________________
( ૧૮ )
શ્રી ભગવતી સુત્ર. ભગવાન ઉત્તર આપે છે, હે ગતમ, તે નારકી જીવ દેશે કરીને આહારના દેશનો આહાર કરે નહી, તેમ દેશે કરી સર્વ આહાર કરે નહીં, પણ તે સર્વ આહારના દેશે કરી આહાર કરે તેમજ સર્વ આહારનો સર્વ આહાર કરે.
(કહેવાનો આશય એ છે કે, તે નારકી જીવ ઉત્પત્તિ થયા પછીના સમયમાં આત્માના સર્વ પ્રદેશો વડે કેટલાએક આહારના પુત્ર
ને ગ્રહણ કરે છે અને કેટલાએકને છોડી દે છે. તે વિષે આ પ્રમાણે દૃષ્ટાંત છે. જેમ તપેલી તાવડીમાં રહેલા તેલમાં પુડલે નાંખ્યો હોય તે કેટલુંક તેલ ગ્રહે છે, અને કેટલુંક છોડી દે છે, તેવી રીતે જીવ દેશે કરી આહાર કરે છે. તેમજ નારકી જીવ સર્વ આત્મ પ્રદેશ વડે ઊત્પત્તિને સમયે આહારના પુગળને ગ્રહણજ કરે છે. તે વિષે આ પ્રમાણે દષ્ટાંત છે, જેમ પ્રથમથી તેલની ભરેલી કડાહીમાં પહેલે સમયે જે પુડલો પડયો તે સર્વનું ગ્રહણ કરે છે, પણ છોડી દેતો નથી, એવી રીતે નારકી સર્વ વડે સર્વનો આહાર કરે છે.)
આ પ્રમાણે વૈમાનિક સુધી સર્વ દંડક જાણી લેવા. આ પ્રમાણે ઊત્પત્તિ અને આહારથી યુકત એવા બે દંડક કહ્યા.
હવે આહાર સહિત ચ્યવવાનું કહે છે.
ગતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–હે ભગવન, તે નારકી નરકમાંથી ચ્યવવા માંડે તો તે જીવના દેશે કરી ચ્યવવા માંડે ? અહિં પૂર્વે જેમ ઊપજવા માંડયો તે રીતે તે ચ્યવવા માંડે, તેમ કહેવું? એવી રીતે એ દંડક ભણુ વળી ગતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન,–તે નારકી ચ્યવવા માંડે ત્યારે શું તે જીવના દેશે આહારના દેશને આહાર કરે છે, કે તેમજ યાવતું સર્વ આહાર કરે છે, કે-સર્વ જીવ સર્વ આહારને આહાર કરે છે? તે પૂર્વ પ્રમાણે કહેવું. એવી રીતે વિમાનિક સુધી ચાવીશ દંડક વિસ્તારથી કહેવા.
હવે ઊત્પત્તિ અને ઊત્પત્તિને આહાર તેને આશ્રીને બે દંડક કહે છે.
ગતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે નારકી નરકને વિષે ઉત્પન્ન થયો, તે જીવના દેશે નરકના દેશને વિષે ઉત્પન્ન થયે? ઈત્યાદિ ચાર ભાંગા પ્રથમની જેમ પ્રશ્ન રૂપે કહેવા.
તેના ઉત્તરમાં કહેવું કે, તે દેશ વડે દેશમાં ઊત્પન્ન થયો. યાવત્ સર્વ વડે સર્વમાં ઊત્પન્ન થયે એવાં ત્રણ ભાંગાને નિષેધ છે અને સર્વ વડે સર્વમાં ઉત્પન્ન થયે, એ ચોથા ભાંગાનો સ્વીકાર કરવો.
