________________
( ૧૨૦)
શ્રી ભગવતી સૂત્ર.
અથવા સંયમથી અથવા દેશવિસ્તૃતથી અતિક્રમે અર્થાત્ મિથ્યા દષ્ટિ થાય, પણ પડિતવીયતાથી ન અપક્રમે—ન પાછા ફરે—કારણ કે, પડિત પણાના કરતાં અતિપ્રધાન એવું ગુણુ સ્થાન હાતું નથી, કે જેને લઇને તે પડિતવી વડે પાછા ફરે; અને કદાચિત્ ચારિત્રમોહનીય કના ઉદયથી સચમમાંથી પાછા ફરે પણ પાછા ખાલપડિતવી વડે દેશ વિરતિ થઇ શકે.
કાઇ ઠેકાણે બીજા પ્રકારની વાચના પણ છે, પાઠાંતર છે. તેમાં એમ. લખેલુ છે કે, “ હે ગૈાતમ, તે જીવ ખાલવીય પણાથી અપ ક્રમે છે—પાછા કરે છે, પડિતવીર્યતાથી કે ખાલપતિવીર્યતાથી પાછા ફરતા નથી. તે ઉપરથી એમ સિદ્ધ થાય છે કે, મિથ્યાત્વ માહના ઉદય થતાં ખાલવીજ હાય છે, પડિતવીર્ય અને ખાલપંડિતવીર્ય એ ખનેના નિષેધ છે.
હે ગૈાતમ, જેમ દીર્ણના એ આલાપ છે, તેમ તેની સામે ઉપશાંતના પણ મે આલાપ જાણવા. દીણના આલાપની અપેક્ષાએ ઉપશાંતના બે આલાપમાં એટલુ વિશેષ છે કે, પહેલા આલાપમાં જ્યારે સર્વથા મેાહનીય ઉપશાંત થાય ત્યારે તે જીવ પરલેાકની ક્રિયા અંગીકાર કરે, કારણ કે, ક્રિયાઓની અંદર પડિતવીર્ય વડે ઉપશાંત મેહાવસ્થામાં પંડિતવીર્યનુંજ હાવાપણું છે, અને બીજા એ વીર્યના
અભાવ છે.
અહિ' વૃધ્ધો કોઈ વાચનાને કે, ઉપરાંત મેહનીયવડે જીવ અથવા શ્રાવક થાય છે.
આશ્રીને એમ મિથ્યાદષ્ટિ
જા આલાપમાં તા
ઉપશાંતમેાહનીયવડે સંયમીપણાને લઈને ખાલપ`ડિતવીર્યવડે અપક્રમ કરતા-પાòા જીવ દેશસયત થાય છે, કારણ કે તેને દેશથી માહેપશમ હાય છે, પણ તે મિથ્યાદષ્ટિ થતા નથી, કારણ કે, મિથ્યાદષ્ટિ તો મેાહના ઉદયમાંજ હેાય છે, અને અહિ તે મેહોપશમનેજ અધિકાર છે.
અપક્રમ કરે પાછા નીચે
હવે જે કહેવામાં આવ્યું કે, જીવ
પડે. તે વિષે સામાન્ય પ્રશ્ન કરે છે.
પણ વ્યાખ્યા કરે છે ન થાય પરંતુ સાધુ
ગાતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે જીવ પેાતાના આત્માથી અપક્રમે પાછે! ફરે છે કે પેાતાના આત્માથી અપક્રમ નથી કરતા ? અર્થાત્ તે પોતાથી કે પરથી અપક્રમે છે ?
