________________
(૫૬)
શ્રી ભગવતીસૂત્ર.
ભાગને આહાર કરવામાં આવે છે, બાકીના તેઓમાંથી અનેક હજાર ભાગે રસના ઈદ્રિય વડે નહી સ્વાદ કરેલા અને સ્પર્શ ઇંદ્રિય વડે નહીં સ્પર્શ કરેલા પુદ્ગલે વિધ્વંસ-નાશ પામી જાય છે.
ૌતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે રસના ઇંદ્રિયથી સ્વાદ નહીં કરેલા અને સ્પર્શ ઇંદ્રિયથી સ્પર્શ નહીં કરેલા જે પુગલે છે, તે બનેમાંથી કોના પુદ્ગલે થોડ, વધારે, સરખા કે વધારે અધિક છે?
વીર ભગવાન કહે છે, હે ગીતમ, જે રસના ઇંદ્રિયથી નહીં સ્વાદ ક. રાતાં પુગલો છે, તે છેડા છે, કારણ કે, તે સ્પર્શ ઈદ્રિયથી નહીં સ્પર્શ કરાતાં એવા પુદ્ગલાની અંદર વર્ણનારા છે. અને જે સ્પર્શ ઇંદ્રિયથી નહીં સ્પર્શ કરાતાં પુદ્ગલ છે. તે રસના ઇંદ્રિયથી સ્વાદ કરતાં એવા પુદુગલોથી અનંત ગુણ છે.
ગૌતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, બે ઇંદ્રિય છે જે પુગલેને આ હાર રૂપે ગ્રહણ કરે છે. તે પુદ્ગલે તેમને વારંવાર કેવી રીતે પરિણમે છે?
- ભગવાન ઉત્તર આપે છે, હે મૈનમ, તે આહાર કરેલા પગલે ૨સના ઇંદ્રિય અને સ્પર્શ ઈદ્રિય વડે અનેક પ્રકારના કાખના વિભાગ પણે વારંવાર પરિણમે છે.
ગતમ પુછે છે, હે ભગવન, તે બે ઇંકિય છે તે પૂર્વે આહાર કરેલા પુદ્ગલે પરિણમે, તે ચલિત કર્મની નિર્જરા કરે ત્યાં સુધી સમજવું. અને તે ઇંદ્રિય તથા ચઉ ઇંદ્રિય છો તે–સ્થિતિમાં નાનાત્વ-વિવિધપણું છે. એટલે તે ઇંદ્રિયોને જઘન્યથી અત મુહૂર્ત અને ઉત્કૃષ્ટથી ઓગણપચાર દિવસની સ્થિતિ છે અને જે ઇંદ્રિય જવાને જઘન્યથી અંત મહત અને ઉત્કૃષ્ટથી છ માસની સ્થિતિ છે. તેમના આહારમાં પણ વિવિધ પાનું છે. તે ઇંદ્રિય અને આહારમાં જે પુદ્ગલો ગ્રહણ કરે છે, તેમાંથી અનેક હજાર ભાગે ઘાણેદ્રિયયી સુષ્મા વગરના, રસના ઇંદ્રિયથી સ્વાદ ર્યા વગવગરના અને સ્પર્શ ઇંદ્રિયથી સ્પર્શ કર્યા વગરના પગલે વિધ્વંસનાશને પામી જાય છે.
તમ પુછે છે, હે ભગવન, તે નહીં સુઘેલા, નહીં સ્વાદ કરેલા અને નહીં સ્પર્શ કરેલા પુગલે મહેલા કોઈ છેડા, ઘણાં, સરખા કે વધારે અધિક છે?
