________________
શ્રી ભગવતીસૂત્ર.
અથવા તે પુરૂષ પિતાને હાથે તરવારથી મસ્તક છેદે, તે પુરૂષને કેટલી કિયા લાગે ?
ભગવાન કહે છે, હે ગીતમ, તે પુરુષ એટલે વખત તે પુરુષને શક્તિથી હણ નાંખે અથવા પિતાને હાથે મસ્તક છે, તેટલો વખત તે પુરૂષને શરીર ચલવવારૂપ કાયિકી ક્રિયા, શક્તિનો વ્યાપાર કરવારૂપ આધિ કરણુકી ક્રિયા, મનમાં ખરાબ ચિંતવવારૂપ પ્રાષિકી ક્રિયા, પરિતાપ કરાવિવારૂપ પારિતાપનિકી ક્રિયા અને સારવારૂપ પ્રાણાતિપાત ક્રિયા એમ પાંચે કિયા સંઘાત લાગે છે. કારણકે, તે પુરૂષ વૈરથી નજીક વધવાળે છે તેમ વળી બીજાના પ્રાણની અપેક્ષા વગરની વૃત્તિવાલે છે અથવા પોતાના નાશને દૂર કરવા બેદરકાર છે. હવે આ ચાલતા ક્રિયાધિકારને લઈને પુનઃ ગતમ
સ્વામી મન કરે છે. . ગતમ સવામી પુછે છે, હે ભગવન, બે પુરૂ કુશળતા વગેરેમાં સરખા હોય, તે બંનેની છવિ પણ સરખી હોય, વય પણ સરખી હોય પાત્ર દ્રવ્ય અને હથીયાર વગેરે ઉપકરણની સમૃધિ પણ બંનેની સરખી હોય, તેવા બે પુરૂષે પરસ્પર યુદ્ધ કરે, તે બંનેમાં એક પુરૂષ જીતે અને બીજો પરાજય પામે એ શી રીતે બનતું હશે?
ભગવાન ઊત્તર આપે છે, હે ગેમ, જે વીર્યવાલો પુરૂષ હોય તે જય પામે છે અને જે વીર્ય વગરનું હોય, તે પરાભવ પામે છે.
તમસ્વામી પુછે છે, હે ભગવન તે બનવાનું શું કારણ છે?
ભગવાન કહે છે, હે ગતમ, જે પુરૂષે વીર્યથી હણવા ગ્ય એવા કર્મ બાંધ્યા ન હોય, સ્પર્શી ન હોય, સામાં આવ્યા ન હય, ઊદય આવ્યા ન હોય, અને ઊપશાંત થયા હોય, તે પુરૂષ જય પામે છે અને જે પુરુષે વીર્યને હણવાયોગ્ય કર્મ બાંધ્યા હોય, તે સ્પર્શી હોય, સામા આવ્યા હોય ઉદય આવ્યા હોય, અને ઊપશાંત થયા ન હોય, તે પુરૂષ પરાભવ પામે છે તે કારણને લઈને સર્વ રીતે સરખા એવા પણ બે પુરૂષોમાં એક જીતે અને બીજો હારે એમ કહેવામાં આવ્યું છે.
૧ જે માણસ વિરથી બીજાને વધ કરે છે, તે માણસનો તે જન્મમાં અથવા બીજા જન્મમાં વધુ થાય છે, તેથી તેવા માણસને વધુ નજીક આવેલું ગણાય છે.
