________________
શ્રી ભગવતી સૂત્ર.
એ પંચપરમેષ્ઠીઓ નમસ્કાર કરવાને ગ્ય શામાટે છે. તે પ્રશ્નના ઉત્તરમાં કહેવાનું કે આ સંસારરૂપી ભયંકર જંગલમાં ભ્રમણ કરવાથી ભયથી ભય પામેલા પ્રાણુઓને અનુપમ આનંદરૂપ મેક્ષનગરને માર્ગ બતાવવામાં તે પંચપરમેષ્ઠી પરમ ઉપકારી છે; તેથી તેઓ નમસ્કાર કરવાને યોગ્ય છે.
નમો સિદા સિદ્ધોને નમસ્કાર છે. સિદ્ધ એ શબ્દનો અર્થ કહે છે. સિત એટલે બાંધેલા આઠ પ્રકારના કર્મરૂપી ઇંધણું; તે જાજ્વયમાન એવા શુકલ યાનરૂપી અગ્નિવડે જેઓએ ધ્યાત એટલે બાલેલા છે; તે સિદ્ધ કહેવાય છે. અથવા તેત્તિ એટલે જેઓ અપુનરાવૃત્તિ વડે ફરીથી સંસારમાં નહીં આવવા સ્વરૂપે મોક્ષપુરીમાં ગયેલા છે, તે સિ કહેવાય છે. અથવા લિરિત રતિ સિદ્ધાઃ એટલે જેઓના સર્વ અર્થો–મનોરથો સિદ્ધ થયેલા છે, તે સિદ્ધ કહેવાય છે. અથવા
પતિ રતિ સિદ્ધાઃ એટલે જેઓ શાસન કરનારા અને મંગલપણને અનુભવનારા થયેલા છે, તે સિદ્ધ કહેવાય છે. અથવા સિદ્ર એટલે નિત્ય અર્થાત જેમની સ્થિતિનો અંત નથી એવા અથવા વિ એટલે પ્રત્યાખ્યાત–પ્રસિદ્ધ, કારણકે ભવ્ય પ્રાણીઓએ તેમના ગુણેને સમૂહ જાણે છે, આ વિશે બીજે સ્થળે પણ કહેલું છે. "ध्यातं सितं येन पुराणकर्म
ચો વા જ નિવૃત્તિ લૌધિપૂર્ધનિ | ख्यातोऽनुशास्ता परिनिष्टिताओं
ચા તોડતુ સિદ્ધઃ કૃતજો મે” i ?
જમણે બાંધેલા પૂર્વકને બાળી નાંખ્યા છે, જેઓ મેક્ષરૂપી મેહે લના શિખર ઉપર ચડેલા છે અને જેઓ (ગુણો વડે) પ્રસિદ્ધિ પામ્યા છે, જેઓ શાસન કરનારા છે, જેઓના સર્વ અર્થો–મને સંપૂર્ણ થયા છે, તે સિદ્ધ મવાનું મને મંગળકારી થાઓ. ૧”
એ સિદ્ધ ભગવંતા અવિનાશી એવા જ્ઞાન, દર્શન, સુખ અને વીર્ય પ્રમુખ ગુણવાલા હેવાથી પિતાના વિષયમાં અત્યંત હર્ષ ઉત્પન્ન કરીને ભવ્ય * ૧ અહીં નિરૂક્ત વિધિથી સિઘાત” શબ્દને રિન્દ્ર શબ્દ બને છે. ૨ અહિં લિ એટલે રાધન કરવું, એ ધાતુ છે. ૩ અહિ સિન્દ્ર શાસન કરવું અને માંગલ્ય રૂપ થવું, એ ધાતુ છે.
