________________
(૧૭)
શ્રી ભગવતીસૂત્ર
છે, તે દ્રવ્ય ઈદ્રિય–એટલે બા ઈદ્રિયને આશ્રીને ઈકિય રહિત ઉપજે છે, અને લબ્ધિના ઉપયોગ લક્ષણ જે અંતર્ગત જ્ઞાનરૂપ ઈદ્રિય કે જે સંસારી જીવને સર્વ અવસ્થામાં હોય છે. તે ભાવઇંદ્રિયને આશ્રીને ઈદ્રિય સહિત ઉપજે છે, જે કારણથી તે ઇંદ્રિય સહિત અને ઇંદ્રિય રહિત ઉપજે એમ કહ્યું છે.
ગોતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, જે જીવ ગર્ભને વિષે ઉત્પન્ન થતો હોય, તે શરીરસહિત ઉત્પન્ન થાય છે કે શરીરરહિત ઉત્પન થાય છે?
ભગવાન ઉતર આપે છે, હે ગતમ, કેાઈવાર તે શરીરસહિત ઉત્પન્ન થાય છે, અને કોઈવાર તે શરીર રહિત ઉત્પન્ન થાય છે.
ગૌતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તેમ શા કારણથી થાય છે?
ભગવાન કહે છે, હે ગોતમ, એ દારિક, વૈક્રિય અને આહારિક એ ત્રણ પ્રકારના શરીરની અપેક્ષાએ તે શરીર રહિત ઉપજે છે કારણ કે વાટે હતા એવા જીવને એ ત્રણ શરીરને અભાવ છે, અને તિજસ અને કામ –એ બે શરીર જીવને સંસારની સર્વ અવસ્થામાં હોય છે, તેની અપેક્ષાએ તે શરીરસહિત ઉત્પન્ન થાય છે, તે કારણને લઈ જીવ કોઈવાર શરીર સહિત અને કઈવાર શરીર રહિત ઉત્પન્ન થવાનું કહ્યું છે.
ગૌતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, જીવ ગર્ભને વિષે ઉત્પન્ન થતાં જ પ્રથમ કે આહાર ગ્રહણ કરે છે?
ભગવાન ઉત્તર આપે છે, હે ગૌતમ, જે માતાનું રૂધિર અને પિતાનું શુક-વીય હોય તે બંને મિશ્ર થઈ કિહિવષરૂપ બને છે, તેનો આહાર જીવ પ્રથમ ગ્રહણ કરે છે.
ગૌતમ સ્વામી પુછે છે હે ભગવન, તે જીવ ગર્ભમાં ઉત્પન્ન થયા પછી કે આહાર કરે છે ?
ભગવાન કહે છે, હે ગીતમ, તે ગર્ભમાં રહેલા જીવની માતા દુધ વગેરે જે રસની અનેક પ્રકારની વિકૃતિને આહાર કરે, તે રસની વિકૃતિના એક છેડા ભાગ સાથે એજનો તે જીવ આહાર કરે છે;
- ગોતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે ગર્ભમાં રહેલે જીવ વિષ્ટ કરે, પિશાબ કરે, થુંકે, નાકમાંથી લીંટ કાઢે, વમન કરે અને પિત કાઢે કે નહીં ?
