________________
શતક ૧ કુ.
( ૧૭૯, )
ગાતમસ્વામી પુછેછે કે ભગવન, જે એકાંત પડિત એટલે સાધુ પુરૂષછે, તે શું નારકીનું આયુષ્ય કરેકે તિચ મનુષ્ય તથા દેવતાનુ કરી નારકીને વિષે ઊત્પન્ન થાય ? તેમજ તિર્યંચ મનુષ્ય તથા દેવતાનું આયુષ્ય કરી દેવલાકનેવિષે ઊત્પન્ન થાય ?
ભગવાન કહેછે, હે ગૈાતમ, એકાંત પડિત-સાધુ મનુષ્ય કોઇવાર આયુષ્ય બાંધેછે અને કાઇવાર નથી ખાંધતા કારણકે તે સમ્યકત્વનું સાક એટલે અનવાનુ બધી ક્રેધ, માન, માયા, લેાભ, મિથ્યાત્વ માહનીય, મિશ્રમાહનીય અને સમકિત મોહનીય-એ સાત પ્રકૃતિ ખપાવતાં આયુષ્યને ન બાંધે અને તે દર્શનના સપ્તકને ખપાવ્યા પહેલાં આયુષ્ય બાંધે જો તે આયુષ્ય બાંધતા નારકીની આયુષ્ય બાંધે નહીં, તિર્યંચનું આયુષ્ય બાંધે નહીં, અને મનુષ્યનું આયુષ્ય બાંધે નહ, પણ તે દેવતાનું આયુંષ્ય બાંધેછે, તે નારકીનુ' આયુષ્ય બાંધીને નારકોને વિષે ઉત્પન્ન થતા નથી તેમ તિર્યંચને વિષે તથા મનુષ્યને વિષે ઉત્પન્ન થતે નથી પણ તે દેવતાનું આયુષ્ય માંધીને દેવતાને વિષે ઊત્પન્ન થાય છે;
ગાતમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન્, તેમ થવાનું શું કારણ છે?
ભગવાન્ કહે છે, હે ગૈાતમ, તે એકાંત પડિંત સર્વ વિરતિ સાધુની એ ગતિ જાણવામાં આવે છે, તે કૈવલાજ જાણે છે—તે ગતિ અંત ક્રિયા અને પોપત્તિક! એવા નામની છે-જે સર્વ કર્મીને ક્ષયરી માક્ષેજાયતે અતિક્રિયા ગતિ કહેવાય છે. અને અનુત્તર વિમાન સુધીના સામાન્ય દેવલાકમાં ઊત્પન્ન થવું તે પોપપત્તિકા ગતિ કહે વાય છે. તે બે ગતિમાં ઊત્પન્ન થવાના કારણને લઇને કહેવામાં આવ્યું છે કે, તે દેવતાનુ આયુષ્ય બાંધીને દેવતાને વિષે ઊત્પન્ન થાય છે.
જે એકાંત પડિંત મનુષ્ય છે. તેને બીજે સ્થાને વત્ત વાપણું છે, તેથી હવે બાળપતિ વિષે ગૈતમ સ્વામી પ્રક્ષ કરે છે,
ગાતમસ્વામી પુછે છે, હું ભગવન જે ખાળપડિત મનુષ્ય એટલે
૧ મનુષ્ય એ વિશેષણુ સ્વરૂપના જ્ઞાનને માટે આપેલુ છે, કારણકે, મનુષ્યજીવ શિવાય બીજાને એકાંત પડિતપણાના યેાગજ ન હોય અને ત યાગનો અભાવ બીજા સર્વ વિરતિ ને હેઈ શકે નહીં સમ્યકત્વનું સક્ષક ખપાવતાં પછી સાધુ આયુષ્યને બાંધતા નથી પણ તેની પહેલા બાંધેછે, તેથી આમ કહેવામાં આવ્યું છે.
