Book Title: Agam Kathanuyoga Gujarati Part 03
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Shrut Prakashan Nidhi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005010/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'namo namo nimaladasAgasTa Agama kathAnuyoga -: saMkalana ane anuvAda kartA :muni dIparatnasAgara Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla brahmacArI zrI neminAthAya nama: namo namo nimpaladesaNassa pU. zrI AnaMda-samA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo nama: || AgamakathAnuyoga-3 (bhAga-3-zramaNakathA-pULa AgamanI) - saMkalana ane anuvAdakartA - mUrtiA dIpIranIrasAgari tA. 23/6/04 budhavAra 2060-aSADha suda-5 Agama kathAnuyoga-saMpuTa mUlya rU. 1500/ zrI zruta prakAzana nidhi (saMparka sthaLo Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI, vibhAga-1, phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra ~: Agama kathAnuyoga bhAga 1 thI 6 : kayA bhAgamAM kaI kathA maLaze ? bhAga-1 (1) kulakara kathA (1) cakravartI kathA (3) vAsudeva kathA (5) gaNadhara kathA (7) nihava kathA 0 zramaNa kathA (1) zrAvaka kathA bhAga-2 - Agama kathAnuyoga-3 bhAga-6 (1) deva kathA (2) devI kathA (4) anyatIrthIka kathA (6) prakIrNa kathA (2) tIrthaMkara kathA bhAga-3 (mULa Agama AdhArita) bhAga-4 (1) zramaNa kathA (Agama saTIkaMnI) (2) zramaNI kathA bhAgapa (2) baladeva kathA (4) prativAsudeva kathA (6) pratyekabuddha kathA (8) gozAlakanI kathA (2) zrAvikA kathA (3) prANI kathA (5) du:khavipAkI kathA (7) dRSTAMta-upanaya Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyako bhAga-1-nI saMpUrNa dravyasahAyanA preraNAdAtA (1) vAtsalyavAridhi, parama gItArtha, saMyamamUrti pUjya sva. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad devendrasAgara sUrIzvarajI ma.sA.nA paTTaprabhAvaka gurupAdacArI, bhagavatIjImUtradezanAdala, zrutAnurAgI pU.AcAryadeva zrI naradevasAgara sUrIzvarajI ma.sA. tathA teozrInA ziSya-praziSya ratno pU. pravacanapaTu, tapasvIratna gaNivarya zrI caMdrakIrtisAgarajI ma.sA. temaja vaiyAvacca parAyaNa pUjya munirAja zrI pAkIrtisAgarajI ma.nI preraNAthI zrI saMghamAM thayela aitihAsika cAturmAsa, anekavidha- abhUtapUrva ArAdhanAo, zrI bhagavatIjIsUtra tathA zrI malayasuMdarIcaritranA mananIya ane tAtvika pravacano temaja zrI upadhAna tapanI ArAdhanA nimitte - ' (1) zrI zAhapurI jaina che.mU.pU. saMgha - kolApura 1 (2) zrI lakSmIpurI jaina che.mU.pU. saMgha - kolApura "(3) zrI rAjasthAnI jaina che.mU.pU, saMgha - sIkaMdarAbAda. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 'bhAga--2 thI 6nA anya dravyasahAyako pa.pUjya gacchAdhipati, AgamavizArada AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI kutaanurAgajanya preraNAthI (1) zrI munisuvratasvAmI jaina derAsara upAzraya saMgha, navarojI lena, ghATakopara vesTa, muMbaI-86-taraphathI - (2) zrI subhAnapurA jaina saMgha, vaDodarA taraphathI - 3 | saMyamaikalakSI pUAdeva zrI vijaya cakacaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI (1) jaina che.mUrti. saMgha, maMgaLa pArekhano khAMco, zAhapura, amadAvAda, (2) zrI AdinAtha jaina zve.mUrti. saMgha, girirAja sosAyaTI, boTAda. pa.pU. saccAritra cUDAmaNI pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara sUrizvarajI ma.sA.nA ziSyaratna zAsanaprabhAvaka pU.paMnyAsa zrI harSasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - (1) "ArAdhaka suzrAvaka bhAIo taraphathI" malADa(2) zrI bhAdaraNanagara .mU.pU.jaina saMgha, malADa, muMbaI papU vyAkhyAna vAcaspati AcArya deva zrI mahAyazasAgara sUrijI ma.sA.nI preraNAthI "zrI goDIjI devasura saMghA" muMbaI. papU. kRtavatsala AcAryadeva zrI vijaya municaMdrasUrijI ma.sA.nI preraNAthI - "bharaDavA jaina saMghanA jJAna khAtAmAMthI. pa.pU. suvizAla gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.sA.nA parivAravartI saraLahRdayI - bhakti parAyaNa pU.paM.zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI hAlAra tIrtha, ArAdhanA dhAma." vaDAlIA, siMhaNanA jJAna khAtAmAMthI 5.pU. Agama vizArada gurudeva paMnyAsa zrI abhayasAgarajI ma.sA.nA parivAravartI tAtvika vyAkhyAnadAtA pU.gaNivarya zrI akSayacaMdrasAgarajI ma.sA.nI preraNAthI - "zrI kalyANakArI siddhArthanagara ze.mU.pU.saMgha" goregAMva-vesTa, muMbaI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya sahAyako pa.pU. tapasvIratnA, zramaNIvaryA zrI zazI prabhAzrIjI ma.nI samyakuMjJAnAnurAgINI preraNAthI(1) zrI suMdarabAI jaina pauSadhazALA, zAMtinagara kolonI, indaura. (2) zrI kolonI nagara zrI jaina saMgha, indIra. pU mAlavadezadIpikA sAdhvIzrI manoharazrIjI - izrIjI ma.nA ziSyaratnA pUzramaNIvaryA zrI hemejazrIjI tathA pUsA. zrI cAradarzAzrIjI ma.nI pAvana preraNAthI - zrI jaina mUpUsaMgha, karnala taraphathI pU.guruvaryA, vaiyAvaccaparAyaNA zrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA guNAnurAgI sAdhvI zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI - "jaina ArAdhanA maMdira, khAnapura"nA jJAnakhAtAmAMthI, amadAvAda taraphathI pU.vAtsalyavAridhi sAdhvIzrI malayAzrIjI ma.sA.nA ziSyA viduSI sAdhvIjI pU.praguNAzrIjI ma. tathA pU.narendrazrIjI ma.nI smRti arthe suvizAla parivAra parivRttA pU.zramaNIvaryA prazamazIlAzrIjI ma.nI preraNAthI - "gurukRpA TrasTa" amadAvAda taraphathI. pa.pU. vaiyAvaccaratA sAdhvIzrI malayAzrIjInA praziSyA pU.guruvaryA sA. zrI bhavyAnaMdazrIjI ma.nA paTTaprabhAvikA mRdubhASI sA.zrI pUrNaprajJAzrIjI ma.nA tapasvIratnA ziSyA sA.zrI pUrNadarzitAzrIjInI preraNAthI- anitAbena mAMgIlAlajI rAMkA, hasta-akSata, yavI, pratIkSATAvara, muMbaI taraphathI pa.pU.zatAvadhAnI zramaNIvarya zrI zubhadayAzrIjI ma. tathA sA.surakumAzrIjInI preraNAthI- jaina .mU.pU.saMgha, dAhoda taraphathI papU. zatAvadhAnI zramaNIvaryA zrI amitaguNAzrIjI ma. tathA pU. tapasvIratnA sAdhvIzrI vinItajJAzrIjI ma.nI punita preraNAthI "zrI luNAvADA je.mU.pU.jaina saMgha, jJAnakhAtuM, luNAvADA taraphathI. pa.pU. sAdhvIzrI dharmajJAzrIjI tathA pa.pU. sAdhvI zrI pratijJAzrIjInI preraNAthI "zrI kAlAvADa roDa paeN.mU.pU.jaina tapagaccha saMgha', rAjakoTa taraphathI tathA - pa.pU. vaiyAvaccaparAyaNA sAdhvIzrI amitaguNAzrIjInI preraNAthI zrI nAthIzrI zrAvikA upAzraya, patAsApoLa, amadAvAda taraphathI. 16 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 - pa.pU. sAgarAnaMda sUrizvarajI ma.sA.nA samudAyanA sva. sAdhvIzrI ratnatrayAzrIjI ma.sA.nI navamI punyatithi nimitte teonA paTTaprabhAvikA zramaNIvaryA zrI saupaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI jodhapura seTelAITa, je.mU.pU. saMgha - jJAnakhAtuM, amadAvAda taraphathI. 18] pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdra sUrizvarajI ma.nA AjJAnuvartI - pU.samAdhimaraNaArAdhikA sva. sAdhvI zrI | devendrazrIjInI smRti nimitte pUvaiyAvaccI sAdhvIzrI anaMtaguNAzrIjInI preraNAthI "sakhyam darzana ArAdhanA TrasTa" amadAvAda taraphathI. papU saMyama anurAgI sA. zrI nirajAzrIjI manA ziSyA jJAnarucivaMtA sA.zrI viDitaratnAzrIjInI preraNAthI - "zrI jaina saMgha, maDhI taraphathI. pa.pU.AgamoddhArakazrInA samudAyavartI sAdhvIzrI zIlarekhAzrIjI ma.sA.nA ziSyA paThana-pAThanaratA sAdhvIzrI muktirekhAzrIjI ma. tathA sA.zrI asmitAzrIjInA varSitapa nimitte - "zrutapremI bhakto" taraphathI. pa.pU. vardhamAna taponidhi A.deva zrImad vijaya bhakti sUrizvarajInA samudAyanA pU.gacchAdhipati A.deva zrI premasUrizvarajI ma.sA.nA samudAyavartI punyavatI zramaNIvaryA zrI lAvaNyazrIjI ma.nA parama vineyA-ziSyA sA.zrI hitajJAzrIjI ma.nI preraNAthI - "zrI dharma-bhakti-jaina che.mU.pU.saMgha, rAjagArDana, amadAvAda taraphathI. zeTha zrI ratanacaMda gulAbacaMda jaina upAzraya TrasTa - jJAnakhAtu, nAgajI bhudharanI poLa, mAMDavInI poLa, amadAvAda. zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti, jaina pAThazALA, jAmanagara taraphathI samyam zrutAnurAgI zrAvikA zrImatI nayanAbena ramezacaMdra zAha, gautamanagara, vaDodarA - taraphathI. prabhAbena zAMtilAla vorA, jAmanagara taphathI. - 4 - 4 - -: TAIpa seTIMga : "phoraevara DijhAIna mAdhavapurA mArkeTa, amadAvAda phona naM. 25631080 -: mudraka :"navaprabhAta prinTIMga presa" ghIkAMTA roDa, amadAvAda phona naM. 25508631 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga anu--kra--ma--Ni--kA ~: Agama kathAnuyoga - uttamapuruSa caritra - bhUmikA kulakara vaktavyatA bharatakSetranA vartamAna kulakara sAta kulakara paraMparA - paMdara kulakara paraMparA 1. sumatikulakara 2. pratizruti kulakara 3. sImaMkara kulakara 4. sImaMdhara kulakara 5. kSemaMkara kulakara 6. kSemaMdhara kulakara 7. vimalavAhana kulakara 8. cakSuSmAna kulakara 9. yazasvI kulakara 10. abhicaMda kulakara 11. caMdrAbha kulakara 12. prasenajita kulakara 13. marudeva kulakara 14. nAbhi kulakara 15. RSabha kulakara kulakaronI daMDanIti kulakara kALe kalpavRkSa yugalika puruSa-srI varNana bharatakSetranA pUrva kulakaro bharatakSetranA AgAmI kulakaro airavata kSetranA kulakaro adhyayana-1-tIrthaMkara caritra 1. bhaRSabha kathA 2. bhAajita kathA bhAga-1 thI 6 - bhAga-1 : GAR 033|3. bhasaMbhava kathA 036 4. bha.abhinaMdana - kathA 037 5. bhasumati kathA 0372 6. bha.padmaprabha kathA 039 7. bha.supArzva kathA 040 8. bhacaMdraprabha kathA 040 9. bha.suvidhi kathA 040 10, bha.zItala kathA 040 11. bha.zreyAMsa kathA 040 | 12. bha.vAsupUjya kathA 041 13. bhAvimala kathA 041 14. bha.anaMta kathA 041 15. bha.dharma kathA 041 16. bha.zAMti kathA 042 17. bhAkuMthu kathA 04218, bha.ara kathA 042 19. bha.malli kathA 042 20. bha.munisuvrata kathA 042 21. bha.nima kathA 043 22. bha,ariSTanemi kathA 043 23. bha.pArtha kathA 044 24. bha.mahAvIra kathA 047 bharatakSetranI AgAmI covIsI 049 bha.mahApadma caritra 050 airavata kSetranI covIsIo 050 | tIrthaMkara--sAmAnya 051 | tIrthaMkaranA 34--atizayo 052 tIrthaMkara vastra ane liMga 109 | vrata-cAra ke pAMca, rAjavIpaNuM 111 113 115 117 119 121 123 125 127 129 131 133 135 137 143 146 149 184 186 188 198 205 371 374 380 381 381 382 382 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 141 142 142 143 144 144 144 145 145 o 146 146 146 147 148 10 Agama kathAnuyoga - bhAga-2 khaMDa-1-uttamapuraSa caritra-cAlu 033(2) dvipRSTha vAsudeva aDhI dvIpamAM arahaMtAdi vaMza | 033(3) svayaMbhU vAsudeva aDhIdvIpamAM arahaMtAdi utpatti 033(4) puraSottama vAsudeva aDhIdvIpamAM uttama puruSo 034(5) puruSasiMha vAsudeva adhyayana-2-cakravartI caritra 035 (6) puruSapuMDarIka vAsudeva 0 cakravatI svarUpa 035T(7) datta vAsudeva 0 bharatakSetranA vartamAna cakravartI (8) nArAyaNa vAsudeva 1. bharatacakrI kathA 036 (9) kRSNa vAsudeva 2. sagaracakrI kathA 087 0 baladeva svarUpa 3. madhavacakrI kathA 090(1) acaLa baLadeva 4. sanaskumAracakrI kathA (2) vijaya baLadeva 5. zAMticakrI kathA 101(3) bhadra baLadeva 6. kuMthucakrI kathA 102(4) suprabha baLadeva 7. aracakrI kathA 103](5) sudarzana baLadeva 8. subhUmacakrI kathA (6) AnaMda baLadeva 9. mahApadmacakrI kathA 106 (7) naMdana baLadeva 10. hariSaNacakrI kathA 113/(8) padma baLadeva 11. jayacakrI kathA 114 (9) rAma baLadeva 12. brahmadattacakrI kathA 1150 prativAsudeva svarUpa - cakravartI sAmAnya 135(1) azvagrIva pratizatru - aDhIdvIpamAM cakravartI vijaya (2) tAraka pratizatru - AgAmI kALe thanAra cakravartI [(3) meraka pratizatru - cakravartInI saMkhyA 136 / (4) madhukaiTabha pratizatru - cakravartInI Rddhi 136 (5) nizuMbha pratizatru - cakravartIno sarva vaibhava 137(6) bali pratizatru adhyayana-3 (7) prahmAda pratizatru | baladeva-vAsudeva-pratizatra 139 (8) rAvaNa pratizatra 0 bhUmikA - traNe sAthe kema ? 139 (9) jarAsaMgha pratizatru - dazAra/dazAramaMDalano artha 139IkRSNa-rAma-jarAsaMgha kathA 0 vAsudeva svarUpa 140 bharatakSetranA bhAvi-baladevAdi | vAsudeva parIcayAtmaka kathA airAvata kSetranA baladeva-Adi (1) tripRSTha vAsudeva 141 | acala ane vibhiSaNa - 4 - 4 - 148 148 149 149 15o 151 151 1 3 136 151. w 151 151 151 151 151 152 1para 172 172 173 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-2-aMgarhat khaMDa-2-zramaNa kathAnaka 174 adhyayana-3-gozAlaka kathA 174 gozALAno pUrvabhava, Abhava, bhAvibhavothI mokSa sudhI 174 adhyayana-1 gaNadhara kathA gaNano artha gaNadharano artha bha.mahAvIranA gaNa--gaNadhara 0 gaNadhara kathAnaka H 1. indrabhUti gautama kathA 2. agnibhUti gaNadhara kathA 3. vAyubhUti gaNadhara kathA 4. vyakta gaNadhara kathA 5. sudharmA gaNadhara kathA 6. maMDitaputra gaNadhara kathA 7. mauryaputra gaNadhara kathA 8. akaMpita gaNadhara kathA 9. acalabhrAtA gaNadhara kathA 10. metArya gaNadhara kathA 11. prabhAsa gaNadhara kathA 0 covIsa jinanA gaNadharo X X adhyayana-2-nihrava kathA 0 nihnavano artha (1) jamAli nihnava kathA (2) tiSyagupta nihava kathA (3) aSADha nihnava kathA (4) azvamitra ni,va kathA (5) gaMgAcArye nidbhava kathA (6) rohagupta nihnava kathA (7) goSThAmAhila nihava kathA (8) zivabhUti nihava kathA 0 zramaNa zabda-artha ane svarUpa 1. ArdrakumAra kathA - 175 175 adhyayana--4--pratyekabuddha kathA 17500 pratyekabuddhanuM svarUpa 188 (1) karaThaMDu pratyekabuddha kathA 192 (2) dvimukha pratyekabuddha kathA 194 (3) nami pratyekabuddha kathA 196 | (4) nagati pratyekabuddha katha 199 karakaMDu Adi cAreno mokSa 2020 RSibhASita payatrA mujaba 205 pIstALIza pratyekabuddho 207 1. bha.ariSTaneminA zAsananA vIza pratyekabuddho = X = X -- -- 259 033 2. udaka peDhAla putra kathA 034 3. mahAbala/sudarzana kathA 314 316 320 322 331 337 339 209 213 211 2. bha.pArzvanA zAsananA paMdara pratyekabuddho 3. bha.mahAvIranA zAsananA daza pratyeka buddho 342 343 344 346 348 214 (5) indranAga pratyekabuddha kathA 214 (6) dharmaruci pratyekabuddha kathA 231 (7) rudraka pratyekabuddha kathA 233 (8) valkalaciri pratyekabuddha 237 (9) vAratraka pratyekabuddha kathA 240 (10) nArada pratyekabuddha kathA 244 (11) nAgadatta pratyekabuddha kathA 361 249 (12) bAhuka pratyekabuddha kathA 254 (13) dvaipAyana pratyekabuddha 354 358 366 kathA 367 ' 342 Agama kathAnuyoga bhAga-3 khaMDa-2 aMtargat - adhyayana--5--mULa Agama AdhArita zramaNa kathAo -- 342 - 045 OChS Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. Agama kathAnuyoga-3 bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-pa mULa AgamanI zramaNa kathA-(cAlu) | - --- 220 233 233 244 upara rapara rapara 252 rapa3 253 253 | ra55 2papa 257 rapache kArtika zreSThI kathA 5. gaMgadata kathA 6. RSabhadata kathA che. atimukta kathA 8. skaMdaka kathA 9, gaMgeya kathA 10. pudagala parivrAjaka kathA 11. kurudatta putra kathA 12, tiSyaka kathA 13. kAlAsyaveSiputra kathA 14. zivarAjarSi kathA 15. udAyana kathA 16. roha kathA 17. kAlodAyI kathA 18. AnaMda kathA 19. sarvAnubhUti kathA 20. sunakSatra-1 kathA 21. siMha aNagAra kathA 22. sumaMgala kathA 23. kAlikaputra kathA + mehila sthavira + AnaMdarakSita sthavira + kAzyapa sthavira 24. pAvAputra phaLA + zelakarAjarSi + zukaparivrAjaka + paMthakamuni 25. jitazatru-subuddhi kathA ra6. dharmaruci-1 kathA 27. dharmaraci-2 kathA 28. dharmaruci-3 kathA 29. meghakumAra kathA 30. jinapAlita kathA 072 21. dhanya sArthavAha-1 kathA 07732. dhanya sArthavAha-1 kathA 08033. cilAtiputra kathA 083] + dhanya sArthavAha kathA 086) 24. puMDarIka-kaMDarIka kathA 099 35. pratibuddhi kathA 099] 36. caMdrachAya kathA 103|37. zaMkha kathA 103|38. rukima kathA 104,39, adInazatru kathA 10640. jitazatra-2 kathA 113|41. pAMDavonI kathA 1ra6 4ra. tetaliputra kathA 127] 43. gautama muni kathA 13144. samudra-1 kathA 13145. sAgara-1 kathA 131 46. gaMbhIra kathA 13ra47. stimita kathA | 48. acala-1 kathA 49. kAMpilya kathA 132 50. akSobha-1 kathA 13ra 51. prasenajita kathA | para. viSNakumAra kathA | 53. akSobha-2 kathA | 54. sAgara-2 kathA 140] papa. samudra-2 kathA 147) 56. haimavata kathA 153 57. acala-2 kathA 58. dharaNa kathA 160 59. pUraNa kathA 16160. abhicaMdra kathA 1621. anIyasa kathA 205 62. anaMtasena kathA 258 258 258) 58 259 259 132 139 41 61 261 261 262 263 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-pa mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) | 296 296 263 29 299 299 299 300 300 Boo 300 314 285 314 63. anita kathA 64. vidvata kathA 65. devayaza kathA 66. zatrusena kathA 67. sAraNa kathA 68. gajasukumAla-1 kathA 69 gajasukumAla-2 kathA 70. sumukha kathA 71. durmukha kathA 7ra. phUpadAraka kathA 73. dAruka kathA 74. anAdaSTi kathA 75. jAli-1 kathA 76. mayAli-1 kathA 77. uvayAli-1 kathA 78. puSasena-1 kathA 79. vAriSaNa-1 kathA 80. pradhumna kathA 81. zAMba kathA 82. aniruddha kathA 83. satyanemi kathA 84. daTanemi kathA 85. makAI kathA 86. kiMkama kathA 87. arjunamALI kathA 88. kAzyapa kathA 89. kSemaka kathA 90. dhRtidhara kathA 1. kailAza kathA 2. haricaMdana kathA 3. vAratta kathA 94. sudarzana kathA 95. pUrNabhadra-1 kathA 263| -6. sumanabhadra kathA 263| 7. supratiSTha kathA 263| 98. megha kathA | 99. alakSya kathA ra63] 100. jAli-kathA 101. mAli-2 kathA 283] 102. uvayAli-2 kathA 284 103. puruSasena-2 kathA 284] 104. vAriSaNa-2 kathA 284 105. dIrghadaMta kathA 284] 106. laSTadaMta kathA 285 107. vehalla-1 kathA 285] 108. vehAyasa kathA 285 109 abhaya kathA 285 110. dIrdhasena kathA | 111. mahAsena kathA 285 11ra, dhanya aNagAra kathA 285| 113. sunakSatra-2 kathA 286 114. RSidAsa kathA 288 115. pellaka kathA 289] 116. rAmaputra kathA 289] 117. caMdrima kathA 289118. puSTimAtRka kathA 289 119. peDhAlaputra kathA 290 120. poTTila kathA 26/121. vehag-2 kathA 296 122. subAhu kathA 26 123. bhadranaMdI-1 kathA 26] 124. sujAta kathA 296 15. suvAsava kathA 296] 126. jinadAsa kathA 26 127. dhanapati kathA 296 128. mahAbala kathA 314 323 324 324 324 324 324 3ra4 324 324 324 3ra9 330 33o 33o 333 331 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 bhAga-3 (khaMDa-2) adhyayana-5 mULa AgamanI zramaNa kathA (cAlu) 348 348 348 348 348) 348 348 349 359! 353) 364 37ra 375 399 377 129. bhadranaMdI-2 kathA 331, 157. pagata (prakRta) kathA 130. mahacaMdra kathA 332, 158. yukti (jutti) kathA 131. varadatta kathA 332] 159. dazaratha kathA 132. pratijJa-1 kathA 33ra 160. deDhI kathA 133. kezI (kumAra) kathA 333] 161. mahAdhana kathA 134. daDhapratijJa-kathA 335 16ra. saptadhanuM kathA 135. padma kathA 336 163. dazadhana kathA 136. mahApadma kathA 337/164. zatadhana kathA 137. bhadra kathA 337/165. nAgIla kathA 138. subhadra kathA 337] 166. vaja AcArya kathA 139. padmabhadra kathA 338 | 167. zrIprabha kathA 140. pAsena kathA 338 | 168. sAvadhAcArya (kuvalayaprabha) | 141. padmagubha kathA 338 169 naMdISeNa-1 kathA 142. nalinagulma kathA 338] 170. AsaDa kathA 143. AnaMda-ra kathA 339] 171. anAmI (ni) kathA 144. naMdana kathA 339172. susaDha kathA 145. aMgati kathA 339] + goviMdabrAhmaNa, + kumAravara 146. supratiSTha kathA 241 | 173. citra(muni) kathA 147. pUrNabhadra-ra kathA 341 174. rathanemi kathA 148. maNibhadra kathA 34ra 175. harikezabala kathA 149, datta kathA 176. jayaghoSa + vijayaghoSa 150. ziva kathA 343 177. anAthI (muni) kathA 151. bala kathA 343 178samudrapAla kathA 15ra. anAdhRta kathA 343] 179. mRgAputra (balazrI) kathA 153. niSadha + vIraMgada kathA 344, 180. gardabhAli kathA 154. mAyanI kathA 348|+ saMjayarAjA + kSatriyamuni 155. vaha kathA 348] 181. pukAra kathA 156. veha (vehala) kathA. 348|+ bhUgu purohita kathA Agama kathAnuyoga bhAga-4 -: (khaMDa-2 adhyayana-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA :182. atimukta muni kathA 033184. aMbarSi kathA 183. aMgarSi kathA 033185. acala-3 kathA 378 398 398 4017 407 410 414 416 42 422 4rapa 45 - - - - - - - - 034) 035 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.5) Agama saTIkenI zramaNa kathA (cAlu) 088 088 086 092 093 099 101 186. acala-4 kathA 187. AryarakSita kathA 188. arjuna (pAMDava) kathA 189. aNikAputra kathA 190. aparAjita kathA 191. abhicaMdra kathA 12. abhicIkumAra kathA 193. amRtaghoSa kathA 194. ajApAlaka vAcaka kathA 15. annaka kathA 196. arDanuM mitra kathA 197. avaMtisukumAla kathA 198. azakaTAtAta kathA 199. aSADhAbhUti kathA 200. aSADhAcArya kathA 201. aMgAramardaka kathA 202. indradatta (aMtargatuM) sAdhu 203. ilAciputra kathA 204. RSabhasena gaNadhara 205. RSabhasena + siMhasena 206. utsAra vAcaka kathA 207. eNeyaka kathA 208. kASTha muni kathA 209. kaThiyArAnI kathA 210. kRSNa AcArya kathA 211. kRtapuNya kathA 212. kArtikArya kathA 213. kapilamuni kathA 214. kAlaka-1 kathA 215. kAlaka-ra kathA 216. kAlaka-3 kathA 217. kAlaka-4 kathA 218. kAlavaizika kathA 035219. kAzIrAja dRSTAMta 036/220. kuNAla kathA 088 044/221. kumAraputrika kathA 045 222. kumAra maharSi kathA 048) 223. kurudata suta kathA 049|224. kulavAlaka kathA 049|225. kauDinyAdi tApasa kathA 050 226. khapuTAcArya kathA 050 227. skaMdaka-2 kathA 050 228.kaMdilAcArya kathA 05ra/229. sulakakumAra kathA 097 053/230. gAgyacArya kathA 054)231. gAgali kathA 100 056 [232. gusaMdhara kathA 059)233. guNacaMdra-1 + municaMdra 063]+ sAgaracaMdra + caMdrAvataMsaka 064| 234. guNacaMdra-2sAgaracaMdra 065235. goviMda vAcaka kathA 105 067] 236. bRtapuSyamitra kathA 068237. caMDarudrAcArya + sAdhu 068238. cANakya kathA 108 070 |239. cilAta-2 kathA 114 071 | 240. jamunarAjarSi + daMDamuni. 115 072,241. jaMghAparijita kathA 072 242. jaMbusvAmI kathA 116 073 243. jagANaMda kathA 118 077/244. java muni kathA 245. yazobhadra (jasabha6) 120 081 246. jinadeva kathA 083 247. yudhiSThira (juhiThila) 120 084248. jvalana Adi kathA ! 086/+ hanamuni + hutAzanamuni 087249. DhaDhaNakumAra kathA 121 10: 106 116 118 wyh 1ra0 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Agama kathAnuyoga-3 bhAga-4 (khaMDa-2 adhya.-5) Agama saTIkenI zramaNa kathA (cAlu) 163 166 167 167 169 169 170 170 170 170 173 173 174 175 177), 250. tosaliputra kathA 123|282. prasannacaMdra kathA 251. sthUlabhadra + zrIyaka kathA | 123|283. pAdaliptasUri kathA 2para. daDhaprahArI-1 kathA 133/284. piDhara kathA 253. saMgamasthavira kathA 134285. puSpacUla kathA + dattamuni kathA | 286. puSyabhUti + puSyamitra 254. dadhivAhana kathA 136287. "puSyamitra" kathA 255. damadaMta kathA 136 [288. potapuSyamitra kathA 256. dazArNabhadra kathA 137/289, piMgalaka kathA 257. datta + sevAlAdi kathA 144 | 290. phalyurakSita kathA 258. duSpabha kathA 145291. balabhAnu kathA 259. durbalikA puSyamitra kathA 14522. bAhubali kathA 260. devardhvigaNi kathA 146 /293. bhadra-1 kathA 261. devalAsuta kathA 146/294. bhadra-2 (jitazatruputra) 262. devazramaNaka kathA 147/25. bhadraguptAcArya kathA 263. dhanagiri kathA 148] 296. bhadrabAhusvAmI kathA 264. dhanamitra + dhanazarma 148 | 297. bhazakamuni kathA 265. dhanyanI kathA 149 298. bhIma (pAMDava) kathA 266. dharmaghoSa-1 kathA 150 |29. dharmaghoSa-5 kathA 267. dharmaghoSa-2 kathA 150 + dharmayaza+avaMtivardhana 268. dharmaghoSa-3 kathA 150 100. manaka kathA 269. dharmaghoSa-4 + sujAta 151 301. mahAgiri kathA 270. dharmasiMha kathA 153| 302. mahAzAla + zAla kathA 271. nakula pAMDava kathA 153 | 303. municaMdra kathA 272. naMda (suMdarInaMda) 154) 304. metArya kathA 273. naMdiSaNa-2 kathA 15pa! | 305. raMDAputra kathA 274. naMdiSaNa-3 kathA 1papa | 306. rohiNika kathA 275. naMdiSaNa-4 kathA 1pa6/307. lohArya kathA 276. nAgila-2 kathA 158|308. vajasvAmI kathA ra77. nAgArjuna kathA 159 [309. vajabhUti kathA ra78. nAgadatta-1 kathA 159 310. vajasena AcArya kathA 279. nAgadatta-ra kathA 161311. vastrapuSyamitra kathA | 280. paMthaka kathA 162 312. viMdhyamuni kathA 281. prabhava (cora) kathA 162|313. viSNukumAramuni kathA 178 18 181 182 183 183 187 187 188 189 198 199 200 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-1, adhya-5) Agama saTIkanI zramaNa kathA (cAlu) 211 314. saMbhUtivijaya kathA 201 322. sunaMda kathA 211 315. (Arya) samita kathA 201323. sumanabhadra kathA 316. zazaka (muni) kathA 203|324. suvrata kathA 212 317, sahadeva (pAMDava) kathA 204/325. suhasti kathA 212 318. zAlibhadra kathA 204/326. zayyabhava kathA 215 19zItalAcArya kathA 209 327. somadeva-1 kathA 218 320. siMdagiri kathA 210] 328. somadeva-2 kathA 218 321. sukozala kathA 211 329. hastibhUti+hastimitra 219 bhAga-4 - (cAlu) khaMDa-3 zramaNI kathAnaka mULa AgamanI - zramaNI kathAo 308 308 30 308 309 309 309 1. anavadyA kathA 2. caMdanA kathA 3. jayaMtI kathA 4. devAnaMdA kathA 5. prabhAvatI kathA 6. mRgAvatI kathA. 7. draupadI kathA 8. poTTilA kathA 9. kAlI-1 kathA 10. rAjI kathA 11. rajanI kathA 12. vidyut kathA 13. medhA kathA 14. zubhA kathA 15. nizuMbhA kathA 16. raMbhA kathA 17. niraMbhA kathA 18. madanA kathA 19. ilA kathA 20. saterA kathA 21. saudAminI kathA 220 22. indrA kathA 221 23. dhanA kathA 225-24. vidyutA kathA 228 | 25. rUpA kathA 23126. surUpA kathA 233] 27. rUpAMzA kathA 240 | 28, rUpakAvatI kathA 286 [29. rUpakAMtA kathA 299] 30 rUpaprabhA kathA 305 31. kamalA kathA 306 ] 32. kamalaprabhA kathA 306 33. utpalA kathA 306 | 34. sudarzanA kathA 30735. rUpavatI kathA 307 36. bahurUpA kathA 307, 37. surUpA kathA 307, 38. subhagA kathA 307,39. pUrNA kathA 307,40. bahuputrikA kathA 30841. uttama kathA 308|42. bhArikA kathA 309 309 309 309 309 309 309 309 309 309 309 309 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 309|76. navamikA--2 kathA 309 | 77. acalA kathA 309 78. apsarA kathA 309 | 79. kRSNA kathA 309 | 80. kRSNarAjI kathA 309 81. rAmA kathA 309|82. rAmarakSitA kathA 43. padmA kathA 44. vasumatI kathA 45. kanakA kathA 46. kanakaprabhA kathA 47. avahaMsA kathA 48. ketumatI kathA 49. vajrasenA kathA 50, ratipriyA kathA 51. rohiNI kathA 52. navamikA--1 kathA 53. hI kathA 54. puSpavatI kathA 55. bhujagA kathA 56. bhujagAvatI kathA 57. mahAkacchA kathA 58. aparAjitA kathA 59. sughoSA kathA 60. vimalA kathA 61. susvarA kathA 62. sarasvatI kathA 63. sUryaprabhA kathA 64. AtapA kathA 65. arcimAlI--1 kathA 66. prabhaMkarA--1 kathA 67. caMdraprabhA kathA 68. jyotsanAbhA kathA 69. arcimAlI--2 kathA 70. prabhaMkarA 2 kathA 71. padmAvatI kathA 72. zivA kathA 73. zaci kathA 74. aMjU kathA 75. rohiNI kathA Agama kathAnuyoga-3 309 83. vasu kathA 309 84. vasuguptA kathA 309 | 85. vasumitrA kathA 309 86. vasuMdharA kathA 309 87. gopAlikA kathA 309 88. puSpacUlA kathA 309 89. suvratA-1 kathA 309 90. suvratA--2 kathA 309 91. padmAvatI kathA 309 92. gaurI kathA 309|93. gAMdhArI kathA 309|94. lakSmaNA kathA 309 95. suzImA kathA 310 96. jAMbavatI kathA 311 97. satyabhAmA kathA 311 98. rukmiNI kathA 311 99. mUlazrI kathA 311 100. mUladattA kathA 311 101, naMdA kathA 311 102. naMdavatI kathA 311 103. naMdottarA kathA 312 104. naMdazreNikA kathA 312 105. marutA kathA 312 106. sumatA kathA 312 107, mahAmarutA kathA 312 108. marUdevA kathA 312 313 313 313 313 313 313 313 313 313 313 314 314 314 315 315 320 3ra0 320 320 320 320 320 321 321 321 3rara 322 3rara 322 3rara 3rara 3rara Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-4 (khaMDa-3) mULa AgamanI zramaNI kathA (cAlu) 349 350 109. bhadrA kathA 322128. zrIdevI (bhUtA) kathA 346 110, subhadrA kathA 322/129. hIdevI kathA 349 111. sujAtA kathA 322] 130. yutidevI kathA 112. sumanA kathA 322131. kIrtidevI kathA 348 113. bhUtadattA kathA 322132. buddhidevI kathA 349 114. kAlI-2 kathA 322/133. lakSmIdevI kathA 349 115. sukAlI kathA 325134. ilAdevI kathA 349 116. mahAkAlI kathA 326] 135. surAdevI kathA 349 117. kRSNA kathA 327136. rasadevI kathA 348 118. sukRNA kathA 327137. gaMdhadevI kathA 349 119. mahAkRSNA kathA 329) 138. pAMDuAryA kathA 120. vIrakRSNA kathA 330 139. kamalAmelA kathA 351 121. rAmakRSNA kathA 330,140. bhathridArikA (?) kathA | 353 122. pitRsenakRSNA kathA 331141. meghamAlA kathA 353 123. mahAsenakRSNA kathA 332] 142. rajUAryA kathA 354 124. yakSiNI kathA 3331143. lakSmaNAAryA kathA 356 125. brAhmI kathA 333] 144. viSNuzrI kathA 362 | 126. suMdarI kathA 335145. kamalAvatI kathA 362 127. subhadrA kathA 337] 146. jasA kathA 36 3 + somA kathA 147. rAjImatI kathA 36 3 bhAga-4 (khaMDa-3) Agama-saTIkanI zramaNI kathA 148. aMgAravatI kathA 364159. jayaMti + somA kathA | 368 149. aasaMkAzA kathA 365 160. yazobhadrA kathA | (368 150. uttarA kathA 366 161. yazomatI kathA 369 151. kIrtimati kathA 366/162. dhanazrI (sarvAMgasuMdarI) 369 15ra. yakSA kathA 367, 163. dhAriNI kathA 153. yazadinnA kathA 367/164. padmAvatI kathA 383 154. bhUtA kathA 367 [165. pragabhA + vijayA | 373 155. bhUtadinnA kathA 367166. puSpacUlA + puSpavatI ! 383 156. seNA kathA 367167. puSpacUlA-ra kathA 374 | 157. veNA kathA 367 168. puraMdarayazA kathA 158. reNA kathA 367 169. bhadrA kathA 375 372 375 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 bhAga-4 (khaMDa-3) Agama saTIkanI zramaNI kathA (cAlu) 170. manoharI kathA 376 /174. zivA kathA 171. vigatabhayA + vinayavatI. 376 | 175. sukumAlikA-ra kathA 172. naMdazrI/zrIdevI kathA 377 176. sujyeSThA kathA 173. zrIkA kathA 377 177. sunaMdA kathA Agama kathAnuyoga-pa khaMDa-4-zrAvaka kathA ( bhAga-5 (khaMDa-4) mULa AgamanI zrAvaka kathA 378 379 380 383 D 043 125 136 141 143 144 145 145 146 146 46 1. lepa kathA 034 | 20. saddAlaputra kathA 2. RSibhadraputra kathA 035 21. mahAzataka kathA 3. zaMkha + puSkalI kathA | 22. naMdinIpitA kathA 4. nAgapautra varuNa + bAlamitra 23. letikA/sAliyI pitA 5. somila kathA 047 24. sudarzana-1 kathA 6. mahUka kathA 051 25. sumukha kathA 7. udayana kathA 053 ] 26. vijayakumAra kathA 8. abhIci kathA 056 27. RSabhadatta kathA 9. tuMgIyAnagarInA zrAvako 057 28. dhanapAla kathA 10. kanakadhvaja kathA 061) 29. megharatha kathA 11. naMdamaNiyAra kathA 062 30. nAgadeva kathA 12. sudarzana-1 kathA 069 31. dharmaghoSa kathA 13. annaka kathA 071 32. jitazatra kathA 14. AnaMda kathA 072 1 33. vimalavAhana kathA 15. kAmadeva kathA 34. koNika kathA 16. culanIpitA kathA 35. aMbaizrAvaka-700 ziSyo 17. surAdeva kathA 108 36. pradezIrAjA kathA 18. yuddhazataka kathA 115 | 37. somila kathA 19. kaMDakolika kathA 120, 38. zreNika kathA bhAga-5 (khaMDa4) Agama saTIkaMnI zrAvaka kathA 088 146 146 146 147 182 188 254 260 39. aMbaS kathA 40. AnaMda-2 kathA 41. udAI kathA 279 42. kSamazrAvaka kathA 280 43. gaMdhAra zrAvaka kathA 280/44. ceTaka kathA 282 282 283 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-5 (khaMDa-4) Agama saTIkaMnI zrAvaka kathA (cAlu) 283|57. mitrazrI kathA 284 58. muMDikrAmaka kathA 284 59. muDa kathA 45. janaka kathA 46. jinadAsa--1 kathA 47. jinadAsa-2 kathA 48. jinadAsa--3 kathA 49. jinadeva-1 kathA 50, jinadeva-2 kathA 51. DhaMka zrAvaka kathA para. DhaMDhara kathA 53. dhanaMjaya kathA 54, padmaratha + vaizvAnara kathA 55. prasenajita kathA 56. balabhadrakathA 1. subhadrA--1 kathA 2. sulasA kathA 3. agnimitrA kathA 4. anudharI kathA 5. azvinI kathA 6. utpalA kathA 7. upakozA kathA bhAga-5 8. kosAgaNikA kathA 9. celaNA kathA 10. devakI kathA 11. devadattA kathA 12. dhanyA kathA 13. naMdA kathA 14. pUSA kathA 1. vijayadeva kathA 2. zakrendra kathA 285 60. valgara kathA 286 61. vasubhUti kathA 286 62. saMpratirAjAnI kathA 289 290 290 290 291 291 296 296 298 288 | 66. sulasa kathA 298 288 67. zreyAMsa kathA 299 289 68. bha.vIrane pAraNuM karAvanArA 299 287 63. sAgaracaMdra kathA 287 64. sudarzana kathA 287 65. sunaMda kathA (khaMDa-5) zrAvikA kathA -- 302 | 15. phAlgunI kathA 304 16. phalguzrI kathA 306 | 17. bahulA kathA 306:18. bhadrA--1 kathA 307|19. bhadrA 2 kathA 307|20. bhadrA 3 kathA 307 21. mitravatI kathA 308 22. revatI kathA 308 23. rudrasomA kathA 309 24. sAdhudAsI kathA 310 25. zyAmA kathA 311 | 26. zivAnaMdA kathA 311 | 27. subhadrA--2 kathA 312 28. subhadrA-3 kathA Agama kathAnuyoga bhAga-6 bhAga-6 (khaMDa-6) deva--devInI kathAo 034|3. izAnendra kathA 044 4. camarendra kathA 199 312 313 313 313 314 314 314 315 316 316 317 317 318 319 049 058 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 bhAga-6 khaMDa-da deva-devI kathAo (cAlu) 07ra 072 0 073 0 0 07 3 074 0 0 0 075 075 071 5. hariNegamelI kathA 065 22. bala yakSa kathA 072 6. trAyaDhizaka deva kathA 066, 23. saMgama deva kathA 07ra 7. caMdra deva kathA 067] 24. vidyummAlI deva kathA 8. sUrya deva kathA 25. nAgIla deva kathA 9. zukra deva kathA 26. prabhAvatI deva kathA 10. pUrNabhadra deva kathA | 27. huMDIka deva kathA 11. maNibhadra deva kathA 068 28. zailaka yakSa kathA 12. datta Adi deva kathA 29. tiSyaka deva kathA | 074 13. sUryAbhadeva kathA | 30. jvalana + dahana deva kathA ! 074 14. dara deva kathA 31. sAgaracaMdra deva kathA | 075 15. mahAzuka deva kathA 069 32. mugarapANI yakSa kathA 16. mAgadha deva kathA 070 33. kamaladala yakSa kathA 07pa 17. varadAma deva kathA 071 34. puSpavatI deva kathA 18. prabhAsa deva kathA 35. lalitAMga deva kathA 076 19. kRtamAla deva kathA 071 36. hiMduka yakSa kathA 076 20. meghamukha deva kathA 071 | devakathA vize kaMIka 21. zUlapANI yakSa kathA [ 071 0 cosaTha indronA nAma - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 4 - 1. camarejanI agramahiSIo [ 078 10. caMdranI agamahiSIo 082 2. balInI agramahiSIo 079 [11. zakranI agramahiSIo 082 3. dharaNendranI agramahiSIo 079 12. izAnendranI agamahiSIo 082 4. veNudeva AdinI agamahiSI 079 13. bahuputrikA devI kathA | 083 5. bhUtAnaMdanI agra mahiSIo 080 14. zrI-hI Adi daza devIo 083 6. veNudAlI AdinI amahiSIo. 15. hAsA + prahAsA devI 083 7. pizAcendra Adi ATha 16. kaTaputanA vyaMtarI kathA 084 - vyaMtarendronI agamahiSIo 17. zAlAryA vaMtarI kathA 8. mahAkAla Adi ATha 18. svayaMprabhA devI kathA 085 - vyaMtarendronI agramaDiSIo 081 19. zrI devI kathA 085 9. sUryanI agramahiSIo 08120. siMdhudevI kathA 085 076 077 084 bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo 1. udAyI hAthInI kathA 086/3. secanaka hAthInI kathA 2. bhUtAnaMda hAthInI kathA 087/4. vAMdarAnI kathA 089 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA bhAga-6 (khaMDa-7) prANI kathAo (cAlu) 090 10. baLadanI kathA 091 | 11. sarpanI kathA 091 12. hAthInI kathA 092 13. pADAnI kathA 093 14. bakarAnI kathA 5. sumeruprabha hAthInI kathA 6. meruprabha hAthInI kathA 7. deDakAnI kathA 8. kaMbala-saMbala baLadonI kathA 9. caMDakauzikanI kathA bhAga6 (khaMDa-8) anyatIrthika kathAo 1. marIcI kathA 2. kAlodAyI Adi daza 3. dvaipAyana RSi kathA 4. rAmagupta Adi mithyAmati 5. tAmali tApasa kathA 6. jamadagni kathA + parasurAma kathA 7. skaMdaka parivrAjaka kathA 8. puddagala parivrAjaka kathA 9. mugala parivrAjaka kathA 10. nArada/kacchukSanArada kathA 11. vaizyAyana bAlatapasvI kathA 17. buddha/zAkya kathA 101 18. nairika tApasa kathA 102 19. dharmaruci tApasa kathA 102 20. ziva tApasa kathA 103 21. zukra parivrAjaka kathA 104 22. kapilanI kathA bhAga-6 (khaMDa-9) anya kathAo adhyayana-1 du:khavipAkI kathAo 111 6. naMdivardhana kathA 118 7. UMbaradatta kathA 1238. zauryadatta kathA 128 9. devadattA kathA 131 10. aMjUnI kathA khaMDa-9 anyakathA 1. mRgAputranI kathA 2. ujjitakanI kathA 3. abhagrasena kathA 4. zakaTanI kathA 5. bRhaspatidatta kathA khaMDa-9 anyakathA 1. kAlakumAra kathA 2. sukAlakumAra kathA 3. mahAkAlakumAra kathA 4. kRSNakumAra kathA 096 / 12. indranAga kathA 097 13. pUraNa tApasa kathA 098 14. kauDinya, datta ane 099 zevAla Adi tApasonI kathA 099 15. goviMda bhikSu kathA 100 16. poTTazAla kathA adhyayana--2 pakIrNa-kathAo 148 | 5. sukRSNakumAra kathA 150 6. mahAkRSNakumAra kathA 150 7. vIrakRSNakumAra kathA 150 8. rAmakRSNakumAra kathA 21 093 094 094 094 095 104 105 105 - 106 106 107 107 108 108 109 110 133 135 138 141 146 150 150 150 150 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Agama kathAnuyoga-3 h mh bh lh 162 165 166 171 171 189 bhAga-6 (khaMDa-9) anyakathA - adhya.-2 - prakirNa kathA (cAla) | | 9. pitRsenakRSNa kathA 150 19. apratiSThAna narake janAra 10. mahAsenakRSNa kathA 150 20. kuracaMda kathA 11. mahezvara-utpatti kathA 151 | 21. pradyotanI kathA 12. elASADha kathA 153] 22. asaMyationI pUjA 13. kaMsa kathA 153 23. maMDitacoranI kathA 14. kalkI kathA 155 24. pAlaka kathA 164 15. kaccha, mahAkaccha, 25. mUladeva kathA 167 - nami, vinami kathA 1papa ] 26. mammaNa kathA 16. kalpaka kathA 156 / 27. sumati kathA 17. kokAsa + jitazatru kathA 158 | 28. sujJazrI kathA 171 18. kAlasauriya kathA 159) 29. tulasA kathA bhAga-6 (khaMDa-10) daSTAMta-upanaya 0 dRSTAMta upanaya-bhUmikA 173 7. azva 1. mayUrI aMDa 173 8. saMghATa 2. kAcabo 176 9. zailaka 189 3. tuMbaDu 178 / 10, mAkaMdIputra 189 4. akSata-zAlI 179 [11. naMdIphaLa 5. caMdramAM 182 12. suMsumAM 6. dAvadrava 183/13. puMDarIka bhAga-6 (khaMDa-10) vivigha piMDa-doSanA daSTAMto 14. hAthI 190 | 26. govatsa 198 15. lADupriyakumAra 190| 27. maNibhadra yakSAyatana 199 16. cora 191 28. devazarmA maMkha 17. rAjaputra 192 29. bhaginI 200 18. pallI 192 | 30. modakabhojana 201 19. rAjaduSTa 193 31. bhikSu 2012 20. zAlI-1 194| 32. modakadAna 21. bilADAnuM mAMsa 195 33. govALa 22. zAlI-2 15 | 34. modaka 204 23. saMghabhojana 196/35. svagrAmadUti 205 24. khIrabhojana 196 | 36. grAmanAyaka 206 | 25. udyAnagamana 197 37. brAhmaNa putra 207 189 189 190 - - 199 203 ra4 - - - - - - - - - - - Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 23 bhAga-6 (khaMDa-10) vivigha piMDadoSa dRSTAMta (cAlu) 210 211 212 212 212 212 212 213 213 213 213 215) 38. mRta mAsika bhojana 207 40. siMhakesarA lADu 39. kSullaka sAdhu 208 41. bhikUpAsaka bhAga-6 (khaMDa-10) "bhaktaparijJA"mAMnA daSTAMto 42. mRgAvatI 211pa1. vasurAjA 43. datta 211 para. kaDhI DozI 44. kRSNa + zreNika 211 53. kAmAsakta puruSo 45. naMda maNiyAra 21254. devarati 46. kamalayakSa 212 | papa. niyANazalya yukto 47. sudarzana 212 56. indriya rAgathI hAni 48. yuvarAjarSi 212 | pa7. kaSAya pariNAma 49. cilAtiputra 212 58. avaMtisukumAla 50. caMDAla 21259. sukozala + cANakya | bhAga-2 (khaMDa-10) "saMskAraka payatrA"mAMnA daSTAMto 60. arNikAputra AcArya 213 68. amRtaghoSa 61. skaMdakasUri-pa00 ziSyo 213, 69. lalitaghaTA puruSo 62. daMDa + yuvarAjarSi 214 70. siMhasena upAdhyAya 63. sukozala RSi 214 71. kurudatta zreSThIputra 64. avaMtisukumAla 214) 72. cilAtiputra 65. kArtikArya RSi 2145 73. gajasukumAla 66. dharmasiMha 214 | 74. sunakSatra muni 67. cANakaya 214 + sarvAnubhUti muni bhAga-6 (khaMDa10) "maraNasamAdhimAMnA daSTAMto 75. jinadharma zrAvaka 216/84. dhanya + zAlibhadra 76. metArya muni 21685. hAthI 77. cilAti putra 21686, pAMDava 78. gajasukumAla 216 87. daMDa aNagAra 79. sAgaracaMdra 216 88. sukozala 80. avaMtisukumAla 21789. kullaka muni 81. caMdrAvataMsaka 21790, vajasvAmI 82. damata RSi 21791. avaMtisena 83. skaMdakaRSinA - ziSyo 217/92. annaka 215 215 21po 215 ra15 216 - - - - - - 217 217 26 7 218 218 218 218 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 bhAga--6 (khaMDa-10) ''maraNasamAdhi''mAMnA dRSTAMto (cAlu) 218 98. municaMdra Adi 218 99. uSNAdi parISaho 218 100. siMhacaMdra + siMhasena 218 101. be sarpo 218 102. puMDarIkakaMDarIka bhAga-6 (khaMDa-10) ''Agama-saTIkaM'nA dRSTAMto 93. cANakya 94. batrIzaghaTA puruSo 95. ilAputra 96. hastimitra 97. dhanamitra 103. agada 104. agaDadatta 105. agArI 106. acaMkAriyabhaTTA 107. ajitasena 108. arjunacora 109. artana 110, anaMga 111. anaMgha 112. adatta 113. srIjanita saMgrAmo 114. indra 115. indradatta 116. surendradatta 117. utkruruTa 118. uditodaya 119. kapila 120. kapilabaTuka 121. kapilA 122. kAlodAyI 123. kuvikarNa 124. koMkaNaka-1 125. koMkaNakadAraka 126. kucita 127. kulaputra 128. kezI Agama kathAnuyoga-3 219 129, koMkaNaka-2 220 130. koMkaNaka-3 221 131. koMkaNaka sAdhu 221 132. koMkaNaka-4 222 133. bhAravAhI puruSa 223 134. koDIsara 223 135. kolaginI 223 136. khaMDakarNa 224 137. gaMdhapriya 224|138. cArudatta 224|139. jinadAsa + dAmannaga 225 140. jitazatru--1 225 141. DoDiNI 225 142. tuMDika 226 | 143. tosali 226 144. tosalika 227 145. devadattA 227,146. dharmaghoSa--1 228 147. dhanasArthavAha 228 148. dharmaghoSa-2 228 149. dharmaruci 228 150. dharmila 229 151. dhUrtAkhyAna 229 152. naMdinI 230 | 153. navakaputrI + ceTI 230 154. padmAvatI + vajrabhUti 218 218 219 219 219 230 230 231 231 231 232 232 232 233 233 233 234 235 235 236 236 236 237 237 237 238 239 239 241 241 241 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 1 thI 6nI anukramaNikA 25 -- - para bhAga-6 (khaMDa-10) "Agama-saTIkanA daSTAMto (cAlu) | 155. puSpazAla + bhadrA 242173. sukumAlikA 250 156. puSpazAla suta 242174. saudAsa 251 157, pRthvI 242 175. somila 251 | 158. bhadragamahiSI 243) 176. saumilika 251 159. mati + sumati 243177, 500 subhaTa 160. maMgu AcArya 2430 mAnavabhavanI durlabhatA161. maMDukkalita 244 daza dRSTAMto 162. magadhazrI + magadhasuMdarI 245) 178. (1) colaka 163. magadhasenA 245 179. (2) pAsaga 253 164. mayuraMka 246 180. (3) dhAnya 253 165. mukuMDa 246 181. (4) dyuta 253 166. mUka 246 / 182. (5) ratna 254 167. roga 2475183. (6) svapna 254 168. vijayA 248 184. (7) cakra/rAdhAvedha 254 169. vimala 249] 185. (8) kAcabo 255 170. vIraka 249 186. (9) yuga 255 | 171. vIraghoSa 249 187. (10) staMbha 255 | 172. sarajaka 250 188. kUvAno deDako 256 pariziSTa-1 akArAdikrame kathAnA nAmo ###6 phUphU = = # # # # # # # jAmakathAnuyoga bhAga- 2 saMkSipta-vivaraNa Kii AgamakathA kula pRSTha 384 368 1 bhAga samAviSTa kathAnako | 1. | kulakara kathAo, tIrthakara kathAo. 2. ! cakravartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudeva, - gaNadhara, nilava, gozAlaka, pratyekabuddhanI kathAo. zramaNa kathAo - mULa Agamo AdhArita zramaNa kathAo - Agama paMcAMgI AdhArita zrAvaka kathAo, zrAvikA kathAo. deva, devI, prANI, anyatIrthika, duHkhavipAkI ane prakIrNa kathA vividha dRSTAMtamALA 432 | 384 | ra 320 27ra paM Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 AyA. sUrya. ThA. sama. bhaga. nAyA. uvA. aMta. anutta. paNDA. vivA. uva. rAya. jIvA. panna. sUra. caMda. jaMbU. nira. kalpa. pulphi. AcArAMga sUyagaDAMga ThANAMga samavAyAMga bhagavatI -- nAyAdhammakahA uvAsagadasA aMtagaDadasA anuttaropapAtika dasA paNDAvAgaraNa vipAkasUtra uvavAI rAyappaseNiya jIvAjIvAbhigama patravaNA sUrapatratti caMdapannatti jaMbUdIvapannatti nirayAvaliyA kalpavarDisiyA pulphiyA vR. - vRtti ni. - niryukti ha. - hAribhakriya pR. - pRSThAMka stha. saMkSepa-sUci puSha. vahi. bhata. saMthA. gacchA. maraNa. nisI. bu. vava. dasA. jIya. mahAni. Ava. oha. piMDa. dasa. utta. naMdI. anuo. tityo. RSi cU. - cUrNi mU mUla malayagiri ma. 1 - (Ava.cU.) bhAga-1 - Agama kathAnuyoga-3 pucUliyA vahidasA bhattapariNA saMthAraga gacchAyAra maraNasamAdhi nizItha bRhatkalpa vavahAra dasAsuya Mdha jIyakalpa mahAnizItha Avazyaka ohanijjutti piMDanijjutti dasavaeNyAliya uttarAdhyayana naMdIsUtra anuogadhAra tittogAliya RSibhASita bhA. bhASya sU. - sUtrAMka a. 2 adhyayana (Ava.cU.) bhAga-2 ava. avadhUrI sthavirAvali TI. - TIppaNaka kalpa%0.--kalpasUtra--vinayavijaya-vRtti utta.bhAva.uttarAdhyayana--bhAvavijayavRtti - saMdarbha sAhitya (1) ame saMpAdana karela gAmasuttani -- mUtyuM ane JAmasuttasiTI A kathAsAhityano mULa srota che. tenAja kramAMko AgamasaMdarbhamAM ApelA che. (2) cUrNimAM pUjya sAgaranaMdasUrIjI saMpAdita-cUrNinA pRSThAMka ApelA che. (3) jItakalpa, RSibhASita pUjya punyavijayajI saMpAdita che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhitya prakAzana amAruM prakAzita Agama-sAhitya - eka jhalaka 1-sAmasutA-mUrti A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMda sUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, udezaka, sUtragAthA Adi spaSTatayA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIza pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. HTTmasadaznonI, nAnAmavAno, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rU. 1500/- darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. - - 4 - 4 - 4 - 2. Agama-gujarAtI anuvAda ApaNA mULa AgamAM ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ityAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgonusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che.. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rU. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa sana-ra003ne aMte tenI mAtra be nakalo bacelI che. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 3. AgamasuttANi - saTIkaM jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,500 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ityAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe che. Agama kathAnuyoga-3 A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zrRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rU. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI mAtra be nakalo sana-2003ne aMte sTokamAM rahI che. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. x * - * - X Agama--viSaya--darzana 4. A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthak--pRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato--Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke Agama-saTIkaMmAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rU. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo. - Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama sAhitya prakAzana 5. Agamasaddakoso A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdarbho sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalItho kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - ka thI parvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pastALIze pIstALIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda jo judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM kAmasuttaNi - saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo temAM mULa Agama ke Agama-saTIkaMmAM maLI ja javAnA. - 8 - 8 - 8 - 8 - 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana Agama saTIkaMmAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, cUrNi ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke dRSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM te-te nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke dRSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM kAmasuttAsadIThuM to che ja. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 Agama kathAnuyoga-3 7. AgamasUtra hindI anuvAda mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo. tema hindI anuvAda paNa karyo pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300 thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. to paNa AgamanA gujarAtI anuvAdanI gerahAjarImAM te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tattvajijJAsuo mATe mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rU. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A kAmasUtra-hindI anuvAdri mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane sAma sa% anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. - 4 - - - - - - 8. Agama mahApUjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, ustrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI t 45- Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava dUhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sUcanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. - 4 - 4 - 4 - 4 - ka anya sAhitya prakAzana ka AgamanA ukta virATa kAryonI uparAMta vyAkaraNa, vidhi, pUjana, vyAkhyAna, tattvArtha, jinabhakti, pAThazALA abhyAsa, ArAdhanA Adi vividha viSayone sparzatA amArA bhinna-bhinna prakAzano ane prastuta AgamakathAnuyoga bhAga-1 thI 6 sahita munidIparatnasAgaranI kalame 247 prakAzano pragaTa thaI cUkyA che. jemAMnA ghaNAM badhAM prakAzano hAla aprApya banyA che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhitya sarjana - huM - ane kathAnuyoga .. AraMbhe ATaluM jarUra vAMco abhinava hema laghuprakriyAne sarjanayAtrAnuM AraMbha biMdu gaNIe to mArI A yAtrA bAvIza varasanI thaI ATa ATalA varasothI lakhuM chuM. chatAM graMthastha kRtionI saMkhyAthI koIne AMjI zakuM tema nathI. varaso ke gaNitano meLa besADavA prayatna paNa karyo nathI. mArAthI thAya e rIte zabdanI sAdhanA karI rahyo chuM. zanI AMgaLI jhAlI jyAM-jyAM huM gayo chuM e mukAmono hisAba have 247 prakAzanoe pahoMce che. AyuSya karma ane dehanAma karma Adino sathavAro rahe to hajI zabdonA, saMgAthe vadhune vadhu paMtha kApavAnI bhAvanA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMcavAno samaya na maLe evI tANa vacce jIvavAnuM thayuM che. zvAsa lauM chuM ke vica chuM tyAre nahIM, paNa kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM samagra jIvanano vyApa AvI jAya che, evA bhramamAM paNa nathI. hA, A sarjane e prANavAyu sama jarUra banI rahe che. Agama sAdhanAmAM AMka varSa pasAra thayA che ane Agama saMbaMdhI A navamuM virATa prakAzana Apa saunA karakamalono sparza pAmI rahyuM che. Agama zratanA cAra mukhya anuyogamAM A kathAnuyoga saMbaMdhI sarjana che jemAM mULa AgamonI sAthe tenI niryukti. bhASya cUrNi, vRtti ke avacUrI e tamAma aMgono samAveza karI kathAonuM saMkalana, godhUNI ane (Ata tathA saMskRta bhASAmAMthI) gujarAtI anuvAda karela che. jene mukhya daza vibhAgo dvArA cha pustakomAM 2200 jeTalA pRSThomAM rajU karuM chuM. vartamAna kALe svIkRta pIstALIza Agamo ane tenA nRtyAdino AdhAra laIne saMkalita karAyela A Agama kathAnuyogamAM jo kathAne dhyAnathI vAMcavAmAM Ave to temAM dravyAnuyoga tathA caraNakaraNAnuyoga paNa guMthAelo najare paDe che. jo kathAne manana karI tenA niSkarSone ciMtavavAmAM puruSArtha thAya to adabhUta satyo ane tattvothI AtmA vairAgya vAsita thato rahe ane cittataMtrane coTa Ape tevo samartha che. AgamasAhityamAM ja - nAyAdhammakatA, uvAsagadasA, aMtagaDadasA anuttaropapAtikadasA, vipAkasUtra, nirayAvalikA, kalpavataMsikA, puSphiyA, puSphayUliyA ane vahidasA eTalA AgamasUtro to pratyakSatayA kathAnuyoganuM prAdhAnya dharAve ja che. jyAre uvavAI ane rAyapUseNiya e baMne AgamomAM dravyAnuyoga ane caraNAnuyoganI guMthaNI hovA chatAM pradhAnatA to kathAnuyoganI ja che. vaLI vizALakAya rUpa dharAvatA bhagavatIjI aMga sUtromAM aneka kathAo vaNI levAmAM AvI che. to uttarAdhyayana sUtra paNa kathAthI samRddha banela che. samavAya aMgasUtra uttamapuruSonA caritromAM aneka pUraka mAhitI pUrI pADe che.' to AcArAMgane joyA vinA bhagavaMta mahAvIranA kathA aNasparzI ja rahe. dravyAnuyoga Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra. Agama kathAnuyoga-3 prAdhAnya chatAM ArdrakumAra Adi mATe sUyagaDAMga jovuM ja rahyuM ane padArthonI ekathI | dazanI gaNanA chatAM ThANAMga sUtranI vRttimAM kathA to maLe ja che. gaNitAnuyoga prAdhAnya chatAM jaMbUdIvapannatti sUtra vinA bhagavaMta RSabhanuM caritra ane bharata cakravartI kathA adhUrI ja rahI hota. to jIva-ajIva Adi padArthonI prajJApanA karatA jIvAjIvAbhigamanI vRtti paNa kyAMka kyAMka kathAonuM darzana karAvavAnuM cUkyuM nathI. cAra mULasUtromAM Avazyaka sUtranI paMcAMgI to lakhalUMTa khajAnA jevuM che. AgamomAM sauthI vipula sAhitya jo kyAMya prApta thatuM hoya to te che Avazyaka sUtranA cUrNi-vRtti-bhASya ane niryukti tenI sAthe sAthe ogha ane piMDaniryukti paNa AcAranI samaja ApatI veLA vividha doSono nirdeza karatA aneka dRSTAMto pUrA pADe ja che. paNa jo daSTAMtamALAnI guMthaNI ja karavI hoya to nizItha, bRhatkalpa, vyavahAra ane jItakalpa sUtranA bhASya, cUrNi, vRtti jeTalI vipula mAhitI to aMgasUtra ane upAMgasUtro paNa pUrI pADatA nathI. mahAnizItha sUtra to sacoTa kathAnA vaibhavarUpa che ja. to dasAsuyAbaMdha chedasUtra e zreNika-ceghaNA tArA bhagavaMta vaMdanArthe jatA zrAvakonI RddhinuM uttama daSTAMta pUruM pADela che. naMdI Adi cUlikA sUtra paNa kathAnakathI aNasparyA nathI ja to pannA sUtra paNa kathAno aMgulinirdeza to kare ja che. ATalA badhAM AgamomAM kathAonA varNanathI ApaNe saheje evo vicAra jhUre ke, adhadha ! ATaluM kathAsAhitya che ApaNI pAse ? to tamane bhagavaMtanA zAsanakALa vakhatanA eka mAtra nAyAdhamakahA sUtra sudhI avazya dorI javA paDaze. jyAre nAyAghammakahA sUtranuM kada 5,76,000 zloka pramANa hatuM tyAre temAM nAnI-moTI thaIne sADA traNa karoDa kathAo hatI. A to thaI mAtra eka ja aMgasUtranI vAta. bIjA sUtromAM AvatI kathAo to alaga. tenI sAme ame vartamAnakAlIna AgamomAM pIstALIze Agama, tenI prApta niryukti, bhAga, cUrNi, vRtti Adi badhuM ja sAhitya ekaThuM karIne eka-eka pAtranI mAhitIne eka ja sthAne saMgrahita karI to paNa maLyA mAtra 85ra kathAnaka ane 187 dRSTAMto. khera I chedasUtro ane Avazyaka sUtranuM vivecana sAhitya phaMphosatA dRSTAMtonI saMkhyA hajI vadhI zake che. paNa kyAM sADA traNa karoDanuM kathA sAhitya ane kyAM Aje maLatI mAMDa-mAMDa hajAra-bAraso kathAo !!! to paNa mane saMtoSa che ke, pUjyapAduM AgamoddhAraka zrI AnaMdasAgara sUrizvarajInA adhUrA rahI gayelA svapnone paripUrNa karavAnuM sadbhAgya mane sAMpaDyuM ane anekAneka pUjya zrI, zramaNIrvAda ane mRtapremIonA dravyabhAvayukta sahakAra, preraNA, bhAvanA, AzIrvAda ane prArthanAonA prerakabaLothI gaNadhara kRta zabdone punaH zabdadeha arpI kiMcit cetanA pUrI zakyo chuM. - muni dIparatnasAgara Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 33 bAla brahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNasmA zrI AnaMda kSamA lalita suzIla sudharmasAgara gurUbhyo nama: -kathAnuyora-3 khaMDa-2-adhyayana-5-zramaNa kathA (zramaNa kathAnaka vibhAgamAM gaNadhara kathA, pratyekabuddha kathA, nilava kathA Adi adhyayano pachI zramaNa kathA" zabda joIne kadAca Azcarya thAya ke, zramaNa kathAnaka vibhAgamAM ja "zramaNa kathA" evuM adhyayana kema? gaNadharo paNa zramaNa ja hatA. pratyekabuddho paNa zramaNo ja hatA paraMtu te-te adhyayanonI vizeSatAne kAraNe temanI bhinna-bhinna adhyayanamAM vicAraNA karI. have zramaNa arthAt ukta vizeSatA sivAyanA sarvasAdhAraNa sAdhu bhagavaMtonA kathAnako A adhyayanamAM sthAna pAmelA che - apAyelA che. zramaNone nirgastha bhikhuM. sAdhu ityAdi aneka paryAya nAmothI oLakhavAmAM Ave che. tenI bhinna bhinna vyAkhyAo paNa Agama sUtromAM jovA maLe che. paraMtu te-te vyAkhyAone AdhAre zramaNa zabdanI oLakha ke paribhASAmAM paDavAne badale sarvasvIkRta-sarvavidita evo zabda "sAdhu" che te ja A adhyayanano AdhAra che, tema samajavuM - jANavuM ane caturvidha saMghanA eka ghaTakarUpa evA sAdhu bhagavaMtonI kathA ahIM Apela che. temAM je cakravartI ke baLadeva Adi dIkSA laIne zramaNa thaI gayA te-te kathAno paNa ahIM samAveza karela nathI, kemake tene kathAo pUrve uttama puruSa kathAnakomAM apAI gayela che. - 8 - 8 - zramaNa kathAnuM vibhAgIkaraNa karavAmAM ame mukhya be vibhAga karyA che :- (1) mULa Agama AdhArita kathA. (2) AgamonI niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti AdhArita kathA. Jain Lucenternational Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Agama kathAnuyoga-3 0 AdrakumAra kathA - Ardaka nAme eka anArya deza hato, tyAM ArTikapura nAme nagara hatuM. temAM ArTika (A8) nAme rAjA rAjya karato hato. tenA putranuM nAma paNa Ardaka (ArkakumAra) hatuM. tenA vaMzajo paNa badhAM AAka nAmathI joDAyelA hatA. AA rAjAnI patnInuM nAma ArkTikA hatuM. 0 rAjA zreNika ane rAjA ArTanI paraspara prIti- rAjA zreNikane rAjA ArTa sAthe atyaMta prIti hatI, potAnI maitrI nimitte te koIne koI prakAranuM uttama bheTachuM mokalato hato. koI vakhate rAjA zreNikano eka maMtrI prItilekha ane bheTayuM laIne AA rAjAnA nagaramAM gayo. tyAM jaIne teNe rAjAne bheTayuM ane prItilekha arpaNa karyA. te svIkArIne rAjA Arke, zreNika rAjAne mana ane vacanathI praNAma karyA. pachI magadhadezanA kuzaLa samAcAra pUchayA. rAjA zreNikanA maMtrIe te uparathI sarvanA kuzaLa samAcAra ApyA. pachI ArdrakumAre hAtha joDI potAnA pitA rAjA AAne pUchayuM, he pitAjI ! tamAre magadha dezanA rAjA sAthe prIti kyAMthI ? rAjAe kahyuM ke, mAre ane tene ghaNA kALathI maitrI che. ahIMnA rAjAone pUrvakALanA tyAMnA rAjAo sAthe sAro saMbaMdha hato. A kuLakramAgata prIti che. pitAnA vacano sAMbhaLI ArtakumAre pelA maMtrIne potAnA AvAsamAM bolAvI ekAMtamAM pUchayuM, tamArA zreNika rAjAno koI putra che? tyAre maMtrIe kahyuM, mahAbuddhizALI ane pAMcaso maMtrIomAM mukhya evA abhayakumAra nAme tene putra che. ArdrakumAre kahyuM, mAre tenI sAthe maitrI karavI che. mATe tame jyAre ahIMthI jAo tyAre mArI pAsethI bheTayuM laIne jajo. jyAre maMtrI tyAMthI vidAya thayA tyAre ArTa rAjAe zreNika rAjAne yogya evAM maNimuktAphaLAdi mahAI vastuo potAnA maMtrIne ApIne kahyuM, tame A vastuo laIne rAjagRhI jarjA. tyAM zreNika rAjAne A mUlyavAnuM upahAra arpaNa karajo. tyAre ArTa rAjAno maMtrI, zreNika rAjAnA maMtrI sAthe rAjagRhI javA nIkaLyo. zreNika rAjAno maMtrI tyAMthI nIkaLatA pahelA ArdrakumAra pAse jaI Avyo. potAne have rAjagRhI javAnuM che ema kahyuM. tyAre teNe abhayakumArane ApavA mATe koTi mUlyavALA maNi muktAphaLAdi ApIne kahyuM, abhayakumArane mArA praNAma kahejo - A bheTazuM Apajo. 0 abhayakumAranI vicAraNA - Ardakane mokalela upahAra : - rAjA ArTae zreNika rAjAnA pradhAnanuM paNa uttama vastuo ApI sanmAna karyuM. pachI baMne maMtrIo tyAMthI zubha divase pravahaNamAM besI cAlI nIkaLyA. anukrame rAjagRhI nagare pahoMcyA. tyAM Ardaka rAjAnA maMtrIe sarva mUlyavAnuM, mahArNa bheTa zreNika rAjAne arpaNa karI, te joIne rAjA ghaNo harSita thayo. teNe te maMtrInuM ghaNuM ja sanmAna karyuM. zreNika rAjAnA maMtrIe paNa ArdrakumAre ApelI vastuo abhayakumArane arpaNa karI. e bheTazuM joIne harSita thayelA abhayakumAre ciMtavyuM ke - A ArTukumAre tattvanI arthAt vratanI virAdhanA karI haze, tethI karmaja buddhine Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 35 lIdhe teno anArya dezamAM janma thayo che nakkI e Asanabhavya ane muktigAmI che, teNe pAriNAmika buddhi vaDe jANyuM ke, A mArI sAthe prIti icche che, mATe koI evo prapaMca karavo ke te arihaMtano bhakta thAya. tethI jo huM tene Adi tIrthaMkaranI pratimA bheTamAM mokalAvuM to pratimAnA darzana vaDe teno anugraha thaze. jo te tIrthaMkaranI pratimA joze to tene jAtismaraNa jJAna utpanna thaze, mATe tevI pratimA bheTa mokaluM. A pramANe vicArI, eka peTI lAvI temAM Adi tIrthakara evA RSabhadevanI pratimAne pUjAnA sarva upakaraNo sAthe mUkI. sAthe eka zloka paNa lakhIne mokalyo ke, mAruM citta tamArA vize ja saMlagna che. tamArA guNanuM zravaNa karIne mArA kAnane bahu ja saMtoSa thayo che. mArI jIbha tamAruM nAma grahaNa karyA kare che. phakta eka dRSTi ja taraphaDyA kare che." - A pramANe lakhI peTI baMdha karI tALuM vAsI te Ardaka rAjAnA maMtrIne ApIne kahyuM, A peTI tamAre AdrakumArane chAnI rIte ApavI. zreNika rAjAe paNa Ardaka rAjAne yogya bheTayuM mokalAvyuM. te maMtrIne sArI rIte sanmAnyo. pachI e sarva laIne Ardika rAjAno pradhAna pravAhaNamAM besI samudra mArge cAlyo. keTaleka divase potAne nagara pahoMcyo. tyAM jaI rAjAe Apela bheMTaNuM Ardaka rAjAne soMpyuM. te Ardaka rAjAe harSathI grahaNa karyuM. abhayakumAre Apela bheTa laIne ArdikakumAra pAse gayo. pelI peTI chAnI rIte ArtakakumArane ApI. 0 ArdakakumArane bodha thavo : ArdrakumAre abhayakumAranA saMdezA pramANe ekAMtamAM rahIne peTI ughADI, temAM rahelI aparva pratimAne joI. apUrva biMbane joIne teNe vicAryuM ke, aho ! mArA mitrae A zI apUrva vastu mokalI ? meM AvI vastu Aja paryata kyAMya joI nathI. te koI alaMkAra ke ghareNuM nathI evI khAtarI thatA pratimAne siMhAsana upara alaMkAra sahita birAjamAna karI, tenI sanmukha Ubho rahI ArdrakumAra dhyAna dharavA lAgyo. aho ! zuM meM AvuM rUpa pUrve kayAMya paNa joyeluM che ? e pramANe ihA-apoha karatA aMte tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. vicAravA lAgyo ke, aho mane abhayakumAre mahAna upakAra karyo che ke, teNe mane saddharmathI pratibodhita karyo che. ArTikamArane pUrvabhavanI smRti thaI. 0 ArdakakumArano pUrvabhava : magadha-dezamAM vasaMtapura nAme eka nagara hatuM. tyAM sAmAyika nAmano eka kuTuMbI (kaNabI) raheto hato. tene baMdhumatI nAme eka suMdara patnI hatI. saMsAranA bhayathI udvega pAmIne teNe potAnI patnI sahita dharmaghoSa AcArya pAse jaIne dharmanuM zravaNa karyuM. dharma sAMbhaLIne te baMnee dIkSA grahaNa karI. sAmAyikamuni samyaka prakAre AcAranuM pAlana karatA-karatA saMvigra sAdhu bhagavaMto sAthe vicaraNa karavA lAgyA. baMdhumatI sAdhvI paNa sAdhvIjIo sAthe vicaraNa karavA lAgyA. koI vakhate teo koI eka nagaramAM bhikSArthe bhramaNa karI rahyA hatA. tyAre sAmAyikamunie baMdhumatI sAdhvIjIne joyA. tyAre tevA prakAranA karmodayanA kAraNe baMdhumatI sAthe saMsAramAM bhogavela kAmakrIDAnuM smaraNa thayuM, tene te prakAranA bhAvo utpanna Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Agama kathAnuyoga-3 thayA. teNe potAno A abhiprAya koI bIjA sAdhu pAse nivedita karyo. baMdhumatIe paNa A vAta tenI pravartinIne karI. teNIne paNa tevA bhAva thayA. tyAre baMdhumatIne samajAyuM ke, mAre dezAMtare ekAkI gamana karavuM yogya nathI. tyAM paNa mAre A anubaMdha tyAga thaze nahIM. A pramANe vicArI baMghumatI sAdhvIne thayuM ke, mAre mATe A avasare bhakta pratyAkhyAna anazana karavuM e ja zreSTha upAya che. jethI pharIthI mArA vratanuM vilopana nA thAya. tyAre teNIe bhaktapratyAkhyAna anazanano svIkAra karyo. AtmAne karmanA navA baMdhanothI mukta karyo. teNI mRtyu pAmIne (kALadharma pAmIne) devalokamAM gayA. A samagra vRttAMta sAmAyikamuninA jANavAmAM Avyo. tene parama saMvega prApta thayo. teNe vicAraNA karI ke, baMdhumatI sAdhvIe vrata bhaMga thavAnA bhaye A prakAranuM anuSThAna karela hatuM. mAre paNa have temaja karavuM joIe. A pramANe vicArIne teNe paNa bhaktapratyAkhyAna anazana karavAno saMkalpa karyo. e pramANe AcArya bhagavaMtane nivedana karI, parama saMvegabhAva dhAraNa karIne sAmAyikamunie bhakta pratyAkhyAna anazana aMgIkAra karyuM. kALadharma pAmIne te paNa svargamAM gayA. devalokathI cyavane sAmAyikano jIva addhapura nagaramAM Ardaka rAjAnI ArrikA rANInI kukSithI avataryo. tenuM ArtakakumAra nAmakaraNa karavAmAM AvyuM. baMdhumatIno jIva paNa devalokathI eNvIne vasaMtapura nagaramAM koI zreSThInA kuLamAM putrIrUpe avataryo. tenuM zrImatI e pramANe nAma rAkhavAmAM AvyuM. 0 ArdrakumArane utpanna thayelo vairAgya : ArtakakumAra e pramANe ciMtavavA lAgyA ke, meM devalokamAM icchAnusAra ghaNAM bhogo saMprApta karyA ane bhogavyA. to paNa mane tRpti thaI nahIM to pachI tuccha ane alpakAlina evA manuSya saMbaMdhi kAmabhogothI have mane kaI rIte tRpti thavAnI che? A pramANenI parigaNanA karatA (vicAratA) te kAmabhogathI nivRtta thayo. tene parama saMvega. utpanna thayo. vairAgya bhAvathI teNe yathocitta paribhoga paNa choDavA mAMDyA. tethI rAjAne bhaya utpanna thayo ke, A kumAranuM citta koI paNa prakAre calita thayeluM jaNAya che. rakhene te kayAMka bhAgI jaze. tethI pa00 rAjaputrone tenI rakSA karavA ane dhyAna rAkhavA mUkyA. ArtakakumAra roja bhagavaMtanI pUjA kare che. abhayakumArane maLavA javA Atura banyA. tene ema lAgatuM hatuM ke, A 500 ArakSakone lIdhe huM baMdIkhAnAmAM houM tevI mArI sthiti thayelI che. bhale A sonAnI beDI hoya to paNa e beDI ja che. mAre mArA pagane baMdhanamAMthI choDAvavA zuM karavuM ? ema vicArI teNe eka yukti zodhI kADhI, pote niraMtara nagara bahAra javA lAgyA. ghoDAne laIne nIkaLe, bahu dUra sudhI jAya ane pachI nagaramAM pAchA phare. sevako paNa niraMtara sAthe rahIne vizvAsu thaI gayA. ema karatA eka vakhata pradhAna azvane laIne te nIkaLI gayo. tyArapachI teNe pravajyA grahaNa karI lIdhI. te vakhate tyAM rahelA devatAoe kahyuM ke, tamane A dIkSAmAM upasarga thaze, kemake hajI tamAre bhogAvalI karmo bhogavavAnA bAkI Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo che. ema kahIne tene dIkSA letA aTakAvavAno prayatna karyo. paNa teNe devatAnI avagaNanA karI ane yati veza dhAraNa karyo. e pramANe niraticAra cAritranuM pAlana karatA teo vicaravA lAgyA. (sUyagaDAMga sUtra 738nI vRttimAM jaNAvyA pramANe teo pratyekabuddha thayA.) Aryakamunine anukUla upasarga : Ardrakamuni koI vakhate vicaratA-vicaratA vasaMtapura nagare pahoMcyA. tyAM bahAranA koI devamaMdiramAM kAyotsarga pratimA dhAraNa karIne rahyA. devalokathI cyavIne baMdhumatIno jIva (ArdrakamuninA sAmAyika gRhasthanA bhavanI patnIno jIva) vasaMtapuranA zreSThInI putrI zrImatIrUpe utpanna thayo hato. te potAnI anya sakhIo sAthe te ja devamaMdiramAM ramavAne AvelI hatI. te badhI sakhI evI ramata ramatI hatI ke, A maMdiranA je staMbho che tene bhartAra gaNIne jene je ruce te pati pasaMda karI levo. badhI sakhIoe ekaeka staMbhane patirUpe pasaMda karyo. koI staMbha bAkI na rahetA zrImatI kanyAe kAyotsarga pratimAe rahelA Aryakamunine pakaDI lIdhA ane kahyuM ke, mAro pati A yati. jyAre zrImatI kanyA A pramANe bolI tyAre tyAM tenI nikaTamAM rahelA devoe, "A kanyAe ghaNo sAro vara pasaMda karyo.'' ema prazaMsA karIne tyAM sADA bAra karoDa pramANa sonaiyAnI vRSTi karI. rAjAe tyAM AvIne te suvarNane grahaNa karyuM. devatAoe tyAM sarpo vikurtI te suvarNane pAchuM mUkAvI dIdhuM. pachI jAhera karyuM ke, A sarve suvarNa A bAlikAnuM che tethI bIjA koI tene grahaNa karI zakaze nahIM. tenI te kanyAnA pitA evA zreSThIe sarva suvarNane laIne sArI rIte mUkI rAkhyuM. ArdrakakumAre paNa tene anukULa upasarga thayo jANIne vicAryuM ke, ahIM rahevAthI mAre vratabhaMgano prasaMga Avaze. tethI teo tyAMthI vihAra karI anyatra cAlI nIkaLyA. jema jema samaya vitavA lAgyo tema tema zrImatInI sAthe lagna karavAne ghaNAM mAMgA AvavA lAgyA. te kumArone AvatA jANIne teNIe mAtA-pitAne pUchyuM ke, A badhAM kumAro zAnA mATe Ave che tyAre mAtA-pitAe teNIne jaNAvyuM ke, A badhAM tane paraNavAne mATe AvI rahyA che. tyAre teNI bolI ke, he pitAjI ! kanyA to eka ne ja apAya che, anekane nahIM. jenA saMbaMdhamAM vRSTi thayela suvarNane tame grahaNa karela che, tene ja huM to apAI gaI chuM arthAt mArA pati to meM te yatine ja grahaNa karI lIdhA che. tyAre te zreSThIe te kanyAne pUchyuM ke, he bAlikA ! tuM tArA patine kaI rIte oLakhIza ? tyAre zrImatIe kahyuM ke, jyAre huM te yatinA page paDI tyAre meM temanA pagamAM vIjaLI samAna udyotavALI gajacinhanI rekhA joyelI hatI. AvuM cinha joIne huM temane oLakhI jaIza. tyAra pachI tenA parijJAnane mATe sarva bhikSArthIone - sAdhuone teNI zuddha bhikSAnuM dAna karavAne lAgI ane sarvenA caraNomAM vaMdana karavA lAgI. e pramANe karatA bAra varSa vItI gayA. tyAre koI divase bhavitavyatAnA yoge Ardrakamuni vicaraNa karatA vasaMtapura nagare padhAryA. temane bhikSA vaDe pratilAbhIne temanA caraNakamaLamAM vaMdanA karatA, yatinA pagamAM rahelA cinhane joIne zrImatIne parijJAna thayuM ke, A ja te muni che, jene meM mArA patirUpe 37 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Agama kathAnuyoga-3 aMgIkAra karelA che. tyAre te kanyA potAnA parivAra sahita te ArtamuninI pAchaLa javA lAgI. loko tathA rAjAnI samakSa temano hAtha pakaDI lIdho. te vakhate ArdrakumAra paNa devatAnA vacanane (devatA kRta bhaviSyavANIne) yAda karavA lAgyA. tyAre tathAvidha karmonA udayathI "A avazya banavAnuM ja che." e pramANe bhavitavyatAnA yogathI potAnA vratathI pratibhagna thayA. te kanyA sAthe temaNe pANigrahaNa karyuM ane saMsAra saMbaMdhI bhogone bhogavavA lAgyA. 0 ArkakumArane punaH vairAgyabhAvano udaya : ArdakakumArane zrImatI sAthe bhoga bhogavatA eka putra utpanna thayo. tyAra pachI keTalAMka kALe ArdakakumAre potAnI patnIne kahyuM, he priye have tane sahAyaka evo A putra tArI pAse che, tethI tuM mane anumati Apa, jethI huM pharI pravajyA grahaNa karuM. tyAre zrImatI potAnA putrane te vAta jaNAvavA mATe rU nI pUNIo laIne kAMtavA beThI. jyAre te bALake A joyuM tyAre teNe tenI mAtAne pUchyuM ke, he mAtA ! tuM AvuM majUro jevuM sAmAnya kAma kema kare che ? tyAre zrImatIe jaNAvyuM ke, tArA pitA dIkSA levAnA che, mATe mAre have bIjo koI Azraya nathI. tArA pitA sAdhu banI jaze pachI tane mAre moTo karavAne mATe artha upArjana karavuM paDazene ? tethI huM anAtha strIoe karavA yogya evuM A niMdya karma karIne mArA AtmAne bhAvita karatA tAruM pAlana poSaNa karI zakuM - e pramANe vicArIne meM ittarajanoe karavA yogya A sAmAnya karma karavuM zarU karela che. tyAra pachI te bALake utpanna pratibhA vaDe kahyuM ke, mAtA tAre duHkhI thavAnI jarUra nathI. huM evuM karIza ke, jethI mArA pitA dIkSA nahIM le. ema kahIne teNe kAMtelA sutaranA tAMtaNA (AMTI) vaDe tenA pitAnA pagane bAMdhI dIdhA ane mAtAne potAnI kAlI kAlI bhASAmAM kahevA lAgyo ke, mAtA meM mArA pitAnA page sutaranI AMTI vIMTI dIdhI. have te kyAM jaze ? tyAre ArdikakumAre vicAryuM ke, A bALake mArA page jeTalA tAMtaNA vIMTelA che, teTalA varSa mATe gharamAM rahevuM. ema dhArIne teNe tAMtaNAone gaNyA. te tAMtaNA bAra thayA. tethI AdrakumAre nakkI karyuM ke, A putrano mArA para ATalo badho sneha che to huM bAra varSa hajI gRhasthAvAsamAM rahIza. barAbara bAra varSa pUrNa thayA tyAre ArdrakumAra gherathI nIkaLI gayA ane pharI pravrajita thaI gayA (dIkSA lIdhI) tyAra pachI sUtrArtha niSpanna evA te Artamuni ekAMkI vihAra vaDe vicaratA rAjagRha tarapha prayANa karyuM. mArgamAM temane coravRttimAM tatpara evA potAnA ja 500 sAmaMto maLyA. A pa00 sAmaMto e ja hatA, jemane ArdrakumAranA pitAe pUrve ArkamAranA rakSaNa mATe rokyA hatA. jyAre ArtakumAra ghoDA para palAyana thaI gayA tyAre te pa00 rAjaputro rAjabhayathI bhayabhIta thaIne rAjAnI pAse gayA na hatA. te ja aTavImAM coravRttine dhAraNa karIne rahelA. 0 Arkamuni dvArA cora ane hastitApasaAne pratibodha : Arkamuni te 500 corone potAnA sAmaMto hatA, te pramANe oLakhIne teone pUchayuM ke, tame AvI pApakArI ane durgatidAyaka vRtti kema aMgIkAra karI ? tyAre te Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 39 rAjaputroe rAjabhaya Adi sarva vAta jaNAvI. tyAre Arkakamunie temane samajAvyuM. are! bhadrajano ! kaSTa paDe to paNa sajjana puruSoe kadApi corI karavI nahIM. durlabha evo manuSyajanma prApta karIne evuM kArya karavuM ke, jethI zubhagati prApta thAya. AvA prakAranA AAkamuninA vacanothI te 500 cora (rAjaputro) bodha bAmyA ane te pAMcasoe pravajyA grahaNa karI. tyArapachI rAjagRhanagaranA praveza pUrve temaNe gozAlaka, hastitApasa ane brAhmaNone vAdamAM parAjita karyA. (taviSayaka kathana A kathAmAM ja AgaLa Avaze.) te vakhate ArtakamuninA darzana mAtrathI hAthI baMdhana choDIne bhAgyo. hastitApasa Adine AAkamunie dharmakathA kahI. rAjagRhImAM paramAtmAnA samavasaraNa prati bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karavA cAlyA. jyAre rAjAe sarva vRttAMta jANyuM tyAre teNe atyaMta kutUhala yukta hRdaya vaDe AAkamunine pUchayuM, he bhagavan! tamArA darzana mAtrathI hAthI baMdhana toDIne bhAgI gayo ? Apa bhagavaMtanA prabhAvathI te saMvRtta thayo tenuM kAraNa zuM? tyAre ArTakamunie temane jaNAvyuM - e beDI toDavI to bahuM sulabha che. paNa meM je sUtranA tAMtaNArUpI latApAza toDyo. te ja sarva prANIone duSkara che. tyAre rAjAe pUchyuM, e sUtranA tAMtaNArUpI lApAzano zo saMbaMdha che ? tyAre ArTakamunie potAnA putre sUtranA tAMtaNA vIMTyA hatA, te samagra vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI rAjA vagere sarvaloka Azcaryacakita thaI gayA. tyAre Arkamunie jaNAvyuM ke, lokhaMDanI jaMjIro toDavI to saraLa che paNa snehasaMtu rU5 beDI toDavI prANIone mATe ati duSkara che. 0 ArTakamunino gozAlaka sAthe vAda : Arkakamunino gozAlaka sAthe je vAda thayo tene sUtrakAra maharSi sUyagaDAMga sUtramAM je rIte varNavela che, te A pramANe - tyArapachI rAjakumAra pratyekabuddha evA ArdakakumAra jyAre rAjagRhImAM bhagavaMta samIpe jaI rahyA hatA tyAre temane gozAlaka sAthe A pramANe vAda thayo gozAlake kahyuM, he Ardaka ! je huM kahuM chuM te sAMbhaLa - zramaNa bhagavaMta mahAvIrano pUrva vRttAMta e hato ke, teo pahelA ekAkI - ekalA vicaratA hatA, tapasvI hatA. paraMtu have teo aneka bhikSuone potAnI sAthe rAkhIne vistAranI sAthe dharmano upadeza kare che devonI madhye jaIne dharmakathana kare che. te caMcaLa cittavALA mahAvIre have A jIvikA sthApita karelI che ke, sabhAmAM jaIne aneka bhikSuonI vacce ghaNAM badhAM lokonA hitane mATe dharmopadeza kare che. hAlanA samayano temano vyavahAra pahelAnA vyavahArathI bilakula viparita che. A pramANe kAM to temano pahelAno ekAMtavAsano vyavahAra ja sAco hoI zake athavA vartamAnakALe aneka loko sAthe rahevAno temano vyavahAra sAco hoI zake. paraMtu te baMne vyavahAra sAcA hoI zake nahIM. kemake baMne vyavahAra paraspara viparita che. tyAre Artaka munie gozALAne uttara ApatA kahyuM, zramaNa bhagavaMta mahAvIra to pahelA - Aje ane bhaviSyamAM sadA sarvadA ekAMtano Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Agama kathAnuyoga-3 ja anubhava karatA hatA. kemake- zramaNa bhagavaMta mahAvIra to trasa ane sthAvara jIvonA kalyANane mATe hajAro jIvonI madhyamAM dharmanuM kathana karatA-karatA paNa ekAMtano ja anubhava karI rahyA che. kemake temanI cittavRtti taanurUpa ja banelI rahe che. dharmano upadeza karatA-karatA paNa temane doSa lAgato nathI. kemake teo samasta parISahone sahana karanArA, manane vazamAM karIne rahelA ane jitendriya che. tethI bhASAnA doSone varjita karanArA evA temane mATe bhASAnuM sevana paNa guNa che, doSa nathI. karmathI alipta evA teo pAMca mahAvrato ane pAMca aNuvrato tathA pAMca Asava ane pAMca saMvarono upadeza kare che ane pUrNa zramaNapaNAmAM teo viratinI zikSA Ape che - A pramANe huM kahuM chuM. tyAra pachI gozALAe potAno mata pragaTa karatA ArTikamunine kahyuM ke, zItadika AdinuM sevana pApa nathI- zItadika (kAcuM pANI), bIjakAya (sacita vanaspati), AdhAkarma tathA strIonuM sevana bhale koIka ja karatuM hoya, paraMtu je ekalA vicare che, tene amArA dharmamAM pApa lAgatuM nathI. tyAre ArTakamunie kahyuM, sacitta jaLa, vanaspatikAya AdhAkarma ane strIonuM sevana karanArA gRhastha che, zramaNa nathI. jo vanaspatikAya, sacitta pANI, AdhAkarma ane strIonuM sevana karavA chatAM paNa jo koI puruSane zramaNa mAnavAmAM Ave to pachI gRhasthane paNa zramaNa kema na mAnavA ? kemake teo paNa A badhAMnuM sevana kare ja che ? je bhikSa thaIne paNa sacitta vanaspatikAya, sacitta jaLa ane AdhAkarmAdinuM sevana kare che, jIvana rakSAne mATe bhikSAvRtti kare che. teoe potAnA jJAti saMsargane chedyA hovA chatAM paNa teo potAnA zarIranA poSaka ja che, paNa karmono kSaya karanArA nathI. tyAre gozAlake kahyuM, he Artaka ! tame A prakAranA vacano kahIne saMpUrNa pAvAdakonI niMdA karI rahyA cho. pAvAduka gaNa alaga-alaga potAnA siddhAMtone batAvIne potAnA darzanane zreSTha kahe che. tyAre Adrake tene kahyuM ke, te zramaNa ane brAhmaNa paraspara ekabIjAnI niMdA karIne potapotAnA darzananI prazaMsA kare che. teo potAnA darzanamAM kahelI kriyAnA anuSThAnathI puNya thAya ane paradarzana ukta kriyAnA anuSThAnathI puNya na thAya tevuM jaNAve che tethI huM temanI A ekAMta dRSTinI niMdA karuM chuM, te sivAya bIjuM kaMI nahIM. ame koInA rUpa ane vezanI niMdA nathI karatA, paraMtu svadarzananA mArgano prakAza, karIe chIe. A mArga saraLa ane sarvottama che ane Arya satparaSo dvArA anuttara kahevAyo che. urdhva adho ane ticha dizAomAM rahenArA je trasa ane sthAvara prANI che, te prANIonI hiMsAthI dhRNA karanArA saMyamI puruSa A lokamAM koInI niMdA karatA nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 41 gozALake bhagavaMta mahAvIra para AkSepa karatA kahyuM ke tamArA zramaNa bhagavaMta mahAvIra ghaNAM Darapoka che, tethI teo jyAM ghaNAM AgaMtuka musAphara loko utaratA hoya, evA AgaMtukagRho ane ArAmagRhomAM nivAsa karatA nathI. kemake teo vicAre che ke, AvA sthAnomAM ghaNAM badhAM koI jUna, koI adhika, koI vaktA ane koI maunI evA manuSyo tyAM nivAsa kare che. e sivAya koI medhAvI, koI zikSita, koI buddhimAnuM tathA koI sUtra ane arthomAM pUrNa niSNAta tyAM nivAsa kare che. tethI AvA te loko mane koI prazna pUchI na bese, evI AzaMkAthI te zramaNa bhagavaMta mahAvIra tyAM jatA nathI. tyAre Ardike temane pratyuttara Apyo ke, te zramaNa bhagavaMta mahAvIra prayojana vinA koI kArya karatA nathI ke bALakanI mAphaka vicAryA vinA paNa koI kArya karatA nathI. jyAre teo rAjabhayathI paNa dharmopadeza karatA nathI tyAre bIjA bhayonI vAta ja kyAM rahI ? bhagavaMta praznonA uttara Ape che ane nathI paNa ApatA. te to tIrthaMkara nAmakarmane kAraNe AryapuruSone dharmopadeza Ape che. te tIrthakara bhagavaMta sAMbhaLanArAnI pAse jaIne ke na jaIne samAnabhAvathI dharmano upadeza Ape che. paraMtu anArya loko darzanathI bhraSTa hoya che, tevI AzaMkAthI bhagavaMta temanI pAse jatA nathI. tyAre gozAlake bhagavaMta mahAvIra pratye AkSepa karatA kahyuM ke, jema lAbhArthI vaNika lAbhane mATe mahAjano sAthe saMga kare che, te ja upamA zramaNa jJAtaputranI che. evuM mArI buddhithI mane jaNAya che. tyAre Adrake kahyuM ke, zramaNa bhagavaMta mahAvIra navIna karmone bAMdhatA nathI, paraMtu pUrvanA karmono kSaya kare che. kemake teo svayaM kahe che ke, prANI kumatine choDIne ja mokSane prApta kare che. A pramANe mokSanuM vrata kaheluM che. te ja mokSanA udayanI icchAvALA bhagavaMta che, tevuM huM kahuM chuM. vaNika to prANIono AraMbha kare che ane teo parigrahanI mamatA paNa rAkhe che. temaja jJAtijano sAtheno saMbaMdha na choDIne lAbhanA nimitte bIjAno saMga kare che. vaNiko dhananA anveSI-arthI ane maithunamAM atyaMta Asakta hoya che. teo bhojananI prAptine mATe ahIM-tahIM jAya che. ame loko to vaNikone kAmAsakta, premarasamAM gRddha ane anArya kahIe chIe. vaNiko AraMbha ane parigrahane choDatA nathI. paraMtu temAM atyaMta lipta rahe che ane AtmAne daMDa denArA che. teono je udaya, jene tame udaya kaho cho, te vastutaH udaya nathI paNa caturgatirUpa saMsArane prApta karanAra ane duHkhanuM kAraNa che ane teno kadi aMta nathI. vaNikone je udaya hoya che, te ekAMta ane AtyaMtika nathI. evuM vikajana kahe che. temaja temanA udayamAM koI guNa hoto nathI. jyAre bhagavaMta je udayane prApta thAya che. te sAdi ane anaMta che. teo bIjAne paNa AvA ja udayanI prAptine mATe upadeza Ape che. bhagavaMta trANa karanArA ane sarvajJa che. : 8 88 8d Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Agama kathAnuyoga-3 bhagavaMta hiMsAthI rahita ane samasta prANIo para anukaMpA karanArA che. teo saMdeva dharmamAM sthita che ane karmamAM vivekanA kAraNarUpa che. evA te bhagavaMtane tamArA jevA AtmAne daMDa denArA purUSa ja vaNi samAna kahe che. Ama kahevuM te tamArA ajJAnane anurUpa ja che. 0 ArTakamunino zAkyaputra (bauddha) bhikSu sAthe vAda : - koI puruSa khaLanA piMDane jo kadAca "A puraSa che" tema mAnIne zULa vaDe vadhIne pakAve athavA tuMbAne bALaka mAnIne pakAve to amArA manamAM te prANIvadha karavAnA pApano bhAgI thAya che. athavA te mleccha puruSa jo manuSyane khaLanuM pIMDa samajI tene zULamAM vIMdhIne pakAve athavA taMbA samajIne bALakane pakAve to te prANInI hatyAnA pApano bhAgI thato nathI. ema amAro mata che. koI puruSa manuSyane athavA bALakane khaLano piMDa mAnIne tene zULamAM viMdhIne AgamAM pakAve to te pavitra che. tathA buddhanA pAraNAne yogya che. je purUSa 2000 snAtaka bhikSuone pratidina bhojana karAve che. te mahAnuM puNya arjana karIne mahAparAkramI Arogya nAmaka devatA thAya che, tyAre Ardake temane uttara Apyo ke- A zAkya mata saMyamI puraSone yogya nathI. kemake prANIono ghAta karIne pApano abhAva kahevo - A pramANe je kahe che ane sAMbhaLe che, te baMnene mATe ajJAnavardhaka ane khoTu che. upara-nIce ane ticha dizAomAM trasa ane sthAvara prANIonA sadabhAvanA cinhone jANIne jIva hiMsAnI zaMkAthI vivekI puraSa hiMsAthI ghaNA rAkhato evo vicArIne bhASaNa kare ane kArya paNa vicArIne ja kare. to tene doSa kaI rIte lAge ? khaLanA samUhamAM puruSa buddhi mUkhane paNa thatI nathI. tethI je puruSa khaLanA samUhamAM puruSa buddhi ke puruSamAM khaLanA samUhanI buddhi kare che, te anArya che. khaLanA samUhamAM puruSa buddhi thavI saMbhava ja nathI. evuM vAkya kahevuM paNa mithyA che. je vacana bolavAthI jIvane pApa lAge, te vacana vivekI puruSe kyAreya bolavuM na joIe. tamArA pUrvoktavacana guNonuM sthAna nathI. dIkSA dhAraNa karela puruSa AvuM nisAra vacana kahetA nathI. aho bauddho ! mAlUma paDe che ke, jANe tame ja padArthanuM jJAna prApta karyuM che, tame ja jIvonA karmaphaLano vicAra karyo che, tamAro ja yaza pUrvasamudrathI laIne pazcima samudra sudhI phelAyela che tathA tame ja hAthamAM rAkhelI vastunI samAna A jagatane joI lIdhuM che. - nirgastha matAnuyAyI jIvonI pIDAne sArI rIte vicArIne zuddha annano svIkAra kare che tathA kapaTathI jIvikA karanArA na banIne mAyAyukta vacana bolatA nathI. saMyamIpuruSano A ja dharma che. - je puruSa 2000 nAtaka bhikSuone pratidina bhojana karAve che, te asaMyamI ane Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo lohI vaDe lAla hAthavALo puruSa A ja lokamAM niMdAne prApta kare che. A bauddha matAvalaMbio moTA urabhra--gheTAne mArIne tene bauddha bhikSuonA bhojanane mATe banAvIne ane tene lavaNa tela Adi vaDe pakAvIne piMpara AdithI te mAMsane vadhAre che. anAryonuM kArya karanArA, anArya ajJAnI, rasa laMpaTa evA te bauddha bhikSu A pramANe kahe che ke, ghaNuM mAMsa khAvA chatAM paNa ame loko pApathI lipta thatA nathI. paraMtu je loko pUrvokta prakAre niSpatra mAMsanuM bhakSaNa kare che, te ajJAnIjana pApanuM sevana kare che. tethI je puruSa kuzaLa che, te ukta prakAranA mAMsane khAvAnI icchA paNa nathI karatA, tathA "mAMsa bhakSaNamAM doSa nathI'' tevuM kathana paNa mithyA che. saMpUrNa prANI para dayA karavAne mATe ane sAvadya doSane varjita karanArA tathA sAvadyanI AzaMkA karanArA bhagavAna mahAvIranA ziSya RSigaNa uddiSTa bhaktano tyAga kare che. prANIonA upamardananI AzaMkAthI sAvadya anuSThAnathI virakta rahenArA sAdhupuruSa badhAM prANIone daMDa devAno tyAga karIne sadoSa AhAra karatA nathI. saMyamI puruSono A ja dharma che. A nirprantha dharmamAM sthita puruSa pUrvokta samAdhine prApta karIne, temAM sArI rIte sthira rahIne mAyArahita thaIne saMyamanuM anuSThAna kare. A dharmanA AcaraNanA prabhAvathI padArthonA jJAnane prApta trikALavedI tathA zIla ane guNothI yukta puruSa atyaMta prazaMsAnuM pAtra thAya che. 43 0 vedavAdI sAthe ArdrakumArano vAda :- je puruSa 2000 snAtaka brAhmaNone pratidina bhojana karAve che. te mahAn puNyapuMjane upArjita karIne devatA thAya che - evuM vedanuM kathana che. - A vAta sAMbhaLI ArdrakumAre vedavAdIne kahyuM ke-- kSatriya Adi kuLomAM bhojanane mATe pharanArA 2000 snAtaka brAhmaNane je pratidina bhojana karAve che, te puruSa mAMsa lobhI pakSIothI paripUrNa narakamAM jAya che ane te tyAM bhayaMkara tApane bhogavato evo nivAsa kare che. dayApradhAna dharmanI niMdA ane hiMsApradhAna dharmanI prazaMsA karanAro je rAjA eka paNa zIlarahita brAhmaNane bhojana karAve che, te aMtakALamAM aMdhakArayukta narakamAM jAya che. (pachI devatA thavAnI vAta ja kyAM rahI ?) O ArdrakumAra dvArA sAMkhya parivrAjakone pratyuttara : sAMkhya parivrAjakoe kahyuM, ame ane tame baMne dharmamAM pravRtta chIe, ApaNe baMne traNe kALa dharmamAM sthita chIe. ApaNA baMnenA matamAM AcArazIla puruSa jJAnI kahevAyela che tathA ApaNA baMnenA matamAM saMsAranA svarUpamAM koI bheda nathI. A puruSa (jIvAtmA) avyakta, vyApaka, sanAtana, akSaya, avyaya che ane sarva bhUtomAM saMpUrNarUpe rahe che. jema caMdramAM saMpUrNa tArAo sAthe saMpUrNarUpe saMbaMdha kare che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 Agama kathAnuyoga-3 Artaka munie temane pratyuttara ApatA kahyuM he sAMkhyo! A prakAre ApanA mata sAthe amArA matanI ekatA thaI zakatI nathI kemake tamArA matAnusAra subhaga, durbhaga Adi bheda thaI zakatA nathI, jIvanuM potAnA karmathI prerita thaIne vividha gatiomAM javAnuM paNa siddha thatuM nathI ane brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudrarUpa bheda paNa siddha thato nathI ane kIDA, pakSI, sarisRpa Adi gatio paNa siddha thatI nathI. manuSya tathA devatA Adi gationA bheda paNa siddha thaze nahIM. A lokane kevaLajJAna dvArA na jANIne je ajJAnIo dharmano upadeza kare che, te jIva svayaM naSTa thaIne, potAno tathA bIjAno paNa apAra tathA bhayaMkara saMsAramAM nAza. kare che. paraMtu samAdhiyukta je puruSa pUrNa kevaLajJAna dvArA A lokane sArI rIte jANe che ane satyadharmano upadeza Ape che, te pApathI pAra thaI gayelA puruSa potAne ane bIjAne paNa saMsAra sAgarathI pAra utAre che. A lokamAM je puruSa niMdanIya AcaraNa kare che ane je puruSa uttama AcaraNanuM pAlana kare che, te baMnenA anuSThAnone ajJajIva potAnI icchAthI samAna batAve che athavA zubha anuSThAna karanArAne azubha AcaraNa karanArA ane azubha anuSThAna karanArAne zubha AcaraNa karanArA A prakAranI viparita prarUpaNA kare che. 0 ArkikamArano hastitApasone pratyuttara : hastitApaso kahe che ke, ame loko zeSa jIvonI dayAne mATe varSabharamAM bANa dvArA eka moTA hAthIne mArIne varSaparyaMta tenA mAMsathI nirvAha karIe chIe. tyAre AAkamunie temane uttara Apyo ke varSaparyaMtamAM eka-eka prANIne mAranAro puruSa paNa doSarahita nathI. kemake tyAre zeSajIvonI hatyAnI pravRtti na karanArA gRhastha paNa doSavarjita kema na mAnavA? je puruSa zramaNonA vratamAM sthita rahIne varSabharamAM paNa eka eka prANInI hatyA kare che. te anArya kahevAya che. evA puruSane kevaLajJAnanI prApti thatI nathI. tattvadarzI bhagavaMtanI AjJAthI A zAMtimaya dharma aMgIkAra karIne ane A dharmamAM sArI rIte sthita thaIne baMne karaNothI mithyAtvanI niMdA karato evo puruSa svaparanI rakSA kare che. mahAdustara samudranI mAphaka saMsArasAgarane pAra karavAne mATe vivekI puruSoe dharmanuM varNana ane grahaNa karavuM joIe - A pramANe huM kahuM chuM. 0 ArkakamuninuM mokSagamana : tyArapachI AAkamuni, zreNika rAjA ane abhayakumAra e traNe zrI vIra bhagavaMtanA samavasaraNamAM gayA. tyAM bhagavaMta mahAvIrane traNa pradakSiNA daIne atyaMta bhakti vaDe namaskAra karyA. tyAM bhagavaMte Akamunine hitazikSA ApI. pachI tIvra tapazcaryArUpI agni vaDe sarva karmarUpI iMdhanane dahana karIne anukrame kevaLajJAna prApta karI AAkamuni AyuSyano kSaya karIne mokSamAM padhAryA. noMdha - ArdrakumArane sUya. 738nI vRttimAM pratyekabuddha kahelA che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 45 0 Agama saMdarbha :sUya. 738 thI 791; sUya.ni. 187 thI 200 + vRka sUya yUpR. 413 thI 417, 443, 444; sUyani 180-vR va.va.bhA63nI va daza.5 44; -- x - 4 - 0 udaka peTAlaputra kathA : AvatI covIsImAM thanArA trIjA tIrthaMkara supArthano jIva (ThANAMga 871nI vRtti mujaba) udaka peDhAlaputra thayA. (jo ke ThANAMga 870nI vRttimAM udAyIno jIva supArtha tIrthakara thaze tema spaSTa jaNAvela che.) A udaka peDhAlaputra AvatI covIsImAM caturyAma dharmanI prarUpaNA karaze, temanuM kathAnaka A pramANe che- 0 nAlaMdAmAM lepa zramaNopAsaka : te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, te nagara Rddhi-samRddhithI paripUrNa hatuM. ityAdi varNana karavuM. te rAjagRha nagarInI bahAra izAna khUNAmAM nAlaMdA nAmaka eka upanagara hatuM. je aneka seMkaDo, bhavanothI suzobhita, darzanIya - yAvatuM - pratirUpa hatuM. te nAlaMdA nAmanA upanagaramAM lepa nAmano gAthApati hato. je dhanADhya - vAva - parAbhava na pAme tevo hato. te lepa nAmano gAthApati zramaNopAsaka paNa hato. je jIva-ajIva Adi tattvone jANanAra - yAvat - nircanja pravacanamAM niHzaMka ane anya darzanonI icchAthI rahita, guNIjanonI niMdA na karanAro, vastu svarUpano jJAtA, mokSa mArgano svIkAra karelo, pUchIne vizeSarUpe padArthono nizcaya karelo evo, praznottaro dvArA padArthane sArI rIte samajelo, padArthono vizeSarUpe jANakAra, asthimajjAvat dharmAnurAgI hato. te mAnato hato ke, A nircanja pravacana ja satya che ane te ja paramArtha che. zeSa badhAM darzana anartha che. teno nirmaLa yaza jagamAM phelAyelo che. tenA gharanuM dvAra haMmezA khulluM rahetuM hatuM. aMtaHpuramAM ke anya koI gharamAM paNa teno praveza baMdha hato nahIM. te caudaza, AThama tathA pUrNimA Adi tithiomAM paripUrNa pauSadhavratanuM pAlana karato hato. zramaNa nircanthone prAsuka, eSaNIya, azana, pAna, khAdya, svAdya, vastra, pAtra, kaMbala, pAdaproMchana, auSadhi, bhaiSaja, pIThaphalaka, zayyA, saMskAraka AdinuM dAna karato hato. tathA ghaNAM ja zIlavrata, guNavata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadha ane upavAsa Adi yathAyogya tapokarma dvArA potAne nirmaLa banAvato - AtmAnuM ciMtana karato vicarato hato. 0 lepanI udakazALA najIkathI gautamano vihAra : te lepa gAthApatinI nAlaMdAnI bahAra izAnakhUNAmAM zeSadravyA nAmaka udakazALA hatI, je aneka prakAranA seMkaDo staMbho vaDe yukta, prAsAdIya yAvat pratirUpa hatI. te zeSadravyA udakazALAnA izAna khUNAmAM hastiyAma nAmaka eka vanakhaMDa hatuM, je kRSNavarNavALuM hatuM. tenA gRhapradezamAM bhagavad gautamasvAmI vicaratA hatA. tyAM bhagavad gautamasvAmI nIce udyAnamAM birAjatA hatA. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46. Agama kathAnuyoga-3 0 udaka peDhAlaputranuM gautamasvAmI najIka Agamana : A avasare bhagavaMta pArthanI ziSya paraMparAnA medArya gotrIya udaka peDhAlaputra nirgastha jyAM bhagavanuM gautama birAjatA hatA, tyAM AvyA, AvIne bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he AyuSyamAn ! Ape je pramANe sAMbhaLela che ane jevo nizcaya karelo che, tevuM vAda sahita mane kaho bhagavanuM gautamasvAmIe udaka peDhAlaputrane A pramANe kahyuM, he AyuSyamAnuM ! ApanA praznane sAMbhaLIne ane samajIne, jo huM jANI zakIza to uttara ApIza. 0 pratyAkhyAna saMbaMdhi praznottara : - vAdasahita udaka peDhAlaputrae bhagavad gautamane A prakAre kahyuM, he AyuSyamAn ! gautama ! kumAraputra nAmaka eka zramaNa nircantha che je tamArA pravacananI prarUpaNA karatA temanI nikaTa AvelA gAthApati, zramaNopAsakane A prakAre pratyAkhyAna karAve che - rAjA AdinA abhiyogane choDIne "gAthApati cora grahaNa vimokSaNa" nyAyathI trasa prANIone daMDa devAnuM pratyAkhyAna che. paraMtu temanuM A prakAranuM pratyAkhyAna dupratyAkhyAna che. A pramANe je pratyAkhyAna kare che, te duSpatyAkhyAna kare che. A prakAre bIjAne pratyAkhyAna karAvanAra puruSa svayaM potAnI pratijJAnuM ullaMghana kare che. tenuM kAraNa A pramANe che- - kemake saMsArI prANI parivartanazIla che. tethI sthAvara prANI paNa trasarUpatAne pAme che ane trasaprANI paNa sthAvara rUpamAM utpanna thAya che. teo sthAvarakAyane choDIne trasakAyamAM utpanna thAya che ane trasakAyane choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thAya che. te traNa prANI jyAre sthAvarakAyamAM utpanna thAya che. tyAre te trasakAyane daMDa na denArA dvArA hatyA karavA yogya thAya che. paraMtu je loko A pramANe pratyAkhyAna kare che, temanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. A pramANe jeo pratyAkhyAna karAve che, temaNe karAvela pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. A pramANe je bIjAne pratyAkhyAna karAve che, zuM teo potAnI pratijJAnuM ullaMghana nathI karatA ? - rAjAnA abhiyogane choDIne "gAthApati cora grahaNa vimokSaNa" nyAyathI vartamAnamAM trasarUpe pariNata prANIne daMDa devAno tyAga che. A prakAre hovAthI bhASAmAM zaktivizeSanuM vidyamAna na hovAthI teo krodha ke lobhane vaza bIjAne pratyAkhyAna karAve che. zuM amAro A upadeza nyAya saMgata nathI? he AyuSyamAn ! gautama ! amAruM A kathana zuM Apane yogya lAge che ? bhagavad gautame udaka peDhAlaputrane vAdasahita A pramANe kahyuM, he AyuSyamAn udaka! A pramANe pratyAkhyAna karAvavuM amane yogya lAgatuM nathI. je zramaNa ke brAhmaNa tamArA kahevA pramANe prarUpaNA kare che, te zramaNa ane nirgastha yathArtha bhASAnuM bhASaNa karanArA nathI. teo anutApane utpanna karanArI bhASAnuM bhASaNa kare che. teo zramaNa ane zramaNopAsakane abhyAkhyAna kare che - vyartha kalaMka Ape che. je anya prANIo - yAvat Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 47 - satvonA viSayamAM saMyama grahaNa kare che, tenA para paNa teo kalaMka lagADe che. AnuM kAraNa zuM che ? badhAM ja prANI parivartanazIla che. traNa prANI paNa sthAvara rUpe utpanna thAya che, sthAvara prANI paNa trasabhAvane pAme che. teo trasakAyapaNuM tyAgIne sthAvarakAyamAM utpanna thAya che ane sthAvaro sthAvarakAyapaNuM tyAgIne trasakAyamAM utpanna thAya che, jyAre te trasakAyamAM utpanna thAya che tyAre teo hanana karavA yogya hotA nathI. 0 trasapaNA saMbaMdhe prazna : udaka peDhAlaputrae vAdasahita bhagavad gautamane A prakAre kahyuM, he AyuSyamAnuM gautama ! te prANI koNa che, jene tame trasa kaho cho ? tame trasa prANIne trasa kaho cho ke bIjA koI prANIne trasa kaho cho ? bhagavad gautame udaka peDhAlaputrane vAda sahita A pramANe kahyuM, he AyuSyamAnuM udaka ! je prANIone tame traNabhUta prANI, traNabhUta prANI kaho cho, tene ame traNa pANI-tra pANI kahIe chIe ane ame jene trasapANI-trasaprANI kahIe chIe. tene tame traNabhUta prANI - traNabhUta prANI kaho cho. A baMne sthAna samAna ane ekArthaka che. to he AyuSyamAn ! traNabhUta prANI - traNabhUta prANI kahevAne Apa zuddha mAno cho ane traprANI - traprANI kahevuM duSpaNita samajo cho ? he AyuSyamAn ! te rIte zuM Apa ekanI niMdA ane bIjAnI prazaMsA karo cho ? paraMtu Apano A pUrvokta bheda nyAya saMgata nathI. bhagavad gautame punaH kahyuM, evA paNa keTalAMye manuSya che, jeonuM A pUrva kathana hoya che ke, ame muMDita thaIne gRhatyAga karIne anagArika dIkSA grahaNa karavAmAM samartha nathI paNa kramaza: sAdhutvano svIkAra karIzuM. teo emanA manamAM Avo ja vicAra kare che - teo manamAM AvA vicArane sthira kare che ane pachI te pramANe upasthita thaI jAya che. rAjA AdinA abhiyoga Adi kAraNothI "gAthApati cora grahaNa vimola" nyAya thakI trAsa prANIono ghAta na karavAnI pratijJA karAve che. ATalo tyAga paNa temane mATe kalyANakArI hoya che. - trasajIva paNa trasanAma karmanA phaLano anubhava karavAne kAraNe trasa kahevAya che jyAre tenuM trasa Ayu kSINa thaI jAya che ane trasakAyamAM temanI sthitinA heturUpa karma paNa kSINa thaI jAya che, tyAre teo te AyuSyane choDI de che ane tene choDIne teo sthAvara bhAvane prApta kare che. sthAvara prANI paNa sthAvara nAmakarmanA phaLano anubhava karavAne kAraNe sthAvara kahevAya che ane e ja kAraNe teo sthAvara nAmane paNa dhAraNa kare che. jyAre temanuM sthAvaranuM ANu kSINa thaI jAya che ane sthAvarakAyanI temanI sthitino kALa samApta thaI jAya che. tyAre teo te Ayune choDI de che ane te Ayune choDIne punaH paralokabhAvane prApta kare che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAyAvALA ane cirakALanI sthitivALA paNa hoya che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Agama kathAnuyoga-3 0 udaka peDhAlaputranI svapakSanI sthApanA : udaka peDhAlaputrae vAdasahita bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he AyuSyamAnuM gautama ! evo koI ja paryAya nathI. jemAM zramaNopAsaka eka prANInA prANAtipAtaviramaNarUpa tyAgane paNa saphaLa banAvI zake, tenuM kAraNa zuM che ? - prANI saMsaraNazIla - parivartanazIla che. tethI kyAreka sthAvara prANI trasa thaI jAya che ane trasa prANI paNa sthAvara rUpe utpanna thaI jAya che. teo badhAM sthAvarakAyane choDIne trasakAyamAM utpanna thaI jAya che. badhAM trasakAyane choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thaI jAya che jyAre te badhAM sthAvarakAyamAM utpanna thaI jAya tyAre teo ghAtane yogya thaI jAya che. 0 bhagavad gautama dvArA teno pratyuttara : bhagavanuM gautame vAdasahita udaka peDhAlaputrane A pramANe kahyuM, he AyuSyamanuM ! amArA vaktavya anusAra ja nahIM, paNa tamArA vaktavya anusAra paNa te paryAya che. jemAM zramaNopAsaka badhAM prANIo - yAvat - samasta satvonI hatyAno tyAga karI zake che. tenuM kAraNa zuM che ? prANI saMsaraNazIla che. jo ke trasaprANI paNa sthAvararUpe utpanna thAya che ane sthAvara paNa trasarUpe utpanna thAya che. te badhAM trasakAyane choDIne sthAvarakAyamAM utpanna thAya che ane sthAvarakAyane choDIne trasakAyamAM utpanna thAya che. tethI jyAre teo badhAM trasakAyamAM utpanna thAya che, tyAre te sthAna hatyAne yogya hotuM nathI. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo moTA zarIravALA ane lAMbAkALa sudhI sthita rahenArA hoya che. evA prANIo ghaNAM che, jenAthI zramaNopAsakane supratyAkhyAna thaI zake che. tevA prANI bahu ochA che, jenAthI zramaNopAsakane apratyAkhyAna hoya che. A prakAre te moTA trasakAyanI hatyAthI zAMta ane virata thAya che. jene mATe tame athavA anya koI ema kahe che - "evo eka paNa paryAya nathI, jenA mATe zramaNopAsakano eka prANInA ghAtano paNa tyAga na thaI zake. tethI ApanuM A kathana nyAyasaMgata nathI. 0 zramaNa dRSTAMta : bhagavad gautamasvAmI kahe che ke, nircanthone ema pUchavAmAM Ave che ke, he AyuSyamAnuM nircanho ! A lokamAM koI manuSya evA hoya che - je A pramANenI pratijJA kare che - A je muMDita thaIne gRhatyAga karIne aNagArika pravrajyA aMgIkAra karI cUkyA che. temane maraNaparyaMta daMDa devAno tyAga karato nathI. te zramaNomAM koI zramaNa cAra, pAMca ke cha athavA daza varSa sudhI ghaNAM dezomAM vicaraNa karIne zuM punaH gRhastha banI jAya che ? hAM, teo gRhastha banI jAya che. te gRhasthone mAranArA te pratyAkhyAnadhArI puruSanuM zuM te pratyAkhyAna bhaMga thAya ? A kathana yukti saMgata nathI. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 49 A pramANe zramaNopAsake paNa trasaprANIne daMDa devAno tyAga karyo che. paNa sthAvaraprANIne daMDa devAno tyAga karyo nathI. tethI sthAvarakAyanA prANIonI hatyA karavA chatAM paNa tenA pratyAkhyAnano bhaMga thato nathI. he nirgunho A pramANe samajo ane A pramANe ja samajavuM joIe. bhagavanuM gautama svAmIe kahyuM ke, huM nircanthone pUchuM chuM - he AyuSyamAnuM nircanho ! A lokamAM gAthApati ke gAthApatinA putra tathA prakAranA kuLamAM janma laIne zuM dharmazravaNane mATe AvI zake che ? hAM, AvI zake che. tathA prakAranA te uttama kuLamAM utpanna puruSone zuM dharmano upadeza karavo joIe ? hAM, temane dharmano upadeza karavo joIe. zuM teo AvA prakArano dharma zravaNa karI ane samajIne A pramANe kahI zake che ke, A nirgastha pravacana ja satya che. sarvottama che, kevaLajJAnane utpanna karanAra che, paripUrNa che, nyAyayukta che, sArI rIte zuddha che, zalyane nAza karanAra che, siddhino mArga che, muktino mArga che, nirmANa mArga che, nirvANa mArga che, avitatha, asaMdigdha ane samasta duHkhono nAza karavAno mArga che. A dharmamAM sthita jIva siddha thAya che, bodha pAme che, mukta thAya che, parinirvANane prApta kare che ane saMpUrNa duHkhono aMta kare che ? havethI ame A mArganI AjJA anusAra cAlazuM, rahIzuM, besIzuM, zayana karIzuM, bhojana karIzuM, bolIzuM, uThIzuM ane uThIne prANIo - yAvat - satvono saMyama karavA - rakSA karavA mATe saMyama dhAraNa karIzuM. A pramANe zuM teo kahI zake che ? hAM, teo A pramANe kahI zake che. zuM teo A prakAranA vicAravALA te jIva dIkSA devAne yogya che? hAM, teo yogya che. zuM te Avo vicAra karanArA muMDita karavAne yogya che ? hAM, teo yogya che. zuM AvA prakAre vicAranArA te zikSA devAne yogya che? hAM, yogya che. zuM AvA vicAravALA vyakti pravrajyAmAM upasthita karavAne mATe yogya che ? hAM, yogya che. to zuM AvA vicAravALA puruSoe samasta prANIo - yAvat - samasta satvone daMDa devAno choDI dIdho che ? hAM, choDI dIdhela che. to zuM A prakAranA vihAra dvArA vicaraNa karanArA - yAvat - cAra, pAMca, cha ke daza varSa sudhI thoDA ke ghaNAM dezomAM paribhramaNa karI punaH gRhasthAvAsamAM jAya kharA? hAM, jAya paNa kharA. tyAre zuM teo saMpUrNa prANIo, saMpUrNa satvone daMDa devAnuM choDI de che ? 3/4 Jain Edination International Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Agama kathAnuyoga-3 -- A artha samartha nathI. (arthAta barobara nathI.) te jIva e ja che, jeNe pahelAM samasta prANIo - yAvat - samasta satvone daMDa devAno tyAga karyo na hato. te e ja jIva che, jeNe hAla samasta prANIo - yAvat - samasta satvone daMDa devAno tyAga nathI. te pahelA asaMyamI hato. pachI saMyamI thayo che, pharI pAcho asaMyamI thaI gayo che. asaMyamI jIvane saMpUrNa prANIo - vAva - saMpUrNa satvone daMDa devAno tyAga hoto nathI. te nirgaLyo A pramANe jANo. A pramANe ja jANavuM joIe. bhagavat (gautame) kahyuM ke, huM nircanthone pUchuM chuM, huM AyuSyamAn nircanho ! A lokamAM parivrAjako ke parivAjikAo koI bIjA tIrthanA sthAnamAM rahIne dharma sAMbhaLavAne mATe zuM sAdhunI samIpe AvI zake che ? hAM, AvI zake che. zuM tathA prakAranI vyaktioe dharma sAMbhaLavo joIe ? hAM, sAMbhaLavo joIe. zuM teo AvA prakArano dharma sAMbhaLIne ane samajIne A pramANe kahI zake che ke, A nircanja pravacana ja satya che, anuttara che, kevaLajJAnane utpanna karanAruM che, paripUrNa che, nyAyayukta che, saMzuddha che, zalyanAzaka che, siddhino mArga che, muktino mArga che, nirmANa mArga che, nirvANa mArga che, avitatha, mithyAtvarahita saMdeharahita ane samasta duHkhonA nAzano mArga che ? A dharmamAM sthita jIva siddha thAya che, buddha thAya che, mukta thAya che, parinirvANa pAme che, samasta duHkhono nAza kare che. tethI ame tenI AjJAnusAra temAM batAvelI rItithI cAlIzuM, rahIzuM, besIzuM, paDakhAM badalIzuM, bhojana karIzuM, bolIzuM, uThIzuM, uThIne saMpUrNa prANIo, bhUto, jIvo ane satvonI rakSAne mATe saMyama dhAraNa karIzuM - A pramANe zuM teo kahI zake ? hAM, teo A pramANe kahI zake che. zuM A prakAranA vicAravALA te jIva dIkSA devA yogya che ? hAM, teo yogya che. zuM AvuM vicAranArA te puruSa muMDita karavAne yogya che ? hAM, teo yogya che. AvA vicAravALA te puruSa zuM zikSA devAne yogya che ? hAM, avazya yogya che. zuM AvA vicAravALA te puruSa pravajyAmAM sthApavA yogya che ? hAM, yogya che. zuM AvA vicAravALA te puruSa sAthe besIne bhojana karavA yogya che? hAM, yogya che. zuM te have AvA prakAranI caryAmAM sthita thaIne - yAvat - cAra, pAMca, cha ke daza varSa sudhI thoDAM ke aneka dezomAM pharIne punaH gRhasthAvAsamAM jaI zake kharA ? Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo hAM, jaI paNa zake. jo teo pAchA gRhasthAvAsamAM jAya, to pachI sAdhunA sAMbhogIka thaI zake ? nA, te vAta barAbara nathI. te jIva to e ja che, jenI sAthe pahelA sAMbhogikapaNe kalpatuM na hatuM, te jIva to e ja che jenI sAthe have paNa sAMbhogikapaNuM kalpatuM nathI. te jIva e ja che jenI sAthe sAMbhogikapaNuM kalpatuM hatuM. pahelA te jIva azramaNa hato, pachI zramaNa thayo. vaLI pAcho azramaNa thayo. azramaNanI sAthe zramaNa nircanthone sAMbhogikapaNuM kalpatuM nathI. te nigraMtho A pramANe jANo, A pramANe ja jANavuM joIe. 0 zramaNopAsakanuM dRSTAMta : bhagavat (gautame) pharI kahyuM, nircanthone huM pUchuM chuM ke, he AyuSyamAn nirgaLyo! A lokamAM koI zramaNopAsaka ghaNAM zAMta hoya che. teo A pramANe kahe che - ame pravajyA laIne gRhavAsano tyAga karI aNagAra thavAne mATe samartha nathI. paNa ame caudaza, AThama ane pUnama-amAvAsyAne divase paripUrNa pauSadha vratanuM samyak prakAre pAlana karatA vicarIzuM tathA sthUla prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karIzuM - yAvat - skUla parigrahano tyAga karIzuM. ame be karaNa ane traNa yogathI amArI icchAnuM parimANa karIzuM. amAre mATe kaMI karo nahIM ke karAvo nahIM evuM paNa ame pratyAkhyAna karIzuM. AvA zrAvaka kaMI khAdhA ke pIdhA vinA, snAna karyA vinA AsanathI utarIne jo kALadharma (mRtyu) pAme to temanA kALadharmanA viSayamAM zuM karIzuM ? teo samyaktayA (sArI rIte) kALadharma pAmyA temaja kahevuM paDaze. teo prANI paNa kahevAze ane trasa paNa kahevAze. teo mahAkAya ane dIrdhakALa paryaMtanI sthitivALA hoya che tevA prANI adhika che, jenAthI zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. tevA prANI thoDA che, jenA viSayamAM zramaNopAsakone apratyAkhyAna thAya che. have te zramaNopAsaka mahAnuM trasakAyanI virAdhanAthI upazAMta, uparata, mumukSu upacarita hovA chatAM paNa tame loko ane bIjAo je AvuM kahe che ke, evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna thaI zake. te tamAruM kathana nyAyasaMgata nathI. bhagavad (gautame) kahyuM ke, huM nircasthone pUchuM chuM ke, he AyuSyamAn nircanho ! A lokamAM koI zramaNopAsaka ghaNAM zAMta hoya che. teo A pramANe kahe che - ame muMDita thaIne, gRhatyAga karIne aNagAra thavA mATe samartha nathI. AThama, caudaza, pUnama ane amAsanI tithiomAM paripUrNa pauSadhavratanuM pAlana karatA vicaravA mATe paNa samartha nathI. ame to aMta samaye maraNakALa Ave tyAre saMlekhanAnuM sevana karIne bhaktapAnano tyAga karIne kALanI icchA na rAkhIne vicaraNa karIzuM. - te samaye ame traNa karaNa ane traNa yogathI samasta prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karIzuM. A ja pramANe samasta mRSAvAdu, samasta adattAdAna, samasta maithuna ane samasta Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para Agama kathAnuyoga-3 parigrahanuM pratyAkhyAna karIzuM ane mArA mATe kaMIpaNa karo nahIM, karAvo nahIM ke karanAranI anumodanA paNa na karo. evA prakAranuM pratyAkhyAna paNa karIzuM. AvA zramaNopAsaka kaMI khAdhA ke pIdhA vinA, snAna karyA vinA, AsanethI utarIne jo kALadharma (mRtyu) pAme to temanA kALadharmanA viSayamAM zuM kahevAze ? teo samyaktayA kALadharma pAmyA, tevuM ja kahevuM paDe. teo prANI paNa kahevAya che, ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAnuM zarIravALA ane dIrdhakALanI sthitivALA hoya che. tevA prANI ghaNAM vadhu che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. tevA prANI ghaNAM thoDA che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna nathI hotuM. tethI te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI uparAMta, vratamAM sthita ane prativirata zrAvakane mATe tame loko athavA anya je koI A pramANe kahe che ke, "temanA mATe evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano tyAga thaI zake. e kathana nyAyasaMgata nathI. bhagavat (gautame) kahyuM, A saMsAramAM koI evA manuSya hoya che jevA ke, mahAnuM icchAvALA, mahAnuM AraMbhavALA, mahA parigrahavALA, adhArmika - yAvatu - adharmathI vRtti upArjana karanArA tathA hanana, chedana, bhedana ane jIvone kApavA, vadha karavAthI jemanA hAtha khUnathI raMgAyelA che, caMDa, rudra, zuddha, sAhasika, cApalUsa, vaMcaka, mAyAvI, kapaTI, kUDakapaTamAM rata, uttama vastu sAthe halakI vastunI bheLaseLa karanArA, duHzIlavALA, vratahIna, ghaNI ja muzkelIe prasanna thanArA ane asAdhu hoya che. teo jIvanaparyata mATe samasta prANAtipAtathI nivRtta thatA nathI - yAvat - jIvanaparyata samasta parigrahothI nivRtta thatA nathI. jo zramaNopAsaka vratagrahaNa karavAnA samaye AvA prANIono ghAta karavAno maraNaparyaMta tyAga kare che, tevA puruSa kALadharmanA samaye potAnA AyuSyane choDI de che ane choDIne potAnA pApakarmone potAnI sAthe laIne durgatine pAme che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che teo mahAkAya ane dIrdhakALanI sthitivALA hoya che AvA ghaNAM prANIo che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che ane evA prANI ghaNAM thoDA che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna hotuM nathI. tethI te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI uparata, vratamAM sthita ane prativirata zramaNopAsakane mATe tame loko athavA anya koI je A pramANe kahe che ke, "temanA mATe evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsaka eka prANInA daMDano paNa tyAga karI zake - e kathana nyAyasaMgata nathI. bhagavad (gautame) kahyuM, saMsAramAM koI manuSya evo paNa hoya che, jeo AraMbha karatA nathI, parigraha rAkhatA nathI, dhArmika - yAvat - dharma vaDe ja vRttinuM arjana karatA vicaraNa kare che, suzIla, suvatonA dhAraka, saraLatAthI prasanna karavA yogya ane susAdhu hoya che. je jIvanaparyata mATe saMpUrNa prANAtipAtathI virata hoya che - yAvat - jIvanaparyatane mATe parigrahathI prativirata hoya che. zramaNopAsaka vratagrahaNa samayathI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 53 maraNaparyata A prANIonI hatyA karavAno tyAga kare che. te puruSo kALanA samaye potAnA Ayune choDI de che. Ayu choDIne potAnA zubhakarmonI sAthe sugati pAme che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAnuM kAyAvALA ane cirakALanI sthitivALA hoya che evA ghaNAM prANI hoya che, jenAmAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che, ane evA prANI alpa che, jemAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna thatuM nathI. tethI te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI uparata, vratomAM sthita ane prativiratane mATe tame loko athavA anya koI je A pramANe kahe che, "temanA mATe evo koI paryAya nathI - jemAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga thaI zake" - e kathana nyAyamukta nathI. bhagavad gautame kahyuM, saMsAramAM koI manuSya evA hoya che, je alpa icchAvALA, alpa AraMbhavALA, alpa parigrahavALA, dhArmika - yAvat - dharma dvArA potAnI AjIvikA arjana karanArA, zIlasaMpanna, suvatI, saraLatAthI prasanna thanArA ane susAdhu hoya che. teo jIvanaparyata koI eka prANAtipAtathI prativirata ane koI ekathI avirata - yAvat - jIvanaparyata mATe koI eka parigrahathI virata ane koI ekathI avirata hoya che. zramaNopAsaka vrata grahaNanA samayathI laIne maraNaparyata A prANIonI hatyA karavAno tyAga kare che. te puruSo potAnA Ayuno tyAga kare che ane tyAga karIne potAnA zubha karmAnusAra sugatine prApta thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAya ane dIrdhasthitivALA hoya che. tevA prANI ghaNAM hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che, tevA prANI ghaNAM ochA hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane apratyAkhyAna hoya che. tethI e mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI uparata, vratamAM sthita ane prativiratane mATe tame loko athavA anya koI je ema kahe che ke, "temanA mATe evA koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA paNa daMDano tyAga thaI zake" e kathana nyAyayukta nathI. - bhagavat (gautame) kahyuM, A jagatamAM koI evA paNa manuSya hoya che, je jaMgalamAM nivAsa kare che, maThamAM rahe che, gAmanI sImA para rahe che, koI rahasyane jANanArA hoya che. tevAone zramaNopAsaka vrata grahaNa karavAnA divasathI maraNaparyata daMDa devAno tyAga kare che - teo saMyamI nathI, sarva sAvadyakarmothI nivRtta thayA nathI. samasta prANa, bhUta, jIva ane satvomAM potAnA manathI sAcI-khoTI vAta A pramANe kahe che mane mAravo na joIe, bIjAne mAravo joIe, mane AjJA na devI joIe, bIjAne AjJA ApavI joIe, mane pakaDavo na joIe, bIjAne pakaDavA joIe, mane paritApa na Apavo joIe, bIjAne paritApa Apavo joIe, mane udUrvedita na karavo joIe paNa bIjAne udUrvedita karavA joIe. A ja pramANe teo strI bhogomAM mUrNita, vRddha, Asakta, atyaMta Asakta - thAvat - cAra, pAMca, cha ke daza varSaparyata alpa ke adhika bhogopabhogone bhogavIne Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 Agama kathAnuyoga-3 kALanA samaye kALa karIne atyaMta asara yonimAM athavA kilbiSa yonimAM utpanna thAya che. teo tyAMthI cyavane pachI bakarAnI mAphaka mUka ane tAmasavRttivALA thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. evA prANI ghaNAM hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che. tevA prANI ghaNAM ochA hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM apratyAkhyAna hoya che. have te mahAn trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, vratamAM upasthita, prativiratane je Apa loko athavA anya koI je A pramANe kahe che ke, temanA mATe evo koI paryAya nathI, jenAthI zramaNopAsakane eka prANInA paNa daMDano tyAga thAya." A kathana nyAyasaMgata nathI. bhagavana (gautame) kahyuM, A jagatamAM ghaNAM prANI dIdhAryavALA hoya che. jenA viSayamAM zramaNopAsaka vratagrahaNa karavAnA samayathI maraNaparyata daMDa devAno tyAga kare che tevA prANIo pahelAM ja kALadharmane prApta karIne paralokamAM jAya che. teo prANI paNa kahevAya che, ane trasa paNa kahevAya che. teo moTA zarIravALA, cirakALanI sthitivALA ane dIrdha AyuvALA hoya che. tevA prANI ghaNAM che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che ane tevA prANI ghaNAM ochA che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane apratyAkhyAna hoya che. tethI te mahAn trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, saMyamamAM sthita, prativiratane mATe je Apa athavA bIjA koI ema kahe che ke, "temanA mATe evo koI paryAya nathI, jenA viSayamAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga thAya." Avo upadeza nyAya saMgata nathI. bhagavat (gautame) kahyuM, A jagatamAM koI prANI samAna AyuvALA hoya che, jene zramaNopAsaka vratagrahaNanA samayathI laIne maraNaparyata daMDa devAno niSedha kare che. teo samakALamAM kALane prApta thAya che. pachI paralokamAM jAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAt zarIravALA ane sama AyuvALA hoya che. tevA prANI adhika hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che ane evA prANI ochA hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane pratyAkhyAna hotuM nathI. te mahAna trasakAyanI hiMsAthI virata, mumukSu, prativiratane mATe Apa loko ke anya koI je ema kahe che ke, "temanA mATe evo koI paryAya nathI, jenA viSayamAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga hoya." e kathana nyAyayakta nathI. bhagavat (gautame) kahyuM, A jagamAM koI prANI alpa AyuvALA hoya che. jene zramaNopAsaka vratagrahaNanA divasathI maraNaparyata daMDa devAno tyAga kare che. teo pahelAM ja kALa kare che ane paralokamAM jAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAnuM zarIravALA ane alpa AyuvALA hoya che. tevA prANI adhika hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 55 supratyAkhyAna hoya che. tevA prANI alpatara hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane apratyAkhyAna hoya che. te mahAn trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, virata, prativiratane mATe Apa tathA anya loko je Ama kahe che, "temanA mATe evo koI paryAya nathI jenA viSayamAM zramaNopAsakane eka prANInA paNa daMDano tyAga thAya. tamAruM A kathana nyAyayukta nathI. 0 nava bhaMga dvArA pratyAkhyAnanI chaNAvaTa : bhagavat (gautame) kahyuM, A jagatumAM koI zramaNopAsaka hoya che teo A pramANe kahe che, ame muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karavAmAM samartha nathI tathA AThama, caudaza, pUrNimA, amAvAsyAne dine paripUrNa pauSadha pAlana karavAne mATe paNa samartha nathI. ame aMta samaye mAraNAMtika saMkhanAnuM sevana karIne bhaktapAnano tyAga karIne, kALanI icchA na rAkhatA vicaraNa karavAmAM paNa samartha nathI. tethI ame sAmAyika, dezAvakAzika vratane - pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa dizAomAM dezanI maryAdAone svIkAra karIne, tenI bahAranA sarva prANIo - yAvat - sarva satvone daMDa devAnuM choDIne prANa, bhUta, jIva ane satvonuM kalyANa karanArA thaIzuM. (1) temAM pahelAM je trasa prANI che, jeno zramaNopAsake vrata grahaNa karavAnA samayathI laIne maraNaparyaMta daMDa devAno tyAga karyo che, teo potAnuM Ayu choDIne, te maryAdAnA bahAranA kSetramAM trasarUpe utpanna thAya che, jeno zramaNopAsake vrata grahaNa karavAnA samayathI laIne maraNaparyata daMDa devAno tyAga karI dIdhela che, temAM utpanna thAya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che. te prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che te mahAnuM zarIravALA ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI adhika hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che. tevA prANI alpa hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane apratyAkhyAna hoya che. te mahAn trasakAyanI hiMsAthI uparata, virata, prativiratane mATe Apa ke anya koI je Ama kahe che, "temanA mATe evo koI paryAya nathI ke jenA viSayamAM zramaNopAsakane eka prANInA paNa daMDano tyAga hoya." A kathana nyAyasaMgata nathI. (2) te samIpa dezamAM rahenArA je trasa prANI che, jene zrAvake vratagrahaNanA samayathI maraNaparyaMta daMDa devAno choDI dIdhelo che, teo te Ayune choDI de che ane choDIne te ja samIpa dezamAM je sthAvara jIva che, jene zramaNopAsake anarthadaMDa devAnuM varjita karela che paNa arthadaMDa devAnuM varjita karela nathI, temAM utpanna thAya che. temAM zramaNopAsake anarthadaMDa devAnuM varjita karyuM nathI. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. te mahAkAyavALA ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI vadhAre hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che ane tevA prANI alpatara hoya che, jenA viSayamAM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 Agama kathAnuyoga-3 zramaNopAsakane pratyAkhyAna hotuM nathI. te mahAn trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, mumukSu, prativiratane mATe je Apa athavA anya loko e pramANe kahe che, "evo eka paNa paryAya nathI ke jenA mATe zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga thaI zake." A kathana nyAyasaMgata nathI. (3) tyAM nikaTa dezamAM rahenArA je trasa prANI che, jene zrAvake vrata grahaNanA samayathI laIne maraNaparyata daMDa devAno tyAga karyo che. teo e Ayune choDe che, choDIne tenAthI dUra pradezamAM je trasa ane sthAvara prANI che, jenA viSayamAM zramaNopAsake vratagrahaNanA samayathI maraNaparyata daMDa devAno tyAga karyo che, temAM utpanna thAya che. temanA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI ghaNAM hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che ane evA prANI alpa hoya che, jemAM zramaNopAsakane pratyAkhyAna hotuM nathI. te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI uparata, virata ane prativiratane mATe Apa ke anya koI je Ama kahe che ke, "evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga thaI zake" e kathana nyAyasaMgata nathI. (4) tyAM samIpa dezamAM je sthAvara prANI che, jene zrAvake anarthadaMDa devAnuM varjita karela che, paNa arthadaMDa devAnuM varjita karela nathI, teo AyuSya pUru thaye, tyAM samIpa dezamAM je trasa prANI che, jene zramaNopAsake vrata grahaNanA divasathI maraNaparyaMta daMDa devAno tyAga karyo che, temAM utpanna thAya che. tenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. te mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI adhika hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che ane tevA prANI ochA hoya che, jenA mATe zramaNopAsakane pratyAkhyAna hotuM nathI. tethI te mahAn trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, saMyamamAM sthita ane prativiratane mATe Apa athavA anya koI je ema kahe che ke, "evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA paNa daMDano tyAga thaI zake." A upadeza paNa nyAyayukta nathI. (5) tyAM nIkaTa dezamAM je sthAvara prANI che, jene zramaNopAsake prayojana vaza daMDa devAno to tyAga nathI karyo, paNa anarthadaMDano tyAga karyo che, teo jyAre te Ayune choDIne tyAMja nIkaTanA dezamAM je sthAvara prANI che, jene zramaNopAsake arthadaMDa to choDyo nathI, paNa anarthadaMDa devo choDI dIdhela che, temAM utpanna thAya che. temane zrAvaka arthadaMDa to Ape che, paNa anartha daMDa Apato nathI. te prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. te mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI adhika hoya che, jenA viSayamAM zramaNopAsakane supratyAkhyAna hoya che ane tevA prANI ochA hoya che jemAM zramaNopAsakane apratyAkhyAna Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 57 hoya che. tethI te mahAna trasakAyanI hiMsAthI uparata, virata ane prativiratane mATe Apa ke anya koI je Ama kahe che, "evo koIpaNa paryAya nathI, jemAM zramaNopAsaka eka paNa prANInA daMDano tyAga thaI zake" e kathana nyAyayukta nathI. (6) tyAM anya dezomAM utpanna je sthAvara prANI che, jene zramaNopAsake arthadaMDa devAno tyAga karyo nathI, paraMtu anarthadaMDano to tyAga karyo che. teo tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne, tyAM ja je anya dezavartI trasa-sthAvara prANI che, jeno zramaNopAsake vrata grahaNanA divasathI laIne maraNaparyaMta daMDa devAno tyAga karyo che, temAM utpanna thAya che. temanA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI vadhu che, jemAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che, ane te prANI alpa che, jemAM zramaNopAsakane apratyAkhyAna thAya che. te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI uparata, virata ane prativiratane mATe Apa ke anya koI, je ema kahe che, "evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga thaI zake' - e kathana nyAyasaMgata nathI. (7) tyAM anya dezamAM utpanna je trasa ane sthAvara prANI che, jene zramaNopAsake vratAraMbhathI laIne maraNaparyaMta daMDa devo choDI dIdho che, teo te Ayuno tyAga karIne zrAvakanA dvArA grahaNa karAyela dezaparimANamAM rahenArA je trasa prANI che, jeno zrAvake vratAraMbhathI laIne maraNaparyaMta daMDa devAno choDI dIdho che, temAM utpanna thAya che. temanAmAM zrAvakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI adhika che, jenAmAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che ane tevA prANI alpa che, jenAmAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna nathI hotuM. te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI upara, virata, prativiratane mATe je Apa athavA anya koI ema kahe che ke, "tene evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDa to tyAga thaI zake e kathana nyAyasaMgata nathI. (8) tyAM anya dezamAM je trasa ane sthAvara prANI che, jeno zramaNopAsake vrata grahaNanA samayathI laIne maraNaparyata daMDa devAno tyAga karyo che. teo te Ayune choDIne zrAvaka dvArA grahaNa karAyela deza parimANamAM rahenArA je sthAvara prANI che, jene zramaNopAsake arthadaMDa devAno to tyAga nathI karyo, paraMtu anarthadaMDa devAno tyAga karyo che; temAM utpanna thAya che. temanA viSayamAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna hoya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. teo mahAkAyavALA ane cirasthitivALA hoya che. tevA prANI adhika che jenAmAM zramaNopAsakanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che ane tevA prANI ochA che, jenAmAM zramaNopAsakane pratyAkhyAna thatuM nathI. te mahAnuM trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, virata ane prativiratane mATe je Apa athavA anya loko evuM kahe che, "temane evo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Agama kathAnuyoga-3 eka prANInA daMDano paNa tyAga thaI zake." A kathana nyAyapUrNa nathI. (9) tyAM anya dezamAM utpanna je trasasthAvara prANI che, jene zramaNopAsake vratagrahaNa samayathI laIne maraNaparyata daMDa devAno tyAga karelo che. teo te Ayune choDIne zrAvaka dvArA grahaNa karAyela dezaparimANathI anya dezavartI je trasa-sthAvara prANI che, jene zramaNopAsake vrata grahaNa karavAnA divasathI laIne maraNaparyata daMDa devAno tyAga karyo che, temAM utpanna thAya che. temanA viSayamAM temanuM pratyAkhyAna supratyAkhyAna thAya che. teo prANI paNa kahevAya che ane trasa paNa kahevAya che. te mahAkAya ane cirasthitivALA hoya che. te mahAn trasakAyanI hiMsAthI upazAMta, virata ane prativiratane mATe Apa ke anya koI je ema kahe che, "teno evo koI paryAya nathI ke jemAM zramaNopAsakane eka paNa prANInA daMDano tyAga thAya." e kathana nyAyayukta nathI. 0 trasa ane sthAvara prANInI avicchinnatA : bhagavaMte kahyuM, pUrvakALamAM evuM thayuM nathI ane anAgata anaMtakALamAM paNa evuM thaze nahIM. vartamAnakALamAM paNa evuM thatuM nathI ke trasa prANI badhAM ja vicchinna thAya ane badhAMe badhAM sthAvara thaI jAya ke sthAvara prANI sarvathA vicchinna thAya ane badhAMe badhAM trasa thaI jAya. trasa ane sthAvara prANIonA sarvathA naSTa na thavA chatAM tame loko ke koI anya loko je Ama kahe che ke, "tevo koI paryAya nathI, jemAM zramaNopAsakane eka prANInA daMDano paNa tyAga thaI zake." Apano te siddhAMta nyAyayukta nathI. 0 upasaMhAra : bhagavaMte kahyuM ke, he AyuSyamAnuM udaka ! je vyakti zramaNa ke brAhmaNa prati maitrIbhAva rAkhavA chatAM paNa temanI niMdA kare che tyAre te jJAnane, darzanane, cAritrane prApta karIne pApakarmono vinAza karavAne mATe tatpara thaIne paNa te paralokano vighAta kare che. je zramaNa ke brAhmaNanI niMdA karatA nathI, paraMtu maitrIbhAva rAkhe che, to jJAnane, darzanane ane cAritrane prApta karIne, pApakarmono vighAta karavAne mATe udyata thAya, to nizcayathI paralokanI vizuddhine mATe samartha thAya che. - tyAra pachI te udaka peDhAlaputra bhagavad gautamano Adara na karatA je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM javAne mATe pravRtta thayo. tyAre bhagavad gautame kahyuM- he AyuSyamAna udaka ! je puruSa tathArUpa zramaNa ke brAhmaNanI pAse eka paNa Arya, dhArmika suvacanane sAMbhaLIne ane samajIne potAnI sUkSma buddhi vaDe e vicAra kare ke, AmaNe anuttara yoga-kSemano mArga prApta karAvela che, te paNa emane Adara Ape che, upakArI mAne che, vaMdanA-namaskAra kare che, satkAra-sanmAna kare che, kalyANa ane maMgalarUpa samaje che ane devatA ane caityanI jema temanI paryApAsanA kare che. tyAre te udaka peDhAlaputre bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he bhadata ! A padone pahelA kadI jANyA nathI, sAMbhaLyA nathI, samajyo nathI, hRdayaMgama karyA nathI, jenAthI A pado dvArA adRSTa tathA na sAMbhaLelA, na jANelA, na smaraNa karelA temaja guramukhe prApta karelA nathI. A pado mAre mATe pragaTa nathI, saMzayarahita jANelA nathI, teno Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo meM nirvAha karyo nathI, avadhAraNa karyA nathI. vaLI A padomAM meM zraddhA karI nathI, vizvAsa karyo nathI tathA ruci paNa karI nathI. he bhadanta ! A padone meM atyAre ja jANyA che, sAMbhaLyA che, samajyo chuM, atyAre ja hRdayaMgama karyA che, joyA che, anubhavyA che, smaraNa karyA che, tenuM vizeSarUpe jJAna karela che. A pada hajI nirmUDha thayA che, pragaTa thayA che, saMzayarahita jJAta thayA che, anujJAta thayA che, nirbuDha thayA che huM teno nizcaya karuM chuM. tethI have huM A padomAM zraddhA karuM chuM, vizvAsa karuM chuM, ruci karuM chuM. A vAta Apa kaho cho e ja pramANe che. tyArapachI bhagavan gautame udaka peDhAlaputrane A pramANe kahyuM, he Arya ! je pramANe ame kahyuM, te pramANe zraddhA karo, he Arya ! tevo ja vizvAsa karo, he Arya ! tevI ja ruci karo. 0 udaka peDhAlaputra dvArA paMca mahAvrata grahaNa :-- tyArapachI te udaka peDhAlaputre bhagavan gautamane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! huM ApanI pAse cAra yAmavALA dharmane choDIne paMca mahAvrata yukta dharmane pratikramaNasahita svIkAra karIne vicaraNa karavA icchuM chuM tyAre bhagavana gautama udaka peDhAlaputrane laIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA. tyArapachI udaka peDhAlaputre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, karIne vaMdanA--namaskAra karyA, vaMdanA--namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavaMta ! huM ApanI pAse cAra yAmavALA dharmane badale sapratikramaNa evo paMcamahAvrata dharmane aMgIkAra karIne vicaravA icchuM chuM. tyAre bhagavaMta mahAvIre kahyuM, he devAnupriya ! jema tamane sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo. tyAra pachI te udaka peDhAlaputre zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse caturyAma dharmane badale sapratikramaNa evo paMca mahAvrata yukta dharma aMgIkAra karyo ane vicaravA lAgyA tema huM kahuM chuM. 0 Agama saMdarbha : sUrya. 796 thI 806; sama. 355, 361; sUcU5 451; tittho. 1112; * - * -- 59 - 0 mahAbala kathA / sudarzana kathA : ahIM mahAbala ane sudarzana kathA evA be nAma eka sAthe eTale mUkyA che ke je mahAbalano jIva che, te ja sudarzana che. mahAbala zramaNa bhagavaMta vimalanA tIrthamAM thayA, te kALadharma pAmI pAMcamAM devaloke gayA, tyAMthI cyavIne sudarzana zeTha thaI bhagavaMta mahAvIranA tIrthamAM zramaNa thaI mokSe gayA. ThA. 871 + 6; 0 vANijyagrAmamAM bhagavaMta mahAvIranuM Agamana :-- te kALe ane te samaye vANijyagrAma nAmanuM nagara hatuM. (varNana koNikanA kathAnakamAM ApyA mujaba jANavuM.) tyAM dUtipalAza nAme caitya hatuM yAvata pRthvI zilApaTTa hato. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 Agama kathAnuyoga-3 - - -- - - - - - te vANijyagrAma nagaramAM sudarzana nAme eka zreSThI rahetA hatA. teo RddhisaMpanna -- yAvatuM - aparibhUta - ghaNAM manuSyothI parAbhava na pAmanArA, jIvAjIva tattvanA jANakAra, zramaNopAsaka hatA - yAvat - yathAparigRhita (vidhipUrvaka grahaNa karela) tapokarmathI AtmAne bhAvita karatA evA vicaratA hatA. tyAM mahAvIra svAmI samosaryA - yAvat - parSadA paryApAsanA karavA lAgI. 0 sudarzana zreSThInuM dharmazravaNArthe Agamana : tyAra pachI bhagavaMta mahAvIranA padhAryAnI vAta sAMbhaLIne te sudarzana zreSThI harSita ane saMtuSTa thayo. teNe snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka-maMgalarUpa prAyazcitta karI sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne koraMTapuSpanI mALAvALuM chatra mastaka para dhAraNa karyuM. page cAlato, ghaNAM manuSyonA samudAyathI gherAyelo vANijyagrAma nagaranI vaccovacca thaI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM dUtipalAza caitya hatuM, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM Avyo. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse pAMca abhigamapUrvaka gayo. pAMca abhigama A pramANe - sacitta dravyano tyAga, acitta dravyonuM avimocana, vinayapUrvaka zarIrane namAvavuM, bhagavaMtanA darzana thatAM ja be hAthanI aMjali karavI, manane ekAgra karavuM. e pramANe karIne - traNa prakAranI paryApAsanA dvArA paryapAsanA kare che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te sudarzana ane te vizALa parSadAne dharmakathA kahI - yAvat - teo AjJAnA ArAdhaka thayA. 0 sudarzana zreSThI dvArA kAlaviSayaka pRcchA : tyArapachI te sudarzana zreSThI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazramaNa karI, avadhAraNa karI harSita ane saMtuSTa thaIne potAnA sthAnethI Ubho thayo, Ubho thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdanA tathA namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe pUchyuM he bhagavaMta! kALa keTalA prakAre kahyo che? he sudarzana ! kALa cAra prakArano kahyo che. 1. pramANa kALa, 2. yathAnivRti kALa, 3. maraNa kALa, 4. addhA kALa. he bhagavaMta ! te pramANa kALa keTalA prakAre kahyo che ? pramANakALa be prakArano kahyo che. te A pramANe :- 1. divasa pramANakALa ane 2. rAtri pramANakALa. cAra pauraSIno divasa hoya che ane cAra paurUSInI rAtri hoya che. te pauruSI divasa ke rAtrinI utkRSTata sADA cAra muhUrtanI ane jaghanyataH traNa muhUrtanI hoya che. he bhagavaMta ! jyAre divasanI athavA rAtrinI sADAcAra mahurtanI utkRSTa paurUSI hoya che, tyAre te muhurtanA keTalA bhAga ghaTatA-ghaTatA divasa ane rAtrimAM traNa muhartanI jaghanya pauruSI thAya che ? ane jyAre divasanI athavA rAtrinI traNa muhUrtanI jaghanya paurUSI hoya che, tyAre te muhUrtanA keTalA bhAga vadhatA vadhatA divasa ane rAtrinI sADA cAra muhUrtanI utkRSTa pauruSI thAya che ? Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo 61 he sudarzana ! jyAre divasa athavA rAtrimAM sADAcAra muhUrtanI utkRSTa pauruSI hoya che tyAre te muhUrtanA 122mAM bhAge ghaTatA ghaTatA divasa athavA rAtrimAM jaghanya traNa muhUrtanI pauruSI thAya che ane jyAre divasa athavA rAtrinI traNa muhUrtanI jaghanya pauruSI hoya che tyAre muhUrtano 122mo bhAga vadhatA--vadhatA divasa ke rAtrimAM sADAcAra muhUrtanI utkRSTa pauruSI thAya che. he bhagavaMta ! divasa athavA rAtrimAM sADhA cAra muhUrtanI utkRSTa pauruSI kyAre thAya che ? ane divasa athavA rAtrimAM kyAre traNa muhUrtanI jaghanya pauruSI thAya che ? he sudarzana ! jyAre aDhAra muhUrtano utkRSTa divasa hoya ane bAra muhUrtanI nAnI rAtri hoya, tyAre sADA cAra muhUrtanI divasanI utkRSTa pauruSI hoya che ane rAtrimAM traNa muhUrtanI jaghanya pauruSI hoya che ane jyAre aDhAra muhUrtanI moTI rAtri hoya ane bAra muhUrtano nAno divasa hoya tyAre rAtrimAM sADAcAra muhUrtanI utkRSTa pauruSI ane traNa muhUrtanI divasanI jaghanya pauruSI hoya che. he bhagavaMta ! aDhAra muhUrtano lAMbo divasa ane bAra muhUrtanI nAnI rAtri kyAre hoya che ? aDhAra muhUrtanI moTI rAtri ane bAra muhUrtano nAno divasa kyAre thAya che ? he sudarzana ! aSADha pUrNimAe aDhAra muhUrtano moTo divasa ane bAra muhUrtanI nAnI rAtri hoya che jyAre pauSa mAsanI pUname aDhAra muhUrtanI moTI rAtri ane bAra muhUrtano nAno divasa hoya che. he bhagavaMta ! divasa ane rAtri A baMne samAna samayavALA paNa hoya che kharA ? hAM (sudarzana !) hoya che. he bhagavaMta ! divasa ane rAtri baMne kyAre samAna hoya che ? he sudarzana ! caitra ane Aso mAsanI pUrNimAM hoya che tyAre divasa ane rAtri baMne samAna kALavALA hoya che. tyAre paMdara muhUrtano divasa ane paMdara muhUrtanI rAtri hoya che te divase athavA rAtrie muhUrtanA caturtha bhAga nyUna cAra muhUrtanI pauruSI hoya che. A pramANe pramANakALa che. he bhagavaMta ! yathAyurnivRtti kALa kaI rIte kahyo che ? je koI nAraka athavA tiryaMcayonika athavA manuSya ke deve potAnuM je pramANe AyuSya bAMdhyu hoya, te pramANe tenuM pAlana kare te yathAyurnivRti kALa kahevAya che. he bhagavaMta ! maraNakALa zuM che ? zarIrathI jIvano ke jIvathI zarIrano viyoga thavo tene maraNakALa kahevAya che. he bhagavaMta ! addhAkALa zuM che ? ahAkALa samayarUpa, AvalikArUpa yAvat - utsarpiNIrUpa aneka prakArano kahelo che. he sudarzana ! kALanA jyAre be bhAga karavA chatAM paNa jyAre tenA be bhAga na thaI zake tevA avibhAjya kALane samaya kahevAya che. evA asaMkhyAta samayanA samudAyanI eka AvalikA thAya che. saMkhyAta AvalikAno eka ucchavAsa thAya che yAvat - sAgaropamanuM, eka bhavanA pramANa paryaMtanuM parimANa jANavuM. - - -- Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 he bhagavaMta ! A palyopama ane sAgaropamanuM zuM prayojana che ? he sudarzana ! A palyopama ane sAgaropama dvArA nairayika, tiryaMcayonika, manuSya ane devonA AyuSyonuM mApa nIkaLe che. he bhagavaMta ! nairayikonI sthiti keTalA kALanI kahI che ? 62 A saMpUrNa sthiti pada patravaNA sUtrAnusAra jANavuM - yAvat - sarvArthasiddhanA devonI sthiti ajaghanya anutkRSTataH evI 33 sAgaropamanI kahelI che. he bhagavaMta ! A palyopama ane sAgaropamano kSaya ke apacaya thAya che ? hAM, thAya che. he bhagavaMta ! Apa kayA kAraNathI ema kaho cho ke, A palyopama ane sAgaropamano kSaya athavA apacaya thAya che ? 0 sudarzana zreSThIno pUrvabhava--'mahAbala kathA'' :- sudarzana ! te A pramANe che. te kALe, te samaye hastinApura nAme nagara hatuM. tyAM sahasrAmravana nAmanuM udyAna hatuM. tyAM bala nAmano eka rAjA hato, tene prabhAvatI nAme rANI hatI. te rANInA hAthapaga sukumAla hatA yAvat teNI pAMca prakAranA kAmabhogono pratyAnubhava karatI vicaratI hatI. 0 prabhAvatI devIne svapnamAM siMhadarzana : - tyAre koI eka divase tevA prakAranA vAsagRhomAM je aMdarathI citrita hatuM, bahArathI saphedI kareluM hatuM ane ghasIne komaLa banAvAyela hatuM. jeno uparano bhAga vividha citrothI sajja hato. nIceno bhAga suzobhita hato. te maNiratnonA prakAza vaDe prakAzita, bahusama suvibhakta bhAgavALA ane paMcavarNI sarasa ane surabhita puSponA TherathI yukta hatuM. uttama kAlAguru-kundaruka ane turuSkanA dhUpathI cAre taraphathI sugaMdhita, sugaMdhI padArthothI suvAsita ane sugaMdhi dravyanI guTikA samAna hatuM. evA vAsabhavanamAM eka zayyA hatI. tenI baMne tarapha takiyA rAkhelA hatA. tethI baMne taraphathI unnata ane madhyamAM kaMIka namelI, vizAla, gaMgAnA kinArAnI retI, avadAlanI samAna komaLa, rezamI dukula paTTathI AcchAdita, rajasrANa vaDe DhAMkelI, raktAMzuka sahita, suramya; Ajinaka, ru, bUra, navanIta ane arkatula samAna komaLa sparzavALI, sugaMdhita uttama puSpa--cUrNa ane anya zayanopacAra yukta zayyAmAM sutelI prabhAvatI rANIe ardharAtri samaye kaMIka sutI - kaMIka jAgatI evI ardhanidrA letI, te prabhAvatI rANI AvA prakAranA udAra yAvat - zobhAyukta (siMhanA) mahAsvapnane joIne jAgI. te (siMha) hAra, rajata, kSIrasAgara, caMdranA kiraNa, jaLabiMdu ane rajatano vizALa parvata jevo dhavala, vizALa, ramaNIya, priya tathA darzanIya hato. tenA prakoSTha sthira ane suMdara hatA. te goLa, supuSTa, suzliSTa viziSTa tathA tIkSNa dADhAo vaDe yukta ane phALelA mukhavALo hato. tenA hoTha saMskArita zreSTha kamaLa samAna komaLa, pramANopeta ane suzobhita hatA. tenuM tALavuM ane jIbha raktakamaLa samAna lAla ane komaLa hatA. tenI AMkho bhaThThImAM rahela ane agnithI tapAvAyela tathA goLa ghUmatA evA zuddha Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 63 suvarNanA kaDA jevI hatI. te goLa ane vIjaLInA samAna nirmaLa ane tejodIpta hatI. tenI jaMghA vizALa ane puSTa hatI. tenA skaMdha vizALa ane paripUrNa hatA. tenI kezarA komaLa, vizada, sUkSma ane prazasta lakSaNavALI hatI. te potAnI unnata tathA suMdara pUMchane pRthvI para phaTakArato evo saumya, saumya AkAravALo, lIlA karato evo, aMgaDAI leto evo AkAzathI nIce utarato, mukharUpa kamaLa sarovaramAM praveza karato dekhAyo. AvA siMhanA svapnane joIne rANI prabhAvatI jAgI. tyArapachI prabhAvatI devI AvA prakAranA udAra - yAvat - zobhAyukta mahAsvapnane joIne jAgI ane harSita - saMtuSTa ane AnaMdita hRdayavALI thaI - yAvat - meghadhArAthI vikasita thayela kadaMbapuSpanI jema romAMcita thaI. pachI teNI svapnanuM smaraNa kare che, smaraNa karIne potAnI zayyAthI uThI, uThIne tvarArahita, capaLatArahita, saMbhramarahita, vilaMbarahita, rAjahaMsa sadaza gatithI cAlatI-cAlatI jyAM balarAjAnuM zayanagRha hatuM, tyAM AvI. - AvIne iSTa, kAMta, priya, manorama, manane mugdha karanArI, udAra, kalyANa, ziva, dhanya, maMgalamaya, suMdara, zobhAyukta, mita, madhura ane maMjula vANI dvArA bolatI - teNI balarAjAne jagADe che, jagADIne bala rAjAnI anumatithI AzcaryakArI maNiratnonI racanAthI citrita bhadrAsana para bese che. sukhAsane beThelI evI, svastha ane zAMta thaI prabhAvatI rANIe iSTa - yAvat - madhura vANIthI bolatA A pramANe kahyuM he devAnupriya ! A pramANe huM Aje evA prakAranI zayyAmAM - yAvat - potAnA mukhamAM praveza karatA evA siMhane svapnamAM joIne jAgI. to he devAnupriya ! A udAra - yAvat - mahAsvapnano zo kalyANaprada artha ane vRtti vizeSa thaze ? 0 bala rAjA dvArA svapnaphaLa kathana : tyAra pachI te balarAjA prabhAvatI devInA mukhethI A vAtane sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita thayA, saMtuSTa thayA. AhmAdayukta cittavALA, AnaMdita, prItiyukta manavALA thayA. parama saumanasa, haSAtirekathI vikasita hRdayavALA, meghadhArAthI vikasvara sugaMdhita kadaMba puSpanI jema tenuM zarIra romAMcita thayuM. romarAjI vikasvara banI. tevo e baLarAjA te svapnanA sAmAnya arthane vicAre che. pachI vizeSarUpe vicAre che ema karIne potAnA svAbhAvika matithI, buddhivijJAnathI te svapnanA phaLano nizcaya kare che. nizcaya karIne iSTa, kAMta - kAvat - maMgalayukta, mitta, madhura, zobhAyukta vANI vaDe prabhAvatIdevI sAthe saMlApa karatA A pramANe kahyuM he devI! tame udAra svapnone joyA che - yAvat - he devAnupriye ! tamane putrano lAbha thaze, he devAnupriye ! rAjyano lAbha thaze, he devAnupriye ! avazya tame nava mAsa ane sADAsAta divasa pUrNa thaye ApaNA kuLamAM dhvajAsamAna - yAvat - surUpa devakumAra jevI prabhAvALA putrane janma Apazo. te bALaka bAlyakALane vyatIta karIne vijJa ane pariNata thaIne yuvAvasthAne prApta karIne zUra, vIra, parAkramI, vistIrNa ane vipula balavAhanavALo, rAjyano adhipati Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 - rAjA thaze. he devI ! tame udAra svapna joyA che -- yAvat - he devI ! tame Arogya, tuSTi, dIrghAyu, kalyANaprada, maMgalakAraka svapna joyA che, A pramANe kahIne iSTa - yAvat - vANIthI te prabhAvatI devInI bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa A prakAre prazaMsA kare che. tyArapachI te prabhAvatI devI balarAjAnI pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane hradayamAM avadhArIne harSita thaI, saMtuSTa thaI, baMne hAtha joDI, mastake Avartta karI aMjalipUrvaka A pramANe bolI 64 he devAnupriya ! Ape je kaMI kahyuM, te emaja che - yAvat - e pramANe kahIne svapnAone samyak prakAre svIkAre che, svIkArI te balarAjAnI anumati laIne aneka prakAranA maNiratnonI racanAthI vicitra evA bhadrAsanathI uThe che. uThIne tvarArahita, capaLatArahita, saMbhramarahita, vilambarahita, rAjahaMsa sazagatithI, jyAM potAnI zayyA che, tyAM AvI, AvIne zayyA para beThI, besIne, teNIe (manomana) kahyuM - A mArA uttama, pradhAna, maMgalarUpa svapna, anya pApasvapnothI khaMDita na thAo, e pramANe kahIne te deva-guru saMbaMdhi, prazasta, maMgalarUpa dhArmika kathAo vaDe svapna jAgaraNa karatI evI pratijAgRta thaI vicare che. (samaya pasAra kare che) 0 svapnalakSaNapAThako dvArA svapnaphaLa kathana : - tyArapachI te balarAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! Aje tame jaldIthI bahAranI upasthAnazALAne - yAvat - gaMdhavartibhUta sugaMdhanI guTikAnI samAna karo ane karAvo. e pramANe karIne ane karAvIne tyAM siMhAsana rAkho, siMhAsana rakhAvIne mArI A AjJA pramANe kArya thayAnuM mane nivedana karo. tyArapachI te kauTuMbika puruSo - yAvat - AjJA svIkArI jaldIthI vizeSarUpe bAhya upasthAnazALAne - yAvat - gaMdhavartibhUta karIne, siMhAsana sthApana karIne AjJA pAchI Ape che. - - - tyAra pachI te balarAjA prAtaHkALanA samaye zayyAthI uThyo. uThIne pAdapIThathI nIce utaryo. utarIne jyAM vyAyAma zALA che tyAM Avyo, AvIne vyAyAmazALAmAM praveza karyo. uvavAI sUtrAnusAra (kUNikarAjAnA kathAnaka anusAra) vyAyAmazALA ane snAnaghara AdinuM varNana karI levuM - yAvat caMdramAnI samAna priyadarzanavALo te narAdhipa snAnagRhathI bahAra nIkaLyo, bahAra nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, tyAM Avyo. AvIne pUrvadizA sanmukha uttama siMhAsana para beTho. besIne potAthI izAna khUNAmAM zveta dhavala vastrothI AcchAdita ane jeno maMgalopacAra sarasava dvArA karAyela che evA ATha bhadrAsana sthApana karAve che, karAvIne potAnAthI ati dUra nahIM ke ati nIkaTa nahIM evA sthAne aneka maNiratnothI maMDita yAvat - yavanikA laTakAvaDAvI. tema karIne aneka prakAranA maNiratnonI racanAthI citrita -- yAvat - sukomala evuM eka bhadrAsana prabhAvatI devIne mATe rakhAvyuM. rakhAvIne kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM- - he devAnupriyo ! tame jaldIthI aSTAMga mahAnimittanA sUtra ane arthanA dhAraka ane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 65 vividha zAstronA marmajJa svapna lakSaNa pAThakone bolAvo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa - thAvat - AjJAno svIkAra karIne balarAjAnI pAsethI nIkaLyA. nIkaLIne - yAvatuM - hastinApura nagaranI vaccovacca thaIne jyAM svapnalakSaNapAThakonA ghara hatA, tyAM AvyA. AvIne te svapnalakSaNapAThakone bolAvyA. tyAra pachI te svapnalakSaNapAThaka balarAjAnA kauTuMbika puruSo dvArA bolAvAyA tyAre - yAvat - potapotAnA gharothI nIkaLyA. nIkaLIne hastinApura nagaranI madhyamAM thaIne jyAM balarAjAnuM uttama mahela hato, tyAM AvyA. AvIne zreSTha mahelanA dvAra pAse ekatrita thayA, ekatrita thaIne, jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, jyAM balarAjA hato, tyAM AvyA. AvIne be hAtha joDI, mastake Avarta karI ane aMjali karIne balarAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA. tyArapachI balarAjA dvArA vaMdita, pUjita, satkArita, sanmAnita thayelA evA te svapnalakSaNapAThaka pahelAthI rakhAyelA bhadrAsano para beThA. tyArapachI balarAjAe yavanikAnI aMdara prabhAvatI devIne besADyA, besADIne phaLa ane puSpathI paripUrNa hAthavALA baLarAjAe atizaya vinayapUrvaka te svapnalakSaNa pAThakone A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! A pramANe Aje prabhAvatI devI tevA prakAranA vAsagRhamAM - thAvat - svapnamAM siMhane joIne jAgI, to he devAnupriyo ! AvA A udAra - yAvat - mahAsvapnanuM bIjuM zuM kalyANarUpa phaLa ane vRtti vizeSa thaze ? tyArapachI te svapna lakSaNa pAThakoe balarAjAnI A vAta sAMbhaLIne - avadhArIne balarAjA samakSa svapnazAstranuM uccAraNa karatA A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! A prakAre amArA svapnazAstramAM mAMDalika rAjAnI mAtA jyAre mAMDalika rAjA garbhamAM praveza kare tyAre A cauda mahAsvapnomAMthI koI eka mahAsvapna joIne lAge che. he devAnupriya ! A prabhAvatIdevIe eka mahAsvapna joyela che. he devAnupriya ! prabhAvatI devIe udAra svapna joyela che - yAvat - Arogya, tuSTi, dIdhAryuM, kalyANarUpa, maMgalakAraka svapnane joyela che. he devAnupriya! (tenAthI tamane) arthano lAbha thaze. he devAnupriya ! bhogano lAbha thaze. he devAnupriya ! putrano lAbha thaze. he devAnupriya ! rAjyano lAbha thaze. he devAnupriya! A pramANe navamAsa saMpUrNa thaye ane barAbara sADAsAta divasa vyatikrAnta thayA pachI prabhAvatI devI tamArA kuLamAM dhvajA samAna - yAvat - devakumAra sadaza. kAMti saMpanna putrane janma Apaze. te putra bAlyAvasthAne pAra karIne vijJa ane pariNata, buddhisaMpanna thaIne yuvAvasthAne prApta karI zUra, vIra, parAkramI, vistIrNa ane vipula bala-vAhanavALA rAjyano adhipati rAjA thaze athavA bhAvitAtmA aNagAra thaze. tethI he devAnupriya ! prabhAvatIdevIe udAra svapno joyA che - yAvat - Arogya, tuSTi, dIrdhAyuprada, kalyANakAraka, maMgalakAraka svapna prabhAvatIdevIe joyela che. 3/5 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 0 balarAjA dvArA prabhAvatIdevIne punaH svapna phaLa kathana : tyArapachI te balarAjA svapnalakSaNa pAThakonI A vAta sAMbhaLIne ane samajIne harSita ane saMtuSTa thaI, be hAtha joDI mastake aMjali karI te svapnalakSaNa pAThakone A pramANe bolyo - he devAnupriyo ! A vAta ema ja che - yAvat - je tame kaho cho te pramANe ja che - yAvat - A pramANe kahIne svapnalakSaNa pAThakone - yAvat - vidAI Ape che, temane vidAI karIne siMhAsanathI uyo, uThIne jyAM prabhAvatI devI che, tyAM Avyo. AvIne prabhAvatI devIne teNe tevA prakAranI iSTa - yAvat - mita, madhura, zobhAyukta vANI vaDe A pramANe kahyuM - he devAnupriye ! A pramANe nizcit rUpe - yAvat - he devAnupriye ! cauda svapnomAMthI tame eka mahAsvapna joyela che, he devI! tame udAra svapna joyela che - thAvat - rAjyAdhipati rAjA thaze athavA bhAvitAtmA aNagAra thaze. he devI ! tame udAra svapna joyela che - yAvat - Arogya, tuSTi, dIrdhAyuprada, kalyANakara, maMgalakAraka svapna tame joyela che A pramANe kahIne prabhAvatI devInI tevA prakAranI iSTa - yAvata - mita, madhura, zobhA saMpanna vANI dvArA bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa prazaMsA kare che. 0 mahAbalakumArano janma : tyArapachI te prabhAvatIdevI balarAjA pAsethI A vAtane sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita ane saMtuSTa thaI, be hAtha joDI mastake aMjali karIne bolI he devAnupriya ! A e ja pramANe che - yAvat - te svapnone samyak prakAre grahaNa kare che, grahaNa karIne balarAjAnI anumatipUrvaka aneka prakAranA maNi ane ratnonI racanA dvArA AzcaryakArI evA bhadrAsanathI uThI, uThIne tvarArahita, capaLatArahita, vilaMbarahita rAjahaMsa sadaza gati vaDe cAlatI potAnA bhavanamAM AvI, tyAM AvIne potAnA bhavanamAM praveza karyo. tyArapachI te prabhAvatI devIe snAna karyuM, balikarma karyuM - yAvat - sarva alaMkArothI vibhUSita thaI - yAvat - te garbhane sukhapUrvaka dhAraNa karavA lAgI. tyArapachI te prabhAvatIdevIe nava mAsa pUrNa thayA bAda ane sADAsAta rAtridivasa vyatikrAnta thayA bAda sukamAla hAtha-pagavALA ane kSatirahita, pratipUrNa pAMca indriyothI yukta zarIravALA tathA lakSaNa--vyaMjana ane guNothI yukta, mAnonmAna pramANathI pratipUrNa, sujAta, sarvAMgasuMdara, caMdra samAna saumya, kAMta, priyadarzana, suMdara rUpavALA putrane janma Apyo. tyArapachI prabhAvatI devInI aMgaparicaryA karanArI paricArikAo - dAsIo prabhAvatI devIne prasava thayelo jANIne jyAM balarAjA che, tyAM AvI. AvIne baMne hAtha joDI natamastakapUrvaka aMjali karIne balarAjAne jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA. vadhAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! prabhAvatI devIe nava mAsa pUrNa thayA bAda - yAvat - suMdararUpavALA putrane janma Apyo che to devAnupriyane priya lAge te mATe ame A vAtanuM nivedana karIe chIe - A samAcAra Apane priya thAo. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 67 tyArapachI te balarAjA aMgaparicArikA-dAsIo pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita ane saMtuSTa thayo, AnaMdita cittavALo, naMdita, prItiyukta manavALo, parama saumanasa thayo. harSAtirekathI tenuM hRdaya vikasvara thayuM. meghadhArAthI siMciMta kadaMbapuSpanI mAphaka romAMcita zarIravALo ane urdhvamukhI romarAjIvALo thaIne teNe aMgaparicArikAone mugaTa sivAyanA paherelA saMpUrNa alaMkAro ApI dIdhA. ApIne teNe zveta, rajatamaya ane nirmaLa jaLathI bharela kaLazane lIdho. kaLaza vaDe te dAsIonA mastakane dhoyu, dhoIne jIvikAne yogya ucita vipula prItidAna ApyuM. prItidAna ApIne teNIno satkAra ane sanmAna karyA. satkAra ane sanmAna karIne teone visarjita karI. 0 mahAbala kumArano janmotsava : tyArapachI te bala rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! tame jaldIthI hastinApura nagarane kedIothI mukta karo, mukta karIne mAnonmAnanI vRddhi karo. hastinApura nagaranI aMdara ane bahAra jalano chaMTakAva karo. nagarane sAphasUtharuM karo, saMmArjita karo, lepana karAvo yAvat - gaMdhavartibhUta karo ane karAvo. te pramANe karIne ane karAvIne sahasra yUponI, sahasra cakronI pUjA, mahAmahimA sahita satkAra karo. Ama karIne mArI A AjJA mane pAchI Apo. thayA - tyArapachI te kauTuMbika puruSo balarAjAnI A vAta sAMbhaLIne harSita thayA, saMtuSTa yAvat - temanI AjJA pAchI soMpI. - tyArapachI balarAjA jyAM vyAyAmazALA che, tyAM Avyo, tyAM AvIne ityAdi - pUrvavat jANavuM yAvat - snAnagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne nagara ane janapadavAsIo sahita daza divasa sudhI uzulka jakAtarahita, kararahita, (pradhAna) utkRSTa adeya, ameya, subhaTanA pravezarahita, daMDa ane kudaMDarahita, adharimayukta, uttama gaNikAo ane nATyakAro yukta, aneka tAlAnucarothI yukta, niraMtara vAgatA evA mRdaMgosahita, tAjA puSponI mAlAyukta, pramoda ane krIDAyukta evI sthitipatita (kula kramAnugata putra janma mahotsavanI paraMparA mujaba) putra janma mahotsava karyo. tyArabAda jyAre te dasa divasIya sthitipatita putra janma mahotsava cAlu hato tyAre te balarAjAe zata, sahasra, lakSa mudrAnuM dAna ApatA ane apAvatA, temaja zata, sahasra, lakSa mudrAno lAbha letA ane levaDAvatA vicaravA lAgyo. 0 nAmakaraNa ane anya saMskAra :- tyArapachI te bALakanA mAtA-pitA - yAvat - AvA prakAranA guNayukta ane guNaniSpanna nAmakaraNane karyuM - jethI amAro A bALaka balarAjAno putra ane prabhAvatI devIno Atmaja che, tethI amArA A putranuM nAma 'mahAbala'' thAo. tyAra bAda te bALakanA mAtApitAe tenuM mahAbala evuM nAmakaraNa karyuM. tyArapachI te mahAbala putranuM pAMca dhAtrio dvArA pAlana karAyuM. jemake kSIradhAtri Adi A pramANe sarva varNana dRDhapratijJa (juo aMba'parivrAjaka kathA) mAphaka jANavuM. - - 1 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 Agama kathAnuyoga-3 thAvat - vAyurahita, vyAghAtarahita sthAnamAM sukhapUrvaka moTo thavA lAgyo. tyArapachI te mahAbala bALakanA mAtApitA anukramathI sthitipatitA - janmotsava, sUryacaMdranA darzana, dharmajAgaraNa, nAmakaraNa, goThaNa vaDe cAlavuM, paga vaDe cAlavuM, annaprAzana, kavalavardhana, bolavuM, karNacchada, varSagAMTha, zikhAkarma, upanayana ane te sivAya bIjA aneka garbhAdhAna-janma Adi kautuka kare che. 0 zikSA grahaNa ane pANigrahaNa : tyArapachI te mahAbalakumAranA mAtApitAe te bALakane sAdhika ATha varSano thayela jANIne zubha-tithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM kalAcAryanI pAse mUkyo ityAdi badhuM ja varNana dRDhapratijJa (juo aMba parivrAjaka kathA)nI mAphaka jANavuM - yAvat - te bALaka viSayopabhoga karavAmAM samartha thayo. tyArapachI te mahAbalakumArane bAlyAvasthA vItyA - yAvat - viSayopabhoga karavAmAM yogya jANIne tenA mAtApitAe ATha prAsAdAvataMsakonuM nirmANa karAvyuM. te prAsAda atyaMta UMcA hatA. hasI rahyA hoya tevA lAgatA hatA. ityAdi varNana pradezI rAjAnI kathAnusAra jANavuM - yAvat - A prAsAda atyaMta suMdara hatA. te prAsAdonA barAbara madhya bhAgamAM eka vizALa bhavana taiyAra karAvyuM. je seMkaDo staMbhothI satriviSTa hatuM ityAdi yAvat prekSAgRhamaMDapa hato je - yAvat - pratirUpa hato. tyArapachI mAtA-pitAe eka divase zubha-tithi, karaNa, divasa, nakSatra, muhUrtamAM jemaNe snAna, balikarma, pUjAkarma kautuka ane maMgalarUpa prAyazcitta karela che, evA te mahAbalakumArane sarva alaMkAro vaDe vibhUSita karI, vilepita karI, khAna, gIta, vAjiMtra, prasAdhana - ATha aMgomAM tilaka ane kaMkaNa paherAvI maMgala ane AzIrvAdapUrvaka uttama rakSA Adi kautukarUpa ane maMgalarUpa upacAro dvArA zAMtikarma karIne yogya, samAnarUpavALI, samAna vayavALI, samAna lAvaNyarUpa, yauvana ane guNothI yukta, vinIta ane jemaNe kautuka ane maMgalarUpa prAyazcitta karela che evI samAna rAjakuLathI lavAyelI ATha uttama rAjakanyAo sAthe mahAbalakumAranuM pANigrahaNa karAvyuM. tyArapachI te mahAbalakumAranA mAtA-pitAe prItidAna karyuM. te A pramANe - ATha koTi hiraNya, ATha koTi suvarNa, ATha uttama mugaTa, ATha uttama kuMDalanI joDI, uttama ATha hAra, uttama ATha ardhavAra, ATha uttama ekAvalI, e ja pramANe muktAvali, kanakAvali, ratnAvali Adi ATha-ATha, ATha uttama kaDAonI joDa. e ja pramANe ATha truTitanI joDa, ATha bAjubaMdhonI joDa, ATha rezamI vastronI joDa, e ja pramANe sutarAu vastronI joDa, paTTayugalonI joDa dakUlayugalonI joDa ApI. taduparAMta ATha zrI, ATha hI, ATha dhRti, AMTha kIrti, ATha buddhi, ATha lakSmIdevInI pratimAo ApI. ATha naMda, ATha bhadra, uttama evA ATha tADa vRkSo ApyA. A naMda-bhadra ane vRkSo sarve ratnamaya jANavA. potAnA bhavana mATe ATha keturUpa cinha, uttama evA ATha dhvaja, daza hajAra gAyonuM eka evA ATha gokuLa ApyA. uttama evA batrIzabaddha ATha nATako, uttama ATha azvo ApyA te sarve ratnamaya Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 69 ane bhADAMgAra samAna jANavA. uttama evA ATha hasti, je sarve ratnothI alaMkRt ane bhADAgAra sadaza jANavA. uttama evA ATha yAna, ATha uttama yugma e ja pramANe ATha- ATha zibikAo, candamAnikAo, gilikA (aMbADI) thilikA (palANa), ATha vikaTayAna, ATha pariyAnika, ratha, saMgrAmane yogya evA ATha ratha, uttama evA ATha azvo, uttama evA ATha hAthI ApyA. jemAM 10,000 kuLa hoya che, tene eka grAma kahevAya che, evA uttama ATha gAma ApyA. uttama ATha dAsa, e pramANe ATha-ATha dAsIo, kiMkara, kaMcukI, varSadhara, ane mahattara ApyA. ATha suvarNanA, ATha rajatanA, ATha suvarNa-rajatanA, evAM ATha avalaMbana dIpa, ATha suvarNanArajatanA ane suvarNarajatanA utkacana dIpa, e ja pramANe traNa prakAranA paMjaradIpa ApyA. suvarNanA, rajatanA, suvarNa-rajatanA evA ATha thALa, ATha pAtrikA, ATha tAsaka, ATha malaka, ATha talikA, ATha kavicikA-camacI, ATha tavethA, ATha kaDAI ATha pAdapITha Adi ApyA. e ja pramANe suvarNanI, rajatanI, suvarNarajatanI ATha lisikA, ATha karoTikA, ATha palaMga, ATha pratizayyA, ATha haMsAsana, ATha krauMcAsana, ATha garuDAsana, ATha unnatAsana, ATha nIcA Asana, ATha dIrSAsana, ATha bhadrAsana, ATha padmAsana, ATha makarAsana, ATha padmAsana, ATha vRSabhAsana, ATha dikusvastikAsana Adi suvarNAdi traNe prakAranA ApyA. ATha tela samudga - telanA pAtra ityAdi badhuM pradeza rAjAnA kathanAnusAra jANI levuM joIe. ATha koSThasamaga, e ja prakAre patra, coka, tagara, ilAyacI, haDatAla, hiMgaloka, manasila, aMjanasamudUgaka, ATha sarSapasamudga ApyA. ATha kunjA dAsIo ityAdi koNika kathA mujaba jANavuM - yAvat - ATha pArasa dezanI dAsIo ApI. ATha chatra, ATha chatradhArI dAsIo, ATha cAmara, ATha cAmaradhArI dAsIo, ATha paMkhA, ATha paMkhAdhArI dAsIo, ATha pAnadAna, ATha pAnadAna denArI dAsIo, ATha kSIrapAtrio, ATha majjanadhAtrio, ATha maMDana dhAtrio, ATha khelAvaNa dhAtrio, ATha aMkadhAtrio, ATha aMgamardikAo, A3 unmardikAo, ATha snAna karAvanArI dAsIo ApyA. ATha caMdana ghasanArI, ATha cUrNa pIsanArI, ATha krIDAkArI, ATha davakArI, ATha upasthApikA, ATha nATaka karanArI, ATha kauTuMbikA, ATha rasoI karanArI, ATha bhAMDAgAriNI, ATha Atithya karanArI, ATha puSpadhAriNI, ATha pANI pIvaDAvanArI, ATha balikArikA, ATha zayyAkArikA, ATha atyaMtara pratihArI, ATha bAhya pratihAriNI, ATha mAlAkAriNI, ATha preSaNakAriNI Adi dAsIo ApI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 te sivAya bIjA paNa ghaNAM hiraNya, suvarNa, kAMsAnA vastra tathA vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, raktaratna-mANeka Adi sArabhUta dhana ApyuM. je sAta peDhI sudhI icchApUrvaka devA, icchApUrvaka bhogavavA ane icchAnusAra paribhoga mATe paripUrNa hatuM. (* prItidAnanuM AvuM ja varNana meghakumAranI kathAmAM 70 nAyAdhammakahAo sUtra-28nI abhayadeva sUrikRt vRttimAM paNa Ave che.) tyArapachI mahAbala kumAre pratyeka patnIone eka-eka hiraNyakoTi ApI, eka-- eka suvarNa koTi ApI, mugaTomAM uttama evo eka eka mugaTa Apyo. e ja pramANe te badhIne - yAvat - eka eka preSaNakArI dAsI ApI tathA te sivAya bIjuM paNa ghaNuM ja hiraNya, suvarNa, kAMsu, vastra ane vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, mANika Adi sArabhUta dhana vaibhava Apyo. je sAta peDhI sudhI icchAnusAra Ape - bhogave ke paribhoga karavA chatAM paNa ghaTe tema na hatuM. tyArapachI te mahAbalakumAra uttama prasAdamAM upara besIne jamAlInI mAphaka pAMca prakAranA manuSya saMbaMdhi kAmabhogone bhogavato vicaraNa karato hato. .. dharmaghoSa aNagAranuM Agamana : te kALe, te samaye bhagavaMta vimalanAtha advaitanA prapautra ziSya dharmaghoSa nAmanA aNagAra hatA. teo jAtisaMpanna hatA. ityAdi varNana kezIsvAmI mAphaka jANavuM - yAvat - te 500 aNagAro sAthe anukrame grAmAnugrAma vicaratA evA hastinApura nagare, jyAM sahasrAmavana udyAna hatuM tyAM AvyA. AvIne yathAyogya avagraha dhAraNa karI, saMyama ane tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karI rahyA hatA. tyAre hastinApura nagaranA zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnyapatha AdimAM ghaNAM loko paraspara vAtacIta karatA hatA parSadA yAvat upAsanA karavA lAgI. - che ? 0 mahAbalakumAra dvArA dharmazravaNa : tyArapachI te mahAbalakumAra ghaNAM badhAM manuSyonA zabdo ane loka kolAhalane sAMbhaLIne - yAvat - janasamUhane joIne ityAdi jamAlI mAphaka samajI levuM. te pramANe e mahAbala kumAra kaMcukIpuruSane bolAve che ane bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! Aje zuM hastinApura nagaramAM indramahotsava che, skaMda mahotsava yAvat - nIkaLe che. - tyArapachI te kaMcukI puruSa mahAbalakumAranI A vAta sAMbhaLIne harSita thayA, saMtuSTa thayA ane dharmaghoSa aNagAranA Agamanane nizcitarUpe jANIne baMne hAtha joDI, aMjali karI mahAbalakumArane jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA, vadhAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! Aje hastinApura nagaramAM indramahotsava athavA bIjo koI utsava nathI - yAvat - nagarajano nIkaLe che. he devAnupriya ! vimalanAtha tIrthaMkaranA praziSya dharmaghoSa nAmaka aNagAra hastinApura nagaranI bahAra sahasrAmravana nAmaka udyAnamAM -- - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 71 yathAyogya avagraha karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA evA vicaraNa kare che. tethI A ghaNAM ja ugrakulanA, bhogakulanA Adi loko - yAvat - nIkaLI rahyA che. 0 mahAbala dvArA pravajyAbhilASa kathana : tyArapachI te mahAbalakumAra uttama rathamAM besIne nIkaLyA. te samagra varNana pradezI rAjA ane kezIsvAmInA varNana anusAra jANavuM - yAvat - dharmakathA sAMbhaLI. te paNa e ja pramANe mAtA-pitAne pUche che, AjJA mAMge che. pharka mAtra eTalo che ke, dharmaghoSa aNagAranI pAse muMDita thaIne gRhavAsa tyAga karI AnagArika pravajyA levA icchuM chuM. te ja pramANe yukti-prayuktithI saMvAda kare che. pharka mAtra eTalo che ke, tArI A patnIo, vipula evA rAjakuLomAM utpanna thayela kanyAo che, kaLAomAM kuzaLa che, saMdeva yathocita sukha sAdhano dvArA jenuM lAlanapAlana karAyela che athavA je sadA sukhasAdhanono bhogopabhoga karI rahI che. ityAdi badhuM ja varNana pUrvavat jANavuM - yAvat -- anicchApUrvaka mahAbalakumArane A pramANe kahyuM he putra ! eka divasane mATe paNa ame tArI rAjyalakSmI jovAne mATe utsuka chIe. tyAre te mahAbalakumAra mAtApitAnA vacanane anusaraNa karatA mauna rahyA. tyArapachI te bala rAjA kauTuMbika puruSone bolAve che ityAdi varNana zivabhadranI mAphaka rAjyAbhiSeka karyo tyAM sudhI jANavuM - yAvat - (mahAbalakumArano) rAjyAbhiSeka karyo. pachI baMne hAtha joDI mastaka namAvI aMjalipUrvaka mahAbalakumArane jaya-vijaya vaDe vadhAvyA, vadhAvIne A pramANe kahyuM he putra! batAvo ke tamane zuM ApIe? tamane arpita karIe ? ityAdi zeSa kathana jamAli anusAra jANavuM. 0 mahAbalanI pravajyA ane devano bhava : tyArapachI mahAbala anagAra thayA. teoe dharmaghoSa aNagAra pAse sAmAyika Adi cauda pUrvonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, ardhamAsakSamaNa, mAsakSamaNa Adi vicitra tapokarma dvArA AtmAne bhAvita karatA saMpUrNa bAra varSano zramaNa paryAya pAlana karyo. pAlana karIne mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne atyaMta nirmaLa banAvatA evA nirAhAra sATha bhaktone pUrNa karyA. pUrNa karI AlocanA ane pratikramaNa karI samAdhine prApta thaI maraNa samaye kALa karyo. kALa karIne urdhvalokamAM caMdra, sUrya, gragaNa, nakSatra ane tArAothI paNa upara ghaNAM yojano, seMkaDo yojano, hajAro yojano, lAkho yojano, karoDo yojano, koDAkoDI yojanonI upara jaIne saudharma, izAna, sanaskumAra, mAhendra kalpone ullaMghIne brahmaloka kalpamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM keTalAMye devatAonI sthiti daza sAgaropamanI kahelI che, tyAM mahAbala devanI paNa daza sAgaropamanI sthiti thaI. 0 sudarzana kathAnaka (cAlu) : (e rIte sudarzananA pUrvabhavane varNavIne bhagavaMta mahAvIre kahyuM-) he sudarzana ! teM e brahmaloka kalpamAM daza sAgaropama paryata divyabhogone bhogavIne te devalokathI AyuSaya Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 Agama kathAnuyoga-3 thavAthI, bhavano kSaya thavAthI ane sthitino kSaya thavAthI tatkALa aivita thaIne A vANijyagrAma nagaramAM zreSThi kuLamAM putrarUpe janma lIdho. tyArapachI he sudarzana ! te bAlyakALa vitAvI vijJa ane pariNata thaI yuvAvasthA prApta thaI tyAre tathArUpa sthavironI pAse kevaliprajJasa dharmanuM zravaNa karyuM ane te dharma tane icchita, svIkRta ane rucikara thayo. he sudarzana ! A samaye paNa tuM je karI rahyo che te sAruM che. tethI he sudarzana ! evuM kahevAya che ke, palyopama ane sAgaropamano kSaya ane apacaya thAya che. 0 sudarzanane jAtismaraNa jJAna ane pravajyA grahaNa : tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI A pramANe sAMbhaLIne ane samajIne sudarzana zreSThIne zubha adhyavasAya, zubha pariNAma ane vizuddha vezyAo dvArA tada Avaraka karmano kSayopazama thavAthI ihA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karatA saMjJIrUpa zobhana jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. jenA vaDe teNe bhagavaMta kathita vAtane sArI rIte jANI. tyArapachI sudarzana zreSThI zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA pUrvabhavanuM smaraNa karAvyAthI, tene bamaNI zraddhA ane saMvega utpanna thayA. tenA netra AnaMdAzruothI paripUrita thaI gayA. tyAre teNe zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AIkSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavaMta ! Ape je kahyuM che, te e ja pramANe che, he bhagavaMta! te ja pramANe che. he bhagavaMta! te avitatha satya che, he bhagavaMta ! te asaMdigdha che. he bhagavaMta ! te icchanIya che. he bhagavaMta ! te svIkAra karavA yogya che. he bhagavaMta! te icchanIya ane svIkAra karavA yogya che. e pramANe kahIne te izAna khUNAmAM gayo. zeSa sarva varNana RSabhadatta pramANe jANavuM - yAvat - te sudarzana sarva duHkhothI mukta thayA. vizeSa eTaluM ja ke teNe cauda pUrvanuM adhyayana karyuM ane saMpUrNa bAra varSa sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM. bAkI badhuM RSabhadatta pramANe jANavuM. he bhagavaMta ! te e ja pramANe che. he bhagavaMta te e ja pramANe che - iti - 0 Agama saMdarbha:bhaga 429 thI 43ra; nAyA. 81; nAyA. 82 nI vR. AvayU.1-pR. 259, 329; utta. 610; - - - 0 kArtika zreSThI kathA : bhagavaMta munisuvratanA tIrthamAM kArtika zreSThI thayA. tenuM kathAnaka bhagavatIjImAM bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe AvyA temAM Ave che, e ja kathA Avazyaka cUrNikAra rAjAbhiyogamAM darzAve che, kalpasUtra vRttikAra zakranI oLakha ApatA jaNAve che. 0 zakra dvArA bha mahAvIra sanmukha nATyavidhi : te kALe, te samaye vizAkhA nAmanI nagarI hatI. tyAM bahuputrika nAme caitya hatuM. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo bhagavaMta mahAvIra tyAM samosaryA - yAvat parSadA parvapAsanA karavA lAgI. te kALe, te samaye zakra, devendra, devarAja, vajrapANi, puraMdara Adi vizeSaNayukta - yAvat - divya bhogone bhogavato kevalAloka karato A jaMbudvIpane potAnA vipula avadhijJAna vaDe nihALato--nihALato zramaNa bhagavaMta mahAvIrane jUe che yAvat - divya vimAnamAM besIne Avyo. tenI sAthe Abhiyogika deva Adi tenI sarva parSadA AvI yAvat te bhagavaMta sanmukha batrIzabaddha nATyavidhinuM pradarzana kare che. dekhADIne - yAvat - te pAcho cAlyo gayo. 0 gautamasvAmI dvArA zakranA pUrvabhavanI pRcchA : - he bhagavaMta ! e pramANe kahIne bhagavan gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-- namaskAra karyA. vaMdanA--namaskAra karIne A pramANe kahyuM, je pramANe izAnendranA saMbaMdhamAM kUTAgAra zALAnuM dRSTAMta ane pUrvabhava pRcchA che, te ja pramANe ahIM paNa samajavuM yAvat - tene Rddhi abhisamanvAgata thaI tyAM sudhI izAnendranA kathana pramANe jANavuM. 0 zakrano pUrvabhava--kArtika zreSThI :- gautamAdi zramaNone saMbodhita karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIre bhagavan gautamane A pramANe kahyuM, e pramANe he gautama ! te kALe, te sAyamAM jaMbudvIpa nAmanA dvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAme nagara hatuM. tyAM sahasrAmravana nAmaka udyAna hatuM. te nagaramAM jitazatru nAme rAjA hato. - te nagaramAM RddhisaMpanna - yAvat - koIthI parAbhava na pAme tevo vyApArIomAM prathama sthAna prApta karanAro, 1008 vyApArIomAM ghaNAM ja kAryo ane kAraNomAM ane kuTuMbomAM yAvat cakSurUpa evo kArtika nAme zreSThI raheto hato. je pramANe cittasArathInuM varNana che, te ja pramANe ahIM paNa jANavuM (kathA juo pradezI rAjA) tathA 1008 vyApArI ane potAnA kuTuMbanuM Adhipatya - yAvat - pAlana karato raheto hato. te zramaNopAsaka hato ane jIvAjIva tattvono jJAtA hato yAvat -vidhipUrvaka tapakarmathI AtmAne bhAvita karato evo vicarato hato. teNe zrAvakanI pAMcamI pratijJA so vakhata vahana karelI, tethI tenuM nAma zatakratu e pramANe prasiddha thayeluM. 0 nairika tApasanuM Agamana :- koI vakhate te nagaramAM mAsakSamaNa mAsakSamaNa karato evo bairika tApasa (eka parivrAjaka) Avyo. tyAre eka kArtika zreSThI sivAyanA badhAM loko tenA bhakta thayA. te vAtanI nairika tApasane khabara paDavAthI te kArtika zreSThI para ghaNo ja gusse thayo. koI vakhata jitazatru rAjAe te parivrAjakane bhojana mATe nimaMtraNa ApyuM. potAne tyAM pAraNuM karavA kahyuM, tyAre gairika tApase te vAta na svIkArI. rAjAe AjIjI karI tyAre tApase kahyuM ke, jo kArtika zeTha AvIne mane pIrase to huM pAraNuM karavAne AvuM. rAjAe te vAta kabUla rAkhIne kArtika zreSThIne bolAvyo. rAjA potAnA mANasone laIne kArtika zreSThInA ghera gayo. tene AjJA karI ke kArtike AvIne airika tApasane bhojana pIrasavuM. tyAra kArtika zreSThIe kahyuM ke, amAro te AcAra to nathI ja. paNa huM tamAro - - - 73 - Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 nagarajana hovAthI zuM kahI zakuM ? jo meM dIkSA lIdhI hota to A divasa na jovo paData. teNe rAjAne kahyuM ke, tamArI AjJAne kAraNe huM tene jamADavA AvIza. tyArapachI kArtika zreSThIe AvIne te tApasane potAne hAthe pIrasI jamADavAno AraMbha karyo. te vakhate te tApase bhojana karatIveLA potAnA nAka para AMgaLI ghasIne evI ceSTA karatA jaNAvyuM ke, "kema meM tAruM nAka kApyuMne ?'' zreSThIe vicAryuM ke jo meM pahelAthI dIkSA lIdhI hota to mAre Avo parAbhava sahana karavo na paData. 0 hastinApure bhamunisuvratanuM Agamana :- - te kALa, te samaye dharmanA Adikara ityAdi vizeSaNa yukta bhagavaMta munisuvrata arhanta tyAM samavasaryA - yAvat - parSadA paryupAsanA karavA lAgI. tyAra pachI te kArtika zreSThI bhagavaMtanA samavasaryAnI vAta sAMbhaLIne harSita thayo, saMtuSTa thayo ityAdi sudarzana zreSThI kathA pramANe jANavuM - yAvat - kArtika zreSThI nIkaLyo ane bhagavaMtanI paryApAsanA karavA lAgyo. 74 tyArapachI bhagavaMta munisuvrata arhanta kArtika zreSThI ane vizALa parSadAne dharmopadeza yAvat - parSadA pAchI gaI. Apyo 0 kArtika zreSThIno pravrajyA saMkalpa : tyArapachI te kArtika zreSThI munisuvrata arhantanI pAse dharmazramaNa karI ane hRdayamAM avadhArIne prasanna evaM saMtuSTa thaIne potAnA sthAnethI uThyo. uThIne munisuvrata arhantane vaMdanA--namaskAra karyA. vaMdanA--namaskAra karIne A pramANe kahyuM-- he bhagavaMta ! A e ja prakAre che -- yAvat - Apa jema kaho cho, te ja pramANe che. paraMtu he devAnupriya ! 1008 vaNikone pUchIne ane jyeSTha putrane kuTuMba vyavasthAmAM sthApita karIne huM Apa devAnupriyanI pAse dIkSita thavA icchuM chuM. bhagavaMte kahyuM, he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. paNa vilaMba na karo. tyArapachI te kArtika zreSThI yAvat - nIkaLe che. nIkaLIne jyAM hastinApura nagara che, jyAM potAnuM ghara che, tyAM Ave che, AvIne 1008 vaNikone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! meM munisuvrata arhanta pAse dharmazravaNa karela che ane te dharma mane iSTa, vizeSa iSTa ane rucikara che tathA he devAnupriyo ! te dharma sAMbhaLIne huM saMsAranA bhayathI udvigna thayo chuM - yAvat - pravrujita thavAne icchuM chuM. tethI he devAnupriyo ! tame zuM karavAne iccho cho ? zuM vyavasAya iccho cho ? tamArA hRdayane zuM iSTa che ? tamAruM sAmarthya zuM che ? www tyArapachI te 1008 vaNikoe te kArtika zreSThIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! jo tame saMsAranA bhayathI udvigna thaIne to he devAnupriya ! amAre bIjA konuM avalaMbana che yAvat pravrajyA grahaNa karazo ? bIjA kono AdhAra che ? bIjA kono pratibaMdha che ? - he devAnupriya ! ame loko paNa saMsAranA bhayathI udvigna thayA chIe, - Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 75 janmamaraNathI bhayabhIta chIe. tethI Apa devAnupriyanI sAthe ame paNa munisuvrata arihaMtanI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI aNagAratva aMgIkAra karIzuM. tyAra pachI kArtika zreSThIe te 1008 vaNikone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jo tame loko saMsAranA bhayathI udvigna ane janma maraNathI bhayabhIta cho ane mArI sAthe ja munisuvrata arihaMtanI pAse muMDita thaIne gRha tyAga karIne AnagArika pravajyA grahaNa karavAne icchuka cho to he devAnupriyo ! tame potapotAnA ghera jAo ane vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAo, taiyAra karAvIne mitro, jJAtijano pArivArika jano, saMbaMdhIo ane parijanone AmaMtrita karo, AmaMtrIne te mitro, jJAtijano, kuTuMbio, saMbaMdhIo ane parijanonuM vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, gaMdha, mAlA, alaMkAro dvArA satkAra sanmAna karo. te mitro, jJAtijano, kuTuMbIo, saMbaMdhIo ane parijano samakSa jyeSTha putrane mukhIArUpe sthApita karo, karIne te mitro, jJAtijano, kuTuMbIjano, saMbaMdhIo, parijano ane jyeSTha putrane pUcho, pUchIne hajAra puruSo dvArA vahana karAtI evI zibikAmAM beso, besIne mitro, jJAtijano, kuTuMbIjano, saMbaMdhIo, parijano ane jyeSTha putra dvArA anusaraNa karAtA evA sarva Rddhi - yAvat - vAdyonA ghoSapUrvaka avilaMbapaNe mArI pAse Avo. tyArapachI te 1008 vaNika kArtika zreSThInA A kathanane vinayapUrvaka svIkAre che, svIkArIne jyAM potapotAnA ghara che, tyAM Ave che, AvIne vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvaDAve che, banAvIne mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijanone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana dvArA, vastra, gaMdha, mAlA ane alaMkAro vaDe satkAra ane sanmAna kare che. tyArapachI te mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo ane parijano samakSa jyeSTha putrane kuTuMbanA pramukha pade sthApita kare che. sthApita karIne te mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijano ane jyeSTha putranI AjJA le che, AjJA laIne puruSa sahastravAhinI zibikAo para ArUDha thAya che, ArUDha thaIne mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijano ane jyeSTha putranA dvArA anusaraNa karAtA evA teo RddhipUrvaka - yAvat - vAdyonA ghoSapUrvaka vinA vilaMbe kArtika zreSThInI pAse upasthita thAya che. tyArapachI te kArtikazreSThI gaMgadattanI mAphaka (kathA juo gaMgadA) puSkaLa parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAve che - yAvat - zibikAmAM bese che, besIne mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijano, jyeSTha putra ane 1008 vaNiko dvArA anusaraNa karAto evo sarva Rddhi - yAvat - vAdyonA ghoSapUrvaka hastinApura nagaranI madhyamAMthI gaMgadattanI mAphaka nIkaLe che - yAvat - he bhagavaMta ! A saMsAra cAre taraphathI saLagI ane prajvalita thaI rahyo che - yAvat - ApanuM anugamana karavuM zreyarUpa thaze. tethI he bhagavan! A 1008 vaNikonI sAthe huM ApanI pAse svayameva pravrajita thavA - yAvat - dharmazravaNa karavAne mATe icchuka chuM. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 0 kArtika zreSThI ane 1008 vaNikonI pravrajyA : tyArapachI munisuvrata arhante te kArtika zreSThIne ane 1008 vaNikone sAthe pravrujita karyA - yAvat - dharmopadeza Apyo - he devAnupriyo ! A pramANe cAlavuM, A pramANe besavuM - yAvat A pramANe saMyamanuM pAlana karavuM. - tyArapachI te kArtika zreSThI (muni) 1008 vaNika (muni)nI sAthe munisuvrata arjunta dvArA nirupita A prakAranA dhArmika upadezane samyak prakAre svIkAra kare che, temanI AjJA anusAra te rIta mujaba tenuM AcaraNa kare che - yAvat - saMyamanuM pAlana kare che. tyAra pachI te kArtika zreSThI (muni) 1008 vaNiko sAthe anagAra thayA - iryA samiti yukta - yAvat - gupta brahmacArI thayA. BLAS tyArapachI te kArtika aNagAra munisuvrata arhantanA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyika Adi cauda pUrvenuM adhyayana kare che arthAt anukrame dvAdazAMgInuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM ja upavAsa, chaTTha, aTThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, ardha mAsakSamaNa, mAsakSamaNa Adi vicitra tapa karma dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA karatA paripUrNa bAra varSanA zrAmaNya paryAyanuM pAlana karIne saMlekhanA dvArA AtmAnI jhosaNA kare che. sATha bhaktonuM anazana dvArA chedana kare che arthAt trIza divasanuM anazana karIne AlocanA, pratikramaNa karI samAdhipUrvaka maraNa samaye kALadharma pAmyA. 0 zakrarUpe utpatti : kArtika aNagAra kALadharma pAmIne saudharmAvataMsaka vimAnamAM AvelI upapAta sabhAmAM devaSyathI AcchAdita devasabhAmAM aMgUlanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa avagAhanAthI zakra devendra rUpe utpanna thayA. 0 nairika tApasanI airAvaNa devarUpe utpatti : Agama kathAnuyoga-3 nairika parivrAjaka paNa stanAbhiyogathI ajJAna kaSTa karI maraNa pAmIne saudharma devalokamAM airAvaNa devarUpa evo saudharmendra zakranuM vAhanarUpa hAthI evo deva thayo. (avadhi)jJAna vaDe teNe jANyuM ke, huM pUrvabhave nairika tApasa hato ane kArtika zeTha indra thayo che. te joIne te nAsavA lAgyo. tyAre indra tene pakaDIne tenI pITha upara caDI gayo. hAthIe indrane DarAvavA potAnA be rUpa karyA, tyAre indre paNa potAnA be rUpa karyA. pachI hAthIe cAra rUpa karyA, tyAre indre paNa potAnAM cAra rUpa karyA. evI rIte hAthI jema jema potAnA rUpa vadhArato gayo, tema tema indra paNa potAnAM rUpa vadhArato gayo. pachI indre jayAre tene nAsato joyo tyAre avadhijJAna vaDe hAthInuM svarUpa jANyuM, tyAre teNe tenI tarjanA karI, tyAre te airAvaNa deva potAnA mULarUpe sthira thayo. 0 zakrendra ane tenI siddhigati :- tyAre saudharma devalokamAM utpanna thayelA devendra devarAja zake ityAdi samasta kathana gaMgadattanI mAphaka jANI levuM - yAvat - tyAMthI cyavIne, manuSya thaIne te sarva duHkhono aMta karaze, vizeSa e ke tenI sthiti be sAgaropama pramANa che, bAkI sarvakathana pUrvavat jANavuM. (te mATe gaMgadattanI kathA jovI) Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 99 he bhagavaMta ! te ema ja che, ema ja che - iti - 0 Agama saMdarbha :- sUya.pU. 262, ThA. 974 + 9. Ava.yU.ra-. ra76, 277; Ava mU63nI vR. bhaga. 727; kalpasUtra-14nI vR; 0 gaMgadatta kathA :gaMgadatta devanuM bhagavaMta mahAvIra pAse Agamana : eka deva zIghratAthI bhagavaMta mahAvIra pAse Avyo. te deve AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata pradakSiNA karI, pachI vaMdana-namaskAra karyA karIne pUchayuM, he bhagavaMta ! mahAzukra kalpamAM mahAsAmAnya vimAnamAM utpanna thayela eka mAyImithyAdRSTi deve mane A pramANe kahyuM, "pariNamatA evA pudgala hajI pariNata nathI kahevAtA, paNa apariNata kahevAya che, kemake te pudgala hajI pariNamI rahyA che. tethI te pariNata nahIM paNa apariNata ja kahevAya" tyAre meM te mAyI mithyASTi devane A pramANe kahyuM - - pariNamatA evA pudgala pariNata kahevAya che, apariNata nahIM kemake te pula pariNata thaI rahyA che mATe pariNata ja kahevAya che, apariNata nahIM. bhagavaMta ! A prakAranuM mAruM kathana yogya che ? zramaNa bhagavaMta mahAvIre gaMgadatta devane A pramANe kahyuM, he gaMgadatta ! huM paNa A ja pramANe kahuM chuM - yAvat - prarUpaNA karuM chuM ke pariNamatA evA pudgala - yAvat - apariNata nathI, pariNata che. A artha satya che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI A uttara sAMbhaLI ane avadhAraNa karIne te gaMgadatta deva harSita ane saMtuSTa thayo. teNe bhagavaMta mahAvIrane vaMdana namaskAra karyA. pachI te atidUra ke ati nikaTa nahIM tevA sthAne besIne - yAvat - bhagavaMtanI paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te gaMgadatta devane ane moTI parSadAne dharmakathA kahI - yAvat - jene sAMbhaLIne jIva ArAdhaka thAya che. te samaye gaMgadA deva zramaNa bhagavaMta mahAvIrathI dharmadezanA sAMbhaLIne, avadhArIne harSita ane saMtuSTa thayo. pachI teNe UbhA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana namaskAra karIne A prakAre pUchayuM, bhagavaMta ! huM gaMgadatta deva bhavasiddhika chuM ke, abhavasiddhika ? he gaMgadatta ! sUryAbhadeva samAna badhuM ja jANavuM (kathA juo sUryAbhadeva pradezIrAjA) tyArapachI gaMgadatta deve paNa sUryAbha devanI mAphaka batrIza prakAranI nATyavidhi pradarzita karI ane pachI te je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho gayo. 0 gaMgadatta devanI Rddhi ane pUrvabhava saMbaMdhi pRcchA : bhagavaMta gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane yAvat pUchayuM, he bhagavan! gaMgadattanI te divya vaddhi, divya devaghuti yAvat kyAM gaI? kyAM praviSTa thaI gaI? gautama ! thAvat te gaMgadatta devanA zarIramAM gaI ane zarIramAM ja anupraviSTa thaI gaI. ahIM kUTAgArazALAnuM dRSTAMta cAvatuM te zarIramAM anupraviSTa thaI tyAM sudhI samajavuM. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 (gautama-) aho bhagavaMta ! gaMgadattadeva mahartika yAvat mahAsukha saMpanna che. he bhagavaMta ! gaMgadatta deve te divya devaRddhi ane divya devaghuti kaI rIte prApta karI ? - kAvat - gaMgadatta devane A divya devaRddhi - yAvat - abhisamanvita thaI? he gautama ! e pramANe kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he gautama ! te kALa, te samaye A jaMbUdvIpamAM bharatakSetramAM hastinApura nAme nagara hatuM. sahastrApravana udyAna hatuM. te hastinApura nagaramAM RddhimAnuM - yAvat - ghaNAM manuSyo dvArA aparibhUta evo gaMgadatta nAmano gAthApati raheto hato. 0 hastinApuramAM bha0munisuvratanuM Agamana : te kALe, te samaye Adikara - yAvat - sarvajJa, sarvadarzI munisuvrata nAmanA anta - yAvat - jenI AgaLa AkAzamAM dharmacakra cAle che, devo dharmadhvaja laIne cAle che evA, ziSyagaNathI saMparivRtta thaIne pUrvAnupUrvI vicaraNa karatA ane grAmAnugrAma gamana karatA, sukhapUrvaka vihAra karatA evA jyAM hastinApura nagara hatuM. jyAM sahassAmravana nAmaka udyAna hatuM - vAva - vihAra karatA padhAryA. parSadA nIkaLI - yAvatuM - paryApAsanA karavA lAgI. 0 gaMgadattanuM dharma zravaNArthe gamana : tyAra pachI te gaMgadatta nAmano gAthApati A vAta sAMbhaLI harSita ane saMtuSTa thayo. teNe snAna karyuM, balikarma karyuM - yAvat - alpa mAtrAmAM paNa mahAmUlyavAnuM AbhuSaNothI zarIrane alaMkRt karIne potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne page cAlato hastinApura nagaranI madhyamAMthI thato evo je tarapha sahastrApravana udyAna hatuM ane jyAM munisuvrata anta hatA tyAM Avyo. AvIne munisuvrata antane traNa vAra AdakSiNa pradakSiNA karI - yAvat - traNa prakAranI paryApAsanA dvArA paryApAsanA karavA lAgyo. tyArapachI munisuvrata arhate gaMgadatta gAthApati ane te vizALa parSadAne dharmopadeza Apyo - yAvat - parSadA pAchI gaI. tyArapachI te gaMgadatta gAthApati munisuvrata ahaMnta pAse dharmazravaNa karIne ane avadhAraNa karIne harSita ane saMtoSa yukta thaIne Ubho thayo. Ubho thaIne munisuvrata antane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne A pramANe bolyo he bhagavaMta! huM nirgastha pravacanamAM zraddhA karuM - yAvat - Apa je pramANe kaho cho, je kaho cho, tene e ja pramANe mAnuM chuM. vizeSa e ke he devAnupriya ! jyeSTha putrane kuTuMbano bhAra soMpI Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karIne huM AnagArika pravajyA aMgIkAra karIza. (bhagavaMte kahyuM) - he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. 0 gaMgadattanI pravajyA : tyArapachI munisuvrata anti pAsethI A kathanane sAMbhaLIne te gaMgadA gRhapati harSita ane saMtuSTa thayo. teNe munisuvrata arpentane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 79 karIne munisuvrata antanI pAsethI, sahastrApravana udyAnathI nIkaLyo. nIkaLIne je tarapha hastinApura nagara hatuM. jyAM potAnuM ghara hatuM. tyAM Avyo. AvIne vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana sAmagrI taiyAra karAvaDAvI. taiyAra karAvIne potAnA mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijanone AmaMtrita karyA. AmaMtrita karyA bAda pUraNa zreSThInI mAphaka - yAvata - jyeSTha putrane kuTuMbamAM mukhI rUpe sthApita karyo. sthApita karIne te mitro, jJAtijano, svajano, saMbaMdhIo, parijano ane jyeSTha putrane pUchayuM, pUchIne hajAra puruSo dvArA vahana karI zakAya evI zibikAmAM ArUDha thayo. ArUDha thaIne mitro, jJAtijano, kuTuMbio, svajano-saMbaMdhIo, parijano ane jyeSTha putra dvArA anusaraNa karAto evo sarva Rddhisahita - yAvat - daMdubhi vAdyonA ghoSapUrvaka hastinApura nagaranA madhyamAMthI nIkaLyo. - nIkaLIne jyAM sahastrApravana che, tyAM Avyo, AvIne tIrthakaranA chatrAdi atizayo joyA. udAyana rAjAnI mAphaka - yAvat - svayameva AbharaNone utAya. utArIne potAnA hAthe ja paMcamuSTika loca karyo. loca karIne jyAM munisuvrata anta hatA tyAM Avyo. pachI udAyana rAjAnI mAphaka pravrajita thayA. te ja pramANe agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM - yAvat - mAsika saMlekhanA dvArA AtmAmAM ramaNa karavA lAgyA. AtmAnI jhosaNA (sevA) karatA karatA sATha bhaktone anazana dvArA chedana karyuM arthAt trIsa divasanA upavAsa karyA karIne AlocanA pratikramaNa karI samAdhipUrvaka kALanA avasare kALadharma pAmyA arthAt maraNa pAmyA. 0 mahAzukra kalpe devatA : tyArapachI gaMgadattamuni mahAzukra kalpamAM mahAsAmAnya nAmaka vimAnamAM upapAta sabhAmAM devazayyAmAM - yAvat - gaMgadatta devarUpe utpanna thayA. tatpazcAt tatkALa utpanna thayela te gaMgadatta deva pAMca prakAranI paryApti dvArA paryApta bhAvane prApta thayA. te A pramANe AhAra paryApti - vAva - bhASA-mana paryApti. A pramANe he gautama! te gaMgadatta deve te divya devaddhi, divya devaprabhAva labdha, prApta ane abhisamanvita karyA che. he bhagavaMta ! te gaMgadatta devanI sthiti keTalA kALanI kahI che? he gautama ! tenI sthiti sattara sAgaropamanI kahI che. 0 gaMgadatta devanuM siddhigamana : he bhagavaMta ! te gaMgadatta deva AyukSaya, bhavakSaya ane sthitizaya thayA pachI te devalokathI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te mahAvideha kSetramAM siddha thaze - yAvat - duHkhono aMta karaze. he bhagavaMta ! te ema ja che, ema ja che. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 675, 676; - 4 - 4 - Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 Agama kathAnuyoga-3 0 RSabhadatta kathA :RSabhadattano parIcaya : te kALa ane te samaye brAhmaNakuMDa nAme nagara hatuM. tyAM bahuzAlaka nAme caitya hatuM. te brAhmaNakuMDa grAma nAmaka nagaramAM RSabhadatta nAmano brAhmaNa nivAsa karato hato. je RddhimAnuM - yAvat - aparibhUta hato - koIthI parAbhava na pAme tevo hato. Tveda, yajurveda, sAmaveda ane atharvaveda - yAvat - brAhmaNonA bIjA aneka nayomAM kuzala, zramaNopAsaka, jIva ajIva tattvo jANakAra, puNya-pApano parIkSaka - yAvatu - tapokarmane grahaNa karIne AtmAne bhAvita karato vicaraNa karato hato. tenI patnInuM nAma devAnaMdA hatuM. (devAnaMdA viSayaka kathAnaka mATe zramaNI vibhAgamAM devAnaMdAnI kathA jovI) (zramaNa bhagavaMta mahAvIra kathAMza - bhagavaMta mahAvIranA kathAnakamAM RSabhadatta tathA devAnaMdAno ullekha Avelo ja che atre RSabhadatta kathAmAM punaH teno sAmAnya ullekha karIe chIe.) RSabhadatta brAhmaNanI nagarInuM nAma AcArAMga sUtra-510mAM "dAhiNamAhaNakuMDapura" batAve che. Avazyaka niryukti-384mAM "kuMThapura" batAve che. kalpasUtra-3mAM "mANakuMDagrAma" batAvela che. bhagavatIjImAM paNa mAhaNa (brAhmaNa) kuMDagrAma ja batAvela che. zramaNa bhagavaMta mahAvIra prANata kalpathI cyavane A koDAlagotriya brAhmaNanI patnI jAlaMdharagotriyA devAnaMdA nAmanI brAhmaNInI kukSimAM putrarUpa garbhapaNe utpanna thayA... devAnaMdAe prazasta Adi. cauda svapno joyA. jhASabhadatta brAhmaNa pAse AvI.. he devAnupriya ! A prazasta - yAvata - cauda mahAsvapnonuM mane kalyANakArI phaLa ane vRtti vizeSa zuM thaze ? tyAre RSabhadatta brAhmaNa devAnaMdA brAhmaNInI A vAta sAMbhaLIne, manamAM avadhArIne harSita ane saMtuSTa thayo. tenuM hRdaya harSanA vazathI ullasita thayuM. meghadhArAthI siMcAyela kadaMbanA puSpanI jema tenI romarAjI vikasvara thaI. svapnAonA phaLanuM avadhAraNa karI, tenA arthanI vicAraNA karavA lAgyo. vicAraNA karIne potAnI svAbhAvika matipUrvaka, buddhi ane vijJAna vaDe te svapnAonA arthanuM avadhAraNa karI - artha nirNaya karI devAnaMdA brAhmaNIne A pramANe kahyuM he devAnupriyA ! te prazasta svapnone joyA che.. he devAnupriyA ! tane artha-lAbha, bhoga-lAbha, putra-lAbha ane sukha-lAbha thaze... nizcayathI tuM navamAsa ane sADA sAta divasa vyatIta thayA pachI... suMdara rUpavALA ane devakumAra sadaza putrane janma ApIza.. jyAre te bALaka yauvana avasthAne pAmaze tyAre sveda, yajurveda. brAhmaNa saMbaMdhi aneka zAstra ane parivrAjakanA zAstromAM nipuNa thaze. ityAdi (bhagavaMta mahAvIra kathAnakathI jANavuM) 0 RSabhadattanI bhagavaMta mahAvIra darzanAbhilASA : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra samavasRta thayA. parSadA paryapAsanA karavA lAgI. tyAra pachI RSabhadatta brAhmaNa A vAta jANIne harSita, saMtuSTa ane manamAM AnaMdita thayo - yAvat - devAnaMdA brAhmaNI pAse AvIne A pramANe kahyuM he devAnupriye ! A pramANe tIrthanI Adine karanArA - yAvat - sarvajJa, sarvadarzI zramaNa bhagavaMta mahAvIra AkAzagata cakra dvArA - yAvat - sukhapUrvaka vihAra karatA Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 81 bahuzAlaka nAmaka caityamAM yogya avagrahane dhAraNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA ahIM padhArela che. he devAnupriye ! AvA prakAranA arhatta bhagavaMtonuM nAma ane gotranuM paNa zravaNa mahAn phaLadAyI che to pachI abhigamana, vaMdana, namana, pRcchA, pratipRcchA ane paryapAsanA karavAnA phaLa vize to kahevuM ja zuM? eka paNa Arya ane dhArmika suvacananA zravaNathI mahAnuM phaLa maLe che, to pachI vipula arthane grahaNa karavA dvArA mahAnuM phaLa maLe temAM kahevAnuM ja zuM? tethI he devAnupriye ! ApaNe jaIe ane zramaNa bhagavaMta mahAvIra vaMdana karIe - thAvat - temanI paryupAsanA karIe. teo ApaNane A bhava ane parabhavamAM hita, sukha, kSamA, niHzreyasa ane zubha anubaMdhane mATe thaze. devAnaMda brAhmaNIe kaSabhadatta brAhmaNanI A vAta... vinayapUrvaka svIkArI. (devAnaMdA viSayaka kathana mATe juo devAnaMdA kathAnaka) tyArapachI te RSabhadatta brAhmaNe kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! zIvra gati karanArA, prazasta ane sadaza rUpavALA, samAna khUra ane pUchavALA, samAna sIMgaDAvALA, suvarNanA AbhuSaNothI zRMgArita, prazasta gativALA cAMdInI ghaMTikAthI yukta, suvarNamaya sUtanI nAtha dvArA baMdhAyela nIlakamala jenA mastaka para bAMdhela hoya evA uttama yuvA baLada thakI yukta, aneka prakAranI maNimaya ghaMTIonI mALAthI vyAsa, uttama kASThanA banelA yUpa jemAM lAgela hoya, jemAM jotanI dorIo sArI rIte lAgelI hoya ane bahu kuzaLatApUrvaka je banAvAyela hoya evA pravara lakSaNayukta, dhArmika zreSTha yAnane taiyAra karAvI zIgha lAvo. lAvIne mArI AjJA pramANe kArya thayAnuM nivedana karo. tyAre te kauTuMbika puruSa RSabhadatta brAhmaNanA kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa ane AnaMdita manavALA thayA ane baMne hAtha joDI aMjalipUrvaka A pramANe bolyA - he svAmI ! tathArUpa ApanI AjJA mAnya che. A pramANe kahIne vinayapUrvaka AjJAne svIkAre che. svIkArIne tIvra gativALA baLada yugalathI yukta - yAvat - dhArmika ane uttama yAna (ra)ne zIgha hAjara karIne AjJA pAchI ApI. tyArapachI RSabhadatta brAhmaNe snAna karyuM - yAvat - alpa paNa mahAmUlyavAnuM AbharaNothI zarIrane alaMkRta karIne potAnA gherathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, jyAM dhArmika yAna pravara hatuM, tyAM Avyo. AvIne dhArmika zreSTha yAna para ArUDha thayo. 0 iSabhadattanuM bhagavaMta darzanArthe gamana : tyArapachI te RSabhadatta brAhmaNa devAnaMdA brAhmaNInI sAthe dhArmika zreSTha ratha para besIne potAnA parivAranI sAthe brAhmaNakuMDagrAma nagaranA madhyabhAgamAMthI nIkaLIne jyAM bahuzAlaka caitya hatuM, tyAM Avyo, AvIne chatra Adi tIrthakaranA atizayone jue che. joIne dhArmika yAna pravarane Ubho rakhAvyo. rakhAvIne dhArmika yAna pravarathI nIce utarIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pAMca prakAranA abhigamopUrvaka gayo. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 A abhigamo A pramANe che sacitta dravyono tyAga karavo - yAvat - traNa prakAranI upAsanA dvArA upAsanA kare che. zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse AvIne traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA kare che. pradakSiNA karIne vaMdanA--namaskAra karyA. karIne baMne hAtha joDIne bhagavaMtanI upAsanA kare che. 0 bhagavaMta dvArA dharmakathana RSabhadattanI dIkSA :- tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre RSabhadatta brAhmaNa ane te vizALatama RSiparSadAne yAvat - yojana paryaMtamAM vyApta thanArA svarathI ardhamAgadhI bhASAmAM dharmakathana karyuM - yAvat - parSadA pAchI gaI. tyArapachI te RSabhadatta brAhmaNa zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI dharmazravaNa karI ane hRdayamAM avadhArIne harSita thayo, saMtuSTa thayo. Ubho thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne A pramANe bolyo 82 - he bhagavaMta ! te e ja pramANe che yAvat je Apa kaho cho te ja pramANe che, evuM kahIne izAnakhUNAmAM jAya che. jaIne svayameva AbharaNa, mALA, alaMkArone utAre che. utArIne ApameLe paMcamuSTI loca karyo, loca karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che tyAM Avyo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdanA--namaskAra karyA, vaMdanA--namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavaMta ! jarA ane maraNathI A loka cAre taraphathI Alisa che, he bhagavaMta! prajvalita che. he bhagavaMta ! Alisa--prajvalita ubhayarUpa che. e pramANe staMka tApasanI mAphaka RSabhadatta pravrujita thayA. 0 bhagavaMta dvArA RSabhadattane zikSA :-- tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre svayaM RSabhadatta brAhmaNane pravrujita karyA, svayaM muMDita karyA, svayaM zikSA ApI. svayaM prazikSA ApI, svayaM ja AcAra, gocara, vinaya, saMyama, caraNa--karaNa Adi pravRtti viSayaka dharmakathana karyuM. he devAnupriya ! A pramANe cAlavuM joIe, A pramANe UbhA rahevuM joIe, A pramANe besavuM joIe, A pramANe vicaravuM joIe. A pramANe AhAra karavo joIe, A pramANe bolavuM joIe, A pramANe saMyamamAM udyata thaIne arthAt jayaNA pAlana karatA evA prANIo, bhUto, jIvo, sattvonI prati saMyama pALavo joIe. saMyamamAM kiMcit mAtra pramAda karavo nahIM. - 0 RSabhadattanuM mokSa gamana : tyArapachI te RSabhadatta brAhmaNa zramaNa bhagavaMtanA A dharmopadezane samyak prakAre grahaNa kare che - yAvat - sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, karIne ghaNAM ja caturthabhakta, SaSThabhakta, aSTamabhakta, dazamabhakta, dvAdazabhakta, mAsa-ardha mAsakSamaNa Adi vicitra tapokarma dvArA AtmAne bhAvita karatA ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo pAlana karIne mAsikI saMlekhanA dvArA AtmAne nirmaLa karyo. nirmaLa karIne sATha bhaktonuM anazana dvArA chedana karyuM. chedana karIne je kAryanI siddhine mATe nagnabhAva nigranthapaNuM svIkAra karyuM - yAvat - te nirvANarUpa arthanI ArAdhanA kare che, ArAdhanA karIne aMtima ucchavAsa-nizvAsanA samaye siddha, buddha, mukta, parinivRtta ane saMpUrNa duHkhothI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha AyA. 510; Ava...1-pR. 236; bhaga 460 thI 462; Ava.ni. 457 nI rR. - X X 83 * atimukta kathA H (atimukata muninI bIjI paNa kathA Ave che. te bhagavaMta ariSTaneminA tIrthamAM thayA che. te kathA AtyaMta laghu che. ahIM je kathAnaka prastuta che, te bhagavaMta mahAvIranA zAsanamAM thayelA ati-muktamuninuM che. jene kumArazramaNa nAme paNa oLakhAvAyA che.) 0 polAsapurano rAjakumAra : te kALa ane te samaye polAsapura nAme nagara hatuM. tyAM zrIvana nAmanuM udyAna hatuM. te nagaramAM vijaya nAmano rAjA hato. tenI (patnI) rANInuM nAma zrIdevI hatuM. rAjA vijayano putra ane rANI zrIdevIno Atmaja evo atIva sukumAra eka putra hato, jenuM nAma atimukta kumAra hatuM. 0 bhagavaMtanuM Agamana gautamasvAmInI bhikSAcaryA : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra polAsapura nagare zrIvana udyAnamAM padhAryA ane yathApratirUpa avagrahane dhAraNa karI saMyama ane tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. A.ni. 384; kalpasUtra-3, 5 thI- te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUti aNagAra niraMtara chaTTha-chaThano tapa karatA saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. pAraNAne divase pahele porisImAM svAdhyAya karyo. bIjI porisImAM dhyAna karyuM. trIjI porisImAM zArIrika zIghratArahita, mAnasika capaLatArahita, AkuLatA ane utsukatArahita thaIne mukhavastikAnuM paDilehaNa karyuM. pachI pAtro ane vastranI pratilekhanA karI. pachI pAtronuM pramArjana karyuM ane pAtro laIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA tyAM AvyA. AvIne bhagavaMtane vaMdanA namaskAra karyA. karIne A pramANe nivedana karyuM - he bhagavan ! Aje chaThTha bhaktanA pAraNA nimitte ApanI anujJA prApta thayethI polAsapura nagaramAM ucca, nIca, madhyama kuLomAM - yAvat -- bhikSArthe bhramaNa karavA - lAgyA. 0 gautama ane atimuktano saMvAda :- 1 te samaye kumAra atimukta snAna karIne - yAvat - sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne ghaNAM ja chokarA--chokarIo, bAlaka-bAlikAo ane kumAra-kumArikAonI sAthe Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 Agama kathAnuyoga-3 potAnA gharethI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM indrasthAna arthAt krIDAsthaLa hatuM tyAM AvyA ane te ghaNAM bAlaka-bAlikA sAthe parivRtta thaIne ramavA lAgyA. te samaye bhagavanuM gautama polAsapura nagaranA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe bhramaNa karatA te indra sthAnanI najIkathI nIkaLyA. tyAre te atimuktakumAre bhagavad gautamane najIkamAM bhramaNa karatA joyA. joIne jyAM bhagavad gautama hatA. tyAM temanI samIpa AvyA ane bhagavanuM gautamane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! Apa koNa cho ane kayA kArya mATe bhramaNa karI rahyA cho ? tyAre bhagavad gautame atimuktakumArane A pramANe kahyuM' he devAnupriya ! ame zramaNa nirgaza chIe. je iryAsamiti Adi samitiothI yukta - yAvat - gupta brahmacArI chIe ane ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe paribhramaNa karIe chIe. tyAre atimukta kumAre bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he bhadaMta ! Apa mArI sAthe cAlo, huM Apane bhikSA apAvIza. ema kahIne bhagavad gautamanI AMgaLI pakaDI lIdhI. pakaDIne jyAM tenuM ghara hatuM tyAM laIne Avyo. tyAre rANI zrIdevIe bhagavad gautamane AvatA joyA. joIne teNI harSita ane saMtuSTa thaI, potAnA AsanethI uThI, uThIne jyAM bhagavad gautama hatA tyAM AvI. bhagavad gautamane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima padArthothI pratilAbhita karyA (vahorAvyA) pratilAbhita karIne prativisarjita karyA. tyArapachI te atimuktakumAre bhagavad gautamane A pramANe kahyuM (pUchyuM) - he bhadaMta! Apa kyAM raho cho ? tyAre bhagava, gautame atimukta kumArane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, dharmanI Adine karanArA - yAvat - siddhigati nAmanA sthAnane prApta karavAnA icchuka zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM polAsapura nagara bahAra zrIvana udyAnamAM yathApratirUpa avagrahane dhAraNa karI saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che ame tyAM rahIe chIe. tyArapachI atimuktakumAre bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he bhagavan! huM paNa ApanI sAthe zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAdavaMdanAne mATe AvavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. 0 atimuktakumAranI pravajyA : tyArapachI te atimuktakumAra bhagavad gautamanI sAthe jyAM zramaNa bhagavad mahAvIra birAjatA hatA, tyAM AvyAM. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdanA karI - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyA. tyArapachI bhagavad gautama jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI samIpe gamanAgamana saMbaMdhi pratikramaNa karyuM. karIne eSaNA-aSaNA saMbaMdhi AlocanA karI. AlocanA karIne AhAra-pANI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 85 dekhADyA. dekhADIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre te vizALa parSadAnI vacce atimatuktakumArane yogya AzcaryakArI dharmanuM kathana karyuM. tyAre te atimuktakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karI, samajI, harSita ane saMtuSTa thaIne A pramANe bolyA he bhagavaMta ! huM nigraMtha pravacanamAM zraddhA rAkhuM chuM - yAvat - eTaluM vizeSa ke huM Apa devAnupriyanI pAse - yAvat - pravrajita thavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema tamane sukha upaje tema karo, paNa pramAda na karo. tyArapachI te atimuktakumAra jyAM tenA mAtApitA hatA tyAM AvyA - yAvatuM - he mAtApitA ApanI anumati prApta karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karIne anagArika pravajyA svIkAra karavA icchuM chuM. tyAre atimuktakumAranA mAtApitAe A pramANe kahyuM he putra ! hajI tuM bALaka che. tattvano jJAtA nathI. zuM tuM dharmane jANe che ? tyAre atimuktakumAre mAtApitAne kahyuM he mAtApitA ! je huM jANuM chuM, tene jANato nathI ane jene nathI jANato tene jANuM chuM. tyAre mAtApitAe atimuktakumArane A pramANe kahyuM, he putra ! A tuM zuM kahI rahyo che ? ke je jANuM chuM tene nathI jANato ane jene nathI jANato tene jANuM chuM. tyArapachI atimuktakumAre mAtApitAne A pramANe kahyuM, he mAtApitA ! eTaluM huM jANuM chuM ke, jeNe janma lIdho che, tenuM avazya mRtyu thaze. paNa he mAtApitA ! huM e nathI jANato ke te kyAre, kyAM, kaIrIte ane keTalA samaya pachI mRtyu pAmaze. he mAtApitA ! huM e nathI jANato ke kyAM karmo dvArA jIva naraka, tiryaMca, manuSya ane devayonimAM utpanna thAya che, paraMtu te mAtApitA ! huM e jANuM chuM ke jIva potAnA ja karmAnusAra naraka, tiryaMca, manuSya ane devayoniomAM utpanna thAya che. tethI karIne he mAtApitA ! meM kahyuM ke jene nathI jANato tene huM jANuM chuM ane jene jANuM chuM tene nathI jANato. te kAraNathI ja he mAtApitA ! ApanI AjJA prApta karIne - vAva - pravrajita thavA icchuM chuM. tyArapachI jyAre mAtApitA atimuktakumArane sAmAnya ane vizeSa yuktiothI ane saMjJApanA, vijJApanA, vANI dvArA samajAvavA, bujhAvavA, vijJapti karavA, vinavaNI karavAmAM samartha na thayA tyAre anicchApUrvaka udAsIna manathI atimuktakumArane kahyuM he putra ! ame eka divasane mATe tArI rAjyazrI jovA icchie chIe. tyAre te atimuktakumAra mAtApitAnI icchAnuM sanmAna karato evo mauna rahyo. tyAre mAtApitAe teno mahAbalakumAranI mAphaka rAjyAbhiSeka karyo - yAvat - teNe abhiniSkramaNa karyuM (dIkSA grahaNa karI) sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 Agama kathAnuyoga-3 0 atimuktakumAra zramaNanI bAlaceSTA - te kALa, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya atimukta kumAra zramaNa hatA. je svabhAvathI bhadra, svabhAvathI zAMta, svabhAvathI ati alpa krodha, mAna, mAyA ane lobhavALA, mRdu mArdava saMpanna, AjJA anurUpa pravRtti karanArA ane vinayazIla hatA. te atimuktakumAra zramaNa koI divase khUba ja varSA thaI rahI hatI tyAre kAMkhamAM rajoharaNa rAkhI ane pAtra laIne bahAra zaucanA nimitte nIkaLyA. tyArapachI te atimuktakumAra zramaNe vahetA evA pANIno eka khADo joyo. joIne te khADAnI cAre tarapha mATInI pALa bAMdhI, pALa bAMdhIne "A mArI nAva che, A mArI nAva che." e pramANe nAvikanI mAphaka potAnA pAtrane nAvarUpa karIne pANI para rAkhI ane tene tarAvA lAgyA. te AvA prakAranI krIDA karatA hatA. te pravRttine sthaviroe joI, joIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA ane kahyuM he bhagavan! Apa devAnupriyanA je aMtevAsI atimuktakumAra zramaNa che, to te bhagavan! te atimuktakumAra zramaNa keTalA bhava karIne pachI siddha thaze ? buddha thaze ? mukta thaze ? parinirvANa prApta karaze ? ane sarva duHkhono aMta karaze ? zramaNa bhagavaMta mahAvIre te sthavirone kahyuM, he Aryo ! svabhAvathI bhadra - yAvat - vinIta evo mAro ziSya atimuktanAmaka kumArazramaNa A ja bhavamAM siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. tethI he Aryo! tame te atimukta kumArazramaNanI avahelanA na karo, niMdA na karo, roSa na karo, gartA-upekSA na karo ane apamAna na karo, niMdA na karo, roSa na karo, gartA-upekSA na karo ane apamAna na karo. paNa he devAnupriyo! tame nirlIna bhAvathI te atimuktakumAra zramaNanI saMbhALa rAkho, tene sahAyatA Apo. aglAnapaNe AhAra-pANI AdithI vaiyAvacca karo. kemake te atimukta kumArazramaNa sarva duHkhono aMta karanAra ane carama- zarIrI jIva che. 0 atimuktakumAra zramaNano mokSa : tyArapachI te sthaviro zramaNa bhagavaMta mahAvIranA A kathanane sAMbhaLIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra kare che ane atimuktakumAra zramaNanI glAnirahita thaIne saMbhALa le che, temane sahayoga Ape che. AhAra-pANI Adi vaDe tenI sevA vaiyAvacca kare che. teo ghaNAM varSo sudhI zrAmANya paryAyanuM pAlana karI, guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karI vipula parvata para mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :sUya yU.pU. 325; bhaga. 228; aMta 25, 39; - 4 -- >> -- 0 skaMdaka kathA : (skaMdaka nAmanA be munionI kathA prasiddha che (1) kuMdaka parivrAjakamAMthI aNagAra banela skaMdaka ane (2) zrAvastInagarInA rAjakumAra adakanI. temAMthI ahIM kuMdaka parivrAjakanI kathA prastuta che) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 0 kRtaMgalAmAM bhamahAvIranuM samavasaraNa : te kALa, te samayamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRha nagarInA nikaTavartI guNazIlaka caityathI nIkaLyA. nIkaLIne bahAra janapada vihArathI vicaraNa karatA hatA. te kALe, te samaye kRtaMgalA nAmanI nagarI hatI. te kRtaMgalA nagarInI bahAra izAnakhUNAmAM chatrapalAzaka nAme caitya hatuM. te samaye utpanna jJAna-darzananA dhAraka zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - samavasaryA. parSadA nIkaLI. 0 zrAvastImAM skaMdaka parivrAjaka :-- te kRtaMgalA nagarInI najIka zrAvastI nAmanI nagarI hatI. te zrAvastI nagarImAM kAtyAyana gotrIya gardabhAlano ziSya skaMdaka nAme parivrAjaka raheto hato. te Rgveda, yajurveda, sAmaveda ane atharvaveda tathA pAMcamo itihAsa ane chaThTho nighaMTu e cha no sAMgopAMga ane rahasyasahita pravartaka, dhAraka, pAragAmI hato. cha aMgano jJAtA hato, SaSThitaMtramAM vizArada hato, gaNitazAstra, zikSAzAstra, AcArazAstra, vyAkaraNazAstra, chaMdazAstra, vyutpattizAstra, jyotiSazAstra tathA bIjA paNa aneka brAhmaNa ane parivrAjaka saMbaMdhi nIti ane darzanazAstromAM atyaMta nipuNa hato. 0 piMgala dvArA lokAdinA viSayamAM prazna : 87 te ja zrAvastI nagarImAM vaizAlika (mahAvIra) zrAvaka piMgala nAme nirgandha raheto hato. ( ahIM zrAvaka ane nigrantha baMne zabdo sAthe vaparAyela hovAthI thoDo saMbhrama utpanna kare che. paNa abhayadevasUrijIe vRttimAM tenuM spaSTIkaraNa Apela che te pramANe nirgunthano artha to zramaNa sAdhu karyo ja che. zrAvakano artha bhagavananA vacanarUpa amRtane sAMbhaLavAmAM rasika evo karyo che. arthAt zramaNopAsaka na samajatA. "bhagavaMtanA vacana zravaNamAM parama rasika sAdhu' evo artha samajavo) tyArapachI te vaizAlika zrAvaka evA piMgala nAmanA nirprantha koI eka samaye jyAM kAtyAyana gotrIya skandaka raheto hato tyAM AvIne kAtyAyana gotrIya skaMdakane AkSepapUrvaka A pramANe pUchyuM he mAgadha ! (1) zuM loka sAMta aMtasahita che ke, aMtarahita-anaMta che ? (2) jIva sAMta che ke anaMta ? (3) siddhi sAMta che ke anaMta che ? (4) siddho sAMta che ke anaMta ? (5) kayA maraNathI maratA evA jIva (no saMsAra) vadhe che ke ghaTe che ? te praznonA tame mane uttara Apo. tyAre je vaizAlika zrAvaka piMgala nirpranthe te kAtyAyana gotrIya skaMdakane A prazno pUchayA, tyAre te A praznono uttara Ama haze ke anya ? evA prakAranI zaMkAvALo; A praznono uttara kaI rIte ApuM ? evA prakAranI kAMkSAvALo, vitigicchAvALo, bheda samApanna ane kalezayukta thayo. paNa vaizAlika zrAvaka piMgala nirpranthane kaMIpaNa uttara ApavA mATe sakSama na thayo ane teNe mauna dhAraNa karyuM. tyAre vaizAlika zrAvaka piMgala nigranthe kAtyAyana gotrIya skaMdakane pharIthI bIjIvAra--trIjIvAra paNa te ja prazno pUchayA ke he mAgadha - zuM loka sAMta che ke anaMta ? yAvat jIva kaI rIte mare to teno saMsAra vadhe athavA ghaTe ? teno mane tuM uttara Apa. -- Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI jyAre te vaizAlikazrAvaka piMgalanirgathe kAtyAyana gotrIya skaMdakane pharI bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa A prazrone pUchayA tyAre te zaMkita, kAMkSita, vicikitsa, bheda samApanna ane kalezasamApanna thayo ane vaizAlikazrAvaka piMgalanigranthane kaMIpaNa uttara na ApIne mauna dhAraNa karIne rahyo. 0 kaMkanuM bha mahAvIranA darzanArthe kRtaMgalA javuM : tyArapachI zrAvastI nagarInA zRMgATaka - yAvat - rAjamArgathI ghaNI moTI bhIDanA rUpe athavA janasamUhanA rUpe parSadA nIkaLI. tyArapachI aneka manuSyonA mukhethI bha0mahAvIranA Agamana samAcAra sAMbhaLIne ane avadhArIne te kAtyAyana gotrIya skaMdakanA manamAM A prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa, vicAra utpanna thayo ke zramaNa bhagavaMta mahAvIra kRtaMgalA nagarInI bahAra chatrapalAzaka nAmanA caityamAM saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. to huM jauM ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karIne, temano satkAra sanmAna karIne kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caityarUpa mahAvIra svAmInI paryapAsanA karIne A prakAranA A arthone, hetuone, praznone, kAraNone ane vyAkaraNone pUchuM to te mArA mATe zreyaskara thaze. A prakArano vicAra karyo, vicAra karIne jyAM parivrAjaka maTha hato tyAM Avyo. AvIne tridaMDa, kuMDI, rUdrAkSanI mALA, karoTikA, vRSika (eka prakAranuM Asana), kesarikA (kapaDAno TukaDo), chatrAlaya, aMkuza, pavitrI, gaNetrikA, chatra, upAmaha, pAdukA, geruthI raMgela vastrone lIdhA, laIne parivrAjaka maThathI nIkaLyo. nIkaLIne tridaMDa, kuMDI, rudrAkSanI mALA, karoTikA, vRSika, kesarikA, chatrAlaya, aMkuza, pavitra, gaNetrikAne hAthamAM laIne, chatrane mAthe oDhIne, upAnaha paherIne, geruthI raMgela vastro zarIra para dhAraNa karIne zrAvastI nagarInI madhyamAMthI nIkaLyo. - nIkaLIne jyAM kRdaMgalA nagarI hatI. jyAM chatrapalAzaka caitya hatuM. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA. te tarapha javAne mATe udyata thayo. 0 bhamahAvIra dvArA gautamane skandaka Agamana nirdeza : he gautama ! A pramANe saMbodhita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane A pramANe kahyuM, he gautama ! tuM Aja tArA pUrvanA saMgatikane joIza. he bhagavan! huM kone joIza ? bhagavaMta mahAvIre uttara Apyo, "skaMda nAmanA parivrAjakane." gautame pUchyuM, huM tene kyAre, kyAM, kevI rIte ane keTalA samayamAM joIza ? he gautama ! te kALe, te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI. te zrAvastI nagarImAM gardabhAlano ziSya kAtyAyana gotrIya staMka nAmano parivrAjaka raheto hato - yAvata - jyAM huM chuM tyAM mArI tarapha AvavA udyata thayo che. te ApaNI najIka pahoMcavA Avyo che. teNe ghaNo mArga pasAra karI lIdho che, aDadhe rasto to pahoMcI gayo che. he gautama! tuM Aje ja tene joIza. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 89 he bhagavan! e pramANe kahIne bhagavad gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan! te kAtyAyana gotrIya &daka Apa devAnupriya pAse muMDita thaIne, gRhano tyAga karI, AnagArakatva aMgIkAra karavAmAM samartha che ? hAM, gautama ! te samartha che. jyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra bhagavad gautamane A vAta karI rahyA hatA. eTalAmAM te kAtyAyana gotrIya skaMdaka te sthAne bhagavaMta mahAvIra birAjatA hatA, tyAM zIgha Avyo. 0 gautame skaMdakane AvakAryA ane prayojana kahyuM : tyArapachI bhagavad gautama, kAtyAyana gotrIya skaMdaka parivrAjakane nikaTa Avelo jANIne jaldIthI potAnA AsanethI UbhA thayA, UbhA thaIne jaldIthI skandakanI sAme gayA ane jyAM kAtyAyana gotrIya parivrAjaka skaMdaka hato, tyAM AvyA. AvIne kAtyAyana gotrIya skaMdakane A pramANe kahAM- he skaMdaka ! tamAruM svAgata che, he kuMdaka tamAruM susvAgata che. he kuMdaka ! tamAruM anvAgata che. he kaMika tamAruM svAgata anvAgata che. he kuMdaka ! zrAvastInagarImAM tamane vaizAlika zrAvaka piMgalaka nirgathe evuM pUcheluM ke, he mAgadha ! zuM loka sAMta che athavA anaMta che ? e pramANe pUrvavatu jANavuM - yAvat - jenAthI zaMkita thaIne tame zIgha ahIM AvyA cho. he kuMdaka ! zuM A vAta barAbara che ? hAM, A vAta satya che. (skaMdake kahyuM, 0 bha0mahAvIranA jJAna vize skaMdakane Azcarya : tyArapachI kAtyAyana gotrIya svaMdake bhagavad gautamane A pramANe kahyuM, he gautama! evA koNa tathArUpa jJAnI ane tapasvI puruSa che ke jeNe mArI gupta vAta tamane jaldIthI kahI dIdhI, jethI tame A rahasyane jANo cho ? tyAre bhagavad gautame kAtyAyana gotrIya skandakane A pramANe kahyuM, he kuMdaka ! mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, zramaNa bhagavaMta mahAvIra utpanna jJAna ane darzananA dhAraka che, ahaMta che, jina che, kevalI che, atIta, vartamAna, anAgata kALanA jJAtA che, sarvajJa, sarvadarzI che, jeNe mane tamArI gupta vAta zIgha kahI dIdhI. jenAthI huM A vAta jANuM chuM. tyArapachI kAtyAyana gotrIya skaMdaka parivrAjake bhagavanuM gautamane A pramANe kahyuM, he gautama ! Avo, ApaNe tamArA dharmAcArya, dharmopadezaka, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karIe, namaskAra karIe, temanuM satkAra-sanmAna karIe ane te kalyANarUpa, maMgalarUpa, caityarUpa prabhunI paryApAsanA karIe. he devAnupriya ! jema tamane sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI bhagavad gautama kAtyAyana gotrIya skaMdakanI sAthe jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, te tarapha javAne mATe udyata thayA. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 0 bha0mahAvIranI skaMdake karela paryapAsanA : te kALa ane te samayamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra vyAvRttabhojI hatA. te vyAvRttabhojI zramaNa bhagavaMtanuM zarIra udAra, zRMgAra karyo hoya tevuM, kalyANarUpa, zivarUpa, dhanya, maMgalarUpa, alaMkArothI rahita hovA chatAM zobhatuM, uttama lakSaNa, vyaMjana ane guNonI zobhAthI yukta atIva atIva zobhI rahyuM hatuM. tyArapachI te kAtyAyanagotrIya skaMdaka vyAvRtta bhojI zramaNa bhagavaMta mahAvIranuM udAra zarIra - yAvat - zobhA dvArA atyaMta zobhAyamAna zarIrane jue che. joIne harSita, saMtuSTa ane AnaMdita cittavALo thayo ane harSAtirekathI vikasita hRdayavALo thaIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI - yAvat - temanI paryupAsanA karavA lAgyo. 0 bha0mahAvIra dvArA skaMdakane bodha : he kuMdaka ! e pramANe kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAtyAyana gotrIya skaMdakane A pramANe kahyuM, he skaMdaka zrAvastI nagarImAM vaizAlika zrAvaka piMgala nirgaLe tane A pramANe AkSepapUrvaka pUcheluM- he mAgadha ! zuM loka zAMta che ke anaMta che? ityAdi pUrvavat jANuM - yAvat - je kAraNe te jaldIthI mArI pAse Avela che. te skaMdaka ! zuM A artha samartha che ? - satya che ? hAM, A satya che. (skaMdake kahyuM, he kuMdaka ! tArA manamAM je A prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, zuM loka sAMta che ke anaMta che ? teno artha A pramANe che - he sjadaka ! meM loka cAra prakArano batAvelo che. dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI. dravyathI je loka che, te eka che ane aMtasahita che. kSetrathI je loka che, te asaMkhya koDAkoDI yojananA AyAma vikhaMbhavALo che ane tenI paridhi asaMkhya koDAkoDI yojana pramANa che tathA teno aMta paNa che. kALathI je loka che, te koI samaye na hato evuM nathI, koI samaye nahIM hoya tema paNa nathI, koI samaye nathI tema paNa nahIM paraMtu te haMmezA hato, haMmezA che ane haMmezA raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita, nitya che tathA anaMta che. bhAvathI je loka che te anaMta varNa paryAyarUpa che, anaMta gaMdha paryAyarUpa che, anaMta rasaparyAya rUpa che, anaMta sparza paryAyarUpa che. anaMta saMsthAna paryAyarU5 che, anaMta gurulaghu paryAyarUpa tathA anaMta agurulaghu paryAyarUpa che, teno aMta nathI. tethI skandaka ! dravyathI loka aMtavALo che. kSetrathI loka aMtavALo che, kAlathI loka anaMta che, bhAvathI loka anaMta che. 0 caturvidha jIva prarUpaNA : he adaka ! tane je A, AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata, saMkalpa samutpanna thayo che - zuM jIva sAMta che ke anaMta che ? teno artha A pramANe che he kuMdaka ! meM jIvane cAra prakAre prarUpela che. te A pramANe dravyathI, kSetrathI, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo kALathI ane bhAvathI, dravyathI jIva eka che ane aMtavALo che, kSetrathI jIva asaMkhyAta pradezavALo che ane asaMkhya pradezomAM teno avagAha che ane teno aMta paNa che. kALathI jIva koI samaye na hato ema paNa nathI, koI kALe nahIM hoya tema paNa nathI, koI kALe nathI tema paNa nahIM. jIva haMmezA hato - che ane raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita, nitya che ane teno aMta nathI. bhAvathI jIvamAM anaMta jJAnaparyAya, anaMta darzanaparyAya, anaMta cAritraparyAya, anaMta guru laghu paryAya, anaMta agurulaghu paryAya che ane teno aMta nathI. tethI he skaMdaka ! dravyathI jIva aMtasahita che, kSetrathI jIva aMtasahita che. kALathI jIva anaMta che ane bhAvathI paNa anaMta che. 0 cAra prakAranI siddhinI prarUpaNA :~ he skaMdaka ! tane je A prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo che ke, zuM siddhi aMtavALI che ke aMtarahita che ? teno uttara paNa e ja che ke he skaMdaka ! meM siddhi cAra prakAre prarUpelI che. te A pramANe--dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. dravyathI siddhi eka ane aMta sahita che. kSetrathI siddhi 45 lAkha yojana AyAma--vikhaMbhavALI che ane tenI paridhi 14,23,249 yojanathI kaMIka vizeSAdhika che ane aMtasahita che. 91 kALathI siddhi kyAreya na hatI tema nahIM, kyAreya nathI. nathI tema nahIM ane kyAreya nahIM hoya tema paNa nathI. siddhi hatI - che ane raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya avasthita ane nitya che. temaja teno aMta nathI. bhAvathI siddhi anaMta varNaparyAya, anaMta gaMdhaparyAya, anaMta rasaparyAya, anaMta sparzaparyAya, anaMta saMsthAna paryAya, anaMta guru laghu paryAya, anaMta agurulaghuparyAya rUpa che tathA teno aMta nathI. tethI he skaMdaka ! dravyathI siddhi aMtavALI che. kSetrathI siddhi aMtavALI che, kALathI siddhi anaMta che ane bhAvathI paNa siddhi anaMta che. 0 cAra prakAranI siddha prarUpaNA : he skaMdaka ! tane je A ane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita ane manogata saMkalpa utpanna thayo ke, siddho aMtasahita che athavA aMtarahita che ? tenuM paNa A spaSTIkaraNa che he skaMdaka ! meM cAra prakAranI siddhonI prarUpaNA karI che. te A pramANe - dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI. dravyathI siddha eka che ane sAMta che, kSetrathI asaMkhya pradezavALA che ane asaMkhya pradezamAM avagADha che ane teno aMta paNa che. kALathI siddha AdivALA che, paraMtu aparyavasita che arthAt teno aMta nathI -- aMtarahita che. bhAvathI siddha anaMta jJAnaparyAyarUpa che, anaMtadarzana paryAyarUpa che yAvat anaMta aguru laghuparyAyarUpa che ane teno aMta nathI. - - Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 Agama kathAnuyoga-3 tethI he kuMdaka ! dravyathI siddha aMtasahita, kSetrathI siddha aMtasahita che, kALathI siddha aMtarahita ane bhAvathI paNa aMtarahita che. 0 maraNa prarUpaNA : he kuMdaka ! tane je A ane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo ke, jIva kayA maraNathI mare to teno saMsAra vadhe che athavA ghaTe che ? teno uttara paNa A pramANe che - he ThaMdaka ! meM maraNa be prakAre kahyA che. te A pramANe - bAla maraNa ane paMDita maraNa. temAMthI bAlamaraNa zuM che ? bALamaraNa bAra prakAre kahyuM che - te A pramANe :- (1) valaya maraNa, (2) vazArUM maraNa, (3) aMtaHzalya maraNa, (4) tadbhava maraNa, (5) giripatana, (6) tarUpatana, (7) jaLapraveza, (8) agnipraveza, (9) viSabhakSaNa, (10) zastraghAta, (11) phAMsI lagAvavI ane (12) gRpRSTha. (hiMsaka pakSI-pazuo dvArA maraNa). he adaka ! A bAra prakAranA bALamaraNothI maravAthI jIva anaMtIvAra nArakabhavone prApta kare che. anaMta tiryaMcabhavonA grahaNathI potAnI AtmAne saMyojita kare che, anaMta vAra manuSyabhavone prApta kare che ane anaMtavAra devabhavone dhAraNa kare che ane anAdi, anaMta, vistRta, caturgatirUpa saMsArarUpa vanamAM bhaTakato rahe che. A prakAranA bALa maraNathI maranAra jIva potAnA saMsArane vadhAre che. arthAt AvA bALamaraNathI saMsAranI vRddhi thAya che. te paMDita maraNa zuM che ? paMDita maraNa be prakAranuM che - te A pramANe :- (1) pAdapagamana ane (2) bhakta pratyAkhyAna. pAdopagamana maraNa zuM che ? pAdopagamana maraNa be prakAranuM che. te A pramANe :- (1) nirima ane (2) anirima. A baMne prakAranA pAdopagamana maraNa pratikarmarahita che. AvuM pAdopagamana maraNanuM svarUpa che. bhakta pratyAkhyAna maraNa zuM che ? bhakta pratyAkhyAna maraNa be prakAranuM kahyuM che. te A pramANe :- (1) nirdhArima ane (2) aniharima. A baMne maraNa pratikarmasahita che. A bhakta pratyAkhyAna maraNanuM svarUpa che. he kuMdaka ! A baMne prakAranA paMDita maraNothI maranAro jIva nArakonA anaMtabhavone prApta nathI karato. anaMta tiryaMcabhavone prApta nathI karato. anaMta manuSyabhavone prApta nathI karato. anaMta devabhavone prApta nathI karato. paraMtu anAdi, anaMta, vizALa, cAturgatika rUpa saMsAra vanane pAra karI jAya che. AvA prakAranA maraNathI maravAthI jIvano saMsAra ghaTe che. A paMDita maraNanuM svarUpa che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 93 he skaMdaka ! pUrvokta be prakAranA maraNa dvArA maratA evA jIvano saMsAra vadhe paNa che ane ghaTe paNa che. 0 skaMdakanI pravajyA : A vAta sAMbhaLIne te kAtyAyanagotrIya skadakaparivrAjaka saMbuddha thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyo - he bhagavaMta ! huM ApanI pAsethI kevalI prarUpita dharmazravaNa karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. paraMtu vilaMba (pratibaMdha) na karo. * tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAtyAyana gotrIya skandaka parivrAjaka tathA upasthita vizAla janasamUhane dharma kahyo. tyArapachI te kAtyAyanagotrIya skaMdakaparivrAjaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI dharmazravaNa karIne, avadhArIne, harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, naMdita, prItimanA, parama saumanasa ane harSavaza vikasita hadayavALo thayo ane AsanethI uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdanA- namaskAra kare che. vaMdanA-namaskAra karIne te A pramANe bolyo he bhagavaMta ! huM nircanja pravacanamAM zraddhA rAkhuM chuM - yAvat - te e pramANe ja che, jevuM Apa kaho cho, evuM kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra kare che, vaMdanA-namaskAra karIne izAna khUNAmAM gayo, tyAM jaIne tridaMDa, kuMDI - yAvat - geru raMgI vastrane ekAMtamAM rAkhe che. rAkhIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna che, tyAM Ave che, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che, karIne vaMdanA-namaskAra kare che. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyo he bhagavan! A loka jarA ane maraNathI Alita che, he bhagavan! pralipta che ane he bhagavan! Alipta-pralipta che. tethI jema koI gRhapati agnithI baLatA evA gharamAMthI je alpabhAravALuM paNa bahumUlya sAmAna hoya, tene laIne ekAMtamAM cAlyo jAya che. A avaziSTa bacelo sAmAna mane AgaLa-pAchaLa hitarUpa, sukharUpa, kuzalarUpa ane anukrame aMtamAM nizreyasa kalyANarUpa thaze. A pramANe he devAnupriya ! mAro AtmA paNa eka prakAranI bahumUlya vastu che, je mane iSTa, kAMta, priya, manojJa, manAma, dhairya ane vizvAsanA AdhArarUpa, saMmata, bahumata, anumata ane AbhUSaNanI maMjUSA samAna che. tethI tene zIta, uSNa, bhUkha, tarasa, cora, vAgha, DAMsA, macchara, vAta, pita, zleSma, sannipAta Adi vividha prakAranA rogataMka, parISaha, upasarga Adi sparza na kare, hAni na pahoMcADe ane uparokta vidanothI tene bacAvI lauM. to te mAro AtmA parabhavamAM hitarU5, sukharUpa. kuzalarUpa ane paraMparAe kalyANarUpa thaze. tethI he devAnupriya ! have huM icchuM chuM ke, Apa svayaM mane pravajita karo, muMDita karo. svayanava zikSA Apo, zIkhavo, svayaM AcAra, gocara, vinaya, vainAyika, vinayanuM phaLa, caraNa, karaNa, yAtrA, mAtrArUpa dharma kaho. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre svayaM kAtyAyana gotrIya skaMdaka parivrAjakane pravrujita karyo - yAvat - dharma kahyo - A pramANe he devAnupriya! tAre A prakAre cAlavuM joIe, A prakAre UbhA thavuM, A prakAre besavuM, A prakAre suvuM, A prakAre khAvuM, A prakAre bolavuM, A prakAre uThavuM, e rIte prANa, bhUta, jIva ane satvonA viSayamAM saMyamapUrvaka vartana karavuM ane A viSayamAM kiMcit mAtra paNa pramAda karavo nahIM. tyArapachI kAtyAyAnagotrIya skaMdakamunie zramaNa bhagavaMta mahAvIrano A prakArano dharmopadeza samyaka prakAre svIkAra karyo ane je prakAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA che, tannarUpa te cAle che, rahe che, bese che, suve che, khAya che, bole che, uThe che temaja prANa, bhUta, jIva, satvonI prati saMyamapUrvaka pravRtti kare che tathA e viSayamAM jarA paNa pramAda karatA nathI. tyAre te kAtyAyanagotrIya skaMdaka aNagAra thayA. iryAsamitiyukta - yAvatuM - gupta brahmacArI, tyAgI, saraLa, dhanya, kSamAthI sahana karanArA, jitendriya, zodhaka, AkAMkSArahita, saMbhramarahita, utsukatArahita, saMyama sivAya anyatra manane na rAkhanArA, suzrAmaNyamAM lIna ane dAMta thaIne A nircanja pravacanane sanmukha rAkhIne, AgaLa rAkhIne vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra kRtaMgalA nagarI ane chatrapalAzaka caityathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAra janapada vihArathI vicaravA lAgyA. 0 skaMdakamuni dvArA bhikSupratimA grahaNa : tyArapachI te skandaka aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyika AdithI AraMbhI agiyAra aMgonuM adhyayana kare che, adhyayana karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna che, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane viMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM - he bhagavaMta! ApanI AjJA prApta karIne huM mAsika bhikSupratimA dhAraNa karIne vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema tamane ucita lAge tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI AjJA prApta karIne te skaMdaka aNagAra harSita thayA - yAvat - eka mAsanI bhikSu pratimAne dhAraNa karI vicaravA lAgyA. - tyArapachI te kaMika aNagAra mAsika bhikSu pratimAne sUtra anusAra, kalpa anusAra, mArga anusAra, satyatApUrvaka ane samyak prakAre pUrNatayA kAyA vaDe sparza kare che, pAlana kare che, zobhAve che, samApta kare che, pUrNa kare che, kIrtana kare che, anupAlana kare che ane AjJA pramANe ArAdhanA kare che. e rIte samyak prakAre kAyA dvArA sparzIne, pAlana karIne, zobhita karIne, samAsa karIne, pUrNa karIne, kIrtana karIne, anupAlana karIne, AjJApUrvaka ArAdhIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjatA hatA tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA, namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 95 he bhagavaMta! ApanI AjJA prApta karIne huM dvi-mAsika bhikSu pratimA dhAraNa karIne vicaravA icchuM chuM. bhagavaMte kahyuM, he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo paNa vilaMba na karo. A pramANe trimAsika, cAturmAsika, paMcamAsika, chamAsika, sapta mAsika, prathama sAta rAtri-divasanI, bIjI sAta rAtri-divasanI, trIjI sAta rAtri-divasanI, cothI rAtri-divasanI ane pAMcamI eka rAtrikI pratimAnI ArAdhanA karI (pAlana karyuM). tyArapachI te kuMdaka aNagAra ekarAtrikI bhikSupratimAnI stra anusAra yAvat ArAdhanA karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyo, vaMdanA-namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM he bhagavaMta! jo ApanI AjJA hoya to huM guNaratna saMvatsara nAmaka tapokamane dhAraNa karIne vicaravA icchuM chuM. tyAre bhagavaMte kahyuM, he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. 0 skaMdaka dvArA tapa ArAdhanA - tapathI dehanI zuSkatA : tyArapachI te kuMdaka aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI anujJA prApta thavAthI harSita thayA, saMtuSTa thayA - yAvat - namaskAra karIne guNaratna saMvatsara tapa dhAraNa karIne vicaravA lAgyA. tyArapachI te skaMdaka aNagAra guNaratna saMvatsara tapanI stra anusAra, AcAra anusAra - yAvat - ArAdhanA karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne ghaNAM badhAM upavAsa, chaTha, aThama, colu-pacoluM, mAsakSamaNa, ardha mAsakSamaNa Adi vicitra tapokarma dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. - tyArapachI te skaMdaka aNagAra pUrvokta prakAranA udAra, vipula, pradatta, pragRhIta, kalyANarUpa, zivarUpa, dhanya, maMgalarUpa, zobhAyukta, ugra, udAtta- utpala, uttama, udAra ane mahAnuM prabhAvavALA tapa karmathI zuSka, rUkSa, mAMsarahita thaI gayA, mAtra hADakA ane cAmaDAthI AcchAdita jevA rahI gayA. teo jyAre cAlatA hatA tyAre hADakAmAMthI kaDakaDa avAja thato hato. durbaLa thaI gayA hatA. tenI naso dekhAtI hatI. te have phakta potAnA AtmabaLathI ja cAlatA hatA. AtmabaLathI ja besatA hatA, teo eTalA kamajora thaI gayA hatA ke bolyA pachI thAka anubhavatA hatA. bolatA-bolatA ane bolavAno vicAra kare to paNa glAni thatI hatI. jema koI lAkaDAMnI bharelI gADI hoya, pAMdaDAnI bharelI gADI hoya athavA pAMdaDA, tala ane bIjA koI sAmAnanI bharelI gADI hoya athavA eraMDakASThathI bharelI gADI hoya ke kolasAnI bharelI gADI hoya to jyAre te badhI gADIomAM dhUpamAM sukAvIne pAMdaDA Adi bharI dhakelAya to te gADI avAja (khaDakhas) karatI cAle che ane avAja karatI-karatI ja UbhI rahe che. e ja prakAre kaMika aNagAra paNa jyAre cAlatA ke UbhA rahetA hatA tyAre Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 Agama kathAnuyoga-3 khaDakhaDa zabda thato hato. teo tapathI puSTa hatA. paNa mAMsa ane lohIthI kSINa hatA ane rAkhanA DhagalAthI DhaMkAyela agrisamAna tapa, teja ane tapotejanI zobhA dvArA ghaNAM ghaNAM zobhAyamAna thaI rahyA hatA. 0 skaMdakano samAdhi maraNa mATe saMkalpa : te kALa, te samaye rAjagRha nagaramAM - yAvat - bhagavaMta mahAvIranuM samavasaraNa thayuM - yAvat - parSadA pAchI gaI. tyArapachI koI eka divase te skaMdaka aNagArane madhyarAtri samaye dharmajAgaraNAmAM jAgatA-jAgatA AvA prakArano adhyavasAya - yAvat -- utpanna thayo. huM A ane AvA prakAranA udAra tapathI - yAvat - dubaLo thaI gayo chuM. mArI badhI naso paNa bahAra dekhAI rahI che. Atmazaktine sahAre cAluM chuM - yAvat - A prakAre cAluM chuM tyAre khaDakhaDa avAja thAya che, besuM chuM to paNa khaDakhaDa avAja thAya che. A sthitimAM mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama che, to jyAM sudhI mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama che - yAvat - mArA dharmAcArya, dharmopadezaka zramaNa bhagavAn mahAvIra jina suhastI mAphaka vicarI rahyA che tyAM sudhI mArA mATe e zreyaskara che ke kAle prabhAtavALI rAtri thAya tyAre, komaLa kamaLonA vikasita thavA para, nirmaLa prabhAta thayA pachI, lAla azoka vRkSa jevA prakAzavALA, palAzapuSpa, popaTanI cAMca, caNoThInA ardhabhAga jevA lAla kamaLanA samUhavALA vakhaMDane vikasvara karanAra, sahastrakiraNovALo sUrya tejathI jAjavalyamAna thaI udaya pAme tyAre - zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karIne, namaskAra karIne temanAthI ati nikaTa nahIM, ati dUra nahIM evA sthAne zuzruSA karatA karatA sanmukha vinayapUrvaka aMjalipUrvaka pardhapAsanA karI ane zramaNa bhagavaMta mahAvIranI anujJA laIne svayaM ja pAMca mahAvratonuM punaH uccAraNa karI, zramaNa ane zramaNIone khamAvIne, tathArUpa yogya sthavaronI sAthe dhIme dhIme vipula parvata para caDhIne, meghapaTala jevA zyAmavarNanA ane devonA nivAsa sthAnarUpa pRthvIzilApaTTakanuM pratilekhana karIne, darbhano saMthAro bichAvI ane darbhanA saMthAro para besIne saMlekhanA dvArA - AtmaramaNa karatA karatA bhaktapAnano tyAga karIne, pAdopagamana anazane sthita thaIne maraNanI AkAMkSA na karatA vicaraNa karuM - Avo vicAra karyo. vicAra karIne kAle rAtrinuM prabhAta thayuM tyAre - yAvat - sahasrarazmi tejathI jAjvalyamAna dinakara-sUryanA udita thayA pachI jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM Avyo. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyo. karIne ati nikaTa nahIM, ati dUra nahIM evA sthAne zuzruSA karatA, namaskAra karatA evA sanmukha vinayapUrvaka natamastake be hAtha joDI paryupAsanA kare che. he skaMdaka ! A pramANe kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre skaMdaka aNagArane A pramANe kahyuM, he kuMdaka madhyarAtrinA samaye dharmajAgaraNAthI jAgaraNa karatA karatA tane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 97 AvA prakArano adhyavasAya - yAvatu - saMkalpa utpanna thayelo ke huM pUrvokta prakAranA udAra vipula tapa dvArA - yAvat - kALanI AkAMkSA na karato evo vicaruM - AvA prakArano vicAra karyo, vicAra karIne rAtrinA prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - sahastrakiraNovALo tejathI jAjvalyamAna dinakara-sUryano udaya thayo tyAre jyAM huM chuM tyAM jaladIthI mArI pAse Avyo. to he jIMdaka ! zuM A vAta satya che ? &dake uttara Apyo. hAM, A vAta satya che. he devAnupriya! jema tane sukha upaje tema kara, paNa vilaMba na kara. 0 adaka aNagAre karelI saMlekhanA : tyArapachI te skaMdaka aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI anumati prApta thavAthI harSita, saMtuSTa, prasannacitta, AnaMdita, prItiyukta manavALo, parama saumanasa, harSathI vikasita hRdayavALo thaIne potAnA sthAnethI uThyo, uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne svayameva pAMca mahAvratonuM AropaNa karyuM. AropaNa karIne sAdhu-sAdhvIone khamAvyA. khamAvIne tathArUpa WvIronI sAthe dhIme dhIme vipulAcalaparvata para caDhyA. - caDhIne meghapaTalanA samAna zyAma varNavALA ane devonA nivAsa sthAnarUpa pRthvIzilApaTTakanI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne uccAra prastravaNa bhUminI pratilekhanA karI, karIne ghAsano saMthAro bichAvyo. bichAvIne pUrva dizA tarapha mukha karIne paryakAsane besI, daza nakha bhegA karI, baMne hAtha joDIne, mastake aMjali joDIne A pramANe bolyA arihaMta bhagavaMtone - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta thayelAne mArA namaskAra thAo. zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta karavAnI icchAvALAne mArA namaskAra thAo. tyAM birAjamAna bhagavaMta mahAvIrane ahIM rahelo evo huM vaMdanA karuM chuM. tyAM birAjita bhagavaMta ahIM rahelA evA mane jue. e pramANe kahIne vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyA pahelA paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse sarva prANAtipAtanA pratyAkhyAna thAvajIvanane mATe karyA hatA - yAvat - mithyA darzana zalyanuM pratyAkhyAna jIvanaparyatane mATe karela hatuM. A samaye paNa zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse jIvanaparyaMtane mATe sarva prANAtipAta - yAvat - mithyAdarzana zalyanuM pratyAkhyAna karuM chuM. e ja pramANe mAvajIvana azana, pAna, khAdya, svAdyarUpa caturvidha AhAranuM paNa pratyAkhyAna karuM chuM. je mAruM A iSTa, kAMta, priya zarIra che - yAvat - vAtta, pitta, zleSma, sannipAta Adi vividha roga ane AtaMka, parISaDa-upasarga sparza kare, evA A zarIrane paNa carama uzvAsa-nizvAsa paryata maraNanA aMtima kSaNa paryata vosirAvuM chuM. e pramANe saMlekhanAne prItipUrvaka dhAraNa karI, bhakta pratyAkhyAna tyAgIne, vRkSanI mAphaka sthira thaI (pAdopagamana karI) maraNanI AkAMkSA na karatA vicaraNa karavA lAgyA. tyAre te skaMdaka aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavIronI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karI, bAra varSano zramaNa paryAya pAlana karI, Jain 3/ hternational Jail Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 Agama kathAnuyoga-3 mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne nirmaLa karI sATha bhakta anazana vaDe AhArAdino tyAga karIne AlocanA ane pratikramaNa karIne, samAdhi prApta karIne, kALadharma pAmyA. 0 kaMika aNagAranA vastra-pAtrAdi pAchA lAvavA : tyArapachI skaMdaka aNagArane kAlagata jANIne te sthavIroe parinirvANa nimittaka kAyotsarga karyo. karIne pAtra ane vastrone lIdhA. laIne vipula parvatathI dhImedhIme nIce utaryA. utarIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM - Apa devAnapriyanA aMtevAsI skaMdaka nAmanA aNagAra je prakRtithI bhadra, svabhAvathI vinIta, prakRtithI upazAMta, prakRtithI ja ati alpatama krodha, mAna, mAyA, lobhavALA, mArdava, Arjava saMpanna, guru AjJAmAM lIna tathA bhadra ane vinIta hatA tathA je Apa devAnupriyanI anumati prApta karIne svayaM ja pAMca mahAvratonuM AropaNa karI, zramaNa ane zramaNIonI kSamApanA karI amArI sAthe vipula parvata para dhIme dhIme caDyA hatA - thAvat - mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne nirmaLa karIne, sATha bhakta pAnono anazana dvArA tyAga karIne, AlocanA-pratikramaNa karyA bAda, samAdhi prApta karIne anukrame kALadharma pAmyA. A tenA upakaraNo che. 0 kuMdaka aNagAranI gati : he bhagavan! e pramANe kahIne bhagavad gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana- namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchyuM - Apa devAnupriyanA aMtevAsI skaMdaka nAmanA aNagAra kALamAsamAM kALa karIne kyAM gayA ? kyAM utpanna thayA che ? he gautamae pramANe saMbodhana karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane A pramANe jaNAvyuM, he gautama ! mArA aMtevAsI skaMdaka nAmaka aNagAra je prakRtithI bhadra, prakRtithI upazAMta, prakRtithI ati alpa krodha, mAna, mAyA, lobhavALA, mArdava-Arjava saMpanna, AjJAmAM lIna, vinIta hatA. temaNe mArI anujJA prApta karIne, svayaM pAMca mahAvratonuM AropaNa karyuM - yAvat - mAsikI saMlekhanApUrvaka AtmAne zuddha karIne, sATha bhaktapAnonuM anazana dvArA chedana karIne AlocanA-pratikramaNa karIne samAdhi prApta karIne, kALamAse kALa karIne ayyata kalpamAM devarUpe utpanna thayA che. te kalpamAM keTalAMka devonI bAvIza sAgaropamanI Ayu hoya che. tyAM kuMdaka devanI paNa bAvIza sAgaropamanI sthiti che. he bhagavan! te skaMdaka deva Ayubhaya, bhavalaya, sthitizaya thayA pachI te devalokathI aivita thaIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te skaMdamadeva mahAvideha varSakSetramAM siddha thaze - yAvat - samagra duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :bhaga 112 thI 117; aMta. 5; anutta. 1; gaccha. 100-4; - 8 - 8 - Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 99 (c) gaMgeya kathA : te kALa, te samaye vANijya grAma nAme nagara hatuM. tyAM zrutipalAza nAme caitya hatuM. tyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. samavasaraNa racAyuM, parSadA nIkaLI, bhagavaMte dharmopadeza Apyo. parSadA pAchI pharI. te kALe, te samaye pArthApatya gAMgeya nAmaka aNagAra hatA. teo jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM AvyA. zramaNa bhagavaMta mahAvIranI ati nIkaTa nahIM ati dUra nahIM. evA sthAne rahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane A pramANe pUchyuM (ahIM bahu ja vistArathI gaMgeya aNagAranA prazno ane tenA bhagavaMte ApelA uttaro che. te Akho viSaya dravyAnuyoga hovAthI ahIM noMdhela nathI. mAtra temaNe pUchelA praznono nirdeza ja karyo che) (1) nairayikathI laIne ekendriyAdithI vaimAnika sudhInA jIvonI utpatti sAntara ke niraMtara ? (2) nairayikathI vaimAnika paryata jIvonuM udvartana sAMtara ke niraMtara ? (3) pravezanakanA bheda, nirayika, tiryaMcayonika, manuSya ane cAre prakAranA devanA pravezanaka saMbaMdhi vistRta praznottara. sa-asat nairayikathI vaimAnika jIvaparyaMtanI utpatti-udvartana Adi saMbaMdhe praznottarI (5) bhagavaMtanuM jJAna svayaM ke asvayaM, sAMbhaLIne ke sAMbhaLyA vinA ? (6) nairayikathI vaimAnika paryata jIvonI utpatti svayaM ke asvayaM ? AvA prakAranA praznonA bhagavaMta mahAvIra pAsethI samAdhAna prApta karIne gAMgeya aNagAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrano sarvajJa ane sarvadarzarUpe jANyA pachI gAMgeya aNagAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana- namaskAra karyA. tyArapachI bhagavaMtane kahyuM he bhagavaMta ! huM ApanI pAse cAturyAmarUpa dharmane badale pAMca mahAvratarUpa dharmane aMgIkAra karavA icchuM chuM. e pramANe samagra varNana kAlasyaveSika putra aNagAra samAna jANavuM. (juo - kAlasyaveSika aNagAranI kathA) - yAvat - gAMgeya aNagAra sarvaduHkhothI mukta thayA - he bhagavanuM te e ja pramANe che. 0 Agama saMdarbha :bhaga 451 thI 459; @ pudagala parivrAjaka kathA : te kALe, te samaye AlabhikA nAmanI nagarI hatI. tyAM zaMkhavana nAmaka caitya hatuM. te zakhavana caityathI thoDe dUra pudagala nAmaka parivrAjaka raheto hato. te anveda, yajurveda - yAvat - brAhmaNa saMbaMdhi ane parivrAjaka saMbaMdhi nayomAM kuzaLa hato. niraMtara chaTha- chaThano tapa karato hato. be hAtha UMcA rAkhI sUryanI sanmukha mukha karIne AtApanA bhUmimAM AtApanA leto evo vicaraNa karato hato. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 Agama kathAnuyoga-3 0 pugalane vilaMga jJAna : tyArapachI te pudagala parivrAjakane niraMtara chaTha-chaTha tapa karavAthI, UMcA hAtha rAkhIne sUrya sanmukha mukha karIne AtApanA bhUmimAM AtApanA levAthI tathA prakRtithI bhadratA-prakRttithI upazApaNuM, prakRttithI atyalpa krodha, mAna, mAyA ane lobhavALA hovAthI mRdutA ane mArdavatA saMpanna hovAthI, AjJAnurUpa vRttivALA hovAthI, vinIta hovAthI koI eka divase tadAvaraka karmono kSayopazama thavAthI temaja IhA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karavAthI vibhaMga nAmaka jJAna utpanna thayuM. te utpanna vibhaMga jJAna dvArA brahmaloka kalpavAsI devoparvatanI sthitine jovA ane jANavA lAgyo. 0 devasthiti viSayaka pagalanuM virbhAgajJAna : tyAre te pudgala parivrAjakane AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - mane atizayavALuM jJAna ane darzana utpanna thayela che. devalokamAM devonI jaghanyasthiti 10,000 varSanI che ane tyArapachI eka samaya adhika, be samaya adhika - yAvat - asaMkhya samaya adhika karatA karatA utkRSTathI daza sAgaropamanI sthiti kahI che. tyArapachI deva ane devaloka vyacchinna thaI jAya che. A pramANe vicAra kare che, vicAra karIne AtApanA bhUmithI uddayo, uThIne tridaMDa, kuMDikA - yAvat - bhagavA vastrone lIdhA. laIne jyAM AlabhikA nagarI hatI, jyAM parivrAjaka maTha hato. tyAM Ave che, AvIne upakaraNone rAkhyA. rAkhIne AlabhikA nagarImAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya pathamAM jaIne paraspara ghaNAM ja manuSyone A pramANe kahevA - yAvat - prarUpaNA karavA lAgyo ke- he devAnupriyo! mane atizayavALA jJAna, darzana utpanna thayA che. devalokamAM devonI jaghanya 10,000 varSanI sthiti che ane tenI upara eka samaya adhika, be samaya adhika - yAvat - asaMkhyAta samaya adhika vadhatA vadhatA utkRSTathI daza sAgaropama sthiti kahI che. tyArapachI deva ane devaloka viccheda thAya che. tyAre pudgala parivrAjakanI A vAtane sAMbhaLIne ane avadhAraNa karIne AlalikA nagarImAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya patha para ghaNAM manuSyo ekabIjAne A pramANe kahevA - yAvat - prarUpaNA karavA lAgyA ke, he devAnupriyo ! pudagala parivrAjaka A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke he devAnupriyo ! mane atizayavALA jJAna, darzana utpanna thayA che, devalokamAM 10,000 varSanI jaghanya sthiti kahI che ane tenA upara eka samaya adhika, be samaya adhika - yAvat - asaMkhya samaya adhika karatA karatA utkRSTa daza sAgaropamanI sthiti che. tyArapachI devo ane devalokono aMta thAya che. A kema mAnavuM ? 0 bhagavaMta mahAvIra dvArA deva sthitinuM yathArtha kathana : bhagavaMta mahAvIra samosaryA, parSadA nIkaLI, dharma kahyo. parSadA pAchI gaI. bhagavanuM gautama e ja rIte bhikSAcaryAne mATe nIkaLyA ane temaNe ghaNAM ja manuSyo pAse Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo sAMbhaLyuM. ahIM badhuM ja pUrvavat jANavuM - yAvat - bhagavan gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM - yAvat - zramaNa bhagavaMta mahAvIre kahyuM- - wy he gautama ! huM A pramANe kahuM chuM, boluM chuM - yAvat - prarUpaNA karuM chuM ke devalokamAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSanI che, tyAra pachI eka samaya adhika, be samaya adhika - yAvat - asaMkhya samaya adhika utkRSTa 33 sAgaropamanI sthiti che. tyArapachI devo ane devalokono viccheda thAya che. G - he bhagavan ! zuM saudharmakalpamAM varNasahita ane varNarahita, gaMdhasahita ane gaMdharahita, rasasahita ane rasarahita, sparzasahita ane sparzarahita ekabIjA sAthe baddha, ekabIjA sAthe spaSTa, ekabIjA sAthe baddha--pRSTa, ekabIjA sAthe maLela dravya che? he gautama ! hA, che. A pramANe izAna devalokamAM paNa jANavuM - yAvat - acyuta kalpamAM ane traiveyaka vimAnomAM, anuttara vimAnomAM ane iSAbhArApRthvImAM ane siddhazilAmAM paNa varNasahita ityAdi dravya che ? hAM, gautama ! che. tyArapachI te vizALa pariSad yAvat - je dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI gaI. tyArapachI AlabhikA nagarInA zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga ane sAmAnya mArga AdimAM ghaNAM manuSyo evuM kahevA - he devAnupriyo ! jo pudgala parivrAjaka A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA karavA lAgyA - yAvat - prarUpaNA kare che ke, he devAnupriyo ! mane atizayavALuM jJAnadarzana utpanna thayela che ane devalokomAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSa che - - yAvat - utkRSTa sthiti daza sAgaropama che. tyAra bAda devo ane devalokono viccheda thAya che. tenuM A kathana yathArtha nathI. zramaNa bhagavaMta mahAvIra to evuM kahe che ke yAvat - devalokomAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSanI che, tyArapachI eka samaya adhika, be samaya adhika 101 MM yAvat - asaMkhya samaya adhika utkRSTathI 33 sAgaropamanI sthiti che. tyArapachI devo ane devaloko viccheda thAya che. - 0 pudgalanuM bhagavaMta samIpe Agamana :- tyArapachI te pudgala parivrAjaka ghaNAM manuSyo pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArIne zaMkita, kAMkSita, saMdehApatra, bhedasamApanna ane kalezasamApanna thayo. tyAre zaMkita, kAMkSita, saMdigdha, anizcita ane kaluSita bhAvane prApta thayo ane te pudgala parivrAjakanuM vibhaMgajJAna tatkALa naSTa thaI gayuM. tyArapachI pudgala parivrAjakane A prakArano adhyavasAya utpanna thayo - A prakAre dharmanA Adikara tIrthaMkara - yAvat - saMkalpa yAvat - sarvajJa, sarvadarzI zramaNa bhagavaMta mahAvIra AkAzamAM cAlatA evA dharmacakra - yAvat - zaMkhavana caityamAM yathApratirUpa avagraha dhAraNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA - Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 Agama kathAnuyoga-3 che. jyAre evA prakAranA arihaMta bhagavaMtonuM nAma gotranuM zravaNa karavAnuM paNa mahAphaLa che, to pachI abhigamana, vaMdana, namana, pratipucchanA ane paryApAsanA Adine vize to kahevAnuM ja zuM hoya ? jyAre eka Arya dhArmika suvacananuM zravaNa karavAnuM mahAphaLa che, to tenA vipula arthane grahaNa karavAne mATe zuM kahevuM ? tethI have huM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI samIpe jAuM ane vaMdanA karuM - yAvat - paryApAsanA karuM, te mane A bhavamAM ane parabhavamAM hitarUpa, sukharUpa, zAMtirUpa ane anukrame niHzreyas rUpa thaze. A pramANe vicAra kare che, vicAra karIne jyAM parivrAjakano maTha che tyAM Avyo, AvIne parivrAjaka maThamAM praveza karyo. praveza karIne tridaMDa, kuMDikA - yAvat - bhagavA vastro lIdhA. - tyArapachI parivrAjaka maThathI nIkaLyo. nIkaLIne virbhAgajJAnathI rahita te AlabhikA nagarInA madhya bhAgamAMthI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM zaMkhavana caitya hatuM, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA. tyAM Avyo. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdanA ane namaskAra karyA, vaMdananamaskAra karIne, ati dUra nahIM, ati nIkaTa nahIM evA yathAyogya sthAne besIne zuzraSA karatA, namaskAra karatA ane sanmukha vinayapUrvaka aMjali karIne paryapAsanA karavA lAgyA. 0 pugalanI dhvajyA : tatpazcAt zramaNa bhagavaMta mahAvIre pudgala parivrAjaka ane vizALa parSadAne dharmakathA kahI - yAvat - AjJAno ArAdhaka thayo. tyArapachI te pudgala parivrAjaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI dharmazravaNa karI ane avadhAraNa karIne skaMdakanI kathAmAM kahyA pramANe izAna khUNAmAM gayo. jaIne tridaMDa ane kuMDikA - yAvat - bhagavA vastrone ekAMta sthAnamAM rAkhe che, rAkhIne svayaM paMcamRSTika loca kare che, loca karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA kare che. pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra kare che, vaMdanA-namaskAra karIne RSabha dattanI mAphaka pravrajita thayo. tenI jemaja agiyAra aMgonuM adhyayana kare che, temanI jemaja - yAvat - sarvaduHkhothI mukta thayA. 0 gautamano siddhayamAna jIvanA saMvanana saMbaMdhi prazna : he bhagavan! e pramANe kahIne bhagavana gautama zramaNa bhagavAn mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe pUchyuM - he bhagavan! siddha thanAro jIva kayA saMDanana vaDe siddha thAya che ? he gautama ! vajaRSabhanArAca saMtananathI siddha thAya che ityAdi uvavAI sUtramAM jaNAvyA pramANe saMtanana, saMsthAna, UMcAI, AyuSya, parivasanA e pramANe saMpUrNa siddhigaMDikA kahevI joIe - yathAvat - avyAbAdha zAzvata sukhano siddho anubhava kare che. 0 Agama saMdarbha :bhaga pa28 + , - 4 - 4 -- Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 103 (c) kurudatta putra kathA - he bhagavan!.. prakRttithI bhadra yAvatuM vinIta tathA niraMtara aThamanI tapasyA ane pAraNe AyaMbila, evI kaThora tapazcaryAthI AtmAne bhAvita karatA evA ane baMne hAtha UMce rAkhIne sUrya tarapha mukha karIne AtApanA bhUmimAM AtApanA lenAra Apa devAnuM priyanA aMtevAsI kurudatta putra aNagAra purA cha mahinA paryata grAmarthyapAlananuM pAlana karIne addhamAsika saMlekhanAthI potAnI AtmAne saMsevita karIne, trIza bhakta anazananuM pAlana karIne izAna kalpamAM potAnA vimAnamAM izAnendranA sAmAnika devarUpe utpanna thayela che. ityAdi vaktavyatA, tiSyakadevanI samAna kuraputradevanA viSayamAM paNa jANavI. vizeSatA mAtra e ke kurudattaputra devanI saMpUrNa be jaMbUdvIpothI kaMIka adhika sthaLane bharavAnI vipharvaNA zakti che. zeSa sarva varNana tiSyaka deva pramANe ja samajI levuM. 0 Agama saMdarbha :bhaga 158; - 4 - 4 - (c) tiSyaka kathA : he bhagavan!... Apa devAnupriyanA ziSya tiSyaka nAmanA aNagAra je prakRtithI bhadra - yAvat - vinIta hatA, niraMtara chaTha-chaThanI tapasyAthI potAnA AtmAne bhAvita karatA, purA ATha varSano thAmaNya paryAya pAlana karIne eka mAsanI saMlekhanA dvArA potAnA AtmAne saMsevita karIne tathA sAITha bhakta anazananuM chedana karIne, AlocanA ane pratikramaNa karIne, mRtyunA avasare mRtyu prApta karIne saudharma devaloke gayA che. te tyAM potAnA vimAnamAM, upapAta sabhAmAM, devazayanIyamAM devadUSyathI DhAMkela, aMgulanA asaMkhyAta bhAga jeTalI avagAhanAmAM devendra devarAja zakranA sAmAnika devanA rUpamAM utpanna thayA che. pachI tatkALa utpanna thayela te tiSyaka deva pAMca prakAranI paryAtio arthAt AhAraparyApti, zarIraparyApti, indriyaparyApti, zvAsocchavAsaparyApti, bhASAmanaparyAptithI paryApti bhAvane prApta thayA. tyAre sAmAnika pariSadanA devoe baMne hAthane joDIne ane daze AMgaLIonA daza nakhane bhegA karI mastake aMjali karI jaya-vijaya zabdothI vadhAI ApI. tyArapachI teo bolyA - aho ! Apa devAnupriye A divya devaRddhi, divya devaghuti prApta karI che, upalabdha karI che, ane divya devaprabhAva upalabdha karela che, sanmukha karela che, jevI divya devaddhi, divya devakAMti ane divya devaprabhAva Apa devAnupriye upalabdha prApta ane abhimukha karela che, tevI divya devaRddhi, divya devakAMti ane divya devaprabhAva devendra devarAja zakre upalabdha, prApta ane abhimukha karela che, jevI divya devaddhi, divya devakAMti ane divyaprabhAva devendra devarAja zake labdha, prApta ane abhimukha karela che, tevI ja divya devaRddhi, divya devakAMti ane divya devaprabhAva Apa devAnupriye upalabdha, prApta ane abhimukha karela che. he bhagavan! te tiSyaka deva keTalI mahAddhivALo che - yAvat - keTalI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 vikuvarNA karavAmAM samartha che ? mahAprabhAvavALo che. te tyAM te tiSyaka deva mahARddhivALA che yAvat potAnA vimAna para 4,000 sAmAnika devo para, saparivAra cAra agramahiSio para, traNa parSadA para, sAta sainya para, sAta senAdhipatio para ane 16,000 AtmarakSaka devo para tathA anya ghaNAM vaimAnika devo ane devIo para Adhipatya, svAmitva ane netRtva karato vicaraNa kare che. A tiSyakadeva AvI mahARddhivALo yAvat - ATalI vikurvaNA karavAmAM samartha che jema koI yuvatI yuvA puruSano hAtha dRDhatAthI pakaDIne cAlatI hoya athavA gADInA paiDAnI dhurI ArAthI gADha saMlagna hoya che, e be dRSTAMta anusAra te zakrendra jeTalI vikurvaNA karavAmAM samartha che. A to tiSyaka devanI A prakAranI vikurvaNA zakti kahI che, te phakta teno viSaya che, viSayamAtra che, paraMtu saMprApti dvArA kyAreya teNe ATalI vikurvaNA karI nathI, karato nathI ane karaze paNa nahIM. 0 Agama saMdarbha : bhaga. 156; . - - X (c) kAlasyaveSiputra kathA H te kALa ane te samaye pArzvapatyIya pArzvanAthanI paraMparAnA ziSyAnuziSya kAlasyaveSiputra nAmaka aNagAra hatA. teo jyAM bhagavaMta mahAvIranA sthavIra bhagavaMto birAjamAna hatA. tyAM AvyA. temanI pAse AvIne sthavIra bhagavaMtone A pramANe kahyuM- kAlasyaveSiputra aNagAra ane sthavIrono saMvAda :-- he sthavIro ! tame sAmAyikane nathI jANatA, sAmAyikanA arthane nathI jANatA. he sthavIro ! tame pratyAkhyAnane nathI jANatA, pratyAkhyAnanA arthane nathI jANatA. he sthavIro ! tame saMyamane nathI jANatA, saMyamanA arthane nathI jANatA, he sthavIro tame saMvarane nathI jANatA. saMvaranA arthane nathI jANatA. he sthavIro ! tame vivekane nathI jANatA, vivekanA arthane nathI jANatA, he sthavIro ! tame vyutsargane nathI jANatA, vyutsarganA arthane nathI jANatA. tyAre te sthavIra bhagavaMtoe kAlAsyaveSiputra aNagArane A pramANe kahyuMhe Arya ! ame sAmAyikane jANIe chIe, sAmAyikanA arthane jANIe chIe - yAvat - ame vyutsargane jANIe chIe vyutsarganA arthane jANIe chIe. tyArapachI kAlAsyaveSiputra aNagAre te sthavIra bhagavaMtone A pramANe kahyuMhe Aryo ! jo Apa sAmAyikane jANo cho ane sAmAyikanA arthane jANo cho, vyutsarga ane vyutsarganA arthane jANo cho, to batAvo ke sAmAyika zuM che ? sAmAyikano artha zuM che ? yAvat - vyutsarga zuM che ? vyutsargano artha zuM che ? 1 tyAra te sthavIra bhagavaMtoe kAlAsyaveSiputra aNagArane A pramANe kahyuM - he Agama kathAnuyoga-3 - x Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo Aryo ! amAro AtmA sAmAyika che ane amAro AtmA ja sAmAyikano artha che yAvat - amAro AtmA vyutsarga che ane amAro AtmA ja vyutsargano artha che. tyAre kAlAsyaveSiputra aNagAre te sthavIra bhagavaMtone A pramANe pUchyuM he Aryo ! jo AtmA ja sAmAyika che ane AtmA ja sAmAyikano artha che - yAvat - AtmA ja vyutsarga che ane AtmA ja vyutsargano artha che to Apa krodha, mAna, mAyA ane lobhano parityAga karIne he Aryo ! krodhAdinI garha niMdA kema karo cho ? he kAlAsyaveSiputra ! ame saMyamane mATe gardAdi karIe chIe. he bhagavan ! zuM garhA karavI e saMyama che ke arhA karavI asaMyama che ? he kAlAsyaveSi putra ! garha saMyama che, agatha saMyama nathI. garha badhAM doSone dUra kare che AtmA samasta mithyAtvane jANIne garhA dvArA doSanivAraNa kare che. A pramANe amAro AtmA saMyamamAM puSTa thAya che ane amAro AtmA saMyamamAM upasthita rahe che. A pramANe sthavIra bhagavaMtono uttara sAMbhaLIne te kAlAsyaveSiputra aNagAra bodha pAmyA ane temaNe sthavIra bhagavaMtane vaMdanA karI namaskAra karyo. vaMdanA--namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan ! A pUrvokta pado pahelA meM jANyA na hatA, sAMbhaLyA na hatA, bodha thayo na hovAthI tenuM jJAna na hatuM. te dRSTa na hatA, vicArita na hatA. sAMbhaLyA na hatA. vizeSarUpe jANyA na hatA, kahelA na hatA, anirNita hatA, uSkRta na hatA. A pado avadhAryA na hovAthI, A arthamAM zraddhA karI na hatI. pratIti karI na hatI. ruci karI na hatI. - paraMtu he bhagavan ! have A pado jANyA che, sAMbhaLyA che, bodha thayo che, jJAna thayuM che, dRSTa thayA che, ciMtita karyA che, sAMbhaLyA che, vizeSe jANyA che, ApanA dvArA kahevAyA che, nirNita karyA che, udhRta thayA che ane A padonuM avadhAraNa karavAthI have huM A arthanI huM zraddhA karuM chuM, pratIti karuM chuM, ruci karuM chuM. he bhagavan ! Apa je A kaho cho - te yathArtha che, te e ja pramANe che. . 105 - kAlAveSiputra dvArA paMcamahAvrata dharma svIkAra : - tyArapachI te sthavIra bhagavaMtoe kAlAsyaveSiputra aNagArane A pramANe kahyuM - he Arya ! jema ame kahIe chIe, te ja pramANe tame zraddhA rAkho, prIti karo, ruci rAkho. tyAre te kAlAsyaveSiputra aNagAra sthavIra bhagavaMtone vaMdanA--namaskAra kare che, vaMdanA--namaskAra karIne A pramANe bolyA - he bhadaMta ! tamArI pAse cAturyAma dharmane badale huM pratikramaNa sahita pAMca mahAvratavALo dharma aMgIkAra karI vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te kAlAsyaveSiputra aNagAre sthavIra bhagavaMtone vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne cAturyAma dharmano tyAga karI pratikramaNa sahita pAMca mahAvratavALo dharma aMgIkAra karI vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI te kAlAsyaveSiputra aNagAre ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 Agama kathAnuyoga-3 karyuM, pAlana karIne je prayojanane mATe namrabhAva, muMsbhAva, snAna na karavuM, dAMta sApha na karavA, chatra na rAkhavuM, upAnaha na paheravA, pRthvI para besavuM, phalakazaiyA, kASThazayyA, kezaloca, brahmacaryavAsa, bhikSArthe paragRha praveza, kyAMka maLe - kyAMka na maLe ke ochuM maLe, anukULa ke pratikULa thAya, indriyone mATe kAMTA samAna bAvIza parISaha - upasargone sahana karAya che - te arthanI ArAdhanA karI, ArAdhanA karIne carama ucchavAsa ni:zvAsa dvArA siddha, buddha, mukta, parinivRtta thayA ane sarva duHkhothI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 98 + ; - 4 - x - (c) zivarAjarSi kathA : te kALe, te samaye hastinApura nAme nagara hatuM. te nagaranI bahAra izAna khUNAmAM sahastrApravana nAme udyAna hatuM. je sarvaRtunA puSpa ane phaLothI samRddha, ramya, naMdanavana samAna zobhAvALuM sukhakAraka ane zItaLa chAyAthI yukta, manohara, svAdiSTa phaLothI yukta, kaMTakarahita, prasannatA denAruM - yAvatu - pratirUpa (saMdara) hatuM. 0 ziva rAjA : te hastinApura nagaramAM ziva nAmaka rAjA hato, je mahAhimavAnuM parvata, mahAnuM malaya-maMdara parvatanI samAna sarva rAjAomAM zreSTha hato. te ziva rAjAne dhAriNI nAme rANI hatI, tenA hAtha-paga sukomaLa hatA. te zivarAjAno putra ane dhAriNI devIno Atmaja evo zivabhadra nAmaka kumAra hato. je sukumAla hAtha-pagavALo hato. ityAdi sUryakAMta rAjakumAranI mAphaka varNana karavuM - yAvat - te rAjakumAra rAjya, rASTra, senA, vAhana, koSa, koThAgAra, pura, aMtaHpurane joto-joto vicarato hato. 0 zivarAjAno dizApoSika tApasa pravrAjya saMkalpa : tyArapachI koI divase zivarAjAne pUrva rAtrinA aMtimapraharamAM rAjya kAryono vicAra karatA karatA AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo, mArA pUrva suAyarita, suparAkramita, zubha, kalyANarU5, kRtakarmonA kalyANarUpa phaLavRtti vizeSathI huM suvarNathI, hiraNyathI, dhanathI, dhAnyathI, putrothI, pazuothI, rAjya ane rASTrathI, baLa, vAhana, koza, koThAgAra, pura, aMtaHpurathI vRddhigata thaI rahyo chuM tathA vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, zilApravAla, raktaratna Adi sArabhUta dravyonI atyaMta vRddhine prApta karI rahyo chuM. to zuM hajI huM mArA pUrva suAcarita, suparikramita, zubha, kalyANarUpa kRtakarmonA phaLarUpa ekAMta sukhane bhogavato ja vicaruM? tethI have jyAM sudhI huM hiraNyathI vRddhi - yAvat - atIva-atIva vRddhine prApta karI rahyo chuM - yAvat - sAmatarAjA mArI AjJAmAM che, tyAM sudhImAM kAle rAtri prabhAtarUpa thAya tyAre - yAvat - teja vaDe jAjvalyamAna sahasrararime sUryanA udita thayA pachI ghaNI badhI loDhiyo, loDhAnI kaDAIo, kaDachA ane tAMbAnA tApasa mATenA upakaraNo banAvaDAvI, gaMgAne kinAre je vAnaprastha tApasa rahe che, te A pramANe- Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 107 agnihotrI, potika, kautika ityAdi uvavAI sUtramAM jaNAvyA anusAra - yAvat - AtApanA dvArA, paMcAgri tapa dvArA, aMgArothI zarIrane tapAvatA evA, kaMDonI agrithI zarIrane tapAvatA, kASThanI agnithI zarIrane tapAvatA vicArI rahyA che, teomAM dizaprokSaka tApasa che, temanI pAse muMDita thaIne dizaprokSaka tApasapaNAnI pravajyA aMgIkAra karavI mATe mATe zreyaskara che. huM pravajyA aMgIkAra karIne A AvA prakArano abhigraha dhAraNa karIza ke, jIvana paryata niraMtara chaTha-chaTha bhakta tapa karatA - digU cakravAla tapokarma dvArA UMcA hAtha rAkhIne sUryanI tarapha mukha karIne AtApanA bhUmimAM AtApanA leto vicaraNa karuM. A pramANe vicAra kare che, vicAra karIne bIjI rAtrinuM prabhAta thayuM tyAre - thAvat - tejathI jAjvalyamAna sasarazmi dinakara-sUryano udita thayA pachI ghaNI badhI loDhiyo, loDhAnI kaDAIo, kaDachAM ane tAMbAnA tApasonA upakaraNa banAvaDAvI kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM ' he devAnupriyo ! jaldIthI hastinApura nagarane aMdara ane bahArathI jaLa chaMTakAvIne sApha ane svaccha karo, cunA vaDe dhoLo, ityAdi karIne - yAvat - uttama sugaMdhita dravyo vaDe sugaMdha vartikA samAna karo ane karAvo ane te pramANe karAvIne AjJAnusAra kArya thayAnI mane sUcanA Apo. teoe paNa te pramANe karIne AjJAnusAra kArya thayAnI sUcanA ApI. 0 zivabhadrakumArano rAjyAbhiSeka : tyArapachI ziva rAjA aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta, saMdhipAlothI parivRtta thaIne zivabhadrakumArane uttama siMhAsana para pUrvadizA tarapha mukha rAkhIne besADe che. besADIne 108 suvarNakaLazo - yAvat - 108 mATInA kaLazo dvArA saMpUrNa Rddhi sahita - thAvat - vAdyonA nirdoSapUrvaka mahAnuM rAjyAbhiSekathI abhiSeka kare che. tema karIne pahmala samAna sukomaLa kASAyika gaMdha vaDe sugaMdhita vastrathI zarIrane sApha kare che, karIne sarasa gozIrSa caMdanano zarIre lepa kare che ityAdi varNana jamAlinI kathA mujaba karavuM. - yAvat - kalpavRkSa saMdeza tene alaMkRta-vibhUSita kare che. vibhUSita karIne daza nakhone ekaThA karIne, baMne hAtha joDI, mastake sparza karI, aMjali karIne zivabhadrakumArane jaya-vijaya zabdothI seMkaDo maMgala vacanothI anavarata abhinaMdana karatA, stuti karatA A pramANe kahyuM he naMda ! tamAro jaya thAo jaya thAo, he bhadra ! tamAro jaya thAo, jaya thAo. avijitane jIto ane jItelAnuM pAlana karo. jItelAnI vacce vaso. devomAM indra samAna, asuromAM camara samAna, nAgomAM dharaNendra samAna, tArAomAM caMdra samAna, manuSyomAM bharata cakravartI samAna ghaNAM varSo sudhI, ghaNI sadI sudhI, ghaNAM hajAro varSo sudhI, ghaNAM lAkho varSo sudhI, koI vidanarahita, harSita ane saMtuSTa thaIne, dIdhAryuM bhogavo ane iSTajanonA parivArathI yukta thaIne, hastinApura nagaranuM tathA bIjA aneka Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 gAma, Akara, nagara, kheDa, karbeTa, droNamukha, maDaMba, paTTana, Azrama, nigama, saMbAha, sannivezonuM Adhipatya, pramukhatya, svAmitva, bhartRtva, mahattarakatva, aizvaryatva, senApatitva karatA, pAlana karatA, mahAn nRtya, gIta, vAdya, taMtrI, talatAla, truTita, ghana, mRdaMga, paTaha AdinA jhaMkAronI sAthe vipula bhogopabhogone bhogavatA vicaraNa karo. e pramANe jayajayakAra kare che. 108 tyArapachI zivabhadrakumAra rAjA thayo - mahAna himavaMta parvata ane mahAna malaya, maMdarAcalanI samAna samasta rAjAmAM mukhya thayo yAvat - rAjyanuM prazAsana karato vicaravA lAgyo. 0 zivanI dizAprokSika tApasa pravrajyA : tyArapachI te rAjA koI eka divase zubha tithi, karaNa, divasa, muhUrta, nakSatranA yogamAM vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAve che, karAvIne mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, rAjA ane kSatriyone AmaMtrita kare che, pachI teNe snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA ane tyArapachI zuddha, uttama, mAMgalika vastro paheryA. alpa--paNa bahumUlya AbhUSaNothI zarIrane alaMkRta karyuM. alaMkRta karIne bhojananA samaye, bhojana maMDapamAM uttama sukhAsane beTho. besIne te mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, rAjA ane kSatriyonI sAthe vipula azana, pAna, khAdima, svAdima letA, paraspara pIrasatA, khAtA evA vicare che. bhojana karyA pachI hAtha-mukhane svaccha karI, parama pavitra thaIne pachI te mitra, jJAtijana, parivAra, svajana, saMbaMdhI, parijana Adine vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra AdithI satkAra ane sanmAna kare che. satkAra, sanmAna karIne te mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, rAjA, kSatriyo ane zivabhadra rAjAthI anumati mAMge che. anumati laIne ghaNI loDhiyo, lohakaDAho, kaDachA ane tAMbAnA tApasanA upakaraNone laIne gaMgAnA kinAre je vAnaprastha tApasa rahe che ityAdi pUrvavat jANavuM - yAvat - temanI pAse muMDita thaIne dizAprokSika tApasanA rUpamAM pravrujita thAya che. thaIne te AvA prakArano abhigraha grahaNa kare che ke, mAre jIvanaparyaMta chaTTha bhakta tapa karatA vicaravuM kalpe. abhigraha grahaNa karIne prathama chaTThabhakta tapa svIkArIne vicaravA lAgyA. tyArapachI te ziva rAjarSi prathama chaTTha bhaktanA pAraNAnA divase AtApanA bhUmithI nIce utare che, utarIne valkala vastra paherIne jyAM potAnI jhuMpaDI che, tyAM Ave che, AvIne kiDina (vAMsapAtra) ane kAvaDa le che. laIne pUrvadizAne prokSita kare che. he pUrvadizAnA soma mahArAjA dharmasAdhanAmAM pravRtta zivarAjarSinI rakSA karo, zivarAjarSinI rakSA karo ane te dizAmAM rahela kaMda, mULa, chAla, patra, puSpa, phaLa, bIja ane haritavanaspati levAnI anumati Apo. yAvat A pramANe kahIne pUrvadizAmAM jue che. joIne tyAM vidyamAna kaMda harita vanaspatine grahaNa kare che, karIne kiDiNa ane kAvaDane bhare che, bharIne darbha, -- = -- Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 109 kuza, samidha, kASTha ane vRkSanI zAkhA maroDIne pAMdaDA le che, laIne jyAM potAnI jhuMpaDI che tyAM Ave che, AvIne kiDina, kAvaDa nIce rAkhe che, rAkhIne vedikA banAve che, banAvIne vedikAne lIpIne zuddha kare che, zuddha karIne darbhayukta kaLazane hAthamAM laIne jyAM gaMgA mahAnadI che, tyAM Ave che, AvIne gaMgA mahAnadImAM praveze che. pravezIne DubakI lagAve che. - pachI te jalakrIDA kare che, krIDA karIne jalAbhiSeka snAna kare che, snAna karIne sArI rIte svaccha, paramazucibhUta thaIne devatA ane pitR saMbaMdhi kArya karIne darbha ane kaLazane hAthamAM laIne gaMgA mahAnadIthI bahAra nIkaLe che. nIkaLIne jyAM potAnI jhuMpaDI che tyAM Ave che, AvIne darbha, kuza ane vAlukA dvArA vedikAne raMge che, raMgIne zara sAthe araNine ghase che, ghasIne agni pedA kare che, pachI saLagAve che, saLagAvIne samidha kASThone nAMkhe che. nAMkhIne agnine prajvalita kare che, prajvalita karIne agrinI dakSiNa bAjumAM sAta vastuone rAkhe che. te A pramANe (1) sakathA (koI upakaraNa), (2) valkala, (3) dIpasthAna, (4) zayyA, (5) upakaraNa, (6) kamaMDalu, (7) dArudaMDa ane svayaM e badhAne ekaThAM kare che. tyArapachI madhu, ghI ane cokhA dvArA agnimAM homa kare che, homa karIne pUjA sAmagrI taiyAra kare che, karIne te pUjA sAmagrIthI vaizvadevanI pUjA kare che, pUjA karIne atithi pUjA kare che, tyAra bAda svayaM bhojana kare che. tyArapachI zivarAjarSi bIjI vakhata chaTha tapa aMgIkAra kare che. tyAre te zivarAjarSi bIjI vakhata chaTha tapanA pAraNA samaye AtApanA bhUmithI nIce utare che, utarIne valkala vastra paherIne jyAM potAnI jhuMpaDI che tyAM Ave che, kiDina-kAvaDa grahaNa kare che, grahaNa karIne dakSiNa dizAne proSita kare che, dakSiNa dizAnA he yama mahArAjA, dharmArAdhanAne mATe prastuta zivarAjarSinI rakSA karo, tyArapachInuM samasta varNana pUrva dizAnA varNana samAna jANavuM yAvat pachI svayaM AhAra kare che. tyArapachI te zivarAjarSi trIjI vakhata chaTha tapa aMgIkAra kare che. tyAre te zivarAjarSi trIjI vakhata pAraNAnA samaye AtApanA bhUmimAMthI nIce utarIne valkala vastra dhAraNa kare che. potAnI jhUMpaDI pAse Ave che. AvIne kiDina-kAvaDa le che. laIne pazcima dizAne proSita kare che - kahe che - he pazcima dizAvartI adhipati varuNa mahArAja ! AtmasAdhanA mATe samudyata zivarAjarSinI rakSA karo, zeSa varNana pUrva dizAnA varNana samAna jANavuM. yAvat tyArabAda AhAra kare che. tyArapachI zivarAjarSi cothI vakhata chaTha tapa aMgIkAra kare che. tyAre te zivarAjarSi cothI vakhata chaTha tapanA pAraNA samaye AtApanA bhUmithI nIce utare che, utarIne valkala vastra dhAraNa karI jyAM potAnI jhuMpaDI che tyAM Ave che, AvIne kiDina-kAvaDa le che, laIne uttara dizAne prokSita kare che ane kahe che - he uttara dizA adhipati vaizramaNa mahArAjA ! dharmArAdhanA mATe samudyata zivarAjarSinI rakSA karo, zeSa varNana pUrvadizAnA varNana pramANe jANavuM - yAvatuM tyArapachI AhAra kare che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 Agama kathAnuyoga-3 0 zivarAjarSine vilaMga jJAna : tyArapachI niraMtara chaTha-chaTha tapa karavAthI, dizA cakravAla tapakarma vaDe ane uparanI tarapha hAtha uThAvIne sUryanI sanmukha mukha rAkhIne AtApanA bhUmimAM AtApanA levAthI temaja prakRtithI bhadra, prakRtithI zAMta, atyalpa krodha, mAna, mAyA, lobhavALA hovAthI, mRdu mArdava saMpannatAthI, AjJAnurUpa vRttivALA hovAthI, vinIta hovAthI, te zivarAjarSine koI divase tadAvaraNIya karmano kSayopazama thavAthI ihA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karavAthI vilaMga nAmaka jJAna utpanna thayuM. te utpanna vibhaMga jJAnathI te jovA lAgyo ke, lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudro che, paNa AgaLa kaMI joto-jANato nathI. - tyArapachI te zivarAjarSine A prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa thayo ke, mane atizayavALuM jJAnadarzana utpanna thayela che. A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudra che tyArapachI koI hIpa ane samudra nathI. A pramANeno vicAra kare che, karIne AtApanA bhUmithI nIce utaryo, utarIne jyAM potAnI jhuMpaDI hatI tyAM Avyo. AvIne aneka prakAranI loDhI, lohakaTAha, kaDachA, tAMbAnA tApasa upakaraNo, kiDiNa--kAvaDa grahaNa karyA grahaNa karIne jyAM hastinApura nagara che, jyAM tApasano maTha che, tyAM Avyo. AvIne upakaraNo nIce mUkIne hastinApura nagaramAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya patha AdimAM aneka lokone A pramANe kahe che - yAvat - prarUpita kare che - he devAnupriyo! mane atizayavALuM jJAnadarzana utpanna thayela che. A lokamAM sAta hIpa ane sAta samudro che, tyArapachI hIpa ane samudrano aMta Ave che. tyArapachI zivarAjarSinI pAse A arthane sAMbhaLIne ane avadhArIne hastinApura nagaramAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya patho para aneka loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahevA - yAvat - prarUpita karavA lAgyA ke, he devAnupriyo ! zivarAjarSi evuM kahe che - yAvat - prarUpita kare che ke, he devAnupriyo ! mane atizayavALuM jJAnadarzana utpanna thayela che A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudro che, tyArapachI kIpa ane samudra nathI, to A vAta kaI rIte mAnI zakAya ? 0 lIpa ane samudra vize bhagavaMta mahAvIranI prarUpaNA : te kALa, te samayamAM mahAvIra svAmI samosaryA, parSadA nIkaLI. dharma kahyo. parSadA pAchI gaI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUti aNagAra pUrve karAyela varNana anusAra (juo atimuktamuninI kathA) - yAvat - gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe paribhramaNa karatA-karatA aneka manuSyonA zabdone sAMbhaLe che, te aneka manuSyo ekabIjAne A pramANe kahI rahyA hatA - yAvat - prarUpaNA karI rahyA hatA ke, he devAnupriyo ! zivarAjarSi A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, mane atizayayukta jJAnadarzana utpanna thayA che. A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudro che. tyArapachI hIpa-samudrono viccheda thaI jAya che. to A vAta kaI rIte mAnavI ? tyArapachI bhagavad gautama te aneka manuSyonA mukhethI A vAtane sAMbhaLIne ane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 111 avadhArIne zraddhAvALA thaIne - yAvat - zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra kare che. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe pUchyuM he bhagavan! huM ApanI anujJApUrvaka hastinApura nagaranA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe paribhramaNa karato hato tyAre ghaNAM manuSyonA zabdo sAMbhaLyA ke, he devAnupriyo! zivarAjarSi A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, he devAnupriyo ! mane atizaya yukta jJAnadarzana utpanna thayela che ane A lokamAM sAtakIpa ane sAta samudro che, tyArapachI hIpa ane samudro viccheda pAme che. to he bhagavaMta ! A pramANe kaI rIte bane ? he gautama ! saMbodhana karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane A pramANe kahyuM he gautama ! aneka manuSyo je paraspara A pramANe kahe che, tenuM kAraNa e che ke niraMtara chaTha-chaTha bhaktapUrvaka dizAcakravAla karmathI ane UMcA hAtha rAkhI sUrya sAme mukha rAkhIne AtApanA bhUmimAM AtApanA letA te zivarAjarSine prakRti bhadratA, prakRti upazAMtatA, atyalpa mAtrAmAM krodha, mAna, mAyA, lobhapaNAthI, mRdu mArdava saMpannatAthI, AjJAnusAra vRttivALA ane vinIta hovAthI koI divase tadAvaraka karmonA kSayopazama ane ihA, apoha, mArgaNA, gaveSaNA karatA vibhaMga nAmaka jJAna samRtpanna thayela che. ityAdi pUrvavat saMpUrNa varNana karavuM. - yAvatuM - upakaraNone nIce rAkhe che. rAkhIne hastinApura nagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya pathomAM aneka loko A prakAre kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, he devAnupriyo ! mane atizayavALA jJAnadarzana utpanna thayA che ane A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudro che, tenAthI AgaLa hIpa ane samudro viccheda thAya che. tyArapachI zivarAjarSinI pAsethI A vAta sAMbhaLIne hastinApura nagaramAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya pathamAM je aneka manuSyo paraspara ema kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, he devAnupriyo ! zivarAjarSi A pramANe kahe che - yAvatuM - prarUpaNAM kare che ke, he devAnupriyo ! mane atizayavALA jJAnadarzana utpanna thayA che ane A loka sAta dvIpa ane sAta samudraparyata che ane tyArabAda hIpa-samudra nathI, te vAta mithyA che. he gautama ! huM A pramANe kahuM chuM - yAvat - prarUpaNA karuM chuM ke A prakAre jaMbUdvIpa Adi dvIpa ane lavaNa Adi samudra badhAM ja AkAramAM eka samAna paraMtu vizALatAnI dRSTie aneka prakAranA che. ityAdi jema jIvAjIvAbhigama sUtramAM kahela che, te anusAra sarvakathana jANavuM - yAvat - he AyuSyamAn zramaNo ! A tichalokamAM svayaMbhUramaNa samudraparyata asaMkhyAta dvIpa samUdra che. he bhagavan! jaMbUlIpa nAmaka dvIpamAM zuM varNasahita ane varNarahita, gaMdhasahita ane gaMdharahita, rasasahita ane rasarahita, sparzasahita ane sparzarahita dravya anyonya baddha, anyonya sRSTa, anyonya baddha-skRSTa, anyonya saMbaddha che ? Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 Agama kathAnuyoga-3 hai, gautama ! hAM, che. he bhagavan! zuM lavaNa samudramAM varNasahita ane varNarahita, gaMdhasahita ane gaMdharahita, rasasahita ane rasarahita, sparzasahita ane sparzarahita dravya anyonya baddha, anyonya spaSTa, anyonya baddha-skRSTa, anyonya saMbaddha che ? he gautama ! hAM, che. e ja pramANe - yAvat - he bhagavaMta ! svayaMbhUramaNa samudramAM savarNaavarNa, sagaMdha-agaMdha, sarasa-arasa, sasparza--asparza dravya anyonya baddha, anyonya spaSTa, anyonya baddha-spaSTa, anyonya saMbaddha che ? hAM, (gautama !) che. tyArapachI te atyaMta vizALa parSadA zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI A arthane sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita-saMtuSTa thaI, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne je dizAmAMthI AvI hatI, te dizAmAM pAchI gaI. tyArapachI hastinApura nagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya pathomAM aneka loko paraspara ekabIjAne kahevA lAgyA - yAvat - prarUpaNA karavA lAgyA ke, he devAnupriyo! mane atizayavALuM jJAnadarzana utpanna thayela che ane A lokamAM sAtadvIpa ane sAta samudra che ane tyArapachI hIpa samudra nathI - e pramANe je zivarAjarSi kahe che te kathana yathArtha nathI. zramaNa bhagavaMta mahAvIra to kahe che - yAvat - prarUpita kare che ke, chaTha-chaTha tapane niraMtara karavAthI zivarAjarSi pUrve kahyA pramANe - yAvat - upakaraNone nIce rAkhe che. rAkhIne hastinApuramAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya pathomAM aneka loko A pramANe kahe che - yAvat - prarUpaNA kare che ke, he devAnupriyo! mane atizayavALuM jJAnadarzana utpanna thayA che ane A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudra che tyArapachI dvIpa samudra nathI. tyArapachI te zivarAjarSi pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArIne - yAvat - tyArabAda dvIpa ane samudra nathI, te mithyA che. - zramaNa bhagavaMta mahAvIra to A pramANe kahe che ke, he AyuSyamAn zramaNo! jaMbadvIpa Adi dvIpa ane lavaNa Adi samudra, ityAdi pUrve kahyA anusAra jANavA - yAvat - temaNe asaMkhyAta dvIpa samudra kahela che. 0 zivarAjarSi dvArA bhamahAvIra pAse AvavuM : tyArapachI te zivarAjarSi ghaNAM manuSyo pAsethI A arthane sAMbhaLIne ane avadhArIne te zaMkita, kAMkSita, saMdigdha, anizcita ane kaluSita manavALo thayo. tyArapachI te zaMkita, kAMkSita, saMdigdha, anizcita ane kaluSita bhAvane prApta zivarAjarSinuM te vibhaMga nAmaka jJAna tatkALa naSTa thaI gayuM. tyArapachI te ziva rAjarSine A, AvA prakArano adhyavasAya vicAra utpanna thayo - A prakAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra, tIrthakara, dharmanA Adikara - yAvat - sarvajJa, sarvadarzI ane AkAzamAM gamana karatA evA dharmacakra dvArA - yAvat - sahastrApravana Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa 113 udyAnamAM yathAyogya avagraha dhAraNa karIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. jo AvA prakAranA arihaMta bhagavaMtonuM nAma ane gotranuM zravaNa karavuM paNa mahAphaLavALuM che, to pachI temanI sanmukha javuM, temane vaMdana-namaskAra karavA, pRcchA karavI, paryupAsanA karavI tenA phaLa vize to pUchavAnuM ja zuM ? eka ja Arya dhArmika suvacananuM zravaNa karavuM jyAre mahAphaLadAyaka che to pachI tenA vipUla arthanuM avadhAraNa karavAmAM to kahevAnuM ja zuM hoya ? tethI huM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse jauM, temane vaMdanA karuM - yAvat - tenI paUpAsanA karuM, ema karavuM mArA mATe A bhava ane parabhavamAM hita, sukha, kSamA ane anukrame nizreyasa kalyANane mATe thaze, ema vicAryuM, vicArIne jyAM tApasIno maTha hato tyAM Avyo, AvIne tApasInA maThamAM praveza karyo. pravezIne aneka loDhI, lokaDA, kaDachA, tAMbAnA tApasa mATenA upakaraNo, kiDina, kAvaDa lIdhA. laIne tApasonA maThathI bahAra nIkaLyo. - nIkaLIne virbhAgajJAnarahita te hastinApura nagaranA ThIka madhyabhAgathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM sahastrApravana udyAna che, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdanAnamaskAra karyA, karIne (bhagavaMtanI) ati nIkaTa nahIM ke ati dUra nahIM te sthAne UbhA rahIne zuzruSA karatA namaskAra karyA tathA (bhagavaMta) sanmukha vinayapUrvaka aMjali karIne paryApAsanA kare che. tyArapachI te zivarAjarSi ane vizALa parSadAne zramaNa bhagavaMta mahAvIre dharma kahyo - yAvat - te AjJAno ArAdhaka thayo. 0 zivanI pravajyA ane nirvANagamana : tyArapachI te zivarAjarSi zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI, avadhAraNa karI skaMdaka parivrAjakanI kathAmAM kahyA pramANe - yAvat - izAna khUNAmAM jaIne te ghaNAM loDhI, loha kaDAha, kaDachA, tAMbAnA upakaraNo, kiDina, kAvaDane ekAMta sthAnamAM rAkhe che rAkhIne svayameva paMcamuSTika loca kare che, loca karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che, pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra kare che. vaMdanA-namaskAra karIne RSabhadattanI mAphaka pravrajyA svIkAra karI, tenI jemaja agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, te ja pramANe badhuM varNana karavuM joIe - kAvat - sarva duHkhothI mukta thayA. 0 Agama saMdarbha :ThA 732 + vR, bha, 506 thI 508; bhaga. para4nI che Ava.ni. 846 + ; Ava.2.1-. 469; cha udAyana kathA : (- udAyana rAjA bIjA paNa che, jeno ullekha zrAvaka kathAmAM Avaze. ahIM vItIbhaya nagaranA udAyana rAjAnI kathA che. Jain bucdianternational Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 Agama kathAnuyoga-3 - udAyane rAjAnI kathAnA be bhinna pravAho mukhyatve jovA maLela che. (1) bhagavatIjI sUtramAM - jemAM A kathA RSabhadatta AdinI mAphaka sIdhI ja cAle che. (2) Avazyaka sUtra--pUrNi ane vRttimAM jemAM kumAranaMdI sonIno prabaMdha, prabhAvatI deva dvArA pratibodha Adi ghaTanAo pUrvaka kathA nirUpaNa che. - baMne kathApravAhomAM ghaNI ja bhinnatA jovA maLela che. ahIM tenuM yathAmati saMkalana karIne baMne pravAhono samanvaya karela che.) 0 caMpAnagarImAM bha0mahAvIra : te kALa, te samayamAM caMpA nAme nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra caitya hatuM. te vakhate zramaNa bhagavaMta mahAvIra koI divase anukrame vicaratA, grAmAnugrAma sukhapUrvaka vihAra karatA, jyAM caMpAnagarI hatI, jyAM pUrNabhadra caitya hatuM. tyAM padhAryA, padhArIne yathAyogya avagraha grahaNa karyo. grahaNa karIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. 0 udAyana rAjA ane teno parivAra : te kALa, te samaye siMdhu sauvIra janapadamAM vItIbhaya nAmaka nagara hatuM. te vItIbhaya nagaranI bahAra izAna khUNAmAM mRgavana nAme udyAna hatuM. je sarvaRtuonA puSpo ane phaLothI samRddha hatuM. te vItIbhaya nagaramAM udAyana nAme rAjA hato. je mAhimavana, mahA malaya, maMdara, samAna sarva rAjAomAM zreSTha hato (ityAdi). te udAyana rAjAnI eka rANI padmAvatI hatI. je sukamAla hAtha-pagavALI hatI (ityAdi). tene bIjI eka prabhAvatI nAme rANI hatI. je ceTakarAjAnI putrI hatI. (ke Avazyaka niryukti 775-776nI vRtti tathA Ava.ni. 1284nI vRttimAM mAtra prabhAvatI no ja ullekha che, jyAre bhagavatIjImAM sUtra-587mAM A baMne pATha maLe che. alabatta bhagavatIjInI mukita vRttimAM padmAvatI rANIno pATha chapAyela nathI. tethI svAbhAvika vicAra Ave ke, prabhAvatI ane padmAvatI baMne alaga-alaga che ke kema ? taduparAMta bharatezvara bAhubalI vRtti ane upadeza prAsAdAdi caritra graMthomAM mAtra prabhAvatIno ja ullekha che. to A baMne rANI alaga mAnavA ke pachI phakta prabhAvatI rANIno Avazyaka sUtravALo pATha ja satya mAnavo ? have jo mAtra prabhAvatI rANIno pATha satya mAnIe - to paNa bIjI samasyA sarjAya che - AvazyakanA pATha mujaba prabhAvatIe dIkSA grahaNa karI ane te deva thayA. udAyana rAjarSine AhAramAM Avela viSayukta dahIMmAMthI viSa dUra karyuM Adi nirUpaNa che. bhagavatIjImAM padmAvatI devI udAyana rAjAnI dIkSAmAM sAthe beThA, agra keza grahaNa karyA ityAdi pATha che. mATe mAnI zakAya ke prabhAvatI-padmAvatI judA hoya. vaLI je mukita prata che temAM paNa AraMbhamAM prabhAvatI tathA tenA putra abhici kumArano ullekha che, jyAre dIkSA vakhatenA samagra varNanamAM te ja mukti pratamAM padmAvatIno ullekha che (paNa prabhAvatIno nathI) pU.AgamokAraka sAgArAnaMdasUri sahita tamAma saMpAdakoe bhagavatIjImAM teramA zatakanA chaThA uddezomAM AraMbhamAM prabhAvatIno ane pachIthI pavAvatIno ullekha karyo che. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 115 te parathI ame baMneno alaga ullekha svIkArIne A kathAnuM saMkalana karyuM che ane alaga ullekha svIkArIe to ja Avazyaka vRtyAdi anusAranI kathA ane bhagavatIjInI kathAno meLa bese. anyathA jo rANI deva thaI to dIkSAmAM kyAMthI Ave ? dIkSAmAM AMsu sAratI rANI hoya to te pUrve dIkSita thaI devaloke kyAMthI jAya ? te udAyana rAjAno putra ane prabhAvatI devIno Atmaja abhIcikumAra hato, je sukumAra hAtha-pagavALo, savaMga pUrNa, paripUrNa pAMca indriyo, zarIranA lakSaNavyaMjana ane guNothI yukta hato, aMga pratyaMga sAmudrika zAstronI anurUpa, mAnonmAna pramANathI yukta, sughaTita, sarvAga suMdara, caMdramA samAna saumya AkRtivALo, kAMta, priyadarzana ane rUpa--sauMdaryathI paripUrNa hato. te abhIcikumAra yuvarAja paNa hato, je udAyana rAjAnA rAjya, rASTra, baLa, vAhana, koSa, koThAgAra, pura ane aMtaHpuranI vyavasthA-prabaMdha karato vicarato hato. te udAyana rAjAne kezIkumAra nAme bhANeja hato, je sukumAra hAtha-pagavALo - thAvat - surUpa hato. te udAyana rAjA siMdhu sauvIra pramukha soLa dezo, vItIbhaya pramukha 363 nagaro, mahAsenA pramukha daza mugaTabaddha rAjAonuM tenA upara chatra dhAraNa karAvAtuM hatuM ane cAmara DhoLavAmAM AvatI hatI. tathA e ja rIte bIjA aneka rAjA, Izvara, talavara, mAElika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha AdinuM Adhipatya karato, pramukhatva bhogavato, svAmitva, bhatRtva, Azaizvaryatva, senApatitva karato, pAlana karato ane jIvAjIva tatvano jJAtA zramaNopAsaka hato - yAvat - yathAvidhi tapakarmane grahaNa karIne potAnA AtmAne bhAvita karato vicarato hato. 0 abhayakumArano prazna : abhayakumAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchayuM ke, he bhagavaMtuM! aMtima (apazcima) rAjarSi koNa thaze ? tyAre bhagavaMte uttara Apyo ke udAyana aMtima rAjarSi thaze, tyArapachI koI mugaTabaddha rAjA dIkSA grahaNa karaze nahIM. (udAyana rAjAnI dIkSAviSayaka nirUpaNa be bhinna prakAre jovA maLe che. (1) Avazyaka niryukti775, 776nI vRtti - jemAM kumAranaMdI sonIno prabaMdha ane Ava.ni. 1184nI vRttimAM dIkSA ane (2) bhagavatIjI sUtra-587 mujaba udAyana rAjAnI pravajyA icchA, bhagavaMta mahAvIranuM Agamana ane dIkSA. te A pramANe che-). 0 kumAranaMdI sonIno prabaMdha :- caMpAnagarImAM janmathI strIlaMpaTa evo kumAranaMdI nAme eka sonI raheto hato. te je koI svarUpavatI kanyAne jue ke tenA vize sAMbhaLe tene 500 sonAmahora ApIne paraNato hato. evI rIte tene 500 strIo thaI. te strIonI sAthe te eka staMbhavALA mahelamAM krIDA karato hato. tene nAgila nAme eka mitra hato. koI divase paMcazaila hIpanI adhiSThAtrI be vyaMtara devIo indranI AjJAthI naMdIzvara dvIpanI yAtrAe nIkaLI. tyAM mArgamAM teno vidyummAlI nAmano svAmIdeva ke je Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 Agama kathAnuyoga-3 paMcazailano adhipati hato te avI gayo. eTalI te baMne (hAsA ane prAsA) devI vicAravA lAgI. A kumAranaMdI sonI strIlolupa che. ApaNe tene vyAmohita karIe tyAre te devIoe te sonInA udyAnamAM jaIne potAnA saudaryane pragaTa karyuM. moha pAmelA kumAranaMdIe temane pUchayuM ke, tame baMne koNa cho ? devIe kahyuM, ame devIo chIe. te sonI tenA rUpamAM mUrNita thaI gayo. sonIe bhoga mATe prArthanA karI, tyAre te devIo bolI ke, jo tAre amArI sAthe bhoganI icchA hoya to paMcazaila hIpe Avaje tyAM ApaNo saMyoga thaze. ema kahIne te devIo AkAza mArge cAlI gaI. teNImAM mUrzita thayelA kumAranaMdIe rAjAne suvarNa ApI paTapsa vagaDAvyo ke je mane paMcazaila hIpe laI jaze, tene huM eka koTI dravya ApIza. Avo paNa sAMbhaLI koI vRddha khalAsIe te paTane rokyo. koTIdravya laI potAnA putrone ApIne vahANa taiyAra karAvyuM, sonI vahANamAM besI cAlyo. vRddha khalAsIe samudramAM ghaNe dUra gayA pachI kahyuM, tane kaMI dekhAya che ? tyAre sonI bolyo ke, kaMIka kRSNa varNavALuM dekhAya che. vRddha khalAsIe kahyuM, A vaDa che. te samudranA kAMThe ane parvatanA mULamAM utpanna thayela che. jyAre A vahANa tenI nIcethI pasAra thAya tyAre tuM tenI zAkhAne vaLagI raheje. rAtre tyAM paMcazailadvIpathI bhAkhaMDa pakSI Avaze. te bhAraMva yugalane traNa paga haze. tethI jyAre te sUI jAya tyAre tenA vaccenA pagamAM sArI rIte vaLagI paDaje. pachI vastra vaDe tAru zarIra bAMdhI deje. prAtaHkALe te pakSI uDIne tane paMcazailadIpe laI jaze. have kadAca tuM jo vaDanI zAkhAne pakaDI zakIza nahIM, to A vahANa mahA AvartamAM pravezI jaze ane tyAMja vinAza pAmaze. sonI khalAsInA kahevA pramANe vaDazAkhAne vaLagI gayo. bhAraDa pakSI tene paMcazaila hIpe laI gayuM. tyAM tene te baMne vyaMtarI devIo jovAmAM AvI. eTale sonI tenAmAM Asakta thaI, bhoga mATe prArthanA karavA lAgyo. tyArapachI devIoe kahyuM ke, tArA A zarIra vaDe tuM amane bhogavI zakIza nahIM tethI tuM agrimAM praveza karIne baLI mara ane evuM niyANuM kara ke, huM paMcazaila hIpano adhipati thauM, pachI tuM amArI sAthe bhoga bhogavI zakIza. tyAre kumAranaMdI ciMtAmAM paDyo ke are ! huM to ubhayathI bhraSTa thayo. Ama ciMtA karatA e te sonIne devIoe nagaramAM tenA udyAnamAM mUkI dIdho. tyAre loko tene AvIne pUchavA lAgyA ke, zuM anubhava karyo, kema pAcho Avyo. tyAre sonIe kahyuM ke, paMcazailadIpe meM A pramANe joyuM -- sAMbhaLyuM ane anubhavyuM. tyArapachI devAMganAnA aMgomAM mohita thayela te kumAranaMdIe agnimAM paDI maravA mATenI taiyArIo karI. te vakhate tenA mitra nAgila zrAvake tene ghaNo aTakAvyo. he mitra! Ama bALamaraNe maravuM tane yogya nathI. to paNa te niyANuM karI iMginImaraNa vaDe agrimAM baLI maryo ane paMcazaila hIpano adhipati thayo. nAgila zrAvakane te joIne nirveda thayo. arere ! bhogane mATe loko kevo kaleza sahana kare che. A jANavA chatAM huM zA mATe ahIM rahyo chuM. tene vairAgye thayo. teNe tatkALa dIkSA grahaNa karI. kALadharma pAmIne te ayyata devaloke devatA thayA. avadhijJAna ... ... ) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 117 vaDe potAno pUrvabhava tathA teno mitra kumAranaMdI paMcazailadvIpano adhipati vidyummAlI deva thayo che te jANyuM. koI vakhate naMdIzvara dvIpe yAtrArthe devo jatA hatA. temanI AgaLa gIta-gAna karavAnI AjJA thatA. baMne vyaMtarI (hAsA-prahAsA) cAlI, temaNe vidyunAlI devane kahyuM, tame Dhola vagADo. tyAre te deva tyAMthI cAlavA lAgyo eTale Dhola tenA gaLe vaLagI gayo. tyAre devIoe kahyuM ke, A ApaNo kulAcAra che, tethI Dhola vagADo. tyAre Dhola vagADatA naMdIzvaratIre gayA. - nAgIla deva tyAre te deva sAme Avyo ane pUchayuM ke, he bhadra! tuM mane oLakhe che? vidyummAlI deva tenA tejane sahana na karI zakavAthI tyAMthI palAyana thavA lAgyo. tyAre nAgIla deve tenuM potAnuM teja saMharI lIdhuM ane kahyuM ke, tuM mane oLakhe che ? tyAre te deva bolyo ke, zakra Adi indrone koNa na jANe ? tyAre te deve potAnuM nAgIla zrAvakanuM rUpa pragaTa karyuM. dharmanuM svarUpa jaNAvI pUrvabhava kahyo. tyAre te kumAranaMdI (vidyummAlI deva) tene oLakhavA lAgyo. tyArapachI kumAranaMdI devane vairAgya bhAva utpanna thayo ane teNe kahyuM ke, he deva ! mane AjJA karo have mAre zuM karavuM joIe ? tyAre amrutadeve kahyuM ke, he mitra ! tuM vardhamAna-(mahAvIra) svAmInI pratimA karAva. te tArA mATe samyakatva bIjanuM kAraNa thaze. tyAre vidyummAlI deva (kumAranaMdI) mahAhimavaMtagiri gayo. tyAMthI gozISacaMdana kApIne lAvyo. vIraprabhunI kASThamaya mUrti banAvI. lAkaDAnI peTImAM mUkIne bharatakSetramAM Avyo. te samaye koI musApharanuM vahANa samudramAM utpAta yoga cha mAsathI bhamyA karatuM hatuM. tyAre teNe utpAtanuM zamana karyuM. pachI pratimAnI peTI ApI ane kahyuM ke, AmAM devAdhidevanI pratimA che. tuM vItIbhayanagare jaIne uddaghoSaNA karaje ke, AmAM paramAtmAnI pratimA che te grahaNa karo. teNe vItIbhaya nagara pahoMcI udghoSaNA karI. te vakhate nagarajano, brAhmaNo, rAjA ityAdi tyAM pahoMcyA. pe'lA vaNike kahyuM ke, AmAM devAdhidevanI pratimA che, to kuhADIthI peTI kholAya nahIM. eTale saue potapotAnA iSTadevanuM smaraNa karyuM. paNa peTI khulI nahIM. tyAre prabhAvatI devIe AvIne stuti karI, caMdanAdi vaDe pUjA karI arihaMtanuM smaraNa karyuM ane peTI khulI gaI, temAMthI devAdhideva vardhamAna svAmInI pratimA grahaNa karI. teNIe aMtaHpuramAM caityagRha karAvyuM. pachI prabhAvatI devI snAna karIne trikALa pUjA karavA lAgI. 0 prabhAvatI devI dvArA devapUjA temaja prabhAvatInuM mRtyu - koI vakhate prabhAvatI devIpUjA kArya karyA pachI prasanna citta bhagavaMtanI AgaLa nRtya karI rahI hatI. udAyana rAjA vINA vagADato hato. te vakhate rAjAne rANInuM mastaka vagaranuM dhaDa dekhAyuM. tene ati thaI, tenA hAthamAMthI vINA paDI gaI. tyAre roSAyamAna thaI devI bolI ke, A tame zuM karyuM? rAjAe teNInA AgrahathI yathArtha hakIkata batAvI. tyAre rANIe kahyuM ke, A aniSTa darzanathI mAruM AyuSya alpa jaNAya che. have mAre zrAvaka dharmanuM vadhu sArI rIte pAlana karavuM joIe. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 koI vakhate rANIe snAna karyA pachI dAsIne zveta vastro lAvavA kahyuM, teNI lAla vastro lAvI (rANIne vastra lAla dekhAyA) roSAyamAna thaIne dAsI para darpaNano prahAra karyo. dAsI mRtyu pAmI tyAre rANI vicAravA lAgI ke, mane dhikkAra che ke mAruM prathama vrata khaMDita thayuM. have mAre jIvIne zuM karavuM ? rAjAne pUchIne teNe bhakta pratyAkhyAna anazana grahaNa karyuM. (koI kahe che ke, teNIe dIkSA mATe anumati mAMgI - dIkSA grahaNa karI) rAjAe teNInI pAsethI vacana lIdhuM ke, jo tuM devalokamAM jAya to mane pratibodha karavA AvavuM. prabhAvatI devI bhakta pratyAkhyAna anazana vaDe mRtyu pAmIne (koI kahe che ke sArI rIte cAritra pAlana karIne chevaTe anazana karIne) (saudharma) devaloke devatA thayA. devadattA nAme kubjAdAsI pelI mUrtinI roja pUjA karavA lAgyA. 0 prabhAvatI deva dvArA udAyana rAjAne pratibodha :- 118 deva thayela prabhAvatI rANI udAyana rAjAne samyak bodha pamADavA prayatna kare che. paNa te bodha pAmato nathI. tyAre prabhAvatI deve vicAryuM ke, rAjA mULa tApasabhakta hato. tethI te deva tApasanuM rUpa laIne Ave che. amRtaphaLanI rAjAne bheTa dharI. rAjAe te phaLane cAkhyA. pachI pUchyuM ke, A phaLa kyAMnA che ? te deve kahyuM, nagaranI najIka eka Azrama che, A phaLa tyAMnA che tyAre rAjA te deva sAthe tyAM AzramamAM gayo. deve pUrve ja tyAM divya phaLathI bharapura evo eka Azrama vikaryo. rAjAe vicAryuM ke, huM A tApasano bhakta chuM. tethI mane phaLa khAvA deze, jevo te phaLa khAvA gayo ke, aneka tApaso doDIne AvyA ane krodhathI mAravA lAgyo. rAjA tyAMthI nAsI gayo. tyArapachI udAyana rAjA nAsIne vanakhaMDamAM Avyo. tyAM teNe eka sAdhune joyA, te sAdhue dharma kahyo. tenAthI rAjA bodha pAmyo. deve potAnuM svarUpa pragaTa karyuM. pachI rAjAne pUchIne svasthAne gayA. pachI AtmasvarUpa ciMtavatA te zrAvaka thayo. (A abhiprAya Avazyaka cUrNi ane vRttino che, bhagavatIjInI kathAmAM to tenI oLakha zrAvaka rUpe ja che. kadAca ema hoI zake ke, te A prasaMga pachI zrAvaka banyo hoya "satya bahuzruto jANe''-) 0 gAMdhAra zrAvakano prabaMdha : A tarapha gAMdhAra nAme zrAvaka hato. te sarve janma kalyANaka bhUminI vaMdanA karato, vaitADhya kanaka pratimAnI vAta sAMbhaLI upavAsapUrvaka tyAM rahyo. teNe saMkalpa karelo ke, kAM to huM mRtyune svIkArIza athavA pratimAjInuM darzana karIza, devatAe tenI bhakti joI prasanna thaIne tene sarvakAmita (icchAne pUrNa karanArI) 100 guTikA ApI. tyAMthI nIkaLatA teNe sAMbhaLyuM ke, vItIbhaya nagaramAM gozIrSa caMdanamayI (jIvita vardhamAna svAmInI) jina pratimA che. tethI te guTikAnA prabhAvathI vItIbhaya nagare jina pratimAnI vaMdanA karavAne Avyo. tyAM vardhamAna svAmInI vaMdanA karI, pUjA karI, sukhapUrvaka rahevA lAgyo. koI vakhate te gAMdhAra zrAvake potAnuM mRtyu najIka jANI, tyAM bhagavaMtanI sevAmAM nitya rahetI evI devadattAne sAdharmika jANI badhI kAmaguNita guTikA ApI dIdhI. teNe dIkSA grahaNa karI. tyArapachI te devadattA dAsIe cintavyuM ke, mAro varNa suvarNa saTTaza Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 119 thAo. turaMta ja te kubbA rUpane badale suvarNa samAna suMdara rUpavALI thaI gaI. tethI rAjAe tenuM nAma suvarNagulikA pADyuM. - caMDapradyota rAjAnuM Agamana : - pachI tene bhogo bhogavavAnI icchA thaI. yogya vara maLyA vinA A rUpa zA kAmanuM ? udAyana rAjA to mArA pitA samAna che. bIjA badhA ArakSaka samAna che, mane pradyota rAjA khUba ja game che. tethI caMDapradyota rAjA mAro pati thAya - evuM vicArI bIjI guTikA moDhAmAM mUkI, tyAre guTikA devatAe caMDapradyota rAjA pAse jaIne devadattAnA rUpanuM varNana karyuM. tethI teNe suvarNagulikA (devadattA)nI mAMgaNI karavA dUtane mokalyo. dUte tyAM jaIne devadattAnI prArthanA karI, tyAre teNIe kahyuM ke, rAjA jAte Ave to amArA baMnenuM manovAMchita pUrNa thaze. dUte te vAta caMDapradyota rAjAne jaNAvI. eTale caMDapradyota rAjA analagiri nAmanA hAthI para besI rAtre Avyo. udyAnamAM baMne ekaThA thayA. jotAnI sAthe ja rAjA mohita thayo, tyAre teNI bolI ke A pratimA sAthe lo to huM AvuM - kema ke, huM pratimA vinA rahI zake nahIM. tame A pratimA jevI ja bIjI pratimA banAvIne ahIM lAvo, tene ahIM mUkI, A pratimA laIne pachI ApaNe jaIe. avaMtipati rAjA pradyota pAcho gayo, potAnA nagaramAM jaI jAtivaMta caMdananI kASThanI vardhamAna svAmInI pratimA banAvI. AvIne caityagRhamAM sthApana karAvI. (koI kahe che kapilamuni pAse tenI pratiSThA karAvI) pachI jIvita svAmInI mUrti ane suvarNagulikAne laIne ujjayanI gayo. tyAM Avyo tyAre analagiri hAthIe je maLamUtrano tyAga karelo tenI gaMdhathI udAyana rAjAnA hAthI unmatta banyA. je dizAthI gaMdha AvatI hatI, te dizAnuM avalokana karatA khyAla Avyo ke, A to analagiri hAthInA pagalAM dekhAya che. nakkI caMDapradyota ahIM Avyo che. rAjA vicAre che ke, caMDapradyota kayA nimitte ahIM Avyo haze ? tyAre rAjAne khyAla Avyo ke, suvarNagalikA dAsI paNa ahIM dekhAtI nathI. mATe te AvIne dAsIne laI gayo jaNAya che. rAjapuruSoe nivedana karyuM ke, suvarNagulikA dAsI kyAMya dekhAtI nathI. jyAre pUjA karavAno samaya thayo tyAre udAyana rAjA pUjA karavA gayo. teNe joyuM ke, pratimA para puSponI mALA paNa plAna thaI gaI dekhAya che. tyAre rAjAe jANyuM ke, A pratimA paNa badalAI gaI lAge che, tenA jevI bIjI pratimA sthApI hoya tema jaNAya che. mATe jIvitasvAmInI pratimAnuM paNa haraNa karyuM lAge che. pachI udAyana rAjAe nizcaya karyo ke, A badhAM lakSaNo jotA evuM jaNAya che ke, caMDapradyota rAjA nizcayathI ahIM Avela che ane te pratimA tathA dAsInuM haraNa karIne laI gayo che. tyAre teNe tatkALa dUtane ujjayanI ravAnA karyo ane caMDapradyota rAjAne jaNAvyuM ke, mArI dAsI ane pratimA tuM laI gayo che, mAre dAsInuM kaMI kAma nathI, paNa jinapratimA mane pAchI mokalI Apa. caMDapradyote pratimA na ApI. 0 caMDapradyota para udAyana rAjA dvArA caDAI : tyAra ati krodhita thayelA udAyana rAjAe jeTha mAsamAM daza mugaTabaddha rAjAne Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 Agama kathAnuyoga-3 sAthe lIdhA, temanA sahita moTA sainya sAthe teNe ujjayanI para caDAI karI, marabhUmine pAra karavA jatA tenuM sainya maravA lAgyuM. rAjapuruSoe AvIne rAjAne nivedana karyuM. tyAre prabhAvatI devane avadhijJAnathI A vAtanI khabara paDI, teNe AvI tyAM traNa puSkarINi (vAva) banAvI. eka agra bhAge, eka madhyama bhAge ane eka cheDAnA bhAge. ujyanI jaIne udAyana rAjAe caMDapradyotane kahyuM ke, nirarthaka lokone mAravAthI so lAbha che? tenA karatA tArI ane mArI vacce yuddha thAya te sAruM. azva, ratha, hAthI ke bhUmimAM je yuddha tane pasaMda hoya te yuddha karIe tyAre pradyota kahyuM ke, ApaNe rathayuddha karIe. tyArapachI pradyota rAjA analagiri hAthI laIne Avyo. udAyana rAjA ratha vaDe Avyo. tyAre udAyana rAjAe kahyuM, aho ! A to te karela saMdhino bhaMga che, to paNa kazo vAMdho nahIM. have tuM bacavAno nathI. tethI teNe rathane mAMDalika rAjAne Apyo. tvarAthI hAthInI pITha pAchaLa ghasyo. ratha vaDe ja pradyotane jItI lIdho. jyAM jyAM pradyotu (no hAthI) paga mUkato gayo, tyAM tyAM bANane pheMkavA lAgyo. tema karatA hAthI paDI gayo. udAyana rAjAe rathamAMthI utarIne pradyotane bAMdhI lIdho ane tenA mastaka para tapAvelA loDhAnI zalAkAthI "A mArI dAsIno pati che" tema akSaro lakhI lIdhA. 0 pradyotane keda karI - udAyananuM pAchA AvavuM : tyArapachI udAyana rAjAe pradyota rAjAne kedamAM nAMkhyo. rAjA pradyotanA mahelamAM jyAM jinAlaya hatuM, tyAM gayo, tyAM mULa pratimAjIne joI. namana karI, stuti karIne tyAMthI utthApita karavA prayatna karyo, paNa te pratimA potAne sthAnethI calita na thaI, tyAre rAjAe kahyuM ke, he nAtha ! meM zo aparAdha karyo che ke, Apa mArI sAthe padhAratA nathI. te samaye adhiSThAyaka deve kahyuM ke, he rAjA ! tAruM nagara rajovRSTithI sthaLarUpa thaI javAnuM che, tethI huM tyAM AvIza nahIM. mATe tuM zoka na karIza. tyArapachI udAyana rAjA potAnA nagara tarapha pAcho pharato hato. mArgamAM cAturmAsa (varSAvAsa) thaI jatAM tyAMja rahyo. tyAre daze rAjAo dhULano killo banAvI, chAvaNI nAMkhyA rahyA. te sthAne dazapura nagara vasyuM. je rAjA jamato hato te ja bhojana pradyotane paNa ApatA hatA. anyadA paryuSaNa AvatA, rasoIyAe pradyotane pUchayuM ke, tame zuM bhojana karazo ? tyAre pradyotane vicAra Avyo ke, koI divasa nahIM ane Aje A mane rasoInuM kema pUche che ? kyAMka mane mArI nAMkhaze. tethI teNe rasoIyAne pUchayuM, "Aje kema pUcho cho ?" teNe kahyuM, paryuSaNA hovAthI Aje rAjAne pauSadha-upavAsa che. tyAre pradyote kahyuM ke, mAre paNa Aje upavAsa che, mArA mAtA-pitA paNa saMyata hatA. mane khyAla ja nahIM ke Aje paryuSaNA che. rasoIyAe A vAta rAjAne karI. rAjA (udAyana) bolyA ke, huM jANuM chuM ke A dhUrta che. to paNa A kedamAM hoya to mArA A paryuSaNa zuddha na gaNAya. tyAre tene mukta karyo. khamAvyo. tenA kapALamAM aMkita karelA akSaro DhAMkavA mATe suvarNa ratnamaya paTTa baMdhAvIne tenuM rAjya tene pAchu soMpyuM. tyArathI te "baddha paTTa" rAjA thayo. te pUrve te mugaTabaddha rAjA hato. varSAkALa vItI gayA pachI udAyana rAjA pAcho pharyo ane je vaNika varga sAthe Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 121 hato, te tyAM ja rahyo. dazapura nagara vasI gayuM. udAyana rAjA potAnA nagare Avyo. teNe pradyota rAjAne jinapratimAnA nirvAha mATe 12,000 gAma ApyA ane prabhAvatI devanI AjJAthI navI pratimAnI pUjA karavA lAgyo. 0 udAyana rAjAne pauSadha ane bhagavaduvaMdana abhilASA : tyArapachI te udAyana rAjA anya koI divase jyAM pauSadhazALA hatI tyAM Avyo. AvIne zaMkha zramaNopAsakanI mAphaka - yAvat - pauSadha dhAraNa karIne brahmacArIvat maNi-suvarNa Adino tyAga karIne, mALA, vilepana, varNa, Adi choDIne, zastra, mUzala Adine nIce rAkhIne ekAkI, vikalpa vipina thaI, darbha-saMthArA para besIne pAkSika pauSadha grahaNa karI prati jAgRta thaIne vicarato hato. tyArapachI te udAyana rAjAne madhyarAtrinA samayamAM dharmajAgaraNA karatA-karatA AvA prakArano adhyavasAya - kAvat - vicAra utpanna thayo ke, "te grAma, Akara, nagara, kheDA, karbaTa, maDaMba, droNamukha, patana, Azrama, saMbAhu, sannivezAdi dhanya che, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra vicaraNa kare che. te rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi dhanya che, je zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che - yAvatuM - paryApAsanA kare che. jo zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI vicaratA grAmAnugrAma sparzatA ane sukhapUrvaka vihAra karatA ahIM padhAre, ahIM samosare, A ja vItIbhaya nagaranI bahAra mRgavana udyAnamAM yathApratirUpa avagraha dhAraNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vihare, to huM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karuM, namaskAra karuM - yAvat - temanI paryApAsanA karuM. 0 bhagavaMta mahAvIranuM vItIbhaya nagare samosaraNa : tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra udAyana rAjAnA A prakAranA utpanna thayela adhyavasAya - yAvat - saMkalpane jANIne caMpAnagarIthI, pUrNabhadra caityathI bahAra nIkaLyA, nIkaLIne anukramathI gamana karatA-karatA, eka gAmathI bIje gAma bhramaNa karatA-karatA sukhapUrvaka vicaratA, jyAM siMdhu sauvIra janapada hatuM, jyAM vItIbhaya nagara hatuM ane jyAM mRgavana udyAna hatuM, tyAM AvyA. AvIne - yAvat - saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI vItIbhayamAM zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya pathomAM - yAvat - parSadA paryapAsanA karavA lAgI, tyAre te udAyana rAjA A vAtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayo. teNe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM , he devAnupriyo ! zIgha vItIbhaya nagarane aMdara ane bahArathI siMciMta karo - thAvat - je pramANe ujavAI sUtramAM kUNika rAjAnuM varNana che (juo "koNika kathA) te pramANe paryApAsanA karavA lAgyo. padmAvatI pramukha rANIo paNa paryApAsanA karavA lAgI. (bhagavaMte) dharma kathA kahI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 Agama kathAnuyoga-3 0 udAyanano pravajyA saMkalpa : tyArapachI te udAyana rAjA zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma zramaNa karI - avadhAraNa karI harSita ane saMtuSTa thaIne potAnA sthAnethI uryo. uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI - yAvat - namaskAra karIne bolyo he bhagavan! A e ja pramANe che. he bhagavan! A tathya che - yAvat - Apa je pramANe kaho cho (te satya che) e pramANe kahyuM, vizeSa eTaluM ke, he devAnupriya ! abhIcikumArane rAjya para sthApita karIza, tyArapachI Apa devAnupriya pAse muMDita thaIne gharavAsano tyAga karI AnagArika pravajyA svIkAra karIza. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI te udAyana rAjA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane e pramANe kahetA sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayo ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanAnamaskAra karIne abhiSeka yogya hAthI para ArUDha thayo. ArUDha thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI nIkaLyo, nIkaLIne vItIbhaya nagara tarapha javAne udyata thayo. 0 abhIcine badale kezIkumArano rAjyAbhiSeka : tyArapachI te udAyana rAjAne AvA prakAranA adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - nizcayathI abhIcikumAra mAro eka mAtra putra che. je mane iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, dhairya ane vizrAma sthaLanI samAna, saMmata, bahumata, anumata, ratnakaraMDaka samAna, ratnabhUta, jIvanA zvAsocchavAsa samAna, hRdayane AnaMdadAyaka, gUlaranA phUlasamAna che. jenuM nAma zravaNa paNa durlabha che to darzananI to vAta ja zuM karavI ? tethI jo huM abhIcikumArane rAjya para sthApita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI anagAratva svIkArIza, to abhIcikumAra rAjya, rASTra, baLa, vAhana, koThAgAra, koSa, pura, aMtaHpura, janapada ane manuSya saMbaMdhi kAmabhogomAM mUrzita, gRha, grathita ane tallIna thaIne anAdi, anaMta dIrdha mArgavALA, vistRta cAturmatika rUpa saMsAra vanamAM paribhramaNa karato raheze. tethI abhIcikumArane rAjya para sthApita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karIne aNagAra pravajyA svIkAravI zreyaskara nathI. - tenA badale mArA bhANeja kezIkumArane rAjya para sthApita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI AgArika pravajyA grahaNa karavI zreyarUpa che. A pramANe vicAra kare che, vicAra karIne jyAM vItIbhaya nagara che, tyAM Ave che, AvIne vItIbhaya nagaranI vaccovacca thaIne jyAM potAnuM bhavana hatuM, jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, tyAM Ave che, AvIne abhiSekaya hastIthI nIce utaryo. nIce utarIne jyAM siMhAsana hatuM, tyAM Avyo. AvIne zreSTha siMhAsana para pUrva tarapha mukha karIne beTho, besIne kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! jaldIthI vItIbhaya nagarane aMda-bahAra jaLa vaDe siMciMta karo, sApha-sutharuM karo. lIMpIne - yAvat - zreSTha sugaMdhita dravyonI gaMdhathI gaMdhavaTTInI samAna Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 12 3 karo ane karAvo. A pramANe karIne, karAvIne mArI AjJA pAchI Apo. teo paNa e pramANe karIne te AjJAne pAchI sope che. tyArapachI te udAyana rAjA bIjI vakhata kauTuMbika paraSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! jaladIthI kezIkumArano mahArtha, mahAI, mahAI evo vipula rAjyAbhiSeka karo. je pramANe zivabhadrano karela te ja varNana ahIM karavuM. (kathA juo - zivarAjarSi) - yAvat - dIghArya bhogavo. iSTajanothI sadA gherAyelA rahI siMdhu sauvIra Adi soLa janapado, vItIbhaya Adi 363 nagaro ane Akaro, mahAsenA pramukha daza rAjAo ane bIjA ghaNAM rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha prasRtinuM Adhipatya, pramukhatva, bhartRtva, svAmitva, Azaizvaryatva, senApatitva karatA - pAlana karatA vicaraNa karo, ema kahIne jayajayakAra kare che. tyArapachI kezakumAra rAjA thaI gayA - mahAhimavaMta, malayamaMdara parvatanI sadazA rAjAomAM zreSTha rAjAnI mAphaka - yAvat - rAjya para zAsana karatA vicaravA lAgyA. 0 udAyananI pravajyA : tyArapachI te udAyana rAjAe kezIrAjA pAse AjJA mAMgI. tyAre te kezI rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA - ityAdi je pramANe jamAlinA saMbaMdhamAM kaheluM te ja prakAre nagarane bahArathI ane aMdarathI sApha karAvo ityAdi - niSkramaNAbhiSekanI taiyArI kare che. (kathA juo - jamAli) tyArapachI te kezIrAjA aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, senApati, zreSThI, sArthavAha, dUta, saMdhipAlathI parivRtta thaIne udAyana rAjAne uttama siMhAsana para pUrva tarapha mukha karIne besADe che, besADIne 108 suvarNa kaLazo dvArA abhiSeka kare che ityAdi jamAlinA abhiSekanI mAphaka - yAvat - mahAna niSkramaNa--abhiSeka kare che. karIne daza nakha bhegA karI, baMne hAtha joDI, mastake aMjali karI jaya-vijaya zabdothI vadhAre che. vadhAvIne A pramANe kahyuM, he svAmI! ame tamane zuM ApIe ? zuM arpaNa karIe athavA Apane zuM iSTa che ? zuM prayojana che? tyAre te udAyana rAjAe kezIrAjAne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! huM kutrikApaNathI rajoharaNa ane pAtra maMgAvavA ane vANaMdane bolAvavA icchuM chuM - ityAdi jema jamAlinA saMbaMdhamAM kaheluM, te ja pramANe ahIM kahevuM joIe. vizeSa eTaluM ke - dussaha priya viyogathI duHkhita padmAvatI rANI agrakezone grahaNa kare che. tyArapachI kazIrAjA bIjI vakhata uttara dizAmAM siMhAsanane rakhAve che, rakhAvIne udAyana rAjAne cAMdI-sonAnA kaLazothI snAna karAve che, karAvIne - yAvat - zeSa varNana jamAlinA varNana pramANe jANavuM - yAvat - cAre prakAranA alaMkArothI alaMkRt thaIne paripUrNa rUpe alaMkRta thaIne siMhAsanathI Ubho thAya che. UbhA thaIne zibikAnI anupradakSiNA karIne zibikA para ArUDha thAya che. ArUDha thaIne zreSTha siMhAsana para pUrva tarapha mukha karIne beTho. te ja pramANe dhAvamAtAnA saMbaMdhamAM jANavuM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 Agama kathAnuyoga-3 - paraMtu vizeSa e ke, padmAvatI rANI haMsa sadaza zeta vastrane laIne zibikAnI anupradakSiNA karIne zibikA para ArUDha thaI, ArUDha thaIne udAyana rAjAnI jamaNI bAjumAM rAkhela bhadrAsana para beThI, zeSa varNana pUrvavat jANavuM - yAvat - chatrAdika tIrthakaronA atizayone jue che, joIne sahastrapuruSavAhinI zibikAne UbhI rakhAve che, te sahastrapuruSavAhinI zibikAthI nIce utare che, utarIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyA karIne izAna khUNAmAM gayA, jaIne svayameva AbharaNa, mALA, alaMkArone utAryA. tyAre te padmAvatI devI haMsalakSaNA vastramAM AbharaNa, mALA ane alaMkArone grahaNa kare che, grahaNa karIne tuTelA hAra, jaladhArA, siMduvAra puSpanI mALA ane muktAvali sadaza AMkhothI AMsuo - vahAvatI udAyana rAjAne A pramANe bolI- he svAmI saMyamamAM prayatnazIla banajo, tatpara thajo, he svAmI ! parAkrama karajo. A viSayamAM pramAda na karajo, ema kahIne kesI rAjA ane padmAvatI rANI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra kare che, vaMdanA-namaskAra karIne je bAjuthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchA gayA. tyAra pachI te udAyana rAjAe svayameva paMcamuSTi lonca karyo. ityAdi varNana iSabhadatta pramANe jANavuM. (kathA juo RSabhadata) - thAvat sarva duHkhothI mukta thayA. (bhagavatIjI stra pramANe A kathAmAM udAyana rAjarSino mokSa thayo eTaluM ja kahyuM che, paraMtu Avazyaka sUtra pramANe dIkSA pachInI kathA nIce pramANe AgaLa vadhe che...) vratanA divasathI ja tIvra tapasyA karIne udAyana rAjarSie potAno deha zoSavI nAMkhyo. niraMtara nIrasa AhAra karavAthI tenA zarIramAM roga utpanna thayo. koI vaidya kahyuM ke, tame dahIMnuM bhakSaNa karo. te gokuLamAM rahI dahIMnI gaveSaNA karavA lAgyA. anyadA vihAra karatA vItIbhaya nagare gayA. tyAM teno bhANeja kezI rAjA hato, tene udAyana rAjarSie ja rAjya para sthApela. kezIkumAranA maMtrIe kahyuM ke, he rAjan ! A parISahathI parAjita thayela che, rAjyane prApta karavA ahIM Avela che tyAre kezIrAjAe kahyuM ke, huM rAjyane ApI daIza, tyAre maMtrIe kahyuM ke, A rAjadharma nathI, e pramANe teNe kezIkumArane eNDvAhita karyA. e rIte ghaNo kALa samajAvavAthI kazIrAjAe te vAta mAnI pachI pUchayuM ke, to mAre temanuM zuM karavuM ? amAtye kahyuM, tene jhera ApI do. amAtyanI salAhathI rAjAe koI pazupAlikA-govAlaNI pAse viSayukta dahIM apAvavAnI vyavasthA karAvI. teNIe udAyana rAjarSine dahIMmAM jhera ApI dIdhuM. devatAe te viSane saMharI lIdhuM ane pachI kahyuM ke, he maharSi ! tamane dahIMmAM viSa apAyuM che, kRpA karI tame dahIMne grahaNa karavAno tyAga karI do. rAjarSie dahIMno tyAga karyo. pharI roga vadhavA lAgyo. pharI dahIM levAno AraMbha karyo. pharI temane dahIMmAM jhera apAyuM. pharI devatAe jherane saMharI lIdhuM. pharI devatAe dahIM levAnI nA pADI. e rIte traNa-traNa vakhata devatAe jherane saMharI lIdhuM. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 125 0 udAyana rAjarSino mokSa : eka vakhate devatAnA pramAdathI dahIMmAM meLavela viSa saMharAyuM nahIM. rAjarSie viSa mizrita dahIMnuM bhojana karyuM. temanA zarIramAM viSa vyApI gayuM. te jANI rAjarSie anazana aMgIkAra karyuM, kevaLajJAna pAmI mokSe gayA. te pachI devatAe krodha karIne vItIbhaya nagarane raja(dhULa)nI vRSTi vaDe bharI dIdhuM. mAtra udAyana rAjarSinA zayyAtara evA kuMbhakArane niraparAdhI jANIne bacAvI lIdho. 0 abhIcikumArano vairabhAva : abhIcikumAra anya koI divase madhyarAtrinA samaye kuTuMba jAgarikAmAM jAgaraNa karatA tene AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - vicAra utpanna thayo ke yathArtharUpe huM udAyana rAjAno putra ane prabhAvatI devIno Atmaja chuM, to paNa udAyana rAjAe mane choDIne potAnA bhANeja kezIkumArane rAjya para sthApita karI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI AnagArika pravajyA grahaNa karI che. AvA prakAranA mahA aprItirUpa mAnasika duHkhathI pIDita thaIne aMtaHpura ane pArivArikajano sahita potAnA bhAMDopakaraNa Adi laIne vItIbhaya nagarathI nIkaLyo, nIkaLIne pUrvAnupUrvI kramathI cAlatA, eka gAmathI bIje gAma jatA jyAM caMpAnagarI hatI, jyAM kUNika rAjA hato, tyAM Avyo, AvIne kUNika rAjAno Azraya laI vicAravA lAgyo. tyAM paNa tene vipula bhogopabhoganI sAmagrI prApta thaI, tyAra pachI abhIcikumAra zramaNopAsaka paNa thayo. jIvAjIva tattvono jJAtA thayo - yAvat vidhipUrvaka tapokarmanI ArAdhanA dvArA AtmAne bhAvita karato vicAravA lAgyo. to paNa udAyane rAjarSi prati vairAnubaMdhathI yukta rahyo. 0 abhIcikumAranI asuradevomAM utpatti : te kALe, te samaye A ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonI pAse cosaTha lAkha asurakumAronA AvAsa kahevAyA che. tyArapachI aneka varSoparvata zramaNopAsakano paryAya pAlana karIne te abhIcikumAra ardhamAsika saMlekhanAthI trIza bhaktonuM anazanapUrvaka chedana karIne te pApasthAnakanI AlocanA pratikramaNa karyA vinA maraNa samayamAM kALadharmane prApta karIne A ja ratnaprabhA pRthvInA narakAvAsonI najIka rahela cosaTha lAkha AtAparUpa asurakumAra AvAsomAM AtAparUpa asurakumAra devarUpe utpanna thayo. tyAM keTalAMka AtAparUpa asurakumAra devonI eka palyopamanI sthiti kahI che, A abhIcideva paNa tyAM eka palyopamanI sthitivALo thayo. he bhagavan! te abhIcideva paNa AyukSaya thavAthI, bhavakSaya thavAthI ane sthiti kSaya thavAthI anantara te devalokathI nIkaLIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. he bhagavan! temaja che. temaja che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Agama kathAnuyoga-3 0 Agama saMdarbha :AyA.cUpR. 64; sUya cUpR. 228; bhaga 587, 288; nisI.bhA.3185nI cU Ava rR.1-. 399 thI 401, ra-pR. 36, 171; Avani 775, 776, 1284nI . ThA 73ranI vR. Avani 1185 + 2 dasa ; 0 roha kathA : te kALa ane te samaye bhagavaMta mahAvIranA aMtevAsI roha nAmaka aNagAra hatA. teo prakRtithI bhadra, mRdu, vinIta, upazAMta, alpa krodha, mAna, mAyA, lobhavALA hatA. atyaMta nirahaMkAratA saMpanna, gura samAzrita, koIne saMtApa na pahoMcADanArA, vinayamUrti hatA. te roha aNagAra urdhvajAnuM ane nIcenI tarapha mastaka jhukAvI, dhyAnarUpI koSThakamAM praviSTa, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA zramaNa bhagavaMta mahAvIra sAthe vicarI rahyA hatA. tyArapachI roha aNagAra jAtazraddha thaIne - yAvat - bhagavaMtanI paryApAsanA karatA bolyA - he bhagavaMta! pahelA loka ane pachI aloka ke pahelA aloka ane pachI loka? he roha ! loka ane aloka pahelA paNa che ane pachI paNa che. A baMne zAzvatabhAva che. temAM A pahelo ke A pachI evo krama nathI. he bhagavan! pahelA jIva ane pachI ajIva ke pahelA ajIva ane pachI jIva ? he roha ! jema loka ane alokanA viSayamAM kahyuM, tevuM ja ahIM samajavuM. A ja pramANe bhavasiddhika ane abhavasiddhika, siddhi ane asiddhi, siddha ane saMsArInA viSayamAM jANavuM. he bhagavan! pahelA iMDu ane pachI muraghI ke pahelA maraghI ane pachI iMDu ? he roha ! te iMDu kyAMthI AvyuM? bhagavan! te murdAmAMthI AvyuM. te muraghI kyAMthI AvI ? bhagavan! iMDAmAMthI AvI. e prakAre che roha ! maraghI ane iMDu pahelA paNa hatA ane pachI paNa hatA. A baMne zAzvata bhAva che. temAM pahelA-pachIno krama nathI. he bhagavan! pahelA lokAMta ane pachI alokAMta ke pahelA alokAMta ane pachI lokAMta? he roha ! AmAM pahelA pachIno koI kama nathI. A ja pramANe lokAMtano saMbaMdha - sAtamuM avakAzAntara, sAtamuM tanuvAta, ghanavAta, ghanodadhi ane sAtamI pRthvI sAthe samajavo. lokAMtanA saMbaMdhamAM upara jevA ja praznottara avakAzAntara, vAta, ghanodadhi, pRthvI, hIpa, sAgara, kSetra, nAraka Adi jIva, astikAya, samaya, karma, vezyA, dRSTi, darzana, jJAna, saMjJA, zarIra, yoga, upayoga, dravya, pradeza, paryAya ane kALa sAthe joDI samajI levA. he bhagavan! sarvoddhA(kALa) pahelA ane lokAMta pachI ke lokAMta pahelA ane Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo sarvoddhA(kALa) pachI che ? je rIte lokAMta sAthe pUrvokta badhAM sthAnono saMyoga karyo, te ja prakAre alokAMta sAthe paNa A badhAM sthAnono saMbaMdha joDavo. A ja pramANe sAtamA avakAzAntarano, tanuvAtano, ghanavAtano yAvat sarvoddhA kALano saMbaMdha joDavo... yAvat A koImAM pUrvApara krama hoto nathI. he bhagavan ! A te ja pramANe che, te ja pramANe che ema kahIne roha aNagAra tapa ane saMyamathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 0 Agama saMdarbha bhaga 72 thI 75; - ; - X X - jI kAlodAyI kathA H te kALa, te samayamAM rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM guNazIla nAmaka caitya hatuM - yAvat pRthvI zilApaTTaka hato. te guNazIla udyAna samIpe thoDe dUra ghaNAM anyatIrthiko rahetA hatA. te A pramANe ~ kAlodAyI, zailodAyI, sevAlodAyI, udaya, nAmodaya, namodaya, anyapAlaka, zailapAlaka, zaMkhapAlaka, suhastI gAthApati. 0 kAlodAyI Adine astikAya viSayaka saMdeha : tyArapachI anya koI samaye tyAM ekatra thayelA, beThelA, sukhapUrvaka beThelA evA te anyatIrthikomAM A prakArano vArtAlApa thayo zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) pAMca astikAyonI prarUpaNA kare che. yathAdharmAstikAya yAvat AkAzAstikAya. temAM zramaNa jJAtaputra cAra astikAyane ajIvakAya che tema batAve che, te A pramANe :(1) dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya, (4) puddagalAstikAya. eka jIvAstikAyane zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) arUpI jIvakAya batAve che. te astikAyomAM cAra astikAyone zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) arUpIkAya prarUpita kare che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane jIvAstikAya. mAtra eka puddagalAstikAyane rUpI ajIvakAya prarUpita kare che. A prakAranI A vAta kaI rIte mAnI zakAya ? 0 gautamasvAmI pAse kAlodAyI dvArA zaMkA nirUpaNa :~ te kALe, te samaye zramaNa bhagavan mahAvIra - yAvat - guNazilaka caityamAM samavasarita thayA yAvat - parSadA pAchI pharI. - te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI gautama gotrIya indrabhUti nAmaka aNagAra (pUrve varNavyA mujaba) - yAvat - bhikSAcaryAne mATe bhramaNa karatA yathAparyApta bhaktapAna grahaNa karIne rAjagRha nagarIthI - yAvat - tvarArahita, asaMbhrAnta rUpathI - yAvat - iryAsamitinuM zodhana karatA karatA te anyatIrthikonI najIkathI pasAra thayA. --- 127 - - tyAre te anyatIrthika bhagavaMta gautamane thoDe dUrathI jatA jue che. joIne ekabIjAne bolAve che. bolAvIne teoe A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! ApaNane A Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Agama kathAnuyoga-3 astikAyanI vAta apragaTa-ajJAta che ane A gautama ApaNI najIkathI ja pasAra thaI rahyA che. tethI he devAnupriyo ! ApaNe A artha gautamane pUchavo zreyaskara che. A pramANe kahIne teo ekabIjAnI vAtane svIkAre che, svIkArIne jyAM bhagavad gautama che tyAM AvIne teoe bhagavanuM gautamane A pramANe kahyuM - he gautama ! tamArA dharmAcArya, dharmopadezaka zramaNa jJAtaputra (mahAvIra) paMca astikAyanuM nirUpaNa kare che. te A pramANe :- dharmAstikAya - yAvat - AkAzAstikAya. tene - yAvat - rUpIkAya, ajIvakAya (Adi rUpe) batAve che. to he gautama ! A kaI rIte bane ? (Aja prakArano prazra kAlodAyI Adie makka zramaNopAsane paNa karela hato. te vAta makkanI kathAmAM jovI. 0 Agama saMdarbha - juo - bhaga 744-). 0 gautama dvArA kAlodAyInuM samAdhAna : tyArapachI bhagavanuM gautame te anyatIrthikone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! ame astikAyane "nAsti"--(A nathI) ema nathI kahetA ane nAstibhAvane "asti" (A che) ema paNa kahetA nathI. he devAnupriyo ! ame samasta astibhAvane "asti" kahIe chIe ane samasta nAstibhAvane "nAsti" kahIe chIe. tethI he devAnupriyo ! jJAna dvArA svayameva A arthano vicAra karo. e pramANe te anyatIrthikone kahyuM. A pramANe kahI jyAM guNazilaka caitya hatuM, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA - yAvat - (pUrve thayela varNana pramANe) gautama bhaktapAnane dekhADe che, dekhADIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che, vaMdana-namaskAra karIne ati nikaTa nahIM ati dUra nahIM tevA sthAne - yAvat - paryApAsanA kare che. 0 bha0mahAvIra dvArA kAlodAthInuM samAdhAna : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra mahAkathA pratipanna (dharmopadeza karavAmAM pravRtta) hatA. tyAM kAlodAyI zIgha Avyo. zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAlodAyIne kahyuM, he kAlodAyI ! anyadA koI eka samaye ekaThA thayelA - AvelA - beselA tame pUrve kahyA pramANe evo saMkalpa thayelo - thAvat - (astikAya saMbaMdhi) A vAta kaI rIte mAnI zakAya ? he kAlodAyI ! zuM A vAta satya che ? hAM, yathArtha che. he kAlodAyI ! e vAta satya che, huM pAMca astikAyanI prarUpaNA karuM chuM, jemake - dharmAstikAya - yAvat - pudgalAstikAya, temAM cAra astikAya ajIvAstikAyane arUpIkAya kahuM chuM, pUrve kahyA pramANe - yAvat - eka pudgalAstikAyane rUpIkAya kahuM chuM. tyAre te kAlodAyIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane A pramANe kahyuM, he bhagavaMta ! A arUpI ajIvAya dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAyamAM besavuM, sUvuM, UbhuM rahevuM, nIce besavuM, pAchuM pharavuM AdimAM koI zaktimAna che ? A artha barAbara nathI. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 129 he kAlodAyI ! eka rUpI ajIvakAya pudgalAstikAyamAM besavuM, sUvuM - yAvatuM - pAchA pharavAmAM koI paNa zaktimAna che. he bhagavan! A rUpI ajIvakAya pudgalAstikAyamAM jIvone pApaphaLa vipAkasahita pApakarma lAge che ? he kAlodAyI ! A artha yogya nathI. zuM A arUpIkAya jIvAstikAyamAM jIvane pApaphaLa vipAka sahita pApakarma lAge? hAM, lAge che. (bhagavaMte kahyuM). 0 kAlodAyI dvArA pravajyA grahaNa : A vAtathI te kAlodAyI saMbuddha thayo ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM, he bhagavan! huM ApanI pAse dharma zravaNa karavA icchuM chuM - A pramANe skaMdaka samAna teNe pravajyA aMgIkAra karI. (kathA juo skaMdaka) tenI jemaja agiyAra aMgonuM adhyayana karI - yAvat - vicare che. tyArapachI anya koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRha nagaranA guNazIla caityathI bahAra nIkaLyA. nIkaLIne bahAra janapadomAM vihAra karyo. te kALe, te samaye rAjagRha nAmaka nagaramAM guNazIlaka caitya hatuM. tyAM anyadA koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra pharI padhAryA - yAvat - parSadA pAchI gaI. 0 kAlodAyI aNagArano karmaphaLa saMbaMdhe prazna : tyArapachI te kAlodAyI aNagAre anya koI divase jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM - he bhagavaMta ! jIvonA pApakarma pApaphaLa vipAkasahita hoya che ? hAM, hoya che. he bhagavaMta ! jIvonA pApakarma pApaphaLa vipAkasahita kaI rIte hoya che ? he kAlodAyI ! jema koI eka puruSa suMdara thALImAM pakAvAthI zuddha aDhAra prakAranA vyaMjanothI yukta, viSamizrita bhojana kare, te bhojana karatI vakhate bhadra-sukhakara lAge che. paraMtu tyArabAda te pariNamita thAya tyAre kurUpatAthI, durgandhatAthI - yAvat - (mahAzataka uddezakamAM kahyA pramANe) vAraMvAra pariNata thAya che. e ja rIte he kAlodAyI ! jIvone prANAtipAta - yAvat - mithyAdarzana zalya AraMbhamAM sArA lAge che, tyAra bAda pariNamita thAya tyAre dhRNitarUpe - yAvat - vAraMvAra pariNata thAya che. A pramANe he kAlodAyI ! jIvonA pApakarmo pApaphaLa vipAkasahita hoya che. 0 kalyANaphaLa vipAka saMbaMdhi praznottara : he bhagavan! zuM jIvonA kalyANa karma kalyANa phaLa vipAkasahita hoya che ? hAM, hoya che. he bhagavan! jIvonA kalyANa karma kalyANa phaLa vipAkasahita kevA hoya che ? Jain Eu3 S ternational Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 he kAlodAyI ! jema koI eka puruSa suMdara thALImAM pakAvela zuddha aDhAra prakAranA vyaMjanothI yukta auSadhi mizrita bhojana kare che. te bhojana khAtI vakhate prAraMbhamAM bhadra-- rucikara ane sAruM nathI lAgatuM. paNa tyArapachI jyAre te atyaMta pariNAmane prApta thAya pace che, tyAre te surUpapaNe su-varNapaNe yAvat sukharUpe pariNata thAya che paNa duHkharUpa pariNata thatuM nathI. che - e ja pramANe he kAlodAyI ! jIvone prANAtipAta viramaNa - cAvat - parigraha viramaNa, krodhaviveka yAvat mithyAdarzanazalya viveka prAraMbhamAM sAro nathI lAgato, paNa tyArapachI jyAre pariNAma prApta thAya che tyAre te vAraMvAra sukharUpe pariNata thAya che - yAvat - duHkharUpe pariNata thatA nathI. e pramANe he kAlodAyI ! jIvonA kalyANa karma kalyANa phaLa vipAkasahita hoya che. 0 agnikAya samAraMbha--nirvApaNa saMbaMdhi karmabaMdhano prazna :- he bhagavaMta ! sardaza be puruSa - yAvat - sadaza bhAMDapAtrAdi upakaraNavALA hoya, teo paraspara sAthe sAthe agrikAyano samAraMbha-hiMsA kare, temAMthI eka puruSa agnikAyane pragaTa kare ane eka puruSa tene bujhAve che. he bhagavaMta ! A be puruSomAM karyA puruSa mahAkarma-mahAkriyAvALo, mahAAsravavALo ane mahAvedanAvALo thAya che ane kayo puruSa alpakarmavALo yAvat alpa vedanAvALo thAya che ? athavA je puruSa agnikAyane pragaTa kare che te ke je puruSa agnikAyane bujhAve che te ? 130 Gende - he kAlodAyI ! te be puruSomAM je agnikAyane prajvalita kare che te puruSa mahAkarmavALo - yAvat - mahAvedanAvALo thAya che ane je puruSa agnikAyane bujhAve che te puruSa alpakarmavALo yAvat alpavedanAvALo thAya che. he bhagavaMta ! A pramANe Apa kema kaho cho ke tenAmAM je puruSa - yAvat - alpa vedanAvALo thAya che ? he kAlodAyI ! te baMnemAMthI je puruSa agnikAyane pradIpta kare che te puruSa pRthvIkAyano ghaNI mAtrAmAM samAraMbha kare che, aplAyano ghaNI mAtrAmAM samAraMbha kare che, agnikAyano alpamAtrAmAM samAraMbha kare che, vAyukAyano ghaNI mAtrAmAM samAraMbha kare che, vanaspatikAyano ghaNI mAtrAmAM samAraMbha kare che ane trasakAyano paNa adhika mAtrAmAM samAraMbha kare che. ane je puruSa agnikAyane bujhAve che te puruSa pRthvIkAyano alpa mAtrAmAM samAraMbha kare che, jalakAyano alpa mAtrAmAM samAraMbha kare che, agnikAyano ghaNI mAtrAmAM samAraMbha kare che, vAyukAyano alpa mAtrAmAM samAraMbha kare che, vanaspatikAyano alpa mAtrAmAM samAraMbha kare che ane trasakAyano alpamAtrAmAM samAraMbha kare che. te kAraNathI he kAlodAyI ! - yAvat - te alpavedanAvALo thAya che. 0 pudgalano avabhAsa Adi saMbaMdhi prazna : he bhagavan ! zuM acitta pudgala avabhAsa kare che ? udyota kare che ? tape che ? prakAza kare che ? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 131 hAM, kare che. he bhagavan! acitta hovA chatAM paNa kyA pudgalo avabhAsa kare che - yAvat - prakAza kare che ? he kAlodAyI ! krodhita aNagAranI tejolezyA nIkaLIne dUra jaIne paDe che, dezamAM jaIne te dezamAM paDe che, jyAM-jyAM te paDe che, tyAM-tyAM te acitta pudgala avabhAsa kare che - yAvat - prakAza kare che. te kAraNe te acitta pudgala paNa avabhAsa kare che - yAvat - prakAza kare che. 0 kalodAyInuM nirvANa :- tyArapachI te kAlodAyI aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA namaskAra kare che, vaMdanA-namaskAra karIne ghaNAM badhAM upavAsa, chaTha, aThama karIne - yAvat - potAnA AtmAne bhAvita karato evo kAlAsyavasiyaputra (aNagAra)nI mAphaka - yAvat - sarvaduHkhothI mukta thayA. (kathA juo kAlAsyaveSiputra). he bhagavan! te e pramANe che. e pramANe che. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 377 thI 380, 744; -- - 4 - (c) AnaMda (ANagAra) kathA : bhagavaMta mahAvIranA eka ziSya hatA. gozALAe tene lobhIvaNikanA daSTAMta dvArA potAnI zaktinI vAta karelI. (AnaMda WvIra (aNagAra)nI kathA gozAlakanI kathA aMtargata pUrve AvI gayela che. tyAM jovI.) - - Agama saMdarbha :ThA. 1000nI vR bhaga. 645 thI 648; kalpasU. 19-4; - 4 - 4 - (c) sarvAnubhUti kathA :- bhagavaMta mahAvIranA eka ziSya hatA. jyAre gozAlake bhamahAvIra sAme Akrozayukta bhASA vAparI tyAre temaNe gozALAno prativAda karyo hato. pariNAme gozALAe krodhita thaI tenA para tejolezyA choDI, temane bALIne bhasma karI nAkhelA. je kALadharma pAmIne sahastrAra kalpa devatA thayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehamAM mokSe jaze. (savanubhUti aNagAranI kathA "gozAlaka kathA" aMtargatuM AvI gayela che. tethI tyAM joI levI) 0 Agama saMdarbha :ThA. 1000nI vR; bhaga. 651, 656, 657; kalpa sU. 1tnI (c) sunakSatra kathA - bhagavaMta mahAvIranA eka ziSya hatA. jyAre gozAlake bha0 mahAvIra sAme Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 Akrozayukta bhASA vAparI tyAre sarvAnubhUti muninI mAphaka sunakSatra munie paNa gozALA sAthe prativAda karyo hato. pariNAme krodhita thaIne gozALAe temanA para tejolezyA choDI hatI. jenAthI paritApita thaI gayela sunakSatra muni thoDAM ja vakhatamAM kALadharma pAmyA. pachI teo acyuta kalpamAM utpanna thayA ane tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM janma laIne mukti pAmaze. ''gozAlaka kathA" aMtargat Ave che tyAM jovI.) kalpasU. 19nI vR 132 (sunakSatra aNagAranI kathA 0 Agama saMdarbha : ThA. 1000nI vR; 1 bhaga 651, 656, 657; - * -- X (c) siMha (aNagAra) kathA : bhagavaMta mahAvIranA eka ziSya hatA. gozALAe choDela tejolezyAthI jyAre bhagavaMtane pittajvara ane lohIkhaMDavA thayo tyAre teo atyaMta vyathita thaI gayelA bhagavaMtanA vacanathI teo revatI zrAvikAne tyAM jaI nirdoSa bIjorA pAka vahorI lAvela (siMha aNagAranI kathA "gozAlaka kathA' aMtargata Ave che. tethI tyAMthI joI levI.) 0 Agama sadarbha : ThA. 870nI vR; X * (c) sumaMgala kathA H AgAmI utsarpiNInI covIsImAM thanArA tIrthaMkara bhavimalanA praziSya hatA gozALAno jIva jyAre bhAvimAM mahApadma rAjA thaze tyAre sumaMgala aNagAra tene bALIne bhasma karaze. sumaMgala aNagAra kALa karIne sarvArthasiddha vimAna devatA thaze. tyAMthI cyavIne mokSe jaze. bhaga. 665 1 (sumaMgala aNagAranI kathA - ''gozAlaka kathA'" aMtargat AvI gayela che, tethI tyAMthI joI levI. 0 Agama saMdarbha : = bhaga. 657, 658; - X -- K (c) kAlikaputra Adi sthavIra--(laghu) kathA H bhagavaMta pArzvanI paraMparAnA cAra sthavIra aNagArono laghu prasaMga A kathAmAM noMdhAyela che. te cAra sthavIra A pramANe che - (1) kAlikaputra, (2) mehila, (3) AnaMdarakSita ane (4) kAzyapa. A cAre sthavIra bhagavaMtoe tuMgikA nagarIna zrAvakonI zaMkAnuM samAdhAna Apela hatuM. te A pramANe-- te zramaNopAsakoe pUchyuM ke, he bhagavan ! jo saMyamanuM phaLa anAzravatA hoya ane tapanuM phaLa vyavadAna (karmapaMkathI malina AtmAne zuddha karavo) e pramANe hoya to deva devalokamAM kema utpanna thAya che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 133 tyAre kAlikaputra sthavire te zramaNopAsakane kahyuM ke, he Ayo ! pUrva Acarita tapane kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. mehila nAmaka sthavire te zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he Aryo ! pUrva pAlita saMyamane kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. pachI temanAmAM je AnaMdarakSita sthavira hatA, temaNe zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he Aryo ! karmazeSa rahevAne kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. temanAmAMthI kAzyapa nAmaka sthavire kahyuM ke, he zramaNopAsaka Aryo ! saMgItA (Asakti)ne kAraNe devo devalokamAM utpanna thAya che. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 133; - 8 - 8 - (c) thAvathyAputra Adi kathA : (ahIM mukhyatve thAvastrAputranuM kathAnaka che, ke jeo bhAariSTaneminA zAsanamAM thayA. taaMtargata zelakarAjarSi zukraparivrAjaka, paMthakamuni, kRSNavAsudeva, sudarzanazreSThI AdinA kathAnako paNa samAviSTa thayelA che) 0 dvArikA nagarI - raivataka parvata : te kALe, te samaye bArAvatI (dvArikA) nAmanI nagarI hatI. je pUrva-pazcima bAra yojana lAMbI ane uttara-dakSiNa nava yojana pahoLI hatI. te kuberanI matithI nirmita thayelI hatI. suvarNanA zreSTha prAkAra vaDe ane paMcaraMgI aneka prakAranA maNiothI banelA kAMgarAthI zobhita hatI. te alakApurI samAna dekhAtI hatI. tenA nivAsI pramodayukta ane krIDA karavAmAM nimagna rahetA hatA. te sAkSAt devaloka saMdeza hatI. te dvArAvatI nagarInI bahAra izAna khUNAmAM raivataka (giranAra) nAme parvata hato. te ghaNo ja UMco hato. tenA zikhara gaganatalane sparza karatA hatA. te vividha prakAranA guccho, gulmo, latAo ane valiyothI parivyApta hato. haMsa, mRga, mayUra, krAMca, sArasa, cakravAka, madanasArikA, koyala Adi pakSIonA samUhothI vyAsa hato. tenA anekatara kaTaka, vivara, jharaNA, prapAta, prAzmAra ane zikhara hatA. te apsarAonA samUha, devonA saMgha, cAraNamunio ane vidyAdharayugalothI yukta hato. tenA para traNa lokamAM baLavattara dazAravaMzanA vIrapuruSo dvArA nitya navA utsava thatA hatA. te parvata saumya, subhaga, jovAmAM priya, surUpa, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa hato. te raivataka parvatathI ati dUra nahIM, ati nikaTa nahIM evA sthAne eka naMdanavana nAmaka udyAna hatuM. je sarva Rtuo saMbaMdhi puSpo ane phaLothI samRddha hato. ramya hato, naMdanavana samAna prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa tathA pratirUpa hato. te udyAnanI ThIka madhyamAM surapriya nAmaka divya yakSAyatana hatuM. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 Agama kathAnuyoga-3 0 kRSNa vAsudeva : te dvArAvatI nagarImAM kRSNa nAmaka vAsudeva rAjA nivAsa karato hato. te vAsudeva samudravijaya Adi daza dazAI - yAvat - anya paNa ghaNAM Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, sArthavAha AdinA ane uttaramAM vaitADhaya parvata paryata tathA anya dizAmAM samudraparyata dakSiNArdhabharata kSetranA ane dvArikA nagarInuM Adhipatya karatA - thAvat - pAlana karatA evA vicaraNa karatA hatA. 0 thAvasyA gAthApatnI ane thAvaccApatra : te dvArAvatI nagarImAM thAvasyA nAmanI eka gAthApatnI rahetI hatI. je samRddhazAlinI - yAvat - koIthI parAbhava pAmanArI na hatI. te thAvasyA gAthApatnIne thAvastrAputra nAmaka sArthavAha - bALaka putra hato - tenA hAtha, paga atyaMta sukomaLa hatA - yAvat - te suMdara rUpavALo hato. tyArapachI te thAvasyAgAthApatnIe te bALakane sAdhika ATha varSano thayelo jANIne zubha tithi, karaNa, nakSatra ane muhUrtamAM kalAcArya pAse mokalyo - yAvat -- bhoga bhogavavAmAM samartha jANIne ibhya kuLonI batrIza kumArikAo sAthe eka ja divasamAM pANigrahaNa karAvyuM. batrIza dAyajAo maLyA - yAvat - ibhyakuLanI te batrIzakumArIonI sAthe vipula zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha yukta pAMca prakAranA manuSya saMbaMdhi kAmabhogone bhogavato vicAravA lAgyo. 0 bhagavaMta ariSTaneminuM samavasaraNa : te kALe, te samaye aryanta ariSTaneminuM padArpaNa thayuM. teo dharmanA Adikara, tIrtha-kara Adi hatA. (varNana pUrvavat jANavuM) teo daza dhanuSya UMcA, nIlakamala - bheMsanI sIMga - gulikA alasInA puSpa samAna zyAma kAMtivALA hatA. 18,000 zramaNo ane 40,000 ArthikA (zramaNI)othI parivRtta thaIne pUrvAnupUrvI (kramathI) vicaratA, grAmAnugrAmomAM gamana karatA evA ane sukhapUrvaka vihAra karatA-karatA jyAM dvArikA nagarI hatI, jyAM raivataka parvata hato, jyAM naMdanavana hatuM, jyAM surapriya yakSanuM yakSAyatana hatuM, jyAM uttama azokavRkSa hatuM, tyAM padhAryA, padhArIne yathocita avagaNane prApta karI saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. - kRSNa dvArA bhagavaMtanI paryApAsanA : tyArapachI kRSNa vAsudeve A samAcArane sAMbhaLIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! jaldIthI sudharmAsabhAmAM jaIne meghanA samUha jevA zabdovALI, gaMbhIra tathA madhura zabda karanArI kaumudI bharIne vagADo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa kRSNavAsudevanA Adezane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALA thaIne - yAvata - mastake aMjali karIne - he svAmin ! "sAruMghaNuM sAruM" e pramANe kahIne vinayapUrvaka AjJAne svIkAra kare che, svIkAra karIne kRSNa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 1 35 vAsudeva pAsethI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM sudharmAsabhA hatI, jyAM kaumudI nAmaka bherI hatI, tyAM AvyA. AvIne meghasamUha samAna gaMbhIra madhura zabda karanArI, kaumudI bharIne vagADI. tyAre nigdha, madhura ane gaMbhIra pratidhvani karatA evA zaratunA meghanI samAna bherIno zabda saMbhaLAyo. tyArapachI te kaumudI bherInA tADana karavAthI teno zabda bAra yojana lAMbI ane nava yojana pahoLI dvArikA nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, kaMdarA, guphA, vivara, kuhara, girizikhara, nagaranA gopura, prAsAda, vAra, bhavana, devakula Adi samasta sthAnone lAkho pratidhvaniothI zabdAyamAna karato aMdara ane bahAranA badhAM sthAnomAM cAre bAju phelAI gayo. tyArapachI bAra yojana lAMbI ane nava yojana pahoLI te dvArikA nagarImAM samudravijaya Adi daza dazArDo - yAvat - hajAro gaNikAo Adi te kaumudI bherIno zabda sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita ane saMtuSTa thayA, AnaMdita citta thayA - yAvat - harSanA atirekathI vikasita hRdayavALA thayA. pachI badhAMe snAna karyuM. lAMbI laTakatI puSpamALAone dhAraNa karI. korA navIna vastro paheryA. zarIra para caMdanano lepa karyo ane tyArapachI koI azva para, koI hAthI para, koI ratha-zibikA ane aMdamAnI para ArUDha thayA. koI page cAlatA ja puruSonA samUhanI sAthe kRSNa vAsudevanI pAse AvIne upasthita thayA. tyArapachI kRSNa vAsudeve samudravijaya Adi daza dazArDone ityAdi - yAvat - potAnI nIkaTa upasthita thayelA joIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALA - yAvat - harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thaIne kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jaldIthI caturaMgiNI senA sajjita karo ane vijaya gaMdhahastIne upasthita karo. teo "tahari'' ema kahIne vijayagaMdhahastIne upasthita karyo. tyArapachI kRSNa vAsudeva snAna karIne - yAvat - sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne vijayagaMdhahastI para ArUDha thaIne, koraMTa puSponI mALAothI yukta chatrane dhAraNa karIne bhaTo-subhaTonA samUha ane parivArathI parivRtta thaIne bArAmatI nagarInI vaccovaccethI nIkaLyA. nIkaLIne raivataka parvata hato, jyAM naMdanavana udyAna hatuM, jyAM surapriya yakSanuM yakSAyatana hatuM, jyAM zreSTha azokavRkSa hatuM, tyAM AvyA. - AvIne arpatta ariSTaneminA chatrAtichatra, patAkA, atipatakA, vidyAdharo, cAraNalabdhidhArI munio ane jaMbhaka devone uparathI nIce AvatA ane nIcethI upara jatA joyA. joIne vijayagaMdhahastIthI nIce utaryo. nIce utarIne pAMca prakAranA abhigamo pUrvaka anta ariSTaneminI sanmukha gayA - yAvat - jyAM aryanta ariSTanemi hatA, tyAM AvyA. AvIne ahaMnta ariSTaneminI traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne anta ariSTanemithI ati nIkaTa ke ati dUra nahIM evA sthAne zuzruSA karatA namana karatA aMjali karIne sAme vinayapUrvaka beThA. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 Agama kathAnuyoga-3 0 thAvastrAputrano pravrajyA saMkalpa : thAvagsAputra paNa bhagavaMtane vaMdanA karavAne mATe nIkaLyo. meghakumAranI mAphaka dharma zravaNa karI ane hRdayamAM dhAraNa karI jyAM thAvasyA gAthApatnI hatI, tyAM Avyo, AvIne caraNasparza karyo. meghakumAranI mAphaka potAnA vairAgyanuM nivedana karyuM. (te mATe meghakumAranI kathA jovI) tyArapachI jyAre thAvacca gAthApatnI viSayone anukULa ane viSayone pratikULa ghaNI badhI AghavANA ane pannavaNA (sAmAnya kathana ane vizeSa kathana) vaDe, sannavaNA (dhana-vaibhava AdinI lAlaca dekhADIne), vinnavaNA-AjIjI karIne thAvastrAputrane sAmAnya kathana, vizeSa kathana, lalacAmaNI ane manAmaNIthI samartha na thaI, tyAre icchA na hovA chatAM, teNe thAvaccaputra bALakanuM niSkramaNa svIkArI lIdhuM. vizeSatA e che ke - (mAtAe kahyuM ke -) huM niSkramaNa-abhiSeka jovA icchuM chuM. tyAre thAvastrAputra mauna rahyo. tyArapachI te thAvaNyA gAthApatnI AsanethI uThI, uThIne teNe mArtha, mahAI, mahAI, rAjAne yogya bheTa grahaNa karI, karIne mitro, jJAtijano, kuTuMbIjano, svajano, saMbaMdhIo ane parijano AdithI parivRtta thaIne jyAM kRSNa vAsudevanA zreSTha bhavananA mukhya praveza dvArano dezabhAga hato, tyAM AvI, AvIne pratihAra dvArA dekhADAyelA mArge jyAM kRSNa vAsudeva hatA, tyAM AvI, AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI, jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA, vadhAvIne mahArtha, mahAI, mahAI ane rAjAne yogya bheMTaNuM sAme dharyuM, dharIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! thAvastrAputra mAro eka ja putra che, je mane iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, vairya ane vizvAsanuM sthAna, kArya karavAmAM saMmata, ghaNAM kAryomAM bahumAnya ane kArya karyA pachI paNa anumata che, AbhUSaNonI peTI samAna che, ratna che, ratnarUpa che, jIvananA ucchavAsa samAna che, hRdayamAM AnaMda utpanna karanAra, gUlaranA phUla samAna jenuM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che, to pachI darzana karavAthI to vAta ja zuM bane ? je rIte utpala, paghakamala athavA kumuda kIcaDamAM utpanna thAya che ane pANImAM vRddhi pAme che, to paNa kAdavanI raja ke pANInA kaNothI lipta thatuM nathI. A ja pramANe thAvaggAputra kAmomAM utpanna thayo che ane bhogomAM vRddhi pAmyo che. to paNa kAmarajathI lipta na thayo, bhogarajathI lipta na thayo. he devAnupriya! te have saMsAranA bhayathI udvigna ane janma jarA maraNathI bhayabhIta thaI arvanta ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhavAsa tyAgI aNagAra dIkSA aMgIkAra karavA icche che. huM teno niSkramaNa satkAra karavA icchuM chuM. tethI he devAnupriya ! mArI abhilASA che ke pravajyA aMgIkAra karanAra thAvasyAputrane mATe chatra, mugaTa ane cAmara pradAna karo. tyArapachI kRSNa vAsudeve thAvaggAgAthApatnIne kahyuM, he devAnupriyA ! tame nizcita ane vizvasta raho. huM svayaM thAvaggAputra bALakano niSkramaNa satkAra karIza. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 137 0 kRSNa ane thAvastrAputrano saMvAda :- tyArapachI kRSNavAsudeva caturaMgiNI senAnI sAthe vijayahastIratna para ArUDha thaIne jyAM thAvaccAgAthApatnInuM bhavana hatuM, tyAM AvyA. AvIne thAvaccaputrane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! tuM pravrajita thaIne dIkSA grahaNa na kara. paraMtu mArI bhujAonI chatrachAyAmAM rahIne he devAnupriya ! manuSya saMbaMdhi vipula kAmabhogone bhogava. huM phakta tArI upara thaIne AvatA vAyakAya (pavanone rokavAmAM samartha nathI. paraMtu te sivAya tane je koIpaNa Adhi-vyAdhi utpanna thaze, te badhAnuM nivAraNa karIza. tyAre kRSNa vAsudevanA A kathanane sAMbhaLIne thAvagsAputre kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! jo Apa mArA jIvanano aMta karanArA AvatA maraNane rokI zako ane zarIra para AkramaNa karanArI ane zarIranA rUpano vinAza karanArI vRddhAvasthAne rokI do. to huM ApanI bhujAonI chAyAne grahaNa karI, ApanI chatrachAyAmAM rahIne manuSya saMbaMdhi vipula kAmabhogone bhogavato vicaruM, tyArapachI thAvaggAputranA A kathanane sAMbhaLIne kRSNa vAsudeve thAvagsAputrane A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! A maraNa ane jarA dUratikrakhya che, ati baLavAn deva athavA dAnava dvArA paNa tenuM nivAraNa karI zakAtuM nathI. hAM, potAnA karmono kSaya ja tene rokI zake che. tyAre thAvastrAputre kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM- jo A dUratikrakhya che ane koIpaNa baLavAn deva ke dAnava AnuM nivAraNa karI zakatA nathI, paNa potAnA karmono kSaya ja rokI zake che. tethI to he devAnupriya ! huM mArA mithyAtva, avirati, kaSAya dvArA saMcita AtmAnA karmono kSaya karavA icchuM chuM. - kRSNa dvArA yogakSemanI ghoSaNA :- tatpazcAt thAvastrAputranA A kathanane sAMbhaLI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame jAo ane dvArikA nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, mahApatha ane sAmAnya patha Adi sthAnomAM zreSTha hAthInA skaMdha para besIne UMcA-UMcA avAjathI udghoSaNA karAvatA evuM ghoSita karo ke, he devAnupriyo ! A prakAre saMsAranA bhayathI udvigna ane janma, jara, maraNathI bhayabhIta thAvaccApatra arpata ariSTaneminI pAse muMDita thaI pravrajita thavA icche che. tethI he devAnupriyo ! je rAjA, yuvarAja, rANI, kumAra, Izvara, talavara, kauTuMbika, mADaMbika, ibhya, zreSThI, senApati ke sArthavAha dIkSA levAne mATe tatpara thaIne thAvaggAputranI sAthe dIkSA grahaNa karaze, tene kRSNa vAsudeva anujJA Ape che, ane pAchaLa rahela tenA mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI ke parijana Adi je haze tenA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Agama kathAnuyoga-3 vartamAnakALa saMbaMdhI yoga ane kSemano nirvAha karaze. A prakAranI ghoSaNA karo - yAvat - te kauTuMbika puruSa evI ghoSaNA kare che. 0 thAvastrAputranuM abhiniSkramaNa : tyArapachI thAvastrAputranA anurAgathI niSkramaNane mATe tatpara evA 1000 puruSoe snAna karyuM, samasta alaMkArothI vibhUSita thaIne sahastrapuraSavAhinI zibikAmAM alaga-alaga ArUDha thaIne mitro ane jJAtijanothI parivRtta thaIne thAvaggAputranI pAse pragaTa thayA-AvyA. tyArapachI kRSNa vAsudeve 1000 puruSone AvelA joIne, kauTuMbika puruSane bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM, je rIte meghakumAranA dIkSA abhiSekanuM varNana che. te ja pramANe zvetapIThikA para besavuM, snAna karavuM - yAvat - ariSTaneminA - yAvat - samavasaraNamAM javA sudhInuM varNana ahIM karavuM joIe - he devAnupriyo ! seMkaDo staMbhothI banelI - yAvat - zibikA lAvo. tyArapachI te thAvastrAputra dvArikA nagarInI vaccovaccethI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM raivataka parvata hato, jyAM naMdanavana udyAna hatuM, jyAM surapriya yakSanuM valAyatana hatuM. jyAM zreSTha azokavRkSa hatuM, tyAM Avyo, AvIne arvanta ariSTaneminA chatrAtichatra, patAkAtipatAkA, vidyAdhara ane cAraNamunio, jaMbhaka devone AkAzathI jamIna para AvatA ane jatA joyA. joIne zibikAthI nIce utaryo. 0 ziSya bhikSAdAna : tyArapachI kRSNa vAsudeva thAvaggAputrane AgaLa karIne jyAM ahaMnta ariSTanemi hatA, tyAM AvyA, AvIne ariSTaneminI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! A thAvagsAputra, thAvasyA gAthApatnIno eka mAtra putra che, te tene iSTa, kAMta, priya, manojJa, manAma, vairya ane vizvAsanI bhUmi samAna, saMmata, bahumata, anumata, AbhuSaNonI peTInI samAna che, manuSyomAM ratna samAna, ratnarUpa, hRdayane AnaMdita karanAro ane gUlaranA phUlanI samAna tenuM nAma zravaNa paNa durlabha che to darzananI to vAta ja zuM karavI ? jema utpala, pA ke kumuda kIcaDamAM utpanna thAya che, pANImAM vRddhi pAme che, paNa kIcaDathI lepAtuM nathI, jaLaraja vaDe levAtuM nathI, te ja prakAre A thAvagsAputra paNa kAmamAM utpanna thayo, bhogomAM vRddhi pAmyo, to paNa te kAmarajathI lepAyo nathI. bhogarajathI lepAyo nathI. he devAnupriya ! te saMsAranA bhayathI udvigna thayo che, janma, jarA, maraNathI bhayabhIta thayo che, have te Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhavAsane choDIne aNagAra pravrajyA aMgIkAra karavA icche che. ame Apa devAnupriyane ziSyanI bhikSA ApIe chIe. he devAnupriya ! Apa A ziSyanI bhikSA svIkAro. tyArapachI arvanta ariSTanemi kRSNa vAsudevanI A vAtane sAMbhaLIne A arthano samyak prakAre svIkAra karyo. tyArapachI te thAvastrAputra arpata ariSTaneminI pAsethI izAnakhUNAmAM gayA. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 139 svayaM ja AbharaNa, mALA ane alaMkArone utAryA. tyArapachI thAvaNyAgAthApatnIe haMsalakSaNA vastrapaTazAkamAM te AbharaNa, mALA ane alaMkArone grahaNa karyA, grahaNa karIne motIonA hAra, jaLadhArA, nirgunDInA phUla tathA verAyelA motIonI mALA samAna AMsuo vahAvatI, rUdana karatI, Akrandana karatI, vilApa karatI, A pramANe bolI- he putra ! prApta cAritrayogamAM yatanA karaje, aprApta cAritrayoganI prApti mATenA prayatnamAM tatpara raheje. he putra ! parAkrama karaje, A artha - saMyama sAdhanAmAM pramAda na karato. amArA mATe paNa A ja mArga thAo. A pramANe kahIne thAvasyAgAthApatnIe arvanta ariSTanemine vaMdanA karI, namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne je dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI gaI. 0 thAvaggAputra dvArA pravajyAgrahaNa : tyArapachI thAvastrAputra aNagAra thayA. iryAsamiti yukta - yAvat - gupta brahmacArI, krodharahita - yAvat - nirUpalita, jaLathI na lepAtA, kAMsAnA pAtranI mAphaka - yAvat - karmono uccheda karavA mATe tatpara thaI vicaravA lAgyA. tyArapachI thAvagsAputra aryanta ariSTaneminA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyikathI AraMbhIne cauda pUrvo paryatanuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM ja upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa, ardha mAsakSamaNanI tapasyAo dvArA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. 0 thAvastrAputranuM zelakapure padArpaNa : tyArapachI anta ariSTanemie thAvastrAputra aNagArane te ibhya Adi 1000 aNagAra ziSyonA rUpamAM pradAna karyA. tyArapachI thAvastrAputre anya koI samaye AInta ariSTanemine vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne kahyuM, he bhagavaMta! ApanI anujJA hoya to huM A 1000 aNagAronI sAthe bahAranA janapadamAM vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya ! tamane jema sukha upaje tema karo. tyArapachI thAvastrAputra 1000 aNagAronI sAthe te udAra-ugra prayatnapUrvaka grahaNa karela tapokarmanI ArAdhanA karatA bahAranA janapadamAM vicAravA lAgyA. te kALa ane te samaye zelakapura nAme nagara hatuM, subhUmi nAme udyAna hatuM, tyAM zelaka nAme rAjA hato. tene padmAvatI nAme rANI hatI. maMDukanAme kumAra yuvarAja hato. te zelaka rAjAne paMthaka Adi 500 maMtrIo hatA. teo otpAtikI - yAvat - pAriNAmikI evA prakAranI cAra prakAranI buddhi vaDe saMpanna hatA. rAjyanI dhurAnuM ciMtana karatA hatA. thAvaccA putra zelakapuramAM padhAryA, rAjA vaMdanArthe nIkaLyo. 0 zelaka rAjA dvArA zrAvakadharma svIkAra : tyArapachI thAvastrAputra aNagAra pAsethI dharmopadeza zravaNa karIne zelaka rAjAe Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 Agama kathAnuyoga-3 A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! ApanI pAse ghaNAM ugra-ugra kuLanA rAjakumAro muMDita thaIne gRhatyAga karIne dIkSita thayA che, te pramANe yadyapi huM dIkSita thavAmAM samartha nathI. tethI huM Apa devAnupriyanI pAse pAMca aNuvato - yAvat - zrAvaka dharma aMgIkAra karavAne icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. vilaMba na karo. tyArapachI zailaka rAjAe thAvastrAputra aNagAra pAse pAMca aNuvratone - yAvat - zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. tyArapachI zailaka rAjA zramaNopAsaka thayo. jIva-ajIvano jJAtA thaIne AtmAne bhAvita karato vicAravA lAgyo. paMthaka Adi 500 maMtrIo paNa zramaNopAsaka thaI gayA. 0 saugaMdhikAmAM sudarzana zreSThI : te kALe, te samaye saugaMdhikA nAmaka nagarI hatI. tyAM nIlazokA nAmaka udyAna hatuM. te saugaMdhikA nagarImAM sudarzana nAme nagara zreSThI nivAsa karato hato. je samRddhizALI hato - yAvat - koIthI parAbhUta na thAya tevo hato. 0 saugaMdhikAmAM zukra parivrAjakanuM Agamana : te kALe. te samaye zukra nAmaka parivrAjaka hato. je anveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda ane SaSThitaMtramAM kuzaLa hato. sAMkhyadarzanamAM nipuNa hato, pAMca yama ane pAMca niyamathI yukta dazaprakAranA zaucamUlaka parivrAjaka dharmano, dAnadharmano, zocadharmano ane tIrthasnAnano upadeza ane prarUpaNA karato hato, bhagavA zreSTha vastrone dhAraNa karIne, tridaMDa, kuMDikA, kamaMDaluM, chatra, chatrAlikA, aMkuza, pavitrI, kesarikA (pramArjanA mATeno vastrakhaMDa) e sAta upakaraNone hAthamAM laIne 1000 parivrAjakothI parivRtta thaIne jyAM saugaMdhikA nagarI hatI ane jyAM parivrAjakono maTha hato, tyAM Avyo, AvIne parivrAjaka maThamAM teNe potAnA upakaraNo rAkhyA, rAkhIne sAMkhyamata mujaba potAnA AtmAne bhAvita karato vicaravA lAgyo. - tyArapachI te saugaMdhikA nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga, sAmAnya mArga Adi sthAnomAM aneka manuSya ekatrita thaIne paraspara ekabIjAne A pramANe kahetA hatA - A prakAre nizcayathI zuka parivrAjaka ahIM AvyA che, ahIM samosaryA che, ahIM samAgata che ane A ja saugaMdhikA nagarInA parivrAjaka maThamAM sAMkhyamata anusAra AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. parSadA nIkaLI, sudarzana paNa nIkaLyo. 0 zukra parivrAjaka dvArA zaucamUlaka dharmopadeza : tyArapachI zukra parivrAjake te parSadAne ane sudarzanane ane bIjA aneka zrotAone sAMkhyamatano upadeza Apyo. A pramANe - he sudarzana ! ame zaucamUlaka dharmanI prarUpaNA karIe chIe. te zauca be prakAre che. yathA-dravyazauca ane bhAvazauca. dravyazauca pANI ane mATI vaDe thAya che, bhAvazauca darbha ane maMtro vaDe thAya che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 141 he devAnupriya! amAre tyAM je koIpaNa vastu azuci thAya che, te badhI tatkALa mATI vaDe Alipta karAya che, mAMjI devAya che, tyArapachI zuddha jaLa vaDe dhoI naMkhAya che. tyAre te azuci zuci thaI jAya che. e ja pramANe nizcayathI jIva jaLasnAna vaDe potAnA AtmAne pavitra karIne vidanarahitapaNe svarge jAya che. 0 sudarzana dvArA zaucamUlaka dharma svIkAra : tyArapachI zuka parivrAjakanI pAse dharma sAMbhaLIne sudarzane harSita ane saMtuSTa thaIne zukanI pAse zaucamUlaka dharmane grahaNa karyo. grahaNa karIne parivrAjakane vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimathI pratilAbhita karato sAMkhya matAnusAra potAnA AtmAne bhAvita karato vicAravA lAgyo. tyArapachI te zuka parivrAjaka saugaMdhikA nagarIthI bahAra nIkaLyo ane nIkaLIne bahAra janapadomAM vicaraNa karavA lAgyo. 0 sudarzana ane vyAvaccaputrano saMvAda :- te kALe, te samaye thAvastrAputra padhAryA. parSadA vaMdanane mATe nIkaLI, sudarzana paNa nIkaLyo. thAvastrAputrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyo ApanA dharmanuM mULa zuM kahevAyuM che ? tyAre sudarzana dvArA A pramANe pUchAyuM tyAre thAvastrAputra aNagAre sudarzanane A pramANe kahyuM - he sudarzana ! dharma vinayamUlaka kahevAyo che. te vinaya paNa be prakArano kahyo che. yathA - AgAra vinaya (zrAvaka dharma) ane aNagAra vinaya (zramaNadharma).. temAM je agAra vinaya che te pAMca aNuvrata, sAta zikSAvrata ane agiyAra upAsaka pratimArUpa che. je aNagAra vinaya che te cArayAma rUpa che. yathA - samasta prANAtipAtathI viramaNa, samasta mRSAvAdathI viramaNa, samasta adattAdAnathI viramaNa, samasta bahidvAdAnathI viramaNa. A prakAre kividha vinayamUlaka dharmathI anukrame ATha karmonI prakRtiono kSaya karIne jIva lokanA agrabhAge pratiSThita thAya che. tyArapachI thAvaccaputre sudarzanane A pramANe kahyuMhe sudarzana ! tamArA dharmanuM mULa zuM kahevAyuM che ? he devAnupriya ! amAro dharmazaucamUlaka che - yAvat - nizcayathI jIva jalAbhiSekathI pavitra thaIne vinA vidane svarge jAya che. tyAre thAvaccaputre sudarzanane kahyuM he sudarzana ! jema koI paNa nAmavALo koI puruSa lohI vaDe lipta koI vastrane lohI vaDe ja dhue to he sudarzana ! zuM te lohIthI lipta vastronI zuddhi thAya che ? e vAta barAbara nathI. e ja pramANe he sudarzana ! tArA matAnusAra prANAtipAta - yAvat - bahidvAdAnathI zuddhi thaI zakatI nathI. jema te lohI vaDe lipta vastranI lohI vaDe dhovAthI www Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 Agama kathAnuyoga-3 zuddhi thatI nathI. he sudarzana ! jema koIpaNa nAmavALo koI puraSa eka moTA lohIlipta vastrane sAjInA khAranA pANImAM bhiMjave, bhiMjavIne cUle caDhAve, caDAvIne ukALe, tyArapachI zuddha jaLa vaDe dhuve, to nizcayathI he sudarzana ! te lohIlipta vastra sAjInA khAranA pANImAM bhIMjAI, cUlA para caDIne ukaLe ane zuddha jaLa vaDe prakSAlita thaIne zuddha thAya che ? hAM, bhagavan! thaI jAya che. e ja pramANe he sudarzana ! amArA dharma anusAra paNa prANAtipAta viramaNa yAvata bahidvAdAna viramaNathI zuddhi thAya che. jema pelA lohIlipta vastranI sAjInA khAranA pANImAM bhIMjAvAthI ane cUlA para caDAvIne ukALyA pachI zuddha jaLa vaDe dhovAthI zuddhi thAya che. 0 sudarzananI vinayamUlaka dharmapratipatti : tyArapachI sudarzana pratibodha pAmyo ane teNe thAvaggAputrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM huM ApanI pAse dharmazravaNa karIne jANavA icchuM chuM. tyArapachI thAvaggAputra aNagAre sudarzanane ane te vizALa parSadAne dharmopadeza Apyo. yathA - samasta prANAtipAtathI viramaNa, samasta mRSAvAdathI viramaNa, samasta adattAdAnathI viramaNa, samasta bahidvAdAnathI viramaNa - yAvat - tyAre te sudarzana zramaNopAsaka thaI gayo. jIva-ajIvano jJAtA thaI gayo - yAvat - nigraMthone prAsuka eSaNIya azana, pAna, khAdima, svAdima, vastra upakaraNa, kaMbala, pAdapucchaNa, auSadhi, bhaiSaja Adi devA yogya vastuone ane prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka AdithI prItilAlato vicAravA lAgyo. 0 zuka parivrAjaka ane sudarzanano saMvAda : tyArapachI te zuka parivrAjakane A kathAno artha-samAcAra jANIne A prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa samutpanna thayo - A pramANe sudarzana zauca dharmano parityAga karIne vinayamUlaka dharma aMgIkAra karyo che, tethI have mArA mATe e zreyaskara thaze. ke sudarzananI dRSTi-zraddhAnuM vamana karAvI punaH zaucamUlaka dharmano upadeza ApuM. A pramANe teNe vicAra karyo - evo vicAra karIne 1000 parivrAjakonI sAthe jyAM saugaMdhikA nagarI hatI, jyAM parivrAjakono maTha hato, tyAM Avyo, AvIne parivrAjaka maThamAM upakaraNa rAkhyA, rAkhIne bhagavA vastra dhAraNa karyA, thoDA parivrAjako sAthe gherAyelo te parivrAjaka maThathI nIkaLyo. nIkaLIne saugaMdhikAnagarInI madhyamAM thaIne jyAM sudarzananuM ghara hatuM ane jyAM sudarzana hato, tyAM Avyo. tyAre sudarzane zukane Avato joyo, joIne te Adara karavA mATe Ubho na thayo. sAme na gayo, Adara na Apyo, oLakha paNa na batAvI, vaMdanA na karI ane mauna dhAraNa karIne rahyo. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 143 tyAre zuka parivrAjake sudarzanane sAme na Avato, Adara na karato, oLakha na batAvato, vaMdanA na karato ane mauna rahelo joIne A pramANe kahyuM he sudarzana ! pahelA mane jyAre Avato joto hato, to Ubho thaIne satkAra karato hato, sAme Avato hato, vaMdanA karatA hato, paNa A vakhate tuM mane Avato joIne Ubho na thayo, sAme na Avyo, Adara na karyo, vaMdanA na karI. he sudarzana ! konI pAse te vinayamUlaka dharma aMgIkAra karyo che ? tyArapachI zuka parivrAjakanA A kathanane sAMbhaLIne sudarzana AsanathI Ubho thayo, Ubho thaIne baMne hAtha joDI, mastaka para Avarta karI ane mastake aMjali karIne zuka parivrAjakane A pramANe kahyuM he devAnapriya ! anta ariSTaneminA aMtevAsI thAvaccApatra nAmanA aNagAra purvAnupurvI cAlatA-cAlatA, rAmAnugrAma vicaratA ahIM AvyA ane ahIM nIlAzoka udyAnamAM vicArI rahyA che, temanI pAse meM vinayamUlaka dharma aMgIkAra karyo che. tyArapachI zuka parivrAjake sudarzanane A pramANe kahAM he sudarzana ! cAlo ane tamArA dharmAcArya thAvastrAputranI samIpa jaIe. A prakAranA A arthone, hetuone, praznone, kAraNone, vyAkaraNane vivecana karI deze to huM temane vaMdanA karIza, namaskAra karIza. jo te mArA A artho, hetuo, prazno, kAraNo, vyAkaraNone nahIM kaheze, uttara nahIM Ape to huM temane arthohetuo AdithI niruttara karI daIza. 0 zukano thAvastrAputra sAthe saMvAda :- tyArapachI te zuka parivrAjaka 1000 parivrAjako ane sudarzana zreSThanI sAthe jyAM nIlAzoka udyAna hatuM, tyAM thAvastrAputra aNagAra hatA tyAM Avyo, AvIne thAvasyAputra aNagArane A pramANe kahyuM he bhagavan! zuM tamArA dharmamAM yAtrA che ? yApanIya che? avyAbAdha che? ane he bhagavan! prAsuka vihAra che ? tyAre zuka parivrAjakanA A pramANe kahevA para thAvastrAputra aNagAre temane ema kahyuM ke, he zuka ! amArA dharmamAM yAtrA paNa che. yApanIya paNa che. avyAbAdha paNa che ane prAsuka vihAra paNa che. tyArapachI zake thAvastrAputra aNagArane A pramANe pUchayuM, he bhagavan! ApanI yAtrA zuM che ? he zuka ! jJAna, darzana, cAritra, tapa, saMyama Adi yogothI jIvonI yatanA karavI te amArI yAtrA che. (zuka) - he bhagavan yApanIya zuM che ? (thAvagsAputra) - he zuka ! yApanIya be prakAre kahela che. te A pramANe - indriya yApanIya ane noindriya yApanIya. (zuka) - indriya yApanIya kone kahe che ? Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 Agama kathAnuyoga-3 | (thAvaggAputra) - zuka ! amArI zrotrendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, rasanendriya ane sparzanendriya koI ja upadravarahita amane vazIbhUta rahe che, e ja amAre indriya yApanIya che. (zuka) - noindriya yApanIya zuM che ? (thAvastrAputra) - he zuka ! mArA krodha, mAna, mAyA, lobharUpa kaSAya kSINa, upazAMta thaI gayA che. udayamAM nathI AvatA, e ja amAruM noindriya yApanIya che. (zuka) - he bhagavan! avyAbAdha zuM che ? he zuka ! je vAta, pitta, kapha ane sannipAta Adi vividha roga ane AtaMka udayamAM nathI AvyA, e ja amAre avyAbAdha che. (zuka) -- he bhagavan! Apano prAsuka vihAra zuM che ? (thAvastrAputra) - he zuka ! ame je ArAmamAM, udyAnamAM, devakuLamAM, sabhAmAM, parabamAM tathA strI, pazu, napuMsakathI rahita upAzrayamAM prAtihArika (parata karavA yogya) pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka Adi grahaNa karIne vicArIe chIe. e ja amAro prAsakavihAra che. 0 sarisavanI bhAbhakSyanI vicAraNA : (zuka) - he bhagavan! Apane sarisava bhakya che ke abhakSya ? - he zuka ! amAre sarisava bhakSya paNa che ane abhakSya paNa. (zuka) - he bhagavan! kayA abhiprAyathI Apa ema kaho cho ke sasiva bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. - he zuka ! sarisava be prakAranA kahevAyA che. te A pramANe :- mitra sarisavA ane dhAnya sarisava. temAM je mitra sarisava che, te traNa prakAranA kahyA che, te A pramANe :- (1) sAthe janmelA, (2) sAthe moTA thayelA ane (3) sAthe dhULamAM ramelA. A traNe prakAranA sarisava zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. (ahIM sarisavayano artha mitra karyo che.) - temAM je dhAnya sarisava che, te be prakAranA che. te A pramANe :- zastra pariNata ane azastra pariNata. temAM je azastra pariNata che te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che ane je zastra pariNata che te be prakAre kahela che. te A pramANe prAsuka ane aprAsuka. he zuka ! amAsuka sarisava zramaNa nircanthone mATe abhakSya che ane je prAsuka che, te be prakAre che :- (1) eSaNIya ane (2) aSaNIya. temAM je aSaNIya che, te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che. je eSaNIya che, te be prakAre che. te A pramANe - yAcita ane ayAcita. temAM je ayAcita che, te zramaNanircanthone mATe abhakSya che. temAM je yAcita che, te be prakAre che, te A pramANe :- labdha (prApta) ane aprApta. temAM je aprApta che, te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che ane je prApta che, te zramaNa nircanthone mATe bhakSya che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 145 he zuka ! A abhiprAyathI kahyuM che ke, sarisava bhastha paNa che ane abhakSya paNa. 0 kulasthAnI bhaThyAbhazyatA : (kulatthAno eka artha dhAnya che, bIjo artha kuLanI strI che.) (zuka) - he bhagavan kulatthA bhakSya che ke abhakSya che ? -- he zuka ! kulatthA bhaThya paNa che ane abhakSya paNa che. (zuka) - he bhagavan! Apa ema kema kaho cho ke, kulatthA bhaThya paNa che ane abhakSya paNa che. - kulatthA be prakAre che - dhAnya kulatthA, strI kulatthA. temAM je strI kulatthA che te traNa prakAre che. te A pramANe :- (1) kulavadhu, (2) kulamAtA ane (3) kulaputrI. A traNe kulatthA zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. temAM je dhAnya kulasthA che, te be prakAre che, te A pramANe - zastra pariNata ane azastra pariNata. temAM je azastra pariNata che, te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che. je zastra pariNata che, te be prakAre che, te A pramANe :- prAsuka ane aprAsuka. he zuka ! temAM je aprAsuka kulatthA che te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che. je prAsaka che te be prakAre che. eSaNIya ane aSaNIya. temAM je aSaNIya che, te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che. ane je eSaNIya che te be prakAre che, te A pramANe - yAcita ane ayAcita. temAM je ayAyita che te zramaNa ninthone mATe abhakSya che. - temAM je yAcita che te be prakAre che, te A pramANe - labdha ane alabdha. temAM je alabdha che, te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che ane je labdha che, te zramaNa nircanthone mATe bhakSya che. he zuka ! e kAraNathI ema kahyuM che ke, kulatthA bhaThya paNa che ane abhakSya paNa che. 0 mAsanI bhasyAbhasya vicAraNA : (zuka) - he bhagavan! mAsa bhakSya che ke abhakSya ? (thAvaccApatra) he zuka ! mAsa bhasya paNa che ane abhakSya paNa. (zaka) - he bhagavan! Apa ema kayA kAraNe kaho che ke, mAsa bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che ? he zuka ! mAsa traNa prakAre che, te A pramANe :- kAlamAsa arthamAsa ane dhAnyamAsa. temAM je kAlamAsa che te bAra prakAre kahela che. te A pramANe :- zrAvaNa, bhAdaravo, Aso, kArtika, mArgazIrSa, pauSa, mahA, phAgaNa, caitra, vaizAkha, jyeSTha ane ASADha. A mAsa zramaNa nirgaLyo mATe abhakSya che. je arthamAsa che te be prakAre che. te A pramANe - hiraNya mAsa ane suvarNa mAsa. te paNa zramaNa nircastho mATe abhakSya che. Jain 3 t ernational Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 Agama kathAnuyoga-3 dhAnya mAsa be prakAre che - yathA - zastra pariNata ane azastra pariNata. temAM je azastra pariNata che te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che. zastra pariNata be prakAre kahela che. yathA - prAsuka ane aprAsuka. he zuka aprAsaka zramaNa nircanthone mATe abhakSya che. temAM je prAsaka che, te be prakAre che. yathA - eSaNIya ane aneSaNIya. temAM je aneSaNIya che te zramaNa nircastho mATe abhakSya che. je eSaNIya che te be prakAre che - yathA - yAcita ane ayAcita. temAM je ayAcita che, te zramaNa nigraMthone mATe abhakSya che. - temAM je yAcita che te be prakAre che. yathA - labdha ane alabdha. temAM je alabdha che, te zramaNa nircanthone mATe abhakSya che, je labdha che, te zramaNa nircanthone mATe bhakSya che. he zuka ! e kAraNathI ema kahevAya che ke mAsa bhakSya paNa che ane abhakSya paNa che. 0 eka Adi pada vicAraNA : (zuka) Apa eka cho ? Apa be cho ? Apa akSaya cho ? Apa avyaya cho? Apa avasthita cho ? Apa anekabhUta bhAvabhAvI cho ? (thAvaccaputra) - he zuka ! huM eka paNa chuM, be paNa chuM, akSaya paNa chuM, avyaya paNa chuM, avasthita paNa chuM, anekabhUta bhAvabhAvI paNa chuM. he bhagavan! Apa kayA kAraNathI evuM kaho cho ke, huM eka paNa chuM, be paNa chuM, akSaya paNa chuM, avyaya paNa chuM, avasthita paNa chuM ane anekabhUta bhAvabhAvi paNa chuM? he zuka ! huM dravya apekSAe eka paNa chuM, jJAna ane darzananI apekSAe be paNa chuM, pradezonI apekSAe huM akSaya paNa chuM, avyaya paNa chuM, avasthita paNa chuM ane upayoganI apekSAe anekabhUta (anekakAlIna), bhAva (vartamAnakAlIna) ane bhAvi (bhaviSyakAlIna) paNa chuM (arthAt upayoga badalato rahevAthI anitya paNa chuM) 0 zuka parivrAjakanI 1000 sAthe pravajyA : A pramANe thAvastrAputranA uttarothI pratibodhane pAmela evo zuka, thAvastrAputrane vaMdanA-namaskAra kare che ane vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyo he bhagavan! huM ApanI pAse kevali prarUpita dharmazravaNa karavAnI icchA rAkhuM chuM. tyArapachI thAvasyAmutra zuka parivrAjakane cAturyAma dharma kahyo. thAvaggAputra pAsethI dharmazravaNa karIne ane hRdayamAM avadhArIne zukaparivrAjake kahyuM, he bhagavan! huM 1000 parivrAjakonI sAthe muMDita thaIne pravajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. tyArapachI te zuka parivrAjake izAna khUNAmAM jaIne kuMDikA, chatra, chatrAlaya, aMkuza, pavitrI, kesarikA, bhagavA vastro ekAMtamAM rAkhyA, rAkhIne potAnA hAthe zikhA ukheDI. ukheDIne thAvastrAputra aNagAra hatA tyAM AvyA. AvIne thAvaggAputra aNagArane Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 147 vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne thAvaccApatra aNagAra pAse khaMDita thaI dIkSita thaI gayA. pachI sAmAyikathI AraMbhIne cauda pUrvonuM adhyayana karyuM. tyArapachI thAvaccApatre zukane 1000 sAdhu ziSyarUpe pradAna karyA ane thAvastrAputra aNagAra sogaMdhikA nagarI ane nIlAzoka udyAnathI nIkaLyA. nIkaLIne bAhya janapadomAM vicaraNa karavA lAgyA. 0 thAvaccaputranuM parinirvANa : tyArapachI te thAvaggAputra 1000 sAdhuonI sAthe jyAM paMDarIka (zatruMjaya) parvata hato, tyAM AvyA. AvIne dhIme dhIme puMDarIka parvata para caDyA. caDIne meghaghaTA samAna zyAma ane jyAM devonuM Agamana thatuM rahe che, evA pRthvIzilA paTTakanI pratilekhanA karI, karIne - yAvat - saMlekhanA dvArA karmakSaya karIne AtmAmAM ramaNa karatA - anazana dvArA bhaktapAnonuM tyAga karI pAdopagamana saMthAro grahaNa karyo. tyAre te thAvastrAputra ghaNA varSoparvata zramaNaparyAyane pAlana karIne eka mAsanI saMkhanA dvArA AtmaramaNa karatA karatA, anazana dvArA sATha bhaktonuM chedana karIne - cAvat - sarvotkRSTa kevaLajJAna darzanane utpanna karIne tyArapachI siddha, buddha, mukta, antakRta-parinivRtta ane sarva duHkhothI mukta thayA. 0 zelaka rAjAnI abhiniSkramaNa--icchA : tyArapachI te zaka aNagAra koI samaye jyAM zailakapura nagara hatuM, jyAM subhUmibhAga udyAna hato, tyAM AvyA, AvIne yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karavA lAgyA. temane vaMdanAne mATe parSadA nIkaLI. zailaka rAjA paNa nIkaLyA. tyArapachI te zelakarAjA zuka aNagAra pAse dharmazravaNa karI ane avadhAraNa karIne harSita ane saMtuSTa thayA, zuka aNagAranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe bolyA - he bhagavan! huM nigraMtha pravacanamAM zraddhA rAkhuM chuM - yAvat - vizeSa e ke, he devAnupriya ! huM paMthaka Adi 500 maMtrIone pUchI lau - anumati laI lau. muMDaka kumArane rAjya para sthApita karuM. tyArapachI Apa devAnupriya pAse muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karI, anagAra pravajyAne aMgIkAra karIza. he devAnupriya ! jema tamane sukha upaje tema karo. tyArapachI zelaka rAjAe zelakapura nagaramAM praveza karyo. praveza karIne jyAM potAnuM bhavana hatuM, jyAM bAhya upasthAnazALA hatI, tyAM Avyo. AvIne siMhAsana para beTho. tyArapachI zelaka rAjAe 500 maMtrIone bolAvyA, bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! meM zuka aNagAra pAse dharma sAMbhaLela che. te dharmanI meM icchA karI che, vizeSa icchA karI che, te dharma mane gamyo che. tethI he devAnupriyo ! huM saMsAranA bhayathI udvigna thaIne janma, jarA, maNathI bhayabhIta thaIne zuka aNagAra pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravajyA grahaNa karIza, tethI he Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 Agama kathAnuyoga-3 devAnupriyo! have tame zuM karazo ? kyAM rahezo ? zI pravRtti karazo ? tamArI hArdika icchA ane vicAra zuM che ? tyAre te paMthaka Adi 500 maMtrIoe zailaka rAjAne A pramANe kahyuM, he devAnupriya! jo tame saMsAranA bhayathI udvigna thaIne - yAvat - pravrujita thavA iccho cho, to he devAnupriya ! amAre bIjo koNa AdhAra che ? amAre avalaMbana koNa che ? tethI ame paNa saMsAranA bhayathI udvigna thaIne - yAvat - pravajyA aMgIkAra karIzuM. he devAnupriya ! jema amAre ahIM - ghaNAM kAryomAM, kAraNomAM, kauTuMbika kriyA kalApomAM, maMtraNAo ane salAha-mazavarAmAM, gupta vAtomAM, rahasyomAM, nizcayomAM saMmati levA ane devAmAM Apa staMbhavat AdhAra, avalaMbanamAM netra samAna, AdhArabhUta, pramANabhUta AdhAra sadaza, avalaMbana sadaza, cakSubhUta-mArgadarzaka cho, te ja pramANe pravrajita thaIne paNa Apa amArA ghaNAM kAryomAM - yAvat - mArgadarzaka thazo. tyArapachI zelakarAjAe paMthaka Adi 500 maMtrIone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jo tame saMsAranA bhayathI udvigna thaIne - yAvat - dIkSA grahaNa karavA iccho cho to, he devAnupriyo ! jAo ane potapotAnA kuTuMbono bhAra jyeSTha putrane soMpIne sahastrapuruSavAhinI zibikA para ArUDha thaIne mArI pAse Avo. teo paNa tema karI zailakarAjA pAse AvyA. 0 maMDakano rAjyAbhiSeka :- tyArapachI zelakarAjA 500 maMtrIone potAnI pAse AvelA jue che. joIne harSita ane saMtuSTa thaIne kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI maMDukakumAra mATe mahArtha, mahArdha, mahAI vipula rAjyAbhiSekanI taiyArI karo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa maMDukakumAranA rAjyAbhiSeka mATe mahArtha, mahAI, mahArNa vipula sAmagrI taiyAra karAvIne upasthita kare che. tyArapachI te zelakarAjA ghaNAM gaNanAyako - yAvat - saMdhipAlakothI parivRtta thaIne maMDukakumArane rAjyAbhiSekathI abhisiMcita kare che. tyArapachI te maMDukarAjA thayo - mahAhimavaMta, mahaMta, malaya maMdara parvatanI samAna evo rAjA thaI gayo - yAvat - rAjya para zAsana karato vicAravA lAgyo. 0 zelakarAjAnI pravajyA : tyArapachI zelake maMDukarAjA pAse dIkSA mATe, anujJA mAMgI. tyAre maMDukarAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne temane A prakAre kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI zelakapura nagarane sIMcIne, svaccha karI, lIMpI, cUno karI - thAvat - uttama sugaMdhita dravyonI sugaMdha vaDe gaMdhavaTTI samAna karo ane karAvo. A pramANe karIne - karAvIne mArI A AjJA mane pAchI soMpo. tyArapachI maMDukarAjAe punaH bIjIvAra kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 149 ' he devAnupriyo ! jaldIthI zelakarAjAne mATe mahAI, mahAI, mahAI vipula abhiniSkramaNanI sAmagrI taiyAra karI. upasthita karo. je pramANe meghakumAranA adhyayanamAM kahela che, te ja pramANe ahIM kahevuM. vizeSatA e ke padmAvatI devI zailaka rAjAnA agrakezane grahaNa kare che, svayameva pAtra Adi laIne zibikA para ArUDha thaI. zeSa varNana pUrvavat samajavuM. (kathA juo - meghakumAra) tyArapachI zelaka 500 maMtrIonI sAthe pote ja paMcamuSTI loca kare che, loca karIne jyAM zuka aNagAra che, tyAM Ave che, AvIne zuka aNagAranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che, pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra kare che - yAvat - pravrajita thAya che. tyArapachI te zelaka aNagAra thaI gayA - yAvat - karmonA vinAzane mATe tatpara thaI vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI te zelaka (rAjarSi) zuka (aNagAra)nA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyikathI AraMbhIne agiyAra aMgonuM adhyayana kare che, adhyayana karIne ghaNAM badhAM upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, mAsakSamaNa, ardha mAsakSamaNanI tapasyA dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 0 zuka (aNagAra)nuM puMDarIka parvata parinirvANa : tyArapachI zuka aNagAre zelaka aNagArane paMthaka Adi pa00 aNagAra ziSyanA rUpe pradAna karyA tyArapachI zuka aNagAra koI divase zelakapura nagarathI subhUmibhAga udyAnathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadamAM vicAravA lAgyA. tyArapachI zuka aNagAra koI samaye te 1000 aNagAro sAthe pUrvAnapUrvI kramathI vicaratA, grAmAnugrAma gamana karatA ane sukhapUrvaka vihAra karatA jyAM puMDarIka parvata hato, tyAM AvyA - yAvat - tyAM sarva duHkhono kSaya karI mukta thayA. 0 zelakane rogAtaMka : tyArapachI nitya aMtya, prAMta, tuccha, rukSa, arasa, virasa, zIta, uSNa, kAlAtikrAMta, pramANAtikrAMta pramANamAM bhojana-pAna maLavAthI prakRtithI sukumAla ane sukha bhogane yogya zelaka rAjarSinA zarIramAM vedanA utpanna thaI je utkaTa - yAvat - asahya hatI. temanuM zarIra khujalI ane dAha utpanna karanArA pittajvarathI vyApta thaI gayuM. tyAre te zelaka rAjarSi rogAtaMkathI sukAI gayA. arthAt tenuM zarIra sUkAI gayuM ane bhUkhathI pIDita rahevA lAgyA. tyArapachI zailaka rAjarSi koI samaye pUrvAnapUrvI kramathI vicaratA evA - yAvata - jyAM subhUmibhAga udyAna hato - yAvat - vicaraNa karavA lAgyA. temanI vaMdanAne mATe parSadA nIkaLI. maMDUka rAjA paNa nIkaLyo ane zelaka aNagArane vaMdanA-namaskAra karI upAsanA karavA lAgyo. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 Agama kathAnuyoga-3 0 zelaka rAjarSinI cikitsA : tyAre maMDuka rAjAe zelaka aNagAranuM zarIra zuSka, nisteja, ghaNAM prakAranI pIDA-vyAdhivALuM ane rogayukta joyuM, joIne teNe kahyuM-bhagavan! huM ApanI sAdhune yogya cikitsako pAse, sAdhune yogya auSadha-bheSaja ane bhojana pAna dvArA cikitsA karAvIza. tethI he bhagavan! Apa mArI yAnazALAmAM padhAro ane prAsuka, eSaNIya pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka grahaNa karIne vicaraNa karo. tyArapachI zelaka aNagAre maMDUka rAjAnA A Azayane "bhale tema thAo" kahIne svIkAra karyo. tyArapachI maMDUka rAjAe zelakarAjarSine vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanAnamaskAra karIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchA gayA. tatpazcAt te zelakarAjarSi kAle (pachInA divase) rAtri vityA pachI prakAzamAna prabhAtarUpa thayA bAda - yAvat - sahasrarazmi dinakara jAjvalyamAna tejanI sAthe udita thayo tyAre bhAMDa-mAtra upakaraNa laIne paMthaka Adi 500 aNagAronI sAthe zelakapuramAM praveza karyo, praveza karIne jyAM maMDUka rAjAnI yAnazALA hatI, tyAM AvyA. AvIne prAsuka eSaNIya pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka Adine grahaNa karIne vicAravA lAgyA. tyArapachI maMDUkarAjAe cikitsakone bolAvyA ane bolAvIne teone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame zelaka rAjarSinI prAsuka, eSaNIya-auSadha, bheSaja, AhArapANI vaDe cikitsA karo. ne tyArapachI te cikitsaka maMDukarAjAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA. thaIne yathApravRtta (sAdhune yogya) auSadha, bheSaja, bhojana-pAna vaDe cikitsA karavA lAgyA ane madyapAnaka karavAne mATe jaNAvyuM. tyArapachI yathApravRtta auSadha, bheSaja, bhaktapAna ane madyapAna vaDe zelaka rAjarSino rogAtaMka zAMta thaI gayo. hRSTapuSTa - yAvatuM - baLavAnuM zarIravALA thayA. rogAtaMka pUrNatayA dUra thaI gayo. 0 zelaka rAjarSino pramatta vihAra : tyArapachI zelakarAjarSi te rogAtaMkanA upazAMta thaI gayA pachI te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima ane madyapAnathI mUrjita, matta, vRddha, atyaMta Asakta, avasannaavasanna vihArI, pArthastha, pArthasthavihArI, kuzIla-kuzIlavihArI, pramatta-pramatta viThArI, saMsakta-saMsaktavihArI thaI gayA. zeSakALamAM (varSAvAsa sivAyanA kALe paNa) zayyA, saMskAraka, pITha, phalaka rAkhanArA pramAdI thaI gayA. prAsuka ane eSaNIya pIThaphalaka Adine pAchA daI ane maMDuka rAjAnI anumati laIne bahAra janapada vihAra karavAmAM asamartha-anicchuka thayA. 0 zelaka rAjarSinA ziSyono vihAra : tyArapachI paMthakane choDIne te 500 aNagAra koI samaye ekaThA thayA. madhyarAtrinA samaye dharma jAgaraNA karatA karatA temane A prakArano adhyavasAya - yAvat - utpanna thayo ke zelakarAjarSi rAjyano tyAga karIne - yAvat - pravrajita thayA che, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 151 paraMtu have vipula azana, pAna, khAdima, svAdima ane madyapAnamAM mUrzita thavAthI prAsuka eSaNIya - pITha, phalaka, zayyA, saMsmArakane pAchA ApIne ane maMka rAjAnI anumati laIne bahAra janapada vihArathI vicAravA samartha nathI. tethI he devAnupriyo ! zramaNa nircanthone avasatra, pArthastha, kuzIla, pramatta, saMsakta ane zeSakALamAM paNa pITha, phalaka, zayyA, saMskAraka rAkhanArA pramAdInI pAse rahevuM kalpatuM nathI. tethI he devAnupriyo ! ApaNA mATe e ja zreyaskara che ke ApaNe zelakarAjarSinI AjJA laIne ane paDihArI pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka pAchA daIne ane paMthaka aNagArane zelaka aNagAranA vaiyAvRtyakArIrUpe sthApita karIne bahAra janapadamAM udyamapUrvaka vicaraNa karIe. A pramANe teoe vicAra karyo, vicAra karIne bIje divase savAre jyAM zelaka rAjarSi hatA, tyAM AvyA. AvIne zelakarAjarSinI AjJA laIne pratihArI pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka pAchA ApIne paMthaka aNagArane vaiyAvRtyakArI rUpe niyukta karyA, niyukta karIne bahAra janapada vihArathI vicaravA lAgyA. 0 zailaka rAjarSinI paMthaka dvArA cAturmAsika kSamApanA : tyArapachI te paMthaka aNagAra zelakarAjarSinI zayyA, saMsAraka, uccAra, prastravaNa, zleSma, saMghANanA pAtra, auSadha, bheSaja, AhAra-pANI Adi vaDe glAnirahita vinayapUrvaka vaiyAvacca karavA lAgyA. tyArapachI te zailakarAjarSi koI samaye kArataka comAsInA divase vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanano AhAra karIne ane atyadhika madyapAna karIne saMdhyAkALanA samaye sukhapUrvaka ArAmathI sUI rahyA hatA. te samaye paMthakamunie kArtika comAsIne dine kAyotsarga karIne, devasika pratikramaNa karIne, cAturmAsika pratikramaNa karavAnI icchAthI zelaka rAjarSine khamAvavAne mATe potAnA mastaka vaDe temanA caraNe sparza karyo. 0 zelaka rAjarSino kopa ane paMthaka dvArA kSamApanA : tyArapachI paMthaka ziSya dvArA mastaka vaDe caraNone sparza karAyo tyAre zelakarAjarSi krodhAbhibhUta, rujha, kupita, caMDa thaIne ane dAMtone kacakacAvatA uDyA. uThIne A pramANe bolyA, are ! A koNa aprArthitanI prArthanA karanAra (mRtyunI icchA karanAra) che, dUraMta-paMta lakSaNavALA, nibhaMgI, causiyo, zrI, hI, dhRti, kIrtithI rahita che, jeNe sukhapUrvaka sutA evA mane mArA caraNe sparza karyo che ? tyAre paMthaka aNagAra zailakanA A kathanane sAMbhaLIne bhayabhIta, trasta ane khedakhinna thaI be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI bolyA he bhagavan! huM paMthaka chuM, kAyotsargapUrvaka, daivasika pratikramaNa karyA pachI cAturmAsika pratikramaNa karIne cAturmAsika kSamApanA mATe Apa devAnupriyane vaMdanA karatI vakhate meM mArA mastaka vaDe ApanA caraNane sparza karela che. tethI he devAnupriya! Apa kSamA karo, he devAnupriya ! mArA aparAdhane kSamA karo. he devAnupriya ! Apa kSamA karavAne Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 Agama kathAnuyoga-3 yogya cho. pharIthI huM A pramANe karIza nahIM. A pramANe kahIne zelaka aNagArane samyakarUpe vinayapUrvaka A aparAdhane mATe punaH punaH khamAvavA lAgyA. 0 zaulaka rAjarSino punaH abyudyata vihAra : tyArapachI paMthaka dvArA A pramANe kahyuM tyAre zailaka rAjarSine A prakArano Avo adhyavasAya, ciMtana, abhilASa ane manogata saMkalpa utpanna thayo ke huM rAjya Adino tyAga karI - yAvat - pravrajita thayo hato, paraMtu have avasannaavasagnavihArI, pArzvastha-pArthastha vihArI, kuzIla-kuzIla vihArI, pramatta-pramatta vihArI, saMsakta-saMsaktavihArI thaIne zeSakALamAM paNa pITha, phalaka, zayyA, saMsmArakamAM pramAdI banIne vicArI rahyo chuM, paraMtu zramaNa nircanhone avasAnna, pArzvastha, kuzIla, pramatta, saMsakta ane zeSanAlamAM pITha, phalaka, zayyA, saMstAramAM pramAdI banI vicaravuM na kalpa tethI AvatI kAle maMDaka rAjAnI anumati laIne pratihArI pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka pAchA sopIne paMthaka aNagAranI sAthe bahAra abhyadayapUrvaka janapada vihArathI vicaravuM ja mArA mATe zreyaskara che, A prakArano vicAra karyo. vicAra karIne maMDUka rAjAnI anumati laIne pratihArI pITha, phalaka, zayyA, saMsmAraka pAchA daIne paMthaka aNagAranI sAthe bahAra abhyadyuta janapada vihArathI vicAravA lAgyA. 0 zailaka rAjarSi kathA dvArA upadeza : he AyuSyamAn ! zramaNo A prakAre je sAdhu ke sAdhvI avasanna-avasanna vihArI, pArthastha-pArthasthavihArI, kuzIla-kuzIlavihArI, pramatta-pramatta vihArI, saMsakta-saMsakta vihArI thaIne tathA zeSakALe paNa pITha, phalaka, zayyA, saMsmArakamAM pramAdI thaIne vicaraNa kare che, te A lokamAM ghaNAM zramaNo, ghaNI zramaNIo, ghaNAM zrAvaka, ghaNI zrAvikAonI hIlanA, niMdA, hiMsA, gaThTha, parAbhavanuM pAtra thAya che ane paralokamAM paNa ghaNAM duHkhone prApta kare che tathA anAdi, anaMta, vistRta caturgatika rUpa saMsAra vanamAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. 0 zelakarAjarSi pAse ziSyonuM punaH Agamana : tyArapachI paMthakane choDIne 500 aNagAroe A samAcArane jANIne ekabIjAne bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! zelakarAjarSi paMthaka aNagAranI sAthe bahAra acudyata janapada vihArathI vicarI rahyA che. tethI have he devAnupriyo ! zailaka rAjarSinI samIpa jaIne temanI sAthe vicaraNa karavuM ApaNA mATe zreyaskara che - A pramANe teoe vicAra karyo. vicAra karIne zailaka rAjarSinI nIkaTa jaIne temanI sAthe vicaraNa lAgyA. 0 zelaka AdinuM nirvANa : tyArapachI zelaka rAjarSi ane paMthaka Adi pa00 aNagAre ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. eka vakhata jyAM puMDarIka (zatruMjaya) parvata hato, tyAM AvyA. AvIne dhIme dhIme puMDarIka parvata para ArUDha thayA, ArUDha thaIne saghana megha samAna kALA ane jyAM devonuM vAsasthAna che, evA pRthvIzIlApaTTakanI pratilekhanA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo karI, pratilekhanA karIne - yAvat - saMlekhanA dvArA AtmAne jhosaNA dvArA jhosita karIne (Atma ramaNa karatA) AhAra pANIno tyAga karIne pAdopagamana anazana dhAraNa karyuM. tyAre te zelaka rAjarSi ane paMthaka Adi 500 aNagAra ghaNA varSo sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karIne eka mAsanI saMlekhanA dvArA AtmaramaNa karatA ane AtmAne zuddha karatA evA anazana dvArA sATha bhaktonuM chedana karIne - yAvat - sarvazreSTha kevaLajJAna ane kevaLadarzanane utpanna karIne tyArapachI siddha, buddha, mukta, aMtakara, parinivRtta ane sarvaduHkhono niHzeSa rUpe kSaya karanArA thayA. 0 kathA dvArA upadeza : A pramANe he AyuSyamAna zramaNo ! je nirprantha athavA nirgathI abhyudyuta thaIne janapada vihArathI vicare che, teo A lokamAM ghaNAM zramaNo, ghaNI zramaNIo, ghaNAM zrAvako, ghaNI zrAvikAo dvArA arcA, vaMdanA, namaskAra, pUjA, satkAra ane sanmAnane yogya thAya che. pAtra thAya che, tathA kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa, caityarUpa ane vinayapUrvaka parvapAsanA karavA yogya thAya che. paralokamAM paNa temane hasta chedana, karNa chedana, nAsikA chedana, hRdayane AghAta pahoMcADanArA--marmaghAtaka, rAjA Adi dvArA karAnArA upadrava ane phAMsI lagAvI laTakavuM Adi duHkharUpa bhogavavA paDatA nathI tathA anAdi, anaMta, vizAla cAturgatirUpa bhavATavIne pAra karI jAya che, ullaMghI jAya che. saMyama sAdhanAmAM zithila hovA chatAM paNa jo pachI saMvega thavAthI saMyamamAM udyama kare to zelaka RSinI samAna te ArAdhaka thAya che. 0 Agama saMdarbha nAyA. 64 thI 67; 153 X - X - (c) jitazatru-subuddhi kathA : te kALe, te samaye caMpA nAmanI nagarI hatI. pUrNabhadra nAmaka caitya hatuM. te caMpAnagarImAM jitazatru nAme rAjA hato. tene dhAriNI nAme rANI hatI. tene adInazatru nAme kumAra yuvarAja hato, subuddhi nAme amAtya hato. te yAvat - rAjyanI dhurAno ciMtaka zrAvaka hato. 0 parikhA--udakanuM varNana : te caMpAnagarInI bahAra izAna khUNAmAM eka parikhA (khAI) hatI. tenuM pANI carabI, naso, lohI, mAMsa ane paruonA samUhathI yukta hatuM. mRtaka zarIrothI vyApta hatuM. varNathI amanojJa, gaMdhathI amanojJa, rUpathI amanojJa ane sparzathI amanojJa hatuM. te pANI AvA prakAranuM hatuM - jemake koI sarpanuM mRta kalevara hoya ke gAyanuM mRta kalevara hoya - yAvat - marela, gaLela, saDela, kIDAothI vyApta ane jAnavaro dvArA khavAyela koI mRta kalevara samAna durgaMdhavALuM hatuM, kRmionA samUhathI paripUrNa hatuM. jIvothI bharela hatuM. - Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 Agama kathAnuyoga-3 azuci, vikRta ane bibhatsa dekhAtuM hatuM. zuM te pANI ATaluM kharAba hatuM ? nA, e artha samartha nathI. te pANI AnA karatA paNa adhika aniSTa, anaMtatara, asuMdara, apriyatara, amanojJatara, amarAmatara gaMdhavALuM hatuM arthAt atyaMta aniSTa rUpa, rasa, gaMdhAdiyukta hatuM. 0 jitazatra dvArA azanAdi prazaMsA : tyArapachI te jitazatru rAjA koI eka samaye snAna karIne, balikarma karIne - thAvat - alpa paNa bahumUlya AbhAraNothI zarIrane alaMkRt karIne aneka rAjA, Izvara - thAvat - sArthavAha prakRtinI sAthe bhojana maMDapamAM bhojanane samaye sukhada Asana para besIne vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojananuM AsvAdana leto, vizeSa AsvAdana leto, paraspara Apato, khAto evo vicarI rahyo hato. bhojana karyA pachI hAtha, mukha dhoIne, kogaLA karIne pavitra thaIne te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimanA viSayamAM te vismita thayo ane te ghaNAM badhAM rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAha vagerene A pramANe kahyuM aho ! devAnupriyo ! A manojJa azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana varNathI, gaMdhathI, rasathI ane sparzathI yukta che jenA lIdhe A AsvAdana karavA yogya, vizeSarUpe AsvAdana karavA yogya, puSTikAraka, darpa utpanna karanAruM, madajanaka, baLavardhaka tathA samasta indriyo ane zarIrane viziSTa AlhAda utpanna karanAruM che. tyAre ghaNAM rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAha Adi jitazatru pAse A pramANe bolyA he svAmI ! Apa je kaho cho, tema ja che. aho ! A manojJa azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana varNopapeta che - yAvat - sarve indriyo ane zarIrane viziSTa AhnAda utpanna karanAra che. 0 subuddhi dvArA pudgala viSayaka kathana : - tyArapachI jitazatru rAjAe subuddhi amAtyane kahyuM- aho devAnupriya subuddhi ! A manojJa azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana samasta indriyo ane gAtrane viziSTa AlhAdajanaka che. tyAre subuddhi amAtyae jitazatru rAjAnAM A kathanano Adara na karyo, dhyAna na ApyuM ane cupa rahyo. tyArapachI jitazatru rAjAe bIjIvAra-trIjIvAra paNa A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! subuddhiA manojJa azana, pAna, khAdima ane svAdima - yAvat - samasta indriyo ane zarIrane viziSTa AlhAdajanaka che. tyArapachI te subuddhi amAtya, jitazatru rAjAe bIjIvAra-trIjIvAra A pramANe kahyuM, tyAre te kathanane sAMbhaLIne jitazatrurAjAne A pramANe kahyuM, he svAmI! mane A manojJa azana, pAna, khAdima, svAdimanA viSayamAM kaMI ja vismaya nathI. - kemake he svAmI! zubha zabdavALA pudgala azubha zabdarUpe pariNata thaI jAya Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 155 che ane azubha zabdavALA pugalo zubha pudgalarUpe pariNata thAya che. suMdararUpavALA pugala barAbarUpe pariNata thAya che ane kharAbarUpavALA yugalo suMdararUpamAM pariNata thAya che. surabhigaMdhavALA pugalo durabhigaMdharUpa pugalomAM pariNata thAya che ane durabhigaMdhavALA pugalo surabhigaMdhavALA pugalamAM pariName che. zubha rasavAlA pudgalo azubha rasavALA pudgalarUpe pariName che ane azubha rasavALA yugalo zubha rasavALA pudgalarUpe pariName che. zubha sparzavALA pudgala azubha varNavALArUpe ane azubha sparzavALA pudagalo zubha sparzarUpe pariNe che. he svAmI! badhAM ja pugalomAM prayoga (prayatnathI) ane viDhasA (svAbhAvika rUpathI) pariNamana thatuM ja rahe che. tyAre rAjA jitazatrue AvuM kahenArA, bolanArA, kathana karanArA, prarUpaNA karanArA subuddhi amAtyanA kathanano Adara na karyo, tenA para dhyAna na ApyuM, svIkAra na karyo paNa mauna ja rahyo. 0 jitazatru dvArA parikhA-udaka pratye jugupsA : tyArapachI anya koI divase koI samaye te jitazatru rAjA nAna karIne uttama azva para ArUDha thaIne ghaNAM ja bhaTa, subhaTonI sAthe ghoDesavArIne mATe nIkaLyo ane te khAInA pANInI najIka pahoMcyo. tyArapachI jitazatru rAjAe te khAInA pANInI azubha gaMdhathI gabharAIne potAnA uttarIya vastrathI moDhuM DhAMkI dIdhuM, DhAMkIne ekAMtamAM cAlyo gayo, jaIne sAthe AvelA Izvara - yAvat - sArthavAha Adine A pramANe kahyuM aho devAnupriyo ! A khAInuM pANI amanojJa varNavALuM - yAvat - amanojJa sparzavALuM che, te evA prakAranuM che - jevuM koI sarpanuM mRta kalevara hoya - yAvat - tenAthI paNa adhika amanojJa che. tyArapachI te ghaNAM rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAha Adi A pramANe bolyA - he svAmI ! Apa je A pramANe kaho cho, te pramANe ja che, satya che ke, aho ! A khAInuM pANI varNathI amanojJa - yAvat - sparzathI amanojJa che. te eTaluM amanojJa che jeTaluM sApanuM mRta kalevara hoya yAvat tenAthI paNa adhika atIva amanojJa gaMdhavALuM che. tyArapachI jitazatru rAjAe subuddhi amAtyane A pramANe kahyuM, aho ! subuddhi ! A khAInuM pANI varNathI amanojJa che - yAvat - sparzathI amanojJa che. jemake sarpanuM mRta kalevara hoya - yAvat - tenAthI paNa adhika atyaMta amanojJa gaMdhavALuM che. 0 subuddhi dvArA pharI pugala svabhAvanuM varNana : tyAre te subuddhi amAtyae jitazatru rAjAnA A kathanano Adara na karyo, anumodana na karyo. paNa mauna rahyo. tyArapachI jitazatru rAjAe bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa subuddhi amAtyane A pramANe kahyuM, aho ! subuddhi A khAInuM pANI amanojJa varNavALuM - yAvat - amanojJa sparzavALuM che. jevuM sarpanuM mRta kalevara hoya - yAvat - tenAthI paNa adhika atyaMta Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 Agama kathAnuyoga-3 amanojJa gaMdhavALuM che. tyArapachI te subuddhi amAtya bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa jitazatru rAjAnA ukta kathanane sAMbhaLIne A pramANe kahyuM, he svAmI ! mane to A khAInA pANInA viSayamAM kaMIpaNa vismaya thatuM nathI. kemake he svAmI !- zubha zabdavALA pudgala paNa azubha zabdavALA pudgala rUpe pariNata thaI jAya che - yAvat - azubha sparzavALA pudgala zubha sparzavALA pudgalarUpe pariNata thaI jAya che. he svAmI ! pudgalo prayoga ane vistrasA pariNAmavALA kahevAyA che. tyArapachI jitazatrurAjAe subuddhi amAtyane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame potAne, bIjAne ane ubhayane asat vastudharmanI uddabhAvanA karIne mithyAbhiniveza dvArA bhramamAM nAkhIne ane tamane potAne catura samajIne vicaro nahIM 0 subuddhi dvArA jala zodhana : - tyArapachI subuddhine AvA prakArano adhyavasAya - kAvat - saMkalpa utpanna thayo. aho ! jitazatru rAjA satu, tattvarUpa, tathya, avitatha ane sarUpa jina prarUpita bhAvone jANatA nathI. tethI mArA mATe e zreyaskara thaze ke huM jitazatru rAjAne satuM, tatvarUpa, tathya, avitatha, sadupa jina prarUpita bhAvone sArI rIte samajAuM ane A vAtane aMgIkAra karAvuM evo vicAra karyo. vicAra karIne vizvAsapAtra puruSo dvArA aMtarApaNa kuMbhAranI dukAnathI ghaNAM navA ghaDA maMgAvyA, maMgAvIne jyAre bhAgye ja koI manuSyanI Ava-jA hoya ane prAyaH badhA potapotAnA gharamAM vizrAma laI rahyA hatA. tevA samaye, saMdhyAkALe te khAInA pANI pAse Avyo. tyAM AvIne teNe khAInuM pANI grahaNa karAvyuM, grahaNa karAvIne navA ghaDAomAM gaLAvyuM, gaLAvIne ghaDAmAM bharAvyuM, bharAvIne temAM sAjIkhAra naMkhAvyo, sAjIkhAra naMkhAvIne mudrAlAMchita karAvyA. karAvIne sAta rAtri-divasa e ja rIte rAkhI mUkAvyA. tyArapachI bIjI vAra bIjA ghaDAmAM te pANIne pheravAvyuM, pheravAvIne pharI temAM sAjI khAra naMkhAvyo. naMkhAvIne pharI tene mudrAlAMchita karAvyA arthAt ghaDAnuM moTuM bAMdhIne tenA para mohara lagAvI. pharI sAta rAtri-divasa sudhI te ghaDAne ema ja rAkhI mUkAvyA. A ja prakAre sAta rAtadina pachI trIjI vakhata navA ghaDAmAM te pANIne gaLAvyuM, gaLAvIne trIjI vakhata sAjI khAra naMkhAvyo. naMkhAvIne te ghaDAne mudrAlAMchita karAvyA. pachI sAta rAtadivasa rahevA dIdhA. A ja prakAranA upAya vaDe vacce vacce pANIne gaLAvyuM ane vacce vacce korA ghaDAmAM naMkhAvyuM ane sAta-sAta rAtadivasa sudhI pANI rakhAvyA karyuM, e rIte temaNe sAta vakhata A pramANe karAvyuM. - tyArapachI te khAInuM pANI sAta saptAhamAM pariNata thaI jaIne udakaratna (uttama pANI) banI gayuM. je svaccha, pathya, jAtya, halakuM thaI gayuM, sphaTikanI samAna manojJa varNathI yukta, gaMdhathI yukta, rasathI yukta, sparzathI yukta, AsvAdana karavA yogya, vizeSa AsvAdana karavA yogya, puSTikAraka, dIptikAraka, darpakAraka, madajanaka, baLavardhaka tathA sarva indriyo ane zarIrane viziSTa AlAda utpanna karanAruM thaI gayuM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 157 0 subuddhi dvArA mokalela jalanI rAjA dvArA prazaMsA : tyArapachI subuddhi jyAM udakaratna hatuM, tyAM Avyo, AvIne hathelImAM laIne tene cAkhyuM. cAkhIne te uttama pANIne manojJa varNathI yukta, gaMdhathI yukta, rasathI yukta, sparzathI yukta, AsvAdana karavA yogya, vizeSarUpe AsvAdana karavA yogya, puSTikAraka, dItijanaka, darpakAraka, madajanaka ane baLavardhaka tathA badhI ja indriyo ane zarIrane viziSTa AlhAda utpanna karanAra jANIne harSita ane saMtuSTa thayo. pachI te pANIne svAdiSTa banAvanArA ghaNAM dravyothI teno saMskAra karyo, susvAdu ane sugaMdhita banAvyuM, banAvIne jitazatru rAjAnA jalagRha karmacArIne bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! A udakaratnane lo, te laIne bhojana samaye rAjA jitazatrune Apajo. tyArapachI jalagRhanA karmacArIe subuddhinA te kathanane svIkAryuM. svIkArIne te udakaratnane grahaNa karyuM, bhojananA samaye te jitazatru rAjA sanmukha upasthita karyuM. tyArapachI jitazatru rAjA te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimanuM AsvAdana karato, vizeSarUpe asvAdana karato, bIjAne AgrahapUrvaka khavaDAvato, pote jamato vicarI rahyo hato. bhojana karyA pachI sArI rIte svaccha thaIne udakaratnanuM pAna karatA te vismita thayo. ghaNAM rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAha Adine bolyo, aho devAnupriyo ! A udakaratna svaccha - yAvat - sarva indriyo ane gAtrone AlAda utpanna karanAruM che. tyAre ghaNAM rAjA, Izvara - yAvat - sArthavAha Adie A pramANe kahyuM, he svAmI ! Apa jema kaho cho, temaja che, A udakaratna svaccha - yAvat - samasta indriyo ane zarIrane Adi utpanna karanAruM che. 0 jitazatru dvArA udaka saMbaMdhI pRcchA : tyArapachI jitazatru rAjAe jalagRhanA karmacArIne bolAvyA ane bolAvIne A pramANe pUchayuM, he devAnupriya ! tame A jaLaratna kyAMthI prApta karyuM? tyAre te jalagRhanA karmacArIe jitazatru rAjAne A pramANe kahyuM, he svAmI ! A udakaratna ame subuddhi amAtya pAsethI prApta karela che. tyArapachI jitazatrue subuddhi amAtyane bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM, aho subuddhi ! kayA kAraNathI huM tane aniSTa - yAvat - amaNAma chuM. jethI tame mArA mATe roja bhojanamAM A udakaratna mokalatA nathI ? he devAnupriya ! tame A udakaratna kyAMthI prApta karyuM ? tyAre subuddhie jitazatrune A pramANe kahyuM, he svAmI ! A to te ja khAInuM pANI che. tyAre jitazatrue subuddhine A pramANe kahyuM, "te A khAInuM ja pANI che" tema Apa kema kaho cho ? tyAre subuddhie jitazatrune A pramANe kahyuM de svAmI ! te samaye meM jyAre A pramANe kahyuM - yAvat - prarUpaNA karI (pUrve kahela badhuM varNana karavuM) tyAre Ape zraddhA na karI, vizvAsa na karyo. tyAre mArA manamAM AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, aho ! jitazatru rAjA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 : Agama kathAnuyoga-3 satuM, tatvarUpa, tathya, avitatha, sadbhUta jina bhagavaMta dvArA bhASita bhAvo para zraddhA nathI karato, pratIti nathI karato, ruci nathI karato, tethI mArA mATe e zreyaskara che ke huM jitazatru rAjAne satu, tattvarUpa, tathya, avitatha, sadabhUta, jinabhASita bhAvone samajAvIne pudgalonA pariNamana rUpa arthane aMgIkAra karAvuM. meM A pramANe vicAra karyo. vicAra karIne pUrve kahyA mujaba - yAvatuM - jalagRhanA karmacArIne bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! bhojananA samaye tame A udakaratna jitazatru rAjAnI samakSa upasthita karajo. tethI he svAmI! A te ja khAInuM pANI che. 0 jitazatru rAjA dvArA jaLa zodhana : tyArapachI jitazatru rAjAe subuddhi dvArA kahevAyela - yAvat - prarUpaNA karAyela kathana para zraddhA na karI, pratIti na karI, ruci na karI. zraddhA na karatA, pratIti na karatA, ruci na karatA evA teNe potAnA abhyatara parSadAnA puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahAM he devAnupriyo! tame jAo ane kuMbhAranI dukAnethI navA ghaDA lAvo - yAvat - pANIne saMskArita karo, suMdara, zuddha banAvo ane tevA dravyothI saMvAro. teoe rAjAnA kathanAnusAra pUrvokta vidhithI pANIne saMskArita karyuM. zuddha karyuM, suMdara-svAda banAvI jitazatrunI pAse lAvyA. tyArapachI jitazatru rAjAe te udAratnane hathelImAM lIdhuM. hathelImAM laIne AsvAdana karavA yogya - yAvat - sarva indriyo ane zarIrane AhmAdotpAdaka jANIne subuddhi amAtyane bolAvyo, bolAvIne tene A pramANe kahyuM, subuddhi ! tame A sat, tattvarUpa, tathya, avitatha, sabUta bhAva kayAMthI ane konI pAsethI jANyA ? tyAre subuddhie jitazatrune A pramANe kahyuM, he svAmI! meM satuM, tattvarUpa, tathya, avitatha, sadbhatabhAva jinavacanathI jANyA che. tyAre jitazatrue subuddhine A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! huM tamArI pAsethI jinavacana sAMbhaLavA icchuM che. 0 jitazatrunuM zramaNopAsakatva : tyAre subuddhie jitazatrune kevalI bhASita cAturyAmarUpa adbhata dharma kahyo - je kAraNathI jIva karmabaMdhanathI baMdhAya che ane mukta thAya che, te badhuM ja tattva samajAvyuM - cAvatuM - pAMca aNuvratanuM svarUpa samajAvyuM. tyArapachI subuddhi pAsethI dharmazravaNa karIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne harSita ane saMtuSTa thaIne jitazatrue subuddhi amAtyane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! huM nirgastha pravacana para zraddhA rAkhuM chuM - yAvat - tame jema kaho cho temaja che. tethI have huM tamArI pAsethI pAMca aNuvrato ane sAta zikSAvratone grahaNa karIne vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo. vilaMba na karo. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo tyArapachI jitazatrue subuddhi pAse pAMca aNuvrata - yAvat - bAra prakAre zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. tyArapachI jitazatru rAjA zramaNopAsaka thaI gayo. jIva-ajIvano jJAtA thaI gayo - yAvat - nirgandha zramaNa-zramaNIone AhAra AdithI pratilAbhita karato vicaravA lAgyo. -- 0 jitazatru-subuddhinI pravrajyA :- te kALe, te samaye sthavIro padhAryA. jitazatru rAjA ane subuddhi vaMdanA karavA nIkaLyA. subuddhie dharmazravaNa karI ane hRdayamAM dhAraNa karI A pramANe kahyuM... eTaluM vizeSa ke huM jitazatru rAjAne pUchI lauM, tyArapachI muMDita thaIne, gRhatyAga karI AnagArika pravrajyA aMgIkAra karIza. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. tyArapachI subuddhi amAtya jitazatru pAse Avyo, AvIne temane A pramANe kahyuM, he svAmI ! meM sthaviramuni pAsethI dharmopadeza zravaNa karela che. te dharmanI huM icchA karuM chuM, punaH punaH icchA karuM chuM, abhiruci karuM chuM, te kAraNathI he svAmI ! huM saMsAranA bhayathI udvigna thayo chuM, janma, jarA, maraNathI bhayabhIta thayo chuM. tethI ApanI anujJA prApta karIne sthaviramuni pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI anagAra dIkSA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 15 tyAre jitazatru rAjAe subuddhine A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! hajI thoDA varSo sudhI udAra manuSya saMbaMdhi bhogopabhogone bhogavatA rokAo, tyArapachI ApaNe baMne sAthe ja sthaviramuni pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAra pravrajyA aMgIkAra karIzuM. tyAre subuddhie jitazatru rAjAnI A vAtano svIkAra karyo. tyArabAda jitazatru rAjA subuddhi amAtyanI sAthe vipula manuSya saMbaMdhi kAmabhogone bhogavatA bAra varSa vyatIta thayA. te kALa, te samaye sthaviramuninuM Agamana thayuM. jitazatru rAjA dharmopadeza zravaNa karI ane avadhAraNa karIne A pramANe bolyA, (pUrvavat jANavuM), temAM vizeSa e ke, he devAnupriya ! subuddhi amAtyane AmaMtrita karIza ane jyeSThaputrane rAjya para sthApita karIza, tyArapachI ApanI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI AnagArika dIkSA aMgIkAra karIza. tyAre sthaviramunie kahyuM- he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. tyArapachI jitazatru rAjA jyAM potAnuM ghara hatuM, tyAM Avyo, AvIne subuddhi amAtyane bolAvyA, bolAvIne tene A pramANe kahyuM, meM sthaviramuni pAse dharma sAMbhaLyo che - yAvat - pravrajyA aMgIkAra karIza. tame zuM karazo ? tamArI zuM icchA che ? tyAre subuddhie jitazatrune kahyuM, he devAnupriya ! tame jo saMsArabhayathI udvigna cho yAvat - pravrajyA lezo, to he devAnupriya ! tamArA sivAya mAre bIjo kayo AdhAra che ke avalaMbana che ? tethI he devAnupriya ! huM paNa saMsAranA bhayathI udvigna chuM - yAvat pravrajyA aMgIkAra karIza. - Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 Agama kathAnuyoga-3 tyAre jitazatru rAjAe kahyuM, he devAnupriya ! jo ema hoya - yAvat - pravajyA aMgIkAra karavA icchatA ho to he devAnupriya ! tame jAo ane jyeSThaputrane kuTuMbamAM sthApita karo, sthApita karIne sahastrapuruSa dvArA vahana karAnArI evI zibikA para ArUDha thaIne mArI pAse pragaTa thAo arthAt Avo. tyAre subuddhi amAtya te pramANe karIne zibikA para ArUDha thaIne AvyA. tyArapachI jitazatrurAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame loko jAo ane adInazatra kumAranA rAjyAbhiSekanI sAmagrI upasthita karo - taiyAra karo. tyAre kauTuMbika puruSo paNa rAjAnI AjJAnusAra rAjyAbhiSekanI sAmagrI upasthita kare che - yAvatuM - abhiSeka kare che - yAvat - jitazatru rAjAe subuddhi amAtyanI sAthe pravajyA aMgIkAra karI. 0 jitazatru tathA subuddhi munino mokSa : dIkSA aMgIkAra karyA bAda jitazatru rAjarSie agiyAra aMgonuM adhyayana karIne, ghaNAM varSono zramaNaparyAya pALIne eka mahinAnI saMlekhanA dvArA AtmAnuM zodhana karIne - thAvat - sarva duHkhono kSaya karI dIdho (mokSe padhAya). tyAre subuddhi amAtyae paNa dIkSA grahaNa karIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, adhyayana karIne ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM, pachI eka mAsanI saMkhanA karIne AtmAnuM zodhana karI sarva duHkhono aMta karyo (mole padhAryA). 0 kathA niSkarSa : jenuM mana mithyAtvathI mohita che, je pApamAM Asakta che ane guNahIna che. te paNa uttamagurunI kRpAthI, temanA satsaMgathI khAInA pANI samAna guNavAnuM thAya che. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 143, 144; -- X - - 4 - (c) dharmaraci kathA : dharmaghoSa nAmanA sthaviranA ziSya hatA. teo mAsakSamaNane pAraNe caMpAnagarImAM vahoravA nIkaLelA. nAgazrI brAhmaNIe kaDavI tuMbaDAnuM zAka vahorAvyuM. gurunA AdezathI paraThavavA gayA. te zAkanA telanuM eka biMdu paDatA kIDIone maraNa pAmI jANI, vidhipUrvaka badhuM ja zAka vAparI jatAM samAdhimaraNa pAmyA, sarvArthasiddha vimAne devatA thayA. (vistArathI A kathA draupadInI kathAmAM Ave ja che - juo kathA - draupadI) 0 Agama saMdarbhaHnAyA. 159, 160; --- 4 - X -- (c) dharmaruci kathA : (uparokta dharmacinI kathA jevI ja A laghukathA che. je Avazyaka niryuktimAM mAraNAMtika vedanAne sahana karavA saMbaMdhe apAyela che.) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 12 rohitaka nAme eka nagara hatuM, tyAM lalitAgoSThI (eka maMDaLI) hatI. tyAM rohiNI nAme eka vRddha gaNikA hatI. bIjo AjIvikAno upAya prApta na thavAthI teNI lalitA maMDaLI mATe bhojana banAvatI hatI. e rIte kALa pasAra thato hato. koI vakhate teNInA dvArA kaDavI dUdhI lAvavAmAM AvI. teNIe ghaNAM marI-masAlA AdithI dUdhIne saMskArita karI. paNa moDhAmAM nAMkhavA lAyaka na hatI. jo koI khAya to mRtyu pAme tevI jherI-kaDavI dUdhI hatI. tyAre teNIe vicAryuM ke, jo huM Ane pragaTa karIza to A maMDaLI dvArA mArI niMdA thaze. ema vicArI teNIe te zAkane eka tarapha mUkI dIdhuM. koI bhikSAcara Avaze to tene ApI daIza ema vicAryuM. jethI AvuM masAledAra zAka nakAmuM na jAya. te vakhate mAsakSamaNane pAraNe dharmaruci aNagAre tyAM praveza karyo. tyAre te gaNikAe temane badhuM ja zAka vahorAvI dIdhuM. dharmaraci e paryApta AhAra che tema jANyuM, te upAzraye pAchA pharyA. guru bhagavaMta pAse AlocanA karI. guru bhagavaMte gaucarI pAtrane hAthamAM lIdhuM. tenI gaMdhathI jANI lIdhuM ke A zAka viSamaya che. AMgaLI vaDe cAkhIne khAtarI karI, guru bhagavaMte vicAryuM ke, jo A zAkane vAparaze to nakkI mRtyu pAmaze. tyAre guru bhagavaMte dharmaci aNagArane kahyuM ke, tame A zAkane koI ekAMta sthAnamAM paraThavI do, A zAka viSamaya che, tethI AhArane yogya nathI. dharmaci te laIne koI aTavImAM gayA. teNe vicAryuM ke, koI baLelA vRkSanI chAyAmAM huM teno tyAga karI daIza (paraThavI daIza). teo pAtrabaMdhane choDavA gayA, tyAM teno hAtha lepAyo. teNe nirjIva sthAne hAthano sparza karyA (ghasyo, tyAre tenI gaMdhathI ghaNI kIDIo AvI. jeje kIDIo tene khAvA gaI, te-te kIDI mRtyu pAmI. tyAre dharmaruci aNagAre vicAryuM ke, huM eka ja ja mArA jIvanane samApta karIza to ATalA jIvonI hatyA thaze nahIM. pachI ekAMta sthaMDila sthAne jaIne muhapattinuM paDilehaNa karyuM. AlocanA pratikramaNa karIne teo badhuM ja zAka vAparI gayA. temanA zarIramAM tIvravedanA utpanna thaI, te temaNe samabhAve sahana karI ane aMte (sarva karmano kSaya karIne) siddha thayA. -0- Agama saMdarbha :Avani 1318 + 4 Ava.pU.ra-pR.5, 211; -- -- >> -- 0 dharmaruci kathA - (bhAva gaveSaNA saMbaMdhi A daSTAMta che...) vikuvaNAlabdhithI AkAza mArge gamana karavAnI zaktivALA dharmaruci nAme ANagAra hatA. jyeSTha mAsamAM temane eka vakhata aSTamabhakta tapanuM pAraNuM hatuM. koI eka gAmathI bIje gAma jatA evA temane koI deve joyA. deve anukaMpAthI koMkaNanuM rUpa vikuvyuM. teNe munine AhArano lAbha ApavA prArthanA karI. sAdhu bhUkha-tarasathI piDAI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 Agama kathAnuyoga-3 rahyA hatA. te joIne te deve bhojana-pAna grahaNa karavA vizeSe-vizeSe prArthanA karI. dharmarucie bhagavaMtanI AjJAnusAra gaucarI gaveSaNA karatA vicAryuM ke- dravyathI A AhAra grAhya che, kSetrathI araNya che, kALathI unALAno kALa che, bhAvathI vahorAvanAra harSita ane prakRSTa bhAvayukta che. tyAM teno upayoga gayo. temaNe te devanA koMkaNa rUpane dhyAnathI joyuM. AnI AMkha maTaku mAratI nathI, paga jamInane sparzatA nathI. vaLI AvA araNyamAM AvuM utkRSTa dravya prApta thaI zake nahIM. tethI dharmacie te AhAra grahaNa karyo nahIM. - - Agama saMdarbha :oha.ni. 715 thI 723 + 9 @ meghakumAra kathA : te kALe, te samaye A jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM dakSiNArDa bharatamAM rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIla nAme caitya hatuM. te rAjagRhamAM mahAhimavaMta, mahAn malayaparvata, pRthvI para indra samAna maMdara parvata sadaza zreNika nAme rAjA hato. te zreNika rAjAnI naMdA nAmanI eka rANI hatI. (bIjI paNa ghaNI rANI hatI.) je sukumAra hAtha-pagavALI hatI. te zreNika rAjAno putra ane naMdAdevIno Atmaja abhayakumAra hato. te kSatirahita, paripUrNa indriyo ane zarIravALo hato - yAvat - zreNika rAjAnA rAjya, rASTra, koSa, koSThAgAra, baLa, vAhana, senA, pura ane aMtaHpuranI dekhabhALa karato vicarato hato. 0 ghAriNI rANI ane tene svapnadarzana : te zreNika rAjAne dhAriNI nAmanI (paNa) eka rANI hatI - yAvat - sukumAla hAtha-pagavALI hatI - yAvat - sukhopabhoga karatI rahetI hatI. tyAre te dhAriNIdevIne koI eka divase - jenA bAhya dvAra para tathA manojJa, snigdha, suMdara AkAravALA UMcA staMbha para atIva suMdara - uttama putaLIo banelI hatI. ujvala maNio, kanaka ane karketana Adi ratno vaDe jenA zikhara banelA hatA. je chatra, gavAkSa, ardha caMdrAkAra sopAna, nirdhaka ane tenI vacceno bhAga kanakAvalI, caMdramAlikA Adi gharanA vibhAgonI suMdara racanAthI yukta hato. jemAM svaccha gerU vaDe uttama raMga karAyelo hato, jeno bAhya bhAga cUnA vaDe dhoLela hato. tathA komaLa pASANa vaDe ghasIne ati snigdha banAvAyo hato ane aMdarano bhAga prazasta ane suvilasita citrothI yukta hato. teno bhUmibhAga vividha prakAranA paMcaraMgI maNio ane ratnothI jaDelo hato. tathA uparI chata paghalatA, puSpavelo, uttama puSpajAti-mAlati AdithI citrita hato. jenA daravAjA caMdana carcita mAMgalika gharonI sthApanA vaDe zobhAyamAna hatA, sarasa kamaLothI suzobhita hatA. jenA dvAra pravaraka, suvarNamaya AbhUSaNo, maNio ane Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 163 motIonI lAMbI laTakatI mALAthI suzobhita hatA. jemAM sugaMdhita ane zreSTha puSpothI komaLa ane AcchAdita zayyA hatI. te mana ane hRdayane AnaMdita karanAra hato. kapUra, lavIMga, malayaja, caMdana, kALo agaru, uttama kudrukka, turuSka ane aneka sugaMdhita dravyonA saMyogathI banela dhUpa vaDe utpanna madhamadhAtI gaMdha vaDe ramaNIya hato. jemAM uttama cUrNonI gaMdha vidyamAna hatI. sugaMdhanI adhikatAthI je gaMdhavartikA samAna pratIta thato hato. - maNionA kiraNonA prakAzathI jeno aMdhakAra naSTa thaI cUkela hato. vizeSa zuM kahevuM ? te potAnI dhRti-kAMti vaDe tathA guNothI uttama devavimAnane parAjita karato hato. evA te uttama bhavanamAM eka zayyA hatI - yAvat - madhyarAtrinA samayamAM te dhAriNIdevI kaMIka UMghatI - kaMIka jAgatI hatI tyAre- eka mahAn sAta hAtha UMcA rajatakUTa - cAMdInA zikhara sardaza zveta, saumya, saugAkRtivALA, lIlA karatA hAthIne AkAza talathI utarIne potAnA mukhamAM praveza karato joIne dhAriNIdevI jAgI. 0 svapna nivedana ane svapna mahimA darzana : tyArapachI AvA prakAranA udAra-pradhAna mahAsvapnane joIne jAgelI te dhAriNI devI harSita, saMtuSTa ane AnaMdita thaI - yAvat - vinaMbarahita ane rAjahaMsa jevI gatithI cAlatI jyAM zreNika rAjA hato, tyAM AvI, AvIne zreNika rAjAne iSTa - thAvat - vANI dvArA jagADe che, jagADIne zreNika rAjAnI anumati maLatA vividha prakAranA maNi, suvarNa ane ratnonI racanAthI vicitra bhadrAsana para bese che. besIne Azvasta thaI vizvasta thaI kSobharahita thaI ane baMne hAthane joDIne, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne rAjA zreNikane A pramANe bolI he devAnupriya ! Aja huM te pUrva varNita zarIra pramANa ane takIyAvALI zayyA para sUtI hatI tyAre - yAvat - meM mArA mukhamAM praveza karato evo hAthI svapnamAM joyo ane huM jAgI. to he devAnupriya ! A udAra - yAvat - svapnanuM zuM kalyANakArI phaLavRtti vizeSa thaze ? tyAre te zreNika rAjA dhAriNIdevInA A kathanane sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne harSita thayo, saMtuSTa thayo, cittamAM AnaMdita thayo, manamAM prItivALo thayo. parama prasanna thayo, harSAtirekathI tenuM hRdaya vikasita thayuM. meghanI dhArAthI AvatA kadaMbavRkSanA sugaMdhita puSponI samAna tenuM zarIra pulakita thayuM. tenuM romaroma vikasvara thayuM. teNe svapnAno sAmAnya artha vicAryo, pachI teno vizeSa artha vicAryo - iDAmAM praveza karyo. ihAmAM pravezIne potAnI svAbhAvika patipUrvaka, buddhi vijJAna dvArA te svapnanA phaLano nizcaya karyo, nizcaya karIne iSTa - yAvat - vANI vaDe vAraMvAra anumodanA karatA karatA dhAriNI rANIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! te udAra-pradhAna svapna joyuM che - yAvat - he devAnupriyA ! A svapnothI tane arthano lAbha thaze. he devAnupriyA ! tane rAjyano lAbha thaze. tane bhoga ane Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 Agama kathAnuyoga-3 sukhano lAbha thaze. nizcayathI he devAnupriyA ! tuM nava mAsa pUrNa thaI ane sADAsAta rAtri-divasa vyatikrAnta thaze tyAre ApaNA kuLamAM dhvajA samAna - yAvat - rUpavAn putrane janma ApIza. te bALaka bAlyAvasthA pAra karIne jJAna-vijJAna ane vinayamAM paripakava thaIne yuvAvasthA prApta karI zUravIra ane parAkramI thaze. te vistIrNa ane vipula senA ane vAhanovALo thaze. rAjyanA adhipati thaze. he devAnupriyo ! te udAra svapnane joyuM che - yAvat - he devI ! te ArogyakArI, tuSTikArI, dIrdhAyuSyakArI, kalyANakArI svapno joyA che, e pramANe kahIne vAraMvAra tenI prazaMsA karavA lAgyA. 0 dhAriNInI svapna jAgaraNA :- tyArapachI harSAtirekathI jenuM hRdaya ullasita thayela che evI te dhAriNIdevI zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa ane cittamAM AnaMdita thaI ane baMne hAtha joDIne mastake Avarta karI, aMjalipUrvaka A pramANe bolI- he devAnupriya ! Apa jema kaho cho temaja che...Apa je artha kaho cho te satya che, A pramANe kahIne svapnane bhavibhAMti svIkAra kare che, svIkArIne zreNika rAjAnI anumati maLatA vividha prakAranA maNi, suvarNa ane ratnonI racanAthI citrita bhadrAsana parathI uThI, uThIne jyAM potAnI zayyA che tyAM AvI, AvIne zayyA para besI. besIne A pramANe vicAravA lAgI- mArA A uttama, pradhAna ane maMgalarUpa svapna anya azubha svapno dvArA pratighAta na pAme, naSTa na thAya. ema vicArI deva ane gurujano saMbaMdhi prazasta dhArmika kathAo dvArA potAnA svapnonI rakSA karavAne mATe jAgaraNa karatI vicaravA lAgI. 0 svapna pAThakane nimaMtraNa : tyArapachI te zreNika rAjA prabhAtakALanA samaye kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne teone A pramANe kahe che he devAnupriyo ! jaldIthI bahAranI upasthAnazALAne vizeSa rUpathI parama ramaNIya - yAvat - sugaMdhanI guTikA samAna karo ane karAvo. A pramANe karIne mArI AjJAnusAra kArya thayAnI mane sUcanA Apo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA, AnaMdita cittavALA thayA - yAvatuM - te AjJA pramANe kArya thayAnuM kahyuM. tyArapachI te zreNika rAjA - yAvat - jyAM vyAyAma zALA hatI, tyAM Avyo, tyAM AvIne vyAyAma zALAmAM praveza karyo. aneka prakAranA vyAyAma, yogya valsana, vyAmardana, mallayuddha tathA karaNa Adi dvArA zrama, vizeSa zrama karyA pachI zatapAka, sahastra pAka Adi zreSTha sugaMdhita tela Adi dvArA - yAvat - avyaMgano vaDe acaMgana karAvyuM. pachI - yAvat - parizrama dUra thayA pachI rAjA vyAyAmazALAthI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM majjanagRha hatuM tyAM Avyo. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 165 - AvIne majjanagRhamAM praveza karyo, praveza karIne jALIothI manohara, citravicitra maNi ane ratnothI jeno bhUmibhAga ramaNIya che evA khAna maMDapamAM vividha prakAranA maNio ane ratnonI racanA vaDe citrita jJAnapITha para sukhapUrvaka beTho. besIne zubha jaLa vaDe, sugaMdhita jaLa vaDe, puSpamizrita jaLa vaDe ane zuddha jaLa vaDe vAraMvAra kalyANakArI ane uttama snAnavidhithI snAna karyuM. kalyANakArI ane uttama snAna karIne pachI aneka prakAranA seMkaDo kautuka karavAmAM AvyA. tyArapachI paMkhInI pAMkha samAna sukamAla, sugaMdhita ane kaSAya raMgathI raMgela vastra vaDe zarIrane lUchyuM. korA-bahumUlya ane zreSTha vastro dhAraNa karyA - yAvatuM - caMdramAM samAna priyadarzanavALo, rAjA zreNika majjanagRhathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI tyAM Avyo, AvIne pUrva dizA tarapha mukha rAkhIne zreSTha siMhAsana para beTho. tyArapachI te zreNika rAjA potAnAthI bahu dUra nahIM, bahu nIkaTa nahIM tevA sthAne izAnakhUNAmAM zvetavastrathI AcchAdita ane sarasavanA mAMgalika upacArathI jemAM zAMtikarma karAyela che, evA ATha bhadrAsana rakhAve che. rakhAvIne vividha maNiratnothI maMDita - thAvat - aMdaranA bhAgamAM dhAriNI devIne mATe atizaya mRdu bhadrAsana rakhAve che, rakhAvIne kauTuMbika puruSane bolAve che. bolAvIne teone A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! aSTAMga mahAnimitta-jyotiSazAstranA sUtra ane arthanA pAThaka tathA vividha zAstromAM kuzaLa svapna pAThakone jaldIthI bolAvo ane bolAvIne jaldIthI mArI A AjJA pramANe kArya saMpanna karo. tyArapachI te kauTuMbika puruSo zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita hadayavALA - yAvat - harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thaIne, baMne hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI he deva! "tame kaho cho te barAbara che." A pramANe kahIne vinayapUrvaka AjJA vacanone svIkAre che, svIkArIne zreNika rAjA pAsethI nIkaLyA, nIkaLIne rAjagRha nagaranA madhyamAMthI thaIne jyAM svapnalakSaNa pAThakonuM ghara che, tyAM pahoMcyA, pahoMcIne svapna (lakSaNa) pAThakone bolAvyA. 0 svapna phaLa kathana : tyArapachI zreNika rAjAnA kauTuMbika puruSo dvArA bolAvAyA tyAre te svapna (lakSaNa) pAThako harSita-saMtuSTa thayA. AnaMdita cittavALA - yAvat - harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thayA, teoe snAna karyuM. balikarma karyuM - yAvat - potapotAnA gharothI nIkaLyA, nIkaLIne rAjagRha nagaranI vaccovaccathI thaIne jyAM zreNika rAjAnuM mukhya bhavananuM dvAra che, tyAM Ave che, AvIne badhAM ekatrita thayA, thaIne zreNika rAjAnA bhavanAvataMsakanA dvArethI aMdara praveza karyo. - praveza karIne jyAM bAhya upasthAnazALA che, jyAM zreNika rAjA che tyAM Ave che, AvIne jaya-vijaya zabdothI zreNika rAjAne vadhAvyA. zreNika rAjAe temanI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 Agama kathAnuyoga-3 arcanA, vaMdanA, pUjA, mAna, satkAra, sanmAna karyA. tyArapachI te svapna (lakSaNa) pAThako pahelAthI rakhAyela alaga-alaga bhadrAsano para beThA. tyArabAda te zreNika rAjA yavanikAnI aMdara dhAriNIdevIne besADe che, besADIne hAthomAM puSpa ane phaLo laIne atyaMta vinaya sAthe te svapna (lakSaNa) pAThakone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! Aje tevA prakAranI (pUrvavarNita) zayyA para sutelIghAriNIdevI - yAvat - mahAsvapnone joIne jAgI. to he devAnupriyo ! A udAra - thAvat - sazrIka mahAsvapnanuM kalyANakArI phaLa vizeSa zuM thaze ? tyArapachI te svapna (lakSaNa) pAThako zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALA - yAvat - harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thaIne te svapnone samyak prakAre avagrahaNa kare che, avagrahaNa karIne ihAmAM praveza kare che, praveza karIne paraspara ekabIjA sAthe vicAra vimarza kare che, vicAra vimarza karIne te svapnono svayaM artha samajyA, paraspara te arthane pUchayo, bIjAnA abhiprAyane grahaNa karyA, tathya arthano nizcaya karyo ane tyArapachI zreNika rAjA samakSa svapnazAstronuM vAraMvAra uccAraNa karatA A pramANe bolyA he svAmI ! dhAriNI devIe A mahAsvapnomAMthI eka mahAsvapna joyela che. he svAmI ! dhAriNIdevIe udAra svapna joyela che - yAvat - he svAmI ! dhAriNIdevIe Arogya, tuSTi dIghAyuM, kalyANa ane maMgalane karanAra svapna joyuM che. he svAmI! tenAthI Apane arthano lAbha thaze. he svAmI ! putrano lAbha thaze. he svAmI! rAjyano lAbha thaze, he svAmI ! bhogano lAbha thaze, he svAmI ! sukhano lAbha thaze. - he svAmI ! A pramANe dhAriNIdevI nava mAsa pUrNa thayA pachI - yAvat - putrane janma Apaze. te putra paNa bAlyavayane prApta karIne, vinayayukta thaIne yuvAvasthAne pUrNa karIne zUra, vIra, parAkramI thaze. vistIrNa ane vipula baLa-vAhanavALo thaze, rAjyAdhipati rAjA thaze athavA potAnA AtmAne bhAvita karanAro aNagAra thaze. tethI he svAmI ! dhAriNIdevIe udAra svapna joyA che - yAvat - he svAmI ! dhAriNIdevIe ArogyakAraka, tuSTikAraka, dIrdhAyuSyakAraka, kalyANakArI ane maMgalakAraka svapna joyela che, A pramANe kahIne, te svapna (lakSaNa) pAThaka vAraMvAra te svapnonI prazaMsA-anumodanA karavA lAgyA. 0 svapna (lakSaNa) pAThakonuM visarjana : tyArapachI te zreNikarAjA te svapna (lakSaNa) pAThakonA A kathanane sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne harSita, saMtuSTa ane AnaMdita cittavALA - yAvat - harSAtirekathI vikasita hRdayavALA thayA. baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! je tame kaho cho, te pramANe ja che, A pramANe kahIne te svapnanA phaLane samyak prakAre svIkAre che, svIkArIne te svapna (lakSaNa) pAThakone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima ane vastra, gaMdha, mALA, alaMkArothI satkAra karyo, sanmAna karyuM. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo satkAra ane sanmAna karIne jIvikAne yogya vipula prItidAna ApIne vidAya karyA. tyArapachI te zreNika rAjA siMhAsanethI uThyo, uThIne jyAM dhAriNIdevI hatI, tyAM AvyA, AvIne dhAriNIdevIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! yAvatu tame Arogya, tuSTi, dIdhAryuM, kalyANa ane maMgalakAraka svapna joyela che. A pramANe kahIne vAraMvAra tenI anumodanA kare che. 0 dhAriNIno dohada : 167 tyArapachI zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne ane avadhArIne dhAriNIdevI harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvat - harSAtirekathI vikasita hRdayavALI thaI ane A svapnane samyak prakAre aMgIkAra karyA, karIne jyAM potAnuM vAsagRha hatuM, tyAM AvI, AvIne snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karIne vipula bhogone bhogavatI vicaravA lAgI. - tyArapachI be mAsa vyatIta thayA bAda ane jyAre trIjo mahino cAlI rahyo hato tyAre dhAriNIdevInA te garbhanA dohadakALa avasare A pramANeno akALameghano dohada utpanna thayo arthAt garbhanA prabhAve icchA utpanna thaI-- te mAtAo dhanya che, te mAtAo punyavatI che, te mAtAo kRtArtha che. te mAtAoe puNyArjana karela che, te mAtAo kRtalakSaNA che. te mAtAono vaibhava saphaLa che, te mAtAoe manuSya saMbaMdhi janma ane jIvananuM phaLa prApta karela che, jyAre agnimAM tapAvela, zuddha karela cAMdInA patarAnI samAna, aMkaratna samAna, zaMkha, caMdra, kuMda, puSpa, cokhAnA loTa samAna, zveta varNavALA, ciMkura, haratAlanA TukaDA, caMpAnA phUla, sananA phUla, koraMTa puSpa, sarasavanA phUla, padmaparAganA samAna pIta varNavALA, lAkhano rasa, sarasa rakta, kiMzukanA phUla, jAsunA phUla, lAla raMganA baMdhujIvakanA puSpa, uttama jAtino hiMgaloka, sarasa, kaMku, bakarA ane kharagozanuM rakta, indragopanA samAna lAlavarNavALA, mayUra, nIlamaNi, gulikA, popaTanI pAMkha, cArupakSInI pAMkha, bhramara samAna paMkha, sAsaka nAmanuM vRkSa, nIlakamalano samUha, riSTa ratna, bhramarasamUha, bheMsonA zIMgaDAno aMtaraMga bhAga ane kAjaLa samAna kRSNa varNavALo megha hoya. Avo megha AkAzamAM cAre tarapha phelAI rahyo hoya, uThI rahyo hoya, AgaLa vadhI rahyo hoya, varasavAne mATe udyata thaI rahyo hoya, garajI rahyo hoya, vIjaLIno jhabakAra thaI rahyo hoya, chAMTA paDI rahyA hoya, gaDagaDAhaTa sAthe vIjaLI camakatI hoya, vAyune kAraNe capaLa vAdaLa AkAzamAM ahIMtahIM paribhramaNa karI rahyA hoya, pracaMDa vAyuvegathI Ahata ane skhalita thaIne nirmaLa zreSTha jaLadhArAo vaDe jamInane bhIMjavI denArI varSA niraMtara varasI rahI hoya, jaLadhArAthI bhUtaLa zItala thaI gayuM hoya, pRthvIe lIlA ghAsanuM kaMcuka dhAraNa karela hoya, vRkSAvali navIna pallavothI suzobhita thaI gaI hoya, velonA samUha vistIrNa thaI cUkyA hoya, unnata bhUpradeza pANIthI dhovAIne svaccha thaI gayo hoya. vaibhAragiri taTa ane kaTakothI prapAta ane nirjhara nIkaLI vahI rahyA hoya, Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 Agama kathAnuyoga-3 parvatIya nadIomAM teja bahAvane kAraNe utpanna thayelA phINothI yukta evuM joradAra jaLa vahI rahyuM hoya, udyAna - sarja, arjuna, nIma ane kuTaja nAmanA vRkSonA aMkurA ane chatrAkArathI yukta thaI gayuM hoya, meghanI garjanAthI harSita-saMtuSTa thaIne nAcI uThela mora harSanA kAraNe mukta kaMThathI kekArava karI rahyo hoya ane varSARtunA kAraNe utpanna madathI taruNa mayUrIo nRtya karI rahI hoya, upavana, ziliMghakuTaja-kaMdala ane kadaMbavRkSanA puSponI navIna ane saurabha yukta gaMdhanI tRpti dhAraNa karI rahela hoya. - nagaranI bahAranAM udyAna koyalonA svarothI vyApta hoya ane rakta indragopaka kIDAthI suzobhita thaI rahyA hoya, temAM cAtaka karuNa svare bolI rahyA hoya, namelA tRNothI suzobhita hoya, temAM deDakA ucca svare avAja karI rahyA hoya. madonmatta bhramara ane bhramarIono samUha ekatrita thaI rahyo hoya tathA jenA pradeza puSparasanA lolupa ane madhura guMjArava karanArA madonmatta bhramaronA guMjAravathI vyApta hoya. caMdra, sUrya ane grahono samUha megha vaDe AcchAdita hovAnA kAraNe AkAza zyAmavarNanuM jaNAtuM hoya. - indradhanuSa rUpI dhvaja pharakI rahyo hoya ane temAM rahela meghasamUha bagalAnI paMktione suzobhita karI rahyo hoya tathA kAraMDaka, cakravAka ane rAjahaMsa pakSIone mAnasarovara tarapha javAne utsuka banAvanAra hoya. AvA varSARtunA samayamAM, je mAtAo snAna karIne, balikarma karIne, kautuka-maMgala ane prAyazcitta karIne, pagamAM uttama jhAMjhara dhAraNa kare che, kamaramAM kaMdoro pahere che, vakSasthaLa para hAra, hAthamAM kaDAM, AMgaLIomAM vIMTI pahere che, bAhuone vicitra ane zreSTha bAjubaMdhothI khaMbhita kare che, jemanuM mukha kuMDalo vaDe camake che, zarIra ratno vaDe bhUSita che. ghoDAnA mukhathI nIkaLatA pheNa karatA paNa komaLa halkA, ujjavaLa, suvarNanI tAranI kinArIthI banela, AkAza ane sphaTika samAna kAMtivALA, zreSTha temaja jeno uparano bhAga sarva RtuonA sugaMdhita puSpo ane zreSTha puSpamALA vaDe suzobhita kAlAgaru AdinI uttama dhUpathI dhUpita ane lakSmInA veza samAna evA vastro jeNe dhAraNa karelA hoya. - AvA prakAranA vastrAbhUSaNothI sajja-dhaja thaIne je secanaka nAmaka gaMdhahastI para ArUDha thaIne koraMTa puSponI mALAthI suzobhita chatrane dhAraNa kare che, caMdramAnI prabhAvALA vaja ane vaiDUrya ratnanA nirmaLa daMDavALA ane zaMkha, kuMdapuSpa, jalakaNa ane amRtamaMthana karavAthI utpanna phINanA samUhanI samAna ujvala cAra cAmara jenA para DhoLAI rahyA hoya ane haritnanA skaMdha para zreNika rAjA sAthe beThI houM, pAchaLapAchaLa caturaMgiNI senA, vizALa azvasenA, gajasenA, rathasenA ane padAtisenA cAlI rahI hoya. - sarva Rddhisahita, sarva zrutirahita, samasta senA sAthe, samasta samudAya sAthe, samasta AdarapUrvaka, sarva vaibhavapUrvaka, sarva vibhUSApUrvaka, sanmAnapUrvaka, badhAM prakAranA puSpa, gaMdha, mALA, alaMkAro sahita, nagArA Adi badhAM prakAranA vAdyonA zabda ninAdanI sAthe, mahAn Rddhi, dhRti, baLa, samUha, bherI, zaMkha, praNava, paTA, jhallarI, kharamukhI, huDukka, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 169 muraja, mRdaMga, duMdubhi Adi vAdyonI sAmuhika nirdoSazabdanI sAthe nIkaLuM. jenA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga ane sAmAnya mArgomAM ekavAra jaLa chaMTAyu hoya, vAraMvAra jaLa chaMTAyu hoya, tene pavitra karAyela hoya. - te mArgane sApha karAyo hoya, lIMpaNo thayA hoya, paMcaraMgI, sarasa, sugaMdhI, mukta puSpa puMjo dvArA jeno upacAra karAyo hoya tathA kAlAgaru uttama kuMdarukka, turaSka, dhUpanA saLagAvavAthI sugaMdho mahekI rahI hoya, cAre tarapha gaMdhanA phelAvAthI manohara lAgI rahyuM hoya, uttama gaMdha cUrNathI sugaMdhita hoya ane gaMdhadravyonI guTikA jevuM jaNAtuM hoya, evA rAjagRhanagarane jotI-jotI nAgariko dvArA abhinaMdana karAtI, guccha, latA, vRkSa, gulma ane velonA samUhathI vyApta manohara vaibhAragirinA pAdamULamAM cAre tarapha sarvatra bhramaNa karatI-karatI je potAnA dohada pUrNa kare che, te mAtA dhanya che. to huM paNa A prakAre meghonA udhya Adi thavAthI yAvat mArA dohada pUrNa karuM. 0 dhAriNInI sthiti : tyArapachI te dhAriNIdevI tenA dohadanI upekSA thavAthI, dohada saMpanna na thavAthI, dohada saMpUrNa na thavAthI, dohada sanmAnita na thavAthI tenuM zarIra sukAvA lAgyuM, bhojananI ruci jatI rahI, mAMsarahita dekhAvA lAgI, zarIranA hADakAM dekhAvA lAgyA, jIrNa ane jIrNa zarIravALI thaI gaI, snAna karavAnuM choDI dIdhuM. tethI malina zarIravALI thaI gaI, bhojanano tyAga karavAthI durbaLa ane thAkelI lAgavA mAMDI, tenuM mukha ane nayano nIce jhUkI gayA. moDhuM pILuM paDI gayuM, hatheLI vaDe masaLelA caMpaka puSponI mALA samAna nisteja thaIgaI. moDhuM dIna ane vivarNa thaI gayuM. yathocita puSpa, gaMdha, mALA, alaMkAra, hAra Adi AbhuSaNonA viSayamAM abhilASA na rahI. krIDA-ramaNa Adi choDI daI dInaduHkhita, AnaMdahIna thaIne bhUmi tarapha mukha jhukAvI mAnasika saMkalpa ane utsAhita thaIne hathelI para moDhuM rAkhI ArtadhyAnamAM DUbI gaI. 0 paricArikA dvArA zreNikane nivedana : tyArapachI te dhAriNI devInI aMga paricArikAo ane atyaMtara dAsa-ceTikAo dhAriNI devIne jIrNa thayela ane Arta dhyAnamAM DUbelI jue che. joIne bolI, he devAnupriyo ! tame jIrNa ane jIrNa zarIravALA - yAvat - ArtadhyAna kema karo cho ? tyArapachI dhAriNIdevIe te aMga paricArikAo ane atyaMtara dAsaceTikAonA A kathanane sAMbhaLIne te dAsaceTikAono Adara na karyo, temanA tarapha dhyAna na ApyuM, Adara na karatI ane dhyAna detI evI teNI mauna ja rahI. tyArapachI te aMgaparicArikAo ane atyaMtara dAsaceTikAo bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa A pramANe kahe che, he devAnupriya ! tame jIrNa jevA ane jIrNa zarIravALA kema thatA jAo cho ? - yAvat - ArtadhyAna kema kahI rahyA cho ? te aMgaparicArikA ane atyaMtara dAsaceTikAo dvArA bIjI vakhata-trIjI vakhata paNa A pramANe pUchavA chatAM te dhAriNI devI temanA kathanano Adara nathI karatI, dhyAna nathI ApatI. paNa mauna ja rahe che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 Agama kathAnuyoga-3 tyAre dhAriNI devI dvArA anAdara pAmela ane upekSita te aMgaparicArikAo ane atyaMtara dAsIo saMbhrAnta thaIne dhAriNI devInI pAsethI nIkaLe che. nIkaLIne jyAM zreNika rAjA che tyAM Ave che, AvIne baMne hAtha joDIne, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI jaya-vijaya zabdo vaDe vadhAve che. vadhAvIne zreNika rAjAne A pramANe kahyuM he devAnupriya Aja dhAriNIdevI jIrNavat ane jIrNa zarIravALI thaIne - yAvat - ArtadhyAnamAM magna thaIne ciMtAmAM DUbelA che. 0 zreNika dvArA pUchAyAthI dhAriNInuM nivedana : tyArapachI te zreNika rAjA te aMgaparicArikAo pAsethI A kathana sAMbhaLIne ane hadayamAM avadhArIne ane te ja pramANe vyAkuLa thaIne, jaladIthI, tUrApUrvaka, capaLatAyukta gatithI jyAM dhAriNI devI hatI tyAM AvyA, AvIne dhAriNIdevIne jIrNa, jIrNazarIravALI - yAvat - ArtadhyAnagrasta, ciMtita jue che, joIne A pramANe kahyuM - he devAnapriya ! tuM jIrNavata, jIrNazarIravALI - yAvata - ArtadhyAnamAM magna thaIne kema ciMtAgrasta cho ? tyArapachI te dhAriNI devI zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne paNa Adara nathI karatI, uttara nathI ApatI - yAvat - mauna rahe che. tyAre zreNika rAjAe dhAriNIdevIne bIjI vakhata-trIjI vakhata paNa A pramANe pUchyuM - he devAnupriye ! tuM jIrNavat ane jIrNa zarIravALI - yAvat - ArtadhyAnamAM DUbIne ciMtita kema thaI cho ? tyArapachI te dhAriNIdevI zreNikarAjA dvArA bIjI vakhata-trIjI vakhata paNa A pramANe kahevA chatAM Adara nathI karatI, dhyAna nathI ApatI ane mauna thaIne rahe che. tyArapachI zreNikarAjA dhAriNIdevIne sogaMda Ape che, sogaMda ApIne A pramANe kahe che, he devAnupriye ! zuM huM tArA mananI vAta sAMbhaLavAne mATe ayogya chuM. jenA kAraNe tuM tAruM A manogata mAnasika duHkha chupAvI rahI che. tyAre te dhAriNIdevIe zreNika rAjAnA zapathane sAMbhaLIne zreNika rAjAne A pramANe kahyuM, he svAmI! mArA te udAra - yAvat - mahAsvapnane traNa mAsa pUrA thayA tyAre mane A prakArano akAla-megha saMbaMdhi dohada utpanna thayo che- te mAtAo dhanya che, te mAtAo kRtArtha che - yAvat - vaibhAragirinI taLeTImAM cAre tarapha bhramaNa karatI-karatI dohadane pUrNa kare che. huM paNa te ja pramANe meghano udaya thAya tyAre - yAvat - dohadane pUrNa karuM. A kAraNe te svAmI ! huM A prakAranA akAla dohada pUrNa na thavAthI jIrNavat - thAvat - ArtadhyAnagrasta thaIne ciMtAmAM DUbelI chuM. 0 zreNika dvArA AzvAsana : tyArapachI zreNika rAjAe dhAriNI devInI A vAtane sAMbhaLIne ane samajIne, dhAriNI devIne A pramANe kahyuM Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo he devAnupriye ! tuM jIrNavat - yAvat - ArtadhyAnagrasta thaIne ciMtita na thA. huM evuM kaMIka karIza ke jenAthI tArA A prakAranA A dohada-manorathanI pUrti thaI jaze. A pramANe kahIne dhAriNIdevIne iSTa...vANI vaDe AzvAsana Ape che, ApIne zreSTha siMhAsana para pUrvadizA tarapha mukha karIne beThA ane dhAriNIdevInA A akALa dohadanI pUrtine mATe ghaNAM ja Aya---upAyathI ane autpAtikI, vainayikI, karmajA ane pAriNAmikI e pramANe cAre prakAranI buddhi vaDe vAraMvAra ciMtata karatA--karatA paNa dohadanA Aya hetune, upAyane, sthitine, utpattine na samajI zakavAthI mAnasika saMkalpa ane utsAha vihina thaIne ciMtAgrasta thaI gayA. 0 abhayakumAra sAthe dhAriNInA dohada saMbaMdhi vAta :- tyArapachI abhayakumAre snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka maMgala ane prAyazcitta karIne, sarva alaMkAro vaDe vibhUSita thaIne pAdavaMdanA karavAne mATe prasthAna karyuM. tyArapachI abhayakumAra jyAM zreNika rAjA hatA, tyAM Avyo, AvIne zreNika rAjAne saMkalpamAM DUbelA - yAvat - ghyAnamagra joIne, tenA manamAM A prakArano Avo manogata ciMtana-saMkalpa utpanna thayo anya koIpaNa samaye zreNika rAjA mane Avato jue che tyAre joIne Adara karatA hatA, bolatA hatA, AvelA jANIne satkAra karatA, sanmAna karatA hatA. iSTa vacano vaDe AlApa--saMlApa karatA hatA. ardhA Asane besavA mATe AmaMtraNa ApatA ane mAruM mastaka suMghatA hatA. - paraMtu Aja zreNika rAjAe mane Adara nathI ApatA, vAta nathI karatA, satkAra-sanmAna nathI karatA yAvat iSTa vacano vaDe AlApa saMlApa nathI karatA, aDadhA Asana para besavAne mATe mane AmaMtrita nathI karatA, mAruM mastaka suMghatA nathI, paNa saMkalpa vikalpomAM DUbelA - yAvat -- ciMtAgrasta che. tenuM kaMIka paNa kAraNa hovuM joIe. to mArA mATe e zreyaskara thaze ke huM zreNika rAjAne AnuM kAraNa pUchyuM - A pramANe nizcaya kare che, karIne jyAM zreNika rAjA che tyAM AvIne, baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI mastake aMjali karI jaya--vijaya zabdo vaDe vadhAve che, vadhAvIne bolyA A pramANe - he tAta ! Apa bIjA koI samaye mane Avato joIne Adara karatA hatA. mane Avelo jANIne satkAra karatA, sanmAna karatA, AlApa-saMlApa karatA, aDadhA Asana para besavA mATe AmaMtrita karIne, mastakane sUMghatA hatA. AsanathI niyaMtrita karatA hatA, paraMtu he tAta ! Aja Apa mane Adara ApI rahyA nathI - yAvat - mastaka suMghatA nathI ane Asane besavA mATe nimaMtraNa ApatA nathI. temaja koI mAnasika saMkalpamAM DUbelA yAvat - ciMtA karI rahyA cho. - to he tAta ! A bAbatanuM koI kAraNa hovuM joIe. tethI he tAta ! Apa A kAraNane chUpAvyA vinA, zaMkA rAkhyA vinA, apalApa karyA vinA, muMjhAyA vinA jema che tema satya, asaMdigdha rUpe A vAtane batAvo. tyArapachI huM te kAraNanA nirAkaraNane mATe prayatna karIza. 171 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 Agama kathAnuyoga-3 tyAre abhayakumAranA A pramANe kahevAthI zreNika rAjAe abhayakumArane A pramANe kahyuM- he putra ! tArI nAnA mAtA dhAriNI devIne garbhanA be mAsa vItyA pachI. trIjo mAsa cAlI rahyo che, temAM doDadakALanA samaye teNIne AvA prakArano dohada utpanna thayo che ke te mAtAo dhanya che, ityAdi badhuM pUrvavat kahevuM - yAvat - vaibhAragirinI taLeTImAM cAre tarapha sarvatra bhramaNa karatI-karatI potAnA dohadane pUrNa kare che. huM paNa e ja pramANe meghano udaya thAya tyAre - yAvatu - mArA dohadane pUrNa karuM. tethI he putra ! huM dhAriNIdevInA te akALa dohadanA Ayo-upAyo - yAvatuM - utpattinA upAyone na jANI zakavAne kAraNe saMkalpa vikalpamAM DUbelo chuM - yAvatuM - ciMtAgrasta chuM, tethI tuM Avyo che - te meM jANyuM nahIM. tethI te putra! huM A ja kAraNe bhagra manaHsaMkalpavALo thaIne - yAvat - ciMtita chuM. 0 abhaya dvArA rAjA zreNikane AzvAsana : tyArapachI te abhayakumAra zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne ane samajIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta thaI - yAvat - harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thaIne zreNika rAjAne A pramANe kahyuM he tAta ! Apa bhagra manoratha - yAvat - ciMtita na thAo, huM evo upAya karIza, jenAthI mArI nAnI mAtA dhAriNIdevInA A prakAranA akAla dohadanA manorathanI pUrti thaI jaze. A prakAranA iSTa - yAvatuM - vacanothI zreNika rAjAne sAMtvanA Ape che. tyArapachI te zreNika rAjA abhayakumAranA A kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALo - yAvat - harSAtirekathI vikasita hRdayavALo thaIne abhayakumArano satkAra kare che, sanmAna kare che, satkArI-sanmAnIne vidAya Ape che. 0 abhaya dvArA devanI ArAdhanA : tyArapachI satkArita ane sanmAnita karIne vidAya karAyela te abhayakumAra zreNika rAjAnI pAsethI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM potAnuM bhavana che, tyAM Ave che, AvIne siMhAsana para bese che, tyArapachI te abhayakumArane A pramANe A AMtarika - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - daivika upAya vinA mAnavIya upAyothI mArI nAnI mAtA dhAriNIdevInA akAla dohadanA manoratho nI pUrti thavI zakya nathI. saudharma kalpamAM raheto eka deva mAro pUrvabhavano mitra che. je mahAn RddhighAraka - yAvat - mahAnuM sukhane bhogavanAro che. tethI mArA mATe e zreyaskara che ke huM pauSadhazALAmAM jaIne pauSadha grahaNa karIne, brahmacaryane dhAraNa karIne maNi suvarNa AdinA alaMkArono tyAga karIne, mALA-varNaka ane vilepanano tyAga karIne zastra, mUsala Adi arthAt samasta AraMbha samAraMbhane choDIne ekAkI, advitIya thaIne daMbhanA saMthArA para besIne aThama bhaktano tapa svIkArIne pUrvabhavanA mitra devanuM manamAM ciMtana karIne rahuM. jethI te pUrvano mitradeva mArI nAnI mAtA dhAriNIdevInA A prakAranA A akALamegha saMbaMdhI dohadane pUrNa karI deze. A prakArano vicAra kare che, karIne jyAM pauSadhazALA che, tyAM Ave che, Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 173 pauSadhazALAnuM pramArjana kare che, pramArjana karIne uccAra-prastravaNabhUminuM paDilehaNa kare che, paDilehaNa karIne darbhanA saMthArAnuM paDilehaNa kare che, pramArjanA karI darbhanA saMthArA para ArUDha thAya che. pachI aThamabhakta grahaNa karIne pauSadhazALAmAM pauSadhavatI thaIne brahmacarya aMgIkAra karIne - vAva - pUrvanA mitradevanuM manamAM punaH punaH ciMtana kare che. tyArapachI te abhayakumArano aThamabhakta pariNamita thayo tyAre pUrvabhavanA te mitradevanuM Asana calAyamAna thayuM, tyAre te saudharmakalpavAsI pUrvabhavano mitradeva Asanane calita thatuM jue che, joIne avadhijJAnano upayoga mUke che tyAre te pUrvabhavanA mitradevane AvA prakArano A AMtarika vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo A pramANe mArA pUrvabhavano mitra abhayakumAra jaMbUlIpa nAmanA dvIpamAM, bhArata varSakSetramAM, dakSiNAddha bhAratamAM, rAjagRha nagaramAM, pauSadhazALAmAM pauSadhavatI thaIne aThThamabhakta tapa grahaNa karIne manamAM punaH punaH mAruM smaraNa karI rahyo che. tethI mArA mATe e zreyaskara che ke huM abhayakumAranI pAse jau - A pramANeno vicAra kare che. vicAra karIne izAna khUNAmAM jAya che, jaIne vaikriya samudUghAta nAmaka samughAta kare che, samughAta karIne saMkhyAta yojanAno daMDa kADhe che - je A pramANeno che- karketana ratna, vajaratna, vaiDUryaratna, lohitAkSa ratna, masAragalaratna, haMsagarbharatna, pulakaratna, saugaMdhika ratna, jyotir ratna, aMtaratna, aMjanaratna, rajataratna, jAtarUpa ratna, aMjanapulaka ratna, sphaTika ratna, rijharatna A badhAM ja ratnonA yathA bAdara asAra pugalono parityAga kare che, parityAga karIne yathA sUkSma sArabhUta pugalone grahaNa kare che, grahaNa karIne uttara vaikriya zarIra banAvIne pachI abhayakumAra para anukaMpA karatAM, pUrvabhavajanita neha-prIti ane tenA prIti bahumAnanA kAraNe zoka karavA lAgyo pachI te deve ratnonuM uttama vimAna banAvyuM. pRthvItala para javAne mATe zIghratAthI prayANa karyuM. te samaye calAyamAna thatA evA nirmaLa svarNa pratara samAna karNapura ane mugaTanA utkRSTa ADaMbarathI te darzanIya lAgI rahyo hato. aneka maNio, suvarNa ratnonA samUhathI zobhita ane vicitra racanA vALA paherelA kaMdorAthI te harSAyamAna thaI rahyo hato. caMcaLa ane zreSTha tathA manohara kuMDalothI ujvaLa mukhanI dIptithI tenuM rUpa ghaNuM ja saumya lAgatuM hatuM. kArtika pUrNimAnI rAtrie udita zAradIya caMdramAM samAna te deva darzakonA nayanone AnaMdaprada hato. - divya auSadhionI prajAnI samAna mugaTa AdinA tejathI dedIpyamAna rUpathI manohara, samasta RtunI lakSmIthI vRddhigata zobhAvALA tathA prakRSTa gaMdhanA prasArathI manohara, meru parvatanI samAna, te abhirAma pratIta thaI rahyo hato. te deve vicitra vezanI vikriyA karI. te asaMkhya saMkhyaka ane asaMkhya nAmovALA dvIpo ane samudronI madhyamAM thaIne javA lAgyo. potAnI vimalaprabhAthI jIvalokane tathA nagaravara rAjagRhane prakAzita karato evo te divya rUpadhArI deva abhayakumAranI najIka upasthita thayo. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI paMcaraMgI ane ghuMgharuMvALA uttama vastra dhAraNa karela te deve AkAzamAM sthita thaIne abhayakumArane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! huM tamArA pUrvabhavano mitra ane saudharmakalpavAsI mahAn Rddhi dhAraka deva chuM, jene tame pauSadhazALAmAM aThama bhakta tapa grahaNa karIne vAraMvAra manamAM smaraNa karIne rahyA cho. te kAraNathI he devAnupriya ! huM zIdhra ahIM Avela chuM. he devAnupriya! batAvo ke, huM tamAruM kayuM iSTa kArya karuM ? tamane zuM ApuM ? tamArA saMbaMdhIne zuM ApuM? tamAruM manovAMchita zuM che ? tyArapachI te abhayakumAra AkAzamAM rahelA potAnA pUrvabhavanA mitradevane jue che, joIne harSita ane saMtuSTa thato evo pauSadhane pUrNa kare che, pUrNa karIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDI A pramANa bolyo he devAnupriya ! vAta ema che ke, mArI nAnI mAtA dhAriNIdevIne AvA prakArano A akALa dohada utpanna thayo che - "te mAtA dhanya che... ityAdi pUrva varNana samAna ahIM badhuM kathana samajavuM - yAvat - vaibhAra girinI taLeTImAM cAre tarapha sarvatra puna punaH paribhramaNa karatI evI potAnA dohadane pUrNa kare che, to huM paNa A pramANe meghano udaya thavAthI - yAvat - mArA dohadane pUrNa karuM - to he devAnupriya ! A prakAranA A akALa dohadane pUrNa karo. 0 deva dvArA ghAriNInA dohadanI pUrti : tyArapachI te deve abhayakumAranA A kathanane sAMbhaLIne harSita-saMtuSTa thaIne abhayakumArane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame nizcita raho ane vizvAsa rAkho. huM tamArI nAnI mAtA dhAriNI devInA A prakAranA akAla dohadanI pUrti karI daIza. A pramANe kahIne te deva abhayakumAranI pAsethI nIkaLe che, nIkaLIne izAna khUNAmAM vaibhAra parvata para jaIne uttara vaikriya samudughAta kare che, karIne saMkhyAta yojana daMDane kADhe che - yAvatuM - bIjI vakhata paNa vaikriya samaghAta kare che, karIne turaMta ja garjanA yukta, vidyut yukta, jaLabiMdu yukta, pAMca varNavALA meghonI dhvanithI zobhita divya varSARtunI lakSmInI vikriyA kare che, vikrvIne jyAM abhayakumAra che, tyAM Avyo, AvIne abhayakumArane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! A pramANe meM tamArI prItine vaza thaIne garjanAyukta, jalabiMduyukta, vidyutayukta divya varSAlakSmInI vipharvaNA karI che. tethI he devAnupriya ! tamArI laghumAtA dhAriNIdevI have AvA prakAranA A akAla dohadane pUrNa karI zakaze. tyArapachI te abhayakumAra te pUrvabhavanA mitra saudharmakalpavAsI devanI vAtane sAMbhaLIne ane samajIne harSita ane saMtuSTa thaIne potAnA bhavanathI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM zreNika rAjA che tyAM Ave che, AvIne baMne hAtha joDI mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe bolyo he tAta ! A prakAre mArA pUrvabhavanA mitra saudharmakalpavAsI deve turaMta garjanAyukta, vidyutyukta, (jaLabiMduyukta) paMcavarNonA meghonI dhvanithI zobhita divya Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo varSAlakSmInI vikurvaNA karelI che, tethI mArI nAnI mAtA dhAriNI devI potAnA akALa dohadane pUrNa karI zake che. tyArapachI zreNika rAjA abhayakumAra pAsethI A vAtane sAMbhaLI, manamAM avadhArIne harSita ane saMtuSTa thaIne kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne teone A pramANe kahyuM 175 he devAnupriye jaldIthI rAjagRhanagaranA zrRMgATako, triko, catuSko, catvaro, caturmukho, mahApatho ane sAmAnya po Adine jaLa vaDe sIMcIne, punaH sIMcIne zUcibhUta karI, sAphasvaccha karI, lIMpIne - yAvat - uttama sugaMdhita dravyo vaDe sugaMdhita karI gaMdhavartikAnI samAna karo, bIjA pAse karAvo ane A pramANe karIne--karAvIne mArI AjJA mane pAchI Apo. tyArabAda te kauTuMbika puruSo zreNika rAjAnI A vAtane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita, prItiyukta manavALA, paramasaumanasa, harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thaIne te AjJAne pAchI soMpe che. tyArapachI te zreNika rAjA bIjI vakhata kauTuMbika puruSone bolAve che ane bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jaldIthI uttama azva, hAthI, ratha ane yoddhAo sahita caturaMgiNI senAne taiyAra karo ane secanaka gaMdhahastine sajAvo. teo paNa te pramANe karIne - yAvat - AjJA pAchI soMpe che. tyArapachI te zreNika rAjA jyAM dhAriNIdevI hatI, tyAM AvyA, AvIne dhAriNIdevIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! A pramANe garjanAyukta, vidyutyukta, jaLakaNoyukta divya varkhalakSmI pragaTa thaI che. tethI he devAnupriye ! tame mArA akALa dohadanI pUrti karo. - tyArapachI te dhAriNIdevI zreNikarAjAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita-saMtuSTa thaI, jyAM snAnagRha hatuM, tyAM AvI, AvIne snAnagRhamAM praveza karyo, snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA ane tyArapachI - pagamAM uttama jhAMjhara, keDamAM kaMdoro, gaLAmAM hAra, hAthomAM kaDA, AMgaLIomAM vIMTI paherI, vicitra ane zreSTha bAjubaMdhothI hAtha staMbhita karyAM - yAvat AkAza sphaTika maNinI samAna prabhAvALA vastra dhAraNa karyA, karIne secanaka gaMdhahastI para ArUDha thaIne amRta maMthanathI utpanna phINasamUha samAna zveta cAmaronA vALa rUpI vIMjhaNAthI vIMjhAtI ravAnA thaI. - tyArapachI zreNika rAjAe snAna karyuM, balikarma karyuM - yAvat - susajjita thaIne zreSTha hastinA skaMdha para ArUDha thaIne koraMTapuSponI mALAvALA chatrane mastaka para dhAraNa karyuM, cAra cAmarAthI viMjhAtA evA teNe dhAriNIdevInuM anugamana karyuM. tyArapachI zreSTha hAthInA skaMdha para beselA zreNika rAjA dvArA pAchaLa--pAchaLa anugamana karAtI te dhAriNIdevI ghoDA, hAthI, ratha ane uttama yoddhAthI yukta caturaMgiNI senAthI saMparivRtta thaIne cAre tarapha mahAn subhaTonA samUhathI pariveSTita samagra samRddhi, sarvadyuti - yAvat - duMdubhinAdanA nirdoSanI sAthe rAjagRha nagaranA zrRMgATako, triko, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 Agama kathAnuyoga-3 - catuSko, catUro, caturmukho, mahApatho ane sAmAnya pathomAM nAgariko dvArA punaH punaH abhinaMdita karAtI evI jyAM vaibhAragiri parvata che tyAM AvI. - AvIne vaibhAragirinA kaTaka, taTa, taLeTI, ArAmAM, udyAno, kAnano, vano, vanakhaMDo, vRkSo, guccho, gulmo, latAo, velo, kaMdarAo, guphAo, cuDIo, taLAvo, kaccho, nadIonA saMgamo, jaLAzayo para dRSTi pheMkatI, tene jotI ane snAna karatI evI, patro, puSpo, phaLo ane pallavone grahaNa karatI evI, sparzIne tene uDADatI, suMghatI, khAtI, bIjAne vaheMcatI evI vaibhAragirinI taLeTImAM potAnA dohadane pUrNa karatI cAre tarapha paribhramaNa kare che. tyArapachI te dhAriNI sanmAnita dohada, vinita dohada, saMpUrNa dohada ane saMpatti dohadavALI thAvat thaI. tyArapachI zreSTha hAthInA skaMdha para beselI zreNika rAjAnA dvArA mArgamAM pAchaLapAchaLa anugamana karAtI ane secanaka gaMdhahasti para ArUDha te dhAriNIdevI hAthI, ghoDA, ratha ane uttama yoddhAo vaDe yukta - yAvat - jyAM rAjagRha nagara hatuM, tyAM Ave che, AvIne rAjagRhanagaranA madhyamAMthI thaIne jyAM potAnuM bhavana che, tyAM Ave che, AvIne manuSyasaMbaMdhi vipula bhogone bhogavatI evI vicaraNa kare che. tyArapachI te abhayakumAra jyAM pauSadhazALA che, tyAM Ave che, AvIne pUrvabhavanA mitradevano satkAra kare che, sanmAna kare che, satkAra ane sanmAna karIne vidAya Ape che. tyArapachI te devagarjanAyukta, vidyutayukta, paMcavarNavALA meghothI suzobhita divya varSAlakSmInuM pratisaMharaNa kare che arthAt sameTI le che, sameTIne je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho gayo. 0 meghanI janma vadhAmaNI : tyArapachI te dhAriNIdevIe te akALa doDadanA pUrNa thayA pachI dohada sanmAnita thayA pachI ane te garbhanI anukaMpAne mATe - yAvat - te garbhane sukhapUrvaka vahana kare che. tyArapachI te dhAriNIdevIe nava mAsa pratipUrNa thayA ane sADAsAta rAtridivasa vyatIta thayA bAda ardharAtrinA samaye sukamAla hAtha-pagavALA - yAvat - sarvAga suMdara bALakane janma Apyo. tyAre te aMgaparicArikAo dhAriNIdevIe pratipUrNa nava mAsa thayA bAda - thAvat - sarvAga suMdara bALakane utpanna thayelo jue che. joIne zIgha, tvarita, capaLa vegathI jyAM zreNika rAjA hato, tyAM AvIne zreNika rAjAne jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI bolI he devAnupriya dhAriNIdevIe nava mAsa pUrNa thayA tyAre -cAvat - sarvAga suMdara putrane janma Apyo che. tethI ame devAnupriyane nivedana karIe chIe, Apane A samAcAra priya thAo. tyArapachI te aMgaparicArikAo pAsethI A vAta sAMbhaLIne ane samajIne te zreNika rAjA harSita ane saMtuSTa thayo te aMgaparicArikAonuM madhura vacanothI ane Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 177 vipula puSpa, vastra, gaMdha, mALA tathA alaMkAro vaDe satkAra ane sanmAna karyuM, dAsIpaNAthI mukta karI, putra pautra sudhI cAlatI rahe teTalI AjIvikAnuM sAdhana ApIne vidAya karI. 0 meghano janmotsava : tyArapachI te zreNika rAjA prabhAtakALanA samaye kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne temane A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jaldIthI rAjagRhanagarane jaLa vaDe Asita karo. sApha, svaccha karo, lIpa, sugaMdhita dravyanI gaMdhathI sugaMdhanI guTikA samAna kara. naTa, nartaka, jala, mala, muSTika, vidUSaka, lavaka, lAsaka, AkhyAyaka, lekha, maMkha, tRNavAdya ane tuMbavINA tathA aneka tAlAcaranA gIta-gAnayukta karo ane karAvo, kArAgArane zuddha karo, kedIone choDI daIne tolamApamAM vRddhi karo. A badhuM ja karIne mArI AjJA pramANe kArya thayAnuM nivedana karo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa zreNika rAjAnI vAtane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALA, prItiyukta manavALA thayA, paramasaumanasa ane harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thayA ane rAjAnI AjJAnusAra kArya thayAnuM nivedana karyuM. tyArapachI te zreNikarAjA aDhAra zreNi-prazreNijanone bolAve che, bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jAo ane rAjagRha nagaranI aMdara ane bahAra utsulka, utkara, bhaTonA pravezarahita, daMDakudaMDarahita, RNamukta, adhAraNIya karavAnI ghoSaNA karI do tathA sarvatra mRdaMga Adi vAdya vagaDAvo, cAre tarapha vikasita tAjA phUlonI mAlA laTakAvo, gaNikA Adi sahita nATaka karAvo, lokone harSasahita kriDAmAM rata rahevA kaho. A pramANe yathAyogya daza divasanI sthitipatitA karo ane karAvo. pachI mArI AjJAnusAra kArya thayAnuM mane jaNAvo. teoe paNa tema karyuM ane rAjAnI AjJA pAchI soMpI. tyArapachI te zreNika rAjA bAhya upasthAnazALAmAM pUrva dizA tarapha mukha rAkhIne zreSTha siMhAsane beTho, besIne seMkaDo, hajAro ane lAkho dravyonuM dAna yAcako Adine deto ane bheTarUpe grahaNa karato-karato vicaravA lAgyo. 0 meghanA janma saMskAra tathA nAmakaraNa : tyAre te bALakanA mAtApitA pahelA divase jAtakarma kare che, bIje divase rAtri jAgaraNa kare che, trIjA divase caMdra-sUryanA darzana kare che, A pramANe azuci jAtakarmanI kriyA saMpanna thaI gayA bAda bArame divase vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojya padArtha taiyAra karAve che, taiyAra karAvIne mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, senA ane ghaNAM ja gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka, dauvArika, amAtya, ceTa, pIThamardaka, nagara, nigama, zreSThI, senApati, sArthavAha, dUta, saMdhipAla Adine AmaMtrita kare che. tyArapachI snAna karI, balikarma karI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karIne sarva Jain on International Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 Agama kathAnuyoga-3 alaMkArothI vibhUSita thaIne ghaNAM vizALa bhojana maMDapamAM te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojananuM mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijano, senA, ghaNAM gaNanAyaka, daMDanAyaka, rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, maMtrI, mahAmaMtrI, gaNaka, dauvArika, ceTa, amAtya, pIThamaka, nagara, nigama, zreSThI, senApati, sArthavAha, saMdhipAla, dUta Adi sAthe AsvAdana, visvAdana, pIrasavuM, paribhoga karavo Adi dvArA vicare che. A pramANe bhojana karyA pachI besavAnA sthAna para AvyA, hAthamukha dhoI svaccha thayA, parama pavitra thayA ane pachI te mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana, senA ane ghaNAM gaNanAyaka - yAvat - saMdhipAla AdinuM vipula puSpa, gaMdha, mALA, alaMkArothI satkAra ane sanmAna karyuM, satkAra ane sanmAna karIne A pramANe zuM- jyAre amAro A putra garbhamAM Avyo tyAre tenI mAtAne akALa megha saMbaMdhi dohada utpanna thayela, tethI A putranuM nAma "megha' rAkhavuM joIe. A pramANe te bALakanA mAtApitA yathArUpa evuM A guNa niSpanna nAmakaraNa kare che. 0 meghano uchera : tyArapachI te meghakumArane pAMca dhAvamAtAe grahaNa karyo. te A pramANe - kSIradhAtrI, maMDanadhAtrI, majjanadhAtrI, khelAvaNadhArI ane aMkadhAtrI. A badhI meghakumAranuM pAlanapoSaNa karavA lAgI. te sivAya bIjI paNa ghaNI kunjA, cilAtikA, vAmana, vaDabhI, barbarI, bakuzI, yonikI, palhavikI, IsavikI, thArukiNI, lhAsakI, lakuzI, draviDI, siMhalI, arabI, puliMdI, pakkaNI, bahalI, muDI, zabarI, pArasI Adi aneka dezonI - videzonI iMgita, ciMtita, prArthita - potapotAnA dezanA veSane dhAraNa karanArI, nipuNa, kuzaLa, vinayI dAsIo, svadezI dAsIo, varSadharo, kaMcukio, mahattarakonA samudAyathI gherAyela raheto ane eka hAthathI bIjA hAthamAM grahaNa karAto, eka godathI bIjI godamAM levAto, bahelAvAto, calAvAto, lAlana-pAlana karAto ane ramaNiya maNi jaDita bhUmi para calAvAto, vAyurahita ane vyAghAtarahita giri kaMdarAmAM sthita caMpakavRkSanI samAna sukhapUrvaka ucharavA lAgyo. tyArapachI te meghakumAranA mAtApitA anukrame nAmakaraNa, pAraNAmAM suvaDAvavo, paga vaDe calAvavo, cUlopanayana Adi Adi saMskAra mahAn Rddhi, satkAra ane ullAsapUrvaka kare che. 0 megha dvArA kalA grahaNa : tyArapachI sAdhika ATha varSano thayo tyAre mAtApitAe meghakumArane zubhatithi, karaNa, muhUrtamAM kaLAcArya pAse mokalyo. tyAre te kalAcArya meghakumArane gaNita jemAM pradhAna che evI lekhA Adi zakunirta paryata 72 kaLAone sUtrathI, arthathI ane karaNathI siddha karAve che, zikhaDAve che, te kaLAo A pramANe che- 1. lekhana, 2. gaNita, 3. rUpa badalavuM, 4. nATaka, 5. gAyana, 6. vAdya vagADavuM, Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 179 7. svarajJAna, 8. vAdya sudhAravuM, 9. samAna tAla jANavo, 10. ghuta, 11. vAda karavo, 12. pAsA ramavA, 13. copATa ramavo, 14. nagararakSA karavI, 15. jaLa ane mATInA saMyogathI vastunuM nirmANa karavuM, 16. dhAnya nipajAvavuM, 17. jaLazodhana vidhi, 18. vastranirmANa, 19. vilepana nirmANa, 20. zayyA banAvavI, 21. AryAvRMda banAvavo, 22. paheliyA banAvavI, 23. magadhabhASAnuM jJAna, 24. gAthA banAvavI, 25. gIta chaMda banAvavo, 26. zloka banAvavo, 27. suvarNayukti, 28. hiraNyayukti, 29. cUrNayukti, 30. AbharaNavidhi, 31. taruNI pratikarma, 32. strI lakSaNa jANavA, 33. puruSa lakSaNa jANavA, 34. azva lakSaNa jANavA, 35. hastilakSaNa jANavA, 36. go lakSaNa jANavA, 37. kukaDA lakSaNa jANavA - 38. chatralakSaNa, 39. daMDa lakSaNa, 40. asilakSaNa, 41. maNi lakSaNa, 42. kAkaNi lakSaNa, 43. vastuvidyA, 44. rUMdhAvAramAna, 45. nagaramAna, 46. bRha, 47. pratibRha, 48. cAra sainya saMcAlana, 49. praticAra-zatrusenA sAme potAnI senA calAvavI, 50. cakravyuha, 51. garuDa bRha, pa2. zakaTa bUha, 53. yuddha vidyA, 54. viziSTa yuddha vidyA, 55. ati viziSTa yuddha vidyA, pa6. yaSTi yuddha, 57. muSTiyuddha, 58. bAhuyuddha, 59. latAyuddha, 60. bANavidyA, 61. khaganI mUTha banAvavI, 62. dhanurvedha, 63. cAMdIno pAka banAvavo, 64. suvarNapAka banAvavo, 65. khetara kheDavuM, 66. sUtra khaMDa karanA, 67. kamaLa nALanuM chedana karavuM, 68. patra chedana, 69. kaDA-kuMDala chedana karavA, 70. sajIvana karavA, 71. nirjIva karavA, 72. pakSInI bolI samajavI. tyArapachI te kalAcArya meghakamArane gaNitapradhAna lekhana Adi zakunirata paryata 72 kaLAone sUtrathI, arthathI ane karaNathI siddha karAve che, zikhaDAve che, siddha karAvI ane zikhaDAvIne mAtA pitA pAse lAve che. tyAre meghakumAranA mAtApitA kaLAcAryanuM madhura vacanothI ane vipula vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAro vaDe satkAra-sanmAna kare che, satkAra-sanmAna karIne jIvikAne yogya vipula prItidAna ApIne vidAya kare che. tyAre te meghakumAra 72 kaLAomAM paMDita thaI gayo, tenA nava aMga - be kAna, be netra be nAsikA, jIbha, tvacA ane mana. je bAlyAvasthAne kAraNe avyakta cetanAvALA hatA te pratibaddha thaI gayA. te aDhAra prakAranI dezI bhASAomAM vizArada thaI gayo. gItarasika, gIta ane nRtyamAM kuzaLa thaI gayo. azvayuddha, hastiyuddha ane bAhuyuddha karanAro thaI gayo. potAnI bhUjAthI pratIpalInuM mardana karavAmAM samartha thaI gayo. bhoga bhogavavA sakSama thaI gayo ane vikALamAM paNa gamana karI zake evo sAhasI banI gayo. 0 meghanuM prANigrahaNa : tyArapachI te meghakumAranA mAtApitA jyAre tene 72 kaLAmAM paMDita - yAvat - vikAlacArI thayelo joyo, joIne ATha prAsAdAvataMsakonuM nirmANa karAvyuM - je ghaNAM ja UMcA hatA. ujvaLa dekhAtA hatA. maNi, suvarNa ane ratnonI racanAthI vicitra hatA. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 Agama kathAnuyoga-3 vAyuthI pharakatI ane vijayanI sUcaka vaijayaMtI patAkAothI ane chatrAtichatrothI yukta hatA, potAnA zikharothI AkAzatalanuM paNa ullaMghana karatA hoya tevA UMcA hatA. tenI jALIomAM madhyamAM ratnonA pIMjara netra jevA lAgatA hatA. temAM maNio ane suvarNanI skUpikAo hatI. temAM citrita karAyela zatapatra ane puMDarika sAkSAt kamaLa jevA vikasita hatA. te tilakaratnothI racita, ardha caMdrAkAravALA sopAnothI yukta hatA. vividha prakAranI maNimaya mALAothI alaMkRt hatA. aMdara ane bahArathI snigdha hatA. tenA paTTAMgaNamAM tapelA suvarNa jevI lAla retI bichAvelI hatI. teno sparza sukhada to, zobhanarUpa hatuM. te prAsAdIya - yAvat - ramaNIya hatA. te sivAya eka bIjA paNa vizALa bhavananuM nirmANa karAvyuM. te bhavana seMkaDo staMbhothI satriviSTa hatuM, te staMbha para lIlAyukta aneka putaLIo banelI hatI, UMcI ane sunirmita vajaratnanI vedikAo ane toraNo hatA, manohara nirmita pUtaLiyo sahita uttama, jADA ane prazasta vaiDUryaratnanA staMbha hatA. vividha prakAranA maNio, suvarNa tathA ratnothI jaDAyelA hovAthI ujvala dekhAtA hatA. teno bhUmibhAga ekadama sama, vizALa, nicita ane ramaNIya hato. te bhavanamAM ihAmRga, vRSabha, turaga, manuSya, magara, pakSI, balAhaka, kinnara, sasa, sarabha, amara, kuMjara, vanalatA, pAlatA Adi citarelA hatA. - staMbha para banelI vajaratnayukta vedikA vaDe yukta hovAthI te ramaNIya jaNAto hato. samazreNImAM rahela, vidyAdharonA yugala yaMtra dvArA cAlatA dekhAtA hatA. hajAro kiraNothI vyApta ane hajAro citrothI yukta hovAne kAraNe te bhavana dIpyamAna ane atIva daidIpyamAna hatuM, te bhavana nayanAkarSaka, sukhaprada sparzayukta, zobhAsaMpannarUpavALuM hatuM, temAM suvarNa--maNi ane ratnonI skUpikAo hatI. tenuM zikhara vividha prakAranI, paMcavarNI ghaMTAothI yukta patAkAo vaDe suzobhita hatuM. te cAre tarapha dhavala daidIpyamAna kiraNonA samUhane phelAvatuM hatuM. liMpela-potela ane caMdaravAothI yukta hatuM - yAvat - gaMdhavartikA samAna lAgatuM hatuM. prAsAdIya - yAvat - ramaNIya hatuM. tyArapachI meghakumAranA mAtApitAe zubhatithi, karaNa, nakSatra, muhUrtamAM sadaza, samAna vayavALI, samAna tvacAvALI, samAna rUpa, lAvaNya, yauvana ane guNavALI tathA potAnA samAna rAjakULomAMthI lavAyelI ATha zreSTha rAjakanyAo sAthe meghakumArano eka ja divase, ATha aMgomAM alaMkAra dhAraNa karanArI saubhAgyavatI strIo dvArA karAtA maMgala gAnapUrvaka ane mAMgalika padArthonA prayoga dvArA pANigrahaNa karAvyuM. 0 prItidAna : tyArapachI te meghakumAranA mAtApitAe A pramANenuM prItidAna ApyuM, ATha karoDa hiraNya, ATha karoDa suvarNa ityAdi gAthAnusAra jANavuM. (juo mahAbala kathA - sudarzanano pUrvabhava) - yAvat preSaNakAriNI tathA bIjuM paNa vipula dhana, suvarNa, ratna, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, mANika Adi uttama sArabhUta dravya ApyuM, je sAta peDhI sudhI dAna devA, bhogavavA, upabhoga karavA - vaheMcaNI karavA mATe paryApta hatuM. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 181 tyArapachI te meghakumAra eka-eka patnIne eka-eka hiraNya koTi Ape che - yAvat - eka eka preSaNakArI Ape che tathA bIju paNa vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, raktaratna, mANika Adi sArabhUta dravya Ape che, je sAta peDhI sudhI icchAnusAra devA, bhogavavA, paribhogavavA mATe paryApta hatuM. tyArapachI te meghakumAra zreSTha prAsAdonA uparanA bhAge rahIne mRdaMgonA guMjAyamAna dhvanipUrvaka - yAvat - manuSya saMbaMdhi kAmabhogane bhogavato evo vicaraNa kare che. 0 bhagavaMta mahAvIranA padhAryAnuM meghane nivedana : te kALa, te samayamAM bhagavaMta mahAvIra anukrame vihAra karatA AvyA, grAmAnugrAmamAM gamana karatA. evA, sukhapUrvaka vicaratA jyAM rAjagRha nagara hatuM, guNazIlaka caitya hatuM, tyAM AvyA. tyAM AvIne yathApratirUpa abhigraha dhAraNa karI saMyama ane tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA birAjamAna thayA. tyArapachI rAjagRha nagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha ane sAmAnya mArgo AdimAM ghaNAM lokono avAja thavA lAgyo - yAvat - ghaNAM loko - ugra kuLanA, bhoga kuLanA - yAvat - rAjagRha nagaranA ThIka madhyamAMthI thaIne eka dizAmAM eka ja tarapha mukha karIne nIkaLyA. te samaye te meghakumAra zreSThaprAsAdanA uparanA bhAgamAM besela hatA. mRdaMgonA dhvanithI guMjAyamAna vAtAvaraNamAM - yAvat - manuSyasaMbaMdhi kAmabhogone bhogavatA ane rAjamArgonuM avalokana karato vicarI rahyo hato. tyAre te meghakumAre te aneka ugravaMzIo, bhogavaMzIone - yAvat - eka ja dizA tarapha jatA joIne kaMcukI puruSane bolAvyo, bolAvIne A pramANe pUchyuM ke, he devAnupriya! zuM Aja rAjagRha nagaramAM indramahotsava che athavA anya koI mahotsava che - yAvatu - eka ja dizAmAM eka ja tarapha mukha rAkhIne badhAM nIkaLI rahyA che. tyArapachI te kaMcukI puruSe zramaNa bhagavaMta mahAvIranA Agamanano vRttAMta jANIne meghakumArane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! Aja rAjagRhanagaramAM indramaha athavA - thAvat -- giriyAtrA Adi nathI, jenA kAraNe A ugravaMzIya, bhogavaMzIya - yAvat - eka ja dizAmAM, eka tarapha mukha karIne jaI rahyA nathI, paraMtu he devAnupriya ! Adikara, tIrthakara zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM AvyA che - ahIM padhAryA che - ahIM samavasaryA che ane A ja rAjagRhanagaranA guNazilA nAmanA caityamAM yathAyogya avagraha dhAraNa karIne tapa ane saMyama dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicarI rahyA che. 0 meghano bhagavaMta samIpe pravajyA saMkalpa : - tyArapachI te meghakumAra kaMcukI puruSanI A vAta sAMbhaLIne ane avadhArIne kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne teone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! jaldIthI caturghaTa azvarathane joDIne upasthita karo. teo "tahatti" kahIne rathane lAve che. tyArapachI meghakumAre snAna karyuM - yAvat - sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 Agama kathAnuyoga-3 caturghaTa azvaratha para ArUDha thayo ane koraMTapuSpanI mALAothI yukta chatrane mastaka para dhAraNa karI ghaNAM ja subhaTo ane baMdIjanonI sAthe rAjagRhanagaranA madhyamAMthI nIkaLyo, jyAM guNazIla caitya hatuM. tyAM Avyo, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranA chatrAtichatra ane patAkAtipatAkA Adi atizayo ane vidyAdhara, cAraNa, RddhighArI munio ane jaMbhakadevone nIce AvatA ane upara jatA joIne caturghaTa rathathI nIce utaryo. utarIne pAMca prakAranA abhigamapUrvaka zramaNa bhagavaMta mahAvIranI abhimukha cAlyA. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA. tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI ati nIkaTa ke ati dUra nahIM tevA yogya sthAne zuzruSA karato, kiMcit namIne aMjali karato sanmukha besIne vinayapUrvaka upAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre meghakumArane ane moTI pArSadAne vicitra prakArano dharma kahyo - je prakAre jIva karmothI baMdhAya che, je prakAre mukta thAya che ane je prakAre saMkuleza prApta kare che - ityAdi dharmakathA samajI levI - yAvat - parSadA pAchI pharI. tyArapachI te meghakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karIne, avadhAraNa karIne harSita-saMtuSTa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, karIne kahyuM, he bhagavaMta ! huM nigraMtha pravacananI zraddhA rAkhuM chuM - yAvat - he devAnupriya ! huM mAtApitAnI AjJA laI lauM. tyArapachI muMDita thaIne, gRhatyAga karIne AnagArika pravajyA aMgIkAra karIza. he devAnupriya ! sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. 0 meghanuM mAtApitAne nivedana : tyArapachI te meghakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che, vaMdananamaskAra karIne jyAM caturghaTavALo azvaratha hato tyAM Avyo, AvIne caturghaTavALA azvaratha para ArUDha thaIne mahAna subhaTo ane vizALajana samUhavALA parivAra sAthe rAjagRha nagaranI madhyamAM thaIne jyAM potAnuM bhavana che tyAM Ave che, AvIne cAturveTika rathathI nIce utare che, utarIne jyAM mAtApitA che tyAM Ave che, AvIne mAtApitAne praNAma kare che, praNAma karIne A pramANe kahyuM - he mAtApitA ! meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karela che, huM te dharmane icchuM chuM, vizeSa karIne icchuM chuM. mane te dharmanI abhiruci che tyAre te meghakumAranA mAtApitAe kahyuM he putra! tuM dhanya che, he putra ! tuM puNyazALI che, he putra! tuM kRtArtha che, putra! tuM kRtalakSaNa che ke teM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharma sAMbhaLyo ane te dharma tane iSTa, vizeSe iSTa ane rucikara lAgyo che. tyAre te meghakumAre bIjI vakhata paNa mAtApitAne A pramANe kahyuM he mAtApitA ! meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharmazravaNa karela che, te dharma Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo mane iSTa che, vizeSe iSTa che, rucikara che. tethI tamArI AjJA pAmIne huM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI AnagArika pravrajyA levA icchuM chuM. 0 dhAriNInI zokAkULa dazA :~ tyArabAda A aniSTa, apriya, aprazasta, amanojJa, amaNAma, azrutapUrva, kaThora vANIne sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne, manomana A prakAre A mahAn putraviyoganA duHkhathI pIDita te dhAriNI devInA romeroma pasInAthI bhiMjAI gayA. zokAtirekathI tenuM AkhuM zarIra kAMpavA lAgyuM, teNI nisteja, dIna ane vimanaska, hatheLI vaDe masaLelI kamaLanI mALAnI samAna thaI gaI. te ja kSaNe jIrNa ane durbaLa zarIravALI thaI gaI. lAvaNya zUnya, kAMtihIna, zrIvihIna thaI gaI, paherelA ghareNAM atyaMta DhIlA thaI gayA. hAthomAM paherelA uttama valaya sarakIne bhUmi para paDI cUracUra thaI gayA. uttarIya vasra sarakI gayuM, sukumAla kezapAza vikherAI gayo. mUrchAne kAraNe cetanA naSTa thaI gaI, zarIra zithila thaI gayuM, kuhADI vaDe kapAyela caMpakalatAnI samAna thaI gaI, mahotsava pUrNa thayA pachI indradaMDa samAna zobhAhIna thaI gaI. zarIranA sAMdhA DhIlA thaI gayA ane pachaDAIne sarvAMgathI paDI gaI. 0 dhAriNI ane meghano saMvAda :- tyArapachI te dhAriNIdevIne saMbhramapUrvaka jaldIthI suvarNa jhArInA mukhathI nIkaLela zItaLa jaLanI nirmaLa dhArA vaDe siMcit karAI, jenA vaDe tenuM zarIra zItaLa thaI gayuM ane aMtaHpuranA parijano dvArA utsepaka, tAlavRMta ane vIMjhaNA dvArA utpanna ane jalakaNothI mizrita vAyu vaDe saceta karyAM pachI motIonI laTa samAna netrothI jharamara varasAvatI azrudhArAthI te potAnA vakSasthaLane sIMcatI bhiMjavavA lAgI. te dayanIya, vimanaska ane dIna thaI gaI ane raDatI, kraMdana karatI, pasInA--pasInA thayelI, lALa TapakAvatI, zoka karatI, vilApa karatI teNIe meghakumArane A pramANe kahyuM - he putra ! tuM amAro ekamAtra putra che, tuM amane kAMta, iSTa, priya, manojJa, maNAma che, amArA mATe dhairya ane vizvAsano AdhAra che, kArya karavAmAM mAnya che, ghaNo ja mAnya che ane kArya karyA pachI paNa anumata che, AbhUSaNonA karaMDaka samAna che, ratnothI vadhIne ratnarUpa che, jIvananA zvAsocchavAsa sardaza che, hRdayamAM AnaMda utpanna karanAra che, gUlaranA phUla samAna jenuM nAma zravaNa karavuM paNa durlabha che to pachI darzananI to vAta ja zuM karavI? he putra! ame kSaNa mAtrane mATe paNa viyoga sahana karI zakIe tema nathI. tethI he putra ! jyAM sudhI ame jIvita chIe tyAM sudhI manuSya saMbaMdhi vipula kAmabhogone bhogava ane amArA kALadharma pachI jyAre paripakva avasthAvALo thA tyAre kulavaMza rUpa taMtukAryanI vRddhi thaI jAya, laukika kAryonI apekSA na rahe, te samaye tuM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaI, gRhatyAga karI AnagArika pravrajyA aMgIkAra karaje. tyAre mAtApitAnA A kathanane sAMbhaLIne meghakumAre mAtApitAne A pramANe kahyuMApe mane je ema kahyuM ke, he putra ! tuM amAro ekamAtra putra cho yAvat 183 - - Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 Agama kathAnuyoga-3 pravrajyA aMgIkAra karaje, te ThIka che, paraMtu te mAtA ! A manuSyajIvana adhuva, anitya, azAzvata, vinazvara ane ApattiothI vyApta che, vIjaLInI mAphaka caMcaLa che, jaLanA parapoTA ane tRNanA agrabhAge rahela jalakaNa samAna anitya, saMdhyAnI lAlimA samAna, svapnadarzana samAna che, sadana, patana ane vidhvaMsana dharma che. pachI ke pahelA avazya tyAjya che. he mAtApitA ! e koNa jANe che ke, pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze? tethI he mAtApitA ! ApanI AjJA prApta karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI anagAra pravajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyAre mAtApitAe meghakumArane A pramANe kahyuM he putra! A tArI patnIo samAna dehavALI, samAna varNavALI, samAna vayavALI, samAna lAvaNya, rUpa, yauvana ane guNothI yukta che tathA samAna rAjakuLothI lavAyelI che. tethI he putra ! tenI sAthe manuSya saMbaMdhi vipula kAmabhogone bhogavIne bhUktabhogI thaI pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhasthAvasthAno tyAga karI AgArika pravajyA aMgIkAra karaje. tyAre meghakumAre mAtApitAne A pramANe kahyuM - he mAtApitA ! tame mane je ema kaho cho ke, he putra ! tArI A patnIo samAnarUpavALI che ityAdi. tethI he putra ! temanI sAthe vipula manuSyasaMbaMdhi kAmabhogone bhogava. bhoga bhogavIne pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karaje, te ThIka che. paraMtu te mAtApitA - nizcayathI manuSyanA kAmabhoga azuci-apavitra che, azAzvata che, vamana karanAra, pitta, kapha, zukra, zoNitane jharAvanAruM che. gaMdA ucchavAsa niHzvAsavALuM che, kharAba mUtra, maLa, pittathI paripUrNa che. maLa, mUtra, kapha, nAsikAmela, vamana, pitta, zukra ane zoNitathI utpanna thanAruM che. adhuva, anitya, azAzvata, sadana, patana, vidhvaMsadharyA che ane pachI ke pahelAM avazya tyAjya che. he mAtApitA! pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze (maraNa pAmaze) e koNa jANe che? tethI huM mAtApitA ! ApanI anumati prApta karI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAra dIkSA levA icchuM chuM. tyAre mAtApitAe meghakumArane A pramANe kahyuM- he putra! pitAmaha, prapitAmaha, pitAnA prapitAmathI (sAta peDhIthI) Avela A ghaNuM badhuM hiraNya, suvarNa, kAMsu, vastra, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, mANika, Adi sArabhUta dravya vidyamAna che, je sAta peDhI sudhI yatheccha devA, bhogavavA ane vaheMcavA chatAM paNa samApta thanAra nathI. tethI he putra! A manuSya saMbaMdhi vipula ddhi satkAranI samunnatino anubhoga karIne pachI anubhUta kalyANavALA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaI, gRhatyAga karI aNagAra dharmano aMgIkAra karaje. tyAre te meghakumAre mAtApitAne A pramANe kahyuM, he mAtApitA ! tame je kaMI kaho Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 185 cho te ThIka che ke he putra ! tArA pitAmaha, prapitAmaha, pitAnA prapitAmahathI Avela - thAvat - pachI anubhUta kalyANavALA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI aNagArIka dIkSA aMgIkAra karaje, paraMtu te mAtApitA - A hiraNya Adi dhanadravya agnisAdhya, corasAdhya, rAjyasAdhya, dAyasAdhya, mRtyusAdhya che arthAt agni AdithI nAza pAmI zake che - yAvatuM mRtyu sAmAnya che. saDana-patana ane vidhvaMsana svabhAvavALuM che. pachI ke pahelA avazya tyAjya che. tethI he mAtApitA ! e koNa jANe che ke pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze ? tethI he mAtA! ApanI anumatipUrvaka huM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karIne aNagAra dIkSA grahaNa karavAne icchuM chuM. tyArapachI jyAre meghakumAranA mAtApitA meghakumArane AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA, vijJApanAthI samajAvavA, bujhAvavA, saMbodhana karavA ane anunaya karavA vaDe paNa viSayaabhimukha karavAmAM samartha na thayA tyAre viSayonI pratikULa tathA saMyama pratibhaya ane uga utpanna karanArI prajJApanAthI A pramANe bolyA he putra ! A nirgastha pravacana satya, anuttara, advitIya, paripUrNa, nizcaye mokSane prApta karAvanAra che - yAvat - saMzaddha, zalyanAzaka, mokSamArga. muktimArga, nirjarAmArga, nirvANamArga, sarva duHkhonA nAzano mArga che, sarpa samAna lakSya prati nizcala dRSTivALuM che, charA samAna eka dhAravALuM che, loDhAnA caNA cAvavA jevuM che, retInA kaNa jevuM nIrasa che. gaMgA mahAnadInA pratistrota jevuM che. be hAtha vaDe mahAsamudra taravA jevuM che, talavAranI dhAra para cAlavA samAna che, vajanane gaLe bAMdhavA jevuM che. te sivAya he putra ! nirgastha zramaNone AdhAkarmI ke audezika ke krIta karma ke sthApita ke racita ke durbhizabhakta ke kAntAra bhakta ke vaIlikA bhakta ke glAna bhakta Adi dUSita AhAra grahaNa karavuM kalpatuM nathI. e ja pramANe mULa, kaMda, phaLa, bIja, harita vanaspatinuM bhojana paNa kalpatuM nathI. e sivAya bIjI vAta e che ke, he putra! tuM sukha bhogavavAlAyaka che, duHkha sahana karavA yogya nathI. tuM zIta, uSNa, bhUkha, pyAsa paNa sahana karavAne samartha nathI ane vAta, pitta, kapha ane sannipAtathI utpanna thanArA vividha vikAro, rogo ane AtaMkone, uccanIca indriya pratikULa vacanone, bAvIza parISaNo ane upasargone dInapaNe samyak prakAre sahana karavAlAyaka paNa nathI. tethI he putra! tuM manuSya saMbaMdhi kAmabhogone bhogava. bhoga bhogavyA pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI, aNagAra pravajyA aMgIkAra karaje. tyArapachI meghakumAre mAtApitAnI A vAtane sAMbhaLIne mAtApitAne A pramANe kahyuM, he mAtApitA ! Ape je kaMI kahyuM te ThIka che ke he putra! A nigraMtha pravacana satya che ityAdi pUrvokta kathana karI levuM - yAvat - pravajyA svIkAra karaje, paraMtu he mAtApitA ! A nirgastha pravacana napusaMko, kAyaro, kutsita puruSone, A loka saMbaMdhi viSayasukhanI abhilASA karanArAo, paralokanA sukhanI icchA karanArA sAmAnyajanone Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 Agama kathAnuyoga-3 mATe duSkara che, paraMtu dhIra ane daDha saMkalpI puruSone pAlana karavAmAM zuM muzkela che ? tethI he mAtApitA ! ApanI AjJA anumati laIne huM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI AnagArika pravajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. 0 meghano eka divasIya rAjyAbhiSeka : tyArapachI jyAre mAtApitA meghakumArane viSayonA anukuLa ane viSayone pratikULa ghaNI ja AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA ane vijJApanA vANI dvArA samajAvavA, bujhavavA, saMbodhana karavA ane vijJapti karavAmAM samarthana thayA tyAre icchA na hovA chatAM udAsIna thaIne meghakumArane A pramANe kahyuM he putra ! ame tArI eka divasanI rAjyazrI jovA icchIe chIe. tyAre te meghakumAra mAtApitAnI icchAne mAna Apato maunapaNe rahyo. tyArapachI zreNika rAjAe kauTuMbika puraSone bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaladIthI meghakumAranA rAjyAbhiSekane mATe mahAe, mahAI, mahAI vipula rAjyAbhiSekanI sAmagrI upasthita karo. tyAre te kauTuMbika puruSo meghakumAranA rAjyAbhiSeka mATe mArtha, mahArdha, mahArDa vipula rAjyAbhiSeka sAmagrI upasthita karI. tyArapachI zreNika rAjAe ghaNAM gaNanAyako ane - yAvat - saMdhipAlo ane - thAvat - parivRtta thaIne meghakumArane 108 suvarNa kaLazo e ja pramANe 108-108 rajatakaLazo, suvarNarajata kaLazo, maNimaya kaLazo, suvarNa maNimaya kaLazo, rajata maNimaya kaLazo, suvarNa, rajata, maNimaya kaLazo, kRtikA kaLazo temAM bharelAM sarva prakAranA jaLa vaDe, sarva prakAranI mATI vaDe, sarva prakAranA puSpo vaDe, sarva prakAranI mATI vaDe, sarva prakAranA puSpo vaDe, sarva prakAranI gaMdho vaDe, sarva prakAranI mALAo vaDe, sarva prakAranI auSadhio-saraso vaDe, sarva Rdvi-dhUti ane sainyanI sAthe - yAvat - dUbhi nirdoSanA pratidhvaninA zabdo sahita mahAmahimAvALA rAjyAbhiSekathI abhiSikta karyo, abhiSeka karIne baMne hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe kahyuM he naMda ! tamAro jaya-jaya thAo. he bhadra ! tamAro jaya-jaya thAo. he AnaMdakara ! tamAro jaya thAo - jaya thAo. he bhadra ! tamAro jaya thAo - jaya thAo. tame na jItelAne jIto, jItelAnuM pAlana karo, AcAravAnA madhyamAM nivAsa karo, na jItelA zatrupakSa para vijaya prApta karo ane jItelA mitrapakSanuM pAlana karo. devomAM indra samAna, asuromAM camara samAna, nAgomAM dharaNendra samAna, tAromAM jyotiSka maMDalamAM caMdramAnI samAna, manuSyomAM bharata samAna, rAjagRhanagaranA tathA bIjA paNa ghaNAM grAma, Akara, nagara, kheDa, kabUTa, dromukha, maMDala, patana, Azrama, nigama, saMbAha, sanniveza AdinA Adhipatya karatA, pradhAnatA karatA, svAmitva, bhartutva, mahattarakatva, AjJA, Izvaratva ane senApatitva karatA, pAlana karatA, jora-jorathI vagADAtA nRtya, gIta, vAdya, taMtra, tala, tAla, truTita, ghana, mRdaMga, paTa AdinA ghoSopUrvaka vipula bhogopabhogone bhogavatA vicaraNa karo, A pramANe kahIne jayajayakAra kare che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 187 tyArapachI te megha rAjA thaI gayo. parvatomAM mahAhimavaMta tulya, pRthvImAM indra samAna maMdarAcalanI mAphaka zobhita thaIne vicaravA lAgyo. tyArapachI mAtApitAe rAjA meghane A pramANe kahyuM, he putra! batAvo, tamane zuM ApIe ? tamArA iSTajanone zuM ApIe ? tamArA manamAM zuM icchA che ? 0 meghanA niSkramaNanI taiyArI : tyArapachI megharAjAe mAtApitAne A pramANe kahyuM, he mAtApitA ! huM icchuM chuM ke, kutrikApaNathI rajoharaNa ane pAtra maMgAvo ane kAzyapa-vANaMdane bolAvo. tyArapachI zreNika rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvIne teone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame jAo ane zrIgRhamAMthI traNa lAkha suvarNa mudrAo laIne be lAkhamAMthI kRtrikApaNamAMthI rajoharaNa ane pAtrA laI Avo ane eka lAkha ApIne vANaMdane bolAvo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa zreNika rAjAnA A kathanane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaIne zrIgRhamAMthI traNa lAkha suvarNamudrA laIne gayA, be lAkhathI kRtrikApaNamAMthI rajoharaNa ane pAtra lIdhA ane eka lAkha ApIne teoe vANaMdane bolAvyo. tyArapachI kauTuMbika puruSo dvArA bolAvAyela te vANaMda harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvatuM - harSanA vazathI vikasita hRdayavALA thaIne snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyuM ane zuddha-rAjyasabhAmAM pravezavA yogya, zreSTha mAMgalika vastro dhAraNa karyA, alpa paNa bahumUlya AbhUSaNothI zarIrane alaMkRta karyuM ane tyArabAda jyAM zreNikarAjA hatA, tyAM Avyo, AvIne zreNika rAjAne be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! mAre yogya kArya mATenI AjJA Apo. tyAre zreNika rAjAe te vANaMdane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM jA ane sugaMdhita gaMdhodakathI sArI rIte hAtha-paga dhoI le, pachI cAra paDavALA zveta vastrathI mukha bAMdhIne dIkSAne yogya cAra aMgula keza choDIne meghakumAranA agrakezane kApI nAMkha. tyAre te kAzyapa-vANaMda zreNika rAjAnA A Adezane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvat - harSAtirekathI vikasita hRdayavALo thaIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI, he svAmI ! "tahati" ema kahIne vinayapUrvaka Adeza vacanone svIkAre che, svIkAra karIne sugaMdhita gaMdhodaka vaDe hAthapaganuM prakSAlana kare che. prakSAlana karIne zuddha vastra vaDe mukhane bAMdhe che. bAMdhIne pUrNa yatanApUrvaka dIkSAne yogya cAra aMgula keza choDIne meghakumAranA bAkInA agrakezone kApI nAMkhe che. tyArapachI meghakumAranI mAtAe bahumUlya ane haMsasadaza zveta ujvaLa vastramAM te kezane grahaNa karyA, grahaNa karIne surabhita gaMdhodaka vaDe dhoyA, dhoIne sarasa gozIrSa caMdana vaDe tene carcita karyA, karIne sapheda vastramAM bAMdhyA, bAMdhIne ratna samudgakamAM rAkhyA, rAkhIne pachI peTImAM rAkhyA, rAkhIne pachI jaLanA dhArA, nirgaDInA phUla ane TuTela motInI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 Agama kathAnuyoga-3 hAranI samAna AMkhothI AMsu vahAvatI, rotI, AkraMdana karatI, vilApa karatI-karatI A pramANe bolI meghakumAranA A vALanA darzana rAjya prApti Adi abyudayonA avasara para, utsavo para, parvomAM, tithiomAM, indramomAM, yajJomAM, parvatithiomAM aMtima darzanarUpa thaze. e pramANe bolIne te peTIne potAnA ozIkAnI nIce sthApe che. - tyArapachI meghakumAranA mAtApitAe uttarAbhimukha siMhAsana rakhAvyuM, pachI meghakumArane bIjI vakhata, trIjI vakhata cAMdI ane sonAnA kaLaza vaDe snAna karAvyuM, snAna karAvIne rUMvATIvALA atyaMta sukomaLa kaSAya gaMdhavALA vastrathI tenA zarIrane sApha karIne gozIrSa caMdana vaDe zarIranuM vilepana karyuM, vilepana karIne zvAsocchavAsathI paNa uDI jAya evA ati bArIka, zreSTha nagaro AdimAM prApta thatuM, catura manuSyo dvArA prazasita, ghoDAnA mukhathI nIkaLanAra phINathI paNa komaLa, jenI dhAra para suvarNanA tArathI vela banAvAI hatI ane haMsa jevA zveta vastra paherAvyA. - pachI hAra paherAvyo, ardhahAra paherAvyo, pachI ekAvalI, muktAvalI, kanakAvalI, ratnAvalI, prAlaMba, pAdapralaMba, kaDA, truTita, keyUra, aMgada, daze AMgaLImAM viTI, kaTisUtra, kuMDala, cUDAmaNi, ratnajaDita mugaTa paherAvyo, divya phUlonI mALA paherAvI, dara caMdananA sugaMdhita telanI gaMdha zarIra para lagADI. pachI grathita, veSTima, pUrima, saMghAtima evI cAra prakAranI mALAo dvArA kalpavRkSanI mAphaka alaMkRt karyo. 0 meghano abhiniSkramaNa mahotsava : tyArapachI zreNikarAjAe kauTuMbika puraSone bolAvI A pramANe kahyuM he devAnupriyo tame jaladIthI aneka seMkaDo staMbhothI banelI, jemAM krIDA karatI putaLIo banI hoya, je ihAmRga, vRSabha, turaga, nara, magara, viDaga, sarpa, kinnara, ru, sarabha, camarI gAya, kuMjara, vanalatA, pAlatA AdinA citrothI yukta hoya, jenI ghaMTAvalithI madhura svara nIkaLI rahyA hoya, je zubha, kAMta ane darzanIya hoya, kuzaLa kArIgaro dvArA nirmita, daidIpyamAna maNi ane ratnonI ghaMTikAnA samUhathI vyApta hoya, vajaratnonI banelI vedikAthI yukta hovAthI je manohara dekhAtI hoya. (-tathA-) - jemAM banelA vidyAdhara yugalonA citra yaMtracAlita jevA pratIta thatA hoya, sahastramAlI sUryanA kiraNonI mAphaka zobhAyamAna hoya, hajAro rUpavALI hoya, dIpyamAna, ati dIpyamAna hoya, jovAmAM netrone AkRSTa karanArI hoya, sukhada sparzavALI hoya, sazrI rUpavALI hoya, potAnA saMpUrNa vaibhava samRddhinI sAthe upasthita thaI hoya tathA zIgha, tvarita, capaLa ane atizaya capaLa hoya, je 1000 puruSo dvArA vahana karI zakAtI hoya evI eka zibikA taiyAra karAvo. tyArapachI te kauTuMbika puruSa harSita, saMtuSTa thaIne aneka seMkaDo staMbhothI banelI - yAvat - zibikA taiyAra karI upasthita kare che. tyArapachI meghakumAra zibikA para ArUDha thayo ane ArUDha thaIne zreSTha siMhAsananI najIka AvI pUrva dizA tarapha mukha karIne beTho. tyArapachI meghakumAranI mAtA snAna karI, Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 189 balikarma karIne - yAvat - alpa paNa bahumUlya AbhUSaNathI alaMkRt zarIravALI zibikA para ArUDha thaI, ArUDha thaIne meghakumAranI jamaNI bAju bhadrAsana para beThI. tyArapachI te meghakumAranI dhAvamAtA rajoharaNa ane pAtra laIne zibikA para ArUDha thaI, ArUDha thaIne meghakumAranI DAbI bAjumAM bhadrAsana para beThI. tyArapachI te meghakumAranA pAchaLanA bhAgamAM zRMgAranA ghara samAna, manohara veSavALI, suMdara gati, hAsya, vANI, ceSTA, vilAsa, saMtApa, ullApa karavAmAM nipuNa, yogya upacAra karavAmAM kuzaLa, paraspara maLela samazreNimAM sthita goLa, UMcA, puSTa prItijanaka ane uttama AkAranA stanavALI evI eka taraNI Dima, cAMdI, kuMdapuSpa ane caMdramAnI samAna ane koraTapuSponI mALAothI yukta dhavala Atapatrane hAthamAM laIne lIlA karatI evI UbhI rahI. tyArapachI potAnA suMdara veSathI zRMgAranA gRha samAna suMdara gati, hAsya, vANI, ceSTA, vilAsa, saMlApa, ullApa karavAmAM kuzaLa, yogya upacAra karavAmAM kuzaLa be zreSTha taruNIo zibikA para ArUDha thaI ane ArUDha thaIne meghakumAranI baMne bAjuomAM vividha prakAranA maNi, suvarNa, ratna ane mahAn puruSone yogya, tapanIya samAna, ujvala, vicitra dAMDIvALA, camakatA, pAtaLA, uttama ane lAMbAvALa vALA, zaMkha, kuMda puSpa, jalakaNa, maMthana karAyela amRtanA phINanA puMja sadeza dhavala cAmarone grahaNa karI lIlApUrvaka vIMjhatI-vIMjhatI evI UbhI rahI. tyArapachI te meghakumAranI najIka zrRMgAranA gaDarUpa suMdara veSa dhAriNI, suMdara gati, hAsya, vacana, ceSTA, vilAsa, saMtApa, ullApamAM nipuNa ane ucita upacAra karavAmAM kuzaLa evI eka uttama taruNI zibikA para ArUDha thaI, ArUDha thaIne meghakumAranI najIka pUrva dizAnI sanmukha caMdrakAMta maNi, vajaratna ane vaiDUryamaNinA nirmaLa daMDavALA paMkhAne grahaNa karIne UbhI rahI. tyArapachI meghakumAranI najIka zRMgAranA ghara samAna suMdara veSa dhAriNI, suMdara gati, hAsya, vANI, ceSTA, vilAsa, saMtApa, ullApamAM nipuNa, ucita upacAra karavAmAM kuzaLa eka zreSTha taruNI ArUDha thaI, ArUDha thaIne meghakumAranI agridizA (khUNA)mAM zveta rajatamaya vimaLa jaLathI bharela mattagajendranI mukhAkRtivALA bhaMgArane hAthamAM grahaNa karIne UbhI rahI. tyArapachI meghakumAranA pitAe kauTuMbika puraSone bolAvyA. bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI ekasarakhA, samAna rUpavALA, samAna vayavALA, ekasarakhI vezabhUSAthI susajjita 1000 uttama taruNa kauTuMbika puruSone bolAvo. tyAre kauTuMbika puruSoe ekasarakhA, samAna rUpavALA, samAna vayavALA, ekasarakhA AbhUSaNo (vela)vALA 1000 uttama kauTuMbika puruSone bolAvyA. tyArapachI zreNika rAjAnA kauTuMbika puruSo dvArA bolAvAyela te uttama taruNa kauTuMbika puruSa harSita-saMtuSTa thayA. teoe snAna karyuM - yAvat - ekasamAna AbhUSaNa (ve.) paherIne jyAM zreNika rAjA hato, tyAM AvyA, AvIne zreNika rAjAne A pramANe Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 kahyuM, he devAnupriya ! amAre mATe karavA yogya ja kArya hoya te mATe AjJA Apo. tyAre zreNika rAjAe te kauTuMbika 1000 uttama taruNone A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jAo ane tame meghakumAranI puruSa sahasravAhinI zibikAne vahana karo. tyAre te uttama taruNa 1000 kauTuMbika puruSa zreNika rAjAnA kathanane sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa thayA, meghakumAranI sahasrapuruSavAhinI zibikA vahana karavA lAgyA. tyArapachI sahasravAhinI zibikA para meghakumAranA ArUDha thayA pachI A ATha maMgaladravyo anukrame tenI sAme cAlavA lAgyA. te A pramANe :- 1. svastika, 2. zrIvatsa, 3. naMdAvartta, 4. vardhamAna, 5. bhadrAsana, 6. kaLaza, 7. matsyayugala, 8. darpaNa. yAvat ghaNAM dhanArthI yAcakajana yAvat kAmArthI, bhogArthI, lAbhArthI, kilbiSika, kAroTika, kAravAhika, zAMkhika, cakrika, nAMgalika, mukha mAMgalika, vardhamAnaka, pUSamANaka, khaMDikagaNa tevA prakAranI iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, manohara, hRdayaMgama vANI vaDe jayavijaya rUpa maMgala zabdothI anavarata abhinaMdavA ane stuti karatA A pramANe kahevA lAgyA. he naMda ! tamAro jaya - jaya thAo, he bhadra ! tamAro jaya-jaya thAo, he kalyANakArI ! tamAro jaya--jaya thAo, tamAruM kalyANa thAo. na jItelI indrione tame jIto. jItelA (dhAraNa karelA) zramaNadharmanuM pAlana karo. he deva ! vighno para vijaya prApta karIne siddhimAM nivAsa karo, tapa dvArA rAgadveSarUpI mallonuM hanana karo. dhairya dhAraNa karo, rAgadveSane haNavA mATe kaTibaddha thAo. (tathA)-- - pramAdarahita thaIne uttama zukla dhyAna dvArA ATha karmorUpI zatruonuM mardana karo, ajJAna aMdhakArathIrahita anuttara-advitIya kevaLajJAnane prApta karo, parISTha rUpI senAnuM hanana karIne parISaha ane upasargothI nirbhaya thaIne zAzvata ane acala paramapadarUpa mokSane prApta karo. tamArI dharmasAdhanA nirvighne saMpanna thAo. A pramANe kahIne teo punaH punaH maMgalamaya jaya-jaya zabdonuM uccAraNa karavA lAgyA. tyArapachI meghakumAra rAjagRha nagaranA madhyamAM thaIne nIkaLyA, nIkaLIne jyAM guNazIla caitya hatuM, tyAM AvyA. AvIne sahasrapuruSa vAhinI zibikAthI nIce utaryA. 0 ziSya bhikSAdAna : 190 - tyArapachI meghakumAranA mAtApitA meghakumArane AgaLa karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane AdakSiNa--pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana--namaskAra karyA, vaMdananamaskAra karIne A pramANe bolyA - he devAnupriya ! A meghakumAra amAro eka mAtra putra che, te amane iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, dhairya ane vizvAsanA AdhArarUpa che, bahumUlya, aNamola bhaMDakadaMDakanI samAna che, ratnomAM ratnarUpa che. jIvana mATe ucchavAsarUpa che, hRdayane AnaMda denAro che, gUlaranA puSpa samAna jenuM nAma zravaNa paNa durlabha che to pachI darzananI to vAta ja zuM ? jema utpala, padma, kumuda kIcaDamAM utpanna thAya che, jaLamAM vRddhi pAme che, to paNa paMkarajathI upalipta thatuM nathI, jaLathI lipta thatuM nathI, e ja pramANe A meghakumAra - Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 191 kAmomAM utpanna thayo, bhogomAM saMvardhita thayo, to paNa kAmarajathI lipta thayo nathI. bhogarajathI lipta thayo nathI. he devAnupriya ! A meghakumAra saMsAranA bhayathI udvigna thayo che. janma, jarA, maraNathI bhayabhIta thayo che. Apa devAnupriya pAse muMDita thaI gRhavAsano tyAga karIne AnagArika pravajyA grahaNa karavAne icchuka che. tethI ame Apa devAnupriyane tene ziSyabhilA rUpe arpita karIe chIe, he devAnupriya! Apa A ziSyabhikSA svIkAro. tyArapachI meghakumAranA mAtApitAnA A kathanane sAMbhaLIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre A vAtane samyak prakAre svIkArI. 0 meghakumAranI pravajyA : tyArapachI meghakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI izAna khUNAmAM gayA, jaIne svayaM ja AbharaNa, mALA, alaMkAra utAryA. tyAre meghakumAranI mAtAe haMsasadaza zreta, komaLa vastra khaMDamAM te AbharaNa, mALA ane alaMkArane grahaNa karyA, grahaNa karIne jaLadhArA, nirguDInA puSpa ane tUTelI muktAvalI samAna AMsu TapakAvatI, rotI rotI, AkraMdana karatI, vilApa karatI A pramANe bolI he putra! prApta cAritra yogamAM yatanA karaje, he putra! aprApta cAritrayogamAM ghaTanA karaje arthAt prayatnazIla thaje. he putra (saMyamamAM) parAkrama karaje, saMyama sAdhanAmAM pramAda na karaje. amAre mATe paNa A ja mArga che A pramANe kahIne meghakumAranA mAtApitAe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne je dizAmAMthI AvyA hatA te dizAmAM pAchA gayA. tyArapachI meghakumAre svayaM paMcamukhika loca karyo, loca karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA, AvIne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! A saMsAra Alita che, he bhagavan! A saMsAra pradIpta che, te bhagavan! A saMsAra jarAmaraNathI Alita-pradIpta che. jema koI gRhapati gharamAM Aga lAge tyAre te gharamAMthI alpabhAravALI paNa bahumUlya vastu hoya, tene laIne svayaM ekAMtamAM cAlyo jAya che ane vicAre che ke agrimAMthI baLatuM bacAvela A dravya mArA mATe pachIthI ane atyAre paNa hitane mATe, sukhane mATe, zAMtine mATe, kalyANane mATe ane bhaviSyamAM paNa upayogI thaze. A ja pramANe mAro paNa AtmArUpI bhAMDa che, je mane iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma che. tene surakSita kADhI levAthI te mArA saMsArano uccheda karanAro thaze. tethI huM icchuM chuM ke, Apa devAnupriya mane svayaM pravajita karo, svayaM ja muMDita karo, svayaM ja paDilehaNa Adi zIkhaDAvo, svayaM ja sUtra ane arthanI zikSA Apo. svayaM ja AcAragocara, vainayika, caraNa, karaNa, saMyama yAtrA ane mAtrA Adi rUpa dharmanI prarUpaNA karo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre svayaM ja meghakumArane pravRjita karyA - yAvat - dharmanI zikSA ApI. - he devAnupriya ! A pramANe cAlavuM, A pramANe rahevuM, A pramANe besavuM, A pramANe ubhavuM, A pramANe bhojana karavuM. A pramANe bolavuM, A Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 Agama kathAnuyoga-3 pramANe apramatta ane sAvadhAna rahIne prANI - yAvat - satvonI rakSA karIne saMyamanuM pAlana karavuM, A viSayamAM lezamAtra paNa pramAda karavo nahIM. tyAre meghakumAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrano A dharmopadeza samyak prakAre svIkAra karyo ane bhagavaMtanI AjJA anurUpa gamana karato, te ja pramANe besato yAvat sAvadhAnIpUrvaka prANonI - yAvat - satvonI yatanA karato saMyama ArAdhavA lAgyo. 0 meghano manaH saMkaleza : je divase meghakumAre muMDita thaI, gRhatyAga karI AnagArika dIkSA grahaNa karI, te ja divase saMdhyAkALe yathArAtvika arthAt dIlAparyAyanA kramamAM zramaNa nircanthonI zayyAsaMthArAnuM vibhAjana karatA meghakumArano saMthAro daravAjAnI samIpa Avyo. tyAre zramaNa nirgastha rAtrinA pahelA ane aMtima praharamAM vAcanAne mATe - yAvat - dharmAnuyoganA ciMtana karavA mATe temaja uccAra ane prastravaNane mATe praveza karatA ane bahAra nIkaLatA hatA, tyAre temAMnA koIkoI sAdhunA hAthano meghakumArane saMghaTTo thato hato - yAvat - koI koI tene oLaMgIne jatA, koI koI be-traNa vakhata oLaMgIne jatA, koI--koIe potAnA paganI dhULa vaDe tene (saMthArAne) bharI dIdho. te AkhI rAtrimAM meghakumAra eka kSaNane mATe paNa AMkha baMdha na karI zakyA. (UMghI na zakyA.) tyAre te meghakumAranA manamAM AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - huM zreNika rAjAno putra ane dhAriNIdevIno Atmaja megha chuM, je teone mATe iSTa, kAMta - yAvat - gUlaranA puSpanI samAna jenuM nAma zravaNa paNa durlabha che. jyAre huM ghera hato, tyAre A zramaNa nirgastha mAro Adara karatA hatA, jANatA hatA, satkAra sanmAna karatA hatA, jIvAdi padArthone, tene siddha karanArA hetuone, praznone, kAraNone ane vyAkaraNone kahetA hatA. iSTa, manohara - vAva - vANIthI AlApasaMlApa karatA hatA. - paraMtu jyArathI meM muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAratva aMgIkAra karela che, tyArathI A zramaNa nircantha mAro Adara karatA nathI - yAvat - manohara vacanothI AlApa saMlApa karatA nathI. te sivAya zramaNa nirgastha pahelI ane pAchalI rAtrinA samaye vAcanA - yAvat - A prakAranI dIrdha rAtrimAM eka kSaNane mATe paNa huM AMkha mIMcI zakyo nahIM. tethI mArA mATe have e zreyaskara che ke kAle rAtri pUrNa thaI prabhAta thAya tyAre - thAvat - tejathI jAjavalyamAna sahasrarazmi dinakara sUryanano udaya thAya tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA laIne punaH gRhavAsamA javuM joIe. A pramANe meghakumAre vicAra karyo, vicAra karIne ArtadhyAnanA kAraNe duHkhI ane saMkalpa-vikalpa yukta mAnasavALA thaIne te rAtri narakanI mAphaka vyatIta karI, rAtri pUrNa thaI, suvimala prabhAtarUpa thayuM tyAre - yAvat - teja vaDe jAjvalayamAna saMhasrarazmi dinakara-sUryanA udaya thayo tyAre jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA, zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne - yAvat - paryApAsanA karavA lAgyA. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo 0 meghane pratibodha :-- tyArapachI he megha ! e pramANe AmaMtrita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre meghakumArane kahyuM, tuM rAtrinA pahelA ane pAchalA kALanA avasare zramaNa nirpranthone vAcanA - yAvat - dIrdha rAtri paryaMta thoDA samaya mATe paNa AMkha mIMcI na zakyo. tyAre he megha ! tArA manamAM AvA prakArano adhyavasAya Go yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, jyAre huM gRhavAsamAM raheto hato. tyAre A zramaNa nirprantho mAro Adara karatA hatA yAvat - iSTa yAvat - vANIthI AlApa-saMlApa karatA hatA. paNa jyArathI huM muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karIne anagArarUpe pravrujita thayelo chuM, tyArathI A zramaNa nirprantho mAro Adara karatA nathI - yAvat iSTa, ramaNIya vANIthI AlApa-saMlApa karatA nathI. Jain - te sivAya zramaNa nirprantho rAtrinA pahelA ane chellA praharamAM koI koI - yAvat paganI dhULathI (saMthAro) bharI de che, tethI mArA mATe e ja zreyaskara che ke kAle rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - jAjvalyamAna teja sAthe sahasrarazmi dinakara sUryano udaya thAya tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchIne, AjJA laIne gRhavAsamAM cAlyo jAuM. A prakAre teM vicAra karyo ane duddharSa ArtadhyAnane kAraNe duHkhathI pIDita ane saMkalpa vikalpothIyukta mAnasavALA thaIne narakanI vedanA mAphaka te rAtrine vyatIta karIne jyAM huM chuM tyAM jaldIthI Avela cho. he megha ! mAruM A kathana satya che ? hAM ! ApanuM e kathana satya che. 193 - 0 bhagavaMta dvArA sumeruprabhanA bhavanuM nirUpaNa H - he megha ! A pUrvenA trIjA bhavamAM tuM vaitADhyagirinI taLeTImAM zaMkha samAna ujjvaLa, vimala, nirmala, ghanadahIM, gAyanA dUdhanA phINa ane caMdramAnA samAna zveta varNavALo, sAta hAtha UMco ane nava hAtha lAMbo, daza hAtha parimANavALo, sAta aMgo - (cAra paga, sUMDha, pUMchaDI ane liMga)thI pratiSThita, saumya, pramANopeta aMgavALo, suMdara rUpavALo, AgaLathI UMco tathA UMce uThelA mastakavALo, zubha--sukhada Asana--skaMdhavALo, varAhanI samAna pAchaLanA bhAge jhUkelo, khADArahita ane lAMbI evI bakarInA jevI kUMkhavALo, lAMbA udara, lAMbA hoTha ane lAMbI pUMchavALo, kheMcAyela dhanuSanI pITha jevI pIThanI AkRti vALo, sArI rIte maLelA pramANayukta goLa ane pUrNa avayavavALo, pramANopeta ane coTelI pUMchaDI vALo, kAcabAnA paga jevA paripUrNa ane manohara pagavALo, zveta, nirmaLa, snigdha ane nirUpahata vIse nakho ane cha dAMtayukta sumeruprabha nAme hastirAja hato. | 3/13 he megha ! tyAM tuM ghaNAM hAthIo, hAthINIo, kumAra hAthIo, kumArI hAthINIo, hAthInA baccA ane bAlikA hAthINIthI gherAIne 1000 hAthIono nAyaka, mArgadarzaka, agraNI, prasthApaka, yUthapati ane yUthanI vRddhi karanAro tathA te sivAya paNa bIjA ghaNAM ekalA hAthInA baccAonuM Adhipatya karato - yAvat - vicarato hato. he megha ! te samaye tuM niraMtara apramAdI, sadA krIDA parAyaNa, kaMdarpa ratikriDA nternational Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 Agama kathAnuyoga-3 karavAmAM prItivALo, maithunapriya, kAmabhogomAM atRpta, kAmabhogomAM tRSNAvALo hato ane ghaNAM ja hAthIo ane - yAvat - temanAthI parivRtta thaIne vaitAdya parvatanI taLeTImAM, parvatomAM, darImAM, kutaromAM, kaMdarAomAM, ujharomAM, jharaNAmAM, vidaromAM, khAImAM, pallavomAM, cittalomAM, kaTakomAM, kaTa pallavomAM, taTomAM, aTavImAM, DhakomAM, kUTo para, zikharo para, prAgabhAro para, maMco para, bagIcAmAM, kAnanomAM, vanomAM, vanakhaMDomAM, vanarAjIomAM, nadIomAM, nadIkakSomAM, yUthomAM, saMgamomAM, vAvaDIomAM, puSkariNIomAM, dIdhiMkAomAM, guMjAlikAmAM, sarovaromAM, sarovara paMktiomAM, sara saraH paMktiomAM, vanacaro dvArA vicaraNa karavAnI jene chUTa apAI hoya evo tuM ghaNAM hAthIo - yAvatuM - kalabhIothI parivRtta thaIne vividha prakAranA tarupallavo, pANI ane ghAsano upayoga karato nirmama ane ukegarahita sukhapUrvaka vicaraNa karato hato. tyArapachI he megha ! koI samaye prAvRTa, varSA, zarada, hemaMta, vasaMta kramazaH A pAMca RtuonA vyatIta thaI gayA pachI grISmaRtuno samaya Avyo, tyAre jyeSTha mAsamAM vRkSonA paraspara ghasAvAthI utpanna thayela tathA sukA ghAsa, pAMdaDA ane kacarAthI ane vAyunA vegathI dIpta thayela mahAbhayaMkara agni vaDe utpanna dAvAnalanI jvALAothI vanano madhyabhAga saLagI uThyo, jenA lIdhe dizAo dhumADA vaDe vyApta thaI gaI ane pracaMDa vAyuvegathI agninI jvAlA vadhIne cAre tarapha phelAvA lAgI. - khokhalA vRkSo aMdara-aMdara ja saLagavA lAgyA. vanapradezanA nadI nALAnA pANI mRta kalevarothI saDavA lAgyA, kharAba thaI gayA, tenuM kIcaDa kIDAvALuM thaI gayuM. tenA kinArAnA pANI sukAI gayA, bhaMgAraka pakSI, dInatApUrvaka AjhaMdana karavA lAgyA, uttama vRkSo para sthita kAgaDA atyaMta kaThora ane aniSTa zabdo karavA lAgyA. te vRkSonA agra bhAga agrikaNone kAraNe mUMgAnI jevA lAla dekhAvA lAgyA. tarasathI pIDita thaIne pakSI samUha pAMkha DhIlI karI jIbha ane tALavuM kholI, moDhuM phADI zvAsa levA lAgyA. - grISmakALanI uSNatA, sUryano tApa, atyaMta kaThora ane pracaMDa vAyu ane sukA ghAsa-pAMdaDA ane kacarAthI yukta vaMToLIyAne kAraNe bhAgadoDa karanArA, bhayabhIta siMha Adi zrApadonA kAraNe zreSTha parvata AkuLa-vyAkuLa thaI gayo hoya tevo pratIta thato hato. te parvata para mRgajaLarUpa patAkA bAMdhI hoya tevo lAgato hato. trasita thayelA mRga, pazu ane sarisRpa ahIM-tahIM taraphaDavA lAgyA. A bhayAnaka avasare te sumeruprabha nAmaka hAthInuM mukha phATI gayuM, jIbhano agra bhAga bahAra nIkaLI gayo. moTA moTA baMne kAna bhayathI stabdha ane vyAkuLatAnA kAraNe zabda grahaNa karavAmAM tatpara banyA. - te sumeruprabha hAthInI moTI suMDha saDaka thaI gaI, teNe pUMchaDI UMcI karI lIdhI ane garvathI virasa barADA pADavA lAgyo. tenA citkArathI AkAzatala vyApta thaI gayuM. paganA AghAtathI pRthvItalane kaMpAvavA lAgyo, sItkAra karato evo ane cAre tarapha sarvatra velonA samUhane kacaDato evo hajAro vRkSone ukheDato evo, rAjyathI bhraSTa thayelA rAjAnI samAna, vAyuthI bhaTakatA jahAjanI samAna, maMDalavAyunI jema paribhramaNa karavA lAgyo. vAraMvAra lAda karavA lAgyo, ghaNAM ja hAthIo, hAthaNIo - yAvat - Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 195 baccAonI sAthe dizA ane vidizAomAM ahIM-tahIM bhAgadoDa karavA lAgyo. he megha ! te bhavamAM tuM tyAM jIrNa, jarAthI jarjarita dehavALo, vyAkuLa, bhUkhapyAsayukta, durbaLa, kalota, bahero ane digamUDha thaIne potAnA jUthathI vikhUTo paDI gayo. vananI jvALAothI parAbhUta thaIne garmI, bhUkha ane tarasathI pIDAIne bhayane prApta thayo, trasta thayo, udvigna thayo. tuM pUrepUro bhayabhIta thaI gayo. jene kAraNe tuM ahIM-tahIM doDavA lAgyo. tyAre ochA pANI ane adhika kIcaDavALuM eka sarovara joyuM, jemAM pANI pIvAne mATe kinAro na hovA chatAM tuM aMdara utarI gayo. he megha ! tyAM tuM kinArAthI to dUra cAlyo gayo paNa pANI sudhI pahoMcI na zakyo ane vacce ja kIcaDamAM phasAI gayo. he megha ! tyAM teM huM pANI pIu' ema vicArIne tArI sRDha phelAvI, paNa tArI suMDha paNa pANI meLavI na zakI. tyAre he megha ! te pharI zarIra bahAra kADhe e pramANe vicAra karIne jora lagADyuM to kIcaDamAM vadhu UMDAImAM phasAI gayo. tyArapachI he megha ! koI bIjA samaye teM koI navayuvAna zreSTha hAthIne tArI suMDhapaga ane dAMtarUpI mUsalothI prahAra karI mArela hato ane tArA jUthamAMthI ghaNAM samaya pahelAM bahAra kADhI mUkela hato. te hAthI paNa pANI pIvAne mATe te ja mahAprahamAM utaryo. tyAre te navayuvAna hAthIe tane joyo, joIne tene pUrvanA vairanuM smaraNa thayuM, smaraNa karIne te krodhAbhibhUta thayo - yAvat - dAMta kacakacAvato te tArI pAse Avyo. AvIne tIrNa dAMtarUpI mUsalo vaDe traNa vakhata tArI pITha vIMdhI nAMkhI ane vIMdhIne pUrvanA vairano badalo lIdho. badalo laIne harSita-saMtuSTa thaIne pANI pIdhuM. pANI pIne je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. tyArapachI he megha ! tArA zarIramAM vedanA utpanna thaI, jenAthI tane thoDuM paNa jaina rahyuM nahIM - yAvat - dassaha vedanA thavA lAgI. te vedanAne kAraNe tAruM zarIra pittavarathI vyApta thaI gayuM ane zarIramAM dAha utpanna thaI gayo. 0 meghano meruprabha hAthIno bhava : tyArapachI he megha ! tuM te becena karI denArI - cAvat - dussaha vedanAne sAta divasa-rAta sudhI bhogavI 120 varSanuM Ayu bhogavI durharSa ArtadhyAnane vazIbhUta ane duHkhathI pIDita thaI, mRtyu samaye kALa karIne maraNa pachI A ja jaMbudvIpanA bharatakSetranA dakSiNArdha bhAratamAM gaMgA nAmanI mahAnadInA dakSiNa kinAre viMdhyagirinI taLeTImAM eka madonmatta zreSTha gaMdhahastIthI eka zreSTha hAthaNInI kulimAM hAthInA baccArUpe utpanna thayo. tyArapachI te hAthaNIne nava mAsa pUrA thayA tyAre vasaMtamAse tuM jamyo. tyArapachI he megha ! tuM garbhAvAsathI mukta thaIne gaja kalabha paNa banI gayo - lAla kamaLa samAna lAla ane sukumAra thayo. japAkusuma, lAla varNanA pArijAta nAmanA vRkSa samAna, lAkhano rasa, sarasa kuMkama, sAMdhyakAlIna vAdaLonA raMga samAna lAla varNano thayo. tArA yUthapatino priya thayo. gaNikA samAna yuvA hAthaNIonA udarapradezamAM potAnI sUMDha nAMkhIne kAmakrIDAmAM tatpara rahevA lAgyo ane A prakAre seMkaDo hAthIthI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 parivRtta thaIne parvatanA ramaNIya kAnanomAM sukhapUrvaka vicaravA lAgyo. - tyArapachI he megha ! tuM bAlyAvasthAne pAra karI yuvAvasthAne pAmyo ane yUthapatinA mRtyu bAda tuM pote ja yUthane vahana karavA lAgyo arthAt yUthapati thaI gayo. tyArapachI he megha ! tuM sAta hAtha UMco - yAvat - zveta, nirmaLa, snigdha ane nirUpahata vIsa nakho tathA cAra dAMtavALo meruprabha nAmaka hastiratna thayo. he megha ! tuM sAta aMgothI bhUmine sparza karanAro yAvat - suMdara rUpavALo thayo. he megha ! tyAM tuM so hAthIonA yUthanuM adhipatitva - yAvat - karato, pAlana karato abhiramaNa karavA lAgyo. Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI anyadA koI samaye grISmakALanA avasare jyeSTha mAsamAM vRkSonA paraspara saMgharSaNathI utpanna ane zuSka ghAsa, pAMdaDA, kUDo, kacaro ane vAyunA saMyogathI dIpta mahAbhayaMkara agnithI utpanna vananA dAvAnaLanI jvALAothI vanano madhyabhAga saLagI uThyo, dizAo dhumrathI vyApta thaI gaI - yAvat bhaya utpanna thavAnA kAraNe ghaNAM ja hAthIo ane - yAvat - parivRtta thaIne dizAo ane vidizAomAM sarvatra ahIMtahIM bhAgadoDa karavA lAgyA. - he megha ! tyAre te vananA dAvAnaLane joIne tane A prakAranA adhyavasAya - cAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, 'lAge che ke AvA prakAranA agninI utpatti pahelA paNa meM kyAreka anubhavI che.'' tyArapachI he megha ! vizuddha lezyAo, zubha adhyavasAyo, zubha pariNAmo ane tadAvaraka karmono kSayopazama thavAthI ihA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karatA tane saMjJIjIvone prApta thanAra jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tyArapachI he megha ! teM A arthane samyak prakAre jANyo ke, nizcayathI huM atIta bIjA bhavamAM A ja jaMbudvIpanA bharatavarSa kSetramAM vaitADhyagirinI taLeTImAM - yAvat - sumeruprabha nAmano hastirAja hato. tyAM meM AvA agnisaMbhramano anubhava karelo che. tyArapachI he megha ! tuM te divase aMtima prahara sudhI tArA yUthanI sAthe raheto evo vicaraNa karato hato. - - he megha ! tyArapachI sAta hAtha UMcA - yAvat - jAtismaraNa jJAnathI yukta cAra dAMtavALo meruprabha nAmano hAthI thayo. - tyArapachI he megha ! tarna AvA prakArano adhyavasAya yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, mAre mATe e zreyaskara che ke A samaye gaMgA mahAnadInA dakSiNI kinAre viMdhya parvatanI taLeTImAM dAvAgnithI rakSA karavAne mATe mArA yUthanI sAthe eka moTuM maMDala banAvuM. A prakArano vicAra karIne tuM sukhapUrvaka vicaravA lAgyo. -- tyArapachI he megha ! teM koI eka vakhate prathama varSAkALamAM ghaNI ja varSA thaI tyAre gaMgA mahAnadInI najIka ghaNAM ja hAthIo - yAvat - kalabhikAo Adi 700 hAthIothI parivRtta thaIne eka yojana parimita moTA gherAvALuM atyaMta vizALa maMDala banAvyuM, te maMDalamAM je kaMI ghAsa, pAMdaDA, lAkaDA, kAMTA, vela, velA, kuMThA, vRkSa ke ropA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 197 Adi hatA te badhAMne traNa vakhata halAvI-halAvIne paga vaDe ukheDI, sUMDha vaDe pakaDIne eka tarapha laI jaIne pheMkI dIdhA. tyArapachI he megha ! tuM maMDalanI nIkaTanI gaMgA mahAnadInA dakSiNa kinAre viMdhyAcalanI taLeTImAM, parvata yAvat pUrvokta sthAnomAM sukhapUrvaka vicAravA lAgyo. tyArapachI he megha ! koI anya samaye madhya varSARtumAM ghaNI ja varSA thavAthI jyAM maMDala hatuM, te sthAne tuM Avyo, AvIne bIjI vakhata te maMDalane sArI rIte sApha karyuM. A pramANe aMtima varSARtumAM ghora varSA thaI tyAre jyAM maMDala hatuM, tyAM AvIne trIjI vakhata paNa te maMDalane sApha karyuM - yAvat - sukhapUrvaka vicaravA lAgyA. tyArapachI he megha ! jyAre tuM te gajendraparyAyamAM hato ke, anukrame kamalinIonA vanano vinAza karanAro, kuMda ane loghanA puSponI samRddhithI saMpanna tathA atyaMta himavALI hemaMtaRtu paNa vyatIta thaI gaI ane abhinava grISmakALa Avyo. tyAre vanamAM krIDA karatI vakhate vananI hAthaNIo tArA para vividha prakAranA kamaLo ane puSpono prahAra karatI hatI, tuM te RtumAM utpanna puSpo vaDe nirmita cAmara jevA karNanA AbhUSaNothI maMDita ane manohara dekhAto hato. madane kAraNe vikasita gaMDasthaLone Arta karanArA jharatA evA sugaMdhita madajaLathI tuM sugaMdhI banI gayo hato. hAthaNI vaDe gherAyelo raheto hato. A pramANe badhI bAjuthI Rtu saMbaMdhI zobhA utpanna thayelI hatI. te grISmakALamAM sUryano prakhara tApa paDI rahyo hato. grISma RtunA kAraNe zreSTha vRkSonA zikhara atyaMta zuSka thaI gayA hatA. jene kAraNe te ghaNAM bhayaMkara pratIta thatA hatA. bhaMgArapalI bhayAnaka zabda karatA hatA. kASTha, tRNa ane kacarAne uDALanAra pratikULa pavanathI AkhuM bhUmaMDaLa vyApta thaI gayuM ane vaMToLIyAne kAraNe bhayAvaha dekhAvA lAgyuM. tarasane kAraNe utpanna vedanAdi doSothI dUSita ane ahIM-tahIM bhaTakatA evA zvApadothI vyApta hatuM jovAmAM bhayAnaka evo te grISmakALa utpanna thayelA dAvAnalane lIdhe vadhAre dAruNa thaI gayo. te dAvAnala vAyune kAraNe vistArathI phelAyo ane vadhato gayo. tenA zabdono dhvani atyadhika bhayaMkara hato. vRkSothI paDatA madhanI dhArAo vaDe siMcita hovAne kAraNe te atyaMta vRddhigata thayo, dhabakavA lAgyo ane uddhata thaI gayo. te atyaMta dedIpyamAna, cinagArIothI yukta ane dhUmapaMktithI vyApta hato. seMkaDo zApadonA prANano aMta karanAro hato. A pramANe tIvratAne prApta dAvAnaLanA kAraNe te grISmaRtu atyaMta bhayaMkara dekhAtI hatI. tyAre he megha ! tuM te dAvAnaLonI javALAothI AcchAdita thaI gayo, rokAI gayo. dhumADAne kAraNe utpanna thayela aMdhakArathI bhayabhIta thaI gayo. agrinA tApane jovAthI tArA baMne kAna araghaTanA tuMba samAna stabdha thaI gayA. tArI moTI ane jADI suMDha saDaka thaI gaI. tArA camakatA netra bhayane kAraNe ahIM-tahIM pharakavA lAgyA. vAyunA vegane kAraNe tAruM svarUpa vistRta jevuM dekhAvA lAgyuM. pUrvajanmanA dAvAnaLanA bhayathI bhIta hRdayavALo thaIne dAvAnaLathI potAnuM rakSaNa karavAne mATe je dizAmAM tRNa-vRkSa Adi Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 Agama kathAnuyoga-3 haTAvIne sApha pradeza banAvela hato ane jyAM te maMDala banAvela hatuM. tyAM ja teM javAno nizcaya karyo. (ukta eka prakArano AlAvo che, bIjA mate A pramANe AlAvo che.) tyArapachI he megha ! anya koI samaye kramazaH pAMca Rtuo vyatIta thaI gayA pachI grISmakALanA avasare jyeSTha mAsamAM vRkSonA paraspara ghasAvAthI utpanna thayela dAvAnaLane kAraNe - yAvat - agni phelAI gayo. mRga, pazu, pakSI tathA sarisRpa Adi dizAvidizAmAM bhAga-doDa karavA lAgyA. tyAre tuM ghaNAM hAthIo - yAvat - kalabhIonI sAthe jyAM te maMDala hatuM tyAM javAne mATe doDI gayo. te maMDalamAM bIjA paNa ghaNAM siMha, vAgha, rIMcha, cItA, bhaDiyA, taraska, pArAsara, zIyALa, bilADA, kUtarA, bhUMDa, kharagoza, lImaDI, citra ane cilala Adi pazu agninA bhayathI parAbhUta thaIne pahelethI ja AvI ane eka sAthe biladharmathI rahyA hatA. tyArapachI he megha ! jyAM maMDala hatuM, tyAM tuM Avyo ane AvIne te ghaNAM ja siMha - yAvatu - cilala AdinI sAthe eka sthAne rahyo. tyArapachI he megha ! "paga vaDe zarIrane khaMjavALa" ema vicArI te eka paga UMco karyo. te samaye tyAM jagyA khAlI paDI, tyAre bIjA prANI dvArA bhagADAyela-dhakelAyela eka zazalAe praveza karyo. tyAra pachI te megha ! zarIrane khaMjavALIne teM vicAryuM ke huM paga nIce rAkhuM, paNa paganI jagyAmAM te zazalAne AvI gayela joyo, joIne prANAnukaMpAthI - yAvat - savAnukaMpAthI te paga UMco ja rAkhyo paNa nIce na mUkyo. he megha ! tyAre te prANAnukaMpA - yAvat - sandhAnukaMpAthI tAro saMsAra parIta karyo ane manuSyAyano baMdha karyo. tyArapachI te dAvAnaLa aDhI divasa rAtaparyata te vanane saLagAvato rahyo. saLagAvIne zAMta thaI gayo. uparata thaI gayo. pUrNa thaI gayo ane bujhAI gayo. tyAre te ghaNAM siMha - vAva - cillala Adi prANIoe te dAvAnaLane samApta thayelo, uparata, upazAMta ne bujhalo joyo. te joIne teo agrinA bhayathI mukta thayA ane bhUkha, tarasathI pIDita thaIne te maMDaLanI bahAra nIkaLyA. cAre tarapha sarakI gayA. tyAre te ghaNAM hAthI - yAvat - kalabhikA Adi e te vanadArane samApta - uparata - upazAMta ane bUjhelo joyo, joIne agnibhayathI mukta thayA ane bhUkha-tarasathI pIDita thatA te maMDalanI bahAra nIkaLyA ane nIkaLIne dizA-vidizAmAM sarakI gayA. he megha ! e samaye tuM vRddha, jarAthI jarjarita zarIravALo, zithila ane saLavALI cAmaDIthI vyApta gAtravALo, durbaLa, thAkelo, bhUkhyo, tarasyo, zArIrika zaktihIna, nirbaLa, sAmarthyahIna, cAlavA-pharavAmAM azakta ane ThuMThAnI jema akaLAyela thaI gayo. "huM jaladI cAlu" evo vicAra karIne jevo cAlavAne mATe paga pasAryo ke vidyutathI AghAta pAmelA rajatagirinA zikharanI samAna sarva aMgothI tuM dhaDAma karato bhUmi para paDI gayo. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 199 tyArapachI he megha ! tArA zarIramAM vedanA utpanna thaI je ujvala (utkRSTa) - thAvat - dussaha hatI. tArA zarIramAM pittajvara vyApI gayo. tenAthI tane dADampara paNa utpanna thaI gayo. 0 meghano bhava ane bhagavaMtano upadeza : he megha ! tyArapachI tuM te utkaTa - yAvat - dussaha vedanAne traNa rAta-divasa paryata bhogavato rahyo. aMte 100 varSanI pUrNAyu bhogavIne A jaMbUdvIpanA bharatavarSamAM rAjagRha nagaramAM zreNika rAjAnI dhAriNIdevInI kukSimAM kumArarUpe utpanna thayo. tyArapachI he megha ! tuM anukrame garbhavAsathI nIkaLI bAlyavayanuM atikramaNa karI yuvAvasthAne prApta thaI, mArI pAse muMDita thaI, gRhavAsano tyAga karI AnagArika vrajyA grahaNa karI che. to he megha ! jyAre tuM tiryaMca yonirUpa paryAyane prApta hato ane jyAre tane samyakatva ratnano lAbha paNa prApta thayo na hato te samaye paNa prANAnukaMpA - yAvat - satyAnukaMpAthI prerita thaIne pagane UMco rAkhyo, nIce na mUkyo. to pachI he megha ! A janme to tuM vizALa kuLamAM janmyo che, tane upaghAtarahita zarIra prApta thayuM che, prApta thayelI pAMca indriyonuM teM damana karyuM che ane utthAna, baLa, vIrya, puruSakAra parAkramathI yukta cho ane mArI pAse muMDita cho, gRhatyAga karI AnagArika pravajyA grahaNa karI che. - tyAre zramaNa nigraMthonA pahelI ane aMtima rAtrinA samaye vAcanA - yAvat - dharmAnuyoganA ciMtanane mATe, uccAra-prasavaNane mATe AvatA-jatA samaye tane je tenA hAthano sparza thayo - yAvat - dhULa vaDe tAruM zarIra bharAI gayuM, tene tuM samyak prakAre sahana na karI zakyo, kSobharahita khamI na zakyo, titikSAbhAva rAkhI na zakyo ane zarIrane nizcala na rAkhI zakyo ? 0 meghane jAtismaraNa ane punaH vrata svIkAra : tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI A vRttAMta sAMbhaLI-samajI zubha pariNAmo - yAvat - prazasta adhyavasAyo, vizuddha thatI vezyAo ane tadAvaraNIya karmonA saMyopazamathI ihA, apoha, mArgaNA ane gaveSaNA karatA meghakumAra zramaNane saMjJIjIvone prApta thanAruM jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, jenA lIdhe teNe potAnuM vRttAMta sakhyaprakAre jANI lIdhuM. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA pUrvavRttAMta smaraNa karAvAyA pachI meghakumArano saMvega bamaNo thaI gayo, tenuM mukha AnaMdAzruothI paripUrNa thaI gayuM, harSanA kAraNe hRdaya vikasvara thaI gayuM, meghadhArAthI Ahata kadaMbanA phulanI jema tenA roma-roma khIlI uThayA, teNe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavaMta ! baMne netrone choDIne AjathI mAruM zeSa samasta zarIra zramaNa nigraMthone mATe samarpita che. A pramANe kahIne meghakumAra punaH zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyA - he bhagavan! mArI icchA che ke, have Apa Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 Agama kathAnuyoga-3 svayaM ja bIjI vakhata mane pravRjita karo - yAvat - svayaM ja AcAra, gocara, saMyamayAtrA ane mAtrA - pramANayukta AhAra grahaNa karavo AdirUpa zramaNadharma kaho. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre meghakumArane svayameva pravrajita karyA - yAvat - mAtrArUpa dharmano upadeza Apyo ke, he devAnupriya ! A prakAre gamana karavuM, A prakAre ubhavuM. A prakAre besavuM, A prakAre rahevuM. A prakAre khAvuM, A prakAre bolavuM, A prakAre sAvadhana rahIne prANo - yAvat - satvonI rakSArUpa saMyamamAM pravRtta rahevuM. tyArapachI megha aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA A prakAranA dharmopadezane samyak prakAre aMgIkAra karyo. karIne tathArUpa pravRtti - yAvat - saMyamamAM udyama kare che. 0 megha aNagAranI nigraMtha caryA : tyArapachI megha aNagAra irSA samiti AdithI yukta aNagAra thayA - yAvat - A nirgastha pravacanane sAme rAkhIne vicaravA lAgyA. tyArapachI te meghamuni zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavira munio pAsethI sAmAyikathI AraMbhIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM ja chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa Adi tathA mAsakSamaNa, ardha mAsakSamaNa AdinI tapazcaryA vaDe AtmAne bhAvita karatA evA vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRha nagarathI, guNazIla caityathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA. 0 megha aNagAranI bhikSupratimA : tyArapachI te megha aNagAre koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karI. namaskAra karyo. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM, bhagavan! ApanI anumati laIne huM eka mAsanI maryAdAvALI bhikSu pratimAne aMgIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! tane sukha upaje tema kara, vilaMba na kara. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra dvArA anumati prApta karela megha aNagAra eka mAsanI bhikSupratimA aMgIkAra karIne vicare che. yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga mAsika bhikSu pratimA samyak prakAre kAyA vaDe grahaNa karIne - yAvatu - ArAdhanA karIne punaH zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra karyA ane vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! ApanI anumati prApta karIne huM bIjI be mAsika bhikSu pratimA aMgIkAra karIne vicAravA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. je prakAre pahelI pratimAno AlAvo kahyo che, te ja pramANe bIjI dvimAsika, trIjI trimAsika, cothI caturmAsika, pAMcamI paMcamAsika, chaThI cha mAsika, sAtamI sAta mAsika, pachI pahelI (AThamI) sAta ahorAtrikI, bIjI (navamI) sAta ahorAtrikI, trIjI (dazamI) sAta ahorAtrika, agiyAramI ane bAramI eka-eka ahorAtrikI - bhilupratimAne aMgIkAra karI megha aNagAra ArAdhanA karI. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 0 meghano guNaratna saMvatsara tapa :-- tyArapachI megha aNagAre bAre bhikSu pratimAone samyak prakAre kAyA vaDe aMgIkAra karI - yAvat - ArAdhanA karIne punaH vaMdananamaskAra karyA, vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM - he bhagavan ! huM ApanI AjJA prApta karIne guNaratna saMvatsara tapaHkarma aMgIkAra karIne vicaravA icchuM chuM. - he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI megha aNagAre guNaratna saMvatsara nAmaka tapakarmane yAvat - yathAsUtra, yathAkalpa, yathAmArga samyak prakAre kAyA dvArA grahaNa karIne - yAvat - kIrtana karIne zramaNa bhagavAnlR mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne ghaNAM ja chaThabhakta, aTThama bhakta, dazama bhakta, dvAdaza bhakta Adi tathA ardhamAsa kSamaNa, mAsa kSamaNa Adi vicitra tapokarmothI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. 0 megha aNagAranA zarIranI sthiti : tyArapachI te megha aNagAra te urAla, vipula, sazrIka, pradatta, pragRhIta, kalyANakArI, ziva, dhanya, maMgala, udagra, tIvra, udAra, uttama, mahAna prabhAvavALA tapokarmathI zuSka, rukSa, mAMsarahita ane jenA hADakAM kaDakaDa thatA hoya tevA thaI gayA. asthipiMjara--cAmaDI ekameka jevA thaI gayA. tenuM zarIra kRza ane nasothI vyApta thaI gayuM. A sivAya te eTalA kamajora thaI gayA ke teo pachI AtmazaktithI ja cAlatA hatA, AtmazaktithI ja UbhA rahetA hatA, bhASA bolyA pachI thAkI jatA hatA, vAta karatA--karatA thAkI jatA hatA, tyAM sudhI ke "huM bolIza'" e pramANe vicAra karatA paNa thAkI jatAM hatA. jema dhUpamAM mUkIne sUkAvAyelI koI kolasAnI bharelI gADI hoya, lAkaDAnI bharelI gADI hoya, talanA ThuMThAnI bharelI gADI hoya ke eraMDanA lAkaDAnI bharelI gADI hoya to te gADI khaDakhaDATa karatI cAle che, avAja karatI UbhI rahe che, te ja prakAre megha aNagAra paNa hADakAnA khaDakhaDATanI sAthe cAle che, khaDakhaDATa sAthe UbhA rahe che, teo tapathI to vRddhi prApta hatA, paNa mAMsa ane lohIthI apacitahAnivALA thaI gayA hatA. rAkhanA DherathI AcchAdita, agnimAphaka tapasyAnA tejathI dedIpyamAna hatA. tapatejarUpI zrIthI atIva--atIva zobhAyamAna thaI rahyA hatA. - 201 - . meghanuM vipula parvata anazana :~ te kALe, te samaye dharmanA Adikara, tIrthaMkara zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - anukrame cAlatA--cAlatA, grAmAnugAma gamana karatA, sukhapUrvaka vihAra karatA, jyAM rAjagRha nagara hatuM, jyAM guNazIla caitya hatuM, tyAM AvyA, AvIne yocita avagrahane grahaNa karIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te megha aNagArane madhyarAtrimAM dharma jAgaraNA karatA-karatA A prakArano adhyavasAya yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke A prakAre huM A udAra - yAvat tapokarmathI zuSka, rukSa, mAMsarahita, kaDakaDATa yukta hADakAvALo, carmAcchAdita . -- Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Agama kathAnuyoga-3 asthipiMjaravALo kRza ane nasonuM jALuM mAtra rahI gayo chuM. mAtra mArI AtmazaktithI cAluM chuM - yAvat - "huM bolIza" evo vicAra karavA mAtrathI paNa thAka lAge che. tethI hajI jyAM sudhI mArAmAM UbhA thavAnI zakti che, baLavIrya, puruSakAra parAkrama, zraddhA, dhRti ane saMvega che - yAvat - mArA dharmAcArya, dharmopadekhA zramaNa bhagavaMta mahAvIra jinezvara gaMdhahastI samAna vicaraNa karI rahyA che, tyAM sudhI kAlanI rAtrinuM prabhAta pragaTa thayA pachI - yAvat - jAjvalyamAna tejanI sAthe dinakara, sahastrarazmi sUryano udaya thaze tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA laIne svayaM ja pAMca mahAvratane punaH aMgIkAra karIne gautama Adi zramaNa nigraMtho tathA nigraMthIonI kSamAyAcanA karIza. (pachI) tathArUpadhArI ane kriyA karela evA sthavironI sAthe dhIme dhIme vipulAcala parvata para ArohaNa karIne svayaM ja saghana megha sadaza pRthvIzilApaTTakanuM pratilekhana karIne, saMkhanAne prItipUrvaka svIkAra karIne, AhAra pANIno tyAga karIne pAdopagamana anazana dhAraNa karIne mRtyunI AkAMkSA na karato evo vicaraNa karuM, e mArA mATe zreyaskara thaze. e pramANe vicAra karyo. - vicAra karIne rAtri vItI, prabhAta thayuM tyAre - yAvat - jAjvalyamAna teja sahita sahasrarazmi sUryano udaya thayo tyAre jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne ati nikaTa nahIM, ati dUra nahIM tevA yathAyogya sthAne rahIne zuzruSA karatA kiMcit namIne, natamastaka thaIne vinayapUrvaka aMjali karIne paryapAsanA karavA lAgyA. he megha ! A pramANe saMbodhita karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre megha aNagAre A pramANe kahyuM, nizcayathI he megha ! madhyarAtrie dharma jAgaraNa karatA tane Avo A adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ane jyAM huM chuM tyAM tuM turaMta Avyo ? he megha ? zuM A vAta satya che ? hAM, A vAta satya che. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI megha aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA prApta karIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta - yAvatu - harSavaza vikasita hRdyavALA thayA ane potAnA sthAnethI UbhA thayA. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdanA-namaskAra karyA karIne svayaM ja pAMca mahAvratonuM uccAraNa karyuM. karIne gautama Adi zramaNa nigraMtho ane nigraMthIonI kSamAyAcanA karI. tyArapachI tathArUpa ane kriyAkRt sthavira bhagavaMtonI sAthe dhIme-dhIme vipulanAmaka parvata para cayA, caDhIne svayaM ja saghana megha sadaza pRthvIzilApaTTakanI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne uccAra-prastravaNa tyAgavAnI bhUmikAnuM pratilekhana karyuM, karIne darbhano saMthAro bichAvyo, bichAvIne darbhanA saMthArA para ArUDha thayo, ArUDha thaIne Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 203 pUrvadizAnI sanmukha palcakAsane besIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe bolyA arihaMta bhagavaMtone - yAvat - siddhigatine prApta siddhone mArA namaskAra thAo. zramaNa - kAvat - siddhi gatine prApta karavAnA icchuka mArA dharmAcAryane namaskAra thAo. tyAM rahelA bhagavaMtane ahIM rahelo evo huM vaMdanA karuM chuM. tyAM rahelA bhagavaMta ahIM rahelA evA mane jue. A pramANe kahIne vaMdanA karI, namaskAra karyA. karIne A pramANe kahyuM - pahelA paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse samasta prANAtipAtano tyAga karyo che - yAvat - mithyAdarzanazalyanA pratyAkhyAna karyA che. A samaye paNa huM temanI pAse sarva prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karuM chuM - yAvat mithyAdarzana zalyanuM pratyAkhyAna karuM chuM tathA badhAM ja prakAranA azana, pAna, khAdima ane svAdima rU5 cAre AhArano mAvajajIvanane mATe pratyAkhyAna karuM chuM ane te zarIra je iSTa - yAvat - vividha rogo ane AtaMko, parISaho, upasargothI sparzita rahe che, teno paNa huM aMtima zvAsocchavAse parityAga karuM chuM - A pramANe kahIne saMlekhanAno aMgIkAra karIne, bhaktapAnano tyAga karIne pAdopagamana samAdhimaraNa grahaNa karI mRtyunI icchA na karatA vicAravA lAgyA. tyAre te sthavira bhagavaMta glAnirahita thaIne aglAna bhAvapUrvaka megha aNagAranI vaiyAvacca karavA lAgyA. 0 meghanuM samAdhimaraNa, sthavironuM pratyAgamana : tyAre te megha aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karIne bahupratipUrNa bAra varSano zramaNa paryAya pALIne eka mAsanI saMkhanA dvArA AtmAmAM ramaNa karatA sATha bhaktonuM anazana (chedana) karIne, AlocanA pratikramaNa karIne, zalyonuM chedana karIne samAdhipUrvaka anukrame kALadharma prApta thayA (mRtyu pAmyA. tyArapachI sAthe gayela sthavira bhagavaMtoe megha aNagArane kramazaH kAlagata (mRtyu pAmela) joyA, joIne parinirvANa nimitte kAyotsarga karyo. kAyotsarga karIne megha aNagAranA AcArabhAMDa-upakaraNane grahaNa karyA, grahaNa karIne vipula parvatathI dhIme dhIme nIce utaryA, utarIne jyAM guNazilaka caitya hatuM, tyAM AvyA. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra karyo, vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyA. Apa devAnupriyanA aMtevAsI megha aNagAra je prakRtithI bhadra - yAvat - vinIta hatA, teo Apa devAnupriyanI AjJA prApta karIne anumati laIne gautama Adi nirgatha ane nircathIonI kSamAyAcanA karI amArI sAthe dhIme dhIme vipula parvata para caDhyA, svayaM ja saghana megha sadaza kRSNa varNavALI pRthvIzilAnI pratilekhanA karI, bhaktapAnanuM pratyAkhyAna karyuM ane anukrame kALadharma pAmyA. he devAnupriya ! A megha aNagAranA AcAra bhAMDopakaraNa che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 0 megha aNagAranI gati : he bhagavan ! A pramANe kahIne bhagavan gautame zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana- namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM. he bhagavan ! Apa devAnupriyanA aMtevAsI je megha aNagAra hatA, te megha aNagAra kAlAmAsa-mRtyu samaye, kALa karIne kaI gatimAM gayA ? ane kyAM utpanna thayA? he gautama ! ema kahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane A pramANe kahyuM e prakAre he gautama ! mAro aMtevAsI megha nAmano aNagAra prakRtithI bhadra yAvat - vinIta hato. teNe tathArUpa sthavironI pAse sAmAyikathI AraMbhIne agiyAra aMgonuM adhyayana karI, bAra bhikSupratimA ane guNaratna saMvatsara tapaHkarmane grahaNa karIne - yAvat - kIrtana karIne mArI AjJA laIne badhAM sthavIrone khamAvyA. khamAvIne tathArUpa gItArtha sthavironI sAthe vipulAcala parvata para dhIme dhIme car3hayA. caDhIne darbhano saMthAro bichAvyo. svayaM ja darbhanA saMthArA para besIne pAMca mahAvratonuM uccAraNa karyuM, kula bAra varSano zramaNa paryAya pAlana karyo. eka mAsanI saMlekhanA vaDe AtmAne jhosita karI anazana dvArA sATha bhaktonuM chedana karyuM, AlocanA pratikramaNa karIne, zalyono uccheda karIne samAdhistha thaIne kALamAsamAM kALadharmane pAmyA. Agama kathAnuyoga-3 kALadharma (mRtyu) bAda caMdrasUrya, grahagaNa, nakSatra ane tArArUpa jyotiSka cakrathI ghaNAM yojana, ghaNAM seMkaDo yojana, ghaNAM hajAro yojana, ghaNAM lAkho yojana, karoDo yojana, koDAkoDI yojana oLaMgIne tathA tenAthI paNa UMce saudharma, izAna, sanakumAra, mAhendra, brahmaloka, lAMtaka, mahAzukra, traiveyaka vimAnavAsone oLaMgIne vijaya mahAvimAnamAM devarUpe utpanna thayA che. te vijaya nAmanA mahAvimAnamAM koIkoI devonI 33 sAgaropamanI sthiti kahelI che, temAM megha nAmanA devanI paNa 33 sAgaropamanI sthiti che. he bhagavan ! te meghadeva te devalokathI AyukSaya, sthitikSaya, bhavakSaya thayA pachI, tyAMthI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha varSakSetramAM janma laIne siddhine prApta karaze - yAvat - samasta duHkhono aMta karaze. 0 niSkarSa : * Agama saMdarbha nAyA. 25 thI 41; vivA. 37 nI ; kadAcit koI prasaMge ziSya skhalita, sazaMka thaI jAya to saMyamamAM sthiratAne mATe AcArya temane madhura ane nipuNa vacanothI prerita kare. je rIte bhagavaMta mahAvIre meghamunine saMyamamAM sthira karyA hatA (te rIte). -- - aMta. 5; Ava.cU1-5 258, 358; * -- * - anutta. 1; kalpasara Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 205 0 jinapAlita kathA - (jinarakSita kathA) : te kALe, te samaye caMpaka nAmanI nagarI hatI. pUrNabhadra caitya hatuM. te nagarImAM mArkadI nAme sArthavAha nivAsa karato hato. je dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. tene bhadrA nAme bhAryA hatI. te bhadrA bhAryAnA Atmaja be sArthavAha putro hatA. temanA nAma A pramANe hatI. - jinapAlita ane jinarakSita. 0 jinapAlita jinarakSitanI samudra yAtrA : tyArapachI te baMne mAkaMdIputro koI eka samaye bhegA thaIne teomAM paraspara AvA prakArano kathA, vArtAlApa thayo, ApaNe lokoe potavAhana vaDe agiyAra vakhata lavaNasamudranuM avagAhana karyuM. dareka vakhate ApaNe dhananI prApti karI, karavA yogya kAryo karyA ane pachI koIpaNa prakAranA vidana vagara zIgha ApaNA ghera pAchA AvyA chIe. to he devAnupriya ! ApaNA mATe e zreyaskara thaze ke bAramI vakhata paNa potavAhanathI lavaNasamudramAM avagAhana karIe. A prakAre vicAra karIne teoe paraspara A vAtano svIkAra karyo. karIne jyAM mAtApitA hatA, tyAM AvIne A pramANe bolyA. he mAtApitA ! ame lokoe agiyAra vakhata potavAhana vaDe lavaNasamudramAM avagAhana karyuM. dareka vakhate dhanane prApta karyuM, karavA yogya kArya karyA ane pachI jaladIthI koIpaNa prakAranA vidana vinA potAnA ghera pAchA AvyA, to he mAtApitA ! ApanI AjJA prApta karI bAramI vakhata paNa potavAhana dvArA lavaNasamudramAM avagAhana karavA icchIe chIe. tyAre mAtApitAe te mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM he putro! A tamArA pitAmaha, prapitAmaha ane pitAnA pitAmaha dvArA upArjita pracura hiraNya, suvarNa, kAMsya, vastra, maNi, motI, zaMkha, mUMgA, mANika Adi sarvottama dhanasaMpatti che. je sAta peDhI sudhI yatheccha devA, bhogavavA ane vaheMcavA mATe paryApta che. tethI he putro ! manuSya saMbaMdhI vipula Rddhi satkAranA samudAyavALA bhogo bhogavo. vinA bAdhAo vaDe yukta ane jemAM koI AlaMbana nathI evA lavaNa samudramAM utaravAthI zo lAbha che ? he putro ! bAramI vakhatanI yAtrA upasargavALI paNa hoya che. tame baMne bAramI vakhata lavaNasamudramAM praveza na karo. jenAthI tamArA zarIramAM vyApatti na thAya. tyArapachI te mAkaMdIputroe mAtApitAne bIjI vakhata ane trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM, ame agiyAra vakhata potavAhana vaDe lavaNasamudramAM avagAhana karyuM ane dareka vakhate ame arthanI prApti karI, karavA yogya kAryone karyA ane koI vidana ke bAdhArahita, jaldIthI potAnA ghera pAchA pharyA, to he mAtApitA ! bAramI vakhata paNa potavAhana vaDe lavaNasamudramAM praveza karavo amAre mATe zreyaskara thaze. tyArapachI mAtApitA jyAre te mAkaMdIputrone sAmAnya kathana dvArA, vizeSa kathana dvArA, sAmAnya ke vizeSarUpe samajAvavA samartha na thayA tyAre icchA na hovA chatAM paNa teoe A vAta mATe anumati ApI dIdhI. tyArapachI mAtApitAnI anumati prApta thatA te mAkaMdIputra gaNima, parima, meya Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 Agama kathAnuyoga-3 ane paricchedya cAra prakArano mAla jahAjamAM bharIne arhatrakanI mAphaka lavaNasamudramAM aneka seMkaDoyojana sudhI cAlyA gayA. 0 naukAno bhaMga thavo : tyArapachI te mAkaMdIputrone aneka seMkaDo yojana sudhI avagAhana karyA pachI seMkaDo utpAta utpanna thayA, jemake - akAla megha garjanA thavA lAgI. akALamAM vIjaLI camakavA lAgI, akALe stanita zabda thavA lAgyo. pratikULa teja havA cAlavA lAgI. - tyArapachI te naukA te pratikULa tophAnI vAyuthI vAraMvAra kAMpavA lAgI, vAraMvAra eka sthAnathI bIjA sthAne calAyamAna thavA lAgI. vAraMvAra saMkSubdha thavA lAgI. jaLanA tIkSNa vegathI vAraMvAra thapATo khAvA lAgI. hAtha vaDe bhUmi para pachADelA daDAnI mAphaka vAraMvAra UMcInIcI uchaLavA lAgI. jene vidyA siddha thayelI che, evI vidyAdhara kanyA jema pRthvItalathI upara uchaLe che, te ja prakAre te naukA uchaLavA lAgI ane vidyAthI bhraSTa vidyAdhara kanyA jema AkAzatalathI nIce paDe che te ja prakAre te naukA nIce paNa paDavA lAgI. jema mahAn garuDanA vegathI trAsa pAmelI nAganI uttama kanyA bhayabhIta thaIne bhAge che, te ja prakAre te naukA paNa ahIM-tahIM bhAgavA lAgI. jema potAnA sthAnathI vikhuTI paDela vacherI ghaNAM lokonA kolAhalathI trasta thaIne ahIMtahIM bhAge--doDe che. te ja prakAre nAva paNa ahIMtahIM bhAga-dauDa karavA lAgI. gurujano dvArA jeno durAcAra--aparAdha jANI levAyo hoya, tema sarkulotpanna kanyAnI samAna nIce namana karavA lAgI. taraMgonA seMkaDo prahArothI tADita thaIne te nAva tharatharavA lAgI. jema vinA AlaMbananI vastu AkAzathI nIce paDe che, tema te naukA paNa nIce paDavA lAgI. jeno pati maraNa pAmelo che, evI navavivAhitA vadhU jema azrupAta kare che, te ja pramANe pANIthI bhiMjAyelA sAMdhAomAMthI jharatI evI jaladhArAnA kAraNe te naukA paNa azrupAta karatI evI pratIta thavA lAgI. paracakrI rAjA dvArA avaruddha ane e ja kAraNe ghora mahAbhaya vaDe pIDita koI uttama mahAnagaronI samAna te naukA paNa vilApa karatI evI pratIta thavA lAgI. kapaTa vaDe karAyelA prayogathI yukta yoga sAdhanArI parivrAjikA je rIte dhyAna kare che, te ja prakAre te naukA paNa kyAreka kyAreka sthira thaI javAthI dhyAna karatI hoya tevI lAgatI hatI. koI mahA gahana jaMgalamAMthI cAlIne nIkaLelI ane hArela-thAkela paripakva uMmaravALI mAtA je rIte hAMphe che, te ja prakAre te naukA paNa nizvAsa choDavA lAgI. tapazcaraNanA phaLa svarUpe prApta svarganA bhoga kSINa thayA pachI jema zreSTha devI potAnA cyavanane samaye zoka kare che, te ja pramANe naukA paNa zoka karavA lAgI (temAM rahelA loko zoka karavA lAgyA). tenuM kASTha ane mukha bhAga cUracUra thaI gayo. tenI meDhI paNa bhaMga thaI gaI. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 207 tenA pAlaka acAnaka vaLI gayA. parvatanA zikhara para caDhI javAne kAraNe te naukA evI lAgavA mAMDI, jANe zULI para caDhI gayela hoya, tene jaLano sparza vakra thavA lAgyo. ekabIjA sAthe joDAyelA pATIyAomAM taDa-ta zabda thavA lAgyo. tenA sAMdhA tuTavA lAgyA. loDhAnI khIlIo nIkaLI gaI, tenA badhAM ja aMga - bhAgo alaga alaga thaI gayA. te pATIyAnI sAthe baMdhAyelA doraDA saLI-gaLIne tuTI gayA. tenA aMga upAMga vikharAvA lAgyA. te kAcA zakorAnI jema pANImAM vilIna thaI gaI. abhAgI manuSyonA manoratha samAna te naukA atyaMta dayanIya thaI gaI. naukA para ArUDha karNadhAra, mallAha, vaNika ane karmacArI hAya-hAya karatA evA vilApa karavA lAgyA. te vividha prakAranA ratno ane mAlathI bharelI hatI. A vipattinA samaye seMkaDo manuSyo rUdana karavA lAgyA - yAvatuM - vilApa karavA lAgyA. te ja samaye pANInI madhyamAM vidyamAna eka moTA zikhara sAthe TakarAIne te naukAnA maskUla ane toraNa bhAMgI gayA. dhvajadaMDa namI gayo. valaya jevA seMkaDo TukaDA thaI gayA ane kaDaka avAja sAthe te naukA te ja sthAne naSTa thaI gaI. tyArapachI te naukAnA bhagna thaIne DUbI gayA pachI ghaNAM loko vipula ratno, bhAMDo ane mAla sAthe pANImAM DUbI gayA. 0 mArkadI putronuM ratnatIpe Agamana : tyArapachI catura, dakSa, arthane prApta, kuzala, buddhimAna, nipuNa zilpane prApta, ghaNAM potavahananA yuddha jevA khataranAka kAryomAM kRtArtha, vijayI, mUDhatArahita ane caMcaLa evA te baMne mAkaMdIputroe eka moTA pATiyAno TukaDo prApta karyo. je pradezamAM te potavahana naSTa thayuM. tenI nIkaTa sthAnamAM ja ratnadIpa nAmano eka moTo hIpa hato. je aneka yojana lAMbo-pahoLo ane aneka yojananI paridhivALo hato. tenA pradeza aneka prakAranA vRkSonA vano vaDe maMDita hatA, te zobhA saMpanna, prAsAdIya - thAvat - pratirUpa hatA. tenA ThIka madhya bhAgamAM eka vizALa uttamaprAsAda hato. te ghaNo ja UMco hato - yAvat - zobhAsaMpanna, prAsAdIya - cAvatuM - pratirUpa hato. te prAsAdAvartAsakamAM ratnadvIpa devatA nAmanI eka devI vAsa karatI hatI. je pApiNI, caMDA, rudra, bhayaMkara, yuddha svabhAvavALI ane sAhasika hatI. te prAsAdAvAMsakanI cAre dizAomAM cAra vanakhaMDa hatA. je zyAmavarNa ane zyAma kAMtivALA hatA. tyArapachI te baMne mAkaMdI putra te pATIyAnA sahAre taratA-taratA ratnadvIpanI najIka AvI pahoMcyA. - tyArapachI te mAkaMdI putrone thAha maLI, thANa prApta karIne teoe ghaDIbhara vizrAma karyo. vizrAma karIne phalakakhaMDane choDI dIdho. choDIne ratnadvIpe utaryA, utarIne phaLonI mArgaNA - gaveSaNA karI, phaLone grahaNa karyA. pachI khAdhA, khAIne nAriyelanI mArgaNA - gaveSaNA karI, karIne nAriyelane phoDyA. phoDIne tenA tela vaDe baMnee paraspara Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 Agama kathAnuyoga-3 ekabIjAnA zarIrano mAliza karyo. mAliza karIne puSkariNI jaLamAM praveza karyo. praveza karIne snAna karyuM. snAna karIne puSkariNImAMthI bahAra AvyA. pachI pRthvIzilApaTTa para beThA, Azvasta, zAMta thayA. vizrAma karyo, zreSTha sukhAsane beThA. besIne caMpAnagarI, mAtApitA pAsethI AjJA levI, lavaNasamudramAM utaravuM, tophAnI, pracaMDavAyunuM utpanna thavo, potavahananuM bhagna thavuM, DUbI javuM, kASTha lakakhaMDa prApta thavo. aMte ratnadvIpamAM utaravuM, AvavuM. A badhI ja vAtono vAraMvAra vicAra karatA, bhagra mane saMkalpa thaIne hathelI para mukha rAkhIne ciMtAmAM DUbI gayo. 0 ratnadvIpa devI sAthe bhoga bhogavavA : tyArapachI te ratnakIpanI devIe te mAkaMdIputrone avadhijJAnathI joyA. joIne teNe hAthamAM DhAla ane talavAra lIdhA. sAta-ATha tADa pramANa jeTalI UMcAIe AkAzamAM uDI, uDIne utkRSTa -- yAvatu - devagati vaDe cAlatI-cAlatI jyAM mAkaMdIputra hatA tyAM AvI, kopAyamAna thaI ane rUkSa, kaThora ane niSphara vacano dvArA mAkaMdIputrone kahyuM - ' are mArkadI putro ! aprArthitanI icchA karanArA ! jo tame mArI sAthe vipula kAmabhoga bhogavatA rahezo to tame jIvita rahezo ane jo mArI sAthe vipula kAmabhoga bhogavatA evA vicaraNa nahIM karo to A nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasInA puSpanI prabhA samAna ane charAnI dhAra jevI tIkhI talavArathI tArA A mastakanA je gaMDa sthaLane ane dADhImUchone lAla karanArA che ane je mAtA Adi dvArA sajAvIne suzobhita karAyela vALa vaDe zobhAyamAna che, tene tADaphaLanI mAphaka kApIne ekAMtamAM pheMkI daIza. tyArapachI te mAkaMdIputra ratnadvIpanI devInI A vAta sAMbhaLI ane hRdayamAM avadhArIne bhayabhIta thaI gayA tathA baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe bolyA he devAnupriyA ! Apa je kahezo, ame te ApanI AjJA, upapAta-Adeza ane vacana nirdezamAM tatpara rahIzuM. tyArapachI ratnakIpanI devIe mAkaMdIputrone grahaNa karyA. grahaNa karIne jyAM potAno uttama prAsAda hato, tyAM AvI, AvIne azubha pudgalone dUra karyA ane zubha pugalone prakSepita karyA ane tyArapachI temanI sAthe vipula kAmabhogone bhogavatA vicAravA lAgyA. pratidina temanA mATe amRta jevA madhura phaLa lAvavA lAgI. 0 ratnadvIpa devInuM gamana ane mArkadI putrone Adeza : tyArapachI zakrendranI AjJAthI susthita nAmanA lavaNasamudranA adhipati deve te ratnadvIpanI devIne kahyuM, tAre lavaNasamudrane ekavIza vakhata cakkara lagAvavA ane tyAM je kaMI praNa, pAMdaDA, kASTha, kacaro, azuci, saDela-gaLela vastu ke dUrgadhI vastu Adi gaMdI vastuo hoya, te badhAMne ekavIsa vakhata halAvI-halAvIne samudrathI bahAra kADhIne eka tarapha pheMkI devI. A pramANe kahIne tene samudranI saphAInA kAryamAM niyukta karI. tyArapachI te ratnadIpanI devIe te mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! huM zakrendranA vacanAdezathI susthita nAmanA lavaNa samudrAdhipati deva Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 209 dvArA pUrvokta prakAre - yAvat - niyukta karAI chuM. tethI he devAnupriyo ! jyAM sudhI huM lavaNasamudranuM ekavIza vakhata cakkara kApIne tyAM je kaMI paNa khUNa, patra, kASTha, kacaro, azuci, saDela-gaLela vastu ke durgadhI vastu Adi azuddha vastuo che, tene ekavIsa vakhata halAvI-halAvIne ekAMtamAM phekuM chuM, tyAM sudhI tame A prAsAdAvartAsakamAM AnaMdapUrvaka ramaNa karatA karatA rahejo. kadAca jo tame kaMTALI jAo athavA utsuka thAo athavA koI upadrava thAya to tame pUrvadizAnA vanakhaMDamAM cAlyA jajo. tyAM be Rtu sadA svAdhIna che. yathA - prAvRSya (aSADha ane zrAvaNa) tathA varSArAtra (bhAdaravo ane Aso). - temAM prAvRdhuM RturUpI hAthI svAdhIna che. kaMdala-navIna latAo ane siliMghabhUmiphoDA te prAvRSa hAthInA dAMta che. niDara nAmaka vRkSanA uttama puSpo tenI uttama sUMDha che kuTaja, arjuna ane nIpanA vRkSonA puSpa ja tenuM sugaMdhI madajaLa che. temAM varSARtu rUpI parvata para sadA svAdhIna che. kemake te indragoparUpI pagharAga Adi maNIothI vicitra varNavALo rahe che ane temAM deDakAonA samUhonA zabdarUpI jharaNAno dhvani saMdeva thato rahe che. tyAM mayUrono samUha sadaiva zikharo para vicare che. he devAnupriyo ! te pUrva dizAnA udyAnamAM tame ghaNI vAvaDI - cAvatuM - sarovaronI paMktiomAM, aneka latA maMDapomAM, velonA maMDapamAM - yAvat - puSpagRhomAM sukhapUrvaka ramaNa karatAM-karatAM samaya vyatIta karajo ane jo tyAM paNa kaMTALI jAo. utsuka thAo ke upadrava thAya to tame uttara dizAnA vanakhaMDamAM cAlyA jajo. tyAM be Rtuo sadA vidyamAna rahe che. jemake - zaradu ane hemaMta. temAM zaraRturUpI vRSabha sadA svAdhIna che. samacchada vRkSonA puSpa tenA kAMdA che, nIlotpala padma ane nalina siMga che, sArasa ane cakravAla pakSIonuM kuMjana ghoSa che. - temAM hemaMtaRturUpI caMdramA sadA svAdhIna che. zveta kuMkusuma tenI dhavala jyotsanA che. kusumita lodha vanakhaMDa tenuM maMDalata che, tuSAranA jaLabiMdunI dhArA tenA sthaLa bRhatuM kiraNo che. he devAnupriyo ! tyAM tame ghaNI vApikAomAM - yAvat - sarovaronI paMktiomAM, ghaNAM latAgRhomAM, vela maMDapomAM - yAvatu - puSpa maMDapomAM sukhapUrvaka ramaNa karatA karatA samaya vyatIta karajo ane jo tame tyAM paNa kaMTALI jAo ke utsuka thAo athavA koI upadrava thaI jAya to tame pazcima dizAnA vanakhaMDamAM cAlyA jajo. te vanakhaMDamAM paNa be Rtuo sadaiva svAdhIna che. yathA - vasaMta ane grISma temAM vasaMtaRturUpI rAjA sadA svAdhIna che. vasaMtarUpI rAjAne AmranA puSpono manohara hAra che. kiMzuka, karNikAra ane azokanA puSpono mugaTa che ane UMcA UMcA tilaka ane bakulanA puSponuM chatra che. temAM grISmaRturUpI sAgara sadA vidyamAna rahe che. je pATala ane zirISanA puSporUpI jaLathI paripUrNa rahe che. malikA ane vAsaMtikI latAonA kusuma ja tenI ujvaLa veLA, taTa, kinAro che ane temAM je zItala ane surabhita pavana che. te ja 3/14] Jain Gulation International Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 Agama kathAnuyoga-3 magaronuM vicaraNa che. te vanakhaMDamAM ghaNI ja vApikAo ane - yAvat - sarovaronI paMktiomAM ane aneka latAgRhomAM, velonA maMDapomAM ane - yAvat - kusuma gRhomAM sukhapUrvaka ramaNa karatA vicarajo. he devAnupriyo ! kadAca tame tyAM paNa kaMTALI jAo athavA utsuka thAo ke upadrava thaI jAya to tame jyAM zreSTha prAsAda che tyAM pAchA Avajo ane mArI pratikSA karatA tyAMja rahejo, paraMtu dakSiNa dizAnA vanakhaMDa tarapha jazo nahIM. tyAM eka moTo, ugraviSa, caMDaviSa, ghoraviSa, mahAviSayukta, dIrdhakAya, mahAkAya tathA tejovezyAnA nisargakALe gozAlakanA varNanamAM kahyA anusAra bIjA vizeSaNo ahIM paNa samajI levA. yathA - kAjaLa, bheMsa ane kasauTI pASANa sadaza kALo, jenA netra, viSa ane roSathI paripUrNa che, jenI AbhA kAjaLanA Dhera samAna kALI che, AMkho lAla che, baMne jIbha capaLa ane lapalapAtI che (tathA) - - je pRthvIrUpI strInI veNInA samAna che, te utkaTa, skUTa, kuTila, jaTila, karkaza ane vikaTa phaTATopa karavAmAM dakSa, luhAranI dhaNa vaDe mAravAthI thatA dhamadhama zabdanI mAphaka dhamadhama zabda karanAro, jeno roSa pracaMDa, tIvra ane aparimita che, kUtarAnA bhasavA samAna zIvratA ane capaLatAthI dhamadhama dhvani karanAro evo dRSTiviSa sarpa rahe che. - tethI kyAMka evuM na bane ke tame tyAM cAlyA jAo ane tamArA zarIrano vinAza thaI jAya. teNIe A vAta be vakhata, traNa vakhata paNa te mAkaMdIputrone kahI, kahIne teNIe vaikriya samuddaghAta vaDe vidurvaNA karI, vikrvaNA karIne utkRSTa devagatithI lavaNasamudrane ekavIza vakhata cakkara kApavAmAM pravRtta thaI gaI. 0 mAkaMdIputronuM vanakhaMDa gamana : tyArapachI te mAkaMdIputra te devInA cAlyA gayA pachI aMtara muhartamAM ja te zreSTha prAsAdamAM sukhada smRti, rati ane dhRti prApta na karavAthI paraspara A pramANe bolyA he devAnupriya ! ratnadvIpanI devIe ApaNane A pramANe kahyuM che ke, zakrendranA vacanAdezathI lavaNasamudrAdhipati deva susthite mane A kArya mATe niyukta karelI che - thAvat - evuM na bane ke tamArA zarIrano vinAza thaI jAya. to he devAnupriya! ApaNe pUrvadizAnA vanakhaMDamAM javuM joIe. teoe paraspara ekabIjAnA A vicArane sAMbhaLyo, sAMbhaLIne jyAM pUrvadizAnuM vanakhaMDa hatuM, tyAM AvyA, AvIne tyAM vAvaDIo - yAvatuM - latAgRhomAM - yAvat - sukhapUrvaka ramaNa karatA vicaraNa lAgyA. tyArapachI te mAkaMdIputrone tyAM paNa sukhAnubhUti, rati ane zAMti prApta na thaI tyAre paraspara A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! ratnadvIpanI devIe ApaNane evuM kahela he devAnupriyo ! zakranA vacanAdezathI lavaNAdhipati susthitadeva dvArA niyukta karAyelI che - yAvat - tamArA zarIrano vinAza na thaI jAya. to Ama kahevAnuM kaMI kAraNa hovuM joIe. tethI have ApaNe dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM paNa javuM joIe. e Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 211 pramANe kahIne teoe ekabIjAnA A vicArano svIkAra karyo. je tarapha dakSiNa dizA hatI - vanakhaMDa hatuM, te tarapha javA udyata thayA. te taraphathI durgadho AvavA lAgI. te jemake koI sarpanuM mRta kalevara hoya - yAvat - tenAthI paNa adhika aniSTatara hoya. 0 zUlI para caDhAvela puruSa pAse chUTakArAno upAya jANavo : tyArapachI te mAkaMdIputro te azubha gaMdhathI gabharAIne potapotAnA uttarIya vastro vaDe moDhuM DhAMkI dIdhu. mukha DhAMkIne jyAM dakSiNadizAnuM vanakhaMDa hatuM, tyAM pahoMcyA, tyAM teoe eka moTuM vadhasthaLa joyuM. je seMkaDo hADakAonA samUhathI vyAsa ane jovAmAM bhayaMkara hatuM. tyAM zUlI para caDhAvela eka puruSane karuNa, kaSTamaya ane viratapaNe cIso pADato joyo. jenAthI teo DarI gayA, saMtrasta thaI gayA. trasita ane udvigna thaI gayA, bhayabhIta thayA. teo jyAM zULIpara caDhAvAyela puruSa hato, tyAM pahoMcyA, pahoMcIne te zUlI para caDhAvAyela puruSane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! A vadhasthaLa konuM che ? tame koNa cho ? zA mATe ahIM AvyA hatA ? tamane koNe A vipattimAM mukyA che ? tyAre zUlI para caDhela te puruSe te mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! A ratnadvIpanI devInuM vadhasthaLa che. he devAnupriyo ! huM jaMbUdIpanA bhAratavarSamAM sthita kAkaMdI nagarIno nivAsI azvavaNikuM chuM. huM ghaNAM azva tathA bhAMDopakaraNone bharIne lavaNasamudramAM gayo hato. tyArapachI mAruM vahANa bhAMgI javAthI ane bhAMsupakaraNo DUbI gayA pachI mane eka pATIyAnA TUkaDo maLyo. tyAre tenA ja sahAre tarato tarato huM ratnadvIpa najIka pahoMcyo. te samaye ratnadvIpanI devIe mane avadhijJAnathI joyo. joIne teNe mane grahaNa karyo. grahaNa karIne te mArI sAthe vipula kAmabhogone bhogavatI vicaraNa karavA lAgI. tyArapachI ratnadvIpanI te devI mArA koI nAnA aparAdhane mATe atyaMta kopAyamAna thaI gaI, thaIne mane A vipattimAM dhakelI dIdho. he devAnupriyo ! khabara nathI ke tamArA A zarIrane paNa kevI Apatti AvavAnI che ? tyAre te mAkaMdIputroe te zUlI para caDhelA puruSa pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhAraNa karIne atyadhika bhaya pAmyA ane trasita, udvigna ane bhayagrasta thaIne teoe zUlI para caDhelA puruSane A pramANe kahyuM he devAnupriya ! ame loko ratnadIpanI devInA hAthethI kaI rIte amArI meLe ja amAro chuTakAro meLavI zakIe chIe ? tyAre zUlI para caDhela puruSe te mAkaMdI putrone Ama kahyuM he devAnupriyo ! A pUrvadizAnA vanakhaMDamAM zailaka yakSanuM yakSAyatana che. temAM azvarUpadhArI zailaka nAme yakSa nivAsa kare che, te zailaka yakSa AThama, caudaza, pUnama ane amAsane divase eka niyata samaye jorajorathI cIso pADato A pramANe bole che - kone tAruM? kone pAchuM?" tethI he devAnupriyo ! tame loko pUrvadizAnA vanakhaMDamAM jajo ane zailakayakSanI mahAnuM janone yogya puSpo vaDe pUjA arcanA karajo, pUjA karIne ghUMTaNa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 Agama kathAnuyoga-3 ane paga namAvIne, baMne hAtha joDIne vinayapUrvaka tenI paryApAsanA karatA rahejo. jyAre te zailaka yakSa niyata samaye kahe ke, kone tAruM? kone pALuM ? tyAre tame kahejo ke amane tAro, amane pALo. A pramANe zailaka yakSa ja ratnadvIpanI devInA hAthethI svayaM tamane choDAvaze. anyathA mane khabara nathI ke tamane kaI Apatti Avaze. 0 zailakayakSanI upAsanA ane rakSaNopAyanI jANakArI : tyArapachI te mAkaMdIputra. te zUlI para caDhelA puruSa pAsethI A vRttAMtane sAMbhaLIne ane manamAM avadhArIne jaldIthI, pracaMDa, capaLa, tvarA ane vegavALI gatithI jyAM pUrvadizAnuM vanakhaMDa hatuM, tyAM jyAM puSkariNI hatI, tyAM AvyA, AvIne puSkariNImAM praveza karyo. praveza karIne snAna karyuM. snAna karIne pachI tyAM je kamaLa Adi hatA - yAvat - tene grahaNa karyA, grahaNa karIne jyAM zailaka yakSanuM yakSAyatana hatuM, tyAM AvyA. AvIne yakSa para dRSTi paDatAM ja tene praNAma karyA. praNAma karIne mahAn puruSone yogya puSpArcanA karI, arcanA karIne ghUMTaNa ane paga namAvIne yakSanI zaRSA karatA, namana karatA temanI parphapAsanA karavA lAgyA. tyArapachI niyata samaya thayo tyAre te zailaka yakSa A pramANe bolyo, kone tAruM? kone pALuM? tyAre te mAkaMdI putro potAnA AsanethI UbhA thayA, UbhA thaIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe bolyA - amane tAro, amane pALo. tyAre te zailaka yakSe te mAkaMdIputrone A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! tame mArI sAthe samudranA madhyamAMthI gamana karazo tyAre te pApiNI, caMDA, raddhA, mudrA ane sAhasikA ratnadvIpanI devI aneka kaThora, komaLa, anukuLa, pratikULa, zRMgAramaya ane karuNa upasargothI upasarga karaze. tethI he devAnupriyo ! jo tame ratnadvIpanI devInA te arthano Adara karazo, aMgIkAra karazo ke apekSA karazo to huM tamane mArI pITha uparathI nIce pADI daIza ane jo tame ratnadvIpanI devInA te arthano Adara nahIM karo, aMgIkAra nahIM karo ke apekSA nahIM karo to huM mArA hAthe ja ratnadvIpanI devIthI tamAro chUTakAro karAvI daIza. tyAre te mAkaMdIputroe zailaka yakSane kahyuM, he devAnupriya ! Apa jema kahezo tema ame ApanA AjJA, uvavAya, vacana, nirdeza anusAra rahIzuM-vartIzuM. tyArapachI te zailaka yakSa izAna khUNAmAM gayo. tyAM jaIne teNe vaikriya samudUghAta karyo, samughAta karIne saMkhyAta yojanano daMDa kADhyo. bIjI ane trIjI vakhata paNa vaikriya samudUghAta karyo. samughAta karIne eka moTA azvanuM rUpa vikuvyuM. vikrvIne teNe mAkaMdI putrone A pramANe kahyuM, he mAkaMdIputro ! devAnupriyo ! mArI pITha para besI jAo. tyAre mAkaMdIputroe harSita ane saMtuSTa thaIne zailakayakSane praNAma karyA ane praNAma karIne teo tenI pITha para besI gayA. tyArapachI te zailaka mAkaMdIputrone pITha para besI gayelA jANIne sAta-ATha tADa jeTalA UMcA AkAzamAM uDyo, uThIne utkRSTa, tvarita, capaLa, pracaMDa ane divya Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 213 devagatithI lavaNasamudranI vaccovacca thaIne jyAM jaMbUDhIpa hato tyAM Avyo. jyAM bharatakSetra hatuM. jyAM caMpAnagarI hatI. te tarapha javAne mATe udyat thayo. 0 ratnadvIpa devIe karela upasarga - tyArapachI ratnadvIpanI devIe lavaNasamudranI cAre tarapha ekavIza vakhata cakkara lagAvIne jyAM potAno zreSTha prAsAda hato, tyAM AvI. AvIne teNIe te mAkaMdIputrone prAsAdamAM na joyA. tethI teNI pUrva dizAnA vanakhaMDa tarapha gaI - yAvat - badhI jagyAe mArgaNA gaveSaNA karI, gaveSaNA karavA chatAM teNIne te mAkaMdIputronI kyAMya kRti-suti- pravRtti jANavA na maLyA. e ja pramANe uttara ane pazcima dizAmAM paNa vanakhaMDomAM dekhAyA nahIM tyAre avadhijJAnano prayoga karyo. tyAre te mAkaMdIputrone zailaka sAthe lavaNasamudranI vaccovaccathI thaIne jatA joyA. joIne krodhAbhibhUta thaI, hAthamAM talavAra lIdhI. laIne sAta-ATha tADa jeTalI AkAzamAM UMcI uThI, uThIne utkRSTa devagatithI jyAM mAkaMdIputra hatA tyAM AvI, AvIne A pramANe bolI are mAkaMdIputro ! are aprArthitanA abhilASI, zuM tame nathI jANatA ke mAro tyAga karIne zailaka yakSanI sAthe lavaNasamudranI madhyamAM thaIne tame nIkaLI jazo ? ATaluM thavA chatAM paNa jo tame mArI apekSA rAkhazo to tame jIvatA rahI zakazo ane jo mArI apekSA nahIM rAkho to nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA, aLasInA phUla jevI prabhAvALI ane chUrAnI dhAra jevI talavAra vaDe gaMs sthaLo ane dADhI mUchone lAla karanArA, mAtA Adi dvArA sajAvIne suzobhita karAyela kezo vaDe zobhAyamAna tamArA A mastakane tAlaphaLanI mAphaka kApIne ekAMtamAM pheMkI daIza. tyArapachI te mAkaMdIputra ratnadvIpanI devInA A kathanane sAMbhaLIne ane samajIne paNa bhayabhIta na thayA, trasita na thayA, udvigna na thayA, yubhita na thayA, saMbhrAnta na thayA ane teoe ratnadIpanI devInA A kathanano Adara na karyo. tene aMgIkAra na karyuM, tenI paravA na karI ane zailakayakSa sAthe samudramAM cAlavA lAgyA - (AgaLa vadhyA). tyArapachI te ratnadIpanI devI te mAkaMdI putrone ghaNAM pratikULa upasargo dvArA calita karavAmAM, lobhAvavAmAM, subhita karavAmAM ane pAchA vALavAmAM samartha na thaI tyAre potAnA madhura, zRMgAramaya ane anurAgabharyAM anukULa upasargo dvArA teo paratve upasarga karavAmAM pravRtta thaI. he mAkaMdIputro! he devAnupriyo! tame mArI sAthe hAsya karela che, ramaNa karela che, lIlA karI che, krIDA karI che, hiMcoLe hiMcyA cho, mohita thayA cho. to A badhAMne kaMIpaNa gaNatarImAM na letA evA tame mane choDIne zailaka yakSanI sAthe lavaNasamudranI madhyamAM thaIne jaI rahyA cho ? tyArapachI te ratnadvIpanI devIe avadhijJAnathI jinarakSitanA manane jANyuM, jANIne A pramANe kahevA lAgI. huM haMmezA jinapAlitane mATe aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa ane amaNAma hatI. huM to haMmezAM jinarakSitane iSTa, kAMta, priya, manojJa ane praNAma hatI, tethI kadAca Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 Agama kathAnuyoga-3 jinapAlita mane rotI, AkraMdana karatI, zoka karatI, anutApa karatI, vilApa karatI joIne paravA nathI karato to na kare, paNa he jinarakSita ! tuM paNa zuM mane rotI, AkaMdana karatI, zoka karatI, anutApa karatI, vilApa karatI evI mArI paravA karato nathI ? tyArapachI zreSTha ratnadvIpanI te pApiNI devI avadhijJAna vaDe jinarakSitanA manane jANIne tene mAravAne mATe baMne mAkaMdIputro prati dveSayukta, kapaTa, lIlA sahita vividha prakAranA cUrNavAsa vaDe mizrita, divya, prANa ane manane tRpti denArA ane sarva Rtuo saMbaMdhI sugaMdhita puSponI vRSTi karatI-karatI vividha prakAranA maNi, suvarNa, ratnonI ghaMTikA, ghUMgharuM, jhAMjhara, kaMdoro AdinA zabdaravathI dizA ane vidizAone vyApta karatI evI A pramANe kahevA lAgI- he hola ! vasUla ! gola ! nAtha ! svAmI ! priya ! ramaNa ! kAMta ! abhilASita ! svAmI ! nidhRNa-nirdaya ! niWkka-avasarane na jANanAra ! nirmohI ! niSkriya ! akRtajJa! zithilamanA ! nirlajja ! rasa ! akaraNa! jinarakSita ! mArA hRdayanA rakSaka! mane ekalI, anAtha, bAMdhavarahita, tamArA caraNanI sevA karanArI, adhanyAno tyAga karI devo tamArA mATe yogya nathI. he guNa bhaMDAra ! huM tamArA vinA eka kSaNane mATe paNa jIvita rahevA mATe samartha nathI. aneka seMkaDo matsya, magara, vividha mudra jalacara prANIonA gRharUpa A ratnAkaranA madhye tamArA sAme huM mAro vadha karuM chuM - prANa tyAga karuM chuM. Avo, pAchA AvI jAo, jo tame kopAyamAna thayA ho to mArA eka aparAdhane kSamA karo. zaraRtunA meghavihina vimalacaMdramAnI samAna ane sadyaH vikasita kamala, kumuda ane kuvalayanA vimalasamUhanI sadaza zobhAyamAna tamArA mukhamaMDaane netronA darzana karavAnI icchA (tRSA)thI huM ahIM AvuM chuM, tAruM mukha jovAne mATe huM adhIra chuM. tethI he nAtha ! tame mArI tarapha juo. jethI huM tamArA mukha kamaLanuM darzana karuM. e pramANe premapUrNa, saraLa ane madhura vacanone vAraMvAra bolatI te pApiNI ane pApapUrNa hRdayavALI devI mArgamAM temanI pAchaLa-pAchaLa javA lAgI. 0 jinarakSitano vinAza : tyArapachI pUrvokta kAnone sukha denArI ane manane haraNa karanArA bhUSaNayukta zabdonA dhvani tathA te praNayayukta saraLa ane madhura vacanothI jinarakSitanuM mana calAyamAna thaI gayuM. pUrvanI apekSA tene bamaNo rAga thaI gayo. ratnadIpanI devInA suMdara stana, jaghana, mukha, hAtha, paga ane netronA lAvaNyano, rUpa-yauvananI suMdaratA, harSanA atireka vaza karAyelA divya AliMganone, kAmaceSTAone, vilAsone, muskurAhaTone, kaTAkSone, kAmakrIDA janita niHzvAsone, mardanane, upalalitane, sthitane, gatine, praNayakopane ane prasAdita mAninIne rijhavavAne smaraNa karatA karatA jinarakSitanI mati rAgathI mohita thaI gaI. te vivaza thaI gayo. karmane AdhIna thaI gayo ane lajjAnI sAthe pAchaLa tarapha vaLIne te devInI tarapha jovA lAgyo. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 215 tyArapachI jinarakSitane devI para anurAgabhAva utpanna thayo ke mRtyarUpI rAkSase tenA gaLAmAM hAtha nAMkhIne tenI mati palaTAvI nAMkhI, teNe devInI tarapha jevuM joyuM ke turaMta ja te jANIne zailakayakSe tene potAnI pITha parathI uThAvIne pheMkI dIdho. tyArapachI te nirdaya ane pApiNI ratnadvIpanI devI dayanIya jinarakSitane zailakanI pITha parathI paDato joIne bolI - re dAsa ! tuM maryo. A pramANe kahIne samudranA jaLa sudhI pahoMcatA pahelA ja hAtho vaDe pakaDIne cIsa pADatI jinarakSitane upara AkAzamAM uchALyo ane jyAre te nIce tarapha Avato hato tyAre tene talavAranI aNI para jhIlI lIdho tathA nIlakamala, bheMsanA zIMgaDA ane alasIphUla saTaza kRSNa prabhAvALI zreSTha talavAra vaDe tenA TukaDe TukaDA karI nAMkhyA, TukaDe TukaDA karIne lohI vaDe vyApta tenA aMgopAMgane grahaNa karIne, baMne hAthonI aMjali karIne harSita thaIne teNIe ucchita bali devatAone lakSya karIne cAre dizAomAM balidAna ApyuM. - niSkarSa : A pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! je ApaNA nigraMtha ke nirgathI athavA AcArya, upAdhyAyanI nIkaTa pravrajita thaIne aNagAra thAya che ane punaH manuSyasaMbaMdhI kAmabhogono Azraya le che, yAcanA kare che, spRhA kare che, abhilASA kare che, te manuSya A bhavamAM ja ghaNAM sAdhuo, ghaNI ja sAdhvIo, ghaNAM ja zrAvako, ghaNI zrAvikAo dvArA niMdanIya thAya che - yAvat - cAturgatika saMsAra kAMtAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. yathA - te jinarakSita. pAchaLa jonAro jinarakSita chaLa-kapaTano bhoga banyo ane pAchaLa na jonAro jinapAlita nirvidane potAnA sthAne pahoMcI gayo. tethI pravacana sAra - cAritramAM Asaktirahita hovuM joIe. bhogonA AkAMkSI ghora saMsAramAM paDe che ane je bhogomAM Asakta nathI. teo saMsAra kAMtAra - mahAvanane pAra karI jAya che. 0 jinapAlitanuM caMpAgamana : tyArapachI te ratnadvIpanI devI jyAM jinapAlita hato tyAM AvI, AvIne ghaNAM anukULa ane pratikULa kaThora ane madhura, zRMgArajanaka ane karuNotpAdaka upasargo dvArA jyAre tene calita karavAne, subdha karavAne ane tenuM mana palaTAvavA mATe samartha na thaI, tyAre zrAMta, khinna, kalAnta ane atizaya khinna thaIne je dizAmAMthI AvI hatI, te ja dizAmAM pAchI cAlI gaI. - tyArapachI te zailaka yakSa jinapAlitanI sAthe lavaNasamudranI vaccovacca thaIne cAlyo. cAlIne jyAM caMpAnagarI hatI, tyAM Avyo, AvIne caMpAnagarInA agra udyAnamAM jinapAlitane potAnI pIThethI nIce utAryo. utArIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! A caMpAnagarI dekhAI rahI che, ema kahIne jinapAlita pAsethI AjJA lIdhI, laIne je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho cAlyo gayo. tyAra bAda jinapAlite caMpAnagarImAM praveza karyo, karIne jyAM potAnuM ghara hatu, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 Agama kathAnuyoga-3 jyAM mAtApitA hatA, tyAM AvIne raDatA-raDatA, AkraMdana karatA, zoka karatA, paritApa karatA, vilApa karatA, mAtApitAne jinarakSitanA vinAzanA viSayamAM jaNAvyuM. tyArapachI jinapAlita ane tenA mAtApitAe mitra, jJAtijana, potAnA nijI svajana, saMbaMdhI, parijanonI sAthe rotA--rotA, AkraMdana karatA, zoka karatA, paritApa karatA ane vilApa karatA ghaNI badhI laukika maraNottara kriyA karI. kriyAo karIne keTalAMka samaya bAda zokarahita thayA. tyArapachI koI eka samaye sukhAsana para beThelA jinapAlitane tenA mAtApitAe A pramANe kahyuM he putra! jinarakSita kaI rIte maraNa pAmyo ? tyAre jinapAlita mAtApitAne lavaNasamudramAM pravezavuM, tophAnI pavananuM vahevuM, potavahananuM naSTa thavuM, kASThakhaMDanuM maLavuM, ratnadvIpamAM utaravuM, ratnadvIpanI devI dvArA grahaNa karavA, bhoga bhogavavA, ratnadvIpanI devInA vadha sthAna ane zailI para caDhelA puruSane jovo, zailaka yakSanI pITha para besavuM, ratnadvIpanI devI dvArA upasarga thavo, jinarakSitano vinAza thavo, lavaNasamudrane pAra karavo, caMpAmAM AvavuM, zailakayakSa dvArA AjJA levI Adi je kaMI vRttAMta hatuM, te badhuM jema hatuM tema yathAkrame satya ane saMdigdhatA rahita kahyuM, tyArapachI te jinapAlita zokarahita thaIne - yAvat - vipula bhogone bhogavato vihAra karavA lAgyo. 0 jinapAlitanI pravrajyA :~ -- te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. jinapAlite dharmopadesa zravaNa karI dIkSA aMgIkAra karI, agiyAra aMgonA jJAtA thayo. mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne zuddha karIne, anazana dvArA sATha bhaktonuM chedana karIne kALa samaye kALa karIne saudharmakalpe devarUpe utpanna thayo. tyAM be sAgaropamanI sthiti hatI. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laIne siddhi prApta karaze - yAvat - sarva du:khono aMta karaze. 0 kathA niSkarSa : A pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! je ApaNA nirprantha ke nigranthI AcArya, upAdhyAyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI AnagArika pravrajyA dhAraNa karI manuSyasaMbaMdhI kAmabhogonI AkAMkSA nathI karatA, yAcanA nathI karatA, spRhA nathI karatA, te A ja bhavamAM ghaNAM ja zramaNo, ghaNI ja zramaNIo, ghaNAM ja zrAvako, ghaNI ja zrAvikAo dvArA pUjanIya thAya che yAvat - caturgatirUpa saMsAra kAMtArane pAra karI jAya che yathA jinapAlita. -- - * Agama saMdarbha : nAyA. 110 thI 140; - - X - X 0 dhanya sArthavAha - (1) - kathA : te kALe, te samaye caMpA nAmanI eka nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra nAme caitya hatuM. jitazatru nAme rAjA hatA. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 217 te caMpAnagarImAM ghanya nAme eka sArthavAha hato. je dhanADhya - yAvat - koIthI parAbhUta thAya tevo na hato. te caMpAnagarInA izAna khUNAmAM ahicchatrA nAme nagarI hatI. je bhavano AdinI Rddhi tathA samRddhithI paripUrNa hatI. te ahicchatrA nagarImAM kanakaketu nAme rAjA hato. te mahAhimavaMta parvata Adi sadeza hato. 0 ahicchatrA nagarI javA dhanyanI ghoSaNA : tyArapachI anya koI divase te dhanya sArthavAhanA manamAM madhyarAtrinA samaye AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo ke, vikreya vipula vastuone laIne mAre ahicchatrA nagarI vyApAra karavAne mATe javuM zreyaskara che - teNe Avo vicAra karyo. vicAra karIne gaNima, parima, meya ane paricchedya - A cAre prakAranA padArthone grahaNa karyA grahaNa karIne gADI-gADAM taiyAra karyA. taiyAra karIne gADI-gADAM bharyA. bharIne kauTuMbika puraSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! jAo ane caMpAnagarInA zRMgATaka - yAvat - rAjamArgo ane sAmAnya mArgomAM udghoSaNA karAvatA A pramANe kaho - he devAnupriyo! dhanya sArthavAha vipula vikreya vastuo laIne vANijyanA nimitte ahicchatrA nagarI javAne icche che. tethI he devAnupriyo ! je koI paNa caraka ke corika ke carmakhaMDika ke bhilluMDa ke pAMDuraMga ke gautama ke govratika ke gRhidharmA ke dharmaciMtaka athavA aviruddha viruddha, vRddha, zrAvaka, raktapaTa, nigraMtha Adi vatI ke gRhastha, je paNa koI dhanya sArthavAhanI sAthe ahicchatrA nagarI javA icchatA hoya, tene dhanya sArthavAha laI jaze. jenI pAse chatraka nahIM hoya tene chatraka deze, jUnA nahIM hoya tene jUttA Apaze. kamaMDalu na hoya tene kamaMDalu Apaze. jenI pAse pAtheya nahIM hoya, tene pAtheya Apaze. jemanI pAse prakSepa nahIM hoya tene prakSepa Apaze. je vacce paDI jaze, bhagra thaze, ruSNa thaze, tenI sahAyatA - sAra saMbhALa karaze ane sukhapUrvaka ahicchatrA nagarI sudhI pahoMcADaze. A pramANe be vakhata traNa vakhata ghoSaNA karo, ghoSaNA karIne mArI A AjJA pAchI Apo. tyArapachI te kauTuMbika puruSo pAsethI A vAta sAMbhaLIne caMpAnagarInA je ghaNAM ja caraka - yAvat - gRhastha hatA, teo jyAM dhanya sArthavAha hato tyAM AvyA. tyArapachI te carako ane - yAvat - te gRhasthomAMthI jenI pAse chatra na hatuM tene dhanya sArthavAhe chatra ApyuM - yAvat - pAtheya na hatuM temane pAtheya ApyuM. ApIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! tame loko jAo ane caMpAnagarInI bahAra pradhAna udyAnamAM mArI pratikSA karatA tyAM raho. tyAre te caraka - yAvata - gRhastho dhanya sArthavAhanA A kathanane sAMbhaLIne caMpAnagarInI bahAra pradhAna udyAnamAM dhanya sArthavAhanI pratikSA karatA UbhA rahyA. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 Agama kathAnuyoga-3 0 naMdIphaLa - vRkSanA upayogano karela niSedha : tyArapachI dhanya sArthavAhe zubha tithi, karaNa ane nakSatramAM vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana banAvaDAvyuM, banAvaDAvIne mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parijanone AmaMtrita karyA, karIne teone bhojana karAvyuM. bhojana karAvIne temanI pAsethI anumati mAMgI, anumati laIne gADI-gADAM joDAvyA, joDAvIne caMpAnagarInI bahAra nIkaLyA. nIkaLIne thoDo thoDAM thoDAM aMtare paDAva nAMkhatA nAMkhatA, sukhajanaka vastI ane prAtarAza karatA-karatA aMgadezanI madhyamAM thaIne dezanI sImA para pahoMcyA. sImAe pahoMcIne gADI-gADAM kholyA, kholIne paDAva nAMkhyo, pachI kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame loko mArA sArthanivezamAM UMceUMce svare vAraMvAra ughoSaNA karAvatA A pramANe kaho - he devAnupriya ! ahIMthI AgaLa jatI aTavImAM manuSyonuM AvAgamana thatuM nathI. temaja bahu lAMbI aTavI che, tenA madhya bhAgamAM ghaNAM ja naMdIphaLa nAmaka vRkSa che. je kRSNa varNavALA - yAvat - pAMdaDA, puSpo, phaLavALA che lIlA, zobhAyamAna ane saudaryathI atIva-atIva zobhita che. teno varNa manojJa che, gaMdha manojJa che, rasa manojJa che, sparza manojJa che ane chAyA manojJa che. paraMtu he devAnupriyo ! jo koI paNa manuSya te naMdIphaLa vRkSonA mULa, kaMda, chAla, patra, puSpa, phaLa, bIja athavA haritanuM bhakSaNa karaze athavA tenI chAyAmAM vizrAma karaze, tene kSaNabhara mATe to sAruM lAgaze, paraMtu tyAra pachI tenuM pariNamana thatAM ja te akALa mRtyune prApta karaze. tethI tamArAmAMthI koI te naMdI phaLonuM mULa ke - yAvatuM - haritanuM sevana na kare. tenI chAyAmAM vizrAma na kare. jethI akALe ja jIvanano nAza na thAya. he devAnupriyo! tame loko bIjA vRkSonA mULa - yAvat - haritanuM bhakSaNa karajo ane tenI chAyAmAM vizrAma lejo. A (baMne) prakAranI ghoSaNA karIne mArI AjJA pAchI Apo. tyAre kauTuMbika puruSoe paNa ghoSaNA karIne te AjJAne pAchI ApI tyArapachI dhanya sArthavAhe gADIgADAM joDAvyA. joDAvIne jyAM naMdIphaLa nAmaka vRkSa hatuM, tyAM AvyA, AvIne te naMdIphaLa vRkSothI bahu dUra nahIM ke bahu najIka nahIM tevA sthAne sAthe niveza karyo. sArthaniveza karIne pharI bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame mArA sAthe nivezamAM UMce UMce svare punaH punaH udghoSaNA karatA kaho ke, te A naMdIphaLavRkSa che, je kRSNa varNavALA - yAvatuM - manojJa chAyAvALA che. tethI je A naMdIphaLavRkSonA mULa, kaMda, chAla, patra, puSpa, phaLa, bIja ke haritanuM bhakSaNa karaze - yAvat - te akALe ja jIvanano nAza karaze. tethI tame A naMdIphaLavRkSonA mULa - yAvat - bhakSaNa na karazo. tenI chAyAmAM vizrAma na lezo. jethI akALe ja jIvanano nAza na thaI jAya. anya vRkSonA mULa ane - yAvat - bhakSaNa karajo. chAyAmAM vizrAma karajo. A prakAre ghoSaNA karo, ghoSaNA karIne mArI AjJA pAchI Apo. teo paNa e pramANe ghoSaNA karI AjJA pAchI soMpe che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 219 0 "niSedha'nA pAlananuM phaLa ane apAlanathI vipatti : sArthamAMnA keTalAMka puraSoe dhanya sArthavAhanI A vAtanI zraddhA karI, vizvAsa karyo, rUci karI. ane A vAtanI zraddhA-pratIti ane rUci karatA, te naMdIphaLavRkSane dUrathI ja tyAga karIne bIjA vRkSonA mULa AdinuM sevana karavA lAgyA, tenI chAyAmAM vizrAma karavA lAgyA. teone tatkALa to sukha na lAgyuM paNa pachIthI jema jema tenuM pariNamana thatuM gayuM. tema tema te punaH punaH zubha gaMdha, zubha varNa, zubha rasa, zubha sparza ane zubha chAyArUpe pariNata thavA lAgyA. sArthamAMnA keTalAMka puruSoe dhanya sArthavAhanI A vAta para zraddhA na karI, vizvAsa na karyo, rUci na karI, dhanya sArthavAhanI vAta para zraddhA na karatA, vizvAsa na karatA, ruci na karatA jyAM te naMdI phaLavRkSa hatuM tyAM AvyA. AvIne teoe naMdI phaLavRkSanA mULa ane - yAvat - bhakSaNa karyuM. tenI chAyAmAM vizrAma karyo, teone tatkALa to sukha prApta thayuM paNa tyArapachI pariNamana thayA bAda akALamAM ja jIvanano nAza pAmyA. 0 kathA niSkarSa : he AyuSyamAn zramaNo ! A ja pramANe ApaNA je nigraMtha ke nigraMthI AcArya, upAdhyAya pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAratva aMgIkAra kare, pachI pAMce indrionA kAmabhogomAM Asakta thatA nathI, anurakta thatA nathI, gRddha thatA nathI, mUrSita thatA nathI. atyaMta Asakta thatA nathI, te A ja bhavamAM ghaNAM ja zramaNa, ghaNI ja zramaNI ghaNAM ja zrAvaka, ghaNI ja zrAvikAone pUjanIya bane che, paralokamAM paNa ghaNAM ja hastakedana, karNodana, nAsikA chedana, hRdaya vidAraNa, vRSaNa utpAdana, phAMsI laTakAvavI Adi du:khone prApta karatA nathI ane anAdi, anaMta dIrdha mArgavALA, cAturgatikarUpa saMsAra kAMtArane pAra karI je rIte naMdI phaLavRkSathI dUra rahenArA sukhI thayA tema sukhI thAya che. he AyuSyamAn zramaNo ! je rIte naMdI phaLano Azraya karanArA puruSonA jIvanano vinAza thayo tema ApaNA je nirgatha ke nirgathI AcArya, upAdhyAyanI pAse muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karI aNagAra pravrajyA aMgIkAra karIne pAMce indrionA kAmabhogomAM Asakta thAya che, anurakta thAya che, gRddha thAya che, mUrzita thAya che, ati Asakta thAya che, te A bhavamAM - yAvat - anAdi, anaMta dIrdha mArgavALA saMsAra vanamAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. 0 dhanya sArthavAhanuM ahicchatrA gamana : tyArapachI te dhanya sArthavAhe gADI-gADAM joDAvyA, joDAvIne jyAM ahicchatrA nagarI hatI, tyAM pahoMcyA, pahoMcIne ahicchatrA nagarInI bahAra pradhAna udyAnamAM paDAva nAMkhyo, paDAva nAMkhIne gADI-gADAM kholAvI nAMkhyA, tyArapachI dhanya sArthavAha mahAmUlyavAna, mahAI, mahAI, rAjAne yogya upahAra lIdho. upahAra laIne ghaNAM puruSonI sAthe, temanA dvArA parivRtta thaIne ahicchatrA nagarInA madhya bhAgamAM thaIne praveza karyo, praveza karIne jyAM kanakaketu rAjA hato, tyAM AvyA, AvIne baMne hAtha joDIne mastake Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 Agama kathAnuyoga-3 Avarta karI, mastake aMjali karI jaya-vijaya zabdothI vadhAvyA. vadhAvIne te mahAI, mahArtha, mahAI evI rAjAne yogya bheTa dharI. tyArapachI rAjA kanakaketue harSita ane saMtuSTa thaIne dhanya sArthavAhanI te mahAI. mahArtha, mahArda evI rAjocita bheTano svIkAra karyo, svIkAra karIne dhanya sArthavAhanuM satkAra ane sanmAna karyuM, karIne rAjyano kara mApha karyo, mApha karIne vidAya ApI. pachI dhanya sArthavAhe potAnA bhAMDamAlano vinimaya karyo, vinimaya karIne badalAmAM bIjo bhAMDa-mAla lIdho. laIne sukhapUrvaka jyAM caMpAnagarI hatI, tyAM AvyA. AvIne potAnA mitro, jJAtijano, nijaka, svajano, saMbaMdhI, parijanonI sAthe manuSya saMbaMdhi vipula bhogopabhogono vAraMvAra anubhava karatA vicAravA lAgyA. 0 ghanyanI pravrajyA ane bhAvi gati : te kALa, te samaye sthavira bhagavaMtonuM Agamana thayuM. dhanya sArthavAhe dharmazravaNa karIne moTA putrane kuTuMbamAM sthApita karIne, teoe dIkSA lIdhI. pachI sAmAyikathI AraMbhIne agiyAra aMgonuM adhyayana karIne ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karIne, chelle eka mAsanI saMlekhanA dvArA potAnA AtmAne nirmala karyo. kALa dharma pAmyA. kALadharma pAmIne koI eka devalokamAM devarUpe utpanna thayA. tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM siddhi pAmaze, bodhi pAmaze, mukta thaze, parinirvANa pAmaze ane sarva duHkhono aMta karaze. 0 kathAsAra gAthAo : A kathAmAM caMpAnagarI samAna manuSya gati jANavI, dhanya sArthavAha samAna bhagavaMta jANavA. ahicchatrA nagarI samAna nirvANane jANavuM. ghoSaNArUpa tirthaMkara bhagavaMtanI zivamArganI mahAI dezanA jANavI. caraka Adine zivasukhanI kAMkSAvALA ghaNAM jIvo jANavA. naMdIphalAdine zivapatha pratiSedharUpa viSayo jANavA. tenA upabhogathI thatAM maraNane saMsArabhramaNa jANavuM. tenuM varjana karavAthI prApta iSTapura gamanarUpa zivapura jANo. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 157; 0 dhanya sArthavAha (2) kathA : te kALa, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. te rAjagRha nagaramAM zreNika nAme rAjA rAjya karato hato. te nagaranI bahAra izAna khUNAmAM guNazila nAme eka caitya hatuM. te guNazila caityathI bahu dUra nahIM tema bahu najIka nahIM tevA sthAne eka vizALa jIrNaudyAna hatuM. teno devakula naSTa thaI gayo hato, tenA toraNa tathA bIjA gRho bhagra thaI gayA hatA. temaja vividha prakAranA guccho, gulmo, latA, velo, vRkSothI te vyApta hato. seMkaDo jaMgalI pazuono vAsa hovAthI te bhaya utpanna karato hato. te jIrNa udyAnanA ThIka madhya bhAgamAM eka bhagra kUvo hato. te bhagra kUvAthI bahu dUra nahIM, tema bahu najIka nahIM tevA sthAne eka vizALa Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 221 mAlukA kaccha hato. je kRSNa varNavALo, kRSNa prabhAvALo - yAvat - ramaNIya, mahAmeLonA samUha jevo hato ane vividha prakAranA vRkSo, guccho, gulmo, latAo, velo, tRNo, kuzo ane ThuMThAthI vyApta hato. cAre taraphathI AcchAdita hato. aMdarathI vizALa ane bahArathI gaMbhIra hato. aneka seMkaDo pazuo tathA sarpo AdinuM vAsa sthAna jevuM hovAthI zaMkAspada hatuM. 0 dhanya sArthavAha-parivAra : te rAjanagaramAM dhanya nAmano sArthavAha hato, te samRddhizALI ane tejasvI hato. vistRta ane vipula bhavana, zayyA, Asana, yAna, vAhana Adino svAmI hato. tenA gharamAM ghaNAM dAsadAsI, gAya, bheMsa ane bakarIo hatI. ghaNuM ja dhana, sonuM, cAMdI hatA. te leNadeNano vyavasAya karato. tenA rasoIgRhamAM ghaNAM bhojana, pANI taiyAra thatA hatA. te dhanya sArthavAhanI patnInuM nAma bhadrA hatuM. tenA hAtha-paga sukumAla hatA. hInatArahita paripUrNa pAMca indriyo ane zarIravALI hatI. te svastika Adi lakSaNo ane tala, masA Adi vyaMjanonA guNo vaDe yukta hatI. mAna-unmAna ane pramANathI paripUrNa hatI. sujAta sarvAMgasuMdara aMgavALI, caMdra samAna saumya AkAravALI, manohara ane priyadarzanavALI, surapA, muThimAM samAI jAya tevA kaTipradezathI yukta hatI. teno kaTipradeza trivali vaDe zobhita hato. kuMDalo vaDe tenA gaMDa sthaLonI rekhA ghasAtI rahetI hatI. zaradaRtunI pUrNimAnA caMdra samAna saumya tenuM mukha hatuM. zrRMgAranA gRha samI, suMdara vezavALI, teNInI cAla, hasavuM, bolavuM, cAlavuM Adi maryAdAnusAra hatA. teNIno vilAsa, AlApa, saMtApa, upacArAdi badhuM ja saMskAritAne anurUpa hatuM teNI prAsAdIyA, darzanIyA, manoharA ane atIva ramaNIya hovA chatAM vaMdhyA hatI. prasavanA svabhAvathI rahita hatI ane phakta ghUMTaNa ane koNInI ja mAtA hatI (arthAt te putrarahita hatI). te dhanya sArthavAhano paMthaka nAme eka dAsa ceTaka hato, je sarvAga suMdara, mAMsathI paripuSTa zarIravALo ane bALakone ramADavAmAM kuzaLa-catura hato. te dhanya sArthavAha rAjagRha nagaramAM tyAMnA ghaNAM vyApArio, zreSThIo, sArthavAho ane aDhAra zreNI-prazreNIonA ghaNAM ja kAryomAM, kuTuMbomAM ane maMtraNAomAM - yAvat - cakSuvatu hato. 0 vijaya cora : te rAjagRha nagaramAM vijaya nAme eka cora hato, te cAMDAla samAna pApakarma karanAro, atyaMta bhayAnaka ane dUra karma karanAro hato. kuddha puruSa samAna dedIpyamAna lAla netrovALo hato. tenI dADhI ati kaThora moTI vikRta ane bhayajanaka hatI. tenA hoTha paraspara bhegA thatA na hatA. tenA mastakanA vALa havAmAM uDatA rahetA hatA. te vikharAyelA ane lAMbA-lAMbA hatA. tenA zarIrano varNa bhramara ane rAhunI samAna kALo hato. te nirdaya ane pazcAtApathI rahita hato. dAruNa dekhAvavALo hovAthI bhaya preraka hato. te nRzaMsa ane anukaMpA rahita hato. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 Agama kathAnuyoga-3 te sApanA samAna ekAMta dRSTivALo hato, churAnI mAphaka eka dhAravALo hato. gRddha pakSInI mAphaka mAMsa lolupa hato. agni mAphaka te sarvabhakSI hato. jaLanI mAphaka sarvagrAhI hato. utkacanamAM, vaMcanamAM, mAyAmAM, nikRtimAM, kUDa-kapaTamAM, sAti saMprayogamAM, cirakALathI nagaramAM upadrava karI rahyo hato. tenA zIla-AcAra ane cAritra atyaMta dUSita hatA. te jugAramAM Asakta hato, madirA pAnano premI, susvAdu bhojana ane mAMsano lolupI hato. - te bIjAne dAruNa duHkha ApanAro, lokonA hRdayane vidAranAro, vizvAsaghAtaka, Aga lagADanAra, tIrtha AdinuM bhedana karanAro, tenuM dravya haraNa karanAra, hAthanI saphAImAM catura, pArakuM dravya haraNa karavA saudaiva tatpara ane tIvra vairavALo hato. te rAjagRha nagaranA ghaNAM praveza mArgo, nirgamana mArgo, vAro, bArA-bArI, gaTara, rastA bhegA thatA hoya tevuM sthAna, rastA alaga-alaga thatA hoya tevuM sthAna, jugAranA aDDA, madirAlaya, vezyAonA ghara, coronA ThekANA, coronA gharo, zRMgATako, triko, coka, catUro, nAgagRho, bhUtagRho, yakSAyatano, sabhAsthAno, pANInI parabo, dukAno ane zUnyagRho Adine joto, mArgaNA karato, gaveSaNA karato, ghUmato raheto hato. tenI nabaLAIo, muzkelIo, priyajanono viyoga, saMkaTo, abhyayo, utsavo, putrAdino janma, tahevAro, kSaNo, yajJo, pUjA, pappaNIo-mahilAonA utsavonA kAraNe loko matta, pramatta, vyasta, AkuLa-vyAkuLa, sukhI ke duHkhI thaI rahyA hoya, videza gayA hoya, videza javAnI taiyArImAM hoya to evA avasare temanA chidronI, virahanI, ekAMtanI ane aMtaranI mArgaNA ane gaveSaNA karato raheto hato. - rAjagRha nagaranI bahAra ArAmo, udyAno, vAvaDIo, puSkariNIo, dIdhiMkA, guMjAlikAo, sarovaro, sarovara paMktiyo, sara: sarapaMktiyo, jIrNa udyAno, bhagrakUpo, mAlakAkacchonI jhADIo zmazAno, parvatanI guphAo, layano, upasthAno e sarve sthAnomAM ghaNAM lokonI kamajorIo, kSatio - yAvat - aMtaronI mArgaNA-gaveSaNA karato raheto hato. 0 bhadrAno saMtAna prApti saMbaMdhI manoratha : tyArapachI dhanya sArthavAhanI bhadrAbhAryAne koI eka samaye madhyarAtrimAM kuTuMba saMbaMdhI ciMtA karatA karatA A prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, mAnasika saMkalpa utpanna thayo ghaNAM varSothI huM dhanya sArthavAhanI sAthe zabda, sparza, rasa, gaMdha, rUpa saMbaMdhi mAnavIya kAmabhogone bhogavatI evI samaya vitAvI rahI chuM, paraMtu meM hajI sudhI eka paNa putra ke putrIne janma Apyo nathI. te mAtAo dhanya che, te mAtAo puNyazALI che, te mAtAo kRtArtha che, te mAtAo kRtapuNya che, te mAtAo kRtalakSaNa che, te mAtAo kRtavaibhava che. te mAtAonA manuSyajanma ane jIvananuM suphaLa prApta thayela che. je potAnI kukSithI utpanna thayelA, stanonuM dUdha pIvAmAM lubdha, mIThA--mIThA bola bolavAmAM, muNamuNa karavAmAM, stananA mULathI kAMkha tarapha sarakatA mugdha bALakone stanapAna karAve che, pachI Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo kamaLa samAna komaLa hAthothI tene upADIne potAnI godamAM besADe che, tathA vAraMvAra madhura, priya vacanovALA maMjula ullApa de che, evuM huM mAnuM che. paraMtu huM adhanya chuM, puNyahIna chuM, akRtalakSaNA chuM ke A badhAmAMthI huM eka paNa vastu pAmI zakI nathI. tethI mArA mATe e zreyaskara che ke kAle rAtri prabhAtanA rUpamAM parivartita thAya - yAvat - sUryano udaya thAya ane sahasrarazmi dinakaranA jAjvalyamAna teja sahita prakAzita thAya tyAre dhanya sArthavAhane pUchIne dhanya sArthavAhanI AjJA anumati laIne huM ghaNAM ja azana, pAna, khAdima ane svAdima bhojana taiyAra karAvIne ane ghaNAM ja puSpa, vastra, gaMdha, puSpamALA ane alaMkAra grahaNa karIne ghaNAM ja mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane paricitajanonI strIone sAthe laIne nIkaLuM. rAjagRhanagaranI bahAra je nAga, bhUta, yakSa, indra, skaMdha, rudra, ziva ane vaizramaNa Adi devonA Ayatana che ane temAM je nAga pratimAo yAvat - vaizramaNa pratimAo che, temanI bahumUlya puSpa Adi vaDe arcanA karIne ghUMTaNa ane paga jhukAvIne A pramANe kahuM ke, he devAnupriya ! jo huM eka paNa bALaka ke bAlikAne janma ApIza to huM tamArI jAta pUjA karIza, dAna ApIza, bhAgano hisso ApIza, tamArA akSayanidhinI vRddhi karIza. A prakAre mArA abhiSTa manorathanI yAcanA karuM - evo teNe vicAra karyo. - e pramANe vicArIne rAtrinuM prabhAtarUpa thayA pachI - yAvat - sUryodaya thayA pachI ane jAjvalyamAna teja sahita sahasrarazmi dinakaranA prakAzita thayA pachI te dhanya sArthavAhanI pAse AvI ane AvIne A pramANe bolI- 223 = he devAnupriya ! vAta ema che ke meM tamArI sAthe ghaNAM varSo sudhI kAmabhoga bhogavyA che - yAvat - anya strIo vAraMvAra ati madhura vacanothI mIThI-mIThI lorI (hAlaraDAM) gAya che. paNa huM adhanya chuM, puNyahIna chuM, lakSaNahIna chuM ke AmAMnI eka paNa vizeSatAne huM prApta karI zakI nathI. tethI he devAnupriya ! ApanI AjJA anumati laIne vipula azana * yAvat - devapUjA karI, temanI akSayanidhinI vRddhi karuM -- evI mAnatA mAnavA icchuM chuM. - tyAre dhanya sArthavAhe bhadrAbhAryAne A pramANe kahyuM, he devAnupriye ! mArA paNa A manoratha che ke koIne koI prakAre tuM eka putra ke putrIne janma Ape. A pramANe kahIne teNe bhadrA sArthavAhIne te kAryane mATe nAga AdinI arcanA karavAne mATe anumati ApI. 0 bhadrAe karela nAga--Adi pUjA :- tyArapachI te bhadrA sArthavAhIe dhanya sArthavAhanI anumati prApta karIne harSita, saMtuSTa ane AnaMdita citta thaI - yAvat - harSanA vazathI praphullita hRdayavALI thaI vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana taiyAra karAvyuM. taiyAra karAvIne ghaNAM ja puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra laIne potAnA gherathI nIkaLI, nIkaLIne rAjagRha nagaranI vaccovaccathI pasAra thaI. pasAra thaIne jyAM puSkariNI hatI, tyAM pahoMcI. tyAM pahoMcIne puSkariNInA kinArA para te ghaNAM ja puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkArone Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 Agama kathAnuyoga-3 rAkhyA. rAkhIne puSkariNImAM utarI. utarIne jaLamajjana karyuM, jaLakrIDA karI ane snAna karyuM. balikarma karyuM. pachI bhInI sADI paherIne tyAM je utpala, padma, kumuda, nalina, subhaga, sugaMdhI puMDarIka, mahApuMDarIka, zatapatra, sahastrapatra, kamaLa hatA, te badhAne lIdhA, laIne puSkariNIthI upara AvI. bahAra AvIne te puSpa vastra, gaMdha, mALA Adine laIne nAgagRha - cAvatuM - vaizramaNagRhamAM pahoMcI, pahoMcIne tyAM sthita nApratimAo - yAvat - vaizramaNapratimAo para dRSTi paDatAM ja praNAma karyA. kaMIka nIce namI namana karyuM.. tyArapachI morapIMchI laIne nAga pratimA - yAvata - vaizramaNa pratimAne te morapIMchI vaDe pramArjita karI, pramArjita karIne jaLa vaDe abhiSeka karyo. abhiSeka karIne rUchAvALA, komaLa, sugaMdhita kaSAyaraMgI vastro vaDe pratimAonA zarIrane poMchayA, poMDIne bahumUlya vastra paherAvyA, puSpamALA paherAvI, gaMdhanuM lepana karyuM. cUrNa caDAvyA, varNanuM sthApana karyuM ane pachI dhUpa saLagAvyo, saLagAvIne ghUMTaNa ane paga TekavI baMne hAtha joDIne A pramANe kahyuM jo huM putra ke putrIne janma ApIza, to huM tamArI pUjA karIza, dAna daIza, bhAga ApIza ane akSayanidhinI vRddhi karI. ema kahIne teNe mAnatA mAnI. pachI puSkariNI para AvI, puSkariNI para AvIne vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima bhojananuM AsvAdana karatI, svAda letI, ekabIjAne ApatI, khAtI vicaravA lAgI. bhojana karyA pachI Acamana karIne, svaccha ane parama zUcibhUta thaIne potAne ghera pAchI pharI. tyArapachI A ja pramANe bhadrA sArthavAhI pratyeka caudaza, AThama, amAsa ane pUnamanA vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanane taiyAra karatI, taiyAra karIne ghaNAM ja nAga - yAvat - vaizramaNa devonI mAnatA mAnIne ane namaskAra karatI - yAvat - vicaravA lAgI. 0 bhadrAne garbha prabhAve doda : tyArapachI keTaloka samaya vyatIta thayA bAda koI divase te bhadrA garbhavatI thaI. tyAre te bhadrA sArthavAhIne garbhavatI thaye be mAsa vItyA ane trIjo mahino cAlI rahyo hato. tyAre teNIne AvA prakAranI IcchA-dohada thayo. te mAtAo dhanya che - yAvat - te mAtAo kRtalakSaNa che, je vipula azana, pAna, khAdima, svAdima ane ghaNAM ja puSpa, gaMdha, mALA ane alaMkArone laIne mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parijanonI strIonI sAthe parivRtta thaIne rAjagRha nagaranI vaccovacca thaI nIkaLe che. jyAM puSkariNI che, tyAM Ave che, yAvat puSkariNImAM praveza karIne snAna tathA balikarma karyuM. sarva alaMkArothI vibhUSita thaI pachI vipula azana, pAna, khAdya, svAdya bhojananuM AsvAdana karatI, vizeSa AsvAdana karatI, vaheMcatI, paribhoga karatI potAnA dohadanI pUrti kare che. A pramANe vicAra karyo. vicAra karIne bIje divase prAtaHkALe sUryodaya thayo ane sahasrarazmi dinakarane jAjvalyamAna tejasahita prakAzita thayA pachI dhanya sArthavAha pAse Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 225 AvI ane AvIne dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya! mAre garbhanA be mAsa pUrA thaIne trIjo mAsa zarU thayo tyAre AvA prakArano dohada utpanna thayo che - te mAtAo dhanya che - yAvat - je dohadane pUrNa kare che tethI he devAnupriya! ApanI AjJA-anumati laIne vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima tathA ghaNAM ja puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkAra laIne - cAvatu - dohadanI pUrti karavA icchuM chuM. jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo (dhanya kahyuM). tyArapachI dhanya sArthavAha pAse AjJA pAmelI te bhadrA sArthavAhI harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALI ane harSanA vazathI vikasita hadayavALI thaIne vipula parimANamAM azana, pAna, khAdya ane svAdya bhojana taiyAra karyuM, taiyAra karIne - yAvat - dhUpa karyo, karIne jyAM puSkariNI hatI tyAM AvI. tyAre tenI sAthe Avela mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana ane nagaranI mahilAoe bhadrA sArthavAhIne sarva alaMkArothI vibhUSita karI. tyArapachI te bhadrA sArthavAhI te mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijana ane nagaranI strIonI sAthe te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimanuM AsvAdana karatI, vizeSa AsvAdana karatI, vibhAga karatI ane khAtI evI potAnA dohadanI pUrti kare che. pUrti karIne je dizAmAMthI AvI hatI te ja dizAmAM pAchI gaI. tyArapachI te bhadrA sArthavAhI dohada pUrNa karIne - yAvat - pathya bhojana karatA- karatA te garbhane sukhapUrvaka vahana karavA lAgI. 0 putrajanma - nAmakaraNa - uchera : tyArapachI te bhadrA sArthavAhIe navamAsa purA thayA ane sADA sAta divasa-rAta vItyA pachI sukumAla hAtha-pagavALA - yAvat - bALakane janma Apyo. tyArapachI te bALakanA mAtApitAe pahelA divase jAtakarma saMskAra karyo. te pramANe - yAvat - vipula parimANamAM azana, pAna, khAdima, svAdima banAvyuM ane te ja prakAre mitro, jJAtijana, baMdhu, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijanone bhojana karAvIne A AvA prakAranuM guNaniSpanna nAmakaraNa karyuM - "kemake amAro A patra ghaNI ja nAgapratimA - yAvat - vaizramaNa pratimAnI mAnatA karavAthI utpanna thayelo che. tethI amArA A putranuM nAma "devadatta" A pramANe thAo. tyArapachI mAtApitAe te bALakanuM "devadatta" e pramANe nAmakaraNa karyuM. tyArapachI te bALakanA mAtApitAe te devatAnI jAta pUjA karI dAna ApyuM, prApta dhanano vibhAga karyo ane akSayanidhinI vRddhi karI. tyArapachI te paMthaka dAsa ceTaka devadatta bALakanA bAlagrAhI arthAt "bALaka ramADanAra"rUpe niyukta thayo. te devadatta bALakane kamara para UMcakIne ghaNAM ja bALaka bAlikA, DIMbha-DIMbhikA, kumAra-kumArikAnI sAthe parivRtta thaIne tene ramADavA lAgyo. tyArapachI bhadrA sArthavAhIe koI eka divasa devadatta bALakane navaDAvyo, balikarma karyuM. kautukarmaMgala prAyazcitta karyuM ane sarva alaMkArothI vibhUSita karyo. vibhUSita karIne Jain Edilation International Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 Agama kathAnuyoga-3 dAsaceTaka paMthakane soMpyo. te paMthaka dAsaceTake bhadrA sArthavAhI pAsethI devadatta bALakane laIne potAnI kamare rAkhyo. rAkhIne gharathI nIkaLyo ane ghaNAM ja DiMbha (baccA) - yAvat - kumArIothI parivRtta thaIne jyAM rAjamArga hato, tyAM Avyo, AvIne devadatta bALakane ekAMtamAM ekabAju besADyo, besADIne ghaNAM ja DiMbha (baccA) - yAvat - kumArIone sAthe laIne ramADavAmAM magna thaI gayo. 0 vijaya cora dvArA devadattanI hatyA : A samaye vijaya cora rAjagRhanagaranA ghaNAM kAro ane apaDhAro - yAvat - zUnyagRhone pUrvokta rIte joto, mArgaNA, gaveSaNA karatA karatA jyAM devadatta bALaka hato, tyAM Avyo, AvIne devadatta bALakane sarva alaMkAra AbhuSaNothI vibhUSita joyo. joIne devadatta bALakanA AbharaNa alaMkAromAM mUrNita, Asakta, grathita, lAlaya, gRddha, abhilASA yukta ane abhyapapanna tanmaya thaI gayo ane paMthaka dAsaceTakane asAvadhAna joyo ane cAre taraphanI dizAmAM dRSTi nAMkhI, ahIM-tahIM joyuM ane pachI teNe devadatta bALakane uThAvyo. pachI uThAvIne kAMkhamAM dabAvyo, dabAvIne dupaTTA vaDe tene DhAMkI dIdho. DhAMkIne zIgha, tvarita, capala, utAvaLI gatithI rAjagRhanagaranA apakArathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM jIrNaudyAna hatuM, jyAM bhagna kUvo hato tyAM pahoMcyo, pahoMcIne devadatta bALakane jIvanarahita karI dIdho. mArI nAMkhIne badhAM AbharaNa alaMkAra laI dIdhA ane devadatta bALakanA niSNANa, ceSTA, hIne ane nirjIva zarIrane te bhagra kUvAmAM pheMkI dIdho. tyArapachI te mAlukA kacchamAM Avyo, AvIne mAlukA kacchamAM ghUsIne nizcala, nispada ane mauna rahIne divasa AthamavAnI pratikSA karavA lAgyo. 0 devadattanI zodhakhoLa :- tyArapachI te paMthaka dAsaceTaka thoDA samaya pachI devadatta bALakane jyAM besADelA hato te sthAne Avyo. AvIne devadatta bALakane te sthAne beselo na joIne roto, cillAto, vilApa karato badhI jagyAe te bALakane zodhavA lAgyo. paraMtu devadatta bALakanI kayAMya khabara na maLI. te bALakanI kRti, yuti ke pravRtti jANavA na maLI. kyAMya bhALa na maLavAthI te jyAM potAnuM ghara hatuM, jyAM dhanya sArthavAha hato. tyAM Avyo, AvIne dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM, he svAmI ! bhadrA sArthavAhIe devadatta bALakane snAna karAvIne - cAvatuM - sarva alaMkArothI vibhUSita karI mane soMpyo hato. tyArapachI meM devadatta bALakane kamaramAM laI lIdho, laIne huM gharanI bahAra nIkaLyo ane nIkaLIne ghaNAM ja baccA-baccI, bAlaka-bAlikA, kumAra-kumArIone sAthe laIne rAjamArga para pahoMcyo, pahoMcIne devadatta bALakane eka sthAne besADyo, besADI te ghaNAM ja baccA - yAvat - kumArIo sAthe ramavAmAM magna thayo. tyArapachI meM devadatta bALakane besADyo, thoDI kSaNo pachI huM pAcho tyAM Avyo, AvIne te sthAne devadatta bALakane na joIne roto, cillAto, vilApa karato badhI jagyAe Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo zodhavA lAgyo, mArgaNA--gaveSaNA karI, paraMtu khabara na paDI ke devadattadArakane koI laI gayuM athavA koIe tenuM apaharaNa karI lIdhuM che athavA koI tene lalacAvI gayuM che. A pramANe teNe dhanya sArthavAhanA pagamAM paDIne sarva vRttAMta jaNAvyo. tyArapachI te dhanya sArthavAha paMthaka dAsaceTakanI A vAtane sAMbhaLIne ane hRdayamAM avadhArIne mahAn putrazokathI vyAkuLa thaIne kuhADIthI kapAyelA caMpakavRkSanI mAphaka pachaDATa khAIne sarvAMgathI jamIna para paDI gayo. tyArapachI keTalIka kSaNo bAda dhanya sArthavAha Azvasta thayo, mAno ke tenA prANa pAchA AvyA. teNe devadatta bALakanI cAre tarapha tapAsa karAvI. paNa kyAMya devadatta bALakano patto na lAgyo. zruti ke pravRtti na maLI, to potAnA ghera pAcho Avyo. AvIne bahumUlya bheTa lIdhI, laIne jyAM nagararakSaka hato tyAM pahoMcyo, pahoMcIne te bahumUlya bheTa tenI sAme rAkhI ane pachI A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! mAro putra ane bhadrAbhAryAno Atmaja devadatta nAmano bALaka amane iSTa che yAvat - gUlaranA phUla samAna jenuM nAma sAMbhaLavuM paNa durlabha che. to pachI darzananuM to kahevuM ja zuM ? tyArapachI dhanya sArthavAhe kahyuM - bhadrAe devadattane snAna karAvI ane sarva alaMkArothI vibhUSita karIne paMthakanA hAthomAM soMpI dIdhela hato - yAvat paMthake mArA page paDIne te guma thayAnuM mane nivedana karela che. tethI he devAnupriya ! huM icchuM chuM ke tame badhI jagyAe devadatta bALakanI mArgaNA--gaveSaNA (zodha-khoLa) karo. tyArapachI te nagararakSaka dhanya sArthavAhanA A vRttAMtane sAMbhaLI kavaca-bakhtara paherI bAMdhIne, dhanuSu para pratyaMcA caDhAvIne gaLAmAM rakSA mATe traiveyaka bAMdhIne, potapotAnA zreSTha saMketa paTTakone lagAvIne Ayudha ane praharaNa grahaNa karI dhanya sArthavAha sAthe rAjagRha nagaranA nIkaLavAnA aneka mArgo yAvat - pANInI paraba AdimAM mArgaNA--gaveSaNA karatA karatA rAjagRhanagaranI bahAra nIkaLyA. nIkaLIne jyAM jIrNaudyAna hato. jyAM bhakUvo hato, tyAM AvIne temAM devadatta bALakane niSprANa, nizceSTa, nirjIva zarIrane joyuM, joIne hAya hAya ! ghaNuM kharAba thayuM ! ema kahIne devadatta bALakane te bhagna kUvAmAMthI bahAra kADhyo, dhanya sArthavAhane soMpI dIdho. 0 vijaya corano nigraha : - -- 227 tyArapachI te nagara rakSaka vijaya coranA paganA nizAnonuM anukaraNa karatA-karatA, mAlukAkaccha pahoMcyA, pahoMcIne mAlukA kacchamAM praveza karyo, praveza karIne sAkSIpUrvaka corInA mAlanI sAthe tene gardanathI bAMdhI ane jIvato pakaDI lIdho. pakaDIne asthi, muSTi, ghUMTaNa ane koNIo para mArI-mArIne tenA zarIrane bhagna ane mathita karI dIdhuM. pachI tenI gardana ane pITha tarapha pAchaLa tenA baMne hAtha bAMdhI dIdhA. devadatta bALakanA AbhuSaNa kabjAmAM lIdhA pachI vijayacorane gardanethI bAMdhIne mAlukAkacchathI bahAra nIkaLyA. - tyAMthI nIkaLIne rAjagRha nagaramAM AvyA, praveza karyo ane nagaranA zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga AdimAM koraDAnA prahAra, chivaprahAra ane latAprahArathI mArI mArIne ane tenA upara rAkha, dhULa ane kacaro nAMkhIne teja avAjathI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 Agama kathAnuyoga-3 ghoSaNA karatA A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! A vijaya nAme cora che. je pApa karma karanAro che, cAMDAla samAna rUpavALo, atyaMta bhayAnaka ane krUra karma karanAro, krodhI puruSa samAna lAla-lAla netravALo, atyaMta kaThora, moTI ane vikRta dADho vALo, saMdeva khUlelA hoThavALo, havAmAM uDatA-vikharAyelA ane mastakanA lAMbA-lAMbA vALavALo, bhramara ane rAhu samAna kALA varNavALo, nirdaya ane kyAreya paNa pazcAtApa na karanAro, dAruNa, bhaya utpAdaka, nRzaMsa, anukaMpArahita, sApa samAna ekAMta dRSTivALo, charAnI samAna ekadhAra vALo, gidha pakSI samAna mAMsa lolupI, agni samAna sarvabhakSI, bAla ghAtaka ane bAla hatyAro che. - he devAnupriyo ! Ane mATe koI rAjA ke rAjAno amAtya aparAdhI nathI, paNa AnA potAnA kukarma ja aparAdhI che. A pramANe kahIne jyAM cArakazALA (kedakhAnuM) hatuM, tyAM AvIne vijaya corane beDI vaDe jakaDI dIdho. tenuM bhojana-pANI baMdha karI dIdhA ane traNe saMdhyAkALe cAbuka, lAkaDI ane latA prahArothI tene mAravA lAgyA. 0 devadattanA aMtima saMskAra : tyArapachI dhanya sArthavAhe mitra, jJAtijana, nijaka, svajana, saMbaMdhi ane parivAranI sAthe rotA-rotA, AkraMdana karatA-karatA, vilApa karatA-karatA devadatta dArakanA zarIrano mahAn Rddhi-satkAra ane pradarzananI sAthe nIharaNa karyuM ane pachI aneka laukika mRtaka kRtya maraNottarakAlIna lokAcAra karyo. tyArapachI keTaloka samaya vItyA pachI te zokarahita thayo. 0 ghanyano nigraha ane gherathI bhojana AvavuM : tyArapachI koI eka divase dhanya sArthavAhane cADI-cugalI karanArA dvArA khoTA rAjakIya aparAdhomAM phasAvI dIdho. tyAre nagararakSakoe dhanya sArthavAhane pakaDI lIdho, pakaDIne tene kedakhAnAmAM lAvyA, lAvIne vijaya coranI sAthe eka beDImAM bAMdhI dIdho. tyAre bIje divase savAre - yAvat - sUryodaya thayo, jAjvalyamAna tejasahita sahasrarazmi dinakara prakAzita thayo tyAre bhadrA sArthavAhIe vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karyuM, taiyAra karIne te bhojana eka peTImAM rAkhyuM. pachI te bhojanane eka peTImAM lAMchita ane mudrita karyuM ane sAthe sugaMdhI jaLathI bharelo ghaDo taiyAra karyo, pachI paMthaka dAsaceTakane bolAvyo, bolAvIne tene kahyuM, he devAnupriya ! tuM jA ane kArAgaramAM jaIne A vipula azana, pAna, khAdima, svAdima dhanya sArthavAhane ApI de. tyAre te paMthaka dAsaceTaka bhadrA sArthavAhInI AjJAne sAMbhaLI harSita, saMtuSTa thayo. te bhojananI peTI ane uttama sugaMdhI jaLano bharelo ghaDo lIdho. laIne gherathI nIkaLyo, nIkaLIne rAjagRhanagaranI vaccovacce thaIne jyAM kArAgAra hatuM, tyAM jyAM dhanya sArthavAha hato tyAM pahoMcyo, pahoMcIne bhojanapiTakane rAkhI, rAkhIne tenA para banela cihna ane mudrAne dUra karIne bhojanane bahAra kADhyuM, kADhIne thALI vagere pAtramAM rAkhyuM. pachI hAtha dhovAnuM pANI ApyuM. tyArapachI dhanya sArthavAhane te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima rUpa bhojana pirasyuM. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 229 0 vijaya core bhojanano bhAga mAMgatA ghanya dvArA teno niSedha : tyAre vijaya core dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! tuM mane A vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimamAMthI bhAga Apa tyAre te dhanya sArthavAhe vijaya corane A pramANe kahyuM, o re vijaya ! bhale huM A vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanane kAgaDA ane kUtarAne ApI daIza athavA ukaraDAmAM kacarAnA DhagalAmAM pheMkI daIza, paNa tArA jevA putraghAtaka, putramAraka, zatru, vairI, pratikULa AcaraNa karanArA ane virodhIne mATe A vipula azana, pAna, khAdima, svAdimamAMthI huM bhAga ApIza nahIM tyArapachI te dhana sArthavAhe te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimano AhAra karyo, AhAra karIne paMthakane ravAnA karyo. paMthaka dAsa ceTake te bhojana piTakane lIdhI ane laIne je taraphathI Avyo hato, te tarapha pAcho pharyo. 0 ghanya sArthavAhane dehaciMtA - sAthe javA vijayanI nA : tyArapachI te dhanya sArthavAhane vipula azana pAna, khAdima, svAdima bhojanano AhAra karavAne kAraNe maLa-mUtranI bAdhA utpanna thaI tyAre dhanya sArthavAhe vijaya corane kahyuM ke, he vijaya ! cAlo, ekAMtamAM jaIe, jethI huM maLa-mUtra tyAga karI zakuM. tyAre te vijaya core dhanya sArthavAhane kahyuM, he devAnupriya ! tame to vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanano AhAra karyo che. jethI tamane maLa-mUtranI bAdhA utpanna thaI che. paNa devAnupriya ! mane to A ghaNAM cAbukanA prahArathI, chivonA prahArathI ane latAonA prahArathI tathA bhUkha ane tarasanI pIDA hovAnA kAraNe mULa-mUtranI bAdhA utpanna thaI nathI. tethI he devAnupriya ! javAnI icchA hoya to tame ja ekAMtamAM jaIne mULa-mUtranI bAdhA dUra karI - maLa-mUtrano tyAga karo. tyAre vijaya coranI A vAtane sAMbhaLIne dhanya sArthavAha mauna thaI gayo. 0 vijaya dvArA punaH AhAra-bhAganI mAMga, dhanyae svIkArI : tyArapachI punaH maLa-mUtrathI tIvra bAdhAthI pIDAtA dhanya sArthavAhe vijaya corane A pramANe kahyuM, vijaya, cAla, ekAMtamAM jaIe jethI huM maLa-mUtrano tyAga karI zakuM tyAre vijaya core dhanya sArthavAhane kahyuM, jo tame te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanamAMthI bhAga pADo to huM tamArI sAthe ekAMtamAM AvI zakuM. tyAre vijaya corane dhanya sArthavAhe kahyuM, huM tane te vipula azana, pAna, khAdima ane svAdimamAMthI bhAga ApIza, tyAre te vijaya core dhanya sArthavAhanA te kathanano svIkAra karyo. tyArapachI te dhanya sArthavAha vijaya coranI sAthe ekAMtamAM gayo ane maLa-mUtrano tyAga karyo. tyArapachI sArI rIte svaccha ane parama zucibhUta thaIne pAcho potAnA sthAne Avyo. tyAre bhadrA sArthavAhIe bIjA divasanuM prabhAta thayuM - yAvat - sUryano udaya Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 30 Agama kathAnuyoga-3 thayo ane sahasrarazmi dinakarano jAjvalyamAna teja sahita prakAzita thayo tyAre vipula azana, pAna, khAdima ane svAdima bhojana taiyAra karyuM - yAvat - dhanya sArthavAhane vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojana pIrasyuM. tyAre dhanya sArthavAhe vijaya corane te vipula azana, pAna, khAdima, svAdima bhojanamAMthI bhAga Apyo. 0 bhadrAno kopa tathA dhanyanI mukti : tyArapachI dhanya sAthavA paMthaka dAsaceTakane ravAnA karyo. paMthaka bhojananI peTIne laIne kArAgArathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne rAjagRha nagaranI vaccovacca thaIne, jyAM tenuM ghara hatuM, jyAM bhadrA sArthavAhI hatA, tyAM Avyo. AvIne bhadrA sArthavAhIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyA ! dhanya sArthavAhe tamArA putra ghAtaka, putramAraka, zatra, vairI ane pratikULa AcaraNa karanArA duzmanane te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimamAMthI bhAga Apyo. tyAre te bhadrA sArthavAhI paMthaka dAsaceTaka pAsethI A vAtane sAMbhaLIne krodhathI saLagI uThI, roSAyamAna, kopAyamAna, caMDikAvat, raudra thaIne dAMtone kacakacAvatI dhanya sArthavAha para dveSa karavA lAgI. tyArapachI te dhanya sArthavAha koI samaye mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane parivAranA loko dvArA potAnA sArabhUta artha thakI daMDa cUkavAI javAthI rAjadaMDathI mukta thayo. mukta thaIne kAragArathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM AlaMkArika sabhA hatA. tyAM pahoMcyo, pahoMcIne AlaMkArika karma karAvyuM. pachI jyAM puSkariNI hatI tyAM Avyo, AvIne nIcethI dhovAnI mATI lIdhI. puSkariNImAM praveza karyo. pANI vaDe majjana karyuM. snAna karyuM. balikarma karyuM. kautuka maMgala prAyazcitta karyuM ane alaMkAro vaDe vibhUSita thaIne rAjagRhanagaramAM praveza karyo. praveza karIne rAjagRha nagaranI madhyamAMthI thaIne jyAM potAnuM ghara hatuM, tyAM javAne mATe ravAnA thayo. 0 dhanyanuM sanmAna ane bhadrAnA kopanuM upazamana : tyArapachI dhanya sArthavAhane Avato joIne rAjagRha nagaranA ghaNAM nAgariko, vepArIo, zreSThIjano ane sArthavAha Adio teno Adara karyo. tenuM kuzaLa-kSema pUchayuM, tenA satkAra sanmAna karyA. UbhA thaIne mAna ApyuM ane zarIranuM kuzaLa pUchayuM. tyArapachI te dhanya sArthavAha potAne ghera pahoMcyo, tyAM je bahAranI sabhA hatI. jemake - pRSya, bhUtaka, vyApAramAM bhAgIdAra, teoe paNa dhanya sArthavAhane AvatA joyo tyAre pagamAM paDIne, namana karIne, kSemakuzaLa pUchayA. tyAM je atyaMtara sabhA hatI. jemake - mAtA, pitA, bhAI, bahena Adi. teoe paNa dhanya sArthavAhane Avato joyo. joIne teo potapotAnA AsanethI UbhA thayA, UbhA thaIne gaLe maLIne, AlIMgana ApIne harSanA AMsu vahAvyA. tyArapachI te dhanya sArthavAha bhadrAbhAryAnI pAse pahoMcyo. tyAre bhadrAe dhanya sArthavAhane potAnI tarapha Avato joyo, joIne teNe Adara na karyo, dhyAna na ApyuM, paNa Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 231 upekSA ane udAsIna bhAvapUrvaka mauna rahIne, pITha pheravIne besI gaI. tyAre dhanya sArthavAhe bhadrA bhAryAne A pramANe kahyuM, he devAnupriyA ! kyA kAraNe tane mArA AvavAthI saMtoSa na thayo ? harSa na thayo ? AnaMda na thayo ? jyAre meM ApaNA sArabhUta dravya vaDe rAjadaMDathI mane potAne choDAvela che. tyAre bhadrAe dhanya sArthavAhane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! mane kaI rIte saMtoSa, harSa ke AnaMda thaI zake ? jyAre tame mArA putraghAtaka, putra haNanAra, zatra, vairI, viruddha kArya karanArane, te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimamAMthI bhAga Apyo. A vAta sAMbhaLIne dhanya sArthavAhe bhadrAbhAryAne A pramANe kahyuM, he devAnupriyA! meM dharma samajIne, tapa samajIne, upakArano badalo samajIne, lokayAtrA samajIne, nyAya samajIne, sahacara samajIne, sahAyaka samajIne athavA suhada samajIne vijaya corane A vipula azana, pAna, khAdima, svAdimamAMthI saMvibhAga nahoto karyo. paNa phakta deha ciMtArthe arthAt maLa-mUtra nivAraNArthe ja saMvibhAga karela. dhanya sArthavAha pAsethI A vAta sAMbhaLIne bhadrA sArthavAhI harSita thaI, saMtuSTa thaI AnaMdita citta thaI - yAvat - harSanA vazathI vikasita hRdayavALI thaIne potAnA AsanethI uThI, uThIne teNIe gaLe lagADIne kSemakuzaLa pUchayA. tyArapachI snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA ane vipula bhogopabhoga bhogavatI samaya vyatIta karavA lAgI. 0 vijaya coranI gati : tyArapachI te vijaya cora kArAgAramAM vadha, baMdha, cAbukonA prahAra, kazaprahAra, chivaprahAra, latAhAra ane bhUkha-tarasa vaDe pIDita thaIne mRtyunA avasare kALa karIne narakamAM nArakarUpe utpanna thayo. narakamAM utpanna thayelo te kALo ane atyaMta kALo dekhAto hato. gaMbhIra, lomaharSaka, bhayajanaka, trAsajanaka ane varNathI paNa atyadhika kALo hato. te narakamAM sadeva bhayabhIta, trasta ane saMdeva gabharAto evo, sadeva atyaMta azubha narakagati saMbaMdhi vedanAno anubhava karato evo samaya vitAvI rahyo hato. te A narakamAMthI nIkaLIne anAdi anaMta dIrdhamArgavALA caturgatirUpa saMsAra kAMtAramAM bhaTakato raheze. 0 vijaya cora kathAnakano niSkarSa : A pramANe he jaMbU! (sudharmA svAmIe sva ziSyane saMbodhIne kahyuM-) A pramANe ApaNA je nigraMtha ke nirgathI AcArya ke upAdhyAya pAse muMDita thaIne AnagArika pravajyAne aMgIkAra karIne vipula maNi, motI, dhana, kanaka ane sArabhUta ratnomAM lubdha thAya che, tenI dazA vijayacora jevI thAya che. 0 dhanyanI pravajyA : te kALa, te samaya jAtisaMpanna - yAvat - pUrvAnupUrvI krame cAlatA, rAmAnugrAma vicaratA ane sukhapUrvaka vihAra karatA dharmaghoSa nAmanA sthavira bhagavaMta jyAM rAjagRhanagara hatuM, jyAM guNazIla caitya hatuM, tyAM AvyA, AvIne sAdhu-ucita avagraha Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 Agama kathAnuyoga-3 grahaNa karIne, (yathAyogya yAcanA karIne) saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. temane vaMdanA karavAne parSadA nIkaLI, sthavira bhagavaMtoe dharma kahyo. tyArapachI dhanya sArthavAhane ghaNAM loko pAsethI A vRttAMta sAMbhaLI ane samajIne evo adhyavasAya, abhilASa, prArthita ane mAnasika saMkalpa utpanna thayo - ahIM jAtisaMpanna sthavira bhagavaMta padhArela che, saMprApta thayela che, to huM jAuM ane te sthavira bhagavaMtone vaMdanA-namaskAra karuM. A prakAre vicAra karyo ane vicArIne snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka, maMgala, prAyazcitta karyA, zuddha ane samayocita uttama mAMgalika vastro dhAraNa kArya, page cAlIne jyAM guNazIla caitya hatuM, jyAM sthavira bhagavaMta birAjatA hatA, tyAM pahoMcIne vaMdana-namaskAra karyA. tyArapachI sthavira bhagavaMtoe dhanyane AzcaryakArI dharmano upadeza Apyo. tyAre te sArthavAhe dharmazravaNa karI A pramANe kahyuM he bhagavaMtu ! nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM, he bhagavaMta ! huM nigraMtha pravacananI pratIti karuM chuM, he bhagavan! nigraMtha pravacana mane rucikara che, he bhagavan! huM nigraMtha pravacananuM anusaraNa karavA mATe udyata thayo chuM. he bhagavan! nigraMtha pravacana e pramANe ja che, he bhagavaMta ! tathya che, satya che, avitatha che, ipsita che, pratipsita che. ipsita ane pratipsita che. A te ja pramANe che je pramANe Apa prarUpaNA karo cho. A pramANe kahIne teNe sthavira bhagavaMtone vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne - yAvat - te pravrajita thayA - yAvat - ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karIne, AhAra-pANInuM pratyAkhyAna karIne, eka mAsanI saMlekhanA dvArA AtmAne bhAvita karIne, anazana dvArA trIza bhaktonuM chedana karIne kALamAsamAM kALa karIne saudharma kalpamAM devarUpe utpanna thayA. 0 dhanya (sArthavAha) aNagAranI gati : dhanya aNagAra saudharma kalpe deva thayA. tyAM keTalAMka devonI cAra palyopamanI sthiti kahI che, tyAM dhanya devanI paNa cAra palyopamanI sthiti jANavI. te dhanyadeva te devalokathI AyuSaya, sthitizaya ane bhavakSaya thayA pachI aivita thaIne mahAvideha kSetramAM siddhi prApta karaze - yAvat - samasta duHkhono aMta karaze. 0 kathA niSkarSa : (sudharmA svAmIe jaMbU svAmIne kahyuM,) he jaMbU ! je pramANe dhanya sArthavA "dharma" samajIne athavA tapa, pratyupakAra, lokayAtrA, nAyaka, sahacara, sahAyaka ke suhatuM, mitra samajIne vijaya corane te vipula azana, pAna, khAdima, svAdimamAMthI saMvibhAga karyo na hato. paNa mAtra zarIranI rakSA mATe saMvibhAga karyo hato. e ja pramANe - he jaMbU! ApaNA je nirgatha ke nirgathI AcArya, upAdhyAyanI pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAra pravajyA vaDe pravrajita thaIne snAna, upamardana, puSpa, gaMdha, mALA, alaMkAra ane zarIra vibhUSAno tyAga karIne je azana, pAna, khAdya, svAdyano AhAra kare che, paNa A audArika zarIranA varNa, rU5, baLa ke viSayasukhane mATe Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 2 33 nathI karatA, phakta jJAna, darzana, cAritranI sAdhanA karavA sivAya tenuM anya koI prayojana nathI. - te sAdhu-sAdhvIo, zrAvaka-zrAvikA dvArA A lokamAM arcanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnIya thAya che. tathA temane kalyANarUpa, maMgaLarU5, devasvarUpa, caityarUpa mAnIne temanI paryApAsanA karavAne yogya manAya che. paralokamAM paNa te hastakedana, karNodana, nAsikA chedana tathA A ja pramANe hRdayanuM utpAdana, vRSaNonuM utpAdana ane ubaMdhana Adi kaSTone prApta karato nathI tathA anAdi anaMta dIrdha mArgavALI saMsAraaTavIne pAra kare che. je pramANe dhanya sArthavAhe karI tema. (jANavuM.) 0 Agama saMdarbha :nAyA. 157; - 4 - 4 - 0 cilAti putra kathA - pUrvabhava : kSitipratiSThita nagaramAM yajJane mAnato evo eka yajJadeva nAmano dhigajAtIya brAhmaNa raheto hato. te potAne paMDita mAnato hato. te sadA jinazAsananI niMdA karato hato. teNe evI pratijJA karelI ke, je koI mane vAdamAM jIte teno huM ziSya thaIza. tyAre koI viziSTa sAdhue vAdamAM harAvatA teNe dIkSA lIdhI. koI vakhate zAsanadevI dvArA preraNA pAmIne dharmamAM sthira thayo, paNa pUrvanA saMskArane kAraNe jAtimadathI sAdhupaNA taraphano teno gaMchA bhAva thoDo thoDo paNa rahyA karato hato. teNe potAnuM samagra snehI-svajana vargane pratibodha karyo. paNa tenI patnI zrImatI sajjaDa snehAnurAgane kAraNe yajJadattane dIkSA choDAvavA icchA kare che. koI divase tenI patnIe temane vaza karavA mATe tenA para kArpaNa karyuM, tenA doSathI yajJadatta (muni) mRtyu pAmIne devalokamAM utpanna thayA, pelI strI paNa tenA nirvedathI khUba kaleza pAmIne chevaTe teNIe dIkSA lIdhI. AlocanA karyA vinA mRtyu pAmelI zrImatI paNa devalokamAM utpanna thaI. 0 cilAti putrarUpe janma : yajJadattano jIva devalokathI cyavayo. rAjagRha nagaramAM dhanya nAme sArthavAha hato. tene tyAM zilAtikA nAmanI dAsI hatI. te dAsInuM kRSimAM yajJadattano jIva utpanna thayo. tenuM Ama cilAtaka pADavAmAM AvyuM. paNa te cilAtI dAsIno putra hovAthI zilAtiputra nAme vyavahAramAM prasiddha thayo. pUrvabhave sAdhunI gaMchA karelI hovAthI te dAsIputra thayo. - zrImatIno jIva devalokathI cyavIne A ja dhanya sArthavAhane tyAM pAMca putra pachI putrIrUpe utpanna thayo. te bAlikAnuM nAma susumAM rAkhavAmAM AvyuM. 0 ghanya sArthavAha parivAra : te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tyAM dhanya nAme sArthavAha nivAsa Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 karato hato. tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM. te dhanya sArthavAhanA putra ane bhadrAnA Atmaja evA pAMca sArthavAha bALaka hatA. te A pramANe :- (1) dhana, (2) dhanapAla, (3) dhanadeva, (4) dhanagopa (5) dhanarakSita. A pAMca putro pachI te dhanya sArthavAhanI putrI ane bhadrAnI AtmajA evI suMsumA nAmanI eka putrI hatI. jenA hAtha--paga Adi aMgo sukumAra hatA. 234 0 cilAta-dAsaceTaka dvArA bALaka--bAlikAnuM tarjana :- te dhanya sArthavAhane cilAta nAme dAsaceTaka hato. je pAMce indriyo ane zarIrathI paripUrNa ane mAMsathI upacita hato. tathA bALakone ramADavAmAM kuzaLa hato. tyArapachI te dAsaceTaka suMsumA bAlikanA bAlagrAhaka (bALaka sAcavanAra) rUpe nimaNUMka pAmyo. te suMsumA bAlikAne keDamAM grahaNa karI (upADI) ghaNAM ja bALaka- bAlikA, DiMbha-DiMbhikA, kumAra-kumArIkAonI sAthe ramaNa karatokarato raheto hato. te samaye te cilAta dAsaceTaka te ghaNAM ja bALaka ane bAlikAo, DiMbha DiMbhikAo, kumArIkumArIkAomAMthI koIkanI koDI laI leto, koInI lakhoTI laI leto, koInI ADolikA to koInA daDAnuM haraNa karI leto. koInA kapaDA chupAvI deto to koIno dupaTTo harI leto. koInA AbhUSaNa, mALA-alaMkAra corI leto hato. temaja koInA para Akroza karato, to koInI hAMsI uDAvato hato, koIne ThagI leto, koInI bhartyanA karato hato. koInI tarjanA karato to koIne mArapITa karato hato. tyAre te ghaNAM ja bAlaka-bAlikA, DiMbha-DiMbhikA, kumAra-kumArIkA rotA--rotA, ciso pADatA, zokayukta thatA, visaratA, vilApa karatA potapotAnA mAtA-pitAnI pAse jaIne kahetA (phariyAda karatA)-- 0 cilAtane gharamAMthI kADhI mUkyo :- (A viSayamAM be paraMparA che :- (1) cilAtanuM kajIyAkhora ane durvinitapaNuM (2) cilAtanI kuceSTA) (1) tyAre te ghaNAM bALaka ane bAlikAonA, DiMbha ane DriMbhikAonA, kumAra ane kumArIkAonA mAtA-pitA dhanya sArthavAhanI pAse AvatA, AvIne dhanya sArthavAhane khedajanaka vacanothI kheda pragaTa karatA, rotA ane upAlaMbha ApatA ane e rIte kheda karIne, roIne ane upAlaMbha ApIne dhanya sArthavAhane A vAta jaNAvatA hatA. tyArapachI dhanya sArthavAha cilAta dAsaceTane A vAtane mATe vAraMvAra manAI karato, paNa cilAta dAsaceTaka potAnI pravRttithI aTakato na hato. manAI karI hovA chatAM (paNa) te cilAta dAsaceTaka te ghaNAM bALaka--bAlikAo, DiMbha--DiMbhikAo, kumArakumArIkAmAMthI koInI koDI laI leto, koInI lakhoTI corI leto, koInI ADolikA laI leto to koIno daDo laI leto, koInA kapaDA corI leto to koInA dupaTTA laI leto, koInA AbharaNa, mALA, alaMkAra corI lapeto. koInA para Akroza karato, koInI hAMsI uDAvato, koIne ThagI leto, koIne dhamakAvato, koInuM tarjana karato to koIne tADana karato. tyAre te ghaNAM bALaka-bAlikA, DiMbhaka-DiMbhikA, kumAra-kumArIkA rotA, Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 2 35 cillAtA, zoka karatA, visaratA ane vilApa karatA potapotAnA mAtApitA pAse phariyAda karatA. tyAre teo krodhita, roSita. kupita, caMDavat thaIne dAMta kacakacAvatA dhanya sArthavAhanI pAse AvyA, AvIne khedajanaka vacano vaDe anAdarayukta vacano vaDe, upAlaMbha vacano vaDe kheda pragaTa karatA, rotA, upAlaMbha ApatA dhanya sArthavArane A vRttAMta saMbhaLAvatA. tyAre dhanya sArthavAhe te ghaNAM bALaka-bAlikA, DiMbhaka-kiMbhikA, kumArakumArIkAonA mAtApitA pAsethI A vAta sAMbhaLI atyaMta krodhita, ruSita, kupita, caMDavat banIne dAMtone kacakacAvI te cilAta dAsaceTakano UMcA-nIcA Akroza vacanothI Akroza karyo, teno tiraskAra karyo, bhatsanA karI, dhamakAvyo, tarjanA karI, UMcI-nIcI tADanA vaDe tADana karyuM ane pachI potAnA gharamAMthI bahAra kADhI mUkyo. - athavA - paraMparA - (2) - dhanya zeThe potAnI putrI susumAne sAcavavA cilAti dAsaputrane rAkhela hato. jyAre-jyAre susumA raDatI, tyAre tyAre cilAtiputra teNInI yonimAM aMgaLI pheravato, tenAthI sukha pAmI te bAlikA raDatI baMdha thaI jatI hatI. A vAtanI dhanya sArthavAhane khabara paDI. teNe cilAtinI duzleSTA jANIne tene potAnA gharamAMthI kADhI mUkyo. 0 cilAtakanuM cora senApati thavuM : tyAre dhanya sArthavAha dvArA potAnA gharamAMthI kADhI mUkAyA pachI te cilAtA dAsaceTaka rAjagRhanagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, rAjamArga, devAlaya, sabhA, pANInI paraba, jugArInA aDDA, vezyAgRho ane pAnaka gRhomAM sukhapUrvaka vRddhi pAmavA lAgyo. tyArapachI te dAsaceTaka cilAtane koI hAtha pakaDIne rokanAra ke vacana vaDe rokanAra nahIM rahevAthI svacchaMda mati, vairacArI, madyapAna Asakta, corImAM Asakta, mAMsAso, jugArarasI, vaizyAsakta, paradA rAgamanamAM Asakta thaI gayo. te samaye rAjagRha nagarathI bahu dUra nahIM, tema bahu najIka nahIM evA pradezamAM agnikhUNAmAM siMhaguphA nAmanI eka corapalI hatI. je viSama giritaLeTInA prAMtabhAge AvelI hatI. vAMsanI jhADIonA prAkArathI gherAyelI hatI, chinna bhinna thayelA viSama zailanA prapAtarUpa parikhA vaDe yukta hatI. temAM AvavA-javA mATe eka ja vAra hatuM. temAM aneka nAnA-nAnA khaMDo hatA. jANakAro ja temAM pravezI zakatA ke nIkaLI zakatA hatA. te pallImAM ja pANI hatuM. pallInI bahAra AsapAsamAM pANI maLavuM ati durlabha hatuM. corIne lAvela dhanane pAchuM meLavavA AvelI senA paNa tenuM kaMI bagADI zakatI na hatI. te siMhaguphA nAmaka corapalImAM vijaya nAmano eka cora senApati raheto hato. je adhArmika, adharmasthita, adharmIno priya, adharmano upadezaka, adharmanuM bIja, adharmane jonAro, kudharma ane kuzIlanuM AcaraNa karanAra, pApa kAryomAM pravRttine karanAro hato. hanana, chedana, bhedanamAM pravRtta rahevAthI jenA hAtha khUnathI lAla rahetA hatA. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 Agama kathAnuyoga-3 --- te ati krodhI, raudra, duSTa, duHsAhasI, dhUrta, khuzAmata karanAra, Thaga, kapaTI, chaLakapaTa ane milAvaTa karavAmAM catura, zIlavrata ane guNothI rahita, pauSadhopavAsanuM pratyAkhyAna nahIM karanAro, ghaNAM ja manuSyo, pazuo, pakSIo, sAthIono ghAta karanAro, vadha karanAro, vinAza karanAro ane adharmanA dhvaja samAna hato. ghaNAM badhA nagaromAM arthAt dUra-dUra sudhI teno apayaza phelAyelo hato. te zUra, daDhapravAhI, sAhasika ane zabda vedhI hato. te (vijayacora) siMhaguphAcorapallImAM pAMca so coronuM adhipatitva, agresaratva, svAmItva, bhartutva, mahattarakatva, Azaizvaryatva ane senApatitva karato ane temanuM pAlana karato evo vicarato hato. te taskaro, corono senApati vijaya ghaNAM ja corone mATe, jArone mATe, graMthi bheda karanArA (khIsA kAtaruMo) mATe, saMdhi cheda karanArA mATe, khAtara pADanArA mATe, rAjAnA apakArIne mATe, RNadhArakone mATe, bALaghAtakone mATe, vizvAsaghAtakone mATe, jugAra ramanArA mATe, khaMDa rakSakone mATe tathA manuSyonA hAtha-paga Adi avayavonuM chedana-bhedana karanArA mATe ane bIjA ghaNAM lokone mATe kuDaMga samAna AdhArabhUta (AzrayadAtA) hato. te samaye, te vijaya taskara cora senApati rAjagRhanI agridizAmAM sthita janapadane grAmaghAta dvArA, nagaraghAta dvArA, gAyonuM haraNa karIne, manuSyone keda karIne, pathikone mArIne, khAtara pADIne, vAraMvAra pIDA ApIne, vAraMvAra vidhvaMsa karIne, lokone sthAna vihina ane nirdhana karato evo vicaraNa karato hato. tyArapachI te cilAta dAsaceTaka rAjagRha nagaramAM ghaNAM badhA arthAbhizaMkI, caurAbhizaMkI, dArAbhizaMkI, dhaniko ane jugArI dvArA parAbhava pAmIne, pratADita thaIne rAjagRha nagarathI bahAra nIkaLyo, nIkaLIne jyAM siMhaguphA cora pallI hatI, tyAM Avyo, AvIne cora senApati vijayanuM zaraNuM laIne rahevA lAgyo. tyArapachI te cilAta dAsaceTaka corasenApati vijayano pramukha khaga ane yaSTidhAraka thaI gayo. tethI jyAre paNa te vijayacora senApati gAma bhAMgavA, nagara bhAMgavA, gAyonuM haraNa karavA, manuSyone baMdI banAvavA, pathikone luMTavA-kuTavA jato hato, te vakhate te cilAta dAsaceDa ghaNIbadhI kUviya senAne haNIne-mathana karIne, pravaravIrono ghAta karIne, dhvajA-patAkA Adi naSTa karIne, prANone saMkaTagrasta karIne dUradUra dizA-vidizAmAM bhagADI deto hato. bhagADIne pachI te dhanane laIne potAnuM kArya karIne ajJAta mArgathI siMhaguphA corapallImAM sakuzala zIgha pAcho AvI jato hato. tyArapachI te vijaya cora senApatie cilAta taskarane ghaNI ja cora vidyAo, cora maMtra, cora mAyA ane cora kapaTane zIkhavADelA hatA. tyArapachI te vijaya cora senApati koI samaye kALadharmathI yukta thayo arthAt mRtyu pAmyo. tyAre te pa00 coroe vijaya cora senApatinuM ghaNA-ghaNAM ThATha-mATha ane Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo RddhisatkAra sahita nIharaNa karyuM, karIne ghaNAM laukika maraNottara kAlIna kRtyo karyA. te kRtyo karIne pachI samaya vyatIta thatA teo zokarahita thayA. tyArapachI te 500 coroe paraspara ekabIjAne bolAvyA, bolAvIne teoe A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! ApaNA vijaya cora senApati mRtyu pAmyA che. vijaya cora senApatie A cilAta taskarane ghaNI ja cora vidyA, cora maMtra, cora mAyA ane cora kapaTavidyA zIkhavADela che. tethI he devAnupriyo ! ApaNA mATe e zreyaskara che ke cilAta taskarano siMhaguphA nAmanI corapallInA cora senApatirUpe abhiSeka karavAmAM Ave A pramANe kahIne teoe ekabIjAnI vAtano svIkAra karyo, karIne cilAtane siMhaguphA cora pallInA cora senApatirUpe abhiSeka karyo. -- 237 tyArapachI te cilAta corasenApati thaI gayo je adhArmika, adharmasthita, adharmIono priya, pApakAryamAM pravRtta, adharmakAryano upadezaka, adharmaprekSaka, adharmAnurAgI, adharmazIla samudAyano AcaraNa kartA, adharma vaDe ja vRtti AjIvikA calAvanAra thaIne vicaraNa karavA lAgyo. tyAre te cilAta cora senApati, cora nAyaka, ghaNAM ja corone mATe, jArone mATe, graMthibhedako mATe, saMdhicchedakone mATe, khAtara pADanArAne mATe, rAjAnA apakArIo mATe, RNa dhArako mATe, bAlaghAtako mATe, vizvAsaghAtako mATe, jugArI mATe, khaMDarakSako mATe ane bIjA paNa ghaNAM chedana-bhedana karanArAone mATe kuDaMga samAna AzrayadAtA thaI gayo. te e siMhaguphA nAmanI corapallImAM pAMcaso coronuM adhipatitva, pramukhatva, svAmitva, bhartRtva, mahattarakatva, AjJA aizvaryatva, senApatitva karato-karato, pAlana karato-karato vicaravA lAgyo. te samaye te cilAta cora senApati rAjagRhanagaranA agni khUNAmAM sthita janapadane gAma bhAMgavA vaDe, nagara bhAMgavA vaDe, gAyonuM haraNa karIne, manuSyone baMdI banAvIne, pathikone mArakUTa karIne ane saMdhibheda karIne punaH punaH pIDA pahoMcADato, vidhvaMsa karato, lokone sthAnahIna ane dhanarahita karato-karato vicaravA lAgyo. 0 cilAta dvArA suMsumAnuM haraNa : tyArapachI te cilAta cora senApatie koI eka samaye vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvIne te 500 corone AmaMtrita karyA, tyArapachI snAna karyuM, balikarma karyuM, bhojana maMDapamAM te 500 coronI sAthe vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, surA, madya, mAMsa, sIdhu, prasannAnuM AsvAdana karatA, visvAdana karatA, pIrasatA, bhojana karatA ane pachI 500 coronuM vipula dhUpa, puSpa, gaMdha, mALA, alaMkAro vaDe satkAra, sanmAna karyuM, satkAra, sanmAna karIne A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! rAjagRhanagaramAM dhanya nAmaka eka dhanADhya sArthavAha che. tenI patnI bhadranI AtmajA ane pAMca putro bAda janmelI suMsumA nAmanI putrI che. je paripUrNa indriyo ane zarIravALI - yAvat - suMdara rUpavALI che. to he devAnupriyo ! to ApaNe jaIe ane dhanya sArthavAhanuM ghara lUMTIe. te lUMTamAM maLanAruM vipula dhana, kanaka, ratna, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 maNi, motI, zaMkha, pravAla Adi tamAruM thaze ane suMsumA mArI thaze. tyAre te 500 coroe cilAtanI te vAta svIkArI. Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI te cilAta cora senApati te 500 coronI sAthe Ardracarma para beTho, besIne pachI divasanA aMtima prahare 500 coronI sAthe kavaca dhAraNa karIne taiyAra thayo. zarAsana paTTIne kheMcIne bAMdhI, gaLAnI rakSA mATe traiveyaka bAMdhyuM, zreSTha vimala pratika cihna paTTane dhAraNa karyuM. Ayudha ane praharaNa lIdhA, komaLa gomukhI DhAla lIdhI, talavAra myAnamAMthI kADhI, khabhA para tarakasa dhAraNa karyuM, dhanuSe jIvAyukta karyA, bANa bahAra kADhyA, barkI ane bhAlA uchaLavA lAgyA. jaMghA para ghaMTikAone bAMdhIne laTakAvI. tyArapachI kUcanA vAjA vAgyA, coro dvArA jorajorathI siMhanAda ane kalakalaravo dvArA prabhubhita samudra jevI garjanA karAvA lAgI, e rIte teo siMhaguphA nAmanI corapallIthI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM rAjagRha nagara hatuM, tyAM AvyA, AvIne rAjagRhathI bahu dUra nahIM, bahu najIka nahIM evA saghana vanamAM pravezyA, praveza karIne sUryAsta thavAnI pratikSA karavA lAgyA. tyArapachI te cilAta cora senApati aDadhI rAtanA samaye jyAre badhI bAju zAMti ane sumazAna thaI gayuM tyAre 500 coronI sAthe komaLa gomukhI DhAlane chAtI sAthe bAMdhIne - yAvat - jAMgha para bAMdhelI ghaMTikA laTakAvIne jyAM rAjagRha nagaranuM pUrva dizAnuM dvAra hatuM tyAM pahoMcyA, pahoMcIne teoe mazaka hAthamAM lIdhI, temAMthI khobAmAM pANI laIne Acamana karyuM, svaccha thayA, pavitra thayA, pachI tALuM kholavAnI vidyAnuM smaraNa karyuM- smaraNa karIne rAjagRhanA dvAranA kamADo para pANI chAMTayuM. chAMTIne kamADone ughADI nAMkhyA, ughADIne rAjagRhImAM praveza karyo. praveza karIne UMcA--UMcA zabdothI (moTe moTethI) udghoSaNA karatA A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! huM cilAta nAmano corasenApati 500 coronI sAthe siMhaguphA corapallIthI dhanya sArthavAhanuM ghara lUMTavAne mATe ahIM Avyo chuM. tethI jene navI mAtAnuM dUdha pIvAnI IcchA hoya te mArI sAme Ave. ema kahIne jyAM dhanya sArthavAhanuM ghara hatuM. tyAM Avyo, AvIne dhanya sArthavAhanA gharanA dvAra ughADI nAMkhyA (tyAM sarvene avasvApinI nidrA ApI). tyArapachI dhanya e 500 coronI sAthe cilAta cora senApati dvArA gharane lUMTAtuM joyuM te joIne te bhayabhIta, trasta, Darelo, udvigra, bhayAkrAMta thaI gayo, te potAnA pAMce putronI sAthe ekAMta sthAne chupAIne besI gayo. tyArapachI cora senApati cilAte dhanya sArthavAhanuM ghara lUMTIne ghaNuM ja dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, zilA, pravAla, raktaratna Adi sArabhUta dhanasaMpatti tathA suMsumA putrIne grahaNa karyA, karIne rAjagRha nagaranI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM siMhaguphA pallI hatI, te tarapha javAne mATe pravRtta thayo. 0 nagara rakSako dvArA cora nigraha :- tyArapachI dhanya sArthavAha jyAM potAnuM ghara hatuM, tyAM Avyo, AvIne ghaNuM ja Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 239 dhana, kanaka temaja suMsumAM putrInuM apaharaNa thayela jANIne mahArtha, mahAI, mahAI bheMTaNuM laIne jyAM nagara rakSako hatA, tyAM AvIne te mArtha, mahArdU, mahAI bheMTaNuM sAme dharyuM, dharIne A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! cilAta cora senApatie siMhaguphA pallIthI ahIM AvIne 500 coronI sAthe mArA gharane lUMTIne ghaNAM pramANamAM dhana, suvarNa ane suMsumAM putrIne laIne rAjagRhathI nIkaLI pAcho siMhaguphA tarapha gayo che. tethI he devAnupriyo ! ame susumA dArikAne pAchI lAvavA mATe javA icchIe chIe. he devAnupriyo ! je vipula dhana, suvarNa pAchuM maLe, te badhuM ja tamAruM, paNa saMsamA dArikA mArI thaze (mane soMpavI). tyArapachI nagara rakSakoe dhanyanI A vAtano svIkAra karyo. svIkArIne kavaca dhAraNa karyuM, karIne sannaddha thayA - yAvatu - Ayudha ane praharaNa laIne jorajorathI karAtA utkRSTa siMhanAdanA kalakala dhvani vaDe prasuti samudra jevI garjanAthI AkAza maMDalane vyAsa karatA-karatA rAjagRhathI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM cilAta cora senApati hato, tyAM pahoMcyA, pahoMcIne temanI sAthe yuddha karavA lAgyA. tyAre nagara rakSakoe cora senApati cilAtanA moTA moTA vIrone hata-mathita ane ghAyala karI, dhvajA patAkAono vinAza karI nAMkhyo ane kaMThagata prANa jevA banAvIne dizA-vidizAmAM bhagADI dIdhA. (bhagna karI dIdhA) te samaye te pa00 cora nagara rakSako dvArA hata, mathita thaI gayA, moTA moTA vIro ghAyala thayA, patAkAo naSTa thaI gaI. kaMThagata prANa jevA karAIne dizA vidizAmAM bhagADI devAyA. tethI te coro vipula dhana, kanaka Adine choDIne ane pheMkIne cAre tarapha teo palAyana thaI gayA. tyArapachI te nagararakSaka te vipula dhana, kanaka Adine laIne je tarapha rAjagRha nagara hatuM, te tarapha cAlyA gayA. 0 cilAta dvArA suMsumAnI hatyA : tyArapachI te cilAte joyuM ke, nagararakSakoe tenI corasenA hata, mathita karI dIdhI. pravara vIrone ghAyala karyA, dhvajA-patAkA naSTa karI dIdhI, kaMThagata prANa jevA karI dIdhA ane dizA-vidizAmAM bhagADI mUkyA. te joIne bhayabhIta ane trasta thayela cIlAta saMsamA dArikAne laIne eka mahAnuM ane agAmika lAMbA mArgavALA aTavImAM ghusI gayo. te samaye dhanya sArthavAha cilAta dvArA suMsumAdArikAne aTavImAM laI jatI joIne pAMca putronI sAthe chaTho svayaM kavaca ane zastrathI sannaddha thaIne cilAtanA pAda cinhonuM anusaraNa karato, garjanA karato, cunautI Apato, avAja karato, tarjanA karato ane trasta karato evo tenI pAchaLa-pAchaLa cAlavA lAgyo. - tyArapachI cilAte dhanya sArthavAhane pAMca putronI sAthe tathA chaTho pote kavaca ane zastrothI sajja thaIne pIcho karato joyo. te joIne te nisteja, nirbaLa, vIryahIna ane parAkrama hIna thaI gayo ane jyAre saMsamAM dArikAne saMbhALavAmAM - laI javAmAM sakSama na rahyo tyAre zrAMta thaI gayo-thAkI gayo, glAnine prApta thayo, atyaMta thAkI gayo Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 Agama kathAnuyoga-3 - gabharAI gayo. e rIte jyAre cilAta saMsamAnuM vahana karavA samartha na thayo ane dhanya sArthavAha Adi chaene atyaMta najIka AvI gayelA jANyA tyAre temaja bIjA koI upAya na dekhAtA teNe nIlakamala samAna, bheMsanA zIMgaDA samAna, alasInA phUla samAna, prabhAvALI, tIkSNa dhAravALI talavAra hAthamAM lIdhI, hAthamAM laIne susumA dArikAnuM uttamAMga - mastaka chedI nAMkhyuM. chedIne tenuM mAthuM laIne agrAmika aTavImAM ghusI gayo. dhaDane tyAMja pheMkI dIdhu. ( ahIMthI cilAtIputranI kathAnuM nirUpaNa be bhinna bhinna svarUpe jovA maLe che-) (1) nAyAdhammakahA - 208 thI 211 - mRtyu pAmyo. (2) Ava niryukti - 871 thI 876 + vRtti. kathA AgaLa vadhe che - marIne cilAtIputra devalokamAM jAya che. (3) Ava jevo ja mata nAyAdhammakahA sivAyanA badhAM saMdarbha graMthono che. * nAyAdhammakahAnA vRttikAra abhayadevasUrijI kahe che ke A baMne vAtamAM virodha na samajavo - na virodha: samavanala:" - nAyA. sUtra - 211nI vRtti) 0 nAthavA mujaba : tyArapachI te cilAta te agrAmika aTavImAM bhUkha ane tarasathI pIDAIne mArga bhUlI gayo ane siMhaguphA corapalI sudhI pahoMcyA pahelAM ja mArgamAM ja mRtyu pAmyo. 0 cilAta kathA niSkarSa : A pramANe te AyuSyamAn zramaNo ! ApaNA je nigraMtha ke nirgathI AcArya ke upAdhyAya pAse muMDa thaIne gRhavAsano tyAga karI anagAra pravajyA aMgIkAra karIne vamanane vahAvanAra, pittane vahAvanAra, kaphane vahAvanAra, zukrane vahAvanAra, lohIne vahAvanAra, dussaha-ucchavAsa, niHzvAsavALA, durgadhayukta mUtra, maLa, rasI vaDe paripUrNa, viSThA, mUtra, zleSma, nAkano mela, vamana, pitta, zukra, zoNita vaDe utpanna thanAra, adhruva anitya, azAzvata, sadana, galana, vidhvaMsana dharmayukta ane pachI ke pahelA avazya chUTanArA evA A audArika zarIranA varNa, rU5, baLa ane viSaya prAptinA nimitte AhAra kare che- teo A lokamAM ghaNAM ja zramaNo, zramaNio, zrAvako ane zrAvikAonI avahelanAnA pAtra bane che - yAvatuM - caturgatirUpa saMsAra kAMtAramAM paribhramaNa kare che, bhaTake che je rIte te cilAtataskara (bhaTakyo) kAvaya nivRitti mujaba :- (A ja matanA aMzo bhaktaparijJA, saMthAraga, maraNa samAdhi, vyavahArabhASya, jitakalpabhASyamAM paNa che. te cilAta putra hAthamAM (saMsamAnuM mastaka laIne digamUDha thaI gayo. teTalAmAM teNe AtApanA letA eka sAdhu (bhagavaMta)ne joyA. temane cilAte kahyuM, mane saMkSepamAM dharma kaho. jo tema nahIM karo to tamAruM paNa mastaka nIce paDI jaze. tyAre sAdhu bhagavaMte kahyuM, upazama, viveka, saMvara. tyAre cilAti A padone grahaNa karIne ekAMtamAM ciMtavanA karavA lAgyo. upazama arthAt krodhAdinuM kartavya (upazamana). huM kuddha chuM, (mAre krodhano tyAga Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 241 karavo joIe). viveka, dhana svajana saMbaMdhi kartavya (teno tyAga karavo joIe) tyAre (susumAnuM) mastaka ane talavArane pheMkI dIdhI. saMvara be prakAre che - indriya saMvara ane noindriya saMvara. - A pramANe te dhyAna kare che - ciMtave che, teTalAmAM tenA lohInA gaMdhathI kIDIoe tene khAvAno AraMbha karyo. kIDIoe tyAM sudhI tenA zarIrane khAvAnuM cAlu rAkhyuM. jyAM sudhI te zarIra cAlaNI jevuM karI nAMkhyuM. te kIDIoe pagamAMthI praveza karI mastakanA bhAgamAMthI javAnuM zarU karyuM. to paNa te dhyAnathI calita na thayo. e rIte jene lohInI gaMdhathI kIDIoe pagethI khAtA-khAtA abhisaraNa karyuM ane mastaka sudhI tene khAdhA karyuM to paNa je potAnA dhyAnathI calita na thayA, te duSkarakAraka evA (cilAta)ne ame vaMdana karIe chIe. dhIra-satva saMpanna evo cilAti patra kIDIo vaDe khavAIne cAlaNI jevo karI naMkhAyo to paNa jeNe uttamArtha - samAdhinI sAdhanA karI, hRdayathI zubhapariNAmano parityAga na karyo aDhI rAtri-divasa A rIte cilAtIputrae (upasargana) sahana karIne devendra amara bhavana (devaloka)ne prApta karyo temaja rakhya evA apsarA gaNa saMkulane prApta karyo. (A samAsa sAmAyikanuM daSTAMta jANavuM). 0 dhanya sArthavAhanuM suMsumA mATe krandana : tyArapachI dhanya sArthavAha pAMce patronI sAthe ane chaTho pote te agrAmika aTavImAM cilAtanI pAchaLa-pAchaLa ahIM-tahIM doDatA-bhAgatA bhUkha ane tarasathI zrAMta, kulota ane atyaMta zrAMta thaI javA chatAM cilAta cora senApatine potAnA hAthe pakaDavA samartha na thaI zakyA, tyAre te tyAMthI pAchA pharyA ane pharIne jyAM susumA dArikAne cilAte jIvanarahita karI dIdhela hatI tyAM AvyA. AvIne cilAta dvArA mArI nAMkhela suMsumA dArikAne joI joIne kuhADA vaDe kapAyela caMpakavRkSa samAna, saMdhi baMdhanathI mukta indradhvaja samAna te pachaDATa khAIne pRthvI para DhaLI paDayo. tyArapachI te dhanya sArthavAha pAMca putronI sAthe ane chaTho pote jyAre Azvasta thayo tyAre cItkAra karato evo AkaMdana karato, vilApa karato jora-jorathI kuha kuhA zabda karato raDavA lAgyo ane ghaNAM samaya sudhI AMsu vahAvA lAgyo. 0 dhanya Adi dvArA suMsumAnA mAMsa-lohIno AhAra : tyArapachI te agrAmika aTavImAM cilAta corano pIcho karatA-karatA ane cAre tarapha doDa-bhAga karavAne kAraNe bhUkha ane tarasathI pIDita thaIne pAMca putro sahita ane chaTho svayaM pote dhanya sArthavAha - temaNe te agrAmika aTavImAM cAre tarapha pANI mATe mArgaNAgaveSaNA karI. paNa gaveSaNA karavA chatAM paNa temane pANI prApta na thayuM. bhUkha vaDe paritApita thaI gayA. teo thAkI gayA, viSAdamAM DUbI gayA, khinna thaI gayA. atyaMta kalAnta thaI gayA, udAsa thaI gayA. jyAre te agrAmika aTavImAM ghaNI zodha karavA chatAM jyAre jaLa prApta na thaI international Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 Agama kathAnuyoga-3 zakyuM, (bhUkha mITAvI na zakyAtyAre jyAM susumAM jIvanarahita karAI hatI, te sthAne AvIne dhanya e potAnA moTA putrane bolAvyo. bolAvIne A pramANe kahyuM, he putra ! saMsamAM dArikAne mATe cilAta taskaranI pAchaLa cAre tarapha bhAgadoDa karatA-karatA bhUkha ane tarasathI pIDAIne ApaNe A agrAmika aTavImAM jaLanI mArgaNA-gaveSaNA karI, gaveSaNA karavA chatAM paNa jaLa prApta na thayuM. jaLa vinA ApaNe rAjagRha pahoMcavAmAM samartha thaI zakIzuM nahIM. tethI he devAnupriyo ! tame mane jIvanathI rahita karI do, mArA mAMsa ane lohIno AhAra karo, te AhArathI svastha thaIne, pachI A agrAmika aTavIne pAra karI jajo. rAjagRha pahoMcajo. mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhI ane paricitone maLajo tathA artha, dharma ane puNyanA bhAgI thajo. tyArapachI dhanya sArthavAhanI A vAta sAMbhaLIne jyeSTha putre dhanya sArthavAhane kahyuM, he tAta ! Apa amArA pitA cho, guru cho, janaka cho, devatA svarUpa cho, sthApaka cho, pratisthApaka cho, saMrakSaka cho, saMgopaka cho. tethI he tAta ! ame Apane kaI rIte jIvanathI rahita karIe. kaI rIte ApanA mAMsa ane lohIno AhAra karIe ? he tAta ! Apa mane ja jIvanahIna karI do, mArA mAMsa ane rudhirano AhAra karo ane A agrAmika aTavIne pAra karo, rAjagRha pahoMco, mitro, jJAtijano, nijaka, svajano, saMbaMdhI ane paricitone maLo ane artha--dharma ane puNyanA bhAgI bano. tyArapachI bIjA putrae dhanya sArthavAhane kahyuM, he tAta ! guru ane deva samAna moTA bhAIne jIvanathI rahita nahIM karIe. temanA mAMsa ane lohIno AhAra nahIM karIe. tethI he tAta ! Apa mane jIvanarahita karI do. mArA mAMsa ane rudhirano AhAra karo. A agrAmika aTavIne pAra karI, rAjagRha pahoMco. mitro, jJAtijano, nijaka, svajana, saMbaMdhIo ane paricittone maLo ane artha-dharma ane puNyanA bhAgI bano. A pramANe - yAvat - pAMcamAM putrae paNa kahyuM. tyArapachI dhanya sArthavAha pAMca putronI hRdaya abhilASA jANIne te pAMca putrone A pramANe kahyuM, ApaNe ApaNAmAMthI ekane paNa jIvanarahita nahIM karIe. suMsumAM putrInuM A niSmANa, nizreSTha ane jIvarahita zarIra che. tethI he putro ! saMsamA putrInA mAMsa ane lohIno AhAra karavo ApaNe mATe ucita raheze. jethI ApaNe te AhAra vaDe svastha thaIne rAjagRha pahoMcI zakIzuM. tyAre dhanya sArthavAhanA A kathanane sAMbhaLIne te pAMca putroe A vAtano svIkAra karyo. tyArapachI pAMce patronI sAthe dhanya sArthavAhe araNi karI, karIne zara karyo, zara vaDe araNInuM maMthana karyuM, maMthana karIne agni utpanna karyo. pachI agnine dhamyo. dhamIne temAM lAkaDIo nAMkhI. agni prajvalita karyo. pachI saMsamA dArikAnuM mAMsa pakAvyuM. pachI te mAMsa ane lohIno AhAra karyo. te AhArathI svastha thaIne rAjagRha nagarane prApta karyuM. potAnA mitro, jJAtijano, Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo nijaka, svajano, saMbaMdhIone maLyA. vipula dhana, kanaka, ratna, maNi, motI, zaMkha, zilApravAla, raktaratna Adi saMsAranA sArabhUta dhana ane puNyanA bhAgI banyA. tyArapachI dhanya sArthavAhe suMsumA dArikAnA ghaNAM ja laukika mRtaka kArya karyAM. karIne samaya vItI gayA bAda teo zokarahita thaI gayA. 0 ghanya sArthavAhanI pravrajyA : te kALe ane te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRha nagaranA guNazIlaka caityamAM padhAryA. te samaye putro sahita dhanya sArthavAha dharma zravaNa karIne pravrujita thayo. agiyAra aMgonA jJAtA banyA. aMta samaye eka mAsanI saMlekhanA karIne saudharmakalpe utpanna thayA. tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM siddhi (mokSa)ne prApta karaze. 0 dhanyanI kathAno niSkarSa : he jaMbu ! jema te dhanya sArthavAhe varNane mATe, rUpane mATe, baLane mATe athavA viSayane mATe suMsumA dArikAnuM lohI ane mAMsano AhAra karyo na hato. paNa mAtra rAjagRha nagarI pahoMcavA mATe ja AhAra karelo hato. arthAt putrInuM mAMsa khAdhu hatuM. A pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! ApaNA je nigraMtha ke nigraMthIo AcAryaupAdhyAya pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karIne aNagAra dIkSA laIne vamanane vahAvanAra, pittane vahAvanAra, kaphane vahAvanAra, lohIne vahAvanAra, durgandhI zvAsocchavAsa vALA, durgandha yukta maLa, mUtra, zleSma, nAsikA mela, vamana, pitta, zukra, zoNitathI utpanna thanAra adhruva, anitya, azAzvata, saDana, galana, vidhvaMsa dharmayukta ane pahelA ke pachI avazya chUTavA yogya A audArika zarIranA varNane mATe, rUpane mATe, baLane mATe, viSaya prAptine mATe AhAra karatA nathI-- 243 - paNa mAtra siddhi gati prApta karavAne mATe AhAra kare che. teo A bhavamAM ghaNAM ja zramaNo, ghaNI ja zramaNI, ghaNAM ja zrAvako, ghaNI ja zrAvikAonA arcanIya thAya che -- yAvat - caturgatirUpa saMsAra kAMtArane pAra kare che - je rIte dhanya sArthavAhe (pAra karyo). - - na je rIte dhanya putrInA mAMsano AhAra karyo. te rIte sAdhuoe paNa AhAra karavo joIe. putrInA mAMsanI upamAne kAraNa jANavuM arthAt sAdhue kAraNe AhAra karavo joIe. jema dhanya sArthavAha te AhAra karI nagare pahoMcyo. pachI bhogane na bhogavanAro thayo. tema sAdhue paNa kAraNe AhAra karI nirvANa sukhanA bhAgI banavuM joIe. he jaMbU ! A pramANe zramaNa bhagavaMta - yAvat - saMprApta mahAvIra dvArA aDhAramAM jJAta adhyayanano A artha kahyo che te pramANe huM kahuM chuM. 0 nigamana gAthArtha : - je rIte suMsumAmAM gRddha ane akAryamAM pratibaddha evo te cilAtIputra mahAaTavImAM ardhe mArge ja mRtyu pAmyo, te rIte viSaya sukhamAM lubdha jIvo, pApakriyAmAM pravRtta thaIne karmanA vazathI bhava aTavImAM mahAdu:khane pAme che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 Agama kathAnuyoga-3 - dha zreSThI samAna guru bhagavaMta, putro samAna sAdhuo, bhavarUpa aTavI, AhArane sudharma samAna ane rAjagRhIne zivanagara samAna jANavuM. jema aTavIne pAra pAmavA ke vistAra pAmavAne mATe teoe putrInuM mAMsa khAdhuM tema sAdhuo paNa (Asakti) rahita evo AhAra gurunI AjJApUrvaka kare che. te AhAra varNa, baLa, rUpanA hetu mATe bhAvitAtmA-mahAsattvazALI karatA nathI paNa bhavane oLaMgI javAne tathA mokSa sAdhanAnA hetu mATe teo AhAra kare che. 0 Agama saMdarbha :AyA 139; nAyA. 208 thI 211 + 4. bharU. 88; saMthA. 85, maraNa. 4ra8 thI 431 vava.bhA. 4419 + 6 jIya bhA. pa33; Avani 872 thI 876 + % Ava.yU.1-pR. 497, 498; - 8 - 8 - 0 puMDarIka-kaMDarIka kathA : te kALa ane te samayamAM A ja jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM mahAvidehamAM sItA nadInA uttara kinAre nIlavaMta nAmaka varSadhara parvatanA dakSiNamAM, uttara taraphanA sItAmukha nAmaka vanakhaMDathI pazcimamAM ane eka zailaka nAmanA vakSaskAra parvatathI pUrva dizAmAM puSkalAvatI nAme vijaya che. temAM paMDarIkiNI nAmanI rAjadhAnI che, je navayojana pahoLI ane bAra yojanA lAMbI - yAvat - sAkSAt devaloka samAna manohara, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. te puMDarIkiNI nagarInA izAna khUNAmAM nalinIvana (nalinI gulma) nAmanuM eka udyAna che. te puMDarIkiNI rAjadhAnImAM mahApadma nAme rAjA hato. tenI (patnI) padmAvatI nAme rANI hatI. te mahApA rAjAnA putra ane padmAvatI devInA Atmaja evA be rAjakumAra hatA. puMDarIka ane kaMDarIka. jemanA hAthapaga Adi aMgopAMga sukumAra hatA. 0 mahApadma rAjAnI pravajyA, puMDarIkano rAjyAbhiSeka : te kALa ane te samaye sthavara muni bhagavaMtonuM Agamana thayuM - yAvat - teo nalinIvana udyAnamAM padhAryA. mahApadma rAjA (vaMdana-zravaNane mATe) nIkaLyA. dharma sAMbhaLyo. mahApadma rAjAe AvIra bhagavaMtone kahyuM ke, huM puMDarIkakumArane rAjyabhAra soMpI dIkSA grahaNa karavA icchuM chuM. tyAre sthavaramunie kahyuM ke, jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI puMDarIkane rAjya para sthApI mahApA rAjAe dIkSA lIdhI. tyArapachI puMDarIka rAjA thayo - yAvat - vicaravA lAgyo. tyAre kaMDarIka kumAra yuvarAja thayo. puMDarIka rAjAnI AjJA laI udAyana rAjAnI mAphaka aNagAra banela mahApadma rAjAe dIkSA laIne cauda pUrvonuM adhyayana karyuM. (vizeSa vigata mATe kathA juo "udAyana rAjarSi") tyArapachI sthavaramunio bahAranA janapadamAM vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI mahApadma aNagAra ghaNAM varSo sudhI grAmarthya paryAyanuM pAlana karI, ghaNAM Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 245 ja chaTha-aThama AdinI tapazcaryA karI, chelle mAsika saMkhanA karI, anazana dvArA sAiTha bhaktonuM chedana karI - yAvat - siddha thayA. 0 puMDarIkanuM zrAvakatva ane kaMDarIkanI pravajyA : tyArapachI koI samaye te sthavIro pUrvAnupUrvI kramathI vihAra karatA - yAvat - punaH puMDarIkiNI nagarInA nalinIvana udyAnamAM padhAryA. parSadA nIkaLI. puMDarIka rAjA vaMdanArthe nIkaLyo. kaMDarIka paNa janasamUhanA mukhethI sthavaronA AgamananA samAcAra sAMbhaLI mahAbalakumAranI mAphaka vaMdanA karavA nIkaLyo - yAvat - paryupAsanA karavA lAgyo. sthavIroe dharmopadeza Apyo. dharma zravaNa karIne paMDarIke zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. te zramaNopAsaka thayo - yAvat - te pAcho pharyo. tyAre kaMDarIka sthavaramuninI pAsethI dharma sAMbhaLIne ane samajIne harSita ane saMtuSTa thayo. potAne sthAnethI Ubho thayo. UbhA thaIne sthavIronI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. vaMdana-namaskAra karyA. karIne A pramANe bolyo he bhadaMta ! nigraMtha pravacananI huM zraddhA karuM chuM - yAvat - Ape jema kahyuM tema ja che. vizeSa e ke, he devAnupriya ! huM paMDarIka rAjAnI anumati laI lauM. tyArapachI muMDita thaIne gRhatyAga karIne aNagAra dhvajyA aMgIkAra karIza. he devAnupriya ! tamane jema sukha upaje tema karo. tyArapachI kaMDarIke sthavarone vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne sthavIro pAsethI nIkaLyo. nIkaLIne te ja cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArUDha thayo ane jamAlinI mAphaka moTA moTA yoddhAo sAthe paMDarIkiNI nagarInA ThIka madhya bhAgamAMthI thaIne jyAM tenuM bhavana hatuM tyAM pahoMcyo, pahoMcIne caturghaTa azvarathathI nIce utaryo, utarIne jyAM paMDarIka rAjA hatA, tyAM Avyo. AvIne be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne A pramANe kahyuM he devAnupriya! meM sthavaramunio pAsethI dharma sAMbhaLela che. huM te dharmane icchuM chuM, vizeSa icchuM chuM, tenI ruci karuM chuM. tethI he devAnupriya ! ApanI anumati prApta karIne sthavIronI pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karIne anagAra pravrajyA aMgIkAra karavA icche chuM. he devAnupriya ! huM saMsAranA bhayathI udvigna thayo chuM. janma-maraNathI bhayabhIta thayo chuM. ApanI anujJA pAmIne vIro pAse pravajita thavA icchuM chuM. tyAre puMDarIka rAjAe kaMDarIkane A pramANe kahyuM, he bhAI! tuM A samaye muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAra dIkSA grahaNa na kara. huM tane mahAnuM rAjyAbhiSekathI abhiSikta karanAra chuM. tyAre kaMDarIka kumAre puMDarIka rAjAnA A kathanano Adara na karyo, svIkAra na karyo paNa mauna rahyo. - tyAre puMDarIka rAjAe kaMDarIka kumArane be vakhata, traNa vakhata A pramANe kahyuM, he bhAI ! tuM A samaye muMDita thaIne gRha tyAga karIne anagAra dIkSA grahaNa na kara, huM tane mahAn evA rAjyAbhiSekathI abhiSikta karavA icchuM chuM. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 Agama kathAnuyoga-3 tyAre kaMDarIka kumAre puMDarIka rAjAnA A kathanano Adara na karyo, svIkAra na karyo paNa mauna Ubho rahyo. tyAre te puMDarIka rAjA kaMDarIka kumArane ghaNuM badhuM kahIne, samajAvIne, vinaMtI karIne viSayane anukULa yuktio vaDe kahevA, samajAvavA, vinavavA samartha na thayo tyAre viSayapratikULa ane saMyamamAM ugakArI prajJApanAthI ema kahevA lAgyo ke, he devAnupriya! e pramANe kharekhara ! nigraMtha pravacana satya, anuttara, kevalika - yAvat - sarva duHkhono aMta kare che. - paraMtu (he bhAI !) A dharma sarpanI jema ekAMta dRSTi, kharanI jema ekAMta dhAravAlo, loDhAnA java cAvavA jevo, vAlukA kaNanI jema nIrasa, gaMgA jevI mahAnadInA pratistrota samAna, mahAsamudranI jema taravo ati duSkara, tIkSNa, ullaMghana karavo muzkela, talavAranI dhAra samAna vratanA AcaraNavALo che. zramaNa nigraMthone prANAtipAta - thAvat - mithyAdarzana zalya kalpatA nathI. temaja AdhArmika, audezika, mizrajAta, pUtikarma krIta. prAmitya, Accheidya, anisRSTa, abhihata, sthApita, kAMtArabhakta, durbhizabhakta, glAnabhakta, varTalikAbhakta, prAdurNakabhakta, zayyAtarapiMDa, rAjapiMDa, mULa, kaMda, phaLa, bIja, harita bhojana Adi khAvAno ke levAno paNa niSedha hoya che. (he bhAI !) tuM sukhanA samudAyamAM ucharelo che. duHkha samudaya teM joyo nathI. (saMyamamAM to) zIta, uSNa, sudhA, pipAsA, cora, vAla, daMza, mazaka, vAta, pitta, kapha, saMnipAta janya vividha rogAtaMka, grAmakaMTaka Adi bAvIza parISaho-upasargo udIrNa thAya tene samyak prakAre sahana karavA paDe. huM paNa mAtra paNa tAro viyoga sahana karI zakIza nahIM. tethI tuM svasthapaNe ahIM rahe, tuM rAjyazrIno anubhava karI pachI pravajyA grahaNa kara. tyAre te kaMDarIke A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tame je A pramANe kaho cho te ThIka che, paNa, he devAnupriya ! A nigraMtha pravacana kulIbane mATe, kApuruSane mATe, kAyarone mATe A lokamAM pratibaddhone mATe, paralokathI parAM mukhane mATe, viSayatRSNA yuktane mATe ane sAmAnya janane mATe duranucara che. paraMtu vIrapuruSone mATe. AmAMnuM kazuM ja duSkara nathI. tethI he devAnupriya ! huM - yAvat - pravajyA grahaNa karavA mAMgu chuM. tyAre te kaMDarIkane puMDarIka rAjA jyAre ghaNuM ja kahevA chatAM, samajAvavA chatAM, vinavavA chatAM paNa tene samajAvI-bujhAvI na zakyo tyAre icchA na hovA chatAM teNe kaMDarIkane niSkramaNane mATe anujJA ApI. tenI vAta svIkArI ane teno jamAlinI mAphaka niSkramaNa abhiSeka karyo. vizeSa eTaluM ja ke A abhiSeka puMDarIka rAjAe karyo - yAvat - sthavaramunine ziSya bhikSA pradAna karI. tyArapachI kaMDarIkamuni sAmAyikAdi agiyAra aMgonA jJAtA thayA. tyArapachI ghaNAM ja upavAsa, chaTha Adi tapazcaryA karI - vAva - vicaraNa karavA lAgyA. sthavIra bhagavaMto anyadA koI samaye paMDarIkiNI nagarIthI, nalinIvana udyAnathI nIkaLyA. nIkaLIne bahAranA janapadomAM vicaravA lAgyA, Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 247 0 kaMDarIkane vedanA ane tenI cikitsA : anya koI divase te kaMDarIkamuni aMta prAMta AhArathI zelakarAjarSinI mAphaka - thAvat - dAhavarathI pIDAtA vicaravA lAgyA. tyArapachI te vIra bhagavaMto anyadA koI divase purvAnupurvI vihAra karatA karatA - yAvat - jyAM puMDarIkiNI nagarI hatI. nalinIvana udyAna hatuM tyAM padhAryA ane birAjita thayA. tyAre te puMDarIka rAjA darzana-vaMdanArthe nIkaLyA - yAvat - temanI paryApAsanA karavA lAgyA. teNe dharma sAMbhaLyo. tyArapachI puMDarIkarAjA dharmazravaNa karIne jyAM kaMDarIka aNagAra hatA tyAM padhAryA. AvIne kaMDarIkamunine vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne kaMDarIka aNagAranuM zarIra sarva prakAre bAdhAyukta ane rogISTa joyuM. joIne te sthavIra bhagavaMto pAse Avyo. AvIne sthavara bhagavaMtone vaMdanA namaskAra karyA karIne teNe A pramANe kahyuM- bhagavan! huM kaMDarIka aNagAranI yathApravRtta auSadha, bheSaja, pAnathI prAsuka ane eSaNIya cikitsA karAvavA icchuM chuM. tethI te bhadaMta ! Apa mArI yAnazALAmAM padhAro. tyAre te sthavIra bhagavaMtoe puMDarIka rAjAnI A vAtane svIkArI, svIkArIne jyAM puMDarIka rAjAnI yAnazALA hatI tyAM padhAryA ane prAsuka tathA eSaNIya pITha, phalaka, zayyA, saMstAraka laIne vicAravA lAgyA. tyArapachI puMDarIka rAjAe kaMDarIkamunine mATe cikitsakone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! Apa kaMDarIka aNagAranI prAsuka eSaNIya auSadha, bhaiSaja bhojanapAna vaDe cikitsA karo. tyAre paMDarIka rAjAnI AjJAne sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thayA. pachI kaMDarIka aNagAranI yathApravRtta auSadha, bheSaja, AhAra, pAna dvArA cikitsA karavA lAgyA. temaja tene madyapAnano upadeza Apyo. tyArapachI yathApravRtta auSadha, bheSaja, AhAra, pAnathI ane madyapAnanI cikitsAthI kaMDarIkanI vyAdhi upazAMta thaI manojJa evA azana, pAna, khAdima ane svAdimano AhAra karatA teno rogAtaMka zIghatayA upazAMta thatA te hRSTa, puSTa, nirogI ane baLavAnuM zarIravALA thayA. - yAvat - zelaka rAjarSinI samAna - rogathI mukta thayA pachI paNa te manojJa evA azana, pAna, khAdima, svAdimamAM mUrNita thayA - yAvat - adhyapapanna thayA. madyapAnakanA Adi banI gayA. bahAranA janapadomAM abhyadyata vihArathI viharavA samartha na rahyA. - (te samaye kaMDarIka te rogAtaMkathI mukta thavA chatAM paNa te manojJa azana, pAna, khAdima, svAdima AhAramAM mUrNita, vRddha, Asakta ane tallIna thaI javAnA kAraNe puMDarIka rAjAne pUchIne bahAranA janapadomAM abhyata vihAra karavAmAM samartha na thaI zakyA, paNa tyAMja osanna (zithila) thaI rahevA lAgyA.). 0 puMDarIka dvArA kaMDarIkane pratibodha : tyArapachI puMDarIkarAjAnI jANamAM A vAta AvI. pachI teNe snAna karyuM ane Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 Agama kathAnuyoga-3 aMtaHpura tathA parivArathI parivRtta thaIne jyAM kaMDarIka aNagAra hatA, tyAM AvyA. AvIne teNe kaMDarIka aNagArane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kAM- he devAnupriya ! Apa dhanya cho, kRtArtha cho, kRtapuNya cho, kRtalakSaNa cho. he devAnupriya! Ape manuSya janma ane jIvananuM suMdara phaLa prApta karela che. kemake Ape rAjya, rASTra, koSa, koThAgAra, baLa, vAhana, pura ane aMtaHpurano tyAga karI pravrujita thayA cho. huM adhanya chuM, akRtapuNya chuM. rAjya - cAvat - aMtaHpura ane manuSya saMbaMdhi kAmabhogomAM mUrNita chuM - yAvat - viSayAsakta chuM jethI pravajita thavA asamartha chuM. aneka jAti, jarA, maraNa, roga, zoka, zArIrika, mAnasika duHkha vedanAne vaza ane upadravathI abhibhUta evA manuSya bhavamAM khupelo chuM. A saMsAra adhruva, anitya, azAzvata, saMdhyAnA rAga sadaza, pANInA parapoTA samAna, ghAsanA taNakhalA para rahela jaLabiMdu samAna, svapnadarzananI upamAne pAmela, vidyullatA samAna caMcaLa, anitya, saDaNa, paDaNa, vidhvaMsaNa dharmo ane pahelA ke pachI jeno avazya tyAga karavA yogya che. - vaLI manuSyanuM zarIra paNa duHkhanA Ayatana rU5 che. vividha vyAdhinA niketana rUpa che. asthipiMjararUpa che. zirAsnAyunA jALarUpa che, mATInA bhAMDa samAna durbala che. azucithI saMkliSTa che, aniSTarUpa che, sarvakALasaMtarpita che. jara-kuNima ane jarjarita gRha samAna che. temaja sadaNa, paDaNa, vidhvaMsaNa, dharmayukta che, pUrve ke pachI avazya vipranAza thavA yogya che. mAnuSya kAmabhogo paNa azuci, azAzvata, vamana, pitta, zleSma, zukra, zoNitane vahAvanAra che, maLa, mUtra, zleSma, siMdhANa, vAta, pitta, mUtra, paru, zukra ane lohIthI udbhavela che. A zarIra amanojJa evA mUtra, pUtika, vIryathI yukta che, durgandha ucchavAsa yukta che, azubha nizvAsathI bharela, bIbhatsa, alpakAlika, laghuzaka, kalamala samAna duHkhayukta che. bahujana sAdhAraNa, parikaleza-dukha AdithI sajja che. abudhajano dvArA sevAyela che. sAdhujano dvArA sadA garDaNIya che. anaMtasaMsAra vardhaka che. kaTu phala vipAkI che, duHkhanA anubaMdhathI na mukAtuM evuM che. siddhigatimAM vighnarUpa che. pUrve ke pachI avazya nAza pAmanAra thavAnuM che. je koIpaNa rAjya, hiraNya, suvarNa - yAvat - te paNa agrisAdhita, cora sAdhita, rAjA sAdhita, mRtyu sAdhita, dAtiya sAdhita che. adhuva, anitya, azAzvata che, pahelA ke pachI avazya nAza pAmanAra che. e pramANe rAjya - yAvat - aMtaHpuramAM ane mAnuSI kAmajogomAM mUrNita - thAvat - viSayAsakta hovAthI A badhuM choDIne - yAvat - pravajita thaI zakato nathI. tethI he devAnupriya ! Apa dhanya cho, kRtArtha cho, kRtapuNya cho, kRtalakSaNa cho. Ape manuSya jIvana ane janmanuM suMdara phaLa prApta karyuM che. tyAre te kaMDarIka muni puMDarIka rAjAne A pramANe kahetA sAMbhaLIne teno Adara na karyo, svIkAra na karyo. paNa maunapaNe rahyA. tyAre te puMDarIka rAjAe bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM tyAre te vAtane sAMbhaLIne kaMDarIka aNagAre anicchApUrvaka, Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 249 vivazatAthI, lajjAvaza ane gauravane kAraNe puMDarIka rAjAne pUchayuM ane pUchIne sthavIra bhagavaMta sAthe bahAranA janapadamAM vicaraNa karavA lAgyA. 0 kaMDarIka dvArA pravajyA parityAga : tyArapachI kaMDarIka keTaloka samaya sudhI sthavaronI sAthe ugrAtiugra vihAra karyA bAda zramaNatvathI thAkI gayA. zramaNatvathI ubakI gayA. zramaNatvathI nirbharsanAne prApta thayA. sAdhutAnA guNothI mukta thaI gayA ane dhIme dhIme sthavaronI pAsethI khasI gayA. khasIne jyAM puMDarIkiNI nagarI hatI, jyAM puMDarIkarAjAnuM bhavana hatuM, te tarapha AvyA. AvIne azoka vATikAmAM zreSTha azokavRkSanI nIce pRthvI zilApaTTaka para besI gayA. besIne hatheLI para mukhane rAkhIne bhagra manoratha thaI ArtadhyAna karatA ciMtAmAM DUbI gayA. tyArapachI puMDarIkanI dhAvamAtA jyAM azoka vATikA hatI, tyAM pahoMcI, pahoMcIne teNe azokavRkSanI nIce pRthvIzilApaTTaka para bhagra manoratha thaIne - vAva - ciMtAmAM DUbelA kaMDarIka aNagArane beThelA joyA, joIne te puMDarIka rAjAnI pAse AvI, AvIne paMDarIka rAjAne A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! ApanA priya bhAI kaMDarIka aNagAra azokavATikAmAM uttama azokavRkSanI nIce pRthvIzilApaTTaka para bhagra manoratha - yAvat - ciMtAgrasta thaIne beThA che. tyAre te puMDarIka rAjA dhAyamAtAnI A vAta sAMbhaLIne ane samajIne tatkALa saMbhrAnta thaIne potAnA sthAnethI Ubho thayo, Ubho thaIne aMtaHpura ane parivArathI parivRtta thaIne jyAM azokavATikA hatI, tyAM Avyo. AvIne kaMDarIka aNagAranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM ' he devAnupriya ! tame dhanya cho, kRtArtha cho, kRtapuNya cho, kRtalakSaNa cho. he devAnupriya ! tame mAnava janma ane jIvananuM suMdara phaLa prApta karela che - yAvat - gRha tyAga karI anagAra pravajyA aMgIkAra karI che. huM adhanya chuM, akRtArtha chuM, akRta puNya chuM, akRtalakSaNa chuM - yAvat - dIkSA levAne mATe samartha thaI zakato nathI. tame dhanya cho - yAvat - tame mAnava janma ane jIvananuM suMdara phaLa prApta karela che. tyArapachI puMDarIka dvArA A pramANe kahevAyA chatAM paNa kaMDarIka mauna besI rahyA. bIjI vakhata paNa, trIjI vakhata paNa puMDarIka dvArA A pramANe kahevAyA chatAM mauna rahyA. tyArapachI puMDarIke kaMDarIkane A pramANe kahyuM, bhadaMta ! zuM Apane bhogothI prayojana che? (bhoga bhogavavAnI icchA che ?) hAM ! prayojana che. tyArapachI puMDarIka rAjAe kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! jaldIthI kaMDarIkanA mahArtha rAjyAbhiSekanI taiyArI karo - yAvat - rAjyAbhiSeka vaDe kaMDarIkano abhiSeka kare che. 0 puMDarIkanI pradhvajyA : tyArapachI puMDarIke svayaM potAne hAthe paMcamuSTika loca karyo. svayaM ja cAturyAma Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 dharma aMgIkAra karyo. aMgIkAra karIne kaMDarIkanA zramaNa saMbaMdhI AcAra--bhAMDo ane sarvazubha samudaya grahaNa karyA. karIne A ane AvA prakArano abhigraha grahaNa karyo. sthavIra bhagavaMtone vaMdana--namaskAra karIne ane sthavIro pAse cAturyAma dharma aMgIkAra karyA pachI ja mane AhAra karavo kalpe che. A pramANe kahIne A ane AvA prakArano abhigraha dhAraNa karIne puMDarIkiNI nagarIthI nIkaLe che, nIkaLIne anukrame cAlatA--cAlatA eka gAmathI bIje gAma jatA-jatA je tarapha sthavIra bhagavaMta hatA, te tarapha gamana karavAne udyata thayA. . 250 kaMDarIkanuM mRtyu : tyArapachI te kaMDarIka rAjAne te praNIta bhojana pAnano AhAra karavAthI, ati jAgaraNa ane ati bhojananA prasaMgathI te AhAra yogya rIte pariNata thayo nahIM. tyAre te AhAranA pariNata na thavAthI, pAcana na thavAthI madhyarAtrinA samaye te kuMDarIka rAjAnA zarIramAM ati tIvra, vipula, karkaza, pragADha, caMDa, duHkhadAyaka ane duHsaha vedanA utpanna thaI. tenA zarIramAM pittajvara vyApta thaI gayo. jenA dAhathI te pIDita thaI gayo. tyArapachI te kaMDarIka rAjA rAjyamAM, rASTramAM, aMtaHpuramAM ane manuSya saMbaMdhI kAmabhogomAM mUrchita, bRddha, nimagra, ati Asakta thaIne ArtadhyAnane vazIbhUta thayo, icchA na hovA chatAM paNa parAdhIna thaIne kAla mAsamAM kALa karIne (mRtyu pAmIne) adhaHsaptamI pRthvImAM sarvotkRSTa tetrIza sAgaropamanI sthitivALA narakamAM nArakarUpe utpanna thayo. 0 kaMDarIka kathA niSkarSa : A pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! ApaNAmAMnA je nigraMtha ke nigraMthI AcArya upAdhyAyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravrajyA aMgIkAra karI punaH manuSya saMbaMdhi kAmabhogonI AzA kare che, AkAMkSA kare che, icche che, abhilASA kare che, te A bhavamAM ghaNAM ja zramaNo, zramaNIo, zrAvako ane zrAvikAonI avajJA, niMdA, avarNavAda, garhA ane parAbhavanA pAtra bane che tathA paralokamAM paNa aneka prakAranA daMDonA, muMDananA, tarjanAnA, tADanAnA adhikArI thAya che yAvat - caturgatirUpa saMsAra kAMtAramAM vAraMvAra paribhramaNa karatA rahe che. je rIte kaMDarIka rAjAe paribhramaNa karyuM. 0 puMDarIkanuM samAdhi mRtyu ane gati :- tyArapachI te puMDarIka aNagAra jyAM sthavIra bhagavaMta birAjatA hatA. tyAM pahoMcyA. pahoMcIne sthavIra bhagavaMtone vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne sthavIronI pAse bIjI vakhata cAturyAma dharma aMgIkAra karyo. aMgIkAra karIne chaTTha bhakta tapanA pAraNe temaNe pahelA praharamAM svAdhyAya karyo. svAdhyAya karIne bIjA praharamAM dhyAna karyuM. trIjA prahare yAvat ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcAryathI bhramaNa karatA-karatA zItarukSa bhojanapAna grahaNa karyA. grahaNa karIne A (AhAra) mArA mATe paryApta che, ema vicArIne pAchA AvyA. jyAM sthavIra bhagavaMta hatA temanI pAse AvyA. AvIne grahaNa karela bhojana -- Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 251 pANI batAvyA. batAvIne sthavIra bhagavaMtonI AjJA prApta karIne mUchahIna thaIne - cAvat - jema sarpa bilamAM sIdho praveza kare che, te ja prakAre te prAsuka tathA eSaNIya azana, pAna, khAdya, svAdyane zarIrarUpI koThAmAM nAMkhI dIdho. tyArapachI kAlAtikrAMta rasahIna, virasa, ThaMDA ane rasa bhojana-pANIno AhAra karIne ane madhyarAtrinA samaye dharma jAgaraNAmAM tatpara te puMDarIka aNagArane te AhAra samyak rUpe pariNata thayo nahIM. te samaye te puMDarIka aNagAranA zarIramAM vedanA utpanna thaI. je atyaMta tIvra, vipula, karkaza, pragADha, caMDa, duHkhaprada ane dussaha hatI. zarIramAM pittajvara vyApta thaI javAthI tenA dAhathI pIDita thaIne vicaravA lAgyA. tyArapachI puMDarIka aNagAra nisteja, nirbaLa, vIryahIna ane puruSAkAra parAkramathI vihIna thaI gayA. temaNe potAnA baMne hAtha joDIne, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe kahyuM siddhigati nAmanA sthAnane prApta arihaMta bhagavaMtone mArA namaskAra thAo, mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka sthavIra bhagavaMtone namaskAra thAo. pahelA paNa meM sthavIronI pAse samasta prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karela che - yAvat - samasta bahidvAdAna (maithuna-parigraha)nuM pratyAkhyAna karela che. A samaye paNa punaH huM temanI pAse samasta prANAtipAta - yAvat - samasta bahiddhAdAnanuM pratyAkhyAna karuM chuM. - sarva azana, pAna, khAdima, svAdimanuM pratyAkhyAna karuM chuM. mAvajIvana mATe cAre prakAranA AhArano tyAga karuM chuM. jo ke A zarIra iSTa ane kAMta paNa che, to paNa aMtima ucchavAsa niHzvAse teno paNa tyAga karuM chuM. A pramANe kahIne AlocanA, pratikramaNa karIne kAla mAse kALa karIne sarvArthasiddha vimAne tetrIza sAgaropama AyuvALA devarUpe utpanna thayA. tyAMthI anantara eNvIne mahAvideha kSetramAM janma laIne siddhi prApta karaze. bodhi prApta karaze, mukti prApta karaze, parinivRtta thaze ane samasta du:khono aMta karaze. 0 puMDarIka kathA niSkarSa : A pramANe he AyuSyamAn zramaNo ! ApaNA je nigraMtha ke nirgathI AcArya ke upAdhyAya pAse muMDita thaIne, gRhatyAga karI aNagAra dIkSA aMgIkAra karIne manuSya saMbaMdhI kAmabhogomAM Asakta thatA nathI. anurAga karatA nathI, gRddha thatA nathI, mUrzita thatA nathI, atyaMta Asakta thatA nathI, lepAtA nathI, teo A bhavamAM ghaNAM ja zramaNo, zramaNIo, zrAvako, zrAvikAone arcanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANarUpa, maMgalakAraka, deva ane caitya samAna upAsanA karavAne yogya thAya che. paralokamAM paNa vividha prakAranA daMDa, nigraha, tarjana ane tADananA adhikArI thatA nathI - yAvat - caturgatika rUpa saMsAra kAMtArane pAra karI jAya che. je rIte paMDarIka aNagAra pAra karI gayA. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 Agama kathAnuyoga-3 0 nIgamana gAthArtha : eka hajAra varSaparyata suvipula saMyamanuM pAlana karavA chatAM paNa aMte kliSTa bhAvane prApta thayelA kaMDarIka vizuddhi pAmyA nahIM ane keTalAMka alpakALane mATe paNa zIla ane zrAmaNyane grahaNa karIne paMDarIka maharSinI peThe potAnuM kArya sAdhI jAya che. 0 Agama saMdarbha :AyaLcUpR. 58; AyA.mU. 73nI vR. nAyA. ra13 thI ra18, maraNa 638; Ava.cU-pR. 384 thI 389; Avani 764 nI ja - 4 - 4 - 0 pratibuddhi kathAnaka : kauzala janapadanA sAketa nagarano rAjA hato. tenI (patnI) rANInuM nAma padmAvatI hatuM. tene subuddhi nAme amAtya hato. bha.malikuMvarI sAthe paraNavA icchato hato. paraMtu bha.malli dvArA pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI. mokSe gayA. kathA juo - "tIrthakara mali." 0 Agama saMdarbha:nAya. 81, 86; - 4 - 4 - 0 caMdracchAya kathAnaka : aMga nAmanA janapadanI caMpAnagarIno rAjA hato. bha.mallikuMvarI sAthe paraNavA icchato hato. paraMtu bha.malli dvArA pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI. mokSe gayA. kathA juo "tIrthakara malli." 0 Agama saMdarbha :nAyA. 81, 87; x - 4 - 0 zaMkha kathAnaka : kAzI nAmanA janapadamAM vArANasI nAmanI nagarIno rAjA hato. bhImallikuMvarIne te paraNavA icchato hato. paNa bha.mali dvArA pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI, mokSe gayA. kathA juo "tIrthakara mali." 0 Agama saMdarbha :ThA. 664; nAyA. 81, 90; - 4 - 4 - 0 rudhdhi (kumI) kathAnaka : kulAla nAmanA janapadamAM zrAvastI nAmanI nagarIno rAjA hatA. tene dhAriNI nAmanI rANI hatI. subAhu nAme kanyA hatI. rAjA rukima bha.mallikuMvarIne paraNavA icchatA hatA. paNa bhImali dvArA pratibodha pAmIne teNe dIkSA lIdhI. mokSe gayA. kathA juo - "tIrthakara malli." Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 253 0 Agama saMdarbha :ThA. 664; nAyA. 81, 89, --- >> -- . 0 adInazatru kathAnaka : kura nAmanA janapadamAM hastinApura nAmanA nagarano rAjA hato. te bhImali kuMvarIne paraNavA icchato hato. paNa bhImali dvArA pratibodha pAmIne teNe dIkSA lIdhI. mokSe gayA. kathA juo - "tIrthakara mali." 0 Agama saMdarbha - ThA 664; nAyA 81, 91; - - 4 - 0 jitazatru kathAnaka : pAMcAla janapadanA kaMpilapura nagarano rAjA hato. tene dhAriNI Adi 1000 rANIo hatI. te bhImallikuMvarIne paraNavA icchato hato. paNa bha.malli dvArA pratibodha pAmIne dIkSA lIdhI, mokSe gayA. kathA juo "tIrthakara mali." 0 Agama saMdarbha :nAyA. 81, 92, 93, , 109; - >> -- >> -- 0 pAMDava kathA : hastinApuranA rAjA pAMDune pAMca putro hatA. yudhiSThira, bhIma, arjuna, nakula ane sahadeva. A pAMce bhAIo pAMDu rAjAnA putro hovAthI te pAMDava kahevAtA hatA. 0 pAMDavono pUrvabhava : acalagrAma nAme eka nagara hatuM. tyAM cAra kauTuMbiko arthAt gRhastha ke gAthApati rahetA hatA. teonA nAma anukrame (1) suratika, (2) zatakadeva, (3) zramaNaka ane (4) subhadra hatA. eka vakhata teo koI parvatanI guphAmAM koI kSapaNaka arthAt tApasane jovAne mATe gayelA hatA. teoe tyAM tapathI kalAnta thaI vizrAma letA tapasvIne vinayapUrvaka mAnyA. nirdoSa evo tapa mahimA karyo. tyArapachI te pAMce e yazodhara muni pAsethI dharma sAMbhaLIne - samajIne pahelA to sArI rIte zrAvakadharma aMgIkAra karyo, pachI tIvra saMvega pAmIne teoe niSkramaNa karyuM. muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karIne yazodharamuni pAse pravrajita thayA. sugrahita jinavacanarUpI amRta thakI paripuSTa temaja zIlarUpI sugaMdha vaDe saMpanna thayelA te pAMce vAsupUjya jinavaranA zAsanamAM thayelA te guru bhagavaMta samIpe vicaravA lAgyA. tyArapachI tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA teoe kanakAvalI, muktAvalI, ratnAvalI, siMhaniSkriDita ane vardhamAna AyaMbila tapa saMvegapUrvaka karyo. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 Agama kathAnuyoga-3 ramaNIya evA vRkSa, sarovara, zikhara yukta amaragiri para padhArI tyAM zilAtala para pAMceye pArthivadeha sthiti jANIne tyAM anazana karI kAyotsargabhAve sthita rahyA. tyAMja kALadharma pAmyA. pAmIne pAMce aparAjita nAmanA anuttara vimAne deva thayA. aparAjita vimAnathI eNvIne te pAMce zeSa (karma) zatrunA damanane mATe A bhArata varSakSetramAM pAMDu rAjAnA putrarUpe jamyA. te pAMcenA nAma yudhiSThira, bhImasena, arjuna, nakula ane sahadeva hatA. (jo ke suratika Adi ja anukrame yudhiSThira thayA tema sunizcita nathI paNa suratika Adi pAMce ja pAMca pAMDava thayA tema maraNasamAdhi payatrAmAM spaSTa lakhela che.) 0 pAMca pAMDava kathAno saMdarbha : kALakrame pAMce pAMDavo yuvAvasthAne pAmyA. - tyAre drupada rAjAe bIjA dUtane bolAvIne kahyuM, he devAnupriya ! tame hastinApura nagare jAo. tyAM tame putro sahita pAMDu rAjAne - temanA putra yudhiSThira, bhIma, arjuna, nakula ane sahadevane --4-4- yAvat - draupadInI svayaMvaramAM padhAravA nimaMtraNa Apo. - yAvat - teo svayaMvara maMDapamAM padhAryA. maMDapamAM pravezIne pRthapRthak potapotAnA nAmothI aMkita Asane beThA, rAjavara kanyA daupadInI pratIkSA karavA lAgyA -4 - 8 - 8 - tyArapachI rAjavarakanyA draupadI aneka sahastra zreSTha rAjAonI madhyamAM thaIne, tenuM atikramaNa karatI-karatI pUrvakRt nidAnathI prerAIne jyAM pAMca pAMDava hatA tyAM AvI. teNIe pAMca pAMDavone paMcaraMgI phUlonI mALA zrI dAmakAMDane cAre taraphathI veSTita karIne kahyuM, meM A pAMce pAMDavonuM varaNa karyuM che. (patirUpe pasaMda karyA che.) (ahIMthI AraMbhIne draupadInuM apaharaNa, aparakaMkA nagarIthI tene pAchI lAvavI, pAMDavone dezanikAla karavo, temane pAMDusena putra thayo, pAMce e dIkSA levI ityAdi samagra kathA draupadInI kathAthI jANI levI. kathA juo - "draupadI"). draupadI kathAnakathI kaMIka mitra ke vizeSa kathA maraNa samAdhimAM che te A pramANe- pAMce pAMDavoe jyAre kRSNa vAsudevanA maraNanA duHsaha samAcAra sAMbhaLyA. teone A samAcAra sAMbhaLI atyaMta du:kha utpanna thayuM. tIvra saMvega utpanna thayo. teoe vikhyAta kIrtivALA susthita sthavira pAse dIkSA aMgIkAra karI. (ahIM nAyAdhamakahAomAM dharmaghoSa sthavira pAse dIkSA aMgIkAra karI tevo ullekha che.) tyArapachI yudhiSThiramuni cauda pUrvenA jJAtA thayA ane bAkInA cAre (bhIma, arjuna Adi muni) agiyAra aMganA jJAtA thayA. (nAyAdhammakahA-mAM pAMce caudapUrvI thayA tevo ullekha che.) gurunI nizrAmAM vicAravA lAgyA ane jIvalokamAM yazano paDaha vagaDAvyo (mahAyazanA bhAgI thayA) e pramANe vidhipUrvaka vicaraNa karatA anukrame saurASTramAM padhAryA. tyAM ariSTanemi jinanuM nirvANa thayAnuM sAMbhaLI bhakta parijJA anazana svIkAryuM. e pAMcamAM bhImasena ghora abhigrahadhArI thayelA. teNe eka vakhata evo abhigraha dhAraNa karelo ke bhAlAnI aNIe grahaNa karela bhikSA koI vahorAve to pAraNuM karavuM. pUrvakRt koI virAdhanAne kAraNe vyaMtara kRtmahAupasarga teNe sahana karela hato. saMpUrNa be mAsa sudhI vyaMtarakRt upasarga bhIme samyaphavRtirUpI kavacabaddha thaIne sahyo. te parinirvANa Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 255 pAmyA tyAM sudhI upasarga thayelo. bAkInA pAMDu putro paNa pAdapopagamana anazana karIne sarve (pAMca) muni nivRta thayA. A pramANe te dhRtisaMpanna munio anya badhAM duHkhothI mukta thayA. (ahIM nAyAdhamakahA-mujaba to zatruMjaya giri para jaI pAMce pAMDavoe anazana karyuM anukrame mokSe gayA te ja vAtano nirdeza che.) zeSa saMpUrNa kathAnaka mATe draupadInI kathA jovI. 0 Agama saMdarbha :ThA.mU. 982 nI 9 nAyA. 170 thI 182; aMta. 20; pahA.mU. 20 nI vR maraNa 450 thI 465, nisI.bhA. 93, 299nI cUta Ava.cU.1- 492; 2- 197, 306; Avani 864 nI , 0 tetaliputra kathA :- (pratyekabuddha - juo vi. pU. 1-pR. 501) tetalipuranA nagaranA maMtrI ane bhadrAnA putranuM nAma tetaliputra hatuM. te anukrame tetalipura nagaranA rAjA kanagarathano maMtrI banyo. tenI patnI poTilA hatI. poTilAe dIkSA lIdhI. mRtyubAda deva banI. tenA pratibodhathI tetaliputre dIkSA lIdhI. kevaLapAmI mokSe gayA - (kathA juo poTilA) 0 Agama saMdarbha :sUya.2. 28; nAyA. 148 thI 156; vivA. 34; Ava.cU. 1-pR. 499 thI pa02, Ava.ni. 87 nI .. RSi.a.10 0 gautama kathA - bArAvatI nagarI ane kRNa rAjA : te kALe, te samaye bArAvatI nAmanI nagarI hatI. je bAra yojana lAMbI ane nava yojana pahoLI hatI, jenuM nirmANa svayaM kubere potAnI buddhi kauzalyathI karela hatuM. te nagarI suvarNanA prAkAra ane aneka prakAranA paMcaraMgI maNiothI jaDita kAMgarAthI susajjita ane zobhanIya hatI, jenI tulanA alakApurI (devanAgarI) sAthe karAtI hatI. krIDA, pramoda AdinI samasta sAmagrI vaDe paripUrNa hatI. sAkSAt devaloka svarUpA hatI. prAsAdIya - yAvat - pratirUpa hatI. te bArAvatI (dvArikA) nagarInI bahAra izAna khUNAmAM raivataka nAmaka parvata hato. te raivataka parvata para naMdanavana nAme udyAna hatuM. te udyAnanA ThIka madhya bhAgamAM surapriya nAmaka yakSAyatana hatuM. jene pUrva puruSoe dIrdhakALa-prAcIna kaheluM hatuM. te yakSAyatana eka vanakhaMDathI gherAyela hatuM. te vanakhaMDanI vaccovacca eka zreSTha azokavRkSa hatuM. te bArAvatI (dvArikAmAM) kRSNa vasudeva nAmaka mahAnuM rAjA rAjya karato hato. te (kRSNa vAsudeva) te dvArikA nagarImAM samudravijaya Adi daza dazAra, baLadeva Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 Agama kathAnuyoga-3 pramukha pAMca mahAvIra, pradyumna Adi sADA traNa karoDa kumAra, zAMba Adi 60,000 durdhAnta zUra, mahAsena Adi pa6,000 sainya varga, vIrasena Adi 21,000 vIro, ugrasena Adi 16,000 rAjAo, rukimaNI Adi 16,000 rANIo, anaMgasenA Adi 1000 gaNikAo tathA A sivAyanA paNa aneka rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha Adi nivAsa karatA hatA. AvI dvArikA nagarI ane ardha bharatakSetranuM adhipatitva, prabhutva, svAmitva, bhartutva, mahattaratva, Azaizvaryatva, senApatitva karatA, pAlana karatA vicaratA hatA. te ja dvArikA nagarImAM mahAtimavAnuM, mahAnuM baMdara parvata ane mahendra samAna rAjAomAM zreSTha aMdhakavRNi nAme rAjA nivAsa karato hato. 0 gautama kumAra : te aMdhakavRSNi rAjAnI dhAriNI nAme rANI hatI. tyArapachI te dhAriNI devI koI eka samaye puNyajanone yogya zayyA para suI rahI hatI - yAvat - potAnA mukhamAM siMhane praveza karato svapnamAM joIne jAgI, "mahAbalakumAranA varNana mujaba ahIM paNa svapnadarzana, phaLa kathana, janma, bAlyAkALa, kaLA, zikSaNa, tathA yauvana ane pANigrahaNa karIne kAMta, priya bhoga bhogavavA sudhInuM badhuM ja varNana ahIM karavuM joIe. (kathA juo - mahAbala) paraMtu vizeSa e ke, ahIM nAma "gautama" che. eka ja divasamAM ATha rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa karAvyuM. ATha ATha vastuo dahejamAM prApta thaI. 0 gautamanI pravajyA ane tapa : te kALa, te samaye dharmanA Adikara at ariSTanemi - yAvat - saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. cAre nikAyano devagaNa Avyo. kRSNa paNa nIkaLyA. tyArapachI te gautamakumAranA manamAM janasamUhanA zabdo ane jana kolAhalane sAMbhaLIne ane joIne A prakArano adhyavasAya, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo. "meghakumAra'nI mAphaka te gautama paNa nIkaLyo. dharmazravaNa karIne, manamAM avadhArIne harSita-saMtuSTa thayo. vizeSa phakta eTaluM ke, he devAnupriya ! huM mAtApitA pAsethI AjJA laIza, tyArapachI Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karI AnagArika pravajyA svIkArIza. tyArapachI te gautamakumAra paNa meghakumAranI mAphaka aNagAra thaI gayA. iryA samiti - yAvat - A ja nirgastha pravacanane AgaLa rAkhIne arthAt jinAjJA anusAra sAdhanA karatA-karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te gautamakumAra (aNagAre) koI eka samaye arhat ariSTaneminA tathArUpa sthavIronI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, te aneka upavAsa, chaTha, aThama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, ardha mAsakSamaNa, mAsakSamaNa Adi vividha prakAranA tapokarma vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 257 0 gautama aNagAranI zatruMjaye siddhi : tyArapachI koI eka samaye at ariSTanemie dvArikA nagarInA naMdana vanathI vihAra karyo ane bAhya janapadomAM vicaravA lAgyA. tyArapachI te gautama aNagAra koI samaye jyAM ahetu ariSTanemi birAjamAna hatA tyAM AvyA, AvIne arpatu ariSTanemine traNa vakhata AdakSiNa--pradakSiNA karI karIne vaMdana-namaskAra karyA. karIne bolyA he bhagavan! ApanI AjJA prApta karIne huM mAsika bhikSu pratimA svIkAra karavAne icchuM chuM. e pramANe skaMdakanI peThe bAre bhikSu pratimAnI ArAdhanA karI. (kathA juo DhaMka) ArAdhanA karIne guNaratna saMvatsara tapa karyo. je pramANe skaMdake vicAra karelo ane pUcheluM hatuM, te ja prakAre gautama (aNagAre) paNa vicAra karyo ane AjJA lIdhI. tathA e ja prakAre sthavIro sAthe zatruMjaya parvata para ArohaNa karyuM. tyAre te gautama aNagAra bAra varSanA zramaNaparyAyanuM pAlana karIne, mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne nirmaLa banAvIne anazana dvArA sATha bhaktonuM chedana karIne - thAvat - sarvottama kevaLajJAna-darzana pragaTa karI aMtakRt kevalI thaI siddhapada pAmyA. 0 Agama saMdarbha :- aMta. 2 thI 5, - 4 - 4 - 0 samudra kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma "samudra" kumAra hatuM. tene gautama Adi bIjA nava bhAIo paNa hatA. A samudrakumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALI, tapadharmanI ArAdhanA karI, bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karIne aMte eka mAsanuM anazana karIne aMtakRt kevalI thaIne zatruMjaya tIrthe mokSe padhAryA. samudrakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha :aMta. 2, 6; - 4 - 4 - 0 sAgara kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma "sAgara" kumAra hatuM. tene gautama Adi bIjA nava bhAIo hatA. sAgara kumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALI, tapadharmanI ArAdhanA karI, bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karIne aMte eka mAsanuM anazana karIne aMtakRt kevalI thaI zatruMjaya tIrthe mokSe padhAryA. sAgarakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha : aMta. 2, 6; 3/17 | Jain Adidation international Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 Agama kathAnuyoga-3 0 gaMbhIra kathA: bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma "gaMbhIra" kumAra hatuM. tene gautama Adi bIjA nava bhAIo hatA. gaMbhIrakumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALI, tapadharmanI ArAdhanA karI. bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karIne, aMte eka mAsanuM anazana karIne aMtakRt kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe padhAryA. gaMbhIrakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha - aMta. 2, 6; - - - 0 timita kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma "timitakumAra hatuM. tene gautama Adi nava bhAIo hatA. simita kumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALI, tapadharmanI ArAdhanA karI, bAre bhikSa pratimAnuM pAlana karIne, aMte eka mAsanuM anazana karI, aMtakRt kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe padhAryA. svimitakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANuM. 0 Agama saMdarbha :aMta. 2, 6; - 4 - 4 - 0 acala kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma "acalakumAra hatuM. tene gautama Adi nava bhAIo hatA. acalakumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNaparyAya pALI, tapa sAdhanA karI, bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karI, aMte eka mAsanuM anazana karI, aMtakRtu kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe padhAryA. acalakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha :aMta. 2, 6; 0 kAMDilya kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma kAMDilyakumAra hatuM. tene gautama Adi nava bhAIo hatA. kAMpilyakumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALyo. tapa sAdhanA karI, bAre bhilu pratimAonuM pAlana karyuM. aMte eka mAsanuM anazana karyuM. aMtakRta Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. kAMpilyakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha : aMta. 2, 6; 0 akSobha kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma akSobhakumAra hatuM. tene gautama Adi nava bhAIo hatA. akSobhakumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNaparyAya pALyo. tapasAdhanA karI, bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karyuM. aMte eka mAsanuM anazana karyuM. aMtakRtu kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. akSobhakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha :- = aMta. ra, 6; : 0 Agama saMdarbha . aMta. 2, 6; -- X = X 0 prasenajita kathA H bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma prasenajitakumAra hatuM. tene gautama Adi nava bhAIo hatA. prasenajitakumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALyo. tapa sAdhanA karI. bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karyuM. aMte eka mAsanuM anazana karI, aMtakRt kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. prasenajitakumAranuM sarva kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. = - X - X X - X 0 viSNukumAra kathA : bArAvatI (dvArikA) nagarInA rAjA aMdhakavRSNi ane rANI dhAriNInA eka putranuM nAma viSNukumAra hatuM. tene gautama Adi nava bhAIo hatA. viSNukumAre bhagavaMta ariSTanemino upadeza sAMbhaLI dIkSA lIdhI. bAra varSano zramaNa paryAya pALyo. tapa sAdhanA karI, bAre bhikSu pratimAonuM pAlana karyuM. aMte eka mAsanuM anazana karI, aMtakRt kevaLI thaI, zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. viSNukumAranuM sarve kathAnaka gautamakumAra mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha :ataM. 2, 6; 259 -- X - X Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260. Agama kathAnuyoga-3 0 akSobha kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmanI nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karatA hatA. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. temane akSobha Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratna tapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMlekhanA karI aMtaRtu kevaLI thaIne siddhi padane prApta karyuM. 0 Agama saMdarbha :- aMta 7 thI 9; - - 4 - 0 sAgara kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmanI nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karatA hatA. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. temane sAgara Adi ATha putro hatA. gautama kumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratna tapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMkhanA karI aMtakRt kevaLI thaIne siddhi padane prApta karyuM. 0 Agama saMdarbha :aMta 7 thI 9; 0 samudra kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmaka nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karatA hatA. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. temane samudra Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratna tapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMlekhanA karI. aMtakRta kevaLI thaIne siddhipadane prApta karyuM. 0 Agama saMdarbha :aMta. 7 thI 9; - 4 - 4 - 0 haimavaMta kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmaka nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karato hato. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM tene haimavata Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratna tapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMlekhanA karI. aMtakRt kevaLI thaI mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha : Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 261 aMta. 7 thI 9; XX 0 acala kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmaka nagarI hatI. tyAM aMdhakavRNi rAjA rAjya karato hato. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. tene acala Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratna tapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMkhanA karI aMtakRt kevaLI thaI mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :aMta. 7 thI 9; 0 dharaNa kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmaka nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karato hato. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. tene dharaNa Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratna tapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMlekhanA karI, aMtakRt kevaLI thaI mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :- aMta. 7 thI 9; 0 pUraNa kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmaka nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karato hato. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. tene pUraNa Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratnatapanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMkhanA karI, aMtakRt kevaLI thaI mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :aMta. 7 thI 9; - - 4 - 0 abhicaMdra kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAvatI) nAmaka nagarI hatI. tyAM aMdhakavRSNi rAjA rAjya karato hato. tenI patnI (rANI)nuM nAma dhAriNI hatuM. tene abhicaMdra Adi ATha putro hatA. gautamakumAra samAna sarva kathAnaka jANavuM. vizeSa e ke temaNe guNaratnatapa ArAdhana karyuM. 16 varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. aMte zatruMjaya parvata para eka Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 Agama kathAnuyoga-3 mAsanI saMkhanA karI, aMtakRt kevaLI thaI mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :aMta. 7 thI 9; - 4 - 4 - 0 anIyasa Adi cha kumAranI kathA : (A kathAmAM cha kathAno samAveza thAya che te A pramANe-) ((1) anIyasa (2) anaMtasena (3) anihata (4) vikalpa (5) devayaza (6) zatrusena) (1) anIyasa kathA : te kALe, te samaye bhakilapura nAme nagara hatuM. te bhaddilapura nagaranA izAna khUNAmAM zrIvana nAme udyAna hatuM tyAM jitazatru nAme rAjA hato. te bhadilapura nagaramAM nAga nAmano gAthApati nivAsa karato hato. te dhanADhaya - thAvat - koIthI parAbhava prApta kare tevo na hato. te gAthApatinI sukumAla - yAvat - suMdara sulasA nAmanI patnI hatI. te nAga gAthApatino putra ane sulasA bhAryAno Atmaja anIyasa nAme kumAra hato. (teone cha putro hatA - 1. anIyaza, 2. anaMtasena, 3. jitasena, 4. anihataripu, pa. devasena ane 6. zatrusena. bAkInA pAMcano ullekha A kathAmAM ja AgaLa Ave che.), (temaja vAstavamAM A cha e putro vasudevanI patnI ane kRSNa vAsudevanI mAtA devakInA putro hatA. teno ullekha gajasukumAlanI kathAmAM Ave che. te viSayaka spaSTIkaraNa gajasukumAlanI kathAmAM AgaLa apAyela ja che.) anIyasakumAra sukamAla - yAvat - surUpa hato. pAMca dhAvamAtAo vaDe parivarelo dRDhapratijJanI samAna - yAvat - giriguphAmAM sthita uttama caMpaka vRkSanI samAna koI paNa vidanaraDita sukhapUrvaka parivardhita thavA lAgyo. tyArapachI te anIyasakumArane sAdhikaATha varSano thayo jANIne mAtApitAe kalAcAryanI pAse mokalyo - yAvat - te bhoga bhogavavAne samartha thaI gayo. tyAre te anIyasakumArane bAlyakALanuM atikramaNa karelo jANIne mAtApitAe eka divasa tenuM sadeza raMga, samAna vaya, samAna tvacA, samAna lAvaNya, rUpa, yauvana ane guNothI yukta sadaza ibhya-zreSThI kuLothI lavAyela batrIza zreSTha ibhya kanyAo sAthe pANigrahaNa karAvyuM. tyArapachI te nAga gAthApatie anIyasakumArane A pramANenuM prItidAna ApyuM. te A pramANe - batrIza hiraNya koDI Adi je pramANe mahAbalane mATe tenA mAtApitAe Apela hatuM - yAvat - zreSTha prAsAdanA uparI bhAgamAM niraMtara vAgatA evA mRdaMgonA dhvanipUrvaka bhogopabhoga bhogavato vicAravA lAgyo. (kathA juo mahAbala) te kALa, te samaye ahaMta ariSTanemi jyAM bhadilapura nagara hatuM, jyAM zrIvana nAme udyAna hatuM. tyAM padhAryA, padhArIne yathAvidhi avagraha dhAraNa karyo. karIne saMyama ane ta5 vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. parSadA nIkaLI. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 26 3 tyArapachI vizALa janasamUhanA zabdo ane kolAhalane sAMbhaLIne ane janasamUhane joIne te anIyasakumArane A AvA prakArano adhyavasAya, ciMtita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo - yAvat - te gautamakumAra samAna aNagAra thaI gayA. (kathA juo gautamakumAra) - vizeSa kevaLa e ke temaNe sAmAyikathI AraMbhIne cauda pUrvonuM adhyayana karyuM. vIsa varSa sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. zeSa varNana pUrvavat arthAt gautamakumAra pramANe jANavuM - yAvat - zatruMjaya parvata para mAsika saMlekhanA dvArA AtmAne zuddha karIne anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karIne - yAvat - zreSTha kevaLajJAna-darzanane pragaTa karyuM. tyArapachI siddha thayA. (aMtakRt kevalI thaIne mokSe gayA) 0 anaMtasena kumArAdi aNagAra : anIyasa kumAranI mAphaka ja anaMtarsanathI zatrusena paryaMtanA adhyayanonuM varNana jANI levuM joIe. arthAt (2) anaMtasena, (3) ajitasena, (4) anita ripu, (5) devasena ane (6) zatrusena e pAMce kumAronuM kathAnaka anIyasa kumAra pramANe ja jANavuM. badhAMnA batrIza batrIza zreSTha kanyAo sAthe lagna thayA. badhAMne batrIsa-batrIza hiraNyakoDI Adi vastuo prItidAnamAM prApta thaI. badhAM e vIza varSano zramaNa paryAya pALyo ane cauda pUrvonuM adhyayana karyuM. badhAMe aMte eka mAsanI saMkhanA karI, zatruMjaya parvata para anaMtasena Adi pAMce kumAro aMtakRtu kevaLI thaIne siddhi padane pAmyA. (A kathAno eka madhyabhAga gajasukumAlanI kathAmAM have pachI apAyela che. tanusAra A cha e munio chaTha tapanA pAraNe be-benA saMghATakamAM - cAvatuM - dvArikA nagarImAM bhikSArthe nIkaLyA. traNe muniyugaloe kramazaH devakI rANInA ghera praveza karyo. traNene devakIe pratilAbhita karyA. devakInA manamAM zaMkA jAgI ke ekanA eka muni vAraMvAra kema teNInA ghera padhAryA zuM vArikAmAM bhikSA durlabha banI che ? ityAdi tyArapachI ahaMta ariSTanemie teNInI zaMkAnuM nivAraNa karyuM ke, he devakI ! A cha e tamArA ja putro che. Adi-Adi sarva kathana gajasukumAlanI kathAthI jANI levuM) 0 Agama saMdarbha :aMta 10, 11, 13; 0 sAraNa kathA : te kALe, te samaye dvArikA (bArAmatI) nAmaka nagarI hatI. vasudeva rAjA hato. dhAriNI rANI hatI. ekadA (garbhAdhAna pachI) dhAriNI rANIe siMhanuM svapna joyuM. garbhakALa pUro thatA putrane janma Apyo. tenuM nAma sAraNakumAra rAkhyuM. tene vivAhamAM pacAsa-pacAsa vastuo prItidAna rUpe prApta thaI. dIkSA laIne sAraNamunie sAmAyikathI laIne cauda pUrvI sudhInuM adhyayana karyuM. vIsa varSano dIkSAparyAya pALyo. zeSa badhuM ja varNana gautamakumAra pramANe jANavuM - yAvat - zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMlekhanA karIne aMtakRt kevalI thaI siddha thayA. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 176; aMta. 10, 12; - >> -- >> --- Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 Agama kathAnuyoga-3 0 gajasukumAla kathA : te kALe, te samaye bArAvatI (dvArikA) nagarI hatI. ahaMtu ariSTanemi padhAryA. 0 cha sahodara aNagAra dvArA tapa saMkalpa : te kALa, te samaye ahaMta ariSTaneminA ziSyomAM cha sahodara (sagA) bhAIo ziSya hatA. te badhAM ja samAna AkRtivALA, samAnarUpavALA ane samAna vayavALA hatA. temanI zarIranI kAMti nIlakamala, bheMsanA zIMgaDAno AMtarika bhAga ane alasInA phUlanI samAna nIlavarNanI hatI. teonuM vakSasthaLa zrIvatsa nAmanA cinha vizeSathI aMkita hatuM. temanA mAthA para phUlonA samAna komaLa ane kuMDalanI samAna guMcaLAvALA ghuMgharALA vALa zobhAyamAna hatA. teo sauMdarya ane guNomAM nalakUbera samAna hatA. (A cha bhAI eTale pUrvokta sulatA putra anIyasa, anaMtasena, ajitasena Adi cha kumAro) tyArapachI te cha e aNagAra je divase muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAratva aMgIkAra karyuM - pravajita thayA. te ja divase teoe at ariSTanemine vaMdanA-namaskAra karyo. vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavad ame ApanI AjJA prApta karIne jIvanaparyata niraMtara chaTTha-chaTTha bhakta tapakarma dvArA saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravAnI icchA rAkhIe chIe. he devAnupriyo ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI te cha e aNagAra arhat ariSTanemi pAsethI AjJA prApta karI thAvajajIvanane mATe niraMtara chaTha chaTha tapakarma dvArA saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. 0 cha e aNagAronuM chaThanA pAraNe nIkaLavuM : tyArapachI te cha e aNagAre koI eka divase chaTha bhaktanA pAraNAnA avasare pahelA prahare svAdhyAya karyo, bIjA prahare dhyAna karyuM, trIjA prahare atvarita, acapaLa, asaMbhrAMtapaNe muhapattinuM paDilehaNa karyuM. paDilehaNa karIne upakaraNo ane vastronuM paDilehaNa karyuM. tenuM paDilehaNa karI pAtronI pramArjanA karI, pramArjIne pAtrone uThAvyA. uThAvIne jyAM ahaMta ariSTanemi birAjamAna hatA, tyAM AvyA. AvIne ahaMta ariSTanemine vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavan! ApanI AjJA prApta karIne chaTha bhaktanA pAraNAne mATe traNa saMghATakamAM (traNa muni yugala rUpe) dvArikA nagarInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAnA nimitte paribhramaNa karavA icchie chIe. he devAnupriyo ! jema sukha upaje tema karo. tyArapachI te cha e aNagAra at ariSTaneminI AjJA prApta karI arvat ariSTanemine vaMdanA, namaskAra kare che. vaMdanA-namaskAra karIne arhat ariSTanemi pAsethI sahastrApravanathI nIkaLe che. nIkaLIne traNa saMghATakomAM tvarArahita, capaLatArahita ane saMbhrAntarahita gati vaDe yugapramANa bhUmine dRSTi vaDe jotA-jotA, arthAt iryAsamitinA pAlanapUrvaka gamana karatA-karatA jyAM dvArikA nagarI che tyAM AvyA. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 265 te kALe, te samaye bArAvatI (dvArikA) nAmanI nagarI hatI. pUrva-pazcima lAMbI ane uttara-dakSiNa vistIrNa hatI. navayojana vistIrNa ane bAra yojana AyAmathI hatI. kuberanI buddhithI nirmita hatI, suMdara prAkArothI yukta hatI. vividha prakAranA paMcavarNa kapizIrSakathI zobhita hatI ane alakApurI sadaza hatI. pratyakSa devaloka svarUpa hatI. te nagarInI bahAra izAna khUNAmAM raivataka nAmano parvata hato. uttaga - yAvat - uttama dazAra vIra puruSa AdithI yukta hatI. te parvatathI nIkaTa naMdanavana nAme udyAna hatuM. tenA madhya bhAgamAM surapriya nAma yazAyatana hatuM. te nagarImAM kRSNa vAsudeva nAme rAjA hato. je mahADimavaMta sadaza - yAvat - dazArNabhadra rAjAnI jema vicarato hato. te tyAM samudravijaya pramukha daza dazAra, baLadeva pramukha pAMca mahAvIra, ugrasena, pramukha 16,000 rAjA, pradyumna Adi sADA traNa karoDa kumAro, zAMba Adi 60,000 durdAtta yoddhAo, vIrasena Adi 21,000 vIro, mahasena Adi 56,000 balavaka, rukimaNI Adi 32,000 rANIo, anaMgasenA Adi aneka hajAra gaNikAo ane anya paNa ghaNAM ja Izvara, talavara - yAvat - sArthavAha vagere temaja vaitADhayagiri ane samudraparyata dakSiNAddha bharatanuM tathA dvArikA (bArAvatI) nagarInuM Adhipatya - yAvat - pAlana karato vicarato hato. te samaye at ariSTaneminA ukta aMtevAsI (anIyasa, anaMtasena, ajitasena, anihataripu, devasena ane zatrusena) e cha bhAI (sahodara) aNagAro - yAvat - ugratapasvI, udAra, caudapUrvI, cAra jJAna saMyukta, sadaza varNa, saTaza rUpa, sadaza tvacA, sadaza vaya yukta, nIlavarNavALA, zrIvatsa lakSaNa yukta prazasta batrIsa lakSaNadhAraka, nalakubera samAna, ojasvI, tejasvI, varcasvI, yazasvI hatA ane pravajyAnA divasathI AraMbhIne bhagavaMtanI anujJAthI niraMtara chaThachaTha tapa aMgIkAra karI vicaratA hatA tevA cha e aNagAro pUrve jaNAvyA mujaba dvArikA nagarI hatI tyAM AvyA. temAMnA eka saMghATaka (muni yugala) ucca-nIca ane madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSArthe bhramaNa karatA rAjA vasudeva ane devakI rANInuM jyAM ghara hatuM, tyAM praviSTa thayA. tyAre te devakIdevIe te aNagArone AvatA joyA. joIne harSita, saMtuSTa, AnaMdita cittavALI, prItiyukta manavALI, parama ullasita, harSAtirekathI vikasita hRdayavALI thaIne AsanethI uThI, uThIne mastake aMjali joDI sAta-ATha DagalA sAme cAlI. pachI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra karyA. viMdana-namaskAra karIne jyAM bhojanagRha hatuM tyAM AvI. tyArapachI teNIe siMkezara lADuno thALa bharyo. tenA vaDe te aNagArone pratilAbhita karyA. paDilAbhine vaMdanA-namaskAra karyA. karIne prativisarjita karyA. tyArapachI bIjA saMghATaka (muni yugala) paNa dvArikA nagarInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAnA nimitte bhramaNa karatA vasudeva rAjA ane devakI rANInA ghera AvyA. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 Agama kathAnuyoga-3 tyAre te devakIrANI te aNagArane AvatA joIne harSita, saMtuSTa thaI, AsanethI uThI, mastake aMjalI joDI, sAta-ATha kadama sanmukha cAlI. teone traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. karIne jyAM bhojanagRha hatuM tyAM AvI. AvIne siMkezarA lADuno thALa bharyo ane te aNagArone pratilAbhita karyA. pachI vaMdanA-namaskAra karyA. karIne temane prativisarjita karyA. tyArapachI trIjA saMghATaka (muni yugala) dvArikA nagarInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe nIkaLyA. bhramaNa karatA vasudeva rAjAnI rANI devakInA gharamAM praveza karyo. 0 devakIno saMzaya ane aNagArono uttara : tyArapachI devakI rANIe te aNagArone AvatA joyA, joIne harSita ane saMtuSTa thaI, AsanathI UbhI thaI mastake aMjali joDIne sAta-ATha DagalA sAme gaI. traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne jyAM bhojanagRha hatuM tyAM AvI, AvIne siMkezarA lADuno thALa lIdho. te aNagArone pratilAbhita karyA. pratilAbhita karIne A pramANe kahyuM ' he devAnupriyo ! kRSNavAsudevanI A nava yojana pahoLI ane bAra yojana lAMbI - yAvat - pratyakSa devaloka sadaza dvArikA nagarImAM ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAthI bhramaNa karatA evA zramaNa nigraMthone zuM AhAra-pANI maLatA nathI ? jene kAraNe tenA te ja kuLamAM AhAra-pANIne mATe vAraMvAra AvavuM paDe che ? tyAre te aNagAro e devakI rANIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyA ! kRSNa vAsudevanI - yAvat - devaloka sadazA A dvArikA nagarImAM ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe bhramaNa karatA zramaNa nigraMthone AhAra-pANI maLatA nathI evI vAta che ja nahIM ane teo kadi e ja kuLamAM bIjI vakhata AhAra-pANInA nimitte praveza paNa karatA nathI. paraMtu he devAnupriyA ! (kharekhara) ame bhaddilapura nagaranA nAga gAthApatinA putro ane tenI patnI sulatAnA Atmaja evA samAnarUpavALA, samAna AkRtivALA, samAna vaya vALA, nIlakamala, bheMsanA zIMgaDAnI aMdarano bhAga, alasInA puSpa samAna nIlavarNavALA, zrIvatsa aMkita vakSasthaLavALA, phUlonI samAna komaLa ane kuMDalanI samAna ghuMgharALA vALavALA, guNa ane rUpamAM nalakuberanI samAna evA cha sahodara bhAIo chIe. ahaMtu ariSTanemi pAsethI dharmazravaNa karIne saMsAranA bhayathI udvigna ane janmamaraNathI bhayabhIta thaI, muMDita thaI gRhatyAga karI AnagArika pravajyA lIdhI che. tyArapachI ame lokoe je divasathI dIkSA lIdhI, te ja divasathI ahaMtu ariSTanemine vaMdanA-namaskAra karIne A AvA prakArano abhigraha grahaNa karyo che ke he bhagavan! ApanI AjJA prApta karIne jIvanaparyatane mATe niraMtara chaTha-chaTha tapa karmapUrvaka saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA ame vicaravA icchie chIe. tyAre bhagavaMte kaheluM ke, tamane sukha upaje tema karo. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 267 tyArathI ame ahaMtu ariSTanemi pAsethI AjJA prApta karIne mAvajIvanane mATe chaTha-chaTha bhaktanI tapazcaryA karatA vicarIe chIe. Aje chaTha bhaktanuM pAraNuM hovAthI ame pahelA prahare svAdhyAya karyo, bIjA praharamAM dhyAna karyuM. trIjA prahare at ariSTaneminI AjJA laIne traNa saMghATakarUpe dvArikA nagarInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe paribhramaNa karatA ApanA gharamAM praveza karyo. tethI he devAnupriyA ! je pahelA AvyA hatA te ame nathI, ane bIjA ja chIe. A pramANe temaNe devakI devIne kahyuM, kahIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. 0 devakInI vicAraNA-bhagavaMta dvArA samAdhAna : tyArapachI te devakIdevIne A AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - manogata saMkalpa utpanna thayo ke, jyAre huM nAnI hatI te samaye polAsapura nagaramAM atimuktakakumAra zramaNe mane kaheluM hatuM ke, he devAnupriyA ! tuM samAna AkRti, rUpa, raMga - yAvat - nalakUbera samAna ATha putrone janma ApIza. A bharata varSakSetramAM bIjI koI mAtA AvA putrone janma Apaze nahIM. A kathana mithyA siddha thayuM. - kemake ahIM pratyakSa ja dekhAI rahyuM che - bharata varSakSetramAM bIjI mAtAe paNa A prakAranA putrone janma Apela che. tethI huM ahaMtu ariSTaneminI pAse jau ane vaMdanA karuM, vaMdanA karIne A ane AvA prakArano prazna pUchuM - A pramANe vicAra kare che. vicAra karIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne teone A prakAre kahyuM he devAnupriyo ! uttama dhArmika rathane joDIne jaldIthI lAvo. teo paNa e ja pramANe ratha lAve che. devAnaMdAnI mAphaka - yAvat - parphapAsanA karavA lAgI. tyArapachI arhat ariSTanemie devakIdevIne A pramANe kahyuM, he devakI ! Aja tamane A cha aNagArone joIne A AvA prakArano mAnasika saMkalpa utpanna thayo che ke polAsapura nagaramAM atimuktaka kumAra zramaNe mane bAlyAvasthAmAM A pramANe kahyuM hatuM - ityAdi. te mujaba - yAvat - nIkaLIne jaldIthI mArI pAse AvyA cho. he devakI ! zuM mArI A vAta satya che ? (devakI) hAM che. he devAnupriyA ! te kALe, te samaye bhakilapura nagaramAM nAga nAmaka gAthApati rahetA hatA. je dhanadhAnyathI paripUrNa ane bIjAthI parAbhava prApta karanAro na hato. te nAga gAthApatine sulasA nAme patnI hatI. te sulasA gAthApatnI jyAre bAlikA hatI. tyAre naimitikoe A pramANe kahyuM hatuM ke, A bAlikA niMdra (mRta bALakane janma denArI) thaze. tyArapachI te sulasA bAlyakALamAM ja harirjhegameSI devanI bhakta banI gaI teNIe harizaigamelI devanI pratimA banAvI, banAvIne prAtaHkALamAM ja snAna karIne balikarma karI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karI, bhInI sADI paherIne devatAne yogya puSpArcana karatI hatI. puSpArcana karIne, ghuMTaNa jhUkAvIne praNAma karatI, praNAma karIne pachI AhAra, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 Agama kathAnuyoga-3 nihAra, vihAra Adi kriyA karatI hatI. tyArapachI te sulasA gAthApatnInA bhakti, bahumAna ane zuzruSAthI harirjhegamelI deva ArAdhita-siddha thayA. tyAre te harizaigameSI deva sulasA gAthApatnInI anukaMpAthI sulasA gAthApatnI ane tamane samakALe ja RtuvaMtI karato hato. jenA kAraNe tame baMne samAnakALe garbhadhAraNa karatA hatA. sAthe ja garbhanuM pAlana karatA ane sAthe ja tame baMne eka samaye bALakane janma ApatA hatA. tyAre te sulasA gAthApatnI mRta bALakane janma detI hatI. tyArapachI te harigaeNmameSIdeva sulatAgAthA patnInI anukaMpAne mATe mRta bALakane hatheLImAM leto, laIne tamArI pAse Avato. te ja samaye tame paNa nava mAsa vItyA bAda sukumAla bALakane janma ApatA hatA. he devAnupriye ! tamane je paNa putra thatA, tene tamArI pAsethI karatala saMpuTamAM grahaNa karato, karIne sulatAgAthApatnInI pAse rAkhI deto. tethI he devakI ! te badhAM tamArA ja putro che. paNa sulasA gAthApatnInA nathI. 0 devakIne harSa ane putranI IcchA : tyArapachI te devakIdevI ahaMtu ariSTanemi pAsethI A vAtane sAMbhaLI ane manamAM avadhArI harSita, saMtuSTa, AnaMdita citta, prItiyukta manavALI, parama saumanasa ane harSane vaza vikasita hRdayavALI thaIne arpata ariSTanemine vaMdana-namaskAra kare che, vaMdana- namaskAra karIne jyAM te cha e aNagAro hatA, tyAM AvI, AvIne te cha e aNagArone vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne stanothI dUdha prastravaNa karanArI ane harSAzruo vaDe paripUrNa netravALI thaI. putrapremanA-atirekathI tenI kaMcukInA baMdhana DhIlA thaI gayA ane bhUjAonA AbhuSaNa taMga thaI gayA. temaja meghanI dhArAthI siMcAyelA kadaMbanA puSpanI jema romAMcita thatI evI te e cha e aNagArone apalaka dRSTi vaDe jotI-jotI, ghaNAM samaya sudhI nirakhatI rahI, nirakhIne pachI vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne jyAM ahaMtu ariSTanemi birAjI rahyA hatA, tyAM AvI, AvIne arhat ariSTanemine traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA - vaMdana-namaskAra karIne te ja dhArmika yAna pravara para beThI besIne jyAM dvArikA nagarI hatI tyAM AvI. AvIne dvArikA nagarImAM anupraviSTa thaI, pravezIne jyAM potAnuM bhavana hatuM, jyAM bAhya upasthAna sabhA hatI, tyAM AvI. uttama dhArmikayAnathI nIce utarI, utarIne jyAM potAnuM vAsagRha hatuM, jyAM potAnI zayyA hatI, tyAM AvI, tyAM AvIne potAnI zayyA para besI gaI. tyArapachI te devakI devIne A mAnasika - yAtavuM - saMkalpa utpanna thayo- meM samAna AkRtivALA, rUpa, raMga - yAvat - nala kUberanI samAna sAtaputrone janma Apyo. paraMtu ekanA paNa bALatvano meM anubhava karyo nahIM. A vAsudeva kRSNa paNa cha-cha mahinA pachI mArI pAse page lAgavA Ave che. tethI huM mAnuM chuM ke te mAtAo Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 269 kRtapuNyA che, te mAtAo kRta lakSaNA che, jene potAnI kukSithI utpanna thayela bALaka stanapAnane mATe icchuka thaIne potAnI madhura-totaLI vANIthI AkarSita karIne guNaguNa karatA avyakta zabda dhvani vaDe bolAve che. - (te mAtA dhanya che jenuM bALaka) stana mULathI laIne kAMkha sudhInA bhAge abhisaraNa kare che ane te mugdha bALaka potAnI mAtA dvArA kamaLa jevA komaLa hAtho vaDe uThAvIne, khoLAmAM besADIne dUdha pIvaDAve che. te samaye te bALaka potAnA totaLA zabdomAM vAta kare che ane mIThI mIThI bolI bole che. jyAre huM adhanyA , apuNyA chuM, meM koI sakatu karela nathI ke jethI huM eka vakhata paNa Avo avasara prApta karI zakI nathI. A prakAre te devakI bhagra manoratha vALI thaIne hatheLI para mukhane TekavIne ArtadhyAnamAM DUbI gaI. kRSNa dvArA ciMtAkAraNa pRcchA - devakIno javAba : A samayamAM kRSNa vAsudeva snAna karI, balikarma karI, kautuka, maMgala, prAyazcitta karIne vastrAbhUSaNothI vibhUSita thayA. devakI devIne page lAgavA zIgha AvyA. tyAre te kRSNa vAsudeve ciMtAmagra devakIdevIne joyA. joIne devakIdevInA caraNomAM vaMdana karyA ane vaMdana karIne teoe devakIdevIne A pramANe kahyuM he mAtA ! jyAre paNa huM AvuM chuM tyAre tuM mane joIne harSita, saMtuSTa ane AnaMdita thaI jAya che, to Aje zuM kAraNa che ke saMkalpa-vikalpamAM DUbIne ciMtAgrasta dekhAI rahI cho ? tyAre devakIdevIe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM he putra ! AkRti-vaya ane kAMtimAM sadeza - yAvat - nalakUberanA samAna sAta putrone meM janma Apyo. paNa ekeya bALakanI bAlakrIDAno AnaMda meM anubhavyo nathI. he putra ! tuM paNa mArI pAse caraNavaMdanAne mATe cha-cha mahine Ave che. tethI huM mAnuM chuM ke, te mAtAo dhanya che - yAvat - udAsIna thaIne ArtadhyAna karI rahI chuM. 0 laghu bhrAtA mATe kRSNa dvArA devanI ArAdhanA : tyArapachI kRSNa vAsudeve devakIdevIne A pramANe kahyuM - he mAtA ! tame tamArA manorathonA pUrNa na hovAne kAraNe AvA prakAranuM ArtadhyAna na karo. huM evo prayatna karIza ke jethI mAro sahodara eka nAno bhAI thAya. A prakAre kahIne temaNe devakI devIne iSTa - yAvat - vacano dvArA dhIraja ApI. tyArapachI te tyAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM pauSadhazALA hatI tyAM AvyA. AvIne pauSadhazALA sApha karI, uccAra prasavaNa bhUminI pratilekhanA karI, darbhanuM Asana bichAvyuM. bichAvIne tenA para beThA, besIne aThama bhaktane aMgIkAra karyo. svIkAra karIne - bharatarAjAnI mAphaka - pauSadhazALAmAM pauSadha vratI thaIne brahmacaryapUrvaka hariegamelI devanI ArAdhanA karavA lAgyA. tyArapachI kRSNa vAsudevano aThama bhakta tapa saMpanna thayo tyAre harizaigamelI devanuM Asana calAyamAna thayuM - yAvat - teNe kahyuM - huM zIdhra ahIM upasthita thayo chuM. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 Agama kathAnuyoga-3 tethI he devAnupriya ! AjJA Apo ke huM zuM karuM ? zuM ApuM? zuM arpita karuM? ApanA hRdayanI icchA zuM che ? tyArapachI te kRSNa vAsudeva te harirjhegameSI devane AkAzamAM ubhelo joIne harSita ane saMtuSTa thayA ane pauSadhane pUrNa karyo. pUrNa karIne baMne hAtha joDI, mastake aMjali joDI, A pramANe bolyA he devAnupriya! mArA eka sahodara laghubhrAtAno janma thAya, evI mArI icchA che. tyAre te harigamelI deve kRSNa vAsudevane Ama kahyuM he devAnupriya ! devalokathI eka deva AyuSya pUrNa thayA pachI eNvita thaIne tamArA sahodara nAnA bhAInA rUpamAM janma leze ane bAlyAvasthA vyatIta thayA pachI vinaya Adi guNothI saMpanna thaIne yuvAvasthA prApta thatAM ja at ariSTaneminI pAse muMDita thaI, gRhavAsano tyAga karI AnagArika pravajyA svIkAra karaze. te harirjhegameSIdeve kRSNa vAsudevane bIjI vakhata, trIjI vakhata paNa pUrvokata prakAre kahyuM ane kahIne je dizAthI Avyo hato, e ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. 0 kRNa vAsudeva dvArA devakIne AzvAsana : tyArapachI kRSNa vAsudeva pauSadhazALAthI bahAra nIkaLyA. devakIdevI hatA, tyAM AvyA. AvIne temaNe devakIdevInA caraNamAM vaMdanA karI, karIne A pramANe kahyuM mAro eka sahodara evo nAno bhAI thaze. Apa ciMtA na karo. e pramANe kahIne iSTa - thAvat - vacanothI devakI devIne AzvAsana ApyuM. AzvAsana ApIne je dizAmAMthI AvyA hatA, e ja dizAmAM pAchA gayA. 0 gajasukumAla janma ane vikAsa : tyArapachI koI eka divase devakIdevIe potAnA zayanakakSamAM puNyazALIone yogya zayyA para sutA sutA - yAvat - svapnamAM siMhane joIne jAgyA - yAvat - teNIe garbha dhAraNa karyo. tyArapachI nava mAsa pUrNa thayA. tyAre devakI devIe jyAM puSpa, rakta baMdhu jIvaka, lAkSArasa, sarasa pArijAta ane udaya thatA evA sUryanA samAna prabhAvALA ane sarvajanonA nayanone sukha denAra, sukumAla hAtha-pagavALA - yAvat - suMdara gajanA (hAthInA) tALavA samAna sukomaLa bALakane janma Apyo. je pramANe meghakumAranA janma samaye tenA mAtApitAe mahotsava karyo hato, te ja pramANe devakI ane vAsudeve janma mahotsava karyo hato ane teoe vicAra karyo ke A bALaka hAthInA (gajanA) tALavA samAna atyaMta sukomaLa che, tethI tenuM nAma gajasukumAla thAo. Avo vicAra karIne mAtApitAe te bALakanuM nAma gajasukumAla rAkhyuM. gajasukumAlanA bAlyakALathI yauvane sudhInuM vRttAMta meghakumAra samAna jANavuM - thAvat - te bhoga bhogavavA mATe samartha thaI gayo. 0 gajasukumAlane mATe somA kanyAnI yAcanA : te dvArikA nagarImAM samRddhizALI - yAvat - aparAjeya tathA Rgvada - yAvat Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 271 - brAhmaNa zAstromAM pAraMgata somila nAmano brAhmaNa raheto hato. te somila brAhmaNanI atyaMta sukamAla aMgovALI - yAvat - suMdara somazrI nAmanI patnI hatI. te somilanI putrI ane somazrI brAhmaNanI AtmajA somA nAmanI kanyA hatI. je sukumAra - yAvat - rUpavatI hatI. tathA rUpa, yauvana, lAvaNya vaDe utkRSTa ane utkRSTa zarIra zobhA saMpanna hatI. tyAre koI eka samaye te somA bAlikA snAna karIne - vAvat - vastrAbhUSaNothI vibhUSita thaIne aneka kulkAdAsIo - yAvat - mahattara vRdathI gherAyelI potAnA gherathI nIkaLIne rAjamArga para AvI. AvIne rAjamArga para sonAnA daDA vaDe ramavA lAgI. te kALa, te samaye ahaMtu ariSTaneminuM dvArikAmAM padArpaNa thayuM. parSadA nIkaLI. tyArapachI kRSNa vAsudeve bhagavaMtanA Agamanano vRttAMta sAMbhaLIne snAna karyuM - thAvat - AbhUSaNothI vibhUSita thaIne gajasukumAla kumAranI sAthe zreSTha hAthI para besIne koraMTapuSpa mALAo yukta chatra ane viMjhAtA evA zreSTha zveta cAmaro vaDe suzobhita thaIne ahatu ariSTaneminI vaMdanAnA nimitte dvArikA nagarInA madhya bhAgathI nIkaLatA hatA tyAre somAM bAlikAnA rUpa-yauvana ane lAvaNya joIne vismayAnvita thayA - yAvat - teoe kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne teone A pramANe kahyuM he devAnupriyo ! tame loko somila brAhmaNanI pAse jAo ane A somA bAlikAnI yAcanA karo, tyArapachI te kanyAne aMtaHpuramAM pahoMcADI do. A kanyA gajasukumAlanI patnI thaze. tyAre te kauTuMbika puruSo AjJAnusAra kanyAnI yAcanA karIne - yAvat - teNIne aMtaHpuramAM pahoMcADe che. 0 bhagavaMta pAse dezanA zravaNa :- te kALe, te samaye pUrve jaNAvyA mujaba ahaMtu ariSTanemi samavasaryA. kRSNa vAsudeve A vRttAMta jANIne sudharmAsabhAmAM kaumudI bherI vagaDAvelI - yAvat - zakranI mAphaka ghaMTanAda karAvyo - yAvat - snAna karI, vibhUSita thaIne gajasukumAlanI sAthe vijaya nAmanA uttama gaMdhahasti para savAra thaIne dazArNabhadranI mAphaka dvArikAnA madhyabhAgathI nIkaLyA. somA kanyAnA rUpa ane yauvanane joIne vismita thaI, mAhitI jANI, somila pAse yAcanA karI, "A gajasukumAlanI prathama patnI banaze" evuM nirdhArI - yAvat - aMtaHpuramAM rAkhI. tyArapachI kRSNa vAsudeva dvArikA nagarInA madhyamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM sahastrApravana udyAna hatuM, jyAM at ariSTanemi birAjamAna hatA, tyAM AvyA, AvIne at ariSTanemine traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. pradakSiNA karIne vaMdanAnamaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne arhat ariSTanemithI ati dUra nahIM ke ati nIphaTa nahIM tevA sthAne pahoMcIne zuzruSA ane namaskAra karatA savinaya nata mastaka thaIne paryApAsanA karavA lAgyA. tyArapachI ahaMtu ariSTanemie kRSNa vAsudeva, gajasukumAla ane te vizALa Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 Agama kathAnuyoga-3 parSadAne cAturyAma dharmano upadeza Apyo. te A pramANe - (1) sarva prANAtipAtathI viramaNa, (2) sarva mRSAvAdathI viramaNa, (3) sarva adattAdAnathI viramaNa ane (4) sarva parigrahathI viramaNa. dharmopadeza zravaNa karIne parSadA nIkaLI. kRSNa paNa pAchA gayA. 0 gajasukumAla dvArA pravajyA mATe anumati mAMgavI : tyArapachI gajasukamAle at ariSTanemi pAsethI dharmazravaNa karI ane avadhAraNa karIne arhat ariSTanemine traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdananamaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavaMta! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM - yAvat - te e ja pramANe che, je pramANe Apa nirUpaNa karo cho. ahIM vizeSa mAtra eTaluM ke, he devAnupriya ! huM mAtApitAnI AjJA laIza. tyArapachI muMDita thaIne, gRhatyAga karIne AnagArika pravajyA aMgIkAra karIza. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI gajasukumAle arhat ariSTanemine vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne, jyAM hastiratna hato, tyAM AvyA. AvIne zreSTha hastiratna para besIne subhaTonA samUhanI sAthe dvArikA nagarInA madhyamAMthI thaIne, jyAM potAnuM bhavana hatuM, tyAM Avyo. AvIne hAthI parathI nIce utaryo. utarIne jyAM mAtApitA hatA tyAM Avyo. AvIne mAtApitAnA caraNomAM vaMdanA karI. vaMdanA karIne A pramANe kahyuM - he mAtApitA ! meM arhat ariSTanemi pAse dharmazravaNa karela che. te dharmanI huM icchA karuM chuM, vizeSa icchA karuM chuM, mane te dharma rucikara che. tyAre gajasukumAlanA mAtApitAe kahyuM he putra ! tuM dhanya che, puNyazALI che, kRtArtha che, kRtalakSaNa che ke te ahaMtu ariSTanemi pAsethI dharma sAMbhaLyo, te dharma tane iSTa, vizeSa iSTa ane rucikara lAgyo. tyAre te gajasukumAle mAtApitAne bIjI vakhata-trIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM- . . he mAtApitA ! meM at ariSTanemi pAse dharmazravaNa karela che ane te dharma mane iSTa, vizeSa iSTa ane rUcikara pratIta thayo che - yAvat - teNe jamAlInI mAphaka kahyuM ke, he mAtApitA ! huM ApanI anumati pAmIne arpatu ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI AnagArika pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. '0 devakI ane gajasukumAlano saMvAda : tyArapachI te devakIdevI te aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa, amanAma, amRtapUrva kaThora vacanone sAMbhaLI tathA samajI vicArIne A ane AvA prakAranA putraviyoga rUpa mahAn mAnasika duHkhathI duHkhI thaIne pachaDATa khAIne dhaDAma karatI dharatI para paDI gaI. tyArapachI te devakI devI - yAvat - vilApa karatI gajasukumAlakumArane A pramANe bolyA- he putra ! tuM amAro eka ja putra che, iSTa che - yAvat - eka kSaNane Opal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 273 mATe paNa ame tAro viyoga sahana karI zakIe tema nathI. tethI he putra! jyAM sudhI ame jIvita chIe tyAM sudhI tuM manuSya saMbaMdhi kAmabhogo bhogava. tyArapachI jyAre ame kALadharmane prApta thaIe ane te paNa prauDha thaI jAya tyAre vaMzavelAnI sArI rIte vRddhi karIne, laukika kAryonI apekSA na rahe pachI arhat ariSTaneminI pAse muMDita thaI, gRhatyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karaje. tyAre mAtApitAnI A vAtane sAMbhaLIne gajasukumAle mAtApitAne A pramANe kahyuM- he mAtA ! Ape mane je kaMI kahyuM te barAbara che ke, he putra! tuM amAro ekamAtra putra che, amArA mATe iSTa, kAMta, priya! manojJa, manohara, dhairya ane AzA vizvAsanuM kendra biMdu che. pratyeka kArya mATe mAnya, vizeSarUpe mAnya ane anumata che. AbhuSaNonI peTI samAna che, ratnomAM sarvazreSTha ratna samAna che, jIvanano zvAsa che, hRdayane AnaMda ApanAro che. gUlaranA phUla samAna che, jenuM nAma zravaNa paNa durlabha che to pachI darzana to keTaluM durlabha hoya ? tethI he putra! paNa mAtrano paNa viyoga amAre mATe asahya che. tethI he putra! ame jIvatA chIe tyAM sudhI manuSya saMbaMdhi kAmabhogone bhogava. tyArapachI ame mRtyu pAmIe tyArabAda ane svayaM prauDhAvasthAne prApta karI le, kuLa paraMparAnI vela vRddhigata thaI jAya, tArA gRhastha saMbaMdhi kAryathI nivRtta thaI jA pachI at ariSTanemi bhagavaMta pAse muMDita thaI gRhavAsano tyAga karI AnagArika dIkSA aMgIkAra karaje - paraMtu te mAtApitA ! A manuSyabhava adhruva, anitya, azAzvata, vinazvara, ApattiothI vyApta che, vidyutu samAna caMcaLa che, jaLanA parapoTA samAna anitya che. ghAsanA agra bhAge rahelA jaLabiMdunI samAna, saMdhyAnI lAlimA ane svapna darzana samAna kSaNasthAyI che. saDana, galana, vidhvaMsanazIla che. pahelA ke pachI avazya tyAjya che. he mAtApitA ! e koNa jANe che ke pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze ? tethI he mAtApitA ! ApanI AjJA laIne ariSTanemi aInI pAse muMDita thaIne ane gRhatyAga karIne huM aNagAra dIkSA aMgIkAra karavA icchuM chuM. gajasukumAlanA ukta kathanane sAMbhaLIne pachI mAtApitAe gajasukamAlakumArane A pramANe kahyuM- he putra ! dAdA, paradAdA ane pitAnA paradAdAnI peDhIothI cAlI AvatI A ghaNAM ja hiraNya, suvarNa, kAMsya, vastra, maNi, motI, zaMkha, zilA, pravAla, mANeka Adi sArabhUta dhanasaMpatti eTalI adhika vidyamAna che ke je sAta peDhI sudhI icchAnusAra ApavAmAM Ave, bhogavavamAM Ave ke vaheMcavAmAM Ave to paNa pUrI thanArI nathI. tethI he putra! A manuSya saMbaMdhi Rddhi, satkAra, samunnattino anubhoga kara ane tyArapachI sarva sukhAnubhogI thaIne gRhavAsano tyAga karI ANagArika dIkSA leje. mAtApitAnI A vAta sAMbhaLIne gajasukumAle kahyuM, mAtApitAne A pramANe kahyuM - he mAtApitA ! Ape mane je Ama kahyuM ke, he putra ! dAdA, paradAdA ane pitAnA paradAdAnI paraMparAthI AvelI A ghaNAM ja hiraNya, suvarNa, kAMsya, vastra, maNi, motI, zaMkha, zilA, pravAla, mANeka Adi rUpa sArabhUta dhanasaMpatti icchAnusAra detA-bhogavatA ke 3/18), Jain nation international Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 vaheMcatA paNa sAta peDhI sudhI samApta thanArI nathI. tethI he putra ! A manuSyasaMbaMdhi vipula samRddhi, satkAra ane sanmAnano anubhoga kara. tyArapachI sarva prakAranA bhogo bhogavI arha ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karIne ANagArika pravrajyA dhAraNa karaje - te ThIka che 274 paraMtu he mAtApitA ! A hiraNya Adi sArabhUta dhanasaMpatti agni sAdhya, cora sAdhya, rAjya sAdhya, dAya sAdhya, mRtyu sAdhya che. arthAt A nimittothI avazya janArI che. vaLI te saDana, galana, vidhvaMsana svabhAvayukta che. pahelA ke pachI avazya naSTa thanArI che. vaLI e koNa jANe che ke pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze ? tethI he mAtApitA ! ApanI AjJA prApta karIne arhat ariSTanemi pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI huM aNagAra pravrajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyArapachI mAtApitA jyAre AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA, vijJApanA dvArA (viziSTa vANI dvArA) samajAvavA, bujhAvavA, saMbodhana karavA ane anunaya vinaya karavA chatAM paNa gajasukumAla kumArane viSayAbhimukha karavAmAM saphaLa na thayA tyAre viSaya pratikULa ane saMyama pratye bhaya ane udvega utpanna karanArI prajJApanA vANIthI Ama kahyuM- he putra ! A nigraMtha pravacana satya, anuttara, advitiya, paripUrNa, nizcayathI mokSa prApta karAvanAra, atyaMta zuddha, zalyanAzaka, siddhi mArga, mukti mArga, nirmANa mArga, nirvANa mArga ane sarve duHkhonA nAzano mArga che. (te cokkasa che). (to paNa) te sarpa samAna lakSya prati nizcala ekAMta dRSTivALuM che charAnI samAna eka dhAravALuM che. loDhAnA java cAvavA jevuM che, retInA koLIyA jevuM nissAra che. gaMgAnadInA ulaTA vaheNamAM taravA jevuM che. bhujAo dvArA mahAsamudra pAra karavA samAna che. tIkSNa dhAra para AkramaNa karavA samAna che. gaLAmAM vajana laTakAvavA samAna che. talavAranI dhAra para cAlavA samAna che. - - vaLI he putra ! zramaNa nigraMthone AdhAkarmI, auddezika, krItakRta, sthApita, racita, durbhikSa bhakta, kAMtAra bhakta, varkalikA bhakta, glAna bhakta, mULa, kaMda, phaLa, bIja ane lIlI vanaspatinuM bhojana levuM ane khAvuM kalpatuM nathI. he putra ! tuM sukhamAM ucharelo hovAthI sukha samucita cho, duHkha sahevA yogya nathI. ThaMDI--garamI, bhUkha-tarasa sahana karavA samartha nathI. vAta, pitta, kapha ke mizra rogo, sannipAta Adi vividha rogAMtakone, ucca--nIca indriya pratikULa vacano ane kAryone, bAvIza parISaho ane upasargo adIna thaI sArI rIte sahevA paDaze. tethI he putra! manuSya saMbaMdhI kAmabhogono bhogopabhoga kara ane bhukta bhogI thaI pachI arhat ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra dIkSA aMgIkAra karaje. tyArapachI gajasukumAlakumAre mAtApitAnI ukta vAta sAMbhaLIne mAtApitAne A pramANe kahyuM he mAtApitA ! Ape je mane kahyuM te ThIka che ke, he putra ! nigraMtha pravacana satya che, anuttara che yAvat - sarva duHkhanuM nAzaka che. sarpa samAna eka lakSyavALu che - yAvata talavAranI dhAra para cAlavA samAna che. vaLI zramaNa nigraMthone AdhAkarmI ----- Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 275 Adi levuM ke khAvuM kalpatuM nathI. tuM sukha bhogavavA yogya che, duHkha bhogavavA yogya nathI - yAvat - manuSya saMbaMdhI bhoga bhogavI pachI at ariSTaneminI pAse muMDita thaI aNagAra pravrajyA aMgIkAra karaje. (ityAdi badhuM pUrvavat jANavuM). paraMtu he mAtApitA ! A nigraMtha pravacana napuMsako, kAyaro, kApuruSo, A lokasaMbaMdhi viSayasukhanI abhilASA karanArAo, paralokanA sukhanI AkAMkSA rAkhanArA, sAmAnyajanone mATe duSkara che, paraMtu dhIra ane vIra puruSone mATe nahIM daDha saMkalpI - adhyavasAya karanArA puruSArthIone tenuM pAlana karavAmAM vaLI zI muzkelI ? tethI he mAtApitA! ApanI AjJA prApta karIne ahaMtu ariSTaneminI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pradhvajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. (nAvazya pUrNi-1-pR. 359 thI 361 - ukta devakI ane gajasukumAla saMvAda kiMcit bhinna che te A pramANe che- jyAre gajasukumAle be vakhata, traNa vakhata jamAlIkumAranI mAphaka A pramANe kahyuM ke, he mAtApitA - yAvatuM - huM dhvajita thavA icchuM chuM. tyAre te devakI AvA aniSTa - yAvatuM - kaThora vacanone sAMbhaLIne manomana mahA duHkha vaDe abhibhUta thayA tenA romaroma prasvedamaya banyA. teNInA gAtro gaLavA lAgyA. aMgeaMga zithila thaI gayA. nisteja ane dInavimanaska vadanavALI thaI hAtha vaDe masaLAyela kamaLanI mALA jevI thaI gaI. durbaLa zarIravALI thaI, lAvaNyazUnya banI, tenA AbhuSaNo DhIlA paDI gayA. valayo zithila thaI sarakavA lAgyA. teNInuM uttarIya sarakavA lAgyuM.. mUchane vaza thaI teNInI cetanA harAvA lAgI. sukumAla keza vikharAI gayA. caMpakalatAnI jema mujhAvA lAgI. mahotsava pUrNa thaye zobhArahita thayela indraSTi jevI thaI gaI teNInA saMbiMdhano zithila thaI gayA savagathI dhar karatI nIce paDI gaI. aMtaraMgathI teNI saMbhrAnta thaI gaI. tyArapachI aMtapuranA parijana vaDe suvarNanI bhaMgAranA mukhathI nIkaLatI zItala jalanI vimaladhArA vaDe teNInA aMgone parisiMciMtu karAtA ane vIMjhaNAnA vAyu vaDe sparza pAmatA teNIne AzvAsita karAtA viparAtA motI sadaza tenI azrudhArA vahevA lAgI. tenA vaDe tenA stano siMcAvA lAgyA. tyAre (devakI) dIna-vimanaska thaI rotI, kakaDatI - yAvatuM - vilApa karatI gajasukamAlane kahevA lAgI - he putra! tuM amAro ekamAtra putra che, je iSTa, kAMta, priya maNAma ane vizvAsya che. saMmata, bahumata, anumata che. AbhuSaNanI peTI samAna che. ratna ane ratnarUpa che. jIvitano AdhAra che, hRdayane harSa dAtA che. ubara puSpa samAna jenuM nAma zravaNa paNa durlabha che, to tAruM darzana durlabha hoya temAM vismaya zuM?. he putra ! kSaNabharane mATe paNa huM tAro viyoga sahana karI zakuM tema nathI. tuM ahIM ja rahe, bhoga bhogava. vipula manuSya saMbaMdhI kAmabhoga bhogavI - yAvatuM - amArA mRtyu bAda - ame jIvita na hoIe tyAre pariNata vaya thAya tyAre kuLano vaMsataMtu vadhArIne, nirapekSa thaIne - yAvat - pravajyA aMgIkAra karaje. tyAre gajasukamAle kahyuM ke, he mAtApitA ! tame je A pramANe badhuM kahyuM te to barobara che. - paraMtu te mAtApitA ! manuSya bhavamAM aneka jAti che. e pramANe jema puMDarIka kathAmAM kahyuM tema pahelA ke pachI te avazya nAza pAmanAra che. vaLI te mAtApitA ! koNa jANe che ke pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze ? tethI huM - yAvatu - pravrujita thavA icchuM chuM tyAre mAtApitAe tene A pramANe kahyuM- he putra ! tAruM zarIra prativizirUpa, lakSaNa, vyaMjana, guNothI yukta che. uttama baLa, vIrya zobhAthI For Pri Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 Agama kathAnuyoga-3 yukta che, vijJAna vicakSaNa cho, saubhAgya guNanA, samudAyarUpa che. janmathI ja viziSTa che, vividha vyAdhi rogarahita che. nirupata evI pAMce indriyo tane prApta thaI che. prathama yauvanavaya che. aneka uttama guNothI yukta cho tethI teno anubhava kara. he putra ! zarIra, rUpa, saubhAgya, yauvana guNothI yukta evA dehavALo tuM pahelA bhoga bhogavI pachI tuM - yAvat - pravrujita thaje. tyAre te (gajasukumAle) A pramANe kahyuM, tame je kaho cho te ThIka che, paNa he mAtApitA ! manuSyanuM zarIra duHkhanA AyatanarUpa che. e pramANe jema puMDarIkakathAmAM jaNAvyuM che tema badhuM ja jANyuM - yAvat - avazya nAza pAmanAruM che. tyAre te mAtApitAe A pramANe kahyuM-- he putra ! ame tArA mATe vizALa kuLanI bAlikAo ke je kaLA kuzaLa che, sarvakALa lAlitya- sukhothI yukta che, mArdava guNayukta, nipuNa, vinayopacAra sahita ane paMDita vicakSaNa che, maMju, mita, madhura bolatI, hAsya karatI, vilasita gativALI, vilAsa AdimAM vizArada, avikala kuLazIlavALI, vizuddha kuLa, vaMza, saMtAna taMtune vRddhi gata karanArI, saza tvacA, sadaza vaya, sazarUpa, saTTaza lAvaNya, rUpa, yauvana Adi guNothI yukta hoya - cAvat - zrRMgAranA ghara jevI ane suMdara vezavALI, manonukULa ane hRdayane icchavA yogya guNa vallabha, uttama ane nitya temaja tane yogya evI ATha bhAvAnutta sarvAMga suMdarIne paraNa. - tyAre tenI sAthe vipula bhogane bhogava. vipula evA kAmabhogone bhogavato rahe, tyArapachI mukta bhogI thaIne viSayanA kutUhalathI nivRtta thaIne, ame kAlagata thaIe tyAra bAda -- yAvat - pravajita thaje. tyAre (gajasukumAle) tene kahyuM, he mAtApitA ! tame kaho cho te ThIka che. paraMtu mAnuSya kAmabhoga vinazvara - yAvat - avazya tyAjya che ityAdi pUrvavat jANavuM. tyAre te mAtApitAe A pramANe kahyuM, he putra ! A dAdA, paradAdA AdithI Avela ghaNuM ja suvarNa, hiraNya, kAMsya, dRSTa, vipula dhana kanaka che thAvat - kuLa paraMparAthI Avela sArabhUta dravya che -- yAvat sAta peDhI sudhI kuLavaMzajane prakAma detA, prakAma bhogavatA, vaheMcato tuM rahe. he putra ! vipula evA mAnuSya Rddhi--satkArane bhogava, tyArapachI kalyANane anubhavIne, kulavaMzanI vRddhi karIne - yAvat - pravrujita thaje. tyAre teNe (gajasukumAle) A pramANe kahyuM, tame kaho cho te ThIka che; paNa he mAtApitA ! (te pramANe) hiraNya yAvat avazya nAza thanAruM che. ityAdi puMDarIka kathA mujaba jANavuM tyAre te mAtApitA jyAre viSaya anukULa aneka AkhyApanA--prajJApanA vaDe - yAvat - puMDarIka kathAnI mAphaka - yAvat - - - pravrajyA grahaNa karaje.) 0 kRSNa dvArA gajasukumAlane eka divasIya rAjya : tyArapachI A samAcAra jANIne (gajasukumAlanI pravrajyA icchA jANIne) kRSNa vAsudeva jyAM gajasukumAla hatA, tyAM AvyA. AvIne gajasukumAlane AliMgana karyuM. AliMgana karIne khoLAmAM besADyo. besADIne A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! tuM mAro sahodara nAno bhAI che. tethI hamaNAM arhat ariSTaneminI pAse muMDita thaI gRhatyAga karI, dIkSA na le. huM dvArikA nagarImAM mahAn mahotsava sAthe tAro rAjyAbhiSeka karIza. tyAre te gajasukumAla kRSNa vAsudevanI A vAta sAMbhaLIne mauna rahyo. kRSNa vAsudeve be-traNa vakhata A kahyuM tyAre tyArapachI gajasukumAle vAsudeva kRSNa ane mAtApitAne bIjI--trIjI vakhata A pramANe kahyuM. he devAnupriyo ! manuSya saMbaMdhi kAmabhogonA AdhArarUpa A zarIra azucinuM sthAna Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 277 che, pittanuM sthAna che, kaphanuM sthAna che, zukanuM sthAna che, tathA durgaMdhayukta zvAsocchavAsa, maLa, mUtra, rasI AdithI paripUrNa che. maLa, mUtra, kapha, nAkano mela, vamana, pitta, zuka, lohIno bhaMDAra che ane adhuva, anitya, azAzvata che. sadana, pasNa, vidhvaMsaNa guNothI yukta che. temaja pahelA ke pachI avazya ja naSTa thanAra che. he devAnupriya! kone khabara che ke pahelA koNa jaze ane pachI koNa jaze ? tethI he devAnupriya ! ApanI AjJA laIne at ariSTanemi bhagavaMtanI pAse khaMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. tyArapachI jyAre kRSNa vAsudeva ane mAtApitA gajasukumAlane viSayane anukULa ane pratikULa evI ghaNI ja AkhyApanA, prajJApanA, saMjJApanA ane vijJApanA vANI dvArA samajAvavA, manAvavA, saMbodhana karavA ane vinavavAmAM saphaLa na thayA tyAre icchA na hovA chatAM lAcArIthI A pramANe kahyuM he putra! ame eka divasane mATe tArI rAjyalakSmI jovAne icchIe chIe. tyAre gajasukumAlakumAra kRSNa vAsudeva ane mAtApitAnI A vAta sAMbhaLIne mauna rahyo. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM, he devAnupriyo! tame jaldIthI gajasukumAlanA rAjyAbhiSekane mATe mahArtha, mahAI, mahArNa vipula rAjyAbhiSekanI sAmagrI laIne Avo. tyAre te kauTuMbika puruSa gajasukumAlakumAranA rAjyAbhiSekane mATe mahAI, mahAI, mahArtha sAmagrI lAvIne upasthita kare che. - tyArapachI kRSNa vAsudeva mahAna rAjyAbhiSeka dvArA bharatacakrInA abhiSeka anusAra gajasukumAlakumArano rAjyAbhiSeka kare che, abhiSeka karIne baMne hAtha joDIne mastake Avarta karI, mastake aMjalI karI A pramANe kahyuM he AnaMdakara ! tamAro jaya thAo, jaya thAo. he bhadra! tamAro jaya thAo, jaya thAo. he naMda-kalyANakara ! tamAro jaya-jaya thAo. na jItelAne jIto. jItelAnuM pAlana karo, jItelAnI madhye vaso. devAmAM indra samAna, asuromAM camara samAna, nAgomAM dharaNendra samAna, tArAmaMDalamAM caMdra samAna, manuSyomAM bharata cakravartI samAna dvArikA nagarI ane aneka bIjA grAma, Akara, nagara, kheDa, karbaTa, droNa mukha, malaMba, patana, Azrama, nigama, saMbAha, saMniveza AdinuM Adhipatya, pauropatya, svAmitva, bhatRtva, mahattarakatva, AjJA aizvaryatva senApatitva, karatA, pAlana karatA, jora jorathI vagADAto (vAdya) nRtya, gIta, vAdya, taMtrI, tala, tAla, truTita, dhanamRdaMga, Dhola, nagArA AdinA ghoSapUrvaka vipula bhogopabhogano bhoga karatA vicaraNa karo. A pramANe kahIne jaya-jayakAra karyo. tyArapachI gajasukumAla rAjA thaI gayA - yAvat - rAjya zAsana karatA vicAravA lAgyA. tyArabAda kRSNa vAsudeva ane mAtApitAe gajasukumAla rAjAne A pramANe kahyuM, he putra! bolo tamane zuM ApIe ? tamArA iSTa-priyajanone zuM ApIe ? tamArI hArdika icchA zuM che? Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 Agama kathAnuyoga-3 0 gajasukumAlanI pravajyA : tyAre gajasukumAla rAjAe kRSNa vAsudeva ane mAtApitAne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! kutrikApaNathI rajoharaNa ane pAtra lAvo tathA vANaMdane bolAvo. (aMtagaDadasA-) mahAbala samAna dIkSAne mATe abhiniSkramaNa karyuM. (Avazyaka cUrNi-) bhagavaMtanI samAna abhiniSkramaNa karyuM. mAtra indra Adi devo sAthe na hatA - vAva - kRSNa gajasukumAlane AgaLa karIne jyAM at ariSTanemi hatA tyAM AvyA. AvIne - thAvat - namaskAra karIne A pramANe kahyuM, e pramANe kharekhara, he bhadaMta ! gajasukumAla amArA eka mAtra putra che, iSTa che - yAvat - darzananuM to pUchavuM ja zuM ? te utpala ke padma ke - yAvat - sahastrapatra kamaLa jema kAdavamAM janma, jaLathI vRddhi pAme to paNa kAdavanI raja ke jaLabiMduthI pAtA nathI. tema gajasukumAla kAmamAM jamyA, bhogamAM vRddhi pAmyA to paNa teo kAmaraja ke bhogarajathI jarA paNa lepAyA thI. mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI ke parijanathI paNa jarAye upalipta thayA nathI. have te saMsArabhayathI udvega pAmyA che. janma maraNathI bhaya pAmyA che ane have Apa svAmInI samIpe pravrajita thavA icche che. he svAmI! ame Apane ziSyabhikSA ApIe chIe. he svAmI ! amArI ziSyabhilAne Apa svIkAro. he devAnupriya ! Apane sukha upaje tema karo. tyAre te gajasukumAla bhagavaMtanI izAna dizAmAM gayA. svayameva AbharaNAdine utAryA. je devakIe grahaNa karyA - yAvat - teNe paMcamuSTika loca karyo. bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI - yAvat - namaskAra karI A pramANe kahyuM, he bhagavaMta! A loka janma, jarA, maraNa vaDe Alita che, pradIpta che. jema koI gAthApati ghara baLatuM hoya tyAre tenA bhAMDopakaraNa hoya temAM mUlyavAnuM ane sArabhUta vastu grahaNa karIne te ekAMtamAM cAlyA jAya che. tyAre ema vicAre che ke, A dravya ane pachI bhaviSyamAM hitane mATe, sukhane mATe, kalyANane mATe, niHzreyasane mATe, bhAvinidhirUpa thaze. e pramANe mAro paNa AtmA eka ja bhAMDarUpa, iSTa, kAMta, manojJa, mahArdha - yAvat - ratnanA karaMDaka samAna che. tethI zIta, uSNa, sudhA, pipAsA, cora ke vyAla - yAvatuM - pariSaDa-upasarga tene sparze nahIM te mATe mArA AtmAno vistAra mArA hitane mATe - yAvat - saMsAranuM chedana karanAra thaze. huM icchuM chuM ke, he bhagavaMta ! Apa svayameva mane pravRti karo, muMDita karo, zIkhaDAvo, zikSita karo, Apa svayameva ja AcAra, gocara, vinaya, vainayika, caraNa, karaNa Adi dharma kaho. bhagavaMte paNa te pramANe karyuM - yAvatu - dharmI kahyo. he devAnupriya! A pramANe javuM, A rIte rahevuM, A rIte besavuM, ubhuM rahevuM, khAvuM, bolavuM A pramANe prANa, bhUta, jIva, sattvanuM saMyamapUrvaka rakSaNa karavuM. tyAre gajasukamAla kumAre arpatu ariSTanemi pAsethI A ane AvA prakArano dharmopadeza samyak prakAre grahaNa karyo. bhagavaMtanI AjJAnurUpa gamana karatA, UbhA rahetA, besatA, uThatA, AhAra karatA, bolatA ane apramatta thaIne sAvadhAnIpUrvaka prANo, bhUto, Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 279 jIvo ane sattvonI yatanA karavAne mATe saMyama sAdhanA karavA lAgyA. tyArapachI gajasukumAla aNagAra thaI gayA. iryAsamiti AdithI yukta - yAvat - gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI te gajasukumAla je divase pravrajita thayA, te ja divase cothA prahare jyAM at ariSTanemi birAjamAna hatA, tyAM AvyA, AvIne ahaMtu ariSTaneminI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyA- he bhadaMta ! ApanI AjJA laIne mahAkAla zmazAnamAM ekarAtrinI mahapratimA dhAraNa karIne vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyAre te gajasukumAla aNagAra harSita thayA, ahaMtu ariSTanemi pAsethI AjJA prApta karIne pachI arpatu ariSTanemine vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne arpatuM ariSTaneminI pAsethI nIkaLyA. sahastrApravanathI nIkaLyA. nIkaLIne jyAM mahAkAla zmazAna hatuM tyAM AvyA. AvIne prAsuka bhUminI pratilekhanA karI, pratilekhanA karyA bAda uccAra- prastravaNa bhUminI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne kAyAne kaMIka namAvIne, bhujAone lAMbI laTakAvIne ane baMne paga kaMIka saMkocIne apalaka netrothI zuSka pudgala para dRSTi kendrita karIne ekarAtrikI mahApratimAne svIkArIne dhyAnamagna thaI gayA. 0 somila kRta upasarga - e samayagALAmAM somila brAhmaNa samidhA Adi vastu lAvavAne mATe vArikA nagarInI bahAra gayelo hato. teNe samidhA, darbha, kuza ane pAMdaDAne lIdhA, laIne tyAMthI pAcho Avyo, tyAre nirjana arthAt manuSyonA AvAgamanathI rahita saMdhyAkALe mahAkALa ramazAnanI najIkathI pasAra thatA-thatA teNe gajasukumAla aNagArane joyA, joIne tenA hRdayamAM vairabhAvanA jAgRta thaI ane vairabhAvanA kAraNe krodhita, ruSTa, kupita ane caMDarUpa thaIne dAMtone kacakacAvatA A pramANe bolyA are ! A to te ja AprArthita-prArthita, akAlamaraNano ichuka, duraMta prAMta lakSaNa, bhAgyahIna, cauddasiyo, zrI hI, dhRti, kIrtivihIna gajasukamAla kumAra che. je mArI putrI ane somazrI brAhmaNInI AtmA nirdoSa ane navayauvanA somAlikAne choDIne muMDita - yAvat - pravrajita thaI gayo che. tethI mArA mATe e ucita che ke huM gajasukamAla kumArathI vairano badalo lauM. - e pramANe vicAra karyo, vicAra karIne cAre dizAnI pratilekhanA karI (cAre dizAnuM nirIkSaNa karyuM, joIne bhInI mATI lIdhI. laIne jyAM gajasukumAla aNagAra hatA, tyAM Avyo, AvIne gajasukumAlakumAranA mastaka para mATInI pALa bAMdhI, bAMdhIne saLagatI citAmAMthI, phUlelA palAzanA puSpa jevA lAla-lAla bairanA lAkaDAnA aMgArAne koI phuTela mATInA vAsaNanA TukaDAmAM bharyA. bharIne gajasukamAlakumAra aNagAranA mastakamAM bharI dIdhA. tyArapachI mane koI joI na jAya evA DarathI bhayabhIta, grasita, udvigna thayelo te somila tyAMthI jaldIthI cAlI nIkaLyo ane je dizAmAMthI Avyo Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 Agama kathAnuyoga-3 hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. 0 gajasukumAlano mokSa : tyArapachI te gajasukumAla aNagAranA zarIramAM atyaMta dAruNa dukhadAyaka - thAvat - asahya mahAvedanA utpanna thaI. tyAre te gajasukumAla aNagAra somila brAhmaNa paratve manamAM lezamAtra paNa dveSabhAva rAkhyA vinA te jAjvalyamAna yAvat asahya mahAvedanAne sahavA lAgyA. tyArapachI te gajasukumAla aNagAre te duHkharUpa jAjvalyamAna - yAvat - asahya mahAvedanAne samabhAve sahana karatA zubha pariNAma, prazasta adhyavasAya ane tadAvaraNIya karmano kSaya thavAthI karmarajanA vinAzaka nivAraka apUrvakaraNamAM praveza karyo. jenAthI tene anaMta, anuttara - yAvat - sarvottama kevaLajJAna ane kevaLadarzana utpanna thayA. tyArapachI siddha thayA - yAvat - sarva duHkhathI mukta thayA. te samaye tyAM najIkamAM rahelA devoe "AmaNe samyak prakAre ArAdhanA karI che." evo vicAra karI divya sugaMdhita jaLanI varSA karI, paMcavarNA puSponI vRSTi karI. divya vastrono lepa karyo. divya gIto ane vAdyonA ninAdathI AkAza guMjavI dIdhuM. 0 kRSNa vRddhane karelI sahAya : - tyArapachI rAtri vItyA bAda sUryodaya - yathAvat - sahasrarazmi dinakara sUryano jAjvalyamAna teja sahita udita thayo tyAre snAna karIne - yAvatuM - AbhUSaNo vaDe alaMkRt thaIne, zreSTha hAthI para besIne koraMTapuSponI mALAthI yukta chatrane mastaka para dhAraNa karI tathA uttama zveta cAmaro viMjhAtA hovAnI sAthe dvArikA nagarInA madhyabhAgathI nIkaLI jyAM ahaMtu ariSTanemi birAjamAna hatA, tyAM javAne mATe udyata thayA. - tyAre dvArikA nagarInI vaccovaccathI jatA hatA tyAre te kRSNa vAsudeve bahAra mArga para iMTonA vizALa DhagalAmAMthI eka-eka iMTa uThAvIne potAnA gharamAM mUkatA evA eka jIrNa, vRddhAvasthAne kAraNe jarjara zarIravALA, duHkhI, bhUkhyA, tarasyA, durbaLa, thAkelA ane rogI puruSane joyo tyArapachI te vRddha puruSa para anukaMpA karIne kRSNa vAsudeve hAthInI upara beThAbeThA eka iMTa lIdhI ane laIne bahAra mArga parathI uThAvI gharanI aMdara rAkhI dIdhI. tyAre kRSNa vAsudeva dvArA eka iMTane laIne gharamAM rakhAtI joIne sAthe nIkaLelA aneka puruSoe paNa eka-eka iMTa uThAvIne te iMTonA vizALa DhagalAne bahAra mArga parathI gharanI aMdara pahoMcADI dIdho. 0 kRNane gajasukumAlanA mokSagamananA samAcAra : tyArapachI kRSNa vAsudeva dvArikA nagarInA madhyamAMthI nIkaLyA, nIkaLIne jyAM at ariSTanemi birAjamAna hatA tyAM pahoMcyA, pahoMcIne at ariSTaneminI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne pachI gajasukumAla aNagArane na joIne punaH at ariSTanemine vaMdana-namaskAra karyA ane vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe kahyuM Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo he bhagavan ! mArA sahodara nAnA bhAI gajasukumAla aNagAra kayAM che ? huM tene vaMdana--namaskAra karavA icchuM chuM. tyAre arhat ariSTanemie kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he kRSNa ! gajasukumAla aNagAre potAnuM kArya sAdhI lIdhuM che. tyAre kRSNa vAsudeva arhat ariSTanemine A pramANe pUchyuM, he bhagavan ! gajasukumAla aNagAre potAnuM kArya kaI rIte siddha karela che ? tyAre arhat ariSTanemie kRSNa vAsudevane Ama kahyuM- he kRSNa ! kAle dIkSA lIdhA bAda gajasukumAla aNagAre divasanA cothA prahare mane vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM, he bhagavan ! huM ApanI AjJA prApta karIne mahAkAla zmazAnamAM eka rAtrikI mahApratimA aMgIkAra karavA icchuM chuM - yAvat - eka rAtrikI mahApratimA dhAraNa karIne vicaravA lAgyA. tyArapachI te gajasukumAla aNagArane eka puruSe dhyAnastha joyA, joIne krodhAbhibhUta thaIne gajasukumAla aNagAranA mastaka para mATInI pALa bAMdhI, pALa bAMdhIne, saLagatI evI citAmAMthI phUTelA mATInA vAsaNamAM phUlelA palAza puSponI samAna lAla khairanI lAkaDInA aMgArA lIdhA. laIne gajasukumAla aNagAranA mastaka para nAMkhyA, nAMkhyA pachI bhayabhIta thaIne, udvignatAthI bhayAkrAMta thaI, tyAMthI jaldIthI cAlyo gayo. jaIne je dizAmAMthI Avyo hato, tyAMja pAcho gayo. 201 mastaka para aMgArA bharela hovAthI gajasukumAla aNagAranA zarIramAM ghaNI ja tIvra, vipula, karkaza, pragADha, caMDa, asahya evI duHkharUpa vedanA thaI. to paNa gajasukumAla aNagAranA manamAM te puruSa paratve thoDo paNa dveSabhAva utpanna thayo nahIM ane jAjvalyamAna, ati tIvra ~ yAvat - asahya vedanAne sahana karI. tyAre te gajasukumAla aNagArane te jAjvalyamAna yAvat asahya mahAvedanAne sahana karatA-karatA paNa zubha pariNAmo, prazasta adhyavasAyo ane tadAvaraNIya karmonA kSaya ane karmarajane vinaSTa karanArA apUrvakaraNarUpa pariNAmone kAraNe anaMta, anuttara, nirAbAdha, nirAvaraNa, kRtsnasakala paripUrNa zreSTha kevalajJAna, kevaladarzana utpanna thayA. pachI teo siddha thayA. . - A pramANe he kRSNa ! gajasukumAla aNagAre icchita AtmArtha siddha karyo. kRSNane krodha thavo - upasargakartAnI jANakArI maLavI : tyArapachI kRSNa vAsudeve arhat ariSTanemine A pramANe pUchayuM- he bhagavan ! te koNa aprArthita prArthita (mRtyune icchanAra) duraMta prAMta lakSaNavALA, hIna puNya cAturdazika, zrI-ThThI, dhRti, kIrtithI rahita che, jeNe mArA sahodara laghubhrAtA gajasukumAla aNagArane akALe ja motane ghATa utArI dIdhela che ? tyArapachI arhat ariSTanemie kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he kRSNa ! tame te puruSa para krodha na karo. kemake te puruSe gajasukumAla aNagArane sahAyatA karI che. he bhagavan ! te puruSe gajasukumAlane sahAyatA ApI che. evuM kema kaho cho? Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 tyAre arhat ariSTanemie kRSNa vAsudevane Ama kahyuM-- he kRSNa te A pramANe che - jema tame mArA pAda vaMdana mATe jaldIthI AvI rahyA hatA tyAre dvArikA nagarImAM eka vRddha, jarAthI jarjarita zarIravALA rogI, bhUkhyA, tarasyA, durbala, lAMta puruSane vizALa iMTonA DhagalAmAMthI ekaeka iMTa laIne bahAra mArga parathI gharamAM mUkato joyo. tyAre tame te puruSanI anukaMpAthI hAthI para beThA beThA ja eka iMTa upADI ane bahAranA mArga parathI tenA gharamAM rAkhI hatI. tamane eka iMTa laIne tenA gharamAM mUkatA joIne sAthe rahelA aneka puruSoe te vizALa iMTonI rAzi bahAranA mArga parathI laI tenA gharamAM rAkhI dIdhI. he kRSNa ! je pramANe tame te puruSane sahAyatA karI, te ja pramANe he kRSNa ! te puruSa dvArA (somila dvArA) gajasukumAla aNagArane paNa aneka bhavanA saMcita karelA karmonI udIraNA karAvIne samasta karmonI nirjarA karavAmAM sahAyatA ApavAmAM AvelI che. tyArapachI kRSNa vAsudeve arhat ariSTanemine A pramANe pUchayuM, he bhagavan ! te puruSane huM kaI rIte jANI zakuM ? tyAre arhat ariSTanemie kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM, he kRSNa ! dvArikA nagarImAM praveza karatA tamane joIne UbhA--UbhA ja Ayu tathA sthiti kSaya thavAthI je (puruSa) tyAMja hRdaya phATI paDavAthI maraNane prApta thaI jAya, tyAre tame jANI zakazo ke A te ja puruSa che. jeNe gajasukumAla aNagAranA prANa haraNa karyAM che. tyArapachI kRSNa vAsudeva arhat ariSTanemine vaMdana--namaskAra karyA, vaMdana- namaskAra karIne jyAM AbhiSeksa hastiratna hato, tyAM AvyA. AvIne hAthI para beThA. besIne jyAM dvArikA nagarI hatI, jyAM potAnuM bhavana hatuM te tarapha cAlyA. 0 somilanuM mRtyu : adhyavasAya tyArapachI sahasrarazmi dinakara sUryano potAnA jAjvalyamAna tejanI sAthe udaya thavAthI ane rAtrino prabhAtarUpa thayuM tyAre te somila brAhmaNanA manamAM A AvA prakArano yAvat - vicAra utpanna thayo ke, kRSNa vAsudeva arhat ariSTaneminA pAdavaMdanane mATe gayA che. mAruM kArya arihaMta (paramAtmA) jANe che. vizeSarUpe jANe che. koInI pAsethI sAMbhaLela paNa che (haze ?) ane temanA dvArA kRSNa vAsudevane kahevAmAM paNa Avaze. kRSNa vAsudeva A vRttAMtane sAMbhaLIne na jANo mane kevA kumotathI mAraze ? Avo vicAra karI bhayabhIta, trasita ane bhayane kAraNe udvigna thaIne potAnA gharethI nIkaLI paDyo. Agama kathAnuyoga-3 - A tarapha kRSNa vAsudeva paNa bhrAtRzokane kAraNe rAjyamArga choDIne dvArAvatI nagarImAM galIthI (sAmAnya mArgathI) praveza karyo. jene kAraNe akasmAta ja te baMne sAmasAme AvI gayA. - yAvat tyArapachI te somila brAhmaNa acAnaka ja kRSNa vAsudevane joIne bhayabhIta bhayAkrAnta thaIne UbhA UbhA ja sthiti kSaya thavAthI tenuM hRdaya bhedAI jatA maraNane prApta thayo ane dhaDAma karatA sarvAMgathI paDI gayo. mRtyu pAmIne te apratiSThAna - Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo narakamAM nairayika rUpe utpanna thayA. - tyArapachI kRSNa vAsudeve somila brAhmaNane joyo, joIne tene oLakhI lIdho. tyAre kRSNa vAsudeva bhayaMkara krodhita thaIne - yAvat - A pramANe bolyA-- aho ! A aprArthitano prArthita - yAvat - zrI, ii, dhRti, kIrtithI rahita somila brAhmaNa che, jeNe mArA sahodara nAnA bhAI gajasukumAla aNagArane akALe ja mRtyune zaraNe pahoMcADI dIdhela che. A pramANe kahIne somila brAhmaNanA mRtakane cAMDAlo pAse ghaseDAvyuM. ghaseDAvIne te bhUmine pANI vaDe dhovaDAvI, dhovaDAvyA bAda jyAM potAnuM bhavana hatuM. tyAM pahoMcI, potAnA gharamAM praveza karyo. tyArapachI kRSNe somIlanuM sarvasva haraNa karI lIdhuM. pachI samudravijaya AdinI pAse jaIne badho ja vRttAMta jaNAvyo. tyAre te dazArakula pavanavegathI trAsita karAyelA nAgabhavana sadaMza vyAkuLa thaI gajasukumAlanA zokamAM garta thayuM. e pramANe kRSNe saMkSepamAM gajasukumAlano garbhapraveza, bAlyabhAva, yauvana, pratimAgrahaNa - yAvat - nirvANa paryaMtanI sarve vAta jaNAvI. jaNAvIne moTA moTA avAjathI dhrusake dhrusake raDavA lAgyA thAvat samaya vitatA jatA dhIme dhIme zokarahita thayA. - A rIte pitRvanamAM sasarA dvArA gajasukumAla maharSine bALI nAMkhyA. to paNa te dharmathI calita na thayA. te duSkarakArakane vaMdana karuM chuM (A kathA aMtagaDadasAmAM caritra varNana rUpe che ane Avazyaka cUrNimAM tathA bRhatkalpa bhASya AdimAM bhayanA adhyavasAyane Azrine A kathAnuM nirUpaNa karAyela che.) 0 Agama saMdarbha = AyA.mU. 207 nI vR; maraNa. 432, 433; Ava.yU. 1-pR. 355 thI 365, 536; 283 ThamU 392nI vR; ha.bhA. 696; X X te (gajasukumAlanA upasarga vize bIjI paNa eka vAta saMstAraka payatrAmAM che, te dRSTAMta mujaba te koI bIjA gajasukumAla hovA joIe tema jaNAya che. te A pramANe-) aMta 13; vavabhA. 1033nI rR. Avani 724nI vR; 0 gajasukumAla-2 kathA : gajasukumAla nAme koI zreSThIputra hatA. tenA mastake Ardra carma bAMdhI dIdhuM, tenA lIdhe temane hajAro khIlA zarIramAM khUMcatA hoya tevI vedanA thaI, te bhUmitala para paDI gayA, to paNa teNe e vedanA samabhAve sahana karIne samAdhi maraNa sAdhyuM. (ahIM saMstAraka payatrAnI vRttimAM vattavat ema jaNAve che ane te pramANe teno upasarga Ardracarmano nahIM paNa agni vaDe bALI nAMkhyAno thayo hoya kemake saMstAraka payatrAnI gAthA 85mAM '"kurudatta'' kumAranA dRSTAMtamAM evuM jaNAvela che ke, mAthAmAM bhInI mATInI pALa bAMdhI, citAmAMthI aMgArA bharI tene agni vaDe bALI nAMkhyA - A vRtti pramANe te gajasukumAla-1nI kathAno saMkSepa jaNAya che. tethI mULa zloka ane vRttimAM visaMvAditA jaNAya che. satya to bahuzruto ja kahI zake.) 0 Agama saMdarbha : Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 Agama kathAnuyoga-3 saMthA 85, 87; maraNa. 493; 0 sumukhakumAra kathA : te kALe, te samaye dvArikA nAmanI nagarI hatI. tyAM kRSNa nAme vAsudeva rAjA hato - yAvatuM - vicaraNa karato hato. koI divase bhagavaMta ariSTanemi tIrthakara vicaraNa karatA dvArikA nagarImAM padhAryA. tyAM baladeva nAme rAjA hato. tene dhAriNI nAme (patnI) rANI hatI. tyAre dhAriNIdevIe eka vakhata koI divase tevA prakAranI zayyAmAM sUtI hatI tyAre potAnA mukhamAM praveza karatA siMhanA svapnane joIne jAgI. tyArapachInuM putrajanma Adi varNana gautamakumAranI mAphaka jANI levuM. vizeSa eTaluM ja ke tenuM nAma sumukhakumAra rAkhyuM. teno 50 rAjakanyAo sAthe vivAha thayo. prItidAnamAM 5050 vastuo maLI. teNe dIkSA lIdhI. cauda pUrvonuM adhyayana karyuM. vaza varSanA zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. zeSa sarva varNana pUrvavat (gautamakumAra pramANe) jANavuM - yAvat - zatruMjaya parvata para siddha thayA. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 176; aMta 10, 14; 0 durmukha (kumAra) kathA : dvArAvatI (dvArikA)nA eka rAjA baLadeva ane rANI dhAriNInA putra durmukhakumAra hatuM. teo eka vakhata kRSNa vAsudeva sAthe draupadIne choDAvavA aparakaMkA nagarI gayelA. temaNe bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI. zatruMjaya tIrthe teo mole padhAryA. temanI kathA sumukhakumAra pramANe jANavI. 0 Agama saMdarbha :nAyA. 174; aMta. 10, 14; 0 phUpadAraka (kumAra) kathA : dvArAvatInA eka rAjA baLadeva ane rANI dhAriNInA putra kUpadAraka kumAra hatA. tene kUpaka paNa kahe che. bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA laI, zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. temanI sarvakathA sumukhakumAra pramANe jANavI. 0 Agama saMdarbha :aMta. 10, 14; - 8 - 8 - 0 dAruka (kumAra) kathA - hArAvatInA eka rAjA vasudeva ane rANI dhAriNInA eka putra dArukakumAra hatA. bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI. teo zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. sarvakathA Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo sumukhakumAra pramANe jANavI. 0 Agama saMdarbha : ThA.mU. 870nI ; . X 0 anAdRSTi (kumAra) kathA :- dvArAvatInA eka rAjA vasudeva ane rANI dhAriNInA eka putra anAsRSTi kumAra hatA. bhagavaMta ariSTanemi pAse temaNe dIkSA lIdhI. teo zatruMjaya tIrthe mokSe gayA. temanI sarvakathA sumukhakumAra pramANe jANavI. 0 Agama saMdarbha :aMta. 10, 14; -- X -- * -- jAlikumAra kathA : te kALe, te samaye dvArikA (dvArAvatI) nAmanI nagarI hatI. tyAM zrIkRSNa vAsudeva rAjya karato hato thAvat - Adhipatya karato yAvat - pAlana karato vicaraNa karato hato. -- te ja dvArikA nagarImAM vasudeva nAmano rAjA hato. temanI (patnI) rANInuM nAma dhAriNI hatuM. jAlikumAranuM varNana gautamakumAra pramANe jANavuM. vizeSa e ke jAlikumAre yuvAvasthA prApta karIne 50 kanyAo sAthe vivAha karyA tathA 50-50 vastuo prItidAnamAM maLI. 285 jAlimunie bAra aMgonuM adhyayana karyuM. 16 varSa dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM. zeSa varNana gautamakumAra samAna jANavuM. - yAvat - zatruMjaya parvata siddha thayA. 0 Agama saMdarbha : aMta. 16, 17; XX---- X aMta. 10, 14; 0 mayAli AdikumAra kathA :- jAlikumAranI kathAnI mAphaka ja (1) mayAli, (2) uvayAli, (3) puruSasena ane (4) vAriSaNa e cAre kumAronI kathA jANavI. 0 Agama saMdarbha : aMta. 16, 17; X 0 pradyumnakumAra kathA :-- kRSNa vAsudevanI aneka rANIomAM eka rukimaNI nAme rANI hatI. teNIne atimukta kumAra munie kahevuM ke tAre kRSNa jevo eka putra thaze. koI vakhate rukimaNI rANIne svapna AvyuM ke, pote eka zveta vRSabha para rahela vimAnamAM beThI che. te joIne Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 Agama kathAnuyoga-3 teNI jAgRta thaI, te vakhate eka maharSika deva mahAzukra devalokathI cyavIne rukimaNInA udaramAM avataryo. prAtaHkALe uThI rukimaNIe te svapnanI vAta kRSNa vAsudevane karI tyAre kRSNe kahyuM ke, tamAre vizvamAM advitIya vIra evo putra thaze. tyArapachI pUrNa samaye rukimaNIdevIe suvarNa jevI kAMtivALA eka putrane janma Apyo. te putranI kAMtithI sarva dizAo udyotavALI thaI joIne tenuM pradyumna nAma pADyuM. A bALakane dhUmaketudeva chaLakapaTathI upADI gayo, paNa bALaka caramadehI hovAthI mUkI dIdho. pachI kALasaMvara nAmanA vidyAdhare tene ucheryo. soLa varSa bAda rukimaNInuM putra sAthe milana thayuM. kALakrame kRSNa vAsudevanA sADA traNa yAdavakumAromAMno mukhya kumAra thayo. teNe kALa saMvara vidyAdhara pAse ghaNI kaLAnuM jJAna prApta kareluM hatuM. kALasaMvaranI patnI kanakamALA pAsethI tene gaurI ane prApti nAmanI be vidyAo prApta thayelI. vidyAnA baLathI teNe ghaNAM camatkAro karelA hatA. pradyumnakumAranA vivAha rukimaNI rANInA bhAI rukimanI putrI vaidarbhI sAthe thayelA. tenAthI temane aniruddha nAme eka putra paNa thayo hato. te sivAya paNa pradyumnane bIjI ghaNI patnIo hatI. kALakrame pradyumnakumAre bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI. dIkSA laIne temaNe bAra aMgonuM adhyayana karyuM. 16 varSano teNe dIkSA paryAya pALelo, chelle eka mAsanI saMlekhanA karI hatI ane zatruMjaya tIrthe teo aMtakRt kevaLI thaI mokSe gayA. temanI zeSakathA jAlikumAra samAna jANavI. (juo jAlikumAra kathA) (noMdha :- vartamAnakALe AgamomAM pradyumnakumAranuM kathAnaka ghaNuM ja alpa prApta thAya che. paNa triSaSTi zalAkA puruSa caritra, cauppatra mahApuruSa caritra Adi graMtho tathA svataMtra kathAnakamAM pradyumnakumAra caritra vistArathI prApta thAya che.) 0 Agama saMdarbha :ThA.mU. 738nI vR paNDA. 19; nAyA. 169, 174; vaEi. 2; X X 0 zAMbakumAra kathA : vAsudeva kRSNane aneka rANIomAM eka jAMbavatI nAme rANI hatI. koI vakhate kRSNa hariegameSI devanI ArAdhanA karI tyAre te deve temane eka hAra bheTa Apyo. e hAra kRSNe jAMbavatIne bheTa Apyo ane tenI sAthe bhoga bhogavyA. te rAtrie jAMbavatIe svapnamAM eka siMha joyo, siMha joIne jAgI. te vakhate mahAzukra devalokathI cyavIne eka jIva teNInA udaramAM Avyo. jyAre teNIe kRSNane potAnA svapnanI vAta karI tyAre kRSNa vAsudeve teNIne kahyuM ke, tane pradyumna jevo putra thaze. pUrNa samaye jAMbavatIe eka putrane janma Apyo. tenuM zAMbakumAra nAma rAkhavAmAM AvyuM. te ghaNo buddhivaMta hovAthI alpakALamAM teNe badhI ja kaLAo zIkhI lIdhI ane aMta. 16, 17; Ava.cU.1pR. 355; Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 287 atulya parAkramI thayo. koI vakhate zAMbanA tophAnonI ghaNI phariyAda kRSNa pAse AvI. tyAre kRSNa jAMbavatIne vAta karI. jAMbavatI te vAta svIkAravA taiyAra na thaI, tyAre kRSNa kahyuM ke, jo huM tane tArA putranI ceSTA batAvuM. pachI kRSNa AhiranuM rUpa dhAraNa karyuM, jAMbavatIne AhirInuM rUpa dhAraNa karAvyuM. baMne chAza vecavA mATe vArikAmAM pravezyA. tyAre svecchAcArI evA zAMbe temane joyA. zAMbe teNIne bolAvIne kahyuM, e bAI ahIM Ava mAre tAruM gorasa levuM che te sAMbhaLI AhirInI zAbanI pAchaLa gaI. tyAre zAMba eka devAlayamAM pravezyo ane AhirIne aMdara AvavA kahyuM, AhirI bolI huM aMdara nahIM AvuM, mane ahIM ja mUlya Apo. tyAre zAMbe teNIne hAtha pakaDIne kheMcavA mAMDI. tyAre Ahira tene mAravA doDyo ane pachI kRSNa ane jAMbavatIe potAne pragaTa karyA. mAtApitAne joIne zAMbakumAra mukha chupAvIne nAsI gayo. tyAre kRSNa jAMbavatIne zAbanI duzekhA batAvI. tenI nirlajjatA ane duzekhA jANI kRSNa tene nagarInI bahAra kADhI mUkyo. - zAMba nagarInI bahAra jato hato tyAre pradyumnakumAre potAnA baMdhu evA zabane snehapUrvaka prajJapti vidyA ApI. prajJapti vidyAnA baLe kapaTa karI zAMba satyabhAmA rANI sAthe pAcho nagaramAM Avyo. kapaTa dvArA ja teNe navANuM kanyAo sAthe vivAha karyA. pachI jAMbavatIe moTo utsava karyo. kALakrame zAMbakumAra kRSNa vAsudevanA 60,000 durdIta yoddhAomAM mukhya yoddho thayo. kRSNa vAsudevanAM ghaNAM yuddha Adi kAryomAM te sAthe rahyo. teNe balarAmanA putra niSadhanA putra sAgaracaMdrane kamalAmelA sAthe meLApa karAvI prajJaptividyAnA baLe teonA lagna karAvI ApelA. zAMbakumAranI patnIomAM mUlazrI ane mUladattAno viziSTarUpe ullekha Ave che. koI vakhata ahaMta ariSTanemi bhagavaMta vihAra karI raivatagiri padhAryA. te vRttAMta jANI kRSNa vAsudeva zAMba pAlaka Adi putrone kahyuM ke, je savAre vahelA uThIne sauthI prathama bhagavaMtanA vaMdana karaze. tene huM mAro uttama azva bheTa ApIza. A kathana sAMbhaLI zAMbakumAra prAtaHkALe zayyAmAMthI uThI gharamAM ja rahIne bhAvathI bhagavaMtane vaMdanA karI. te vakhate pAlake moDI rAtrie vahelA uThIne mahAnuM azva para besI utAvaLA giranAra para jaI ane hRdayanA AkrozapUrvaka phakta azvaratna meLavavAnI icchAthI vaMdanA karI. tyArapachI kRSNa vAsudeve bhagavaMtane jaIne pUchyuM ke, he bhagavaMta! Apane prathama vaMdanA koNe karI ? tyAre at ariSTanemie javAba Apyo ke, dravyathI pAlake ane bhAvapUrvaka zAMbe prathama vaMdanA karI, tyAre kRSNa pUchayuM ke, he svAmI ! Apa Ama kaI rIte kaho cho ? tyAre bhagavaMte uttara Apyo ke, pAlaka abhavya che ane jAMbavatI putra zAMba bhavya che. te sAMbhaLI kRSNa vAsudeve teno uttama azva zAMbakumArane bheTa Apyo. (A prasaMga dravya ane bhAva vaMdanAnA tathA bahumAnanA daSTAMtamAM Ave che.) arhat ariSTanemie dvArikAnA vinAza mATe kRSNa vAsudeve pUchatA kaheluM ke, zAMbA Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 vagere kumAro madirAnA nimitte aMdhavat banI dvaipAyana RSine mAraze ane kaipAyana RSi yAdavo sahita dvArikAne bALI nAMkhaze. tyAre madirAnA kAraNe anartha thaze ema dhArIne madirApAnano sarvathA niSedha karyo. badhI ja madirA najIkamAM AvelA kadaMba vanamAM kAdaMbarI guphAnA aneka zilAkuMDomAM ThalavAvI dIdhI. paNa vividha vRkSonA sugaMdhI puSpothI te madirA ghaNI ja svAdiSTa banI gaI. 288 koI vakhate zAMbakumAranA sevake pharatA-pharatA tyAM AvI tRSA lAgavAthI e kuMDamAMthI madirA pIdhI. tenA svAdathI harSa pAmI madirAnI masaka bharIne lAvI, zAMbakumArane bheTa ApI. tenA svAdathI AnaMdita citta thayelA zAMbakumAre te madirAnuM pUrNa tRpti thaI teTaluM pAna karyuM. bIje divase zAMbakumAra aneka durdaMtakumAronI sAthe tyAM gayo. teoe AkaMTha madirA pAna karyuM. madirA pAnathI aMdha banelA temaNe jyAre vaipAyana RSine joyA tyAre teo krodhita thaI gayA. A tApasa amArA kuLano ane amArI nagarIno nAza karanAra che ema kahIne tene mArI nAMkhavA zAMbakumAre jaNAvyuM. zAMbakumAranA vacanathI kopAyamAna thayelA sarve yAdavakumAroe muSTiprahAra, patthara AdithI mAravA lAgyA. e pramANe te tApasane pRthvI para pADI daI mRtaHprAya karIne teo dvArikAmAM AvI gayA. pachI dvaipAyana RSie dvArikA vinAzanuM niyANuM karyuM... yAvat... dvArikA vinAza karyo. (A vRttAMta kRSNa vAsudeva tathA kaipAyana anyatIrthikanA kathAnakamAM Apela che.) A rIte zAMbakumAra dvArikA ane yAdavakuLanA vinAzanuM kAraNa banyo. jyAre arhat ariSTanemi raivatagiri para samosaryA, tyAre pradyumna, zAMba Adi sarve temanA vaMdanArthe gayA. dharmazravaNa karI ghaNAM jIvoe dIkSA lIdhI. te vakhata zAMbakumAre paNa dIkSA lIdhI - yAvat jAlikumAra kathAmAM kahevAyA mujaba ja zatruMjayagiri para mokSe padhAryA. zeSa sarva vRttAMta yAvat zAMbakumAra paNa jAlikumAra mujaba jANo. 0 Agama saMdarbha : - AyA.cUpa 112; vaEi. 2; Ani. 134; .. - nAyA. 63, 169; nisI.bhA. 13 nI cU Ava.yU. 1-5 113, 356; - * - * - (noMdha :- pradyumnakumAranI jema zAMbakumAranI kathA paNa vistArathI triSTi zalAkA puruSa caritra, cauppanna mahApuruSa cariyuM, kathAnaka graMthomAM maLe che. amAruM kAryakSetra Agama hovAthI ame nizItha, bRhatkalpa, Avazyaka AdinA AdhAre uparokta kathA--aMzonuM saMkalana karIne saLaMga kathArUpe zAMbakumAra kathA noMdhela che.) X X aniruddha kathA : vAsudeva kRSNanA eka putra pradyumnakumAra hatA. te pradyumnakumAra ane tenI patnI vaidarbhIno putra aniruddhakumAra hato. teNe bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI. aMte aMta. 3, 16, 17, 22; buha.bhA. 172 + ; 25 19; Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo zatruMjaya parvata para saMlekhanA karI mokSe padhAryA. tenuM samagra kathAnaka jAlikumAranA kathAnaka mujaba jANavuM. 0 Agama saMdarbha * aMta. 16, 17; X satyanemi ane dRDhanemi kathA :- rAjA samudravijaya ane rANI zIvAdevInA putromAMnA be putro satyanemi ane dRDhanemi hatA. teo bhagavaMta ariSTanemi (tathA rathanemi)nA bhAIo hatA. baMnee bhagavaMta ariSTanemi pAse dIkSA lIdhI. aMte zatruMjayagiri para saMlekhanA karI mokSe sidhAvyA. A baMne kathAnaka jAlikumAra mujaba ja jANavA. * Agama saMdarbha : aMta. 16, 17; X -- | 3/19 * 0 makAI kathA : te kALa, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, guNazIla nAme tyAM caitya hatuM. zreNika nAme rAjA hato. te nagaramAM makAI nAmano gAthApati raheto hato. je atyaMta samRddha yAvat aparibhUta hato. te kALa, te samaye dharmanA Adi--kara zramaNa bhagavaMta mahAvIra guNazIla nAmanA caityamAM padhAryA - yAvat - saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karavA lAgyA. parSadA (darzanArthe tathA dharmopadeza zravaNArthe nIkaLI). tyAre makAI nAmano gAthApati paNa A vAtane sAMbhaLIne bhagavatI sUtramAM varNita gaMgadatta varNana samAna (juo gaMgadatta zramaNanI kathA) jyeSTha putrane kuTuMbano bhAra soMpI sahasrapuruSavAhinI zibikAmAM besIne nIkaLyo - yAvat - te aNagAra thaI gayA yAvat - iryAsamiti AdithI yukta thaI gayA. tyArapachI makAI aNagAre zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavIronI pAse sAmAyika AdithI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. skaMdaka samAna guNaratna tapaHkarmanuM ArAdhana karyuM. 16 varSanA dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM ane aMte skaMdakanI samAna vipulAcala parvata para siddha thayA. (juo skaMdaka kathA) 0 Agama saMdarbha : aMta. 24 thI 26; = X na 209 - utta.ni. 448, 449 + ; 0 kiMkama kathA : rAjagRhI nagarIno eka gAthApati, bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. vipula parvata mokSe gayA - kiMkamanuM sarva kathAnaka makAI pramANe jANavuM. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 Agama kathAnuyoga-3 0 Agama saMdarbha :aMta. 24, 26; 0 arjuna mALI kathA : (arjuna mALI e vyavahAra prasiddha nAma che. teno ullekha "arjuna", "arjunaka", "arjune mAlAkAra", "arjunaka-mAlAkAraka", "arjunamAlAra" ityAdi nAmathI thayela jovA maLe che.) 0 rAjagRhamAM mugarapANi yazAyatana : te kALa, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazIlaka caitya hatuM. zreNika nAme rAjA hato. ceaNA rANI hatI. te rAjagRhanagaramAM arjuna nAmaka mAlAkAra raheto hato. je dhanADhaya - cAvatuM - koIthI paNa parAbhavane prApta kare tevo na hato. te arjune mAlAkArane baMdhamatI nAmanI bhAryA hatI. je sukomala hAtha-paga vALI hatI. te arjuna mAlAkArane rAjagRha nagarInI bahAra eka vizALa puSpodyAna hato. je kRSNa varNavALo - yAvat - saghana vRkSothI AcchAdita hovAne kAraNe vAdaLonI ghanaghora ghaTAothI ghaTAothI vyApta jevo pratIta thato hato. te paMcaraMgI puSpothI zobhAyamAna hovAne kAraNe darzanIya - yAvat - pratirUpa hato. te puSpodyAnanI najIka arjuna mAlAkAranA dAdA, paradAdA ane pitAnA dAdAnI kuLa paraMparAthI cAlyu AvatuM mudgara pANIyalanuM valAyatana hatuM. je prAcIna, divyasatya (prabhAvavALuM) hatuM. jema pUrNabhadra caitya hatuM. (tema A caitya hatuM) temAM 1000 paNa parimANavALA moTA lokamaya mudugara laIne rahela eka mugarapANi (yakSa)nI pratimA sthApita hatI. 0 arjuna dvArA yakSanI upAsanA : tyAre te arjuna mAlAkAra bacapaNathI mudgarapANi yakSano bhakta thaI gayo hato. te roja vAMsanI chAbaDI grahaNa karato, karIne rAjagRha nagaranI bahAra nIkaLato, nIkaLIne jyAM puSpodyAna hato, tyAM Avato. AvIne puSpo cUMTato, cUMTIne agraNI-zreSTha puSpone laIne jyAM mugara pANI yakSanuM yakSAyatana hatuM, tyAM Avato hato. - AvIne te roja mugara pANI yakSanI mahAmUlyavAnuM sarvazreSTha puSpo vaDe arcanA karato hato, arcanA karIne paMcAMga namana karI praNAma karato. tyArapachI rAjamArga para AjIvikA karato vicaraNa karato hato. 0 lalitA goSThI dvArA atyAcAra : tyAM rAjagRha nagaramAM lalitA nAmanI goSThi-maMDaLI hatI. je dhanADhya - yAvatu - koIthI parAbhava pAmanArI na hatI. vaLI te manamAnyA kAma karavAmAM svacchaMda hatI. tyArapachI koI eka divase rAjagRha nagaramAM pramodotsavanI ghoSaNA thaI. tyAre te arjuna mAlAkAre vicAryuM ke kAle ghaNAM badhAM phUlonI mAMga raheze. A Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 291 pramANe vicArI prAtaHkALe sUryodaya pUrve baMdhumatI bhAryAne sAthe laIne, vAMsano karaMDIyo lIdho. laIne potAnA gharethI nIkaLyo. nIkaLIne rAjagRha nagarInI vaccovaccathI cAlato te nIkaLyo, nIkaLIne jyAM puSpodyAna hato, tyAM Avyo. AvIne baMdhumatI bhAryAnI sAthe puSpo cuMTavA lAgyo. tyAre te lalitA goSThInA cha goSThika puruSa jyAM muddagarapANi yakSanuM yakSAyatana hatuM, tyAM AvyA e hAsa-parihAsa krIDA Adi karavA lAgyA. tyArapachI baMdhumatI bhAryAnI sAthe te arjuna mAlAkAre puSpa caMdyA, TokarA bharyA. bharIne agraNI zreSTha puSpa laIne jyAM bhUgarapANi yakSanuM yakSAyatana hatuM, tyAM AvyA. tyAre te cha goSThika paraSoe baMdhamatI bhAryAnI sAthe yakSa pratimAne joIne praNAma kare che. zreSTha uttama puSpothI arcanA karI ane ghUMTaNa ane pagethI namIne praNAma karyA. tyAre te cha gauSThika paraSa jaldI-jaldI kamADonI pAchaLathI nIkaLyA. nIkaLIne arjune mAlAkArane pakaDI lIdho. pakaDIne avakoTaka baMdhanathI bAMdhyA. pachI baMdhumatI mAlaNanI sAthe aneka prakAranA bhogone bhogavatA vicaravA lAgyA. 0 arjunanA zarIramAM mugarapANino praveza: te samaye, te arjuna mALInA manamAM Avo vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. bacapaNathI huM mugarapANi bhagavaMta (yakSa)nI pratidina - yAvat - puSpArcana karuM chuM. ghUMTaNa ane paga vaDe namIne praNAma karuM chuM. tyArapachI rAjamArga para AjIvikA karato AvI rahyo chuM. jo mudgarapANi yakSa ahIM hAjara hota to zuM te mane AvI ApattimAM paDavA deta? tethI nizcayathI ahIM mudragarapANi yakSa najIkamAM mojuda nathI. A to spaSTa kevaLa kASTha ja che. (mAtra patharo che.) tyAre te mudagarapANi yakSa arjanamALInA AvA prakAranA manogata bhAvone - thAvat - jANIne arjuna mALInA zarIramAM praveza karyo. pravezIne ta ta dhvaninI sAthe tenA baMdhanone kApI nAMkhyA. kApIne hajAra pala (bhAravALA) loDhAnA mudgarane lIdho. laIne cha e puruSo ane sAtamI baMdhumatI strI ema sAtene mArI nAMkhyA. tyArapachI te arjunamALI mudagarapANiyalathI AviSTa thaIne rAjagRha nagaranI AsapAsa cAre tarapha pratidina cha puruSo ane sAtamIstrI ema sAtane mAravA lAgyo. tyAre rAjagRha nagaramAM zRMgATako, triko, catuSko, catUro, caturmukho, rAjamArgo ane sAmAnya mArgo Adi sthAnomAM ghaNAM loko paraspara ekabIjAne kahetA yAvat prarUpaNA karatA hatA - he devAnupriyo ! arjunamALI mugarapANi cakSathI AviSTa thaIne rAjagRha naganI bahAra cha puruSo ane sAtamI strIne mArato vicarI rahyo che. tyArapachI zreNika rAjAe A vRttAMta jANIne kauTuMbika puruSone bolAvyA. bolAvIne teone A pramANe kahyuM- he devAnupriyo ! arjuna mALI - yAvat - sAta vyakti mArato pharI rahyo che. tethI tamArAmAMthI koIe lAkaDA levA, ghAsa levA, pANI levA athavA phaLaphUla Adi levAne mATe eka vakhata paNa bahAra javuM nahIM. anyathA zarIrano nAza thaI jaze (mRtyu thaI jaze) A pramANe kahIne bIjI vAra, trIjI vAra paNa Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 Agama kathAnuyoga-3 ghoSaNA karo. ghoSaNA karIne jaldIthI mane tenI sUcanA Apo. 0 bhagavaMtanA vaMzanArthe sudarzananuM gamana : te rAjagRha nagarImAM sudarzana nAme zreSThI raheto hato. te dhanadhAnya saMpanna - yAvat - aparAjita hato. te sudarzana zramaNopAsaka paNa hato. te jIvAjIvano jJAtA thaIne - yAvat - vicarato hato. te kALa, te samayamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvei vicaraNa karatA karatA grAmAnugrAma vicaratA ane sukhapUrvaka vihAra karatA jyAM rAjagRha nagaramAM guNazilaka caitya hatuM tyAM padhAryA, padhArIne yathArUpa avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyAre ghaNAM loko pAsethI A vRttAMta sAMbhaLIne ane samajIne sudarzananA manamAM Avo adhyavasAya, ciMtana, prArthita, saMkalpa utpanna thayo. A prakAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - vicaraNa karI rahyA che. tethI huM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karavAne mATe jauM. A prakAre vicAra karIne jyAM mAtApitA hatA, tyAM Avyo. AvIne baMne hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI A pramANe kahyuM - he mAtApitA ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvatu - vicaraNa karI rahyA che. tethI huM jAuM ane zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karuM, namaskAra karuM, satkAra karuM, sanmAna karuM ane kalyANarUpa, maMgalakAraka deva ane caityarUpa evA bhagavaMtanI paryapAsanA karuM evI mArI icchA che. tyArapachI mAtApitAe sudarzana zreSThIne A pramANe kahyuM, he putra ! mudragarapANi yakSathI vazIbhUta thaIne arjunamALI rAjagRha nagaranI bahAra cAre bAju pratidina cha puruSo ane sAtamI strInI hatyA karato pharI rahyo che. tethI he putra! zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karavA mATe bahAra na jA. anyathA tArA zarIrane hAni pahoMcaze. tethI tuM ahIM rahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karI le. tyAre sudarzana zreSThIe mAtApitAne A pramANe kahyuM, he mAtApitA ! jyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra ahIM padhAryA che - yAvata - ahIM beThA ja kaI rIte vaMdanA karuM ? tethI huM mAtApitA ! ApanI AjJA prApta karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karavA mATe javA IcchuM chuM. tyArapachI mAtApitA jyAre te sudarzana zreSThIne aneka prakAranI yuktio, prarUpaNAo, saMjJatio, nivedana ane pratipAdana dvArA kathana karavAmAM, prarUpita karavAmAM, jJAna karAvavAmAM, nivedana karavAmAM, pratipAdita karavAmAM samartha na thaI zakyA. tyAre A pramANe bolyA, he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. tyArapachI mAtApitAnI AjJA prApta karIne sudarzana zreSThIe snAna karyuM, dharmasthAnamAM javA yogya zuddha, maMgalarUpa, uttama vastradhAraNa karyA. alpa paNa mUlyavAnuM AbhUSaNothI zarIrane alaMkRt karIne potAnA gherathI nIkaLyA. nIkaLIne page cAlatA rAjagRhanagaranI madhyamAM thaIne nIkaLyo. nIkaLI mudgarapANi yakSanA yakSAyatananI pAse Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 293 thaIne jyAM guNazIla caitya hatuM. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA. te tarapha javAne mATe udyata thayo. 0 arjunamALIno upasarga ane tenuM nivAraNa : tyArapachI te mugarapANi yakSe sudarzana zramaNopAsakane najIkathI jato joyo. joIne krodhAbhibhUta thayo - yAvat - dAMta kacakacAvato hajAra pala bhAravALA loDhAnA munnarane ghumAvato-ghumAvato jyAM sudarzana zramaNopAsaka hato, te tarapha javA lAgyo. tyAre sudarzana zramaNopAsake mugarapANi yakSane Avato joyo. joIne nirbhaya tathA trAsa-udvega ane kSobharahita thaI, koIpaNa caMcaLatA vinA, asaMbhrAntapaNe vastra vaDe bhUminuM pramArjana karI baMne hAtha joDI natamastaka thaI, mastake Avarta karI, aMjali joDIne A pramANe kahyuM- arihaMtone namaskAra thAo - yAvat - siddhigati nAmaka sthAnane prApta karanAra siddhone namaskAra thAo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane namaskAra thAo - yAvat - siddhi gati nAmanA sthAnane prApta karavAnI icchAvALAne (namaskAra thAo). pahelA meM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse sthUla prANAtipAtanuM vAvajIvanane mATe pratyAkhyAna karela che, sthUla mRSAvAdanuM vAvajIvanane mATe pratyAkhyAna karela che. sthUla adattAdAnanuM mAvajIvanane mATe pratyAkhyAna karela che, cAvajIvana mATe svadArA saMtoSavrata grahaNa karela che, cAvajIvanane mATe icchA parimANa vratano svIkAra karela che. - to paNa bhagavaMtanI sAkSIe have huM mAvajIvanane mATe sarvathA prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karuM chuM. e ja pramANe mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigrahanuM jIvanaparyatane mATe sarvathA pratyAkhyAna karuM chuM. huM jIvanaparyatane mATe sarva prakAre azana, pAna, khAdima, svAdima e cAre prakAranA AhArano tyAga karuM chuM. jo huM A upasargathI mukta thAuM to A pratyAkhyAna pAravuM mane kalpe che. jo huM A upasargathI mukta na thAu to mAre A pratyAkhyAna che. e pramANe vicArI sAgArI pratimA aMgIkAra karI. tyArapachI te mudagarapANi yakSa te hajAra pala bhAravALo lohamaya mugara ghumAvato ghumAvato jyAM sudarzana zramaNopAsaka hato tyAM Avyo. to paNa te sudarzana zramaNopAsakane potAnA tejathI koIpaNa prakAre vicalita karavAne te samartha na thaI zakyo. tyArapachI te mudUgarapANi yakSa sudarzana zramaNopAsakanI cAre tarapha ghUmavA chatAM paNa sudarzana zramaNopAsakane potAnA tejathI parAjita na karI zakyo tyAre sudarzana zramaNopAsakanI AgaLa pratipakSa (sanukha) dizAmAM Ubho rahIne zramaNopAsaka sudarzanane animeSa dRSTi vaDe dIrdhakALa paryata joto rahyo, joIne (te yakSe) arjanamALInuM zarIra choDI dIdhuM. choDIne te hajAra palanA banelA loDhAnA murane laIne je dizAmAMthI Avyo hato, te ja dizAmAM cAlyo gayo. tyArapachI te arjunamALI mugarapANi yakSathI mukta thavAthI "dhanuM evA avAja sAthe bhUmi para sarvAgathI paDI gayo. hIM Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 tyAre sudarzana zramaNopAsake potAne nirupasarga jANIne potAnI pratijJA pUrNa karI. 0 bhagavaMtanI paryupAsanA : 294 tyArapachI te arjunamALI muhUrta vItyA bAda keTalAMka samaye Azvasta thaIne Ubho thayo. UbhA thaIne sudarzana zramaNopAsakane A pramANe kahyuM- he devAnupriya ! Apa koNa cho ane kyAM jaI rahyA cho ? tyAre sudarzana zramaNopAsake arjunamALIne A pramANe kahyuM, huM jIva-ajIvAdino jJAtA evo sudarzana nAmano zramaNopAsaka chuM. guNazIlaka caityamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIranA vaMdanane mATe jaI rahyo chuM. tyAre arjunamALIe sudarzana zramaNopAsakane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! huM paNa tamArI sAthe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karavA yAvat - paryApAsanA karavA AvuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. vilaMba na karo. tyArapachI te sudarzana zramaNopAsaka arjuna mALInI sAthe jyAM guNazIlaka caitya hatuM, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvyA, AvIne arjuna mALInI sAthe zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana namaskAra karyA - yAvat - paryupAsanA karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre sudarzana zramaNopAsaka, arjunamALI ane vizALa parSadAnI sanmukha AzcaryakArI dharmano upadeza Apyo. (pachI) sudarzana pAcho gayo. arjunamALInI pravrajyA ane saMyamajIvana :- 7 tyAre te arjunamALI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI dharma sAMbhaLIne ane samajIne harSita ane saMtuSTa thayo. thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. karIne teNe A pramANe kahyuM he bhagavan ! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM, huM nigraMtha pravacananI pratIti karuM chuM. he bhagavaMta ! nigraMtha pravacana para mane ruci che ane he bhagavaMta ! huM nigraMtha pravacananuM satkAra-sanmAna karuM chuM. tene grahaNa karavA udyata chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI te arjuna mALI izAna khUNAmAM gayo, jaIne svayaM ja paMcamuSTika loca karyo. loca karIne - yAvat - aNagAra thaI gayo. kuhADAthI cholavA chatAM sugaMdha denArA caMdananI samAna, tRNamAM ke maNimAM ane mATInA DhephA ke suvarNamAM samAna mativALo thaIne, A loka-paralokamAM Asaktirahita, jIvana ke maraNa prati nispRha, saMsAra pAragAmI ane karmavinAza mATe udyata thaIne vicaravA lAgyo. - tyAre te arjuna aNagAre je divase muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravrajyA aMgIkAra karI, te ja divase zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana--namaskAra karyA, vaMdananamaskAra karIne A prakArano ArnA abhigraha svIkAra karyo AjathI mAre yAvajjIvanane mATe niraMtara chaTTha bhakta chaThTha bhaktanA tapa dvArA AtmAne bhAvita karI - - Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo vicaravuM kalpe. evuM vicArIne A prakArano abhigraha lIdho. abhigraha laIne jIvanaparyaMtane mATe niraMtara cha-chaTTha bhakta tapokarma dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te arjuna aNagAra chaTTha bhakta tapanA pAraNe divasanA prathama prahare svAdhyAya karatA, bIjA praharamAM dhyAna karatA, trIjA praharamAM gautamasvAmInI samAna yAvat - rAjagRha nagaranA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAne mATe bhramaNa karatA joIne ghaNI ja strIo, puruSo, bALako, vRddho, moTA ane yuvAno A pramANe kahetA hatA-- ANe mArA pitAne mAryA che, ANe mArI mAtAne mArela che. ANe mArI patnI, bahena, putra, putrI, putravadhUne mArela che. ANe mArA bIjA dUranA ane nIkaTanA svajana, saMbaMdhI, paricitane mArela che. ema kahIne koI krodhita thatA hatA gALo ApatA hatA, koI hIlanA karatA hatA, koI niMdA karatA hatA, khrisA karatA hatA, garhA karatA hatA, tarjanA karatA hatA, tADanA karatA hatA. tyAre te arjuna aNagAra te ghaNI badhI strIo, puruSo, bALako, moTA-vRddho, yuvako Adi dvArA tiraskRta ~ yAvat - tADita thavA chatAM paNa temanA para manathI paNa dveSa karatA na hatA, paNa samyak prakAre sahana karatA hatA, kSamA karatA hatA, sahiSNutA rAkhatA hatA, anubhavatA hatA ane te samyak prakAre sahana karatA, kSamA karatA, titikSA karatA ane anubhavatA rAjagRhanagaranA ucca, nIca, madhyama kuLomAM bhramaNa karatA hatA. tyAre temane kadAca kyAMka bhojana maLatuM to kyAMka pANI na maLatuM, pANI maLatuM to bhojana maLatuM na hatuM. 295 tyAre te arjuna aNagAra adIna, khinna na thatA, malina manavALA na thatA, anAvila-akaluSita, viSAdarahita thaIne, khedarahita thaIne yogInI mAphaka bhramaNa karatA hatA. bhramaNa karIne rAjagRha nagarathI nIkaLatA hatA. nIkaLIne jyAM guNazIlaka caitya hatuM. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjamAna hatA, tyAM AvatA ane AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrathI kiMcit dUrI para gamanAgamananuM pratikramaNa karatA hatA. pratikramaNa karIne aSaNIya aneSaNIya saMbaMdhi AlocanA karatA hatA. e rIte AlocanA karIne AhAra pANI dekhADe che, dekhADIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA prApta karI, mUrchArahita, gRddhirahita, Asaktirahita ane udAsIna thaIne temaja je rIte sarpa bilamAM sIdho praveza kare che, te rIte ja te AhArane vAparatA hatA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra anya kaoNI dine rAjagRhathI nIkaLe che ane nIkaLIne bahAra janapadomAM vihAra karavA lAgyA. 0 arjuna aNagArano mokSa : tyArapachI arjuna aNagAre te udAra, zreSTha ane prayatnapUrvaka grahaNa karela zreSTha sAmarthya saMpanna tapaHkarmathI AtmAne bhAvita karatA, zuddha karatA, kaMIka adhika cha mAsa zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM, pAlana karIne ardha mAsika saMlekhanAthI AtmAnI jhosaNA (ArAdhanA) karI, jhosaNA karIne anazana dvArA trIza bhaktonuM chedana karyuM. chedana karIne je Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 Agama kathAnuyoga-3 prayojanathI nagna bhAva grahaNa karela hato - yAvat - siddha thayA. (mokSe gayA) 0 Agama saMdarbha :aMta. 27, maraNa. 495; uttani 110 nI ja utta.cU.pra. 70, -- -- -- -- -- * kAzyapAdi zramaNa kathA :0 kAzyapa kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. tyAM guNazIlaka nAmaka caitya hatuM. tyAM zreNika nAme rAjA hato. kAzyapa nAme gAthApati raheto hato. makAInI mAphaka teNe soLa varSanA dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM - yAvat - vipula parvata siddha thayA. 0 semaka kathA : A ja pramANe kSemaka gAthApatinuM varNana jANavuM. vizeSa e ke te kAkaMdI nagarIno nivAsI hato. soLa varSano ja dIkSA paryAya hato - yAvat - vipula parvate siddha thayA. 0 vRtighara kathA : Aja pramANe vRtidhara gAthApatine paNa jANavA. teo kAkaMdInagarInA nivAsI hatA. soLa varSano dIkSAparyAya hato - yAvat - vipula parvate siddha thayA. * kailAza kathA : A ja pramANe kailAza gAthApati paNa jANavA. vizeSa e ke teo sAketa nagaranA rahevAsI hatA. dIkSAparyAya bAra varSano hato - yAvat - vipula parvata para siddha thayA. 0 haricaMdana kathA : A ja pramANe haricaMdana gAthApati hatA. teo paNa sAketa nagaranA nivAsI hatA. teono dIkSAparyAya bAra varSano hato. vipula parvata siddha thayA. 0 vArata kathA : vAratta gAthApatinuM varNana paNa A pramANe ja jANavuM. vizeSa e ke teo rAjagRha nagaranA nivAsI hatA. dIkSAparyAya bAra varSano hato. vipula parvata siddha thayA. 0 sudarzana kathA : A ja pramANe sudarzana gAthApatine jANavA vizeSa e ke vANijya grAma nagara hatuM, tyAM ghutipalAza caitya hatuM. tyAM teo dIkSita thayA. pAMca varSano zramaNa paryAya pALI vipula parvata teo siddha thayA. 0 purNabhadra kathA : sudarzananI kathA pramANe ja pUrNabhadranuM kathAnaka jANavuM. teo vANijya grAma nagaravAsI hatA. pAMca varSano dIkSAparyAya hato. teo vipula parvate mokSe gayA. 0 sumanabhadra kathA : A ja pramANe sumanabhadra gAthApatinuM varNana jANavuM. vizeSa e ke - zrAvastI nagarI hatI. teoe ghaNAM varSono zramaNa paryAya pALyo. vipula parvata siddha thayA. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 297 0 supratiSTha kathA : supratiSTha gAthApatinI kathA A ja pramANe jANavI. vizeSa e ke, teo zrAvastI nagarInA nivAsI hatA. temaNe sattAvIza varSano dIkSAparyAya pALyo - yAvat - vipulagiri para siddha thayA. 0 megha kathA : megha gAthApatino vRttAMta paNa A pramANe ja jANavo. vizeSa e ke, teo rAjagRha nagaranA hatA. ghaNAM varSo sudhI zramaNaparyAya pALI, vipula parvate mokSe gayA. 0 Agama saMdarbha :zAzyapa thI ra gAthApati sudhInI kathAnA saMdarbha :aMta 24, 28 thI 38 - 8 - - 0 alakSya kathA : te kALe, te samaye vANArasI nAmaka nagarI hatI. te nagarImAM kAma mahAvana nAmaka caitya hatuM. te nagarImAM alakSya nAme rAjA hato. te kALa, te samayamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra - yAvat - vicaraNa karatA mahAvana udyAnamAM padhAryA. parSadA (bhagavaMta vaMdanArthe) nIkaLI. tyAre te alakSya rAjA paNa bhagavaMta mahAvIranA Agamana samAcAra sAMbhaLI harSita ane saMtuSTa thayA ane koNika rAjAnI mAphaka te paNa - yAvat - paryapAsanA karavA lAgyo. bhagavaMte dharmakathA kahI. tyArapachI alakSya rAjA paNa udAyana rAjAnI samAna zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI nIkaLyA ane pravRjita thayA. vizeSatA mAtra e ke temaNe potAnA moTA putrane rAjyanA siMhAsane besADyA. alakSya rAjarSie agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. ghaNAM varSo sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM - yAvat - te vipula parvate siddha thayA. 0 Agama saMdarbha :- aMta. 24, 40; 0 jAlikumAra kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. je RddhisaMpanna, dhanadhAnyAdi vaDe samRddha hatuM. tenI bahAra guNazIlaka nAme caitya hatuM. tyAM zreNika rAjA hato. dhAriNI rANI hatI. dhAriNIdevIe svapnamAM siMhane joyo. meghakumAranI samAna jAlikumArano janma thayo. ATha kanyAo sAthe vivAha thayo. ATha-ATha prakAre pratidAna AvyuM. (ityAdi sarve meghakumAra pramANe jANavuM) tyArapachI te jAlikumAra uttama prAsAdamAM rahIne mRdaMgo AdinA dhvanipUrvaka - thAvat - manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavatA - anubhava karatA vicaraNa karavA lAgyA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 Agama kathAnuyoga-3 guNazIlaka caityamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA. rAjA zreNika temanI vaMdanA mATe nIkaLyA. meghakumAranI mAphaka jAlikumAra paNa prabhunI vaMdanArthe nIkaLyA, evI ja rIte dIkSita thayA. agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. guNaratna tapa karmanI sAdhanA karI - je pramANe skaMdakamunie karI hatI. A pramANe skaMdakamuninI je kaMI vaktavyatA che, te badhI ja ahIM jANavI. temanI jemaja dharma ciMtavanA karI. bhagavaMta pAsethI anazana vrata dhAraNa karavAnI AjJA lIdhI Adi samajI levuM. skaMdamuninI jemaja sthavIronI sAthe vipulagiri para caDyA. vizeSa e ke soLa varSaparyaMta zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. pAlana karIne kAlamAsamAM-mRtyunA samaye kALa karIne upara caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra, tArarUpa jyotiSka devo tathA saudharma, izAna, sanakumAra, mAhendra, brahmalAMtaka, mahAzukra, sahasAra, Anata, prANata, AraNa, acutakalpa ane navacaiveyaka vimAnaprastarathI upara dUra gamana karIne vijaya vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyArapachI te sthavIra bhagavaMte jAli anagArane kALagata thayA jANIne parinirvANa nimittaka kAyotsarga karyo karIne pAtra ane vastra grahaNa karyA. te ja prakAre utaryA - yAvat - A temanA AcAra bhAMDopakaraNa che. he bhagavaMta ! A pramANe kahIne bhagavad gautama zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanAnamaskAra kare che, vaMdanA-namaskAra karIne A pramANe bolyA Apa devAnupriyanA aMtevAsI jali nAmanA aNagAra prakRtithI bhadra - yAvat - vinIta hatA. te jAli aNagAra kALadharmane prApta karIne kyAM gayA? kayAM utpanna thayA? he gautama ! A pramANe nizcayathI mArA aMtevAsI - yAvat - skaMdakanI viktavyatA anusAra badhuM ja kahevuM - yAvat - kALa karIne UMce caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra, tArarUpa jyotiSka devo - yAvat - vijaya vimAnamAM devarUpe utpanna thayA che. he bhagavaMta ! jAlidevanI keTalA kALanI sthiti kahI che ? he gautama ! batrIza sAgaropamanI sthiti kahI che. he bhagavaMta! te jAlideva Ayubhaya, bhavalaya, sthitizaya thayA pachI te devalokathI jyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :anutta. 1; - >> -- 4 - 0 mAlikumAra kathA : mayAlikumAra rAjagRhanagarInA rAjA zreNika ane rANI dhAriNInA putra hatA. teo bhagavaMta mahAvIranA ziSya banyA. teoe 16 varSanA zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM. teo kALa karIne vaijayaMta nAmaka anuttara vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI mayAlideva cyavane mahAvideha kSetramAM mokSe jaze. zeSa kathA jAlikumAra mujaba jANavI. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 0 Agama saMdarbha :anutta. 1, 2; x = X - 0 uvayAli kumAra kathA : rAjagRha nagarInA rAjA zreNika ane rANI dhAriNInA putra hatA. teo bhagavaMta mahAvIranA ziSya banyA. teoe 16 varSa dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM. teo kALa karIne, jayaMta nAmaka anuttara vimAnamAM utpanna thayA. uvayAli deva tyAMthI cyavIne mahAvideha kSetramAM mokSe jaze - zeSa kathA jAlikumAra mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha : anutta. 1, 2; = XX 0 puruSasena kathA : rAjagRhanA rAjA zreNika ane rANI dhAriNInA putra hatA. teo bhagavaMta mahAvIranA ziSya banyA. teoe 16 varSa dIkSAparyAyanuM pAlana karyuM. kALa karIne teo aparAjita nAmaka anuttara vimAne devarUpe utpanna thayA. puruSasena deva tyAMthI cyavIne mahAvidehamAM mokSe jaze. bAkI kathA jAli mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha :- - anutta. 1, 2; - -- - X 0 vAriSaNa kumAra kathA H rAjagRhanA rAjA zreNika ane rANI dhAriNInA putra hatA. vAriSaNa kumAre bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. teoe 16 varSano zramaNaparyAya pALyo. kALadharma pAmIne teo sarvArthasiddha nAmaka anuttara vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI cyavIne teo mahAvideha kSetramAM mokSe jaze. zeSa kathA jAlikumAra mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha : anutta. 1, 2; - X 0 dIrdhadaMtakumAra kathA : rAjagRhanA rAjA zreNika ane rANI dhAriNInA putra hatA. dIrghadaMtakumAre bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. teoe bAra varSano dIkSAparyAya pALyo. kALadharma pAmIne teo sarvArthasiddha anuttara vimAne devarUpe utpanna thayA. tyAMthI cyavIne mahAvidehe mokSe jaze. zeSa kathA jAlikumAra mujaba jANavI. = 0 Agama saMdarbha :anutta. 1, 2, X X 299 X C Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 Agama kathAnuyoga-3 0 laSTadaMta kumAra kathA : laSTadaMtakumAra rAjagRha nagaranA rAjA zreNika ane rANI dhAriNInA putra hatA. teo bhagavaMta mahAvIranA ziSya banyA. teoe 12 varSano dIkSAparyAya pALyo. teo vipula parvata kALa karI aparAjita nAmaka anuttara vimAne devarUpe utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSe jaze. zeSa kathA jAlikumAra mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha :anutta. 1, 2; 0 vehala kumAra kathA : rAjagRha nagaranA rAjA zreNikanI eka patnI calaNA hatI. te caMpAnagarImAM zreNika rAjAnA putra ane celaNAdevInA aMgaja ane kUNika rAjAnA sahodara bhAI vehala nAme rAjakumAra hatA. vehaghane koNika uparAMta hala nAme paNa. eka sahodara bhAI hatA. te sukumAra - yAvat - rUpa sauMdaryazALI hato. zreNika rAjA jIvita hatA tyAre ja teNe pahelethI ja vehallakumArane secanaka nAmaka gaMdhahastI ane aDhArasaro hAra ApI dIdhela hatA. (vi.ni. 1284nI vR.mAM halane hAthI ApyAno ullekha karela che.) te vehalakumAra aMtaHpura parivAranI sAthe secanaka gaMdhahasti para ArUDha thaIne divyahAra (devadattahAra athavA aDhArasaro hAra) paherIne, tathA abhayakumAranI dIkSA bAda naMdI rANI dvArA apAyela divyavasra yugala ane divyakuMDala yugala dhAraNa karIne caMpAnagarInI vaccovacca thaIne nIkaLato ane snAna karavAne mATe vAraMvAra gaMgA mahAnadImAM utarato. te samaye te secanaka gaMdhahastI rANIone suMDha vaDe pakaDato, pakaDIne koIne pITha para besADato, koIne skaMdha para besADato, koIne gaMDa sthaLa para besADato, koIne mastaka para besADato, koIne daMta-mUzaLa para besADato, koIne sUMDhamAM laIne jhulAvato, koIne dAMtonI vacce leto, koIne phuvArAthI navaDAvato ane koI--koIne aneka prakAranI krIDA vaDe krIDita karato hato. tyAre caMpAnagarInA zRMgATako, triko, catuSko, catUro, mahApathI ane sAmAnya pathomAM ghaNAM loko paraspara ekabIjAne A pramANe kahetA, bolatA, jaNAvatA ane prarUpita karatA hatA ke he devAnupriyo ! aMtaHpura parivArane sAthe laIne vehalakumAra secanaka gaMdhahastI dvArA aneka prakAranI krIDAo karI rahyA che. vAstavamAM vehalakumAra ja rAjalakSmInuM suMdara phaLa anubhavI rahyA che. kUNika rAjA rAjyazrIno upabhoga karatA nathI. tyAre kUNika rAjAnI patnI padmAvatI devIe vehalakumArane A rIte vikAsa karato joIne temaja prajAjanonA kathanane sAMbhaLIne Avo saMkalpa - yAvat - vicAra samutpanna thayo - yAvat - kUNika rAjAe eka divasa vehalla kumArane bolAvyA ane secanaka gaMdhahastI tathA aDhAra saro divya hAra mAMgyo. (A kathA zrAvaka kathAmAM koNika rAjAnA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 301 kathAnakamAM paNa AvavAnI che tethI ahIM teno saMkSepa karyo che.) tyAre vehalakumAre kUNika rAjAne uttara Apyo, he svAmI ! zreNika rAjAe potAnA jIvanakALamAM ja mane A secanaka gaMdhahastI ane aDhArasaro divyahAra Apela che - yAvat - kUNika rAjAe vAraMvAra secanaka gaMdhahastI ane aDhArasaro divya hAra mAMgatA vehalakumAranA manamAM vicAra Avyo ke te (kUNika rAjA) te baMnene haDapa karavA mAMge che - laI levA mAMge che - chInavI levA mAMge che. tyArapachI vehalakumAra secanaka gaMdhahastI ane te hAra laIne aMtaHpura parivAra sahita ane gRhasthInI sAdhana sAmagrI laIne caMpAnagarIthI nIkaLIne vaizAlI nagarImAM potAnA mAtAmaha Aryaka ceTakano Azraya laIne raDuM - yAvat - koI divase te secanaka gaMdhahastI ane aDhArasaro devI hAra tathA aMtaHpura parivAra sahita, gRhasthInA upakaraNa laIne caMpAnagarIthI bhAgI nIkaLyo. vaizAlI nagarI Avyo ane potAnA nAnA ceTakano Azraya laIne vaizAlI nagarImAM nivAsa karavA lAgyo. tyArapachI - yAvat - (kathA madhyenI hakIkata kUNika rAjAnA kathAnakathI jANavI) kUNika rAjAe potAnA nAnA ceTaka rAjAne kahevaDAvyuM ke teo vehalakumArane soMpI de - yAvat - tyArapachI rathamUsalAdi saMgrAma thayo. (jenuM vistRta varNana koNika kathAmAM che.) tyArapachI koI divase vehalakumAre bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA grahaNa karI. bAra varSano zramaNa paryAya pALyo. tyArapachI vipula parvata para kALadharma pAmyA ane jayaMta nAmaka anuttara vimAne devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSamAM jaze. ityAdi kathA jAlikumAranI kathA pramANe jANavI. 0 Agama saMdarbha :bhaga. 372 nI ja anutta. 1, 2; nira. 17, 18; Ava..1-5 171; Ava.ni 1284nI va. - 4 - 4 - 0 veDAyasa kumAra kathA : vehAyasakumAra rAjagRha nagaranA rAjA zreNika ane rANI cellaNAnA putra hatA. bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI, pAMca varSano zramaNa paryAya pALyo. aMte vipula parvata anazana karIne vaijayaMta nAmanA anuttara vimAne devarUpe utpanna thayA. tyAMthI cyavIne veDAyasadeva mahAvidehe mokSe jaze. bAkI sarva kathA jAlikumAra mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha:anutta. 1, 2, - 4 - 4 - 0 abhayakumAra kathA : rAjagRha nagaramAM prasenajita nAme rAjA hato, tene dhAriNI nAme rANI hatI. tenA garbhathI utpanna thayela zreNika nAme putra hato. rAjA prasenajitane potAnA putromAMthI rAjadhurAne yogya putra koNa che ? tenI parIkSA karavAnI icchA thaI - yAvatu - vividha Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 Agama kathAnuyoga-3 rIte teNe parIkSA karI, (tenuM varNana zreNikanI kathAmAM jovuM) tyAre zreNika rAjA potAno Adara-satkAra thato na joIne tathA parAbhava thato jANIne koI vakhate tyAMthI ekalo nIkaLI paDyo. dezAMtara bhramaNa karatA betrATa nagare Avyo - yAvat - bhadra zeThanI vinaMtIthI zreNike temanI putrI sunaMdA sAthe lagna karyA. (vizeSa kathA zreNika kathAthI jANavI) koI vakhate rAjA zreNika sAthe bhoga bhogavatA sunaMdAne svapna AvyuM. temAM hAthInuM svapna joIne teNI jAgI. devalokathI cyavIne koI jIva tenI kukSimAM Avyo. teNIe patine A vAtanuM nivedana karyuM. tyAre zreNike sunaMdAne (jenuM bIjuM nAma naMdA paNa che tene) kahyuM ke, tane uttama putrano lAbha thaze - yAvat - zreNika rAjA teNIne bennAtaTa nagarIe choDIne pitAnA samAcArathI rAjagRha pahoMcyA, rAjA thayA. 0 abhayakumArano janma : garbhanA prabhAvathI sunaMdAne (naMdA ne) evo dohada utpanna thayo ke, sarvAga zRMgAra karI, AbhuSaNa paherI, hAthInA skaMdha para ArUDha thaIne amArI paDaha-udghoSaNA karAvavApUrvaka dIna, anAtha vagere je koI mAgaNI kare tene dAna ApuM. bhadra zeThe rAjAne vinaMtI karI tyAre rAjA dvArA sunaMdAno dohada pUrNa karAyo. tyAre sunaMdA ati harSita thaI. pachI prazasta nakSatra, yoga, lagna samaye lAkho zubha lakSaNothI lakSita dehavALo putra janmyo. tenuM sunaMdAnA dohada anusAra amArI ghoSaNApUrvaka abhaya" kumAra evuM nAma rakhAyuM. lokonA manane AnaMda ApanAra, pitAnA manoratho saha vRddhi pAmato kramazaH nirmaLa buddhivALo thayo. te ATha varSano thayo. zALAmAM jyAre abhayane na-bApo (pitArahita) kahyo tyAre mAtA pAse pitAnI oLakha mAMgI. tyAre sunaMdAe tene samagra vRttAMta jaNAvyo. pachI zreNika rAjAe bhAravaTa para lakhelo lekha batAvyo. te lakhelA akSarano paramArtha jANIne abhayakumAre mAtAne kahyuM ke, ahIM rahevAnuM zuM kAma che ? mArApitA rAjagRhanA rAjA che, ApaNe tyAM jaIe. 0 abhayakumAranuM pitA sAthe milana : abhayakumAra sArA divase zakuna joIne mAtA sAthe rAjagRha nagarI pahoMcyA. teNe mAtAne bahAranA udyAnamAM besADIne nagaramAM praveza karyo. tyAM ghaNAM lokone ekaThA thayelA joyA. tyAre bALaka abhayakumAre pUchyuM, nagara loko ekaThAM thaIne zuM juve che ? tejanA rAzi samAna bALakane rAjapuruSoe jaNAvyuM ke, rAjAne ahIM pa00 maMtrIo che. temAM atibuddhizALI hoya tene mukhyapradhAna pada ApavuM che. te puruSanI buddhinI parIkSA karavA mATe A pramANe TharAvela che. je eka khAlI-pANI vagaranI vAvaDImAM mudrikA nAkhI che. jo koI vAvaDInA kinArA para besIne hAthamAM laIne tamane koI mudrikA arpaNa kare to tene mArI pAse lAvavo. dararoja aneka puruSo ahIM Ave che, cha mAsa thavA chatAM haju koI A kasoTI pUrNa karI zakyuM nathI. tyAre bALaka abhayakumAre pUchayuM ke, koI bIjA kasoTIne pAra kare to tene zo lAbha ? zuM tame tene te pada Apazo ? tyAre temaNe saMmati ApI. tyArapachI abhayakumAra khAlI vAvaDInA kAMThe palAMThI vALI sthira Asane beTho. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo pachI teNe gAyanuM chANa maMgAvyuM. pachI teNe hIrA jaDita mudrA chANamAM khUMcI jAya te rIte chANa temaNe khAlI kUvAmAM pheMkyu. pachI chANanI AsapAsa saLagato ghAsano pULo pheMkIne chANane sUkavI nAMkhyu. pachI bIjI vAvaDImAMthI pANI kheMcAvIne A vAvaDI bharI dIdhI. mudrikA sahita chANuM turaMta ja taratuM taratuM upara AvI gayuM. kAMThe beThA--beThA pANI upara taratuM chANuM bahAra kADhIne temAMthI mudrikA kheMcI teone arpaNa karyuM. Azcaryacakita thayelA rAjapuruSoe abhayakumArane sAthe laI jaIne mudrikA rAjAne ApI. jyAre rAjA zreNike pUchyuM ke, A buddhino prabhAva kono che ? tyAre teoe bALa abhayakumArane batAvyA. abhaye paNa rAjAne praNAma karyA. rAjAe zaMkA vyakta karI. pachI rAjAe tene pUchyuM ke, he vatsa ! tuM koNa che ane kyAMthI Avyo che ? tyAre teNe kahyuM, huM bennAtaTa gAmathI Avelo chuM, tyAre rAjAe tene pUchyuM ke, tuM kono putra che ? tyAre abhayakumAre kahyuM ke, meM jyAre mArI mAtAne A prazna pUchayo tyAre teNIe kahyuM ke, vIjaLInA kaNa sarakhA niSThura evA koI paradezamAM dUra vasatA tArA pitA che. 303 te vakhate zaMkita manavALA rAjAe pUchyuM ke, tyAM tuM bhadrazeThane oLakhe che ? abhaye kahyuM, huM badhAMne oLakhuM chuM, paNa mane koI oLakhatuM nathI. pharI pUchayuM ke, tene sunaMdA nAmanI putrI che, tene kuzaLa varte che ? hA, tene kuzaLa che. tyAre tenA AzcaryakArI vacanathI, yuktithI, buddhi vizeSathI ane putrasnehathI prabhAvita thayelA rAjAe tene pakaDIne khoLAmAM besADyo. AliMgana ApyuM. vicAre che ke, mArAthI utpanna thayelA putra sivAya AvI buddhi konI hoya ? zreNika rAjAe pUchyuM ke, he putra ! tArI mAtA kyAM che ? teNI nagaranA bahAranA udyAnamAM che. tyAre zreNika rAjAe ghaNAM ja ADaMbarapUrvaka, nagara zaNagArAvI, teNInA praveza mATenI taiyArI karAvI. zrRMgAra sajatA sunaMdA (naMdA)ne putra aTakAvIne kahyuM, bhartAranA viyogamAM kulIna strIone Avo sAdo veza ja zobhe. hAthaNI para ArUDha thaI, putrane khoLAmAM besADI, rAjAe jAte ja temano nagara praveza karAvyo, aMtaHpuranA zreSTha mahelamAM dAkhala karI suMdara prAsAda Apyo. abhayakumAra rAjakumArane potAnI najIkano mahela Apyo. tyArapachI yogya samaye zreNika rAjAe potAnI bahena senA (suSeNA)nI ati rUpavatI putrIne abhayakumAra sAthe paraNAvI. tenI sAthe abhaya bhoga bhogavavA lAgyo. rAjAe tene potAnA samagra maMtrI maMDaLano mahAmaMtrI banAvyo. 0 abhayakumAranI buddhinA vividha dRSTAMto :cellaNAnuM haraNa :~ ceDA (ceTaka) rAjAne sAta putrIo hatI. prabhAvatI, padmAvatI, mRgAvatI, zivA, jyeSThA, sujyeSThA ane ceghaNA. temAMnI prathama pAMca putrIonA vivAha thaI gayelA. sujyeSThA ane cennaNA be putrIo kuMvArI hatI. koI pravrAjikAe sujyeSThAnuM AbehUba citra banAvIne rAjagRha jaIne rAjA zreNikane batAvyuM. rAjA kAmavihvaLa thayo, teNe sujyeSThA kanyA mATe mAMgaNI karI je rAjA dvArA svIkAra karAI nahIM. rAjA zreNika =0= - Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 tenA vinA ati duHkha anubhavavA lAgyo. taraphaDavA lAgyo. virahathI pIDAvA lAgyo. yAvat jyAre abhayakumAre pitAnuM A dussaha duHkha ane dAruNa vedanA jANyA tyAre abhayakumAre dhIraja ApatA kahyuM ke, huM tamane te meLavI ApIza. tame Azvasta thaIne divaso pasAra karo. tyArapachI abhayakumAre svara ane varNano bheda karanArI guTikAo prApta karI manohara vepArInuM rUpa dhAraNa karI vaizAlI nagarI pahoMcyo. rAjadvAranI najIkamAM suMdara dukAna rAkhI, temAM divya sugaMdhI padArtho vecavA lAgyo. tyAM teNe eka pATiyA para zreNikanuM adbhuta rUpa citrAvIne dukAnamAM sthApana karyuM. traNe kALa puSpa, dhUpa, dIpa vagerethI ghaNAM AdarapUrvaka tenI pUjA kare che. pachI sujyeSThAnI dAsIne manohara divya sugaMdhI padArtha ApavA lAgyo. tethI prabhAvita thayelA cittavALI dAsIo tyAM dararoja AvavA lAgI. koI divase dAsIe pUchyuM ke, A konI pratikRti che. tyAre abhaye kahyuM ke, A amArA rAjA che. tenA sarvAMgo ghaNo manohara che jo ke tenA samagra rUpano AbehUba aMza paNa citaravo zakya nathI. tyArapachI dAsIoe A sarva vRttAMta sujyeSThAne jaNAvyo. tyAre sujyeSThAe te pratikRti lAvavA kahyuM, tethI dAsIoe abhaya pAse te citranI mAMgaNI karI. tyAre abhaye kahyuM ke, A to manoratha pUrNa karanAra ciMtAmaNI che tene kevI rIte ApI zakuM ? tamArA svAminIne temanA tarapha Adara che ke nahIM te koNa jANI zake ? tyAre sujyeSThAe devaguru AdinA sogaMda khAIne te pratikRti ghaNAM AdarapUrvaka lAvavA pharI mAMgaNI karI. tyAre abhaye te citra ApyuM. sujyeSThA animeSa nayane te citrane nIrakhavA lAgI ane cittamAM zreNikanuM dhyAna karavA lAgI. tyArapachI teNI zUnya citta thaI gaI. kAmavihvaLa banI gaI, potAnI vizvAsu sakhIne kahevA lAgI ke tuM mane Amano meLApa karAvI Apa. tyAre dAsIe abhayane jaIne vAta karI ke amArI svAminI AmanA vinA eka kSaNa rahI zake tema nathI. to zreNikane meLavavAno upAya batAvo. abhaye kahyuM ke, jo teNI A rAjA sAthe jaldI bhAgI javAne taiyAra hoya to huM upAya karuM. sujyeSThAe te vAta svIkArI. tyAre abhaye tene kahyuM ke, jo teNI amuka suraMgathI amuka rAtre prathama prahare taiyAra rahe to zreNika jAte tene laI jaze. paNa A vAta tamAre koIne kahevI nahIM. Agama kathAnuyoga-3 kAmAgninA tyArapachI abhaye nagaranA daravAjAthI cheka kanyAnA aMtaHpura sudhInI suraMga khodAvI. bIjI tarapha AdarapUrvaka zreNika rAjAne samAcAra mokalyA. zreNike batrIza suMdara ratha ane vIra sArathI sahita suraMgamAM praveza karyo. sujyeSThAne joIne zreNike turaMta rathamAM AvI javA kahyuM. teNIe cennaNAne paNa sAthe AvavA kahyuM. celaNA turaMta rathamAM caDI zreNika sAthe besI gaI. hamaNAM AvuM kahI sujyeSThA potAnA alaMkArano dAbaDo levA gaI tene thoDI vAra thatA zreNika ceghaNAne laI nIkaLI gayA. 101 cennaNAno dohada pUrNa karavo : (A kathAno mukhya saMbaMdha zreNika--cekSaNA ane koNika sAthe ja che. to paNa abhayakumAre potAnI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 305 buddhi vaDe je rIte tenA dohadanI pUrti karI te tenI buddhine jaNAvavA keTaloka kathAMza jU karela che.) jyAre koNikano jIva celaNAnA garbhamAM Avyo tyAre teNIne zreNika rAjAnuM mAMsa khAvAnA, lohI pAvAnA azubha dohada utpanna thavA lAgyA - yAvat - teNInuM zarIra kSINa thavA lAgyuM, tyAre zreNika rAjAe teNIne AzvAsana ApatA kahyuM ke, he devI! tuM duHkha na lagADa. huM tArA dohada pUrNa thAya tevuM kaMIka karIza. rAjAe ekAMtamAM abhayakumArane A vAta karI tyAre abhayakumAre potAnI buddhi vaDe teno upAya zodhyo - teNe mRgalAnuM mAMsa maMgAvyuM. tenA para alatAno ghaNo pAtaLo rasa copaDAvIne zreNika rAjAnA peTa upara sajjaDa majabUta pATo baMdhAvyo. pachI celaNAnI najIka Asana sthApIne te paTTa uThAvI, charI vaDe peTa kApIne, sitkAra karatA kApI kApIne mAMsa Ape che. alatAno rasa copaDela hovAthI teNI paNa saMtoSa pAmIne svAdapUrvaka te khAya che. tyArapachI rAjAne keTaluM duHkha thatuM haze tevo vicAra AvatA ceghaNA mUcha pAmI. tyAre rAjAe tene zuddhimAM lAvI, AzvAsana ApyuM ke, saMrohiNI auSadhi vaDe A prahAranI hamaNAM rujha AvI jaze. A pramANe dhIraja ApI, celaNAne saMtoSa pamADIne rAjA tyAMthI nIkaLI gayo. A rIte abhaye potAnI buddhi vaDe potAnI laghumAtA celaNAno dohada pUrNa karyo. -0- dhAriNI mAtAnA dohadanI pUrti : jyAre rAjA zreNikanI eka patnI ane abhayakumAranI laghumAtA dhAriNI devIne meghakumArano jIva garbhamAM Avyo tyAre akALe meghano dohada utpanna thayelo abhayakumAre tenA dohadanI pUrti karI. A kathA saMpUrNapaNe meghakumAranA kathAnakamAM AvI gayela che. kathA juo "meghakumAra". -0- rAjA pradyota sAthenI ghaTanA : koI vakhate ujjainI nagarIthI rAjA pradyota potAnI moTI senA sahita Avyo. teNe zreNikane gheravAnI taiyArI karI. ghaNo bhaya pAmelA rAjAne abhaye kahyuM ke, tame tenA moTA sainika samudAyathI bhaya na pAmazo. huM temane bhagADI mUkIza. abhaya jANato hato ke pradyota bIjA khaMDiyA rAjAo sAthe Ave che. paNa te rAjAo hajI pahoMcyA nathI. pachI temanA paDAvonI mAhitI meLavI. jyAM khaMDiyA rAjAno paDAva naMkhAvAno hato tyAM pahelethI bhUmimAM nidhAnanA kaLazo daTAvI dIdhA. jyAre te khaMDiyA rAjAo potapotAnA paDAvamAM AvyA. eTale zreNika rAjAe pradyota rAjA sAthe ati mahAnuM yuddha AdaryuM. tyArapachI abhayakumAre rAjA pradyotanI buddhimAM bheda utpanna karAvavA mATe pradyatane eka lekha lakhyo. tamArA sarve khaMDiyA rAjAone zreNika rAjAe lAlaca ApIne phoDI nAMkhyA che. A vAta taddana satya che. te sarve ekaThAM maLIne nakkI tamane zreNika rAjAne havAle karI deze. A vAtamAM zaMkA hoya to tame te rAjAonA paDAva khodAvI tapAsa karAvajo. pradyota rAjAe tapAsa karAvatA sonA mahora bharelA kaLazo joyA. te jANIne Jain E nternational Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 Agama kathAnuyoga-3 pradyota turaMta tyAMthI palAyana thaI gayo. jyAre pradyota urjanI pahoMcyo tyAre khabara paDI ke A to abhayakumAranI buddhino prapaMca hato. pachI pradyote sabhAmAM vAta karI ke, evo koI buddhizALI che, je abhayane mArI pAse lAve. tyAre koI gaNikAe bIDuM jhaDapyuM ane rAjA pAse keTalIka sagavaDo mAMgI. rAjAe mAMgaNI pramANe madhyama vayanI sAta vezyAo temaja sahAyaka moTI vayanA anucaro ApyA. gaNikAoe sAdhvI pAse jaIne kapaTa zrAvikAono abhyAsa karyo. pachI nagara-gAma AdimAM yAtrA sthaLe bhramaNa karavA lAgI. dareka sthaLe devavaMdanAdi karavA dvArA zrAvikArUpe prasiddhi pAmI. e rIte kramAnusAra rAjagRhamAM pahoMcI. bahAra udyAnamAM utarI, nagaranA caityonI paripATI zarU karI. abhayakumAranA gRhamaMdiramAM pravezatA ucca svare nisIDi bolI. temane joIne abhaya AnaMdita thayo. teNIone gRhacaityanA darzana karAvyA. pratimAjInA vaMdana karAvyA. pachI temanA nAmagAma vagere oLakha pUchI. tyAre teNI bolI ke, ame dIkSAnA bhAvathI tIrtha yAtrAdi mATe nIkaLelA chIe. tyAre abhaye te zrAvikAonI atyaMta bhAvathI sAdharmika bhakti karI. pe'lI kapaTI zrAvikAoe tenI sAthe madhurI vAto karI. abhaya temanA guNothI prabhAvita thayo. bIje divase pAraNA mATe nimaMtraNa ApyuM. kapaTI zrAvikAoe abhayane ja potAnI sAthe pAraNuM karavA besADyo. tyAre kapaTI zrAvikAoe tene guptapaNe madirApAna karAvI dIdhuM. jyAre abhaya UMdhI gayo tyAre tene rathamAM mUkAvI jaladIthI palAyana thaI gayA ane chelle pradyatane arpaNa karI dIdho. abhaye pradyotane kahyuM ke, tame dharmanA nAme chaLakapaTa karyuM. temAM tamArI koI paMDitAI nathI. tyArapachI teoe abhayane tevA vacanathI bAMdhI lIdho ke jethI potAnA rAjyamAM javA mATe eka DagaluM paNa bharI zake nahIM. abhaye tyAM nivAsa daramyAna pradyota rAjA pAsethI cAra varadAna prApta karIne thApaNarUpe sAcavI rAkhelA te A pramANe rAjA pradyota pAse cAra ratno hatA - lohajaMgha dUta, analagiri hAthI, abhiIra ratha ane zivAdevI rANI. je lohalaMgha dUta hato te roja pacIza yojana jato ane aneka dezonA guhya samAcAra lAvIne pragaTa karato. AthI sarva sAmaMta rAjAo uThaga pAmyA ane lokajaMghane mAravA mATe tene Apela bhAtA (pAtheya)mAM jhera bheLavI dIdhuM. lohalaMgha avaMti tarapha pAcho Avato hato, tyAre mArgamAM bhojana karavA beTho tyAre aneka apazukanoe tene aTakAvyo. te bhojana karyA vinA ja avaMtI pahoMcyo. pradyota rAjAne sarva vAta jaNAvI. tyAre abhayakumAre potAnI buddhithI kahyuM ke, A lADavAnI gaMdhathI evo nizcaya thAya che ke temAM dRSTiviSa sarpa che yAvat teNe sAbita karyuM. tyAre pradyota rAjAe tene varadAna ApyuM. tyArapachI koI divase analagiri hAthI tenA baMdhana staMbhathI chUTI gayo. ati madonmata thavAthI pAcho kabaje Avato na hato. rAjAnA pUchavAthI abhaye kahyuM ke, jo bhadravatI hAthaNI para ArUDha thayela vAsavadattA putrI sahita vatsarAja gAyana kare to hAthI Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 307 - - vaza thaI jaze. te pramANe gAtAM gAtAM hAthIne pakaDIne baMdhana sthAne lAvyA. tyAre pradyota rAjAe abhayane bIjuM varadAna ApyuM. koI samaye ujjainImAM rAkSasI agni utpanna thayo, A bhayaMkara nagaradAha agninuM nivAraNa pUchayuM tyAre abhaye rAjAne kahyuM, tame Avo judI jAtano agni pragaTAvo tenAthI agni zAMta thaI jaze. e rIte agni olavAI jatAM abhayane trIjuM varadAna ApyuM. koI vakhate ujainImAM bhayaMkara azIva utpanna thayo. abhaye kahyuM, ApanI zilavatI padminI evI zIvArANI vastrarahitapaNe rAtre gavAkSamAM UbhA rahe, eka ADhaka pramANa baligrahaNa kare. rAtre jyAre koI bhUta te gavAkSa sanmukha UbhuM thAya tyAre tenA mukhamAM A bali pheke. A rIte aziva zAMta thaI jatA tene cothuM varadAna ApyuM. abhayakumAre koI vakhate cAre varadAnonI thApaNa eka sAthe mAMgatA kahyuM ke, huM rAja! Apa analagiri hAthI para mahAvata thaIne beso, agnibhIra rathamAM lAkaDAM bharIne zivAdevI mAtAnA khoLAmAM huM besuM ane agni praveza karIe. AvI mArI chellI icchA che, to have tame mane ApelA varadAna purA karo. tyAre pradyota vicAryuM ke have abhaya potAnA sthAne javA utkaMThita thayo che. eTale moTA satkAra karavA pUrvaka abhayane visarjita karyo. tyAre abhayakumAre kahyuM ke tame mane dharmanA bahAne kapaTathI ahIM lAvyA cho. paNa jo huM divasanA sUryanI sAkSIe bUma barADA pADatA tamane nagaranA loko samakSa bAMdhIne, huM "abhaya" evA mArA nAmane jAhera karato harIne na laI jauM, to mAre agrimAM praveza karavo. AvI pratijJA. karIne rAjagRhe pahoMcyo. keTalAMka divasa pachI te samAna AkRtivALI be gaNikA-putrIone sAthe laIne vepAra karavA keTaluMka kariyANuM sAthe laIne vepArIno veza dhAraNa karIne ujainImAM apUrva durlabha padArthono vepAra zarU karyo. rAjamahelanA mArge rahevA mATe eka prAsAda rAkhyo. rAjA pradyota koI divase vizeSa prakAre vastrAbhUSaNathI sajja thayelI baMne suMdarIone gavAkSamAM rahelI joI. te baMnee vizALa, ujjavaLa, prasanna dRSTithI rAjA tarapha najara karI. tenA cittane AkarSavA mATe tenI sAme aMjali joDI. rAjA temanAthI AkarSita thayo. parastrI lolupa rAjAe temanI pAse dUtI mokalI. te baMnee krodhita thaI dUtIne kADhI mUkIne kahyuM ke, rAjA kadI AvA caritrano na hoya. pharI prArthanA karavA AvI tyAre kahyuM, jAo AjathI sAtamA divase amArA devamaMdiramAM mahotsava thaze, tyAM amAro ekAMtamAM meLApa thaze. A samayamAM abhayakumAre pradyotarAjAnI samAna AkRtivALA eka manuSyane gAMDo banAvIne lokamAM prasiddha karyuM ke, A mAro bhAI daivayoge gAMDo thayo che. huM tenI cikitsA karAvuM chuM, bahAra jatAM rokuM chuM, to paNa nAsI jAya che. vaLI raDAroLa karatA UMcakIne tene pAcho lAvuM chuM. pachI roja - te gAMDo mANasa bUmo pADato ke, huM caMDapradyota rAjA chuM ane A vepArI mAruM haraNa karI rahyo che. A ghaTanA roja banatA lokone temanI vAtamAM vizvAsa besI gayo. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI sAtamA divase gaNikAputrIoe dUtI sAthe saMdezo mokalAvyo ke, rAjAe madhyAhna samaye ekalA ja ahIM AvavuM. kAmAtura rAjA pariNAmanI ciMtA karyA sivAya gRhagavAkSanI bhitti dvArA Avyo. pUrve karelI goThavaNa mujaba majabUta puruSoe tene sakhata bAMdhyo. mAMyAmAM sUvaDAvI divasanA bhAgamAM ja te bUmo pADato hato evI sthitimAM abhaya laIne cAlyo ane bolato-bolato gayo ke A gAMDA bhAIne cikitsA karavA laI jaI rahyo chuM. pachI rAjagRhI upADI gayo. zreNika rAjA talavAra laIne tene haNavA doDyA. tyAre abhaye temane rokyA. pachI kahyuM ke, A ghaNAM rAjAone bahumAnya rAjA che mATe teno satkAra karIne temanI nagarImAM pahoMcADavA. tema karavAthI baMneno sneha vRddhi pAmyo. -0- AkumArano saMbaMdha : Arta dezanA rAjA Ardika rAjAnA putra ArdrakumAra jyAre abhayakumArane motI vagere bheMTaNuM mokalAvyuM tyAre ane AAkamAra jyAre temanI maitrI Icche che ema abhayakumAre jANyuM tyAre temaNe vicAryuM ke, koI bhavya jIva vratanI virAdhanA karavAthI anArya dezamAM janmelo lAge che. kemake abhavya ane dUrabhavya to mArI sAthe maitrI karavA icchatA ja nathI. prAyaH samAnadharmIonI ja paraspara prIti thAya che. pachI abhayakumAre potAnI buddhithI AItuM biMba mokalavAnuM nakkI karyuM -- yAvat - te mUrtinA nimitte ArdrakumAra pratibodhita thaI pratyekabuddha thayA. A samagra kathAnaka ArdrakumAra kathAmAM pUrve varNavAI gayuM che. juo - ArkakumAra kathA-0- rohiNeya cora : vaibhAra parvatanI guphAmAM lohakhura nAme eka cora hato. teNe potAnA putra rohiNeya corane salAha ApI ke, tAre kadI viraprabhunI vANI sAMbhaLavI nahIM. koI divase rohiNeya rAjagRhImAM corI karavA gayo. corI karIne potAnA sthAne pAcho jato hato, tyAM mArgamAM bhagavaMta mahAvIranuM samavasaraNa racAyela hatuM, vIraprabhunI vANI na sAMbhaLavA pratibaddha rohiNeye kAnamAM AMgaLI nAMkhI dIdhI. te rIte cAlatA tene pagamAM kAMTo vAgyo. te kAMTo kADhyA sivAya cAlI zakAya tema na hovAthI kAMTo kADhavA teNe AMgaLI kADhI, te vakhate bhagavaMtanI vANImAM teNe devo kevA hoya tenuM varNana sAMbhaLyuM. te AgaLa jato hato tyAM rAjapuruSoe tene pakaDI lIdho. rAjA zreNike teno vadha karavAnI AjJA karI. tyAre abhayakumAre temane rokIne kahyuM, he svAmI! pahelA tenI pAse badhI kabUlAta karAvavI. tyAre teNe khoTI mAhitI dvArA temane chetaryA. tyArapachI abhayakumAre tene bezuddha banAvIne potAnA mahelamAM laI gayA. tyAM dogaMdaka devanI jema apsarA jevI ramaNIothI vIMTAyelA palaMgamAM tene zayana karAvyuM. deva jevA vastro paherAvyA. jyAre tene kepha utarI gayo tyAre cotarapha divya samRddhi joIne te vismaya pAmyo. te samaye abhayakumAre karelI pUrva goThavaNa mujaba tyAM rahelA puruSo bolavA lAgyA ke he svAmI ! jaya pAmo jaya pAmo. he deva ! tame A vimAnamAM Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 309 svAmIpaNe utpanna thayA cho, ame tamArA sevako chIe. A apsarA tamArI patnIo che. tamAM temanI sAthe AnaMdathI krIDA karo ityAdi. pachI abhayakumAranA zIkhavyA mujaba chaDIdAre chaDI pokArI, saMgIta Adi dhvani thayo. dvArapALe AvIne kahyuM, he svAmI! ahIM je deva utpanna thAya che te pahelAM potAnA pUrvabhavanA punya-pApa jaNAve che. mATe Apa paNa te jaNAvo. rohiNeya corane khyAla Avyo ke huM mRtyu pAmyo ja nathI. A sarve abhayakumAranI kapaTajALa che. tyAre teNe vIrabhagavaMte kahela devasaMbaMdhi varNane yAda karyuM. jemake devonA caraNa pRthvIne sparzatA nathI ityAdi. mATe nakkI A koI deva nathI. pachI te core kapaTa yukta jUThI vAto karI, tyAre abhayakumAre tene choDI mUkyo. -0- kAlasaurika ane sulasano saMbaMdha : kAlasaurika kaSAI hato. je rojanA 500 pADAono vadha karato hato (jenI vizeSa vAta kAlasaurika tathA zreNikanI kathAmAM noMdhAyela che.) hiMsAne kAraNe lAMbA kALathI tenA saMcita thayelA karmone kAraNe tenA zarIramAM vividha prakAranA rogo utpanna thayelA, tyAre te kapAI kalpAMta karI rahyo hato. tenA AkrandanathI tyAM beThelA mANasonA mAnasa kaMpI jatA hatA. tene zayyAmAM, bhUmi para, pANI pIvAmAM, bhojanamAM kyAMya sukha jaNAtuM na hatuM. paNa aMdarathI saMtApa vadhato jato hato. sulase potAnA pitAnI vedanAnI sarva hakIkata potAnA mitra abhayakumArane jaNAvI. zrAvaka dharmamAM agresara, karmanA marmane samajanAra buddhinidhAna abhayakumAre potAnI pAriNAmikI buddhi vaDe sulasane kahyuM ke, he mitra ! tArA pitAe pApakarma eTalA moTA pramANamAM upArjana kareluM che, je bhUmi para pratyakSa ubharAI rahyuM che. te A janmamAM ja karmano anubhava karI rahela che, mATe tuM indriyonA viSayonuM viparitapaNuM have kara. A vAta samajIne sulase gharamAMthI tIkSNa kAMTAnI zayyA karI lAvI, temAM tene suvaDAvyo. tathA ati durgadhavALA padArthonuM AkhA zarIre vilepana karyuM. vaLI kaDavAturA svAdavALA padArtho tene khavaDAvyA. A pramANe indriyane pratikULa evA aniSTa viSayo sulase karyA. tema tema kAlasaurikane kaMIka sukhAnubhava thavA lAgyo. teNe putra sulasane kahyuM, teM ATalo vakhata mane AvA sukhathI vaMcita kema rAkhyo ? tyArapachI kALakrame kAlasaurika kaSAI marIne sAtamI narake gayo - yAvat - sulase abhayakumAranI apUrva maitrIthI bAra vrato aMgIkAra karyA ane jinadharma dhAraNa karavAmAM agresara thayo. -0- abhayakumAranI aupAtikI, pAriNAmikI buddhinA AvA vividha dRSTAMto zAstro ane graMthonA pAne noMdhAyelA jovA maLe che. - - vidyAdhara prasaMga : koI vakhate koI vidyAdhara hato, tenI vidyA bhUlI gayo tyAre paNa abhayakumAre te vidyAnA apUrNa zabdo ke zlokane AdhAre tenI vidyA pUrNa karI, vidyAdharane madada karI hatI. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 Agama kathAnuyoga-3 - - - - - -0- dhobIno prasaMga : zreNika rAjAe be vastra koI dhobIne dhovA mATe Apela. tevAmAM kaumudI mahotsava AvatAM dhobIe te vastra potAnI be strIone paherAvyA, zreNika mahotsavamAM te vastro joIne oLakhyA. eTale tAMbula dvArA te vastra para cinha karyuM. abhayakumAre paNa te joyuM. dhobIe kSAra vaDe te DAgha dUra karyo. abhaye dhobIne pUchIne yathArtha vAta jANI. -0- secanakanI mukti : koI vakhate secanaka gaMdhahastIne nadImAM magare pakaDI lIdho. te jANI rAjA kheda pAmyo. tyAre abhaye kahyuM, jo jalakAMta maNi hoya to maMgAvo. tenA prabhAvathI magara hAthIne choDI deze. rAjakuLamAM ghaNAM ratno hatA. temAMthI zodhatA to vAra lAgaze. tethI udUghoSaNA karAvI. je jalakAMta maNI Apaze tene aDadhuM rAjya ane putrI Apaze. jalakAMta maNI lAvatA tyAMthI pANI khasI gayuM. te jANIne magare turaMta sthaLane choDI dIdhuM. hAthI mukta thaI gayo. (vizeSa adhikAra kRtapuNyanI kathAthI jANavo) -0- ekadaMDIyA mahelanI racanA : zreNika rAjAne eka vakhata patnIe kahyuM ke, mane eka staMbhavALo prAsAda karAvI do. teNe vardhakI-sutArane kahyuM, kaThIyAro aTavImAM gayo. teNe eka ati mahAnuM vRkSane joyuM. temAM rahetA vyaMtare abhayane darzana ApyA. tyAre abhayakumAre kahyuM ke, mAre eka khaMbhavALo prAsAda karavo che. tyAre abhayanA kahevAthI vyaMtare tene eka daMDIyo mahela karI Apyo. -0- corane pakaDavo : eka vakhata koI cAMDAlaNIne akALe AMbA-kerI khAvA icchA thaI. tenA patie kahyuM, huM AMbo lAvI ApIza. tyAre teNe potAnI vidyA vaDe DALane namAvI ane AMbo laI lIdho. tyArapachI te vAraMvAra DALa namAvI AMbA levA lAgyo. savAre rAjAe joyuM ke AMbAnI corI thaI che, paNa koI dekhAyuM nahIM. nakkI koI manuSya che, jenAmAM AvI zakti che je mArA aMtaHpuramAM AvI gayo che. teNe abhayane A vAta karI.. tyAre abhayakumAre coranI zodha AraMbhI. koI pradezamAM eka maMDalI krIDA karI rahI hatI. tyAM jaI abhaye kahayuM ke, tame mArI eka vAta sAMbhaLo. koI nagaramAM eka daridra zreSThI vasato hato. tene eka rUpavatI putrI hatI. teNI sArA varane prApta karavA kAmadevanI pUjA karatI hatI. teNIe eka bagIcAmAMthI corIne puSpothI pUjA karI. te mALIe joyuM. teNIne pakaDI lIdhI. teNIe mUkI devA vinaMtI karI tyAre te mALIe zarata karI ke tArA, jyAre lagna thAya tyAre tAre tArA patine choDIne te rAtre mArI pAse AvavuM, to huM tane mUkI dauM. te vAtano teNIe svIkAra karyo. anya koI divase teNInA lagna thayA. teNI patine satya vRttAMta jaNAvyo. tyAMthI nIkaLI, rastAmAM rAkSasa maLyo. je cha mAse AhAra karato hato. teNe pakaDI, satya vAta kahetA teNe choDI dIdhI. pachI rastAmAM core teNIne pakaDI, teNe paNa satya vAta jANI choDI dIdhI. pachI mALI pAse pahoMcI. teNe paNa pachI teNIne choDI dIdhI. tyArapachI Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 311 abhaye pUchayuM ke, AmAM duSkara kArya koNe karyuM? tyAre irSyALue kahyuM ke, tenA patie duSkara kArya karyuM, bhUkhyAe kahyuM ke, rAkSase duSkara kArya karyuM, pAradArike kahyuM ke, mALIe duSkara kArya karyuM. harikeza cAMDAle kahyuM, core duSkara kArya karyuM, te AdhAre abhayakumAre tene pakaDI lIdho - A ja cora che. pachI rAjA pAse jaIne sarva vRttAMta kahyo. -0- vajana zoghavA : koI vakhate rAjA zreNikane dharmajijJAsA thaI ke AmAM dhArmika koNa che? tyAre parSadAmAM teNe jANyuM ke dharmIjana durlabha che. prAya: loko adhArmika hoya che. te vakhate abhayakumAre eka zveta ane eka azveta bhavana karAvyuM. tyAre moTA bhAganA nagarajano potAne dhArmika mAnI zveta gRhamAM pravezyA kemake abhaye kaheluM ke, jeo dharmIjana hoya teNe zveta bhavanamAM javuM, jeo adharmI hatA. temaNe azveta bhavanamAM javuM. te vakhate be zrAvakoe sArI rIte madyapAna karela, te baMne azveta bhavanamAM pravezyA. temane kAraNa pUchyuM tyAre temaNe kahyuM ke, susAdhu ane suzrAvaka dharmojana che, teo sadA apramatta rahe che. jyAre ame to pramAdI chIe. ame madyapAna karyuM che. tethI ame A azvetabhavanamAM AvyA chIe. e rIte abhaye sAcA dharmIjana zodhI kADhyA. - - dIkSita thayela kaThiyArAnI anumodanA : * koI eka kaThiyArAe sudharmAsvAmI pAse dIkSA lIdhI. te jyAre bhikSArthe bhramaNa karatA hatA tyAre loko tenI helaNA karatA bolatA hatA ke A te ja kaThiyAro che jeNe dIkSA lIdhI che. AvI velaNA sahana na thavAthI te ziSya AcAryane kahyuM ke, mArAthI roja AvA Akroza vacana sahana thatA nathI. AcAryae abhayakumArane kahyuM ke, ame vihAra karIe chIe. tyAre abhaye pUchayuM ke, zuM A kSetra mAsakalpa prAyogya paNa nathI ? ke jethI tame bIja vihAra karI rahyA cho. tyAre AcArya bhagavaMte jaNAvyuM ke, ziSya nimitte anyatra vihAra karI rahyA chIe. tyAre abhaye kahyuM ke, ahIM vizvasta thaIne raho. huM A lokono upAya karI nivAraNa karuM chuM. tyArapachI bIje divase traNa koDI suvarNanI sthApanA karI nagaramAM udghoSaNA karAvI ke abhayakumAra dAna daI rahela che. - loko to AvI gayA. tyAre abhayakumAre kahyuM ke, jeo A traNano parityAga karavA taiyAra hoya - (1) agni, (2) pANI ane (3) strI. temane huM A traNa koDI suvarNa dAna ApavA taiyAra chuM. tyAre lokoe kahyuM ke, A traNa vastu vinA koDI suvarNane zuM karavAnuM ? tyAre abhaye kahyuM ke, "to pachI A sAdhune "bhikhArI hato mATe dIkSA lIdhI" ema kema kaho cho ? tenI pAse kaMI na hatuM ane dIkSA lIdhI, to paNa teNe traNa koDI suvarNano tyAga karela ja che ne ? lokoe te vAta svIkArI. 0 abhayakumAranI dIkSA : koI vakhate eka deva kuSThirUpa laIne bhagavaMta mahAvIranA samavasaraNamAM Avyo. te Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 Agama kathAnuyoga-3 vakhate abhayakumArane chIMka AvI tyAre te deva bolyo ke, "jIvo ke maro." A rIte te deva bhagavaMta mATe, zreNika mATe, kAlasaurika mATe ema traNa mATe juduM juduM bolyo tyAre zaMkA thaI ke A deva AvA asaMbaddha vAkyo kema bole che ? bhagavaMte zaMkAnuM samAdhAna ApatA abhayakumAranA viSayamAM ema kahyuM ke, te jIvita che tyAM sudhI dharmanI ArAdhanAmaya divaso vyatIta karI rahyA che ane mRtyu bAda vijaya nAmanA anuttara vimAne utpanna thavAnA che, te temanA to baMne loka saphaLa che, tethI te deva ema bolyo ke, "jIvo ke maro." arthAt baMne samAna ja che. tyArapachI zreNika mahArAjAe potAnA rAjyabhAra soMpavA ane rAjamugaTa paherAvavA abhayakumArane vAta karI. paNa teNe e vAtano Adara na karyo, svIkAra na karyo. tyArapachI bhagavaMtanI dharmadezanA sAMbhaLyA bAda teNe bhagavaMtane eka vakhata eka uttama guNavAnuM, rUpavAnuM, prazama sAdhu bhagavaMtane joIne pUchayuM ke AvA uttama zramaNa koNa che ? tyAre bhagavaMte jaNAvyuM ke te udAyana rAjarSi che. ema kahIne udAyana rAjarSinuM caritra pragaTa karyuM. tyAre abhayakumAre pUchayuM ke, aMtima rAjarSi koNa thaze ? (A bharatakSetramAM mugaTa-alaMkArabaddha rAjA have sAdhupaNuM aMgIkAra karaze?) bhagavaMta mahAvIre tene kahyuM ke, chellA rAjarSi udAyana thaze. tyArapachI koI mugaTabaddha rAjA dIkSA leze nahIM. A vAta sAMbhaLI abhayakumAre pitAnA rAjyano svIkAra na karavAno nirNaya karyo. rAjya tyAga karI pravajyA levA mATe udyama karavA lAgyo. abhayakumAre potAnA pitA rAjA zreNika pAse dIkSA levAnI anumati mAMgI. tyAre zreNike anumati na ApI, punaH punaH vinaMtI karI tyAre kahyuM ke, jyAre huM tane kahuM ke, "jato rahe - mane tAruM mukha batAvato nahIM" tyAre tAre dIkSA levI. eka vakhata zreNika rAjA aMtaHpura sahita bhagavaMtane vaMdana karavA mATe gayA. divasanA pAchalA prahare te pAchA pharatA hatA. tyAre cellaNAe mArgamAM nadInA kinAre ThaMDInA divasomAM kAussagga dhyAne rahelA ane ati tIvra tapa tapatAM uttama tapasvI joyA. rAtre zreNikanI zayyAmAM sUtelI celaNAno hAtha koI kAraNe rajAInI bahAra rahI gayelo. te ghaNo ja ThaMDo thaI gayo. sakhata ThaMDIyukta vAyunA sparzathI tenA rUMvADA UbhA thaI gayA ane teno hAtha dhrujavA lAgyo. tyAre celaNAne divase joyelA tapasvI sAdhu yAda AvyA. tethI te bolI uThI ke, "nadI kinAre temanuM zuM thatuM haze ?" A zabdo sAMbhaLIne zreNika rAjAne thayuM ke, koI parapuruSa Ano premI jaNAya che, kharekhara ! strIonA caritrane dhikkAra thAo. e pramANe zreNikanA manamAM khoTA khoTA vikalpo uThavA lAgyA. prAtaHkALe te bhagavaMta mahAvIrane vaMdanArthe javA taiyAra thayA tyAre teNe abhayakumArane bolAvIne kahyuM ke, huM atyAre jaI rahyo chuM. tAre aMtaHpuramAM jaIne aMtaHpura sahita samagra sthAna saLagAvI mUkavuM. mArI AjJAno satvare amala karavo. jethI baLI rahelI te badhI rANInA karuNa-rUdana svara huM sAMbhaLuM. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 313 tyAre abhaye potAnI buddhithI nirNaya karyo ke, koI asat kalpanA ane vikalpothI pitAjIe AvI AjJA ApelI che, paraMtu kopAyamAna thayelA teo vicAratA nathI ke, roSathI sahasA koI kArya na karavuM. jo karAya to tenA azubha phaLa ja Ave. mAtra zravaNa kareluM svIkAravuM nahIM. pratyakSa joyela hoya to paNa yuktAyuktanI vicAraNA karavI. paNa have huM zuM karuM ? tyArapachI abhayakumAre eka jIrNa zALA hatI, temAM moTI vALA zreNI temaja moTA goTegoTA jevA dhUmADAthI AkAzane bharI deto hoya tevo agni saLagAvyo. rAjA paNa pAchaLa joto joto bhagavaMtanA vaMdana mATe jato jato ciMtavavA lAgyA ke, he cellaNA! teM pote karelA karmanuM phaLa have bhogava. ghaNI tvarAthI bhagavaMta mahAvIra pAse pahoMcyo, tenA caraNomAM vaMdana karIne pUchyuM he svAmI calaNA eka pativALI ke be pativALI ? bhagavaMte kahyuM ke, eka pativALI, eTale jaldIthI tyAMthI Ubho thayo. cAlatA cAlatA pazcAttApa agrithI baLatA cittavALo te vicAravA lAgyo ke, are ! nirbhAgI evA meM A zuM karyuM? kharekhara ! meM A adhama kArya karyuM. tyAre abhayane bhagavaMta mahAvIranA vaMdanArthe sAmethI cAlyo Avato teNe joyo. tene joIne zreNike pUchayuM ke, teM zuM karyuM? tyAre abhaye uttara Apyo ke, ApanI AjJAnuM kadApi koI apamAna kare kharAM ? to zuM teM bhayaMkara vALAyukta agnimAM calaNAdi rANIone saLagAvI mUkI ? he duSTa ceSTAvALA ! to pachI tuM paNa kema na baLI maryo? jA, cAlyo jA. have tuM mane tAruM moM dekhADato nahIM. tyAre abhayakumAre vicAryuM ke, huM paNa A pratyuttaranI ja rAha joto hato. teNe turaMta ja bhagavaMta mahAvIranA zaraNe jaIne pravajyA aMgIkAra karI lIdhI. zreNika jhUratA hRdaye mahele pahoMcyo tyAre sarve kSema kuzaLa joIne te samajI gayo ke huM abhayakumArathI chetarAyo chuM. e rIte zreNika ane naMdAdevInA putra abhayakumAre pravajyA grahaNa karI. pAMca varSaparyaMta zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM. vipula parvata anazana karI. kALadharma pAmI vijaya anuttara vimAne deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSe jaze. abhaya aNagAranI zeSa kathA jAlikumAra mujaba jANavI. 0 Agama saMdarbha :sUya cUpR. 78, 19, 362, 415; sUya ni 59, 196, 247, 738nI che ThA 360nI vRja nAyA. 10, 20 thI 23; anu. 1, 2; nira. 9, 10 + 6; nisI. 1557nI cU. bu.bhA. 172nI vR; vava.bhA. 63, 1291nI vR; AvA ni 943; Ava.cuM 1- 104, 468, pa46, 147, 157, papa8; ra-pR. 61, 159 thI 162, 165, 169, 171; Ava.ni. 134, 847, 949, 1284nI dra dasa cUpa 44, 45, 23, 83, 84; Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 dani. 185nI ; 0 dIrdhasena Adi kumAra kathA H (1. dIrdhasena, 2. mahAsena, 3. laSTadaMta, 4. gUDhadaMta, 5. zuddhadaMta, 6. hanna, 7. kruma, 8. krumasena, 9. mahAkrumasena, 10. siMha, 11. siMhasena, 12. mahAsiMhasena, 13. puNyasena) (1) dIrdhasenakumAra :- (2) mahAsena Adi kumAra : te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazIlaka caitya hatuM. zreNika rAjA hato, dhAriNI rANI hatI. teNIe svapnamAM siMha joyo. jAlikumAranI mAphaka janma thayo, bALapaNa vItyuM. kaLAo zIkhyo. vizeSatA mAtra eTalI ke A kumAranuM nAma dIrdhasena kumAra rAkhavAmAM AvyuM - yAvat - jAlikumAranI mAphaka mahAvideha kSetramAM mokSa prApta karaze. jANavuM) - X - X - dIrdhasena kumAra pramANe ja tere kumAro vize (mahAsena Adi bAre kumAro vize Agama kathAnuyoga-3 naMdI. 98, 107nI vR; A badhAM ja kumAro rAjagRha nagaramAM utpanna thayA. A badhAMnA pitA zreNika hatA. mAtA dhAriNI hatI. A badhAMno zramaNaparyAya soLa varSano hato. dIrdhasena ane mahAsenakumAra vijaya anuttara vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. laSTadaMta ane gUDhadaMta vaijayaMta anuttara vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. zuddhadaMta ane halakumAra jayaMta anuttara vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. krama ane kramasenakumAra aparAjita anuttara vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. mahAkramasena, siMha, siMhasena, mahAsiMhasena ane puNyasenakumAra e pAMce sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. bAkI samagra kathAnaka jAlikumAra pramANe jANavuM. 0 Agama saMdarbha : -- anutta. 3 thI 6; X X 0 dhanya aNagAra kathA - te kALa ane te samayamAM kAkaMdI nAmanI nagarI hatI. je Rddhiyukta, nirbhaya ane dhanadhAnyathI samRddha hatI, tyAM sarva RtuonA puSpo ane phaLothI yukta sahasrAmavana nAmanuM udyAna hatuM. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. 0 dhanyano gRhavAsa : te kAkaMdI nagarImAM bhadrA nAmanI sArthavAhinI nivAsa karatI hatI. je RddhisamRddhithI Aya-saMpanna - yAvat aparibhUta hatI. te bhadrA sArthavAhinIno putra dhanya nAme bALaka hato. je ahIMna, pratipUrNa, Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 315 paMcendriya zarIravALo - yAvat - surUpa hato. pAMca dhAva mAtAothI parigRhita hato. jene mahAbalakumAra sadaza jANavo - yAvat - teNe boMtera kalAonuM adhyayana karyuM - thAvat - te pUrNatayA bhogone bhogavavA samartha thaI gayo. tyArapachI bhadrA sArthavAhinI dhanya bALakane bAlya avasthAthI mukta - yAvat - bhogopabhoga mATe paNa samartha jANIne ghaNAM vizALa ane UMcA - yAvat - pratirUpa batrIza. zreSTha prAsAda banAvaDAvyA. tenA madhyamAM aneka seMkaDo staMbho vaDe yukta - cAvat - pratirUpa eka vizAla bhavana banAvyuM. - tyArapachI te bhadrA sArthavAhIe te dhanyakumArane uttama ibhya evI batrIza kanyAonI sAthe eka ja divase pANigrahaNa karAvyuM. batrIza-batrIza vastu prItidAnamAM Avela hatI. tyArapachI te dhanyakumAra jora-jorathI vagADAtA mRdaMga Adi vAdyonA nAdathI yukta te zreSTha prAsAdonI upara - yAvat - vipula manuSya saMbaMdhI kAmabhogono anubhava karato vicaravA lAgyo. 0 dhanyanI pravajyA : te kALa, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra samosaryA parSadA nIkaLI. koNika rAjAnI mAphaka jitazatru rAjA paNa te ja prakAre vaMdanA karavA nIkaLyo. - tyArapachI dhanyakumArane mahAnuM kolAhala - yAvat - mahA janasamudAyane sAMbhaLIne ane joIne manamAM AvA prakArano adhyavasAya - kAvat - saMkalpa utpanna thayo - zuM Aje kAkaMdI nagarImAM indramahotsava che athavA - yAvat - stupa mahotsava che athavA yajJa che, ke jethI A ghaNAM ja ugra, bhoga Adi kuLanA loko - yAvat - jaI rahyA che. A pramANe vicAra kare che. vicArIne kaMcukI puruSane bolAve che. bolAvIne temane A pramANe kahyuM, he devAnupriyo ! zuM Aje kAkaMdI nagarImAM indramahotsava che athavA -- yAvat - loko jaI rahyA che ? tyArapachI te kaMcukI puruSamAM jemane zramaNa bhagavaMta mahAvIranA AgamananI nizcita jANakArI hatI. temaNe dhanya kumArane A pramANe kahyuM, he devAnupriya ! Aje zramaNa bhagavaMta mahAvIra kAkaMdI nagarInI bahAra sahastrApravana udyAnamAM yathApratirUpa abhigraha svIkAra karIne saMyama tapathI AtmAne bhAvita karatA vicArI rahyA che. tethI A ghaNAM ja ugra, bhoga Adi kuLanA loko - yAvat - jaI rahyA che. tyArapachI te dhanyakumAra kaMcukI puruSa pAsethI A arthane sAMbhaLIne ane hRdayamAM dhAraNa karI harSita ane saMtuSTa thayo - yAvat - page cAlIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra birAjatA hatA. te tarapha gayo. jaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne trividha paryApAsanAthI paryapAsanA karavA lAgyo. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre dhanyakumAra ane te vizALa RSi parSadAne - thAvat - dharmakathA kahI. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 Agama kathAnuyoga-3 tyArapachI te dhanyakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharmazravaNa karI ane samajIne harSita-saMtuSTa thaI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI. karIne vaMdanA-namaskAra karyA. vaMdanA-namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM he bhagavan huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM - yAvatuM - mAtA bhadrA. sArthavAhinI pAsethI AjJA laI lauM. tyArapachI huM Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra pravajyA aMgIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. je pramANe jamAlIe pUchyuM hatuM, te ja pramANe pUche che. tyArapachI te bhadrA sArthavAhinI te aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa, amarAma, azrutapUrva ane karkaza vacanane sAMbhaLIne ane samajIne "dhasu" karatI sarvAgathI jamIna para paDI gaI. mUcha khatama thayA bAda mAtA-putrano A viSayamAM mahAbala kumAranI jema saMvAda thayo. (kathA juo-mahAbalakumAra) tyArapachI bhadrA sArthavAhinI jyAre dhanyakumArane samajAvavAmAM samartha na thaI zakI - yAvat - jitazatru rAjAne pUchayuM, he devAnupriya ! niSkramaNa karanArA dhanyakumArane mATe chatra, mugaTa ane cAmara mATe yAcanA karuM chuM. tyAre jitazatru rAjAe bhadrA sArthavAhinIne Ama kahyuM he devAnupriyA ! tame jaldIthI zokamukta ane Azvasta thAo. Aje huM jAte ja dhanyakumArano niSkramaNa satkAra karIza. je pramANe kRSNa thAvastrAputrano niSkramaNa samAroha karyo hato, te ja pramANe jitazatrue svayaM dhanyakumArano niSkramaNa samAroha karyo. tyArapachI te dhanyakumAra svayaM potAnA hAthathI paMcamuSTika loca kare che - yAvat - pravrajita thayA. tyAre te dhanyakumAra IrSA samiti, bhASA samiti, eSaNA samiti, AdAna bhAMDamatta nikSepaNA samiti, uccAra prastravaNa, khela, siMghANa, jala, pAriSThApanikA samiti, manaH samiti, vacana samiti, kAya samiti, manogupti, vacanaguti, kAyagatithI gusa, guNendriya ane gupta brahmacArI aNagAra thayA. 0 dhanyanI tapazcaryA : tyArapachI te dhanya aNagAra je divase muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra dIkSAthI pravrajita thayA, te ja divase zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA vaMdana-namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM - - he bhagavaMta! ApanI AjJA prApta karIne AjIvana huM niraMtara chaTha chaTha tapathI ane pAraNe AyaMbila karavArUpa tapakarma grahaNa karIne AtmAne bhAvita karatA vicaravA icchuM chuM. chaTha tapanA pAraNAmAM paNa AyaMbilamAM zuddha bhojana grahaNa karavAnuM ja mane kalpa che. paraMtu anAyaMbila AhAra grahaNa karavo mane na kalpe. A AyaMbila (AhAra) paNa saMsRSTa hAtha vaDe levA kahyuM - asaMsRSTa hAtha vaDe levo na kalpe. te paNa ujjita Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 317 - parityAga rUpa dharmavALo hoya, aparityAgarUpa dharmavALo nahIM. te paNa evo (AhAra) hoya jene bIjA aneka zramaNa, mAhaNa, atithi, kRpaNa, yAcaka icchatA na hoya. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo. vilaMba na karo. tyArapachI te dhanya aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA prApta karI harSita ane saMtuSTa thaIne jIvanaparyata mATe niraMtara chaTha chaTha pUrvaka AyaMbila grahaNa karavArUpa tapokarma thakI AtmAne bhAvita karatA vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI te dhanya aNagAra pahelA chaThakSamaNa tapanA pAraNe pahelA prahare svAdhyAya kare che. jema gautamasvAmInI kathAmAM jaNAvyuM tema e ja prakAre dhanya aNagAre pUchyuM - yAvat - jyAM kAkaMdI nagarI hatI, tyAM AvyA, AvIne kAkaMdI nagarInA ucca, nIca, madhyama kuLomAM gRha sAmudAnika bhikSAcaryAthI bhramaNa karatA AyaMbila (AhAra) grahaNa kare che, paNa anAyaMbila (AhAra) grahaNa karatA nathI. te paNa saMsRSTa grahaNa kare che, asaMskRSTa grahaNa karatA nathI. ukjhita dharmavALo grahaNa kare che, anujjita dharmavALo grahaNa nathI karatA. te anna paNa evuM ke jene aneka mAhaNa, atithi, kRpaNa, zramaNa ke yAcaka na icchatA hoya. tyArapachI te dhanya aNagAra udyamathI-prayatnathI - guru vaDe AjJapta - utsAhapUrvaka svIkRta ane eSaNA samiti pUrvaka AhAranI gaveSaNA karatA vicare che. tema karatAM kyAreka tene bhojana maLe che, to pANI maLatuM nathI, pANI maLe che to bhojana maLatuM nathI. tyAre adIna - avimana (prasanna citta) - kalezarahita, viSAdarahita. aparitaMta jogI (niraMtara samAdhiyukta) yoga ane cAritranI prati yatanA ane udyamazIla te dhanya aNagAra yathAparyApta bhikSA grahaNa karI, karIne kAkaMdI nagarIthI bahAra nIkaLyA. nIkaLIne gautamasvAmI mAphaka - yAvat - dekhADe che. tyArapachI dhanya aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI AjJA prApta karIne mUrNArahita, gRddhirahita, lipsArahita, Asaktirahita thaIne, bilamAM sarpa praveza kare tevI vRttithI AhAra karatA ane AhAra karIne tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaraNa kare che. tyArapachI anyadA kadAcit zramaNa bhagavaMta mahAvIra kAkaMdI nagarIthI sahastrApravanathI nIkaLyA. nIkaLIne bahAra janapada vihArathI vicaraNa karavA lAgyA. tyArapachI te dhanya aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyika AdithI laIne agiyAra aMgonuM adhyayana kare che. karIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te dhanya aNagAra te zreSTha, vipula, mahAna prayatnapUrvaka pragRhIta, kalyANarUpa, ziva, dhanya, maMgalakAraka, sazrIka, zobhAyukta, udagra, uttama, udAra, mahAphaLavALA tapakarmathI zuSka, rUkSa, nirmAsa, carmAcchAdita asthivALA, kiTikiTikAbhUta, kRza, dhamanI jevA thaI gayA. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 318 Agama kathAnuyoga-3 pachI te AtmazaktinA sahAre cAlatA hatA, AtmazaktithI rokAtA hatA, bolyA pachI thAkI jatA hatA, bolatA paNa thAkI jatA hatA, "huM boluM" ema vicArIne paNa te glAna thaI jatA hatA. jema koI lAkaDAthI bharela gADI, pAMdaDA bharela gADI athavA pAMdaDA, tala, bhAMDathI bharelI gADI athavA eraMDa kASThathI bharelI gADI athavA kolasA bharelI gADI sUryanI uSNatAthI sUkAIne avAja karatA cAle che, avAja karatAM ja rokAya che, te ja prakAre dhanya aNagAra paNa cAlatA tyAre paNa avAja thato, rokAtA tyAre paNa (khaDakhaDa) avAja thato hato. teo tapathI upacita-puSTa ane mAMsa-lohI vaDe apacita-rbala. rAkhathI DhAMkela havananA agrinI samAna tapa ane tejathI jAvalyamAna, tapa tejarUpI zrI vaDe ati zobhita thaIne rahelA hatA. 0 dhanyanuM tapajanita lAvaNya : dhanya aNagAranA paganuM A prakAranuM tapajanita lAvaNya thayuM hatuM - jANe ke sukAyelA vRkSanI chAla hoya, lAkaDAnI pAdukA hoya, jIrNa upAnaha (junA) hoya, e pramANe dhanya aNagAranA paga zuSka, rukSa, nirmAsa, asthi-carma ane zirAone kAraNe ja oLakhAtA hatA. mAMsa ke rUdhirane kAraNe oLakhAtA na hatA. dhanya aNagAranA paganI AMgaLIonuM ahIM A prakAranuM tapajanita lAvaNya thaI gayuM hatuM - jemake vaTANAnI zIMga, maganI zIMga, aDadanI zIMga komaLa hoya tyAre toDIne taDakAmAM sUkAvavAthI murajhAI jAya che. e ja pramANe dhanya aNagAranA paganI AMgaLIo zuSka, rukSa, nirmAsa ane asthicarma ane zirAo vaDe ja oLakhAtI hatI. paNa mAMsa ane lohI vaDe oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranI jAMghonuM tapajanita lAvaNya AvA prakAranuM thaI gayela hatuM - jema kAgaDAnI jAMgha hoya, kaMka pakSInI jAMgha hoya athavA DheNika pakSInI jAMgha hoya Aja pramANe dhanya aNagAranI jAMgho paNa zuSka, rUkSa, nirmAsa, asthi-carma ane zirAothI oLakhAtI hatI, paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranA ghUMTaNonuM A AvA prakAranuM tapajanita rUpa-lAvaNya thaI gayuM hatuM. jema ke kAlinAmaka vanaspati vizeSanI gAMTha, saMdhisthAna hoya, mayUra parva ke DheNika pakSInA parva hoya e ja prakAre dhanya aNagAranA ghUMTaNa zuSka, rukSa, nirmAsa asthi-carma ane zirAothI oLakhAtA hatA. paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtA na hatA. dhanya aNagAranA UruonuM A AvA prakAranuM tapa janya rUpa lAvaNya hatuM. jemake komaLa priyaMguvRkSanI kuMpaNa, boranI kuMpaNa, zAlmalI vRkSanI kuMpaNa toDIne sUryanI garamImAM sukavavAthI murajhAI jAya che. e ja pramANe dhanya aNagAranI rUe, zuSka, rukSa, mAMsarahita, asthi-carma ane zirAo dvArA oLakhAtI hatI, paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranA udara bhAjananuM A AvA prakAranuM tapajanita rUpa lAvaNya hatuM. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo jemake te sukAyelI mazaka hoya athavA caNA vagere sekavAnuM vAsaNa hoya athavA kASThanuM koI pAtra vizeSa hoya, e ja prakAre dhanya aNagAranuM udara zuSka, rUkSa, mAMsarahita carma ane zirAothI oLakhAtuM hatuM. paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtuM na hatuM. dhanya aNagAranI pAMsaLIonA samUhanuM A AvA prakAranuM tapajanita rUpa--lAvaNya hatuM. jemake te thAsakanI zreNi hoya, pANabhAjananI zreNi hoya, ThUMThAnI zreNi hoya evA prakAre dhanya aNagAranI pAMsaLIo zuSka, rUkSa, nirmAMsa asthicarma, zirAothI oLakhAtI hatI, paNa mAMsa ke lohI vaDe oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranI pIThanA hADakAnA unnatapradezonuM A AvA prakAranuM tapajanita rUpa lAvaNya hatuM. jemake karNa AbhUSaNanI paMkti hoya, golaka AbhuSaNanI paMkti hoya athavA vartaka--golakanI paMkti hoya, A prakAre dhanya aNagAranI pRSThakadaMDaka zuSka, rUkSa, mAMsarahita, asthi, carma, zirAo vaDe oLakhAtI hatI. paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtI na hatI. 319 dhanya aNagAranA vakSasthaLanuM AvA prakAranuM tapajanita lAvaNya hatuM. jemake kuMDAno nIceno bhAga hoya, vAMsa AdinA pAMdaDAno paMkho hoya athavA tADapatrano paMkho hoya, e ja prakAre dhanya aNagAranuM vakSasthaLa zuSka, rUkSa, mAMsarahita asthi--carma ane zirAothI oLakhAtuM hatuM. paNa mAMsa ane lohI vaDe oLakhAtuM na hatuM. dhanya aNagAranI bhujAonuM A AvA prakAranuM tapajanita lAvaNya hatuM. jemake zamI vRkSanI sIMga, bAhaka vRkSanI sIMga, agastika vRkSanI sIMga Adi sUkAIne jevI cImaLAI jAya che, A ja prakAre dhanya aNagAranI bhujA zuSka, rukSa, nirmAMsa ane asthi, carma, zirAothI oLakhAtI hatI. paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranA hAthonuM AvA prakAranuM tapajanita rUpa lAvaNya hatuM. jemake . sukuM chANa hoya, vaTavRkSanA sukA pAMdaDA hoya, palAza vRkSanA sukA pAMdaDA hoya e ja prakAre dhanya aNagAranA hAtha zuSka, rUkSa, mAMsarahita, asthi--carma ane zirAothI oLakhAtA hatA. paraMtu mAMsa ane lohIthI yukta na hatA. dhanya aNagAranA hAthonI AMgaLIonuM A ane AvA prakAranuM tapajanita sauMdarya hatuM. jemake - vaTANAnI zIMga, maganI zIMga athavA aDadanI zIMga komaLa hoya tyAre toDIne sUryanI garamImAM sUkavavAthI mUrajhAI jAya che, e ja prakAre dhanya aNagAranA hAthanI AMgaLIo zuSka, rUkSa, mAMsarahita, asthi--carma ane zirAothI oLakhAtI hatI, paNa mAMsa ane lohIthI bharelI na hatI. - dhanya aNagAranI gardananuM A AvA prakAranuM tapajanita rUpa--lAvaNya hatuM. jemake - mATInA nAnA ghaDAnI Doka, kuMDikAnI Doka athavA UMcA moDhAvALuM vAsaNa hoya, AvA prakAre dhanya aNagAranI garadana zuSka, rUkSa, nirmAsa ane asthicarma, zirAothI oLakhAtI hatI. paNa mAMsa, lohIthI yukta na hatI. dhanya aNagAranI hatuM - haDapacInuM tapajanita lAvaNya AvA prakAranuM hatuM. jemake - tuMbaphaLa, hakubaphaLa athavA kerInI goTalI sUryanA tApathI sUkAIne mUrajhAI jAya che, e Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 Agama kathAnuyoga-3 ja prakAre dhanya aNagAranI haDapacI zuSka, rUkSa, nirmAsa, asthi -carma ane zirAothI oLakhAtI hatI. paNa mAMsa ane lohIthI yukta na hatI. dhanya aNagAranA hoThonuM tapajanita lAvaNya AvA prakAranuM hatuM. jemake - sUkAyelI jaloka hoya che, zleSma goLI hoya che athavA alattaguTikA hoya che, e ja pramANe - dhanya aNagAranA hoTha zuSka, rUkSa, mAMsarahita, asthi-carma ane zirAthI oLakhAtA hatA. paNa mAMsa ane lohIthI yukta na hatA. dhanya aNagAranI jIbhanuM A - AvA prakAranuM tapajanita rUpa-lAvaNya hatuM. jemake - vaDanuM vRkSa ke palAzanuM vRkSa ke zAkanA pAMdaDA hoya che. e ja pramANe dhanya aNagAranI jIbha zuSka, rUkSa, mAMsarahita ane carma tathA zirAothI oLakhAtI hatI, paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranA nAkanuM tapajanita rUpalAvaNya AvA prakAranuM hatuM. jemake - AmapezI ke Amataka pezI ke bijorAnI pezI komaLa hoya, tene kApIne sUryanA tApamAM sUkavI dIdhI hoya tyAre je rIte murajhAI jAya, evA ja prakAre dhanya aNagAranuM nAka zuSka, phUla ane mAMsarahita hatuM. kevaLa asthicarma ane zirAothI oLakhAtuM hatuM. paNa mAMsa ane lohI vaDe oLakhAtuM na hatuM. dhanya aNagAranI AMkhonuM tapajanita rUpa-lAvaNya A ane AvA prakAranuM hatuM. jemake - vINAnA chidra, vaTvIsakanA chidra athavA prabhAtano tAro hoya che. e pramANe dhanya aNagAranI AMkho zuSka, rUkSa, mAMsarahita hatI. te kevaLa asthi, carma, zirAothI oLakhAtI hatI, paNa mAMsa ane lohIthI oLakhAtI na hatI. dhanya aNagAranA kAnonuM tapajanita rUpa-lAvaNya A ane AvA prakAranuM hatuM. jemake - mULAnuM chotaruM, tarabUcanuM chotaruM athavA kArelAnuM chotaruM hoya che. e ja prakAre dhanya aNagAranA kAna zuSka, phUla ane mAMsarahita hatA. te phakta cAmaDI ane zirAothI ja oLakhAtA hatA. mAMsa ane lohIthI oLakhAtA na hatA. dhanya aNagAranA mastakanuM tapajanita rUpa lAvaNya A AvA prakAranuM hatuM. jemake komaLa tuMbaDu, komaLa Ala, komaLa sistAlaka phaLa vizeSane toDIne sUryanA tApamAM sUkavavAthI plAna-murajhAyela thaI jAya che. e ja prakAre dhanya aNagAranuM mastaka zuSka, phUla, mAMsarahita hatuM. phakta asthi-cAmaDI ane zirAone lIdhe oLakhAtuM hatuM. paNa lohI ke mAMsathI oLakhAtuM na hatuM. dhanya aNagAra mAMsa AdinA abhAvathI sUkAI gayelA ane bhUkhane lIdhe phUla thayelA paga, jAMgha ane sAthaLa vaDe, bhayaMkara rUpathI prAMta bhAgomAM unnatta thayela kaTikaTAhathI, pIThanI sAthe maLI gayela udararUpa pAtrathI, pRtha-pRthak dekhAtI pAMsaLI vaDe, rudrAkSa mALA samAna spaSTa gaNI zakAya tevI pRSTha karaMDakanI saMdhio vaDe, gaMgAnA taraMga samAna udara-kaTakanA prAMta bhAgothI sUkAyelA sApa jevI bhUjAo vaDe, ghoDAnI DhIlI lagAma samAna laTakatA hAtho vaDe, kaMpana vAyu rogavALA puruSanI samAna kAMpatA mastaka vaDe- Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 321 - (temaja) murajhAyelA mukharUpa kamaLathI kSINa hoThane lIdhe ghaDAnA mukha jevA vikarALa mukha vaDe ane AMkhonA aMdara dhasI javAnA kAraNe eTalA badhAM kRza thaI gayA hatA ke temanA zarIramAM koI baLa bilakula paNa bAkI rahyuM na hatuM. teo kevaLa AtmabaLathI cAlatA hatA, pharatA hatA ane UbhA rahetA hatA. thoDuM bolavAthI paNa temane kheda thato hato. boluM ema vicAratA paNa thAkI jatA hatA. je pramANe eka kolasAnI gADI cAle tyAre avAja kare che, e ja pramANe temanI asthi (hADakAM) paNa cAle tyAre avAja karatA hatA. teo skaMdakanI samAna thaI gayA hatA. bhasma vaDe DhaMkAyelI AganI samAna teo aMdarathI dIpta thaI rahyA hatA. teo teja vaDe, tapa vaDe ane tapa-tejanI zobhA vaDe zobhAyamAna thaIne vicaratA hatA. 0 zreNike mahAdUSkarakAraka koNa ? tevo karela prazna : te kALa ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, tyAM guNazIlaka nAme caitya hatuM. zreNika nAme rAjA hato. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA, parSadA nIkaLI, zreNika paNa nIkaLyo, dharma kahyo, parSadA pAchI gaI. tyArapachI zreNika rAjAe zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse dharma zravaNa karIne ane avadhArIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhagavaMta! A indrabhUti Adi 14,000 zramaNomAM kyAM aNagAra ati duSkara kriyA karanArA ane karmonI mahAnuM nirjarA karanArA che ? he zreNika! A indrabhUti Adi 14,000 zramaNomAM nizcayathI dhanya aNagAra ati duSkara kriyA karanArA ane mahAnirjarA karavAvALA che. he bhagavan! kayA kAraNathI Apa A pramANe kaho cho ke, A indrabhUti Adi 14,000 zramaNomAM dhanya aNagAra ati duSkara kriyA karanArA ane karmonI mahAnirjarA karanArA che ? he zreNika ! te kALa, te samaye kAkaMdI nAmanI nagarI hatI, tyAM dhanyakumAra zreSTha prAsAdamAM vicArI rahyA hatA. tyArapachI anya koI divase huM anukramathI vihAra karatA, eka gAmathI bIje gAma gamana karatA-karatA jyAM kAkaMdI nagarI hatI, jyAM sahastrApravana udyAna hatuM. tyAM Avyo ane yathApratirUpa avagraha laIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita kato vicaraNa. karavA lAgyo, parSadA nIkaLI. te ja pramANe - yAvat - dIkSita thayo - yAvat - je rIte bilamAM sarpa praveza kare che, te ja prakAranI AtmabhAvanAthI AhAra kare che. dhanya aNagAranA samagra dehanuM varNana karavuM - thAvat - tapa-tejarUpa zobhAthI atIva-atIva zobhAyamAna thaIne rahe che. A ja kAraNathI he zreNika ! huM A pramANe kahuM chuM ke, indrabhUti Adi 14,000 zramaNomAM dhanya aNagAra atyaMta kaThina tapa karanAra ane karmonI mahAnirjarA karanArA che. 3/1, Jain Educational ternational Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 Agama kathAnuyoga-3 0 zreNika dvArA dhanyanI prazaMsA : tyArapachI zreNika rAjA zramaNa bhagavaMta mahAvIranI A vAtane sAMbhaLIne ane manamAM avadhArIne harSita ane saMtuSTa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA kare che, karIne vaMdana-namaskAra kare che, vaMdana-namaskAra karIne jyAM dhanya aNagAra hatA, tyAM Ave che, AvIne dhanya aNagAranI traNa vakhata AdakSiNapradakSiNA kare che, pradakSiNA karIne vaMdanA-namaskAra kare che, vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM he devAnupriya ! tame dhanya cho, he devAnupriya ! tame puNyazALI cho, he devAnupriya! tame kRtArtha cho, he devAnupriya ! tame kRtalakSaNa cho. he devAnupriya! mAnava janma ane jIvananuM phaLa tame sArI rIte prApta karela che. A pramANe stuti-prazaMsA karIne vaMdana-namaskAra kare che. vaMdana-namaskAra karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM Avyo. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA kare che. karIne vaMdanA-namaskAra karyA, vaMdanA-namaskAra karIne je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA cAlyA gayA. 0 dhanyanI gati : tyArapachI te dhanya aNagArane anyadA koI samaye madhyarAtrie dharma jAgaraNa karatA A prakArano AdhyAtmika vicAra - yAvat - saMkalpa utpanna thayo - huM AvA prakAre A udAra tapakarma dvArA dhamanI jevo thaI gayo chuM. teNe skaMdaka aNagAra jevo ja vicAra karyo. pachI bhagavaMtane pUchayuM, sthavironI sAthe vipula parvata caDhyA. chelle mAsika saMlekhanA karI. dhanya aNagAre nava mAsaparyata zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM - yAvat - kALa mAsamAM mRtyunA samaye kALa karIne urdhvalokamAM caMdra, sUrya graha, gaNa, nakSatra, tArAothI - yAvat - punaH raiveyaka vimAnonA prastaTanuM ullaMghana karIne upara sarvArthasiddha nAmaka anutara vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. e ja pramANe (skaMdaka kathAnaka mujaba) ja sthaviro utarIne AvyA - yAvat - A temanA (dhanya aNagAranA) AcAra bhAMDopakaraNa che. he bhagavan! A pramANe kahIne bhagavad gautama e ja pramANe pUche che, je rIte skaMdakanA viSayamAM pUchayuM hatuM - yAvat - bhagavaMta uttara Ape che - yAvat - teo sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thayA che. he bhagavan! dhanya devanI keTalA kALanI sthiti pratipAdita karavAmAM AvI che ? he gautama ! 33 sAgaropamanI sthiti kahevAI che. he bhagavan! te dhanya deva te devalokathI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze? he gautama ! mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinirvANane prApta thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :AyA yU.pU. 221; anutta. 8 thI 12; - 4 - 4 - Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 323 0 sunakSatra kathA : te kALa, te samaye kAkaMdI nagarI hatI, jitazatru nAme rAjA hato. te ja kAkaMdI nagarImAM bhadrA nAmanI sArthavAhinI rahetI hatI. je Rddhi saMpanna - thAvat - aparibhUtA hatI. te bhadrA sArthavAhinIne sunakSatra nAmano bALaka putra hato. je pAMce indriyothI ahIna ane paripUrNa hato - yAvat - surUpa hato. je pramANe dhanyakumAramAM kahyuM hatuM te pramANe pAMca dhAvamAtA dvArA tenuM lAlanapAlana karyuM. batrIza vastu prItidAnamAM maLI - thAvat - uparanA zreSTha prAsAdamAM vicAravA lAgyo. te kALe, te samaye svAmI (zramaNa bhagavaMta mahAvIra) samosaryA - yAvatuM - samavasaraNa racAyuM. je prakAre dhanyakumAra nIkaLyA hatA. e ja prakAre sunakSatra paNa nIkaLyo. je pramANe thAvastrAputranuM thayela te ja prakAre sunakSatrano paNa niSkramaNa mahotsava thayo - yAvat - sunakSatra aNagAra thayA. IrSA samitivALA - yAvat - gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI te sunakSatra aNagAre je divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra dIkSA aMgIkAra karI, te ja divase abhigraha dhAraNa karyo. te ja prakAre - yAvat - je prakAre sarpa bilamAM praveza kare che, te ja prakAre lAlasArahitapaNe AhAra kare che. AhAra karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. svAmI (bhagavaMta mahAvIra) bahAranA janapada vihAramAM vicaraNa kare che. (sunakSatra aNagAra)pachI agiyAra aMgonuM adhyayana kare che ane saMyama-tapa dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. tyArapachI te sunakSatra aNagAra te udAra tapakarma vaDe - yAvat - kuMdaka aNagAranI mAphaka atIva-atIva zobhAyamAna thaI vicaravA lAgyA. te kALa, te samaye rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. tyAM guNazIlaka caitya hatuM. zreNika rAjA hato. svAmI samosaryA. parSadA nIkaLI. rAjA paNa nIkaLyo. dharma kahyo. rAjA pAcho gayo. parSadA pAchI gaI. tyArapachI te sunakSatra aNagArane anyadA koI samaye madhyarAtrinA dharma jAgaraNA karatA AvA prakArano adhyavasAya - yAvat - saMkalpa utpanna thayo. je pramANe skaMdakanA viSayamAM batAvela che tema kahevuM - yAvat - ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. gautamasvAmIe pUchayuM, te ja pramANe kathana karyuM. sarvArthasiddha anuttara vimAne devarUpe utpanna thayA. tetrIza sAgaropamanI sthiti thaI. mahAvideha kSetramAM siddha thaze - thAvat - sarvaduHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha:anutta. 8, 13; - 4 - >> -- Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 0 RSidAsa Adi kathA :- ((1) RSidAsa, (2) pellakakumAra, (3) rAmaputra, (4) caMdrikA, (5) pRSTimAtRka, (6) peDhAlaputra, (7) pophila ane (8) vehalakumAra A pramANe ATha kathAnako ahIM sAthe ja ApelA che.) A pramANe sunakSatra aNagAranI kathA samAna RSidAsa Adi AThe kathAnako jANavA. - - vizeSatA phakta eTalI che ke-- G - (1) RSidAsa ane (2) pehlakakumAra baMne rAjagRhanagaramAM utpanna thayA. - (3) rAmaputra ane (4) caMdrima e baMne sAketapuramAM utpanna thayA. - (5) sRSTima ane (6) peDhAla putra e baMne vANijyagrAmamAM utpanna thayA. - (7) poTTila (puTThila) hastinApure utpanna thayo. - (8) vehalakumAra rAjagRha nagaramAM utpanna thayA. uparokta dhanya Adi nava kumAronI mAtAnuM nAma bhadrA hatuM. e navene prItidAnamAM batrIza--batrIza vastuo maLI hatI. navenuM niSkramaNa thAvaccAputranI mAphaka thayuM hatuM. - mAtra vehala (vihala) kumArano niSkramaNa mahotsava tenA pitAe karyo hato. vehalla aNagAre cha mAsa paryaMta zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. dhanya aNagAre nava mAsa paryaMta zramaNaparyAyanuM pAlana kareluM hatuM. e sivAyanA sunakSatrathI puTThila paryaMtanA AThe kumArono zramaNa paryAya ghaNAM varSono hato. - Agama kathAnuyoga-3 A daze aNagAroe eka mAsanI saMlekhanA karelI. dhanya Adi daze aNagAro sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM utpanna thAya. dhanya Adi daze aNagAro (devalokanuM AyuSya pUrNa karIne) mahAvideha kSetramAM siddhigatine prApta karaze yAvat - sarve duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha : - - anutta. 8, 9, 13; (purina no ullekha ThA. 870nI vR.mAM paNa che.) X* = X ------------ 0 subAhukumAra kathA : te kALa, te samaye hastizIrSa nAmanuM nagara hatuM. te Rddhi saMpanna, svacakra--paracakra Adi bhayarahita ane samRddha hatuM. te hastizIrSa nagaranI bahAra IzAna khUNAmAM puSpa karaMDaka nAmanuM udyAna hatuM. te sarva RtuonA puSpo ane phaLothI samRddha hatuM, ityAdi. tyAM kRtavanamAlapriya yakSanuM yakSAyatana hatuM - yAvat - te divya ane darzanIya hatuM. te hastizIrSa nagaramAM mahAn himavaMta, malayagiri, maMdarAcala ane mahendra Adi samAna zreSTha adInazatru nAme rAjA hato. te adInazatru rAjAne dhAriNI Adi 1000 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 325 rANIonuM aMtaHpura hatuM. 0 subAhu kumArano janma ane vRddhi Adi : tyArapachI te dhAriNI rANI anya koI samaye tevA prakAranA vAsagRhamAM sUtI hatI, tyAre svapnamAM siMhane joyo - yAvat - je pramANe meghakumArano janma mahotsava varNavAyela che, e ja pramANe ahIM badhuM varNana jANavuM. tyArapachI te subAhakumAra 72 kaLAomAM nipuNa - yAvat - badhAM prakAre bhogone bhogavavAmAM samartha thaI gayA. tyAre subAhakumAranA mAtApitAe tene 72 kalAmAM nipuNa - yAvat - sarva prakAranA bhogo bhogavavAmAM samartha jANIne pAMcaso sarvotkRSTa prAsAdonuM nirmANa karAvyuM. je potAnI UMcAIthI moTA-moTA parvatonI hAMsI karatA hatA. bIjA paNa eka mahAnuM bhavananuM nirmANa karAvyuM. e pramANe bAkI sarva kathana mahAbalakumAra mujaba jANavuM. - vizeSatA phakta e ke, puSpacUlA Adi 500 zreSTha rAjakanyAo sAthe eka ja divasamAM tenuM pANigrahaNa karAvyuM. e ja pramANe 500 vastuo prItidAnamAM maLI, tyArapachI te subAhakumAra jemAM mRdaMga Adi vagADAI rahyA che tevA suMdara prAsAdomAM sthita rahIne nATyAdi gItagAno pUrvaka manuSya saMbaMdhI kAmabhogone bhogavato vicAravA lAgyo. 0 subAhakumAra dvArA zrAvakadharma svIkAra : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA, parSadA nIkaLI. koNika rAjAnI mAphaka adInazatru paNa nIkaLyo. jamAlIkumAranI mAphaka subAhukumAra paNa ratha para ArUDha thaIne nIkaLyo - yAvat - dharmopadeza Apyo. rAjA ane parSadA pAchA gayA. tyArapachI te subAhukumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse dharma sAMbhaLIne ane samajIne harSita-saMtuSTa thaIne potAne sthAnethI uyo - yAvat - A pramANe kahyuM ' he bhagavan! huM nigraMtha pravacananI zraddhA karuM chuM, Apa devAnupriyanI pAse jema ghaNAM rAjezvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha prakRti muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAratva aMgIkAra kare che, te prakAre huM pravrujita thavAne samartha nathI. paraMtu Apa devAnupriyanI pAse huM pAMca aNuvrata, sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano gRhidharma-zrAvaka dharma svIkAra karavA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyArapachI subAhukumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse pAMca aNuvrata, sAta zikSAvrata rUpa bAra prakArano zrAvaka dharma svIkAra karyo. svIkArIne te ja cAra ghaMTAvALA azvaratha para ArUDha thayo. ArUDha thaIne je dizAmAMthI prAdurbhata thayo hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. 0 subAhuno pUrvabhava : te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUtie - yAvat - A pramANe kahyuM - Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 Agama kathAnuyoga-3 he bhagavan! aho ! subAhukumAra iSTa, iSTarUpa, kAMta, kAMtarUpa, priya, priyarUpa, manojJa, manojJarUpa, mahAma, maNAmarUpa, saumya, saumyarUpa, subhaga, subhagarUpa, priyadarzana ane surUpa che. he bhagavan! subAhukumAra ghaNAM lokone iSTa, iSTarUpa - cAvat - surUpa che. te bhagavan! subAhukumAra sAdhujanone iSTa, iSTarUpa - yAvat - surUpa che. he bhagavan! subAhakumArane A AvA prakAranI udAra, manuSya Rddhi kaI rIte prApta thaI ? - yAvat - abhisamanvAgata thaI che ? te pUrvabhavamAM koNa hato ? he gautama ! A pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamane saMbodhita karIne A pramANe kahyuM, he gautama ! te kALe, te samaye A ja jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM hastinApura nAme nagara hatuM. je ddhisaMpanna, bhayarahita ane dhanyadhAnyAdithI samRddha hatuM. te hastinApuramAM sumukha nAmano gAthApati raheto hato. je dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. te kALa, te samayamAM dharmaghoSa nAmanA sthavira, je jAtisaMpanna - yAvat - 500 zramaNonI sAthe anukramathI gamana karatA, eka gAmathI bIje gAma vihAra karatA, jyAM hastinApura nagara hatuM, jyAM sahastrApravana udyAna hatuM, tyAM AvyA. AvIne yathApratirUpa avagraha dhAraNa karIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. te kALe, te samaye dharmaghoSa sthavaranA aMtevAsI, udAra, ghora, ghoraguNa, ghora tapasvI, ghora brahmacArI - kAyAnA mamatvanA tyAgI, mahAnuM tejalezyA saMpanna sudatta aNagAra mAsa-mAsanI tapazcaryA karatA vicaratA hatA. tyAre te sudatta aNagAra mAsakSamaNanA pAraNe pahelA prahare svAdhyAya karatA hatA. gautamasvAmInI mAphaka ja sudatta aNagAra dharmaghoSa sthavarane pUche che - yAvat - bhramaNa karatA - sumukha gAthApatinA gharamAM pravezyA tyAre te sumukhagAthApati sudatta aNagArane AvatA ja e che. joIne harSita-saMtuSTa thaIne AsanethI Ubho thayo. Ubho thaI pAdapIThathI nIce utaryo. utarIne pAdukAone pagamAMthI utArI. na utArIne ekazATika uttarIya vastradupaTTo zarIra para dhAraNa karyo, karIne sudatta aNagAranA satkAranA hetuthI sAta-ATha DagalA sAme gayo, sAme jaIne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne jyAM rasoIgRha hatuM, tyAM Avyo. AvIne potAnA hAthethI vipula azana, pAna, khAdima, svAdima AhAra dAna karIza ema vicArIne prasanna citta thayo. detI vakhate paNa prasannacitta thayo ane paDilAvyA pachI paNa prasannacitta thayo. tyArapachI te zuddha dravyathI, zuddha grahaNa karanAra pAtrathI ane zuddha dAtAthI, A prakAre trikaraNa zuddhithI ane dravya, pAtra ane dAtA zuddhine kAraNe sudatta aNagArane pratilAbhita karavAthI te sumukha gAthApatie potAno saMsAra ati alpa karyo, manuSyAyuno baMdha karyo. tenA gharamAM A pAMca divyo pragaTa thayA. te A pramANe suvarNanI vRSTi, paMcaraMgI, puSponI vRSTi, vastronI varSA, devaduMdubhino nAda, Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 327 AkAzamAM "ahodAne ahodAna" zabdanI ghoSaNA. A vakhate hastinApura nagaranA zRMgATako, triko, catuSko, catUro, caturmakho, rAjamArgo ane sAmAnya mAgamAM ghaNAM loko paraspara eka bIjAne A pramANe kahevA, bolavA, pratipAdana karavA ane prarUpaNA karavA lAgyA he devAnupriya ! sumukha gAthApati dhanya che, he devAnupriya ! sumukha gAthApati puNyazALI, sumukha gAthApati kRtArtha che, sumukha gAthApati kRtalakSaNa che ane sumukha gAthApatie potAnA manuSya janma ane jIvananuM phaLa sArI rIte prApta karela che ke, jeNe A AvA prakAranI udAra mAnavIya Rddhi upArjita karI che. prApta karI che, adhigata karI che. 0 sumukhano subAhurUpe janma : tyArapachI te sumukha gAthApati ghaNAM seMkaDo varSonuM Ayune bhogave che. bhogavIne kALamAsamAM kALa karIne A ja hatizISa nagaramAM adInazatru rAjAnI dhAriNI rANInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. tyArapachI te dhAriNI rANI zayyAmAM kaMIka UMghatI, kaMIka jAgatI yAvat alpa nidrA letI, e ja pramANe svapnamAM siMhane jue che. zeSa sarva kathana e ja pramANe pUrvavatu jANavuM - yAvat - uparI prAsAdomAM vicAravA lAgyo. A pramANe he gautama ! subAhukumAre A AvA prakAranI mAnavasaMbaMdhI samRddhi upalabdha, pAsa ane adhigata karI che. he bhagavan! subAhukumAra Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra dharmamAM pravrajita thavA samartha che ? - hAM ! samartha che. tyArapachI bhagavad gautama zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA-namaskAra kare che. vaMdanA namaskAra karIne saMyama ane tapa dvArA AtmAne bhAvita karavA lAgyA. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra anyadA koI samaye hatizIrSa nagaranA puSpa karaMDaka udyAnamAM sthita kRtavanamAlapriya yakSAyatanathI nIkaLe che, nIkaLIne bahAra janapadomAM viharavA lAgyA. tyArapachI te subAhakumAra zramaNopAsaka thaI gayo. jIva-ajIvAdi tattvono marmajJa thaIne - yAvat - zramaNone pratilAbhato viharavA lAgyo. tyArapachI te subAhakumAra anyadA koI samaye caudaza, AThama, amAvAsyA ane pUrNimA e tithiomAMthI koI eka tithine divase jyAM pauSadhazALA hatI tyAM Avyo, AvIne pauSadhazALAnuM pramArjana karyuM, pramArjana karIne uccAra-prastravaNa bhUminI pratilekhanA karI, pratilekhanA karIne darbhanuM Asana bichAvyuM, bichAvIne darbhAsana para beTho, besIne aSTamabhakta tapa svIkAryo. svIkArIne pauSadhazALAmAM aSTamabhakta yukta pauSadhavatI thaIne pauSadha vratanuM pAlana karatA vicAravA lAgyA. 0 subAhukumAranI pravajyA : tyArapachI te subAhukumArane madhyarAtrie dharma-jAgaraNA karatI vakhate A AvA Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 Agama kathAnuyoga-3 prakArano adhyavasAya - kAvat - saMkalpa utpanna thayo - te grAma, Akara, nagara, nigama rAjadhAnI, kheDa, karbaTa, droNamukha, maDaMba, paTTana, Azrama, saMbANa, saMniveza Adi dhanya che jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra vicaraNa kare che. te rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati ane sArthavAha prakRti dhanya che, je zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karIne aNagAra pravajyA grahaNa kare che. te rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati ane sArthavAha prabhUti dhanya che, je zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata rUpa bAra prakAranA zrAvakadharmano svIkAra kare che. te rAjA, Izvara, talavara, mADaMbika, kauTuMbika, ibhya, zreSThI, senApati sArthavAha Adi dhanya che, je zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse dharmazravaNa kare che. tethI zramaNa bhagavaMta mahAvIra pUrvAnupUrvI vicaraNa karatA, prAmAnugrAma viharatA jo ahIM Ave, ahIM birAje ane hasti zIrSa nagaranI bahAra puSpakaraMDaka udyAnanA kRtavanamAlapriya yakSanA yakSAyatanamAM yathApratirUpa avagraha dhAraNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA ahIM vicaraNa kare, to huM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse muMDita thaIne gRhatyAga karI aNagAra dIkSA grahaNa karIza. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra subAhukumAranA AvA prakAranA mAnasika vicAra - yAvat - jANIne pUrvAnupUrvI vicaratA, grAmAnugrAma vihAra karatA karatA jyAM hastizIrSa nagara hatuM, jyAM puSpakaraMDaka udyAna hatuM -- jyAM kRtavanamAlapriya yakSanuM valAyatana hatuM, tyAM padhAryA. AvIne yathA pratirUpa--abhigraha grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicAravA lAgyA. parSadA nIkaLI, rAjA paNa nIkaLyo. tyArapachI te mahAnuM janakolAhala ane - yAvat - janasamudAyane sAMbhaLIne ane joIne te subAhukumArane A AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, kalpita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna thayo - jamAlIkumAranI mAphaka sarva kathana jANavuM. tenI mAphaka ja subAhukumAra nIkaLyo. bhagavaMte dharmakathA kahI. parSadA ane rAjA pAchA gayA. tyArapachI te subAhukumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse dharmane sAMbhaLIne ane avadhArIne harSita-saMtuSTa thaIne jema meghakumAre mAtApitAne pUcheluM, tema subAhakumAre pUchayuM. tenI mAphaka ja niSkramaNAbhiSeka karyo - yAvat - te aNagAra thaI gayA. IryA samitinuM pAlana karatA - yAvat - gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI te subAhu aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyika AdithI AraMbhIne agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM ja upavAsa, chaTha, aThThama Adi vividha prakAranA taponA AcaraNa vaDe AtmAne bhAvita karatA ghaNAM - aneka varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. chelle eka mAsanI saMlekhanA karI, jhosaNA karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, AlocanA karI, pratikramaNa karI, samAdhi prApta karI, kALa mAse kALa karyo. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 329 0 subAhu aNagAranI gati : subAhu aNagAra kALa karIne saudharmakalpa devatA thayA. tyArapachI te devalokathI AyukSaya, bhavakSaya ane sthitizaya thayA pachI te deva zarIrano tyAga karIne manuSya zarIrane prApta karaze ane tyAM kevaLabodhine prApta karaze ane tathArUpa sthavironI pAse muMDita thaIna, gRhatyAgIne anagAra dharmamAM pravrajita thaze. te tyAM ghaNAM varSo sudhI zramaNyanuM pAlana karaze. AlocanA ane pratikramaNa karI samAdhine prApta karIne kALa karIne sanatakumAra kalpamAM devarUpe utpanna thaze. tyAMthI cuta thaIne te manuSyabhava dhAraNa karaze. dIkSA leze ane kALa karIne brahmalokamAM utpanna thaze. pachI manuSyabhava dhAraNa karaze, tyAMthI mRtyu pAmIne mahAzukra kalpamAM devarUpe utpanna thaze. tyAMthI manuSyabhava laIne Anatakalpa deva thaze. tyAMthI manuSyabhava laIne AraNakalpa deva thaze. tyAMthI manuSyabhava pAmIne sarvArthasiddha deva thaze. tyAMthI anaMtara cyavana karI te mahAvideha kSetramAM jAti saMpanna, kula saMpanna, ddhi saMpanna thaze, pachI dRDhapratijJa samAna te siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinivRtta thaze ane sarvaduHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :vivA. 36, 37; gacchA. 100nI vR - 4 - 4 - 0 bhadranaMdI kathA : te kALe, te samaye RSabhapura nAme nagara hatuM. stUpa karaMDa udyAna hatuM. tyAM dhanya nAmanA yakSanuM Ayatana hatuM. dhanAvaha rAjA hato ane sarasvatI rANI hatI. sarasvatI rANInuM svapna darzana, rAjAne kathana, janma, bAlyAvasthA - kaLAonuM zikSaNa. yauvana - pANigrahaNa, prItidAna, prAsAda nirmANa ane bhogone bhogavavA. A badhuM subAhukumAranA varNananI mAphaka jANavuM. vizeSa phakta e ke, A kumAranuM nAma bhadranaMdI rAkhyuM. zrIdevI Adi 500 zreSTha rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa thayuM. svAmI (bhagavaMta mahAvIra) padhAryA. samavasaraNa racAyuM. zrAvaka dharma grahaNa karyo. pUrvabhava saMbaMdhI pRcchA. mahAvideha varSa kSetramAM puMDarIkiNI nagarI hatI. tyAM vijaya nAme kumAra hato. teNe yugabAhu tIrthakarane pratilAbhita karyA. manuSyAyuno baMdha karyo. ahIM utpanna thayo. bAkI sarva kathana subAhakumAranI kathA mujaba jANavuM - yAvat - mahAvideha kSetramAM siddhine prApta karaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :vivA. 36, 38; Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 10 sujAtakumAra kathA H vIrapura nAme nagara hatuM. tyAM manorama udyAna hatuM. vIrakRSNa mitra nAme rAjA hato. zrIdevI rANI hatI. sujAta nAme kumAra hato. sujAtakumAranA balazrI Adi 500 zreSTha kanyA sAthe vivAha thayo. svAmI (bhagavaMta mahAvIra) samosaryA. sujAtakumAranA pUrvabhava saMbaMdhI pRcchA. A iSukAra nAme nagara hatuM. tyAM RSabhadatta gAthApati hato. puSpadaMta nAmaka aNagArane pratilAbhita karyA. manuSya Ayuno baMdha karyo. ahIM utpanna thayo - yAvat - mahAvideha kSetramAM siddha thaze yAvat sarva duHkhono aMta karaze. (zeSa sarva kathana subAhukumAranI kathA mujaba jANavuM.) 0 Agama saMdarbha : vivA. 36, 39; - - * Agama saMdarbha vivA. 36, 41; x 0 suvAsavakumAra kathA :-- vijayapura nAmaka nagara hatuM. naMdanavana udyAna hatuM. azoka nAmaka yakSanuM Ayatana hatuM. vAsavadatta rAjA hato. kRSNAdevI hatI. tene suvAsava nAmaka kumAra hato. bhadrA Adi 500 zreSTha rAjakanyA sAthe teno vivAha thayo - yAvat - pUrvabhavanI pRcchA karI. kauzAMbI nAme nagarI hatI. tyAM dhanapAla nAme rAjA hato. teNe vaizramaNabhadra aNagArane pratilAbhita karyA yAvat ahIM utpanna thayo - yAvat mahAvideha yAvat - siddha thaze (zeSa sarvakathA subAhukumAra kathA pramANe jANavI) 0 Agama saMdarbha kSetramAM viva. 36, 40; Agama kathAnuyoga-3 X = X 0 jinadAsa kathA : saugaMdhikA nagarI hatI. nIlazoka udyAna hatuM. sukAla nAme yakSanuM Ayatana hatuM. tyAM apratihata rAjA hato. sukRSNA nAme rANI hatI. teno putra mahAcaMda nAme kumAra hato. tenI patnInuM nAma arahadattA hatuM. temane jinadAsa nAme putra hato. tyAM tIrthaMkara (bhagavaMta mahAvIra)nuM Agamana thayuM. pUrvabhava pRcchA. mAdhyamikA nAmanI nagarI hatI. tyAM megharatha rAjA hato. teNe sudharma nAmaka aNagArane pratilAbhita karyA. yAvat - mahAvideha kSetramAM siddha thaze. (zeSa sarvakathA subAhukumAranI kathA mujaba jANavI.) - X - * Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 0 dhanapati kathA : kanakapura nAme nagara hatuM. tyAM zvetAzoka nAme udyAna hatuM. vIrabhadra nAme yakSanuM Ayatana hatuM. tyAM priyacaMdra nAmano rAjA hato. tenI subhadrA nAme rANI hatI. vaizramaNakumAra yuvarAja hato. tenA zrIdevI Adi 500 rAjakanyAo sAthe vivAha thayA. temano dhanapati nAme putra hato. svAmI (bhagavaMta mahAvIra) samosaryA. yuvarAja pu dhanapati kumAre bhagavaMta pAse zrAvakonA vrata grahaNa karyA - yAvat - gautamasvAmIe teno pUrvabhava pUchyo. - dhanapatikumAra pUrvabhavamAM maNicayikA nagare mitra nAmano rAjA hato. saMbhUti vijaya aNagArane pratilAbhita karyA yAvat - mahAvidehe kSetramAM siddha thaze. (zeSa sarvakathA subAhukumAra kathAnaka mujaba jAmavI.) 0 Agama saMdarbha : vivA. 36, 42; - 0 mahAbala kathA : mahApura nAmanuM nagara hatuM. tyAM raktAzoka nAmaka udyAna hatuM. tyAM raktapAda yakSanuM Ayatana hatuM. tyAM bala nAmano rAjA hato. tene subhadrA nAme rANI hatI. teno mahAbalakumAra nAme putra hato. tenuM raktavatI Adi 500 kanyA sAthe vivAha thayA. bhagavaMta mahAvIra padhAryA. mahAbalakumAre bhagavaMta pAse zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. gautamasvAmIe pUrvabhava pUchayo. je maNipura nAme nagara hatuM. tyAM nAgadeva nAme gAthApati hato. teNe indraputra indradatta nAme paNa oLakhAya che, te aNagArane pratilAbhita karyA yAvat te mahAvideha kSetramAM siddha thaze. (zeSa kathA subAhukumAra pramANe jANavI.) 0 Agama saMdarbha : = vivA. 36, 43; X 331 X 0 bhadranaMdIkumAra kathA : sughoSa nAme nagara hatuM. tyAM devaramaNa nAme udyAna hatuM. vIrasena yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM arjuna nAme rAjA hato. tene tattvavatI rANI hatI, teno bhadranaMdIkumAra nAme putra hato. tenA zrIdevI Adi 500 zreSTha rAjakanyA sAthe vivAha thayo. bhagavAn mahAvIra padhAryA. bhadranaMdIe zrAvakadharma aMgIkAra karyo. gautamasvAmIe teno pUrvabhava pUchyo. mahAghoSa nAme nagara hatuM. tyAM dharmaghoSa gAthApati hato. teNe dharmasiMha aNagArane pratilAbhita karyA hatA. manuSya Ayuno baMdha karyo. ahIM utpanna thayo - yAvat - siddha thayA. (zeSa sarva kathA subAhukumAra kathAnaka mujaba jANavI.) -- 0 Agama saMdarbha vivA. 36, 44; - Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 Agama kathAnuyoga-3 0 mahacaMdrakumAra kathA : caMpA nAme nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra udyAna hatuM ane pUrNabhadra yakSanuM yakSAyatana hatuM. tyAM datta nAme rAjA hato, tenI raktavatI nAme rANI hatI. temane mahacaMdrakumAra nAme putra hato. tenA zrIkAMtA Adi 500 rAjakanyAo sAthe vivAha thayA. bhagavaMta mahAvIra samosaryA. mahacaMdrae zrAvakonA bAra vrato grahaNa karyA. gautamasvAmIe pUrvabhava pUchayo tigikI nAme nagarI hatI. tyAM jitazatru nAme rAjA hato. teNe dharmavIrya aNagAra pratilAbhita karyA. manuSyAya bAMdhI. ahIM utpanna thayo - yAvat - siddha thayA. (zeSa sarva kathA subAhukumAra pramANe jANavI.) 0 Agama saMdarbha :vivA. 36, 45, - 4 - 4 - 0 varadattakumAra kathA : te kALe, te samaye sAketa nAmaka nagara hatuM. tyAM uttara kunAmaka udyAna hatuM. tyAM pArzamRga yakSanuM yakSAyatana hatuM. mitranaMdI nAmano rAjA hato. tene zrIkAMtA rANI hatI. temane varadatta kumAra nAme putra hato. tene varasenA Adi 500 panIo hatI. tIrthaMkara bhagavaMta mahAvIranuM Agamana thayuM. varadatte zrAvakadharma aMgIkAra karyo. gautamasvAmIe teno pUrvabhava pUchyo. zatadvAra nAme nagara hatuM. tyAM vimalavAhana rAjA hato. temaNe dharmaruci aNagArane utkaTa bhaktibhAvathI nirdoSa AhAradAna vaDe pratilAbhita karyA. manuSyAyuno baMdha karyo. pachI ahIM utpanna thayo. zeSa vRttAMta subAhukumAra mujaba jANavuM - yAvat - teNe pravajyA aMgIkAra karI. varadattakumArano jIva kalpAMtaromAM utpanna thaI arthAt deva tathA manuSyanA aneka bhavo dhAraNa karI aMte sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thaze. pachI mahAvidehamAM janma laIne dRDha pratijJanI mAphaka siddhigatine prApta karaze. - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :vivA. 36, 46; -- 4 - 4 - 0 daDhapratijJa kathA : (A kathA aMbai parivrAjakanI kathA aMtargata jovI.) te dRDhapratijJa tathArUpa sthavIronI pAse kevalabodhi prApta karaze. gRhavAsano parityAga karI te anagAra dharmamAM pravajita thaze. te aNagAramuni dRDhapratijJa IryA - thAvat - gupta brahmacArI thaze. A prakAranI caryAmAM saMpravartamAna muni daDhapratijJane anaMta, anuttara, nircAghAta, nirAvaraNa, kRtna, pratipUrNa, kevaLajJAna, kevaLadarzana utpanna thaze. tyArapachI daDhapratijJa kevalI ghaNAM varSo sudhI kevalI paryAyanuM pAlana karaze. eka Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 333 mAsanI saMlekhanA ane eka mAsanuM anazana saMpanna karI je lakSyane mATe nagnabhAva, maMDabhAva, asnAna, adaMtavana, kezAMcanabrahmacarya vAsa, acchatraka, pAdaraNikA ghAraNa na karavA, bhUmizayana, phalaka zayana, sAmAnya kASTha pATa zayana, bhikSA hetu paragRha praveza karaNa ke jyAM AhAra maLe ke na maLe. bIjA taraphathI janma-karmanI bhatrenApUrvaka avahelanA ke tiraskAra, hiMsA, niMdA, gaha, tarjanA, tADanA, paribhavanA, parivyathanA, parISaha, upasarga Adi svIkAra karyA hatA, te lakSyane pUrNa karIne aMtima ucchavAsa niHzvAse siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinivRtta thaze ane sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :uva. 50, -- X - X ---- 0 kezIkumAra kathA : (A kathA pradezI rAjAnA kathAnaka aMtargata jovI) te kALe, te samaye jAtisaMpanna, kuLasaMpanna, AtmabaLathI yukta, adhika rUpavAnuM, vinayavAnuM, sakhyam jJAna, darzana, cAritranA dhAraka, lajjAvAnuM, lAghavavAnuM, ojasvI, tejasvI, varcasvI, yazasvI, krodha, mAna, mAyA, lobhane jItanArA, jIvavAnI icchA ane mRtyunA bhayathI vimukta, tapaHpradhAna, guNapradhAna, karaNapradhAna, caraNapradhAna, nigrahapradhAna, nizcayapradhAna, ArjavapradhAna, mArdavapradhAna, lAghavapradhAna, kSamApradhAna, gupridhAna, muktipradhAna, vidyApradhAna, maMtrapradhAna, kuzala anuSThAnomAM pradhAna, veda pradhAna, nayapradhAna, niyamapradhAna, satyapradhAna, zaucapradhAna, jJAnapradhAna, darzanapradhAna, cAritrapradhAna (tathA-) - udAra, ghora parISaho, indriyo ane kaSAyonA nigrahamAM kaThora, ghoravatI, ghora tapasvI, ghora brahmacaryavAsI, zarIra saMskAranA tyAgI, vipula tejalezyAne potAnA zarIramAM samAvI rAkhanAra, cauda pUrvanA jJAtA, matyAdi cAra jJAnonA svAmI, pArzvanAtha bhagavaMtanA saMtAnIya ziSya kezIkumAra zramaNa pa00 aNagArothI parivRtta thaIne anukrame cAlatA-cAlatA, grAmAnugrAma vicaratA, sukha-sukhe vihAra karatA jyAM zrAvatI nagarI hatI, jyAM koSThaka caitya hatuM, tyAM padhAryA. zrAvastI nagarInI bahAra koSThaka caityamAM yathocita avagraha grahaNa karIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. (tyArapachI citta sArathInuM AvavuM, pradezI rAjA sAtheno saMvAda ityAdi varNana pradezI rAjAnI kathAmAM jovuM) 0 Agama saMdarbha : rAya 53; 0 kezI-gautama saMvAda :- - pArthanAmaka jina, arNanuM, lokapUjita saMbudhAtmA, sarvajJa, dharmatIrtha pravartaka ane vItarAga hatA. lokapradIpa bhagavaMta pArzvanA jJAna ane caraNanA pAragAmI, mahAnuM yazasvI kezIkumArazramaNa ziSya hatA. teo avadhijJAna ane zrutajJAnathI prabuddha hatA. teo ziSya Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 34 Agama kathAnuyoga-3 saMghathI parivRtta grAmAnugrAma vihAra karatA zrAvastI nagarImAM AvyA. nagaranI najIka hiMduka udyAnamAM, jyAM prAsuka nirdoSa zayyA ane saMskAraka sulabha hatA. tyAM rahyA. te ja samaye dharma tIrtha pravartaka, jina, bhagavAn vartamAna hatA. je samagra lokamAM prakhyAta hatA. te lokapradIpa bhagavAnuM vartamAnanA vidyA ane cAritranA pAragAmI, mahAna yazasvI bhagavad gautama ziSya hatA. bAra aMgonA jJAtA, prabuddha gautama paNa ziSyasaMghathI parivRtta thaI grAmAnugrAma vihAra karatA zrAvatI nagarImAM AvyA. nagaranI nIkaTanA koSThaka udyAnamAM jyAM prAsuka zayyA ane saMskAraka sulabha hatA. tyAM rahyA. kumAra zramaNa kezI ane mahAnuM yazasvI gautama bane tyAM vicaratA hatA. baMne AlIna ane susamAhita hatA. saMyata, tapasvI, guNavAnuM ane SakAyanA saMrakSaka baMne ziSya saMghomAM AvuM ciMtana utpanna thayuM - "A kevo dharma che?" ane "A kevo dharma che ?" AcAra dharmanI prasidhi - "A kevI che ane A kevI che ?" A caturyAma dharma che, tenuM pratipAdina mahAmuni pArzvanAthe karela che ane A paMcamahAvrata dharma che, tene mahAmuni vardhamAna pratipAdana karela che A acelaka dharma vartamAne batAvela che. A sAntarottara dharma pArzvanAthe kahyo che. eka ja lakSyathI pravRtta A baMnemAM A bhedavizeSa kema ? kezI ane gautama baMnee ziSyone pravitarkita jANIne paraspara maLavAno vicAra karyo. kezI zramaNanA kuLane jyeSTha kuLa jANIne pratirUpajJa gautama ziSya saMghanI sAthe hiMdUka vanamAM AvyA. gautamane AvatA joIne kezIkumAra zramaNe temanI samyak pratirUpa pratipatti karI, gautamane besavAne mATe zIgha temaNe prAsuka tRNAdi ApyA. zramaNa kezIkumAra ane mahAyazasvI gautama baMne beThA hatA tyAre caMdra ane sUryanI mAphaka zobhatA hatA. kutUhalanI abodha dRSTithI tyAM bIjA saMpradAyonA ghaNAM parivrAjaka AvyA. ghaNAM gRhastho paNa AvyA. deva, dAnava, gaMdharva, yakSa, rAkSasa, kinnara ane adazya bhUtono tyAM samAgama thayo. kezIe gautamane kahyuM, he mahAbhAga ! huM tamane kaMIka pUchavA icchuM chuM. A pramANe kezIe kahyuM. tyAre gautame javAba Apyo ke, he bhaMte ! jema icchA hoya tema pUcho. kezIe gautamane kahyuM, mahAbhAga ! A caturyAma dharma che. jenuM mahAmuni pArzvanAthe pratipAdana karyuM che ane A paMcamahAvrata dharma che. tenuM pratipAdana mahAmuni varNamAne karela che. he meghAvI ! eka ja uddezyane laIne pravRtta thayA che, to pachI A bhedanuM zuM kAraNa che ? A be prakAranA dharmomAM tamane vipratyaya kema nathI thato ? tyAre gautame kahyuM, tattvano nirNaya jemAM thAya che, evA dharmatattvanI samIkSA prajJA kare che. pahelA tIrthakaranA sAdhu Rju ane jaDa hoya che. aMtima tIrthakaranA sAdhu vakra ane jaDa hoya che. vaccenA tIrthakaronA sAdhu ja ane prAjJa hoya che. tethI dharma be prakAre kahevAyela che. prathama tIrthakaranA sAdhu dvArA kalpane yathAvat grahaNa karavo kaThina che. aMtima Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 335 tIrthakaranA sAdhuo dvArA kalpane yathAvat grahaNa karavo ane tenuM pAlana karavuM kaThina che. jyAre madhyama tIrthakaronA sAdhuo dvArA kalpane yathAvat grahaNa karavo ane tenuM pAlana karavuM saraLa che. he gautama ! tamArI prajJA zreSTha che. tame mAro saMdeha dUra karyo. (e ja pramANe) kezIkumAra zramaNe acelaka ane sAMtarottara dharma viSayaka, karyAdi zatruone jItavA viSayaka, baMdhanamukta ane laghubhUta jIvana viSayaka, hRdayamAMthI viSatulya latA chedavA viSayaka, ghora pracaMDa agrine kaI rIte bujhAvyo te viSayaka, bhayaMkara duSTa azvo unmArge jatA kaI rIte rokavA te bAbata ityAdi aneka prazno pUchuyA. saMzayo chedAyA bAda kezI kumAra zramaNe paMcamahAvrata dharma aMgIkAra karyo. 0 Agama saMdarbha :utta. 847 thI 935; 0 daDhapratijJa kathA : (A kathAnaka pradezI rAjAnA subhadevanA bhava pachInA anaMtara bhavamAM varNavAyela che. tyAMthI jovuM) ...tyArapachI te dRDhapratijJa tathArUpa sthavirothI kevalabodhi prApta karaze ane muMDita thaIne anagAra pravrajyA aMgIkAra karaze. irSA samiti Adi anagAra dharmanuM pAlana karatA karatA suhata hutAzananI mAphaka potAnA tapa tejathI camakaze, dIptamAna thaze. tyArapachI te anuttara jJAna, darzana, cAritra, apratibaddha vihAra, Arjava, mAva, lAghava, kSamA, gupti, mukti sarva saMyama ane nirvANanI prApti jenuM phaLa che evA tapomArgathI AtmAne bhAvita karatA bhagavanuM dRDhapratijJane anaMta, anuttara, sakaLa, paripUrNa, nirAvaraNa, nircAghAta, apratihata, sarvotkRSTa kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta thaze. tyAre te daDhapratijJa bhagavad atu, jina, kevalI thaI jaze. jemAM deva, manuSya, asura Adi rahe che evA lokanA samasta paryAyone te jANaze. Agati, gati, sthiti, cyavana, upapAta, tarka, kriyA, manobhAvo, kSayaprApta, pratisavita, AviSa, karma, rahasa karma Adi, pragaTa ane guptarUpathI thanArA te-te mana, vacana, kAyayogamAM vidyamAnuM lokavartI badhAM jIvonA sarvabhAvone jANatA - jotA vicaraze. tyArapachI te dRDhapratijJa kevalI A prakAre vihArathI vicaraNa karatA aneka varSo sudhI kevalIparyAyanuM pAlana karI, AyuSyanA aMtane jANIne potAnA aneka bhojanano pratyAkhyAna ane tyAga karIne ane anazana dvArA ghaNAM bhojanonuM chedana karIne je sAdhyanI siddhine mATe namrabhAva, kezaloca, brahma, carya, nAnatyAga, daMta pAvanatyAga, pAdukA tyAga, bhUmizayyA, kASTAsana, bhikSArtha paragRha praveza, lAbha, alAbhamAM samadaSTi, mAna, apamAna sahevA, bIjA dvArA karAtI hIlanA, niMdA, khisA, tarjanA, tADanA, gartA ane anukULapratikULa aneka prakAranA parISaha, upasarga tathA lokApavAda sahana karyA. mokSanI sAdhanA karIne carama zvAsocchavAse siddha thaze, mukta thaze, sakala karmamalano kSaya karI ane samasta duHkhono aMta karaze. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 Agama kathAnuyoga-3 0 Agama saMdarbha :rAya. 84; 0 padma-kathA : te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. pUrNabhadra nAmaka caitya hatuM. tyAM koNika nAme rAjA hato, padmAvatI rANI hatI. zreNika rAjAnI eka patnI ane rAjA koNikanI nAnI mAtA kAlI nAmanI devI hatI. je sukumAla hAthapagavALI - yAvat - surUpa hatI. te kAlI rANIno putra kAla nAmano kumAra hato. te sukumAra - yAvat - rU5 sauMdarya saMpanna hato. te kolakumArane padmAvatI nAme patnI hatI. te sukumAra - yAvat - suMdara rUpavALI hatI - yAvat - vicaraNa karatI hatI. 0 padmano janma : tyAre te padmAvatI rANI anyadA koI samaye, te tevA prakAranA vAsagRhamAM ke jemAM citrakarma Adi karAyela hatA, tyAM sUtelI hatI - yAvat - svapnamAM siMha joIne jAgI. janmathI laIne nAmakaraNa paryatanuM sarva varNana mahAbala samAna jANavuM joIe - kemake amAro A bALaka kALakumArano putra, padmAvatI devIno Atmaja che, tethI amArA A bALakanuM nAma padma thAo. tyArapachInuM zeSa vRttAMta mahAbala sadeza jANavuM. ATha vastu prItidAnamAM maLI - yAvat - zreSTha prAsAda upara vicaravA lAgyo. 0 paghanI pravajyA : - svAmI (zramaNa bhagavaMta mahAvI) padhAryA. parSadA nIkaLI, koNika paNa nIkaLyo. paghakumAra paNa mahAbalanI mAphaka dharma sAMbhaLavAne mATe nIkaLyo. te ja pramANe mAtApitAne pUchayuM - yAvat - pravrujita thayo. aNagAra thaI gayA. IryAsamitinuM pAlana karatA - yAvat - gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI pA aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa WvIronI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. karIne upavAsa, chaTha, aThama Adi tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI te pA aNagAra te udAra tapakarma vaDe meghanI sadaza, te ja prakAre dharma jAgaraNA ciMtana ane je rIte megha aNagAre pUchela ityAdi e ja pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchyuM. vipula - yAvat - pAdapopagamana saMthAro karyo, tathArUpa zramaNa pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. eka mAsanI saMlekhanA vaDe AtmAnI jhosaNA karI ane anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, anukrame kALadharma pAmyA, WvIro utaryA. 0 padma aNagAranI gati : bhagavad gautame (padma aNagAranI gati vize) pUchayuM. svAmIe kahyuM - yAvat - anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karI, AlocanA-pratikramaNa karIne caMdra AdinI upara Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 337 saudharma kalpamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM temanI be sAgaropamanI Ayu sthiti thaI. he bhagavan! te pahmadeva AyukSaya thayA pachI te devalokathI eNvIne kyAM jaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM dRDhapratijJa sadaza - yAvatuM - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :kappa. 1; - 4 - 4 - 0 mahApadma kathA : te kALe, te samaye caMpA nAmaka nagarI hatI. pUrNabhadra caitya hatuM. koNika rAjA hato. padmAvatI rANI hatI. te caMpAnagarImAM rAjA zreNikanI eka patnI ane koNikanI nAnI mAtA sukAlI nAme rANI hatI. te sukAli rANIno sukalakumAra nAme putra hato. te sukamAla kumArane mahApaDyA nAme patnI hatI, je sukumAla - yAvat - suMdara hatI. tyArapachI te mahApaghA rANIe anyadA koI divase te tevA prakAranI zayyAmAM ityAdi badhuM varNana padakumAra samAna jANavuM. bALakanuM nAma mahApadma rAkhyuM - yAvatuM - te sarva duHkhono aMta karaze. vizeSa e ke te izAna kalpe devarUpe utpanna thayo. tyAM tenI utkRSTa sthiti hatI. 0 Agama saMdarbha :- kaSpa 1, 2; 0 bhadra kathA : - bhadrakumAranI kathA padmakumAra mAphaka ja jANavI. - vizeSatA e che ke zreNika rAjAnA putra mahAkAlano putra hato. tenI mAtAnuM nAma bhadrA hatuM. teNe pravajyA aMgIkAra karI, teNe cAra varSano zramaNaparyAya pALyo. kALadharma pAmyA bAda te sanatakumAra kalpe devarUpe utpanna thayA. tyAM temanI utkRSTa sthiti hatI - thAvat - mahAvidehe te siddha thaze. 0 Agama saMdarbha :kapa. 1, 3; - 4 - 4 - 0 subhadra kathA : - subhadra kumAranI kathA paghakumAra mAphaka ja jANavI. - vizeSatA e che ke zreNika rAjAnA putra kRSNano putra hato. tenI mAtAnuM nAma subhadrA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. teNe cAra varSano zramaNaparyAya pALyo. kALadharma pAmyA bAda te mATendra kalpe devarUpe utpanna thayA. tyAM temanI utkRSTa sthiti hatI. - yAvat - mahAvidehe te siddha thaze. 3/22), Jain Lundation.ternational Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 Agama kathAnuyoga-3 .0 Agama saMdarbha :kipU. 1, 3; 0 padmabhadra kathA : - padmabhadranI kathA paghakumAra mAphaka ja jANavI. - vizeSatA e che ke te zreNika rAjAnA putra sukRSNano putra hato. tenI mAtAnuM nAma padmabhadrA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA aMgIkAra karI. teNe cAra varSano dIkSAparyAya pALyo. kALadharma pAmyA bAda te brahmaloka kalpa devarUpe utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :kApa. 1, 3; 0 pAsena kathA : - padmasenanI kathA paghakumAra mAphaka ja jANavI. - vizeSatA e che ke te zreNika rAjAnA putra mahAkRSNanA putra hato. tenI mAtAnuM nAma pAsenA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA aMgIkAra karI. teNe traNa varSano dIkSAparyAya pALyo. kALadharma pAmyA bAda te lAMtaka kalpa devarUpe utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :- upU. 1, 3; 0 padmagulma kathA : - paghagulmanI kathA paghakumAra pramANe ja jANavI. - vizeSatA phakta e che ke te zreNikanA putra vIrakRSNano putra hato. tenI mAtAnuM nAma padmagulmA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. teNe traNa varSano dIkSA paryAya pALyo. kALadharma pAmIne te mahAzukra kalpa devarUpe utpanna thayo - yAvat - te mahAvidehe mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :kapta 1, 3; 0 nalinagulma kathA : - nalinagulmanI kathA padmakumAra pramANe ja jANavI. - vizeSatA phakta e che ke te zreNikanA putra rAmakRSNano putra hato. tenI mAtAnuM nAma nalinagubhA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. teNe traNa varSano Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 339 dIkSAparyAya pALyo. kALadharma pAmIne te sahastrAra kalpe devarUpe utpanna thayo. te mahAvidehe mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha : kampa. 1, 3; 0 AnaMda kathA - - AnaMdanI kathA pamakumAra mujaba ja jANavI. - vizeSatA phakta e che ke te zreNikanA putra pitRsenakRSNano putra hato. tenI mAtAnuM nAma AnaMdA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA lIdhI. teNe be varSano dIkSAparyAya pALyo. kALadharma pAmI, te prANata kalpe devarUpe utpanna thayo. tyAMthI cyavI mahAvidehe mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :kampa. 1, 3; -- 4 - x - 0 naMdana kathA : - naMdananI kathA padmakumAranI kathA jevI ja che. - vizeSatA eTalI ja ke, rAjA zreNikanA putra mahAsenakRSNano putra hato. tenI mAtAnuM nAma naMdanA hatuM. teNe bhagavaMta mahAvIra pAse dIkSA aMgIkAra karI, teno dIkSA paryAya be varSano hato. kALadharma pAmIne te ayyata kalpe devarUpe utpanna thayo. tyAM utkRSTa sthiti pALIne mahAvidehe mokSe jaze. 0 Agama saMdarbha :- ki. 1, 3; 0 aMgati kathA - te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. temAM guNazIlaka caitya hatuM. zreNika rAjA hato. te kALe, te samaye svAmI (zramaNa bhagavaMta mahAvIra) samosaryA parSadA dharma zravaNArthe nIkaLI. 0 jyotirmendra caMdranuM Agamana : te kALe, te samaye jyotizkendra, jyotiSkarAja caMdra caMdrAvataMsaka vimAnamAM, sudharmAsabhAmAM caMdra siMhAsana para beThA beThA 4000 sAmAnika devo sAthe - yAvat - vicarato hato. te zreSTha nirmaLa avadhijJAnathI A paripUrNa jaMbUDhIpa nAmaka dvIpane avalokana karato jue che. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane joIne sUryAbhadevanI mAphaka Abhiyogika devone bolAve che. bolAvIne - yAvat - surendrane javA yogya vimAna banAvIne te AjJAnI pUrti karI sUcanA pAchI Ape che. susvara ghaMTA vagADe che - yAvat - yAni-vimAna vikurve che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 vizeSa eTaluM ke temanuM yAna--vimAna 1000 yojana vistIrNa, 63 / | yojana UMcu ane mahendra dhvaja 25 yojana UMco che. zeSa kathana sUryAbhadeva samAna jANavuM - yAvat jyotiSmendra caMdra Avyo. bhagavaMta mahAvIra sanmukha nATya vidhi dekhADI, te ja pramANe pAcho gayo. 340 he bhagavan ! e pramANe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane saMbodhita karI bhagavan gautame pUchayuM, " yAvat - he gautama ! kUTAgAra zALAmAM praveza karavAnI mAphaka te zarIramAM praviSTa thaI gaI. arthAt A sarva nATyavidhinI racanA karI, nATaka dekhADI, teNe potAnA zarIramAM praveza karAvI dIdho. pachI bhagavan gautame pUchayu, te pUrvajanmamAM koNa hato ? tyAre bhagavaMte tene uttara Apyo, he gautama ! 0 jyotiSmendra caMdrano pUrvabhava :- - te kALe, te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI. tyAM koSTaka nAme caitya hatuM. te zrAvastI nagarImAM aMgati nAme gAthApati hato. je dhana, vaibhava AdithI saMpanna - yAvat aparAbhUta hato. te aMgati gAthApati vANijyagrAmanA AnaMda gAthApatinI mAphaka ghaNAM ja nagaravAsIo, vepArIo Adine mATe AdhArabhUta thaIne zrAvastI nagarImAM raheto hato. - te kALa, te samayamAM bhagavaMta mahAvIranI mAphaka dharmanI Adine karanArA, nava hAtha UMcA puruSAdAnIya pArzva arhat 16,000 zramaNo ane 48,000 ArthikAonA samUhanI sAthe - yAvat - koSTaka caityamAM padhAryA, parSadA nIkaLI. - tyArapachI te aMgati gAthApati A iSTa vRttAMtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaIne kArtika zreSThInI mAphaka nIkaLe che - yAvat - paryApAsanA kare che. dharma zravaNa karIne ane avadhArIne nIkaLe che. paraMtu vizeSa e ke, he devAnupriya ! moTA putrane kuTuMbamAM sthApita karIza. tyArapachI huM Apa devAnupriyanI pAse - yAvat - pravrujita thaIza. je pramANe gaMgadatta pravrujita thayo, te ja pramANe aMgati pravrujita thayA yAvat - te gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI te aMgati aNagAre pArzva arjunA tathArUpa sthavIronI pAse agiyAra aMgonuM adhyayana karIne ghaNAM upavAsa yAvat bhAvanA karatA varSo sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM. karIne ardhamAsika saMlekhanA ane anazana dvArA trIza bhaktonuM chedana karIne paraMtu zrAmaNyanI (kiMcita) virAdhanA karanAro thaIne kALamAsamAM kALa karIne caMdrAvataMsaka vimAnamAM upapAta sabhAmAM devadRSya vastrathI AcchAdita devazayyAmAM jyotiskendra caMdranA rUpe utpanna thayo. 0 jyotiSTha caMdra ane tenI bhAvi gati : - - tyArapachI te jyotikendra jyotiSAja caMdra adhunotpanna thaIne - athavA turaMtano utpanna thayela te caMdra jyotiSmendra, jyotiSka rAjAe pAMca prakAranI paryAptiothI paryApta bhAvane prApta thayo. te A pramANe :- (1) AhAra paryApti, (2) zarIra paryAti, (3) indriya paryApti, (4) zvAsocchavAsa paryApti ane (5) bhASA--mana:paryAsi. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo he bhagavan ! jyotiSendra, jyotiSka rAjA caMdranI keTalA kALanI sthiti kahevAmAM AvI che ? he gautama ! eka lAkha varSa adhika palyopama pramANanI che. te pramANe he gautama ! jyotiSka rAjA caMdrane te divyaRddhi prApta thaI che. he bhagavaMta ! jyotiSmendra jyotiSTharAjA caMdra AyukSaya, bhavakSaya, sthiti kSaya thayA pachI te devalokathI cyavIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne siddhine prApta karaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. - puSThi. 3; 0 Agama saMdarbha ThA. 975nI vR; -- * * 0 supratiSTha kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nAmaka nagara hatuM. guNazIlaka caitya hatuM. zreNika rAjA hato. bhagavaMta mahAvIra samosaryA. je pramANe caMdra Avela hato, e ja pramANe sUrya paNa Avyo - yAvat - nAiivadha dekhADI pAcho cAlyo gayo. 0 sUryano pUrvabhava :- 341 - gautamasvAmIe pUrvabhava pUchyo. zrAvastI nAmaka nagarI hatI. tyAM supratiSTha nAme gAthApati hato. je aMgatinI mAphaka dhanADhya - yAvat - aparibhUta hato. ~ yAvat - vicarato hato. pArzvasvAmInuM Agamana thayuM, aMgatinI mAphaka supratiSTha paNa pravrujita thayo. tenI jemaja zrAmaNyanI virAdhanA karanAro - yAvat - mahAvideha kSetramAM siddhi prApta karaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :ThA. 975nI vR; = x = X 0 pUrNabhadra kathA H te kALa, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. guNazilaka nAme caitya hatuM. zreNika rAjA hato. svAmI-bhagavaMta mahAvIra padhAryA. parSadA nIkaLI. 0 pUrNabhadra devanuM Agamana :- puSThi. 4; te kALa, te samaye saudharmakalpanA pUrNabhadra vimAnAM sudharmA sabhAmAM 4000 sAmAnika devonI sAthe pUrNabhadra siMhAsana para besIne pUrNabhadradeva sUryAbhadeva sadeza yAvat - batrIza prakAranI nATyavividha dekhADIne je dizAthI pragaTa thayo hato, te ja dizAmAM pAcho cAlyo gayo. kUTAgAra zALAnuM dRSTAMta jANavuM. gautame pUrNabhadra devano pUrvabhava pUchyo. he gautama ! A pramANe che-- . pUrNabhadrano pUrvabhava :-- te kALe, te samaye A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM maNipadikA nAmanI nagarI hatI. je Rddhi saMpanna, bhayarahita ane dhanadhAnyAdithI saMpanna hatI - yAvat - tenuM varNana Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 Agama kathAnuyoga-3 karI levuM. tyAM caMdra nAme rAjA hato. tArAkIrNa nAme caitya hatuM. te maNipadikA nagarImAM pUrNabhadra nAmaka gAthApati raheto hato. je dhanADhya - yAvat - aparAbhUta hato. te kALa, te samaye jAtisaMpanna - kAvat - jIvananI AkAMkSA ane maraNanA bhayathI rahita, bahuzruta, ghaNAM ziSya samudAyavALA sthavara bhagavaMta pUrvAnupUrvI krame vicaratA evA - yAvat - padhAryA. parSadA nIkaLI, tyArapachI te pUrNabhadra gAthApati A vRttAMtane sAMbhaLI harSita ane saMtuSTa thato evo - yAvat - bhagavatIjI sUtramAM AvatA gaMgadattanA kathA mujaba nIkaLe che - yAvat - dIkSita thaIne - yAvatu - gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI te pUrNabhadra aNagAra sthavara bhagavaMtonI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne ghaNAM upavAsa, chaTha, aThama Adi tapathI - yAvat - AtmAne bhAvita karIne ghaNAM varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. pAlana karIne mAsika saMlekhanA ane anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karIne, AlocanA-pratikramaNa karI, samAdhi prApta thaIne kALamAse kALa karIne saudharma kalpamAM pUrNabhadra vimAnamAM upapAta sabhAmAM devazayanIya zayyAmAM - yAvat - bhASA manaH paryAptithI paryApta bhAvane pAmyA. A pramANe he gautama ! pUrNabhadra deve te divya devaRddhi - yAvat - adhigata karI che. 0 pUrNabhadra devanI sthiti ane gati : he bhagavan! pUrNabhadra devanI sthiti keTalA kALanI kahI che ? he gautama ! be sAgaropamanI sthiti kahI che. he bhagavan! te pUrNabhadra deva te devalokathI - yAvat - kyAM jaze ? kayAM utpanna thaze ? he gautama ! mahAvideha varSamAM utpanna thaIne siddhine prApta karaze - yAvat - sarva duHkhano aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :puSkri. 9; - 4 - 4 - 0 maNibhadra kathA : te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. guNazilaka caitya hatuM. zreNika rAjA hato. svAmI-bhagavaMta mahAvIra samosaryA. te kALe, te samaye maNibhadra deva sudharmAsabhAmAM maNibhadra siMhAsana para 4000 sAmAnika devothI parivarAyelo hato. pUrNabhadranI samAna maNibhadra devanuM Agamana thayuM. nATyavidhi dekhADI, pAcho gayo. bhagavad gautame A maNibhadra devanA pUrvabhavanA viSayamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane A pramANe pUchayuM Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo maNipadikA nagarI hatI. maNibhadra gAthApati hato. sthavIro pAse pravrajyA grahaNa karI. agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. ghaNAM varSo sudhI zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM, mAsika saMlekhanA karI, anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karyuM. maNibhadra vimAne devarUpe utpanna thayA. tyAM temanI be sAgaropamanI sthiti thaI. mahAvidehamAM siddha thaze yAvat sarva duHkhono kSaya karaze. 0 Agama saMdarbha :pulphi. 10 0 datta Adi kathA H - (1) datta, (2) ziva, (3) bala, (4) anAdhRta. A cAre devonI kathA pUrNabhadra - kathA - - X - X A cAre devonI bebe sAgaropamanI sthiti hatI. A cAre devonA vimAnonuM nAma deva saTaza jANavuM. pUrvabhavamAM (1) dattanI caMdanA nAme nagarI hatI, (2) zivanI mithilA nAme nagarI hatI, (3) balanI hastinApura nAme nagarI hatI ane (4) anAdhRtanI kAkaMdI nAme nagarI hatI. - X * caityonA nAma saMgrahaNI gAthAnusAra jANavA. 0 Agama saMdarbha pupti. 11; mujaba jANavI. X -- 343 0 niSadha kathA H te kALa, te samaye dvArAvatI nAmanI nagarI hatI, je bAra yojana lAMbI - yAvat - sAkSAt devaloka sadRza hatI. prAsAdIya - yAvat - pratirUpa hatI. - te dvArAvatI nagarInI bahAra IzAna khUNAmAM raivataka nAme parvata hato. te ghaNo UMco hato. tenA zikhara gaganatalane sparza karatA hatA. te vividha prakAranA vRkSo, guccho, gulmo, latAo ane velIothI vyApta hato. haMsa, mRga, mora Adi pazu--pakSIonA kalaravathI guMjato raheto hato. temAM aneka taTa, medAna, guphA, jharaNA, prapAta, prAbhAra ane zikhara hatA. te parvata apsarAonA samUho, devonA samudAyo, cAraNa ane vidyAdharayugalothI vyApta raheto hato. traNe lokamAM baLavAn manAtA dazAravaMzIya vIra puruSo dvArA tyAM nitya navA-navA utsava manAvAtA hatA. te parvata saumya, subhaga, jovAmAM priya, surUpa, prAsAdiya, darzanIya, manorama ane manohara hato. te raivataka parvatathI adhika dUra nahIM - adhika najIka nahIM. tevA sthAne naMdanavana nAme udyAna hato. te sarva Rtuo saMbaMdhI puSpo ane phaLothI samRddha, ramaNIya, naMdanavananI samAna AnaMdaprada, darzanIya, manohara ane manAbhirAma hatuM. te naMdanavana udyAnanA ati madhya bhAgamAM surapriya yakSanuM yakSAyatana hatuM. te ghaNuM Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 - prAcIna hatuM - yAvat - ghaNAM loko tyAM AvI--AvIne surapriya yakSAyatananI arcanA karatA hatA. te surapriya yakSAyatana pUrNabhadra caitya samAna cAre taraphathI eka vizALa vanakhaMDathI gherAyela hatuM - yAvat - te vanakhaMDamAM eka pRthvI zilApaTTaka hato. - 344 te dvArAvatImAM kRSNa vAsudeva nAme rAjA hato - yAvat - tyAM prazAsana karato vicarato hato. te tyAM samudravijaya Adi daza dasAronuM, baLadeva Adi pAMca mahAvIronuM, ugrasena Adi 16,000 rAjAonuM, pradyumna Adi sADA traNa kumAronuM, zAMba Adi 60,000 durrAnta yoddhAonuM, vIrasena Adi 21,000 vIronuM, mahAsena Adi 56,000 baLavAnonuM, rukimaNI Adi 16,000 rANIonuM, anaMgasenA Adi aneka hajAra gaNikAonuM temaja- ghaNAM rAjA, Izvara yAvat sArthavAho AdinuM temaja uttara dizAmAM vaitADhya parvata paryaMta tathA anya traNa dizAomAM lavaNa samudraparyaMta dakSiNArdha bharatakSetranuM tathA dvArAvatI nagarInuM adhipatitva, netRtva, svAmitva, bhaTTitva, mahattarakatva, Anaizvaryatva ane senApatitva karato, tenuM pAlana karato, tenA para prazAsana karato vicarato hato. . niSakumArano janma : te ja dvArAvatI nagarImAM baLadeva nAme rAjA hato. te mahAn hato - yAvat rAjyanuM prazAsana karato vicarato hato. te baladeva rAjAne revatI nAme eka patnI hatI. je sukumAla hatI yAvat - bhogopabhoga bhogavatI vicaratI hatI. -- koI samaye revatI devIe potAnA zayanagRhamAM sutA sutA - yAvat - svapnamAM siMhane joyo. svapna joIne jAgI svapnadarzanano vRttAMta baladeva rAjAne kahyo. yathA samaye bALakano janma thayo. mahAbalanI samAna boMtera kaLAonuM adhyayana karyuM. eka ja divasamAM 50 uttama rAjakanyAo sAthe pANigrahaNa thayuM ityAdi - vizeSa e ke te bALakanuM nAma niSadha hatuM - yAvat - te uparI prAsAdamAM vicaravA lAgyo. 0 tIrthaMkara ariSTaneminI kRSNa dvArA paryupAsanA - : te kALa, te samaye arhat ariSTanemi padhAryA. teo dharmanI Adi karanAra hatA. ityAdi - arhat ariSTaneminI avagAhanA daza dhanunI hatI. parSadA nIkaLI. tyAre te kRSNa vAsudeva A vRttAMta sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa thaIne kauTuMbika puruSone bolAvyo ane kahyuM, he devAnupriyo ! jaldI jaIne sudharmAsabhAmAM sAmudAnika bherI vagADo. tyAre te kauTuMbika puruSa - yAvat - sudharmA sabhAmAM AvyA ane sAmudAnika bherI jorathI vagADI. - tyAre te sAmudAnika bherIne atyadhika jorajorathI vagADAyA bAda samudravijaya Adi dasAra, devIo - yAvat - anaMga senA Adi aneka hajAra gaNikAo tathA anya ghaNAM ja rAjA, Izvara - cAvat - sArthavAha prabhRti snAna karI ~ yAvat - prAyazcitta maMgalavidhAna karI sarva alaMkArothI vibhUSita thaI yathocita potapotAnA vaibhava--Rddhi satkAra ane abhyudayanI sAthe jyAM kRSNa vAsudeva hatA, tyAM AvyA. teoe baMne hAtha - -- Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo joDI - yAvat - kRSNa vAsudevanuM jaya-vijaya Adi zabdothI abhivAdana karyuM. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSone A AjJA ApI. he devAnupriyo ! jaldIthI AbhiSekya hastiratnane vibhUSita karo ane caturaMgiNI senAne susajjita karo - yAvat - mArI AjJA pUrtinI sUcanA Apo. tyArapachI kRSNa vAsudeva snAnagRhamAM snAna karavA gayA yAvat - AbhiSekya hastiratna para ArUDha thayA. AgaLa-AgaLa ATha mAMgalika dravyo cAlyA ane kUNika rAjA samAna uttama zreSTha cAmarothI viMjhAtA evA samudravijaya Adi daza dasAro - yAvat - sArthavAha AdinI sAthe samasta Rddhi yAvat - vAdyoSonI sAthe dvArAvatI nagarImAM madhya bhAgathI nIkaLyA ityAdi - zeSa kathana koNikanI samAna jANavuM - yAvat * kRSNa vAsudeva paryuMpAsanA karavA lAgyA. - 0 niSadha dvArA zrAvakadharma grahaNa : tyArapachI zreSTha prAsAdanA uparI bhAgamAM sukhAnubhAva karanArA te niSadhakumAre te -- jana kolAhalane sAMbhaLyo ane - yAvat - jamAlI dRza dharma sAMbhaLIne yAvat ane hRdayamAM avadhArIne vaMdana--namaskAra karyA. vaMdana--namaskAra karIne A pramANe kahyuM he bhadaMta ! huM nigraMtha pravacana para zraddhA karuM chuM. pachI cittasArathI (pradhAna)nI yAvat - zrAvaka dharmano svIkAra kare che. svIkAra karIne pAcho pharyo. 0 niSadhano pUrvabhava : samAna te kALe, te samaye arhat ariSTaneminA aMtevAsI varadatta nAmanA zreSTha aNagAra - yAvat - vicaratA hatA. - - -- - www - tyAre te varadatta aNagAre niSadhane joyo. joIne jijJAsA utpanna thaI - yAvat - paryupAsanA karatA A pramANe pUchayuM, he bhagavan ! A niSakumAra iSTa, iSTarUpa, kAMta, kAMtarUpa che. e ja pramANe priya, manojJa, maNAma, maNAmarUpa, soma, somarUpa, priyadarzana ane surUpa che. he bhadaMta ! A niSadhakumArane A ane AvA prakAranI manuSyocitta Rddhi kaI rIte maLI ? kaI rIte prApta thaI ? je pramANe gautame sUryAbhadevanI RddhinA viSayamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIrane pUchela e ja rIte varadatta aNagAre arhat ariSTanemine pUchyuM. he varadatta ! te A pramANe che-- te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpa nAmaka dvIpanA bharatakSetramAM rohItaka nAmaka nagara hatuM. je Rddhi vaDe saMpanna hatuM. tyAM meghavarNa nAmaka udyAna hatuM. temAM maNidatta yakSanuM yakSAyatana hatuM. - - te rohItaka nagaramAM mahAbala nAmaka rAjA hato. padmAvatI nAme rANI hatI. anyadA koI samaye teNI tevA prakAranI zayyAmAM sUtI hatI, tyAre teNe svapnamAM siMha joyo yAvat mahAbala kumAranI jema bALakano janma thayo ityAdi jANavuM joIe. vizeSa eTaluM ke tenuM nAma vIraMgada hatuM. tenA 32 uttama kanyAo sAthe vivAha thayA, 32 vastu prItidAnamAM maLI - yAvat - prAvRSa, varSA, zarada, hemaMta, grISma ane 345 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 Agama kathAnuyoga-3 vasaMta e cha Rtuo saMbaMdhI iSTa zabdAdi viSayone potAnA vaibhavane anurUpa bhogavato vicaraNa karavA lAgyo. 0 vIraMgadanI pravajyA ane gati : te kALa, te samayamAM kezI zramaNa samAna jAtivaMta - yAvat - bahuzruta ane vizALa ziSya parivArathI yukta siddhArtha nAmanA AcArya jyAM rohitaka nagara hatuM, jyAM meghavarNa udyAna hatuM. jyAM maNidatta yakSanuM yakSAyatana hatuM, tyAM padhAryA ane yathApratirUpa avagraha laIne - yAvat - vicAravA lAgyA. parSadA nIkaLI. tyArapachI uttama prAsAdanA uparI bhAgamAM rahenArA te vIraMgada kumAre manuSyonA mahAnuM kolAhalane sAMbhaLyo - yAvat - jamAlInI mAphaka te dharmazravaNa karavA nIkaLyo. dharmane sAMbhaLIne - yAvat - vizeSatA e ke, he devAnupriya ! mAtApitAne pUchIne jamAlI samAna nIkaLyA - yAvat - te aNagAra thaI gayA - yAvat - gupta brahmacArI thaI gayA. tyArapachI te vIraMgada aNagAre te siddhArthAcArya pAse sAmAyika AdithI laIne - thAvat - agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. adhyayana karIne pachI ghaNAM ja upavAsa chaTha aThama Adi tapa karIne - yAvat - potAnA AtmAne bhAvita karatA - 45 - varSa paryata grAmarthya paryAyanuM pAlana karyuM. pachI be mAsanI saMlekhanA karIne AtmAnI jhosaNA karI, anazana dvArA 120 bhaktonuM chedana karI, AlocanA-pratikramaNa karI, samAdhi prApta thaIne kALamAsamAM kALa karIne te brahmaloka kalpanA manorama vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM keTalAMka devonI sthiti daza sAgaropama kahI che tyAM A vIraMgada devanI paNa daza sAgaropamanI sthiti hatI. 0 niSadha rUpe janma ane zrAvakatva : te vIraMgada deva te devalokathI AyukSaya karIne - yAvat anaMtara zarIrathI Tyuta thaIne A dhArAvatI nagarImAM baLadeva rAjAnI rANI revatInI kukSimAM putrarUpe utpanna thayo. tyAre te revatI rANI tevA prakAranI zayyAmAM sUtA-sUtA siMhanA svapnane jue che - thAvat - zreSTha prAsAdanA uparI bhAgamAM sukhapUrvaka vicAre che. he varadatta ! A pramANe A niSadhakumAre AvI udAra manuSya Rddhi upalabdha prApta ane adhigata karI che. he devAnupriya ! zuM A niSadhakumAra Apa devAnupriya pAse - yAvat - pravrajita thavA mATe samartha che ? hAM, te samartha che. he bhadanta ! Apa jema kaho cho, temaja che. tyArapachI - yAvat - varadatta aNagAra thayA - yAvat - potAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. tyArapachI at ariSTanemi anyadA koI divase dvArAvatI nagarIthI - yAvat - bahAra janapadomAM vicaravA lAgyA. niSadhakumAra zramaNopAsaka thaI gayA. jIva-ajIva AdinA jJAtA thaIne - yAvat - vicAravA lAgyA. Jain Education international Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 247 0 niSaghanI dIkSA : tyArapachI te niSadhakumAra anyadA koI divase jyAM paiSadhazALA hatI, tyAM Avyo. AvIne - yAvat - darbhanA Asane besIne dharmadhyAna karatA vicaravA lAgyA. tyAre madhyarAtrinA samaye dharmajAgaraNA karatI veLA te niSakumAranA manamAM A AvA prakArano vicAra - yAvatu - utpanna thayo. te gAma, Akara - yAvat - sanniveza dhanya che, jyAM ata ariSTanemi vicaraNa. kare che. te rAjA, Izvara - cAvat - sArthavAha Adi dhanya che, je ahaMtu ariSTanemine vaMdana-namaskAra kare che - yAvat - paryApAsanA kare che. jo at ariSTanemi pUrvAnupUrvI kramathI vicaratA - yAvat - naMdanavanamAM vicare (padhAre) to huM paNa at ariSTanemine vaMdanA karuM - yAvat - paryupAsanA karuM. tyAre arhat ariSTanemi niSadhakumAranA A AvA prakAranA mAnasika vicArane - thAvat - jANIne 18,000 zramaNo sAthe - yAvat - naMdanavanamAM padhAryA. parSadA dharma zravaNArthe nIkaLI. tyArapachI niSadhakumAra A sukhada vRttAMtane sAMbhaLIne harSita ane saMtuSTa hRdayavALA thaIne cAturghaTa azvaratha para ArUDha thaIne nIkaLyo ane jamAlInI samAna - thAvat - mAtA pitAne pUchIne pravRjita thaI gayA - anagAra thaI gayA arthAt dIkSA aMgIkAra karI, iryAsamitivALA - yAvat - gupta brahmacArI thayA. tyArapachI te niSadhakumAra at ariSTaneminA tathArUpa sthavaronI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM, adhyayana karIne ghaNAM ja upavAsa, chaTha, aThama - yAvat - vividha prakAranA tapakarmathI AtmAne bhAvita karatA paripUrNa nava varSa paryata zramaNaparyAyanuM pAlana karyuM. pAlana karIne anazana dvArA beMtAlIza bhaktonuM chedana karyuM. pachI AlocanA ane pratikramaNa karI samAdhi prApta thaI AnupUrvIthI kALa karyo. 0 niSadhakumAranI gati : tyArapachI varadatta aNagAre niSadhakumArane kAlagata jANI jyAM arpatu ariSTanemi birAjatA hatA, tyAM AvyA. AvIne temaNe A pramANe kahyuM he bhagavan! Apa devAnupriyanA aMtevAsI niSadha aNagAra je prakRttithI bhadra hatA - yAvata - vinIta hatA. he bhagavaMta ! te niSadha aNagAra kALa mAse kALa karIne kyAM gayA ? jyA utpanna thayA ? he varadatta ! A pramANe varadatta aNagArane saMbodhita karIne arhat ariSTanemie kahyuM? he varadatta ! mArA aMtevAsI niSadha nAmanA aNagAra je prakRttithI bhadra - yAvatuM - vinIta hatA, mArA tathArUpa sthavIronI pAse sAmAyika Adi agiyAra adhyayanonuM adhyayana karI paripUrNa nava varSa sudhI zrAmANya paryAyanuM pAlana karyuM, anazana dvArA betAlIza bhaktonuM chedana karyuM. AlocanA ane pratikramaNa karI samAdhi prApta karI, kALa mAse kALadharma pAmyA. - kALadharma pAmIne (maraNa pAmIne) urdhva dizAmAM caMdra, sUrya, graha, gaNa, nakSatra Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 ane tArA maMDalathI paNa upara saudharma, izAnAdi kalpo ane 318 traiveyaka vimAnavAso- ullaMghIne sarvArthasiddha vimAnamAM devarUpe utpanna thayela che. tyAM devonI tetrIza sAgaropamanI sthiti che. tyAM niSadha devanI paNa tetrIza sAgaropamanI sthiti che. 348 he bhadanta ! te niSadhadeva Ayu kSaya, bhaya kSaya ane sthiti kSaya thayA pachI te devalokathI Avita thaIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he varadatta A jaMbudrIpa nAmanA dvIpanA mahAvideha kSetramAM unnAta nagaramAM vizuddha pitR vaMzavALA rAjakuLamAM putrarUpe utpanna thaze. tyArabAda bAlyakALa vItyA pachI, vijJAta avasthA pAmaze, pachI yuvAvasthAne prApta karyA pachI tathArUpa sthavIronI pAse kevaLa bodhi prApta karaze. pachI gRhatyAga karI aNagAra pravrajyA prApta karaze. tyArapachI te iryAsamiti AdithI yukta - yAvat - gupta brahmacArI aNagAra thaze. tyAre te ghaNAM ja upavAsa, chaTTha, aThama, dazama, dvAdaza, mAsakSamaNa - ardhamAsakSamaNarUpa vicitra tapokarmathI AtmAne bhAvita karatA ghaNAM varSono bhrAmaNya paryAyanuM pAlana karaze. pAlana karIne mAsika saMlekhanA dvArA AtmAnI jhosaNA karaze. jhosaNA karIne anazana dvArA sAITha bhaktonuM chedana karaze. tyArapachI je mokSa prAptine mATe (je hetune mATe) temaNe nagrabhAva, muMDabhAva, snAna tyAga, daMtadhAvana tyAga, chatra tyAga, upAnaha Adino tyAga, phalaka zayyA, kASTha zayyA, kezano loca, brahmacaryavAsa, bhikSArtha paragRha praveza, bhikSAnA lAbhamAM ke alAbhamAM samabhAva, indriyonA anukULa ke pratikULa zabdAdine vItarAga bhAvathI sahana Adi karAya che, te mokSanI ArAdhanA karaze. ArAdhanA karIne carama ucchavAsa niHzvAse siddha thaze - yAvat - sarva duHkhono aMta karaze. 0 Agama saMdarbha :vaEi. 2, 3; -- * -- * 0 mAyanI (mAli) Adi kumAra kathA : (1) mAyanI (mAli), (2) vaha, (3) veha (vehala), (4) pagatA, (5) yukti (jutti), (6) dazaratha, (7) dRDharatha, (8) mahAdhanu (9) saptadhanu, (10) dazadhanu ane (11) zatadhanu. e agiyAra kumAronI kathA che. A agiyAre kumAronI kathA kaMIpaNa hInatA ke adhikatA rahitapaNe niSakumAra mujaba ja samajI levI. - 0 Agama saMdarbha : vaSTi. 2, 4; x -- noMdha :-- agiyAra aMga sUtro ane bAra upAMga sUtro e trevIza mULa AgamamAM AvatI kathAo sarva saMdarbha saha rajU karI che daza payatrAmAM mukhyatve (1) bhakta parijJA, (ra) saMstAraka ane (3) maraNa samAdhimAM kiMciMtu kathAnuyoga jovA maLe che. paNa te ghaNo badho nAno ke laghukathArUpa che, Ava.yU.1-5 112; = Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo tethI tenI rajUAta kAMto mULa kathAnako sAthe noMdhI che athavA chelle dRSTAMta vibhAgamAM tenI noMdha karAI che. - cheda sUtro (mULa)mAM mAtra mahAnizItha sUtramAM ja kathAnuyoga che, jene have rajU karI rahyA chIe - (bhASya-cUrNi-vRtti AdinI kathA bhAga-4mAM che.) 0 nAgIla kathA H- (nAgIla ane sumati kathA) : A bhAratavarSamAM magadha nAme deza hato, temAM kuzasthaLa nAmanuM nagara hatuM. tyAM pApapuNya samajanAro, jIva-ajIvAdika padArthanuM yathArtha rUpa jeNe sArI rIte jANela che, evI vizALa RddhivALA sumati ane nAgila nAmanA be sagAbhAI zrAvakadharmanuM pAlana karatA hatA. koI samaye aMtarAya karmanA udayathI temano vaibhava naSTa thayo. paNa sattva ane parAkramano pahelAthI hato. acalita sattva parAkrama vALA, atyaMta paralokabhIru, chaLa-kapaTa ane jUThathI aTakelA, bhagavaMte batAvela cAra prakAranA dAna Adi dharmanuM sevana karatA hatA. teo zrAvakadharmanuM pAlana karatA, koInI niMdA na karatA, vinayavAn, saraLa svabhAvavALA, guNarUpa ratnanA nivAsa sthAna samAna, kSamAnA sAgara, sajjananI maitrI rAkhanArA, keTalAMye divaso sudhI jemanA guNaratnanuM varNana karI zakAya evA guNanA bhaMDAra samAna zrAvaka hatA, paraMtu jyAre temane azubha karmano udaya thayo tyAre temanI saMpatti aSTAkSikA mahAmahotsava Adi iSTa devatAnI icchAnusAra pUjA, satkAra, sAdharmika sanmAna ane baMdhu vargano vyavahAra Adi karavAne mATe asamartha thaI. 0 saMpatti kSaya thavAthI videzagamana vicAra : 349 - have koI samaye gharamAM mahemAna AvatA to temano satkAra thaI zakato na hato. snehI varganA manoratho pUrA karI zakAtA na hatA. potAnA mitra, svajana, parivArajana, baMdhu, strI, putra bhatrIjA, saMbaMdhone bhUlIne dUra khasI gayA tyAre viSAda pAmelA te zrAvakoe he gautama ! vicAryuM ke- mANasa pAse jyAre vaibhava hoya che, tyAre je loko temanI AjJA svIkAre che, jaLarahita meghane vIjaLI paNa dUrathI tyAga kare che. ema vicArIne teo paraspara kahevA lAgyA- na prathama sumatie bhAI nAgilane kahyuM ke, mAna-dhanarahita bhAgyahIna puruSa evA dezamAM cAlyA javuM ke jyAM potAnA saMbaMdhIo ke AvAso na dekhAya tathA bIjAoe paNa kahyuM che ke, jenI pAse dhana hoya, tenI pAse loko Ave che, jenI pAse artha hoya tenA ghaNAM baMdhuo hoya che. A pramANe teo paraspara eka matavALA thayA ane tevA thaIne he gautama ! teoe dezatyAga karavAno nirNaya karyo ke, ApaNe koI ajANyA dezAMtaramAM cAlyA jaIe. tyAM gayA chatAM paNa lAMbA kALathI ciMtavelA manoratho pUrNa na thAya to ane daiva anukULa thAya to pravrajyA aMgIkAra karIe. tyArapachI temaNe kuzasthaLa nagarano tyAga karIne videzagamana karavuM tema nakkI karyuM. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 Agama kathAnuyoga-3 0 mArgamAM zithila sAdhuno parIcaya : dezAntara tarapha prayANa karatA te nAgIla ane sumatie pAMca sAdhuo ane chaTThA eka zramaNopAsaka temaNe joyo tyAre nAgile sumatine kahyuM, are sumati ! bhadramukha! jo jo A sAdhuono sAthe kevo che? to ApaNe sAdhunA samudAya sAthe jaIe. teNe kahyuM, bhale tema thAo. tyArapachI tenA sArthamAM sAthe cAlyA. eTalAmAM mAtra eka mukAme javA mATe prayANa karatA hatA. tyAre nAgile sumatine kahyuM ke he bhadramukha ! harivaMzanA tilakabhUta marakata ratnanI samAna zyAma kAMtivALA sArI rIte nAma grahaNa karavA yogya bAvIzamAM tIrthakara zrI ariSTanemi bhagavaMtanA caraNakamaLamAM sukhethI beThelo hato, tyAre A pramANe sAMbhaLIne avadhAraNa kareluM hatuM ke, AvA prakAranA aNagAra rUpane dhAraNa karanArA hoya te kuzIla gaNAya che ane je kuzIla hoya tene dRSTithI paNa jovA kalpatA nathI. A sAdhuo tevA che, tethI teonA sAthe gamana-saMsarga thoDo paNa karavo kalpato nathI. mATe temane cAlyA javA do. ApaNe koI nAnA sAthe sAthe jaIzuM. - kAraNa ke tIrthaMkaranA vacananuM ullaMghana na karavuM joIe. devo ane asurovALA A jagamAM tIrthakaronI vANI ullaMghana karavA lAyaka nathI. bIjI vAta e che ke, jyAM sudhI temanI sAthe cAlIe tyAM sudhI tenA darzananI vAta to javA do paNa AlApa-saMlApa vagere paNa niyamA karavA paDe, to zuM ApaNe tIrthakaranI vANInuM ullaMghana karIne gamana karavuM? e pramANe vicAraNA karIne sumatino hAtha pakaDIne nAgila sAdhunA sArthamAMthI nIkaLI gayo. cakSu vaDe pramArjita, zuddha ane nirjIva bhUmi para beTho. tyArapachI sumatie kahyuM ke, jJAna ApanAra guruo, mAtApitA, vaDIlabaMdhu temaja bahena agara jyAM sAmo pratyuttara ApI zakAto na hoya, tyAM he deva? mAre zuM kahevuM? teonI AjJA thAya te pramANapUrvaka tahatti" ema karIne svIkAravAnI ja hoya. A mArA mATe iSTa che ke aniSTa che teno temAM vicAravAne avakAza hoto nathI. paraMtu Aje to A viSayamAM Aryane (moTA bhAIne) mATe Ano uttara Apavo ja paDaze ane te paNa AkarA kaThora karkaza aniSTa duSTa niSphara zabdothI ja. - athavA to moTAbhAI AgaLa A mArI jIbha kevI rIte upaDe ke jenA khoLAmAM huM vastra vagarano azucithI kharaDAelA aMgavALo aneka vakhata ramelo che athavA to te pote AvuM aNaghaTatuM bolatA kema zaramAtA nathI ? ke A kuzIlo che ane dRSTi vaDe te sAdhuone jovA paNa na joIe. jeTalAmAM pote vicArela haju bolato nathI, teTalAmAM iMgita AkAra jANavAmAM kuzaLa moTAbhAI nAgila teno hRdayagata bhAva jANI gayo ke A sumati phogaTa khoTA kaSAyavALo thAya che. to have mAre tene kayo pratyuttara Apavo ema vicAravA lAgyo vagara kAraNe vagara prasaMge krodhAyamAna thayela bhale hAla ema ja rahe. atyAre tene kadAca samajaNa ApavAmAM Ave to paNa te bahu mAnya karaze nahIM. to pachI atyAre tene Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 351 samajAvavo ke hAla kAlakSepa karavo ? kALa pasAra thaze to tenA kaSAya zAMta thaze ane pachI mArI kahelI sarva vAtano svIkAra karaze athavA to atyArano A prasaMga evo che ke tenA saMzayane dUra karI zakIza. jyAM sudhI vizeSa samaja ApavAmAM nahIM Ave tyAM sudhI A bhakika bhAIne kaMI samajAze nahIM ema vicArIne nAgila nAnAbhAI sumatine A pramANe kahevA lAgyo0 nAgila dvArA sumatine bodha ApavA prayatna : he baMdha ! huM tane doSa Apato nathI. huM A viSayamAM mAro ja doSa mAnuM chuM ke, hitabuddhithI sagAbhAIne paNa kahevAmAM Ave to te kopAyamAna thAya che. ATha karmonI jALamAM sapaDAela jIvono ja ahIM doSa che ke cAre gatiomAMthI bahAra kADhanAra hitopadeza temane asara karato nathI. sajjaDa rAga, dveSa, kadAgraha, ajJAna, mithyAtvanA doSathI khavAI gayelA manavALA AtmAone hitopadezarUpa amRta paNa kAlakUTa viSa samAna bhAse che. ema sAMbhaLIne sumatie kahyuM, tame ja satyavAdI cho ane A pramANe bolI zake che. paraMtu sAdhuonA avarNavAda bolavA te bIlakula yogya na gaNAya. tame te mahAnubhAvonA bIjA AcAra tarapha kema najara karatA nathI ? chaTha, aThama, cAra-pAMca upavAsa, mAsakSamaNa Adi tapa karIne AhAra grahaNa karanArA grISma kALamAM AtApanA letA nathI ? temaja vIrAsana, utsuTukAsana vividha prakAranA abhigraho dhAraNa karavA, kaSTavALA tapo karavA ityAdi dharmAnuSThAna AcarIne mAMsa ane lohI jemaNe sukavI nAMkhela che, AvA prakAranA guNayukta mahAnubhAva sAdhuone tamArA sarakhA mahAnU bhASA samitivALA moTA zrAvaka thaIne A sAdhuo kuzIlavALA che evo saMkalpa karavo yukta nathI. tyArapachI nAgile kahyuM ke, he vatsa! A temanA dharmAnuSThAnothI tuM saMtoSa na pAma. jema huM Aje avizvAsathI lUMTAyo chuM. vagara icchAe AvI paDela parAdhInatAthI bhogavavAnA duHkhothI... akAma nirjarAthI paNa karmano kSaya thAya che. to pachI bAlatapathI karmakSaya kema na thAya? A sarvene bAla tapasvIo jANavA. zuM tane teonuM usUtra mArganuM alpa sevApaNuM dekhAtuM nathI ? vaLI he vatsa sumati ? mane A sAdhuo upara manathI paNa sUkSma pradveSa nathI ke jethI huM temano doSa grahaNa karuM chuM paNa tIrthakara bhagavaMtanI pAsethI e pramANe avadhAraNa kareluM che ke kuzIla tarapha dRSTi paNa na karavI. tyAre sumatie nAgilane kahyuM ke, jevA prakArano te nibuddhi che, tevA ja prakAranA te tIrthakara haze jethI tane A pramANe kahyuM. tyArapachI A pramANe bolanAra sumatinA mukharUpI chidrane potAnA hastathI baMdha karIne nAgile tene kahyuM, are ! he bhadramukha ! jaganA mahAnuM gura tIrthakara bhagavaMtanI AzAtanA na kara, mane tAre je kahevuM hoya te bhale kahe. huM tane koI pratyuttara nahIM Apu. tyAre sumatie tene kahyuM ke, A jagatamAM A sAdhuo paNa jo kuzIla hoya to pachI suzIla sAdhuo kyAMya maLaze nahIM. tyAre nAgile kahyuM ke, he bhadramukha ! sumati ! Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 ahIM jagatamAM alaMghanIya vacanavALA bhagavaMtanuM vacana AdarapUrvaka grahaNa karavuM joIe. Astika AtmAne temanA vacanamAM koI divasa visaMvAda thato nathI. temaja bAlatapasvInI ceSTAmAM Adara na karavo, kemake jinendranA vacanAnusAra nakkI teo kuzIla dekhAya che. 0 nAgila dvArA sAdhuonI kuzIlatAno nirdeza : teomAM prajyAne vize gaMdha paNa dekhAtI nathI. kAraNa ke tuM jo A sAdhu pAse bIjI muhapotikA dekhAya che. tethI karIne A sAdhu adhika parigrahanA doSathI kuzIla che. bhagavaMte hastamAM adhika parigraha dhAraNa karavA mATe sAdhune AjJA ApI nathI. mATe he vatsa ! hIna sattvavALo paNa manathI evo adhyavasAya na kare ke kadAca mArI A muhapottikA phATI tuTIne vinAza pAmaze to bIjI mane kyAMthI maLaze ? te hInasattvavALo ema vicArato nathI ke adhika ane anupayogathI upadhi dhAraNa karavAthI mArA parigraha vratano bhaMga thaze athavA zuM saMyamamAM raMgAyelA AtmA saMyamamAM upayogI dharmanA upakaraNarUpa muhapatti jevA sAdhanamAM sidAya kharo ? nakkI tevo AtmA temAM viSAda na pAme. kharekhara tevo AtmA potAne huM hIna sattvavALo chuM, tema jAhera kare che. unmArganA AcaraNanI prazaMsA kare che ane pravacana malina kare che A sAmAnya hakIkata tuM dekhI zakato nathI ? A sAdhue gaI kAle vastrarahita strInA zarIrane rAgapUrvaka joIne, tenuM ciMtavana karIne tenI AlocanA pratikramaNa karyA nathI. te tane mAlUma nathI ? A sAdhunA zarIre phoDalAM thayelA che. te kAraNe vismaya pAmelA mukhavALA emane tuM dekhato nathI ? hamaNAM ja temaNe loca karavA mATe potAnA ja hAthe vagara ApelI rAkha grahaNa karI. teM paNa pratyakSa tema karatA temane joyA che. 352 gaIkAle saMghATakane sUryodaya thayA pahelA ema kahyuM ke, uTho ane cAlo ApaNe vihAra karIe. sUryodaya thaI gayo che. evuM A sAdhue temane hasatA--hasatA kahyuM. te teM jAte na sAMbhaLyuM ? AmAM je moTA navadIkSita che, te upayoga vagara suI gayAM ane vIjaLI--agnikAyathI sparza karAyo tene teM joyA hatA. teNe kAmaLI grahaNa na karI tathA savAre lIlA ghAsano paheravAnA kapaDAnA cheDAthI saMghaTTo karyo. tathA bahAra khullAmAM pANIno paribhoga karyo. bIja-vanaspatikAya upara paga cAMpIne cAlatA hatA. avidhithI khArI jamIna upara cAlIne madhura jamIna para saMkramaNa karyuM tathA mArgamAM cAlyA pachI sAdhue so DagalA cAlyA pachI iriyAvahiyaM pratikramavA joIe (te na pratikrakhyA). tevI rIte cAlavuM joIe, tevI rIte ceSTA karavI joIe, tevI rIte bolavuM joIe, tevI rIte zayana karavuM joIe ke jethI karIne cha kAyanA jIvone sUkSma ke bAdara, paryAptA ke aparyAptA, AvatA-jatA sarva jIva, prANa, bhUto ke satvone saMghaTTa, paritApana, kilAmaNA ke upadrava na thAya. A sAdhuoe kahelAM A sarvemAMthI eka paNa karyuM - ahIM dekhAtuM nathI. - vaLI muhapattinuM paDilehaNa karatA evA sAdhune meM preraNA ApI ke vAyukAyano Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo saMghaTTo thAya tema phaDaphaDATa avAja karatA paDilehaNA karo cho. paDilehaNa karavAnuM kAraNa yAda karAvyuM, jenuM AvA prakAranuM upayogavALuM jayaNA yukta saMyama che, ane tamo ghaNuM ja pAlana karo cho, to saMdeha vagaranI vAta che ke temAM tame Avo upayoga rAkho cho ? A samaye teM mane nivAryo ke mauna rAkho, sAdhuone ApaNe kaMI kahevuM kalpatuM nathI, te zuM tuM bhUlI gayo ? tethI he bhadramukha ! AmaNe saMyama sthAnakamAMthI eka paNa sthAnakanuM samyak prakAre rakSaNa karela nathI. jenAmAM AvA prakArano pramAda hoya, te sAdhu kevI rIte kahI zakAya ? jenAmAM AvA prakAranuM nirdhvasapaNuM hoya te sAdhu nathI. he bhadramukha ! jo--jo zvAna samAna nirdaya, cha kAya jIvonuM mardana karanAra A che, to tene viSe mane kevI rIte anurAga thAya ? athavA zvAna paNa sAro che ke jene atisUkSma paNa niyama vratano bhaMga thato nathI. A niyamano bhaMga karanAra hovAthI konI sAthe tenI tulanA karI zakAya ? mATe he vatsa ! sumati ! AvA prakAranA kRtrima AcaraNa vaDe sAdhu banI zakatA nathI. AvA prakAranA kRtrima dekhAva mAtra AcAra vaDe yukta hoya teone tIrthaMkaranA vacanane smaraNa karanAro koNa vaMdana kare ? bIjI vAta e paNa dhyAnamAM rAkhavAnI che ke teonA saMsargathI ApaNane paNa caraNa--karaNamAM zithilatA AvI jAya che ke jenAthI vAraMvAra ghora bhavanI paraMparAmAM ApaNane rakhaDavAnuM thAya. 0 sumatinI pravrajyA ane gati : tyAre sumatie kahyuM ke, teo kuzIla hoya ke suzIla hoya, to paNa huM to temanI pAse ja pravrajyA svIkArIza, vaLI tame kaho cho te ja dharma che, to paNa te karavAne Aje koNa samartha che ? mATe mAro hAtha choDI do, mAre temanI sAthe javuM che. teo dUra cAlyA jaze to pharI meLApa thavo muzkela thaze. tyAre nAgile kahyuM ke, he bhadramukha ! temanI sAthe javAmAM tAruM kalyANa nathI. huM tane hitavacana kahuM chuM. A sthiti hovAthI je guNakAraka hoya tenuM ja sevana kara, huM kaMI tane baLAtkAre pakaDI rAkhato nathI. A rIte keTalAye samaya sudhI aneka upAyo karI nivAraNa karavA chatAM paNa na rokAyo ane maMda bhAgyazALI te sumatie he gautama ! pravrajyA aMgIkAra karI, tyArapachI koI samaye vihAra karatA karatA pAMca mahinA pachI mahAbhayaMkara bAra varSano duSkALa Avyo. tyAre te sAdhuo te kALanA doSathI, doSonI AlocanA pratikramaNa karyA vinA mRtyu pAmIne bhUta, yakSa, rAkSasa, pizAca vagere vANavyaMtara devonA vAhanapaNe utpanna thayA. tyAMthI nIkaLIne mleccha jAtimAM mAMsAhAra karanAra krUra AcaraNavALA thayA. krUra pariNAmavALA hovAthI sAtamI nArakImAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI trIjI covIzImAM samyakatva pAmaze. tyArapachI samyakatva prApti bhavathI trIjA bhavamAM cAra jaNAM siddhi pAmaze. paraMtu teomAM je badhAthI moTA pAMcamAM hatA, te eka siddhi pAmaze nahIM. kAraNa ke te ekAMta mithyAsRSTi ane abhavya che. 353 he bhagavaMta ! je sumati che te bhavya ke abhavya ? he gautama ! te bhavya che. he bhagavaMta ! te bhavya che to mRtyu pAmIne kyAM jaze ? he gautama ! te paramAdhArmika 3|23 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 Agama kathAnuyoga-3 asura thaze. he bhagavan! bhavyajIvo paramAdhArmika asuromAM utpanna thAya kharA ? he gautama ! je koI sajjaDa rAga, dveSa, moha ane mithyAtvanA udayathI sArI rIte kahevA chatAM hitopadezanI avagaNanA kare che. bAre prakAranA aMgo tathA zrutajJAnane apramANa kare che tathA zAstranA sadubhAvo ane rahasyane jANatA nathI. anAcAranI prazaMsA kare che tenI prabhAvanA kare che. je pramANe sumatie te sAdhunI prazaMsA ane prabhAvanA karI ke, "teo kuzIla sAdhuo nathI, jo A sAdhuo paNa kuzIla che to jagatmAM koI suzIla sAdhu nathI." temaja te sAdhuo pAse jaIne mAre pravajyA aMgIkAra karavAno nizcaya che tathA jevA prakAranA tame nibuddhi cho tevA prakAranA te tIrthakara haze. e pramANe bolavAthI he gautama te evuM moTuM tapa karato hovA chatAM paNa paramAdhAmI asurone vize utpanna thaze. he bhagavaMta! paramAdhAmI asura devatAmAMthI bahAra nIkaLI te sumatino jIva jyAM utpanna thaze ? he gautama! maMdabhAgI evA teNe anAcAranI prazaMsA tathA abhyadaya karavA mATe sArA sanmArganA nAzane abhinaMdya, te karmanA doSathI anaMta saMsAra upArjana karyo che. tenA keTalA bhavonI utpatti kahevI ? aneka pudgala parAvartana kALa sudhI cAra gatirUpa saMsAramAMthI jene nIkaLavAno Aro nathI to paNa saMkSepathI keTalAMka bhava kahuM chuM te sAMbhaLa0 aMDagolika manuSyano bhava : A ja jaMbUdvIpa nAmanA dvIpane cAre bAju pharato vartuLAkArano lavaNasamudra che. temAM je sthaLe siMdhu mahAnadI praveza kare che, te pradezanA dakSiNa dizAnA bhAgamAM papa yojana pramANavALI vedikAnA madhya bhAgamAM sADA bAra yojana pramAma, hAthInA kuMbhasthaLanA AkAranuM pratisaMtApadAyaka nAmanuM eka sthaLa che te sthaLa lavaNa samudranA jaLathI sADA sAta yojana pramANa UMcuM che. tyAM atyaMta ghora gADha aMdhakAravALI ghaDiyAla saMsthAna - AkAravALI chetAlIza guphAo che. te guphAomAM babbe babbenI vacce jalacArI manuSyo vAsa kare che. teo vajaRSabha nArAca saMghayaNavALA, mahAbaLa ane parAkramavALA, sADAbAra veMta pramANa kAyAvALA, saMkhyAta varSanA AyuSyavALA, jemane madya-mAMsa priya che tevA, svabhAve strIomAM lolupI, atizaya kharAba varNavALA, sukumAra, aniSTa, kaThaNa, kharabacaDA dehavALA, caMDALanA netA samAna bhayaMkara mukhavALA, siMha samAna ghora dRSTivALA, yamarAja sarakhA bhayAnaka koIne pITha na batAvanArA, vIjaLInI jema niSphara prahAra karanAra, abhimAnathI mAMdhAtA thayelA aMDagolika manuSyo rahe che. teonA zarIramAM je aMtaraMga golikAo hoya che, tene grahaNa karIne camarI gAyanA zveta puMchaDAnA vALathI te golikAne gUMthAya, pachI te bAMdhelI golikAone banne kAna sAthe bAMdhIne mahAkiMmatI uttama jAtivaMta ratna grahaNa karavAnI icchAvALA samudramAM praveza kare, tyAre tema karanArane samudranA jaLamAM rahela, jaLahAthI - bheMza, govA, magara, moTA malyo, taMtu, saMsamAra vagere duSTa sthApado tene koI upadrava karatA nathI. teo te Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 355 golikAnA prabhAvathI bhaya pAmyA vinA sarva samudra jaLamAM bhramaNa karIne icchAnusAra uttama prakAranA jAtivaMta ratnono saMgraha karIne akSata zarIre bahAra nIkaLe che. aMDagolika manuSyane je aMtaraMga golikAo hoya che, tenA saMbaMdhathI te bicArA, he gautama ! anupama, atighora bhayaMkara duHkha, pUrvabhavamAM upArjana karelA atiraudra karmane AdhIna banelA teo anubhave che. he bhagavaMta! kyA kAraNathI (teo bhayaMkara duHkha anubhave che tema kahyuM ?) he gautama ! teo jIvatA hoya tyAM sudhI tenI golikA grahaNa karavA koNa samartha thaI zake ? temanA dehamAMthI golikA grahaNa karavA mATe ghaNAM moTA prakAranA sAhaso karI niyaMtraNA karavI paDe che. bakhtara paherelA, talavAra, bhAlA, cakro, hathiyAra sajelA evA ghaNAM zUravIra puruSo buddhinA prayogapUrvaka temane jIvatA ja pakaDe che. jyAre pakaDe che tyAre je prakAranA zArIrika, mAnasika duHkho thAya che, te sarve nArakanA duHkha jevA tulya hoya che. he bhagavaMta! te aMtaraMga golikAo koNa grahaNa kare che? he gautama ! te lavaNa samudramAM ratnadvIpa nAmano aMtarlIpa che. te ratnadvIpavAsI manuSyo grahaNa kare che. te bhagavaMta! kayA prayogathI grahaNa kare che ? kSetra svabhAvathI siddha thayelA ane pUrvapuraSa paraMparAthI prApta karelA vidhAno vaDe teone pakaDe che. he bhagavaMta! teonI pUrvapuruSe siddha karelo vidhi kevA prakArano hoya che ? - he gautama ! te ratnadvIpamAM 20, 19, 18, 10, 8, 7 dhanuSya pramANavALA ghaMTInA AkAravALA zreSTha vaja zilAnA saMpuTo hoya che, tene chUTA pADIne te ratnakIpavAsIo pUrvapuruSothI siddha - kSetra svabhAvathI siddha karelA yogathI ghaNAM matsyo madhu bhegA bheLavIne atyaMta rasavALA karIne tyArapachI temAM pakAvelA mAMsanA TukaDAo temaja uttama madirA vagere padArtho nAMkhe che. teone khAvA yogya AvA mizraNo taiyAra karIne pachI vizALa lAMbA moTA vRkSonA kASThothI banAvelA yAnamAM besI, pachI ati svAdiSTa, purANA madirA, mAMsa, masya, madya vagere vaDe paripUrNa ghaNAM tuMbaDA grahaNa karIne pratisaMtApadAyaka nAmaka sthaLa pAse Ave che. tyAM guphAvAsI aMDagolika manuSyone eka tuMbaDu ApIne temaja abhyarthanA karavA pUrvaka pelA kASTha yAnane atizaya vegapUrvaka calAvIne ratnadvIpa tarapha doDI jAya che. aMDagolika manuSyo te tuMbaDAmAMthI madya--mAMsa vagere bhakSaNa kare che ane atizaya svAdiSTa lAgavAthI pharI meLavavA mATe teonI pAchaLa chUTAM-chavAyAM thaIne doDe che. tyAre he gautama ! jeTalAmAM haju ghaNAM najIka na AvI pahoMce teTalAMmAM suMdara svAdavALA madya ane gaMdhavALA dravyothI saMskArita purANA madirAnuM eka tuMbaDuM mUkIne pharI atittvarita gatie ratnadvIpa tarapha cAlyA jAya che. vaLI te aMDagolika manuSyo te atizaya svAdiSTa madya ane gaMdhavALA dravyothI saMskArita prAcIna madirA-mAMsa meLavavA mATe ati dakSatAthI tenI pITha pAchaLa doDe che. pharI paNa teone ApavA mATe madyathI bharelA eka tuMbaDAne mUke che. A pramANe he gautama! madya-madirAthI lolupI banelA temane tuMbaDAnA mA-madirA Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 Agama kathAnuyoga-3 vagerethI lobhAvatA lobhAvatA tyAM sudhI dorI lAve che, jyAM sudhI pUrve varNavelA ghaMTInA AkAravALA vajranI zIlAnA saMpuTo rahelA che. jeTalAmAM khAvAnA lobhathI teo teTalI bhUmi sudhI Ave che, teTalAmAM je najIkamAM vajrazilAnA saMpuTano uparano bhAga, je bagAsuM khAtA puruSa AkAra sarakho chUTo prathamathI goThavela hoya che. tyAMja madirA bharelA bAkI rahelA tuMbaDAone temanA dekhatA ja tyAM mUkIne potapotAnA sthAnamAM cAlyA jAya che. pelA madyAdi khAvAnA lolupI jeTalAmAM ghaMTI pAse pahoMce ane tenA upara praveze te samaye he gautama ! je pUrve pakAvelA mAMsanA TukaDAo tyAM mUkelA hoya, temaja madya- mAMsAdi bharelA bhAjano goThavI rAkhelA hoya, temaja madhathI liMpelA zilAonA paDa hoya te dekhIne teone ghaNo ja saMtoSa, AnaMda, mahAtuSTi ane mahApramoda thAya che. A pramANe madirA ane pakAvela mAMsa khAtA--khAtA sAta ATha--paMdara divaso jeTalAmAM pasAra thAya che, teTalAmAM ratnadvIpa nivAsI manuSyo ekaThA maLIne bakhtara, anya AyudhAdi dhAraNa karIne, teo pelI vajrazIlAne vIMTaLAIne sAta-ATha paMktimAM gherI vaLe che. vaLI ratnadvIpavAsI bIjA keTalAMka te zilApaDane ghaMTulAnA paDa para ekaThuM thAya te rIte goThave che. jyAre be paDa ekaThA karavAmAM Ave che tyAre he gautama ! eka capaTI vagADavAmAM jeTalo samaya thAya tenA trIjA bhAgamAM kALamAM aMdara sapaDAelA aMDagolikamAMthI mAMDamAMDa eka ke be bahAra chaTakI jAya che. te ja samaye tenA hADano vinAzakALa utpanna thAya che. e pramANe he gautama ! te vajrazilAnA ghaMTInA be paDa vacce bhIMsAIne pIsAtA- pIsAtA jyAM sudhI sarva hADakAo dabAIne barAbara pIsAya temaja cUrNa na thAya tyAM sudhI te aMDagolika manuSyonA prANa chUTA paDatA nathI. teonA asthio vajraratnanI jema duHkhe karIne daLI zakAya tevA majabUta hoya che. tyAM AgaLa teo vajrazilAnA be paDa vacce goThavIne kALA baLado joDIne atiprayatnathI reMTa, ghaMTI, kaThaNa retI, cunAnI cakarInI jema goLa bhamADAya che. eka varSa sudhI pIsavAno prayatna cAlu hovA chatAM tenA majabUta asthionA kaTakA thatA nathI. te samaye tevA prakAranuM atyaMta ghora dAruNa zArIrika ane mAnasika mahAduHkhanI vedanAno Akaro anubhava karatA hovA chatAM, prANa paNa cAlyA gayA hovA chatAM temanA asthio bhAMgatA nathI. be vibhAga thatA nathI, dabAtA nathI, ghasAtA nathI. paNa je koIpaNa saMdhi sthAno, sAMdhA ane baMdhananA sthAno che te sarve vikhUTA paDIne jarjarita thAya che. tyArapachI bIjI sAmAnya pattharanI ghaMTInI mAphaka bahAra sarI paDelA loTanI jema kaMIka AMgaLI Adika agra avayavanA asthikhaMDa joIne te ratnadvIpavAsI loko AnaMda pAmIne zilAnA paDo UMcA UMcakIne temanI aMDagolikAo grahaNa karIne temAM je zuSka- nirasa bhAga hoya te aneka ghanasamUha grahaNa karIne veMcI nAkhe che. he gautama ! A vidhi vaDe te ratnadvIpavAsI manuSyo aMtaraM'golikA grahaNa kare che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 357 he bhagavaMta ! te bicArA tevA prakAranuM atyaMta ghora dAruNa tINa dussaha duHkhasamUhane sahetA AhAra-jaLa vinA eka varSa sudhI kevI rIte prANane dhAraNa karI rAkhatA haze ? he gautama ! pote karela karmanA anubhavathI. 0 sumatinA vividha bhava vipAko : he bhagavaMta ! tyAMthI marIne te sumatino jIva kayAM utpanna thaze ? he gautama ! tyAM ja te pratisaMtApadAyaka nAmanA sthaLamAM e ja kramathI sAta bhava sudhI aMDagolika manuSyapaNe utpanna thaze. tyArapachI duSTa zvAnanA bhavamAM, tyArapachI kALA zvAnapaNe, tyArapachI lIMbaDAnI vanaspatimAM, tyArapachI manuSyanI strIpaNe, tyAMthI chaThI nArakImAM, pachI kaSThi manuSya, pachI vANavyaMtara, tyArapachI mahAkAyavALo yuthAdhipati hAthI, tyAM maithunamAM ati Asakta hovAthI anaMtakAya vanaspatimAM, tyAM anaMtakALa janma maraNanAM duHkha anubhava karIne manuSya thaze. pachI manuSyapaNAmAM mahAnimittaka thaIne sAtamI narake jaze. tyAMthI svayaMbhUramaNa samudramAM moTo matsya thaze. aneka jIvono masyAhAra karIne sAtamI narake jaze. tyAMthI AkhalAno bhava leze. pachI manuSyamAM, pachI vRkSa upara kokIlA, pachI jaLo, pachI mahAmasya, pachI taMdulamasya, pachI sAtamI narake, pachI gadheDo, pachI kUtaro, pachI kRmijIva, pachI deDako, pachI agnikAyamAM, pachI kuMthu, pachI madhamAkha, pachI cakalo, pachI udhaI, pachI vanaspatimAM, tyAM anaMtakALa rahI, manuSyamAM strI ratna thaI chaThI narake, pachI UMTa thaI veSAmaMkita nAmanA paTTaNamAM upAdhyAyanA gRha najIka lIMbaDAnA patrapaNe vanaspatimAM, pachI manuSyamAM ThIMgaNI kunjA strI thaze. tyAMthI napuMsaka manuSya thaI, pachI duHkhI manuSya, pachI bhIkha mAMganAra, pachI paNa pRthvIkAya vagere kAmomAM bhavasthiti ane kAyasthiti darekamAM bhogavanAra, pachI manuSya, pachI ajJAna tapasyA karanAra, pachI vANavyaMtara, pachI purohita, pachI paNa sAtamIe taMdala matsya, pachI sAtamI narake, pachI baLada, pachI manuSyamAM mahAsamyagRSTi avirati cakravartI, pachI prathama nArakImAM, pachI zrImaMta zeTha, pachI zramaNa aNagArapaNAmAM, tyAMthI anuttara devalokamAM, pachI paNa cakravartI mahAsaMghayaNavALA thaIne kAmabhogathI vairAgya pAmIne tIrthakara bhagavaMte upadezelA saMpUrNa saMyamanI sAdhanA karIne te nirvANa pAmaze. 0 sumati kathAno niSkarSa : je bhikSu ke bhikSuNI parapAkhaMDIonI prazaMsA kare, athavA nilavonI prazaMsA kare, temane anukULa hoya tevA vacano bole, nilavonA maMdira-makAnamAM praveza kare, nilavonA graMtho, zAstro, pado ke akSarone prarUpe, nilavonA prarUpelA kAyakalezAdika tapa kare, saMyama kare, temanA jJAnano abhyAsa kare, vizeSa prakAre jANe, zravaNa kare, pAMDitya kare, temanI tarapheNa kare, vidvAnonI parSadAmAM tenI ke tenA zAstronI prazaMsA kare. te sumatinI mAphaka paramAdhAmI asuromAM utpanna thAya. he bhagavaMta ! te sumatinA jIve te samaye zramaNapaNuM aMgIkAra karyuM to paNa AvA prakAranA nAraka, tiryaca, manuSya asurAdivALI gatimAM judA judA bhAvomAM ATalA kALa Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 Agama kathAnuyoga-3 sudhI saMsAra bhramaNa kema karavuM paDyuM? he gautama ! je Agamane bAdhA pahoMce tevA prakAranA liMga-veSa vagere grahaNa karavAmAM Ave te kevaLa daMbha ja che ane ati lAMbA saMsAranA kAraNabhUta te gaNAya che tenI keTalI lAMbI maryAdA, te jaNAvI zakAtI nathI. te ja kAraNe (AgamAnusAra) saMyama duSkara manAyela che. vaLI bIjI e vAta lakSamAM rAkhavAnI che ke, zramaNapaNA vize prathama saMyama sthAnamAM kuzIla saMsargano tyAga karavAno che. jo teno tyAga na kare to saMyama ja Takato nathI. to suMdara mativALA sAdhue te ja AcaravuM, tenI ja prazaMsA karavI, tenI ja prabhAvanA karavI, tenI ja salAha ApavI, tenuM ja AcaraNa karavuM ke je bhagavaMte kahelA Agama zAstramAM hoya. A pramANe sUtranuM atikramaNa karIne jema sumati lAMbA saMsAramAM rakhaDyo, temaja bIjA paNa suMdara, vidura, sudarzana, zekhara, nilabhadra, sabhomeya, stana zramaNa, durdAntadeva, rakSita muni vagere thaI gayA. tenI keTalI saMkhyA kahevI ? mATe A viSayano paramArtha jANIne kuzIla saMsarga sarvathA varjavo. he bhagavaMta! te pAMce sAdhuone kuzIla tarIke nAgila zrAvake gaNAvyA te potAnI svecchAthI ke Agama zAstranI yuktithI ? he gautama ! bicArA zrAvakane tema kahevAnuM kayuM sAmarthya hoya ? je koI potAnI svacchedamatithI mahAnubhAva susAdhuonA avarNavAda bole te zrAvaka jyAre harivaMzanA kulatilaka marakata ratna samAna zyAma kAMtivALA bAvIzamAM dharma tIrthakara ariSTanemi hatA temanI pAse vaMdana nimitte gayelA hatA. te hakIkata AcAra aMgasUtramAM anaMtagama paryavanA jANakAra kevaLI bhagavaMtoe prarUpelI hatI. tene yathArtha dhAraNarUpe hRdayamAM avadhAraNA karelI hatI. tyAM chatrIza AcAronI prajJApanA karelI che. te AcAromAMthI je koI sAdhu ke sAdhvI koIpaNa AcAranuM ullaMghana kare te gRhastha sAthe sarakhAmaNI karavA lAyaka gaNAya. jo AgamathI viruddha vartana kare, Acare ke prarUpe to te anaMta saMsArI thAya. tethI he gautama ! jeNe eka mukhavatrikAno adhika parigraha karyo to tenA pAMcamAM mahAvratano bhaMga thayo. jeNe strInA aMgopAMga joyA - ciMtavyA pachI teNe AlocyA nahIM to teNe brahmacaryanI guptinI virAdhanA karI. te virAdhanAthI jema eka bhAgamAM baLelA vastrane baLeluM vastra kahevAya tema ahIM cothA mahAvratano bhaMga kahevAya. jeNe potAnA hAthe rAkha UMcakI lIdhI, vagara ApelI grahaNa karI, tenA trIjA mahAvratano bhaMga thayo. jeNe sUryodaya thayA pahelA sUryodaya thaI gayo ema kahyuM. tenA bIjA mahAvratano bhaMga thayo. je sAdhue sajIva jaLathI AMkho dhoI tathA avidhithI mArganI bhUmimAMthI bIjI bhUmimAM saMkramaNa karyuM, bIjakAyane cAMpyA, vastranA cheDAthI vanaspatikAyano saMghaTTo thayo, vIjaLIno sparza thayo, ajayaNAthI phaDaphaDATa avAja karatA muhapattithI vAyukAyanI virAdhanA karI - te sarvenA pahelA mahAvratano bhaMga thayo. tenA bhaMgathI pAMca mahAvratano bhaMga thayo. tethI he gautama ! AgamayuktithI A sAdhuone kuzIla jaNAvelA che, kAraNa ke uttara guNono bhaMga paNa iSTa nathI, to pachI mUlaguNono bhaMga to sarvathA aniSTa ja gaNAya. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 359 he bhagavaMta ! to zuM A dRSTAMtane vicArIne ja mahAvrato grahaNa karavA ? he gautama! A vAta yathArtha che. he bhagavaMta! kayA kAraNe ? he gautama ! suzramaNa ke suzrAvaka A be bhedo ja kahelA che. trIjo bheda kahetA nathI. athavA bhagavaMte zAstromAM je pramANe upadezeluM che, te pramANe suzramaNapaNuM pAlana karavuM. te ja pramANe suzrAvakapaNuM yathArtha rIte pAlana karavuM joIe. paraMtu zramaNe potAnA zramaNapaNAmAM aticAra na lAgavA devA joIe ke zrAvake zrAvakapaNAnA vratomAM aticAra na lagADavA joIe. - niraticAra vrato prazaMsA karavA yogya che. tevA niraticAra vratonuM sevana karavuM. je A zramaNa dharma sarvavirati svarUpa hovAthI nirvikAra chuTachATa vagarano suvicAra ane pUrNa vicArayukta che. je pramANe mahAvato pAlana karavAnA zAstromAM jaNAvelA che. te pramANe yathArtha pAlana karavA joIe. jyAre zrAvako mATe to hajAro prakAranA vidhAno che. te vrata pALe ane temAM aticAro na lAge te pramANe zrAvaka aNuvato grahaNa kare. 0 nAgilano mokSa : he bhagavaMta ! te nAgila zrAvaka kyAM utpanna thayo ? he gautama ! te siddhigatimAM gayo. he bhagavaMta! kaI rIte ? he gautama ! mahAnubhAva nAgile te kuzIla sAdhu pAsethI chUTA paDIne ghaNAM zrAvako ane vRkSothI vyApta ghora bhayaMkara aTavImAM sarva pApa kalimalanA kalaMkathI rahita carama hitakArI seMkaDo bhavomAM paNa atidurlabha tIrthakara bhagavaMtanuM vacana che, ema jANIne nirjIva pradezamAM jemAM zarIranI sAra saMbhALa TApa-TIpe na karavA paDe tevuM niraticAra pAdapopagamana anazana aMgIkAra karyuM. have koI samaye te ja pradezamAM vicaratA ariSTanemi tIrthakara bhagavaMta acalita sattvavALA A bhavyAtmAnI pAse tenA upakAra mATe AvI pahoMcyA. uttamArtha samAdhi maraNa sAdhI ApanAra atizayavALI dezanA kahI. jaLayukta meghanI sarakhI gaMbhIra ane devaduMdubhi samAna suMdara svaravALI tIrthaMkaranI vANI zravaNa karato zubha adhyavasAya karato apUrvakaraNathI sapaka zreNImAM ArUDha thayo. aMtakRta kevalI thayo. A kAraNathI ema kahevAya che ke te siddhi pAmyo. 0 Agama saMdarbha :mahAni 654 thI 683; - 4 - 4 - 0 vaja AcArya kathA : - he gautama ! A RSabhadeva paramAtmAnI covIsInI pUrve thayela vevIza covIzI ane - te covIzInA covIsamAM tIrthakara nirvANa pAmyA. pachI keTaloka kALa guNathI utpanna thayela karmarUpI parvatano cUro karanAra, mahAyazavALA, mahAsattvavALA, mahAnubhAva savAranA pahoramAM nAma grahaNa karavA lAyaka vaja (vaDara) nAmanA gacchAdhipati thayA. temane pa00 ziSyonA parivAravALo gaccha hato. sAdhvI sAthe gaNIe to 2000nI saMkhyA hatI. he gautama ! te sAdhvIo atyaMta paralokabhIruo hatI. atyaMta nirmaLa aMta:karaNavALI, kSamA dhAraNa karanArI, vinayavatI, indriyonuM damana karanArI, Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 mamattvarahita, atyaMta abhyAsu, potAnA zarIra karatAM paNa adhika cha kAyanA jIvo upara vAtsalya karanArI, bhagavaMte zAstramAM kahelA evA atizaya ghora vIra tapa ane caraNanuM sevana karIne zoSavela zarIravALI, je pramANe tIrthaMkara bhagavaMte prarUpela che, te pramANe adIna manathI, mAyA, mada, ahaMkAra, mamattva, rati, hAsya, krIDA, kaMdarpa, nAthavAdarahita, svAmibhAva Adi doSothI mukta thayelI te sAdhvIo AcAryanI pAse zrAmaNyanuM anupAlana karatI hatI. 0 vajra AcAryanA sAdhuo : he gautama ! te sAdhuo hatA tevA te manohara na hatA. he gautama ! koIka samaye te sAdhuo AcAryane kahevA lAgyA ke he bhagavaMta ! jo Apa AjJA Apo to ame tIrthayAtrA karIne caMdraprabhasvAmInA dharmacakrane vaMdana karIne pAchA AvIe. tyAre he gautama ! manamAM dinatA lAvyA sivAya, utAvaLA thayA vinA gaMbhIra madhura vANIthI te AcAryae temane uttara Apyo ke, ziSyone "icchAkAreNa'' (svakIya icchA) evA suMdara zabdano prayoga karIne 'suvihitone tIrthayAtrA mATe javuM kalpatuM nathI.'' tethI jyAre pAchA pharavAnuM thaze tyAre huM tamone yAtrA ane caMdraprabha svAmIne vaMdana karAvIza. - - bIjI vAta e che ke, yAtrA karavAmAM asaMyama karavAnuM mana thAya che. A kAraNe tIrthayAtrAno niSedha karAya che. tyAre ziSyoe pUchyuM ke, tIrthayAtrA jatA sAdhuone kevI rIte asaMyama thAya che ? tyAre pharI paNa 'icchAkAreNa'' ema bIjI vakhata bolAvaDAvIne ghaNAM lokonI vacce vyAkuLa banIne AkrozathI uttara Apaze. paNa he gautama ! te samaye AcArye ciMtavyu ke mAruM vacana ullaMghana karIne paNa nakkI A ziSyo jaze ja. te kAraNathI ja mIThAM mIThAM vacano bole che. 360 have koIka divase manathI atizaya vicAra karIne te AcArye kahyuM ke, tamo lagIra paNa sUtra-artha jANo cho kharA ? jo jANatA hoya to je prakArano asaMyama tIrthayAtrAmAM thAya che, te prakArano asaMyama svayaM jANI zakAya che. A viSayamAM vadhAre kahevAthI zo lAbha ? bIjuM tamoe saMsAranuM svarUpa, jIvAdika padArtho - tenuM yathAyogya tattva jANeluM che. have koI vakhata ghaNAM upAyothI samajAvyA. yAtrA jatAM nivAryA, to paNa teo AcAryane choDIne krodharUpI yama sAthe tIrthayAtrA mATe nIkaLI paDyA. teo jatAM jatAM kyAMka AhAra gaveSaNAno doSa, koIka sthAne lIlI vanaspatikAyano saMghaTTa karatAM, bIjakAya cAMpatA hatA. kaMIka kIDI vagere vikalendriya jIvo, trasakAya saMghaTTana, paritApana, upadravathI thavAvALA asaMyama doSo lagADatA hatA. beThAM beThAM paNa pratikramaNa karatA na hatA. kAMIka moTA pAtra, nAnA pAtra upakaraNa vagere baMne kAla vidhipUrvaka prekSaNa-pramArjana karI zakatA na hatA. paDilehaNa karatA vAyukAyanA jIvonI virAdhanA thAya tema vastro jhATakatA hatA. keTaluM kahevuM ? he gautama ! tenuM keTaluM varNana karavuM ? aDhAra hajAra zIlAMgo, sattara prakAranA saMyama, bAhya ane atyaMtara bAra prakArano tapa, kSamA Adi ane ahiMsA lakSaNa yukta daza prakAranA zramaNadharma vagerenA ekaeka Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 321 padane aneka vakhata lAMbA kALa sudhI bhaNIne gokhIne baMne aMgorUpa mahAzruta skaMdha jemaNe sthira paricita karelA che. aneka bhAMgAo ane seMkaDo joDANo duHkhe karIne jeo zIkhelA che. niraticAra cAritradharmanuM pAlana kareluM che. A sarve je pramANe kaheluM che, te niraticArapaNe pAlana karatA hatA. - A sarve vAta saMbhArIne te gacchAdhipatie vicAryuM ke, mArA, parolamAM gerahAjarImAM te duSTa zIlavALA ziSyo ajJAnapaNAnAM kAraNe atizaya asaMyama sevaze, te sarve asaMyama mane lAgu paDaze, kAraNa ke huM temano guru chuM. mATe huM teonI pAchaLa jaIne temane preraNA Ape ke jethI A asaMyamanA viSayamAM huM prAyazcittano adhikArI na banuM. ema vikalpa karIne te AcArya tenI pAchaLa jeTalAmAM gayA teTalAmAM to teone asaMyamathI ane kharAba rIte avidhithI jatA joyA. - tyAre he gautama ! atizaya suMdara madhura zabdonA AlApapUrvaka gacchAdhipatie kahyuM ke, are uttama kula ane nirmalavaMzanA AbhUSaNa samAna amuka-amuka mahAsattvavALA sAdhuo ! tame unmArga pAmI rahelA cho. paMcamahAvrata aMgIkAra karelA dehavALA mahAbhAgyazALI sAdhu-sAdhvIone mATe 27,000 caMDIla sthAno sarvajJa bhagavaMtoe prarUpelA che. zrutanA upayogavALAoe tenI vizuddhi tapAsavI joIe. paNa anyamAM upayogavALA na thavuM joIe. to tame zunyAzunyacitte anupayogathI kema cAlI rahyA cho? tamArI icchApUrvaka tame temAM upayoga rAkho. bIjuM tame A sUtra ane teno artha bhUlI gayA cho ke zuM ? sarva paramatattvonA paramasArabhUta evA prakAranuM A sUtra che. eka sAdhu eka--be indriyavALA prANIne pote ja hAthathI ke pagathI ke bIjA pAse athavA saLI vagere adhikaraNathI koIpaNa padArthabhUta upakaraNathI saMghaTTo kare, karAve ke saMghaTTo karanArane sAro mAne tenI anumodanA kare, tenAthI bAMdheluM karma jyAre udayamAM Ave tyAre jema yaMtramAM zeraDI pIlAya tema te karmano kSaya thAya. - jo gADha pariNAmathI karma bAMdhyuM hoya to te pApakarma bAra varasa sudhI bhogave, te pramANe agADhapaNe paritApana - kheda pamADe to 1000 varSa sudhI vedanA bhogave, tyAre tenA karma khape. gADha paritApana kare to 10,000 varSa sudhI, e pramANe AgADha kIlAmaNA kare to daza lAkha varSe te pApakarma khapAve ane upadrava kare arthAt mRtyu sivAyanA tamAma duHkha pahoMcADe. tema karavAthI kroDa varSa duHkha bhogavIne pApakarma kSaya karI zakAya. e ja pramANe traNa indriyavALA jIvane aMge paNa te pramANe samajI levuM. tamo ATaluM samajanArA cho mATe (AmAM) muMjhAva nahIM. he gautama ! e pramANe sUtrAnusAre AcArya sAraNA karatA hovA chatAM paNa mahApApakarmI, cAlavAnI vyAkuLatAmAM ekIsAthe sarve utAvaLa karatA teo sarva pApa karma evA ATha karmanA duHkhathI mukta karanAra evuM AcAryanuM vacana bahumAnya karatA nathI. tyAre he gautama ! te AcArya samajI gayA ke nakkI A ziSyo unmArge prayANa karI rahelA che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 0 AcArya dvArA ziSyonA vartana AdhAre AtmaciMtavana - tyAre he gautama ! te AcArya samajI gayA ke nakkI A ziSyo unmArge prayANa karI rahelA che, sarva prakAre pApamatavALA ane teo duSTa ziSyo che. to have mAre temanI pAchaLa zA mATe khuzAmatanA zabdo bolatA bolatA anusaraNa karavuM ? athavA to jaLa vagaranI sukkI nadInA pravAhamAM vahevA jevuM che. A sarve bhale daze dvArothI jatA rahe, huM to mArA AtmAnA hitanI sAdhanA karIza. bIjA karelA atizaya moTA puNyanA samUhathI mAruM alpa paNa rakSaNa thavAnuM che ? AgamamAM kahelA tapa ane saMyamanA anuSThAna vaDe potAnA parAkramathI ja A bhava samudra tarI zakAze. tIrthaMkara bhagavaMtono A ja pramANeno Adeza che ke--Atmahita sAdhavuM, jo zakya hoya to parahita paNa karavuM. paNa Atmahita ane parahita e bemAMthI eka karavAno vakhata Ave to prathama Atmahita ja sAdhavuM. bIjuM A ziSyo kadAca tapa ane saMyamanI kriyAo Acaraze to tenAthI teonuM ja zreya thaze ane jo tema nahIM kare to temane ja anuttara durgatigamana karavuM paDaze. chatAM paNa mane gaccha samarpaNa thayelo che, huM gacchAdhipati chuM. mAre temane sAco mArga kahevo ja joIe. vaLI bIjI e vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke, tIrthaMkara bhagavaMtoe AcAryanA chatrIza guNo nirUpelA che. temAMthI huM ekanuM paNa atikramaNa karIza nahIM. kadAca mArA prANa paNa tema karatA cAlyA jaze to paNa huM ArAdhaka thaIza. AgamamAM kaheluM che ke, A loka ke paralokanI viruddha kArya hoya to te AcaravuM nahIM, AcarAvavuM nahIM ke AcaratAne mAre sAro mAnavo nahIM. have AvA guNayukta tIrthaMkaronuM kahevuM paNa teo karatA nathI, to huM temano veSa khUMcavI lauM. zAstramAM A pramANe prarUpaNA karAyela che ke, je koI sAdhu ke sAdhvI vacana mAtrathI paNa khoTuM vartana ayogya AcaraNa kare to tene jo bhUla sudhAravA mATe sAraNA, vAraNA, coyaNA, praticoyaNA karavI joIe. e pramANe sAraNA, vAraNA, coyaNA, praticoyaNA karavA chatAM paNa je vaDIlanA vacanane avagaNIne pramAda karato hoya, kahyA pramANe vartAva na karato hoya, "tahattI' kahIne AjJAne svIkArato na hoya, 'iccha'no prayoga karIne tevA apakAryamAMthI pAcho khasato na hoya to tevAno veSa grahaNa karIne kADhI mUkavo joIe. Agama kathAnuyoga-3 A pramANe AgamamAM kahelA nyAyathI phe gautama ! te AcArya jeTalAmAM eka ziSyano veza kheMcI lIdho. teTalAmAM bAkInA ziSyo dareka dizAmAM nAsI gayA. 0 AcAryanI saMyama ArAghanA ane mokSa :~ tyArapachI huM gautama ! te AcArya dhIme dhIme teonI pAchaLa javA lAgyA, paNa utAvaLA utAvaLA jatA na hatA. he gautama ! utAvaLA cAle to khArI bhUmimAMthI madhura bhUmimAM saMkramaNa karavuM paDe. madhura bhUmimAMthI khArI bhUmimAM cAlavuM paDe. kALI bhUmimAMthI pILI bhUmimAM, pILI bhUmimAMthI kALI bhUmimAM, jaLamAMthI sthaLamAM, sthaLamAMthI jaLamAM saMkramaNa karIne javuM paDe te kAraNathI vidhipUrvaka pagonI pramArjanA karI karIne saMkramaNa karavuM joIe. jo paganI pramArjanA karavAmAM na Ave to bAra varasanuM prAyazcitta pAme. A Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 363 kAraNathI, gautama ! te AcArya utAvaLA-utAvaLA cAlatA na hatA. have koI samaye sUtrokta vidhithI sthAnanuM saMkramaNa karatA hatA, tyAre he gautama! te AcArya pAse ghaNAM divasanI sudhAthI levAI gayelA zarIravALo, pragaTa dADhAthI bhayaMkara yamarAja sarakho bhaya pamADato pralayakALanI jema ghora rUpavALo kesarIsiMha AvI pahoMcyo. tyAre mahAnubhAga gacchAdhipatie ciMtavyuM ke jo jaldI jaldI utAvaLa karIne cAle to A siMhanA paMjAmAMthI cUkI javAya ane bacI zakAya. paNa jaldI cAlavAmAM asaMyama thAya, bhagavaMtanI AjJAnI virAdhanA thAya. zarIrano nAza thAya te sAruM, paNa asaMyamamAM pravRtti nahIM sArI. - A pramANe ciMtavIne vidhithI pAchA pharelA ziSyane, jeno veza jhUMTavI lIdho hato, tene te veSa ApIne niSpatti karma zarIravALA te gacchAdhipati pAdapopagamana anazana laI tyAM UbhA rahyA. pelA ziSya paNa te ja pramANe rahyA. have te samaye atyaMta vizuddha aMtaHkaraNavALA, paMcamaMgalanuM smaraNa karatA zubha adhyavasAyavALA te baMnene he gautama ! siMhe mArI nAkhyA eTale te baMne aMtakRt kevalI thayA. AThe prakAranA malakalaMkathI rahita thayelA teo siddha thayA. te vakhate pelA 499 sAdhuo te karmanA doSathI je prakAre duHkhano anubhava karatA hatA ane vaLI anubhavaze temaja anaMta saMsAra sAgaramAM paribhramaNa karaze te sarva vRttAMta anaMtakAle paNa koNa kahevA samartha che ? he gautama ! te pelA 499 ke jemaNe guNayukta mahAnubhAva gurunI AjJAnuM ullaMghana karIne ArAdhanA na karI te anaMtasaMsArI thayA. 0 Agama sadarbha:mAni 816 thI 818; 0 zrIprabha aNagAra kathA : he bhagavaMta! keTalA kALa sudhI A AjJA pravedana karelI che ? he gautama ! jyAM sudhI mahAyazavALA, mahAsattvavALA, mahAguNa bhAga zrIprabha nAmanA aNagAra thaze tyAM sudhI AjJA pravartaze. he bhagavan! keTalA samaya pachI zrIprabha nAmanA aNagAra thaze ? ' he gautama ! duraMta, prAnta, tuccha lakSaNavALo, na dekhavA lAyaka, raudra, krodhI, pracaMDa, Akaro, ugra, bhAre daMDa karanAra, maryAdA vagarano, niSkaruNa, nirdaya, krura, mahAkrura, pApamativALo, anArya, mithyASTi evo kalphi nAmano rAjA thaze. pApI evo te rAjA thaze. pApI evo te rAjA bhisAbhramaNa karavAnI icchAvALA zrI zramaNa saMghane kadarthanA pamADaze - herAna karaze. jyAre te kalki rAjA kadarthanA karaze tyAre he gautama ! je koI tyAM zIlayukta mahAnubhAva, acalita sattvavALA, tapasvI aNagAro haze, tenuM saudharmendra mahArAjA sAnnidhya karaze. A indranA hAthamAM vaja che ane erAvaNa hAthI para besI gamana karanAra che. evI rIte he gautama! devendrothI vaMdita, pratyakSa dekhelA pramANavALo, zrI zramaNa saMgha prANa arpaNa karavA taiyAra thAya che, paNa pAkhaMDa gharma karavA taiyAra thato nathI. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 he gautama ! ekabIjAno sahAro jene nathI, ahiMsA lakSaNavALA, kSamAdi daza prakArano je eka ja dharma che, ekalA ja devAdhideva arihaMta bhagavaMta, eka jinAlaya, e ja mAtra eka vaMdanIya, pUjanIya, satkAra karavAlAyaka, sanmAna karavAlAyaka, mahAyaza, mahAsattvavALA, mahAnubhAga jene che evA, dRDha zila, vrata, niyamone dhAraNa karanAra tapodhana sAdhu hatA, te sAdhu caMdra samAna saumya, zItala lezyAvALA, sUryanI jema jhaLahaLatI tapanI teja rAzi sarakhA, pRthvInI jema parISaha-upasargo sahana karavA samartha, meru parvata mAphaka aDola, ahiMsAdi lakSaNayukta, kSamAdi daza prakAranA dharmane vize rahelA, te munivara sArA zramaNoyukta samudAyathI parivarelA haze. vAdaLA vagaranuM svaccha AkAza hoya temAM zaradapUrNimAno nirmaLa caMdra jema aneka graha nakSatrathI parivarelo hoya tevo grahapati caMdra jema adhika zobhA pAme che, tema zrIprabha nAmanA aNagAra gaNa samudAya vacce adhika zobhA pAmatA haze. 364 he gautama ! zrIprabha aNagAra ATalA kALa sudhI AjJAnuM pravedana karaze. 0 Agama saMdarbha : mahAni 822; . 0 sAvadhAcArya (kuvalayaprabha aNagAra) kathA : he gautama ! A RSabhAdika tIrthaMkaranI covIsInA pahelA anaMto kALa gayo te pahelA koIka bIjI covIsImAM jevI huM sAta hAtha pramANanI kAyAvALo chuM, tevI kAyAvALA, jagatamAM AzcaryabhUta, devendronA samUhathI vaMdAela, zreSThatara, dharmazrI nAmaka chellA dharmatIrthaMkara hatA. temanA tIrthamAM sAta Azcaryo thayA hatA. have koIka samaye te tIrthaMkara bhagavaMta parinirvANa pAmyA. tyArapachI kALakrame asaMyatono satkAra karAvavA rUpa Azcaryano prAraMbha thayo, te samaye tyAM lokonI anuvRttithI temaja mithyAtvathI avirata thayela, asaMyatonI pUjA karavAmAM anurAgI thayelA ghaNAM samUhane jANIne-- te kALe, te samaye nahIM jANelA zAstranA sadbhAvavALA, traNa gAravarUpa madirAmAM muMjhAelA, nAma mAtranA AcArya ane gacchanAyakoe zrAvako pAsethI dhana meLavIne dravya ekaThuM karI karIne hajAra staMbhavALuM, UMcu evuM dareka mamattva bhAvathI potapotAnA nAmanuM caityAlaya karAvIne teo duraMtarpata lakSaNavALA adhamAdhamI te ja caityAlayomAM rahevA sAthe rakSaNa karavA lAgyA. -- X X AcAryonuM anAcAra ane avatapaNuM :- teomAM balavIrya, parAkrama, puruSArtha hovA chatAM te puruSakAra parAkrama baLa vIryane chupAvIne ugra abhigraho karavA aniyata vihAra karavAno tyAga karIne - choDIne nityavAsano Azraya karIne, saMyama vageremAM zithila thaIne rahelA hatA. pAchaLathI A loka ane paralokanA nukazAnanI ciMtAno tyAga karIne, lAMbA kALano saMsAra aMgIkAra karIne te ja maTha ane devakulomAM atyaMta parigrahabuddhi, mUrchA, mamatvakaraNa, ahaMkAra vagere karIne saMyama mArgamAM pAchA paDelA, parAbhavita thayA pachI pote vividha puSponI mALA AdithI Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 365 (gRhasthonI jema) devArcana karavA udyamI banavA lAgyA. je vaLI zAstranA sArabhUta zreSTha evuM sarvajJanuM vacana che, tene ghaNAM ja dUrathI tyAga karyuM. - te A pramANe sarve jIvo, sarve prANo, sarve bhUto, sarve sattvo na haNavA, temane vedanA na utpanna karavI, temane paritApa na pamADavA, tene grahaNa na karavA arthAt pakaDIne pUravA nahIM, temanI virAdhanA na karavI, temanI kilAmaNA na karavI, temane upadrava na karavA, sUkSma, bAdara, trasa ke sthAvara, paryAptA--aparyAptA ekendriya, je koI beindriya, teindriya, je koI caurindriya jIvo hoya, paMcendriya jIvo hoya te sarve trividha--trividhe mana, vacanakAyAthI mAre mAravA nahIM, marAvavA nahIM, mAratAne sArA mAnavA nahIM, tenI anumodanA karavI nahIM, AvI pote svIkArelI mahAvratanI pratijJA paNa bhUlI gayA. (vaLI he gautama ! maithuna ekAMte ke nizcayathI ke dRDhapaNe temaja jaLa ane agnino samAraMbha sarvathA sarva prakAre muni svayaM varSe. AvA prakArano dharma dhruva, zAzvata, nitya che, ema lokonA kheda-du:khane jANanAra sarvajJa tIrthaMkara bhagavaMtoe prarUpeluM che.) 0 kuvalayaprabha aNagAra (sAvadyAcArya) :- he gautama ! A prakAre anAcAra pravartAvanArA ghaNAM AcAryo temaja gacchanAyakonI aMdara eka marakataratna sarakhI kAMtivALA kuvalayaprabha nAmanA mahAtapasvI aNagAra hatA. temane atizaya mahAnu jIvAdika padArtho viSayaka sUtra ane artha saMbaMdhi vistAravALuM jJAna hatuM. A saMsArasamudramAM te te yoniomAM rakhaDavAnA bhayavALA hatA. te samaye tevA prakAranuM asaMyama pravarti raheluM hovA chatAM anAcAra cAlato hovA chatAM, ghaNAM sAdharmiko asaMyama ane anAcAra sevI rahelA hovA chatAM, te kuvalayaprabha anagAra tIrthaMkaranI AjJAnuM ullaMghana karatA na hatA. have koIka samaye jeNe baLa--vIrya puruSakAra ane parAkrama nathI chUpAvyA evA te sArA ziSyonA parivAra sahita sarvajJe prarUpelA, Agama sUtra tenA artha temaja ubhayanA anusaranAra, rAga, dveSa, moha, mithyAtva, mamattvabhAva, ahaMkArarahita, sarva padArthomAM dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI nirmamatva thaelA, vadhAre temanA keTalA guNo varNavavA ? Akara, nagara, kheDA, kabaDa, maMDapa, droNamukha vagere sthAna vizeSomAM aneka bhavyAtmAone saMsArarUpa kedakhAnAmAMthI choDAvanAra evI suMdara dharmakathAno upadeza ApatA ApatA vicaratA hatA. e pramANe temanA divaso vItatA hatA. gAma, have koIka samaye vihAra karatA-karatA te mahAnubhAva tyAM AvyA ke jyAM pahelA nitya eka sthAne vAsa karanArA rahetA hatA. A mahAtapasvI che, ema dhArIne vaMdana karma, Asana ApavuM ityAdika samucita vinaya karIne temanuM sanmAna karyuM, e pramANe teo sukhapUrvaka tyAM beThA, besIne dharmakathAdikanA vinoda karAvatAM tyAMthI javA mATe prayatna karavA lAgyA tyAre te duraMta, prAMta, adhama, lakSaNavALA, veSathI AjIvikA karanArA, bhraSTAcAra sevanAra, unmArga pravartAvanAra AbhigrAhika mithyAsRSTioe te mahAnubhAga kuvalayaprabhaAcAryane kahyuM ke, he bhagavaMta ! jo Apa ahIM eka varSAvAsa rahevA nirNaya Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 Agama kathAnuyoga-3 karo to tamArI AjJAthI ahIM ATalA jina caityAlayo nakkI karAvIzuM. to Apa amArA upara kRpA karI ahIM ja cAturmAsa karo. 0 kuvalayaprabhanuM aNagAratva : he gautama ! te samaye te mahAnubhAga kuvalayaprale kahyuM ke, are ! priya vacana bolanArAo ! jo ke jinAlaya che, chatAM paNa te pAparUpa che. huM kadApi vacanamAtrathI paNa, tenuM AcaraNa karIza nahIM. A pramANe zAstranA sArabhUta uttamatattvane yathAsthita aviparIta niHzaMkapaNe kahetA te mithyASTi sAdhuvezadhArI pAkhaMDIonI vacce yathArtha prarUpaNAthI tIrthakara nAmagotra upArjana karyuM. eka bhava bAkI rahe tevo saMsAra samudra zoSavI nAMkhyo. - have tyAM AgaLa jemanuM nAma na bolAya tevo diSTa nAmano saMgha ekaTho thayo hato. teNe tathA ghaNAM pApamativALA veSadhArIe paraspara bhegA maLIne he gautama ! te mahAtapasvI mahAnubhAvanuM je kuvalayaprabha nAma hatuM, tene badale nAmano vilApa karyo. eTaluM ja nahIM, paNa sAthe maLI tALI ApIne "sAvadyAcArya" evuM bIjuM nAma sthApana karyuM. e nAmathI ja have kuvalayaprabha aNagArane bolAvavA lAgyA. te ja nAma prasiddhi pAmyuM. he gautama ! tevA aprazasta zabdathI bolAvavA chatAM--evI rIte nAma uccAravA chatAM te lagAra paNa kopa pAmatA na hatA. koIka samaye durAcArI, samyak dharmathI parAkRmukha thayelA sAdhudharma ane zrAvaka dharma baMnethI bhraSTa thayelA, mAtra veSa dhAraNa karanArA, ame pravajyA aMgIkAra karI che - ema pralApa karanArA evA teono keTalAka kALa gayA pachI, teo paraspara Agama saMbaMdhI vicAra karavA lAgyA ke, zrAvakonI gerahAjarImAM saMyata evA sAdhuo ja devakula maTha upAzrayanI sAra saMbhALa rAkhe ane jinamaMdiro khaMDita thayA hoya, paDI gayA hoya to tenI jirNoddhAra karAve, samarAve, A kArya karatAM-karatAM je kaMI AraMbha samAraMbha thAya temAM sAdhuone koI doSa lAgato nathI. to vaLI keTalAMka ema kahetA hatA ke, saMyama ja mokSa pamADanAra che, bIjA vaLI ema kahetA hatA ke, jinaprAsAda, jinacaityonI pUjA, satkAra, bali vidhAna vagere karavAthI tIrthanI-zAsananI unnatti prabhAvanA thAya che ane te ja mokSa gamanano upAya che. A pramANe yathArtha paramArtha na samajelA pApakarmIo, je jene ThIka lAge te mukhathI pralApa karatA hatA. te samaye be pakSomAM vivAda jAgyo. teomAM koI tevA AgamanA jANakAra kuzaLa puruSa nathI ke jeo A viSayamAM yukta ke ayukta zuM che teno vicAra karI zake, ke pramANapUrvaka vivAdane samAvI zake. vaLI temAMthI eka ema kahe che ke, A viSayanA jANakAra amuka AcArya amuka sthAne rahelA che, bIjA vaLI bIjAnuM nAma sUcave che. ema vivAda cAlatA-cAlatA eke kahyuM ke, ahIM bahu pralApa karavAthI zuM? ApaNane sarvene A viSayamAM sAvadyAcArya je nirNaya Ape te pramANabhUta gaNAya. bIjA sAmA pakSavALAe paNa te vAtano svIkAra karyo ane kahyuM ke, jaldIthI temane ahIM bolAvo. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 367 he gautama ! temane bolAvyA eTale dUra dezathI teo satata apratibaddha vihAra karatA-karatA sAta mahinAmAM AvI pahoMcyA. daramyAna eka AryAne temanAM darzana thayA, kaSTakArI, ugratapa ane cAritrathI zoSAya gayelA zarIravALA, jemanAM zarIramAM mAtra cAmaDI ane hADakAM bAkI rahelA che, tapanA tejathI atyaMta dIpatA evA te sAvadyAcAryane joIne atyaMta vismaya pAmelI, te kSaNe vitarko karavA lAgI ke zuM A mahAnubhava te arihaMta che ke A mUrtimAna dharma che ? vadhAre zuM vicAravuM ? devendrone paNa vaMdanIya che, tevA temanA caraNayugala mane paNa vaMdana karavA yogya che. ema ciMtavI bhaktipUrNa hRdayavALI teNIne pharatA pradakSiNAo ApIne mastakathI pagano saMghaTTo thaI jAya tema aNadhArI ekadama te sAvadyAcAryane praNAma karatA pagano saMghaTTo thayo. sAvadhAcAryanuM samyak manomaMthana : O koI samaye te AcArya jagata guru tIrthaMkara bhagavaMtanI mAphaka upadeza ApI rahyA che, tyAre te pramANe gurunA upadeza anusAra krama pramANe yathAsthita sUtra ane arthanI prarUpaNA kare che, te pramANe teo tenI saddahaNA kare che. eka divasa he gautama ! mahAnizItha zrutaskaMdhanA pAMcamAM adhyayananI arthavivecanA karatA hatA. teTalAmAM A pramANe gAthA AvI-- je gacchamAM tevuM kAraNa utpanna thAya ane vastranA AMtarA sahita hastathI strInA hAthano sparza karavAmAM ane arihaMta paNa pote te karasparza kare to te gaccha mUlaguNarahita jANavo. tyAre potAnI zaMkAvALA temaNe vicAryuM ke jo ahIM huM yathArtha prarUpaNA karIza, to te samaye vaMdanA karatI AryAe potAnA mastakathI mArA caraNAgrano sparza karyo hato. te sarve A caityavAsIoe joyela che. to jevI rIte mAruM sAvadyAcArya nAma paDela che, te pramANe bIjuM paNa tevuM kaMIka avahelanA karanAra nAma ThokI besADaze, jethI sarvalokamAM huM apUjya thaIza. to have huM sUtra ane artha anyathA prarUpuM, paNa ema karavAmAM mahA AzAtanA thaze, to have mAre zuM karavuM ? A gAthAnI prarUpaNA karavI ke na karavI ? athavA bhinna rUpe karavI ? athavA to arere A yukta nathI. baMne prakAre atyaMta gahaNIya che. AtmahitamAM rahelAe viruddha prarUpaNA karavI e yogya na gaNAya. kAraNa ke zAstrano A abhiprAya che ke je bhikSu bAra aMgarUpa zrutavacanane vAraMvAra cUkI jAya, skhalanA pAme, temAM pramAda kare. zaMkAdikanA bhayathI eka paNa pada, akSara, biMdu, mAtrAne anyathA rUpe viruddha prarUpaNA kare, saMdehavALA sUtra ane arthanI vyAkhyA kare. avidhithI ayogyane vAcanA Ape, te bhikSu anaMta saMsArI thAya. to have mAre zuM karavuM ? je thavAnuM hoya te thAo. gurunA upadeza anusAra yathArtha sUtrArthane jaNAvuM. ema vicArIne he gautama! samagra avayava vizuddha evI te gAthAnuM yathArtha vyAkhyAna karyuM. A avasare he gautama ! duraMta, prAMta, adhama lakSaNavALA te vezadhArIoe sAvadyAcAryane prazna karyo ke, jo ema che to tame paNa mULaguNarahita cho. kAraNa ke tame Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 Agama kathAnuyoga-3 te divasa yAda karo ke, pelI AryA tamane vaMdana karavAnI icchAvALI hatI tyAre vaMdana karatA-karatA mastakathI pagano sparza karyo hato. te samaye A lokanA apayazathI bhaya pAmelA ati abhimAna pAmelA te sAvadyAcArya nAma ThokI besADyuM tema atyAre paNa kaMIka evuM nAma pADaze to sarva lokamAM huM apUjya thaIza. to have ahIM mAre zuM samAdhAna ApavuM? ema vicAratA sAvadyAcAryane tIrthakaravacana yAda AvyuM ke, je koI AcArya ke gacchanAyaka athavA gacchAdhipati zrata dhAraNa karanAra hoya teNe je kaMI paNa sarvajJa anaMtajJAnI bhagavaMtoe pApa ane apavAda sthAnakone pratiSedhelA hoya te sarva zrutAnusAre jANIne sarva prakAre na Acare temaja AcaranArane sAro na mAne - tenI anumodanA na kare. - krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lobhathI, bhayathI, hAsyathI, gAravathI, darpathI, pramAdathI vAraMvAra cUkI javAthI ke skUlanA thavAthI divase ke rAtre ekalo hoya ke parSadAmAM rahelo hoya, sutelo ke jAgato hoya. trividha-trividha mana-vacana ke kAyAthI A sUtra ke arthanA eka paNa padanA je koI virAdhaka thAya. te bhikSu vAraMvAra niMdanIya, gaNIya, khIMsA karavA yogya, gaMchA karavA yogya, sarvalokathI parAbhava pAmanAro, aneka vyAdhivedanAthI vyApta zarIravALo, utkRSTa sthitivALA anaMta saMsAra sAgaramAM paribhramaNa karanArA thAya che. temAM paribhramaNa karatA eka kSaNa paNa kayAya kadAcit paNa zAMti meLavI zakato nathI- - to pramAdAdhIna thayelA pApI adhamAdhama hInasattvavALA kAyara puruSa sarakhA mane ahIM ja A moTI Apatti UbhI thaI che ke jethI huM ahIM yuktIvALuM koI samAdhAna ApavA samartha thaI zakato nathI. tathA paralokamAM paNa anaMtabhava-paraMparAmAM bhramaNa karato anaMtIvAranA ghora bhayaMkara duHkha bhogavanAro thaIza. kharekhara huM maMdabhAgyavALo thayo chuM. A pramANe vicAratA evA sAvadyAcArye durAcArI pApakarma karanArA duSTa zrotAoe barAbara jANI lIdhA ke A khoTo ati abhimAna karanAro che. tatpara pachI kSobha pAmelA manavALA ati abhimAnI thayelA tene jANIne te dukha zrotAoe kahyuM ke, jyAM sudhI A saMzayane chedazo nahIM, tyAM sudhI vyAkhyAna uThADazo nahIM, mATe AnuM samAdhAna durAgraha dUra karavA samartha prauDhayukti sahita Apo. tyAre temaNe vicAryuM ke, have tenuM samAdhAna meLavyA sivAya teo ahIMthI nahIM jAya, to have huM tenuM samAdhAna kevI rIte ApuM ? ema vicAratA pharI paNa he gautama ! te dUrAcArIoe temane kahyuM ke, tame Ama ciMtA sAgaramAM kema DUbI gayA? jaldI A viSayanuM kaMIka samAdhAna Apo. vaLI evuM sacoTa samAdhAna Apo ke jethI karIne kahelI AstikatAmAM tamArI yukti vAMdhA vagaranI - avyakticArI hoya tyArapachI lAMbA samaya sudhI hRdayamAM paritApa anubhavIne sAvadyAcArye manathI ciMtavyuM ke ane kahyuM ke Aja kAraNe jagadgurue kaheluM che ke0 sAvadyAcAryamAM mithyAbhAva praveza : kAcA ghaDAmAM nAkheluM jaLa jevI rIte jaLa ane te ghaDAno vinAza kare che. tema Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 369 apAtramAM ApelA sUtra ane artha teo ane sUtrArthano nAza kare che. AvA prakAranuM siddhAMta rahasya che ke alpa-stuccha AdhAra nAza pAme che. tyAre pharI paNa te durAcArIoe kahyuM ke, tame AvA ADAavaLA saMbaMdha vagaranA durbhASita vacanone kema pralApa karo cho ? jo yogya samAdhAna ApavA zaktimAna na ho to UbhA thAo. Asana choDI do, ahIthI jaladI Asana choDIne nIkaLI jAo. jyAM tamone pramANabhUta gaNIne sarva saMghe tamone zAstrano sadabhAva kahevA mATe pharamAveluM che. have deva para zo doSa nAMkhavo ? tyArapachI pharI paNa ghaNA lAMbA kALa sudhI ciMtA pazcAttApa karIne he gautama! bIjuM koI samAdhAna na maLavAthI lAMbo saMsAra aMgIkAra karIne sAvadyAcArye kahyuM ke, Agama utsarga ane apavAda mArgathI yukta che. tame A jANatA nathI ke ekAMta e mithyAtva che. jinezvaronI AjJA anekAMtavALI hoya che. he gautama ! jema grISmanA tApathI saMtApa pAmelA moranA kuLone varSAkALanA navIna meghanI jaLadhArA jema zAMti pamADe, abhinaMdana Ape, tema te dukha zrotAoe tene bahumAnapUrvaka mAnya karI svIkAryuM. tyArapachI he gautama ! eka ja vacana uccAravAnA doSathI anaMta saMsArIpaNAnuM karma bAMdhI, tenuM pratikramaNa paNa karyA vinA pApasamUhanA mahAtkaMdha ekaThA karAvanAra te utsutra vacanano pazcAttApa karyA vagaranA marIne te sAvadyAcArya paNa vyaMtara devamAM utpanna thayA. 0 sAvadyAcAryanI bhava paraMparA : tyAMthI cyavIne te paradeza gayelA pativALI, prativAsudevanA purohitanI putrInA garbhamAM utpanna thayo, koIka samaye tenI mAtA purohitanI patnInA jANavAmAM AvyuM ke, pati paradeza gayelo che ane putrI garbhavatI thaI che, ema jANIne hA-hA A mArI durAcArI putrIe mArA sarva kuLanI upara mazIno kucaDo pheravyo. AbarUnuM pANI karyuM. A vAta purohitane jaNAvI. te vAta sAMbhaLIne lAMbAkALa sudhI atizaya saMtApa pAmIne hRdayathI nirdhAra karIne purohite tene dezamAMthI kADhI mUkI, kAraNa ke A mahA asAdhya nivAraNa na karI zakAya tevo apayaza phelAvanAra moTo doSa che, teno mane ghaNo ja bhaya lAge che. have pitAe kADhI mUkyA pachI kyAMya sthAna na meLavatI thoDA kALa pachI ThaMDI, garamI, vAyarAthI parezAna thayelI duSkALanA doSathI sudhAthI durbala kaMThavALI teNe ghI-tela Adi rasanA vepArInA ghare dAsapaNe praveza karyo. tyAM ghaNI madirApAna karanArA pAsethI eMThI madirA meLavIne ekaThI kare che ane vAraMvAra eMThuM bhojana khAya che. koIka samaye niraMtara eMThA bhojana karatI ane tyAM ghaNI madirAdi pIvA lAyaka padArtho dekhIne madirAnuM pAna karIne tathA mAMsanuM bhojana karIne rahelI hatI. - tyAre tene tevA prakArano dohalo (icchA) utpanna thayo ke, huM bahuM madyapAna karuM, tyArapachI naTa, nATakiyA, chatradhAraka, cAraNo, bhATa, bhUmi khodanAra, nokara, cora vagere halakA jAtivALAo sArI rIte tyAga karela evI kharI, mastaka, puMcha, kAna, hADakAM, International Jain Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 Agama kathAnuyoga-3 mRtaka vagere zarIra avayavo, vAcharaDAMnA toDelA aMgo je khAvA yogya na hoya ane pheMkI dIdhelA hoya tevA halakA, eMThA mAMsa-madirAnuM bhojana karavA lAgI. tyArapachI te eMThA mATInA koDIyAmAM je kAMI nAbhinA madhya bhAgamAM vizeSa prakAre pakva thayeluM mAMsa hoya tenuM bhojana karavA lAgI e pramANe keTalAka divaso gayA pachI madya ane mAMsa upara atizaya gRddhivALI banI, tyArapachI te rasanA vepArInA gharamAMthI kAMsAnA bhAjana, vastro ke bIjA padArthonI corI karIne bIjA sthAne vecIne mAMsaDita madyano bhogavaTo karavA lAgI. te rasanA vepArIne A sarva hakIkatanI jANa karavAmAM AvI. vepArIe rAjAne phariyAda karI. rAjAe vadha karavAno hukama karyo. tyAM rAjyamAM evA prakArano koI kuladharma che ke je koI garbhavatI strI gunegAra Thare ane vadhanI zikSA pAme, paNa jyAM sudhI bALakane janma na Ape tyAM sudhI tene mArI naMkhAya nahIM. tyAre vadha karavA mATe niyukta karelA ane koTavALa Adi tene potAne ghera laI jaIne prasUti samayanI rAha jovA lAgyA ane tenI rakSA karavA lAgyA. koI samaye harikeza jAtivALA hiMsaka lokeM tene potAne tyAM laI gayA. kALakrame teNIe sAvadyAcAryanA jIvane bALakarUpe janma Apyo. tyArapachI janma ApIne tarata ja bALakano tyAga karIne maraNanA bhayathI ati trAsa pAmatI tyAMthI nAsI gaI. he gautama! jyAre te eka dizAmAM nAsI gaI, pachI pelAM cAMDAlone jANavAmAM AvyuM ke, te pApINI nAsI gaI. vadha karanAranA AgevAne rAjAne nivedana karyuM ke ' he deva ! keLanA garbha samAna komaLa bALakano tyAga karIne te durAcAriNI to nAsI gaI. rAjAe teone uttara Apyo ke bhale teNI bhAgI gaI, to tene javA do. paNa te bALakanI barAbara sAra saMbhALa karajo. sarvathA tevo prayatna karajo ke te bALaka mRtyu na pAme. enA kharca mATe A 5000 dravya grahaNa karo, tyArapachI rAjAnA hukamathI putranI jema te kulaTAnAM putranuM pAlana poSaNa karyuM. koIka samaye kAlakrame te pApakarmI phAMsI denArano adhipati mRtyu pAmyo. tyAre rAjAe te bALakane teno vArasadAra banAvyo. 500 cAMDAlono adhipati banAvyo. tyAM kasAIonA adhipati pade rahelo che tevA prakAranA na karavA yogya pApa kAryo karIne he gautama ! te apratiSThAna nAmaka sAtamI naraka pRthvImAM gayo. A pramANe sAvadyAcAryano jIva sAtamI nArakInA tevA ghora pracaMDa raudra ati bhayaMkara duHkho tetrIza sAgaropamanA lAMbA kALa sudhI mahAkulezapUrvaka anubhavIne tyAMthI nIkaLIne ahIM aMtaradvIpamAM eka urUga jAtimAM utpanna thayo. tyAMthI marIne tiryaMca yonimAM pADApaNe utpanna thayo. tyAM paNa naraka samAna evA duHkho chavvIsa varSa sudhI bhogavIne tyArapachI he gautama ! mRtyu pAmIne, manuSyamAM utpanna thayo. tyAMthI nIkaLIne te sAvadyAcAryano jIva vAsudevapaNe utpanna thayo. ' tyAMthI nIkaLIne te sAvadyAcAryano jIva aneka saMgrAma-AraMbha samAraMbha, mahAparigrahanA doSathI marIne sAtamI narakIe gayo. tyAMthI nIkaLIne ghaNA lAMbA kALe Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 371 gajakarNa nAmanI manuSya jAtimAM utpanna thayo. tyAM paNa mAMsAhAranA doSathI dUra adhyavasAyanI mativALo marIne pharI paNa sAtamI nArakInAM apratiSThAna nAmanA narakAvAsamAM gayo. tyAMthI nIkaLIne pharI paNa tiryaMcagatimAM pADApaNe utpanna thayo. tyAM narakanI upamAvaLuM pArAvAra duHkha anubhavIne maryo. pachI bALa vidhavA kulaTA brAhmaNanI putrInI kukSimAM utpanna thayo. have te sAvadyAcAryano jIva kulaTAnA garbhamAM rahelo hato, tyAre gupta rIte garbhane pADI nAkhavA mATe, saDAvavA mATe kSAro, auSadho, yogonA prayogo karavAnA doSathI aneka vyAdhi ane vedanAthI vyApta zarIravALo, duSTa vyAdhithI sabaDato, paru jharAvato, salasala karatA kRmionA samUhavALo te kIDAthI khavAto khavAto narakanI upamAvALA, ghora duHkhanA nivAsabhUta garbhavAsathI te bahAra nIkaLyo. he gautama ! tyArapachI sarva loko vaDe nidAMto, gato, guMchA karato, tIraskArAto, sarva lokathI parabhava pamAto. khAna, pAna, bhoga, upabhogathI rahita, garbhavAsathI mAMDIne sAta varSa, be mahinA, cAra divasa sudhI thAvat jIvana jIvIne vicitra zArIrika, mAnasika, ghora duHkhathI, parezAnI bhogavato bhogavato marIne vyaMtarapaNe utpanna thayo. tyAMthI cavIne manuSyamAM utpanna thayo. pharI vadhAranArAono adhipati, vaLI te pApakarmanA doSathI sAtamIe gayo. tyAMthI nIkaLI tiryaMca gatimAM kuMbhArane tyAM baLadapaNe utpanna thayo. tene tyAM cakkI, gADAM, haLa, araghaTTa vageremAM joDAIne rAtadivasa ghosarImAM garadana ghasAIne cAMdA paDI gayA. aMdarathI kohavAI gayo. khAMdhamAM kRmio utpanna thaI. have jyAre tenI khAMdha ghoMsaruM dhAraNa karavA mATe samartha nathI. ema jANIne teno svAmI kuMbhAra tenI pITha para bhAra vahana karAvavA lAgyo. have vakhata jatAM jevI rIte khAMdha saDI gaI, tevI rIte tenI pITha paNa ghasAIne kohavAI gaI, temAM paNa kIDA utpanna thayA. pITha AkhI saDI gaI, tenuM uparanuM cAmaDuM nIkaLI gayuM. aMdaranuM mAMsa dekhAvA lAgyuM. tyArapachI have A kaMI kAma karI zake tema nathI, nakAmo che, ema jANIne chUTo mUkI dIdho. he gautama ! te sAvadyAcAryano jIva saLavaLatA kIDAothI khavAto baLada chUTo rakhaDato mUkI dIdho. tyArapachI atizaya saDI gayelA carmavALA, ghaNAM kAgaDA, kUtarA, kRmionA kuLo vaDe aMdara ane bahArathI khavAto, bacakA bharAto, ogaNatrIsa varasa sudhI AyuSya pAlana karIne marIne aneka vyAdhi-vedanA vaDe vyApta zarIravALo manuSyagatimAM mahAdhanADhya koI moTAnA ghare jakhyo. tyAM paNa vamana karavAnuM, khArA, kaDavA, tIkhA, kasAyelA svAdavALA triphaLA guggala vagere auSadhionA kADhA pIvA paDatA hatA. haMmezA tenI sAphasUphI karavI paDe. asAdhya, upazama na thAya, ghora bhayaMkara duHkhothI jANe agrimAM zekAto hoya tevA AkarA duHkho bhogavatA bhogavatA tene maLela manuSyabhava niSphaLa gayo. 0 sAvadyAcAryanA jIvanI siddhi : e pramANe he gautama ! sAvadyAcAryano jIva cauda rAjalokamAM janma maraNAdikanAM niraMtara duHkha sahana karIne ghaNAM lAMbA anaMtakALa pachI avaravidehamAM manuSyapaNe utpanna Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 Agama kathAnuyoga-3 thayo. tyAM bhAgya yoge lokanI anuvRttithI tIrthakara bhagavaMtane vaMdana karavA mATe gayo. pratibodha pAmyo ane dIkSA aMgIkAra karI, ahIM trevIsamAM zrI pArzvanAtha tIrthakaranA kALamAM siddhi pAmyo. 0 sAvadyAcArya kathAno niSkarSa : he bhagavaMta ! sAvadyAcArye A pramANe duHkha prApta karyuM. he bhagavaMta! AvA prakAranuM dassaha ghora bhayaMkara mahAduHkha AvI paDyuM, tene bhogavavuM paDyuM. ATalA lAMbA kALa sudhI A sarve duHkho kayA nimitte bhogavavA paDyAM ? he gautama te kALe te samaye teNe je ema kahyuM ke, utsarga ane apavAdasahita Agama kahela che. ekAMte prarUpaNA na karAya paNa anekAntathI prarUpaNA karAya, paraMtu aplAyano paribhoga, teukAyano samAraMbha, maithuna sevana A traNe bIjA koI sthAne ekAMte ke nizcayathI ane dRDhapaNe ke sarvathA sarva prakAre AtmahitanA arthIo mATe niSedhela che - ahIM sUtranuM ullaMghana karavAmAM Ave to samyagu mArgano vinAza, unmArgano prakarSa thAya che. tethI AjJA bhaMgano doSa lAgavAthI te anaMta saMsArI thAya che. he bhagavaMta ! zuM te sAvadyAcArye maithuna sevana karyuM hatuM? he gautama ! sevyuM ane na sevyuM arthAt sevyuM ema paNa nahIM ane na sevyuM ema paNa nahIM. he bhagavaMta! ema baMne prakAre kema kaho cho ? he gautama ! te AryAe je te kALe mastakathI pagane sparza karyo, sparza thayo. te samaye teNe paga kheMcIne saMkocI na lIdho. A kAraNathI ema kahevAya che ke teNe maithuna sevyuM ane na paNa sevyuM. he bhagavaMta ! ATalA mAtra kAraNamAM AvuM ghora duHkhe karI mukta thaI zakAya tevuM baddha spaSTa nikAcita karmabaMdha thAya che ? he gautama ! ema ja che. emAM pheraphAra thato nathI. he bhagavaMta ! teNe tIrthakara nAmakarma saMcita karyuM hatuM. eka ja bhava bAkI rAkhyo hato ane bhavasamudra tarI gayA hatA. to pachI anaMtakALa sudhInA saMsAramAM zA mATe rakhaDavuM paDyuM ? he gautama ! potAnA pramAdanA doSanA kAraNe. A pramANe jANIne he gautama ! bhavaviraha icchatA, zAstrono sadbhAva jeNe sArI rIte jANyo che, evA gacchAdhipatie sarvathA sarva prakAre sarva saMyama sthAnomAM atyaMta apramatta banavuM. A pramANe bhagavaMte kaheluM huM tamane kahuM chuM. 0 Agama saMdarbha :gacchA. 85nI vR: mahAni 837 thI 844; 0 naMdiSeNa kathA - he bhagavaMta ! to dazapUrvI, mahAprajJAvALA naMdiSeNe pravajyAno tyAga karIne zA mATe gaNikAnA ghare praveza karyo ? he gautama ! tene bhogaphaLa khalanAnuM kAraNa thayuM. te hakIkata prasiddha che. chatAM paNa bhavanA bhayathI kaMpato hato. tyAre teNe jaldI dIkSA aMgIkAra karI. kadAca pAtAla UMcA mukhavALuM thAya, svarga nIcA mukhavALuM thAya, to paNa kevalIe kaheluM vacana kadApI Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 373 pheraphArane vighaTita thatuM nathI. bIjuM teNe saMyamanA rakSaNa mATe ghaNAM upAyo karyA. zAstrAnusAre vicAra karIne gurunA caraNakamaLamAM liMga-veSa arpaNa karI, koI na oLakhe tevA dezamAM gayo. te vacananuM smaraNa karato potAnA cAritramohanIya karmanA udayathI sarvavirati-mahAvratono bhaMga temaja baddha, spaSTa, nikAcitta evuM karmanuM bhogaphaLa bhogavato hato. he bhagavaMta ! zAstramAM nirUpaNa karelA evA teNe kayA upAyo vicAryA ke AvuM suMdara zramaNapaNuM choDIne te Aje paNa hajuM prANa dhAraNa kare che ? he gautama ! kevalIe prarUpelA A upAyone sUcavanAra sUtranuM smaraNa karaze ke viSayothI parAbhava pAmelo muni A sUtrane yAda kare te A pramANe- - jyAre viSayo udayamAM Ave tyAre atizaya duSkara, ghora, evA prakAranuM ATha gaNuM tapa zarU kare. koI rAte viSayo rokavA samartha na banI zake to parvata parathI bhRgupAta kare, kAMTALA Asana para bese, viSanuM pAna kare, udubaMdhana karIne phAMso khAIne marI javuM bahetara che. paNa mahAvrato ke cAritranI lIdhelI pratijJAno bhaMga na kare, virAdhanA karavI yogya nathI. kadAca A karelA upAyo karI zakavA samartha na thAya to gurune veSa samarpaNa karIne evA videzamAM cAlyo jAya ke jyAMnA samAcAra paricita kSetromAM na Ave, aNuvratonuM yathAzakti pAlana karavuM ke jethI bhAvimAM nirdhvasatA na pAme. 0 naMdiSeNe khalita na thavA karelA upAyo : he gautama ! naMdiSeNe jyAre parvata parathI paDavAnuM zarU karyuM, tyAM AkAzamAM evI vANI sAMbhaLavAmAM AvI ke parvata parathI paDavA chatAM paNa mRtyu thavAnuM nathI. eTalAmAM dizAmukho tarapha najara karI to eka cAraNamunine joyA to temaNe kahyuM ke, tAruM akALe mRtyu nathI. tyArapachI te viSama jhera khAvAne gayo, tyAre paNa viSayanI pIDAne na sahI zakyo, jyAre khUba pIDA pAmavA lAgyo, tyAre tene ciMtA utpanna thaI ke have mAre jIvavAnuM zuM prayojana che ? mogarAnA puSpo ane caMdra sarakhA nirmaLa- ujvaLa varNavALA A prabhunA zAsanane kharekhara pApamativALo huM uDDahaNA karAvIza, to anArya evo huM kayAM jaIza? athavAto caMdra lAMchanavALo che, mogarAnA pupanI prabhA alpakALamAM karamAvAnI che. jyAre jinazAsana to kalikAlanI kaluSatAnA mala ane kalaMkathI sarvathArahita lAMbA kALa sudhI jenI prabhA TakanArI che mATe samagra dAridra, duHkha ane kalezono kSaya karanAra evA prakAranA A jaina pravacananI apabhrAjanA karAvIza to pachI kayAM jaIne mArA AtmAnI zuddhi karIza? duHkhe karI gamana karI zakAya, moTI moTI UMcI zilAo hoya, jenI moTI khINo hoya, tevA parvata para caDhIne keTalAmAM viSayAdhIna banIne huM lagIra paNa zAsananI uDDahaNA na karuM, te pahelAM paDatuM mUkIne mArA zarIranA TukaDe TukaDA karI nAMkhu. e pramANe pharI paNa chedAyelA zikharovALA mahAparvatanA zikhara para caDhIne AgAra rAkhyA vagara paccakkhANa karavA lAgyA. tyAre pharI paNa AkAzamAM A pramANe zabdo Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 Agama kathAnuyoga-3 sAMbhaLyA 'akALe tAruM mRtyu thavAnuM nathI. A tAro chello bhava ane zarIra che. mATe baddha- spaSTa (nikAcita) bhogaphaLa bhogavIne pachI saMyama svIkAra.'' 0 naMdiSeNe veSa choDatI veLA karela abhigraha :- A pramANe cAraNamunie jyAre be vakhata (AtmahatyA karatA) rokyA tyAre gurunA caraNa kamaLamAM jaIne temanI pAse veza arpaNa karIne pachI nivedana karyuM ke, sUtra ane arthonuM smaraNa karato karato dezAMtaramAM gayo hato. tyAM AhAra grahaNa karavA mATe vezyAnA ghare jaI caDyo. jyAre meM dharmalAbha saMbhaLAvyo tyAre teNIe mArA pAse arthalAbhanI mAMgaNI karI. tyAre mAre tevA prakAranI labdhi siddha thayelI hovAthI meM te vakhate kahyuM ke, bhale tema thAo. te vakhate tyAM sADAbAra karoDa pramANa dravyanI suvarNa vRSTi karAvI, pachI tenA maMdiramAMthI bahAra nIkaLI gayo. UMcA vizALa goLa stanavALI gaNikA dRDha AliMgana ApIne kahevA lAgI ke are ! kSullaka ! avidhithI A dravya ApIne pAcho cAlyo kema jAya che ? bhavityatAnA yoge meM paNa (naMdiSeNe paNa) prasaMgane anurUpa vicAra karIne kahyuM ke, tane je vidhi iSTa hoya tene tAre te dravya ApavuM. te samaye teNe (naMdiSeNe) evo abhigraha grahaNa karyo ane tenA maMdiramAM praveza karyo. kayo abhigraha karyo ? dararoja mAre daza-dazarna pratibodha pamADavA ane eka paNa ocho rahe ane dIkSA aMgIkAra na kare tyAM sudhI bhojana ane pAvidhi na karavI. dararoja mArI pratijJA pUrI na thAya, tyAM sudhI mAre sthaMDila-mAtru na karavA. bIjuM pravrajyA levA taiyAra thayelAone mAre pravrajyA na ApavI. kAraNa ke guruno jevo veza hoya (arthAt gurunuM jevuM AcaraNa hoya tevuM ja ziSyanuM thAya che.) tevo ja ziSyano hoya che. gaNikAe suvarNavidhi kSaya na thAya tevI vyavasthA karIne luMcita mastakavALA ane jarjarita dehavALA naMdiSaNane tevI rIte ArAdhyo ke jethI karIne tenA snehapAsamAM baMdhAI gayo. AlApa--vAtacIta karavAthI praNaya utpanna thAya, praNayathI rati thAya, ratithI vizvAsa utpanna thAya, vizvAsathI sneha, ema pAMca prakAranA prema varte che. A pramANe te naMdiSaNa premapAzathI baMdhAelo hovA chatAM paNa zAstramAM kaheluM evuM zrAvakapaNuM pALato ane dararoja daza ke tethI adhikane pratibodha karIne saMvijJa guru mahArAja pAse dIkSA levA mATe mokalato hato. 0 naMdiSaNanuM punaH pratibodha thavuM : have te pote durmukha sonIthI pratibodha pAmyo, te kevI rIte ? teNe naMdiSaNane kahyuM ke, lokone dharmopadeza saMbhaLAvo cho ane AtmakAryamAM tame jAte muMjhAva cho. kharekhara A dharma zuM vecavAnuM karIyANuM che ? kAraNa ke tame pote to te vartAva karatA nathI. AvA prakAranuM durmukhanuM subhASita vacana sAMbhaLIne tharathara kAMpato potAnA AtmAne lAMbA kALa sudhI niMdavA lAgyo. arere bhraSTa zIlavALA meM A zuM karyuM ? ajJAnapaNAnI nidrAmAM karmanA kAdavapUrNa khAbocIyAmAM azuci viSThAmAM jema kRmio kharaDAya tema kharaDAyo. adhanya Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 375 evA mane dhikkAra thAo. mArI anucitta ceSTAo juo. jAtya kaMcana sarakhA mArA uttama AtmAne azuci samAna meM banAvyo. jeTalAmAM kSaNabhaMgura evA A mArA dehano vinAza na thAya teTalAmAM tIrthakara bhagavaMtanA caraNakamaLamAM jaIne huM mArA aparAdhanuM prAyazcitta karuM. he gautama ! Ama pazcAttApa karato te ahIM Avaze ane ghora prAyazcittanuM sevana pAmaze. ghora ane vIra tapanuM sevana karIne azubha karma khapAvIne zukladhyAnanI zreNI upara ArohaNa karIne kevalajJAna pAmI mokSe jaze. mATe he gautama ! A dRSTAMtathI saMyama TakAvavA mATe zAstra anusArI ghaNA upAyo vicAryA. naMdiSeNe gurane veSa jevI rIte arpaNa karyo vagere upAyo vicAravAM. 0 naMdiSeNa kathAno niSkarSa : siddhAMtamAM je pramANe utsargo kahelA che, te barAbara samajo. he gautama ! tapa karavA chatAM paNa tene bhogAvalI karmano mahAudaya hato. to paNa tene viSayanI udIraNA utpanna thaI tyAre teNe ATha gaNuM ghora mahAtapa karyuM, to paNa tenA viSayono udaya aTakato nathI. tyAre paNa viSa bhakSaNa karyuM. parvata parathI bhUgupAta karyo. anazana karavAnI abhilASA karI. tema karatAM cAraNamunie be vakhata rokyo. tyArapachI gurUne rajoharaNa arpaNa karIne te ajANyA dezamAM gayo. he gautama ! kRtamAM kahelA A upAyo jANavA joIe. jemake jyAM sudhI gurane rajoharaNa ane pravajyA pAchA arpaNa na karAya tyAM sudhI cAritra viruddha koI apakArya AcaravuM na joIe. jinezvaroe upadezela A veza - rajoharaNa gurune choDIne bIjA sthAne na mUkavuM joIe. aMjalipUrvaka gurune rajoharaNa arpaNa karavuM joIe. jo guru mahArAja samartha hoya ane samajAvI zake tema hoya to temane samajAvavA mATe kahevuM. kadAca bIjAnI vANIthI upazAMta thato hoya to paNa gue vAMdho na levo. 0 Agama saMdarbha :AyA. 173; mahAni 846 thI 855; - X - X -- 0 AsaDa kathA : he bhagavaMta! mAyA prapaMca karavAnA svabhAvavALo AsaDa koNa hato ? te amo jANatA nathI. temaja kayA nimitte ghaNAM duHkhathI parezAnI pAmelo ahIM bhaTakyo ? he gautama ! koI bIjA chellA kAMcana sadaza kAMtivAlA tIrthaMkaranA tIrthamAM bhUtIla nAmanA AcAryano AsADa nAmano ziSya hato. mahAvrato aMgIkAra karIne teNe sUtra ane arthanuM adhyayana karyuM. tyAre viSayanI pIDA utpanna thaI na hatI. paNa kutUhalathI ciMtavavA lAgyo ke siddhAMtamAM Avo vidhi batAvelo che. to te pramANe guravargane khUba raMjana karIne ATha gaNuM tapa karavuM, bhRgupAta karavA, anazana karavuM, jhera khAvuM vagere huM karIza. jethI karIne mane paNa devatA nivAraNa karaze ane kaheze ke tuM lAMbA AyuSyavALo che, tAruM mRtyu thavAnuM Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 Agama kathAnuyoga-3 nathI. tArI icchA pramANe bhogo bhogava. veza-rajoharaNa guru mahArAjane pAcho arpaNa karIne koI bIjA ajANyA dezamAM cAlyo jA. bhogaphaLa bhogavIne pachIthI ghora-vIra tapanuM sevana karaje. athavA kharekhara huM mUrkha chuM. mArA potAnA mAyAzalyathI huM ghavAyo chuM. zramaNone potAnA manamAM AvI dhAraNA karavI yukta na gaNAya. pachIthI paNa tenuM prAyazcitta AlovIne AtmA halako banAvIza ane mahAvrata dhAraNa karIza, athavA AlovIne vaLI pAcho mAyAvI kahevAIza. to daza varSa sudhI mAsakSamaNa ane pAraNe AyaMbila, vIza varSa sudhI babbe mahinAnA satata upavAsa ane pAraNe AyaMbila, pacIsa varSa sudhI cAMdrAyaNa tapa, pUrepUrA ATha varSa sudhI chaTha, aThama, cAra cAra upavAsa, AvA prakAranuM mahAghora, prAyazcitta mArI potAnI icchAthI ahIM karIza. A prAyazcitta ahIM gurumahArAjanA caraNakamaLamAM rahIne karIza. mArA mATe A prAyazcitta zuM adhika na gaNAya? athavA tIrthakara bhagavaMtoe A vidhi zA mATe kalpela haze ? huM Ano abhyAsa karuM chuM ane jemaNe mane prAyazcittamAM joyo, te sarva hakIkata sarvajJa bhagavaMto jANe, huM to prAyazcitta sevana karIza, je kaMI paNa ahIM duSTa ciMtavana karyuM, te mAruM pApa mithyA thAo. A pramANe ghora, kaSTahArI prAyazcitta potAnI matithI karyuM ane tema karIne zalyavALo te mRtyu pAmIne vANaMtara deva thayo. he gautama! jo teNe guru mahArAja samakSa vidhipUrvaka AlocanA karI hota to ane teTalA prAyazcittanuM sevana karyuM hota to nava raiveyakanA uparanA bhAganA vimAnamAM utpanna thAta. vANamaMtara devamAMthI cyavIne gautama ! te AsaDa tiryaMcagatimAM rAjAne ghera gadheDApaNe avataryo. tyAM niraMtara ghoDAnI sAthe saMghaTTana karavAnA doSathI tenA vRSaNamAM vyAdhi utpanna thayo ane temAM kRmio utpanna thayA. vRSaNa bhAgamAM kRmithI khavAto he gautama ! AhAra maLato na hovAthI, vedanAthI rIbAto hato ane pRthvI cATato hato. eTalAmAM dUrathI sAdhuo pAchA vaLatA hatA, temane dekhIne potAne jAtismaraNa jJAna thayuM, pUrvabhavanuM smaraNa karIne potAnA AtmAnI niMdA ane ga karavA lAgyo. pachI anazana aMgIkAra karyuM. kAgaDA-kUtarAothI khavAto he gautama! zuddha bhAvathI arihaMtonuM smaraNa karato karato, zarIrano tyAga karIne, kALa pAmI te devendrono mahAghoSa nAmano sAmAnika deva thayo. tyAM divyaRddhi sArI rIte bhogavIne cavyo. tyAMthI te vaizyApaNe utpanna thayo. je pelA kapaTa karyuM hatuM, te pragaTa na karyuM. tethI tyAMthI marIne ghaNAM adhama tuccha, aMta-prAMta kulomAM bhaTakyo. kAlakrame mathurA nagarImAM zivaindrano divyajana nAme putra thayo. tyAM te pratibodha pAmyo. zramaNapaNuM aMgIkAra karI nirvANa pAmyo. he gautama! A pramANe kapaTathI bharelA AsaDanuM dRSTAMta tane jaNAvyuM. je koI paNa sarvajJa bhagavaMte kahelA vacanane manathI paNa virAdhe che, viSayanI pIDAthI nahIM, paNa kutUhalathI paNa viSayanI abhilASA kare che ane pachI svecchAe gurune nivedana karyA vagara prAyazcitto seve Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 377 ja che, te bhavanI paraMparA bhramaNa karanAro thAya che. 0 Agama saMdarbha :mahAni 894 thI 1009 - 8 - 8 - 0 anAmI sAghu kathA : (kharekhara anAmI evuM koI nAma nathI, paNa sAdhunuM koI nAma jaNAvela na hovAthI ahIM "anAmI" zabda evo ullekha karyo che.) ja (A kathA gozALAnA pUrvabhavamAM te "Izvara" nAme hato. te kathA aMtargata AvelI che.) he gautama ! koIka bIjI covIzInA prathama tIrthakara bhagavaMta jyAre nirvANa pAmyA. tyAre manohara nirvANa mahotsava pravartato hato ane suMdararUpavALA devo ane asuro nIce utaratA hatA ane tyAre najIkamAM rahenAra loko A joIne vicAravA lAgyA ke are ! Aje manuSyalokamAM Azcarya joIe chIe, koI vakhata paNa kyAMya AvI indrajAla-svapna jovAmAM AvyuM nathI. AvA prakAranI vicAraNA karatA eka manuSyane pUrvabhavanuM jAtismaraNa jJAna thayuM eTale kSaNa vAra mUccha pAmyo, paNa pharI vAyarAthI AzvAsana pAmyo. bhAnamAM AvyA pachI tharathara dhrujavA lAgyo ane lAMbAkALa sudhI potAnA AtmAnI khUba ja niMdA karavA lAgyo. turaMta ja munipaNuM aMgIkAra karavA udyata thayo. tyArapachI te mahAyazavALo jeTalAmAM paMcamuSTika loca karavAno jeTalAmAM zarU kare che, teTalAmAM devatAe vinayapUrvaka tene rajoharaNa arpaNa karyuM. tenA kaSTakArI ugratA ane cAritra dekhIne tathA lokone tenI pUjA karatA hatA. evA te pratyekabuddha thayA hatA. 0 Agama saMdarbha :mahAni 1092 thI 1100; 0 susaDha kathA - (susaDha aMtargata goviMda brAhmaNa, jagANaMda, kumAravara, sujJazIva ityAdi kathA) 0 suzIva ane sujJazrI : he gautama ! A bhArata varSamAM avaMtI nAmano deza che. tyAM saMbakka nAme eka nAnuM gAma hatuM. te gAmamAM janmathI daridra maryAdA-lAja vagarano, kRpA vagarano, kRpaNa, anukaMpArahita, atikrara, nirdaya, raudra pariNAmI, AkarI zikSA karanAra, Abhigrahika mithyASTi, jenuM nAma paNa uccAra karavAmAM pApa che evo eka sujJaziva nAmano brAhmaNa hato. tene sujJazrI nAme putrI hatI. samagra traNe bhuvanamAM nara ane nArI samudAyonA lAvaNya, kAMti, teja, rUpa, saubhAgyAtizaya karatAM te putrInA lAvaNya, rUpa, kAMti vagere anupama ane caDiyAtA hatA. te sujJazrIe koI AgalA bIjA bhavamAM evo duSTa vicAra karyo hato ke, jo A bALakanI mAtA mRtyu pAme to bahuM sAruM thAya, to huM zoka vagaranI Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 Agama kathAnuyoga-3 thAuM. pachI A bALaka duHkhe karIne jIvI zakaze. temaja rAjalakSmI mArA putrane prApta thaze. te duSTa ciMtavananA phaLarUpe te karmanA doSathI janmatAnI sAthe ja tenI mAtA mRtyu pAmI. tyArapachI he gautama ! te sujJaziva pitAe moTA kalezathI AjIjI karIne, karagarIne ghaNI navA bALakane janma ApanArI mAtAone ghareghare pharI, vinaMtI karI, te putrIno bAlyakALa pUrNa thayo. teTalAmAM mAtAputrano saMbaMdha TALanAra mahAbhayaMkara bAra varSano lAMbA kALano duSkALa samaya Avyo. sagAsaMbaMdhIono tyAga karIne samagra janasamUha cAlI nIkaLyo. tyAre koIka divase ghaNAM vakhatano bhUkhyo thayelo, viSAda pAmelo te sujJaziva vicAravA lAgyo ke zuM have A bAlikAne mArI nAMkhIne bhUkha bhAMgu ke tenuM mAMsa vecIne vaNika pAsethI kAMIka anAja kharIdIne mArA prANane dhAraNa karuM, have bIjo koI jIvavAno upAya mAre mATe rahelo nathI. athavA to kharekhara mane dhikkAra thAo, Ama karavuM ucita nathI. paraMtu jIvatI ja tene veMcI nAkhu. 0 goviMda brAhmaNa ane brAhmaNI (bhaDDIdArikA) : ema vicArIne sujJazive teNIne mahAddhivALA, cauda vidyAsthAnanA pAragAmI evA goviMda brAhmaNanA ghera sujJazrIne veMcI dIdhI. tyAre ghaNAM lokonA tiraskAranA zabdothI ghavAyelo te potAnA dezano tyAga karIne dezAMtaramAM gayo. tyAM jaIne he gautama! e ja pramANe bIjAnI kanyAnuM apaharaNa karI karIne bIjA sthaLe vecI-vecIne sujJazive ghaNuM dravya upArjana karyuM. te avasare dukALa samayanA kaMIka adhika ATha varSa pasAra thayA tyAre te goviMda brAhmaNano samagra vaibhava kSaya pAmyo. he gautama ! vaibhava vinAza pAmavAnA kAraNe viSAda pAmelA goviMda brAhmaNe ciMtavyuM ke have mArA kuTuMbano vinAzakALa najIka Avyo che. viSAda pAmatA mArA baMdhuo ardhakSaNa paNa joI zakavA samartha nathI. to have atyAre mAre zuM karavuM ? ema vicArato hato tyAM gokulanA svAmInI bhAryA AvI pahoMcI. khAvAnA padArtho vecavA AvelI te govAlaNa pAsethI te brAhmaNanI bhAryAe DAMgaranA mApathI ghaNAM ghI ane khAMDamAMthI banAvelA cAra lADuo kharIda karyA. kharIda karatAM ja bALako lADu khAI gayA. mahIyArIe kahyuM ke, are zeThANI ! amane badalAmAM ApavAnI DAMgaranI pAlI ApI do, amAre jaldI gokuLa pahoMcavuM che. he gautama ! tyArapachI brAhmaNIe sujJazrIne AjJA karI ke are ! rAjAe bhaTaNAmAM je mokalyuM che, temAM je DAMgaranuM mATaluM che, tene jaladI zodhI lAva jethI A govAlaNane ApuM. sujJazrI tyAre mATaluM zodhavA gharamAM gaI, paNa te taMdulanuM bhAjana joyuM nahIM. tyAre brAhmaNIne kahyuM ke nathI. pharI brAhmaNIe kahyuM. are ! amuka bhAjana UMcu karIne jo, meM tyAM mUkela che, te zodhIne lAva. pharI tapAsa karavA mATe AMgaNAmAM gaI ane na joyuM. tyAre brAhmaNI jAte tapAsa karavA gaI, tenA jovAmAM paNa te bhAjana na AvyuM. ati vismaya pAmelA manavALI pharI bArIkAIthI dareka sthaLe tapAsavA lAgI. daramyAna Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 379 ekAMta sthaLamAM vezyA sAthe odananuM bhojana karatAM potAnA moTA putrane joyo, te putra paNa tenA tarapha najara karI. sAme AvatI mAtAne joIne adhanyaputre ciMtavyuM ke, ghaNe bhAge mAtA amArA cokhA jhUMTavI levA AvatI jaNAya che, to jo te najIka Avaze to huM tene mArI nAMkhIza. ema ciMtavatA putre dUra rahelI ane najIka AvatI mAtA brAhmaNIne moTA zabdathI kahyuM ke, he bhaTTIdArikA ! jo tuM ahIM AvIza to pachI tuM ema na kahIza ke mane pahelAM na kahyuM. nakkI huM tane mArI nAMkhI. AvuM aniSTa vacana sAMbhaLIne ulkApAtathI haNAelI hoya tema dhasa karatAMka bhUmi upara DhaLI paDI. mucchavaza brAhmaNI bahAra pAchI na AvI eTale mahIyArIe keTaloka samaya rAha joyA pachI sujJazrIne kahyuM ke, are ! bAlikA ! amone moDuM thAya che. mATe tamArI mAtAne jaladI kaho ke tame, amane DAMgarano pAlo Apo. jo DAMgarano pAlo na maLato hoya to tene badale magano pAlo Apo. tyAre sujJazrI dhAnya rAkhavAnA koThAramAM pahoMcI ane joyuM to bIjI avasthA pAmelI brAhmaNIne joI sujJazrI hAhAkAra karIne zora bakora karavA lAgI. 0 brAhmaNInuM AtmajJAna : te sAMbhaLIne parivAra sahita te goviMda brAhmaNa ane mahIyArI AvI pahoMcyA, pavana ane jaLathI AzvAsana pamADIne teone pUchayuM ke, he bhaTTArikA ! A tamane ekadama zuM thaI gayuM ? tyAre sAvadhAna thayelI brAhmaNIe teone pratyuttaramAM jaNAvyuM ke ' are ! rakSaNa vagaranI mane, tame jherI sarpanA DaMkha na apAvo. nirjala nadImAM mane UbhI na rAkho. doraDA vagaranA snehapAzamAM jakaDAelI mane mohamAM na sthApo. jemake - A mArA putra, putrI, bhatrIjAo che, A putravadhU - A jamAI - A mAtA - A pitA che, A mArA bhartAra che, A mane iSTa, priya, managamatAM kuTuMbI varga, svajano, mitro, baMdhu varga, parivAravarga che, te ahIM ja pratyakSa, khoTA mAyAvALA che. temanA taraphathI baMdhupaNAnI AzA mRgatRSNA samAna nirarthaka che. A jagatmAM dareka potAnA kAryanA arthI-svArthI che. temAM mArApaNAno khoTo bhrama thAya che, paramArthathI vicArIe to, koI sAcA svajana nathI. jyAM sudhI svArtha sadhAya che. tyAM sudhI mAtA, pitA, putrI, putra, jamAI, bhatrIjo, putravadhU vagere saMbaMdha jALavavAmAM Ave che. tyAM sudhI ja dareka game che. iSTa, miSTa, priya, snehI, kuTuMbI, svajana, varga, mitra, baMdhu-parivAra vagere tyAM sudhI ja saMbaMdha rAkhe che ke jyAM sudhI darekane potAno svArtha sadhAya che. potAnA kAryanI siddhimAM virahamAM na koI koInI mAtA, na koI koInA pitA, na koI koInI putrI, na koI koInA jamAI, na koI koInA putra, na koI koInI putra, na koI koInI patnI, na koI koInA bhartAra, na koI koInA svAmI. na koI koInA iSTa, miSTa, priya, kAMta, kuTuMbI, svajanavarga, mitra, baMdhu, parivAravarga che. - kAraNa ke juone tyAre prApta thayelA kaMIka adhika nava mAsa sudhI kulimAM dhAraNa karIne aneka miSTa, madhura, uSNa, tIkhA, lukhkhA, snigdha AhAra karAvyA. khAnamardana karyA, tenA zarIra-kapaDAM dhoyA, zarIra dabAvyA, dhana-dhAnyAdi ApyA. tene Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 ucheravAno mahAprayatna karyo. te vakhate evI AzA rAkhI hatI ke putranA rAjyamAM mArA manoratho pUrNapaNe purAze ane snehI varganI AzAo pUrI karIne huM atizaya sukhamAM mAro samaya pasAra karIza. meM dhAryu hatuM tenA karatAM taddana viparita hakIkata banI che. have ATaluM jANyA ane samajyA pachI pati AdinA upara ardhakSaNa paNa sneha rAkhavo yogya nathI. je pramANe mArA putrano vRttAMta banyo che te pramANe ghareghare bhUtakALamAM A vRttAMto banyA che, vartamAnamAM bane che ane bhaviSyakALamAM paNa AvA banAvo banaze. te baMdhuvarga paNa mAtra potAnA kAryo siddha karavA mATe ghaTikA muhUrta teTalo kALa tathA sneha pariNAma TakAvIne sevA kare che. - mATe he loko ! anaMta saMsAranA ghora duHkha ApanAra evA A kRtrima baMdhu ane saMtAnonuM mAre kaMI prayojana nathI. mATe have rAta-divasa niraMtara uttama vizuddha AzayathI dharmanuM sevana karo. dharma e ja dhana, iSTa, priya, kAMta, paramArthathI hitakArI, svajana varga, mitra--baMdhu varga che. dharma e ja suMdara, darzanIya rUpa karanAra, puSTi karanAra, bala ApanAra che. dharma ja utsAha karAvanAra, dharma ja nirmala yazakIrtine sAdI ApanAra che. dharma e ja prabhAvanA karAvanAra, zreSThatama sukhanI paraMparA ApanAra hoya to te dharma che. dharma e sarva prakAranA nidhAna svarUpa che, ArAdhanIya che, poSavA yogya che, pAlanIya che, karaNIya che, AcaraNIya che, upadezanIya che, kathanIya che, bhaNavAlAyaka che, prarUpaNIya che, karAvavA lAyaka che. 380 dharma dhruva cho, zAzvato che, akSaya che, sthira rahenAra che. samagra sukhano bhaMDAra che, dharma alajjanIya che, dharma e atula bala, vIrya, saMpUrNa sattva, parAkramasahitapaNuM meLavI ApanAra thAya che. pravara, zreSTha, iSTa, priya, kAMta, iSTajanano saMyoga karAvI ApanAra paNa dharma che. samagra asukha, dAridra, saMtApa, udvega, apayaza, khoTA ALa prApta thavAM, vRddhAvasthA, maraNa vagere samagra bhayano sarvathA nAza karanAra, jenI tulanAmAM koI na AvI zake tevo sahAyaka, traNa lokamAM ajoDa evo nAtha hoya to mAtra eka dharma che. mATe have kuTuMba, svajana varga, mitra, baMdhuvarga, bhaMDArAdi AlokanA padArthothI prayojana nathI. vaLI A Rddhi--samRddhi, indradhanuSa, vIjaLI, latAnA ATopa karatAM adhika caMcaLa, svapna ane indrajAla sarakhI, dekhatAnI sAthe ja kSaNamAM adRzya thanArI, nAzavaMta, adhruva, azAzvata, saMsAranI paraMparA vadhAranAra, nArakamAM utpanna thavAnA kAraNabhUta, sadUgatinA mArgamAM vighna karanAra, anaMta duHkha ApanAra che. are loko ! dharma mATenI A veLA ati durlabha che. samyag darzana, jJAna, cAritrarUpa dharmane sAdhI ApanAra, ArAdhanA karAvanAra, anupama sAmagrIyukta Avo samaya pharI maLavAno nathI. vaLI maLeluM A zarIra niraMtara rAta-divasa dareka kSaNe ane dareka samaye TUkaDe TUkaDA thaIne saDI raheluM che, dina-pratidina zithila banatuM jAya che. ghora, niSThura, asabhya, caMDa, jarArUpI vajrazilAnA pratighAtathI cUrecUrA thaIne seMkaDo taDa paDelA jIrNa mATInA hAMDalA sarakhuM, kazA kAmamAM na Ave tevuM, taddana nirupayogI banI gayuM che. navA phaNagA upara lAgelA jaLabiMdu jema ociMtu ardhakSaNanI aMdara ekadama A jIvita jhADa Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 381 parathI uDatA pakSInI mAphaka uDI jAya che. paraloka mATe bhAthuM na upArjana karanArane A manuSya janma niSphaLa che to have nAnAmAM nAno pramAda paNa karavA huM samartha nathI. A manuSyapaNAmAM sarvakALa mitra ane zatru pratye samAna bhAvavALA banavuM joIe. te A pramANe samagra jIvonA prANonA atipAtanI trividha trividhe virati, satya vacana bolavuM, dAMta khotaravAnI saLI sarakhI ke loca karavAnI rAkha sarakhI nirmulya vastuta paNa vagara ApelI grahaNa na karavI. mana, vacana, kAyAnA yogo sahita akhaMDita avirAdhita navagupti sahita parama pavitra, sarvakAla durdhara, brahmacarya vratane dhAraNa karavuM. vastra, pAtra, saMyamanA upakaraNa upara paNa nirmamatva azana-pAnAdika cAre AhArano rAtrie tyAga karavo. - uddagama, utpAdano, eSaNAdikamAM pAMca doSothI mukta thavuM. parimita kAla bhojana karavuM, pAMca samitinuM zodhana karavuM, traNa guptithI gupta thavuM. iryAsamiti vagere bhAvanAo, anazanAdika tapanuM upadhAna-anuSThAna karavuM, mAsAdika bhikSunI bAra pratimAo, vicitra prakAranA dravyAdika abhigraho, asnAna, bhUmizayana, kezaloca, zarIranI TApaTIpa na karavI, haMmezA sarvakAla guranI AjJA pramANe vartavuM, sudhA-tarasa Adi pariSahone sahana karavA. divyAdika upasargo para vijaya meLavavo. lAbha ke alAbhamAM baMnemAM samabhAva rAkhavo athavA lAbha thAya to gharmavRddhi ane lAbha na thAya to tapovRddhi evI bhAvanA rAkhavI. 0 brAhmaNInA mukhethI dharmajJAna : - vadhAre keTaluM varNana karavuM ? are loko ! A 18,000 zIlAMgano bhAra vinA vizrAMtie mahApuraSothI vahana karAya tevo atyaMta durdhara mArga vahana karavA lAyaka che. vizAda pAmyA vinA be bAhAthI A mahAsamudra taravA sarakho A mArga che. A sAdhu dharma svAda vagaranA retInA koLIyA bhakSaNa karavA samAna che. ati tIkSNa pANIdAra bhayaMkara talavAranI dhAra para cAlavA sarakho saMyamadharma che. ghI vagerethI sArI rIte siMcAyelA agninI javALA zreNInuM pAna karavA samAna cAritradharma che. gaMgAnA pravAhanI sAme gamana karavAnuM sAhasanA trAjavAthI meru parvata toLavo, ekAkI manuSya dhIratAthI durjaya cAturaMga senAne jItavI, paraspara avaLI dizAmAM bhramaNa karatA ATha caMdronI upara rahelI putaLInI DAbI AMkha vIMdhavI, samagra traNa bhuvanamAM vijaya prApta karIne nirmala yazakIrtinI jayapatAkA grahaNa karavI. A sarva karatA paNa dharma anuSThAna duSkara che. he loko ! A saMyama dharmAnuSThAnathI koI paNa anya vastu duSkara nathI. arthAt tenAthI sarva vastunI siddhi thAya che. mastaka upara bhAra vahana karAya che. paNa te bhAra visAmo levAtA-levAtA vahana karAya che. jyAre ati mahAnuM zIlano bhAra vizrAMti vagara jIvanaparyata vahana karAya che. mATe gharanA sArabhUta putra dravya vagereno sneha choDIne niHsaMga banI kheda pAkhyA vinA sarvottama cAritra dharmanuM sevana karo. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 Agama kathAnuyoga-3 ADaMbara karavA, khoTI prazaMsA karavI, vaMcanA karavI, tevA vyavahAra dharmanA hotA nathI. mAyAdika zalyarahita, kapaTabhAva vagarano dharma kahelo che. jIvomAM tripaNuM, trasANAmAM paNa paMcendriyapaNuM utkRSTa che. paMcendriyapaNAmAM vaLI manuSyapaNuM uttama che. temAM Aryadeza, AryadezamAM uttama kuLa, uttama kuLamAM utkRSTa jAti, temAM paNa vaLI rUpanI samRddhi, temAM paNa pradhAnatAvALuM baLa, pradhAna baLa maLavA sAthe lAMbu AyuSya, temAM paNa vijJAna-viveka, vijJAnamAM paNa samyakatva pradhAna che. temAM vaLI zIlanI prApti caDiyAtI gaNelI che. zIlamAM sAyikabhAva, kSAyikabhAvamAM kevaLajJAna, pratipUrNa kevaLajJAna prApta thavuM eTale janmamaraNa rahita mokSa prApta thAya. janma, jarA, maraNa AdinA du:khathI dorAelA jIvane A saMsAramAM kyAMya chAMTo nathI. mATe ekAMte mokSa ja upAdeya che. coryAzI lAkha yoniomAM anaMta vakhata-lAMbAkALa sudhI bhramaNa karIne atyAre tame te mokSa sAdhavAlAyaka ghaNI sAmagrIo meLavelI che. to atyAra sudhImAM pUrve koI vakhata na meLavelI uttama evI dharma sAmagrIo meLavelI che, to te loko ! tame temAM jaldI udyama karo, vibudhoe--paMDitoe nidelA saMsAranI paraMparA vadhAranAra evo A snehane tame choDo. are ! dharmazravaNa prApta karIne aneka kroDo varSe atidurlabha evo suMdara dharma, te jo tame ahIM samyak prakAre nahIM karazo to pharI dharmanI prApti durlabha thaze. prApti thayela bodhi anusAra ahIM je dharma pravRtti karato nathI ane AvatA bhavamAM dharma karIzuM - ema prArthanA kare te bhAvi bhavamAM kayA mUlyathI bodhi prApta karaze ? 0 goviMda brAhaNane pratibodha : pUrvabhavanA jAtismaraNa thavAthI brAhmaNIe jyAM A sarva saMbhaLAvyuM. tyAM che gautama ! samagra baMdhuvarga ane bIjA paNa aneka nagarajano pratibodha pAmyA. he gautama ! te avasare sadgatino mArga sArI rIte jANelo che, tevA goviMda brAhmaNe kahyuM ke, dhikkAra thAo mane, ATalA kALa sudhI ApaNe ThagAyA, mUDha banyA, kharekhara ajJAna mahAkaSTa che. nirbhAgI tuccha AtmAone ghora ugra paraloka viSayaka nimitto jemaNe jANelA nathI, anyamAM AgrahavALI buddhi karanArA, pakSapAtanA mohAgnine uttejita karavAnA mAnasavALA, rAgadveSathI haNAyelI buddhivALA ityAdi doSavALAne A uttama dharma samajavo ghaNo muzkela hoya che. kharekhara, ATalA kALa sudhI mAro AtmA ThagAyo. A mahAn AtmA bhAryA thavAnA bahAnAthI mArA gharamAM utpanna thayo, paNa nizcayathI teno vicAra karIe to sarvajJanI jema A saMzayarUpa aMdhakArane dUra karanAra, lokane prakAzita karanAra, mahA mArgane samyak prakAre batAvavA mATe ja pote pragaTa thayela che. are - yajJadatta ! viSNudatta ! yajJadeva ! vizvAmitra! soma ! Aditya ! vagere mArA putro, devo ane asurosahita AkhA jagatane A tamArI mAtA Adara ane vaMdana karavA yogya che. are ! puraMdara vagere chAtro ! A upAdhyAyanI bhAryAe traNa jagane AnaMda ApanAra, samagra pApakarmane bALI bhasma karavAnA svabhAvavALI vANI kahI tene vicAro. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 383 gurunI ArAdhanA karavAmAM apUrva svabhAvavALA tamArA upara guru Aje prasanna thayA che. zreSTha AtmabaLavALA, yajJa karavA-karAvavA adhyayana karavuM, karAvavuM, Sakarma karavAnA anurAgathI tamArA upara guru prasanna thayA che. to have tame pAMco indriyone jaldI jIto pApI evA krodhAdi kaSAyano tyAga karo. viSThA, azuci, malamUtra, ora vagere kAdavayukta garbhAvAsathI mAMDIne prasUti janma maraNAdi avasthAo kevI rIte prApta thAya che, te sarve tame have jANo. - AvA aneka vairAgya utpanna karAvanAra subhASito kahelA evA cauda vidyAnA pAragAmI goviMda brAhmaNane sAMbhaLIne janma, jarA, maraNathI atizaya bhaya pAmelA ghaNAM sapuruSo dharmane vicAravA lAgyA. tyAM keTalAka ema bolavA lAgyA ke A zreSTha dharma che, pravara dharma che. ema vaLI bIjAo kahevA lAgyA. he gautama ! yAvat dareka lokoe A brAhmaNI jAtismaraNavALI che, ema pramANabhUta mAnI. 0 goviMda brAhmaNa Adine kevaLajJAna : tyArapachI brAhmaNIe ahiMsA lakSaNavALA, niHsaMdeha, kSamA Adi daza prakAranA zramaNadharmane hetu-dRSTAMta kahevA pUrvaka teone parama zraddhA utpanna thAya tevI rIte samajAvyo. tyArapachI te brAhmaNIne A sarvajJa che ema mAnIne hastakamalanI suMdara aMjali racIne AdarapUrvaka sArI rIte praNAma karIne he gautama ! te brAhmaNI sAthe dInatArahita mAnasavALA aneka nara ane nArI varge alpakALa sukha ApanArA evA kuTuMba, svajana, mitra, baMdhu, parivAra, ghara, vaibhava Adino tyAga karIne zAzvata-mokSa sukhanA abhilASI, ati nizcita dRDha manavALA, zramaNapaNAnA samagra guNone dhAraNa karatA, caudapUrvadhara, carama zarIravALA, tadbhava muktigAmI evA gaNadhara sthaviranI pAse pravajyA svIkArI. he gautama ! A pramANe teo atyaMta ghora, vIra, tapasaMyamanA anuSThAnanuM sevana, svAdhyAya, dhyAnAdika pravRtti karatAM karatAM sarva karmano kSaya karIne te brAhmaNI sAthe karmaraja khaMkherIne goviMda brAhmaNa vagere aneka nara ane nArIgaNa siddhi pAmyA. te sarve mahAyazasvI thayA ema kahuM chuM. 0 brAhmaNInA pUrvabhava saMbaMdhI pRcchA : he bhagavaMta ! te brAhmaNIe evuM zuM karyuM hatuM ke jethI A pramANe sulabhabodhi pAmIne savAranA pahoramAM nAma grahaNa karavA lAyaka banI ? temaja tenA upadezathI aneka bhavya jIvo - nara-nArI loko, jeo anaMta saMsAranA ghora duHkhamAM sabaDI rahelA hatA, temane suMdara dharmadezanA vagere dvArA zAzvata sukha ApIne uddhAra karyo ? he gautama ! teNe pUrvabhavamAM aneka suMdara bhAvanA sahita zalya vagaranI banI janmathI mAMDIne chevaTa sudhInA lAgelA doSonI zuddha bhAvo sahita AloyaNA ApIne yathopadiSTa prAyazcitta karyuM. pachI samAdhi sahita kALa pAmIne tenA prabhAvathI saudharmadevalokamAM indra mahArAjAnI agra mahiSI mahAdevIpaNe utpanna thaI. he bhagavaMta! zuM te brAhmaNIno jIva tenA AgalA bhavamAM nircathI zramaNI hatA Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 Agama kathAnuyoga-3 ke jeNe niHzalyapaNe AlocanA karIne yathopadiSTa prAyazcitta karyuM ? he gautama ! te brAhmaNInA jIve tenA pUrvanA bhAvamAM ghaNI labdhi temaja siddhi prApta karelI hatI. jJAna, darzana, cAritra ratnanI mahAddhi meLavelI hatI. samagra guNonA AdhArabhUta uttama zIlAbhuSaNa dhAraNa karanAra zarIravALA, mahAtapasvI yugapradhAna zramaNa aNagAra gacchanA svAmI hatA. paNa zramaNI na hatA. he bhagavaMta ! kayA karmanA vipAkathI gacchAdhipati thaIne teNe strIpaNAnuM karma upArjana karyuM? he gautama! mAyA karavAnA kAraNe. he bhagavaMta ! evuM tene mAyAnuM kAraNa kevuM thayuM ke jeno saMsAra pAtaLo paDelo che, tevA AtmAne paNa samagra pApanA udayathI maLanAruM, ghaNAM lokothI niMdita, sugaMdhI ghaNAM dravyo, ghI-khAMDa sArA vasANAnuM cUrNa pramANa ekaThA karIne banAvelA pAkanA lADavAnA pAtranI je sarvane bhogya, samagra duHkha ane kalezanA sthAnaka, samagra bhUkhane gaLI janArA, parama pavitra uttama evA ahiMsA lakSaNa svarUpa zramaNadharmanA vidanabhUta, svarganI argalA ane narakanA dvAra sarakhI, samagra apAya, apakIrti, kalaMka, kajIyA Adi vairAdi pApanA nidhAna svarUpa nirmaLa kuLane akSamya, akAryarUpa zyAma kAjaLa sarakhA kALA kUcaDAthI kalaMkita karanAruM evA strIsvabhAva karmane gacchAdhipatie upArjana karyo ? 0 gacchAdhipatino tathA pUrvano bhava : he gautama ! gacchAdhipatimAM rahelA evA teNe nAnAmAM nAnI mAyA karI na hatI. pahelA te cakravartI rAjA thaIne paraloka bhIruM kAmabhogathI kaMTALelA evA teNe taNakhalAnI jema tevI cakravartInI samRddhi, cauda ratno, navanidhAna, 64,000 zreSTha yuvatio, 32,000 AjJAMkita zreSTha rAjAo, 96 kroDa gAmo yAvat cha khaMDanuM bhAratavarSanuM rAjya, devendranI upamA sarakhI mahArAjyanI samRddhino tyAga karIne, ghaNAM puNyathI prerAelo te cakravartI niHsaMga banIne pravajyA aMgIkAra karI. alpa samayamAM samagra guNadhArI mahAtapasvI zratadhara banyA. yogyatA dekhIne uttama gurumahArAjAe tene gacchAdhipatinI anujJA karI. he gautama ! tyAM paNa jeNe sadgatino mArga sArI rIte jANyo che. yathopadiSTa zramaNadharmane sArI rIte pAlana karatA, ugra abhigrahone dhAraNa karatA, ghora pariSaDa- upasargane sahana karatA, rAga, dveSa, kaSAyono tyAga karatA, Agama anusAra vidhi thakI gacchanuM pAlana karatA, jIMdagIparyata sAdhvIe vahorI lAvelano paribhoga choDatA, chakAya jIvono samAraMbha varjatA, lagAra paNa dIvya audArika maithuna pariNAma nahIM karatA, Aloka ke paralokanA sAMsArika sukhanI AzaMsA na karatA, niyANuM - mAyA - (mithyAtva) zalyathI mUkAyelA, niHzalyapaNe AlocanA, niMdanA, gArDaNApUrvaka yathopadiSTa prAyazcitta sevatA sarva pramAdanA AlaMbana sarvathI mukta thayelA, aneka bhavamAM upArjana karelA evA nahIM khapAvelA karmarAzI jeNe ghaNAM khapAvIne ghaNAM alpa pramANavALA strIpaNAnA kAraNabhUta karyA che. karmo, tevA temane bAkI anyabhavamAM mAyA karelI te nimitte bAMdhelA karmano A udaya thayo che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 385 he bhagavaMta anya bhavamAM te mahAnubhave kevI rIte mAyA karI ke jeno AvA prakArano bhayaMkara karmodaya thayo ? he gautama ! te mahAnubhAva gacchAdhipatino jIva ochA ke adhika nahIM evA barAbara lAkhamAM bhava pahelAM sAmAnya rAjAnI strIthI putrIpaNe utpanna thaI. koIka samaye lagna thayA pachI tarata ja teno bhartAra mRtyu pAmyo. tyAre tenA pitAe rAjakuMvarIne kahyuM ke, he bhadre ! huM tane mArA rAjyamAMthI pAMcaso gAmo ApuM chuM. tenI AvakamAMthI tArI icchA pramANe aMdhone, adhUrA aMgavALA, na cAlI zakatA hoya tevA apaMgone, ghaNI vyAdhi vedanAothI vyApta zarIravALAne, sarva lokothI parAbhava pAmelAone, dAridra, duHkha, durbhAgyathI kalaMkita thayelAone janmathI daridro hoya tevAne, zramaNone, zrAvakone, muMjhAelAne, saMbaMdhI baMdhuone- je koIne je iSTa hoya tevA bhojana, pANI, vastro - cAvatu - dhana, dhAnya, suvarNa, hiraNya ke samagra sukha ApanAra, saMpUrNa dayA karI abhayadAna Apa. jenAthI have bhavAMtaramAM paNa samagra lokone apriyakAriNI sarvane parAbhava karavAnA sthAnabhUta tuM na thAya, temaja gaMdha, puSpamAlA, taMbola, vilepana, aMgarAga vagere icchA mujaba bhoga ane upabhoganA sAdhana vagaranI na thA, apUrNa manorathavALI, duHkhI janma ApanArI, patnI, vaMdhyA, raMDA vagere duHkhavALI na thA. tyAre he gautama ! teNIe tahatti karIne te vAta svIkArI. paraMtu netramAMthI haDahaDa karatAM azrujaLathI jeno kapolabhAga dhovAI rahelo che. khokharA svarathI kahevA lAgI ke vadhAre bolavAnuM huM jANatI nathI. ahIMthI Apa jaIne jaldI kASThanI moTI ciMtA taiyAra karAvo. jethI mArA dehane bALI nAMkha. pApiNI evI mane have jIvavAnuM kaMI prayojana nathI. rakhene kadAca karma pariNatine AdhIna thaIne mahApApI strInA caMcaLa svabhAvapaNAnA kAraNe ApanA A asAdhAraNa prasiddha nAmavALA, AkhA jagatamAM jenI kIrti ane pavitra yazathI bharelo che evA ApanA kuLane kadAca kalaMka lagADanArI banuM. A mArA nimitte ApaNuM sarva kuLa malIna banI jAya. tyArapachI te rAjAe ciMtavyuM ke, kharekhara huM adhanya chuM ke aputravALA evA mane AvI ratna sarakhI putrI maLI. aho ! A bAlikAno viveka ! aho tenI buddhi ! aho tenI prajJA ! aho teno vairAgya ! aho tenuM kulane kalaMka lagADavAnuM bhIruMpaNuM ! aho kharekhara kSaNe kSaNe A bAlikA vaMdanIya che, jenA AvA mahAna guNo che to jyAM sudhI te mArA gharamAM vAsa karaze tyAM sudhI mAruM mahAkalyANa thaze. tene dekhavAthI, smaraNa karavAthI, tenI sAthe bolavAthI, AtmA nirmaLa thaze, to putra vagaranA mane A putrI putratulya che, ema vicArIne rAjAe kahyuM he putrI ! ApaNA kuLanA rivAja pramANe kASThanI ciMtAmAM rAMDavAnuM hotuM nathI. to tuM zIla ane zrAvaka dharmarUpa cAritranuM pAlana kara, dAna Apa, tArI icchA pramANe pauSadha upavAsa Adi kara ane khAsa karIne jIvadayAnA kAryo kara. A rAjya paNa tAruM ja che, tyArapachI he gautama! pitAe pramANe kahyA pachI ciMtAmAM paDavAnuM mAMDI vALI mauna rahI. [3/25 Jain ...international Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 pachI pitAe aMtaHpuranA rakSapAla sevakane soMpI. e pramANe kAla-samaya vItatA koIka samaye te rAjA mRtyu pAmyo. koIka samaye mahAbuddhizALI maMtrIoe ekaThA thaI nirNaya karyo ke A kuMvarIno ja ahIM rAjyAbhiSeka karavo. pachI rAjyAbhiSeka karyo. he gautama! tyArapachI dararoja teNI sabhA maMDapamAM besatI hatI. 386 have koIka samaye tyAM rAjasabhAmAM ghaNAM buddhijano, vidyArthIo, bhaTTa, Diga, musaddI, catura, vicakSaNa, maMtrIjano, mahaMto vagere seMkaDo puruSothI khIcokhIca A sabhAmaMDapanA madhyabhAgamAM rAjasiMhAsana para beThela, karma pariNatine AdhIna thayela rAjakuMvarIe rAgasahita abhilASavALA netrathI sarvottama rUpa-lAvaNya--zobhAnI saMpattivALA jIvAdika padArthonA suMdara jJAnavALA eka uttamakumArane joyA. 0 kumAravara prabaMdha : he gautama ! kumAra tenA manogata bhAva samajI gayo. te vicAravA lAgyo ke, mane dekhIne A bicArI rAjakuMvarI ghora aMdhakArapUrNa ane anaMta duHkhadAyaka pAtAlamAM pahoMcI gaI. to kharekhara huM adhanya chuM ke AvA prakAranA rAga utpanna thavAnA yaMtra sarakhA, puddagala samUhavALA mArA dehane joIne pataMgIyA mAphaka kAmadIpakamAM jhaMpalAve che. have mAre jIvIne zuM karavuM ? to have huM jaldI A pApa zarIrane vosirAvuM. A mATe ati duSkara prAyazcitta karIza. samagra aMgano tyAga karavA svarUpa samagra pApano vinAza karanAra aNagAra dharmane aMgIkAra karIza. aneka pUrvabhavonA ekaThAM karelA, duHkhe karIne choDI zakAya tevA pApabaMdhananA samUhane zithila karIza. AvA avyavasthita jIvalokane dhikkAra thAo ke jemAM indriyono varga A rIte parAdhIna thAya che. aho kevI kamanasIbI che ke loka paralokanA nukasAna tarapha najara karato nathI. aho eka janma mATe cittano durAgraha kevo thayo che ? aho kAryakAryanI ajJAnatA, aho maryAdArahitapaNuM, aho tejarahitapaNuM, aho lajjAno paNa jeNe tyAga karyo che, arere mArA sarakhAne A sthitimAM kSaNavAra paNa vilaMba karavo ucita nathI. duHkhe karIne aTakAvI zakAya tevA tatkALa pApanuM Agamana thatuM hoya tevA sthAnamAM rahevuM te jokhama gaNAya. hA, hA, hA, he nirlajja zatru ! adhanya evA ATha karmarAzi A rAjabAlikAne atyAre udayamAM AvelA che. A mArA koThAra sarakhA pApazarIranuM rUpa dekhavAthI tenA netromAM rAganI abhilASA thaI. have A dezano tyAga karIne pravrajyA aMgIkAra karuM. ema vicArIne kumAravare kahyuM ke-- huM zalyarahita banI Apa sarvenI kSamA mAMgu chuM ane mAro koI ajANamAM paNa aparAdha thayo hoya to dareke kSamA ApavI trividha-trividhe trikaraNa zuddhithI sabhAmaMDapamAM rahelA rAjakuLa ane nagarajano Adi sarvenI kSamA mAMgu chuM. ema kahIne te rAjakuLamAMthI bahAra nIkaLI gayo. potAnA raheThANe pahoMcI gayo. tyAMthI mArgamAM khAvA mATenuM pAtheya grahaNa karyuM. phINanA jaththAnA taraMga samAna sukumAla sapheda vastranA be khaMDa karIne paheryA. sajjananA hRdaya samAna sarala netara latAnI soTI ane ardhaDhAla hAthamAM grahaNa karI. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 387 tyArapachI traNe bhuvananA advitIya guru evA arihaMta bhagavaMto, jagatumAM sahuthI zreSTha dharmatIrthakaronI yathokta vidhithI saMstavanA, vaMdanA, stuti, namaskAra karIne cAla- cAla karyA karyuM. ema cAlatA-cAlatA te kumAra ghaNAM dUra dezAMtaramAM pahoMcyA. jyAM hiraNyakkarDI nAmanI rAjadhAnI hatI. te rAjadhAnImAM rahIne viziSTa guNavALA dharmAcAryanA AvavAnA samAcAra meLavavA mATe kumAra zodha karato hato ane vicArato hato ke jyAM sudhI viziSTa guNavALA dharmAcAryano yoga na thAya tyAM sudhI mAre ahIM rokAI javuM. ema vicAratA keTalAka divaso pasAra thayA. - ghaNAM dezamAM vistAra pAmelI kIrtivALA tyAMnA rAjAnI sevA karuM ema manamAM maMtraNA goThavIne rAjAne maLyo. karavA yogya nivedana karyuM. rAjAe sanmAnyo. sevA meLavI. koIka samaye prApta thayelA avasare te kumArane te rAjAe pUchayuM ke, he mahAnubhava! mahAsattvazAlin ! A tArA hAthamAM konA nAmanuM alaMkRt mudrAratna zobhI raheluM che ? ATalA kALa sudhI te kayA rAjAnI sevA karI ? athavA to tArA svAmIe tAro anAdara kevI rIte karyo ? kumAre rAjAne pratyuttara ApatAM jaNAvyuM ke jenA nAmathI alaMkRtu A mudrAratna che tenI meM ATalA kALa sudhI sevA karI. tyArapachI rAjAe pUchayuM ke, tene kayA zabdanA nAmathI bolAvAya che? kumAre kahyuM ke, jamyA vinA huM te cakSakazIla adhamanuM nAma uccArIza nahIM tyAre rAjAe pUchayuM ke, are mahAsatvazAlin ! e cakSukuzIla evA zabdothI kema saMbodhAya che? temaja jamyA vinA tenuM nAma na uccAravAnuM zuM kAraNa che? kumAre kahyuM cakSukuzIla evuM nAma zabdapUrvaka uccArIza nahIM, koI bIjA sthAnamAM kadApi tamane pratyakSa khAtarI thaze. vaLI koI bIjA pharasadanA samaye te hakIkata kahIza. jamyA vinA tenA nAmano zabda na bolavo te kAraNe meM temanuM nAma na uccAryuM. kadAca jamyA vinA te cakSakazIla adhamanuM nAma boluM to te divase bhojana-pAnanI prApti na thAya. tyAre he gautama ! ati vismaya pAmelA rAjAe kutUhala vaDe jaldI rasoI maMgAvI. rAjakumAra ane sarva parivAra sAthe bhojana maMDapamAM beTho. aDhAra prakAranA miSTAnna, bhojana, sukhaDI, khAjA ane vividha prakAranI AhAranI sAmagrI maMgAvI. A samaye paNa rAjAne kumAre kahyuM ke, bhojana karyA pachI kahIza. rAjAe pharI kahyuM ke, he mahAsattvavAn ! jamaNAM hAthamAM koLIyAne dhAraNa karelo che, have nAma bolo. kadAca jo A sthitimAM rahelA ApaNane koI vidana thayA to amane paNa tenI pratyakSa khAtarI thAya. eTale nagara sahita sarve tamArI AjJAthI AtmahitanI sAdhanA karIe. tyArapachI he gautama ! te kumAre kahyuM ke, te cakSukuzIladhAma, duraMta-prAMta lakSaNavALA, na dekhavAlAyaka, durthAta janmavALA, tenuM AvuM-AvuM amuka zabdathI bolavAlAyaka nAma che. tyArapachI he gautama ! jeTalAmAM te kumAravara A nAma bolyo, teTalAmAM pahelA khabara na paDe tema aNadhArelI rIte akasmAta te ja kSaNe te rAjadhAnI upara zatru sainya gherAI vaLyuM. bakhtara paherIne sajja thayelA, UMce dhvajA pharakAvatA tIkSNa dhAradAra talavAra, bhAlA, cakacakATa karatA cakra vagere hathiyAro jenA agra hastamAM Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 Agama kathAnuyoga-3 rahelA che, haNo-haNo evA haNavAnA zabdothI bhayaMkara, ghaNAM yuddhonA saMgharSamAM koI vakhata pITha na batAvanAra, jIvanano aMta karanArA, atulabala parAkramI, mahAbalavAna, zatrusainyanA yoddhAo dhasI AvyA. A samaye kumAranA caraNamAM namI paDIne pratyakSa dekhelA pramANathI maraNanA bhayathI AkuLa thavAnA kAraNe potAnA kulajhamAgata puruSakAranI gaNanA karyA vinA rAjA palAyana thaI gayo. eka dizA prApta karIne parivAra sahita te rAjA nAsavA lAgyo. he gautama ! te samaye kumAre ciMtavyuM ke mArA kulakramamAM pITha batAvavI evuM koIthI baneluM nathI. bIjI bAju ahiMsA lakSaNa dharmane jANanAra temaja prANAtipAtanA karelA pratyAkhyAnavALA mane koInA upara prahAra karavo yogya nathI. to have mAre atyAre zuM karavuM ? athavA agAravALA bhojana-pAnanA tyAganA paccakkhANa karuM? eka dRSTi mAtrathI kuzIlanuM nAma grahaNa karavAmAM paNa ATaluM moTuM nukasAnakAraka kArya UbhuM thayuM. to atyAre have mArA zIlanI parIkSA paNa ahIM karavI, ema vicArIne kumAra kahevA lAgyo - jo vAcA mAtrathI kuzIla houM to A rAjadhAnImAMthI kSema kuzaLa akSata zarIravALo nIkaLI zakIza nahIM. jo huM mana, vacana, kAyA ema traNa prakArathI sarvathA zIlayukta houM to mArA upara A ati tINa bhayaMkara, jIvanano aMta karanAra hathiyAranA ghA na thazo. "namo arihaMtANaM - namo arihaMtANaM' ema bolIne keTalAmAM zreSTha toraNavALA daravAjAnA dvAra tarapha cAlavA lAgyA, jeTalAmAM haju thoDAM bhUmibhAgamAM pagalA mAMDato hato, teTalAmAM zorabakora karatAM koIke kahyuM ke, bhikSukanA vezamAM A rAjA jAya che. ema kahIne AnaMdamAM AvI jaIne kahevA lAgyo - "haNo-haNo", "mAromAro' ityAdika zabdo bolatA talavAra vagere hathiyAro UMcakIne pravara baLavALo yoddhAo doDI AvyA. - atyaMta bhayaMkara, jIvano aMta karanAra, zatru sainyanA yoddhA dhasI AvyA tyAre kheda vagaranA dhIme dhIme nirbhayapaNe trAsa pAmyA vinA adInamanavALA kumAre kahyuM ke, are duSTa puraSo ! AvA ghora tAmasa bhAvathI tame mArI pAse Avo. aneka vakhata zubha adhyavasAyathI ekaThAM karelA puNyanI prakarSatAvALo huM e ja chuM. amuka rAjA tamAro sAco zatru che. tame ema na bolazo ke, amArA bhayathI rAjA adRzya thayo che. jo tamArAmAM zakti parAkrama hoya to prahAra karo. eTalAmAM ATaluM bolyA, teTalAmAM te ja kSaNe te sarve thaMbhI gayA. he gautama ! zIlAlaMkRta purUSanI vANI devatAone paNa alaMghanIya che. te nizcala dehavALo thayo. tyArapachI dhar karato mUcha pAmIne ceSTArahita thaIne bhUmi upara te kumAra DhaLI paDyo. he gautama ! e avasare kapaTI ane mAyAvI te adhamarAjAe sarvabhramaNa karatA lokone ane sarvatra rahelA evA dhIra, samartha, bhIruM, vicakSaNa, mUrkha, zUravIra, kAyara, catura, cANakya sarakhA buddhizALI, bahu prapaMcothI bharelA, saMdhI karAvanArA, vigraha karAvanArA, catura rAjasevako vagere puruSone kahyuM ke, are ! A rAjadhAnImAMthI tame jaldI hIrA, nIlama, sUryakAMta-caMdrakAMta maNi, zreSTha maNi ane ratnanA DhagalAo, hema arjuna, Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 389 tapanIya jAMbunada vagere suvarNAdi lAkha bhAra pramANa grahaNa karo. - vadhAre keTaluM kahevuM ? vizuddha bahu jAtivaMta evA motIo, vidgama-paravALA vagere lAkho khAri pramANathI bharapUra bhaMDAra caturaMga senAne ApI dyo, khAsa karIne te sugrahita - savAranA pahoramAM grahaNa karavA lAyaka nAmavALA evA te puruSasiMha, vizuddha zIlavALA uttamakumAranA samAcAra lAvo, jethI huM zAMti pAmuM. 0 kumAravaranI pravajyA ane kevalajJAna : tyArapachI rAjAne praNAma karIne te rAjasevaka puruSo utAvaLA utAvaLA vegathI, capaLatAthI, pavanasarakhI gatithI, cAle tevA uttama prakAranA azvo para ArUDha thaIne vanamAM, jhADImAM, parvatanI guphAomAM, bIjA ekAMta pradezamAM gayA. kSaNavAramAM rAjadhAnImAM pahoMcyA. tyAre jamaNI ane DAbI bhujAnA karapallavathI mastakanA kezano loca karato kumAra jovAmAM Avyo. tenI AgaLa suvarNanA AbhuSaNo ane vastra sajAvaTa yukta daze dizAone prakAzita karatA jaya-jayakAranA maMgala zabdo uccAratA, rajoharaNa pakaDelA ane hastakalanI racelI aMjaliyukta devatAo temane dekhIne vismaya pAmelA manavALA lepakarmanI banAvelI pratimAnI jema sthira UbhA rahyA. A samaye he gautama ! harSapUrNa hRdaya ane romAMca kaMcukathI AnaMdita thayelA zarIravALA AkAzamAM rahelA pravacana devatAe "namo arihaMtANaM" ema uccAraNa karIne te kumArane A pramANe kahyuM ke jeo muSThinA prahAra mAtrathI merune cUrI nAkhI zake che, pRthvIne pI jAya che, indrane svargamAM DhALI zake che, kSaNavAramAM traNe bhuvananuM paNa ziva-kalyANa karanAra thAya che. paraMtu tevo paNa akSata zIlavALAnI tulanAmAM AvI zakato nathI. kharekhara te ja janmelo che ema gaNAya, te ja traNe bhuvanane vaMdana karavA yogya che te ja puruSa ke strI game te hoya je kuLamAM janma pAmIne zIlanuM khaMDana karatA nathI, parama pavitra satpaSothI sevita, samagra pApano nAza karanAra, sarvottama sukhano bhaMDAra, evuM sattara prakAranuM zIla jaya pAmo. ema bolIne he gautama ! pravacana devatAoe kumAra para puSpanI vRSTi karI, pharI paNa devatAo kahevA lAgyA ke jaganA ajJAnI AtmAo potAnA karmathI kaSAyita ke duHkhI thayA hoya to devabhAgya ke devatAne doSa Ape che. potAnA AtmAne guNomAM sthApana karato nathI. duHkha samaye samatAmAM ramaNa karato nathI. sukho phogaTanA maphatIyA maLI jAya tevI yojanA svIkAre che, A deva-bhAgya madhyastha bhAvamAM rahenAra, samAna rIte darekane jonAra ane temAM sarvaloka vizvAsa rAkhanAra hoya che. je je kaMIpaNa karmAnusAre prApta thAya che, teno nilepa ke tyAga deva karAvato nathI. to have tame sarvajano bodha pAmo ane sarvottama zIlaguNathI maharbika evA kumAranA caraNakamaLamAM tAmasa bhAvarahita banI praNAma karo, ema bolI devatA adRzya thayA. A prasaMga dekhIne te catura rAjapuruSoe jaldI rAjA pAse pahoMcIne joelA vRtAMta nivedana karyo. te sAMbhaLIne ghaNA vikalpo rU5 taraMgamAlA vaDe purAtA hRdaya Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 sAgaravALo harSa ane viSAda pAmelo hovAthI bhayasahita Ubho thayo. trAsa ane vismayayukta hRdayavALo rAjA dhIme dhIme gupta suraMganA nAnA dvArathI kaMpatA sarva gAtravALo, mahA kautukathI kumAra darzananI atyaMta utkaMThAvALo te pradezamAM Avyo. sugRhIta nAmavALA mahAyazasvI mahAsattvavALA mahAnubhAva kumAranA rAjAe darzana karyA. apratipAti mahAavadhijJAnanA pratyayathI saMkhyAtIta bhavonA anubhavelA sukha-duHkho samyakatvAdinI prApti, saMsAra, svabhAva, karmabaMdha, tenI sthiti, tethI mukti kema thAya ? vaira baMdhavALA rAjAdine ahiMsA lakSaNa pramANa dharmano upadeza Ape che. 390 - sukhapUrvaka beThelA saudharmAdhipati indra mahArAjAe mastaka para dharI rAkhelA sapheda chatravALA kumArane dekhIne pUrve koIpaNa vakhata na dekheluM evuM Azcarya dekhIne parivAra sahita te rAjA pratibodha pAmyo ane dIkSA aMgIkAra karI. zatru cakrAdhipati rAjA paNa pratibodha pAmyo ane dIkSA aMgIkAra karI. A samaye cAre nikAyanA devoe suMdara svaravALI gaMbhIra duMdubhino moTo zabda karyo ane pachI udghoSaNA karI che - he karmanI ATha gAMThonI curo karanAra ! parameSThin ! mahAyazavALA ! cAritra, darzana, jJAnasahita tame jaya pAmo. A jagatamAM eka te mAtA kSaNe kSaNe vaMdanIya che, jenA udaramAM meruparvata sarakhA mahAmuni utpanna thaIne vasyA. ema kahIne sugaMdhI puSponI vRSTi choDatAM bhaktipUrNa hRdayavALA hastakamaLanI aMjali jeoe racelI che. evA indro sahita devasamudAyo AkAzamAMthI nIce utarI AvyA. he gautama ! tyArapachI kumAranA caraNakamaLa najIka devasuMdarIoe nRtya karyuM. pharI-pharI ghaNI stavanA karI. namaskAra karI lAMbA samaya sudhI paryApAsanA karI devasamudAya svasthAnake gayo. he bhagavaMta ! te mahAyazavALA sugrahIta nAma dhAraNa karavAvALA kumAra maharSi AvA prakAranA sulabhabodhi kevI rIte thayA ? he gautama ! anya janmamAM zramaNabhAvamAM rahelA hatA tyAre teNe vacanadaMDano prayoga karyo hato. te nimitte jIvanaparyaMta gurunA upadezathI mauna vrata dhAraNa karyuM hatuM. bIjuM saMyatone traNa mahApApa sthAnako kahelA che te A pramANe :- (1) aplAya, (2) agnikAya, (3) maithuna. A traNe sarva upAyothI sAdhue khAsa varlDavA joIe. teNe paNa te rIte sarvathA varjelA hatA. te kAraNe te sulabhabodhi thayA. - 0 gacchAdhipatinA pUrvabhavarUpa srI narendra : have koIka samaye he gautama ! ghaNAM ziSyothI parivarelA te kumAramaharSie chellA samaye deha choDavA mATe sametazikhara parvatanA zikhara tarapha prayANa karyuM. vihAra karatA- karatA kAlakrame te ja mArge gayA ke jyAM te rAjakulabAlikAvarendra cakSukuzIla hatI. rAjamahelamAM samAcAra AvyA. te uttama udyAnamAM te srInarendra vaMdana karavA mATe AvI. kumAramaharSine praNAma karIne saparivAra yathocita bhUmisthAne te strI narendra beThI. munizvare paNa ghaNAM vistArathI dharmadezanA karI. dharmadezanA sAMbhaLI tyArapachI saparivAra strInarendra niHsaMgatA grahaNa karavA taiyAra thayo. (thaI). Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 391 he gautama ! te strInarendra dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA lIdhA pachI atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTakArI, duSkaratapa, saMyama, anuSThAna kriyAmAM ramaNatA karanAra evA te sarve koIpaNa dravya, kSetra, kALa ke bhAvamAM mamattva rAkhyA vinA vihAra karatA hatA. cakravartI, indra vagerenI ddhi samudAyanA zarIra sukhamAM ke sAMsArika sukhamAM atyaMta nispRhabhAva rAkhanAra evA temano keTaloka samaya pasAra thayo. vihAra karatAM-karatAM sameta parvatanA zikhara najIka AvyA. he gautama ! tyArapachI te kumAramaharSie rAjakumAra bAlikA narendrazramaNIne kahyuM ke he duSkarakArike ! tuM zAMta cittathI sarvabhAvathI aMtaHkaraNapUrvaka taddana vizuddha zalya vagaranI AlocanA jaldI Apa kAraNa ke atyAre amo sarva dehano tyAga karavA mATe kaTibaddha lakSavALA thayA chIe. niHzalya AlocanA, niMdA, ga yathokta zuddhAzayapUrvaka je pramANe zAstromAM bhagavaMte upadezeluM che te pramANe prAyazcitta karIne zalyano uddhAra karIne kalyANa joyeluM che jemAM evI saMlekhanA karavI che. tyArapachI rAjakula bAlikA narendra zramaNIe yathokta vidhithI sarva AlocanA karI, tyArapachI bAkI rahelI AlocanA te mahAmunie yAda karAvI ApI ke, te samaye rAjasabhAmAM tuM beThelI hatI tyAre gRhastha bhAvamAM rAga sahita temaja snehAbhilASathI mane nirakhyo hato te vAtanI AlocanA he duSkarakArike ! tuM kara, jethI tArI sarvottama zuddhi thAya. - tyArapachI teNe manamAM kheda pAmIne ati capaLa Azaya tathA kapaTanuM ghara evI pApa strI svabhAvanA kAraNe A sAdhvI samudAyamAM niraMtara vAsa karanArI amuka rAjAnI putrI cakuzIla athavA kudRSTi karanArI che evI mArI khyAti rakhe thaI jAya to ? ema vicArIne he gautama ! te nirNAgiNI zramaNIe kahyuM ke, he bhagavaMta ! AvA kAraNothI meM tamone rAgavALI dRSTithI joyA na hatA, ke na huM tamArI abhilASA karatI hatI. paNa je prakAre tamo sarvottama rUpa, tAruNya, yauvana, lAvaNya, kAMti, saubhAgya kaLAno samudAya, vijJAna, jJAnAtizaya vagere guNonI samRddhithI alaMkRta cho te pramANe viSayomAM nirabhilASI ane vairyavALA te pramANe cho ke nathI, tema tamAruM mApa tolavA mATe rAga sahita abhilASavALI najara joDI hatI. paNa rAgAbhilASAnI icchAthI dRSTi karI na hatI. athavA Aja AlocanA thAo. AmAM bIjo kayo doSa che ? mane paNa A guNa karanAro thaze. tIrthamAM jaIne mAyAkapaTa karavAthI zuM vadhAre phAyado ? kumAramuni vicAravA lAgyA ke, atyaMta mahAsaMvega pAmela evI strIne so sonaiyA koI Ape to saMsAramAM strIono kevo capala svabhAva che, ema ciMtavIne munivare kahyuM ke, capaLa svabhAvavALI pApI strIone dhikkAra thAo. juo juo! ATalA mAtra TUMkA samayamAM kevA prakAranuM kapaTa keLavyuM ? - aho A durjana capaLa strIonA cala, capala, asthira, caMcala svabhAvo ! ekanA vize mAnasa nA sthApanArI, eka kSaNa paNa sthira mana na rAkhanArI, aho duSTa janmavALI, aho samagra akArya karanArI, bhAMDanArI, skUlanA pAmanArI, aho samagra apayaza apakIrtine vRddhi pamADanArI aho pApakarma karavAnA abhimAnI AzayavALI, Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 Agama kathAnuyoga-3 paralokamAM aMdhakAranI aMdara ghora bhayaMkara khaNaja, ukaLatA kaDAyAmAM telamAM taLAvAnuM, zAlmalI vRkSa-kuMbhamAM raMdhAvAnuM vagere duHkha sahana karavA paDe tevI nArakImAM javuM paDaze enA bhaya vagaranI caMcaLa strIo hoya che. A pramAre kumAra zramaNa manamAM ghaNo kheda pAmyA. tenI vAtano svIkAra na karatA dharmamAM ekarasika evA kumAramuni ati prazAMta vadanathI prazAMta madhura varNothI dharmadezanA karavA pUrvaka rAjakula bAlikA narendrazramaNIne kahyuM ke, he duSkarakArike ! AvA mAyAnA vacano bolIne atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTadAyaka, duSkara tapa, saMyama, svAdhyAya, dhyAna vagere karIne je te saMsAra na vadhe tevo moTo puNyaprakarSa ekaTho karelo che, tene niSphaLa na kara. anaMta saMsAra ApanAra evA mAyA daMbha karavAnuM koI prayojana nathI. niHzaMkapaNe AlocanA karIne tArA AtmAne zalya vagarano kara athavA jema aMdhakAramAM nadInuM nRtya nirarthaka thAya che. dhameluM suvarNa eka joravALI phaMka mAtramAM tenI karelI mahenata nirarthaka jAya che. - te pramANe atyAra sudhI rAjagAdI ane svajanAdikano tyAga karI, kezaloca karyo. bhikSAbhramaNa, bhUmizacyA karavI, bAvIza pariSaha sahevA, upasarga sahevA, e vagere je kalezo sahana karyA te sarva karelA cAritra anuSThAno tArA nirarthaka thaze. tyAre te nirmAgIe javAba Apyo ke, he bhagavaMta ! zuM Apa ema mAno cho ke ApanI sAthe kapaTathI vAta karuM chuM. vaLI khArsa karIne AlocanA ApatI vakhate Apa sAthe kapaTa karAya ja nahIM. A mArI vAta niHzaMka sAcI mAno. koI prakAre te vakhate bIlakula meM neharAganI abhilASAthI ke rAga karavAnI abhilASAthI ke rAga karavAnI abhilASAthI ApanI tarapha dRSTi karI na hatI, paraMtu ApanI parIkSA karavA, tame keTalA pANImAM cho, zIlamAM keTalA dRDha cho tenI parIkSA karavA mATe najara karI hatI. ema bolatI karmapariNatine AdhIna thayelI baddha, pRSTa, nikAcita, evuM utkRSTa sthitivALuM strInAmakarma upArjana karI vinAza pAmI. - he gautama! kapaTa karavAnA svabhAvathI te rAjakula bAlikA narendra zramaNIe ghaNA lAMbAkALano nikAcita strIveda upArjana karyo. tyArapachI he gautama ! ziSyagaNa parivAra sahita mahAAzcaryabhUta svayaMbuddha kumAramaharSie vidhipUrvaka AtmAnI saMkhanA karIne eka mAsanuM pAdapopagamana anazana karyuM. karIne sameta parvatanA zikhara upara kevalIpaNe ziSyagaNanA parivAra sAthe nirvANa pAmI mokSe gayA. 0 rAjakula bAlikA narendranuM bhavabhramaNa : he gautama ! te rAjakulabAlikA narendra zramaNI te mAyAzalyanA bhAvadoSathI vidyakumAra devalokamAM sevaka devomAM strIrUpe utpanna thaI. tyAMthI cyavIne pharI pharI utpanna thatI ane mRtyu pAmatI manuSya ane tiryaMcagatimAM samagra daurbhAgya, duHkha, dAridra pAmatI, samagra lokathI parAbhava-apamAna, tiraskAra pAmatI, potAnA karmanA phaLane anubhavatI he gautama ! yAvat koI prakAre karmano kSayopazama - ocho thavAnA kAraNe ghaNA bhavo bhramaNa Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 393 karyA pachI AcAryapada prApta karIne niraticAra zramaNapaNe yathArtha paripAlana karIne sarva sthAnamAM sarva pramAdanA AlaMbanathI mukta thaIne saMyamakriyAmAM udyama karIne te bhavamAM mAyAthI karelA ghaNAM karmo bALIne bhasma karIne have mAtra aMkura sarakho bhava bAkI rAkhelo che. - to paNa he gautama! je te samaye rAgavALI dRSTinI AlocanA na karI te karmanA doSathI brAhmaNanI strIpaNe utpanna thaI. te rAjakulabAlikA narendra zramaNIno jIva nirvANa pAmyo. he bhagavaMta ! je koI zramaNapaNAno udyama kare te eka vagere - yAvat - sAta, ATha bhavomAM nakkI siddhi pAme to pachI A zramaNIne kema ochA ke adhika nahIM evA lAkho bhavo sudhI saMsAra bhramaNa karavuM paDyuM ? he gautama ! je koI niraticAra zramaNapaNuM nirvAha kare te nakkI ekathI mAMDIne ATha bhava sudhImAM siddhi pAme. je koI sUkSma ke bAdara je koI mAyA zalyavALA hoya, aplAyano bhogavaTo kare, teukAyano bhogavaTo kare, maithuna kArya ke te sivAya bIjo koI AjJAbhaMga karIne zramaNapaNAmAM aticAra lagADe te lAkha bhava karIne bhaTakIne pachI siddhi meLavavAno lAbha meLavavA yogyatA prApta karaze. kAraNa ke zramaNapaNuM meLavIne pachI jo temAM aticAra lagADe to bodhipaNuM duHkhathI meLave. he gautama ! A te brAhmaNInA jIve ATalI alpamAtra mAyA karI hatI tenAthI AvA dAruNa vipAkI bhogavavA paDyA. 0 sujJazrI ane sujJazIvano meLApa : he bhagavaMta! te mahIyArI - gokuLapati patnIne teoe DAMganuM bhAjana ApyuM ke na ApyuM? athavA to te mahIyArI teonI sAthe samagra karmano kSaya karIne nirvANa pAmI hatI ? he gautama! te mahiyArIne taMdulabhAjana ApavA mATe zodha karavA jatI hatI tyAre A brAhmaNanI putrI che ema dhArI vaccethI ja teNIe sujJazrInuM apaharaNa karyuM. pachI madha dUdha khAIne sujJazrIne pUchayuM ke, jyAM jaIza ? pachI teNIne bIjI vAta ema kahI ke, jo tuM mArA sAthe vinayathI vartAva karIza to tane tArI icchA pramANe traNa TaMka ghaNAM goLa ane ghIthI bharapUra dararoja dUdha ane bhojana ApIza. jyAre A pramANe kahyuM tyAre sujJazrI te mahiyArI sAthe gaI. paraloka anuSThAna karavAmAM tatpara banelAM ane zubhadhyAnamAM parovAelA mAnasavALA te goviMda brAhmaNa vagere e A sujJazrIne yAda paNa na karI. tyArapachI je pramANe te mahiyArIe kahyuM hatuM te pramANe ghI-khAMDathI bharapUra evI khIra vagerenuM bhojana ApatI hatI. have koI prakAre kALakrame bAra varSano bhayaMkara duSkALa samaya pUrNa thayo. samagra deza Rddhi-samRddhithI sthira thayo. have koIka samaye ati kiMmatI zreSTha sUryakAMta-caMdrakAMta vagere uttama jAtinA vIza maNiratno kharIda karIne sujJazIva potAnA dezamAM pAcho javA mATe nIkaLelo che. lAMbI musApharI karavAthI kheda pAmelA dehavALo je mArgethI jato hato te mArge ja bhavitavyatAnA yoge pelI mahiyArInuM gokuLa AvatA jenuM nAma levAmAM paNa Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 Agama kathAnuyoga-3 pApa che evo te pApamativALo sujJazIva kAkatAlIya nyAye AvI pahoMcyo. samagra traNe bhuvanamAM je nArIo che tenA rUpa lAvaNya ane kAMtithI caDIyAtI rUpa, kAMti, lAvaNyavALI sujJazrIne joIne indriyonI capaLatAthI anaMta duHkhadAyaka kiMpAkanA phaLanI upamAvALA viSayonI ramyatA hovAthI, jeNe samagra traNe bhuvanane jItela che tevA kAmadevanA viSayamAM AvelA mahApApakarma karanAra sujJazIve te sujJazrIne kahyuM ke, he bAlikA! jo A tArA mAtA-pitA barAbara rajA Ape to huM tArI sAthe lagna karuM. bIjuM tArA baMdhavargane paNa dAridra rahita karuM, vaLI tArA mATe pUrepUrA so-pala pramANa suvarNanA alaMkAra ghaDAvuM. jaldI A vAta tArA mAtA-pitAne jaNAva. tyAre harSa ane saMtoSa pAmelI te sujJazrIe te mahiyArIne A hakIkata jaNAvI. eTale mahiyArI tarata sujJaziva pAse AvI kahevA lAgI ke, are ! tuM kaheto hato tema mArI putrI mATenuM so-pala pramANa suvarNa nANuM batAva, tyAre teNe zreSTha maNio batAvyA. tyAre mahiyArIe kahyuM ke, so sonaiyA Apa. A bALakane ramavA yogya pAMcikAnuM prayojana nathI. tyAre sujJazive kahyuM ke, cAlo ApaNe nagaramAM jaIne A pAMcikAno prabhAva kevo che tenI tyAMnA vepArIo pAse khAtarI karIe. tyArapachI prabhAta samaye nagaramAM jaIne caMdrakAMta ane sUryakAMta maNinA zreSTha joDalA rAjAne batAvyA. rAjAe maNiratnanA parIkSakone bolAvIne kahyuM ke, A zreSTha maNionuM mUlya jaNAvo. jo mUlyanI tulanA-parIkSA karIe to tenuM mUlya jaNAvavA samartha nathI. tyAre rAjAe kahyuM, are mANikyanA vidyArthI! ahIM koI evo puruSa nathI ke je A maNionuM mUlya AMkI zake. to have kiMmata karAvyA vinA uccaka dazakroDa dravya mAtra laI jA. tyAre sujJazive kahyuM ke, mahArAjanI jevI kRpA thAya te barAbara che. bIjI eka vinaMtI karavAnI che ke A najIkanA parvatanI samIpamAM amAruM eka gokuLa che. temAM eka yojana sudhInI gocarabhUmi che. teno rAjya taraphathI levAto karamukta karAvazo. rAjAe kahyuM ke, bhale tema thAo. A pramANe sarvane adaridra ane karamukta gokula karIne te uccAra na karavA lAyaka nAmavALA sujJazive potAnI ja putrI sujJazrI sAthe lagna karyuM. teo baMne vacce paraspara prIti utpanna thaI. snehAnurAgathI ati raMgAI gayelA mAnasavALA potAnA samaya pasAra karavA lAgyA. 0 muniyugalanA nimitte sujJazivano vistAra : teTalAmAM (koI vakhate) ghare AvelA sAdhuone vahoryA vagara sIdhAM ja pAchA pharelA joIne hAhAkAra pUrvaka AkaMdana karatI sujJazrIne sujJazive pUchayuM ke, he priye ! pahelA koI vakhata na dekhela bhikSAcAra yugalane joIne kema AvA prakAranI udAsIna avasthA pAmI, tyAre teNIe jaNAvyuM ke, mArA zeThANI hatA tyAre A sAdhuone puSkaLa bhojana-pANI ApIne temanA pAtro bharI detA hatA. tyArapachI harSa pAmelI, khuzI thayelI zeThANI mastaka nIcuM namAvI tenA caraNAgra bhAge praNAma karatI hatI. teone Aje jovAthI te zeThANI mane yAda AvyA. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 395 tyAre pharI paNa te pApiNIne pUchayuM ke, tArI svAminI koNa hatI ? tyAre he gautama! atizaya gaLuM besI jAya tevuM AkaruM rUdana karatI duHkhavALA na samajAya tevA zabdo bolatI vyAkuLa thayelI, azru pADatI evI sunnazrIe potAnA pitAne zarUthI mAMDIne atyAra sudhInI sarva hakIkata jaNAvI. tyAre mahApApakarmI evA sujJazivane jANavAmAM AvyuM ke, A to sujJazrI mArI potAnI ja putrI che. AvI ajJAta strIne AvA rUpa, kAMti, zobhA, lAvaNya, saubhAgya samudAyavALI zobhA na hoya, ema ciMtavIne vilApa karavA lAgyo ke - AvA prakAranA pApakarma karavAmAM rakta thayelA mArA para dhaDadhaDa zabda karatuM vaja tuTI na paDe to pachI ahIMthI kyAM jaIne have huM zuddha thaIza? ema bolIne mahApApakarma karanAra sujJaziva vicAravA lAgyo ke zuM have huM zastro vaDe mArA gAtrane talatala jevaDA TukaDA karIne chedI nAMkhu ? athavA to UMcA parvatanA zikhara uparathI paDatuM mUkIne anaMta pApasamUhanA DhagalArUpa A duSTa zarIrane sakhta rIte cUrI nAkhu? athavA to luhAranI zALAmAM jaIne sArI rIte tapAvIne lAlacoLa karIne lokhaMDane jema jADA dhaNathI koI TIpe tema lAMbA kALa sudhI mArA aMgane TIpAvuM ? athavA to zuM huM barAbara mArA zarIranA madhyabhAgamAM karavatanA tIrNa dAMtAthI kapAvuM ane temAM sArI rIte ukALelA sIsA, tAMbA, kAMsA, loha, luNa ane usanA khAjI sAra reDAvuM ? - athavA to mArA potAnA hAthe ja mAruM mastaka chedI nAMkha? athavA to huM magaranA gharamAM praveza karuM athavA to be jhADa vacce mane doraDAthI bAMdhI laTakAvIne nIce mukha ane upara paga hoya tevI rIte rAkhIne nIce agrino bhaDako karAvuM? vadhAre keTaluM kahevuM ? masANa bhUmimAM pahoMcIne kASThanI citAmAM mArA zarIrane bALI nAMkha. ema vicArIne he gautama ! tyAM teNe moTI citA banAvaDAvI tyArapachI samagra lokanI hAjarImAM lAMbA kALa sudhI potAnA AtmAnI niMdA karIne sarva lokane jAhera karatAM kahyuM ke, meM na karavA lAyaka AvA prakAranuM apUkArya kareluM che. ema kahIne citA upara ArUDha thayo tyAre bhavitavyatA yoge tevA prakAranA dravyo ane cUrNinA yoganA saMsargathI te sarve kASTho che - ema mAnIne phUMka mAravA chatAM aneka prakAranA upAyo karavA chatAM agni paNa tane sahAro Apato nathI. tArI pApa pariNati keTalI AkarI che ke, jo A agni paNa saLagato nathI. ema kahIne te lokoe baMnene gokuLamAMthI hAMkI kADhayA. A avasare bIjA najIkanA gAmamAMthI bhojana-pANI grahaNa karIne te ja mArge udyAnanI sanmukha AvatA muni yugalane joyuM. temane joIne temanI pAchaLa te baMne pApIo gayA. udyAnamAM pahoMcyA to tyAM samagra guNa samUhane dhAraNa karavAvALA, cAra jJAnavALA, ghaNA ziSyagaNathI parivarelA, devendro ane narendro vaDe caraNAraviMdamAM namana karAtA, sugRhIta nAmavALA jagANaMda nAmanA aNagArane joyA. - temane joIne sujJaziva ane sujJazrI baMnee vicAryuM ke, A mahAyazavALA Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 Agama kathAnuyoga-3 munivaranI pAse mArI vizuddhi kema thAya tenI mAMgaNI karuM. ema vicArIne praNAma karavA pUrvaka te gaNane dhAraNa karavAvALA gacchAdhipati AgaLa yathAyogya bhUmi bhAgamAM beThA. te gaNasvAmIe sujJazIvane kahyuM ke, are devAnupriya ! zalyarahitapaNe pApanI AlocanA jaldI karIne samagra pApano aMta karanAruM evuM prAyazcitta kara. A bAlikA to garbhavatI hovAthI tenuM prAyazcitta nathI ke jyAM sudhI te bALakane janma Apaze nahIM. he gautama ! tyArapachI ati mahAsaMveganI parAkASThA pAmelA te sujJazive janmathI mAMDIne thayelA tamAma pApakarmonI niHzalya AlocanA ApIne (kahIne) gura mahArAje kahelA ghora ati duSkara moTA prAyazcittanuM sevana karIne tyArapachI ati vizuddha pariNAmayukta zramaNapaNAmAM parAkrama karIne 26 varSa ane 13 rAtri-divasa sudhI atyaMta ghora, vIra, ugra, kaSTakArI, duSkara tapa-saMyama yathArtha pAlana karIne temaja eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha mAsa sudhInA lAgalagATa uparA-uparI sAmaTA upavAsa karIne zarIranI TApaTIpa ke mamatA karyA vagaranA teNe sarva sthAnakamAM pramAdarahitapaNe niraMtara rAta-divasa dareka samaye svAdhyAya dhyAnAdikamAM parAkrama karI bAkInA karmamalane bhasma karIne apUrvakaraNa karIne kSapakazreNI mAMDIne aMtagaDa kevalI thaIne siddha thayA. he bhagavaMta ! tevA prakAranuM ghora mahApApa karma AcarIne Avo sujJaziva jaldI- thoDA kALamAM kema nirvANa pAmyo ? he gautama ! jevA prakAranA bhAvamAM rahIne AloyaNA ApI, jevA prakArano saMvega pAmIne tevuM ghora duSkara moTuM prAyazcitta AcaryuM, jevA prakAre atyaMta vizuddha adhyavasAyathI tevA prakAranuM atyaMta ghora, vIra, ugra kaSTa karanAra ati duSkara tapa saMyamanI kriyAmAM vartatA akhaMDita mUla-uttara guNonuM pAlana karatA niraticAra zrAmaNyano nirvAha karyo - yAvat - sujJaziva zramaNe bAra varSanI saMkhanA karIne pAdapopagamana anazana aMgIkAra karIne tevA prakAranA ekAMta zubha adhyavasAyathI mAtra eka ja siddhi na pAme, paNa jo kadAca bIjAe karelA karmano saMkrama karI zakAto hoya to te sarve bhavya satvonA samagra karmano kSaya ane siddhi pAme. 0 suzrInI gati ane kathAnAyaka susaDhano janma : he bhagavaMta ! pelI sujJazrI kayAM utpanna thaI ? he gautama! chaThI naraka pRthvImAM. he bhagavaMta ! kayA kAraNe ? teno garbhano nava mAsathI adhika kALa pUrNa thayo tyAre evo vicAra Avyo ke, AvatI kAle savAre garbha paDAvIza. AvA prakAranA adhyavasAya karatI teNIe bALakane janma Apyo. janma ApyA pachI tarata ja te ja kSaNe mRtyu pAmI. A kAraNe sujJazrI chaThI narake gaI. he bhagavaMta ! je bALakane teNe janma Apyo, pachI teNI mRtyu pAmI te bALaka jIvato rahyo ke na rahyo. he gautama ! te jIvato rahyo. he bhagavaMta ! kevI rIte ? he gautama! janma ApatAnI sAthe ja te bALakane tevA prakAranI ora-carabI ane lohI garbhane vIMTaLAIne rahela. durgadha mAratA padArtho - paru, khArI durgadhapUrNa azuci padArthothI vIMTaLAela ane anAtha evA vilApa karatAM te bALakane eka zvAne kuMbhAranA cakra upara sthApIne bhakSaNa zarU karyuM. tyAre kuMbhAre te bALakane tyAM joyo. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 397 - tyAre tenI patnI sahita kuMbhAra bALaka tarapha doDyo. bALakanA zarIrane nAza karyA sivAya zvAna nAsI gayo. te vakhate karuNApUrNa hRdayavALA kuMbhArane putra na hovAthI A mAro putra thaze - ema vicArIne kuMbhAre te bALakane potAnI patnIne samarpita karyo. teNIe paNa sAcA snehathI tenuM pAlanapoSaNa karIne te bALakane manuSyarUpe taiyAra karyo. te kuMbhAre lokAnuvRttithI potAne pitA thavAnA abhimAnathI tenuM susaDha evuM nAma pADyuM. 0 susaDhanI dIkSA ane ajayaNAthI durgati : he gautama ! kALakrame susAdhuono samAgama thayo. dezanA sAMbhaLI susaDha pratibodha pAmyo. te susaDhe dIkSA aMgIkAra karI. yAvat paramazraddhA - saMvega ane vairAgya pAmyo. atyaMta ghora, vIra, ugra kaSTa karI, duSkara mahAkAyakalaza karavA lAgyo. paNa saMyamamAM jayaNA (yatanA) kema karavI te jANato na hato ane ajayaNAnA doSathI sarvatra asaMyamanAM sthAnamAM aparAdha karanAro thayo tyAre tene gurue kahyuM ke are ! mahAsattvazAlI ! tuM ajJAna doSanA kAraNe saMyamamAM jayaNA kema karavI jANato na hovAthI mahAnuM kAyakalaza karanAro thAya che. haMmezAM AloyaNA ApIne prAyazcitta karato nathI. to A tAruM kareluM sarva tapa saMyama niSphaLa thAya che. jyAre gurue A pramANe tene preraNA ApI tyAre te niraMtara AlocanA ApavA lAgyo. te guru paNa tevA prakAranuM prAyazcitta Ape che ke jevI rIte saMyamamAM jayaNA karanAro thAya. te ja pramANe niraMtara rAta-divasa dareka samaye ArtadhyAna, raudradhyAnathI mukta thayelo zubha adhyavasAyamAM vicare che. he gautama ! koIka samaye te pApa mativALo je koI chaTha, aThama, cAra-pAMca upavAsa, ardhamAsa, mAsakSamaNa - cAvatuM - cha mAsanA upavAsa ke bIjA moTA kAyakaleza thAya tevA prAyazcitto te pramANe barAbara sevana kare che, paNa je kaMIpaNa saMyama kriyAo hoya temAM jayaNAvALA mana, vacana, kAyAnAM yogo, samagra Azravono rodha, svAdhyAya, dhyAna, Avazyaka kriyA AdithI samagra pApakarmanA rAzine bALIne bhasma karavA samartha prAyazcitta che, temAM pramAda kare che, tenI avagaNanA ane helanA kare che, azraddhA phare che - yAvat - are ! AmAM kayuM duSkara che ? ema karIne te prakAre yathArtha prAyazcitta sevana karato nathI. he gautama ! te susaDha aNagAra potAnuM yathAyogya AyuSya bhogavIne, marIne saudharmakalpamAM indra mahArAjAnA mahartika sAmAnika devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cavIne ahIM vAsudeva thaIne sAtamI naraka pRthvImAM utpanna thayo, tyAMthI nIkaLIne mahAkAyavALo hAthI thaIne maithunAsakta mAnasavALo marIne anaMtakAya vanaspatimAM gayo. he gautama ! A te susaDha ke jeNe - AlocanA, niMdA, gaha, prAyazcitta Adi karavA chatAM paNa jayaNAno ajANa hovAthI lAMbA kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa karaze. he bhagavaMta! kaI jayaNA teNe na jANI ke jethI tevA prakAranA duSkara kAyakaleza karIne paNa te prakAre lAMbA kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa karaze ? he gautama ! jayaNA tene kahevAya ke aDhAra hajAra zIlanA saMpUrNa aMgo akhaMDita ane avirAdhitapaNe mAvajIva Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 Agama kathAnuyoga-3 rAta-divasa dareka samaye dhAraNa kare ane samagra saMyama kriyAne barAbara seve. te vAta te susaDhe na jANI. te kAraNe te nirbhAgI lAMbAkALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karaze. he bhagavaMta! kayA kAraNe tene jayaNA jANavAmAM na AvI? he gautama! jeTalo teNe kAyakaleza sahyotenA AThamAM bhAgano paNa jo sacitta jaLano tyAga karyo hota to te siddhimAM ja pahoMcI gayo hota. paNa te sacitta jaLano upabhoga-paribhoga karato hato. sacitta jaLano paribhoga karanArane ghaNo kAyakaleza hoya to paNa nirarthaka jAya che. 0 Agama saMdarbha :mahAni. 1482 thI 1525 mULa sUtromAM Avazyaka ane dazavaikAlikamAM kathAnako nathI. ogha ane piMDa niryuktimAM che - te vRtti - bhASyAdi saha lakhavA yogya che. tethI have uttarAdhyayananI kathAonI nodha ahIM karelI che. 0 citramuni kathA : (A kathA brahmadatta cakravartI kathAnakamAM vistArathI apAI gayela che.) purimatAla nagaramAM vizALa zreSThI kuLamAM utpanna thaIne dharmazravaNa karIne pravRjita thaI, citramuni banyA. kaMpilanagaramAM brahmadatta cakravartI sAthe ghaNo ja saMvAda thayo. brahmadatte tene bhogAdi mATe prArthanA karI. citramunie brahmadattane bhoga choDavA samajAvyA. pApakarma na karavA jaNAvyuM. aMte citramunie anuttara siddhi gati prApta karI. 0 Agama saMdarbha :- sUya cU. 109 utta.mU. 408 thI 441; utta.ni. 330 + ; utta.cUpa ra14; 0 rathanemi kathA - zauriyapura nagaramAM rAjalakSaNothI yukta, mahAn RddhithI saMpanna vasudeva nAmano rAjA hato. temane rohiNI ane devakI nAmanI be patnIo hatI. rohiNIthI rAma (baLadeva) ane devakIthI keza (kRSNa vAsudeva) nAme be priya putro hatA. zauriyapura nagaramAM rAjalakSaNothI yukta mahAn dvisaMpanna samudravijaya nAmanA rAjA hatA. temane zivA nAmanI patnI hatI. jenA putra mahAna, yazasvI, jitendriyomAM zreSTha, lokanAtha bhagavaMta ariSTanemi hatAM. 0 ariSTanemi prabaMdha sAra : (tIrthakara ariSTanemi kathAmAM sarva vRttAMta Apelo ja che. ahIM mAtra kathAnA saMbaMdhamAM sAmAnya ullekha karyo che.) Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 399 te ariSTanemi susvaratva, gaMbhIratA Adi lakSaNothI yukta hatA, 1008 zubha lakSaNonA dhAraka hatA, temanuM gotra gautama ane varNa zyAma hato. tenuM vajaSabhanArAca saMhanana ane samacaturastra saMsthAna hatuM. peTa mAchalI jevuM hatuM. rAjImatI kanyA temanI patnI bane mATe kezave (kRSNavAsudeve) yAcanA karI. uttama evI te kanyA suzIla, suMdara ane sarva lakSaNa saMpanna hatI. te kanyAnI zArIrika kAMti vidyut prabhAnI samAna hatI. te kanyAnA pitAe mahAnuM RddhizALI vAsudevane kahyuM ke, (ariSTanemi) kumAra ahIM Ave to huM mArI kanyA tene mATe ApI zakuM chuM. ariSTanemine sarva auSadhi vaDe snAna karAvyuM. yathAvidhi kautuka ane maMgala karyA. divya vastrayugala paherAvyA ane tene AbhuSaNothI vibhUSita karyA. vAsudevanA sauthI mahAnuM matta gaMdhahasti para ariSTanemi ArUDha thayA. tyAre mastaka paranA cUDAmaNi samAna ghaNAM adhika suzobhita thayA. tyAre ariSTanemi UMcA chatra ane cAmaro vaDe suzobhita hatA. dazAra cakra yaduvaMzI kSatriyonA samUhathI cAre taraphathI parivRtta hatA. caturaMgiNI senA yathAkramathI sajAvelI hatI ane vAdyono gaganasparzI divyanAda thaI rahyo hato. AvI uttama Rddhi ane dhRtinI sAthe, te vRSNipuMgava (ariSTanemi) potAnA bhavanathI nIkaLyA. tyAra pachI teNe vADA ane piMjarAmAM baMdha karAyela bhayatrasta ane ati duHkhita prANIone joyA - yAvat - te mahAyazasvIe kuMDala yugala, sUtraka, karadhanI ane badhAM ja AbhuSaNa utArIne sArathIne ApI dIdhA. temanA manamAM AvA pariNAmo thatAM ja yathocita abhiniSkramaNane mATe devA potAnI Rddhi ane pariSanI sAthe upasthita thaI gayA - yAvat - ariSTanemie svayaM potAnA hAthe ja paMcamuSTika loca karyo. 0 rAjImatInI dIkSA :- (A ghaTanA ariSTanemi tIrthakaranA kathAnakamAM ullekha pAmelI ja che. tyAM teno vistAra rajU karAyo che ahIM to mAtra saMbaMdhita vigato ja nodhI che.) tyArapachI... rAjImatIe vicAryuM ke mAruM pravrajita thavuM ja zreyaskara che. dhIra tathAkRta saMkalpa te rAjImatIe kUrca ane kaMdhIthI saMvArela potAnA bhamarA jevA kALA vALanuM potAnA hAthe ja lucana karyuM. zIlavatI ane bahuzruta rAjImatIe pravrajita thaIne potAnI sAthe ghaNAM ja svajano ane parijanone paNa pravrajita karAvyA. teNI eka vakhata raivataka parvata para jaI rahyA hatA. tyAre vacce varSothI bhiMjAI gaI. joradAra varasAda thaI rahyo hato, aMdhakAra chavAyo hato. AvI sthitimAM teNI eka guphAnI aMdara pahoMcI. - sukavavA mATe rAjImatIe potAnA vastro phelAvyA. evA avasare yathAkAta (nagra) rUpamAM rathanemie temane joyA. jenAthI rathaneminuM mana vicalita thaI gayuM. pachI rAjImatInI paNa temanA para najara paDI. tyAM ekAMtamAM te saMyatane joIne teNI DarI gaI. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 Agama kathAnuyoga-3 bhayathI kAMpatI evI teNI potAnA hAtha vaDe zarIrane AvRtta karI besI gaI. 0 rathanemi : samudravijaya rAjAnA putra ane zivAdevInA Atmaja evA eka putranuM nAma rathanemi hatuM. teo bhagavaMta ariSTaneminA bhAI hatA. temane satyanemi ane daDhanemi evA bIjA paNa be bhAIo hatA. AvA rathanemie paNa bhagavaMta ariSTaneminI pAse dIkSA grahaNa karelI hatI. teo e ja guphAmAM kAyotsarga dhyAne rahelA hatA. - jyAre rAjImatIne bhayabhIta ane kAMpatA evA joyA tyAre samudravijayanA aMgajAta evA rathanemie teNIne A pramANe kahyuM, he bhadre ! rathanemi chuM, he suMdarI ! he cArubhASiNI ! mAro svIkAra kara. he sutanuM ! tane koI ja pIDA ke duHkha nahIM thAya, manuSya janma nizcit rUpe atyaMta durlabha che. Avo ApaNe bhogone bhogavIe. bhogono bhogavIne pachI ApaNe jinamArgamAM dIkSita thaIzuM. 0 rAjImatI dvArA rathanemine pratibodha : saMyama prati bhagrodyoga tathA utsAhIna ane bhogavAsanA vaDe parAjita rathanemine joIne te rAjImatI saMbhrAMta na thayA, gabharAyA nahIM. paNa teNe punaH vastrothI potAnA zarIrane DhAMkI lIdhuM. niyamo ane vratomAM susthita-avicala te zreSTha rAjakanyAe jAti, kuLa ane zIlanI rakSA karatA-karatA rathanemine kahyuM jo tuM rUpathI vaizramaNa samAna che, lalitakaLAothI naLakUbera jevo che, bIjuM to zuM ? tuM sAkSAt indra paNa che, to paNa huM tane cAhatI nathI. agaMdhana kULamAM utpanna thayela sarpa jevA dhUmaketu, prajvalita bhayaMkara duSpavezya agrimAM praveza karI jAya che, paNa vamana karela potAnA viSane pharIthI pIvAnI icchA karatA nathI. (jyAre) he apayazanI kAmanA karanArA! dhikkAra che tane ke tuM yogI jIvanane mATe vamelA-tyajelA evA bhogone pharI bhogavavA icchA kare che. AnA karatA tAruM mRtyu thaI javuM zreyaskara che. huM bhojarAjAnI putrI chuM ane tuM aMdhakavRSNino pautra che. (AvA uttama kULavALA ApaNe chIe, tene kalaMka lagADIne) ApaNe kuLamAM gaMdhana sarpa samAna na banIe (arthAt - gaMdhana kuLanA sarpanI jema vaNeluM viSa pIne ApaNe ApaNA kuLane kalaMkita karanArA na thaIe). jo tuM je koI strIne joIne, AvI ja rIte rAga bhAva karIza, to vAyu vaDe kaMpita has (nAmanI vanaspati vizeSa)nI mAphaka asthita AtmA thaI jaIza. jevI rIte gopAla ane bhAMDavAla te-te dravyanA eTale ke gAya ane kariyANA AdinA svAmI hotA nathI, e ja pramANe tuM paNa (zramaNapaNuM prApta karavA chatAM) zrAmaNyano svAmI thaI zakIza nahIM. (tenA badale) - tuM krodha, mAna, mAyA ane lobhano pUrNatayA nigraha karIne, indriyone vazamAM karIne tArI potAnI jAtano upasaMhAra kara arthAt anAcArathI nivRtta kara. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 0 rathaneminI sthiratA ane mokSa : te saMyamazIlA rAjImatizramaNInA subhASita vacano sAMbhaLIne rathanemi dharmamAM evI rIte sthira thaI gayA, jevI rIte aMkuza vaDe hAthI sthira thaI jAya che. te rathanemi aNagAra mana, vacana, kAyAthI gupta, jitendriya ane vratomAM dRDha thaIne, jIvana paryaMta nizcala bhAvathI zrAmaNyanuM pAlana karavA lAgyA. (anyatra paNa kahyuM che ke, AlocanA ane prAyazcitta karI, tapa dvArA kAyAne zoSavI zuddha nigraMtha bhAvathI teo zrAmaNyamAM sthira thayA). ugra tapanA AcaraNa dvArA te baMne (rAjImati ane rathanemi) kevaLI thayA, sarva karmono kSaya karIne teoe anuttara evI siddhi gatine prApta karI arthAt mokSe gayA. saMbuddha, paMDita ane pravicakSaNa puruSa Ama ja kare che. teo puruSottama rathaneminI mAphaka bhogothI nivRtta thaI jAya che. niryuktikAra maharSi jaNAve che ke, zaurikapura nAme nagara hatuM tyAM samudravijaya nAme rAjA hato. tene agramahiSIrUpe zivAdevI nAmanI bhAryA hatI. teone cAra putro hatA te A pramANe-- ariSTanemi, rathanemi, satyanemi ane dRDhanemi. temAM je ariSTanemi hatA te bAvIzamAM tIrthaMkara thayA. rathanemi ane satyanemi e baMne pratyekabuddha thayA. (jo ke kalpasUtra vRttikAra kahe che ke bhagavaMta ariSTanemithI pratibodha pAmI. dIkSA lIdhI) rathanemi gRhasthapaNe 400 varSa rahyA. eka varSano chadmastha paryAya rahyA. 500 varSano kevali paryAya pALyo. 901 varSa sarva AyuSyanuM pAlana karyuM. rAjImatIno paNa ATalo ja kALa jANavo. 0 Agama saMdarbha : = 401 dasac+- 87, 88; uttani. 444 thI 451 + --X--X utta.mU. 830 thI 845; kalpa.%0 (ariSTanemi caritra) 0 harikesabala kathA H mathurAnagarImAM zaMkha nAmano rAjA hato. vrato grahaNa karI gItArtha banI ekAkI pratimA grahaNa karI, te gajapura gayo. koI vakhate grISmakALamAM nagarInI aMdara agni sarakhA tapelA mArganA dvAramAM somadeva brAhmaNane pUchayuM ke, A mArge huM jAuM ? tyAre teNe kahyuM, jaldI jA. ati tapelA mArga upara AgaLanA pagane uchaLatA jovAnuM kutUhala mane prApta thAya. muni to iriyAsamiti sahita dhIme dhIme cAlatA hatA, tene dekhIne te brAhmaNa ciMtavavA lAgyA ke, zuM Aje retI tapelI nathI ke zuM ? potAnA makAnamAMthI utarIne pote jAte tyAM sUryanA kiraNathI sparzAelI hovA chatAM himasarakhI bhUmi zItala lAgI. jarUra A muninA prabhAvathI A bhUmi zItaLa banI gaI che. muni pAse pahoMcIne herAna karavAnuM potAnuM duzcaritra somadeve khamAvyuM. munie paNa te brAhmaNane saMsArano asAra bhAva tathA krodhAdika kaSAyonA atizaya kaDavAM phaLo Jain | 342 6 |nternational Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 Agama kathAnuyoga-3 bhogavavA paDe che tevo upadeza Apyo. jo AdarapUrvaka suMdara cAritra AcaravAmAM Ave, to tenuM uttama puNyaphaLa meLave che, temaja ekAMtika, Atyantika, anupama siddhi sukhanI prApti thAya che.' tema jaNAvyuM. tyAre somadeve ati mahAsaMvega ane tIvra vairAgyavALA zAMti-kSamAM dhAraNa karanAra evA te muninI pAse pravajyA aMgIkAra karI, lAMbAkALa sudhI tenuM paripAlana karIne brAhmaNa jAtino mada choDyo nahIM to paNa mRtyu pAmIne devalokamAM bhogo bhogavato hato. tyAMthI cyavIne te gaMgA nadInA kinAre taraMga nAmanA gAmamAM balakonI gaurI nAmanI bhAryAnA udaramAM Avyo. 0 harikeza baLano janma ane dIkSA : jAtimadanA ahaMkArathI cAMDAlakuLamAM kharAba lakSaNavALo saubhAgyarUpa sahita potAnA baMdhuone hAMsIpAtra thayo. tenuM nAma harikeza bala rakhAyuM hatuM. te vayathI moTo thavA lAgyo ane kajiyA, gAlapradAna vagere durvartana karato hato. pagamAM thayelAM phoDalAM mAphaka te cAMDAla putra darekane uThaMga karAvavA lAgyo. cAMDAlonA maMDaLamAMthI koI vakhate tene hAMkI kADhyo. tyAre ghaNe dUra rahelA teNe aneka prahAra pAmatA AgaLa vadhatA evA sarpane joyo. kSaNavAra pachI tenAthI thoDA aMtare jaLasarpa Avyo. te lokoe te sarpane kaMIpaNa ijA na karI. kAraNa ke te sarvathA jherarahita hato. dUra rahelA harikezabale A pramANe joIne vicAryuM ke, apakAra karanAra kALasarpanI jema loko apakAra karanArane mAre che. paNa jaLasarpa jevAne koI haNatA nathI. tethI jo droha karanAra koI hoya, to te A krodha che, jenA yoge huM lokone zatru samAna jaNAuM chuM. tethI have huM vinayapUrvaka ane zAMtithI ja bolIza. A pramANe bhAvanA bhAvato te sAdhunA caraNakamaLamAM dharmazravaNa karIne saMsArathI atizaya nirveda pAmelo te bodha pAmyo. teNe pravajyA aMgIkAra karI. vihAra karatA-karatA te koI vakhate vANArasI nagarI pahoMcyA. tyAM hiMduka nAmanuM vana hatuM. vanamAM hiMdaka nAmaka yakSanuM yakSAyatana hatuM. tene gaMDIteMduka yakSa paNa kahetA hatA. tyAM harikezamuninA tapa-ArAdhanA Adi moTA guNothI gADha AkarSAyelA mAnasavALo yakSa temanAthI ghaNo prasanna thaI, tyAMja temanI sevAmAM rahI, kyAMya paNa jato na hato. bIjo koI yakSa, bIjA vanamAM vasato hato. te koI vakhate teMdukayakSane maLavA Avyo. teNe gaMDiteMduka yakSane pUchayuM, he mitra ! ghaNAM samayathI tuM kema dekhAto nathI. teNe uttara Apyo ke, A tapasvI sAdhu pAra vagaranA asAdhAraNa prazamAdi guNonA mahAnidhAna che. tethI huM temanI niraMtara sevA karavAnA bhAvavALo thayo chuM. Avelo yakSa paNa munine joIne ghaNo ja prasanna thayo. teNe teMduka yakSane kahyuM ke, he mitra ! tuM dhanya che ke, jenA vanamAM AvA dharmaSi rahelA che. mArA vanamAM paNa sAdhuo rahelA che, ahIMthI jaIne huM temane vAMdIza - ema maMtraNA karI baMne chUTA paDyA. 0 bhadrA dvArA muninI dRgaMchA, yakSe karelI zikSA : koI samaye kozala dezanA rAjAnI bhadrA nAmanI putrI yakSanI ArAdhanA karavAnA Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo kArya mATe AvI. yakSanI pUjA karIne jyAM tenI pradakSiNA devAnI zarU karI, tyAM pelA malina gAtravALA sAdhune joyA. te muninA lohI, carabI, mAMsa uDI gayA che. mAtra hADakAMno mALo zarIramAM bAkI rahelo dekhAya che. goLa UMDA utarI gayelA netravALA, ToparAnA kAcalA sarakhA trikoNa mastakavALA, ati zyAma varNavALA, maLathI durgaMdha mAratI kAyAvALA te sAdhune joI durgaMdhathI tenA para ghUtkAra karavA lAgI. 403 - muninI bhaktithI te yakSe tIvrakopathI bhadrAnA zarIramAM praveza karyo. teNI na bolavA yogya kharAba pralApo karavA lAgI, zUnya dizAo tarapha javA lAgI. jyAre sarve upacAro niSphaLa gayA tyAre yakSe jAte pragaTa thaIne kahyuM ke, A putrIe sAdhunI niMdA - avajJA karI che. jo A kanyA te munine Apo, to niHsaMdeha tene mukta karI dauM. rAjAe yakSanuM vacana kabUla karyuM. tyArapachI svastha avasthA pAmelI sarvAlaMkArathI alaMkRt dehavALI putrIne pitAe paraNavA mATe muni pAse mokalI. paNa munie teno asvIkAra karatA kahyuM ke, munio niSkapaTa bhAvathI brahmacaryane dhAraNa karanArA hoya che. tyAre yakSe maharSinuM rUpa AcchAdita karI, pote bIjuM ja mahArUpa dhAraNa karI tene paraNI, AkhI rAtri tenI sAthe pasAra karI pachI teNIne tyajI dIdhI. tyAre te kanyA rotI rotI pitA pAse pahoMcI. tyArapachI rudradeva purohita rAjAne A pramANe kahyuM ke, maharSioe je patnIno (strIno) tyAga karyo hoya te nakkI brAhmaNanI patnI thAya che, mATe he deva ! mane ja te dakSiNAmAM Apo. koI vakhate te rudradeve yajJano AraMbha karyo. rudradeve yajJapatnI tarIke bhadrAne yajJanA AraMbhamAM sthApana karI. deza-dezAvarathI yajJamAM bhaDa-caDa Adi aneka tyAM AvI pahoMcyA. te vakhate mAsakSamaNanA upavAsI harikezabalamuni tyAM padhAryA. te A pramANe-- 0 yajJavADamAM muninuM Agamana-brAhmaNono roSa : harikezabala cADAMla kuLamAM utpanna thayelA, to paNa uttama guNonA dhAraka ane jitendriya bhikSu hatA. teo iryAM, eSaNA, bhASA, uccAra, AdAnanikSepa e pAMca samitiomAM yatnazIla ane samAdhistha saMyamI hatA, manogupta, vacanagupta, kAyagupta hatA. jitendriya hatA. evA muni bhikSAne mATe yajJa maMDapamAM gayA, jyAM brAhmaNo yajJa karI rahyA hatA. tapathI te muninuM zarIra sUkAI gayuM hatuM. temanI upadhi ane upakaraNa paNa jIrNa ane malina hatA. te sthitimAM munine AvatA joIne te anAryo temano upahAsa karavA lAgyA. jAtimadathI pratibaddha, rRkSa, hiMsaka, ajitendriya, abrahmacArI ane ajJAnI lokoe temane A pramANe kahyuM- bIbhatsa rUpavALA, kALA, vikarALa, beDoLa nAkavALA alpa ane malina vastradhArI, pAMzupizAca, saMkaradUSya dhAraNa karanAra evA A koNa AvI rahyA che. are ! adarzanIya ! tuM koNa che ? ahIM kaI AzAe tuM Avelo che ? gaMdA ane dhULIyA vasra vaDe tuM ardha nagna pizAca jevo dekhAI rahyo che. jA, bhAga ahIMthI. ahIM Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 Agama kathAnuyoga-3 kema Ubho che ? 0 yakSa dvArA muninI prazaMsA ane brAhmaNa sAthe saMvAda : te mahAmuni prati anukaMpA bhAva rAkhanArA hiMdukavRkSavAsI yakSe potAnA zarIranuM gopana karIne A pramANe kahyuM huM zramaNa chuM, huM saMmata chuM, huM brahmacArI chuM, huM dhana, bhojana pakAvavuM ane parigrahano tyAgI chuM. bhikSAkALe bIjA mATe niSpanna AhArane mATe ahIM Avelo chuM. ahIM pracUra anna apAI rahyuM che, khavAI rahyuM che, upabhogamAM levAI rahyuM che. Apane khabara hovI joIe ke huM bhikSAjIvI chuM. tethI vadhelA annamAMthI kaMI A tapasvIne prApta thAya. brAhmaNa :- A bhojana kevaLa brAhmaNo mATe taiyAra karAyuM che. A ekapakSIya che, tethI bIjAne mATe te adeya che ane tane A yajJArthe niSpanna anna-pANI nahIM ApIe. to pachI tuM ahIM zA mATe Ubho che ? yakSa :- sArI phasalanI AzAe jema kheDUta Urdhva jamInamAM bIjane vAve che. te ja rIte nimna jamInamAM paNa vAve che. evI zraddhAthI ja mane dAna Apo. huM paNa puNya kSetra chuM. tethI mArI paNa ArAdhanA karo. brAhmaNa :- saMsAramAM evA kSetro ame jANIe chIe, jyAM vAvelA bIja pUrNa paNe ugI nIkaLe che. je jAti ane vidyAthI saMpanna brAhmaNa che, te ja puNya kSetra che. - yakSa :- jemanAmAM krodha, mAna, hiMsA, asatya, corI ane parigraha che, te jAti ane vidyAthI vihIna brAhmaNa pApakSetra che. te brAhmaNo ! A saMsAramAM tame loko kevaLa vANIno bhAra ja vahana karI rahyA cho. vedone bhaNIne paNa, tenA arthane jANatA nathI. je muni bhikSA mATe samabhAvapUrvaka UMca--nIca gharomAM jAya che, te ja puNya kSetra che. brAhmaNa :- adhyApakonA pratye pratikULa bolanArA are o nigraMtha ! amArI sAme A zuM bakavAsa karI rahyo che? bhale, A annajaLa saDIne nAza thaI jAya, paNa ame tane nahIM ApIe. yakSa :- huM samitio vaDe susamAhita chuM, gupti vaDe gupta chuM ane jitendriya che. tethI jo A eSaNIya AhAra mane nahIM Apo to A yajJono Aje tamane zuM lAbha thaze? brAhmaNa :- ahIM koI kSatriya, rasoIyA, adhyApaka ke chAtra che ? je Ane daMDa vaDe, phalaka vaDe, mArIne ane kaMThethI pakaDIne ahIM kADhI mUke. 0 kumAro dvArA munine tADana, bhadrA dvArA nivAraNa : adhyApakonA vacana sAMbhaLIne ghaNAM kumAro doDatA evA tyAM AvyA ane daMDa vaDe, baMta vaDe, cAbuko vaDe te RSine mAravA lAgyA. rAjA kauzalikanI aniMdya suMdarI bhadrA nAmanI kanyAe saMyata munine mAratA joIne te kuddha kumArone rokyA. devatAnI baLayukta preraNA vaDe rAjAo mane A munine ApI hatI. paNa A Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 405 munie mana vaDe paNa mArI icchA na karI. mAro parityAga karanArA A muni, narendra ane devendro dvArA paNa pUjita che. A te ja ugra tapasvI, mahAtmA, jitendriya, saMyamI ane brahmacArI che. jeNe svayaM mArA pitA rAjA kauzalika dvArA mane devAyA chatAM paNa icchI nahIM. AMkha UMcI karIne paNa mArI sAme joyuM nahIM. A RSi mahAnuM tapasvI che, mahAnubhAga che, ghoravatI che, ghora parAkramI che. A avahelanAne yogya nathI. tethI tenI avahelanA na karo. evuM na bane ke potAnA teja vaDe kyAMka tamane badhAne bhasma karI de. purohita patnInA A subhASita vacano sAMbhaLIne RSinI sevAmAM rokAyela yakSa kumArone rokavA lAgyo. AkAzamAM sthita bhayaMkara rUpavALA asurabhAvApanna, zuddha yakSa te kumArone pratADita karavA lAgyo. kumArone kSata-vikSata ane khUnanI ulaTI karatA joIne bhadrAe pharI kahyuM - je bhikSanuM apamAna kare che. teo nakha vaDe parvata khode che, dAMto vaDe loDhuM cAve che, paga vaDe agri kacaDe che. maharSi AzIviSa che. ghora tapasvI che, ghoravatI che, ghora parAkramI che. je bhikSane bhikSAkALamAM vyathita kare che. te loko pataMgiyAnI mAphaka agrimAM paDe che. - jo tame loko potAnA jIvana ane dhanane icchatA ho to badhAM maLIne, natamastaka thaIne temanuM zaraNuM lo. tamane khabara hovI joIe ke, A RSi kupita thaze to samasta vizvane bhasma karI zake che. 0 brAhmaNo dvArA kSamAyAcanA : munine mAranArA kumAro - chAtronA mastaka pITha tarapha jhUkI gayA hatA. temanA hAtho phelAI gayA hatA. teo nizcaSTa thaI gayA hatA. temanI AMkho khulI ja rahI gaI hatI. temanA mukhamAMthI lohI vahevA lAgyuM hatuM. temanA mukha upara tarapha thaI gayA hatA. temanI jIbha ane AMkho bahAra nIkaLI gaI hatI. A pramANe te chAtrone lAkaDAnI jema nizeSTa joIne te udAsa ane bhayabhIta brAhmaNa rudradeva, RSine prasanna karavA lAgyo. he bhaMte ! ame je ApanI avahelanA karI, niMdA karI, tenI kSamA karo. he bhaMte ! mUDha ajJAnI bALakoe ApanI je avahelanA karI che, temane Apa kSamA karo. RSijana mahAna ane prasannacitta hoya che. muni koInA para krodha karatA nathI, muni krodha parAyaNa hotA nathI. | muni :- mArA manamAM pahelA koI dveSa na hato. atyAre paNa nathI. bhaviSyamAM paNa nahIM hoya. A je yakSa sevA kare che, temaNe ja kumArone pratADita karela che. brAhmaNa - dharma ane arthanA yathArtha svarUpane jANanArA bhUtiprajJa ! Apa krodha na karo. ame badhAM maLIne ApanA caraNomAM AvelA chIe, ApanuM zaraNa laI rahyA chIe | he mahAbhAga! ame ApanI arcanA karIe chIe, ApanuM evuM kaMIja nathI, jenI ame arcanA na karIe. have tame dahIM vagere vividha vyaMjano vaDe mizrita zAli vaDe niSpanna Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 Agama kathAnuyoga-3 bhojana karo. A amAruM pracUra anna che, amArA anugrahane mATe teno svIkAra karo. A Agraha jANI, RSie svIkRti ApI ane eka mAsanI tapazcaryAnuM pAraNuM karavAne mATe AhAra-pANI grahaNa karyA. devoe tyAM gaMdhodaka, puSpa ane divya dhananI varSA karI ane daMbhI vagADI ane AkAzamAM "ahodAnamUnI ghoSaNA karI. pratyakSamAM tapanI vizeSatA - mahimA dekhAI rahI che, paNa jAtinI koI vizeSatA dekhAtI nathI. te harikezamuni cAMDAlaputra che. jemanI AvI mahAnuM camatkArI Rddhi che. 0 muni dvArA yajJasvarUpa prarUpaNA :| muni - he brAhmaNo ! agnino samAraMbha (yajJa) karatA evA zuM tame bahArathI jala vaDe zuddhi karavA iccho cho ? je bahArathI zuddhine zodhe che, temane kuzala paraSa samyagadraSTA kahetA nathI. kuza, dhUpa, tU, kASTha ane agnino prayoga tathA prAtaH ane saMdhyA jaLano sparza - A pramANe tame maMdabuddhi loko prANIo ane bhUta jIvono vinAza karatA pApakarma karI rahyA cho. brAhmaNa - he bhikSa ! ame kevI rIte pravRtti karIe ? kevI rIte yajJa karIe ke jethI pApakarmone dUra karI zakIe ? he yakSapUjita saMyata ! amane batAvo ke tattvajJa puruSa zreSTha yajJa kone kahe che ? | muni :- mana ane indriyone saMyamamAM rAkhanArA - muni pRthvI Adi che jIvanikAyonI hiMsA karatA nathI. teo jUTha bolatA nathI ane corI karatA nathI. parigraha, strI, mAna ane mAyAne svarUpataH jANIne ane choDIne vicaraNa kare che. je pAMca saMvaro vaDe saMvRtta hoya che, je jIvananI AkAMkSA karatA nathI, je zarIra Asaktino parityAga kare che, je pavitra che, deha bhAvano tyAga karI cUkyA che, teo vAsanAo para vijaya pAmanArA mahAjathI - zreSTha yajJa kare che. brAhmaNa - he bhikSu! tamArI jyoti (agni) zuM che? jyotinuM sthAna zuM che? vRtAdi prakSepaka kaDachI zuM che ? karISAMga kyA kyA che ? iMdhaNa ane zAMtipATha zuM che? ane kaI homa-havana prakriyAthI Apa jyotine prajavalita karo cho ? muni - tapa jyoti che, jIva jyoti sthAna che, mana, vacana, kAyAno yoga kaDachI che. zarIra karISAMga che, karma iMdhaNa che, saMyamapravRtti zAMtipATha che. Avo prazasta yajJa huM karuM chuM. brAhmaNa :- he yakSapUjita saMyata ! amane jaNAvo ke tamAruM sarovara kayuM che ? . zAMtitIrtha kayA che? tame kayAM snAna karIne raja-malinatA dUra karo cho ? ame ApanI pAse te jANavA mAMgIe chIe. muni - AtmabhAvanI prasannatArUpa akaluSa lezyAvALo dharma mAruM sarovara che, jyAM snAna karI huM vimala, vizuddha ane zAMta thaIne karmarajane dUra karuM chuM. kuzaLa puruSoe Ane ja snAna kaheluM che. RSione mATe A mahAn khAna ja prazasta che. A dharma sarovaramAM snAna karIne maharSi vimala ane vizuddha thaIne uttama sthAnane prApta thayelA che. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 407 0 Agama saMdarbha :ThA 337 nI vAta nisI.bhA. 769nI cU utta. 360 thI 406, utta.ni. 323 + vR utta.cUpa. 202, 203; - 8 - - 0 jayaghoSa-vijayaghoSa muni kathA : vANArasI nagarImAM kAzyapa gotranA be brAhmaNa hatA. teo cAravedanA jJAtA, pakarmarata ane dhana-kanakanA vipula bhaMDArathI yukta hatA. baMne bhAIo saMpIlA ane anyonya anurAga vALA hatA. koI divase jayaghoSa brAhmaNa snAna karavAne mATe gaMgA gayo, tyAM teNe koI sarpa vaDe deDakone grasita karAto joyo. sarpane kulalapalI vaDe bhUmi upara paDAto joyo. te kulala pakSI sarpa para AkramaNa karIne tyAM rahyo. deDakAne khAIne, sarpa paNa kulala pakSIne vaza thayo ane kulalapakSI sarpane gaLI gayuM. e rIte anyonya thatA ghAtane joIne jayaghoSa brAhmaNa pratibodha pAmyo. aho ! A saMsAra duraMta che ityAdi bhAvanA bhAvatA tattvano bodha pAmyo. tyAre te gaMgAnadI utarIne A vAta hRdayastha karIne potAnI vasatimAM Avyo. te sahRdayathI pravrajita thayo. bAhya ane atyaMtara sarvagraMthithI vimukta thaIne nigraMtha banI gayA. teNe asAra evA keza (vALa)no tyAga karyo, putra-kalatra Adi sarve parikalezano tyAga karyo. pachI teo paMcamahAvrata yukta, pAMca indriyathI saMvRtta, guNathI samRddha, saMyamayogamAM viziSTa ceSTAvALA, jayaNApradhAna, zamitapApa evA zramaNa thayA. (pradAyAnusAra uparokta kathAsAra A pramANe che-). vANArasI nagarImAM be brAhmaNa bhAIo hatA. teonA nAma jayaghoSa ane vijayaghoSa hatA. koI divase jayaghoSa nhAvAne mATe gaMgA nadImAM gayA tyAre teNe joyuM ke eka sarpa koI deDakAne gaLI gayo. te sarpane mAri (jaMgalI bIlADAe) pakaDyo. mAryAre sarpa para AkramaNa karyuM, to paNa citkAra karato sarpa deDakAne khAI gayo, mArgAra sarpane cIrI-phADIne khAI gayo. A rIte anyonya ghAtane joIne jayaghoSa brAhmaNa pratighoSa pAmyo. saMsAranuM varavuM svarUpa joIne te gaMgA utarIne sAdhu samIpe zramaNa thayo. 0 vArANasInA udyAnamAM jayaghoSamuninuM Agamana : brAhmaNa kuLamAM utpanna, mahAnuM yazasvI jayaghoSa nAmaka eka brAhmaNa hato, je hiMsaka yamarUpa yajJamAM anurakta evo yAjJika hato. te uparokta kathAmAM jaNAvyA mujaba pratibodha pAmIne indriya samUhano nigraha karanArA sumArgagAmI mahAmuni thaI gayA hatA. koI divase grAmonagrAma vicaratA evA te vArANasI nagarImAM pahoMcyA. vArANasI nagarInI bahAra manorama udyAnamAM prAsuka zayyA, vasati ane saMskAraka-pITha, phulakAdi AsananI yAcanA karI tyAM rahyA. te ja samaye te nagaramAM vedono jJAtA, vijayaghoSa nAmaka brAhmaNa yajJa karI rahyo hato. te jayaghoSa muni mAsakSamaNanI tapazcaryAnA pAraNAne samaye bhikSAne mATe Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 Agama kathAnuyoga-3 vijayaghoSanA yajJamaMDapamAM upasthita thayo. 0 bhikSAdAnano niSedha : yajJakartA brAhmaNe bhikSA mATe upasthita thayela munine inkAra karatA kahyuM ke, bhikSu! huM tamane bhikSA ApIza nahIM, anyatra yAcanA karo. je vedonA jJAtA vipra-brAhmaNa che, yajJa karanArA dvija che ane jyotiSanA aMgonA jJAtA che temaja dharmazAstronA pAragAmI che. (tathA) je potAne ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che, he bhikSu A sarvakAmika - sarva rasayukta ane badhAMne abhiSTa anna temane ja ApavAnuM che. tyAM, A pramANe yAjaka vijayaghoSa dvArA manAI karAI tyAre uttama arthanI khoja karanArA te mahAmuni roSAyamAna na thayA ke prasanna na thayA. tyArapachI annane mATe ke pAna mATe ke jIvananirvAha mATe nahIM, paNa temanA vimokSaNa ane kalyANanA hetu mATe munie A pramANe kahyuM- 0 jayaghoSamuni dvArA veda Adi viSayamAM vyAkhyAna : he vipra ! tuM vedanA mukhane jANato nathI temaja je yajJonuM mukha che, je nakSatronuM mukha che ane je dharmonuM mukha che, tene ja tame jANatA nathI. je potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che, tene paNa tuM jANato nathI. jo tuM jANato hoya to batAva temanA (muninA AkSepo-prazrono pramoza arthAt uttara ApavAmAM asamartha brAhmaNe potAnI samagra parSadA sAme hAtha joDIne te mahAmunione A pramANe pUchayuM vijayaghoSa brAhmaNa - he muni ! Apa kaho ke vedonuM mukha zuM che? yajJonuM je mukha che, te paNa batAvo. nakSatronuM mukha ane dharmonuM je mukha che te paNa mane jaNAvo. temaja potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM koNa samartha che, te paNa batAvo. mane A badhI bAbatano saMzaya che, te sAdhu! huM pUchuM chuM, Apa mane batAvo. jayaghoSamuni - vedonuM mukha agnihotra che, yajJonuM mukha yajJArthI che, nakSatronuM mukha caMdra che ane dharmonuM mukha kAzyapa (RSabhadeva) che. jema uttama ane manohArI grahanakSatra Adi hAtha joDIne caMdranI vaMdanA tathA namaskAra karatA rahelA che. (e ja pramANe bhagavAnuM RSabhadevanI sAme badhAM ja namelA che.) vidyA brAhmaNanI saMpatti che, yajJavAdI tenAthI anabhijJa che, je rIte agri rAkhathI DhaMkAyela hoya che 0 zramaNa-brAhmaNa tapasvI svarUpanuM nivedana : jene lokamAM kuzala puruSoe brAhmaNa kahela che, je agni samAna sadA tejasvI che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je priya svajanAdinA AvavAthI temAM anurakta thatA nathI ane temanA javAthI zoka karatA nathI, je Aryavacana (arhat vANI)mAM ramaNa kare che, tene brAhmaNa kahe che. kasauTI para kasAyela ane agni dvArA maLarahita thayela, zuddha karAyela jAnyarUpasuvarNanI mAphaka je vizuddha che, je rAga, dveSa, bhayathI mukta che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 409 je tapasvI che, kRza che, dAMta che, tapa dvArA jenuM mAMsa ane lohI apacita (ochuM) thayela che, je suvrata che, rAgarahita che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je trasa ane sthAvara jIvone samyak prakAre jANIne mana, vacana ane kAyAthI tenI hiMsA karatA nathI. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je krodha ke hAsya ke lobha ke bhaya vaDe jUThuM bolatA nathI. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je sacitta ke acitta, thoDuM ke vadhAre adatta (na ApeluM) letA nathI. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je deva-manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI maithunane mana, vacana ane zarIrathI sevana karatA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je prakAre jaLamAM utpanna thayela kamaLa, jaLathI levAtuM nathI, te pramANe kAmabhogothI alipta rahenArane ame brAhmaNa kahIe chIe. je rasAdimAM lolupa nathI, je mudhAjIva-nirdoSa bhikSAthI jIvana nirvAha kare che, je gRhatyAgI che, je akiMcana che, je gRhasthomAM anAsakta che, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. je pUrva saMyogone, jJAtijanonI Asakti ane bAMdhavone choDIne pachI tenAmAM Asakta thatA nathI, tene ame brAhmaNa kahIe chIe. te duHzIla (purUSa)ne pazabaMdhanA hetabhUta A badhAM ja veda ane pApakarma - hiMsApUrvaka karAyela yajJa bacAvI zakatA nathI, kemake A saMsAramAM karma ja baLavAnuM che. kevaLa mAthuM muMDAvavAthI koI zramaNa thatA nathI, "omnuM uccAraNa karavA mAtrathI brAhmaNa thatA nathI, araNyavAsa karavA mAtrathI koI muni thatAM nathI, ghAsanuM banela vastra paheravA mAtrathI koI tapasvI thatA nathI. (paraMtu, samabhAvathI zramaNa thAya che, brahmacaryathI brAhmaNa thAya che, jJAnathI muni thAya che ane tapathI tapasvI thAya che. (manuSya potAnA) karmathI brAhmaNa thAya che, karmathI kSatriya thAya che, karmathI vaizya thAya che ane karmathI ja zuddha thAya che. buddha-sarvajJa e A tattvonuM nirUpaNa karela che. tenA dvArA je sAdhaka snAtaka bane che, te sarva karmothI mukta thAya che. tene ame brAhmaNa kahIe chIe. A pramANe je ukta guNathI saMpanna dvijottama hoya che, teo ja potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha che. 0 vijayaghoSa brAhmaNanI pravajyA : A pramANe (jayaghoSamuni dvArA nirupita tattvone sAMbhaLIne) saMzaya dUra thatAM vijayaghoSa brAhmaNe mahAmuni jayaghoSanI vANIno samyakarUpe svIkAra karyo. manamAM tuSTa thayela vijayaghoSe hAtha joDIne munine A pramANe kahyuM Ape mane yathArtha brAhmaNatvano ghaNo ja sAro upadeza Apyo che, vAstavamAM Apa yajJonA yaSya (yajJakarmA) cho, tame vedone jANanArA vidvAnuM cho, tame jyotiSanA jJAtA Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 Agama kathAnuyoga-3 cho, tame gharmonA pAragAmI cho. tame potAno ane bIjAno uddhAra karavAmAM samartha cho. tethI he bhikSu zreSTha ! A bhikSA svIkAra karI amArI para anugraha karo. (jayaghoSamunie kahyuM) - mane bhikSAthI koI prayojana nathI. he kiMja! jaldIthI abhiniSkramaNa karo, jethI bhayanA AvartAvALA saMsArasAgaramAM tamAre bhramaNa karavuM na paDe. bhogomAM karmano upalepa thAya che. abhogI karmothI lipta thatA nathI. bhogI saMsAramAM bhramaNa kare che, abhogI tenAthI mukta thaI jAya che. je pramANe eka bhIno ane eka suko evA be mATInA goLA pheMkavAmAM Ave, te baMne dIvAla para paDyA. temAM je bhIno goLo hato, te dIvAla para coMTI gayo. e pramANe je manuSya dabuddhi ane kAmabhogomAM Asakta che, te viSayo sAthe coMTI jAya che. virakta sAdhaka sukA goLAnI mAphaka temAM lapAto nathI. A pramANe vijayaghoSa brAhmaNa, jayaghoSa aNagAranI pAse anuttara zreSTha dharmane sAMbhaLIne pravRjita thayA. 0 baMne muniono mokSa : A pramANe vijayaghoSa ane jayaghoSa baMne munie saMyama ane tapa dvArA pUrvasaMcita karmone kSINa karI anuttara siddhi prApta karI. (niryuktikAra maharSi vizeSamAM ahIM jaNAve che ke-). e pramANe te vijayaghoSa brAhmaNe jayaghoSamuni samIpe aNagAra dharma svIkAryo, anuttara dharma sAMbhaLIne te pravajita thayA. pachI jayaghoSa ane vijayaghoSamuni saMsArano kSaya karIne siddhigatimAM - molamAM gayA. 0 Agama saMdarbha :utta. 993 thI 1006; utta.ni 464 thI 483 + utta2.5 268; 0 anAthI muni kathA : (vAstavamAM anAtha ke anAthI nAmanA koI muni nathI. paNa A kathAnaka jagatumAM "anAthamuninA nAme prasiddha thayuM che. jene mahAnirgathIya adhyayana kahela che. tenuM bIjuM nAma "anAtha vrajyA" paNa che.) 0 zreNikane thayela munidarzana : prabhRta ratnothI samRddha magadhAdhipati rAjA zreNika maMDikukSi caityamAM vihArayAtrAne mATe nagarathI nIkaLyA. te udyAna vividha prakAranA vRkSo ane latAothI AkIrNa hatA. vividha prakAranA pakSIothI parisevita hatuM ane vividha prakAranA puSpo vaDe sArI rIte AcchAdita hatuM. vizeSa zuM kahevuM, te caityaudyAna naMdanavana samAna hatuM rAjAe te udyAnamAM vRkSanI nIce beThelA eka saMyata, samAdhi saMpanna, sukumAla ane sukhocitane yogya sAdhune joyA. sAdhunA anupama rUpane joIne rAjAne te saMyata pratye atyadhika, atula Azcarya thayuM - aho ! zuM varNa chezuM rUpa che ? aho ! A AryanI Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo kevI saumyatA che. aho ! zuM zAMti che ? zuM mukti-nirlobhatA che ? bhogo paratve kevI asaMgatA che ? te muninA caraNomAM vaMdanA ane namaskAra tathA pradakSiNA karyA pachI rAjA ati dUra nahIM - ati nIkaTa nahIM evA yogya sthAne Ubho rahIne hAtha joDIne pUchavA lAgyA 0 zreNikano muni sAthe saMvAda :~ zreNika :he Arya ! tame hajI yuvAna cho, to paNa he saMyata ! tame bhogakALamAM dIkSita thayA cho, zrAmaNyamAM upasthita thayA cho, tenuM kAraNa zuM che, te huM sAMbhaLavA icchuM chuM. 411 muni :- he mahArAja ! huM anAtha chuM, mAro koI nAtha--rakSaka nathI. mArA para anukaMpA rAkhanAra koI mitra paNa mane maLyo nathI. A sAMbhaLIne magadhAdhipa rAjA zreNika jorathI hasyo ane bolyo - A pramANe tame dekhAvamAM to RddhisaMpanna lAgo cho, to paNa tamAro koI nAtha kema nathI ? he bhadaMta ! huM tamAro nAtha thaIza. he saMyata ! mitra ane jJAtijanonI sAthe maLIne bhogone bhogavo. manuSyajIvana ghaNuM durlabha che. anAthamuni :-- a zreNika ! tame svayaM anAtha cho. he magadhAdhipa ! jyAre tame svayaM anAtha cho to koInA nAtha kaI rIte thaI zako ? kaI rIte thaI zakavAnA cho ? rAjA pahelAthI ja vismita thaI rahyo hato, have to muninA abhUtapUrva vacana sAMbhaLIne vadhAre saMbhrAnta-saMzaya Akula ane vismita thayo ke, mArI pAse ghoDA che, hAthI che, nagara ane aMtaHpura che. huM manuSyajIvananA badhAM sukhono bhoga karI rahyo chuM ane mArI pAse AjJA ane aizvarya paNa che. A prakAre zreSTha saMpadA, jenA dvArA badhAM kAmabhoga mane samarpita che prApta che, to paNa huM anAtha kema ? he bhadaMta ! tame jUTha na bolo. muni dvArA potAnA anAthatvanI prarUpaNA :- he pRthvIpati nareza ! tame anAthano artha ane paramArtha jANatA nathI ke manuSya anAtha ane sanAtha kaI rIte thAya che ? mahArAja ! avyAkSikSa cittathI mane sAMbhaLo ke yathArthamAM anAtha kaI rIte thAya che ane kayA AzayathI meM teno prayoga karyo che ? prAcIna nagaromAM asAdhAraNa suMdara kauzAMbI nAmanI eka nagarI hatI. tyAM mArA pitA hatA ane temanI pAse pracura dhanano saMgraha hato. mahArAja ! prathama vayamAM - yuvAvasthAmAM mArI AMkhomAM atula-asAdhAraNa pIDA utpanna thaI. he pArthiva ! tenAthI mArA samasta zarIramAM atyaMta jalana thatI hatI. kruddha zatru je rIte zarIranA marmasthAnomAM atyaMta tIkSNa zasra ghoMcI de ane tenAthI jevI vedanA thAya, evI ja mArI AMkhomAM bhayaMkara vedanA thaI rahI hatI. je rIte indranA vajra prahArathI bhayaMkara vedanA thAya che, te ja rIte mArA kaTi bhAgamAM, aMtareccha--hRdayamAM ane uttamAMga--mastakamAM atidAruNa vedanA thaI rahI hatI. vidyA ane maMtrathI cikitsA karanArA, maMtra tathA auSadhionA vizArada advitIya Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 Agama kathAnuyoga-3 zAstrakuzala mArI cikitsAne mATe upasthita hatA, teoe mArA hitane mATe catuSpAda cikitsA karI, paNa teo mane duHkhathI mukta na karI zakyA. A mArI anAthatA che. mArA pitAe mArA mATe cikitsakone upahAra svarUpa sarvasAra vastuo ApI, paNa teo mane duHkhathI mukta karI zakyA nahIM, A mArI anAthatA che. mahArAja ! mArI mAtA putrazokanA duHkhathI pIDita rahetI hatI, paraMtu te paNa mane duHkhathI mukta na karI zakI, A mArI anAthatA che. mahArAja ! mArA moTA ane nAnA badhAM sagA bhAIo mane duHkhathI mukta karI zakayA nahIM, A mArI anAthatA che. mahArAja ! mArI moTI ane nAnI sagI baheno paNa mane duHkhathI mukta karI na zakyA, A mArI anAthatA che. mahArAja ! mArAmAM anurakta ane anuvrata mArI patnI azrupUrNa nayano vaDe mArA ura sthaLane bhIMjavatI rahetI hatI, te bAlA (kanyA) mArA pratyakSamAM ke parokSamAM kayAreya paNa annapAna, snAna, gaMdha, mALA, vilepanano upabhoga karatI na hatI. te eka kSaNa mATe paNa mArAthI dUra thatI na hatI. to paNa te mane duHkhathI mukta karI na zakI. mahArAja ! A mArI anAthatA che. 0 pravajyA grahaNa ane sanAthatva : tyAre meM A pramANe vicAra karyo ke prANIne A anaMta saMsAramAM vAraMvAra asahya vedanAno anubhava karavo paDe che. A vipula vedanAthI jo eka vakhata paNa mukta thaI jaIza, to huM zAMta, dAMta, nirAraMbha aNagAra vRttimAM pravrajita thaI jaIza. he narAdhipa ! A prakAre vicAra karIne huM sUI gayo. vItatI jatI rAtrinI sAthe sAthe mArI vedanA paNa kSINa thaI gaI. tyArapachI prAtaHkAlamAM nirogI thatAM ja huM baMdhujanone pUchIne sAMta, dAMta, nirAraMbha thaIne aNagAra vRttithI pravrajita thaI gayo. tyAre huM mAro ane bIjAno - trasa ane sthAvara badhA jIvono nAtha thaI gayo. mAro potAno AtmA ja vaitaraNI nadI che, kUTazAlmalI vRkSa che, kAmadudhA gAya che ane naMdanavana che. AtmA ja sukhadu:khano kartA che ane vikartA-bhoktA che. sampravRttimAM sthita AtmA ja potAno mitra che ane duSTapravRttimAM sthita AtmA ja potAno zatru che. 0 kuzIlAcaraNa nirUpaNa ane saMyamapAlana upadeza : he rAjanuM A eka bIjI paNa anAthatA che. jene zAMta ane ekAgra citta thaIne sAMbhaLo - ghaNAM ja evA kAyara vyakti hoya che, je nigraMtha dharmane pAmIne paNa khinna thaI jAya che, duHkhI hoya che. - je mahAvratono svIkAra karI, pramAdanA kAraNe tenuM samyak pAlana karatA nathI, AtmAno nigraha karatA nathI, rasomAM je Asakta che, teo rAga-dveSa, rUpa baMdhanono Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 413 mUlathI uccheda karI zakatA nathI. jemanI IrSA, bhASA, eSaNA, AdAna nikSepa ane uccAra prastravaNanA pariSThApanamAM sajAgatA nathI. te A mArganuM anugamana karI zakatA nathI. te mArge vIrapuruSa cAle che. je ahiMsAdi vratomAM asthira che, tapa ane niyamothI bhraSTa che, te dIrdhakALa sudhI muMDa ruci rahIne ane AtmAne kaSTa ApIne paNa saMsArano pAra pAmI zakatA nathI. je khAlI muThInI samAna nissAra che, khoTA sikkAnI mAphaka apramANita che, vaiDUryanI mAphaka camakatA tuccha kAcamaNi che, te jANanArA parIkSakonI dRSTimAM mUlyahIna che. je kuzIlaveSa ane RSidhvaja (rajoharaNAdi muni cinha) dhAraNa karIne jIvikA calAve che, asaMyata hovA chatAM paNa potAne saMyata kahe che, te dIrdhakALa sudhI vinAzane prApta thAya che. je lakSaNa ane svapna vidyAno prayoga kare che, nimittazAstra ane kautuka kAryamAM atyaMta Asakta che, mithyA Azcarya utpanna karanArI kuheTavidyA - jAdUgarInA khelathI AjIvikA calAve che, te karmaphaLa bhoganA samaye koInuM zaraNa pAmI zakatA nathI. te zIlarahita sAdhu potAnA tamastama - tIvra ajJAnane kAraNe viparita dRSTine prApta thAya che. jenAthI asAdhu prakRtivALA te sAdhu mauna-munidharmanI virAdhanA karI satata du:kha bhogavatA naraka ane tiryaMcagatimAM AvAgamana karatA rahe che. je auzika, krIma, niyAga Adi rUpa kiMcit mAtra paNa aSaNIya AhAra choDatA nathI, te agrinI mAphaka sarvabhakSI bhikSu pApakarma karIne ahIMthI marIne pachI durgatimAM jAya che. svayaM ja potAnA dUSpavRttizIla durAtmA je anartha kare che, te gaLuM kApanArA zatra paNa karI zakatA nathI. ukta tathyane nirdayasaMyamahIna puruSa mRtyunI kSaNomAM pazcAttApa karatA jANI zakaze. je uttamArthamAM viparita dRSTi rAkhe che, tenI brAmaNyamAM abhiruci vyartha che. tene mATe A loka ke paraloka nathI. baMne lokanA prayojanathI zUnya hovAnA kAraNe te ubhayabhraSTa bhikSu niraMtara ciMtAmAM ghoLAto rahe che. A pramANe svaccheda ane kuzIla sAdhu paNa jinottamanA mArganI virAdhanA karI, e ja rIte paritApane prApta thAya che, je rIte bhogomAM Asakta thaIne nirarthaka zoka karanArI kukarI-gIdha pakSiNI paritApane prApta thAya che. medhAvI sAdhaka A subhASitane ane jJAnaguNathI yukta anuzAsanane sAMbhaLIne kuzIla vyaktionA badhAM mArgone choDIne mahAn nigraMthonA patha para cAle che. cAritrAcAra ane jJAnAdi guNothI saMpanna nigraMtha nirAzrava hoya che, anuttara zuddha saMyamanuM pAlana karI te nirAzrava sAdhaka karmono kSaya karI vipula, uttama ane zAzvata mokSane prApta kare che. A pramANe te ugra-dAMta, mahAna, tapodhana, mahApratijJa, mahAyazasvI, mahAmunie Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 Agama kathAnuyoga-3 - - A mahAnirgathIya mahAmRtane mahAnuM vistArathI kahyuM. 0 zreNika dvArA kSamAyAcanA : rAjA zreNika A kathanane sAMbhaLIne saMtuSTa thayo ane hAtha joDIne A pramANe bolyo, he bhagavan! Ape anAthanuM yathArtha svarUpa mane sArI rIte samajAvyuM che. he maharSi ! tamAruM manuSya jIvana saphaLa che, tamArI upalabdhio saphaLa che, tame sAcA sanAtha ane sabAMdhava cho, kemake tame jinezvaranA mArgamAM sthita cho. he saMyata ! tame anAthonA nAtha cho, tame badhAM jIvonA nAtha cho, he mahAbhAga! huM tamArI kSamA mAMgu chuM. huM tamArA dvArA anuzAsita thavAnI icchA rAkhuM chuM. meM Apane prazna pUchIne je dhyAnamAM viddha karyuM ane bhogone mATe nimaMtraNa ApyuM, te badhAMne mATe mane kSamA karo. A pramANe te rAjasiMha - zreNika rAjA aNagArasiMhamuninI paramabhaktithI stuti karI aMtaHpura tathA parijanonI sAthe nirmaLa cittapUrvaka dharmamAM anurakta thaI gayo. rAjAnA rAmakUpa AnaMdathI ullasita thaI rahyA hatA. te muninI pradakSiNA ane natamastake vaMdanA karIne pAcho pharyo. te anAthImuni guNo vaDe samRddha, traNa gutiothI gupta, traNa daMDothI virata, mohamukta muni pakSInI mAphaka vipramukta-apratibaddha thaIne pRthvItala para vihAra karavA lAgyA. 0 Agama saMdarbha :utta. 713 thI 772; 0 samudrapAla kathA : caMpAnagarImAM "pAlita' nAmano eka vaNikU zrAvaka hato. te bhagavaMta mahAvIrano ziSya hato. te zrAvaka nigraMtha pravacanano kovida - viziSTa jJAtA vidvAn hato. eka vakhata vahANa dvArA vyApAra karato evo te piDuMDanagare Avyo. piDuMDanagaramAM vyApAra karatI vakhate tene eka vaNike vivAhanA rUpamAM potAnI putrI ApI. keTalAka samaya pachI garbhavatI patnIne laIne teNe svadeza tarapha prasthAna karyuM. 0 samudrapAlano janma ane vivAha : pAlitanI patnIe samudramAM ja putrane janma Apyo. te samudramAM utpanna thayo hovAthI tenuM nAma samudrapAla rAkhyuM. te vaNikU zrAvaka sakuzala caMpAnagarImAM potAne ghera Avyo. te sukumAra bALaka potAnA gharamAM AnaMdapUrvaka moTo thavA lAgyo. teNe boMtera kaLAo zIkhI ane te nIti nipuNa thaI gayo, te yuvAvasthAthI saMpanna thaI gayo. tyAre te badhAne surUpa ane priyadarzana lAgavA mAMDyo. pitAe tene mATe rUpiNI nAmanI suMdara rUpavatI patnI lAvI ApI. te dogaMdaka devanI mAphaka potAnI patnInI sAthe surakhya prAsAdamAM krIDA karavA lAgyo. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 0 samudrapAlanI pravrajyA :- eka samaye te prAsAda Alokana karato (jharUkhAmAM besIne Alokana karato) hato. teNe vadhyajanocitta cinhothI yukta vadhyane vadhyasthAna tarapha laI javAtA joyo. tene joIne saMvega pAmIne samudrapAle manamAM A pramANe kahyu - (vicAryu) aho ! A azubha karmonA pApaka nirmANa--duHkhada pariNAma che. - A pramANe ciMtana karatA evA te bhagavAn - mahAn AtmA saMvegane prApta thayo ane saMbuddha thayo (pratibodha pAmyo) mAtApitAne pUchIne teNe aNagAra pravrajyA aMgIkAra karI. dIkSita thayA pachI muni mahAkalezakArI, mahAmoha ane pUrNabhayakArI saMgano parityAga karIne paryAya dharma--sAdhvAcAramAM, vratamAM, zIlamAM ane parISahone sahevAmAM abhiruci rAkhe. muni ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha A pAMca mahAvratone svIkAra karIne jinopadiSTa dharmanuM AcaraNa kare. indriyonuM samyak saMvaraNa karanArA bhikSu sarve jIvo prati karuNAzIla rahe, kSamA vaDe durvacanAdine sahana kare, saMyata thAya, brahmacArI rahe, te sadaiva sAvadya yoga - pApAcArano parityAga karatA evA vicaraNa kare. 415 sAdhu samayAnusAra potAnA balAbalane, potAnI zaktine jANIne rASTromAM vicaraNa kare. siMhanI mAphaka bhayotpAdaka zabda sAMbhaLIne paNa saMtrasta na thAya, asabhya vacana sAMbhaLIne paNa badalAmAM asabhya vacana na kahe. 0 parISaho sahevA : saMyamI pratikULatAonI upekSA karato vicaraNa kare, priya--apriya, iSTa--aniSTa, anukULa--pratikULa parISahone sahana kare, sarvatra badhAMnI abhilASA na kare, pUjA ane garhA paNa na icche. ahIM saMsAramAM manuSyonA aneka prakAranA chaMda--abhiprAya hoya che. bhikSu tene potAnA bhAvathI jANe che. tethI te devakRta, manuSya kRtu, tiryaMca kRta bhayotpAdaka bhISaNa upasargo sahana kare. aneka asahya, parISTha prApta thAya tyAre ghaNAM kAyara loka khedano anubhava kare che, paraMtu bhikSu parISaho prApta thAya tyAre saMgrAmamAM AgaLa rahenArA nAgarAja-hAthInI jema vyathita na thAya. zIta, uSNa, DAMsa, macchara, tRNasparza tathA aneka prakAranA bIjA AtaMka jyAre bhikSune sparza na kare, tyAre te kutsita zabda na karato tene samabhAvathI sahana kare. pUrvakRt karmone kSINa kare. vicakSaNa bhikSu satata rAga dveSa ane mohane choDIne vAyu vaDe akaMpita merunI samAna Atmagupta banIne parISahone sahana kare. pUjA--pratiSThAmAM unnata ane garhomAM avanata na thanAra, maharSi pUjA ane garhAmAM lipta na thAya. te samabhAvI virata saMyamI saraLatAne svIkAra karIne nirvANa mArgane prApta thAya. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 - je rati ane aratine sahana kare che, saMsArI lokonA parIcayathI dUra rahe che, virakta che, AtmahitanA sAdhaka che, pradhAnavAnuM - saMyamazIla che, zoka ane mamattvarahita che, akiMcana che, te paramArtha padomAM samyagdarzana Adi mokSa sAdhanomAM sthita hoya che. trAyI--prANi rakSA karanAra muni mahAn yazasvI RSio dvArA svIkRta, lepAdi karmathI rahita, asaMvRtta - bIjAdithI rahita vivikta layana - ekAMta sthAnone sevana kare ane parISahone sahana kare. 416 anuttara dharma saMcayanuM AcaraNa karIne sajJAnathI jJAnane prApta karanArA, anuttara jJAnadhArI, yazasvI, maharSi aMtarikSamAM sUrya samAna prakAzamAna thAya che. 0 samudrapAla munino mokSa : samudrapAla muni puNyapApa (zubha-azubha) baMne karmono kSaya karIne saMyamamAM niraMgana--nizcala ane badhAM prakArathI mukta thaIne samudranI mAphaka vizALa saMsAra pravAhane tarIne apunarAgamana mokSane prApta thayA (mokSa pAmyA). 0 Agama saMdarbha :: utta. 773 thI 796; -- x x * mRgAputra balazrI kathA H mRgA nAmanI devI--agramahiSI hatI. tene balazrI nAme eka putra hato. te nAmathI A adhyayanane mRgAputrIya adhyayana kahevAmAM Ave che. te (kathAnaka) A pramANe che- kAnana ane udyAnothI suzobhita sugrIva nAmaka suramya nagaramAM balabhadra nAmano rAjA hato. mRgA temanI paTTarANI hatI. temane balazrI nAme putra hato, je mRgAputranA nAmathI prasiddha hato. te mAtA-pitAne priya hato, yuvarAja hato, dIzvara hato arthAt zatruone damana karanArAmAM mukhya hato. te prasannacitta thaI haMmezA naMdana prasAdamAM doguMdaka devonI mAphaka strIonI sAthe krIDA karato hato. eka divasa te maNi ane ratnothI jaDita kar3himatalavALA prAsAdanA gavAkSamAM Ubho rahIne nagaranA catuSka-trika ane catvarane joI rahyo hato. 0 balazrIne jAtismaraNa : teNe tyAM rAjapatha para jatA evA tapa, niyama ane saMyamanA dhAraka zIla vaDe samRddha tathA guNonI khANa samAna eka saMyatane joyA. mRgAputra (balazrI) te munine apalaka dRSTithI joto rahyo ane vicArato rahyo ke, huM mAnuM chuM ke, AvuM rUpa A pUrve paNa meM kyAMka joyeluM che. sAdhunuM darzana ane tadanantara pavitra adhyavasAya thavAthI meM AvuM kyAMka joyela che.' A pramANe uhApoha rUpa mohane prApta thaI tene jAtismaraNa utpanna thayuM. saMjJIjJAna thavAthI te pUrvabhavane smaraNa kare che - huM devalokathI cyavIne A manuSya bhavamAM Avela chuM. jAtismaraNa utpanna thavAthI mahARddhizALI mRgAputra potAnI pUrva jAti ane Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaNa kathAo pUrvAcarita zrAmaNyane smaraNa kare che. 417 (ahIM niryuktikAra maharSi paNa noMdhe che ke--) sugrIva nagaramAM balabhadra nAme rAjA hato, tene mRgAdevI nAme agramahiSI hatI. te baMneno balazrI nAme eka buddhimAna putra hato. je vajraRSabhanArAya saMghayaNa yukta, yuvarAja ane caramabhavane dhAraNa karato hato. naMdana nAmaka ramya prAsAdamAM te AnaMdita hRdayathI potAnI strI sAthe doguMdaka devanI mAphaka ramaNa karato hato. anya koI divase prAsAdatale sthita evA teNe vistIrNa rAjamArga para avalokana karatA guNasamUharUpa evA saMyata zramaNane rAjapatha para vicaratA joyA. je muni tapa, niyama, saMyamanA dhAraka ane zrutasAgarapAraga tathA dhIra hatA. tyAre rAjasute (balazrIe) te zramaNane animeSa nayane joyA ane vicAryuM ke meM AvA prakAranuM rUpa kyAMka joyela che. tyAre temane pUrvabhave Acarela zrAmaNyanuM smaraNa thayuM. O mRgAputrano pravrajyA saMkalpa :- viSayothI virakta ane saMyamamAM anurakta mRgAputre mAtApitAnI samIpe AvIne A pramANe kahyuM meM pAMca mahAvratone sAMbhaLyA che ane e paNa sAMbhaLela che ke naraka ane tiryaMcayonimAM du:kha che. huM saMsArarUpa mahAsAgara thakI virakta thayo chuM, huM pravrajyA grahaNa karIza. tethI he mAtA ! mane anumati Apo. he mAtApitA ! huM bhogone bhogavI cUkyo chuM, te viSaphaLa samAna aMte kaTu vipAkavALA ane niraMtara du:kha denArA che. A zarIra anitya che, apavitra che, azucimAMthI utpanna thayela che. ahIMno AvAsa. azAzvata che ane du:kha tathA kalezanA sthAnarUpa che. A zarIra pANInA parapoTA samAna anitya che, pahelA ke pachI tene kyAreka choDavAnuM ja che. tethI mane temAM AnaMda maLato nathI. vyAdhi ane rogonuM ghara tathA jarA ane maraNathI grasta A asAra manuSya zarIramAM mane eka kSaNane mATe paNa sukha maLatuM nathI. janma duHkha che, jarA duHkha che, roga duHkha saMsAra ja duHkharUpa che. jyAM jIva kaleza pAme che. che, maraNa duHkha che. aho ! A samagra kSetra, vAstu, hiraNya, putra, strI, baMdhujana ane A zarIrane choDIne eka divasa vivaza thaIne mAre cAlyuM javAnuM che. je pramANe viSayarUpa kiMpAka phaLonuM aMtima pariNAma suMdara hotuM nathI. te ja pramANe bhogavelA bhogonuM pariNAma paNa suMdara hotuM nathI. je vyakti pAtheya--bhAtuM lIdhA vinA ja lAMbA raste cAlyo jAya che, te cAlatA--cAlatA bhUkha ane tarasathI pIDita thAya che. e ja pramANe je vyakti dharma karyA vinA ja parabhavamAM jAya che, te jatA-jatA vyAdhi ane rogothI pIDita thAya che -- du:khI thAya che. je vyakti pAtheya laIne lAMbA mArge cAle che, te cAlatA-cAlatA bhUkha ane Jain| 322.7 | ternational Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 Agama kathAnuyoga-3 tarasanA duHkhathI rahita sukhI thAya che. e ja pramANe je vyakti dharma karIne parabhavamAM jAya che, te alpakarmA thaIne jatA-jatA vedanArahita sukhI thAya che. je pramANe gharane Aga lAgavAthI gRhasvAmI mUlyavAnuM sAra vastuone kADhI le che ane mUlyahIna asAra vastune choDI de che. te ja pramANe ApanI anumati prApta karI jarA ane maraNathI saLagatA evA A lokamAM sArabhUta evA mArA AtmAne huM bahAra kADhIza. 0 mAtApitA dvArA zrAdhya duSkaratA nivedana : tyAre mAtApitAe tene kahyuM, he putra ! zrAmANya ati duSkara che, bhikSune hajAro guNa dhAraNa karavA paDe che. bhikSune jagamAM zatru ane mitra prati ane sarve jIvo paratve samabhAva rAkhavAno hoya che. jIvanaparyata prANAtipAthI virata thavuM paNa ghaNuM ja duSkara hoya che. sadA apramatta bhAve mRSAvAdano tyAga karavo, pratyeka kSaNe sAvadhAna rahIne hitakArI satya bolavuM. ghaNuM ja kaThina hoya che. daMta zodhana Adi paNa ApyA sivAya levuM ane pradatta vastu paNa anavadya ane eSaNIya ja levI atyaMta duSkara che. kAmabhogonA rasathI paricita vyakti mATe abrahmacaryathI virati ane ugra brahmacarya mahAvrata dhAraNa karavuM ghaNuM ja duSkara che. dhana, dhAnya, preSyavarga Adi parigrahano tyAga karavo ane badhAM prakAre AraMbha ane mamattvano tyAga karavo ghaNo duSkara che. caturvidha AhArano rAtrimAM tyAga karavo ane kAlamaryAdAthI bahAra vRtAdi saMnidhino saMcaya na karavo ati duSkara che. bhUkha-tarasa, ThaMDI-garamI, DAMsa ane maccharonuM kaSTa, Akroza-vacana, duHkhazayyA, taNasparza ane mela (temaja) tADanA, tarjanA, vadha, baMdhana, bhikSAcArya, yAcanA ane alAbha A parISahone sahevA jarUrI hoya che. A kApotI vRtti (kabUtara samAna doSothI sazaka ane satarka rahevAnI vRtti), dAruNa kezaloca, A ghora brahmacarya vrata dhAraNa karavuM, sAmAnya AtmAone mATe duSkara che. he putra ! tuM sukha bhogavavA yogya che, sukumAra che, sumajjita che. tethI zramaNadharmanuM pAlana karavAne mATe tuM samartha nathI. he putra ! sAdhucaryAmAM jIvanaparyata kyAMya vizrAma nathI. loDhAnA bhAranI mAphaka sAdhunA guNono mahAn gurutara bhAra che, jene jIvanaparyata vahana karavo atyaMta kaThina che. jema AkAza gaMgAno strota, pratisrota dustara che, jema sAgarane bAhuo vaDe taravo duSkara che, tema guNodadhi-saMyama sAgarane taravo paNa duSkara che. saMyama retInA koLIyAnI mAphaka svAdarahita che, tapanuM AcaraNa talavAranI dhAra para cAlavA jevuM duSkara che. sApanI mAphaka ekAgra dRSTithI cAritradharmamAM rahevuM kaThina che, loDhAnA java cAvavA jevuM duSkara che, te pramANe cAritrapAlana paNa duSkara che. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 419 jema vastranA thelAne havAthI bharavo duSkara che, te ja rIte kAyaro dvArA zramaNadharmanuM pAlana karavuM paNa kaThina che. jema meraparvatane trAjavAthI tolavo duSkara che, te ja rIte nizcala ane niHzaMka bhAvathI zramaNadharmanuM pAlana paNa duSkara che. jema bhujAo vaDe samudrane taravo muzkela che, te ja rIte anupazAMta vyakti dvArA saMyamasAgarane pAra karavo duSkara che. he putra ! pahelA tuM manuSya saMbaMdhI zabda, rUpa Adi pAMca prakAranA bhogone bhogavIne, pazcAt bhuktabhogI thaIne dharmAcaraNa karaje. 0 mRgAputra dvArA mAtApitAne pratyuttara : mRgAputrae mAtApitAne kahyuM ke, Ape je kahyuM che te ThIka che, paraMtu A saMsAramAM jemanI tarasa chIpAI cUkI hoya temane mATe kaMIpaNa duSkara nathI. meM zArIrika ane mAnasika vedanAone anaMtavAra sahana karI che, ane aneka vakhata bhayaMkara duHkha ane bhayano paNa anubhava karyo che. meM narakAdi cAra gatirUpa aMtavALA jarA-maraNarUpI bhayanI khANa-saMsArarUpI vanamAM bhayaMkara janma maraNo sahyA che. jema ahIM agri uSNa che, tenAthI anaMtaguNI adhika duHkharUpa uSNa vedanA meM narakamAM anubhavI che, jema ahIM ThaMDI che, tethI anaMtaguNI adhika duHkharUpa zItavedanA meM narakamAM anubhavI che. huM narakanI kaMda kuMbhIomAM upara paga ane nIcuM mastaka karIne prajvalita agnimAM AkraMdana karato anaMtavAra pakAvAyo chuM. mahAbhayaMkara dAvAgni tulya marUpradezamAM tathA vajavAlukAmAM ane kadaMbavAlukAmAM huM anaMtavAra saLagAvAyo chuM. bAMdhavothI rahita, asahAya, roto evo kaMdUkuMbhamAM UMco bAMdhavAmAM Avyo ane karavata ane krakaca Adi zastrothI anaMtavAra cheDAyo chuM. atyaMta tIkhA kAMTAthI vyApta UMcA zAlmalivRkSa para pAzajAlathI bAMdhIne ahIM- tahIM kheMcIne mane asahya kaSTa Apela che. ati bhayAnaka AkraMdana karato evo huM pApakarmA mArA ja karmone kAraNe zeraDInI mAphaka moTA-moTA yaMtromAM anaMtIvAra pIlAyo chuM. huM ahIM-tahIM bhAgato evo ane AkraMdana karato evo kALA ane kAbaracitarA suMvara ane kUtarAthI aneka vakhata pADavAmAM Avyo, phADavAmAM Avyo ane cheDAyo chuM. pApakarmonA kAraNe huM narakamAM janma laIne alasInA phUlo samAna nIlaraMgI talavAro vaDe, bhAlAthI, loDhAnA daMDa vaDe chedAyo, bhedAyo ane TUkaDe TUkaDA karAyo chuM. yUpanA chedamAM lAgatI evI khIlIthI yukta evA yUpavALA saLagatA loDhAnA rathamAM joDavAmAM Avyo, cAbuka ane doraDA vaDe haMkArAyo, rojhanI mAphaka pITAIne jamIna para pADavAmAM Avyo. pApakarmothI gherAyela evo parAdhIna huM agrinI citAomAM bheMsanI mAphaka saLagAvAyo ane pakAvAyo chuM. loDhAnA samAna kaThora sANasI jevI cAMcavALA Dheka ane gIdha pakSIo dvArA roto-evo paNa baLathI anaMtIvAra noMcAyo chuM. tarasathI vyAkuLa thaIne doDatA evo huM vaitaraNI nadI para pahoMcyo. "pANI pIza" evuM vicArI ja rahyo hato ke charAnI dhAra Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 jevI tIkSNa jaladhArA vaDe huM cIrAyo chuM. garamIthI saMtapta thaIne huM chAyAne mATe asipatra mahAvanamAM gayo, paraMtu tyAM uparathI paDatA asipatrothI aneka vAra chedAyo. badhI taraphathI nirAza thayela mArA zarIrane mudgaro, musuMDIo, zULo ane mUsalo vaDe cUra cUra karAyuM. A pramANe anaMtIvAra meM duHkha prApta karyuM. Agama kathAnuyoga-3 tejadhAravALA charA ane charIo vaDe tathA kAtara vaDe huM aneka vakhata kapAyo chuM TukaDA-TukaDA karAyo chuM, chedAyo chuM ane mArI cAmaDI utArAI che, vivaza banelA haraNanI mAphaka paNa anekavAra pAza ane kUTajAlothI chalapUrvaka pakaDAyelo chuM. baMdhAyo chuM, rokAyo chuM ane vinaSTa karAyo chuM. gala ane magarane pakaDavAnA jAlathI mAchalInI mAphaka vivaza evo huM anaMtIvAra kheMcAyo, phaDAyo, pakaDAyo ane marAyo chuM, bAja pakSIo, jAlo tathA vajralepo dvArA pakSInI mAphaka huM anaMtavAra pakaDAyo, cipakAvAyo, baMdhAyo ane marAyo. vardhakI dvArA vRkSanI mAphaka kuhADI ane pharasI vaDe huM anaMtavAra kUTAyo chuM, phaDAyo chuM, chedAyo chuM ane cholavAmAM Avyo chuM, luhAro dvArA loDhAnI mAphaka huM paramAdhAmI asurakumAro dvArA thappaDa ane mukkAo dvArA anaMtavAra pITAyo, kUTAyo ane khaMDakhaMDa karAyo temaja cUrNa banAvI devAyo chuM. bhayaMkara AkraMdana karavA chatA paNa mane kaLakaLatA, garama tAMbA, loDhA, rAMgA ane sIsAno rasa pIvaDAvAyo. '"tane TukaDA-TukaDA karAyela ane zULamAM parAvAyela pakAveluM mAMsa priya hatuM." e yAda devaDAvI mane mArA ja zarIranuM mAMsa kApIne tene agni jevuM lAla tapAvIne anekavAra khavaDAvAyuM. "tane sUrA, sIdhu, maireya ane madhu Adi madirA priya hatI.' ema yAda devaDAvIne mane saLagatI evI carabI ane khUna pIvaDAvAyuM. meM A pramANe pUrva janmomAM nitya, bhayabhIta, saMtrasta, duHkhita ane vyathita thatA atyaMta du:khapUrNa vedanAno anubhava karyo che. tIvra, pracaMDa, pragADha, ghora, atyaMta duHsaha mahAbhayaMkara ane bhISma vedanAone meM narakamAM anubhavI che. he tAta ! manuSyalokamAM jevI vedanAo jovAmAM AvI che, tenAthI anaMtaguNI adhika duHkha vedanA narakamAM che, meM badhAM janmomAM duHkharUpa vedanA anubhavI che. eka palaka mAtra jeTalI paNa sukharUpa vedanA tyAM nathI. 0 zrAmaNya niSpatikarma saMbaMdhe--uttara : mAtApitAe kahyuM, he putra ! tArI icchAnusAra tuM bhale saMyama svIkAra kara, paNa vizeSa vAta e che ke, zramaNajIvanamAM niSpatikarmatA roga thAya tyAre cikitsA na karAvavI te kaSTa che. tyAre mRgAputre kahyuM, he mAtApitA ! Ape je kahyuM, te satya che, paNa jaMgalamAM rahenArA nirIha pazu-pakSIonI cikitsA koNa kare che ? jema jaMgalamAM haraNa ekaluM vicare che, tema huM paNa saMyama ane tapanI sAthe ekAkI thaIne dharmanuM AcaraNa karIza. jyAre mahAvanamAM haraNanA zarIramAM AtaMka utpanna Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo thaI jAya che, tyAre vRkSanI nIce beThelA haraNanI cikitsA koNa kare che ? koNa tene auSadhi Ape che ? koNa tenA svAsthyanI vAta pUche che ? koNa tene bhojana-pANI lAvIne Ape che ? jyAre te nirogI thaI jAya che. tyAre svayaM gocarabhUmimAM jAya che ane bhojana--pAnane mATe latA, vela ane jaLAzayone zodhe che, velA ane sarovaramAM bhojana-- pANI karIne mRgacaryA karo te mRga mRgonI nivAsabhUmimAM cAlyo jAya che. A ja prakAre rUpa AdimAM apratibaddha, saMyamane mATe udyata, bhikSu svataMtra vihAra karato mRgacaryAnI mAphaka AcaraNa karI urdhvadizA - mokSamAM gamana kare che. 421 jema mRga ekalo aneka sthAnomAM vicare che, aneka sthAnomAM rahe che, sadaiva gocara--caryAthI ja jIvanayApana kare che, te ja rIte gaucarIne mATe gayela muni paNa koInI niMdA ke avajJA nathI karato. huM mRgacaryAnuM AcaraNa karIza. 0 mRgAputranI pravrajyA : he putra ! jema tane sukha upaje tema karo. A pramANe mAtA-pitAnI anumati pAmIne te upadhi--parigrahane choDe che. he mAtA ! huM tamArI anumati pAmIne badhAM duHkhono kSaya karanArI mRgacarcAnuM AcaraNa karIza. he putra ! jema tane sukha thAya tema kara. A pramANe te aneka prakAre mAtApitAnI anumatine jANIne mamatvano tyAga kare che. je rIte mahAnAga kaMcukIne choDe che, kapaDA para lAgelI dhULanI mAphaka Rddhi, dhana, mitra, putra, kalatra ane jJAtijanone jhATakIne te saMyamayAtrA mATe nIkaLyo. pAMca mahAvratothI yukta, pAMca samitithI samita, traNa gupti vaDe gupta, atyaMtara ane bAhya tapamAM udyata, mamattparahita, ahaMkAra rahita, saMgarahita, gauravanA tyAgI, trasa ane sthAvara badhAM jIvomAM samadRSTi, lAbhamAM--alAbhamAM, sukhamAM duHkhamAM, jIvanamAM-- maraNamAM, niMdAmAM--prazaMsAmAM, mAnamAM--apamAnamAM samatvanA sAdhaka-- gaurava, kaSAya, daMDa, zalya, bhaya, hAsya ane zokathI nivRtta, nidAna ane baMdhanathI mukta, A lokamAM anAsakta ane paralokamAM anAsakta, hAthalAthI chedavAmAM ke caMdana lagAvAya tyAre paNa tathA AhAra maLavA ane na maLavA chatAM sama, aprazasta hetuthI AvanArA karmapudgalono sarvabhAvathI nirodhaka te maharSi evA mRgAputra adhyAtma saMbaMdhI dhyAna yogothI prazasta saMyama zAsanamAM lIna thayA. A pramANe jJAna, darzana, cAritra, tapa ane zuddha bhAvanAo dvArA AtmAne samyak prakAre bhAvita karIne, ghaNAM varSo sudhI zrAmaNya dharmanuM pAlana karI aMte eka mAsanuM anazana karIne te anuttara siddhine prApta thayA. saMbuddha, paMDita ane ati vicakSaNa vyakti A pramANe ja kare che, teo kAmabhogothI e ja rIte nivRtta thAya che, je rIte maharSi mRgAputra nivRtta thayA. mahAn prabhAvazALI, mahAn yazasvI, mRgAputranA tapa pradhAna, triloka, vizruta ane Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 Agama kathAnuyoga-3 mokSarUpagatithI pradhAna-uttama cAritranA kathanane sAMbhaLIne, dhanane duHkha vardhaka ane mamatva baMdhanane mahAbhayaMkara jANIne nirvANa guNone prApta karAvanArI sukhAvaha - anaMta sukha prApta karAnArI dharmadhurA dhAraNa karo. 0 Agama saMdarbha :utta. 675 thI 711; utta ni 409 thI 421 + ; -- -- -- -- -- 0 gardabhAli, saMjaya rAjA - kSatriyamuni - kathAnaka - 0 saMjaya rAjA : kAMDilya nagaramAM senA ane vAhanathI susaMpanna saMjaya nAmano rAjA hato. eka divasa te mRgayA-zikAra mATe nIkaLyo. te rAjA badhI tarapha vizAla azvasenA, gajasenA, rathasenA ane padAtisenAthI parivRtta hato. rAjA azva para ArUDha hato. te rasamUrzita thaIne kAMpilya nagaramAM kezara udyAna tarapha dhakelAyelA, bhayabhIta ane thAkelA haraNone mArI rahyo hato. 0 gadabhAli muni : te kezara udyAnamAM eka tapodhana aNagAra svAdhyAya ane dhyAnamAM lIna hatA. dharmadhyAnane ekAgratAthI sAdhI rahyA hatA. Amravane kSaya karavAne udyata ANagAra latAmaMDapamAM dhyAna karI rahyA hatA. rAjAe temanI samIpa Avela haraNono vadha karI dIdho. azvArUDha rAjA jaldIthI tyAM Avyo. jyAM muni dhyAnastha hatA. mRta haraNone joIne pachI tyAM eka aNagArane joyA. 0 saMjaya dvArA kSamA - prArthanA : munine joIne rAjA ekadama bhayabhIta thaI gayA. teNe vicAryuM - huM keTalo maMdapuNya-bhAgyahIna, rasAsakta ane hiMsakavRttino chuM ke meM vyartha ja munine Ahata karyA che. ghoDAne choDIne teNe vinayapUrvaka aNagAranA caraNomAM vaMdana karyA ane kahyuM, bhagavan! A aparAdhane mATe mane kSamA karajo. te aNagAra to maunapUrvaka dhyAnamAM lIna hatA. temaNe rAjAne kaMI pratyuttara na Apyo. tethI rAjA adhika bhayAkrAMta thaI gayA. bhagavan! huM saMjaya chuM, Apa mArI sAthe kaMIka to bolo. huM jANuM chuM - kuddha aNagAra potAnA tejathI karoDo manuSyane bALI nAMkhe che. 0 gardabhAli muni dvArA upadeza : jyAre rAjAe munine joyA ane saMbhramamAM Avyo, teNe ghoDAne choDIne aNagAranI pAse jaIne vinaya vaDe vaMdIne aparAdha khamAvyA. paNa maunasthita te aNagAra kaMI ja bolyA nahIM tyAre tenA tapatejathI bhayabhIta thaIne A pramANe bolyo, huM kaMpilapurano adhipati rAjA saMjaya tamArA zaraNe Avelo chuM, tyAre gardabhAlI munie kahyuM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 423 he pArthiva ! tane abhaya che. paraMtu te paNa abhayadAtA bana. A anitya jIvalokamAM tuM zA mATe hiMsAmAM saMlagna che? jyAre badhuM ja choDIne tAre ahIMthI avazya lAcAra thaIne cAlyuM javAnuM che, to A anitya jIvalokamAM tuM rAjyamAM kema Asakta thayo che ? he rAjan ! tuM jemAM mohamugdha che, te jIvana ane sauMdarya vIjaLInI camaka jevuM caMcaLa che, tuM tArA paralokanA hitane samajI zakato nathI. strIo, putra, mitra, baMdhujana jIvita vyaktinI sAthe ja jIve che. koI paNa mRta vyaktinI pAchaLa jatuM nathI. (maratuM nathI). atyaMta duHkhanI sAthe putra potAnA mRta pitAne gharanI bahAra nIkALI de che. te ja pramANe putrane pitA ane bhAIne bIjo bhAI bahAra nIkALI de che. tethI he rAjanuM! tuM tapa Acara, je sukha athavA duHkhanA karma je vyaktie karyA che, te potAnA ke karmonI sAthe ja parabhavamAM jAya che. 0 saMjaya rAjAnI pravajyA ane kSatriya munino prazna : (gardabhAli) aNagAranI pAse mahAnuM dharmane sAMbhaLIne rAjA mokSano abhilASI ane saMsArathI vimukha thaI gayo. rAjyane choDIne te saMjaya rAjA bhagavAn gardabhAlI aNagAra samIpe jina zAsanamAM (ahaMdu darzanamAM) dhvajita thaI gayA. jyAre gardabhAli munie samajAvyuM ke, manuSya janma to pANInA parapoTA samAna che, "AtmAne maraNanuM duHkha zuM che ?' te jANavA chatAM zA mATe hiMsAmAM Asakta che ? A badhAno tyAga karIne avazya javAnuM ja che te jANavA chatAM kiMpAka phaLanI upamAvALA kAmabhogomAM zA mATe muMjhAyo che ? e pramANe te aNagAra pAse dharmane sAMbhaLIne te rAjA rAjyano tyAga karIne manojJa zabdAdi kAmaguNo tathA AjJA-aizvaryAdino tyAga karIne pravRjita thaI gayo. rASTrano tyAga karI pravajita thayelA kSatriya munie eka divasa saMjayamunine kahyuM, tamAruM A rUpa jevuM prasanna arthAt nirvikAra che, te ja pramANe tAruM aMtaramana paNa prasanna che ? (he muni !) tamAruM nAma zuM che ? tamAruM gotra zuM che ? kayA prayojanathI tame mahAn muni banyA cho ? kaI prakAre tame AcAryanI sevA karo cho ? kaI prakAre vinita kahevAo cho ? 0 saMjayamuni dvArA svanivedana : mAruM nAma saMjaya che. mAruM gotra gautama che. vidyA ane cAritranA pAragAmI gardabhAli mArA AcArya che. he mahAmuni ! kriyA, akriyA, vinaya ane ajJAna - A cAra sthAno dvArA keTalAMka ekAMtavAdI tattvavetA asatya tattvanI prarUpaNA kare che. paraMtu) buddha-sarvajJa parinirvata - saMsAra tyAgI, jJAna ane cAritrathI saMpanna, satya vaktA ane satya-parAkramI jJAtavaMzIya bhagavAn mahAvIre A pramANe prajJApanA karelI che Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama kathAnuyoga-3 manuSya pApakarma kare che, teo ghora narakamAM jAya che ane je Arya dharmanuM AcaraNa kare che, te divya gati pAme che. 424 ekAMtavAdIonuM sarva kathana mAyApUrvaka che, tethI mithyAvacana che. huM A mAyApUrNa vacanothI bacIne cAluM chuM. je mithyATaSTi ane anArya che, te badhAMne meM jANyA che, paralokamAM rahelA evA mane sArI rIte jANuM chuM. huM 0 kSatriya muni dvArA sva nivedana :~ huM pahelA mahAprANa nAmanA vimAnamAM varSazatanI upamAvALA AyuSyavALo dyutimAna deva hato. jema ahIM so varSanuM Ayu pUrNa manAya che, tema tyAM pAlI--palyopama ane mahApAlI--sAgaropamanI divya Ayu pUrNa che. brahmalokanuM Ayu pUrNa karIne huM manuSya bhavamAM Avyo. huM jevI rIte mArA Ayune jANuM chuM, te ja rIte bIjAnA Ayune paNa jANuM chuM. vividha prakAranI ruci ane mananA vikalpone tathA badhAM prakAranA anarthaka vyApArone saMyatAtmA munie sarvatra tyAga karavo joIe. A tattvajJAnarUpa vidyAnuM lakSya karIne saMyamapatha para vicaraNa karavuM. huM zubhAzubha sUcaka prazno ane gRhasthonI maMtraNAthI dUra rahuM chuM. aho ! huM dinarAta dharmAcaraNane mATe udyata rahuM chuM. A jANIne tame paNa tapanuM AcaraNa karo. je tame mane samyak, zuddha cittathI kALanA viSayamAM pUchI rahyA cho, tene buddha - sarvajJa pragaTa karela che. tethI A jJAna jinazAsanamAM vidyamAna che. dhIra puruSa kriyA-cAritra, saMyamamAM ruci rAkhe ane akriyAno tyAga kare. samyak dRSTithI saMpanna thaIne tame duzvara dharmanuM AcaraNa karo. 0 kSatriyamuni dvArA pUrva pravrujita bharatAdinuM nirUpaNa :- artha ane dharmathI upazobhita A puNyapada pavitra upadezane sAMbhaLIne bharata cakravartI bhArata varSanA rAjya tathA kAmabhogono parityAga karI pravrujita thayA hatA. narAdhipa sagara cakravartI sAgaraparyaMta bhArata varSa ane pUrNa aizvaryane choDIne dayAsaMyamanI sAdhanAthI parinirvANane prApta thayA. mahAn Rddhi saMpanna, mahA yazasvI, madhavA cakravartIe bhArata varSanI Rddhine choDIne pravrajyA svIkAra karI. mahAn Rddhi saMpanna, manuSyendra sanakumAra cakravartIe putrane rAjya para sthApita karI tapanuM AcaraNa karyuM. mahAn Rddhi saMpanna ane lokamAM zAMti karanArA zAMtinAtha cakravartIe bhAratavarSane choDIne anuttara gati prApta karI. ikSvAku kuLanA rAjAomAM zreSTha, narezvara, vizAlakIrti dyutimAnlR kuMthunAtha cakravartIe anuttara gati prApta karI. sAgara paryaMta bhArata varSano tyAga karIne karmarajane dUra karIne narezvaromAM zreSTha ara cakravartIe anuttara gati prApta karI. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 425 bhArata varSane choDIne uttama bhogono tyAga karIne mahApadma cakravartIe tapanuM AcaraNa karyuM. zatruonA mAna mardana karanAra hariSaNa cakravartIe pRthvI para eka chatra zAsana karIne pachI anuttara gati prApta karI. hajAra rAjAonI sAthe zreSTha tyAgI jaya cakravartIe rAjyano parityAga karI jinabhASita saMyamanuM AcaraNa karyuM ane anuttara gati prApta karI. sAkSAt devendrathI prerita thaIne dazArNabhadra rAjAe potAnA sarva prakAre saMpanna dazArNa rAjyane choDIne dhvajyA lIdhI ane munidharmanuM AcaraNa karyuM. sAkSAt devendra dvArA prerita thavA chatAM paNa videharAja nami zramaNyadharmamAM sArI rIte sthira thayA ane potAne ati vinamra banAvyA. kaliMgamAM karakaMDu, pAMcAlamAM dvimukha, videhamAM namirAjA ane gAMdhAramAM nagnati rAjAomAM vRSabha samAna mahAn hatA. teoe potapotAnA putrane rAjyamAM sthApita karIne zrAmaNyadharmano svIkAra karyo. sauvIra rAjAomAM vRSabhanI samAna mahAnuM udAyana rAjAe rAjyane choDIne pravajyA lIdhI. munidharmanuM AcaraNa karyuM ane anuttaragati prApta karI. A ja pramANe zreya ane satyamAM parAkramazIla kAzIrAje kAmabhogono parityAga karI karmarUpI mahAvanano nAza karyo. - A pramANe amarakIrti, mahAyazasvI, vijaya rAjAe guNasamRddha rAjyane choDIne pravajyA lIdhI. A pramANe anAkULa cittathI ugra tapazcaryA karIne rAjarSi mahAbale ahaMkArano tyAga karIne siddhirUpa ucca pada prApta karyuM. (mastaka ApI mastaka sthAne gayA). A bharata vagere zUra ane daDha parAkramI rAjAoe jinazAsanamAM vizeSatA joIne ja teno svIkAra karyo hato. tethI ahetuvAdothI prerita thaIne have koI kema unmattanI mAphaka pRthvI para vicaraNa kare ? meM A atyaMta nidAna kSama-yuktisaMgata satyavANI kahelI che. teno svIkAra karIne ane jIva atItamAM saMsArasamudrano pAra pAmyA che. vartamAnamAM pAra pAmI rahyA che ane bhaviSyakALamAM paNa pAra pAmavAnA che. dhIra sAdhaka ekAMtavAdI ahevAdomAM svayaM potAne kema joDe ? je badhAM ja saMgothI mukta che, te ja nIraja-karmarajathI rahita thaIne siddha thAya che. 0 Agama saMdarbha :- utta. pa60 thI 613; utta.ni. 395 thI 40panI vR utta.yU.pR. 248, 249; - 4 -- 4 - 0 iSakAra Adi zramaNa kathA : (iSakAra rAjA, kamalAvatI rANI, bhRgu purohita, vAziSThA-jasA purohita patnI, tenA be putro) Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 Agama kathAnuyoga-3 iSakArane Azrine tenA hitane mATe thanAruM hovAthI ahIM adhyayananuM nAma, iSakAriya rakhAyuM che. anyathA A kathAnA cha e pAtronuM varNana tulya ja che ane utthAnagati paNa tulya ja che. (prathama iSakAra ke jenuM mULa nAma sImaMdhara che tenuM kathana niryuktimAM A pramANe che-) 0 pUrvabhava varNana ane vartamAna janma : pUrvabhavamAM paraspara snehathI saMbaddha evA mitro hatA. teo bhukta bhogI thaIne sarve parIcaDano tyAga karIne pravajita thaIne zramaNa banyA. zramaNyanuM sArI rIte pAlana karIne teo padmagulma vimAnamAM utpanna thayA. tyAM teonI utkRSTa evI cAra palyopamanI sthiti hatI. tyAMthI cyavIne teo kurujanapadanA zreSTha nagara evA usuyAra (iSakAra) nagaramAM utpanna thayA. te cha e jaNA caramazarIrI ane jeno moha nAza pAmanAra che tevA thayA. te A pramANe - (1) iSakAra (usuyAra) rAjA, (2) tenI paTTarANI kamalAvatI devI (3) bhRgu nAmaka purohita (4) purohita patnI vAziSThA (5) ane (6) purohitanA be putro. iSakArapura nagaramAM usuyAra rAjAnA rAjyamAM bhRgu nAmano purohita hato. te tenI vAziSTa gotranI patnI jazA sAthe potAno saMsAra vyatita karI rahyo hato. te bhRgu purohitane koI saMtAna na hatuM, tethI saMtAna nimitte te ghaNo ja saMtapA veThato hato. pachI koI nimittakane teNe deva-upAya pUchayo. tyAre pUrvabhavanA evA be mitro je deva thayelA teNe avadhijJAna vaDe jyAre A vAta jANI ke ame A bhRgu purohitanA putro thavAnA chIe tyAre teo zramaNarUpa karIne AvyA. - bhRgu purohita sanmukha upasthita thaIne bhUga ane tenI patnIe vaMdana karyA sAruM Asana ApyuM. tyAre temaNe dharma kahyo. bhRgu purohita ane tenI patnIe zrAvakanA vrata grahaNa karyA. pachI purohite temane pUchayuM, he bhagavan! amane apatyasaMtAna thaze ? tyAre sAdhue kahyuM ke, tamane be putro thaze, paraMtu te baMne nakkI dIkSA grahaNa karaze, tamAre tene bAdhA utpanna na karavI. paNa temane pravajyA grahaNa karavA devI. e pramANe ghaNAM lokone bodha pamADI te baMne devo pAchA gayA. A baMne devoe pUrve municaMdramuni pAse dIkSA lIdhelI. te bhave teo govALa hatA. (A adhikAra brahmadattacakrI kathAmAM Apela che.) ghaNAM alpa samayamAM te baMne devo devalokathI cyavIne bhRgu purohitanI patnI vAsiSThInA udaramAM utpanna thayA. tyArapachI purohita nagarathI nIkaLIne bIjA gAmamAM rahyo. tyAM te brAhmaNIe be bALakone janma Apyo. tyArapachI te baMne dIkSA na le te mATe mAyAvRttithI temane vyagrAhita karyA ke A je loko pravajyA le che, te pachI divyarUpa dhAraNa karIne bALakone pakaDIne mAre che. pachI temanuM mAMsa khAya che. tethI tamAre tenI najIka na javuM ke saMga na karavo. koI divase teo te gAmamAM ramatA bahAra nIkaLyA. temaNe mArgamAM sAmethI Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 427 AvatA sAdhune joyA. tyAre te bALako sAdhune AvatA joIne bhayabhIta thaI palAyana thaI gayA. koI eka vaDanI zAkhA para caDhI gayA. sAdhuo samavRttithI lAvela bhojana-pAna laIne te ja vaDanI zAkhA nIce AvyA. muharta bhara vizrAma laIne bhojanane mATe pravRtta thayA. vaDanI zAkhA para ArUDha thaIne te bALako bhojana-pAna Adine jovA lAgyA. temAM kayAMya mAMsa na joIne teo vicAravA lAgyo ke, ame kayAMka AvuM rUpa (veza) pUrve joyela che. teone jAtismaraNa jJAna thayuM. pachI bodha pAmyA. sAdhune vaMdana karIne mAtA-pitA samIpe gayA. ityAdi - (pUrvabhUmikA niryuktikAre jaNAvI che. sUtrokta kathA A pramANe...) 0 iSakAra nagare purohita putra :- devaloka samAna suramya, prAcIna, prasiddha ane samRddha iSakAra nAme nagara hatuM. tyAM pUrvajanmamAM eka ja vimAnanA nivAsI keTalAMka jIva devAyu pUrNa karIne avataryA. pUrvabhave karela potAnA avaziSTa karmonA kAraNe te jIvo uccakULomAM utpanna thayA ane saMsAranA bhayathI udvigna thaIne kAmabhogono parityAga karI jinendranA mArganuM zaraNa grahaNa karyuM. puruSatvane prApta baMne purohitakumAra, (bhRgu) purohita, tenI patnI jazA, vizALa kIrtivALA iSakAra rAjA ane tenI rANI kamalAvatI e cha hatA (te pUrve jaNAvyuM) janma, jara, maraNanA bhayathI abhibhUta kumAronuM citta muni darzanathI bahirvitAra arthAt mokSa tarapha AkRSTa thayuM. phaLa svarUpe saMsAracakrathI mukti pAmavAne mATe teo kAmaguNothI - zabdAdi viSayothI virakta thayA. yajJa-yAgAdi svakAryamAM saMlagra brAhmaNa (purohita)nA A baMne priya putra potAnA pUrvajanma ane tatkAlIna sucIrNa tapa saMyamanuM smaraNa karatA (pUrvokta jAti smaraNane kAraNe) virakata thayA. pachI manuSya ane deva saMbaMdhI kAmabhogomAM anAsakta, mokSAbhilASI, zraddhAsaMpanna te baMne putroe pitA pAse AvIne A pramANe kahyuM jIvananI kSaNikatAne ame jANI che, te vidana-bAdhAthI paripUrNa che, alpAyu che, tethI gharamAM amane koI AnaMda nathI maLato. tethI ApanI anumati icchie chIe ke ame have munidharmanuM AcaraNa karIe. 0 purohita sAthe temanA putrono saMvAda - A sAMbhaLIne pitAe te kumArone munionI tapasyAmAM bAdhA utpanna karanArI A vAta kahI, he putro ! vedonA jJAtA A pramANe kahe che ke, jemane putra hotA nathI, temanI gati thatI nathI. tethI he putro ! pahelA vedonuM adhyayana karo, brAhmaNone bhojana karAvo ane vivAha karI strIonI sAthe bhoga karo. tyArapachI putrone gharane bhAra soMpIne araNyavAsI prazasta muni banajo. purohita putra - potAnA rAgAdi guNa rU5 iMdhaNathI pradIpta ane moharUpa pavanathI prajvalita zokAgni vaDe jenuM aMtaHkaraNa saMtapta ane paritapta thayela che, temaja je mohagrasta thaIne aneka prakAranA ghaNAM dInavacano bolI rahyA che je kramazaH Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 Agama kathAnuyoga-3 vAraMvAra anunaya karI rahyA che, dhanano ane krama prApta kAmabhogone nimaMtraNa AvI rahyA che, tevA potAnA pitA purohitane te kumAroe sArI rIte vicAra karI A vacana kahyA- bhaNelA veda paNa rakSaka thatA nathI. yajJa-yAgAdinA rUpamAM pazuhiMsAno upadeza denArA brAhmaNa paNa bhojana karAvyA pachI tamastama sthitimAM laI jAya che. putra paNa rakSA karanAra thatA nathI. tethI ApanA ukta kathananuM koNa anumodana kare ? te kAmabhogo kSaNavArane mATe to sukhadAyaka che, paNa dIrdhakALa paryata duHkha Ape che. adhika duHkha ane thoDuM sukha Ape che. saMsArathI mukta thavAmAM bAdhaka che. anarthonI khANa che. je kAmanAothI mukta nathI. te atRptinA tApamAM saLagato puruSa rAtadina bhaTakato rahe che ane bIjAne mATe pramAdAcaraNa karanArA te dhananI zodhamAM lAgelA eka divasa jarA ane mRtyune prApta thAya che. A mArI pAse che ane A mArI pAse nathI. A mAre karavuM che ane A mATe karavuM nathI - AvA prakAre vyartha bakavAsa karanArA vyaktine apaharaNa karanAra mRtyu uThAvI le che. AvI sthiti che to pachI pramAda zuM karavo ? purohita - jenI prAptine mATe loko tapa kare che. te vipula dhana, strIo, svajana ane indriyonA manojJa viSaya bhoga tamane ahIM ja svAdhIna rUpe prApta che. pachI paralokane mATe A sukho prApta karavA bhikSu kema thAo cho ? purohita putra - jemane dharmanI dhurA vahana karavAno adhikAra prApta che, temaNe dhanasvajana tathA indriyasaMbaMdhI viSayonuM zuM prayojana ? ame to guNa samUhanA dhAraka, apratibaddhavihArI, zuddha bhikSA grahaNa karanArA zramaNa banIzuM. purohita - he putro ! jema kASThamAM agni, dUdhamAM ghI, talamAM tela avidyamAna utpanna thAya che. te ja prakAre zarIramAM jIva paNa avidyamAna ja utpanna thAya che ane nAza. pAme che. zarIrano nAza thavAthI jIvanuM kaMI ja astitva rahetuM nathI. purohita putra - AtmA amUrta che, to paNa te indriyo dvArA grAhya nathI. je amUrtabhAva hoya che, te nitya hoya che. AtmAnA AMtarika rAgAdi hetu nizcita rUpe baMdhanA kAraNa che ane baMdhane saMsArano hetu kahyo che. - jyAM sudhI ame dharmathI anabhijJa hatA, tyAM sudhI mohavaza pApakarma karatA rahyA, ApanA dvArA ame rokAyA ane amAruM saMrakSaNa thatuM rahyuM, paraMtu have ame pharIthI pApakarma AcaraNa karIzuM nahIM. - A loka Ahata-pIDita che, cAre taraphathI gherAyela che. aMdhakAra AvI rahyo che. A sthitimAM ame gharamAM sukha pAmI rahyA nathI. purohita - he putro ! A loka konAthI Ahata che ? konAthI gherAyelo che ? amoghA (aMdhakAra) kone kahe che ? te jANavA mATe huM ciMtita chuM. purohita putra - he pitA ! Apa sArI rIte jANI lo ke A loka mRtyu vaDe Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 429 Ahata che. jarAthI gherAyela che ane rAtri (samayacakra)ne amoghA kahe che. je je rAtri jaI rahI che, te pAchI pharIne AvatI nathI. adharma karanArAnI rAtrio niSphaLa jAya che, je-je rAtri jaI rahI che, te pAchI pharIne AvatI nathI. dharma karanAranI rAtrio saphaLa thAya che. purohita - he putro ! pahelAM ApaNe keTaloka samaya sAthe rahIne samyakatva ane vratothI yukta thaIe. pachI DhaLatI AyumAM dIkSita thaIne ghera-ghera bhikSA grahaNa karatA vicarIzuM. purohita putra - jenI mRtyunI sAthe maitrI che, je mRtyunA AvavA kALe dUra bhAgI zakatA hoya, je ema jANatA hoya ke huM mRtyu pAmIza ja nahIM, te ja AvanArI kAlano bharoso karI zake. ame to Aje ja rAgane dUra karIne zraddhAthI yukta munidharmano svIkAra karIzuM. jene pAmIne punaH A saMsAramAM janma levo na paDe. amAre mATe koIpaNa bhoga anAgata nathI. kemake te anaMtIvAra bhogavAI cUkyA che. 0 purohita ane tenI patnI yazAno saMvAda : he vAziSThi ! putro vinA mAro A gharamAM nivAsa nahIM thaI zake. bhikSAcaryAno kALa AvI gayo che. vRkSa zAkhAo dvArA ja zobhe che. zAkhA kapAI gayA pachI te kevaLa ThuMThuM ja kahevAya che. pAMkha vagaranA pakSI, yuddhamAM senArahita rAjA, jaLayAna para dhanarahita vyApArI je rIte asahAya che, te ja rIte putro vinA huM paNa asahAya chuM. yazA - susaMskRta ane susaMgRhIta kAmabhogarUpa pracUra viSaya rasa je ApaNane prApta che, tene pahelA icchAnurUpa bhogavI laIe. tyArapachI ApaNe munidharmanA pradhAna mArge cAlIzuM. purohita - he bhavati ! ApaNe viSaya rasone bhogavI cUkyA chIe. yuvAvasthA ApaNane choDI rahI che. huM koI svargIya jIvananA pralobhanamAM bhogone choDI rahyo nathI. lAbha-alAbha, sukha-duHkhane samadRSTie joto huM nidharmanuM pAlana karIza. yazA - pratistrotamAM taranArA vRddha haMsanI mAphaka kyAMka tamAre pharI potAnA baMdhuone yAda na karavA paDe ? tethI mArI sAthe bhogone bhogavo. A bhikSAcaryA ane A grAmAnugrAma vihAra ghaNo ja duHkhadAyaka che. purohita - he bhavati ! jema sAMpa potAnA zarIranI kAMcaLI choDIne mukta manathI cAle che, tema ja baMne putro bhogone choDIne jaI rahyA che, have huM ekalo zuM karIza ? tenA karatA huM paNa kema tenuM anugamana na karuM ? - rohita matsya jema kamajora jALane kApIne bahAra nIkaLI jAya che, tema ja dhAraNa karela gurutara saMyamabhArane vahana karanAra pradhAna tapasvI dhIra sAdhaka kAmaguNone choDIne bhikSAcaryAo svIkAra kare che. yazA - jema krauMca pakSI ane haMsa pAradhI dvArA phelAyela jALone kApIne AkAzamAM svataMtrarUpe uDI jAya che. temaja mArA putra ane pati paNa mane choDIne jaI rahyA che. pachI huM ekalI rahIne zuM karIza ? huM paNa kema tenuM anugamana na karuM ? Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 Agama kathAnuyoga-3 0 kamalAvatIno rAjAne bodha : - jyAre iSakAra rAjAe sAMbhaLyuM ke putra ane patnInI sAthe purohita paNa bhogono tyAga karI abhiniSkramaNa karI rahela che. tyAre te kuTuMbanI pracura ane zreSTha dhanasaMpattinI icchA rAkhatA rAjAne rANI kamalAdevIe kahyuM - tame brAhmaNa dvArA tyajAyela dhanane grahaNa karavAnI icchA rAkho cho. he rAjanuM! vamana karAyelAnuM bhakSaNa karanAra puruSa prazaMsanIya hoto nathI. AkhuM jagatuM ane tenuM samasta dhana paNa jo tamAruM thaI jAya to paNa te tamAre mATe aparyApta ja thaze ane te dhana tamAruM rakSaNa nahIM karI zake. - - he rAjan ! eka divasa A manojJa kAmaguNone choDIne jyAre mRtyu pAmIzuM. tyAre eka dharmaja saMrakSaka thaze. he naradeva ! ahIM dharmathI atirikta bIjuM koI rakSaNa karanAra nathI. pakSI jema piMjarAmAM sukhano anubhava karato nathI. te ja rIte mane ahIM AnaMda maLato nathI. huM snehanA baMdhanone toDIne akiMcana, saraLa, nirAsakta, parigraha ane hiMsAthI nivRtta thaIne munidharmanuM AcaraNa karIza. -- jema vanamAM lAgelA dAvAnaLamAM prANIone jalatA joIne rAgadveSane kAraNe anya jIva pramudita thAya che. te pramANe kAmabhogomAM mUrjita ApaNe mUDha loko paNa rAgadveSanI agni vaDe saLagatA jagatane samajI zakatA nathI. - AtmavAnuM sAdhaka bhogone bhogavIne paNa, teno tyAga karIne vAyunI mAphaka apratibaddha laghubhUta thaIne vicaraNa kare che. potAnI icchAnusAra vicaraNa karanArA pakSIonI mAphaka prasannatApUrvaka svataMtra vihAra kare che. - jene ApaNe niyaMtrita samajI lIdhA che, evA ApaNA hastagata thayela A kAmabhoga vastutaH kSaNika che. hajI ApaNe kAmanAomAM Asakta chIe, paraMtu je rIte A purohita parivAra baMdhanamukta thayo che, tema ApaNe paNa thaIzuM. - je gIdha pakSInI pAse mAMsa hoya che. tenA para ja bIjA mAMsabhakSI pakSI tarApa mAre che. jenI pAse mAMsa nathI hotuM. tenA para koI tarApa mAratuM nathI. tethI huM paNa te mAMsanI upamA vALA kAmabhogone choDIne nirAmiSa bhAvathI vicaraNa karIza. - saMsAranI vRddhi karanArA kAmabhogone gIdha samAna jANIne te paratve e ja rIte zaMkita thaIne cAlavuM joIe, je rIte garUDanI samIpe zaMkita thaIne cAle che. - baMdhana toDIne je rIte hAthI potAnA nivAsa sthAna-vanamAM cAlyA jAya che. te ja rIte ApaNe paNa vAstavika sthAna-molamAM javuM joIe. he mahArAja iSakAra ! A ja ekamAtra zreyaskara che. e pramANe meM jJAnIjano pAsethI sAMbhaLela che. 0 rAjAdinI pravajyA : vizALa rAjyane choDIne, pratyajya kAmabhogono parityAga karIne te rAjA rANI paNa nirviSaya, nirAmiSa, niHsneha ane niSparigraha thaI gayA. dharmane samyakarUpe jANIne, upalabdha zreSTha kAmaguNone choDIne baMne (rAjA-rANI) yathopadiSTa ghoratA svIkArI, saMyamamAM ghora parAkramI banyA. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kathAo 431 A pramANe teo badhA kramazaH buddha thayA, dharmaparAyaNa thayA. janma ane mRtyunA bhayathI udvigna thayA, pachI duHkhanA aMtanI zodhamAM lAgI gayA. jemaNe pUrvabhavamAM anityAdi bhAvanA vaDe potAnA AtmAne bhAvita karyA, teo vItarAga ahaMdu zAsanamAM mohane dUra karIne thoDA samayamAM ja duHkhano aMta karIne mukta thayA. 0 ISakAra Adino mokSa : rAjA sAthe rANI, brAhmaNa purohita, tenI patnI ane temanA baMne putro, A badhAM saMsArabhramaNathI parinivRtta thayA. 0 Agama saMdarbha :utta. 442 thI 494; uttarpR. 220; utta.ni. 334, 335, 362 thI 373 + 6 - 4 - 4 - muni dIparatnasAgara saMkalita ane anuvAdita Agama kathAnuyoga bhAga-3 saMpUrNa - 4 - 4 - Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 Agama kathAnuyoga zramaNa kathAnaka (1) mULa Agama AdhArita zramaNakathA A Agama kathAnuyoga bhAga-3mAM che. (2) Agama saTIka - niryukti, bhASya, cUrNi, vRtti AdhArita zramaNakathA Agama kathAnuyoga bhAga-4mAM jovI Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''bhAva hema ladhukayA'mArI ne sarjanayAtrAnuM prArabhabiMdu gaNIe to mArI A yAbA bAvIsa varSanI thaIA AclA varasothI lakhuM chuM. chatAM 21thasyakRtiooLI - saMkhyAthI koIoo mAMjI zakuM tema nathI. varSo sAthe gAtaLo meLa besADavA prayatno yaNA karyo nathI. ' mANathI thAya e rIte zabda sAdhanA karI ho chuM. zabdaofI mAMgaLI jhAlI jyAM jyAM huM gayo chuM 'e mukAmono hisAba have ra40 prakAzanoe 'yahoMce che. AyuSya karma aoo dehanAma karma - Adioo sathavAro rahe to hajI zabdonA saMgAthe. vadhune vadhu vaMthalAvavAnI bhAvanA bhAvuM chuM. je kaMI lakhyuM che e pharI vAMyavALo samaya hata maLe evI tANA vaye jIvavAchuM thayuM che. zvAsa lauM chuM ke viyaruM chuM tyAre lAhI, yahA kaMIka lakhI zakuM chuM tyAre to 'ja jIvuM chuM. chatAMye lakhavAmAM ja samaNA jIvanano - vyAya AvI jAya che, evA bhramamAM rahA hAthI. hA, AsarjasnoyANAvAyu sama jarUrabaoLI rahe che. ' - mu6i1 dIyara8LAsAgara