________________
( ૧૭૪ )
શ્રી ભગવતીસૂત્ર.
સંબધજ સમજવે! કારણકે તે તેના અશ રૂપ નથી, અથવા અહિં માતૃ જીવરસહરણી અને પુત્રજીવરસહરણી એટલે માતાના જીવરસને હરનારી અને પુત્રના જીવરસને હરનારી બે નાડીઓ છે, તેમાં જે પહેલી માતૃ જીવની સાથે પ્રતિખદ્ર થયેલી છે તે પુત્રના જીવને સ્પર્શનારી છે, તેથી તે માતૃજીવની સાથે પ્રતિબĚ થયેલી રસહરણી નાડી વડે પુત્રજીવને સ્પર્શીને આહાર કરી શકે છે. અને પુત્રજીવની રસહરણી નાડીવડે પુત્રજીવને સ્પર્શીને માતૃજીવને સ્પર્શે છે, જેને લઇને ગર્ભના જીવ પેાતાના શરીરને પુષ્ટ કરી શકે છે. તેને માટે બીજા તંત્રમાં પણ કહ્યું છે કેઃ
66
पुत्रस्य नाभौ मातुश्च हृदि नाडी निबध्यते । ययासौ पुष्ठिमाप्नोति केदार हव कुल्यया
ܐܙ
॥ o ||
“ ખાળકની નાભિમાં અને માતાના હૃદયમાં એક નાડી બધાય છે, જે નાડીવડે તે બાળક જેમ પાણીની નીકથી છેડવાના કયારા પુષ્ટ થાય તેમ પુષ્ટિ પામે છે. ” ૧
હવે ચાલતા ગર્ભના અધિકારથી કહે છે.
ગાતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે ગર્ભના જીવને માતાના અંગ કેટલા કહ્યા છે ?
( અહિં આવ-ઋતુ સબંધી ઘણાં વિકારાને લઇને ઘણાં અગ કહેલા છે. )
ભગવાન કહે છે, હે ગૈાતમ, માંસ, ધેર અને માથાની માજી. ( અહિં કેટલાએક ચરબી અને ફેફસા પણ કહે છે. ) તે ત્રણ અ’ગો માતાના કહેલાં છે.
ગાતમસ્વામી પુછે છે, હું ભગવન, તે ગર્ભના જીવને પિતાના અંગ કેટલા હોય છે ?
૧ કેશાદિક-બધા એકજ અંગમાં સમજવા.
( અહિં વીર્યના વિકારાને લઇને ઘણાં અંગેા કહેલા છે.) ભગવાન કહે છે, હું ગાતમ, હાડની અંદરની મીંજી, વચ્ચેના અવચવના` ભાગ અને કેશ, દાઢીમૂછ; રામ તથા નખ–એ ત્રણ અંગે પિતાના
કહેલાં છે.
