chatA paNa de kahevAthI ane sAMbhaLavAthI kaMI paNa guNa thatuM nathI, paNa kahenAra upara vera vadhe che ane sAMbhaLanAranI atyaMta kubuddhi thAya che. uttama puruSanI mati dUSaNane prApta thatI nathI, arthAta dUSaNa tarapha lakSa ApatI nathI. madhyama puruSanI mati dUSaNane sparza kare che, paraMtu dUSaNane pragaTa karatI nathI. adhama puruSa dUSaNa jaIbIjA pAse pragaTa kare che ane adhamAdhama puruSa te dUSaNa joI ekadama bUma pADI UThe che. pitAno guNa ane bIjAne deSa kahevA mATe, paranI yAcanA karavA mATe ane yAcakane Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNuM nirAza karavA mATe satparuSonI jihuvA jaDa banI jAya che, arthAta AvA prasaMge sapuruSo mauna ja dhAraNa kare che, kAraNa ke paranI niMdA karavI e eka mahAna pApa che. vaLI vadhAre Azcarya te e che ke pote nahIM karelAM paNa bIjAnA pApe. niMdA karanArI vRdhdha brAhmaNInI peThe, niMdA karanArane lAgu thAya che. te vRddha brAhmaNanuM daSTAMta A pramANe che keI sArA gAmamAM dAnezvarI ane kapriya suMdara nAme zreNI rahete hate. kahyuM che ke -"prajAne dAtA ja priya hoya che, paNa dhanavAna priya hetuM nathI. joke AvatA varSAdane Icche che, paNa samudrane kaI IcchatuM nathI." arthAta jema varSo jaLa ApIne, ane dAtA dAna ApIne, prANIonA prANanuM rakSaNa kare che, tethI lake te bannene Icche che tema samudra pAse puSkaLa jaLa ane dhanavAna pAse puSkaLa dravya chatAM keInA upayogamAM AvatuM nathI, tethI loke A baMnene IcchatA nathI. te suMdara zeThanI eka pADozaNa brAhmaNI zeThanI A pramANe niMdA karavA lAgI ke "A zeThane ghera paradezI loko Ave che, ane te A zeThane dhamI jANI pitAnuM dravya thApaNa mUkI jAya che, ane keTalAeka A zeThane vyAje ApI jAya che. jyAre te paradezamAM maraNa pAme che tyAre A zeThane ghera utsava thAya che, mATe e dharmI che te jANyo." eka vakhata rAtrinA samayamAM sudhAthI pIDAyele koI kAuMTika (yAtrALu) suMdara zeThane ghera Avyo, paNa te vakhate A zeThanA gharamAM bhojana ke pAna karavA jevuM kAMI hatuM nahiM, tethI te dAna vratane dhAraNa karanAra dAtAe bharavADaNane gherathI chAza lAvI tene pAI. AthI te acAnaka maraNa pAme; kAraNa ke bharavADaNanA mastaka upara rahelA chAzanA bhAjanamAM samaDIe nIce pakaDI rAkhelA moTA sapanA mukhamAMthI paDelA jherathI te chAza mizrita thayelI hatI. savAramAM te kArpeTikane maraNa pAmelo joI te vRddha brAhmaNa khuzI thaI kahevA lAgI ke, " dravyanA lebhathI viSa ApanAra A dAtAnuM caritra joyuM ke?' A arasAmAM te yAtrALunI hatyA bhame che ane vicAra kare che ke huM kene vaLaguM? dAtAno AtmA nirmaLa che, sarSa ajANa ane paravaza che, samaDI paNa sapane bhakSaNa karanArI che ane bharavADaNa ajANa che te mAre kone vaLagavu ?' evI rIte vicAra karatI hatyA te niMdA karanArI brAhmaNane vaLagI paDI, eTale te tatkALa zyAma, kubaDI ane kuSTha rogathI duSita thaI gaI. pachI AkAzamAM rahelI hatyAe lene A pramANe kahyuM ke Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ! " zrAdhdhaguNavavaraNa "suminayukana krizvi, vArtA nananI hari ! kaNThatAlurasanAbhirujatA, durjanena jananI vyapAkRtA // 2 // " - zabdArtha-mAtA bALakanI viSTAne kuTelA ghaDAnA ThIMkarathI dUra kare che, paNa kaMTha, tALu ane jihavAthI avarNavAdarUpa viSTAne bahAra pheMkanAra durjane te mAtAne paNa harAvI che. 2 te kAraNathI upara jaNAvyA pramANe samagra lokane paNa aNuvAda kalyANakArI nathI, te " jJAhig virovara che e vacanathI ghaNA lokone mAnya evA rAjA, maMtrI, deva, guru ane saMgha vigerene avarNavAda kevI rIte kalyAkArI thAya? arthAtu na ja thAya. rAjAdikane avarNavAda bolavAthI A lekamAM dravyAdikane vinAza ane bhavAMtaramAM nIca getra tathA kalaMka vigere deSanI prApti thAya che. tene mATe jainAbamamAM A pramANe che "pitAnuM hita IcchanAra puruSe asatya, abhyAkhyAna (kalaMka), cugalI ane marmabhedaka vigere duHkhanAM kAraNabhUta vacana belavAM ja na joIe. paMDita puruSae bIjAno chate de Sa paNa na kaDavo joIe, te lokone viSe pragaTa athavA te chAne e avigha kAna deSa te bolAya ja kema? je dubuddhi bIjA puruSane kalaMka Ape che, te puruSa A lokamAM niMdanIka thAya che ane bhavAMtaramAM tIvra dune meLave che. je duSTamati mAtsaryanA deSathI pAMca samiti yukta, zuddha bhAvayukata ane brahmacarya yukta yatine (sAdhune) kalaMka Ape che, te ati tIvra pApane upArjana karI, pUrva bhavamAM munine kalaMka ApanArI sItAnI peThe anaMta duHkhane pAme che." te viSe sItAnuM daSTAMta A pramANe che - A bharatakSetramAMmiNAlakuMDa nAmanagaramAM zrItinA purahita rahe hato. tene sarasvatI nAme strI hatI, ane te bannene vegavatI nAme eka putrI hatI. eka vakhata te nagaranA udyAnamAM eka munizrI padhAryA. pratimA rUpa kAussaga dhyAnamAM rahelA te munizrIne loka bhakita pUrvaka vadana karavA lAgyA. te joI khoTA matsarathI vegavatI lokone kahevA lAgI ke " brAhmaNane choDI A muMDa pAkhaMDIne kema pUje che?meM A sAdhune strInI sAthe krIDA karatAM joyA che" e pramANe muni upara vegavatIe asatya kalaMkano Aropa mUkyA. tethI bheLA loTho munizrInI pUjA karatA aTakayA. munizrIe paNa pitAnA upara lokone abhAva joI te asatya kalaMkanA Arepane jANI lIdhe. pachI temaNe "mArA nimitte jinazAsananI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 zrAddhaguNavivaraNa hAni na thAo." e vicAra manamAM rAkhI "jayAM sudhI A kalaMka utare nahIM tyAM sudhI hAre bhejana karavuM nahIM" evI pratijJA karI kAussaga dhayAne rahyA. pachI zAsanadevanI sahAyathI vegavatInA zarIramAM atitIvra vedanA utpanna thaI, arati pragaTa thaI ane tatkALa tenuM mukha zUnya thaI gayuM. pachI tene pazcAttApa thavAthI sAdhu pAse jaI sarva lekanI AgaLa potAnA AtmAnI niMdA karatI belI ke, "meM dveSabhAvathI sAdhune khoTuM kalaMka caDAvyuM che. e pramANe kahI munine khamAvI temane page lAgI. pachI zAsanadeve sajaja karelI vegavatI dharma - sAMbhaLI dIkSA aMgIkAra karI tene cirakALa pALI saudharma devaloke devI thaI. tyAMthI evI janakarAjAnI putrI sItA nAme thaI. pUrvabhavamAM beTuM ALa ApyuM hatuM tethI sItA ahiM kalaMkane pAtra thaI. pachI kalaMkathI mukta thayelA sAdhunI paNa koe pUjA karI ane jinazAsananI prabhAvanA thaI. vaLI je bIjAnA avarNavAda sAMbhaLe che te paNa pApI gaNAya che. kahyuM che. ke - "nivAryatAmAli ! kimapyayaM baTuH, punarvivakSuH sphuritottraadhrH| na kevalaM yo mahatAM vibhASate, zRNoti yasmAdapi yaH sa pApabhAk / / 3 / / " zabdArtha-he sakhI! uparanA skurAyamAna heThavALA ane kAMI paNa bIjI vakhata kahevAnI IcchAvALA A baTukane nivAraNa kara, kAraNa ke je mahAna purunI niMdA kare che te eka ja pApI gaNAya che ema nahIM paraMtu je niMdA sAMbhaLe che te paNa pApane bhAgI gaNAya che. 3 A guNanI samApti karatAM graMthakAra mahAzaya upadezadvArA A guNane meLavanAra gRhasthaghamane egya thAya che ema darzAve che. " itthaM sadA nindyamavarNavAdaM, tyajanpareSAM zravaNaM ca tsy| jagajjanalAdhyatayA gRhasthA, saddharmayogyo bhavatIha samyak // 4 // " zabdArtha-upara jaNAvyA pramANe niraMtara niMdavA yogya e bIjAne avagaNavAda ane tenuM zravaNa banene tyAga karate gRhastha jagatanA lokone prazaMsA nI thazI A lekamAM sArI rIte saddharmane cogya thAya. 4 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana have kamabasa saptama guNanuM varNana kare che. che ane nirvamAvirjitanitina -gRhastha aneka pasavAnikaLavAnA dvArathI rahita makAnavALe che, kAraNa ke je gharamAM pesavA nikaLavAnAM ghaNAM dvAra heya te jeonA Agamana ane pravezanI khabara paDatI nathI tevA duSTa lokonA AvavAthI strI vigerene parAbhavarUpa upadrava thAya che. A ThekANe gharanAM aneka dvArene niSedha thavAthI gRhastha niyamita dvArathI sArI rIte rakSaNa karAelA gharavALo he joIe e ahiM tAtparya che. tevA prakAranA gharane paNa anucita sthAnamAM nahiM bAMdhatAM ucita sthAnamAM ja bAMdhavuM yukta che. te sthAna A pramANe che. zalya (asthi), rAkha, khAtara vigere deSa ane niSedha karela AyathI rahita heya tathA ghaNI dUrvA, aMkurA, darbhane guracha, suMdara varNa tathA gaMdhavALI mATI hAya, sArA svAdayukta pANIne uddagama hoya ane nidhAnavALuM hoya tene regya sthAna kahe che. kahyuM che ke " zItasparNoSNakAle yA'tyuSNasparzA himAgame / varSAsu cobhayasparzA, sA zubhA sarvadehinAm // 1 // " zabdArtha uSNa kALamAM zIta sparzavALI, zIta kALamAM uNu sparza vALI ane varSo bAtuma uNu tathA zIta e bane sparzavALI hoya te bhUmi sarva prANIone kalyANakArI thAya che. 1 prathama bhUmine eka hastapramANa bedI pachI te khADAne te retIthI pUrI detA je retI vadhI paDe te zreSTha, ochI rahe te hIna ane barobara thAya te sAdhAraNa (mayama) bhUmi samajavI. je jamInamAM vAvelI DAMgara vagere traNa divasamAM, pAMca Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 75 divasamAM ane sAta divasamAM uge te bhUmi anukrame uttama, madhyama ane hIna ema traNa prakAranI che athavA je jamIna digamUDha karanArI na hoya, arthAta je jamInamAM UbhA rahevAthI dizAonI cokakasa khabara paDatI heya, cArebAju sarakhI hoya, suMdara AkRti hoya, trIje divase bIjane ugADavAvALI hoya ane pUrva, IzAna tathA uttara dizA tarapha jaLAzaya yukta hoya te jamIna zreSTha gaNAya che; ItyAdi rathAna mATe anya zAstrathI jANuM levuM. sthAnanA guNadoSanuM jJAna te zakuna, svapra, devaprazna ane nimitta vigerenA baLathI thAya che. sthAna saMbaMdhI niSedha te A pramANe che. "je sthAnamAM vRkSa ane dhvajA vigerenI pahelA tathA chellA pArasivAyanI bIjA ane trIjA paheranI chAyA paDatI hoya te te chAyA niraMtara dukha ApanArI thAya che. khajurI, dADama, keLa, beraDI ane bIjerAnuM vRkSa je gharamAM utpanna thAya che te gharane mULathI nAza thAya che. gharamAM dUdhavALuM vRkSa hoya te te lakSamIne nAza karanAra, kAMTAvALuM vRkSa hoya te zatruthI bhaya ApanAra ane phaLa ApanAra vRkSa hoya to saMtAnane nAza karanAra thAya che. tethI A vRkSanA kASThane paNa tyAga kare. keI kahe che ke gharanI pUrva dizAe vaDa, dakSiNa tarapha umaraDo, pazcima dizAe pIpaLe ane uttara tarapha pIMpara heya te te prazaMsanIya che. gRhastha tIrthaMkaranI pITha, zaMkara tathA sUryanI dRSTi, vAsudevanI DAbI bAju ane brahmAnI dakSiNa bAjune tyAga karI makAna baMdhAve." bIje sthaLe paNa kaheluM che ke, "jinezvaranI pITha, sUrya tathA zaMkaranI daSTi ane viSNunI vAma bAjune tyAga karavo joIe. caMDI sarva dizAe azubha che, ane brahmA sarvathA tyAga karavA yogya che. arihaMtanI daSTi tathA dakSiNa bAju ane zaMkaranI pITha tathA vAma bAju hoya te kalyANa karanAra, ane tethI viparIta dizAmAM hoya te ghaNuM duHkha ApanAra thAya che. paraMtu je vacamAM mArga heya te kAMI paNa deSa lAgu thatA nathI. sthAna sAruM hoya te paNa ghara nirdoSa karavuM joIe." kahyuM che ke " purisavva gihassaMgaM, hINaM ahiaM na pAvae seAhaM / tamhA suddhaM kIrai, jeNa gihaM havai riddhikaraM // 2 // " zabdArtha-nyUnAdhika zarIravALA puruSanI peThe gharanuM zarIra jUnAdhika hoya te zobhA pAmatuM nathI, tethI jo ghara nirdoSa karyuM hoya te te ddhi karanAra thAya che. vaLI "haLa, yAna, maMtrI, araghaTa, yaMtra, kAMTALuM vRkSa, pAMca jAtanAM uMbara vRkSa ane dUdhavALAM vRkSa e sarvanAM kASTha ghara baMdhAvanAra gRhastha tyAga karavAM joIe. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdhdhaguNavivaraNa bIjorI, keLa, dADima, bIra, dehali, AMbalI, bAvaLa, boraDI ane dharAnA kAIno paNa tyAga kare. upara jaNAvelA vRkSanAM mULIyAM paDavAne lIdhe jenA ghawAM gayAM hoya, ane temanI chAyA jenA ghara upara paDatI hoya tenA kuLane nAma che. pASANamaya taMbha, pATaDA, chata, bArasAkha ane uttaraMga e sarve gRhaSNane hAnikAraka che, paNa dharmasthAnamAM sukha ApanAra che. pASANumaya asaha ke gharamAM kASThanA khaMbhAdikane ane kaSTamaya prAsAda ke gharamAM pASaNanA stAkine grahasthAe prayatnathI tyAga kara jaIe. devamaMdira, kRpA vApikA, smazAna, maTha ane rAjamaMdiranA pASANu, ITa ane kAi gRhastha bAMdhakAmamAM sarasavamAtra paNa lavAM cAnya nathI. gaLAkAra, khUNArahita, sAMkaDuM, eka be ke traNa khUNAvALuM ane dakSiNa tathA vAma bAju dIrgha hoya evA gharamAM vAsa karavA yogya nathI. je gharanAM dvAra ApoApa baMdha thAya che ane ughaDe che te azubha gaNAya che ane gharanAM mULa dvAramAM citra tathA kaLaza AdinI vizeSa zobhA karavI te zubha gaNAya che. joDaNInA nATaka, bhArata, rAmAyaNa, rAjAnA kuTuM, RSicaritra ane devacaritranAM citre ghara u52 citaravAM yogya nathI. phaLayukta vRkSa, puSpa, velaDI sarasvatI, navanidhana yukta lakSI, kaLaza, vadhAmaNAM ane svapnonI zreNi e makAna upara citaya hoya te te zubha gaNAya che. makAna pUrva tarapha unnata heya te dravyanI hAni karanAra, dakSiNa tarapha unnata heya dravyanI samRddhi karanAra, pazcima tarapha unnata heya te vRddhi karanAra ane uttara tarapha unnata hoya te vastIne nAza karanAra thAya che. nagara ke AmanA IzAnAdika keNumAM ghara bAMdhavuM nahIM, kAraNa ke te puruSane mATe azubha gaNAya che paNa aMtyaja jAtine mATe te Rddhi karanAra thAya che." vaLI gharamAM lakSamInI vRddhi karavAne upAya A pramANe che- je gharamAM vedhAdika deSa na hoya, saghaLo kATamAla na hoya, ghaNAM dvAra na hoya, dhAnyane saMgraha haya, jyAM devatA pUjAtA hoya, AdarAvaka uracaya thata hoya, rakta varNanI yavanikA hoya, sArI rIte gharane kacare hara thatuM hoya, meTA nAnA vigerenI sArI vyavasthA hoya, sUryanAM kiraNe praveza na karatA hoya, dIpaka baLatuM hoya, rogInuM pAlana thatuM hoya ane zrama pAmelAnI cAkarI thatI 'hoya tevA gharamAM lakSamI vAsa kare che." gharanI vyavasthA nAce jaNAvyA pramANe hovI joIe. tene mATe vivekavilAsamAM kahyuM che ke Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAdaguNavijANu " pUrvasyAM zrIgRhaM kArya-mAgneyyAM ca mahAnasam / zayanaM ziNAM tu, maicAmagvAvikama 1 rU . bhujikriyA pazcimAyAM, vAyavyAM bhAnpasaGgrahaH // sattA karAzAna-mIrAkhyAM sevatAma cha Im zabdArtha-lakSmInuM sthAna pUrva dizAmAM, rasoDuM agni kezumAM, zAna dakSiNa dizAmAM, zAdika naiRtya koNamAM, bhajana kriyA pazcima dizAmAM, thAya saha vAkezumAM, jaLanuM sthAna uttara dizAmAM ane devamaMdira IzAnakethayAM karavuM. 3-4 vaLI sathAna kevA prakAranuM hovuM joIe, te spaSTa rIte darzAve che. ati pragaTa ane ati gupta sthAnane niSeSa hovAne lIdhe sthAna ati pragasTa, ame ati gupta na hovuM joIe. temAM ati pragaTa hoya te nizca samIpamAM bIjo thara na hovAne lIdhe ane cAre tarapha khulyuM hovAne lIdhe cerAdikathI parAbhava thAya ane ati gupta hoya te cAre taraphanA bIjA makAnethI gherAyeluM hovAne hAzivAne pAmatuM nathI, ane agni vigerenA upadrava vakhate makAnamAM muzkelIthI pesI ke nikaLI zakAya che. vaLI makAna kevA thAnamAM hovuM joIe te batAve che. "tuti kare che. jyAM suMdara zIla vigerethI alaMkRta pADozI vaNAtA hoya tevA sthAnamAM makAna hovuM joIe. je kharAba zIla[AcAravALA pADozI hoya te kharekhara temanA AlApa sAMbhaLavAthI ane ceSTA vigere jevAthI sArI puruSavA paNa guNanI hAni ApoApa thaI jAya che. uttama sAdhunA upAzayanI pAse rahelA hAthIne sAdhunA darzanathI dayAnA pariNAma thayA hatA, ane pAchaLathI sakarInA raheThANa pAse karelI hastIzALAmAM rahevAthI te ja hAthI dayA rahita thaye hate. vaLI gAyo carAvanAra saMgamane sArA pADozIne vega maLavAthI te paralokamAM zAlibhadrapaNe utpanna thayo hate. AgamamAM niSedha karelA duSTa pADezIo te A pramANe che - "khariyA tirakaravajoNI, tAlAyarasamaNamAhaNasusANA / vagguriyanAhagummiya, harimu pulindamacchidhA // 5 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G8 zrAddhaguNavivaraNa jUyAravesaM naDa naTTa bhaTTa taha kummakArINaM / saMvAAM niSNAM, ghaTTA 2 mitta 2 | ha ? zabdArtha -dAsI, tiyAthI piSaNa karanAra, tAlAcara (tAboTA pADIne pharavAvALA mazkarA], sAdhu, brAhmaNa, mazAna, mRgalAM vigere phAMsAmAM nAMkhanAra (pAradhI), vyAdha, zikArI vizeSa (janAvaronI madadathI zikAra karanAra), harikeza caMDAla vizeSa, bhillalaka, mAchI, jugArI, vezyA, naTajAti vizeSa, bhATa ane kukarma karavAvALA puruSanA ghara tathA dukAnane pADeza ane maitrIne sarvathA tyAga kara joIe. 5-6 vaLI ghara devaLanI pAse hoya te duHkha, catuSpathaciokamAM hoya te hAni, dhUrtanA makAna pAse hoya to putranAza ane maMtrInA makAna pAse hoya te draSyane nAza thAya che. mUrkha, adhama, pAkhaMDI, maryAdArahita, cera, regI, krodhI,aMtyaja, ahaMkArI, gurunI zayyA sevanAra, zatru, svAmivaMcaka, zikArI ane sAdhu, strI tathA bALakane ghAta karanAra adhama puruSone pADaza AtmAnuM hita IcchanArA buddhimAna puruSe tyAga kara jeIe. kharAba pADozIne viSe aMbikAnuM udAharaNa nIce pramANe che: zrI giranAra parvatanI najIka kuberapuramAM devabhaTTa ane devIlAne putra somabhaTTa nAme brAhmaNa raheto hato. tene svabhAvathI ja dAnapriya aMbikA nAme bhAryA hatI. te bannene siddha tathA buddha nAme be putro hatA. eka vakhate zrAddhanA divase aMbikAe eka mAsanA upavAsI sAdhune bhakti, zraddhA ane AnaMdathI dAna AvyuM. aMbikAnA te dAnane joI jANe sAkSAt rAkSasI ja hoya nahIM ane jANe kalahanI mUtti ja hAya nahIM, evI tenI keIka pADozaNa UMce hAtha karI ekadama gharamAMthI nikaLI moTA zabdothI jematema belavA lAgI. te arasAmAM koI ThekANe gayelI tenI sAsu AvI pahoMcI. te pADozaNanA vacane sAMbhaLI krodhayukta thayelI tenI sAsue semabhaTTane jaNAvI dIdhuM. emabhaTTa belyo ke "are pApiNI ! haju sudhI kuLadevatAnI pUjA thaI nathI, pitRpiMDa bharyA nathI ane brAhmaNe paNa jamADyAM nathI ane te A zuM karyuM? "ItyAdi Akroza vacanethI tirasakAra karI gharamAMthI kADhI mUkI aMbikA paNa potAnA be putrane laI ekadama tyAMthI nikaLI gaI. gAmamAM koIpaNa ThekANe sthAna nahIM maLavAne lIdhe nagaranI bahAra jatAM cAlavAthI thAkI gayelI aMbikA pAse tenA banne putroe jaLa mAgyuM. AgaLa eka zuSka sarovara Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNavivaraNu 79 jovAmAM AvyuM, te tenA zILanA prabhAvane lIdhe jaLathI bharAi gayuM, ane eka zuSka Amra vRkSa hatuM . te paNu phaLa yukta thaI gayuM. have jaLa tathA phaLa vigerethI: sukhI thayelI aMkhikA Amra vRkSanI chAyAmAM vizrAma le che teTalAmAM gharamAM gayelI tenI sAsu zILanA mahimAthI tathA munida!nathI prasanna thayela zAsanadevanA prabhAvathI munine dAna ApavAnI jagAmAM rahelAM Asane suvaNu maya thayelAM tathA sikathA mauktikarUpa thayelAM ane rasAinAM bhAjanA jevAM ne tevAM bharelAM joI khuzI thaine putrane kahevA lAgI ke, " he putra ! pativratA ane guNavatI vahune ekadama tenI pAchaLa jaI pAchI teDI lAva. semabhaTTa paNa tenuM mAhAtmya joI pazcAttAya karatA tenI pAchaLa gaye. bhattatttarane AvatA joi bhaya pAmelI 'khikA peAtAnA putrA sAthe najIkanA kUvAmAM paDI. jaina munine ApelA dAnanA dhyAnamAM tatpara thayelI te zubha dhyAnathI kAhuDa nAmanA vimAnamAM mhoTI RddhivALI a'khikA nAmanI devI thai. leAkeAnA apavAdathI bhaya pAmelA sAmabhaTTe paNa te ja kUvAmAM saMpa pAta karyAM. te paNa marIne te ja vimAnamAM AliyeAgika karmInA udayathI siMharUpa dhArI deva thayA ane te aMbikAnA vAhana tarIke thayA. "" have A guNanI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA sArA pADAza rAkhavA Agraha kare che. " ityambikAvadihakandala matsarAdIn, kuprAtiveznikatayA pratibhAvya doSAn / zrAdva satA varasaupatathideto, mutrAtinemiSNudde vidhIta sam ||gA" zabdA--upara jaNAvyA pramANe A leAkamAM aMbikAnI peThe kharakha pADAzathI apavAda ane adekhAI vigere dvASAnI prApti thAya che ema vicArI zrAvaka nira'tara peAtAnI ane paranI sukhasamAdhi mATe sArA pADAzavALA makAnamAM vAsa kare. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - a c.. .. ja kAra - 1 - ja aSTama guNa varNana. have kamathI prApta thayela "sAra AcAravALAne saMga karavA" rU aNama gujanuM varNana kare che. "tata satAvAra-suMdara AcAra arthAta A loka tathA parAkanA hitavAnI pravRtti tene sadAcAra kahe che. tevA sArA AcAravALA puruSanI sAthe saMga karanAra hoya, paraMtu jugArI, dhU, badamAsa, bhATa, bhAMDa ane naTa vigerene saMga kare nahIM kAraNa ke temane saMga karavAthI sadAcAra hoya te paNa nAza pAme che. kahyuM che ke - - " sarasanirato, maviSyati vikasi | gathass nokag, patiofsa titi . ?. " zadArtha-je tuM sapuruSanI saMgatimAM Asakta thaIza te sukhI thaI ane je te dujananI saMgatimAM paDIza to duHkhamAM paDIza. 1 (nizcaya nayathI) saMgati sarva prakAre tyAga karavA yogya che. je te sarva tyAga na karI zakAya te puruSanI sAthe saMga kare egya che, kAraNa ke rAta puruSe saMgatinuM auSadha che. vaLI kahyuM che ke "tuM satsaMganuM mahAtmya te je ! pArzvamaNInA saMgathI letuM suvarNa thAya che, ane kAca suvarNanI saMgatithI maNinI gaNatrImAM Ave che. jema jaLamAM utpanna thayela zaMkha agninA saMbaMdhathI dAha utpanna kare che, tema sArA kuLamAM utpanna thayele puruSa paNa kusaMgatithI vikArane pAme che. manuSyAdika sacetanane saMga te dUra rahe, paraMtu vRkSamAM paNa sajajana dujanapaNuM raheluM che. kAraNa ke azokavRkSa zekano nAza kare che, ane kali (baheDAnuM) vRkSa kaleza utpanna kare che. jema azva pAtaLe hoya che te paNa zobhAne pAme che, ane rAsama pura hoya te paNa zobhAne pAmate nathI, tema sajajana nidhana heya te paNa te zreSTha gaNAya che, paNa adhama puruSa dhanavAna hoya te paNa te eka Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa gaNAto nathI. upAdhijanya deSa te dUra rahe. paraMtu jema jJAnanI saMgati thavAthI prANanAM karma nAza pAme che, tema svabhAvathI utpanna thayelo paNa deSa sArI saMgatithI cAlyA jAya che." be popaTanA mAtApitA eka ja hovA chatAM jillonA saMgathI ekane avaguNa thayo hato, ane muninA saMgathI bIjAne guNa thayo hato, ema saMbhaLAya che. "he rAjana ! mhArA ane te pakSInA mAtApitA eka ja che. mane munio lAvyA che ane tene bhiThTha loka laI gayA che. he rAjana ! te pakSI bhilonI vANI zravaNa kare che, ane huM munijnI vANI zravaNa karuM chuM. saMsargathI doSa ane guNa prApta thAya che, e tame paNa pratyakSa joyuM." vaLI kahyuM che ke - "dharma dhvastadayA yazazcyutanayo vittaM pramattaH pumAna, kAvyaM niSpratimastapaH zamadayAzUnyo'lpamedhAH zrutam / vastvAleokamalocanazcalamanA dhyAnaM ca vAJchatyasau, yaH saGgaM guNinAM vimucya vimatiH kalyANamAkArakSati // 2 // " zabdAtha-jema nirdaya puruSa dhamane, anyAyI yazane, pramAdI puruSa dravyane, buddhihIna kAvyane, samatA ane dayArahita puruSa tapasyAne, alpa buddhi zratane, netrahIna padArtha jevAne, ane calacittavALe dhyAnane Icche che tema durmati guNInA saMgano tyAga karI kalyANanI IcchA rAkhe che. 2 sArI saMgatine upadeza jevI tevI rIte prApta thatuM nathI. A saMbaMdhamAM lekamAM prasiddha thayelI prabhAkaranI kathA A pramANe che vIrapura nagaramAM karmamAM tatpara divAkara nAme brAhmaNa rahetuM hatuM. tene prabhAkara nAme eka putra hatuM. te kImIyAgara, jugArI, kajIyAkhora ane sarva ThekANe niraMkuza hAthInI peThe icchA pramANe bramaNa karanAra hatuM. tenA pitAe tene A pramANe zikhAmaNa ApI ke, "vatsa! tuM vyasanane tyAga kara. kahyuM che ke "vairavaizvAnaravyAdhi-vAdavyasanalakSaNAH mahAnAya jAyante, vakArAH paMca varddhitAH // 3 // " zabdAtha-vaira, vaizvAnara (agni), vyAdhi, vAda ane vyasanarUpa A pAMca vikAre vRddhi pamADavAthI mahAna anartha thAya che. 3, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivANuM he vatsa! tuM zAstranuM avagAhana kara, kAvyarasarUpa amRtanuM pAna kara, kaLAene ayAsa kara, dharma kara ane pitAnA kuLane uddhAra kara." evI rIte tenA pitAe zikhAmaNa ApI te paNa tene sAme uttara Apyo ke "na zAstreNa kSudhA yAti, na ca kAvyarasena tRT / vArnanIyaM tu, dravi nitAra zaru / 4 " * zabdArtha-zAstrAbhyAsathI kaMI sudhA maTatI nathI, kAvyarasathI kaMI tRSA bujhAtI nathI, mATe ekalA dravane ja upArjana karavuM joIe, bIjI kaLAe te phaLa vinAnI che. 4 : A pramANenI tenI uddhatAIbharelI yuktie thI dukhI tha chelo divAkara mauna rahyo. pachI divAkare pitAnA mRtyu samaye bIjI vakhata snehathI puna bolAvI A pramANe kahyuM, "he putra ! yadyapi hArA vacana upara tane zraddhA nathI te paga horUM samAdhithI mRtyu thAya te mATe A eka zleka tuM grahaNa kara. "jAvAmilaM-puramaNIrijhama . kurvanmitramalAbhaM ca, naro naivAvasIdati // 5 // " zabdArtha - kRtajJa svAmIne saMsarga, uttama strIne saMgraha ane nirlobhI puruSanI maitrI karanAra puruSa kadi paNa duHkhI thato nathI. 5 uparanA zlekanA tAtparyane maLatA A bIjA zlokano artha A pramANe che "uttama puruSanI sAthe saMgata karanAra, paMDitanI sAthe gejhI karanAra, ane udAra puruSonI sAthe maitrI karanAra puruSa kada paNa duHkhI thatuM nathI. A kaleka prabhAkare pitAnA AgrahathI grahaNa karyo. keTaleka vakhate tene pitA mRtyu pAmyA. pachI prabhAkara te zlekanI parIkSA karavAnA IrAdAthI dezAMtara jatAM koI eka gAmamAM kRtajJa ane turacha prakRtivALA siMha nAmanA DAkeranI sevA karavA lAgyo. prabhAkare te ja ThAkaranI sothI adhama dAsIne bhArthI tarIke svIkAra karyo, ane te ja gAmanA rahevAsI, nirdAkSiNya ziromaNi tathA kevaLa dravyamAM ja lubdha thaelA lobhanaMdI nAme vaNikane pitAne mitra karyo. eka vakhate uparI rAjAe siMhane belAvavAthI te prabhAkaranI sAthe rAjA pAse gayo. prabhAkara rAjAne paMDitapriya samajI A pramANe bolyo ke-mUrto mUoMnI sAthe, vRSabha vRSabhanI sAthe, hariNe harinI sAthe ane sadbuddhivALA sadabuddhivALAnI sAthe saMgati Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 zrAddhaguNavivaraNa mAM Ave che, mATe mitratA samAna zILavALAnI sAthe ja hovI joIe." prabhAkaranI A yuktithI saMtuSTa thayelA rAjae ghaNuM gAme sahita eka nagara ApavA mAMDayuM, paNa te nahIM letAM prabhAkare siMhane apAvyuM. evI rIte prabhAkare siMhane aneka prakAre upakAra karyo, dAsIne suvarNanAM AbharaNa vigere ApyAM, lebhanaMdIne paNa mahaddhika banAvyo. have siMha pAse pitAnA jIvathI paNa adhika vahAle eka mayura hatuM. tenuM mAMsa khAvAne dehada prabhAkaranI dAsI bhAryAne garbhanA prabhAvathI utpanna thayA. prabhAkare pitAnA ApelA zlekanI parIkSA mATe mayUrane kaI ThekANe saMtADI bIjA mayUranA mAMsathI dehada pUrNa karyo. have siMhe bhejana vakhate mayUranI cAre tarapha tapAsa karatAM keI paNa ThekANethI maLI Avyo nahIM, tyAre teNe gAmamAM paThaho vagaDAvyuM ke, "je puruSa mayUranI khabara Apaze tene rAjA ekaso ATha senAmahera Apaze, evI rItane paDA sAMbhalI "mane bIje svAmI maLI Avaze" ema dhArI dravyamAM lukhya thayelI dAsIe rAjAne kahyuM ke, "he rAjana! meM aTakAvyA chatAM paNa atyaMta viSayAsaktimAM bhraSTa thayelA A prabhAkare mahAre dehada pUrNa kasvA mATe bIje mayura nahIM maLavAthI tamArA mayUrane mArI nAMkhyo che." evuM dAsInuM kahevuM sAMbhaLI siMhanI peThe krUra ane kopayukta thayelA siMhe prabhAkarane pakaDavA subhaTo mekalyAM. te vRttAMta jANI bhayabhIta thayela prabhAkara mitrane ghera gaye ane kahevA lAgyuM ke, "he mitra! hArI rakSA kara ! rakSA kara!' ema belatAM prabhAkarane lAbhanadIe kahyuM ke, "te rAjAnuM zuM nukazAna kayuM che?" prabhAkare kahyuM - meM hArI strI mATe rAjAne mayUra mArI nAMkhe che." mitrAdhama lebhanaMdI-svAmIne droha karanAra tAre mATe sthAna kayAM che? baLatA puLAne potAnA gharamAM koNa nAkhe?" ItyAdi bolanAra mitranA gharamAM yAvat praveza kare che teTalAmAM lebhanaMdIe buM bArava karyo eTale rAjAnA subhaTe AvI tene pakaDI rAjA AgaLa laI gayA. tene joI bhrakuTI caDhAvI siMha tiraskArapUrvaka be ke, "he viprAdhama ! mhArA mayUrane ApI de athavA ISTa devatAnuM smaraNa karI le." te vakhate prabhAkara dayAmaNe thaI belyo ke, "he rAjan ! tame mhArA pitA, svAmI ane zaraNarUpa che. tethI tamArA A sevakane eka aparAdha kSamA karo." e pramANe vinaMtI karI to paNa adhama prakRtine lIdhe tene mArI nAMkhavAne subhaTone soMpI dIdhe, teoe tenuM kAMI paNa aniSTa karavAnI taiyArI karI teTalAmAM prabhAkare yathArtha rUpa nivedana karI mayUra seMpI dIdhuM. te pachI prabhAkara bolyo ke, "pitAnuM vacana deva samAna kaheluM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ c : zrAdhdhaguNavivaraNa che, jenuM ullaMghana karavAthI mane tatkALa AvuM phaLa prApta thayuM. A pramANe kahI siMhanI rajA laI prabhAkara AgaLa cAlyo. rastAmAM vicAra karavA lAge ke "varaM vihAM saha pannagarbhavecchaThAtmabhirvA ripubhiH sahoSitam / adharmayuktaizcapalairapaNDitairna pApamitraiH saha vartituM kSamam // 6 // ihaiva hanyurbhujagA hi roSitA, dhRtA'sayazchidramapekSya vArayaH / asatpravRttena janena saGgataH, paratra caiveha ca hanyate janaH // 7 // nRNAM mRtyurapi zreyAna, paNDitena saha dhruvam / na rAjyamapi mUrkhaNa, lokadvayavinAzinA // 8 // " zabdArtha-sanI sAthe vicaravuM ane zaTha puruSa tathA zatruonI sAthe vAta kare sAre che, paNa dhamahIna, capaLa, mUkha ane pApI mitronI sAthe vartana karavuM yogya nathI. da. gusse thayelA sarve ane khagane dhAraNa karanAra zatru te chidrane joI A lokamAM ja haNanArA thAya che; paNa asa-vRttivALA puruSanI sAthe saMgati karanAra puruSa ubhaya lekamAM haNAya che. 7. paMDitanI sAthe rahetAM manuSyanuM maraNa thAya te paNa kharekhara kalyANakArI che, paraMtu ubhaya lekane nAza karanAra mUkhanI sAthe rahetA rAjya hoya te paNa sAruM nathI. 8 anukrame prabhAkara suMdarapuramAM gaye. tyAM hemaratha nAme rAjA hatA. tene kuvyasane tyAga karanAra, kRtajJa, vidvAna priya ane lokone prema saMpAdana karavAmAM kuzaLa e guNasuMdara nAme putra hate. zAstrAbhyAsa karavAmAM tatpara thayelA tene prabhAkare nagaranI bahAra joyo. tenI pAse jaI prabhAkare vinayapUrvaka praNAma karyo. te joI kumAre paNa prasanna daSTithI avalokana karavArUpa pUjAthI prabhAkaranI pUjA karI. kahyuM che ke - "prasanna raNa mana , nnattitA vALu nAM ziH | sahajArthiSviyaM pUjA, vinApi vibhavaM satAm / / 9 // " zabdArtha -prasanna daSTi, nirmaLa aMtaHkaraNa, suMdara vANI ane namrIbhUta mastaka e satparuSanI arthipuruSane viSe saMpatti vagaranI svAbhAvika pUjA gaNAya che. 9. - kumAranA neha yukta AlApa vigere jaI prabhAkara vicAra karavA lAgyuM keaho! A kumAranI nirmaLa gRti, mita ane madhura vacana, navIna aucitya, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNavivaraNu 5 '' cAturyaMtA ane AtmAnI nima`LatA kevI Azcayajanaka che! keTalAeka puruSA mAlyAvasthAthI ja drAkSanI peThe madhura heA che, keTalAeka AmravRkSanI peThe kAlAMtare madhuratAne prApta thAya che, ane keTalAeka tA iMdravAraNAna phaLanI peThe vipAkathI (pAkavAthI ) de paNa madhura thatA nathI, ane jyAM AkRti hai ya tyAM guNNA vAsa karI rahe che. " e pramANe nizcaya karI prabhAkara tenI sevA karavA lAgyA, tethI kumAre tene rahevA nagaranI aMdara eka makAna apAvyuM. pachI prabhAkare uttama svabhAvavALI, sthiratAvALI ane vinayAtrika guNavALI eka brAhmaNIne peAtAnI bhAryAM karI, tathA mahAna dhanADhya, paropakArarUpa vratane dhAraNa karanAra ane purajanAmAM mukhya evA vasaMta nAmanA vaNikane mitra karyAM. anukrame pitA maraNu pAmatAM guNasuMdara rAjA thayA ane sava kAya karavAmAM samatha prabhAkara maMtrI thayA. eka vakhata azvanA vepArIoe e jAti'ta gheADAe rAjAne bheTa karyAM. te uttama lakSaNavALA hatA, paraMtu viparIta zikSAne pAmelA hatA. te khInA jANu bahAra hAvAne lIdhe rAjA ane maMtrI banne gheADA upara ArUDha thai nagaranI bahAra jaI azvo khelAvavAnA sthAnamAM azvone khelAvI vega jANavAnI IcchAthI te bannee azvone cAbukanA prahAra karyo tethI te banne eTalA teA vegathI cAlI nikaLyA ke kAI paNa teonI gatine paheAMcI zake nahIM. anukrame vanamAM AmaLAMnA vRkSa nIcethI pasAra thatA nizAnabAja ma`trIe traNa AmaLAM grahaNu karI lIdhAM. pachI temaNe lagAmA mUkI dIdhI eTale ekadama banne azvo UbhA rahyA. A vakhate rAjAne tRSA lAgI hatI tethI matrIe eka AmaLuM ApyuM. kSaNavAramAM ati tRSAtura thayelA rAjAne trIjuM ane trIjuM AmaLuM ApyuM. evI rIte traNa amaLAthI kALakSepa karatAM sainya AvI paheAMcyuM. pachI svastha thai nagarane viSe AvI paheoMcyA. have guNasuMdara rAjAne ekAMca varSanA putra hate. te khALa hariNane sAthe lai haMmezAM maMtrInA makAnamAM krIDA karavA AvatA hatA. eka vakhate ma`trIe rAjAnI parIkSA karavA mATe kumArane saMtADI dIdhe| rAjAe bhAjana vakhate kumAranI sava ThekANe tapAsa karAvI paraMtu kAI paNa Theka NethI te maLI Avye nahIM, tethI bhramita thayelAnI peThe rAjA sthira thai gayA, rune rAjAnA ghaLe parivara paNa zyAmamukha banI gayA. A arasAmAM kAie zakA karI kahyuM ke " kumAra matrIne ghera gayA hatA." tethI sa` leAke nA cittamAM maMtrI upara zaMkA thai AvI. mI paNa rAjasabhAmAM gayeA na hatA tethI tenI bhAryA khAlI ke huM svAmin! Aje rAjasabhAmAM kema gayA nathI ?' tra e javAba ApyA ke 'he priye ! huM rAjAne 2 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivAraNa mukha dekhADavAne samartha nathI, kAraNa ke Aje meM rAjakumArane mArI nAMkhe che." bhAIe kahyuM ke " he nAtha! e zuM?" maMtrIe javAba Ape ke "gaI kAle teM kahyuM hatuM ke "garbhanA prabhAvathI A rAjAno putra zatrunI peThe mahA nene dAha utpanna kare che, tethI tArI cittanI samAdhi mATe tene mArI nAkhyuM che." te pachI cittamAM baLApa karatI maMtrIpanI ekadama vasaMta mitrane ghera jaI tene sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvya mitra atyaMta kRtajJa hevAthI " A tama kAMI nathI, huM pote ja rAjAne bhego thaIza." evI rIte maMtrI pAnIne AzvAsana ApI pote rAjA pAse gayo, ane rAjAne vinati karI ke "he deva ! A bAbatamAM maMtrIne bIlakula aparAdha nathI. kiMtu A viSayamAM mArA pitAne ja aparAdha che" evI rIte yuktithI kAMIka bole che teTalAmAM maMtrInI patnI paNa AvI pahoMcI ane teNe jaNAvyuM ke "mAro dehada pUrNa karavA mATe A bInA banelI che." te pachI maMtrI paNa AvI pahoMcyuM ane kaMpAyamAna zarIravALA teNe vinaMti karI ke "he rAjana! hArA dukhathI duHkhI thayela vasaMta ane hArI patnI pitAne aparASa jAhera kare che, paraMtu saghaLe aparAdha mahAre ja che, tethI mhArA prANe grahaNa karavA joIe." te pachI rAjA vicAra karavA lAgyo - ke, "A maMtrI badhI rIte mhArUM hita karanAra ane AmaLAM ApI mane jIvita dAna ApanAra che." ema vicArI rAjAe loka samakSa maMtrIne kahyuM ke "he mitra ! te vakhate je teM mane maLAnAM phaLa na a pyAM hatA te huM kayAMthI? A rAjapa kayAMthI ? putra kayAMthI ane parivAra kayAMthI heta?" maMtrI e kahyuM ke, " he svAmina ! Ama kahevAthI tamArI kRtajJatA pragaTa thAya che, paNa tamArA putrarUpI ratnane nAza karanAra mane te daMDa Apa joIe." tyAre rAjAe kahyuM, "je ema che te. traNa AmaLA mAMthI eka AmaLuM vaLI gayuM." eTale maMtrI belyo ke, "he de ! he sarva guNAdhAra ! je e pramANe che to traNa AmaLAM rahevA de ane tame kumAranI sAthe cirakALa sudhI rAjya karo." ema belI kumArane lAvI rAjAne arpaNa karyo. te avasare kumArane joI sarvane AnaMda thaye. "he maMtrina ! A zuM ?" ema rAjae pUchayuM eTale maMtrIe pitAnA AdezathI laIne pitAnuM saMpUrNa vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. tenA A svarUpane jANI lajajA pAmelA rAjAe maMtrIne addhAsana upara besADI kahyuM ke "he maMtrinuM ! je amUlya AmaLAMnI putra samAna tulanA karI te sahana karavuM. " ItyAdi prItiyukta vAkyathI prabhAkarane khuzI karyo. pachI uttama svAmI vigerenI parIkSA jeNe karI che evA prabhAkara Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 zrAddaguNavivaraNa maMtrIe rAjA sAthe rahI cirakALa rAjyanuM pAlana karyuM. have graMthakAra A guNanI samApti karatAM upadeza dvArA sarjanane saMga karavA Agraha kare che. "prabhAkarasyaiva samIkSya sAkSAtphalAni saGgAtsadasajjAnAnAm / vive kinA saukhyaguNAdyavAptyai, kAryaH sadA sajjanasaGgaraGgaH // 10 // " zabdArtha_vivekI manuSya sajana tathA durjananA saMgathI je phaLa prApta thAya che tene prabhAkaranI peThe sAkSAt joI sukha ane guNa vigerene meLavavA mATe hamezAM sajajanano saMga kare ucita . 10 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. have kamathI prApta thayela "mAtApitAnI pUjA karavA "rUpa navamA guNanuM varNana kare che. "gAtApitro jUna -gRhasthAe mAtApitAnI prAta, madhyAhna ane sAyaMkALe praNAmAdikavaDekarI pUjA karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke - " mAtRpitrAdivRddhAnAM, namaskAraM karoti yH|| tIrthayAtrAphalaM tasya, tatkAryo'sau dine dine // 1 // " zabdArtha je puruSa mAtApitA tathA vaDIla vargane namaskAra kare che, tene tIrthayAtrA jeTaluM phaLa thAya che, te hetuthI temane niraMtaranamaskAra kare joIe. 1 bhAvAtha-pUjya vargamAM agresara mAtA pitA che. jema devapUjA traNa vAra karavAnI zAstramAM AjJA che tema mAtApitA, vaDIla baMdhu varga ane vRddha kuTuMba varga vigerene paNa divasamAM traNa vAra namaskAra karavAnI AjJA che, mATe temane haMmezAM namaskAra karavo joIe. je puruSo pitA paropakArI pUjya varganI avagaNanA kare che te kadi paNa dharma aMgIkAra karavAne lAyaka thatuM nathI. je mAtApitAe ApaNA upara agAdha upakAra karelo che tene badale keIpaNa rIte vALI zakAtuM nathI. tene mATe jenAgamamAM jaNAvelI bInA Aja guNamAM AgaLa jaNAvelI che, tethI ahIMyAM eTaluM ja kahevuM basa thaze ke-mAtApitAnuM pUjana karanAra ghera beThAM tIrthayAtrAnuM phaLa prApta kare che, mATe hamezAM traNa vAra na banI zake te prAtaHkALamAM - mAtApitA vigere pUjya vargane dharma jijJAsu puruSe e avazya namaskAra karavA cUkavuM nahIM. sAMprata kALamAM gujarAta dezamAM mAtApitAne namaskAra karavArUpa pracAra bahudhA lupata thaI gaye che, paraMtu A pracAra dakSiNa, mAravADa ane paMjAba vigere dezamAM daSTigocara thAya che paNa jevI rIte za.kAra pharamAve che tevI rIte zradhdhA ane vinayapUrvaka jovAmAM Avato nathI. te Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - zrAddhaguNavivaraNa jene zrAvaka dharmane yogya thavuM hoya teNe zAstrakAranA pharamAna mujaba mAtApitAdika pUjya varganuM namaskArarUpa pUjana avazya karavuM joIe. "mAtApitAne niratara namaskAra karanAra, "e vizeSaNathI spaSTa jaNAI Ave che ke teonI AjJAne bhaMga te karI zakAya ja nahIM, kAraNa ke vRdhdhAnI AjJAnusAra vartana karavuM tene ja AgaLa upara zAstrakAre pUjana kaheluM che. keTalAeka kuputra saheja vAtamAM mAtApitAnI sAme thaI temanAM hitakArI ane amUlya vacananI AjJA kare che. temanuM namaskAra ane AjJApAlanarUpa pUjana te dUra rahyuM, paNa avasara Ave temanA zarIra upara prahAra karatAM paNa acakAtA nathI. AvA ja prAce karI dharmane agya hoya che, ane te paralokamAM jarUra durgatine AdhIna thAya che, te vivekI puruSoe mAtApitAnI avajJA karanAra adhama puruSane saMsarga paNa kara vyAjabI nathI, kaI kAraNasara athavA ajJAnatAne lIdhe mAtApitAnI prakRti dusahya hoya te paNa uttama putrae te temanI namaskArAdi pUjA karI jevI rIte temanA cittane samAdhi rahe tevI rIte vartana karavuM e ucita che. "A mAtApitAne bhakta che" ema lekane batAvavA khAtara nahIM, paNa aMtaHkaraNanI kharI bhaktithI pUjyavarganI pUjA mAM joDAvuM joIe, kAraNa ke prANI mAtrane saMsAramAMthI tAranAra sthA ane jaMgama ema be tIrtho kahyAM che, temAM sthAvara tIrthonI sAthe mAtApitAnI sAmyatA batAvI che. jo ke graMthakartAe smRti, purANAdikanAM vacano TAMkI mAtApitAne sthAvara tIrthothI paNa adhika zreSTha batAvyA che, te paNa uparano glaeNka jotAM mAtApitAnI zatruMjayAdi tIrthonI sAthe sAmyatA batAvI che tenI te kaI paNa nA kahI zake tema nathI. A ThekANe tAtparya evo che ke, je puruSa hamezAM mAtApitAnI namaskArarUpa pUjA karanAra hoya che te ja puruSa vidhipUrvaka tIrthayAtrA ane tIrthonuM bahumAna vigere karI zake che, mATe mAtApitAnA pUjaka thaI hamezAM tIrthayAtrA jeTaluM phaLa prApta karavA bhAgyazALI thavuM joIe. vaLI temane paralokamAM hitakArI anuSThAnane viSe joDavAthI, A leka tathA paralokanA saMpUrNa vyApAranI aMdara temanI AjJA pramANe pravRtti karavAthI uttama varNa ane gaMdhayukta puSpa tathA phaLa vigere vastunI bheTa mUkavAthI ane navIna anna tathA vastrAdi temanA upagamAM AvyA pachI upayogamAM levAthI mAtApitAnI pUjA thAya che. AthI viparIta karavuM te anucita che. "mAtApiton 12 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa e vAkayamAM udra samApta thayela che. tethI mArA zabdamAM cA umerAya che, ane pitAthI mAtA vizeSa pUjanika hovAthI mAtA zabdano pUrvamAM nipAta karyo che. je kAraNathI manu kahe che ke - ___ upAdhyAyAddazAcArya, AcAryANAM zataM pitA / sahasraM tu piturmAtA, gauraveNA'tiricyate // 2 // zabdArtha - daza upAdhyAya karatAM eka AcArya, se AcArya karatAM eka pitA ane hajAra pitA karatAM eka mAtA gauravatAmAM adhika che. 2 vaLI aDasaThatIrtho, tetrIza kroDa devatA ane adhyAzI hajAra RSio mAtAnA caraNamAM vase che. vaDIle patita thayA hoya te temane tyAga karavo ucita che paraMtu mAtA garbha dhAraNa ane poSaNa karavAthI vizeSa upakArI che, mATe mAtAne kadi paNa tyAga karavo nahi. he bhArata ! smRtiomAM je aDasaTha tIrtho kahyAM che tenAthI gaMgA zreSTha che, ane mAnA tenAthI paNa adhika zreSTha gaNAya che. zrAddhanA adhi kAramAM prathama mAtAnuM, te pachI pitAnuM ane te pachI mAtAmaha vigerenuM zrAddha ka2vAmAM Ave che. A pramANe vRddhanA zrAddha karavAmAM kama batAve che. vaLI " AstanyapAnAjananI pazUnA-mAdAramAvadhi cAdhamAnAm / AgehakarmAvadhi madhyamAnA-mAjIvitAtIrthamivottamAnAma // 3 // " rAkhyAtha-pazuone jyAM sudhI stanyapAna karAve tyAM sudhI, adhama purupine strInI prApti thAya tyAM sudhI, madhyama purune gharanuM kAma kare tyAM sudhI ane uttara puruSane jyAM sudhI jIve tyAM sudhI mAtA tIrtharUpa che. 3 vaLI AgamamAM paNa kahyuM che ke - "tiNhaM duppaDiAraM samaNAu so taM jahA ammApiuNo maTTidAyagassa dhArisarca ityAdi che zramaNa !he AyuSyamAna ! mAtApitA, svAmI ane dhamacA e traNa jaNane badale dukhe karI vALI zakAya che. temAM koI kuddIna hamezAM prAtaHkALamAM mAtA-pitAnA zarIrane zatapAka tathA sahastrapAka telathI madada karI, sugaMdhIvALA cUrNathI udavartana karI, godaka, uSNodaka ane zIka e traNa prakAranA jaLathI snAna karAvI, sarva alaMkArothI vibhUSita karI, aDhAra prakAranA vyaMjana (zAka, dALa) vigere yukta ane mane tathA tapelI vigeremAM Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa rAMdhavAthI kharAkhara paripakva thayeluM leAjana jamADI jyAM sudhI jIve tyAM sudhI mAtApitAne peAtAnI pITha upara upADIne phare teA paNa mAtApitAnA pratyupakAra thatA nathI, arthAt mAtApitAnA upakAranA badalA vaLate nathI. vaLI jo te kulIna puruSa mAtApitAne dhama sabhaLAvI dharmanA bAdha karI ane dhamanA bheTA samajAvI kevaLajJAnInA kathana karelA dhama mAM sthApana kare teA mAtApitAnA upakAranA badalA vaLe. ( svAmIsevAnA saMbaMdhamAM paNa uparanI mAka yathAyeAgya jANI levuM. ) vaLI kAi suguNa puruSa uttama guNavALA sAdhu athavA zrAvaka pAsethI zAstrAnusAra dhama saMbadhI uttama vAkaya zravaNa karI tathA manathI dhAraNa karI tathA AyuSya sama sa thatAM maraNa pAmI kAi paNa devalAkamAM devapaNe utpanna thA hAya te vakhate te deva peAtAnA dharmAcAryane dubhikSa dezathI subhikSa dezamAM lAvIne mUke, chAyA tathA jaLa rahita araNyamAMthI supradezamAM lAvI mUke ane lAMbA kALanA vyAdhithI AkuLavyAkuLa thayelAne rAga rahita kare tApaNu temaneA pratyupakAra thatA nathI, paraMtu jo te suguNa puruSa peAtAnA dharmAMcAya ne kevaLajJAnInA kathana karelA dhamathI bhraSTa thayelA joi vAravAra dhama saMbhaLAvI dharmanA edha karAvI ane dhamanA bIjA bheTThA samajAvI kevaLajJAnInA prarUpelA dhamamAM sthApana kare te dharmAcAyanA upakAranA badalA sArI rIte vaLe che. te ja kAraNathI tribhuvanaguru ane kevaLajJAnadivAkara zrImAn vIra vibhu peAtAnA brAhmaNa mAtApitAne pratikhAdha karavA mATe brAhmaNukuMDa gAmanA upavanamAM padhAryAM hatA. te sAMbhaLI temane vadana karavA mATe devanA ane RSabhadattanu tyAM Agamana thayuM hatuM. te avasare zrImanmahAvIrasvAmInuM dazana thatAM ja devAna'dAnA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI te joi IMdrAdika devAnI sabhAnI aMdara zrI gautamasvAmIe prazna karyo ke, huM bhagavan ! Ama thavAnuM zuM kAraNa haze ?" temaNe jaNAvyu ke " he gautama ! A devAnA prathamanI mArI mAtA che. " zrI gautamasvAmIe bIjI vAra pUchyuM' ke " he bhagavan ! A devAnaMdA kevI rIte ApanI mAtA che ? " bhagavAne petAnu devAnaMdAnA garbhamAM Agamana ane iMdranA AdaeN zathI hariNugameSi deve kareluM garbhanuM haraNa vigere pUrvanA sava vRttAMta kahIM sabhaLAnyA. te sAMbhaLI temanA mAtApitAne pratikheASa thavAthI temaNe dIkSA grahaNa karI. anukrame agIyAra aMganuM paThana karI kevaLajJAna prApta karI meAkSane prAsa thayA, e ja viSayamAM kahyuM che keH-- = Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 64 zrAddaguNavivaraNa vIrajiNa puvvapiyaro, devAnaMdA usamadatto a / phArasaMna vikaLo, hoLa vidyutlR vattA ! 4 || o zabdA--ddha mahAvIrasvAmInA prathamanAM mAtApitA devAnaDhA ane RSabhadatta agIyAra aganA jANu thaI meAkSasukhane prApta thayA. 4 " evI ja rIte bhISmapitAmahe mAtApitAnI AjJAnuM pAlana karavA, temanA manane samAdhi karavA ane temane khuzI rAkhavA mATe pANigrahaNa nahIM karavu. vigere mAmatanI pratijJA karI hatI. prathama rAjAnA purAhita zrI Aya rakSita cauda vidyAnuM adhyayana karI dazapura nagaramAM AvyA, te vakhate rAjA pramukha lAkAe temanA mahAtsava,ka nagaramAM praveza karAvyeA, te joi sa leAkAne AnaMda thayA, paraMtu mAtAnA ha jovAmAM na AvatAM temane mAtAnA mananI samAdhi mATe tenuM kAraNa pUchI, mAtAnI rajA laI, teAsalIputrAcAryanI pAse STivAdanA abhyAsa karavA mATe gayA. tyAM temaNe dIkSA grahaNa karI anukrame pAtAnA mAtApitA bhAI vigerene pratibAdha karyAM. mAtApitAnA upalakSaNuthI kalAcAya, zreNI ane dharmaguru vigerenu grahaNa karavuM. kahyuM che ke~~ 46 mAtA pitA kalAcArya, eteSAM jJAtayastathA // vRddhA dharmoneTArA, guruge satAM mataH // j // o zabdA--mAtA, pitA, kalAcAya, tathA temanA geAtrIya, vRddha ane dharmopadeza ApanAra eTalAne satpuruSAe guruvaga mAnelA che. kahyuM che ke-- "rAjJa: patnI purAH patnI, mitravanI sacaiva 2 / zvazrarmAtA ca mAtA ca paJcaitA mAtaraH smRtAH // 6 // janetA copanetA ca, yazca vidyAM prayacchati / annadAtA bhayatrAtA, paJcaite pitaraH smRtAH // 7 // " zabdAtha --vaLI rAjapatnI, gurupatnI, mitrapatnI, sAsu ane peAtAnI mAtA e pAMca mAtA kahevAya che. 6 janma ApanAra, saskAra karanAra, vidyA ApanAra, anna ApanAra ane bhayathI rakSaNa karanAra e pAMca pitA kahevAya che. 7 " sahAra: sahAdhyAyI, mitra nA revAsa / mAne vAparavA catu, naine Ata: smRtA !!drA 1 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa zabdArtha "sahadara, sAthe abhyAsa karanAra, mitra, vyAdhimAM rakSaNa karanAra ane mArgamAM vAtacita karanAra e pAMca bhAIo kahevAya che. 8 e Adi bIjA paNa namaskArarUpa pUjAne yogya jANI levA. have graMthakartA A guNanI samApti karatAM upadezadvArA mAtApitAnI pUjA karavAne Agraha kare che- "kRtajJatAmAtmani saMvidhAtuM, manasvinA dharmamahatvahetoH / pUjAvidhau yatnapareNa mAtA-pitroH sadA bhAvyamihottamena // 9 // " zabdArtha-A lekamAM prazasta manavALA uttama puruSe pitAmAM kRta tAnuM AropaNa karavAnA ane dharmanI zreSThatA vadhAravAnA hetuthI, hamezAM mAtApitAnI pUjA karavAmAM prayatna karavA udyakta thavuM joIe. 9 S - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E ja vAta '% nar) : , dazama guNa varNana zrAvakanA pAMza guNa paikI navamA guNanuM vivaraNa pUrNa karI "upadravajaLa sthAnano tyAga karavA "rU5 dazamA guNanuM varNana kare che. -:: cakAju kathAna-vaLI dharmanI gyatA meLavanAra gRhastha svacakra, paracakranA verathI, duSkALa, marakI, sAta Itio ane prajAnA paraspara kalezathI upadravavALA gAma ke nagarAdika sthAnane tyAga karanAra hoya. je tevA sthAnane tyAga karavAmAM na Ave te prathama upArjana karelA dharma, artha ane kAma vizerene nAza hevAthI ane navIna dharma, artha, kAmanuM upArjana nahIM thavAthI tenA ubhaya lekane nAza thAya che. jema dvArikAnA upadrava vakhate dvArikAnA ane vallabhInA bhaMga vakhate vallabhInA lokenA ubhaya lekane nAza thayo hate. athavA dhama, artha ane kAma vigerene aDacaNa karanAra bhilapallI, mlecchagAma ane devagurunI sAmagrIthI rahita nagarAdikane upahuta kahe che. tevA sthAnamAM dharma, artha ane kAmanI IcchA rAkhanAra puruSe vAsa karavo nahIM, kAraNa ke tenA sthAnamAM rahevAthI cera, bIlaMpaTa ane duSTa rAjA vigerenA saMsargathI dharma ane arthanI hAni ja thAya che. temaja devadarzana, gurunuM Agamana ane sAmikanA saMsarga vigerene abhAva hevAthI navIna dharmAdikanuM upArjana paNa thaI zakatuM nathI. kahyuM che ke "saddharmadargasusvAmivyavasAyajalendhane / khajAtilokaramye ca deze prAyaH sadA vaset // 1 // guNinaH sukRtaM zaucaM, pratiSThA guNamauravaM / apUrvajJAnalAbhazca, yatra tatra vasetsudhIH / 2 // yatra deze na sanmAnaM, na buddhirna ca baandhvaaH| na ca vidyAgamaH kazcina tatra nivasebudhaH // 3 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavavaraNa anAyake na vAstavyaM, na vAsyaM vhnaayke| . strInAyake na vAstavyaM, na vAsyaM bahunAyake // 4 // pAlarAjyaM bhavedyatra, dvairAjyaM yatra vA bhavet / thI pUrNAka vA, ghara cAratra no vase I " . " ; zabdAthazreSTha dharma, killo, sAre svAmI, vepAra, jaLa, Idhana ane pitAnI jAtinA lakathI manahara hoya evA dezamAM prAye karI dharmArtho puruSa hamezAM vAsa kare je dezamAM guNIjane rahetA hoya, puNyakArya thatAM hoya, pavitratA hoya, mAna jaLavAtuM hoya, guNenuM gaurava thatuM hoya ane apUrva jJAnane lAbha thatuM hoya tevA dezamAM buddhimAna puruSa vAsa kare.jarA je dezamAM sanmAna, buddhi, bAMdhave ane koI prakAranI vidyAnI prApti na hoya tevA dezamAM paMDita puruSa vAsa kare nahIM.. AvA je dezamAM nAyakana hoya, bALa nAyaka haya, strI nAyaka hoya ane ghaNAnAyaka hoya tevA dezamAM vAsa kare nahI. je dezamAM bALakanuM rAjya herya, jaMyAM be rAjAonuM bheguM rAjya hoya ane jyAM mUrkhanuM rAjya hoya tevA dezamAM vAsa kare nahIM. pA A bInAne zAsakAra udAharaNa ApI spaSTa rIte jaNAve che, te A pramANe che - padmapura nagaramAM nivicAra nAme rAjA ane tene pASANabhedI nAme maMtrA hato. eka vakhate mALavAdhipati zrI vikramarAjA strInA rAjya tarapha jatAM padhapuramAM AvI caDyo ane tyAM keTalAka divasa rahyo hato. te eka vakhate rAjasabhAmAM gayo hate te vakhate nivicAra rAjAnI pAse eka ceranI mAtA A pramANe belI rahI hatI mahuM rAjana! hAre putra pAMca prakAranA coranA AcArathI cArI karate hato. tene dhanya chInA gharamAM khAtara pADatAM tUTI paDatI bhIte mArI nAkhe che, tethI huM tamArI AgaLa nyAya mAguM chuM." A vAta sAMbhaLI rAjAe zreSThIne lAvyo ane cora mAryA vigerene vRttAMta pUchaye. zreSThIe kahyuM ke "temAM mAre zuM deSa? te te bhIta caNanArA mIstrIo jANe rAjAe temane paNa lAvyA. teoe javAba Ape ke "ghara caNatI vakhate eka vezyA amArA jevAmAM AvI ane tenA rUpathI amArA cito vihvaLa thavAne lIdhe bhIMta bAbara jANI zakyA nahIM temAM amara au deSa?" rAjAe vezyAne bolAvI pUchayuM. vezyAe javAba Ape ke "rAmAM Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAdhdhaguNavivaraNa jatAM mArA sAme koIka digaMbara (nirvastra puruSa) AvyA tenI mane lajajA AvavAthI te mArga cheDI jyAM bhIMta caNAtI hatI te mAgathI huM gaI hatI. A vAta sAMbhaLI vezyAne rAjAe cheDI dIdhI. pachI rAjAe digaMbarane bolAvyo ane tene pUchyuM paNa te kAMI be nahIM, eTale rU thayelA nirvicAra rAjAe tene zULIe caDhAvavAnI AjJA karI. te pachI keIe rAjA pAse AvI kahyuM ke te zULImAM mAte nathI. rAjA e Adeza karyo ke zULI upara je mAya tene zULI upara caDhAve. A pramANe Adeza thatAM rAjAnA sALAne zULI upara caDhAvI dIdhe. kahyuM che ke - virAti rAhata, nirvivAre 7 satinA rAjoktyA rAjasAlo'pi, zUlAyAmadhiropitaH // 6 // zabdArtha-jyAM rAjA nivicAra hoya tyAM tatvane vicAra keNa kare? juo rAjAnI utithI rAjAnA sALAne paNa zULI upara caDhAvI dIdhuM che . A pramANe joI A nagaranI prajA kevI rIte sukhI thatI haze.? ema vicAra karate zrI vikramarAjA pitAnA kArya mATe cAlyA gaye, AvA nagaramAM vAsa karavo te lAbhakAraka nathI. kahyuM che ke yadi vAMcchati mUrkhatvaM, vasegrAme dinatrayam / apUrvasyAgamo nAsti, pUrvAdhItaM vinazyati // 7 // tathA- jattha pure jiNabhavaNaM, samayaviu sAhusAvayA jattha / tattha sayA vasiyavvaM, paurajalaM iMdhaNaM jattha // 8 // ' zabdAtha-je mUrkhatA meLavavAnI IcchA hoya te je gAmamAM apUrva jJAnanI prApti nathI ane pUrvanuM bhaNeluM nAza pAme che tevA gAmamAM traNa divasa vAsa kare. 7. vaLI jyAM jinezvaranuM maMdira hoya, jayAM siddhAMtanA jANa sAdhu ane zrAvake vasatA hoya ane jyAM pracura jaLa tathA IMdhaNa maLatA hoya tyAM hamezAM rahevuM joIe. * kadI sAdhujanonA virahavALo deza ghaNA guNavALo hoya te paNa dhamatha puruSe tevA dezamAM rahevuM joIe nahIM. athavA duSkALa, paracakrane upadrava, marakI vigerene sacavanArA aneka utpAtethI parAbhava pAmelA sthAnane upappata kahe che, te A pramANe Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavavaraNa che-jyAM devanI mUttio ane parvate kaMpatA haya, jayAM devanI mUttio parasevAvALI thatI hoya ane hAsya karatI hoya, jyAM nadI keIka vakhate rudhira jevA jaLane vahana karatI hoya tathA nimitta sivAya vRkSo uparathI rudhira ane phena vigerenI vRSTi thatI hoya, jyAM strIone mastaka rahita dhaDa utpanna thayuM hoya tyAM ghara duSkALa ane paracakanA upadrava sAthe catuSpadane nAza thAya. jyAM be mAthAM, cAra kAna ane cAra netravALe bALaka' utpanna karyo haiya tevA dezamAM paracakanuM Agamana thAya ane dubhikSa paDe ema sUcave che. ItyAdi savistara : jaNAvI dazamA guNane upasaMhAra karatAM graMthakAra TUMkamAM sArAMza batAve che- " upadrutaM vairavirodhamAri-svacakramukhyanagarAdi yatsyAt / na yatra caityaM ca susAdhuyogo, na tatra dhImAna vidadhIta vAsam // 9 // " zabdArtha je nagarAdika zatru,vidha rAkhanAra, marakI ane svacakra vigere. thI upadrava yukta hoya; ane jyAM jinamaMdira tathA sArA sAdhune coga na hoya tevA nagarAdikamAM buddhimAna puruSa vAsa kare nahi. 9 - karasaMka : :: * :: Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ja ) ekAdaza guNa varNana have gRhasthane "niMdita kAryamAM pravRtti nahIM karavArUpa" agiyAramAM guNanuM varNana kare che. "gAvRttI gati-vaLI deza, jAti, kula ane kALa vigerenI apekSAe je nihita kArya hoya tene gahita kahe che. tevA kAryamAM (dhama puruSa) pravRtti karanAra na hoya, temAM dezagahita kama A pramANe che. sauvIradezamAM kRSi karma ane lATa dezamAM madirA utpAdana karavAnI kriyA karavI tene dezahita kahe che. brAhmaNane madirApAna karavuM tathA tala, lUNa, lAkha ane leDhA vigerene vepAra karavo e jAtinI apekSAe nidita kama gaNAya che. tathA kuLanI apekSAe brAhmaNane nidita karma A pramANe che. " agnihotraM gavAlambha, saMnyAsaM palapaitRkam / devarAzca sutotpati, kalau paJca vivarjayet // 1 // " zabdArtha - hema, gAyane vadha, saMnyAsa, pUrvajone mAMsanA piMDa ane dIyarathI putranI utpatti karavI e pAMca kaliyugamAM (brAhmaNe) tyAga kare. vaLI jJAnapUrvaka jainadharma aMgIkAra karanAra zrAvakoe paMdara karmAdAnathI vepAra kare, kALa vakhate ke rAtrie bhajana ane abhakSya vastunuM bhakSaNa karavuM vigere zrAvakene gahita kama kahevAya che. tevAM gahita karma karanAra zrAvakenAM bIjA paNa dhamakA upahAsyane mATe thAya che. kahyuM che ke " anucitakarmArambhaH, prakRtivirodho balIyasA spardhA / pramadAjanavizvAso, mRtyudvArANi catvAri // 2 // " zabdArtha -ayogya karmane AraMbha, prajAnI sAthe virodha, baLavAnanI sAthe spardhA ane strI jAtine vizvAsa A cAre mRtyunAM dvAra che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa - bhAvArtha"manurita maH je kArya pitAne ucita na hoya te kArya karavAno AraMbha karavo te mRtyunA dvAra samAna che. jemake munipaNuM grahaNa karIne prANAtipAta, mRSAvAda, corI, maithuna ane parigraha vigeremAM nimagna thavuM, rela vagere vAhana dvArA prayANa karavuM, maMtra, jaMtra, taMtra, auSadhi, kAmaNuM, humaNa, vazIkaraNAdikanuM karavuM, karAvavuM, IrSA, ahaMkArane vaza thaI Atmika kAvyane bhUlI jaI dharmakAryane jalAMjalI ApI gRhasthane karavA egya kAryamAM gRhasthanI sAthe khaTapaTamAM utaravuM, ekanA pakSamAM UbhA rahI bIjAne parAjaya karavA prayAsa kare, pitAne kakko kharo karavA lokenI khuzAmata karI te dhArelA kAryane pAra pADavA niraMtara macyA rahevuM, uttama puruSa upara asatya AkSepa mUkI temane jAheramAM halakA pADavA prayAsa karava, guNInA guNe upara dveSa dhAraNa karI tenI niMdA kara vAmAM macyA rahevuM, vIra rasanI puSTi zrotAone pANI caDhAvavuM, vyAkhyAnamAM zRMgArAdika rasanuM piSaNa karI zretAone tamaya banAvavA, strI vigerenI vikathA karI pitAnA amUlya samayane gumAvI de, strIonA saMsargamAM avivuM, jJAtinA jhagaDAomAM bhAga laI tene pheMsalA ApavA, rAjaviruddha kAryane uttejana ApavuM ane pitAnA ke paranA AtmAne uddhAra karavAnuM je mukhya kArya che tene bhUlI javuM vigere vigere kAryo munione anucita gaNAya temaja gRhasthoe paNa dravya, kSetra, kALa ane bhAvano vicAra karI potAnI zakita joI jemAM kharekhara AtmalAbha samAelo hoya tevA ucita kAryamAM pravRtti karavI joIe. amuka vakhate amuka kArya anucita gaNAya che ane te ja kArya amuka saMjogomAM bIjI vakhate ucita thAya che, tethI amuka kAryo karatAM pahelAM AjubAjunA saMyogono vicAra karI kAyane AraMbha karavo. dharmaviruddha, rAjaviruddha, dezaviruddha ane loka AraMbha karatAM pahelAM mana sAthe vicAra karavAmAM Ave te kaI vakhata paNa anucita kArya karavAne prasaMga Ave ja nahIM. A sivAyanAM gRhasthane bIjA kayA kAryo anucita che te graMthakAre judA judA guNemAM prasaMgopAtta jaNAvyA che tethI atre lakhyAM nathI, paNa anucita kAyane AraMbha karanAra mRtyunA dvArane prApta thAya che te vAta dhyAnamAM rAkhI pitAnA ane bIjAnA AtmAnuM kalyANa jemAM samAyeluM hoya ane A bhava saMbaMdhI tathA bhavAMtara saMbaMdhI nAnA prakAranI viDaMbanA sahana na karavI paDe tevA ucita kAryamAM pravRtti karavI ane anucita kAryathI te dUra ja rahevuM joIe. che. prakRtividhA-prajAvaganI sAthe virodha kare te paNa dhama puruSone urita Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma - mAdhaguNavivaraNa nathI, kAraNa ke rAme teTalI stravacetI chatAM paNa mANasa jAtanI bhUla thayA sivAya rahetI.nathI, kAraNa ke prANI mAtrane karmonI sAthe anAdine saMbaMdha che ane tene laine hamezAM la thavA saMbhava che. bIjA karatA manuSya jAta vizeSa samaju che, te paNa anAdikAlanA abhyAsane laine bhUla thatAM vAra lAgatI nathI. hRtadhare jevA mahAjJAnI puruSo jeo saMsAranI saMpUrNa asAratAne sArI rIte samaje che, ane tevA asAra saMsArathI mukta thavA ati tIvra upagathI dharmakAryamAM pravRtti kare che, chatAM prasAdane vaza thaI teothI paNa bhUla thaI jAya che te alpAnI bhUla thAya temAM navAI jevuM nathI; tethI AvI vakhate prajAvarga virodhI hovAthI teo AvI ane lAbha laI dhana, Abaru ane zarIramadine aDacaNa karavA cUkatA nathI, tethI paNa vadhIne rAjA ane amaladAra varganA kAna bharI bhUla karanArane kharAba karavA mATe banatI kozIza karI kharAba kare che, mATe sajAvarga ke amuka samudAya sAthe virodha kare yogya nathI. te virodha karanArane mRtyunuM dvAra samIpamAM che ema sArI rIte samajavuM. prajAva ke samudAyanI sAthe virodha te dUra rahe paNa eka vyaktinI sAthe paNa vaivirodha rAkha ucita nathI. zAstranI dRSTie jotAM samarAditya jevA mahAtmAne eka pAtA virodhane laIne keTaluM sahana karavuM paDayuM che. A prasiddha bIne prAye dethI ajANa nathI, mATe virodha karatAM pahelAM AvA mahAtmA puruSanAM caritra dhyAna mAM lAvI sarvathA virodha karatAM aTakavuM joIe, ane tema karavAthI sAMsArika dhArmika kAryamAM prajAvarga aDacaNakartA thato nathI. marIyA paddha--baLavAna sAthe hariphAI karavI te paNa yogya nathI. kadAca keI kAraNane laIne harIphAI thaI jAya te nibaLane potAno bacAva karatAM ghaNI aDacaNa paDe che, tethI jANI joIne maLavAnanI sAthe harIphAI karavAthI dUra rahevuM - ghaNuM sAruM che. ane jo tema karavAmAM na Ave te pote nirbaLa chatAM baLavAna sAthe harIphAI karanArane mRtyunuM dvAra kAMI dUra nathI. jo ke manabaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, jJAnabaLa, dhanabaLa, kuTuMbabaLa ane rAjabALa vigere baLa gaNAya che, te A badhAmAM je baLanI sAthe spardhA karI temAM sAmo mANasa vizeSa baLa- vAna hoya to pAchuM haThavuM paDe che ane tenI sAthe virodha thAya che. kadI kaI mANasamAM zarIrabaLa vadhAre hoya ane dhanabaLa na hoya te ekAda vakhate te zarIrabaLathI dhanavAnane parAjaya karI zake che, paNa pAchaLathI te parAbhavane badale levA dhanavAna pitAnA dhanabaLathI zarIbaLavALAne bhADe rAkhI athavA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvaguNavavaraNa te bIjI yukti karI tene parAbhava karatAM cUkato nathI, mATe prathama ane koInI sAthe paNa spardhA karavI yogya nathI, temAM paNa vizeSa hoya tenI sAthe to harIphAImAM utaravAthI ghaNuM khamavuM paDe che. kamalAkanavizvAsa-prAye strIvargane kadI paNa vizvAsa karavA gya nathI, kAraNa ke strI game tevI buddhizALI hoya te paNa tenuM mana puruSanA jeThuM gaMbhIra, vicArazIla ane sahanazIlatAvALuM hovAno saMbhava cheDo che, tethI dhUrtapuruSo temane anukULa lAlaca ApI hareka rIte phesalAvI-praTAvI tenA hRdayamAM rahelI gupta bInAne sahelAIthI meLavI zake che, temaja tenA upara thoDuM paNa zArIrika kaSTa AvI paDatAM pitAnA mana uparano kAbU gumAvI de che ane pitAnA patine ke svajanane game teTalI hAnikAraka vAta hoya te paNa tevI vAtane pragaTa karavAmAM bIlakula vicAra karatI nathI, mATe ati guhya vAta je pragaTa - thavAthI pitAne, gAmane ke dezane hAni thAya tevI athavA te jenAthI pitAnI AjIvikA cAlatI hoya tevA vepAra-udyoganI gupta vAta strI pAse kadI paNa kavI egya nathI. upara jaNAvelI bInA ghaNe bhAge ghaNI strIono e vAva hevAthI atre lakhavAnI jarUra paDI che. nahIM te aitihAsika najare jotAM zILavatI ane anupamAdevI jevI aneka strIo potAnA patine rAjakAryamAM salAha ApanArIo ane gaMbhIra, sahanazIla ane vicArazIla vigere uttama guNavALI jovAmAM Ave che. uparokata bAbata mATenA udAharaNa zAstrakAroe ghaNe ThekANe ApelAM che tethI tevAM udAharaNe atre lakhyAM nathI. uparokata gahita karmo prAye karI vivekI ane dharmanI gyatAvALA puruSa mATe che paNa adhamI mATe nathI. tene mATe kahyuM che ke - " paurohatyaM rajanicaritaM grAmaNItvaM niyogo, mAThApatyaM vitathavacanaM sAkSivAdaH parAnnam / dharmidveSaH khalajanaratiH prANinAM nirdayatvaM, mAbhUdevaM mama pazupate janmajanmAntare'pi // 3 // " zadAtha-purahitapaNuM, patrie (svecchAe) bamaNuM, gAmanuM nAyakapaNuM, adhikjharIpaNuM, maThanuM adhyakSapaNuM, asatya vacana, azi mApavI, bIjAnuM anna AvuM, dharmI upara dveSa rAkhave, dujanahAra Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAddhaguNavivaraNuM prema rAkho ane prANIo upara nirdayatA rAkhavI e sarve he mahAdeva (ziva). mane dareka janmamAM prApta na thAo. | 3 | vaLI kharAba vepAra karanArane AzrayI kaI sthaLe kahyuM che ke - hastau dAnavivarjitau zrutipuTau sArasvatadrohiNI, laMcAluzcitavittapUrNamadaraM garveNa tuMgaM shirH| cakSuH sAdhuvilokanena rahitaM pAdau na tIrthAdhvagau, bhrAtaH kukkara muzca muzca sahasA nindyasya nindhaM vapuH // 4 // adhikArAstribhirmAsairmAThApatyAtribhirdinaH / zIghraM narakavAJchA cet dinamekaM purohitaH // 5 // taja nAmacI, draza vasi .. daza dvijasamA vezyA, daza vezyAsamaH nRpaH // 6 // zabdArtha -dAnathI rahita be hAtha, zAstradrohI be kAna, rUzvatathI laMTelA dravya bhareluM peTa, ahaMkArathI UMcuM thayeluM mastaka, sAdhunA darzanathI paramukha netro, ane tIrtha tarapha gamana nahIM karanAra paga evA A tArA niMdanIkamAM paNa niMdanIka zarIrane ekadama tyAga kara che 4 traNa mahInAne adhikAra bhe bhavavAthI ane traNa divasa maThanuM adhyakSapaNuM karavAthI durgati thAya che. je AthI paNa zIdhra narakamAM javuM hoya to eka divasa purohita thA. 5 daza kasAI samAna eka kuMbhAra, daza kuMbhAra samAna eka kalAla, daza kalAla samAna eka vezyA ane daza vezyA samAna eka rAjA gaNAya che. je 6 kahyuM che ke - akartavyaM na kartavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / kartavyameva katrtavyaM, prANaiH kaNThagatairapi // 7 // zadAthakaMTha sudhI prANa Ave te paNa je karavA yogya nathI te karavuM nahIM ane kaMTha sudhI praNi Ave te paNa je karavA yogya che, te karavuM ja. bhAvAtha-prANIe hamezAM potAnA kartavyane vicAra karavA gya che. je mAvyasthita citte sthAnanirNaya karyo zivAya gati karanAra karatAM, sthAnane nirNaya karI te tarapha gati karanAra mANasa pitAnA Icchita sthAnane jaladI meLavI zake che. tevI ja rIte huM keNu? mAre kartavya che? deza kAla kayo Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 103 che? sAnukULa ke pratikuLa keNa che? tathA mahAruM kartavya zuM che ? mAruM kULa ane jAti kevI che ? kayuM kAma karavAthI hArA AtmAne lAbha thaze ityAdi bAbatono vicAra karI pitAnuM kartavya nakkI kare che. ane je pitAnA AraMbhelA uttama kAryane prANune paNa tyAga karatA nathI temaja akartavyane paNa koI prakAre aMgIkAra karatA nathI te pitAnI dhArelI nema zIdhra pAra pADI zake che. hAla to kartavyano vicAra karyA zivAya ajJAnathI gatAnugatika pravRtti karavAmAM potAnuM kartavya mAne che tethI kartavyane badale akartavyane samajI tene AraMbha karavAmAM Ave che, mATe pitAnI dhArelI nema pAra paDI zakatA nathI; mATe pote AraMbhelA game tevA kAryane vacamAM ja mUkI devuM paDe che ane tethI abhraSTa tatabhraSTa thAya che, mATe kArya karatAM pahelAM upara batAvyA pramANe vicAra kare ane pachI AraMbhelA sArA kAryane prANAMta thatAM paNa te kAryane tyAga kare nahIM. tevI ja rIte pitAne, svajanane, dezane, jAtine ane rAjane je ahitakArI kartavya hoya tene kadI paNa aMgIkAra karavA prayAsa karavo nahIM. A saMbaMdhamAM ArogyabrijanuM udAharaNa A pramANe che - ujajayaNi nagarImAM bAla avasthAthI ja ghaNe rogI hovAthI roga evA nAmathI prasiddha thaele eka brAhmaNa hato. te samyakatvapUrvaka aNuvrata vigere zrAvakanA zuddha AcArone pAlana karavAmAM tatpara hovAne laIne eka uttama zrAvaka hatA. teNe roganA pratikAranI sAmagrI prApta thatI hatI te paNa teNe ragane sahana karavAne ja Azraya lIdho ane vicAra karyo ke - ___ "punarapi sahanIyo duHkhapAkastvayAya, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saMcitAnAm / iti saha gaNayitvA yadyadAyAti samyak, sadasaditi viveko'nyatra bhUyaH kutaste // 8 // avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham / nAbhuGktaM kSIyate karma kalpakoTizatairapi // 9 // " zabdArtha-he Atmana ! tyAre A dukhanA phaLanuM pariNAma bIjI vakhata paNa sahana karavAnuM che. kAraNa saMcita karelAM kamane kharekhara bhogavyA zivAya nAza thato nathI. tethI karmo sAthe che ema gaNIne je je Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhaguNavivaraNa Apatti AvI paDe tene sArI rIte sahana kara. khIje ThekANe bIjI vAra ka Atmana! tane sadasadviveka kayAM maLavAnA che. ? !! 85 karelu zubha athavA te azubha kama avazya bhAgavavuM ja paDe che, kAraNa te kama bhagavyA zivA kalpanI sekaDhA keTie thai jAya tApaNu nAza thatuM nathI. // 9 // ' evI rIte sahana karanAra te rAga dvijanI IMdre A pramANe praza sA karI ahA ! A rAga phriMja mahAsattvavALeA che. jenI pAse rAganA aneka pratyupakArI prApta thayelA che te paNa tenI upekSA karI reganI pIDAne sahana kare che. ' pachI A vAtanI zraddhA na thavAthI e devatAe vaidya thaI pRthvI upara AvI melyA ke 'huM rAga brAhmaNa ! ame tane rAgamAMthI mukta karIe paraMtu rAtrimAM madha, madirA, mAMsa ane mAkhaNanA upabheAga karavA paDaze; ' evudhaidyanuM kahevuM sAMbhaLI, sureMdrathI paNa adhika pratiSThAvALA rAga brAhmaNu vicAra karavA lAgyA ' kevaLa sAmAnya kuLamAM utpanna thayA hoya te paNa puruSane leAka ane leAkeAttaramAM niMdita ka`nA tyAga karavA te ja pratiSThAneA hetu che.' kahyuM che ke-- : (6 nakulaM vRttahInasya pramANamiti me matiH / antyeSvapi prajAtAnAM vRttameva viziSyate // 10 // " zabdA--sArA AcaraNathI rahita evA manuSyanu kula uttama hAya tA paNa tevuM kuLa kAMI pramANabhUta thatuM nathI ema mAruM mAnavuM che, kemake caDAlAdika jAtimAM utpanna thaelAnuM kuLa adhama che, te paNa tenuM AcaraNa sAruM hAya tA zreSTha gaNAya che. / / 10 / * vaLI brAhmaNa kuLamAM utpanna thaelAnI mArI vAta ja zI ? temAM paNa vizeSe karI hamaNAM jainadhamane aMgIkAra karanAra mArAthI A nidita ka karavuM kema ucita gaNAya?' vanA kahyuM che ke-- " nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTaM / ava vA maraNamastu yugAntare vA, sthAsthApaMtha vicaruti 1906 thIrAH / / ??--- zabdA--nItimAM nipuNa evA puruSA nidA karo athavA te stuti karI, lakSmI IcchA pramANe gharamAM praveza kare athavA jAere ane Aje ja Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa vivaraNa 105 athavA te yugAMtaramAM maraNa thAo; paraMtu dhIra puruSo nyAya mAgathI eka pagaluM paNa calAyamAna thatA nathI ke 11 upara pramANe vicAra karI rAga brAhmaNa beye "he vaidyo ! huM bIjAM paNa pavitra oSadhathI rogane upAya IcchatuM nathI te vaLI sarva leka ane zAsathI niMdita ane dhamI puruSone ayogya evAM A auSadhethI mAre zuM prayojana che?" vaLI kahyuM che ke - " madhe mAMse madhUni ca, navanIte takrato bhirjiitaa| utpadyante vipadyante, sasUkSmA janturAzayaH // 12 // saptagrAmeSu yatpApamaninA bhasmasAtkRte / tadetajjAyate pApaM, madhubinduprabhakSaNAt // 13 // tho rAti madhu rahe, mohito viSaya sa yAti narakaM ghoraM, khAdakaiH saha lmpttaiH|| 14 // " zabdArtha -madirA, mAMsa, madha ane chAzathI judA karelA mAkhaNamAM sUkSama evA jaMtune samUha utpanna thAya che ane maraNa pAme che. 12 agnithI sAta gAma baLatAM je pApa thAya teTaluM pApa madhanA eka biMdunA bhakSaNathI thAya che. 13je puruSa dharmanI IcchAe mehita thaIne zrAddhamAM madha Ape che te puruSa lelupa evA khAnArAonI sAthe ghera narakamAM paDe che. je 14 ItyAdi regabrAhmaNa vaidyAne kahe che, te te baMne vaidyoe regabrAhmaNanA svajanene te bInA jaNAvI dIdhI ane teoe rAjAne jaNAvI. tethI svajana ane rAjAdike samudAya bhego thayo ane te regadvijane zAsaMbaMdhI vArtAlApavaDe ramene upAya karavAmAM pravRtti karAvavA lAgyA. te A pramANe che - "zarIraM dharmasaMyuktaM rakSaNIyaM prayatnataH / zarIrAcchvate dharmaH parvatAtsalilaM yathA // 15 // " zabdArtha -dharma sahita zarIranuM prayatnathI rakSaNa karavuM joIe, kAraNa ke je zarIranuM rakSaNa karavAmAM na Ave te jema parvata uparathI jaLa kharI jAya che te zarIramAMthI dharma kharI jaze. je 15. kharekhara zarIra dharmasAdhananuM eka mukhya kAraNa gaNAya che. vaLI kahyuM che ke - 14 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAddhaguNavivaraNa " yasmin sarvajanInapInamahimA dharmaH pratiSThAnanto yasmiMzcintitavastusiddhisukhataH so'rthaH samarthaH sthitaH / yasminkAmamahodayau zamarasanagarAbhirAmodayau so'yaM sarvaguNAlayo vijayate piNDaH karaNDo dhiyAm // 16 // " zabdArtha -je zarIramAM sarva janone hitakArI ane puSTa mahimAvALe dharma pratiSThAne pAmyo che, je zarIramAM manavAMchita vastunI siddhinA sukhane ApanAra arthe samarthapaNe rahe che, ane je zarIramAM zamarasa ane AkRtithI sauMdaryavAnA udayavALA kAma ane mokSa rahelA che tevA sarva guNenuM sthAna rUpa ane buddhinA karaMDIArUpa zarIra vijaya pAme che. 16 evI rIte rAjA vigerethI regabrAhmaNane kahevAmAM AvyuM te paNa te dharmamAM daDha hovAthI zarIra vigerenI abhilASAne tyAga karI, mokSanA sukhane ja abhilASI thA. kahyuM che ke - majhamudde maLo, saMmaLIyaM tava karuM ! witi nirAzai, gavAyu guhIM te . 27 che " zabdArtha -bhavya jIvone je sukha Aja che, te sukha AvatI kAle yAda karavA lAyaka thAya che. te kAraNathI paMDita puruSe upadrava rahita mokSasukhanI gaSaNA kare che. je 17 | bhAvArtha - IsrdaM mavinA -je sukha bhavya prANIne Aja heya che te sukha AvatI kAle mAtra saMbhAravArUpa ja thAya che. eTale ke sukhane anubhava kiMcit mAtra AtmAne je kSaNe thAya che tenI bIjI kSaNe te anubhava naSTa thAya che. ; pachIthI mAtra smRtine viSaya rahe che. jagatamAM sukha kahevAmAM Ave che te vastune laIne nathI paNa mananI mAnyatAne laIne che. je vastune laIne sukha heta te te cirasthAyI gaNAta, kAraNa ke vastunI amuka sthiti hoya che, teTalI sthiti sudhI sukha kAyama rahevuM joIe, paraMtu tema dekhAtuM nathI. jyAre dezAMtarathI ghaNe kALe putrAdikanuM Agamana thAya che tyAre je AnaMda thAya che te AnaMda tyArapachInA samayamAM rahetuM nathI. juo, putrarUpa harSanuM kAraNa vidyamAna chatAM AnaMdamAM phera paDI jAya che. eTale ke AvI mAnyatAvALA sukhamAM moha pAmavA jevuM nathI, kAraNa ke mAnyatAvALA sukhamAM sAMsArika upAdhIne laIne te sukha duHkharUpa thaI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 107 jAya che, mATe tattvAdikanA jANa evA paMDita puruSe hamezAM avyAbAdha akSaya evA mokSasukhanI IcchA rAkhe che. pakSanuM sukha avarNanIya che, vacanAtIta che, AtmAnA zuddha svabhAvarUpa che, ema anubhava thAya che jyAre vibhAvane mUkIne eka kSaNavAra paNa AtmAmAM ramaNatA thAya che, tyAre te jIvana dazAnuM sukha ahIMyAM paNa anubhavAya che, mATe vibhAva eTale pudgala (viSaya) janya sukha tevA sukhanI kaI paNa prakAre IcchA dUra karI karmathI AcchAdita thaelA AtmAnA guNone pragaTa karavA mATe zAstrokta rItie hamezAM lakSa ApavuM. te pachI roga brAhmaNe zarIra ane arthanI pIDAnuM vRttAMta kahyuM ke Apadarthe dhanaM rakSedArAn rakSedvanairapi / AtmAnaM satataM rakSeddArairapi dhanairapi // 1 // zayadAtha-Apattine mATe dhananuM, dhanathI strIonuM ane dhana tathA jhIothI AtmAnuM niraMtara rakSaNa karavuM. te 18 bhAvArtha-vArtha dhanaM rakSeta? dharmanI sahAyathI jyAre dhananI prApti thAya che tyAre mANasa dharma ane pitAnA kartavyane bhUlI jAya che. ane vicAra kare che ke AvI ja rIte dhananI prApti hamezAM thayAM karaze ema kalpanA karI prApta thayelA dhanano AMkha mIcIne vyaya kare che. vakhate lebhane laIne prApta thaeluM saghaLuM dhana vyApAramAM rokI de che, tenuM pariNAma e Ave che ke, pitAnuM meLaveluM paNa dhana jatuM rahe che, ane pite ApattimAM AvI paDe che, tethI ApattimAM bacAva mATe dhana kevI rIte vadhAravuM tathA tenI vyavasthA kevI rIte karavI vigere A zAstrakAre pote ja AgaLa jaNAvyuM che. atre eTaluM ja kahevuM basa thaze ke bhaviSyakAlanI Apattine vicAra karI tene mATe AvakamAMthI amuka hisso avazya bacAvI rAkhavo joIe. kvArA rakSedrANi je strI upara Apatti Ave te te vakhate dhanane vyaya karI strInuM rakSaNa karavuM joIe. A saMbaMdhamAM hAlamAM keTaleka ThekANe gerasamajane laIne UlaTe pracAra cAle che. eTale ke jeone saralatAthI kanyA maLI zake che teo pitAnI strI rogAdikathI pIDAtI hoya, te paNa jevI joIe tevI sAravAra karavAmAM zithila banI dhanavyaya karavAmAM kaMjusAI kare che, ane tethI pitAnA pati taraphanI bedarakArI joI rogagrasta strI haMmezAM ciMtAtura banI jAya che, ane tenI samAdhi nAza pAme che, tethI teno A bhava zvasura pakSano anAdara jaI bedarUpa Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 sAdhaguNavivaSNu thAya che, tethI tenuM samAdhithI maraNa thatuM nathI. parabhava paNa prAye magare che, te hareka rIte strI upara AvI paDatI ApattinuM nivAraNa karavA dhanavyaya upara vizva nahIM ApatA buddhimAn puruSAe tenA AtmAne zAnti maLe tevA upAye ceAjavA joIe. AtmAnuM satata raheta AtmAnuM ahita na thAya tenI haMmezAM kALajI rAkhavI eTale ke strInA tathA dhananA pratibadha nahIM rAkhatAM ekAMte AtmAnuM hita thAya tevI pravRtti karavA udyukta thayuM. AmAnu` rakSaNa thavAthI dhana ane srInu tA rakSaNa peAtAnI meLe ja thaze, kAraNa ke dhana ane strI maLavI e puNyAkhIna che, ane puNya karavuM te AtmAne AdhIna che, te je AtmAthI svarga ane mekSa ane sAdhI zakAya che, te AtmAnu' ahita dhana ane strI mATe thavA devuM ceAgya nathI. strInA viyAgathI athavA dhananA ekadama nAza thavAthI jANe pAte te 5 ja hAya nahIM! ema dhArI strI ane dhananI pAchaLa AtmahatyA karavA cUkatA nathI, A ajJAnanuM kAraNa che. AtmA pote ja strI ane dhanAdika meLavI zake che, tA tenuM ahita AvA kAraNe thavA devu... e buddhimAn purUSAnuM kAma nathI, mATe dhana ane strInA tyAgapUrvaka paNa saMyamAdi grahaNa karI AtmAnI unnati karavI ceAmya che. tema sarvathA na ane tA devitapaNAne laine paNa amuka a Mze srI dhanAdikanA uparanA mAha ochA karI AtmAnuM rakSaNa karavA pravRtti karavI ucita che. vaLI dharmI puruSAne zarIra dhana tulya che, ane AtmA zarIra tulya che, evI rIte thae chate zarIranI pIDAnI upekSA karI AtmAnI rakSA karavI joie. ityAdi A pramANe te rAga brAhmaNunuM peAtAnI pratijJAmAM nizcaLapaNuM jANavAmAM AvavAthI te anne devAne mahAna haSa thayA. ahA ! A brAhmaNa sAtvika puruSAmAM zirAmaNI che, ane zakrendre tenI sAcI praza'sA karI che, evA vicAra karI te pachI te banne devAe potAnuM svAbhAvika rUpa pragaTa karyuM ane zakrendre karelI maza'sA vigere vRttAMta leAkamAM prasiddha karyAM, tathA devAe tenA savarAganuM haraNa karyuM" ane ratnAthI tenuM ghara bharI dIdhuM. pachI sava ThekANe te brAhmaNanuM AAgyadbhija evu' nAma pracAramAM AvyuM, ane te sa'pUrNa puruSArtha (dharma, artha ane kAma)te sAdhavAvALA thayA, ane devAe peAtAnA sthAna tarapha gamana karyuM. evI rIte niMdita karmanA tyAga karatAM khIjA manuSyane dharmAMmAM sthiratA thAya che, ane peAtAnA AtmAnuM saMsArathI tAravuM kItti, pratiSThA vigere guNA prApta thAya che tA niMdita karmanA tyAgathI Ana Mdita krama paNa teTaluM ja karavu. jeie ke jethI aMte sukhI thAya. kahyuM che ke-- Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa " mAsairaSTabhirainA ca, pUrveNa vayasAyuSA / tannareNa vidhAtavyaM, yasyAnte sukhamedhate // 19 // divasenaiva tatkArya, yena rAtrau sukhIbhavet / tatkAryamaSTabhirmAsaivarSAsu syAt sukhI yaH // 20 // pUrva vayasi tatkArya, yena vRddhaH sukhIbhavet / sarvavayasA ca tatkArya yena pretya sukhIbhavet // 21 // " zabdArtha-ATha mahinAe, eka divasa, prathamanI avasthAe ane AyuSyavaDe manuSya tevuM kArya karavuM joIe ke ATha mahInAne, eka divasane, prathama vayane ane AyuSyane aMte sukhane pAme . 19 aa divase tevuM kArya karavuM ke jethI rAtrie sukhI thavAya. ATha mahInAmAM evuM kArya karavuM ke varSARtumAM sukhI thavAya . 20 prathama vayamAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddhAvasthAmAM sukhI thavAya. saMpUrNa vayathI evuM kArya karavuM ke jethI paralokamAM sukhI thavAya . 21 bhAvAtha-kArya karatAM pahelAM manuSya mAtra vicAra karavo joIe ke A kAryanuM phaLa bhaviSyamAM kevuM maLaze. Ama vicAra karyAthI prAye akRtya thatAM nathI, vairavirodha thato nathI ane jIvane bhaviSyamAM zAMti maLe che. vagara vicAryuM kArya karavAthI lAbhadAyI kAryathI paNa duHkha thAya che, kemake enuM pariNAma kayAre ane kevuM Avaze te anizcita hoya che, mATe kArya karatAM pahelAM vicAra karavAno ke A kArya prAye ATalI mudatamAM pUruM thaze. huM te karavA samartha chuM, dezakALAdi anukULa che. A kAryathI mane kAMI paNa upAdhI thaze nahIM, ema samajI kArya kare te divasanA karelA kAryathI rAtrie ciMtArahita levAthI nidrA AvavAmAM aDacaNa naDaze nahIM, temaja ATha mAsamAM karelA kAryathI caturmAsamAM dharmasAdhana vigere kriyAmAM vidma AvI paDaze nahIM. e ja pramANe prathamanI avasthAmAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddhAvasthAmAM dharma sAdhanA karI zakAya, ane AkhI jiMdagI evI rIte vyatIta karavI joIe ke jethI AgAmI bhavamAM sukhapUrvaka dharmanI prApti thAya. A hetuthI jenuM pariNAma cheDA kALamAM samajAya tevuM na hoya evAM tathA : bIjAnI sAthe virodha thAya tevAM kAryo kadi paNa karavA nahIM. hamezAM cintA che te citA samAna che, evuM Aja graMthamAM kahI AvyA chIe mATe je kArya karavAthI cintA UbhI thAya ane hamezAM citta udvigna rahe tevAM kArya dharmI puruSoe kadi karavAM nahIM. jemAM vastunI Apa le che ja nahIM, paNa kevaLa bhAva khaMDI dhananI Apa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAddhaguNavivaraNa le karavAmAM Ave che, evA saTTA, sarata, jugAra vigerethI mana upara kharekharI asara thAya che, ane mana hamezAM cintAtura rahe che, te AvA vepArathI jarUra virAma pAmave. vaLI kharekhara vastunI Apalene vepAra paNa pitAnI zakti uparAMta karavAthI cittane asamAdhI rahe che, ane vakhate naphAne badale nukasAna thaI jAya che, te gajA uparanA vepAra karavAthI paNa manuSya sukhI thatuM nathI mATe je kArya divase karavAthI rAtri sArI rIte sukhathI vyatIta karI zakAya tathA ATha mAsamAM karelA kAryathI cAturmAsa sArI rIte nivighapUrvaka thaI zake, ane vRddhAvasthA tathA AgAmI bhava sudhAre evAM kArya karavAM joIe. agIyAramAM guNane samApta karatAM graMthakAra dharmAdhikArI batAve che. " dezajAtikulagahitakarmANyAdarAtpariharan gRhamedhI / ___AcaraMzca tadagarhitamAdharmakarmaNi bhavedadhikArI // 1 // " zabdArtha -gRhastha deza, jAti ane kuLathI nidita kamene AdarapUrvaka tyAga karate ane Aya lokothI aniMdita kamane AcaraNa karate dharmakAryamAM adhikArI thAya che - * Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - to soup Ika bALaka dvAdaza guNa varNana have AvakanA pramANamAM kharI rAkhavArUpa bAramA guNanuM vivaraNa kare che. tathA piSya varganuM piSaNa karavAmAM, pitAnA khAvA pIvA vigerenA bhAgamAM ane deva tathA atithinA pUjana vigerenA prayojanathI dravyane kharca kare tene vyaya kahe che. tathA khetI, pazune pAlaNe karavAnI vRtti, vepAra ane rAjAnI sevAthI utpanna thaele dravyano lAbha tene gAya kahe che. te Avakane rItasara kharca karate gRhastha gRhasthadhamane egya thAya che, arthAta je puruSa AvakanA pramANamAM kharca rAkhe che te puruSa gRhastha dharmanI sanmukha thAya che. kahyuM che ke " lAbhociya dANe, lAbhociya bhoge, lAbhociya nihi karesiyA" gRhastha niraMtara Avakane anusAra dAnamAM tathA bhegamAM kharca kare ane Avakane anusAra nidhAnamAM sthApana kare, arthAt AvakanA traNa bhAga sarakhA karI dravyanI vyavasthA kare. ane keTalAeka Avakane ucita kharcanA cAra vibhAga karI vyavasthA karavAnuM kahe che. temAM nirdhana puruSonA kharcane vibhAga A pramANe che. " pAdamAyAnidhiM kuryAta, pAdaM vittAya zodhayet / dharmopamogayoH pAdaM, pAdaM bharttavyapoSaNe // 1 // AyAdarddha niyujIta, dharme yadvAdhikaM tataH / zeSeNa zeSaM kurvIta, yatnatastucchamaihikam // 2 // catvAro dhanadAyAdA, dharmacauryAgnibhUbhRtaH / sqmAnite puNAM, hAsya vAnama re !" zabdArtha-nidhana puruSa AvakamAMthI cothe bhAga nidhAnamAM sthApana kare ane ce bhAga dravya upArjana karavA mATe vepAramAM roke, temaja ceAthe bhAga Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrAddhaguNavivaraNa dharma tathA pitAnA upabhegamAM kharce ane cothA bhAga piSya varganA piSaNamAM kharce 1. dhanavAna puruSane to kharca karavAno vibhAga A pramANe che. dhanavAna puruSa AvakamAMthI aDadho aDadha athavA te AvakathI adhika dharmamAM viniyoga kare (kharace), pachI zeSa rahelA dravyathI A leka saMbaMdhI bAkInAM tuccha kAryo yatanAthI kare che 2 vaLI kahyuM che ke dharma, cAra, agni ane rAjA e cAra dravyanA bhAgIdAre che. temAMthI moTA bhAgIdAra dhamanuM apamAna thae te puruSanA dhanane cera, agni ane rAjA A traNa bhAgIdAro baLAtkAre haraNa karI le che. je 3. bhAvArtha_"vanAthAnidhiM puryAta" dareka dharmISTha athavA sukhI thavAnI IcchAvALA sAmAnya puruSe potAnI AvakanA cAra bhAga karavA joIe. ane temAMthI caturthIza dharmanA upagamAM vAparavuM, kAraNa ke dhanaprApti hamezAM dharmathI thAya che, mATe je dharmathI dhananI prApti thaI che tevA dharmane sarvathI mukhya gaNuM sAmAnya pakSavALA puruSe paNa AyatamAMthI ochAmAM ocho caturtheza dharma kAryamAM vyaya karavA cUkavuM nahIM. Avakane cotho bhAga vepAramAM reka tathA cothA bhAga sAcavI rAkhave, ane cothA bhAgathI vajana varganuM piSaNa karavuM. AvI rIte je vartana karavAmAM Ave te cittanI samAdhIne bhaMga thavAne prasaMga keI paNa vakhate ghaNuM karIne AvatA nathI ane vyavahAra sArI rIte calAvI zakAya che. keTalIeka vakhata Avakane vicAra karyA sivAya kharaca karavAmAM Ave che, ane tethI thaelI dravyanI hAnivaDe sArAM kuTuMbe paNa chinnabhinna thaelAM jaIe chIe. sAmAnya loka AvakanA pramANathI adhika kharaca kare, ane tethI temanI avasthA zecanIya thAya temAM kaI navAI nathI. rAjAo paNa potAnA rAjyanI Avaka upara dhyAna ApyA zivAya pitAnI kIti jAheramAM lAvavA pitAnA gajA uparAMta dAnAdikamAM lakSmIne vyaya karI pitAnAM rAjyane gumAvI de che, ema ghaNuM udAharaNe zAradaSTithI tathA aitihAsika najare jotAM mAluma paDe che, mATe Avakane anusAre kharaca karavAmAM upara jaNAvyA pramANe pravRtti karavI. upara jaNAvelI bInA to sAmAnya dhanavAlA mATe batAvI che paNa jenI pAse vizeSa samRddhi heya ane AvakanuM sAruM sAdhana hoya tene te AvakamAMthI aDadhe aDadha dhana dharmamAM vyaya karavuM joIe, kAraNa ke bhaviSyanI ApattinA bacAva mATe Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNu 113 jenI pAse joIe teTaluM dhana che, ane Avaka pazu sArI che tethI bhaviSyanI ApattinA saMbhava ghaNe bhAge thADA rahe che. tevA puruSe A bhavanI peThe AvatA bhava paNa sukharUpa thAya tene mATe AvakamAM aDadhAaDadha dhana dara varSe hisAma karI dhamakAryoMmAM kharacavuM joie. tethI paNa kAI avasare adhika kharaca kare te pazu tene aDacaNu AvI paDatI nathI. khAkI A lAkanAM kAryo che tene avazeSa rahelA dhanathI yatnapUrvaka karavAM. vaLI kahyuM che ke--dunIyAmAM vagara kare dhananA cAra bhAgIdAra thaI jAya che. ane temAM jo mukhya bhAgIdAra je dhama che, tenA upara durlakSa karavAmAM Ave teA mAkI rahelA je traNa bhAgIdArA rAjA, cAra ane agni e prAye dhanavAnanI IcchA vinA paNa te dhananA balAtkArathI paNu nAza kare che, mATe dhanavAna puruSa/e dhama upara vadhAre lakSa ApI temAM dhana kharacavA prayAsa karavA joIe. jo AvakanA pramANamAM kharaca karavAmAM na Ave te tene kRpaNutArUpa padavInI prApti thAya che, ane kRpaNeA te huMmeza pASaNu karavA lAyaka peAtAnA AtmAne ThagI dravyane ja bhegu kare che; paraMtu te dravyathI dhamane upArjana karatA nathI. te ja kAraNathI kahyu che ke-- " nai joke nAyo,na dharma nAtheAmayo / novAre nAvAre, jja pativrute // 4 // " zabdAH--kRpaNa puruSa A leAkanA, paraleAkanA, dharmanA, atha tathA kAmanA, upakAranA kAya mAM ubhA rahetA nathI. // 4 // bhAvAtha- --A saMbadhamAM sApArAnivAsI eka kADAkADI suvarNa mAlika eka kRpaNu zreNInuM udAharaNa che, te A pramANe che-- ujjayinI nagarImAM vikrama rAjA rAjya karatA hatA. eka vakhate rAjasabhAmAM naTAe apUva nATaka karyuM, te vakhate rAjasabhAmAM beThelA eka gAvAnIAe naTAne eka bIjoru' bheTa ApyuM. te avasare naTAe karyuM ke-- " eka gaNuM dAna ane sahesragaNuM puNya. " A vAkaya zravaNu karI rAjAe pUchyuM ke--A kema sa bhave tyAre naTAe kahyuM ke-sApAraka nagaramAM kRpaNunA ghare jaIne juvA. pachI kautuka jovAnI icchAvALA rAjA seApArAmAM gayA tyAre lAkA pAse kUMpaNanA gharanI pRcchA karI. leAkeAe kahyuM ke, tenA gharane vegaLuM nAMkha, 15 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAddhaguNavivaraNa tenuM nAma paNa laIza nahIM. Aja tane bhejana maLaze ke nahIM? tene saMzaya che. ema kahI lokoe tene tyAM jatA aTakAvyuM te paNa rAjA tene ghera gayo. tyAM kRpaNane deraDAM vaNavA vigere kharAba kAma karato je ane tenI najIka rahIne rAjAe tenuM bhejana tathA AcchAdAna ( kapaDAM) pramukha joI lIdhuM. pachI sAyaMkALe utAre karavAnI icchAvALo ane mArgathI zramita thayele rAjA kadarya(paNa)nA gharanI najIkamAM dAna devAnI zraddhAvALa khavATa( tALIo) evuM bIjuM nAma che jenuM evA geravIMda nAmanA brAhmaNanI jhuMpaDImAM gayA. tyAM abhyAgatanI IcchA rAkhanAra govIMda brAhmaNe rAjAne ucita sthAnamAM besADayo ane govIMda rAjAnA thAkane dUra karavAne arthe telanI yAcanA karavA mATe kadaryanI pAse gayA ane tela mAgyuM. paNa te ApatA nathI. ghaNuM kahyuM tyAre telanA puNayane ceAthe bhAga mAgI laI eka kaSane ce bhAga (seLa mAsA) ghaNI muzkelIthI ApyuM. te telathI rAjAnA zarIre mardana karyuM ane uSNa jaLathI rAjAne snAna karAvyuM. te pachI Apasa ApasamAM AvavA vigere kAraNa pUchatAM rAjAe govIMdane sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. govIde potAnA ghara AgaLa rahelA vaDa vRkSanI upara prathamanI paricayavALI devIne pUchayuM, eTale devIe kharI vAta kahI batAvI. pachI geviMde rAjAnI AgaLa A pramANe kahyuM. tane govALIyAnA eka gaNuM dAna ane sahasragaNuM puNya" vacanano nizcaya nava mahinAne aMte kAMti nagarImAM thaze. vaLI A rAtrInA pAchalA pahore mAruM sapanA daMzathI mRtyu thaze ane atisAranA vyAdhithI kadaryanuM paNa mRtyu thaze. A vAtano nirNaya karI tamAre kAMti nagarImAM AvavuM. te ja prabhAte te ja pramANe banAva bane tethI govIMdanI kahelI vAta upara pratItivALe rAjA koI eka vananI aMdara jatA tenA rUpathI parAdhIna thayelI keI vyaMtarIthI sevA karAelA rAjAe nava mahInA pUrNa karyA. pachI kAMti nagarI tarapha javAnI IcchAvALA te rAjAne devIe upADIne kAMti nagarI pAse mUkI dIdhuM. tyAM kAMti nagarInA daravAjAmAM praveza karatAM keI daridra strI pitAnI bAlikAne tyAga karatI jovAmAM AvI. rAjAe pUchyuM A zuM? te strIe kahyuM ke-prathama paNa mAre dugA evI sAta kanyAo che ane A AThamI kanyA thaI tene tyAga karuM chuM. A vAta sAMbhaLI dayALu vikrama rAjAe savA lAkha rUpiyAnI kiMmatanI potAnI mudrikA (viTI) ApI te bAlikAnI rakSA karI. pachI rAjA nagarInI aMdara gayo tyAM rAjamArgamAM paDaye vagaDAvavAmAM Avato Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 115 hatA " rAjAne putra thayA che te stanapAna karatA nathI ane khele che ke tame mane mitra karAveA." e pramANe paDahane sAMbhaLI vikrama rAjA paDahAne vagaDatA aTakAvI rAjAnA mahelamAM rAjaputra pAse AnyA. te vakhate vikrama rAjAne eine mALaka khelyA-hai mitra vikrama ! padhAro. tamArA sadeha TaLI garcA ? cittamAM camatkAra ( Azcaya) pAmeleA rAjA paNa khelyA ke mitrakhALaka! je kahevAnuM DhAya te tameA kaheA. bALake kahyuM ke--huM gAvIMda brAhmaNa chuM. abhyAgata thayelA tamAne telamardana karavAnA puNyathI huM kAMti nagarInA rAjAnA putra thayA chuM ane te kaya daridra zrInI putrIpaNe thaelA che. teNe telanA ceAthA bhAganuM puNya mAMgI levAthI ane tamArUM tene dazana thavAthI tame tene savA lAkha rUpIyAnI kiMmatanI mudrikA apaNu karI tethI teNIne jIvita prApta thayuM. A kAraNathI " eka gaNuM dAna ane sahesragaNuM puNya " e vAkyanA nizcaya thayA. pachI te bALakane AliMgana karI harSita thaelA rAjA peAtAnA nagara tarapha cAlI nikaLye, evI rIte Avakane anusarI kharaca nahIM karanAra manuSyane leAkamAM zAlA, kIrtti ane dhamanI prApti thatI nathI ane AgAmika kALamAM paNa kAryanI peThe sAruM pariNAma AvatuM nathI, kahyuM che ke-- " sthAno zuLo vittavatAM, vitta sthApavatAM zuLaH / parasparavidyuttau tu, vittAnI vizvanA // 1 ||'ka zabdA--dravyavAna purUSone tyAga (dAna) hoya te te guNu che. ane dAna karavAvALA purUSone dravya heAya te te guNu che. drazya ane tyAga A anne Apasa ApasamAM judA hoya tA e bannenI viDaMbanA thAya che. 5 5 5 ( arthAt dhanADhya dAtA na heAya ane dAtA dhanADhya na hoya teA viDaMbanA sivAya bIjuM zuM che?) dAtAne dUrathI ja dekhatAMnI sAthe varSARtunA meghanI peThe janasamUha ujjIvita ( Ana Mdita ) thAya che. vakhata vakhata dAnarUpa vRSTinI pravRtti karanAra dAtA jema meATA hAthInI peThe nIca puruSAthI parAbhava pAmatA nathI, temaja udAra manuSya dAnarUpa a'kuzathI kSaNuvAramAM hAthInI mAka rAjAone vaza kare che, jema sUryane aMdhakAranAM pudgaleA parAbhava karI zakatAM nathI, tema dAtAne durjana manuScAnAM vacanA parAbhava karI zakatAM nathI. tathA dAtA deza ane kALathI naSTa thaye hAya tA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa paNa te vikramAditya vigerenI peThe avinAzI yazarU5 zarIrathI jANe AgaLa skurAyamAna na hoya tema prakAze che. vadhAre kahevAthI zuM? kahyuM che ke " saMpadi vipadi vivAde, dharme cAtha parArthasaGghaTane / / devagurukRtyajAte sphuratyudAraH paraM loke // 6 // " zayadAtha-A lokamAM udAra mANasa saMpattimAM, vipattimAM vivAdamAM, dharmamAM ane arthamAM bIjAnA ane sAdhavAmAM tathA deva ane guru saMbaMdhI kArya prApta thatAM skurAyamAna thAya che. 6 AthI Avakane anusAra kharaca karanAra thavuM joIe. je AvakathI anucita kharaca hoya te te kharaca jema roga zarIrane kRza karI saMpUrNa kAryamAM azakta banAvI de che, tema manuSyanA vaibhavarUpa sArane kuza karI puruSane saMpUrNa vyavasAyamAM asamartha banAvI de che. kahyuM che ke - " AyavyayamanAlocya, yastu vaizramaNAyate / acireNaiva kAlena, sona vai zramaNAyate // 7 // " zadAthaje puruSa Avaka ane kharacane vicAra karyA sivAya kuberabhaMDArInA jevI AcaraNa kare che, te puruSa thoDA ja vakhatamAM kharekhara A lokamAM sAdhu jevuM banI jAya che. 7 bhAvArtha-Avaka ane kharacane je purUSo barobara vicAra karatA nathI, temane bahu sahana karavuM paDe che. keTalAeka pitAnI AvakanA pramANuthI, bIjAnI dekhAdekhIthI ane svAthIonI moTI prazaMsAthI kulAI jaI gajA uparAMta dAna de che athavA bhegAdikamAM lakSmIne vyaya kare che ane tethI jyAre tenI pAsethI dhana ghaTI jAya che, tyAre te pote dAna levA cAgya thaI jAya che mATe dAnabhegAdika lakSamIne vyaya karavo te Avakano vicAra karI kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryanA pharamAna mujaba dravyanA vibhAga karI pachI vyaya kare ucita che. mAtra dhana kharacI katti saMpAdana karavAthI kiMvA bhega bhegavavAthI A manuSyajanmanuM sArthaka thatuM nathI. dhana puNya pramANe maLe che, te bIjAnI ISya spardhA na karatAM pitAnI zakita anusAra dravyane vyaya kara. zakita anusAra vyaya karanArane prAyaH cittanI samAdhI rahevAthI dharmadhyAnAdika karavAmAM vipna AvatuM nathI. AtmAnI ucatA ekAMta gajA uparAMta dravya kharaDyA karatAM samabhAvamAM rahevAthI vizeSa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 117 thAya che. temaja karmakSaya paNa dhyAnAdika karavAthI zI thaI zake che. tethI ekAMta dravya kharacavAthI ja dharma thAya che, ema mAnavuM agya gaNAze. jemake trijagapUjya zrI tIrthakara bhagavAna eka varSa sudhI haMmezAM eka kroDa ane ATha lAkha seneyAnuM dAna karatA hatA, chatAM paNa te dAna teozrIne sakala kama kSaya karavAmAM tathA saMpUrNa samAdhi meLavavA sAdhanabhUta thayuM nahIM, paNa karmane saMpUrNa kSaya karavA mATe tathA kevaLajJAna utpanna karavA mATe bAra varSa sudhI ghera tapasyA ane dhyAna karavAM paDyAM. koI jIva dharmakAryamAM dhana kharacavAthI dhana maLaze, evI AzA rAkhI potAnA gajA uparAMta agara AvakanA sAdhana uparAMta dhana kharace che; te duHkhI thAya che. teNe bhAvapUrvaka dharmakAryamAM kharacelA dhananuM phaLa kAMI jatuM nathI, paNa te phaLa aMtarAya kamanA udayathI tatkALa nahI maLavAthI ane potAnI pAsenA dravyane vyaya thaI javAthI prApta thaelA dAridrane laIne vakhate dharma uparathI paNa AsthA uThAvI nAkhe che, mATe zAstrakAra mahArAjAe je rIte dravyane vyaya karavAnI AjJA pharamAvI che tenuM ullaMghana karavuM nahIM, ane zAstrakAranI AjJAnuM ullaMghana karanAra vakhate vaizramaNa (kubera) je hoya te paNa pitAnA gajA uparAMta kharaca karanAra hai jhamaMAya eTale kharekhara te sAdhu jevo thaI jAya che. vaLI lavamI puNyane anusAre prApta thAya che, e nizcaya karI kadI Avaka DI hoya te paNa gharanA kharacamAM saMkeca karI puNya karmamAM kharaca karavo ja joIe. kAraNa cheDe paNa puNya karmamAM kharaca karavAmAM Avyo hoya te te kALe karI eka kroDa dravya jeTalo thAya. jema zrI tejapAla maMtrInA ghara derAsaramAM traNa varSanA puNya kAryane kharaca chatrIsa hajAra rUpiyA pramANa thayo, te dravyathI maMtrIe bAulU gAmamAM jinamaMdira karAvyuM hatuM. have graMthakAra bAramA guNanI samApti karatAM dravyanA pramANamAM vyaya karanAra gRhasthane zuM phaLa thAya che te batAve che- evaM gRhastho vibhAvAnurUpaM, vyayaM vitanvan labhate pratiSThAm / yazAMsi puNyaM, sukhasaMpadazca, dharmArthakAmAmimatoru siddham // 8 // | zabdArtha-upara jaNAvyA pramANe vabhavane anusAra kharaca karanAra gRhastha pratiSThA, yaza, puNya, sukha ane saMpattine meLave che. tathA dharma, artha ane kAmane abhimata meTI siddhine paNa meLave che. je 8 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 trayodaza guNa varNana have kramathI prApta thaela vaibhavane anusAre veSa rAkhavArUpa temA guNunu varNana kare che. tathA veSa eTale vajra, alaMkAra vigere bhAgya padArthoM vitta eTale vasava: * pakSaz2athI vaya, avasthA, deza, Aja, lati, puruSa bhane strI vigerenA saMgraha. tAnusAra eTale vaibhavanA sarakhA veSa dhAraNa karatA gRhastha dharmanA adhikArI thAya che. je vaibhava vigerethI anucita veSa dhAraNa karavAmAM Ave te leAkAmAM upahAsyapaNAne, tucchapaNAne ane A anyAyI che evI zaMkA vigerenA dASAnu pAtra thAya che, che - " AtmavittAnumAnena, kAlaucityena sarvadA / kAryoM vastrAdizRGgAro vayasazcAnusArataH // 1 // arthAdadhikanepathyo, veSahIno'dhikaM dhanI / azaktau vairakRt zaktairmahadbhirupahasyate // 2 // na dhAryamuttamairjIrNa, vastraM ca na malImasam / vinA raktotpalaM raktaM, puSpaM ca na kadAcana // 3 // AkAGkSamAtmano lakSma, vastrANi kusumAni ca / pAdatrANAni vAnyena, vidhRtAni na dhArayet // 4 // " Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 119 zadArtha-gRhasthoe niraMtara dravya, kALa ane avasthAne anusAra vastra vigerene zRMgAra karavo joIe. 1. dravyanA pramANuthI vadhAre sAre veSa rAkhanAra, vizeSa dhanavAna chatAM kharAba veSa rAkhanAra ane nirbaLa chatAM bhagavAnanI sAthe vaira karanAra evA purUSone moTA purUSo upahAsya kare che. 2 tathA uttama purUSoe kadI paNa jIrNa ane malIna vastra dhAraNa karavuM nahI. temaja lAla kamaLa zivAya bIjuM lAla rUpa dhAraNa karavuM nahI . 3che je puruSa pitAne mATe lakSmInI IcchA rAkhate heya, te purUSa bIjAe dhAraNa karelA vastra, puSpa ane upAnaha (pagarakha) dhAraNa kare nahIM te ja che ' athavA Avakane anusAra kharaca karanAra ane vaibhavane anusAra veSa dhAraNa karanAra dharmane adhikArI thAya che. ema bIje paNa artha thAya che. je mANasa Avaka chatAM kRpaNutAthI kharaca karatA nathI ane dravya hovA chatAM kharAba vastra vigerene dhAraNa karanAra thAya che. tethI lokomAM niMdita thayelo te purUSa dharmamAM paNa adhikArI thato nathI ane mammaNa zeThanI peThe kalezano bhAgI thAya che. tathA vaibhavane anusAra veSa kare chate paNa vizeSe karI devanI pUjAnA vakhate ane jinamaMdira tathA dharmasthAnamAM javAnA vakhate niraMtara paherAtA veSathI adhika uttamettama veSa ane alaMkArane upabhega kare. kahyuM che ka-nirmaLa ane uttama veSa dhAraNa karanAra purUSa maMgaLa mUti thAya che, tethI tevA prakAranA purUSane lakSamInI vRddhi thAya che. te A be lekAthI batAve che- zrImaGgalAt prabhavati, prAgalbhyAcca pravarddhate / dAkSyA-ttu kurute mUlaM, sa~yyamAtpratitiSThati // 5 // ziraH sapuSpaM caraNau supUjito, nijAGganAsevanamalpabhojanam / anasazAyitvamaparvamaithunaM, cirapranaSTAM zriyamAnayantyamI // 6 // zabdArtha-lakSamI maMgala karavAthI prApta thAya che, buddhithI vRddhi pAme che, nipuNatAthI mUla kare che ane iMdriyanA nigraha vigere niyamathI mithara thAya che che 5 puSpa sahita mastaka, sArA pUjelA caraNa, svastrIsaMteSa, bhajana, vastra sahita zayana ane parva divasamAM maithunane tyAga A sarva ghaNuM kaLithI naSTa thayelI lakSamIne pAchI lAve che. che 6 A saMbaMdhamAM karNadevanuM vRttAMta A pramANe che - Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrAddhaguNavivaraNa - karNadeva rAjAne devapUjA vakhate agnithI dheyelA chetIyA, caMdrAditya nAme kuMDaLa, pApa kSayaMkara nAme hAra ane zrI tilaka nAme bAjubaMdha vigere alaMkAra dhAraNa karyA sivAya devapUjA vidhi karavAmAM AvatuM nahIM. have graMthakAra mahArAja upadeza dvArA dhamane yogya keNa hoya te batAvI teramA guNanI samApti kare che evaM vitanvan vibhavAnusAriveSopacAraM ruciraM vivekI / svadharmazobhonnatikRd gRhastho, vizeSadharmAhatayA vibhAti // 7 // . zayadAtha-upara jaNAvyA pramANe je vivekI gRhastha manahara evA vaibhavane anusAra veSa vyavahAra kare che te puruSa pitAnA dharmanI robhArUpa unnati karanAra thAya che ane te vizeSa dharmanI gyatAne meLavI zobhAne pAme che. 75 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jA caturdaza guNa varNana have kramathI prApta thaela "buddhinA ATha guNa meLavavArUpa caudamA guNanuM vivaraNa AraMbhe che. buddhinA ATha guNe che. te je puruSamAM hoya te puruSa dharma meLavavAne adhikArI thAya che. te ATha guNe A pramANe che. zuzruSA 1 zravaNaM 2 caiva, grahaNaM 3 dhAraNaM 4 tathA / Uho5'poho'rthavijJAnaM 7, tatvajJAnaM 8 dhIguNAH // 1 // zuzraSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA, uhA, ahA, arthajJAna ane taravajJAna e buddhinA ATha guNe jANavI. 1 sAMbhaLavAnI IcchA tene zuzruSA kahevAya che. suzraSAnI IcchA sivAya zravaNAdika guNenI prApti nathI. 1. zravaNa eTale siddhAMtAdikanuM sAMbhaLavuM. A sAMbhaLavuM meTA guNanA saMgane mATe thAya che. 2. tene mATe kahyuM che ke - kSArAmbhastyAgato yadvata, madhurodakayogataH / bIjaM prarohamAdatte, tadvattatvazruternaraH // 2 // kSArAmbhastulya iha ca, bhavayogA'khilA mataH / madhurAdakayogena, samA tattvazrutiH smRtA // 3 // khArA jaLane tyAga thavAthI ane mIThA jaLane savega maLavAthI jema bIja akarane dhAraNa kare che tevI rIte tatvanuM zravaNa karavAthI puruSa deSane tyAga karI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrAddhaguNavivaraNa guNane grahaNa kare che. 2 ahiM saMsArane saMpUrNa saMga khArA jaLanA samAna mAnya che ane tatvanuM sAMbhaLavuM tene mIThA jaLanA samAna kahyuM che. 3. sAMbhaLavApUrvaka zAstronuM upAdAna karavuM te grahaNa kahevAya che. 3 grahaNa karelAM zAstrone smRtimAM rAkhavAM tene dhAraNa kahe che. 4. jANelA padArthanuM avalaMbana karI tevA prakAranA bIjA padArthomAM vyApti vigerene vitaka kara tene uhA kahe che. pa.anumAna ane ukti(kathana)vaDe virudha evA hiMsAdika padArthathI pApa lAge che. ema jANuvAthI pAchA haThavuM tene apoha kahe che. 6 athavA sAmAnya jJAnane uha kahe che ane vizeSa jJAnane apahaM kahe che. uhApehanA rogathI ajJAna, saMzaya ane viparItatAne tyAga karavAthI je jJAna thAya tene arthavijJAna kahe che 7 uhApoha ane arthavijJAnathI virudha (nirmaLa) eTale A pramANe ja che, e nizcaya tene tatvajJAna kahe che. 8 A buddhinA ATha guNe yathAsaMbhava jANavA. A zuSA vigerethI buddhinA utkarSavALe puruSa niraMtara vicArapUrvaka pravRtti karanAra hoya te kadipaNuM akalyANane prApta thatuM nathI, paraMtu saMpUrNa dharma ane vyavahArane paramArthanA vicAra karavAmAM tatpara thAya che. kahyuM che ke buddhijuo Aloyai, dhammaThANaM uvAhi parisuddhaM / / jogattamappaNAcciya, aNubaMdhaM ceva jatteNaM // 4 // buddhimAna puruSa dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa upAdhithI nirmaLa evA dharmarAnane tathA potAnA gyapaNAne ane uttarottara phaLarUpa anubaMdhane paNa TA prayatnathI vicAra kare che. 4 uparanI gAthAnI vyAkhyA A pramANe che. budhinA upalakSaNathI buddhinA guNavALo puruSa dravya, kSetra, kALa ane bhAva evAM vizeSaNarUpa upAdhithI deSarahita evA dharmasthAnanI temaja pitAnA AtmAnI yogyatAne paNa vicAra kare. ekalA dharmasthAnanI AlocanA kare che ema nahI. e ma izabdano artha che. jema ke kayA dharmasthAnane huM egya chuM tene mATe kahyuM che ke - # vA jAni mitrALa, jo te vau thayA / kazcAhaM kA ca me zakti-riti cintyaM muhurmuhuH // 5 // ka kALa varte che? koNa mitro che? ko deza che? kharca ane Avaka kayA che? huM keNa chuM? ane hArI zakti kevI che? evI rIte vAraMvAra citavavuM. 5 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa tevI ja rIte uttarottara phaLarUpa saMbaMdha (phaLamAna)ne moTA prayatnathI vicAra kare che. ahiM kriyApadane chellA padanI sAthe saMbaMdha karyo che. vaLI kahyuM che ke - * gumaya vAviyaM sarva ghammati thavAghavi | vaijJAArichA, vahu chAzavaMmi | pha | bodha karavAne Icchela evA sarva dharmAdika vastune baMdha thAya che.. te badhA jANavAne ahIMyA vedAbhyAsanI parIkSAmAM be chAtranuM zakarAne, mAravA vize udAharaNa che. upalI gAthAnI vyAkhyA A pramANe che - badhu karavAne Icchala evA sarva dharmAdika vastune, viparIta vigere dekhatA. tyAgapUrvaka baMdha thAya che. samyaka ane tenAthI viparIta asamyaka cheSane viSe vedAbhyAsanI parIkSAmAMnA nArada ane parvata nAmanA be chAtranuM udAharaNa che. te A pramANe - zukitamatI nAme nagarImAM kSIrakadaMbaka nAmanA upAdhyAya pAse vasu, pata ane nArada A traNe chAtra vedono abhyAsa karatA hatA. eka vakhata be jaina munio bhikSA levA mATe kSIrakadaMbaka upAdhyAyanA ghare AvyA. tyAM abhyAsa karatAM chAtrone joI te be muniomAMthI eka jJAnI munie bIjA muni pratye kahyuM ke-A traNa vidyAthIomAMthI vasu che te rAjA thaze ane A be brAhmaNa chAtromAMthI eka narakamAM ane bIje svarga ze. muninI A vArtAne kaI ThekANe paTAMtara rahelA upAdhyAye ' sAMbhaLI lIdhI. pachI ciMtA yukata evA kSIrakadaMbaka upAdhyAye te chAtronI parIkSA karavAno prAraMbha karyo. keIka vakhate lAkhanA rasathI bhareluM bakarAnuM cAmaDuM bakarAnI AkRti jevuM karI kRSNapakSanI AThamanI rAtrIe upAdhyAye parvatane bolAvIne ApyuM ane kahyuM ke-A bakarAne tyAre tevI jagAmAM mArI nAMkhave ke jyAM koIpaNa tene joI zake nahiM. Ama karavAthI veda sAMbhaLavAnI yogyatA thAya che. pachI te bakarAne upADIne gupta pradezamAM gayo ane vicAra vagaranA te parvate tene mArI nAkhyo. te pachI bakarAnA zarIramAMthI nikaLelA lAkhanA rasathI bhiMjAelo parvata A rUdhira che, ema mAnI sarovaramAM snAna karI guru pAse Avyo ane gurUne A vRttAMta nivedana karI dIdhe. pachI tenA pitA kSIrakadaMbaka upAdhyAye tene kahyuM ke-heM e bakarAne kema mAryo? kAraNa ke sarve ThekANe pharanArA tirthaMbhaka devatAo ane AkAza Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrAddhaguNavivaraNa mAM tArAe juve che ane te pote paNa jete hatuM, tyAre tuM kema kahe che ke kaI na jue tevI rIte A bakarAne mArI nAkhyA che. ahe!hArI kevI mUDhatA che! pachI kRSNapakSanI caturdazInA divase pUrvokta vidhie nAradane bakaro mAravA vigerenuM kahevAmAM AvyuM. eTale nArada paNa gurunA vAkayane bahumAna karate vana ane bhuvana vigere je je sthAnamAM jAya che tyAM tyAM A nA vanaspati ane devatAo juve che; ema jANI teNe vicAra karyo ke koI paNa evuM sthAna nathI ke koI ne keIna dekhI zake, tethI kharekhara A bakarAne mAravAnI gurunI AjJAja nathI, ema dhArI guru pAse AvI tene pitAnA AtmAnI sarvapariNatinuM nivedana karI dIdhuM. pachI upAdhayAya tenI sArI ane ucita buddhithI saMteSane prApta thayA ane kahyuM ke - udIritAH pazunApi gRhyate, hayAzca nAgAzca vahanti noditaaH| anuktamapyUhati paNDito janA, paregitajJAnaphalA hi buddhayaH // 7 // preraNA karAelA arthane pazu paNa grahaNa kare che arthAta samaje che. ane preraNA karAelA a tathA hastio cAle che, paraMtu paMDita puruSa te kathana nahI karAelA athane paNa vitarkathI grahaNa kare che, kAraNa ke buddhi te bIjAnA abhiprAyane jaNAvanAra zarIranI ceSTArUpa iMgita jJAnanA phaLavALI hoya che. ApaNA pachI upAdhyAye nAradane kahyuM ke-A bInA keIne jaNAvavI nahIM. te pachI parvatane vedanuM zravaNa karatAM aTakAvyo ane nArada ucita buddhivALo che, ema jANI tene veda sAMbhaLavAnI AjJA ApI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA je buddhiyukta hoya te dharmane 5 thAya che, ema batAve che - ... icchaM pumartheSu vizuddhabuddhi-guNaiH sametaH suvicArasAram / pravarttamAno labhate nijArtha-siddhi jano dharmarasAcitatvam // 8 // upara jaNAvyA pramANe nirdoSa evI buddhinA guNethI yukata tathA dharma, artha, kAma ane mokSarUpa puruSArthane viSe pravRtti karanAra puruSa sArA vicAranA sArabhUta evI potAnA arthanI siddhine ane dharmarUpI rasanI gyatAne prApta kare che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdaramA guNanuM vivaraNa zrAvakanA pAMtrIza guNu paikI caudamA guNunuM varNana pUruM karI krama prApta "niraMtara dharma ne zravaNu karavArUpa " paMdaramA guNunuM vivaraNu karavAnA prArabha kare che. hamezAM unnati ane meAkSanAM kAraNabhUta evA dhamane zravaNu karatA gRhastha zrAvakaSane ceAgya thAya che. tathA pratiDhina dhama sAMbhaLavAmAM tatpara rahenArA puruSa mananA khedyane dUra karavAmAM samatha thAya che. tene mATe kahyuM che keH-- Asamiyo (sapA)nnati che, tattta niyaMti mukhyate veph (mUDha) / . sthiratAmeti vyAkula- mupayuktasubhASitaM cetaH // 1 // bhAvA--sArA kathanamAM upayAgavALuM mana zramita thaelAnA khedane dUra kare che, paritApa pAmelAne zAMta kare che, mUDha thayelAne bedha kare che, ane Akula thaelAne sthira kare che. 1 'mezA dhatuM zravaNu karavuM e uttarAttara guNunI prAptinu sAdhana heAvAthI pradhAna che. ekalA A zravaNa guNuthI buddhinA guNumAMhelA zravaNa guNa judo che. vaLI niraMtara dhama sAMbhaLavAnA abhAva thatAM prApta thaelA paNa dhama' maNikAra zreSThInI peThe cAlyA jAya che. te maNikAra zreSThInuM udAharaNa A pramANe cheH eka vakhate rAjagRhI nagaramAM zrI mahAvIrasvAmI bhagavAn padhAryA hatA, te vakhate tyAM saudhama devalAkanA rahevAsI ane cAra hajAra sAmAnika devatAo Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrAdguNavivaraNa thI parivarelA duThThuM rAMka nAmA deva sUryabhadrevanI peThe bhagavAn mahAvIrasvAmInI AgaLa atrIza prakAranAM nATakA karI peAtAnA sthAnapratye cAyA gayA. te pachI zrI gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrasvAmIne pUchyu* ke-De bhagavAn ! duda-rAMka dhruve ATalI badhI Rddhi kayA puNyathI prApta karI ? AvA prazna thatAM bhagavAn mahAvIrasvAmIe javAba ApyA ke, Aja nagaramAM mhATI ruddhivALA maNikAra nAme zreNI rahete hatA. teNe eka vakhata mArA mukhathI dhama' zravaNu karo, dharma'ne aMgI kAra karyAM hatA ane te dhama ne ghaNA kALa sudhI pAtyeA; paraMtu tevA prakAranA dharmopadezaka sAdhu pAse dhamanuM zravaNu nahIM karavAthI te mithyA buddhivALA thayA. eka vakhate grISma RtumAM teNe aThThama karI traNa divasanA pauSadha karyAM hatA. trIjA diva sanI rAtrimAM tRSAthI pIDita thaele| ane Atta dhyAnane prApta thaelA te zeThIcA vicAra karavA lAgyA ke je puruSo vApI, kUpa vigerene karAve che, te purUSAne ja dhanya che. huM paNa prAtaHkALe eka vAvaDIne karAvIza. ityAdi ciMtavana karI prAtaHkALe aThThamanu pAraNu' karI zreNika rAjAnA AdezathI vaibhAragirinI samIpamAM teNe eka vAvaDI karAvI ane tenI cAre dizAomAM leAjanazALA, maTha ane devAlaya sahita udyAnA karAvyAM. pachI dhamanA tyAga karanArA te zeThIyAne sALa mhoTA rAgA utpanna thayA. tenI pIDAthI durdhyAna karI te mRtyu pAmyA ane te ja vApikAmAM deDakA thayA. vApikAne jotAM ja tene jAtismaraNa jJAna thayuM, te jAtismaraNa jJAnathI peAte dhamanA virAdhanA karI hatI tenu A phaLa che ema tenA jANavAmAM AvatAM tene vairAgya thayA. havethI mhAre chaThThanA tapa karavA ane tenA pAraNAmAM vAvaDIne kanAre rahelu nirdoSa leAkeAnA snAnanuM jaLa tathA mRttikAdikanuM bhakSaNa karavuM, evA abhigraha dhAraNa karyo. A arasAmAM vArSikAnI a Mdara prApta thaelA leAkA paraspara vArtAlApa kare che ke Aje bhagavAn mahAvIrasvAmI padhAryo che. temane vaMdana karavA jaizuM evI janAktine zravaNa karI te deDakA mane vaMdana karavA mATe tyAMthI nIkaLyeA. rastAmAM cAlatAM zreNikarAjAnA gheADAnA purathI cagadAI maraNa pAmI, deva thayA che. tyAMthI cyavI mahAvidyuhamAM manuSya thai meAkSamAM jaze. upara jaNAvyA pramANe he gautama ! hamezAM dhaMtu zravaNu nahI karavAthI utpanna thaelA vipAkane jANI, niraMtara dharmanuM zravaNa karavAmAM tatpara thavu' joie. kahyuM che ke paramAgama sussUsA, aNurAo niLajI vaiyAvacce, niyamo dhammasAhaNe parameA / samajJahinArUM // 2 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa 127 paramAgama eTale dvAdazAMgIrUpa siddhAMta tene sAMbhaLavAnI icchA, paramAgamanuM avaNu karyo zivAya samakti kSune vivekAdikanA guNunA samUha prApta thatA nathI. 2 tathA dhama sAdhanane viSe utkRSTA anurAga ane jinezvara bhagavAna temaja gurunI vaiyAvacca karavAnA niyama A traNa samyakatvaprAptinA liMgA che, tene mATe -i bhadrAcAya . mahArAje kahyuM che keH-- kSArAmbhastulya iha kSArAnnastyAgateA yadvat madhurodakayeAgataH / bIjaM prarohamAdatte, tadvatatvavernaraH // 3 // sattattvajItternaraH / hai // 6, bhavayAgo'khileA mataH / madhuroyAona, samA tathyazrutiH dhRtA / / 4 / / boddhAmbhaH zrotasatazcaiSa, sirAtulyA satAM matA / amAvezyAH zrutaMrtha-masAna vark // khArA jaLanA tyAga thavAthI ane madhura jaLanA saceAga maLavAthI jema bIja akurane dhAraNa kare che, tema tattvanuM zravaNu karavAthI puruSa mithyAtvanA tyAga karI samyakatvane grahaNa kare che. 3 ahiM saMsAramA saMpUrNa saMcAga khArA jaLanI samAna mAnyA che ane tattvanuM zravaNa karavuM tene mIThA jaLanA samAna kahyu' che. 4 A zruti edharUpa jaLanA pravAhanI zirA samAna che. te satpuruSAne mAnya che. tattvavrutinA abhAve sirA vinAnI pRthvImAM kUpanI peThe te zrutajJAna nakAmuM che; p iti zuzruSAnuM lakSaNu A pramANe cheH---- ' taruNA suhI viyaDUDheA, rAgI piya paNa iNI juo seAuM / iccha jaha suragIyaM, tao hiyA samayasussUsA // 6 // covana avasthAvALA, niraMtara sukhI, nipuNa, SaDjida rAgAnA jANu ane vahAlI prApriyAthI yukta evA kAI paNa purUSa jema devatAnA gItane zravaNu karavAnI icchA rAkhe che, tenAthI paNa adhika jainAgamane zravaNu karanAranI icchAvALA hAya.da suMdara dharUpa guNunA samUhamAM atizaya ramaNa karanArI cittanI vRttivALA sudarzana zreNI A ThekANe udAharaNamAM mUkavA. te sudarzana zreNInA vRttAMta A mANe cheH-- Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhyaguNavivaSNu magadezamAM rAjagRhe nAme pradhAna nagara hatuM. te nagaramAM prajAnuM pAlana karavAmAM atizaya icchAvALA zreNika nAme rAjA: rAjya karatA hatA, jenA zuddha samyakatvane pAlana karavAnuM traNa jagatane viSe vidvAne khIjAne samyakatvanI vRdhdhine mATe dRSTAMta ApatA hatA. te nagaramAM arjuna nAme eka mALI vasatA hatA. tene rUpanI sa pattivaDe praza'sA karavA lAyaka badhumatI nAme bhAryAM hatI. te arjunamALI nagaranA udyAnamAM rahelA ane prAtihA yukta mudgarapANi nAme yakSanuM hamezA puSpanA samUhathI pUjana karatA hatA. eka divase te nagaramAM Ana'danA sAgararUpa ane cittanA utsAhavALA nagaranA leAkeA kAIka sArA mahAtsavanA prAraMbha kare che. te prAtaHkALe mArA puSpA ghaNAM mAMghA thaze evA vicAra karI te arjunamALI peAtAnI bhAryonI sAthe puSpanA bhaMgIcAmAM gayA. tyAM puSpanA samUhathI karaDIyAne bharI sAyakALe vAsa karavAnI IcchAthI te arjunamALI yakSanA maMdiramAM Avye. A vakhate koI duSTa hRdayavALA cha geAThIlA purUSAe vicAra karyo ke ApaNe A mALIne bAMdhI tenI bhAryAne tenA DhekhatAM IcchA pramANe bhegavIe. ema vicAra karI yakSanA maMdiramAM prathamathI ja keAI gupta pradezamAM te saMtAi rahyA hatA. arjunamALI yakSanA maMdiramAM praveza karI kSaNu vAra eka cittavALa thai niHza'kapaNe jeTalAmAM yakSanI pUjA karavAmAM tatpara thAya che teTalAmAM te cha zeThIlA puruSAe bahAra nikaLI ekadama te mALIne dRDha dhanathI khAMdhI lIdhe ane tenA kraeNkhatAM tenI bhAryo sAthe svecchAthI tee bhAga bhagavavA lAgyA. tevA prakAranA A kAne joi rASathI bhayaMkara banelA arjunamALI maMtrathI badhAelA sarpanI peThe prahAra karavAne asamatha hatA. tene mATe kahyuM che keH-- * 128 pitRmAtAdi duHkhAni, sahante balineo'pi hi / priyA-varSaLana tughala, roDavina titikSuti | 7 || bhAvAtha--malavAn puruSA paNa pitA pramukhanA ghAtanA duHkhane sahana kare te, paraMtu potAnI bhAryAnA parAbhavathI thaelA duHkhane ra4 mANusa paNa sahana karI zakatA nathI. cha pachI te arjunamALI ducanAthI yakSane A pramANe upAlaMbha devA lAgyA keDe yakSa ! kharekhara tuM pASANunA ja che, paraMtu kharA devatA nathA. jo tu Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa kha devatA hatA te lhArA dekhatAM A pApI ane adhama goThI tArA mayimAM je mukhathI paNa na kahI zakAya tevuM apakRtya kare che, te kema karI zake? heyakSa ! je tyAre koI paNa jAgrata prabhAva-atizaya heta te A pramANe tArA pUjakanI viDaMbanA kema kare? A pramANe tenA vacana sAMbhaLI kepanA ATApathI vikrALa thaelo yakSa te mALInA zarIramAM praveza karI, ekadama kAcA taMtunI peThe tenA baMdhanane teDI nAMkhI, yaze loDhAnA mudagarane ugAmI strInI sAthe te cha gejhiAone cUNanI peThe cUrNa karI nAMkhyA. te divasathI laIne reSAtura thaelo te yakSa nagaranI bahAra bIjA cha purUSa ane eka strI maLI ekaMdara sAta manuSyane niraMtara mArI nAMkhe che. tene A vRttAMta pRthvIpati zreNika rAjAnA jANavAmAM AvyAthI nagaranA lekone pahelveSaNApUrvaka A pramANe nivAraNa karyuM ke-jyAM sudhI ajunama LIe sAta manuSyone vinAza na karyo hoya tyAM sudhI nagarathI bahAra keIe nikaLavuM nahI. je divase te nagaranA udyAnamAM prAhaNIone jIvADavAnA vaibhavavALA zrI vartamAna svAmI padhAryA te divase jinezvaranA Agamanane jANatAM chatAM arjuna mALInA bhayathI te udyAnamAM koI paNa purUSa bhagavAna mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA mATe javAnI IcchA karatuM nathI. A tarapha te nagaramAM ati zuddha samyakatvavAnuM ane nirabhimAnI sudarzana nAme zreNI raheto hate. te zreSThI bhagavAna mahAvIrasvAmInA vacanAmRtanuM pAna karavAnI icchAvALe hatA, tethI te zreSThIe pitAnA mAtApitAne bhAgavatane vaMdana karavA nimite javAnI vijJapti karI; arthAta tyAM javAnI AjJA mAMgI. pachI tenA mAtA pitAe kahyuM ke he vatsa ! hAla te mArgamAM jatAM tane arjuna mALIe karele mahAna upasarga thaze, tethI he vatsa!Aje tuM ahiM rahIne ja jinanAyakane vaMdana kara ane pUrve zravaNa karelI bhagavAnanI dezanAnI bhAvanA bhAva. pachI sudazane potAnA mAtApitAne kahyuM ke jagadguru mahAvIrasvAmI ahiM Ave chate temane vaMdana karyA sivAya bhAjana karavuM te paNa yogya nathI. mane ajunamALIne karele upasarga paNa nahIM thAya, kAraNa ke jinezvaranuM dhyAna karanArAone kadi paNa vinne prApta thatAM nathI. tene mATe kahyuM che ke - upasargAH kSayaM yAnti, chidyante vinavallayaH / manaH prasannatAmeti, pUjyamAne jinezvare // 8 // savvetAha pasasthA, samiNA sauNA gahAya nkhttaa| viuyaNa maMgalanilayaM, hiMyaeNa jiNaM vahaMtassa // 9 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrAdhdhaguNavivaraNa jinezvaranI pUjA karatAM upasargo nAza pAme che, vinarU5 velaDIo chedAI jAya che ane mana prasannatAne pAme che. 8 je puruSa traNa jagatanAM maMgaLanA sthAnarUpa evA jinezvara bhagavAnane potAnA hRdayamAM dhAraNa kare che, te puruSane sarva svapno, zakune, graho ane nakSatro prazasta thaI jAya che. te te A pramANe pitAnA mAtApitAne nAgamanAM vacane saMbhaLAvI ane pite nAgamane sAMbhaLavAnI IcchAmAM usuka hRdayavALo te sudarzana zreNI jagatanuM vAtsalya karanAra evA bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe gayo. jevAmAM te mArgamAM cAlato hato tevAmAM ajunamALI pote mudugarane ugAmI yamarAjAnI peThe tenA sanmukha Avyo. tene tevI rIte Avate joI sudarzana zreNI jinezvaranA dhyAnamAM tatpara thaI te ja ThekANe kAyotsarga karI Ubho rahyo. te vakhate te paramethI mahAmaMtranA jApathI asahya tejavALA ane vistArayukta dhaMyavALA te sudarzana zreSThIne parAbhava karavAne asamartha thaela, reSa rahita thaelo ane bhaya pAmele yakSa pitAnA muddegarane grahaNa karI, ekadama ajunamALInA zarIrano tyAga karI potAnA rathAna pratye cAlyo gayo. tenAthI mukta thaelo te mALI chedAelA vRkSanI peThe bhUmi upara paDI gayo. kSaNavAramAM caitanya AvyuM. eTale pitAnI AgaLa ubhA rahelA sudarzanane joye. te ejunamALIe sudarzanane pUchayuM ke tame keNa che? ane kayAM jAo che? tyAre sudarzana tene kaNa ne amRta jevI priya lAge tevI vANI bolyA huM zramaNopAsaka chuM ane bhagavAna mahAvIrasavAmIne vaMdana karavA jAuM chuM. he arjuna! jo tamArI paNa sarvajJane namaskAra karavAnI IcchA hoya to tame paNa cAle. te pachI utsuka thaelA te ane samavasaraNane viSe AvyA. tyAM bhaktipUrvaka jinezvarane namaskAra karI bhagavAnanI dezanAne zravaNa kare che. te dezanA A pramANe che. mAnuSyamArya viSayaH sukulaprasUtiH, zraddhAlutA guruvacaH zravaNaM viveka // mohAndhite jagati saMprati siddhisodha sopAnapaddhatiriyaM sukRtopalabhyAH // 10 // athavA-tikAlaM jiNavaMdanaM paidiNa pUA jhaasttio| sajhAo guruvaMdanaM ca vihiNA dANaM tahAvassayaM / sattIe vayapAlaNaM taha tavo apuvvanANaUNaM / eso sAvayapuMgavANa bhaNio dhammo jiNaMdAgame // 11 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 13 sAMpratakALamAM mehathI aMdha banelA A jagatane viSe manuSyajanma, Arya deza, sArA kuLamAM janma, zraddhAlutA, gurunA vacananuM zravaNa ane viveka e puchayathI prApta thaelI mekSarUpI prAsAdamAM javAnI pagathiyAMnI zreNI che. 10 trikALa jinacaMdana, niraMtara yathAzakti jinapUjA, savAdhyAya, vidhipUrvaka guruvaMdana, dAna, pratikramaNa, zakti pramANe vratanuM pAlavuM, tapasyA ane apUrva jJAnanuM upArjana A uttama zrAvakane dharma jinezvara bhagavAnanA Agamane viSe kahelo che. 11 A pramANe jinezvaranI harSapUrvaka dezanA sAMbhaLI sudarzana zreNIe bhAvapUrvaka zakita pramANe abhigraha grahaNa karyA. te pachI jinezvarane vaMdana karavAthI pitAnA AtmAne kRtArtha mAnate dharma sAMbhaLavAnI IcchAnA udyamathI raMgAele sudana patAne ghare AvyA. ajune paNa amRta samAna ujavaLa evI arihaMtanI dezanAnuM pAna karI, vairAgyanA raMgathI bhagavAna zrI mahAvIra svAmI pAse dIkSA grahaNa karI. mAre jaghanyathI niraMtara chaThThanI tapasyA karavI. A pramANe abhigrahane grahaNa karI parISahene sahana karato ane saMlekhanA karavAmAM tatpara evA ajunamALI munie ATha mahinA sudhI vrata pALyuM. te pachI kamarane kSaya thavAthI sukhanA sthAnarUpa mekSane prApta thaye. sudarzanazreNI paNa nirdoSa ane uttama zrAvaka dhamane ArAdhI devatAnuM sukha meLavI kamarane kSaya thavAthI anukrame mekSamAM jaze. have graMthakAra mahArAja paMdaramA guNanuM vivaraNa pUruM karatAM upadezadvArA bhavya prANIone niraMtara dhamazravaNa karavAnI bhalAmaNa kare che- ityAgamazravaNasAdaramAnasasya, vRttaM nizamya vaNijo'sya sudarzanasya / saMsAravArinidhitAraNanaunibhAyAM, dharmazrutau kuruta bhavyajanAH prayatnam // 12 // zadAtha-upara jaNAvyA pramANe jainAgamane zravaNa karavAmAM sAdara hRdayavALA A sudarzana vaNikanuM vRttAMta zravaNa karI saMsArarUpa samudrane taravAmAM nAva samAna evA dharmazravaNamAM he bhavi prANIo ! niraMtara prayatna kare che 12 che Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SoDaza guNa varNana zrAvanA pAMtrIza jINu paikI padmamA jInu vivaraNa pUruM karI bathI prApta thaela " ajINu mAM bhAjananA tyAga karavArUpa " seALamA vivaraNane prAraMbha kare che. tathA ajINu eTale prathama karelA leAjananu` pAcana na thayu` hoya tyAM sudhI athavA pUrvabhAjana paripAkane na pAmyuM hAya tyAM sudhI navA lezanane tyAga karavAnA svabhAvavALA gRhastha zrAddhamane cANa thAya che tathA aNu mAM bhAjana karAvavAmAM Ave te sava jAtanA gAnA mULarUpa ajINu nI vRddhi karelI ja kahevAya che. kahyuM` che keH--sAnIgamavA nA kRti / sava rAkhe ajINuthI utpanna thAya che ane te ajINu zarIranA cihnothI jANI levuM. te cihno A pramANe che.-- mlvaatye| rvigandhA, vibhedeA gAtragauravamarucyam / aviSNuddhoLA, jU nILuM vya jijJAni|| z|| zayadA -- viSTA tathA vAyumAM durgaMdha chUTa, viTTAmAM pheraphAra thAya, zarIra bhAre thAya, leAjana upara aruci thAya ane kharAba oDakAra Ave e cha ajINu thavAnAM spaSTa cihnA che. / / 1 / bhAvA--vanI NumAM grahaNa karAelA AhAra manuSyanA vAta, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNavivaraNa 130 pitta, nA DhASane ekadama prakApa karAve che. kharekhara rAganI utpatti aNuthI thAya che ane te ajINu rasazeSa, Ama, vizvAzva ane vipaka vigerenA bhedathI cAra prakAre rahelu che. rasazeSa aNu mAM bagAsAM, Ama ajINu mAM ADakAra, vizvAtmya ajINu mAM aMgabhaMga ane vipakava ajINu thI dhUmADAnA jevA AkAra thAya. tathA ajINunA upalakSaNathI rAgAdikanA udayamAM, svajana, deva ane zurvAdikanA upasamAM tathA deva gurunA vananA abhAvamAM vivekI puruSAne leAjana karavuM yukta nathI. tene mATe kahyuM che keH-- devasAdhupurasvAmisvajanavyasane sati / grahaNe ca na bhoktavyaM, satyAM zakto vivekinA // 2 // tathAgamazca ahava na jajji roge, mohRdaye samayamAha ussagge / pANidayAtavaheDaM, aMte taNumAyaNacchaM ca // 3 // zabdAtha--deva, sAdhu, nagaranAyaka ane svajanAne kaSTa mAsa thaye te tathA caMdra sUryAdikanA grahaNamAM vivekI puruSe zakti chatAM bhAjana karavuM nahIM. bhAvA--tevIja rIte mAgamamAM paNa kaheluM che ke-athavA rAgamAM, mAhAdayamAM svajanAdikane kaSTa thatAM prANIonI dayAthI, tapasyAnA kAraNathI ane ata vakhate zarIrane tyAga karavA mATe bhejana karavuM nahIM / / 3 / tathA vizeSa pA~mAM zrI saMprati rAjA ane kumArapALa rAjAnI peThe bhAjananA tyAga karavA joIe. have graMthakAra guNanI samApti karatAM upadezadvArA dhamane cAgya batAve che. vizeSakAraNairevamabhojanaparAyaNaH / sadArogyaguNollAsI, dharmayogyo gRhI bhavet // 4 // upara jaNAvyA pramANe vizeSa kAraNeAthI bhAjananA tyAga karavAmAM tatpara ane niraMtara AragyatAnA guNathI ullAsa SAmele puruSa gRhasthayamane ceAgya thAya che. 5 4 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 . * * ja 1 "KE RE) katra - - saptadaza guNa varNana have zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI seLamA guNanuM vivaraNa pUrNa karI kamathI AvelA "kALe bhejana karavArUpa" sattaramA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che- - tathA annAdikathI upajIvana karanAra gRhastha jyAre khAvAnI IcchA thAya te kAje lolupatA vigerene tyAga karI jaTharAgninA baLa pramANe hitakArI ane pramANapata bhejana kare. kahyuM che ke - kaNThanADImatikrAntaM, sarva tadazanaM samam / kSaNamAtrasukhasyArthe, laulyaM kurvanti no budhAH // 1 // jive pramANa jAnIhi, bhojane vacane tthaa| atimuktamaticoktaM, prANinAM maraNapradam // 2 // - zayadAtha-kaMThanADInuM ullaMghana karI gayA pachI te tamAma khAvAnuM sarakhuM che, tethI paMDita puruSe kSaNamAtranA sukhane arthe lelupatA karatA nathI. e 1 he jihu! bhajana karavAmAM tathA vacane belavAmAM tuM pramANa rAkhaje, kAraNa ati bhajana kareluM ane ati belAeluM prANione maraNa ApanAruM thAya che. 2 bhAvA-adhika kareluM bhojana kharekhara vamana, virecana ane maraNa vigere karanAra hovAthI sAruM nathI. je puruSa pramANapata jana kare che, te ghaNuM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNavivaraNa 13pa leAjana kare che, kSudhA vagara khAdhelu' amRta pazu viSarUpa thAya che tathA kSudhAnA kALa ulle'ghana karavAthI anna upara dveSa thAya che ane zarIra sIdAya che. agni khujhI gayA pachI iMdhaNa zu' karaze ? kahyuM che ke-- pAnAhArAdayo yasyAviruddhAH prakRterapi / sukhitvA yAvakalpante, tatsAtmyamiti gIyate // 3 // zabdA--jenI prakRtine viruddha evAM AhAra pANI vigere je sukhane mATe kapAya tene sAtmya kahe che. // 3 // bhAvA--evA lakSaNavALA sAmyathI janmathI mAMDIne sAovaDe bhAjana kareluM viSa paNa pathya thAya che, paraMtu asAmya hoya tApaNu je paththa hAya te sevavuM. paraMtu sAmyathI prApta thaela paNa apathya hAya tA te sevavuM nahIM. balavAna puruSane madhu e pathya che ema mAno kALaphUTa viSe na khAvuM. viSa taMtra( auSadhI )ne jANanArA suzikSita hAya tApaNu kadAcit viSayathI ja maraNu pAme che. evI rIte ajINu mAM bhAjananA tyAga na kare ane asAtmyathI bhAjana kare chate prAye karI hamezAM rega vigerenI utpattithI AkulavyAkula thanAra ane tethI nira'tara Atta dhyAnamAM tatpara rahenAra puruSane dhamanI ceAgyatA kevI rIte thAya ? AthI gRhastha puruSe yathAkata guNuvALA thavuM joie. bheAjana karavAnI vidhi A pramANe cheH-- uttama puruSAe pitAne, mAtAne, mAlakAne, sagarbhA strIne, vRddhane ane rAgiAne prathama bhAjana ApI pachI pote bheAjana kare, tathA dharmanA jANu puruSa peAtAnAM rAkhelAM pazuonI tathA nAkara vigere manuSyAnI ciMtA karI pote bheAjana kare, tema karyo sivAya bheAjana kare nahIM. tathA mULamAM vhAre evuM vAkaya che. te uparathI akALanA tyAga karavA ema sUcave che. ati prAtaHkALa, sAyaMkALa ane rAtrinA lakSaNavALA akALa kahevAya che. tevA kALamAM bhAjana karavu' sarva zAstramAM niSiddha haiAvAthI ane mahAn dveSa tathA mahAn pAtuM kAraNa hovAthI yukta nathI. tene mATe kahyu` che keH-- catvAro narakadvArAH, prathamaM rAtribhojanam / parastrIgamanaM caiva, saMdhAnAnantakAyike 114 11 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNu kSayaH--pahelu rAtribhojana, bIjI` padmagamana, trIjI meLa athANu ane azru ana takAyanuM' bhakSaNlR e cAra narakamAM praveza karavAnAM dvAra che. // 4 // st huM yudhiSThira ! rAtrimAM pANI paNa pIvu cegya nathI. temAM vizeSe karI tapastrI ane vivekI gRhasthAne tA khIlakula cAgya nathI. je sArI buddhivALA puruSo haMmezAM rAtrimAM AhAranA tyAga kare che te puruSone eka mAsamAM paMdara upavAsanuM phaLa prApta thAya che. A leAkamAM kAi evA kALa che ke je kALamAM leAjana na thAya tethI je puruSa akALanA tyAga karI kALe bhAjana kare che, tene dhamanA jANu sama javA. je puruSa haMmezAM rAtrieAjananuM paccakhANa kare che te puruSane dhanya che. kAraNu leAkamAM AyuSya sAvanuM kahevAmAM Ave che tethI rAtrileAjananuM paccakhANu karanAra puruSa AyuSyanA aDadhA bhAge upASita gaNAya che. je puruSa ardha ghaTI athavA phakta eka ghaTInuM vrata dhAraNa kare che te puruSa devalAkamAM devapaNe utpanna thAya che, te jene cAra paheAranuM vrata dhAraNa kayuM hoya tenI te vAta ja zI ? je kAraNeAne laI prANIonuM jIvitavya ane kaSTAthI vyApta thaeluM hoya che temAM katha'cit bhAgyanA yAga thAya tA prANI zatrimAM bhAjana karanAra na thAya tathArAtribhAjananA doSane jANanArA je puruSa divasanA AdimAM ane divasanA avasAnamAM e be ghaDInA tyAga karI leAjana kare che te puruSa puNyanA bhAjanarUpa thAya che. A lAka saMbaMdhI rAtrieAjananA dASA A pramANe cheH-- je kIDI khAvAmAM Ave te buddhinA nAza kare che, kAMTA khAvAmAM Ave te tALavAnA bheda kare che, gaLAmAM vALa lAgyA hAya teA kaMThane bagADe che. sAMsakta jastuonI sa Mtati ane saMpAtima aneka prANienA vinAzanA hatu hAvAthI rAtribheAjane mahAna pApanuM mULa che. tethI tyAga karavu' ceAgya che. tene mATe viveka vilAsamAM kahyuM che ke-- ati prAtaHkALe, sAya'kALe, rAtrie, annanI niMdA karatAM, mAgamAM cAlatAM jamaNA paga upara hAtha mUkI tathA khAvAnI vastu DAbA hAthamAM laI leAjana karavuM nahIM. khullI jagAmAM, taDakAmAM, aMdhakAramAM, vRkSanA adheAbhAgamAM ane taja nI AMgaLIne UMcI karI kadveiSaNa leAjana karavu' nahIM. mukha, hAtha ane paga dhAyA vinA nagna avasthAmAM, malina vastra paherI ane DAbA hAthathI thALI upADIne kadI paNa bhAjana karavuM nahIM, vicakSaNa manuSya eka vasa paherI, bhInA vastrathI mastakane vIMTALI, tathA apavitra chatAM khAvAnI vastu upara lAlupa thaI kadi paNa Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa bhajana karavuM nahIM. pagarakhAM sAthe yagracitte, kevaLa jamIna upara besI, palaMga mAM rahI, agni, naiRtya, vAyava ane IzAnarUpa vidizA tathA dakSiNa dizA tarapha mukha rAkhI ane TUMkA Asana upara besI bhajana karavuM nahIM. Asana upera na rAkhI, caMDALa ke dharmabhraSTa puruSonA dekhatAM ane bhAMgelA tathA malina bhAjanamAM bhojana kare nahIM. A bhajana konA taraphathI AvyuM che ema jANavAmAM na hoya, ajAyuM hoya ane bIjI vakhata garama kareluM hoya tevuM bhajana kare nahIM. temaja jamatAM jamatAM baca baca evA zabdae sahita ane mukhano vikAra karato bhejana ke nahIM. jana nimitte AmaMtraNa karavAthI prItine utpanna kare ane bhojananI zarUAtamAM ISTadevanA nAmanuM smaraNa karate sarakhA vizALa ane ati UMcuM na hoya tevA sthira Asana upara besI bhajana kare. mAsI, mAtA, bahena ane bhAryA vigere strIoe AdarapUrvaka pakAveluM, bhajana karI nivRtta thayelA pavitra purUSoe pIraseluM ane sarva loke bhajana karI rahyA pachI pote bhajana kare. A lokamAM potAnuM peTa koNa bharatuM nathI ? mATe je ghaNu jIvana AdhAra hoya te ja puruSa puruSa gaNAya che. tethI bhejana vakhate prApta thaelA baMdhavAdikane bhe jana karAve. je puruSe supAtrane dAna ApI athavA te adhika zraddhAthI supAtranuM smaraNa karI. bhejana kare che, te dhanya che. te sivAyanA kevaLa pitAnuM peTa bharanArA narAdhamethI zuM? atithione bhaktithI, ajinene zakita anusAra ane ! duHkhIjanene anukaMpAthI yogyatA pramANe kRtArtha karI pachI mahAtmA puruSone bhejana karavuM gya che. yAcanA karanArA saMnyAsI ane brahmacArIone bhikSA Ape. je grAsa bamAra hoya, tene bhikSA kahe che ane cAra grAsane agra kahe che. uttama brAhmaNe cAra agrane hitakAra kahe che. athavA to bhojanane hatakAra kahe che ane zikSAne agra paNa kahe che. atithi, vidvAna, jJAtibaMdhu ane athajananI pUjA karI pitAnA vaibhava pramANe temane ApyA sivAya bhUjana karavuM nahIM. je vakhate dakSiNa nAsikA vahetI hoya te vakhate mauna karI zarIrane sIdhuM rAkhI, dareka khAvAnI vastu saMghIne ane daSTideSanA vikArane TALIne kharAba svAdathI, svAda vagarathI ane vikathAthI varjita thaeluM tathA zAstramAM niSedha karelA saMpUrNa AhArano tyAga karavAthI manahara evA annAdikanuM bhojana karavuM joIe. tathA bhejana karatAM sArI snigdha, madhura ane rasa yukta vastu prathama khAvI. pravAhI, khATI ane khArI vastu vacamAM khAvI, tIkhI tathA kaDavI vastu bhejananA aMtamAM khAvI. manuSya bhojana karI rahyA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavavaraNa pachIsathI baraDaelA hAthe pANIno eka ke gaLe hamezAM pIve. vaLI jAya karI rahyA pachI jaLathI bhijAelA hAthe be gAlane, bIjA hAthane ane be caNo sparza na kare kiMtu kalyANane mATe potAnA be DhIMcaNe sparza kare, kahyuM che ke mA kareNa karaM pArtha, mA gallau mA ca cakSuSI / jAnunI spRza rAjendra ! bhartavyA bahavo yadi // 5 // zabdAtha-he yudhiSThira rAjedra!je tyAre ghaNuM mANasanuM piSaNa karavuM hoya te ujana karyA pachI bhInA hAthe bIjA hAthane, be gAlane ane be netrano japaza karIza nahI paraMtu hArA be DhIMcaNe sparza karaje. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM vidhithI bhajana karanAra haLave che. vidhinaivaM vizuddhAtmA, vidadhAnaH subhejanam / ehi dharmAhatAmAtma-mAropayati sattamaH / / 6 / / sAdAI-upara jaNAvelI vidhithI vizuddha AtmAvALe thaI sa ra bheja' khaNe te atizaya zreSTha puruSa potAnA AtmAmAM dharmanI yegyatAnuM Aje paNa MEATS Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6). G e Time:::::IPI-II- IIM-III cha. ka, II 'A N I :ISI, II: III IIIIII aSTAdaza guNa varNana hara zrAvakane pAMtrIza guNa paikI sattaramA guNanuM vivaraNa samAsa karI kamI, prApta thaela "rivarganA sAdhana karavArUpa" aDhAramA guNanuM kviNu kare che, tathA trivarga eTale dharma, artha ane kAma temAM jenAthI abhISTakAryanA udaya ane mokSanI siddhi thAya te dharma kahevAya che. jenAthI sarva vastunI kAryasiddhi, thAya te artha kahevAya che. ane jenAthI abhimAnanA rasathI prerAelI indriyone prApti thAya te kAma kahevAya che. tethI paraspara eka bIjAne (kama tathA kAmane) vigata (nAza) athavA te bAdhA na thAya tevI rIte dharmAbhilASI puruSa dharma, artha ane kAmarUpa trivarganuM sAdhana kare paraMtu ekalA dharmane athavA to ekalA atha ke kAmane sAdhe nahIM. kahyuM che ke - yasya trivargazunyAni dinAnyAyAnti yAnti ca / salAhakArabharIva zvasanapi na jIvati // 1 // - zAdAtha-je puruSanA dharma, artha ane kAmarUpa trivamanA sAdhana zivAyanA divase Ave che ane jAya che, te puruSa laDAranI dhamananI peThe zvAsa le che te paNa te jIve che ema kahevAya nahIM. te 1 - temAM dharma ane arthane vinAza thavAthI avicAraNA evA utpanna thA, Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdhdhaguNavivaraNa padArthane vyaya karavArUpa tAdAtvika viSayasukhamAM lubdha thaelA vanahastinI peThe ka puruSa apattinA sthAnarUpa thayo nathI? je puruSane kAma upara atyaMta Asakti hoya che te purUSane brahmadara vigerenI peThe dhana, dharma ane zarIrane nAza thAya che. tathA dharma ane kAmanuM ullaMghana karI upArjana karelA dravyane bIjAo anubhava kare che. ane pote te hastIne nAza karanAra siMhanI peThe athavA mammaNa vigerenI peThe utkRSTA pApanuM bhAjana thAya che. tathA artha ane kAmanuM ullaMghana karI ekalA dhamanI sevA karavI te yatione ja dharma che, paraMtu arthakAmanI upekSA karI kevaLa dharma karavo e gRhasthane dharma nathI. tathA bIja bheAjana karanAra kaNabInI peThe dharmane bAdhA karI artha ane kAmanI sevA kare nahIM. tathA adhamI puruSane AgAmI kALe kAMIpaNa kalyANakArI nathI. je purUSa paralokanA sukhathI avire dhI A lekanA sukhane anubhava kare che, te purUSa abhayakumAranI peThe kharekhara sukhI thAya che. evI rIte arthane bAdha karI ekalA dharma ane kAmane sevanArA purUSane ghaNuM karaja thAya che. ane kAmane bAdha karI ekalA dharma ane arthane sevanArA purUSane gRhasthapaNAno abhAva thAya che. arthAta gRhasthadhama cAlI zakta nathI. A pramANe tAdAtvika mULahara ane kAryane viSe dharma, artha ane kAmanI paraspara bAdhA thavI sulabha che. e traNe purUSanAM lakSaNe A pramANe che. - je purUSa kAMI paNa vicAra karyA sivAya utpanna thaelA dravyane vyaya kare che, te tAdAtvika kahevAya che. je purUSa pitA ane pitAmahanA meLavelA dravyane aneka nyAyathI bhakSaNa kare che arthAta uDAve che te mULahara kahevAya che ane je purUSa karone ke pitAnA AtmAne kaSTa ApI dravyano saMcaya kare che, paraMtu kAMipaNa vyaya karato nathI te kadaya kahevAya che. temAM tAdAtvika ane mULahara A bannenAdravyano nAza thavAthI temanA dharma tathA kAmane nAza thAya che. tethI temanuM kalyANa nathI, kadane dravya saMgraha to rAjA, bhAgIdAra ane cera vigerene bhaMDAra kahe vAya che tethI te dravyano saMgraha dharma tathA kAmane hetu thato nathI. ItyAdi. Ama kahevAthI gRhasthane dharma, artha ane kAmarUpa trivargane bAdhA karavI ucita nathI ema pratipAdana karyuM. jyAre bhAgyanA egathI dharma, artha ane kAmamAMthI koIne badhA thavAne sabhava thAya tyAre uttarottara bAdhA thaye chate pUrva pUrvanI bAdhAnuM ! rakSa karavuM. tenuM ja A ThekANe pratipAdana kare che. - - jyAM kAmane bAdha Ave tyAre dha tathA arthane bAdhA thavA devI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavavaraNa 141 nahIM, kAraNa dharma tathA artha abAdhita hoya to kAmane sahelAIthI meLavI zakAya che. ane kAma tathA arthane bAdha Ave te dharmanuM rakSaNa karavuM; kAraNa ke, artha tathA kAmanI prApti thavAmAM mULa kAraNa dharma che. tene mATe kahyuM che ke - dharmazcebhAvasIdeta, kapAlenApi jIvataH / ADhayo'smItyavagantavyaM, dharmavittA hi sAdhavaH // 2 // tathA-trivadhAmaNa, vArivArSiai nA tatrAo ivarSe kavara varita, na te vinA mavaDathA / rU . zabdArtha-hAthamAM kapAla laI bhikSAthI jIvanArA puruSone je dhama sIdAse na hoya te huM dhanADhaya chuM ema jANavuM. kAraNa sAdhu (8) purUSo kharekhara dharmarUpI pasAthI ja yukta hoya che. vaLI kahyuM che ke - dharma, artha ane kAmarUpa trivarganA sAdhana sivAya purUSanuM AyuSya pazunI peThe niSphaLa che. dharma, artha ane kAmarUpa trivargamAM paNa paMDita purUSa dharmane zreSTha kahe che. kAraNa te dharma sivAya artha tathA kAmanI prApti thatI nathI. 3 - tathA dharma dhanAthi purUSane dhana ApanAro ane sarva kAmArthI purUSone kAmita ApanAra che. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA dharmArAdhananuM phaLa batAve cheH anyonyAbAdhayA, zuddhopadhayArAdhayana sudhIH / trivarga kramatA svargApavargasukhabhAg bhavet // 4 // zabdArtha-sadabuddhivALo purUSa zuddha dharma, artha ane kAmathI dareka vastunuM parizodhana karI ane paraspara bAdhA sivAya trivarganuM sAdhana karate anukrame devaloka tathA mokSanA sukhane bhAgI thAya che. 4 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonaviMzaguNavarNana zrAvakanA pAMtrIza guNapaikI aDhAramA guNanuM vivaraNa pUruM karI atu: kamathI prApta thaela "atithi vigerenI bhakita karavArUpa" egaNIzamA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. tathA hamezAM atinirmaLa ane eka sarakhI vidhipUrvaka kriyAnI pravRttine laIne jene tithi vigere divasana vibhAga na hoya te atithi kahevAya che. kahyuM che ke - tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAta, zeSamabhyAgataM viduH / / 1 // .. na zabdArtha -je mahAtmAe sarva tithi, parva ane utsavane tyAga karyo che. te mahAtmAne atithi jANavA ane bAkInA bIjAone abhyAgata jANavA. 1 bhAvArtha-je mahAtmAne rUpAmAM, suvarNamAM ane dhana tathA dhAnyamAM labha na hoya te mahAtmAne atithi jANa. tathA ziSTAcAramAM tatpara ane sarva lekethI prazasita hoya te sAdhu kahevAya che. tathA jo dhAtu kSaya arthamAM hovAthI sarva dharma, artha ane kAmane ArAdhanA karavAnI zakitathI hINa hoya te dina kahevAya che. atithi, sAdhu ane dIna (ra)puruSane viSe hitazikSA ane yogya Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa avasare annapAnAdika ApavArUpa tathA yathAyoga ucitatAnuM ullaghana kI zivAya pratipatti (gaurava) karanAra hoya te puruSa dharmane adhikArI thAya che. aucityatAne mATe kahyuM che ke aucityamekamekatra, guNAnAM kATire kataH / viSAyate guNagrAma aucityaparivarjitaH // 2 // zabdArtha eka tarapha kevaLa phakata ucitatA ane eka tarapha guNonI keTI hoya te paNa ucitatAthI rahita evo guNeno samUha viSarUpa gaNAya che. 2 vaLI kahyuM che ke - athavA te ucitarUpa ciMtAmaNi puNyavAna puruSone zuM nathI karato?te ucita rUpa ciMtAmaNI aparicita lokomAM paNa ekadama AdeyapaNAne viratAre che. kharAba aAcaraNavALA ane nAza karavAne ughukata thaelA narapati jevAne paNa zAMta kare che. ane dharma, artha tathA kAmarUpa trivargane prApta karAve che tethI A lekamAM tathA paralokamAM kalyANa thAya che. temAM mukhya vRttie sarvavirati grahaNa karanAra munie atithi kahevAya che. tethI tevA atithione viSe peta nA anugrahane mATe puNyAnubaMdhI puNya prApta karavA mATe ane karmono nAza karavAne mATe sarva prakAranI IcchA rahita ane zraddhAvALA vivekI puruSe hamezAM saMvibhAga karavo joIe. tene mATe zrAvaka sAmAcArImAM kahyuM che ke -"jyAM sAdhuonuM Agamana hoya, jyAM ji.zvara bhagavAnanuM caitya-maMdira hoya ane jyAM vidadha-DAhAra sAdhamike vasatA hoya tevA sthAnamAM zrAvaka vAsa kare." prathama prAtaHkAle jyAM sudhI jinapratimA ane sAdhuone vidhipUrvaka vaMdana na karyuM hoya tyAM sudhI pANI paNuM pIvuM kape nahIM. madhyAhna kALe bIjIvAra mayAtre paNa devagurune avazya vaMdana karI zrAvakane bhojana karavuM kape. vaLI sAyaMkALe paNa temane vaMdana karI zayana karavuM. bhejana karavAne kALa prApta thatAM dAnanuM phaLa uttama che ema jANuM upAzrayamAM jaI, vidhipUrvaka muni pati-AcAryane vaMdana karI bhakitanA samUhathI atyaMta bharAelA zarIravALe ane mahAna saMvegathI pulakita (vika2vara) zarIravALA zrAvaka pote ja nirdoSa annapAnavaDe munione pratilAbhita kare. bIje ThekANe paNa kahyuM che ke - pitAnA gharamAM supAtrarUpa muni prApta thaye te ati vizuddha zraddhAthI je purUSe sarva prakAre deSa rahita dAna ApyuM nathI, te Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4i4 zrAddhaguNavavaraNa purUSanuM kalyANa kevI rIte thAya?" nahi prApta thaelA padArthane prApta karavAnI IcchArUpa AzaMsA vigerethI vimukha thaelo ane zraddhAthI visvara thaelA remarUpa kaMcukane dhAraNa karate zramaNe pAsaka karmo no nAza karavAmAM heturUpa dAna ava zya supAtrarUpa munione Ape. evI rIte sUtramAM varNavelI vidhivaDe mokSanuM kAraNabhUta dAna ApavuM joIe. tathA anukaMpAdAna tIrthakaree keI ThekANe niSiddha karyuM nathI. vyavasAyanuM phaLa vaibhava che ane vaibhavanuM phaLa supAtramAM viniyoga kare te che. tenAM abhAvamAM vyavasAya ane vaibhava paNa durgatinuM kAraNa thAya che. tathA bAhA, nAzavaMta ane supAtramAM ApelA dravyathI je nitya ane aMtaraMgarUpa dharma thAya to zuM prApta thayuM nathI? deva gurune saMvibhAga karI duHkhI purUSa tathA baMdhuvargane ApI je bhagave che te bhagaveluM kahevAya che. te sivAya bAkI te udara bharavuM gaNAya che. kahyuM che ke - ahadbhyaH prathamaM nivedya sakalaM satsAdhuvargAya ca, prAptAya pravibhAgataH suvidhinA datvA ythaashktitH| dezAyAtasadharmacAribhiralaM sAddha ca kAle ythaa| bhuJjIteti subhojanaM gRhavatAM puNyaM jinarbhASitam // 3 // zabdArtha -prathama sarva vastu tIrthakarone nivedana karI arthAt niveda parAvI pachI prApta thaelA sAdhuvargane vidhipUrvaka vibhAga karI zakti pramANe dAna ApI dezAMtarathI AvelA sAdharmIonI sAthe bhejanakALe uttama bhajana kare e gRhasthane pavitra bhajana che, ema jinezvare e katheluM che. 3. : ? A atithilana DuM ApeluM hoya te paNa tatkAla ghaNA phaLane ApanAruM thAya che, te viSe eka dukAnta A pramANe che. keIka gAmamAM dAna devAnI buddhivALe ane bhadrika pariNativALe sudhana nAme zeTha hatuM. tene dhanazrI nAme bhAryA hatI te paNa pitAnA svAmInA samAna havabhAvazALI hatI. eka vakhate keI jaina muni pAse teNe nIce jaNAvyA prama Ne dharmadezanA sAMbhaLI. ' devanI bhaktithI,gurunI upAsanAthI, sarva prANIo upara anukaMpA karavAthI, catapuruSanI saMgatithI ane siddhAMtanuM zravaNa karavAthI he loke! manuSya janmanuM phaLa rahaNa kare. satpAtramAM dAna ApavuM te lakSamInuM AbhUSaNa che. virati (paraca Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa khANa) dhAraNa karavuM te vidyAnuM AbhUSaNa che. kevaLa dharmane ja dhAraNa kare te zarIra AbhUSaNa che ane kevaLa satya ja be vavuM te vANInuM AbhUSaNa che. pRthvInuM AbhUSaNa puruSa che. puruSonuM AbhUSaNa atiuttama lakSamI che. lakSamInuM AbhUSaNa dAna che ane dAnanuM AbhUSaNa supAtra che. temAM sarva dAnamAM annanuM dAna atizaya moTAmAM moTuM gaNAya che. tene mATe kahyuM che ka-tIrthakara jevA lokottara puruSe paNa annadAtAnA hAthanI nIce pitAnA hAthane dhAraNa kare che, tethI te dAna satpAtramAM ApavAmAM AvyuM hoya te ghaNA phaLavALuM thAya che. tene mATe anya darzanamAM paNa A pramANe kaheluM che. "he rAjan ! annadAnanA jevuM bIjuM utkRSTa dAna nathI. kAraNa A carAcara saMpUrNa jagata annathI dhAraNa karAeluM che." itihAsa purANamAM paNa kaheluM che ke-"he puruSa 8-rAjan ! sarva prANIonA prANe annane viSe rahelA che, tethI paMDita puruSae annadA puruSane prANadAtA kahelo che." purUSazreSTha vaivasvata nAme rAjAe svargalokamAMthI cavatA evA te kesarIdevaja rAjAne karuNAthI kahyuM ke, "he rAjana ! karmabhUmimAM jaIne tyAre bIjI vAra svargamAM Ava. vAnI IcchA hoya to te anna Apaje, anna Apaje, anna Apaje." ema padmapurANamAM kaheluM che. tyAM te sudhana zreSThIe muninI pAse zrAvakanAM bAra vatene aMgIkAra, trikALa jinapUjA, ekAMtara upavAsa ane atithine dAna ApyA pachI pAraNuM karavuM ityAdi abhigraha grahaNa karyA. pachI ghera AvIne potAnI bhArthIne pote dharma aMgIkAra karyAnuM jaNAvyuM. evI rIte bane strI puruSane puNya kArya karatAM anukrame keTalAeka kALe aMtarAyakamanA uddayathI pUrvanuM dravya kSINa thaI gayuM ane pote nidhana thaI gayo. A arasAmAM sudhanane tenI bhAryAe preraNA karI ke-mahArA pitAnA gharathI dravya mAMgI lAvI vepAra kare, paraMtu ekI lekenA upahAsya ane lajAjA vigerenA kAraNethI potAnA sasarAnA ghera javAne icchato nathI te paNa hamezAM bhAryAnI preraNAthI udvega pAmele sasarAnA ghara tarapha javA nikaLyo. mArgamAM sAthavAnuM bhAtuM sAthe lIdhuM hatuM. mArgamAM eka upavAsa thaye, bIje divase be paheAra sudhI vilaMba karI trIjA pahere eka mahinAnA upavAsI sAdhune sAthe vaherAvI teNe pANuM karyuM. trIje divase vaLI upavAsa karyo ane cethA divase sasarAnA ghera AvI pahoMce. sasarA vigeree tene satkAra karyo, paraMtu kAMI paNa dravya ApyuM nahI, kAraNa ke nirdhanatAne laI anAdaratAne lAyaka ane dravya pAchuM maLavAnI AzAnA abhAvathI koIpaNa Adara karatuM nathI. kahyuM che ke Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 zrANuvivaraNu dhanamarjaya kAkustha, dhanamUlamidaM jagat / antaraM naiva pazyAmi nirdhanasya mRtasya ca // 4 // zayadA ------he kAkustha ! tu' dravyane upArjana kara. A jagata mULa dravyanu che, kAraNa ke nidha na puruSa ane mRtyu pAmelA puruSamAM huM kAMI paNa taphAvata jotA nathI. 4. bhAvAtha--" jAti, vidyA ane rUpa e traNe paNa guhAnA vivaramAM paDA ane eka dravyane ja vadhAre, kAraNa ke jenAthI guNeA pragaTa thAya che. " pachI nirAza thaele sudhana pALe vaLyA. anukrame peAtAnA gAmanI najIka rahelI nadImAM AvI vicAra karavA lAgyA ke " mhArI bhAryAe raheATA manArathathI mane meAkalpe hatA paraMtu mane khAlI AvelA jANI teNIne mhATu duHkha thaze" eve mananI aMdara vicAra karI teNe sArA raMganA ane gALa nadInA kAMkarA grahaNa karI lIdhA ane pATalu mAMdhyuM te peTalAne upADI peAtAne ghera AvyeA. tenI bhAryAM pazu gAMsaDInA anusAre mhArA svAmI dravyathI paripUrNa thaine AnyA che, ema jANI harSa pAmI gAMsaDI gharanI aMdara laI gaI. te zeThanA karelA satpAtrane dAna ApavApUrvaka leAjana karavAnA abhigrahathI sa MtuSTa thaelI zAsanadevIe te sarva pASANanA kAMkarAone ratnA anAvI dIdhAM. temAMthI eka ratna lai tenI bhAe bheAjana ane vastrAdikanI gAThavaNa karI. pachI ratnAthI sudhana zeTha pAche| bIjI vAra prakhyAta vepArI thayA. A lekamAM paNa satpAtranA dAnanuM phaLa joi muMdhana zeTha haMmezAM atithinA satkAra karavAmAM tatpara thayA. tathA sava viziSTa leAkeA, sAMmata thaelA--mAnelA, pitAmAtA ane sahaidara vigere sAdhu kahevAya che. tevA sAdhuene viSe . paNa cagyatA pramANe gRhastha satkAra karanAra hAya. kahyuM che ke--< puruSe ghaNAM guNe prApta karyAM hoya paNa je puruSa samyak prakAre yAgya AcaraNAne jANute nathI te puruSa leAkamAM zlAghAne prApta thatA nathI ema jANI ucita AcaraNA karo. ucita AcaraNAthI zuM thAya che ? evI kAi zaMkA kare tene mATe kahyu. che ke * manuSyapaNu sane sAmAnya che. te chatAM keTalAeka puruSA A lekamAM pragaTa kare che. tene tame vikalpa zivAya ucita AcaraNanuM mAhAtmya : jANeA." te ucitapaNuM nava prakAre thAya che. te A pramANe cheH-- kIrttine Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAhaguNavivaraNa 147 taM puNa piya 1 mAi 2 sahAyaresu 3 paNaiNi 4 avacca 5 sayaNesu 6 / gurUjaNa 7 nAyara 8 paratisthiesu 9 pUriseNa kAyavam // 4 // zabdAtha-vaLI te ucita AcaraNuM pitA, mAtA, sahedara-bAMdhava, bhAryA, saMtAna, svajana, gurujana, nagaraleka ane anyadarzanIone viSe dharmothI puruSe karavI joIe. po A bhAvArtha -temAM prathama pitA saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. putra pite ja vinayapUrvaka pitAnA zarIranI zuzraSA kikaranI peThe kare tathA pitAnA vAkyane mukhamAMthI nikaLatAM pahelAM aMgIkAra karI le, tenI vyAkhyA A pramANe che. paga dhovA, zarIranuM mardana karavuM ane temane uThADavA-besADavA vigere karavArUpa athavA dezakALa vigerene anukULa zarIranA sukhane artha karavArUpa sAbhyanI je vyatAthI bhejanazamA, vastra ane kezara, caMdana, kastUrI pramukha zarIranA vilepana vigerene sapAdana karavArUpa pitAnA zarIranI sevA mananI prItinA utkRSTarUpa vinayathI kare paraMtu bIjAnA Agrahane laI avajJAthI athavA nokare thI pitAnI sevA karAve nahIM. A pramANe kAyA saMbaMdhI pitAnI ucita AcaraNa jANavI. vacana saMbaMdhI ucita AcaraNa te pitAnA mukhathI nikaLatA pahelAM arthAta bolatA AdezarUpa vacanane AdarapUrvaka aMgIkAra kare paraMtu avajJA kare nahIM. have pitAnI mana saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. sarva prakAranA prayatnathI sarva kAryonI aMdara pitAnA cittane anusare tathA buddhinA guNena nirvAha kare ane niyamanA bhAvane prakAza kare tathA pitane pUchIne karavA gya kAryonI aMdara pravRtti kare, pitAe niSaddha karela te kArya karate aTakI jAya. kAryamAM khalita thatAM kaThora vacana kahevAmAM Ave to paNa vinayane lopa kare nahIM. vaLI te pitAne dharma saMbaMdhI thaelA mane rathane vizeSapaNe paripUrNa kare vi. ItyAdi pitAnuM ucita AcaraNa jema karavAnuM che, temaja mAtAnuM paNa ucita AcaraNa karavuM. tenI vyAkhyA A pramANe che. te pitAne dharma saMbaMdhI eTale devanI pUjA, rugunI suzraSAdharmanuM zravaNa, virati tathA Avazyaka-pratikamaNane aMgIkAra, sAta kSetramAM dravyane vyaya ane tIrthayAtrA vigere dharma saMbadhI manorathone vizeSapaNe Adara sahita paripUrNa kare. A lekamAM hariNa, mahApa vigere cakravartInI peThe lokamAM guru samAna pitAnA mAtApitAne viSe ucita AcaraNa karavI te uttama saMtAnanuM kartavya che, kAraNa ke atyaMta dukhe karIne jemanA upakArane badale na Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrAddhaguNavivaraNa ApI zakAya tevA mAtApitAne arihaMtanA dharmamAM sArI rIte joDI devA sivAya temanA upakArano badalo ApavAne bIjo upAya nathI. tene mATe zrI jinAgamamAM kahevuM che ke-tiruM suvicAra samArA rUAhi A vAkayanuM savistara varNana prathama ame lakhI AvyA chIe tyAMthI jANI levuM. jevI rIte pitA saMbaMdhI ucita AcaraNa batAvyuM che, tevI ja rIte mAtA saMbaMdhI paNa te saghaLuM ucita AcaraNa jANI levuM, paraMtu pitA karatA mAtAmAM je vizeSa karavAnuM che te kahe che-pitAthI vizeSa eTaluM che ke, mAtAnI asadaza cittanI anukULatAne vizeSapaNe pragaTa kare arthAt mAtAnI IcchAnusAra vartana kare, kAraNa ke strIonA svabhAvane sulabha evA parAbhavane jananI vahana karI zakatI nathI. e hetuthI mAtAnuM mana koI prakAre khedayukta na thAya tevI rIte vartana kare. have sahedara saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. sahedarane viSe ucita AcaraNuM A pramANe che-sahedara bhAIne pitAnA AtmAnI sadaza juve ane sarva kAryomAM jayeSTha baMdhu hoya athavA te kaniSTha baMdhu hoya te paNa bahumAna kare, judAI darzAve nahi, yathArtha abhiprAya jaNAve sahedarane yathArtha abhiprAya pUche, vyavahAramAM pravRtti karAve ane sadarathI thoDuM paNa dravya chAnuM rAkhe nahIM. A ucita AcaraNa vinIta soMdara saMbaMdhI che. vaLI kadAcita soMdara kharAba AcaraNavALA ane jAra puruSo vigerenA saMsargathI avinIta paNa thAyaAvA kAraNathI te kAryamAM je karavuM joIe te batAve che-avinota paNa sahedarane anukULa vatana kare, tenA mitra pAse ekAMte upAlaMbha apAve ane svajana vargo pAse bIjAnA vyapadezathI zikhAmaNa apAve. pote hRdayamAM snehayukta hoya te paNa te avinIta sahedaranI upara kupita thaelAnI peThe pitAnA AtmAne pragaTa kare ane te jyAre vinayamAgane aMgIkAra kare tyAre kapaTa rahita nehapUrvaka tene bolAve. tenI bhAryA ane putrAdikane viSe dAna tathA sanmAna karavAmAM samAnadaSTi thAya. bhrAtR saMbaMdhI ucita AcaraNane samApta karI bhAryA saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. upara jaNAvyA pramANe brAtR saMbaMdhI ucita AcaraNa kahI kAMIka bhAryA saMbaMdhI ucata AcaraNa kahuM chuM. jeha sahita vacanathI sanmAna karI teNIne sanmukha kare. tathA te strIne zuzruSAdikamAM pravRtti karAve, vastra tathA AbharaNa vigerene yogyatA pramANe Ape ane jyAM lekanI bhIDa hoya evA nATaka jevA vigere sthAnomAM javAno niSedha kare. rAtrimAM gharathI bahAra pharavAno pracAra Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa aTakAve, kharAba zILavALA ane pAkhaMDI lokonA saMsargathI dUra rAkhe, gharanA kAryomAM joDI de ane pitAthI judI pADe nahIM. tenI vyAkhyA A pramANe che. "rAjamArgo athavA bIjAne ghera gamanAgamanAdika karavArUpa rAtrinA pracArane aTakAve paraMtu dharma tathA pratikramaNa vigerenI pravRttinA nimitte mAtA, bahena vigere sArA zIlavALI strIonA samUhanI aMdara prApta thayelI hoya to aTakAva kare nahIM.tathA dAna, svajanano satkAra ane rasoI vigereno prayoga karavArUpa gharakAmAM cIne avazya joDI de. je gRhakAryamAM strIne joDavAmAM na Ave te udAsa rahe ane strI udAsa rahe te ghara saMbaMdhI kAryone bagADa thAya che. tathA rInuM apamAna thAya tema belAve nahIM. keI kAryamAM khalAyamAna thAya te zikSA kare, kupita thaI hoya te manAve ane dravyanI hAni ke vRddhi thaI hoya te tathA vara saMbaMdhI gupta vyatikara tenI pAse pragaTa kare nahIM. " vaLI sArA kuLamAM utpanna thaelI, pariNata vayavALI, niSkapaTa, dharmamAM tatpara rahenArI ane samAna dhamavALI evI vajananI strIonI sAthe prIti karAve, tenI vyAkhyA A pramANe che. " sArA kuLanI strIone hInakuLanI strIo sAthe saMsarga tha te kharekhara apavAdarUpa vRkSanuM mULa kAraNa che, tethI ucata AcaraNa sevanAra dharmAthI puruSe sArA kuLamAM utpanna thaelI eka gue upadeza karelI zuddha sAmAcArImAM Asakta evI samAna dharmavALI ane baMdhu enI strIonI sAthe pitAnI bhAryAnI prIti karAve. vaLI rogAdikamAM teNInI upekSA kare nahIM ane teNInA dharmakAryone viSe pite sArI rIte sahAya karavAvALe thAya. ItyAdika prAye karI puruSanuM bhAryA saMbaMdhI ucita AcaraNa jANI levuM. have putra saMbaMdhI ucita AcaraNa batAve che. putra pratye pitAnuM ucita AcaraNa e che ke, bAlyAvasthAmAM putranuM lAlana-pAlana kare. jyAre buddhino guga pragaTa thAya tyAre putrane anukrame kaLAomAM nipuNa banAve. temaja hamezAM deva guru, dharma, mitra ane svajana varganI sAthe paricaya karAve ane uttama puruSanI sAthe maitrIbhAva karAve. A gAthAnI vyAkhyA A pramANe che, "guru che eTale dharmAcAryo, yathArtha svarUpavALA deva tathA dharmo, priya ane hitepadeza ApanArA mitro, ane pitarAI tathA mAtula vigerenI sAthe putrane paricaya karAve. e zI rIte paricaya karAve chate A hamArA deva guru vigere che evA prakAranI sArI vAsanAthI vAsita thAya che; tethI putranI sAthe ucita AcaraNa karanAra pitA e deva, guru, dharma, svajana vigerenI sAthe paricaya karAvavo te ucita che. tathA kula, jAti ane vattaNukathI uttama evA lokonI sAthe putrane mitratA karAve." je kadi uttama puruSonI mitratAthI dravyanI prApti na thAya Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvaguNavivaraNa to paNa anartha parihAra to avazya thAya." vaLI samAna kuLamAM janmelI rUpavatI kanyAnI sa the pANIgrahaNa karAve, ghara saMbaMdhI kAryabhAramAM niyukta kare ane anukrame gharanuM svAmIpaNuM arpaNa kare. tenI vyAkhyA A pramANe che. sarakhA vaMzano, zAstramAM kahyA pramANe gya vayavALI ane suMdara zarIranA avayavALI kanyAnuM pANigrahaNa karAvavA mAM AvyuM heya to cittamAM rati-prIti thavA saMbhava che ane je viparIta guNavALI kanyAnI sAthe saMbaMdha karavAmAM e ve te gRhavAsa viDaMbanArUpa thAya che, tethI yogya kanyA sAthe pANigrahaNa karAvavuM ucita che tathA kharIda, Avaka ane kharcanA upagarUpa lakSaNavALA gharanA bejAne upADavAnI yogyatAne jANI tene gharakAryamAM niyukta kare. tema karave thI haMmezA te kAryo karavAnI ciMtAthI vyagra cittavALo hovAthI tathA pitAmAM ravAtaMtryapaNAnA ane umAda vigerenA abhAvathI te gyatA pramANe kharca vigere kare che. pachI anukrame ahaMkAra vigere dezane tiraskAra karanAra te putrane gRharavAmitva arpaNa kare. jethI te pitAnA samAna manuSyathI parAbhavane pAme nahIM." vaLI tenA pratyakSamAM tenI prazaMsA kare nahIM. duvyasanothI nAza thaelAnI durdazA kahI saMbhaLAve ane Avaka ane kharcamAMthI bAkI rahelA dravyano pe te ja tapAsa kare. vyAkhyA-" pUrvabhavamAM karelA sukRta-puNyanA udayathI pitAnI samAna guNavALA athavA adhika guNavALA te putranI prazaMsA tenA pratyakSamAM kare nahIM tathA durvyasanathI nAza thaelAnuM nirdhanapaNuM tiraskAra ane tADavA vigere durdazAne abhiprAyapUrvaka putrane kahI saMbhaLAve, jethI tevA prakAranA duryasamAM pravRtti kare nahIM. tathA kharaca ane AvakamAMthI bAkI rahelA dravya ne pote ja tapAsa rAkhe; jethI putrane ADA mArge javAne avakAza maLe nahi; tathA putrane rAjAnI sabhA dekhADe ane dezAMtaranI avasthAone pragaTa kare ityAdi pitAnuM putra pratyenuM ucita AcaraNa jAgavuM." have svajana saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. "jana saMbaMdhI ucita AcaraNa e che ke, pitAnI gharanI vRddhinA kAryomAM hamezAM svajanenuM avazya sanmAna kare, temaja hAni saMbaMdhI kAryamAM paNa temane samIpamAM rAkhe, vyAkhyA- pitA, mAtA ane patnInA pakSamAM utpanna thaelA vajanane putranA janmotsava vakhate, tenuM nAma pADatI vakhate, putranA vALa utAravAnI vakhate ane vivAhAdirUpa gharanI vRddhinA kAryomAM bhajana, stra ane tAMbUlAdika zubha vastuothI satkAra kare, temaja pitAnA kuTuMbamAM maraNa thayuM hoya te kAryomAM ane uttarakriyA vigere hAnijanaka kAryomAM paNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa ht temane sAthe rAkhI kAya kare. tathA peAtAne paNa svajanAnA kaSTa tathA mahesrava vigere kArImAM haMmezA temanI samIpamAM rahevuM. temaja nirdhana thai gaelA ane rAgeAthI AkuLavyAkuLa thaelA svajanAnA uddhAra karavA. tenI puThe pachavADe cADI khAvI nahIM, temanI sAthe zuSka kaleza karavA nahIM, temanA zatruenI sAthe maitrI karavI nahi ane temanA mitrAnI sAthe maitrI karavI. te gharamAM na heAya tyAre temanA gharamAM jAya nahi, dravya sa'badhI sasa'nA tyAga kare ane guru, deva tathA dhama saMbaMdhI kAryoMmAM temanI sAthe eka cittavALA thavuM." svajana sabaMdhI cita AcaraNa samApta karI dharmAMcAya` saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. upara jaNAvyA pramANe svajana pratye ucita AcaraNu kahyuM. have dharmAMgAya saMbaMdhI ucita AcaraNu kahIe chIe, " dharmAcAryAMne bhakita ane bahumAnapUrvaka trikALa praNAma kare. temaNe darzAvelI nItithI Avazyaka pramukha kAryo kare ane temanI pAse zuddha zraddhAthI dharmAMpadeza zravaNu kare. temanA Adezane bahumAna Ape manathI paNa temanA avaNu vAdya ciMtave nahi. temanAM avavAda kheAlanArane aTakAve ane huMmezAM temanI stutine pragaTa kare. temanA chidro juve nahi, temanA sukha duHkhamAM mitranI peThe pravRtti kare, ane temanA vizeAdhIonA vighnane satra prakAranA prayatnathI dUra kare. vaLI dharmAMkAmAM rakhalita thatAM dharmAcArya preraNA kare te te sava tathe te kahI mAnya kare. pramAdatho skhalita thaelA peAtAnA dharmAMcAya te paNa ekAMtamAM preragrA kare, samayana ceAgya temanA bhakitathI savA~ vinayeApacAra kare dharmAMcA nA guNAnurAgane atyaMta niSkapaTapaNe peAtAnA hRdayamAM dhAraNa kare. te dharmAcAya dezAMtaramAM heAya te paNa temanA bhAvApacArane haMmezAM yAda kare, ityA dika dharmAMcAya sa'baMdhI ucita AcaraNa jANavuM. nAgara zabdanI vyutpattipUrva ka tenu ucita AcaraNa kahe che. "" je nagaramAM pete vasatA hoya te ja nagaramAM samAna vRttivALA je puruSa vase che te nagarajanAne nAgara kahe che. A gAthAnI vyAkhyA spaSTa che. kevaLa vyA pAra vRttithI jIvanAra hoya tene sva samAna vRttivALA kahe che. te nAgaSTinuM ucita AcaraNa e che ke, " temanA tarapha haMmezAM eka cittavALA, samAta bhukh duHkhavALA ane vyasana tathA maDhe tsavamAM samAna samAgamavALA thavu, cA 66 ' cittanA eka sarakhA abhiprAyathI sukha, duHkha, vyasana ane maheAtsava vigerene viSe tulya kriyAvALA thavuM. jo nAgarikA OMka sarakhA abhiprAyavALA na heAya te rAjA ane nAkarAthI haMmezAM pAlava thavAnA sa'bhava che. sAmudAyika kAryamAM paNa Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa rAjAnuM darzana ekalA ekalA jaI karavuM nahi. ekAMtamAM masalata karavArUpa maMtra tene bheda kare nahi ane pazunya( cADIyA )paNuM choDI devuM. vyAkhyA- " judI judI mahattA ane prabhutA vigere meLavavAnI abhilASAthI ekalA ekalA jaI rAjAnuM darzana karavuM nahi, tema karavAthI kharekhara bIjAe ne dveSa ane avizvAsa vigere utpanna thavAno saMbhava che. kAraNa ke ghaNA svAmivALo samudAya heya te avazya sIdAya che. kahyuM che ke - se| yatra vinetAraH, sa paNDitamAninaH / se mahattAmicchanti, tandamavasIdati / / 6 // zabdArtha je samudAyamAM saghaLA nAyaka hoya, saghaLA pitAne paMDita mAnanArA hoya, ane saghaLA mahattAne IrachanArA hoya te samudAya sadAya che arthAt nAza pAme che. 6 vaLI ApasaApasanA gupta vicArene seda kare, cADI khAvI ane koIne rUzvata ApavI vigere kAryo karavA nahi. vaLI kahyuM che ke je be pakSamAM takarAra UbhI thaI hoya te pite trAjavAno samAna madhyastha thavuM, paraMtu rUzvata vigere laI svajananI sApekSAthI nItimArganuM ullaMghana karavuM nahi, vyAkhyA"dhana, dhAnya ane bhUmi vigerenA sabaMdhamAM be pakSa vacce takarAra ubhI thaI thAya te madhyastha thavuM joIe paraMtu svajana saba dhI rUzvatane upacAra (bhakitakaravA vigerethI nItimArgane tyAga karavo nahi, dAna, kara vigere vadhArI baLavAna puruSe durbala puruSane parAbhava kare nahi. ane sva5 aparAdhamAM nyAyanI korTa sudhI laI jaI daMDa karAve nahi. vyAkhyA-" 95 aparAdha chatAM paNa daMDa apA vavAmAM ane dAna ke bIjA karane vadhAravAmAM paraspara virodha thavAthI samudAyane bhaMga thAya che arthAt samudAyamAM bhaMgANa paDI jAya che, ane jyAre samudAyamAM phATaphaTa thAya tyAre samudAyano parAbhava ja thAya che, tethI aikyatA jALavavA mATe nAgarikoe vica 2puraHsara dareka kArya karavAmAM pravRtti karavI joIe jethI bhaviyama pazcAttApa karavAno vakhata Ave nahi kahyuM che ke - " saMkRti belI DuMai, aNe tu vizeSatA .. 79 varibhraSTA, na ghAnita tA. 7 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrAddhaguNuvivaraNuM zabdArtha-purUSane aikayatArUpa samudAya che te ja kalyANakArI che. temAM paNa pitAnA pakSamAM te saMhati-vizeSapaNe zreyaskara che. jema tvacA(tarA)thI bhraSTa thaelA taMdula(cekhAo)aMkurita thatA nathI, tevI ja rIte saMhati-samudAyathI bhraSTa thaelA purUSe unnatine prApta thatA nathI. 7. bhAvArtha-vaLI potAnA AtmahitanI abhilASA rAkhanAra purUe kAraNika purUSanI sAthe dravya saMbaMdhI vahIvaTa kare nahi te svAmInA sAthe dravyane vahIvaTa kema thAya? vyAkhyA- pitAnA hitane IcchanAra purUe lakSamI cayanA, rAjAnA, devanA ane dharmanA adhikArI varganI sAthe tathA temanAthI AjIvikA karanAra anya purUSanI sAthe paNa artha saMbaMdhI-1 saMbaMdhI vahIvaTa kadipaNuM kare nahi, kAraNa ke te purU dravyane grahaNa karatI vakhate kharekhara kRtrima AlApa vigerethI prasannatAne darzAve che paraMtu jyAre te dravya pAchuM levAne vakhata Ave tyAre pitAnA AvelA dravyanI ugharANuM karAelA te purUSe pitAnA tilanA tuSa jeTalA upakAra ne pragaTa karI te ja vakhate dAkSiNyatAne tyAga kare che. tethI nAgarikoe adhikArI varganI sAthe dravya saMbaMdhI vahivaTa karatAM vicAra karo, kAraNa ke temanI sAthe dravya saMbaMdhI vahivaTa karavAmAM lakSmIne vinAza ane pariNAme temanI sAthe vaira ane virodha thavAno prasaMga paDe avI che, mATe nAmarikAe vicAra karI temanI sAthe vartana karavuM, jethI bhaviSyamAM pazcAttApa karavAne prasaMga Ave nahi. kahyuM che ke -- dvijanmanaH kSamA mAtu-dveSaH prItiH paNastriyaH / niyoginazca dAkSiNyamariSTAnAM catuSTayam // 8 // | zabdArtha brAhmaNonI sAthe kSamA, mAtAnI sAthe dveSa, vezyAnI sAthe prIti ane adhikArI varganI sAthe dAkSiNyatA e cAra azubhanAM kAraNa che. 8. bhAvArtha-vaLI prabhunI sAthe te vizeSapaNe dravya saMbaMdhI levadevaDa karavI ja nahIM, kAraNa ke temanI sattA nIce rahI dravya pAchuM meLakhuM te dUra rahyuM paraMtu potAnA jAnamAlane paNa nAza thavAne vakhata Ave che tethI nAgariko e dravya vyavahAramAM vicArapurassara pravattana karavuM joIe, upara jaNAvyA pramANe nAgarika pratyenA ucita AcaraNane samApta karatAM paratIthika saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhaguNavivaSNu upara jaNAvyA pramANe prAye karI nAgarikAnI paraspara ucita AcaraNAnuM zAstrAnusAra varNana karyuM. have patIrthika pratyenuM ucita AcaraNu kAMIka saMkSepathI vaNuna karU chuM. temAM prathama paratIrthikone nAma mAtrathI oLakhAve che. auddha, vaiSNava ane zaiva e darekanA cAra cAra bhedo che. ane kapila matAvalaMbI tathA kolamatAvala ii( vAmI )nI apekSAe mImAMsakanA be bhedde che. have uparokata paratIthi pratyenuM kattavya kahe che. upara jaNAvelA paratIthie pAtAne ghera bhikSA nimitte prApta thayA hoya teA temanu' ucita kAya' karavu'. temAM paNa rAjAnA pUjanikAnu tA vizeSapaNe ucita AcaraNa karavuM. ahiM koI zaMkA kare ke asayatI evA paratIthikAnuM ucita AcaraNa zA mATe karavuM joIe ? evI zaMkAnA samAdhAnamAM graMthakAra mahArAja kahe che ke-yapi cittamAM bhakti na hoya, temanAmAM rahelA guNeAnI aMdara pakSapAta na hAya tApaNu pAtAne ghera AvelA paratIthi enu ucita AcaraNa karavuM e gRhasthAnA dharma che. A vyavahAra eka dazanavALAe ja anusarelA che. ame nahIM paraMtu A vyavahAra sa danavALAne sammata che e hetuthI kahe che ke ghera AvelA paratIthi enu ucita AcaraNa karavuM tathA kaSTamAM paDelAAnA uddhAra karavA ane duHkhI thaelA paratI enA upara dayA lAvatI e dhama sava' matAvalaMbIone sammata che. vyAkhyA--" puruSanI apekSAe ghera AvelA patIthione mIThA vacanathI khelAvavA, Asana ApavuM, AmaMtraNa karavu ane temanu' kArya karI ApyuM. vagerene ucita AcaraNa kahe che. bAkInA atha spaSTa che. '' have ucita AcaraNanA phaLane pragaTa kare che. pUrve jaNAvelI yuktithI pitA ane mAtAnuM UMcata AcaraNu karanArA ane prasanna mukhavALA purUSA jainadharmanA adhikArI thAya che. arthAt samakita, dezavita ane aviratirUpa jainadhane ceAgya thAya che. je purUSA upara jaNAvelA nava prakAranA laukika evA paNa ucita AcaraNa mAtra kAne viSe tatpara thatA nathI, te purUSo leAkottara purUSanI tIkSNa buddhithI grahaNa karI zakAya, tevA jainadhama ne viSe kevI rIte pravINa thAya ? tethI sarva guNNAnI prApti thayA chatAM pazu prathama dharmArthI puSe avazya ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa thavuM joIe. uttama purUSane ucita AcaraNanI pravRtti svAbhAvika hAya che, te dekhADe che. "jema samudro maryAdAnA tyAga karatA nathI, pavatA peAtAnA sthAnathI calAyamAna thatA nathI tema uttama purUSA kripazu ucita mAcaraNanuM laMghana karatA nathI. '' te ja vAtane dRSTAMtathI dRDha kare che. jagatanA gurUtItha 154 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 zrAddhaguNavivaraNa kare paNa gRhasthAvasthA mAM pitAnA mAtApitAnuM avyutthAnAdika ucita AcaraNu avazya kare che. vyAkhyAna-"jeNe traNa jagatanA lokonI kAMIpaNa paravA nathI tevA jagaguru tIrthakaroe paNa jyAre uparokata rItie pitAnA mAtApitA vigerenuM ucita AcaraNa AcareluM che tyAre bIjA sAmAnya purUSa te avazya vizeSapaNe te ucita AcaraNa karavAmAM prayatna kare jaIe, jethI vizeSa dhamane meLavavA bhAgyazALI thavAya. kahyuM che ke vidyAH santi caturdazApi sakalAH khelaMtu tAstAH kalA:, kAmaM kAmitakAmakAmasurabhiH zrIH sevatAM mandiram / dordaNDadvayaDambareNa tanutAmekAtapatrAM mahIma, na syAt kIrtipadaM tathApi hi pumAnaucityacAcUna cet // 9 // . zabdAtha bhale caturdaza vivAo hoya, tene sarva kalAo krIDA karatI heya, atyaMta Icchita kAmanAne pUranArI kAmadhenu hoya, niraMtara lakSamI maMdirane sevatI hoya, ane be bhujAdaMDanA ADaMbarathI pRthvIne eka chatra nIce vistArI hoya te paNa je purUSa ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa na hoya te te purUSa avazya kIrtinA Aspadane prApta thatuM nathI. huM vaLI vakhatasara prApta thaelA abhyAgatanI baradAsa maheTA phaLane mATe thAya che. te upara jema ke mAM zAlivAhanane prabaMdha prakhyAta che tema graMthakAra mahArAja batAve che. pratiSThAnapuramAM sAtavAhana-zAlivAhana nAme rAjA hate. te eka vakhate azvathI haraNa karAela aTavAmAM AvI paDayo. te aTavImAM eka vaDa nIce beThelA milanI sAthe rAjAne maitrI thaI. Aje A rAjA mahAre atithi che, ema vicArI bhile rAjAne sAthavAnuM bhejana ApI satkAra karyo. anukrame rAtri mAM ghaNI zIta paDatAM bhile rAjAne pitAnA gharanI aMdara vizrAma karAvyuM ane pite gharanI bahAra sUte. rAtrimAM te bhila zItanI ati pIDAthI maraNa pAmyA. te je tenI bhAryA bhilaDI hAthamAM kAtI grahaNa karI huM tane strIhatyA ApIza ema rAjAne kahyuM. te avasare rAjAe paNa daza hajAra senA hAra ApI bhilaDI. ne khuzI karI. pachI tenI senA AvI pahoMcI. tenI sAthe rAjA nagaramAM prApta thayo. tyAM rAjyanuM pAlana karatAM rAjAne jillAnuM mRtyu smaraNamAM AvavAthI rAjAne ciMtA thaI ke "dAnanuM phaLa nathI te pachI A lekamAM anartha thavAne saMbhava che." pachI rAjAe paMDitene bolAvIne pUchyuM ke tame mane dAnanuM phaLa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pura zrAdgunivaraNa prANa mAvA, nahIM tA mAnava yaMtrathI tamArA nAza karavAmAM Avaze. te paDitA rAnane pratyuttara ApavAne asamartha thaelA ApasaApasamAM vicAra karavA rANA, ema vicAra karatAM cha mAsa thaI gayA pachI patiAmAM mukhya evA varaphsi nAmanA paDiMta sarasvatIne pratyakSa karI pUchyuM. sa`tuSTa thaelI te devIe kahyuM ke mA nagaramAM dhanapati nAme eka vepArI che. tene ghera eka mAsane aMte putra utpanna thaze. te khAlaka janmatAMnI sAthe tane melAvaze. te vakhate tyAre rAjAne sAthe laI tyAM javu, te bAlaka dAnanu` pratyakSa phaLa batAvaze, te pachI eka mahInAne aMte te zeThane tyAM putra thayeA, teNe pragaTa akSaravALI vANIthI vararUcIne elAvyA. te rAjAne sAthe laI dhanapatine ghera gayA. te bannenI AgaLa mAlaka khelyeA ke " hai mahArAja! tame jaya pAmeA. je {bhalle vanamAM tamane sAthavAtu dAna ApyuM" hatuM, te huM chuM ane nava kroDa suvaNunA svAmI dhanapatinA huM' putra maye huM tethI dAnanu phaLa A lekamAM paNa che." A vAtane sAMbhaLI rAjA vigere caNatara pAzvA ane te divasathI rAjA vigere leAkeA dAna ApavAmAM tatpara thayA. dIna anAtha ne du:khI vigerene viSe te krayAthI dAna Apavu. jeIe. tene mATe kahyuM che ke meAkSaphaLanA dAnane viSe pAtra tathA apAtranI samAlAcanA karavAnI che, paraMtu je dayA dAna che tenA kAI paNa ThekANe tattvajJAe niSedha karelA nathI. have graMthakAra mahArAja guNunI samApti karatAM phaLa darzAve che. upara jaNAnyA pramANe atithi vigerenI pratipatti karavAmAM tatpara ane samuddhivALA gRhastha petAnA AtmAne viSe gRhasthayamanI ceAgyatAne AreApaNa kare che. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 viMzatitamaH guNavarNana huve mArgAnusArInA pAMtrIza guNu paikI ogaNIzamA guNanuM vivaraNa samApta karI anukramathI prApta thaela "hamezAM abhiniveza(mithyAgraha)nA tyAga karavArUpa " vIzamA gujInA vivaraNane prAra'bha kare che. purUSa Agraharahita haiAya tene anabhiniviSTa eTale anAgrahI kahevAmAM Ave che. ane nItimAga ne nahIM prApta thaelA purUSane paNa khIjAthI mhArA parAbhava thaze evA pariNAmathI kAnA AraMbha karavA tene abhiniveza (Agraha) kahevAmAM Ave che. ane te abhiniveza nIca purUSe te ja hAya che. kahyuM che keH-durAgraha, niSphaLa nIti ane guNarahita muzkelI bharelA ArabA karAvI naca leAkeAne zrama Ape che. pravAhanI sAme taravAnA vyasanavALA macche tevA durAgrahathI ja vRthA parizrama kare che. zaThatAne laIne nIca purUSAne paNa kAIka vakhatanA abhinivezapaNAnA salava che. AthI kahe che ke hamezAM Agraharahita haiAya te purUSa dharmAdhikArI thAya che, ane AgrahavALA purUSa prAye karIne tattvAdikanA vicAranI bahAra hovAthI jamAlI vigerenI peThe peAtAnA aMgIkAra karelAne pratipAdana kare che. karAtu ane karelu e bannemAM sarva prakAre pRthak bhAva ja che tema mAnavAthI abhinivezika nAmanA mithyAtvanI prApti thAya che. kahyuM che keH-- jema ajINu thI javaranI prApti thAya che ane sUryanA abhAve adhakAra thAya che. tema nRza'sa eTale AtmAnA guNanA ghAta karanAra evA abhiniveza (Agraha)thI mithyAtvanI prApti thAya che ema samajavuM. vaLI jenA mananI aMdara atyaMta vegavALA abhinivezarUpI viSanA vega prasare che tene viSe gurUnA upadezarUpa maMtrane prayukta karyo hoya teA paNa saMkramaNu thatA nathI. jema rAvaNa ane duryodhanane viSe anukrame vibhISaNu ane bhISmapitAmahanA upadezA saMkramaNa thayA na hatA. kahyuM che keH-- Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrAddhaguNavivaraNa AgrahI bata ninISati yukti, yatra tatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu buddhiryatra tatra sukhameti niveza // 1 // zabdArtha je AgrahI purUSanI buddhi je padArthamAM AgrahavALI hoya temAM AgrahI purUSa yuktine laI javA Icche che ane pakSapAta rahita evA purUSanI mati te jayAM yukti hoya tyAM praveza kare che. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM phaLa dekhADe che. upara jaNAvyA pramANe je saraLa hRdayavALA purUSe duHkhanA sthAnabhUta abhiniveza( Agraha)ne tyAga kare che te vizALa buddhivALA ane niSkapaTI purU gRhasthadhamane thAya che. ra Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekaviMzatitamaH guNavaNana. have mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa paikI vazamA guNanuM varNana pUruM karI kamathI prApta thayela "guNamAM pakSapAta karavArUpa" ekavIzamA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. sujanatA, udAratA, dAkSiNyatA, vinaya ane premapUrvaka prathama belAvavApaNuM vigere tathA potAnA ke paranA upakAranuM kAraNabhUta evA AtmAnA dharmarUpa guNe kahevAya che. te guNene viSe pakSapAta karanAra hoya. pakSapAta te e che ke guNAne viSe bahumAna te guNeno prazaMsA ane sahAya ApavA vigerethI anukuLa pravRti karavI tene pakSapAta kahe che. te guNene pakSa- . pAta karanArA purUSe kharekhara phaLavALA puNarUpa bIjane siMcana karavAthI A leka ane paralokamAM guNanA samUhanI saMpattine prApta kare che. tyAre rAmacaMdrajI ane lakSamaNajIe ayodhyAthI vanavAsa karavAne mATe prayANa karyuM te : vakhate mArgamAM mALavA dezamAM praveza karatAM mALavA dezanA adhipati sidara rAjAnI sAthe yuddhamAM guru pAse jinezvara sivAya bIjAne mAre namaskAra na kare evA abhigrahane grahaNa karanAra ane zuddha samyakatvane dhAraNa karanAra vajakarNa rAjAnA guNane pakSapAta karI rAma lamaNe siMhadara rAjAne nigraha karI vajakaNuM rAjAne madada karI. kahyuM che ke - nAguNI guNinaM vetti, guNI guNiSu matsarI / muLI purA 1, vAtrA para janA | ? zabdArtha-je guNa vagarane che te guNI puruSane jANa nathI, ane je guNavAna hoya che te bIjA guNI purUSo upara adekhAI karanAra hoya che. tethI te guNavAna hoya ane bIjAnA guNanI aMdara rAga karanAra saraLa manuSya te kaI viralA ja hoya che. 1 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdaguNuvivaraNa bhAvArtha - he bhAI ! tuM pUrNa lakSmIvALo hoya to paNa guNene viSe anAdara karIza nahi. ghaDe saMpUrNa hoya te paNa guNa(derI) chedAI javAthI kUpanI aMdara nIce paDe che. aMtaraMgamAM guNene dhAraNa karanArA purUSe ja anya purUSanA hRdayamAM sthira thAya che (vAsa kare che.) e samagra arthane pupinI mALAo daDha karI batAve che. jema puSpanI mALAe pitAnI aMdara (derI)ne dhAraNa kare che tethI te bIjAnA hRdaya upara ArUDha thavAne samartha thAya che, temaja je purUSo pitAnA hRdayamAM audAryAdika guNene dhAraNa kare che, te purUSa avazya anya purUSanAM hRdayamAM vAsa kare che. prathama saMpUrNa bhUtaLane bhUSita karanArA guNa purUSe te dUra rahe, paraMtu sAMpratakALamAM je purUSone guNonI aMdara anurAga che, tevA purUSe paNa durlabha che. vaLI je dhanuSya saMgrAmamAM zatrunA sainikenI zreNiene viSe pRSTa dekhADe che, je dhanuSya saMgrAmamAM ja vakratAne dhAraNa kare che, ane je kaThe 2 dhanuSya saMgrAmamAM kaThina dhvanine pheMke che, te tevA prakAranA deSane bhajanAra dhanuSyanA guNa (5Naya)ne grahaNane karate A rAjA pragaTapaNe vikhyAta thaele gurugrAhIonI sImArUpa che. guNanI aMdara pakSapAta karavAmAM na Ave, te vasurAjA vigerenI peThe anartha ja prApta thAya che. have graMthakAra mahArAja ekavIzamA guNanI samApti karatAM phaLa batAve che. je buddhimAna purUSo anya purUnA sadaguNene ullAsa karanArA che, te purUSo sadudharmanA bIjarUpa samyakatvane AtmAnI aMdara paNa kare che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Re _ _ _ EsatA , -- dvAviMzatitamaH guNavarNana. have mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa paikI ekavIzamA guNanuM varNana samApta karI kamathI prApta thaela "adeza ane akALa caryAne tyAga karavArUpa" bAvIzamA guNanA vivaraNano prAraMbha kare che. adeza ane akALa eTale niSedha karelA deza tathA kALane viSe caryA- gamanane tyAga karanAra puruSa gRhasthadhamane yogya thAya che. niSedha karelA deza tathA kALanuM Acaragu karanAra puruSa rAjA ane cAra vigerethI avazya upadravane prApta thAya che. niSiddha karela deze nIce pramANe che - kArAgRha tathA vadha karavAnA sthAnamAM, jugAra ramavAnA sthAnamAM, parAbhavanA sthAnamAM, bhaMDAranA makAnamAM ane bIjAnA aMteuramAM javuM nahIM. kharAba rathAnamAM, smazAnamAM, zUnya sthAnamAM, cAra rastA jyAM bhegA thatA hoya tevA sthAnamAM, dhAnyanA photarAM tathA sukAM ghAsathI vyApta thaelA sthAnamAM, ukaraDAnI jagyAmAM, ukhara bhUmimAM, bagIcAmAM, nadInA kAMThAmAM, sabhAmAM, cetarAmAM, rastAmAM ane cera, vezyA tathA naTa vigerenA sthAnamAM buddhimAna puruSa gamana kare nahIM, tathA kabaDAnI, kharAba mitranI ane rAjAnA dUtanI sAthe goSI ane niSiddha karela kALamAM gamana kadi paNa kare nahIM. mArgamAM ekAkI gamana karavuM nahIM ane jyAre sarva zayana kare tyAre ekAkI jAgavuM nahIM. kAraNa rastAmAM ekalA cAlavAthI anartha athavA te maraNa thAya che. nItine viSe kahyuM che ke, "vakhata vagaranI caya, asadazanI sAthe goSo ane kumitranI sevA kadi paNa karavI nahIM." juo kamaLanA vanamAM sutelA pakSIne dhanuSyathI chUTA paDelA bANe mAryuM hatuM. te ja vRttAMtane pratipAdana kare che - 21 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNu keAI vanamAM sarAvaranI samIpamAM ma dararakata nAme husa rahetA hatA. eka vakhate te sthAnamAM eka ghuvaDa pakSI AvyA. huse tene AlAbyA ke-tu kANu che ? ane A vanamAM tuM kayAMthI Avye che ? ema haMsanA pUchavAthI te ghuvaDa pakSIe kahyuM kehuM' tamArA guNAnu zravaNu karI tamArI sAthe mitratA karavA mATe Avye chuM. te pachI haMsa ane ghuvaDanI ApasaApasamAM maitrI thaI ane te anne pakSIo sAthe krIDA kare che. eka vakhate hAMsanI AgaLa ghuvaDe kahyuM ke-eka vAra tamAre paNu mArA sthAnamAM AvavuM. evI rIte kahIne huM sanI rajA laI ghuvaDa pakSI peAtAnA sthAna pratye cAlyeA gayA. pachI kAIka vakhate haMsa paNa tenA sthAnamAM gayA. tyAM ghaNA sthAnAmAM joyA paNa ghuvaDa jovAmAM AvyeA nahIM. pachI kAi vRkSanI khakhAla mAM peThelA ghuvaDane joyA tyAre se kahyuM ke " bhadra! tuM khakheAlamAMthI bahAra Ava, huM huMsa chuM ane tane maLavA mATe AvyA che. " tyAre ghuvaDe kahyuM ke- ' hai bhAi ! divase huM bahAra nikaLavAne samatha nathI tethI tame ahIM raheA. rAtrimAM tamArI sAthe goSThI karIza. " anukrame rAtri paDatAM banne pakSIo maLyA ane para spara kuzaLa vArtAe vartI, gAchI samApta thatAM haMsa tyAM ja sUi gayA. te vakhate te vanamAM rAtrimAM kASTa sAthe paDAva nAMkhIne rahyo che. rAtrinA pAchalA paheAre sa ne cAlavAnA vakhate vaDe kharAba svaravALA zabda karyo ane pe|te nadInA vivaramAM " praveza karIne huMsane te tyAM ja sUte mUkayeA. te pachI te ghuvaDanA zabdane sAMbhaLI krodhayukta thaelA sAthapatie duSTa zakunanI nivRtti karavAne mATe zabdavedhI khANuthI haMsane mArI nAMkhyA. A kAraNathI ja akALa carcA na karavI ItyAdi kahevAmAM Avyu' che. have graMthakAra mahArAja khAvIzamA guNunI samApti karatAM upadeza Ape che kedhama ne artha' peAtAnA AtmAnuM kalyANu IcchanAra ane haMmezAM sthiratAne dhAraNa karanAra evA vicAranA jANu puruSe niSiddha karelI dezacaryA ane kALacaryonA avazya tyAga karavAjoIe, ,, 162 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayoviMzatitamaHguNavarNana. have mArgonusArInA pAMtrIza guNa paikI bAvIzamAM guNanuM varNana pUruM karI kramathI prApta thayela "pitAnA athavA paranA baLAbaLane jANavArUpa" vevIzamA guNanA vivaraNane prAraMbha che. pitAnI athavA bIjAnI zaktine eTale dravya, kSetra ane kALa vigerethI karelA sAmane jANatA ane tevI ja rIte svaparanA asAmarthyane paNa jANate e purUSa dharmane cagya thAya che. pitAnA ane bIjAnA belAbalanuM jJAna thaye chate kharekhara saghaLe AraMbha saphaLa thAya che, nahI te te saghaLe AraMbha niSphaLa che. sthAne zamavatAM zaktyA, vyAyAme vRddhiraGginAm / ayathAvalamAraMbho, nidAnaM kSayasampadaH // 1 // zabdAtha-zaktinI gyatA pramANe parizrama karavAmAM Ave te upazamanavALA prANIonI saMpadA vRddhi pAme che ane zaktinuM ullaMghana karI je AraMbha parizrama kare che te saMpattinA vinAzanuM kAraNa che. bhAvArtha-anucita kAryane AraMbha kare, prajAnI sAthe virodha kare, baLavAna puruSanI sAthe spardhA karavI ane strIjanano vizvAsa karo e cAre mRtyu nA dvAra che. sava ane paranA baLAbaLa vigerenA jJAnapUrvaka kArya AraMbha karavAthI yaza, svArthanI siddhi ane mahimA vigerenI prApti thAya che. lakSaNAvatI nagarInA adhipati lakSaNasena rAjAnA maMtrI kumAradevanI peThe kIti vigere thAya che. te ja vRttAMtane graMthakAra mahArAja pratipAdana kare che. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrAddhaguNavivaraNa lakSaNAvatI nagarIne viSe lakSaNusena nAme rAjA rAjya karato hato ane tene bIjuM jIvita hoya tenI peThe kumAradeva nAme maMtrI hatA. te ja samayamAM vArANasInAmA nagarIne viSe sATha lAkha azvone adhipati jayaMtacaMdranAme rAjA rAjya karato hato ane te rAjAne mahAzamAM, annadAtAomAM ane satyavAdIomAM agresara vidyAdhara nAme maMtrI hatA. eka vakhate jayaMtacaMdra rAjAnI sabhAmAM evI vArtA nIkaLI ke lakSaNAvatI nagarIno killo muzIbatathI laI zakAya te che. ane te nagarane rAjA paNa baLavAna che. ema e vAtane dhAraNa karI kAzInA adhipati jayaMtacaMdra pratijJA karI ke-"amAre ahiMthI caDhAI karI te ja kilo kabaje le. jo te killAne kabaje na laI zake te jeTalA divasa sudhI huM killAnI najIkamAM kahuM teTalA lakSa suvarNa daMDamAM grahaNa karIza; anyathA huM pAcho pharIza nahIM." evI pratijJA karI jayaMtacaMdra rAjA nIkaLyo ane ekadama lakSaNAvatI nagarInI samIpamAM AvyuM. A vAtanI khabara paDatAM lakSaNasena rAjA e nagarInA daravAjA baMdha karAvI nagarInI aMdara rahyo. nagarInI aMdara prathamathI dhAnyAdikane saMgraha karelo nahIM hovAthI sarva vastuone saMkeca thaI paDyo. pachI nagarInI aMdara ane nagarInI bahAra rahelA lazkaranI vacce yuddha pravatyuM. anukrame yuddha karatAM aDhAra divasa nIkaLI gayA. te avasare lakSaNasena rAjAe kumAradeva vigere maMtrIonI AgaLa kahyuM ke "je ApaNe A zatrune dezanI aMdara praveza karatAM aTakAvyo nahIM te ghaNuM khoTuM karyuM. hamaNA killo gherAyelo hovAthI nagarInA loke duHkhI thAya che, tethI prAtaHkALe nagarInI bahAra nIkaLI yuddha karavuM ane tene huM daMDa te ApIza ja nahIM." evI rIte pratijJA karI yuddhanI sAmagrIne taiyAra karAve che. te ja rAtrIne viSe kumAradeva nAmanA maMtrIe vicAra karyo ke jayaMtacaMdra rAjA mahAt senyathI yukta che. ane pratijJA pALavAmAM zUravIra che ane amAro rAjA paNa pratijJA pALavAmAM zUravIra che te paNa tevA prakAranI senAthI yukta nathI. "zaktinuM ullaMghana karI AraMbha kare che, te saMpattinA vinAzanuM kAraNa che" tethI hamaNu je te upAyathI zatrune pAcho pherava. ema vicAra karI rAtrIne viSe gupta vRttithI kumAradeva maMtrI vidyAdhara maMtrInI pAse gayA ane tene namaskAra karI tenA meLAmAM patrikA mUkI tenI AgaLa Ubho rahyo. pachI vidyAdhara maMtrIe pUchayuM ke "tame koNa che? ane zA mATe AvyA cho?" teNe kahyuM ke "huM lakSaNusena rAjAne maMtrI kumAradeva chuM ane tamane maLavAne Avyo chuM. mAre tamane kaMIka kahevAnuM che, paraMtu te vacanathI kahevAne asamartha chuM tethI A patrikA kaheze." Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNu 15 pachI vidyAdhara maMtrIe patrikAne hAthamAM lai vAMcI lIdhI. temAM A zyAka jovAmAM AvyeA. upakArasamarthasya, tiSThan kAryAturaH puraH / mUrcchA yAmArtimAcaSTe, na tAM kRpaNayA girA // 2 // zadA--upakAra karavAmAM samartha evA purUSanI AgaLa kArya karA vavAne Atura thaeleA purUSa ubhA rahI je pIDAne kahe che te pIDAne kRpazu vANIthI kahetA nathI. / / 2 / / e zlAkanA aneA vicAra karI vidyAdhara maMtrIe vicAra karyo ke, A mahAn purUSa mhArI pAse Avye che ane jayaMtacaMdra rAjA ahIMthI pAche ka ema e icche che temaja daMDa paNa ApavAne icchatA nathI. vaLI A bhAra mhAra upara ja AreApaNa kare che te kAraNathI A kumAradeva maMtrIne vyasana-karUpa samudramAMthI nistAra karavA joIe. kahyuM che keH--je purUSane Azraya laI sava prANIe nirbhayatAthI sUI rahe che, teja purUSa leAkane viSe purUSa kahevAya che ane te ja purUSa A lekamAM prazaMsAne prApta thAya che, ema vicAra karI te pachI kumAradeva maMtrIne kahyuM ke-tame bhaya rAkhaze! nahIM temaja daMDa paNa Apaze nahIM. prAtaHkALe amArUM sainya-lazkara A sthAnamAM raheze ja nahIM. tethI tame peAtAnA sthAna pratye cAlyA jAva. A pramANe kahI tenA satkAra karI vidAya karyo. pachI kumAradeva maMtrI peAtAnA sthAna pratye cAlyA gayA. vidyAdhara ma MtrIe paNa jayatacadra pAse jaI :hyuM ke-he rAjendra ! Aje ApaNA aDhAra divase vyatIta thaI gayA. kumAradeve peAtAnI jAte AvIne aDhAra lAkha suvarNa IMDanA sthAnamAM ApI gayA che, tethI temane abhaya Ape. Apa prasanna thAva ane Apa potAnA sthAna pratye padhAreA. temanA killA leve musIbata bharelA che. A pramANe zravaNa karI, kAzIpati jayaMtacaMdre tatkALa rAtrine viSe ja prayANa karyuM. A vAta sAMbhaLI lakSaNAvatInA rAjA khuzI thayA. teNe peAtAnA maMtrI kumAradevane puchyuM ke, jayaMtacaMdra kema cAlyeA gayA ? matrIe javAba ApyA ke-tamane yuddha karavAmAM tatpara thayelA sAMbhaLI bhayabhIta thaelA te pAche cAlyuM gaye. anukrame kAzI adhipati kAzInI najIka prApta thayA te vakhate jayaMtacaMdre ma`trIne Adeza karyo kelakSaNAvatI nagarInA svAmIe Apelu i'Da saMbaMdhI suvarNa' yAcake te ApI Dha, jethI mhArA yazanI vRddhi thAya. vidyAdhara maMtrIe rAjAne vijJapti karI ke-kumAra Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa deva maMtrIe eka ja ratna ApeluM che tethI tenuM suvarNa ekadama kevI rIte thaI zake? rAjAe kahyuM ke-je ema che te te ratna mane batAve. pachI maMtrIe rAjAne patrikAmAM lakhele zleka batAvyuM ane kumAradeva maMtrInA Agamana vigerene vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. e vRttAMtane jANI yaMtacaMdra rAjAe kahyuM ke-he maMtrI vilAdhara ! A patrikA te vakhate mane kema na batAvI? jethI ApaNe teonI upara mATI kRpA karata. pachI jayaMtacaMdra rAjAe aDhAra lAkha suvarNa yAcaka vagarane ApyuM ane aDhAra lAkha suvarNa lakSaNusena rAjAne tathA aDhAra lAkha suvarNa kumAradeva maMtrIne mokalI ApyuM. pachI te kAzImAM gayo. te suvarNa prApta thayela te lakSaNasena rAjAe kahyuM ke he maMtrI ! A suvarNa zenuM AvyuM ? kumAradeve kahyuM ke-he devI! tamane jayaMtacaMdra rAjAe daMDa tarIke bheTa mokalAvyuM che tethI lakSaNAvatIne svAmI prasanna thayA ane sarva lokone kalyANanI prApti thaI. AthI ja sva ane paranA baLAbaLane jANanAra heya ema kahyuM che. - have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che. upara jaNAvyA pramANe bIjAonA ane pitAnA balAbaLane jANanAra buddhimAna purUSa phaLavALA AraMbhanA kAryavALe hevAthI dharmarUpa karmane mATe adhikArI thAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturviMzaguNavarNana. ve mArgAnusArInA pAMtrIsa guNu paikI trevIzamA guNunI samApti karI kramathI prApta thaela " vratamAM rahelA ane jJAnathI vRddhonI pUjA karavArUpa ' cAvIzamA guNanA vivaraNanA prAraMbha kare che. anAcArane tyAga karavA athavA sArI rIte AcaraNanuM pAlana karavuM, tene vrata kahe che. te vratane viSe rahenArA hAya tene vratastha kahe che arthAta te vratamAM rahevAvALA kahevAya che. ane tyAga karavA lAyaka tathA grahaNa karavA lAyaka vastuonA nizcaya karavA tene jJAna kahe che. tevA jJAnathI jee vRddha--moTA hAya temane jJAnavRddha kahe che. upara jaNAvyA pramANe vratamAM rahevAvALA evA jJAna vRddheAnI pUjA karanAra thavuM joie. kahyuM che keH-- tapaH zrutadhRtidhyAna -- vivekayamasaMyyamaiH / ye vRddhAste'tra zasyante, na punaH palitAGkuraiH | 1|| zabdAtha--tapasyA, zAstranI dhAraNA, dhyAna, viveka, pAMca prakAranA aNuvrata ke mahAvratarUpa yama ane sattara prakAranA saMyamathI je vRddho che te A lukamAM vRddha kahevAya che, paraMtu paLIyAMnA aMkurAthI kAMi vRddha kahevAtA nathI. 1 bhAvAH:-vratastha sonavRdhdhAnI pUjA karavI eTale temanI paricaryA karavI, hAtha joDavA, Asana ApavuM, ubhA thavuM ane temanI AjJAnuM pAlana karavuM vigere karavArUpa pUjA kahevAya che. kharekhara vratamAM rahelA jJAnavata purUSAnI pUjA karavAmAM AvI hoya teA kalpavRkSanI peThe sArA upadezarUpa phaLAthI saphaLa che arthAt upadezarUpa phaLa ApanArA thAya che. tene mATe kahyuM che keH-nirdoSa upadeza haMmezAM dhama ne dhAraNa karanArAonuM dazana ane cegya rIte vinaya e sAdhunI sevAnuM meTuM phaLa che. zrI bhAgavatamAM paNa kahyuM che keH-mahAn purUSAnI sevAupAsti muktinuM dvAra kahevAya che ane strIonA saMga karanAra purUSanA saMga karavA te narakanuM dvAra kahevAya che. je samAna cittavALA, zAMti pAmelA, krodharahita thaelA, sArA hRdayavALA ane sAdhupurUSA che, te mahAna purUSa! kahevAya che, Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 zrAddhaguNuvivaraNu temanI pUjA ane sevA vigere karavAthI sArA phaLanI prApti thAya che. jema Ama jAne zrImad appabhaTTa. AcArya thI pApanI nivRtti, petAnA jIvanuM sa MrakSaNa ane ThekANe ThekANe jayanI prApti vigere thaI hatI. temaja kumArapALa rAjAne paNa temanI sevA karavAthI zuddha dhama' vigerenI prApti thai hatI. athavA zrI hemacadrAcAyathI kapardI zeThanI peThe uttama phaLa prApta thAya che. A ThekANe te ja zeThanuM vRttAMta batAve che. zrI pattana(pATaNa) nagaramAM zrI kumArapALa rAjAnA rAjyanI a'dara kapa nAme eka nidhana zrAvaka rahetA hatA. te zrAvaka divasamAM peAtAnI AjIvikAnA kAryoMmAM AkuLavyAkuLa hAvAthI rAtrIne viSe pauSadhazALAmAM AvI pratikramaNa karatA ane rAtrImAM tyAM ja suI rahetA. saMthArApeArasI bhaNAvyA pachI zrI hemaca'drAcArya'nI vizrAmaNA-bhakti karatA hatA. eka vakhate te kapardInI sImA vagaranI sevA ane bhaktithI zrI hemacadrAcAya tenA upara saMtuSTa thayA ane kahyuM ketArA nirvAha kevI rIte thAya che? kapardIe kahyuM ke peTaluM laI pherI karavAthI mAre nirvAha thAya che te sAMbhaLI dayAthI adra thaelA gurUmahArAje te kapardI zeDane rA mastuM ityAdi bhakatAmarasteAtranA agIyAramA kAvyanA AsrAya-gurUgama ApyA. te zreSThI brahmacaryanuM pAlana, pRthvI upara zayana ane eka vakhata bheAjana vigere karavAmAM tatpara thai tene trikALa ekaseA ATha vakhata smaraNa kare che. evI rIte smaraNa karatAM cha mahInA thavA pachI rAtrIne viSe kAmadhenunA rUpathI cakrezvarI devIe pragaTa thai kahyuM H-prAtaHkALe keArA ghaDAo taiyAra karI rAkhavA, tenI aMdara mArUM dudha nAMkhavAthI te ghaDAe suvaNaeNnA thai jaze. bIje divase seALa maNanA pramANavALA batrIza ghaDAe karAvyA pachI rAtrine viSe te kapadI zreNIe kAmadhenune dohI eka ghaDA sthApana karyAM. prAtaHkALe save ghaDAo suvaNaeN thI bharAi gayA. trIje divase teNe rAjA vagerene bhAjana karavA mATe AmaMtraNa yu". prathama sthApita ghaDAmAM rahelA dudhanA paramAnnathI rAjA vigerene bhAjana kazaLyuM. pachI gurUvarya zrImad hemacaMdrAcAya ne khelAvyA ane te ghaDAe batAvyA. te joine savane vismaya thayuM. te pachI te kapI heATI RddhivALA vyavahArI-zeTha thaye. AvI rIte gurUmahArAjanI upAsanA phaLa ApanArI che ityAdi athavA jema nAgArjunane zrImad pAdaliptAcAryanI sevAthI AkAzamAM gamana karavAne lepa ane zrAvakanA dhama vigerenI prApti thaI hatI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa khatAve che. sArA vratamAM rahevAvALA jJAnavaMta purUSA je kAraNathI sabudhdhine ApanAra thAya che, e hetuthI temanI pUjAvaDe vivekI purUSa dhane kaSTa sivAya prApta kare che, Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcaviMzaguNavarNana. have mArgAnusArInA pAMtrIza guNa paikI covIzamA guNanI samApti karI anukrame prApta thaela "piSya varganuM piSaNa karavArUpa " pacIzamAM guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. vyavahArathI avazya bharaNapoSaNa karavA lAyaka evA mAtA, pitA, bhAya ane saMtAna vigere piSya kahevAya che ane temane yoga tathA kSema karavAthI ( nahI prApta thaelAnI prApti karAvavI tene vega kahe che. ane prApta thaelAnuM rakSaNa karavuM tene kSema kahe che) poSaNa kare te paSaka kahevAya che. tethI gRhae pezvA varganuM piSaNa karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke-vRddhAvasthAne pahoMcelA mAtApitAe, uttama AcAravALI bhAryAnuM ane nAnA bALakonuM seMkaDo upAya karIne paNa poSaNa karavuM joIe, ema manu munie kahyuM che. vaLI kahyuM che ke catvAri te tAtagRhe vasantu, zriyAbhijuSThasya gRhasthadharme / sakhA daridro bhaginI vyapatyA, jJAtizca vRddho vidhanaH kulInaH // 12 // . zabdArtha - he tAta! gRhastha dharmanI aMdara lakSamIthI sevAelA hAra gharane viSe daridrI mitra, saMtAna vagaranI bahena, vRddha thaele jJAtine purUSa ane nidhana thaele kulIna purUSa e cAra vAsa karIne rahe ! bhAvArtha-je piSya varganuM piSaNa karavAmAM na Ave, te lokAcArane rahitapaNAthI kharekhara gRhasthone apayaza thAya che ane zobhA tathA mahimAnI hAni thAya che. tathA te piSya varganuM barAbara yuktithI pASaNa na karyuM Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrAdhdhaguNavivaraNa hoya, te zerIrupa anyAya vigeremAM pravRtti karavAthI anarthane ApanArA ane pitAnI IcchA pramANe vartana karanArA thAya che. jema sAgara zreNInA chokarAonI vahu pitAnI IcchA pramANe vartanArI thaI hatI, tema thAya. tenuM dRSTAMta A pramANe che. caMpApuramAM sAgara nAme eka zeTha hato. tene cAra putro ane temanI cAra vahuo hatI. kALe karI sAgara zeThanI bhAryA maraNa pAmI, pote kRpaNa hevAthI tRSNAthI capala thayelI cittanI vRttivALo sAgara zeTha hamezAM gharamAM ja raheto hite. je gharanuM kaI paNa mANasa tenI daSTie manahara bhajana kare, suMdara vastra pahere ke nAna, dAna vigere kare te tenI sAthe te aheniza kajIo karate. vadhAre te zuM paNa koI anAjanI kaNavRtti paNuM ApavAne samartha na hatuM. A pramANe karavAthI zeThane saghaLA parivAra herAna thavA lAgyo. pachI zeThanA putranI cAre vahue jyAre rAtrimAM zeTha suI jAya tyAre pitAnI IcchA pramANe bhajana karavA lAgI, IcchA pramANe kIDA karavA lAgI ane sarva ThekANe bhramaNa karavA lAgI. eka vakhate te cAre vahuone eka ginI maLI. pachI prasanna thaelI te ceginIe te vahuone AkAzagAminI vidyA ApI. te pachI pazune bAMdhavAnAM sthAnamAM rahelA eka moTA kANa upara ArUDha thaI AkAzamAM gamana karyuM ane sarva ThekANe krIDA karI pAchalI rAtre AvI te kAine jyAM tyAM nAMkhI sUI gaI. evI rIte hamezAM rAtrine viSe gamanAgamana kare che. eka divase pazune bAMdhavAnI ane dehavAnI phikara karanAra ane kAkanuM pAM tyAM paDavAnA kAraNane jANavAnI IcchAvALA nokare rAtrimAM gupta rItithI joI lIdhuM ane vahuonuM caritra tene jANavAmAM AvyuM. pachI teNe vicAra karyo ke-AvatI kAle huM tapAsa karIza ke A vastuo kayAM jAya che? tadanaMtara bIjA divasanI sAyaMkALe sarva pazuone bAMdhI dehI vigere kArya karI te kASThanA polANamAM praveza karIne besI rahyo. rAtrine viSe prathamanI peThe te kANa AkAzamAM cAlyuM ane anukrame suvarNadvIpamAM gayuM. tyAM cAre vahuo lAkaDAM uparathI utarIne vanamAM bhramaNa karavA lAgI. te nokara paNa kASThathI bahAra nIkaLIne jyAM juve che tyAM suvarNane ja juve che. te joI vimaya pA. vahuonA AvavAnA vakhate keTaluMeka suvarNa grahaNa karI te nekara prathamanI rIti pramANe kASThanA pilANamAM praveza karI gaye. eTalAmAM te vahuo AvI ane kAI yaMtrazaktithI AkAzamAM uDayuM. vahuo Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 17 * - kSaNamAtramAM pitAnA sthAnamAM AvI, kASThano tyAga karI potapotAnI zacyAmAM suI gaI. AvI rIte karatAM keTale eka kALa vyatIta thae chate te nokara suvarNanA baLathI gharanuM kArya karatA nathI ane sAgara zeThanI sAmuM belavA lAgyo. AthI dhUrta zeThIyAe vicAra karyo ke-A sevakane kAMI paNa prApta thayuM che ema mane zaMkA che. pachI te zeThIyAe eka vakhate ekAMtamAM kemaLa vacanathI evI rIte kahyuM ke-jethI te nokare vahuono tamAma vRttAMta peTamAM nahI jhayothI pragaTa karI dIdhe. pachI Aje huM tapAsa karIza, tAre keIne kahevuM nahIM, ema zeTha nekarane jaNAvIne rAtrimAM gupta rIte kASThanA polANamAM rahyo. prathamanI rIti pramANe kASTha suvarNadvIpamAM prApta thayuM. pachI zreSThI polANamAMthI bahAra nIkaLyo, tyAM teNe sarva bhUmi suvarNamaya dekhI tathA te lebhAkuLa chIe te kASThanA polANane suvarNathI bharyuM ane pote saMkeca karIne polANamAM rahyo. zeThe keTaluMeka suvarNa pitAnA khoLAmAM grahaNa karyuM. be vastuo kASTa upara bese che ane be vahue vahana kare che evI vyavara-thAthI niraMtara vArA pharatI vahana kare che. Aje te pAchI AvatI vastuomAMthI vahana karavAvALI vastuone ghaNe bhAra lAgyo. evAmAM samudra upara AvI tevAmAM te thAkI gaI, pachI paraspara kahevA lAgI ke A kASThane tyAga karI je jaLa upara tare che tene grahaNa karIe. A vAtane sAMbhaLI kASThanA polANamAM rahelo zeTha be kehe vahuo! huM kAkanI aMdara chuM tethI A kASThane tyAga karaze nahIM. zeThanA A vacana sAMbhaLI vahue khuzI thaI belI ka-Aja ApaNA gharamAMthI pApa nIkaLavA gho. ema kahI sAgara zeThane sAgaranI aMdara pheMkI dIdho. pachI vahuo potAne ghera pAchI AvI ane sukhI thaI. evI rIte piSya varganuM piSaNa karavAmAM na Ave, te gRhasthane parivAra pitAne thato nathI ane dharmanI gyatA paNa thatI nathI, piSya varganuM piSaNa karavAthI gRhasthane parivAra sukhI thAya che. temane sukha thavAthI dharmakAryo susAdhya thAya che. piSya varganA piSaNane vyavahArathI vicAra karI have nizcayathI vicAra kare che. nizcayathI vicAra karIe te deva, guru ane pitAne AtmA e traNa ja piSaNa karavA lAyaka che. kahyuM che ke -jagatanA nAtha-tIrthakara, sadguru ane pitAne AtmA e traNa piSaNa karavAM. bIjAnuM piSaNa karavAthI zuM prajanA che? utkRSTa nizcayathI to pitAne AtmA ja piSaNa karavA lAyaka che, kAraNa ke Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrAdguNavivaraNa tenu pASaNa karavAmAM na Ave te bIjAnu pASaNa karavuM te pASaNa ja nathI. kahyuM che keH-- paraleAkaviruddhAni kurvANaM dUratastyajet / AtmAnaM yo na saMgha, seA'nyasmai syAtkathaM hitaH // 1 // bhAvA--paraleAka saMbaMdhI viruddha kAryoM karanAranA vegaLethI ja tyAga karavA ane je peAtAnA AtmAne dhAraNa karI zakatA nathI te puruSa bIjAnA hitane mATe kevI rIte thAya ? have graMthakAra mahArAja guNunI samApti karatAM upadezadvArA phaLa khatAve che. upara jaNAvyA pramANe nyAyathI vattana karavAmAM tatpara rahenAra je puruSa pAthyajanAnu` peSaNa kare te praza'sA karavA lAyaka evI AtmAnI sthitivALA thaI sArA dharUpa kane ceSya thAya che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'SaDviMzaguNavarNana. have mArgAnusArInA pAMtrIza guNa paikI pacIsamA guNanI samApti karI kramathI prApta thayela "lAMbA kALe thanAra anardhAdikano vicAra karavArUpa chavIsamA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. lAMbA kALe thanArA hovAthI dIrgha evA artha ke anarthane jenAra arthAta paryAlecana karavAnA svabhAvavALo dIrghadazI kahevAya che. kahyuM che ke - caDhavA vIhalI, saMgha pariNAmasuddhAM . bahulAbhamappakesaM, salAhaNijja bahujaNANaM // 1 // zabdArtha-dIrghadazI puruSa pariNAme suMdara, ghaNo lAbha ane alpa kaleza vALuM tathA ghaNA lokone prazaMsA karavA lAyaka evA sarva kAryone AraMbha kare che. jemake dhanazreNI, tenI kathA A pramANe che vasaMtapura nagarane viSe putra, putranI vahu, bhejAI, bahena vigere ghaNA kuTuMbanI saMpattivALo ane heTI baddhithI vRddha dhana nAme eka zeTha rahetA hatA. eka vakhate te nagaranA jitazatru rAjAe dhana zreNInA gharanI najIkamAM eka devanuM maMdira karAvyuM, te maMdiramAM rAjAe niyukta karelA nAcanAra ane nAcanArI vigerenA samUhathI yukta evA gaMdharve prAtaHkALe ane sAyaMkALe gIta tathA nRtya vigere karatA hatA. te sAMbhaLavAnA rasathI parAdhIna hadayavALa dhana zreSThIne mahine lAdi vaga gharanA dhaMdhAne tyAga karI ubhA rahI sAMbhaLe che. prathama to zaramayukta hevAthI apekSApUrvaka sAMbhaLatuM hatuM, paraMtu anukrame te maryAdA rahita thaye. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrAddhaguNavivaraNa temanuM tevA prakAranuM AcaraNa joI, dhana zreNIe vicAra karyo ke A sAruM thatuM nathI. kahyuM che ke - cakalA mayalaNasIlA, siNehaparipUrIyAvi tAvei / dIvayasihavya mahilA laddhappasarA bhayaM dei // 2 // zabdArtha capala, malina svabhAvavALI ane nehathI paripUrNa bharelI hoya te paNa svaccheda vartana karanArI strI dIpazikhAnI peThe tApa ane bhaya ApanArI thAya che ke 2 tethI jyAMsudhI caMdramA jevA hArA nirmaLa kuLamAM malinatA prApta na thAya tyAMsudhImAM madhura vacanathI samajAvavArUpa sAma upAyathI ja mhArA kuTuMbane aTakAvuM. ema vicAra karI dhanazreSThIe pitAnA gharanA eka bhAgamAM devamaMdira karAvyuM ane temAM dhanada yakSanI mUtti sthApanA karI. je vakhate te gaMdharvo rAjAnA maMdiramAM gAnAdikano abhyAsa kare che te ja vakhate te zreSThI yakSanI AgaLa mRdaMga, vAMsaLI Adi vAjiMtranA zabda karAvavA lAgyA. AthI gaMdharva vigerenA gIta-nRtyAdikamAM vyAghAta thavA lAge. tethI keI kAMI paNa sAMbhaLI zakatA nathI. evI rIte udvega pAmelA te gaMdharvo rAjA pAse gayA ane jaNAvyuM ke-he deva! dhanazreNI amArA kalAbhyAsamAM aTakAva kare che. A pramANe temanI vijJapti thatAM rAjAe dhanazreNIne bolAvI kahyuM ke-he zeTha! zA mATe teone aDacaNa thAya tema varte che? dhanazreSThIe jaNAvyuM ke-he deva ! zAstramAM A pramANe upadeza karela che ke-saMsAra asAra che, yauvana capaLa che, lakSamI nAzavaMta che, priyane samAgama ravaM sarakhe che, pApanA pariNAma dusaha che, ame vRddha thayA chIe ane paralokagamana najIka AvyuM che. have dharma karavAne avasara prApta thayo che. tene mATe kahyuM che ke "jaM jaM karei taM taM na sohae juvvaNe aikvaMte / purisassa mahiliyAe ikkaM dhamma pamuttUNam / / 3 / / " zadAtha-puruSa ane strInA yauvana avasthAnuM ullaMghana thayA pachI eka dharma kArya sivAya (avasthA anucita) je kAryo karavAmAM Ave che te zobhatA nathI. | 3 || Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 15 A hetuthI he rAjana ! hArI bhujAthI upArjana karela dravyathI meM eka maMdira baMdhAvyuM che ane te maMdiramAM mArA ISTadevanI pUjA vakhate anaMtaphalane ApanArI nadi pUjA (saMgIta pUjA) karAvuM chuM. zreSThInAM AvAM vacana sAMbhaLIne rAjAe kAMIka hasIne kahyuM ke zeThajI, je tame AvA prakAranA vairAgyathI raMgAelA che te te tamAre vanavAsa karavo yogya che. gRhasthAzramamAM kevI rIte dhama karI zakAya? te mATe kahyuM che ke " puttaniyalAI jaMmi ya AsapisAI vinicchayaM chalai / tattha ya dhaNa! gihavAse sumiNevi na jAu dhammaguNo // 4 // " zabdArtha "jyAM putrakalatrAdine (vAsa che) tyAM AzArUpa pizAcinI avazya le che, te tevA gRhasthAvAsamAM he dhana zreSTita ! svapnamAM paNa kadI dharma thatuM nathI. ke 4 " A sAMbhaLI dhana zreSThIe kahyuM ke-he rAjana ! ApanuM kahevuM satya che, paratu leka kahe che ke "gRhAzramasamo dharmo na bhUto na bhaviSyati / pAlayanti narAH zUrAH klIvAH paassnnddmaashritaaH||5||" zabdArtha-"gRhasthAzrama jevo dharma thayo nathI ane thavAno nathI, zUrA puruSo tene pALe che ane kAyara purUSe pAkhaMDano Azraya le che. pA" pachI rAjAe kahyuM ke-he uttama vaNikA gRhasthAzrama saMbaMdhI dAnAdika dharma gurUonA upadezathI jANavAmAM Ave che tethI te vAnaprastha) AzramanI tame avagaNanA na karo. dhana praSie kahyuM ke-he rAjana ! lokavAya te A pramANe che. je brAhmaNa kahe tema karavuM, je kare te na karavuM. ItyAdi pratyuttara ApavAmAM tatpara evA zreSThIne rAjAe kahyuM ke he vizeSajJa! AvI rIte vacananA vistAra karavAthI zuM phaLa che? A bAbatamAM je paramArtha hoya te nivedana karo. te pachI hAtha joDI dhanazreSThIe vijJapti karI ke-he prajAvatsala! ame tamArI chatra chAyAmAM vasIe chIe, hAruM kuLa nirmaLa che. kuLane kalaMka na Ave tevI vRttithI ATale vakhata nirgamA che. hArA gharamAM strIo ghaNI che Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrAddhaguNavivaraNuM "jayanAruM phaMtithI vicAravaTu 2 jI leva! . sacchanda gai kAmo aviveo phurai pANINam // 6 // " zadArtha-"he rAjana ! Idriya capala che. yauvana ghaNuM vikAravALuM che, kAmadeva svataMtra gati karanAra che, prANIone aviveka kurI rahyo che. A 6 che " tethI he mahArAja! A gaMdharvonA gIta, vineda ane hAsyAdika aghaTita ceSTAo vigerene jovAthI hAre parivAra vachaMda thaI vinAza na pAme e hetuthI devamaMdira karAvavArUpa anAgata (svachaMda thatA pahelAM) upAya ce che. kahyuM che ke ghara saLage tyAre kUve kheda, saMgrAma jAge tyAre ghaDAne zikSaNa ApavuM ane nadImAM pUra Ave tyAre pALa bAMdhavI jema sahelAIthI thatuM nathI, tema parivArane nAza thayA pachI sudhAre rahelAIthI thaI zakato nathI. te pachI rAjAe sabhA samakSa dhana zreSThIne kahyuM ke-he zreSThI mukhya ! tamArI buddhinI nipuzutA che'Tha che. sadupAyane prakAza prazaMsanIya che, ane dIrghadazIpaNuM bhaviSyamAM unnati karanArUM che, ItyAdi prazaMsApUrvaka rAjAe zreNIne maMtrIpada upara sthApana karyo. anukrame e ja guNavaDa na dharma pAmI sukhI thayo. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che sarvakAryeSu yo dIrghadarzI syAddhanavannaraH / sa yogyo bhAgyataH zuddhadharmakarmaNi jAyate // 7 // zabdArtha - purUSa dhana zreNInI peThe sarva kAryomAM dIrghadaza hoya te puruSa bhAgyathI nirdoSa dharmakAryamAM yogya thAya che, je 7 | rAti parvazatita kuLa che Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUruM' karI kramathI prApta thaela " vizeSa jANuvArUpa prAraMbha kare che. my saptaviMzaguNavivaraNa. ve mArgAnusArInA pAMtrIza guNu paikI chatrIsamA gujInu vivaraNu *" satAvIzamA guNane vizeSajJa eTale vastu tathA avastunA, kAya ane akAyanA, peAtAnA athavA paranA vikeSane arthAt aMtarane je jANe che, eTale nizcaya karI zake che te vizeSajJa kahevAya che. je puruSa vizeSajJanathI te puruSa kharekhara pazuthI vadhI jatA nathI, athavA te khIjI rIte peAtAnA AtmAne ja guNa dveSathI upara caDhavArUpa vizeSane je jANe tene vizeSajJa kahevAya che. tene mATe kahyu' che ke-- 46 pratyahaM pratyavekSeta narazcaritamAtmanaH / jintu me vasumittalaya jintu sajjubairiti ! ? | ' zabdArthaH--purUSa peAtAnuM kattavya hamezAM joyA kare ke zuM mhAruM caritra pazunA jevuM che ke satpurUSAnA jevuM che ? / / 1 / / vaLI kahyuM che ke-- 23 " jo navi diNe diNe saMkalei ke ajja ajjiA mi guNA / aguNe ya na hu khalio kaha se a karijja appahiyaM // 2 // " zabdAH-- Aje keTalA guNA upArjana karyo evI saMkalanA je purUSa haMmezAM karatA nathI ane avaguNA meLavavAmAM udyukta DAya che te puruSa peAtAnuM Atmahita kevI rIte karI zake ? // 2 // " vaLI kahyu` che ke-- " sthULa kuLavAse have gaUAcamAyeLa / vALa visesanlR uttama dharmAdA seLa | 2 || " Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrAddhaguNavivaraNa | zabdAtha-"pakSapAta sivAya vastunA guNa doSone je oLakhe che, te prAye karI vizeSajJa kahevAya che ane tethI te uttama dhamane yogya thAya che. AvA te viSe khAIne pANIne sugadhIvALuM karanAra subuddhi maMtrInuM daSTAMta A pramANe caMpAnagarImAM jinazatru nAme rAjA che. tene sArI rIte jinamatane jANa subuddhi nAme maMtrI che. eka vakhata rAjAe rasayukta suMdara rasoI karAvI ghaNuM sAmaMte ane maMtrInI sAthe rAjAe bhejana karyuM. A rasamAM Asakta thayela rAjA ane sAmaMta vigeree paNa ahe! rasa, aho! gaMdha ItyAdi belI rasoInI prazaMsA karavA lAgyA, paraMtu subuddhi maMtrI to mauna rahyo; tethI rAjAe pUchyuM ke-he maMtrina! tame kema prazaMsA karatA nathI? maMtrIe javAba Ape ke-he rAjana ! padArthonA svarUpanuM mane jJAna hovAthI manejha ane amanojJa padArthomAM mane vismaya thatuM nathI, kemake sugaMdhIvALA pudgale durgaMdhayukta ane rasayukta pagale paNa rasa vinAnAM thaI jAya che tethI niMdA ke prazaMsA karavI yukta nathI te paNa rAjAe A vAtanI zraddhA karI nahIM. koi divase rAjavATikAmAM jatA mArgamAM ghaNA nijIva kalevarethI dudhavALuM, kharAba varNavALuM, malina ane sUryanA tApathI ukaLeluM khAInuM pANI joI rAjA vastrathI nAzikA DhAMkI be keaho ! A jaLa kevuM durgadhayukta ane bibhatsa che? subuddhie kahyuM ke-he rAjan ! tame A jaLanI niMdA na karo, kAraNa ke kharAba padArtho zreSTha padArthapaNe ane zreSTha padArtho kharAba padArthapaNe pariName che, tethI mahAna puruSone jugupsA karavI yogya nathI paraMtu rAjAe e vAta mAnya karI nahI. pachI maMtrIe rAjAne pratibaMdha karavA mATe gupta rIte pitAnA pramANIka puruSo pAse vastrathI gaLeluM te khAInuM pANI maMgAvyuM ane potAnA gharamAM lAvI, kerA ghaDAonI aMdara nAkhyuM ane tene katakaphaLanA cUrNa vigerethI nirmaLa banAvyuM. vaLI tene bIjIvAra gaLIne navA ghaDAnI aMdara nAkhyuM. evI rIte ekavIsa divase te jaLa nirmaLa, svAdiSTa, zItaLa ane jaLa ratna jevuM thaI gayuM. pachI te jaLane sugaMdhI dravyothI vAsita karI rAjAnA raseIyAone ApyuM. bhejana vakhate teoe rAjA pAse mUkayuM. te jaLano lokottara rasa ane svAdiSTatA vigere guNene prApta karI khuzI thayele rAjA raiyAone kahe che ke-A jaLa kayAMthI prApta thayuM? teoe javAba Apyo keamane maMtrIe ApyuM che. rAjAe maMtrIne pUchayuM. maMtrIe kahyuM ke-he rAjana ! tame mane abhayadAna Apo, te huM A pANInI utpatti jaNAvuM. rAjA taraphathI abhayadAna maLatAM maMtrIe tene yathArtha vRttAMta kahI saMbhaLAvya paNa rAjA zraddhA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNuvivaraNa 179 karatA nathI. tethI maMtrIe pUrvokata vidhie khAInu' jaLa ma'gAvI tevI ja rIte te jaLane jaLa ratna jevuM karI bata!nyu'. te joi vismaya thayelA rAjAe maMtrIne pUchyuM""tame A kevI rIte jANyuM? maMtrIe javAba ApyA ke puddagale nA pari NAma" thayA kare che tyAdi gurUnA vacanathI. te pachI rAjA paNa saMpUrNa padArthInA aMtaranI abhilASA karatA gurunI sevAmAM tatpara evA zrAvaka thayA, anukrame te banne dIkSA grahaNa karI mekSe gayA. kahyuM che ke subuddhinA vacanathI pANInA draSTAMta vaDe jitazatru rAjA pratikhAdha pAmyA ane agIyAra a'gane dhAraNa karanArA te banne zramaNasiMhA siddha thayA. athavA AtmAnA gamana ane Agamanadikane jANuvArUpa lakSaNane vizeSa kahe che. kahyuM che ke-- strapatti kena karmaNA, kutaH prayAtavyamitA bhavAditi / vicAraNA yasya na jAyate hRdi, kathaM sa dharmapravaNo bhaviSyati // 4 // zabdArthaH----kayA karmAMnA uddayathI A ThekANe mArI utpatti thaI che ane A bhavathI mAre kayAM javAnu che ? evI samAleAcanA je puruSanA aMtaHkaraNamAM thatI nathI te dhama mAM tatpara kevI rIte thaI zake ? / / 4 / athavA teA samayane ucita je aMgIkAra karavArUpa hAya tene vizeSa kahe che, jema ke je kALe je padAtha tyAga karavAne athavA grahaNu karavAne lAyaka hoya, te padArtha nu nipuNa vRttithI vicAra karI grahaNa karavu joi e. A kattavya nipuNattuM' lakSaNa hevAthI ane sarva prakAranI lakSmI prApta karavAmAM raMtu hevAthI ja lAkamAM kahevAya che hai-- 61 yaH kAkaNImapyapathaprapannAmanveSate niSkasahasratulyAm / kAlena kATipi muktahastastasyAnubandhaM na jahAti lakSmIH // 5 // " zabdArtha:- kharAba mArgamAM prApta thaelI eka kADIne paNa je puruSa hajAra seAnAmhAra gaNI gaveSaNA kare che, paraMtu avasara Avye DaeNATidravya kharacavAmAM paNa hAtha khullA mUke che, tevA puruSanA saMbaMdhano lakSmI tyAga karatI nathI. ||pA A ThekANe vahunI jaDarA saMbaMdhI pIDAne dUra karanAra meAtI ane pravALAMnA cUrNa nA reTale karanAra zreSThInu dRSTAMta che te bIjA grathathI jANI levuM. athavA sa ThekANe A leAka ane paraleAka saMbaMdhI ciMtane anusaranAra Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrAdguNavivaraNa evA vyApAra tathA dharma vigerenA vidhAnamAM vidyamAna phaLanA uddezanA je nirdoSa evA uttarAttara nizcaya tene vizeSa kahe che ane tene je jANe te vizeSajJa kahevAya che. evA prakAranA guNayukta puruSanI dareka kriyAe phaLazUnya thatI nathI. jema sAgaradatta nAmanA zreSThInI vizeSajJapaNAne lIdhe sarva kriyAe phaLavatI thai, te dRSTAMta nIce mujama che. tAmralisI nAmanI nagarImAM sAgaradatta nAmanA tamAma viSayamAM UMDA utarI vizeSa nizcaya karanArA eka vaNika vasatA hatA. te jAtismaraNa jJAnane lIdhe strImAM virakta hAvAthI paraNavA IcchatA na hatA. ane te pUrvajanmamAM brAhmaNa hatA. purUSAMtaramAM Asakta thaelI tenI strInA jhera devAthI sUcchita thaelAne A marI gayA che, ema dhArI te kulaTAe bahAra phe'kI dIdhA, paraMtu koi geAvAlaNIe rahema lAvI tene jIvADayA. tyArabAda te brAhmaNa vairAgyathI prerAi tApasa thaI maraNu pAmyA ane te ahIM sAgaradattapaNe utpanna thayA. te gAvAlaNI paNa laukika dhama eTale duniyAmAM prasiddha sthala dhamA~nA niyameAmAM anurAga dharAvatI kALakrame maraNa pAmI, tAmraliptI nagarImAM vyApArInI putrIrUpe utpanna thaI. eka vakhata mAga mAM teNIne joI sAgaradattanI sRSTine kAMika AnaMda thayeA. tenA mAtApitAe tenA A abhiprAyane samajI lai sAgaradattane teNInI sAthe paraNAvyA paraMtu sAgaradattanA aMtaHkaraNamAM ha ne sthAna maLyuM nahIM, te vyavahArInI putrIe buddhinA khaLathI kalpI lIdhuM ke A mArA svAmI kharekhara jAtismaraNa jJAna dharAve che ane te pUrvajanmamAM keAi srIthI kadathanA pAmele che, evA adha nizcaya thayA khAda te vica kSaNAe eka vakhata A gAthA lakhI meAkalAvI-- dahiyaMpi kimiha pariharijaM / daDhassa pAyaseNaM juttaM tucchodayasaMbhaviNo nahu dudve pUyarA huMti || 6 || zabdArtha :--dUdhathI dAjhelA manuSyane dahIMneA tyAga karavA zu ceAgya che ? gheDA jalamAM thanArA perAe zu' dUdhamAM hAi zake ? / / 6 / / tAtpa ke eka strI kulaTA anubhavavAmAM AvI, tethI zuM saghaLI tevI ja che ema sa'bhava thAya ? nahIMja. uparanI gAthAne bhAvAtha dhAraNa karI sAgaradatte paNa eka zlAka uttararUpe lakhI meAkalyA kupAtre ramate nArI girau varSati vAridaH / nIcamAzrayate lakSmIH prAjJaH prAyeNa nirddhanaH // 7 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa zabdArtha -strI nIcenI sAthe ramaNa kare che, varSAdi (jarUrIAta sivAyanA) parvata upara varSe che. ane ghaNe bhAge paMDita puruSa nidhana hoya che. zA teNIe pharIthI eka gAthA lakhI mokalAvI ke- pAyayadoso kattha va na hoi na hu ettieNa tccaao| _aNurataMpi hu saMjjhaM ki divasayaro na bhAsei // 8 // zabdArtha-vAbhAvika deSa kyAM nathI he? mATe eTalA mAtrathI pari tyAga kare ghaTatuM nathI. anurAgavALI saMdhyAne paNa zuM sUrya prakAzita nathI karatA ? A pramANe tarka vitarka karatAM sAgaradattanA cittamAM AnaMda thayo. A arasAmAM sAgaradattane zvasuravarga pATalIputranagaramAM gaye. sAgaradatta paNa vahANadvArA vyApAra karavA lAgyo. vyApAra karatAM sAta vakhata vahANe bhAMgyAM ane saghaLuM dhana cAlyuM gayuM. eka vakhata kUvAmAMthI pANI kADhanAra puruSane sAta vakhata niSphaLatA maLavA chatAM AThamI vakhate pANI nIkaLeluM jeI zukanagraMthI bAMdhI siMhaladvIpa pratye prayANa karyuM. mArgamAM prabaLa vAyarAe tenuM vahANa siMhaladvIpane badale ratnAdvIpamAM prApta karyuM. A vakhate teNe sAra vinAnA karIyANAne tyAga karI vahANane ratnathI bharI lIdhuM ane tyAMthI pAcho pharyo, paraMtu rastAmAM khalAsIoe ratnonA lebhathI tene samudramAM pheMkI dIdho. prathama bhAMgelA vahANanuM pATiyuM maLavAthI samudrane utarI anukrame pATalIputramAM pahoMcI zvasuravagarane maLe ane vahANa ratnadvIpamAM prApta thayuM tyAMthI mAMDI sarva vRttAMta kahI saMbhaLA. rAjAnI AgaLa paNa sAgaradatte A hakIkata prathamathI ja jaNAvI dIdhI. bhAgyane te khalAsIo paNa pATalIputramAM AvI pahoMcyA. rAjAnI AgaLa ratnanA bheda, saMkhyA ane svAmI vigerene prazna thatAM temanuM saghaLuM pigaLa khulluM thayuM. rAjAe te rane sAgaradattane apAvyAM. pachI sAgaradara keTalAeka kALe tAmraliptImAM prApta thayuM. tyAM teNe vicAra karyo ke-upArjana kareluM dravya koI sArA sthAnamAM na kharacAya, to te kaleza ane durgati vigere phaLane ja ApanAra thAya che. tene mATe kahyuM che ke - lakSmIH sarpati nIcamarNavapayaH saGgAdivAmbhojinI, saMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kvApi dhatte padam / caitanyaM viSasaMnidheriva nRNAmujjAsayatyaJjasA dharmasthAnaniyojanena guNibhiyaM tadasyAH phalam // 9 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa zabdArtha -samudrajaLanA saMgathIja jANe lakSamIne nIca pAse javAnI Teva paDI na hoya? kamalinInA saMsargathI pagamAM lAgelA kAMTAthI utpanna thatI vyathAne laIne ja jANe sarvatra asthira na hoya? halAhala viSanI pAse rahevAthI ja jANe manuSyonI samajazakitane lakSmI nAza pamADatI na hoya teTalA mATe vivekI puruSee dhamarathAnamAM upayoga karI lakSamIne saphaLa karavI joIe chellA - tyAra bAda maheTA dAnanI zarUAta karI kayA devane sthApana karavA ItyAdi viSayamAM judA judA matavALAone pUchyuM paNa kaI thaLe eka mata thaye nahI. teTalAmAM kAI pramANika mANase jaNAvyuM ke- he bhadra! devatAo bhAvathI vaza kare zakAya che, mATe tenA ciMtana karavArUpa samAdhimAM tatpara thA. eTale ratnAdhiSThAtrI devatA pite ja nizcaya kaheze. A vAta sAMbhaLI sAgaradatta traNa upavAsa karI dhyAnArUDha thayo. tenA draDha nizcayathI kheMcAyelI zAsanadevIe jinapratimA sthApanA karavA mATe kahyuM. harSapUrvaka sAgarate tenI mAMgaNI karI. devIe bhagavAna pArzva nAcavAmInI suvarNamaya pratimA arpaNa karI. kALakrame munine vega maLatAM teNe prazna karyo ke A pratimA kenI che? muni taraphathI javAba maLe ke vItarAganI pratimA che. sAgaraNe pharI pUchayuM ke-te kayAM che? munioe jaNAvyuM ke te paMDavardhana dezamAM che. A vAta sAMbhaLI sAgaradatta tyAM gayo. te vakhate kevaLajJAnaprakAzathI sAkSAta sUryarU5 zrI pArzvanAthasvAmIne samavasaraNamAM beThelA joI teNe dravya ane bhAvathI praNAma karyA. pachI teNe devanA svarUpanI pRcchA karI, te avasare nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepadvArA bhagavAna je je prakAre devanuM svarUpa kahI batAve che, te te prakAre vizeSapaNe nizcayamAM parAyaNa thaI teNe vItarAgane devapaNe jANyA, ane tavavRttithI vItarAgamAM rUci pragaTa thaI, kahyuM che ke loguttarA khu ee, bhAvA loguttarANa sattANa / paDibhAsate samma ibmANa va jaccarayaNaguNe // 10 // zabdAtha-jema jAtivALA ronA guNenI parIkSA jhaverI sivAya bIjAne hetI nathI, tema je je AsAdhAraNa guNa kettara padArtho hoya che tenuM lokettara prANIone samyak prakAre bhAna thAya che. tyArabAda teNe rothI maMdira karAvyuM ane temAM pAzvanAthasvAmInI pratimA sthApanA karI. haMmezA traNa vakhata pUjA karatAM tene karmarAzI nAza Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 'pApe. e pramANe dareka vastunI khAtrI karavArUpa mAtra eka vizeSajJa guNathI chevaTe cAritra grahaNa karI vizeSa kriyAmAM tatpara thaI anukrame kevaLajJAna pAmI me gayo. have graMthakAra guNanI samApti karatA upadezadvArA phaLa batAve che - evaMvidhAna vizeSAna yo vijJAyAtra pravarttate / sa dharma yogyatAmAtmanyArophyati sattamaH // 11 // zabdAtha-upara jaNAvelA vizeSane jANI je puruSa temAM ahIM pravRtti kare che, te sajanaziromaNe potAnA AtmAmAM dharmanI gyatAne Are paNa kare che. 11 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " "All L.' R che atha viMzativarganA II " have sattAvIzamA guNanuM varNana samApta karI kramathI prApta caela "kRtajJa" guNanA vivaraNano prAraMbha kare che. -temaja kareluM eTale bIjAe karelA upakArane je jANe paraMtu baLave nahI te kRtajJa kahevAya che. e pramANe vartana karanArane kharekhara kalyANane lAbha thAya che, kemake kRtajJa puruSa upakAra karanAranuM bahumAna kare che. tene mATe nabhai na sahassesu vi uvayArakarovi iha naro tAva / jo manai upayariyaM so lakkhe suMpi dullakkho // 1 // uttamaahamaviyAre vImasaha kiM muhA buhA tumbhe / ahamo na kayagghAo kayannuNo uttamo nanno // 2 // zabdArtha -A lekamAM prathama te hajAra manuSya viSe paNa upakAra karanAra maLI Ave durghaTa che, paraMtu potAnA upara thayelA upakArane mAnanAra te lAkhemAM paNa maLa muzkela che. lAlA he paMDite! tame uttama ane adhamanA vicAra karavA zA mATe tarkavitarka kare che? kAraNa ke kRtajJa karatAM bIjo koI adhama nathI ane kRtajJathI bIje kAI uttama nathI. 2 je karelA upakArane oLave che, te kharekhara kutarAnI barobarI karI zako nathI, te badala kahyuM che ke - azanamAtrakRtajJatayA gurorna pizuno'pi zuno labhate tulAm / api bahUpakRte sakhitA khale na khalu khelati sve latikA yathA // 3 // zabdAtha-upakArInA upakArane bhUlI janAra manuSya phakta bhejananA upakArane nahIM bhUlanAra kutarAnI paNa barAbarI karI zakatA nathI. vaLI jema AkA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdguNavivaraNa 185 zamAM velaDI phelAtI nathI, tema ghaNA upakAra karyAM chatAM paNa khale puruSamAM mitratA TakI zakatI nathI. / / 3 / / ahIM tAtpaya evA che ke kRSnane ghaNI prakAranI ApattimAMthI bacAvye hAya, paisAnI madada karI hAya, A leAka ane paraleAkanA hita mATe hitazikSA ApI hAya, e sivAya ghaNA upakAra karyo DAya, chatAM upakAra karanArane badale vALavA teA dUra rahyo paNa tenAM chidro joi tenA upara Apatti lAvavAmAM paNa cUkatA nathI. kUtare te eka vakhata jevuM anna khAya che tenA gharanI cAkI bhare che, kAI ajANyA mANasane gharamAM dAkhala thavA detA nathI, cArAthI pazu macAva kare che; tethI ja graMthakAre kRtaghnane kUtarAnI kharAkharI karavAne lAyaka paNa gaNyA nathI ane te vAstavika che. A leAkamAM upakArane eLavanAra, upakArane ANanAra, upakAraneA badale vALanAra ane kAraNu zivAya upakAra karanAra ema cAra prakAranA puruSo haiAya che. te mATe kahyuM che ke akRtajJA asaMkhyAtAH saMkhyAtAH kRtavedinaH / kRtopakAriNaH stokAH dvitrAH svenopakAriNaH // 4 // nahi me parvatA bhArA na me bhArAzva sAgarAH / kRtaghnAzca mahAbhArA bhArA vizvAsaghAtakAH // 5 // ihokharakSetra zarIrazailatulAM kRtaghnAH kalayanti zazvat / sukSetranetrAdbhuta zuktidhenusamAH kRtajJAH prathitAH pRthivyAm // 6 // zayadAtha:-kRtanA gaNatrI vinAnA, kRtajJA gaNatrImAM AvI zake teTavA, upakAranA badalA vALanArA thADA ane peAtAnI meLe upakAra karanArA e traNa hAya che. 5 45 pathivI kahe che ke-mane pa tA ke samudronA khAjo nathI, paraMtu kRtaghnA ane vizvAsaghAtako mATA ejArUpa che. 5 55 A duniyAmAM kRtaghnA haMmezA ukharakSetra, zarIra ane parvatanI khareAmarImAM mukAya che ane kRtajJA zreSTha kSetra, cakSu, Azcaya dhArI chIpa ane prasUta gAya jevA duniyAmAM prasidhdha che. // 6 // A zlokanA tAtpa evA che ke-jema pANI, pavana, tApa vigere anukULa sAmagrInA joga maLyA chatAM ukharabhUmimAM vAvelu` uttama bIja niSphaLa jAya che ane khetI karArUpa kaSTa zivAya kAMI prApta thatuM nathI tema kRtaghna purUSane sapUNa 24 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrAddhaguNavivaraNa sAmagrI maLyAM chatAM buddhithI tenAmAM AropaNa karelA tattvAdi vicAro niSphaLa thAya che. vaLI jema zarIranuM niraMtara nAnA prakAranI vastuothI game teTaluM peSaNa karavAmAM AvyuM hoya te paNa Akhare piSaNa karanArane dago dIdhA vagara rahetuM nathI, tema kRtana puruSanuM paramArtha vRttithI AjIvikA vigere pUrI pADI game teTaluM poSaNa karavAmAM AvyuM hoya, to paNa tenA upara upakAra karanArane upakArane badale Apo te dUra rahyo paraMtu avasara Ave te duSTa mANasa dago dIdhA vinA rahetuM nathI. vaLI jema parvata, patthara, kAMTA, vikaTa jhADI, viSama mArga ane vyAdhrAdi krUra prANuonuM sthAna hovAne lIdhe hamezAM bhaya ApanAra hoya che, tema kRtagna puruSa upakAra karanArane tamoe amuka kArya rAjaviruddha karyuM che tene huM bahAra lAvIza vigere khoTI dhamakI ApI hamezAM bhaya ApavAmAM bAkI rAkho nathI. AthI viparIta svabhAvavALe kRtajJa puruSa te kaI vakhata paNa upakAra karanAranA upakArane bhUlatA nathI ane game tevI Apatti AvI paDe te paNa sArA kSetra vigerenI peThe uttarottara uttama phaLane ja ApanAre thAya che. jenI upakAra karavAmAM hamezAM buddhi che te ane bIje pitAnA upara karelA upakArane kadI bhUlate nathI evA A baMne puruSone pRthivI dhAraNa kare che, athavA te A be puruSoe pRthvIne dhAraNa karI che. kRtajJa puruSe thoDA upakArane paNa ghaNe karI mAne che, jemake jaMgalamAM kSIrAmalakane ApanAra bhIlane rAjAe mahAna upakAra mAnyo hate. duSTAMte nIce mujaba che. vasaMtapuranagaramAM jitArI nAmane rAjA hatA. eka vakhata sabhAmAM beThelA rAjAne dvArapAle vijJapti karI ke-he rAjana ! dUra dezathI Avela suvarNa nI chaDI jenA hAthamAM che e eka ghoDAne vepArI daravAjA upara Ubhe che. A pramANe kahe chate rAjAe tene sabhAmAM bolAvyo. te sodAgara rAjAne praNAma karI rAjAnI AjJA maLatAM Asana upara beThe eTale rAjAe pUchayuM ke he bhadra! kayA kayA dezanA kayA kayA nAmavALA keTalI saMkhyAvALA kayA kayA gheDA lALe che te kahI batAva. ghoDAnA vepArIe jaNAvyuM ke kebeja, siMdhu, pArasa ane vAlIka vigere dezanA ane kaka, zrIvatsa, khuMgAha, sarAha, kiyADa, haritta, datrAha, kulAI, nIla, halAla, kavila, aSTamaMgaLa ane paMcabhadra vigere nAmavALA ghoDAo che. he rAjan ! vizeSa zuM kahuM? ekeka jAtinA so so ghaDAo che. ane te saghaLA sarva lakSaNethI bhita temaja keLavAelA che. tyArabAda rAjA maMtrI vigerenI sAthe jovA mATe ghaDA nI jagyA upara gaye. tyAM saghaLA ghaDA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa e joyA. temAMthI koI eka lakSaNayukta ghaDA upara parIkSA karavA mATe pite ja vAra thayo, ane tenI pAse pAMca prakAranI gati karAvI. veganI parIkSA vakhate kAnanI vacce mAryo ke tarataja tyAMthI uchaLe ane evI gatithI cAlyA ke eka praharamAM bAra jana nikaLI gaye. A gheDe viparIta zikSA pAmela haze ema dhArI rAjAe lagAma choDI dIdhI ne ghoDo tyAM ja Ubho rahyo. eTale rAjA nIce utaryo. barAbara madhyAhai vakhate tRSAthI pIDita thaelA rAjAe pANInI tapAsa karatAM eka bhilane joI maMda svarathI kahyuM ke-he. bhilla ! tRSAthI pIDita thaelA ane pANI dekhADa. bhilla paNa rAjAnI AkRtithI viramaya pAmele praNAma karI be ke-he rAjan ! huM jyAM sudhImAM pANI lAvuM chuM tyAM sudhImAM tRSAne dUra karanAra A kSIrAmalakane mukhamAM rAkhe ema kahI pite pANI levA gaye. rAjA eka vRkSanI chAyAne Azraya laI vicAra karavA lAgyo ke A bhillanuM heTuM pApakArapaNuM kevuM Azcaryajanaka che? A upakAra karanAra bhillanuM zuM kArya karI tema ja zuM ApIne enA karajathI mukata thaIza? evo vicAra kare che teTalAmAM te bhilla kamalinInA paDIyAmAM pANI laIne AvI paho ane teNe hAtha, paga ane mukhanuM zAca karAvyuM. te pachI pavitra, nirmaLa ane zItaLa jaLathI rAjAne dhIraja ApI. jeTalAmAM rAjA bhillane kAMIka kahevA jAya che teTalAmAM pachavADe raheluM sainya AvI pahoMcyuM. A vakhate rAjAne jeI saghaLAone AnaMda prApta thayo. rAjAe teonI AgaLa prathamanI saghaLI hakIkata kahI saMbhaLAvI ane vizeSamAM kahyuM ke tevA aNInA vakhatamAM A bhile ApelA kSIrAmalakanI barobarI karavA mAM mhAruM saptAMga rAjya paNa samartha nathI, te paNa hAthI upara besADI A bhillane nagaramAM pahoMcADo. rAjA paNa moTA mahotsavapUrvaka nagaramAM prApta thayA, tyAM te bhilane telamardana, sanAna, vilepana vigerethI ghaNo satkAra karyo ane ghaNA kALa sudhI potAnI pAse sukhamAM rAkhe. kaI vakhate varSAkALamAM vananuM smaraNa thavAthI te jillA tyAM javA utsuka thaye. tene aneka vAra samajAvyo paNa jyAre te rahevAne kabUla na thayo tyAre rAjAe sAthe jaI bhinuM nagara sthApana karI rAjyabhiSekapUrvaka te millane rAjagAdI upara besA. Do. ane prathama ApelA hAthI, ghoDA vigere saghaLuM tene arpaNa karyuM. e pramANe kRtArtha thaI rAjA pitAnA nagaramAM prApta thayo. keTalAka kALe te bhilla rAjA paNa mahApratApI thaye. A duniyAmAM uttama purUSanA upakAranuM mAhAsya kaye purUSa varNana karavAne samartha thaI zake? kaI paNa nahIM. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAguvivaraNa kharI rIte te te kRtajJa kahI zakAya ke je dhama pratye upakAraka che, dhama pratyenA upakAra tA dhama saMbaMdhI viruddhonA tyAga karavAthI thAya che. te dhama viruddha pravRttio nIce pramANe che. 15 AsavadvAramAM pravRtti, dhama kAya karavAmAM anAdara, munie upara dveSa, devakAnA upabhAga, jinazAsananA upahAsa, sAdhvIone sa'ga karavAmAM sAhasikapaNa, kolAcAya (zAtika)nA upadezamAM rUcI, viratinA tyAga, guru, svAmI, yAtmika sukhI, svajana, yuvatI ane vizvAsIne ThagavAnA prayatna. bIjAnI samRddhi eIadekhAI karavI, hrada vinAnA lAbha karavA, kuLa ane dezane anucita vastune haMmezAM myavisDa karavA, hRdayanI nirdayatA ane khara karmAMmAM pravRtti. vaLI zA mATe ahIM ATalA badhA Agraha karavA joIe. evuM kahenArane mATe kahyuM che ke-- kularUvariddhisAmittaNAi purisassa jeNamuvaNIyam / dhammassa tassa jujjaha kaha nAma viruddhamAyarium // 7 // zabdAyaH--je dhama purUSane kuLa, rUpa, samRddhi ane svAmitva vigerenI prApti karAve che tevA dharmathI viruddha AcaraNa karavuM te kevI rIte ceAgya kahI zakAya ? na ja kahevAya. ANA te mATe kAie kahyuM che ke-- yenAnItaH kulamamalinaM lambhitazcArurUpaM lAbhyaM janma zriyamudayinIM buddhimAcArazuddhim / puNyAn putrAnatizayavartI pretya ca svaHsamRddhi dharma no cettamupakurute yaH kuto'sau kRtajJaH // 8 // rAkhtAH--je dhama nimaLa kuLa, suMdara rUpa, prazasA karavA lAyaka janma, udayavALI lakSmI, buddhi, AcAranI vizuddha, pavitra putrA ane paraleAkamAM utkRSTa svaMganI samRddhine prApta karAve che, tevA dhamane je upakAra nathI karatA te kRtajJa zenA kahevAya ? na ja kahevAya 58aa A hetuthI je dhama ne upakAra karanAra hAya che, te ja kRtajJa kahevAya che. vaLI kahyuM che ke-- vistRta vacaranti jIvane sajyeya vRtti vainayikIM ca vibhrati kati mUmivRtopriinnnti vAgmiH pare / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAUguNavivaSNu dRzyante sukRta kriyAsu kuzalA dAtA'pi ko'pi kvacita kalporvIruvadvanena sulabhaH prAyaH kRtajJo janaH // 9 // 189 zabdAtha:--A duniyAmAM seMkaDA vidvAne skurAyamAna che, keTalAeka rAjA che, keTalAeka vinayavALI vRttine dhAraNa karanArA che, keTalAeka suMdara vANIvaDe khuzI karanArA che, keTalAeka puNya kriyAmAM kuzaLa dekhAya che ane vanamAM kalpavRkSanI jema kAIka ThekANe dAtA pagu hAya che, paraMtu prAye karIne kRtajJa purUSa maLavA dula bha hoya che. // 9 // have prastuta guNanI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA phaLa batAve che manasvinaH pratyupakAramekopakAriNo lakSaguNaM sRjantaH / kRtajJacUDAmaNayo gRhasthadharmArhatAmAtmani yojayanti // 10 // zabdAtha :--eka upakAra karanArane lAkhaguNeA pratyupakAra karanArA evA samajadAra ane kRtajJAmAM mukuTa samAna puruSo pAtAnA AtmAmAM gRhastha dhamanI lAyakAta saMpAdana kare che. 5 10 / / 11 rUsvAtriMcatitamo kuLada | Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonatriMzatguNa varNana. have graMthakAra mahArAja kramathI prApta thaelA "lekavallabha" nAmanA ogaNatrIzamA guNanuM varNana kare che- torAjImA-vaLI lokene eTale zreSTha purUSone dAna ane vinaya vigere guNathI je vallabha heya, te lekavallabha kahevAya che. A lekamAM kaye puruSa guNavAna pratye prItivALo nathI hoto? janavallabhapaNuM che teja samyaktva vigerenA sAdhanamAM sa jaLavAM , cAhiyaM zmIrathA vagere sarvajana vallabhapaNuM, aniMdita kama ane kaSTamAM dhIratA e samyakatvAdinA sAdhanamAM pradhAna aMga gaNeluM che. vaLI je kapriya nathI hete te phakta pitAnA samyakatvanA nAza karavAmAM kAraNabhUta che ema nahIM paraMtu bIjAothI pitAnI dharmakriyAne dUSita karAvate bIjAonA samyakatvanA nAza karAvavAmAM paNa kAraNabhUta thAya che. lokavallabhapaNAne IcchA rAkhanAra manuSya A leka, paraloka ane ubhayalakanA viruddha kAne parityAga karavo joIe. A leka viruddha bIjAnI niMdA vigerene kahe che. te mATe kahyuM ke - savvassa ceva niMdA visesao taha ya guNasamiddhANam / ujudhammakaraNahasaNaM rIDhA jaNapUaNijjANam // 1 // zabdArtha -saghaLAnI niMdA, athavA te vizeSe karI guNavAna puruSanI niMdA, sarala manuSyanI dharmakaraNIne upahAsa ane lokamAM pUjya evA mahAtmA enI avajJA karavI. A saghaLAM loka virUddha gaNAya che. je 1. paraloka saMbaMdhI virUdhdha A pramANe che-purahitapaNuM, rAtrie (svecchAe) bhramaNa karavuM, gAmanuM nAyakapaNuM, maThanuM adhyakSapaNuM, asatya vacana, sAkSI ApavI bIjAnuM anna khAvuM, dhama upara dveSa rAkho, dujena upara prema rAkhavo ane prANIo upara niyatA rAkhavI e save he mahAdeva (ziva)! mane dareka janmama prApta na thAo. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 19 ubhaya lekaviruddha pramANe che - dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA pAparddhi caurya paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke ghorAtighoraM narakaM nayanti // 2 // ihaiva nindyate ziSTairyasanAsaktamAnasaH / mRtastu durgati yAti gatatrANo narAdhamaH // 3 // zabdArtha --jUgAra khela, mAMsanuM khAvuM, madirAnuM pAna karavuM, vezyAgamana karavuM, zikAra kara, cerI karavI ane parastrIgamana karavuM-e sAta lokomAM vyasana gaNAya che. ane te bhayaMkaramAM bhayaMkara naraka pratye manuSyone kheMcI jAya che. rAA vyasanemAM Asakti rAkhanAra A lokamAM ja zreSTha puruSothI niMdAya che ane zaraNa rahita te narAdhama marIne durgatimAM jAya che. A 3 ahIM abhiprAya A pramANe che. upara jaNAvelAM lokone parAbhukha karavAmAM kAraNabhUta A loka, paraloka ane ubhaya leka viruddha kAryone tyAga karanArA ja lekapriya thAya che. ane vizeSa dharmane (gRhastha dharmana) adhikArI paNa te ja thaI zake che. athavA uttama, madhyama ane adhamarUpa leka tene je vallabha eTale mAnya hoya te lekavallabha kahevAya che. te purUSa pitAnI peThe hitakAryamAM joDanAra, mAtAnI peThe vAtsalya (niSkapaTa prema) karavAmAM tatpara, svAmInI peThe sarva ThekANe rakSA karanAra, gurunI peThe sarvakAryamAM pUchavA lAyaka, Aphata AvI paDatAM yAda karavA lAyaka ane sarva ThekANe sarva kAryomAM sukha ane duHkhamAM abhayakumAranI peThe sahAya karanAra hoya che. temAM sarva ThekANe yathAyogya vinaya, hitakArI upadezanuM ApavuM ane bIjAnA kAryonuM karavApaNuM vigere guNo vaDe prApta thanAra dharmanI yogyatAnuM mukhya sAdhana janavallabhatA gaNAya che. te viSayamAM zrI abhayakumAra maMtrInuM uda haraNa nIce lakhI batAvavAmAM Ave che - nava lAkha gAmethI mane hara evA magadha dezamAM rAjagRha nAmanuM nagara che; tyAM samyakakAre samyakavine dhAra karanAra zreNika nAmane rAjA hate.vinayavAna vivekI, tyAgI, kutajJa, kRpALu ane nIti, parAkrama ane dharmane mUrtimAna samudAya jANe na heya e tene pitAne putra abhayakumAra maMtrI hatA. tene AkhA rAjyane kArobAra soMpI zreNikarAjA calaNa devInI sAthe vilAsamAM nimama thayo. eTalAmAM hematarUtu zarU thatAM tyAM bhagavAna mahAvIrasvAmI padhAro. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara zrAddhaguNavivaraNuM kaI vakhate madhyAhna 5chI calaNA sahita zreNikarAjA guNazIla caityamAM bhagavAna ne vaMdana karI tyAMthI pAchA pharatAM nadInA kinArA upara vArahita ane kAyotsargamAM rahelAM eka munine joI tatkALa vAhanathI utarI celaNanI sAthe zreNike te munine praNAma karyA ane pachI potAne sthAne prApta thayo. tyAM sAyaMkALanuM Avazyaka kama karI vAsabuvanamAM dAkhala thaI sukharUpa nidrAmAM tatpara thayo. A avasare nidrAne AdhIna thaelI celUNA rANI no hAtha eDhelA kapaDAthI bahAra nIkaLI ga ane te TADhathI vIMchInA DaMkhanI peThe pIDita thayo. tethI jAgelI celuNurANIe nadInA kinArA upara kAyetsargamAM rahelA munine yAda karI belI ke-te kevI hAlatamAM haze? pachI kapaDAthI hAthane DhAMkI dIdho ane sukhethI suI gaI. te pachI tenAM A vAkayane sAMbhaLI kupita thaelA rAjAe vicAra karyo ke-kharekhara A rANI vyabhicAriNI che. tethI saMketa karanAra keI paNa yArane samaraNamAM lAvI A pramANe bole che. e pramANe krodhAyamAna thayelA rAjAe jAgarUka avarathAmAM ja bAkI rahelI rAtrIne gumAvI. sUryanA udaya thatAM celuNAne aMteuramAM visarjana karI, abhayakumArane kahyuM ke-are abhayakumAra! aMteurane nAza thayo che. te mATe aneuranA dvArane baMdha karI tamAma bAjunA mukhavALA agnine lagADaje paraMtu mAtAnA snehathI mehita hRdayavALe thaI hArI AjJAnuM ullaMghana karate nahIM. e pramANe abhayakumArane Adeza karI rAjA bhagavAna mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA gaye. eTale nipuNa ane nizcaya mativALA abhayakumAre paNa vicAra karyo ke-hArI sarve mAtA satImAM tilaka samAna che, te paNa koI kAraNathI pUjya pitAe A asaMbhavita kAryanI saMbhAvanA karI che, temaja pitAne kepa paNa parvatanI nadInA puranI peThe dunivArya che, e vagara vicAreluM kArya duHkhadAyaka thAya che. te mATe kahyuM che kesgunnmpgunnN vA kurvatA kAryamAdau pariNativadhAryA yatnataH paNDitena / atiramasakatAnAM karmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH / / 4 / / zabdArtha-guNavALuM athavA te guNavagaranuM kArya karanAra paMDite prathama yatnapUrvaka pariNati(vipAka)ne vicAra karavo joIe. ghaNI utAvaLathI karelA kAryane vipAka vipatti paryata zalya peThe hadayane dAha karanAra thAya che. 4 tethI hAla A azubha kArya karavAmAM kALa vilaMba karIza. e pramANe vicAra karI abhayakumAre eka jano haritazALA saLagAvI ane nagaramAM uddaghoSaNA karAvI ke Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa atekara saLagyuM che. te pachI teNe bhagavAna mahAvIrasvAmI tarapha prayANa karyuM. eTalAmAM samavasaraNamAM dharmakathA pUrNa thatAM rAjAe sarvajJane vijJapti karI ke-he bhagavAna ! calaNadevI eka pativALI che ke aneka pativALI che? bhagavAne uttaramAM jaNAvyuM ke-ceDArAjAnI putrI A celagAdevI zIlarUpa alaMkArane dhAraNa karanArI che, tethI he pArthiva ! A viSayamAM manathakI paNa tame kharAba vicAra karatA nahIM. A bInA sAMbhaLI bhagavAnane namaskAra karI pazcAttApa karatA rAjA ekadama nagaranI sanmukha cAlyA. mArgamAM tene abhayakumAra malyo. tene pUchyuM ke-te aMteura banyuM ke nahIM? abhayakumAre vinaMti karI ke he rAjana ! A duniyAnI aMdara jIvavAne athI ke puruSa tamArI AjJAnuM ullaMghana kare? te pachI dveSayukata thayelo rAjA bolyA ke, "re duSTa ! mAtAnA samUhane bALI temAM te paNa kema na praveza karyo?" abhayakumAre javAba Apyo ke-"he tAta! jinavacana zravaNa karanAra evA tamArA putranuM AvA prakAranuM maraNa na thAya, je te vakhate Apa pitAzrIe tevI AjJA karI hota to te paNa huM karata." paraspara AvI vAta cAle che eTalAmAM rAjAne dukhe karI mUchI AvI. tene caMdana vigerethI svastha karI abhayakumAre vijJapti karI ke-"he deva ! aMteuramAM agni nAkhyo hate paNa hArI mAtAnA zILarUpa jaLathI olavAI gaye. azubha muhUrtanA saMgothI ApanuM pharamAveluM kArya niSphaLa thayuM." evuM nivedana karyA bAda jIrNa hastizALA bALavA vigereno vyatikara kahI saMbhaLAvyo tethI khuzI thaelA rAjAe AliMgana karI kahyuM ke "vara mAga" uttaramAM abhayakumAre jaNAvyuM ke-"tamArA putrapaNe ane mahAvIra svAmInA suzrAvakapaNAne prApta thaze chate have mhAre bIjuM zuM bAkI che ke jene ApavA mATe pitA abhilASA rAkhe che. te paNa avasara Ave sAdhudharmane aMgIkAra karuM te vakhate Ape mane anumati ApavI." zreNika rAjA e vAtane svIkAra karI celphaNAnA bhavanamAM prApta thayuM. te pachI rAjA vicAra karavA lAgyuM ke-"pahelAM paNa calaNa mahArA hRdayanI vallabhA hatI. hamaNuM te zrI mahAvIrasvAmIe teNInA zIlanuM varNana karavAthI vizeSa prakAre mane priya thaI paDI che. tethI jyAMsudhI hArI bIjI rANIothI cehUNA mATe koI paNa vizeSa na karI zakAya tyAMsudhI mahArA manane nivRtti nahIM thAya." A pramANe vicAra karI abhayakumArane kahyuM ke"he vatsa ! tuM jANe che ke hAro celUNA upara asAdhAraNa mamatva bhAva che te 5 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrAddaguNuvivaraNu mATe mhArI prasannatAne sUcaka eka sthaMbhIe mahela A caitruNA mATe taiyAra karAva ke jethI te mahelamAM sukhapUrvaka rahI zake." abhayakumAre paNa jaNAvyuM ke "he deva ! A kAya* thaeluM ja che" ema kahI ziyAra suthArane vanamAM javAne Adeza ApyuM. vanamAM paribhramaNa karatAM suthAre eka lakSaNavALu vRkSa joyuM ane vicAra karyo ke--A vRkSa prastuta kAyane cegya che, paraMtu abhayakumAre pUjA ane praNidhAnapUva ka AvA prakAranA vRkSanuM grahaNa karavAnuM kaheluM che tethI sutradhAre upavAsa karI uttama gadha, puSpa ane naivedya vagerethI pUjA karI khelyA ke-rAjAnA AdezathI A vRkSane huM prAtaHkALamAM kApIza. te mATe A vRkSamAM je kaiAi rAkSasa athavA tA yakSa, gaMdhava ke gaNu vasatA hoya teA te mhArA upara prasanna thai A vRkSane iMdavA mATe hukama Ape. e pramANe prAthanA karI sutradhAra sui gaye eTale te vRkSamAM rahenAra vyaMtare vicAra karyo ke-abhayakumAranA viveka ane vinaya kevA Azcaryajanaka che ? jo abhayakumAranA AdezathI A sUtradhAre upara pramANe na karyuM... heAta tA mhArA keAparUpa pradIpamAM pata'gIyApaNAne prApta thayeA hAta paraMtu uttama purUSA vagara vicAyu' karanArA hotA nathI. e pramANe vicAra karI madhya rAtrImAM jai abhayakumArane kahyuM ke-vinaya ane pUjA vigerethI hu* tuSTa thaye chu, tethI sava tunA phaLa ane phulavALA vanakhaMDathI suzeAlita eka stha MbhIyA mahela huM' karI ApIza, sUtradhArone jhADa kApavAnA kAmathI ekadama nivartana karo. abhayakumA2e paNa vyaMtaranA vacanathI sUtradhArAne te kAma karatAM aTakAvyA eTale devatAe ekastha bhIyA mahela taiyAra karyAM. alayakumAre pazu zreNikane vinati karI eTale tarata tevA prakAranA mahelamAM jai AzcayathI vikasita vanavALA zreNika rAjAe abhayakumArane pUchyuM ke--AvA prakArane mahela kevI rIte thayA ? abhayakumAre uttaramAM saghaLA yathArtha vRttAMta kahI saMbhaLAvyeA. te pachI celuguA rANIne te mahelamAM rAkhI ane kahyuM ke-vidyAdharInI peThe marajI mujaba vilAsa karatI hai suMdarI! A ThekANe rahI tuM dharma, artha ane kamarUpa puruSAvaDe peAtAnA janmane saphaLa kara. A tarapha ajayakumAra pratijJA grahaNa karyA pramANe gRhasthayamanuM pAlana kare che. kAi asare rAjAe rAya ApavA mAMDayuM paNu saMteASaparAyaNu abhayakumAre tenA svIkAra nahIM karatAM vicAravA lAgyuM. ke-jo huM carama ( chelle ) rAjiSa tha` tA rAjyane grahaNa karU paraMtu A vAtanA nizcaya te bhagavAnane pUchavAthI thai zakaze ema vicAre che eTalAmAM bhagavAna mahAvIrasvAmI pazcima dezathI vItabhayapatananA nareza udAyanane dIkSA ApI rAja Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdhdhaguNavivaraNa 15 gRhamAM padhAryA, abhayakumAra paNa pitAnA parivAra sAthe jinezvarane vaMdana karavA mATe gayA ane tyAM avasara maLatAM bhagavAna mahAvIra svAmIne pUchyuM ke-he bhagavAna ! A bharatakSetramAM chelle rAjarSi koNa thaze ? uttaramAM bhagavAne jaNAvyuM ke-A udAyana carama rAjarSi che. have pachI A udAyanathI maheTA ke tenA sarakhA rAjAe duSama kALanA prabhAvathI sAdhuvratane aMgIkAra karaze nahIM. A vAta sAMbhaLI saMsAranA bhayathI bhaya pAmelA abhayakumAre rAjAnA pagamAM paDI prathama aMgIkAra kareluM vara rAjA pAse mAgyuM. he tAta ! ATalA divasa sudhI carama rAjaSipaNAnI IcchA rAkhanAra mahArAvaDe vrata grahaNa karavA mATe Agraha karAye nathI. paraMtu hamaNAM tevA prakAranI bhavitavyatAnA gathI mane rAjarSipaNuM prApta thavAnuM nathI, mATe je A5 pitAzrI mane anumati Ape te hamaNAja bhagavAna mahAvIra svAmI pAse huM munivrata aMgIkAra karUM. abhayakumAranI A vAta sAMbhaLI zakAkuLa hRdayavALA zreNika rAjAe kahyuM kehe vatsa! tArA jevA uttama purUSone ema karavuM egya che, paraMtu mahArA rAjyanAM saMpUrNa rAyakA karavAmAM teja samartha hato. ATalA divasamAM hArI bIjI koI nAo meMniSphaLa karI nathI te AvA uttamakAryamAM vidhra zAmATe karUM? je rAjyane mATe rAjakumAre akAryo kare che tevuM rAjya ApavA mAMDayuM te paNa te grahaNa na na karyuM tethI he putra! tane dhanya che ane hArA dharmakAryanA mArgamAM viddha na thAo ema bolI zreNika rAjAe niSkramaNa mahotsava karAvyuM. abhayakumAra paNa meghanI peThe puSkaLa suvarNanI dhArAothI vRSTi karato bhagavAna pAse AvI pahoMcyA. bhagavAne vidhipUrvaka dIkSA ApI. abhayakumAranI mAtA naMdA e paNa tenI sAthe ja dIkSA grahaNa karI. keTalAeka kALe abhayakumAra agIyAra aMgane dhAraNa karanAra thayo. pachI ghaNA kALa sudhI niraticAra pravajyA pALI sarvArthasiddha vimAnamAM devapaNe utpanna thayo tyAMthI cyavI (manuSya thaI dIkSA grahaNa karI, mekSamAM jaze. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che - nayavinayavivekacchekatAdhairguNaudhaiH sakalajanamanAMsi prINayanto mhaantH|| abhayAditi loke vallabhatvaM dadhAnA nirUpamajinadharme yogyatAM saMzyante // 5 // zabdArtha -upalI kathAnA nAyaka abhayakumAranI peThe nIti, vinaya, viveka ane nipuNatA vigere guNee karI A lokamAM samagra lokenA aMtaHkaraNane saMtoSa pamADanArA mahAna purUSa janavallabhapaNane dhAraNa karI sarvottama jinadharmanI yegyatAne meLave che. 5." ityakonatriMzattamo guNaH // 29 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triMzat guNa varNana. have graMthakAra mahArAja kamathI prApta thaelA salajaja nAmanA trIzamAM guNanuM vivaraNa kare che- saDha jJA-nirlajajAnA abhAvarUpa lajajAe karIne je yukta hoya te lajajAvAna kahevAya che. kharekhara je lajajAvAna hoya che te potAnA prANene nAza thatAM paNa aMgIkAra karelA kadI tyAga karatA nathI ane anucita kAryomAM pravRtti paNa karatA nathI. keI vakhata devayegathI akAryamAM pravRtti thaI gaI hoya te paNa pAye karI pAcho ThekANe ja Ave che. te mATe kahyuM che ke - lajjayA kAryanirvAho, mRtyuryuddheSu lajjayA / lajjayaiva na ye vRttirlajjA sarvasya kAraNam lajjAM guNaughajananI jananImivAryA-matyantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasanapi santyajanti satyasthitivyasaninona punaH pratijJAm // 2 // zabdArtha --lajajAe karI kAryane nirvAha lajajAe karI yuddhamAM subhaTanuM mRtyu ane lajajAe karIne ja nItimArgamAM pravRtti thAya che. tethI sarva Avazyaka bAbatenuM mULa kAraNa lajajA ja che. je 1. zreSTha ane atyaMta zuddha hRdayavALA mAtAnI peThe aneka guNone utpanna karanArI lajajAne anusaranArA tejasvI (parAkramI) ane satyanI sImAmAM rahevAnI TevavALA purUSo sukhethI prANa tyAga kare che, paraMtu kadI paNa potAnI pratijJAno bhaMga karatA nathI, je 2 che vaLI kahyuM che ke lajjAluo ajaM vajjai dUreNa jeNa taNuaMpi / Ayarai sayAyAraM na murai aMgIkayaM kaha vi // 3 // zabdArtha -A hetuthI lajajALu purUSa ati svalpa akAyane paNa dUrathI ja tyAga kare che, sadAcAranuM pratipAlana kare che ane keI paNa prakAre aMgIkAra kareluM choDato nathI. 3 che te mATe kahyuM che ke Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrAddhaguNavivaraNa dUre tA annajaNo aMge ciya jAiM paMca bhUyAI / tesipi ya lajijai pAraddhaM parihAtehiM // 4 // zabdArtha - anya purUSathI zaramAvuM te dUra rahyuM, paNa zarIramAM ja je pAMca bhUto che temAMthI paNa prAraMbha karelAne tyAga karanAra lajajALu puruSa lajajA pAme che. 4 jema zrImAn AmbaDa devane lajajA prApta thaI hatI tenuM udAharaNa nIce batAvyA pramANe che. aNahilapura pATaNamAM sarva kAryone avasara che jemAM evI sabhAmAM beThelA caulukya cakravartI zrI kumArapALa rAjAe kaI vakhata koMkaNadezanA mallikA narAjAnuM bhATadvArA kahevAtuM "rAjapitAmaha" evuM biruda sAMbhaLyuM ane te sahana nahI thavAthI sabhAne nihALatAM rAjAnA aMtaHkaraNane jANanAra AMbaDadeva maMtrie dekhADelA karasaMpaTane joI camatkAra pAmelA rAjAe sabhA visarjana karyAbAda aMjalibaMdha karavAnuM kAraNa pUchatAM maMtrie vijJapti karI ke-A sabhAmAM kaI tevA prakArano subhaTa che ke jene mekalI A mithyAbhimAnI ane tRpAbhAsa rAjAne garva utArI zakIye. evA prakAranA tamArA Azayane jANanAra ane tamArA hakamane uThAvavA samartha hovAthI meM aMjalibaMdha karyo hate. evA prakAranI tenI vijJapti sAMbhaLyA pachI tarata ja te rAjA tarapha prayANa karavA mATe senane nAyaka karI ane pAMca aMgane paherAmaNI ApI samasta sAme tenI sAthe AMbaDadevane visarjana karyo. pachI te AMbaDadeva avicchinna prayANa karI kuMkaNadezane prApta thaI durvAri pANIne pUravALI kalaMbiNa nAmanI nadIne utarI sAmenA kinArA upara paDAva nAkhe che ane haju sudhI te AMbaDadeva laDavAne sajaja thaye nathI ema vicAra karI mallikArjune tenA upara ekadama ociMte hallo lAvI tene sainyane nasADI mUkayuM. mallikArjunathI parAbhava pAmele zyAmavadana, kALAM vastra, kALuM chatra, kALA alaMkAra ane kALA mukuTane dhAraNa karanArane AMbaDadeva nAmano senAdhipati pATaNazaheranI najIkamAM kRSNagUDhazahera nAmanA sthAna vize AvI rahyo. rAjavATikAmAM nIkaLelA caulukyazirAmaNI kumArapALe te paDAva joI pUchayuM ke-A kenI senAne paDAva che? uttaramAM koI utAvaLAe jaNAvyuM ke-mallikArjunathI parAbhava pAmelA ane kukaNa dezathI pAchA pharelA abaDadeva maMtrIne A senAniveza che. A vAta sAMbhaLI te maMtrInI atyaMta lajajAthI vismaya thaelA rAjAe prasanna ane mane hara draSTithI maMtrIno satkAra karI bIjA baLavAnuM sAma sAthe Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNuvivaraNa mallikArjunane jItavA mATe AMbaDadevane pharIthI mokalyo. anukrame te kalaMbig nAmanI nadIne prApta thaI tenA upara pUla jevo mAga taiyAra karI te ja mArga dvArA anukrame sAvadhAna vRttithI sainyane utArI asAdhAraNa yuddha zarU thatAM bahAdurIthI hastinA aMdha upara ArUDha thaelA mallikArjunane ja ceSTArahita karato te AMbaDa deva nAmane subhaTa mUzaLa jevA dAMtarUpa pagathIAvaDe hAthInA kuMbhasthaLa upara ArUDha thaI pracaMDa raNarasanA AvezamAM AvI prathama tuM prahAra kara athavA te ISTa devanuM samaraNa kara e pramANe balI ane tINa dhAravALA khaDUgaprahArathI mallikAjunane pRthvI upara pADI nAMkhI ane mallikArjunanA namarane lUTavAmAM jyAre sAmate rokAyA hatA te vakhate kezarIsiMhanuM baccuM jema hAthIne nAza kare che tenI peThe AMbaDadeve sahejamAM ja mallikArjunanuM mastaka kApI nAkhyuM. pachI te mastakane senAthI vIMTI laI te kuMkaNa dezamAM kumArapALa bhUpALanI AjJA vartAvI anukrame aNahilapura pattAnamAM AvI kumArapALa narezanI sabhAmAM jyAre bahetara sAmatonI hAjarI hatI te vakhate kuMkaNadezanA rAjA mallikArjunanA matakanI sAthe zRMgArakeTI nAmanI sIDI, mANika nAmane peTa, pApakSayaMkara nAmane hAra, saMgasiddha nAmanI chIpa, sonAnA batrIza kaLaza, metinA cha mUThA, cAra dAMtavALo seTaka nAmane eka hAthI, ekasa vIsa pAtro ane cauda kroDa sonAmahera vigere vastuothI pitAnA svAmi zrI kumArapALarAjAnI AMbaDadeva maMtrie pUjA karI. upara jaNAvelA Azcaryajanaka kAryathI khuzI thaelA rAjAe pitAnA ja mukhathI zrI AMbaDadevane "rAjapitAmaha evuM birUda ApyuM. have cAlatA viSayanI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA A guNa prApta thavAnuM phaLa batAve che saMkaTe'pi mahati pratipanaM lajjayA tyajati yana mnsvii| nirvahecca khalu tena salajjaH sammataH zubhavidhAvadhikArI // 5 // zabdAtha heTuM saMkaTa AvyA chatAM paNa manasvI puruSa aMgIkAra kareluM lajajAthI tyAga karatA nathI paraMtu kharekhara tene nirvAha kare che. te hetuthI lajajAvAn purUSa dharmakAryamAM adhikArI gaNAya che. je 5 che Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatriMzat guNavarNana. huMve kramathI prApta thaelA sadaya nAmanA ekatrIzamA guNanu vaNuM na kare cheH-- sUrye.--duHkhita prANionuM rakSaNa karavAnI abhilASArUpa dayAe karI je yukta hoya te sadaya kahevAya che. ane dayA ja dha'nu' mULa che tethI dayALu ja dharmane ceAgya che. kahyuM che ke-- dehinaH sukhamIhante, vinA dharmaM kutaH sukham 1 | dayAM vinA kuto dharmastatastasyAM rato bhava / / 1 / zabdAtha :--prANIe sukhanI icchA kare che, paraMtu dharma vinA sukha kayAMthI he I zake ? temaja dayA vinA dhama kayAMthI hAya ? te mATe he bhavya ! jIvenu rakSaNa karavAmAM tatpara thA. // 1 // bhAvAH- A jagatamAM iMdrathI mAMDI ku zu thaya``ta tamAma prANIe sukhanI IcchA rAkhe che, paraMtu kaSAya, avirati, pramAda ane rAgadveSanI pariNati vigere pramaLa kAraNeAne lIdhe sukhanuM kharekharU' kAraNa je dhama che tevA jineAkta dharmanuM yathArtha ArAdhana karyAM zivAya dhamathI prApta thanAra sukhanI IcchA rAkhanArata svapnamAM paNa sukha kevI rIte maLI zake! mATe sukhanI icchA rAkhanAra purUSa yathAzakti bhAvapUrvaka dhama karavA tatpara thavuM joie. dharmAMnI upAsanA karanArane kevaLasaMsAranu` saMpUrNa sukha prApta thAya che eTaluM ja nahI paraMtu uttarAttara meAkSanAM anaMta sukhane paNa meLavI zake che. dhama paNa ahiM sArUpa hovA joie, kAraNake ahiMsA dharmanu mULa che. dareka prANIne jIvavAnI AzA hAya che, maraNanI vAta kAne paDatAM bhayabhrAMta thaI jAya che. jIvA anAtha prANIAnA prANa laI dharmonI IcchA kare chete halAhala jhera khAI jIvavAnI icchA kharAkhara che. vakhate nikAcita AyuSya hovAthI jhera vitanA nAza na karI zake e kadAcit manavAjoga che, paraMtu hiMsA karanArane `isAthI dhama thayA te dUra rahyo paNa nArakInAM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrAddhaguNavivaraNa ati bhayaMkara dukhano anubhava karavo paDe che mATe jinezvara bhagavAne zrAvakone jIvadayA pALavA mATe je niyamo batAvyA che, te pramANe tenuM pAlana karavA dareka sukhAbhilASI prANIoe tatpara thavuM joIe. ekalA jaino ja ahiMsAne dharmanuM mULa kAraNa mAne che ema nathI. paraMtu AryAvanA tamAma dazanavALA "hilA, parama ghama che A mahAvAkyane mAnya karI ahiMsAne dharmanuM pradhAna aMga svIkAre che. te mATe kahyuM che ke dadAtu dAnaM vidadhAtu mauna vedAdikaM cApi vidAMkarotu / devAdikaM dhyAyatu santataM vA na ceddayA niSphalameva sarvam // 2 / / zabdArtha -dAna Ape, mauna dhAraNa kare, vedAdika athavA te bIjA game te zAstrone jANe ane niraMtara devAdikanuM dhyAna kare paraMtu je eka dayA nathI te upara batAveluM saghaLuM niSphaLa che eTale rAkhamAM ghI homyA barAbara che. e 2 vivekI purUSa dayA paNa pitAnA AtmAnI peThe kare. te mATe kahyuM che ke grANA yathA''tmano'bhISTA bhUtAnAmapi te tathA / - Atmaupamyena bhUtAnAM dayAM kurvIta dharmavit // 3 // zabdArtha -jema pitAnA prANe abhiSTa che, tema prANI mAtrane paNa potAnA prANe abhISTa che, mATe dharmajJa purUSe pitAnI peThe bIjA prANIonI dayA karavI joIe. arthAt pitAnA prANe jevA bIjAnA prANa gaNI tenuM rakSaNa karavuM joIe. e 3 kRpAnadImahAtIre sarve dharmAstRNAGkarAH / tasyAM zoSamupetAyAM kiyannandanti te ciram // 4 // zabdArtha -kRpArUpa nadInA kinArA upara saghaLA dharmo aMkurArUpa che. jyAre te nadI sukAI jAya tyAre te aMkurA keTalA kALa sudhI TakI zakavAnA? athavA jyAM bIlakula dayAne chAMTo paNa nathI te dayAnA AdhAre rahenAra dharmanuM astitva kayAMthI hoya? 4 nijaprANaiH paraprANAn ye rakSanti dyojjvlaa:| dibAste surasaMstutyA durlabhAH puNyapUruSAH / / 5 / / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 201 zabdArtha-je dayALu purUSo pitAnA prANee karI bIjAnA prANanuM rakSaNa kare che tevA durlabha temaja devatAothI stuti karAelA pavitra purUSe be traNa arthAt gaNyAgAMThyA hoya che. 5 5 che jema vikramAditya nAmane rAjA hato, tenI kathA A pramANe che- eka vakhate azvathI haraNa karAelo ane tRSAthI pIDita thaelo vikama rAjA araNyamAM pANInI tapAsa karato hato. teTalAmAM koIeka guphAmAM kAdavavALA talAvaDAnI aMdara khuMcI gaelI ane durbaLa evI eka gAya tenA jevAmAM AvI. AMsuthI kharaDAelI AkhevALI gAye paNa rAjAne joI barADA pADyA.te sAMbhaLI duHkhI thaelA prANIonuM rakSaNa karavAmAM ja dhyAna ApanAra rAjAe paNa tene bahAra kheMcI kADhavA mATe aneka upAye karyA paraMtu koI paNa rIte gAya bahAra nIkaLI zakI nahIM ane rAtri thaIgaI. teTalAmAM kaI paNa sthaLathI ecite eka bhUkhe siMha te gAyanuM bhakSaNa karavA mATe Ave ane siMhanAda karavA lAgyo. te joI dayAthI snigdha hRdayavALe vikramarAjA vicAra karavA lAgyo keje A durbaLa ane bhayathI vyAkuLa thaelI gAyane huM ahiMyA mUkIne cAlyo jaIza, to A gAyane siMha jaladI mArI nAMkhaze. dubaLa, anAtha, bhayabhIta hRdayavALA ane bIjAothI parAbhava pAmelA saghaLA prANIone Azraya pArthiva ja hoya che. te hetuthI mhArA prANano nAza thAya te paNa mAre A gAyanuM rakSaNa karavuM joIe. e pramANe vicAra karI talavArane ugAmI gAyanI pAse Ubhe rahyo. rAtrimAM TADha ane bhayathI gAya kaMpavA lAgI eTale rAjAe potAnA vastroe karI tene DhAMkI dIdhI. A tarapha siMha gAyanI sAme phALe mAre che. rAjA tene talavArathI DarAve che. evA prakArane vRttAMta thae chate te ThekANe vaDa upara beThele eka pipaTa bole che ke-he mAlavezvara ! potAnA svabhAve ja Aja ke kAla marI janAra A gAyane mATe hArA pitAnAM prANene zA mATe arpaNa kare che? tArI IcchA pramANe ahIMthI cAlyo jA athavA to A vaDa upara jaladI caDI jA. rAjAe tenA uttaramAM jaNAvyuM ke-he zukarAja! tamAre A pramANe bolavuM na joIe, kemake bIjAnA prANoe karI potAnA prANanuM rakSaNa saghaLA prANIo kare che paraMtu pitAnA prANIe karI bIjAnA prANanuM rakSaNa karanAra eka chamutavAhana ja che. jema sUryanA udaya thavAthI sUryakAMta maNIo kAMtiyukta thAya che, tema eka dayAthI ja satya vigere tamAma guNa phaLayukta thAya che. arthAt sUkAMta maNuo sUryanA astitva sivAya pitAnA guNone prakAzamAM lAvI zakatA nathI tevI rIte Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrAddhaguNavivaraNa saghaLA dharmomAM pradhAnapada bhogavanArI dayA sivAya satya pramukha guNe skurAyamAna thatA nathI temaja dharmarUpa kalpavRkSanuM bIjaH samagra jagatanA prANIone sukha ApanAra ane anaMta dukhone nAza karanAra jo koI hoya te te eka ja dayA ja che. eka nAyaka vagaranuM sainya nakAmuM gaNAya che tema devagurunI caraNapAsanA, tapasyA, idrine nigraha, dAna ApavuM ane zAstronuM adhyayana karavuM e saghaLuM eka dayA vinA niSphaLa gaNAya che. je Aja ke kAla athavA kALAMtare mRtyu thavAnuM che evo nizcaya ja che te pachI eka hArA pitAne nAza thayAthI ghaNA prANIenA prANene rakSaNa thatuM hoya to zuM eTalAthI basa nathI? A hetuthI mahArA prANene paNa apUrNa karI A gAyane bacAvavI yogya che. e nizcaya karI rAjAe AkhI rAta te gAyanuM rakSaNa karyuM. prAtaHkALamAM sUryodaya thatAM siMha, gAya ke popaTane dekhyA nahIM. kevaLa potAne joI mananI aMdara Azcarya ane tarkavitarka kare che teTalAmAM be dene petAnI AgaLa joyA. vismaya hRdayavALA te be de paNa A pramANe chelyA-sAMprata kALamAM pRthvI upara sakhAvata karanAra ane jAgaphaka evI dayA pramukhaNee karI zuddhi karanAra vikama rAjAnA je koI bIje puruSa nathI. e pramANe devanI sabhAmAM harSita thaele sAkSAta iMdra pote ja tamArI kIttinI prazaMsA kare che, mATe he naradeva ! tane dhanya che. hArI parIkSA karavA mATe siMha, gAya ane pipaTanA rUpe karI amo bane dee devamAyA dekhADI hatI. tArI dayA-rasikatA iMdra varNanathI paNa hajAragaNuM ame e joI mATe vara mAge, rAjA kaMI paNa IcchatuM nathI. te pachI te banne de rAjAne kAmadhenu gAyane sAthe laI nagarInI sanmukha AvuM che tevAmAM rastAnI aMdara eka bALakakALA brAhmaNe rAjAne kahyuM ke-he dukhI prANuonA duHkhane haranAra vikrama nareza! A bALakanI mAtA marI gaI che. have A bAlaka dUdha vagara rahI zakate nathI. gharamAM lakSamIno abhAva hovAthI huM gAya meLavI zakatuM nathI, tethI huM duHkhI chuM. A bInA sAMbhaLIne dayAthI snigdha hRdayavALA rAjAe brAhmaNane kAmadhenu gAyane ApI daI potAnA sthAnane bhUSita karyuM. . have graMthakAra mahArAja prastuta guNanI samApti karatAM upadeza Ape che - evaM dayArasollAsi dharmasAmrAjyazAlinaH / saMpadA sarvato vIkSya sadA bhAvyaM dayAlunA // 6 // zabdArtha -e pramANe sarva ThekANe dayAnA rasathI vRddhi pAmatA dhamarUpa mahAna rAjyane zobhAvanArI saMpadAone joI he bhavya loke! tamAre niraMtara dayALa thavuM joIe. 6 ti ziramo kuLa 22 | Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . ra dariA kuLavA. have kramathI prApta thaebA saumya nAmanA batrIsamAM guNanuM varNana kare che - saumya -manahara AkRtivALo hoya athavA jenuM darzana priya hoya te saumya kahevAya che. ane te gRhastha dhAmane cogya hoI zake che. tethI viparIta je krara AkRtivALe manuSya hoya eTale bhayajanaka ane adarzanIya hoya te prAye karI lakane udveganuM kAraNa thAya che. ane te vizeSa dhamane egya thaI zakate nathI. kharekhara saumyatA sarvane pitAnA tarapha kheMcanArI hoya che. jemake - apakAriNyapi prAyaH saumyAH syurupakAriNaH / mArakebhyo'pi kalyANaM rasarAjA prayacchati // 1 // zabdArtha-jema pAra pitAnA mAranArane paNa suvarNa Ape che tema manehara AkRtivALA athavA te sukumAra savabhAvavALA purUSe ghaNuM karI apakAra karanAra upara paNa upakAra karavAvALA hoya che. arthAt AvA svabhAvavALA purU dareka manuSyane pitA tarapha kheMce emAM kAMI navAI nathI. che ne ! athavA sukhethI ArAdhanA karavA lAyaka eTale duHkhethI ArAdhanA karI zakAya tevA svabhAvane tyAga karanAra je hoya tene saumya kahe che. ane kharekhara tevA purUSane sukhethI anukULa karI zakAya che. AthI ulaTI prakRtivALe durArAdhya purUSa te tIvra svabhAvane lIdhe pitAnA parivArane nArAja karanAra anukrame sahAya vagarane thAya che. jyAre sukumALa svabhAvavALo sukhethI ArAdhI zakAya evI prakRti hevAne lIdhe zatrupakSanA lokothI paNa sevAya che. A viSayamAM rAmacaMdrajInuM daSTAnta suprasiddha che. rAmacaMdrajI pitAnA kaTTA duzmana rAvaNanA pakSakAre vibhISaNa, sugrIva, hanumaMta vigerethI levAyA hatA, tenuM kAraNa rAmacaMdrajIne sukamALa svabhAva ane sarala prakRti vigere hatuM. te mATe kahyuM che ke candraH sudhAmayatvAduDupatirapi sevyate grahagrAmaiH / grahagaNapatirapi bhAnurdhAmyatyeko durAlokaH / / 2 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 prAddhaguNavivaraNa rASnAtha - candramA nakSatrano svAmI che te paNa amRtamaya hovAthI arthAt saumya prakRtine laI grahonA samUhathI sevAya che, arthAt cahene samudAya caMdrane Azaya kare che. ane dukhethI joI zakAya evo sUrya grahonA samudAyano svAmI che te paNa pitAnI tIvra prakRtine lIdhe grahagaNathI rahita ele paribhramaNa kare che. athavA jenuM hadaya kUra na hoya tevA puruSane saumya kahe che. ane tevA puraSane koIe heTo aparAdha karyA chatAM paNa tene kharAba karato nathI. jema varadhavala nAmanA rAjAe karyuM hatuM. tenuM dRSTAMta jANavA jevuM hovAthI nIce batAvavAmAM Ave che. keIka vakhate divasamAM viradhavalarAjA caMdrazALAmAM sUto hate. te avasare vasathI DhAMkelA mukhavALA ane jAgatA rAjAne UMghe che ema mAnI tenI pagacaMpI karanAra kaIka khavAse te rAjAnA aMguThAmAM rahelI ratnanI aMguDI laIne moDhAmAM mUkI. paNa rAjAe jANavA chatAM koI paNa kahyuM nahIM ane bIje divase bhaMDAra mAMthI tevA prakAranI ja bIjI aMguThI kaDhAvI ane paherIne pAcho tyAM ja sUI ga.pagacaMpI karanAra khavAse prathamanI peThe tene grahaNa karavA mATe prAraMbha karyo, paraMtu rAjAe kahyuM ke-A aMguThI laI lete nahIM. je gaI kAle lIdhI che te tane ja A 5vAmAM Ave che. A vacana sAMbhaLI bhayabhrAMta thayele khavAsa rAjAnA pagamAM paDe teTalAmAM koIeka kArya mATe AvelA vastupAla maMtrIe te khavAsane haMkAryo te vakhate rAjAe kahyuM ke-he maMtrina! A deSa A khavAsane nathI, paraMtu amArI kRpaNatAne A deSa che. ema bolI bhaya pAmelA khavAsane kahyuM ke-he vatsa ! DarIza nahI. huM jANuM chuM ke cheDI AjIvikAthI IcchA pUrNa thatI nathI mATe AjathI laIne aDadhA lAkha hArI AjIvikA mATe ane ghaDo tane ArohaNa karavA mATe arpaNa karuM chuM. A pramANe te khavAsane AzvAsana ApavAthI rAjAnuM lokamAM "sevakasadAphaLa" evA prakAranuM birUda prasiddhimAM AvyuM. pUrvokta prakRtivALA karatAM viparIta svabhAvavALe eTale kaThora prakRtivALo manuSya te hitazikSA ApanAra upara paNa nAkhuzI batAvanAra AkRtine pragaTa kare che. A bAbatamAM lahamaNusena rAjAnuM uda haraNa nIce pramANe che gaudezamAM lakSaNAvatI nAmanI nagarImAM saMpUrNa buddhinA bhaMDArarUpa umApatidhara nAmanA maMtrIthI jenA rAjyanI ciMtA karAya che evo lamaNasena nAmano rAjA ghaNA kALa sudhI rAjya karato hato. jema madAdha thayele hAthI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 205 hAthaNIne saMga karavAthI kAdavamAM phasI paDe che tevI rIte te rAjA madonmatta gajaghaTAnA saMsargathI jANe madAMdha na thayo hoya tema caMDAlanInA saMsargarUpa kAdavamAM phasI gaye hate. arthAt caMDAlanInI sAthe viSayasukhamAM magna thayo hato. A vRttAMta umApatidhara nAmanA maMtrInA jANavAmAM AvyuM hatuM, paraMtu potAnA svAminI krUra prakRti hevAthI sAkSAtmaNe pratibaMdha karo azakya che ema vicAra karI te rAjAne bIjA prakArathI pratibadha karavA mATe sabhAmaMDapanA pATA upara maMtrIe guptapaNe nIcenAM anyaktigarbhita kAvyo lakhyAM- zaityaM nAma guNastavaiva tadanusvabhAvikI svacchatA kiM brUmaH zucitAM vrajantyazucayaH sparzAttavaivApare / kizcAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvanaM dehinAM svaM cenIcapathena gacchasi payaH ! kastvAM nirodhuM kSamaH // 3 // zabdArtha - jaLa! mukhyapaNe zItalatA guNa tAre ja che, te pachI tArI svAbhAvika svacchatA mATe ame kAMI varNana karI zakatA nathI, kAraNake tArA sparza mAtrathI ja bIjA azuci padArtho pavitratAne prApta thAya che ane tuM prANI mAtranuM vitavya che AthI vadhAre tArI ratuti zuM hoI zake? A pramANe tArAmAM guNa hovA chatAM te naca mArge jatuM hoya te tane rokavA koNa samartha thAya che 3 A kAvyamAM jaLane uddezI rAjAne bedha Apyo che. tvaM cetsaMcarase vRSeNa ladhutA kA nAma digdantinAM vyAlaiH kaGkaNabhUSaNAni tanuSe hAnina hemnAmapi / bhUrddhanyaM kuruSe jaDAMzumayazaH kiM nAma lokatrayI dIpasyAmvujabAndhavasya jagatAmIzo'si ki mahe // 4 // zabdArtha -he zaMkara ! tuM vRSabha (baLada) upara besI gamana kare che tethI hAthInI halakAI zI? vaLI je tuM sarpovaDe kaMkaNarUpa AbhUSane banAve che tethI suvarNanI hAni zI? ane jo tuM mastaka upara caMdrane dhAraNa kare che tethI traNa jagatamAM dIpaka samAna sUryane apayaza zene? tuM jagatane Iza che tethI ame vadhAre zuM bolI zakIe ? arthAt hasti, suvarNa ane sUrya jevAM uttama sAdhane hevA chatAM tuM nIcane Azrava le temAM hArI halakAI che. je 4 A kAvyamAM paNa zaMkarane 6 zI rAjAne pratibaMdha karyo che. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rak mAguzuvivaraNu chinte brahmaziro yadi prathayati preteSu satyaM yadi kSIvaH krIDati mAtRbhiryadi rarti dhatte zmazAne yadi / sRSTvA saMharati prajA yadi tathA'pyAdhAya bhaktyA mana. staM seve karavANi ki trijagatI zUnyA sa evezvaraH || 5 || zabdArtha :--yadyapi mahAdeva brahmAnA mastakane IMDhe che, pizAceAnI aMdara kharekhara prasiddhi pAme che, unmatta thai mAtAo sAthe krIDA kare che, zmazAnamAM prIti rAkhe che ane prajAne manAvI sa'hAra kare cheteA paNa nirupAye karavu` zu` ? izvara te ja che tenA vinA traNe jagata sUnAM che mATe tenAmAM bhaktithI manane sthApana karI huM te mahAdevanI sevA karuM chuM, arthAt upara jaNAvelA apavAdathI paripUrNa hovA chatAM jagatanA izvara hovAne lIdhe mhAre nAilAje Adara karavA paDe che // 5 // A kAvyamAM paNa za`karane uddezI rAjAne eSa karyAM che. sadasadguNamahAImadhye mUlya kAntAdhanastanataTocitacArumUrtte ! | A vAnarIkSatinAvinnamantra ! hA ddAra ! hAritamaho ! malatA guNittvam III zayadAya --zreSTha gALa AkRtivALA, zreSTha guNu(DhArA) vALA, lAyakAtavALA, meATI ki`matavALA ane suMdara strIonA puSTa stana upara ceAgya rIte rahelI manahara mUrttivALA he hAra!mane Azcarya janaka kheda thAya che ke eka garIbaDInA kaThAra gaLAmAM vaLagI bhagna thaelA teM hApha' guNipaNuM gamAvI dIdhu` che. 5 6 5 A kAvyamAM tA hArane uddezI rAjAne khepa karyo che. koi eka prasa Mge sabhAmAM te AAne jei ane tenA arthanA Adha thavAthI rAjA maMtrI upara aMtaramAM dveSa dhAraNa karavA lAgyA. kahyuM che ke-- prAyaH saMprati kopAya sanmArgasyopadarzanam / vilUnanAsikasyeva bhavedAdarzadarzanam // 7 // zayadAtha H--jema nAkakaTTAne daONu dekhADavu' te ghaNu karI kApa mATe thAya che tema sAMpratakALamAM sanmAnA upadeza ApavA te paNa ghaNuM karIne kApa mATe ja thAya che. / 7 / te pachI irSAvALA rAjAe te matrine padabhraSTa karyAM. tyArabAda phAi vakhate rAjavATikAthI pAchA pharelA rAjAe durdazAvALA, ekAkI ane upAyarahita evA maMtrIne joi gussAthI tene vadha karavA mATe mahAvatadvArA tenI tarapha hAthIne Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAdhdhaguNavivaraNa 207 preryo. te joI maMtrIe kahyuM ke-jyAM sudhI huM kAMIka besuM chuM tyAM sudhI mArA tarapha AvatA hAthIne rokI rAkha. tenA vacanathI mahAvata te pramANe kare chate umApati dhara maMtrIe kahyuM ke nagnastiSThati dhUlidhUsaravapurgopRSThimArohati, vyAlaiH krIDati nRtyati sravadasRgacarmodvahana dantinaH / AcArAdvahirevamAdicaritairAbaddharAgo haraH, satyaM nopadizanti yasya guravastasyedamAceSTitam // 8 // zabdArtha-mahAdeva nagnapaNe rahe che, dhULathI malina zarIravALA vRSabha para ArohaNa kare che, sarpo sAthe krIDA kare che, lehIthI TapakatA hAthInA camaDAne dhAraNa karI nAce che, ItyAdi caritrae karI AcArathI bahAra thayelo ane rAgamAM Asakta rahe che te kharekhara satya che, kAraNa ke jene gurUe upadeza ApatA nathI tenuM AcaraNa AvuM ja hoya che. e 8 e pramANe te maMtrinA jJAnarUpa aMkuzathI manarUpa hAthI vaza thavAne lIdhe pitAnA caritrethI kAMIka pazcAttApa karatA ane potAnA AtmAnI ghaNuM niMdA karatA rAjAe dhIme dhIme te vyasanano tyAga karI te umApatidharane pharIthI maMtripada upara sthApana karyo. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM saumya puruSane ja dharmane adhikArI kahe che- evaM saumpaH sukhAsevyaH sukhaprajJApya eva c| yato bhavettato dharmAdhikAre'dhikRto budhaiH // 9 // zabdArtha -upara jaNAvelAM ane udAharaNathI spaSTa samajI zakAya che kesaumya puruSa sukhethI sevA karavA lAyaka ane sukhethI pratibaMdha karavA lAyaka hoya che, tethI paMDita puruSoe saumya puruSane ja vizeSa dharmane adhikArI gaNyo che. chellA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayastriMzat guNavarNana. 'have graMthakAra kamathI prApta thaelA "papakAra karavArUpa" tetrIzamA guNanuM varNana kare che. parotimA-paropakAra karavAmAM karmaTha eTale tatpara hoya te vizeSa dharmanI yogyatA meLavI zake che. kharekhara je puruSa paropakAraparAyaNa hoya che te samasta lekanAM netrane amRtanA aMjanarUpa gaNAya che. arthAt samagra prANIone AnaMda ApanAra hoya che ane je nirupakArI hoya che te tRNathI paNa halake gaNAya che. kahyuM che ke kSetra rakSati cazcA saudha lolatpaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAna nareNa ki nirupakAreNa // 1 // zadAtha-caMcA puruSa (kSetranA rakSaNa mATe banAvelo ghAsane manuSya) kSetranuM, capala vajA prAsAdanuM, rAkha (bhasma) anAjanuM ane dAMtamAM grahaNa kareluM tRNa prANanuM rakSaNa kare che. arthAt jyAre AvA acetana pradArtho prANIone upakAra karanAra hoya che tyAre bIjAne upakAra nahI karanAra sacetana puruSo tRNa vigerethI paNa nakAmA gaNAya che. 1 paropakAra kare te moTA puruSone svabhAvasiddha dharma ja che. kahyuM che ke upakatuM priyaM vaktuM kattuM snehamakRtrimam / / saJjanAnAM svabhAvo'yaM kenenduH zizirIkRtaH // 2 // kasyAdezAt kSipayati tamaH saptasaptiH grajAnAM chAyAM kartuM pathi viTapinAmaJjaliH kena baddhaH / abhyarthyante navajalamucaH kena vA vRSTiheto te vavidha sAdhavI vaDhavANA che 2 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 209 zabdArtha -parane upakAra karavAne, prItijanaka balavAne ane vAstavika neha karavAne sajajana puruSone svabhAva hoya che. jemake caMdrane keNe zItaLa karyo che? keIe nahIM paraMtu te tene jAti svabhAva ja che. je 2. sUrya jagatanA aMdhakArane zuM keInA hukamathI dUra kare che? vRkSone mArgamAM chAyA karavA mATe zuM keIe aMjalibaMdha karyo che? navIna meghane vRddhi mATe zuM keIe abhyarthanA karI che? koIe ja nahIM, kintu pitAnA jAtisvabhAvathI ja te zreSTha puru paranuM hita karavAmAM tatpara thAya che. 3 ahIM cAra prakAranA manuSyo hoya che. temAMthI keTalAeka praye na sivAya papakAra karanArA ane keTalAeka popakAra karanArane badale ApavAra, A banne puruSe dhamane lAyaka che. AthI viparIta bIjA be dharmane lAyaka gaNAtA nathI. te A pramANe chete tAvatkRtinaH parArthaniratAH svArthAvirodhena ye __ ye ca svArthaparArthasArthaghaTakAste'mI narA madhyamAH / te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM yaiH svArthato hanyate, ye tu manti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe // 4 // zabdArtha -jeo potAnA svArthane bAdha na Ave tevI rIte bIjAnuM kArya karavAmAM tatpara hoya che te prathama paMktinA sarapuruSa kahevAya che. vaLI je pitAnA ane paranA ravAthane sAdhavAvALA heya che, te puruSa madhyama gaNAya che temaja jeo potAnA svArthane lIdhe bIjAnA hitane nAza kare che, te puruSo manuSyarU5 rAkSasa gaNAya che. arthAt AvA puruSone kaniSTha kahevAmAM Ave che. ane jeo pitAnI matalaba sivAya paranA hitano nAza kare che, teone kevA kahevAte amo jANatA nathI. arthAt tevA purUSone adhamAdhama kahevA joIe. 4 kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH svArthI yasya parAye eva sa pumAnekaH staamgrnniiH| duSpurodarapUraNAya pibati srotaHpati vADA __ jImUtastu nidAghasaMbhRtajagatsantApavyucchittaye // 5 // zabdArtha -A dunIyAmAM pitAnuM piSaNa karavArUpa vyApAramAM udyama karanArA kSudra puruSe hajAro che, paraMtu jene bIjAnA prajanamAM ja pitAnuM zAka Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra10 zrAddhaguNavivaraNuM jaya jaNAya che teve sajanaziromaNi puruSa A dunIyAmAM eka ja hoya che. muzkelIthI bharI zakAya tevA udaranI pUrti mATe jayArevaDavAnaLa samudranuM pAna kare che tyAre megha te grISmaRtuthI vyApta thaela jagatano saMtApa nAza karavA mATe tatpara thAya che. A be udAharaNe kSudra ane mahAn puruSanI oLakhANa mATe basa che. kae vi anassuvayArajAe kuNaMti je paccuvayArajuggaM / na teNa tullo vimalA vi caMdA na ceva bhANU na ya devarAyA // 6 // zabdArtha -jeoe bIjAne aneka upakAra karyA che te paNa je puruSe upakAra karanArane egya pratyupakAra kare che arthAta badale Ape che. tenI barAbarI nirmaLa caMdra, sUrya ane iMdra paNa karI zakatA nathI. arthAta upakAra karanArA puruSe karatAM pratyupakAra karanArA puruSe A duniyAmAM uttamottama gaNAya che ane te ghaNuM thaDA hoya che. 6 upakAra dravya ane bhAvathI be prakAre hoya che, te A pramANe che- anna ane pANI vigerenuM dAna karavArUpa hoya tene dravya upakAra jANave ane te anizcita temaja asthira hovAthI tene dravya upakAra kahevAmAM Ave che. kAMI paNa kAraNa sivAya potAnA AtmAne ane parane samyaga jJAna tathA cAritramAM sthApana kare tene tIrthaMkaro bhAva upakAra kahe che. je koI puruSasiMhe A jagatamAM paropakAra kare che, teonA yazarU5 5Tahana vani saghaLI dizAomAM phelAya che. teTalA mATe sAmarthya hoya te manuSya paropakAra karavAmAM udyama kare joIe, kAraNa ke paropakAra karavAthI dharma ane caMdra jevI nirmaLa kItti duniyAmAM prasare che. jema vikramarAjanI kIti phelAI hatI, A ThekANe vikramarAjAnuM udAharaNa A pramANe che. " eka vakhata vikramarAjA rAjapATikAthI pAchA pharatAM rAjamArgamAM dANA vINavAmAM tatyA thaelA eka daridrane joI belyA ke jeo potAnI udarapRtti karavAmAM paNa samartha hoI zakatA nathI teonuM A jagatamAM utpanna thavuM zA kAmanuM che?' A pramANe rAjA taraphathI kahevAmAM AvatAM te daridrI belI UDyo kejeo sArI rIte samartha che chatAM parepakAra karI zakatA nathI teonuM janmavuM paNa A duniyAmAM nirupayegI che." A pramANe daridrI taraphathI kahevAmAM AvatAM mahArAma vikamarAjAe te bhikSune so hastI ane be kroDa senAmahera bakSIsa karI. vaLI paropakArano vicAra karatAM koie kahyuM che ke ' Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa yeSAM na vidyA na tapeA na dAnaM na cApi zIlaM na propkaarH| te maryaloke bhUvi bhArabhUtA manuSyarUpeNa mRgAzvaranti // 7 // zabdArtha -je purUSane vidyA, tapasyA, dAna, zIla ane paropakAra hete nathI te puruSe A manuSya lekamAM pRthivIne bhArabhUta thaI manuSyanA rUpane dhAraNa karI purNapaNe paribhramaNa kare che. je 7 che A pramANe kaI kahe chate hariNe uttara Apyo ke - svare zIrSa jane mAMsa tvaca ca brahmacAriSu / zaMge yogIzvare dadyAnmRgaH strISu svaleocane // 8 // zayadAtha-hariNa svara mATe mastaka, manuSyane mAMsa, brahmA yArIone cama, gIzvarane zIMgaDA ane strIone pitAnAM locana Ape che. arthAt haraNane kahevAno Azaya e che ke-mhArA zarIranA saghaLA avayave paropakArane mATe che ane manuSyane te eka paNa avayava upayogamAM AvatA nathI te maThArI sAthe manuSyanI barobarI karavI te ThIka nathI. 8 vaLI ahIMA paropakAranA saMbaMdhamAM vikramarAjAnuM udAharaNa A pramANe che. eka vakhata nadInA kinArA upara viravRttithI Amatema pharatA vikramarAjAe eka brAhmaNane nadInA pUramAM kheMcAte je paropakAra karavAmAM rasavALA rAjAe tene pANImAM bahAra kADhaye. tenA badalAmAM brAhmaNe zrIgiri nAmanA parvata upara devatAnA ArAdhanathI prApta thayelI kALI citrAvela rAjAne arpaNa karI. te laI ujajayinI tarapha pAchA pharatA mArgamAM draridIne joI pApaparAyaNa thaelA rAjAe te bhikSune kALI citrAvela ApI dIdhI. tyArabAda brAhmaNe kahyuM ke je rahemadilanA rAjAe dukhethI meLavelI kALI citrAvela eka draTriIne ApI dIdhI tevA he vikrama ditya! papakAra karavAmAM hArI barAbarI karanAra A pRthvI upara bIjo ke haI zake ? koI ja nahIM. juo aceta padArtho paNa nIce batAvyA pramANe upakAra karanArA hoya che - sthAnabhraMzakharAdhiropaNazirazcikhillasaMdhAraNa- . zuSyatpAMzunivezavAdahananaklezabhramAdyAH kriyaaH| Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAra zrAddhaguNavivaraNa dhAtrA yadyapi cakrire mRdi tathA'pyurvIbhavatvAdiyaM pAtrIbhUya paropakAra kutibhUryuktaM kulIne hyadaH // 9 // * zabdArtha pitAnA sthAnathI bIjA rathAnamAM laI javuM, khara upara caDhA13. upara kAdavanuM nAkhavuM, sukI dhULanuM sthApana karavuM, pagathI tADana karavuM, kalezanuM ApavuM, caka upara bhamAvavuM vigere kriyAo je ke kuMbhakAra mATI upara kare che te paNa A mATI pRthvIthI utpanna hovAne lIdhe vAsaNarUpa thaI paropakAra ja kare che. kulInane Ama karUM yukta ja che arthAta mATInI peThe game tevI Aphata Ave te paNa kulIna puruSe pitAnA apakArI upara paNa upakAra ja kare che. chelo dhUlikSepanakhakSatAtulatulArohAvarohasphuralohoTTanapiJjanAdivividhaklezAna sahi'tvA' vaham / jajJe yaH paraguhyaguptikadiha zrivA guNAllAsitAM kAsaH sa paropakAragasikeSvAdyaH kathaM no bhavet // 10 // zabdArtha - dhULamAM paDavuM, nakhothI chedAvuM, moTAM trAjavAM upara caDhavuM, pAchuM UtaravuM, tINa loDhAnA carakhAmAM pIlAvuM ane pijAvuM vigere nAnA prakAranA kalezone niraMtara sahana karI sutararUpe thaI je kapAsa A lokamAM bIjAnA gusthAnene pAvanAre thayA che te kapAsa paropakAra ane prema rAkhanArAonI adara agragAmI kema na thaI zake? 10 jyAre mATI vigere acetana padArtho bIjAnA upakAra mATe thAya che tyAre cetanayukta pANIe nu te kahevuM jazuM ? vaLI-saMpUrNa surAsuranI saMpatti ane mokSasukha ApavAmAM eka kalpavRkSa samAna paropakArane jinezvara bhagavAnane samarata dharmomAM utkRSTa dharma kahyo che te paropakAra dravya ane bhAvathI be prakArane hoya che, ega jANI vIrapuruSoe te upakAra saghaLA prANIo upara yathAyogya karavo joIe. garIba, anAtha,saMpattihIna,bhUkhyA ane tarasyA prANIo upara anukaMpA lAvI temaja tapa, niyama, jJAna ane darzananA guNono pracAra karatA munione utkRSTI bhaktie pitAthI zakti mujaba annAdikanA ApavAthI upa ri kare tene dravya upakAra kahe vAmAM Ave che. duHkhathI rIbAtA prANIone jJAna, darzana ane cAritranI prApti karavArUpa uttamottama upakAra karavAmAM Ave te te bhAvathI upakAra karyo ema kahevAya. paraMtu uccakuLamAM utpanna tha "la dhIra temaja gaMbhIra prakRtivALA, bhaviSyamAM kalayANane meLavanArA ane mahuM sAmarthyavALA uttama prANIo ja bIjAne upa Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAzvaguNavivaraNa kAra karavA mATe samartha thAya che, bhAva upakAra karanArAone te nizcayathI mekSaw phaLa prApta thAya che, e prasiddha che. tevI rIte dravya upakAra karanArAone paNa bharata rAjAnI peThe nizcayathI (A loka ane paraloka saMbaMdhI) atula phaLanI prApti tha ya che. dravyapakAra karanAra bharata rAjAnuM kathAnaka nIce lakhyAmujaba che. A bharatakSetramAM tejasvI purUSArUpa ratnanA samUhathI zobhatI, lakSamIthI paripUrNa ane prasiddha thaelI bhagavatI nAme nagarI hatI. je narImAM sajajananA samUhane AkarSaNa karanAra niraMtara lakSamIthI aviyukta ane vAsnAva samagra nAgarika leka ghaNuM karI puruSettama (viSNu) je hate. te nArImAM pitAnI kIrtAithI samagra bhAratavarSane bharI denAra moTI rAjyalakSamIrUpa latAne puSTa karavA mATe megha samAna, paropakAra karavAmAM rasaka, atyaMta udAratAthI kalpa vRkSane paNa jItI lenAra ane nizcala dheya temaja abhyadayathI samagra mahImaMDaLane ujavala karanAra bharata nAme rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne pitAnA rUpathI devAMganAone tiraskAra karanArI ane saghaLA aMteuramAM zreSThatA bhegavanArI sulocanA nAmanI priyA (bhAryA) hatI. te daMpatIne pRthvIrUpa kamalinIne AnaMda ApavAmAM caMdra samAna, nItisaMpanna ane vinayavAna mahIcaMdra nAme pura hatuM. keTalAeka kALa gayA pachI eka vakhata haSita thaelA zrI bharata rAjAe bhUryala pramukha kAryadakSa maMtrIone belAvIne kahyuM ke-"tamAre hamezAM ciraMjIvI mahIcaMdra nAmanA A mahArA putrane saghaLA kAryomAM pramANa tarIke svIkArave. arthAta tenI salAha sivAya koI paNa rAjakArya karavuM nahIM. temaja asAdhAraNa parAkramavALA Apa lokoe paNa A puNyazAlI putranI sahAyatAthI saghaLe rAjayakArabhAra calAva. huM pote ghaNI saMpattivALe hovAthI dIna temaja anAtha prANIonA samudAyane paropakAra karate hamezAM sukhapUrvaka rahIza. kahyuM che ke yAcamAnajanamAnasavRtteH pUraNAya bata janma na yasya / tena bhUmiriha bhAravatIyaM na drumaina giribhirne samudraiH // 11 // . . zabdAthe--kheda che ke jeno janma yAcaka lokonI mane vRttine tRpta karavA mATe nathI tenAthI A pRthvI bhAravALI che, paraMtu vRkSa, parvato ke samudro teNIne bojArUpa nathI. arthAta sAma chatAM yAcakavarganA manoratha pUrNa nahI karanAra manuSyo tene bejArUpa thAya che. je 11 / paisAthI athavA te prANathI paNa parane upakAra karaja joIe. papakArathI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 mAhaguNuvivaraNa upajana kareluM puNya sekaDo yathI paNa thaI zakatuM nathI e pramANe hRdayamAM vicAra karI rAjayanI dhurA putra upara mUkI te rAjA vizvamAM niraMtara upakAra karavAmAM tatpara thaye. eka vakhate aneka prakAranI AdhivyAdhithI pIDAelA temaja aneka prakAre niraMtara mRtyarUpa siMhathI gaLI javAtA manuSyone joI hRdayanI aMdara saMkramaNa thaelA dukhathI duHkhI thaelo te kRpALu rAjA manamAM A pramANe vicAra karavA lAge ke-huM pUrve upArjana karelA pavitra puNyathI garjanA karatA ane anI zreNathI vilAsavALI rAjyasaMpatathI vRddhi pAmela A lokamAM narapati thaye chuM, chatAM atyaMta duHkhathI pIDAtA prANIonuM rakSaNa karavA mATe hArAmAM leza mAtra paNa sAmarthya nathI tyAre hArI traNa varganI lakSamI niSphaLa jevI ja che. kAraNa ke duHkhathI pIDAtA prANIonA duHkhane dUra karyA sivAya mAnI puruSo sAmrAjyanA maheTA vilAne paNa nakAmAM gaNe che. vaLI je rAjA A dunIyAmAM duHkhI prANIonuM rakSaNa karavAmAM samartha nathI, te kharekhara saMcA purUSathI paNa halakAIne prApta thAya che. e pramANe vicAra karatAM bIlakula gava rahita thayele te rAjA rAtrinA suvAnA makAna pratye jeTalAmAM suvA mATe jAya che teTalAmAM sAvadhAna thaelA rAjAe potAnI vizALa zayyAmAM nidrAvaza thayelA ane divya AkRtivALA eka puruSane che. temaja UMcA suvaNanI ane jetithI vAsabhUmine prakAza karanArI eka guTikA tenA paDakhAmAM paDelI rAjAnA jevAmAM AvI. te jotAM ja Azcarya pAmela ane nirmaLa hRdayavALo rAjA vAsabhuvanamAM sutelA puruSa pAsethI te guTikAne jeTalAmAM levAnI taiyArI kare che teTalAmAM ekadama jAgI uThele te puruSa saMbramathI UMce AkAzamAM UDI tarataja pAcho paDyo ane bhayabhIta thayele kSaNavAra Ubhe rahyo. te pachI prANIonuM rakSaNa karavAmAM tatpara bharata rAjAe te puruSane pUchayuM ke "tuM keNa che? kayAMthI Ave che? hArUM AcaraNa AvuM kema che?" tenA uttaramAM te sAhasika puruSe jaNAvyuM ke- svAmin ! kRpArUpa samudranA madhyamAM rahenAra arthAtu dayA karavA lAyaka huM anaMgaketu nAmane puruSa guTikAnI siddhi thavAthI ghaNA vegaLA AkAzamArgathI zrIparvata pratye jatAM he rAjana! buddhahIna thayelA paraMtu suMdara hRdayavALAe A khAlI sukhazA joI bhAgane kheda dUra karavA mATe A zayAmAM vizrAma letAM keTalAmAM huM nidrAvaza thauM chuM teTalAmAM tamAruM Agamana thayuM. have pachI tamArA prasAdathI huM jIvitadAna meLavIza" tyArabAda narapatie jIvane sukha ApanArI vANIne uccAra karyo ke-he mahAbhAgyazALI ! tuM nizcita hadaya Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 zrAddhaguNavivaraNa vALe thaI sukhethI nidrA le jethI huM hArI pAse rahI ghaNA kALa sudhI jIvitane dhAraNa karanAra evA tane pavana nAkhuM" e pramANe narapatinA bolavAthI khuzI thaelo rAjAnA caraNamAM praNAma karI te siddha puruSa be ke-he vizvane AdhArabhUta ! tuM devatAone paNa namaskAra karavA lAyaka che temaja upakAraguNa saghaLA guNemAM ziromaNuM gaNAya che te upakAra hArAmAM sAmArUpe prApta thaI traNa jagatanI aMdara jAgarUka thaye che evA rAjAonA adhipati ane mane AyuSyaparyanta jIvatadAna ApanAra hAra jhaNathI A tRNa je manuSya kevI rIte mukta thavAno?" te pachI tenA vinayagabhita vacanethI nehayukta hRdayavALA rAjAe asAdhAraNa Azcarya ApanArI guTikA te siddhapurUSane svAdhIna karyAnI sAtheja "he rAjana !hArA upara prasanna thaI A guTikAne grahaNa karI mane anugraha kare e pramANe siddhapurUSe kahe chate rAjA bIjI vakhata A pramANe be -"he kRtajJa ziroma Na! huM koInuM kaI paNa grahaNa karatA nathI te he siddhapurUSa! hArI A guTikA mahArAthI kevI rIte grahaNa karI zakAya ? paraMtu he paMDita purUSa ! ghaNuM hoTA mahimAthI Azcarya ApanArI ane dukhethI prApta thanArI A guTikA kayAMthI meLavI zakAya che? te hakIkata che DAhyA purUSa! mane kahI saMbhaLAva." A pramANe rAjAne Adeza thatAM te siddhapurUSa be ke- he rA AnA mastakethI mukuTAyamAna caraNavALA ! tuM sAMbhaLa, dakSiNa dizAmAM ati dharAvate malayacala nAme eka parvata che tenA ati ucA ane sarva RtumAM praphullita thanAra vanavALA zikhara upara rAmazekhadevanuM jagatamAM Azcaryajanaka eka maMdira che. tyAM khALamAMthI paDatuM ane baLatA agninA jevuM devatAnuM snAnajaLa je sAhasika purUSa pitAnA hAthamAM cha mahinA sudhI dhAraNa kare che te parAkramanA khajAnArUpa temaja zuddhavidhine jANakAra purUSa devanI prasannatAthI he rAjana! AvA prakAranI guTikAne meLavI zake che. vaLI A guTikA mATe aneka DAhyA purUSo te ThekANe Ave che paraMtu keIeka puNyAtmA mahAzaya tene prApta karI zake che. A pramANe te siddhapurUSanuM manahara vacana sAMbhaLI hRdayamAM viramaya thaelA rAjAe te siddhapurUSane ghaNA mAnapUrvaka tyAMthI ravAne karI tema zayyAmAM pavitra ane nizcaya hadayavALo rAjA sukharUpa nidrAthI ardharAtrinuM ullaMghana karo, zamyamAMthI uThI, tarataja veza badalAvI, atyaMta parAkramI, hAthamAM talavAra dhAraNa karanAra, kalyANa karanAra, mahAna purUSonI gatine anusaranAra ane cAre taraphathI nipuNa parivArathI paNa nahIM jANavAmAM Avela temaja rAjAenI aMdara hastisamAna te asala jA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa pitAnA dedIpyamAna rAjabhavanamAMthI bahAra nIkaLI gayo. tyArabAda atyaMta utsAha ane nira tara gatithI mArgamAM cAlatAM te vegavALA rAjAe nividyapaNe ghaNI pRthvInuM ullaMghana karyuM. tema karatAM keTalAka divaso pachI rAjA tApanI Apatti dUra karanAra malayAcalanA zikharane ratnanA mukuTasamAna ane hAlatA caMdana temaja kalpavRkSanI zreNIthI zebhanAra evA ramazekhara devanA maMdirane prApta thaze. tyAM 5 kariNInA jaLathI snAna karI nirmaLa thaele, sajjanone prIti utpAdaka ane Iddhine vaza karanAra te rAjAe kamaLane laI maMdiramAM praveza karyo ane tyAM niSkapaTa anuSThAne karI pavitra thaelA rAjAe rAmazekhara devanI pUjA karyA bAda te niSkapaTa rAjA jeTalAmAM snAtranuM pANI grahaNa karavA mATe prayatna kare che teTalAmAM snAtranA pANInI cAre tarapha paribhramaNa karatA, kolAhala karatA ane mArganuM avalokana karanArA ghaNA manuSyo tenA jovAmAM AvyA. te pachI kutuhalathI rAjA e "tame keTalA che e prazna kare chate teoe hAtha uMce karI jaNAvyuM ke ame eka so ane ATha chIe... AvI rIte vAte karavAthI koI kAryasiddhi thavAnI nathI e pramANe mukhethI belatA rAjAe ekadama agninA jevuM duSNa anAtranuM pa NI karakamaLamAM dhAraNa karyuM paraMtu te pANInI AMtarA vagara paDatI dhArAne karakamaLamAM dhAraNa karanAra te sAhasika rAjAnuM eka rema mAtra paNa kaMpyuM nahIM ane tenA nisIma parAkramathI ataHkaraNamAM prasanna thaelA deve tatkAla eka uttama guTikAranA rAjAne arpaNa karyuM. te mATe kahyuM che ke rathasyaikaM cakraM bhujagadamitAH saptaturagA nirAlambo mArgazvaraNavikalaH sArathirapi / raviyatyevAntaM pratidinamapArasya nabhasaH siddhi sAthe vasati maphata no ll 2 | A zabdotha-eka paiDAne ratha, sarSathI vaza karelA sAta ghaDAo, AlaMbana vagarane te ane paga vinAne sArI che te paNa sUrya haMmezAM maryAdA vagaranA AkAzane cheDe lAve che. tethI spaSTa jaNAI Ave che ke mahAna puruSanI kAryasiddhi parAkramamAM vAsa kare che ne ke sAdhanamAM. arthAta je ke sUryanAM sAdhane nirbala che te paNa pitAnA parAkramathI sUrya AkAzane aMta lAve che. tema satvavALA purUSee pitAnA satvathI ja dharelA kAryanI siddhi karavI joIe, sApane te kai bAbata mAM je hoya che. sAva vinAne puruSa game teTalAM sAdhanasukata Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaraNa 217 hAya te paNa jyAre kAya AvI paDe che tyAre te sAdhaneA tene ejArUpa thai paDe che ane kAryasiddhi karI zakatA nathI, kharI rIte vicAra karIe te kArya siddhi sattvamAM ja rahelI che. 512 vaLI gUTikA mATe AvelA A leAkeAnA manAratheA adhUrA rahyA chatAM parAkramathI meLavelI A grUTikAne grahaNa karI hu kevI rIte cAlyA ja' e pramANevicAra karI pare|pakAra karavAnA vratavALA rAjAe ekadama te zUTikA temAMnA koieka purUSane ApI dIdhI. vaLI bIjI vakhata peAtAnA mATe pUrvAMnI peThe vidhipUrvaka te pANIne dhAraNa karatA puNyavAn rAjAe tevI mIjI grUTikA puNyathI prApta karI ke tarata ja paropakAra karavAmAM atRpta thaelA ane kRpALu purUSAnI aMdara asAdhAraNa te mahAzaya rAjAe bIjA keAi purUSane te zUTikA ApI dIdhI, have te saghaLA manu caiAnI eka sAthe iSTa siddhi karavAnI icchAthI trIjI vakhata paNa te snAtranA pANIne hAthamAM dhAraNa karanArA ane prathama e vakhata uSNu jaLa dhAraNa karavAthI tenI saghaLI AMgaLI mA baLI javAne lIdhe A vakhate ghaNA ja maLe che te paNu atyata sthira cittavALA rAjAnA sarvottama sAhasathI temaja tenI upamArahita AdAya tAnI lIlAthI hRdayamAM prasanna thaele ane atulya vAtsalya karavAmAM kalpavRkSa samAna rAmazekhara detra prakaTa thaI melyA kaeN--' huM prajApriya ! ghaNuM karIne cha mahinA sudhI upAsanA karanAra evA keieka sAdhaka purUSane paNa jyAre A gUTikA ApatA ja nathI tyAre meM tane eka divasamAM e zUTikAe ApaNu karI pararaMtu huM uttama purUSa ! te` te te e gUTikAe lIlA mAtramAM ja bIjAone ApI dIdhI, mATe huM dhIrapurUSanI dhUrAne dhAraNa karanAra zreSTha purUSa ! tArI AdAya tAnI dostInA prakAza Azcayajanaka che tethI huM tArA upara tuSTa thaye| chuM, mATe je tane iSTa hAya te kahI de eTale te huM karI dau. ' devanAM AvA vacana sAMbhaLI vinayathI namI paDelA rAjAe kahyuM ke-- tuM jagane pUnika deva kAM? ane tRNa jevA huM kayAM ? arthAt thArI ane mhArI kharAkharI thai zake janahIM para Mtu thArA dazanathI mhArA A janma saphaLa thayeA che te paNa hai svAmina ! mhArI eka prAthanA saphaLa karavAne tu ceAgya che ane hamezAM tyAre zaraNe AvelA manuSyAnuM manevAMcchita pUrNa karavAmAM kAmakuMbha jevA tu ja prasiddha thayelA che. te mATe ke viSudha ! jaladI prasanna thai mhArI sevAthI A leAkeAnI kAmanA pUrNa kara.' evI rAjAnI prAthanAthI khuzI thaelA te rAmazekhara deve te leke ne ane rAjAene ekadama gUTikAe A 28 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 guNavivaraNuM pIne visarjana karyo. bharatarAjA pazu devathI meLavelI gUTikAne lai vaLI niyapUrNAMka rAmazekharadevane namaskAra karI kRtAtha thaelA, pavitra manavALe ane vizALa buddhivALA rAjA AkAza mArgathI jatAM mahArASTradezamAM ala'kArarUpa riSThapura nAmanA nagara pratye prApta thayA. te nagaranA UdyanamAM bhavya prANIonA samUhane dhama mAganA upadeza karatA, AtmaramaNutAmAM prIti karanArA munIMdrothI sevA karAtA, prakAza karanArA, uttamajJAnayukta, rogarahita saMpUrNa pApeAneA nAza karanArA ane vegaLe rahelA sUrIzvarane bharatarAjAe haSa pUrNAMka joyA. tyAramAda kutUhaLathI te sthAnamAM jaI prANIone AdhArabhUta, sArA vicAra karanArA ane prakRtithI bhadrakapariNativa LA te rAjA sUrine namaskAra karI ucita sthAnamAM beThe. te avasare vismaya thaelA ghaNA leAkanI zlAghA yukta sUrIzvare paNa rAjAne ucita upadeza ApyA, te A pramANe che. - cintAratnaM maNInAmitra divijakarI sindhurANAM grahANAminduH kallolinInAM surasaridamarakSmAdharaH parvatAnAmra | kalpadruH pAdapAnAM hariramRtabhujAM cakravartI narANAm, dharmANAmanyajantUpakRtirapi tathA rAjate hyuttamatve / / 13 // zabdAtha-maNIemAM ciMtAmaNiratna, hAthIemAM airAvaNahAthI, graheAmAM caMdramA, nadIomAM gaMgAnadI, padegtAmAM merUparvata, vRkSeAmAM kalpavRkSa, devatAomAM viSNu ane manuSyamAM cakravartI jema uttamapaNe ceAle che tema samagra dharmomAM pare pakAra bhrama paNuM kharekhara uttamettapaNe zele che. 13aa e pramANe AcAya nA ISTa upadeza zravaNu karI prasanna manavALA rAjAe AgrahapUrvaka yathAcita upakAra karavArUpa dharmane grahaNa karyAM. te pachI ariSThapura nAmanA nagaramAM paribhramaNa karatAM vIravRttinuM AcaraNa karavAmAM nipuNu hRdayavALA te bhUpatie sAkSAt uttama zarIravALA ane rAjAnA subhaTa samudAyathI dhyabhUmi pratye laI javAtA eka manuSpane joi vicAra karyAM ke-kharekhara kheda karavA jevu' che ke raheArA jotAM A purUSane nirdayapaNe kevIrIte mAre che ? e mhAre jovAnuM che, ema vicAra karatAM atyaMta kA yukta thaelA rAjA te saghaLA subhAnA dekhatAM ja te purUSane prabaLa hAthathI UpADI ekadama AkAza pratye cAlyA gayA ane khIjAthI na jitAya evA parAkramavALA temaja jenA AgamananI prAthanA karAya che tevA rAjAe kSaNu vAramAM sAta mALavALu' pAtAnI nagarImAM raheluM vAsabhavana bhUSita karyuM. te pachI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 219 rAjAnuM Agamana thaeluM jANI ullAsavALA parivArathI vIMTAela rAjA jeTalAmAM sAjana vigere kriyAne karavA tatpara thAya che teTalAmAM yuvarAjanI sAthe bhegA thaelA saghaLA sAmate ane jANe harSathI ullAsa pAmelA samudro na hoya tevA nagaranA lokee paNa mastakane pRthvI sAthe meLavI premapUrvaka rAjAne namaskAra karyo ane bahumAnapUrvaka kuzaLavArtA pachI. A pramANe AnaMdetsava thaI rahyo che te vakhate avasara pAmI pavitra vartanavALA maMtrIoe be hAtha joDI vinaMti karI kehe devI! kayA kArya mATe ATalA kALa sudhI kaI dizAne Ape pavitra karI te amArA AnaMdanI vRddhi mATe prasanna thaI amane kahI saMbhalA." A sAMbhaLI mAre AtmAnA guNa grahaNa karavArUpa pApa kema karavuM joIe? ema vicAra karI lajajAvALe rAjA jeTalAmAM mAna dhAraNa kare che teTalomAM rAjAnI AgaLa ubhelA koI eka rUpavAna purUSa pradhAna kAntivALe motIne hara rAjAne arpa karyo. eTale rAjAe pUchayuM ke tuM koNa che? mane hAra ApavAmAM zuM kAraNa che? te ekadama pragaTapaNe kahI de." A pramANe Adeza thatAM te purUSe jaNAvyuM ke he mahArAja !guNarUpa lakSamIthI zobhanArA A hArane arpaNa karavAnuM kAraNa vigere vRttAMta huM kahuM chuM, te tame dhAraNa kare." e pramANe kahI vRttAMta zarU karyuM. siMhaladvIpamAM ratnapuranAme nagaramAM pavitra guNarUpa ratnane AdhArabhUta ratnaprabha nAme rAjA che, ane tene vilAsa karatI vijayAe karI ujajavala temaja vikAza pAmatA zIlarUpa ranane dhAraNa karanArI pArvatInA jevI ra vatI nAme bhAryA che. komaLa hRdayavALI teNIe keIeka avasare harSapUrvaka gurUmahAraja pAse aSTApada upara devavaMdana karavAne mahimA sAMbhaLI vivekarUpa AmravRkSa pratye menA jevI, niMdrone namaskAra karavAnI IcchAvALI ane daDha nizcayavALI ranavatIe jyAM sudhI yAtrA na thAya tyAMsudhI bhojanamAM sArabhUta ghI vigere viga nahI levA nizcaya karyo. aSTApada parvata upara vidyAdharo ane devatAonI gati che, paraMtu bhUmicArI manu - banI gati nathI, tethI aMgIkAra karelI pratijJA pUrNa thavI dhaNI muzkela che, ema aMtaHkaraNamAM mAnatI rAjavallabhA vAraMvAra A pramANe belavA lAgI ke AkAzamAM gamana karavAvALA te vidyA ane devatAne dhanya che ke, jeo hamezAM tIrthayAtrAo karI potAnA AtmAne pavitra kare che. tIrthayAtrA karyA sivAya mAre AtmA te amRtArtha che, e pramANe niraMtara vicAra karatI te rANI atyaMta kheda karavA lAgI, te joI rAjA paNa teNInA duHkhathI duHkhI thayele A pramANe vicAra karavA lAge ke-hArI priyA ratnAvatInI yAtrAsiddhi kevI rIte thaze?evI rAjAnI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrAddhaguNavivaraNa ciMtAne jANI laI maMtrIoe kahyuM ke- he rAjana ! A kAryasiddhi mATe tuM ghaNA kheda vALa na thA. te pachI maMtrIoe kaheluM rAmazekhara devanI mUTikAnuM Azcaryajanaka mAhAsya sAMbhaLI mukhya maMtrI upara rAjyabhAra AropaNa karI guTikA mATe usuka thaelo ane rAjAomAM agragAmI te rAjA rAmazekhara devanA bhavana pratye cAlyo gayo, teTalAmAM he prajApati ! parAkramanA sthAnabhUta ane paropakAra karavAmAM jAgarUka thaelo koIeka purUSa tyAM AvI pahoMcyo. te vakhate tatkALa AvelA te puNyazALI ane asAdhAraNuM parAkramarUpa krIDAmAM vilAsa karanArA uttama purUSa eka ja divasamAM te zUTikA prApta karI ane te ja vakhate dAnezvarImAM pradhAnapada bhogavatA te mahAna purUSe amArA svAmi ratnaprabha nareMdrane te guTikA arpaNa karI. te laIne tatkALa kRtArtha thayela amAre vAmI pitAnA nagara pratye pAchA AvyA kemake kAyanI siddhi thatAM uttama vicAravALo purUSa kharekhara koIpaNa ThekANe vilaMba karI zakato nathI. pachI te guTikAnA prabhAvathI mahAsatI ratnapatIne aSTApada mahAtIrtha saMbaMdhI yAtrAne maratha paripUrNa thaye, tethI te avasare dharma, artha ane kAmarUpa trivargathI vikAsa pAmate te nagarIne saghaLe janasamudAya AnaMdita thayo ane te mATe niSkapaTa mane vRttithI nagaramAM dharma saMbaMdhI vadhAmaNAM karAvyAM. tyAra bAda AkAzamArgamAM gamana karavAnI zakti zivAya A abhigraha pUrNa thave ghaNe suzkela che e pramANe ranavatIe vicAra karI nagaranI bahAra caLakatA cAra dvAravALe, raMga ane pramANa vigerethI varNana karavA lAyaka evI jinezvaranI pratimA ethI bhUSita, atyaMta uMce ane jagatanA lokone AnaMdadAyaka aSTApadaavata2 nAmane eka prAsAda manuSyonI yAtrAsiddhi mATe rAjA pAse karAvyo. koI eka divase AkAzamAM vihAra karanArA uttama cAraNa sAdhuo te aSTApadamAM devane vaMdana karavAnI IcchAvALA nIce utaryA. prANIone hita karanArA te munine mArA rAjAe vinayapUrvaka namaskAra karI avasara maLatAM hAtha joDI prazna pUche ke-he munIzvara ! vizvamAM hamezAM unnati karanArA ane paropakAra karanArA kayA utama purUSe kAraNe zivAya rAmazekharanA maMdiramAM Azcarya karanArI ane AkAzamAge gamana karavAmAM asAdhAraNa zakitane pragaTa karanArI gUTika mane arpaNa karI. ?' A praznanA uttaramAM ati AzcaryakAraka AnaMdajanaka ane yathAya evuM che bharatabhrapati! tamAruM caritra munIzvarae kahI saMbhaLAvyuM te satkArapUrvaka amArA rAjAe sAMbhaLIne he rAjeMdra! jherane dUra karanAra A hAra Apane bheTaNA tarIke AnaMdapUrvaka mokalAvyo che. tethI he jagatanA Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa prANIone AnaMda ApanArA he mahArAja ! prasanna thaI amArA anugraha mATe A hArane grahaNa karo. bharatarAjA tenuM vinayayukta vayana sAMbhaLI sabhAnI aMdara bahumAnapUrvaka A pramANe bolyo ke-ahe ! te rAjAnI kRtajJatA, ahe ! tenI lakattara sthiti ? je hArA sva5 paropakArane meruparvatathI paNa me mAnI te DAhyA ane ziziromaNi rAjAe mahimAnA rathAnabhUta A hArane pote ekalA vyo che. paraMtu je puruSa bIjAne upakAra karI tenA prayupakAranI IcchA rAkhe che te purUSa kSaNavAramAM petAnA AtmAne niHsatva puruSonI paMktimAM sthApana kare che. te mATe kahyuM che ke iyamuJcadhiyAmalaukikI mahatI kA'pi ktthericiaataa| upanya bhavanti dUrataH parataH pratyupakArazakayA // 14 // zabdAtha-unnata buddhivALA puruSanI A cittakaThoratA moTI ane kAMI vilakSaNa ja jaNAya che kemake pote upakAra karI bIjAnA pratyupakAranI zaMkAthI dUra thaI jAya che. arthAta meM jenA upara upakAra karyo che te purUSa mane tenA badale Apaze evA bhayathI pharIthI tenA samAgamamAM AvatA nathI. te 14 te kAraNathI te uttama purUSa! A hArane huM grahaNa nahI karuM e pramANe tenI sAthe saMbhASaNa karI, ne saMteSa pamADI te purUSane rAjAe pAchA mokalyA. ke eka vakhata ariSTapurathI je purUSane UpaDI lAvyA hatA te puruSa ne pite rAjAe paDyuM eTale teNe pitAnuM caritra kahI saMbhaLAvyuM, te A pramANe che- kathA karavAthI AjIvikA calAvanAra, rAjAne sevaka ane aneka zAstrane jANakAra pArAzara nAmane prasiddhi pAmele huM kathaka chuM. devatAnA AdezathI je je huM kathAnaka kahuM chuM te te kathAnaka atyaMta Aya karavAvALuM ane kharekhara tevuM ja hoya che arthAta satyabhUta hoya che. keIeka vakhate rAjAnI AjJAthI regIsta thaelA rAjapuranA Aregya mATe meM maMtrapacArane prAraMbha karyo paraMtu duSTa karmonI gati vicitra hevAthI rAjAne putra kSaNavAramAM maraNa pAmyo tethI lokomAM bhAre vivAda thayo. te sAMbhaLI A purUSe ja kumArane mArI nAMkhyo che ema dhArI kupita thaelA rAjAe mane mAravA mATe subhaTane soMpI dI. Apa La te subhaTathI choDAvI mane ahiM lAvyA che, to have pachI mahArUM jIvita tamAre svAdhIna che. e pramANe belI te mauna thatAM rAjAe gorava purvaka tenA pratye kahyuM ke, tuM keIeka Azcarya Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAhaguNavivaraNa janaka kathAnaka mane kahI saMbhaLAva, rAjAne Adeza thatAM rAjAnA Azayane samajanAra te pArAzara nAmano purUSa sAvadhAna thaI sajA pAse yathArtha kathAne kahevA lAgyo te kathA nIce pramANe che lakSamIne AdhArabhUta gAMdhAra dezamAM vRddhi pAmatI saMpattithI svargane paNa sevaka banAvanArUM gaMdhAra nAmanuM nagara hatuM. tyAM virecana nAmane kaIka kula putra hatA. tene jagatanI aMbAnA jevI zaMbA nAmanI bhAryA hatI. Apa ApasanA atyaMta premarUpa samudramAM nimagna thaelA ane rAjasevAthI parAdhana vRttivALA te banene keTale eka kALa vyatIta thaze. keI eka vakhate virecanane coroe mArI nAMkhe, jethI te manahara naMdigrAmamAM dAmodara brAhANanA putrapaNe utpanna thayo. koI eka divase te dAdarane jaI devAne mahesava thaI rahyo che tevAmAM tenA pUrvabhavanI bhAryA zaMbA nAmanI potAnA patinAM hADakAM gaMgAnA pravAhamAM padharAvI bhejana vigerene mATe paribhramaNa karatI daivayogathI tyAM ja prApta thaI. teNIe brAhmaNethI maMgaLabhUta banAvelA dAmodarane joyo, dAmodare paNa tevI ja rIte teNIne joI. A pramANe paraspara jevAthI te bannene pUrvabhava saMbaMdhI akhalita prema ullAsa pAmyo. te mATe kahyuM che ke - yaM dRSTvA vaIte snehaH krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvabAMdhavaH // 1 // zadA-jene dekhIne neha vRddhi pAme ane krodha nAza pAme te purUSane manuSya jANa joIe ke e mahAro pUrvabhavane saMbaMdhI che agara vajana che. 1 che vaLI UhApe ha karavAthI athata vicAra karavAthI dAdarane jAtismRtijJAna utpanna thayuM tenAthI zabAne oLakhI lIdhI ane tenAmAM ekacitta thayele tenI daSTi brAghANe mukAve che paNa mUkatA nathI. A strIne saMsaga dAmodaranA kuLane kalaMkabhUta che ema vicAra karI brAhmaNoe muMbArAva karatI zabAne tyAMthI kADhI mUkI. te pachI tenA viyegarUpa agnithI saMtapta thayela ane udvega pAmele dAmodara paNa maraza 5. koI eka vananI aMdara hariNapaNe utpanna thaye. te vanamAM te vI ja avasthAvALI zabAne paribhramaNa karatI hariNe joI. tyAM paNa pUrvanA premathI te bannene pAchI tevI ja prIti pragaTa thaI AvI; Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhaguNavinAza 223 te pachI sarva ThekANe tenI pachavADe bhramaNa karatA ane nirbhaya manavALA hare Nane kUrapa mAravAthI duHkha bhogavI maraNa pAmI vAMdaro thaya, te ThekANe paNa te zabAne joI pUrvanuM ke nahi utpanna thayo tethI teNIne phaLa vigere lAvIne ApatAM lekathI mRtyune prApta thayo. te pachI vANurasInI sImAnI pAsenA grAmamAM vedavivAmAM nipuNa ditta nAme brAhmaNane putra thaye. tene keIeka divase rakSaNa mATe vANArasI pratye jatAM tyAM rastAmAM anazanavALI ane jINuM zarIravALI zabAne jaI te ditta brAhaNe kahyuM ke-he bhadra! tuM koNa che ? e pramANe prazna karyo eTale teNIe paNa prathamanuM saghaLuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. teNIe kaheluM tevA prakAranuM potAnuM vRttAMta jANe prathama saMbhaLyuM na hoya tema te ditta nAmanA brAhANane vairAgyane utpanna karanArI potAnA pUrvabhavanI jAtismRti upanna thaI. te pachI saMsArathI bhaya pAmelA potAnA uttama vicAra karanAra ane svajanathI seMbha nahI pAmanAra te dinna nAmanA brAhmaNe te ja ThekANe anazana grahaNa karI anukrame maraNa pAmI tuM ahIM rAjApaNe utpanna thayo che. e pramANe pArAzaranA kahelA potAnA pUrvabhava saMbaMdhI viramayane ApanArA saghaLA bhava rAjAnA maraNamAM AvyA. arthAt jAtiramratijJAnathI sAkSAtapaNe jeyA. te pachI saMsAranI asAratA jotAM utkRSTa saMvegarUpa amRtamAM nimagna thaelA, zreSTha dharma karavA mATe udyakata thaelA ane atyaMta harSita thaelA te rajAe pitAnA saMpUrNa dezane kailAzanA jevA jinamaMdirathI bhUSita karyo temaja nidAna vagaranA eTale A dAnathI bhavAtaramAM amuka phaLa mane prApta thAo evI IcchA vagaranA ane gyatA pramANe pravartAvelA mahAdAnathI dukhI, anAtha, ane dIna purUSanA duHkhane dUra karI, paramArthathI gurUrUpa pArAzara nAmanA kathaka pRgavane ghaNu mAnapUrvaka nAnA prakAranI samRddhithI AnaMdita karI, mahIcaMdra nAmanA pitAnA putrane hoTA mahotsava pUrvaka rAjya upara thApana karI yugadhara nAmanA sUrIzvaranI pAse rAjAe dIkSA grahaNa karI. aticArathI vimukha thaelA sAdhuonI sAthe caraNasattarI, karaNasArI ane mana, vacana, kAyAnA yogathI Atma2varUpane sAdhanA karatAM samAdhi parvaka maraNa pAmI bAramA devalokamAM A bharata jaSi IdranA samAna RhivALo devatA thaI saMbaMdhI sukha samRddhi prApta karI, tyAMthI AvI be prakAre moTA rAjyanI pRthvIne dhAraNa karavArUpa mahAna lakSamIne athavA te sAdhuone kSamA (zAMti) ne dhAraNa karavArUpa maheATI lAvIne prApta karI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Da zrAddhaguNavivaraNuM anukrame jJAna, darzana, cAritrarUpa lahamIvALe mokSarUpa vadhune svAmI thaze. I ti thIma vari jApa have prastuta guNane upasaMhAraka tAM kAra paropakAranI prAdhAnyatA prakaTa karI paropakArI purUSavizeSa dhA karavAne gya che ema batAve che - . jyeSThaH pumatheSu sadaiva dharmo dharma prakRSTazca paropakAraH / / karoti yazcanamananyacetAH sa dharmakarmaNyakhile'dhikArI // 1 // zabdArtha -dharma, artha ane kAmarUpa purUSArthamAM dharmarUpa purUSArtha ja hamezAM mahaTo gaNAya che. temAM paNa paropakAra zreSTha gaNAya che, te paropakAra eka cittavALa thaI je purUSa kare che te puruSa saMpUrNa dharmakAryamAM adhikArI thAya che. || hari trayarigraMzattamoguNa che Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catustriMzatguNavarNana. have graMthakAra kramathI prapta thayelA aMtaraMgari pavargane tyAga karavArUpa trIzamAM guNanA vivaraNane prAraMbha kare che- sattAkariSavaSarihAra - aMtaraMgAri SaDravarga eTale kAma, krodha, lobha, mAna, mada ane harSarUpa A cha bhAva zatruone parihAra karavAmAM eTale tene nahIM sevavAmAM tatpara hoya te purUSa gRhastha dharmane yugya thAya che. temAM yukta vagara jAyelA kAma, krodha, le bha, mAna, mada ane harSa sAre gRhasthAne aMtaraMgAriSaDUvarga (cha bhAvazatruo) gaNAya che. tene mATe kahyuM che ke kAmaH krodhastathA lobhI harSo mAno madastathA / SaDgamutsRjedenaM tasmistyakte sukhI bhavet // 1 // zabdArtha - kAma, krodha, lobha, harSa, mAna ane madarUpa A pavagane tyAga kare che te prANI sukhI thAya che. arthAt kAma vigere bhAva zatruo ja. prANI mAtrane caturgati saMsAramAM paribhramaNa karAve che ane te te gatinA bhayaMkara duonuM bhAjana kare che mATe vicAravaMta purUSa uparanA cha zatruonA saMsargathI bacavA banate prayAsa kare che ? temAM prathama kAmarUpa zatrune varNave che bIjAe aMgIkAra karelI athavA te paraNyA vagaranI strIonI aMdara duSTa Azaya tene kAma kahe che ane te kAma rAvaNa, sAhasagati ane padmanAbha vigerenI peThe viveka temaja rAjyano nAza karavAmAM ane narakamAM pADavA vigeremAM kAraNabhUta thAya che. kahyuM che ke - tAvanmahatva pANDitvaM kulInatvaM vivekitA / yAvajjvalati cittAntana pApaH kAmapAvakaH // 2 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrAddhaguNavivaraNa zabdArtha - heTAI, paMDitapaNuM kulInapaNuM ane viveka tyAMsudhI jovAmAM Ave che ke jyAM sudhI aMtaHkaraNamAM pApayukta kAmarUpa agni pradIpta thayo nathI. arthAta. aMtakaraNamAM kAmAgnine praveza thatAM mahatva vigere guNagaNune bALIne bhasma kare che mATe AvA kaTTA zatrune hRdayamAM dAkhala thatAM pahelAM tenAthI thatI kharAbI vigerene vicAra karI zama, damarUpa jalanA pravAhathI tene zAMta karavo joIe. je 2 . dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH purA'vasthitaM, ...... kAmAndhastu yadasti tatpariharan yanAsti tatpazyati / kundendIvarapUrNacandrakalazazrImallatApallavA-- / nAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 3 // zabdArtha-jaganI aMdara aMdha puruSa pitAnI AgaLa rahelI dekhAya evI vastune paNa joI zakatuM nathI, jayAre kAmAMdha purUSa te je varatu hoya tene tyAga karI je vastu na hoya tene juve che; kemake kAmAMdhapurUSa azucinA DhagalArUpa pitAnI bhAryAnA zarIranI aMdara megarAnuM phUla, kamaLa, pUrNacaMdra, kaLaza ane zobhAvALI latAeAnA pAMdaDAne Aropa karI khuzI thAya che. 3 bhAvArtha-yathArtha vicAra karavAthI jaNAI Ave che ke aMdha purUSane kamanA dRSathI cakSuno viSaya nahIM hovAne lIdhe potAnI pAse rahelI vastuone na jaI zake e banavAjoga che, ane te nahIM jeelI vastuone sparzadvArA game tevA rUpamAM tenuM varNana kare paraMtu hAMsIne pAtra thato nathI. kAmAMdha purUSa te pitAnI cakSudriyadvArA dareka varatuone tenA guNa dezanI sAthe joI zake che, chatAM jenA zarIranA bAra dvArethI niraMtara nagaranA khALanI peThe azucine pravAha vahyA kare che, tevI strIo azucinI khANarUpa hevAthI hamezA apavitra che tene pavitraNe dekhanArA kAmAMdha puruSe jene eka paNa avayava pavitra nathI chatAM enA nene kamaLanI, mukhane pUrNa caMdranI, lalATane ardhacaMdranI, kIkIne tArAnI, bhrakuTIne dhanuSyanI, mukhanA zvAsane kamaLanI sugaMdhInI, vANIne amRtanI, tanane kaLazanI, jaghAone keLanI ane gatine gajanI upamA Ape che. vAstavikamAM jenI upamA ApavAmAM Ave che, tenA guNeno leza paNa strIonA avayavamAM heta nathI, chatAM meha paravaza thayelA kAmI puruSo teNInAmAM zreSTha padArthone Arepa karI apavitrane pavitrane mAnI AnaMda mAnanArAone Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa - janmAMrSathI paNa utaratA darajajAna mAnavAmAM kAMI paNa doSa nathI, kAraNa ke jeo anaMtA Amika sukhane bhUlI jaI cheDA sukhane mATe asatkalpanA karI pitAnA pavitra AtmAne karma dvArA malina kare che, tevA kAmAMdhathI bIje vAre aMdha keNaI zake? nAnyaH kutanayAdAdhiAdhirnAnyaH kSayAmayAt / nAnyaH sevakato duHkhI nAnyaH kAmukato'ndhalaH // 4 // zadAtha-kharAba vartanavALA putra jevA bIje Adhi (mAnasika pIDA) nathI, kSayaroga je bIjo roga nathI, sevakanA je bIje duHkhI nathI ane - kAmI puruSanA je bIje aMdha nathI. 4 have krodhanuM svarUpa batAve che. bIjAnA athavA te pitAnA kaNane vicAra karyA sivAya kepa kare tene krodha kahe che. ane te caMDakauzika vigerenI uThe durgatine hetu hovAthI mahAtmA purUSone kodha kara yukta nathI. te mATe santApaM tanute minatti vinayaM sauhArdamucchAdayatyuvega janayatyavadyavacanaM sate vidhatte kalim / kIrti kantati durmatiM vitarati vyAhanti puNyodaya, datta yaH kugati sa hAtumucitA roSaH sadoSaH satAm // 5 // sAtha-je krodha saMtApane vistAre che, vinayane nAza kare che, mitratAne dUra kare che, udvegane utpanna kare che, pApavALA vacanane pedA kare che, kalezane dhAraNa kare che, kItine kApI nAkhe che, dumatine Ape che, puNyanA udayane haNe che ane kugatine arpaNa kare che, te deSayukta krodha puruSone tyAga karavA lAyaka che. 5 apaneyamudetumicchatA timiraM ropamayaM dhiyApuraH / avibhidya nizAkRtaM tamaH prabhayA nAMzumatA'pyudIyate // 6 // zabdArtha-pitAnA abhyadayanI IcchA rAkhanAra puruSe prathama krodharUpa aMdhakArane buddhie karI dUra kare joIe, kemake rAtrie karelA aMdhakArane prabhAthI nAza karyA sivAya sUrya paNa udaya thatuM nathI. arthAt jema aMdhakArathI DhaMkAyelA dareka padArtho prakAzamAM AvI zakatAM nathI tema je purUSa kopaSa Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa : aMdhakArathI chavAyeluM che te purUSa keI vakhata paNa pitAnA guNe athavA te pitAne prakAzamAM lAvavA zaktimAna thaI zakatuM nathI mATe AtmaguNa prakaTa karavAnI IcchA rAkhanAre kepa thavAnuM kAraNa prApta thayuM hoya te paNa kepanA bhayaMkara vipAkano vicAra karI kSatidvArA upazamAvavo joIe ke jethI kaparUpa aMdhakArane paDade khasI javAthI pavitra AtmaguNa sahelAIthI prakAzamAM Avaze. 6 jitaroSarayA mahAdhiyaH sapadi krodhajitA laghurjanaH / vijitena jitasya durmatematimadbhiH saha kA virodhitA // 7 // zabdArtha-jyAre vizALa buddhivALA puruSe ekadama kepanA vegane chatI le che, arthAt kopane potAnA buddhibaLavaDe dabAvI de che. tyAre tuccha purUSane arthAt nirbaLa buddhinA manuSyane krodha jItI le che arthAt parAbhava kare che. kharUM che ke vijetA eTale baLavAna sAthe maMdamatine eTale nirbaLa hadayavALA purUSane ane buddhimAna eTale indriyo upara kAbU rAkhI zakanArAo sAthe parAbhava pAmelAne eTale nibalane virodha zI rIte hoI zake ? tAtparya ke-krodha buddhimAna manuSyanA vicArabaLa sAme TakI zakato nathI, parAbhava ja pAme che, jyAre te ja krodha nirbaLa mananA mANasa sAme phAvI jAya che. virodha te sarakhA baLavALAne TakI zake. jUnAdhika baLavALAne virodha vadhAre vakhata TakI zakato nathI. je baLavAna hoya te jite ane nirbaLa hArI jAya. 7 vRkSathI utpanna thayeluM jhera vRkSane nAza karatuM nathI, sarSathI pedA thayeluM jhera sapane nAza karatuM nathI, paraMtu A krodharUpa utkaTa halAhala che jenAthI utpanna thAya che, tene ja bALI nAkhe che e kevuM khedajanaka Azcarya che? - have lebhanuM varNana kare che-dAna devA lAyaka purUSone viSe pitAnA paisAne vyaya nahI karo temaja kAraNa sivAya bIjAnA dhanane laI levuM tene lobha kahe che. vaLI pApanuM mULa paNa lobha ja gaNAya che. lobhAnaMdI vigere vANIAne saghaLA pApanuM mULa A lobha ja thayo hato. e pramANe sAMbhaLI lobha nahIM karatAM saMtoSa rAkhavo joIe. lebhathI gabhara banelA manuSyo A pramANe ceSTA kare che - - lobha haMmezAM ciMtana karavA lAyaka che, paraMtu lobhI purUSAthI te savakALamAM bhaya dekhAya che, kemake lakSamImAM lubdha thaelA purUSamAM kAryakAyane Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAhaguNavivaraNa vika ja nathI tethI lobhavaza thaI bIjAnuM ahita kare e banavAjoga che. mAyA, a5lApa, vastunI adalAbadalI, bhrAMti, tapAsa ane kUDakapaTa karavAnuM mULa kAraNabhUta, saMgraha karavAmAM duSTa pizAcarUpa ane sarva haraNa karanAra lebha ja che. levaDadevaDamAM khoTAM trAjavAM, lAghava kriyA, pheMkavuM ane khAvAnA bAnAthI kharekhara divasanA cero A vANIAo mahAjana chatAM paNa cerI kare che. aneka prakAranAM vacanonI racanAthI Akho divasamAM lokonA dhananuM haraNa karI te kRpaNa gharakAryamAM traNa keDIo muzkelIthI Ape che ane te kathA sAMbhaLavAmAM rAgI hovAthI haMmezAM pavitra purataka sAMbhaLavA jAya che, paraMtu kALA sapethI DasAyelAnI peThe dAnadhamathI palAyana kare che. vaLI vastunA vecANa vakhate mauna dhAraNa karanAra te dhUrta vANIo koIne utara ApatA nathI, paraMtu thApaNu mUkavI che evA zabda mAtrane sAMbhaLI tenI sAthe sArI rIte AlApasaMlApa kare che, UbhuM thAya che, praNAma kare che, kuzaLa pUche che ane sthAna Ape che, temaja hAthamAM kevala thApaNane jaI vANIo dharma saMbaMdhI kathAo karavA lAge che. A sthAna tamAre ravAdhIna che; paraMtu ghaNA kALa sudhI thApaNanuM pAlana karavuM muzkela che, dezakALa viSama che te paNa te zreSTha puruSa! hIro huM dAsa chuM, thApaNanuM pAlana karanAra ane prazaMsA karavA lAyaka A uttama dukAna koI vakhata kalaMkita thaI nathI, e pramANe kAryanA jANu purUSoe ghaNe vakhata anu bhava karyo che e vAta tuM jANatA nathI. e vigere maMdamatinI pAse paraspara asamaMjasa varNana karI AMtarika manerathI khuzI thato te pApI suvarNanA samUhane grahaNa kare che. te pachI te thApaNu pacAvavAthI unna thayelA levaDadevaDamAM aparimita lAbha thavAthI ane kariyANAnA samUhathI te vepArI kuberanI hAMsI kare che ane saMsArarUpa cha maMdiramAM utpanna thayelA bhayaMkara moTA uMdaro jevA te kRpaNa purUSa dAna tathA upabhegathI rahita evA dravyanI rakSA karavAmAM hamezAM AnaMda mAne che. have te thApaNuM mUkanAra purUSa dizAemAM paribhramaNa karI bhavitavyatAnA yogathI keAI paNa rIte dhanathI ane janathI rahita thayela ghaNA labA kAle pitAnA dezane prApta thaye. tyAM zaMkAyukta thayelA te karpaNa purUSe keIne pUchyuM ke te mahApurUSa kayAM gaye ? te sAMbhaLI kaI eka purUSa tenI pAse AvI che ke-te mahApurUSanI vibhUti te AjakAla kAMIka judI ja dekhAya che. A pramANe sAMbhaLI atyaMta vismayathI mastakane kuNAvate te tenA ghara pratye gaye. tyAM dvAramAM rokAyelo te nibuddhi ane jIruM Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haguNazivaraNa kapaDAMvALa ghaNA kALa sudhI tyAM ja besI rahyo. pachI koI paNa prakAre dhIme dhIme gharamAM jaI ekAMta maLatAM nAma, nizAnI pragaTa karI te purUSe pitAnuM thApaNa mUkeluM kaba te zeviA pAse mAgyuM eTale te zeThIye bhrabhaMgapUrvaka hAthane kaMpAvate thIjanA upara daSTi rAkhI tenA pratye kahevA lAgyo ke-Thaga, pApI ane AjIvizva hita A purUSa kyAMthI Avyo che? tuM koNa che? athavA kone putra che? hAre darzana paNa yAda AvatuM nathI te bolavAnI vAta ja zI ? ahe ! ghaNe kheda che ke kayAre? kayA sthAna mAM ? kevI rIte? kayA purUSe? keNe zuM ApyuM hatuM te tu kahI de? te paNa niraMtara zaMkAzIla thayelA purUSe mahATA purUjenI aMdara A janane pratIti karAvavI te divasa kahI de ane te divase thApa DAmAM lakheluM saghaLuM tuM pite joI le! huM vRddha thaye chuM. dukAnane beje putra upara nAMkhyo che, mATe hAkuM lakheluM saghaLuM te jANe che. e pramANe te zeThIyAe visajena karela te dhIraja vagarano purUSa tenA putra pAse jAya che. putra taraphathI uttara maLe che ke-dhananI vAta pitA jANe. putra te saghaLuM lakheluM jANe. e pramANe te jyanuM dAnI peThe ghaNA kALa sudhI gamanAgamana thAya che. A pramANe rAjakuLamAM ane vyApAramAM vANIo maraNa pAme che paraMtu dhanane leza paNa ApatuM nathI. tema ja nIce lakhyA pramANe vicAra paNa karatuM nathI. dravya kene priya nathI? dravyathI kenuM hRdaya lebhAtuM nathI ? paraMtu cazarUpa dhanamAM lubdha thayelA purUSe duSTa kAryothI dravyanI IcchA rAkhatA nathI. je purUSa pitAnA zreSTha AcArane tyAga karI, kuTila buddhithI bIjAne Thage che te mUDhamatie putha vagaranA potAnA AtmAne ja Thape che. ghaNe kheda che ke- dravyanA athI DAhyA purUSe paNa zuM karatA nathI? arthAta na karavAnAM saghaLAM kAryo kare che, nIca purUSanI ghaNa kALa sudhI khuzAmata kare che, zatrune paNa praNAma kare che. nirguNa purUSanuM ucca guNagAna kare che. paropakArane bhUlI janAra kRtajJa purUSanI sevA karavAmAM paNa leza mAtra kheda anubhavato nathI. dravyanA kharacanI zaMkAthI mitrane vize prIti pragaTa karatuM nathI. badale Apa paDaze evA kAraNathI bhaya pAmele sevAthI grahaNa thatuM nathI arthAta sevA karAvatuM nathI. mhArI pAse dravya mAgaze evI buddhithI asatya bha SaNa kare che ane tuti karavAthI paNa khuzI thatuM nathI te lakhIne kharaca karavAnA pati rathI trAsa pAmele kRpaNa kevI rIte jIvI zake? moTA lAbhathI paNa lAbha parAbhava pAmate nathI, kAraNa ke je mAtrAthI adhika hoya te mAtrAhInathI kevI rIte jItI zakAya? Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNuvivaraNu ra31 atyaMta Agrahane tyAga nahI karavA athavA teA vyAjabI kahelu' grahaNu na karavuM tene mAna kahe che. tattvAtattvane vicAra nahI karanAra kadAgrahI purUSAnI dudhana vigerenI peThe A mAna ghaNI kharAbI kare che mATe mAna zatrunA saMsargathI dUra rahevuM joie. kahyu' che ke-- Agraha bata ninISati yuktiM tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yuktiryatra tatra matireti nivezam // 1 5 zabdArthaH--je AgrahI purUSanI mati je Theka Ne rahelI heca te ThekANe AgrahI purUSa yuktine laI javAne icche che, paraMtu pakSapAta rahita purUSanI mati te je ThekANe yukita DAya che te ThekANe vAsa kare che, arthAt AgrahI purUSanA je je padArthamAM ja Agraha thaye| ha|ya tyAM yutine khala!kArathI pazu adha besADe che ane apakSapAtI purUSa te je vastusvarUpa yuktipurasara hoya tyAM matine laI jAya che. 51 vaLI-- aucityAcaraNaM vilumpati payovAhaM nabhastrAni, pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitam / kIrti kairaviNa mataGgaja iva pronmUlayatyajA, aratita sarvafaai hanti trivarga nRNAm // 2 // zabdArthaH--ahaMkAra pavananI peThe medyarUpa ucita AcaraNAneA lepa kare che. sarpanI peThe prANI enA jIvitArUpa vinayane nAza pamADe che. hAthInI veke kIrtirUpa kamalinIne ekadama mULatha ukhADI nAkhe che ane nIcanI peThe manuSyeAnA trivapa upakAranA samUhane nAza kare che arthAt ahaMkArarUpa TTo zatru jenA aMtaHkaraNumAM niraMtara vAsa karI rahyA hoya tevA purUSanA hRdayamAMthI miyapramukha guNNA palAyana karI jAya che, e bhInA vAstavika che; kAraNa ke eka sthAna mATe hamezAM jayAM kaTokaTI thaI hAya tevA sthAnano sajjana puruSA paNu kSaNavAra mAM tyAga karI nirupAdhi sthAnanA Azraya le che. errified at saptAGgaizva pratiSThitaH / stabdhadehaH sadA soSmA mAna evaM mahAgajaH // 3 // kAyadAtha :---sAte agAthI sthira thayelA, akkaDa zarIALA ane haMmezAM garamIthI bharelA ahaMkArarUpa madanmatta hAthI netrAvaDe UMcu paNa joi zakyatA Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 mAdhaguNuvivaraNa nathI. arthAt jema hAthI paga, chAtI vagere sAta aMgeAthI sthira thayelA DAvAthI temaja akkaDa zarIra hAvAne lIdhe UMcu joi zakatA nathI; tema mAnI purUSa paNa jAti, kula, rUpa, azvayaM vigere madethI gherAyelA heAvAthI temaja akkaDa zarIra ane abhimAnathI garamIne laine dRSTivaDe uMcu joI zakatA nathI. AgA mAnane tyAga thavAthI ja mAhumalI maharSinI peThe kevaLajJAna utpanna thAya che, mATe amahitanI IcchA rAkhanAra vivekI puruSe mAnaneA avazya tyAga karavA joie. have madanu varSoMna kare che--khaLa, kuLa, azvaya, rUpa ane vidyA vigerethI ahaMkAra karavA athavA bIjAne dabAvavAae kAraNabhUta hAya tene mada kahevAmAM Ave che. te mATe kahyuM che keH-- saghaLA manuSyeAnA hRdayamAM sthAna karanAra eka madarUpa zatru che, kAraNa ke jenAthI AvezavALA thayelA manuSya sAMbhaLI zakatA nathI, joi zakatA nathI ane akkaDa rahe che. arthAt kharI khInA sAMbhaLavAmAM ane yathA vastu jovAmAM pratibaMdhaka hAvAthI manuSya jAti mATe khare duzmana mAna ja che. mauna dhAraNa karavuM, sukhane khIjAnA taraphathI pheravI devu, upara jovuM, netrAnuM baMdha karavuM, zarIranuM marahavuM ane vITavuM A saghaLuM ahaMkAranuM prAthamika rUpa gaNAya che. eTale upara jaNAvelI ceSTAthI abhimAnI manuSya ekadama eLakhAi Ave che. zauya mada, rUpamada, zRMgAramada ane uyakuLane mada A saghaLA madarUpavRkSo manuSyAnA vibhava rUpa madathI ja utpanna thaelAM che. zauya mada bhujAne, 25mada ArisA vigerene ane kAmamada srIne jIve che, paraMtu A vibhavamada tA jAya dha hovAthI kAMi joI zakatA nathI. arthAta prathamanA mado jyAre akeka vastu tarapha manuSyAnuM dhyAna kheMcAve che tyAre dhanamada te manuSyAne tadna AMdhaLA ja banAvI de che, manuSyane dhanamada te kAMi AtmArAma(AtmAnaMda) jevA ja jAya che, kAraNa ke jema AbhAna dathI manuSya AMtarika sukhanA AnaMdathI netrA baMdha karI le che ane dhyAnArUDha thaI jAya che tema dhanamadathI paNa AMkhA mIMce che ane jANe ekAzratApUrvaka samAdhi caDhAvI na hoya tema samAdhimAM lIna thaI jAya che. manuSyAna adhikArama6 hamezAM kUTI caDhAvavAvALA hovAthI vikALa, kaThora bhASaNa karAvanAra, haThapUrvaka tADanA karanAra ane sava bhakSaNa karanAra ra rAkSasa jevA gaNAya che. purUSonA eka kuLamada teA peAtAnA pUrvajanA pratApanI mhoTI mhoTI vAtA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNavivaSNu 233 karanAra, peAtAnAM khIjA kAryAMne bhUlI janAra, dIdhaCdIpaNAne ane jJAnaneA nAza karanAra heAya che. saghaLA maThTho avadhivALA hovAthI pAtapotAnAM kAraNeAnA abhAva thavAthI nAza pAme che, paraMtu eka gurUmada arthAt mATAInA mA~ sapanA jevA vAMkA aparimita kALa sudhI sphure che arthAt ghaNA lAMkhA kALa sudhI rahI zake che. sAma MtAnA mauna dhAraNa karavAmAM, vRddhi pAmatA dhanADhyonA nizcala dRSTimAM, dhanavALAonA bhUbhaga ane sukhanA vikAramAM, viTa vigerenA e bhramareAmAM, kRta ane 5'DitAnA jivAmAM, rUpavALAone dAMta, keza ane veSamAM, vedyonA hoThamAM, mhoTA adhikArIo ane jyAtiSIonA gaLAmAM, subhaTono skaMdhamAM, vANIAono hRdayamAM, kArIgarAnA hAthomAM, taruNu enA stanataTamAM, brAhmaNAne udaramAM, catura kAsadIAenA ja ghAemAM, hAthInA ga'DasthaLamAM, mayUrAnA piMchAMmAM ane huMsAnA gatinI aMdara mada (ahaMkAra ) rahelA che. vizALa hRdayavALA manuSyAne savathA AvA mada karavA cAnya nathI. kahyuM che ke: nA nirjitya jarAM svabhAvamadhuraM tAruNyamAsvAditaM, no nirjitya yamaM kRtA nijatanuH kalpAntasaMsthAyinI / no dAridryabhujaGgamAjjagadidaM svaizvarthato meocitaM, kiM mAdyanti vipazcitA'pi hi mudhA vidyAlavAdyairguNaiH // 4 // zabdAtha:-jyAre vidvAna purUSAe ghaDapaNane jItI svabhAvathI maneAhara cautranarA AsvAda prApta karyAM nathI, yamane jItI lai peAtAnA zarIrane kalpAMta sudhI sthira karyuM' nathI ane peAtAnA vaibhavathI A jagatane dripa sarpanA mukhamAMthI paNa che|DAvyuM nathI; tyAre teo vidyA vigere svalpa guNAthI zA mATe ahukAra karatA haze ? tAtparya ke abhimAna karavA jevuM eka paNa kAya karI zakatA nathI, chatAM lAke mithyAbhimAna kare che. I / 4 / digvAsacandramauli vahati ravirathaM vAhavaiSampakaSTaM, rAhArinduzca zaGkAM nivahati garuDAnnAgaleAkazca bhItaH / ratnAnAM dhAma sindhuH kanakagirirayaM varttate'dyApi meruH, kiM dattaM 1 rakSitaM kiM 9 nanu kimiha jagatyarjita yena garvaH // 5 // zabdArtha-mahAdeva dizArUpa kapaDAMne dhAraNa kare che, A sUrya azvonA viSama( ekIne viSama kahe che )paNAnuM duHkha lAgave che, caMdra rAhunI zaMkAne 3. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234. zrAddhaguNavivaraNa vahana kare che, nAgaka garUDathI bhaya pAme che, samudra ratnonuM gRha che ane A merU parvata paNa haju sudhI senAnA parvatarUpa vidyamAna che to pachI te manuSyo! tamAe zuM kAMI dAna ApyuM che ? zuM koInuM rakSaNa karyuM che? zuM A jagatamAM kAMI upArjana karyuM che ke jene laIne ahaMkAra dhAraNa karAya che. 5 che vaLI bha4harie kahyuM che ke pAtAlAna samuddhRto bata ! balinItA na mRtyuH kSayaM, nonmuSTaM zazilAJchanasya malinaM nonmUlitA vyAdhayaH / zeSasyApi dharAM vidhRtya na kRto bhArAvatAraH kSaNama, cetaH satpuruSAbhimAna gaNanAM mithyA vahallajjase // 6 // zabdArtha -kheda che ke pAtAlathI balirAjAne uddharyo nathI, maraNane nAza karyo nathI, caMdranuM malina lAMchala bhUsyuM nathI, regone ukheDI pheMkI dIdhA nathI ane pRthvIne kSaNavAra dhAraNa karI zeSanAgane paNa bhAra utAryo thI te he citta! tuM sapurUSanA abhimAnanI gaNanAne vahana karatuM nakAmuM lajajA pAme che. 5 6 rati yahaMvAra . - have harSanuM varNana kare che-projana vinA bIjAne duHkhI karavAthI athavA te zikAra ane jugaTuM vigere anAcAranuM sevana karavAthI aMtaHkaraNamAM pramoda utpanna thAya tene harSa kahevAmAM Ave che ane A harSadurgAnayukta hRdayavALA adhama puruSone ja sulabha hoya che, arthAt uttama purUe to kamabaMdhananA kAraNabhUta kAryamAM kaI vakhata paNa harSa kara egya nathI. pApa kAryamAM AnaMda mAnavAthI nikAcita karmano baMdha thAya che ane tenuM phaLa bhegaLyA vinA chUTakAro thatA nathI. anAcAramAM AnaMda mAnave e adhama purUSanuM kAma che. temATe kahyuM che ke paravasaNaM abhinaMdai niravakkhA niddao niraNutAyo / harisijjai kayapAvo ruddajhANAvagayacitto // 1 // zabdArtha-pApa vigerenI apekSA nahI rAkhanAra ane pazcAttApa nahI karanAra nirdaya purUSa bIjAnA kaNane sArUM mAne che ane raudradhyAna yukta cittavALo pApa karIne khuzI thAya che. je 1che tuSyanti bhojanaiviprAH, mayUrA dhanagarjitaiH / sAdhava para pAvai, gNA parivattimi 2 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNavivaraNa 235 zabdArtha-brAhmaNe bhejanavaDe, mayUre meghanI gajenAthI, sajajana puruSe bIjAnA kalyANathI ane dujane (nAlAyaka) bIjAnI Apatti( duHkha thI khuzI thAya che. arthAta bIjAne duHkhI dekhI AnaMda mAne che. 2 A lokamAM vivekI purUSane niMdanIka hevAthI apajaza temaja anarthonuM kAraNa hovAthI ane paralokamAM durgatinA hetu hovAthI upara jaNAvelA kAmAdi aMtaraMgazatruo tyAgavA lAyaka kahelA che. have graMthakAra maharSi prastuta guNanI samApti karatAM aMtaraMgArine tyAga karanArane mukhya phaLa dekhADe che- antaraM SaDarivargamudagraM, yastyajediha vivekamahIyAn / dharmakarmasuyazA sukhazemA, so'dhigacchati mahAzramasaMsthaH // 3 // zabdAthaje maheTA vivekavALe purUSa pracaMDa AMtarika SaDarivagarane A lokamAM tyAga kare che te purUSa gRhasthAzramamAM rahyA chatAM paNa dharmakArya, sukIti, sukha ane zebhA prApta kare che. arthAt je mAnasika durvattiothI bace che, te sarvatra pratiSThA pAmI A loka ane paralokamAM sukhI thAya che. // iti zrIcatustriMzattamA guNaH // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatriMzata guNavarNana have graMthakAra mahArAja kramathI prApta thaelA pAMtrIzamA guNanuM varNana kare che. vaMzIttendriyagrAma !--vaLI jeNe driyAnA samUhane vaza karyo che eTale iMdriyeAne svaccha kapaNe pravRtti karatAM razake che te vazIkRtendriyagrAma kahevAya che eTale atyaMta AsaktinA parityAga karI sparzanAdi iMdriyAnA vikArAneA rAdha karanAra hAya che ane te ja gRhastha dharmAMte lAyaka gaNAya che. kharekhara iMdriyAnA jaya karavA, te ja purUSane utkRSTa saMpattinuM kAraNa che. tene mATe kahyu che ke-- ApadAM kathitaH panthA indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadAM mArgo yeneSTaM tena gamyatAm // 1 // zanArtha:--iMdriyAnuM svataMtrapaNuM te ApattinA mAga cheane iMdriyAnA jaya karavA te saMpattinA mArga che ema vidvAnAnu kahevuM che, mATe je raste javuM ISTa hoya te raste gamana karavu. 1 indriyANyeva tatsarvaM yatsvarga narakAvubhau / nigRhIta visRSTAni svargAya narakAya ca // 2 // zabdAH--svarga ane naraka e mane je kahevAya che, te sava iMdriyAja che; kAraNa ke iMdriyeA vaza karavAthI ane chUTI mUkavAthI anukrame svarga ane narakane mATe thAya che, arthAt je jitendriya hAya che, te puruSa avazya svaga mAM jAya che te ane je iMdriyAne svataMtrapaNe pravRtti karAve che te maraNu pAmI narakamAM jAya che ane bhaya'kara duHkhAne bhAgave che. jitendriyatvaM vinayasya kAraNaM guNaHkarSo vinayAdavApyate / guNAnurAgeNa janeA'nurajyate janAnurAgaH prabhavA hi saMpadaH || 3 | Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAguvivaraNa 237 zabdArtha :--jita driyapaNu vinayanuM kAraNa che, vinayathI guNNAnA prakaSa prApta karAya che, guNAnurAgathI leAka rAgI thAya che ane leAkeAnA anurAgathI utpanna thanArI sa`padAe prApta thAya che. / / 3 / / sagrAmamAM meLavelA jayathI paNa iMdriyAnA jaya mATA gaNAya che, eTale iMdriyAnA jaya meLavavA ghaNA muzkela che. te A pramANe che sA manuSyamAM eka zUravIra, hajAramAM eka pati ane lAkhAmAM eka vakatA hoya che, paraMtu dAnezvarI tA hoya kharo athavA na paNa hoya; arthAt dAne zvarI dula bha hAya che. yuddhamAM jaya meLavavAthI zUravIra, vidyAthI paMDita, vAkUcAtucathI vakatA ane dhana devAthI kAMi dAtAra kahevAtA nathI, paraMtu iMdriyAne jitavAthI zUravIra, dhama nuM Asevana karavAthI paMDita, satya bhASaNa karanAra vaktA ane bhaya pAmela jaM tuone abhayadAna ApanAra dAnezvarI gaNAya che. IdriyAnA prasa'gathIja manuSya avazya doSa seve che. ane te ja iMdriyAne vaza karavAthI manuSya anukrame siddhi meLave che. purUSanu banAvela' zarIra te ratha che, AtmA niyaMtA (sArathI) che. A rathanA gheADA iMdriyA che. te iMdriyarUpa zreSTha ane kuzaLa gheADAone sAvadhAna thaI damanAra puruSa sukhethI dhIra puruSanI peThe Icchita sthAnamAM pahoMce cheH cakSuiMdriyane vijaya meLavavAmAM lakSmaNanuM dRSTAMta che, te A pramANe che-sItAne kuMDala, kaMkaNa vigere che ityAdi prazna thatAM lakSmaNe javAba ApyA ke-huM kuMDalAne ke kaMkaNAne jANatA nathI paraMtu hamezAM teNInA caraNakamalamAM vadana karatA hovAthI jhAMjhare che, te huM jANuM chuM. vaLI saMpUrNa iMdricAnA jayanuM mULa kAraNa jihvA iMdriyanA jaya che ane te jihvA iMdriyanA jaya karavA te teA tevA prakAranA ucita AhAra ane saMbhASaNathI karavA joie. niMdA nahI' karavA lAyaka kama thI prApta thaelA temaja pramANeApaita ane zreSTha kriyAomAM pravRtti karavA mATe ja AhAra karavA ucita gaNAya che. te mATe kahyuM che ke-- AhArArthaM karma kuryAdanidyaM bheAjyaM kAryaM prANasaMdhAraNAya / prANA bhAryAstazvajijJAsanAya tatraM jJeyaM yena bhUyo na bhUyAt ||4|| zabdAH--AhAra mATe aniMdya kama karavu', prANAne dhAraNa karI rAkhavA mATe bheAjana karavuM, tattvAnI jijJAsA mATe ja prANAne dhAraNa karI rAkhavA ane tattvane jANavuM ke jethI pharI janma levA ja na paDe. 5 4 5 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAguvivaraNu pramANathI adhika AhAra levAthI navA navA mane sthAnI vRddhi, prabaLa niMdrAno hradaya, niraMtara azucipaNu, zarIranA avayaveAmAM gurUtA, saghaLI kriyA eno tyAga ane ghaNuM karI rAgeAthI pIDita thAya che; teTalA mATe hamezAM rasane driyane tuja rAkhavI. rasanAiMdriya atRpta hoya te bIjI saghaLI iMdriyA petapeAtAnA viSayamAM pravRtti karavAthI tRpta thaelI ja gaNAya che. te mATe kahyuM che ke-- 130 takriyA hi kAvyena kAvyaM gItena bAdhyate / gItaM ca strIvilAsena strIvilAseo bukukSayA // 5 // zaThThAthaH--je te kriyA kAvyathI, kAvya gItathI, gIta strIonA vilAsathI ane zrIM vilAsa bhUkhathI damAi jAya che. arthAt uttarAttara eka ekathI khalavata hAvAthI pUrvanuM khaLa nakAmuM thAya che. jivendriya tRpta hoya tA bIjI saghaLI iMdriyeA peAtAnA viSayanI pravRttimAM utsukatA jovAmAM Ave che tethI atRpta ja gaNAya che. vacananI vyavasthAnu paNa niyamitapaNu hovu' joIe. te mATe kahyu che ke madhuraM niuNaM thovaM kajjAvaDiyaM agavniyamatucchaM / pubbamasaM kaliyaM bhaNanti jaM dhammasaMjuttaM // 6 // zabdoH--madhura, nipuNatAvALuM, thADu, kAya ne lagatuM, aha kAra vagaranuM, tucchatA vinAnu ane prathama vicAra kareluM je khelAya che, te ja dha yukata gaNAya che. / 6 / / ItyAdi yuktithI AhAranI maryAdA karatAM vacananI maryAdA adhika gaNAya che, kAraNa ke vikArane prApta thayelA AhAra te auSadhAdikanA prayAgathI dUra karI zakAya che, paraMtu vacananA vikAra tA AkhA janmArA sudhI hRdayathI dUra karI zakAtA nathI. tene mATe A ThekANe kahyu` che ke-- jihnavAM pramANaM jAnIhi bhojane vacane tathA / atizuktamatIvAktaM prANinAM prANanAzakam || 7 || zabdAH--bhAjana karavAmAM ane elavAmAM jIbhane ja pramANu jANavI, kAraNa ke atyaMta khAdhela' ane atyaMta khelAyeluM prANIenA prANAno nAza karanArUM thAya che. 5 7 kharekhara jite'driya purUSa kAithI paNa bhaya pAmatA nathI, kahyuM che ke-- Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * bAdhaguNavivaraNa yasya hastau ca pAdau ca jihvA ca suniyaMtritA / indriyANi suguptAni ruSTo rAjA karoti kim ? // 8 // zabdArtha -jenA hAtha, paga ane jIbha sArI rIte vaza thayelI che, temaja iMkiya kAbumAM che tene kupita thaele rAja paNa zuM karI zakavAne ? 88 have graMthakAra maharSi prastuta guNane upasaMhAra karatAM phaLa batAve che evaM jitendriyo maryo mAnyo mAnavatAM bhavet / . sarvatrAskhalito dharmakarmaNe cApi kalpate // 9 // zabdArtha:-- upara pramANe jitendriya manuSya mAnavALA manuSyane paNa mAnanIya thAya che ane sarvatra khalanA pAmyA zivAya dharmakAryamAM paNa yogya thAya che. je 9 che II ruti vaMtrikaraNo muLa che have graMthakAra maharSi zrAddhaguNavivaraNa graMthano upasaMhAra karatAM kAMIka vizeSa batAve che- sarva prakAre idrino nirodha kare te te yati(muni)ona dharma che. A sthaLe te zrAvakadharmane ucita gRhasthanA svarUpano adhikAra hethI upara jaNAvyA pramANe kahevAmAM AvyuM che. evA prakAranA vizeSa dharmanI zobhAne puSTi karanAra sAmAnya guNe(nyAyasaMpannavibhavAdi)thI vadhelo manuSya avazya gRhastha mane eTale samyakatvamULa bAra vratarUpa vizeSa dharmane mATe kahevAya che arthAta adhikArI gaNAya che. ("kRSi japate? pada dareka guNanI jANe saMbaMdha dharAve che, mATe jyAM na hoya tyAM paNa jeDI levuM.) ya evaM sevante sukRtaratayaH zuddhamatayo, . .. vizeSazrImyumimaM sastuLajALa ! . sasamyaktvaM dharma vrataparigataM prApya vizadaM zrayante te zreyaHpadamudayadaizvaryamubhamA: // 1 // zabdAtha-puNyamAM prIti rAkhanAra ane zuddha buddhivALA je manuSya vizeSadharmanA abhyadayane denAra A (upara jaNAvelA 35) zreSTha guNasamUhane upara jaNAvyA pramANe seve che, te aspRdaya ApanAra aizvaryathI sArA nasIbavALA purUSa samyakatva sahita nirmaLa bAra gatarUpa zrAvakadhamane prApta karI dezapadane meLave che. je 2 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve yAdaguNavivaraNa che atha rAzita tapAgacchanI AdimAM traNa jagatanA pUjya ane prazasta jJAna tathA kriyAvALAonI madhye agragaNya jagacaMdrasUri thayA. 1 temanI pATa upara gautamasvAmInA jevA prabhAvavALA zrI deveMdrasUri thayA. temanI pachI yuganI aMdara uttama zrI vidyAnaMda guru pragaTa thayA. . 2 | tyArabAda jagatane vismaya pamADanAra zrI dharmaghoSasUri thayA, temanI pachaviDe sUrivAromAM pradhAna zrI samaprabhasUri thayA che 3 te pachI satapurUne kalpavRkSa samAna ane jJAnarUpa lakSamIvALA zrI sematilaka gurU thayA. tyArabAda ghaNI kIttivALA zrI devasuMdarasUri thayA. 4 che temanA ziSya yugane viSe uttama, pRthvamAM prasiddha thayelA ane jagatamAM atyaMta saubhAgyavALA zrI semasuMdarasUri thayA. 5 temanA AtmajJa ziSya zrI jinamaMDanagaNie zratanI bhakitathI zrAvakanA guNenI zreNinA sagraharUpa graMthane banAvyuM. 6 . aNahilapurapATaNamAM aneka prakAranA zAstrono sAra grahaNa karI caudazeaThThANuM (1498nI sAlamAM banAvelo A graMtha cirakALa sudhI vRddhi pAme. chA itizrItapAgacchanAyakazrIsAmasuMdaramariziSya ___ zrIjinamaMDanagaNimahopAdhyAyaviracitaH -: " e zIzuLavivALamASatA samApta Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ shiilsaubhaagysNpnnH| siddhilakSamyA niSevyate // KHATIW