________________
શતક ૧ લુ.
( ૫ )
ગૈતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, જે અનગાર સ`વૃત હાય એટલે આભવદ્વારને નિધિ કરનારા હોય તે સિદ્ધિને પામે અને આ ચતુર્ગતિ સંસાર રૂપી અરણ્યના અંત કરે તે શા કારણથી ?
અહિં કોઇ શંકા કરે કે, પરપરાએ અસં‰તનેજ સૂત્રમાં કહેલા અર્થ અવશ્ય લાગુ પડે છે, કારણ કે શુકલપાક્ષિકનોજ અવશ્ય મોક્ષ થવાના છે, તો પછી સંવૃત અને અસંવૃતના ફળના ભેદ રહેશે નહીં. તે શંકાના સમાધાનમાં કહે છે કે, એ વાત સત્ય છે. પણ જે સંવૃતને પરંપરાએ લાગુ કરવાનુ છે, તેનુ પ્રમાણ ઉત્કૃષ્ટથી સાત આઠ ભવનું છે. જેને માટે આગળસૂત્રમાં કહેવામાં આવશે અને જે અસંવૃતને પરપરાએ લાગુ કરવાનુ છે, તે ઉત્કૃષ્ટથી અરહિંત પુદ્ગલ પરાવર્ત્તના પ્રમાણવાળું પણ હોય છે, અને તેનુ ફળ વિરાધના રૂપ છે.
ભગવાન ઉત્તર આપે છે. હે ગૈાતમ, સવરદ્વારનેા નિધિ કરનારા અનગાર આયુષ્ય કર્મ શિવાય સાત કર્મોની પ્રકૃતિઓ કે જેઓ ગાઢ મ`ધનવાળી હાય તેને શિથિલ ખધનવાળી કરે છે, જે દીર્ઘકાળની સ્થિતિવાળી હાય તેને અલ્પકાળની સ્થિતિવાળી કરે છે, જે તીવ્ર રસવાળી હોય તેને મદ રસવાળી કરે છે અને જે કર્મના દળિયાના ઘણાં પ્રમાણવાળી હેાય તેને અપ પ્રમાણવાળી કરે છે. તે પ્રકૃતિચારી આયુષ્કર્મીને ન બાંધે, અશાતા વેદનીય કને વારંવાર પુષ્ટ કરે નહીં, અને જેનો આદિ કે અંત નથી એવા દીર્ઘ ચાર ગતિરૂપ સસારરૂપી અરણ્યને ઉલ્લુંઘે છે અર્થાત્ સંસારને અપ કરી મોક્ષે જાય છે. હે ગાતમ, તે કારણને લઇને સવરદ્વારને નિરોધ કરનારા અનગાર સિદ્ધિને પામે છે.
જે અનગાર સવૃત છે, તે તો સિદ્ધિને પામે એ તેનાથી જુદા અસંવૃત કે જે તેવા ગુણવાળા નથી; તેનુ શું થાય કે નહી ? આ વિષે ગાતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે.
ચેાક્કસ છે; પણ થાય ? તે દેવતા
ગાતમ સ્વામી પુછે છેઃ—હે ભગવન, જે સાધુ સયમ રહિત છે. પ્રાણાતિપાત પ્રમુખ વિરતિથી વર્જિત છે અથવા જે વિશેષ તપસ્યાને વિષે તત્પર નથી અને જેણે નિદા રૂપે ભૂતકાળનું અને પ્રત્યાખ્યાન વડે ભવિષ્ય૧ અહિં સંવૃત એવો અનગાર પ્રમત્ન સંયતાદિ તે ચરમશરીરી કે અચરમશરીરી હૈાય તેમાં જે ચરમશરીરી છે, તેની અપેક્ષાએજ આ સત્ર કહેવામાં આવ્યુ છે અને જે અચરમશરીરી છે, તેની અપેક્ષાએ તેા પરંપરાથી અ: સૂત્રના અર્થ સમજી લેવો.
૯
