________________
( ૧૪૮)
શ્રી ભગવતી સૂત્ર, manananananananananananananana.
અહિં સમજવાનું કે, તે નારકીઓને એકાદિ સંખ્યાતા અંત સમયે અધિક એવી જઘન્ય સ્થિતિની અંદર તેમજ જઘન્ય-અવગાહના કે જે સંખ્યાતા અંત પ્રદેશથી અધિક છે, તેની અંદર તેમજ મિશ્રની અંદર એંશી ભાંગા કહેલા છે. તેવી રીતે મનુષ્યોને પણ તેઓની અંદર એંશી ભાંગા થાય છે કારણ કે, તેઓ અપ છે.
- નારકી અને મનુષ્યોની સર્વ રીતે તુલ્યતા નથી, એ વાત જણાવાને ભગવાન કહે છે --
જેમાં નારકીને સત્યાવીશ ભાંગ કહેલા છે, તેમાં મનુષ્યોને અલંગ ગક છે-ભાંગાને અભાવ છે.
એટલે નારકીઓને જે સત્યાવીશ ભાંગાના સ્થાન, તેમની જઘન્ય સ્થિતિ તથા અસંખ્યાતા સમયથી અધિક એવી જઘન્ય સ્થિતિ વગેરે છે; તેઓની અંદર જઘન્ય સ્થિતિમાં વિશેષ કહેવાની ઈચ્છાને લઈને તે સિવાયના સ્થાનમાં મનુષ્યને અભંગક છે. કારણ કે, નારકીઓને ઘણી રીતે ક્રોધને ઉદય થયા કરે છે, તેથી તેમના સત્યાવીશ ભાંગા તે સ્થાનમાં ઘટે છે. પણ મનુષ્યો કે જેઓ પ્રત્યેક ક્રોધાદિકને ઉપયોગ કરનારા ઘણા હોય છે, તેથી તેમને કષાયને ઉદય થવામાં કોઈ વિશેષપણું નથી, તેથી તેઓને તે સ્થાનની અંદર અભંગક છે. તે વિશે વિશેષ કહે છે –
હે ગતમ, વિશેષમાં એટલું છે કે, મનુષ્યને એટલું અધિક છે કે તેમને જઘન્ય સ્થિતિમાં આહારક શરીરે શી ભાંગા થાય છે.
અહિં સમજવાનું કે, જે સ્થાનમાં નારકીને એંશી ભાંગા થાય છે તે સ્થાનેમાં મનુષ્યોને પણ એંશી ભાંગા થાય છે, અને જે સ્થાનમાં સત્યાવિશ ભાંગા કહેલા છે, ત્યાં અભંગક છે. આ કેવળ મનુષ્યોમાં અધિક છે; એટલે જઘન્યસ્થિતિમાં મનુષ્યને એંશી ભાંગા થાય છે, પણ નારકીએ થતા નથી માટેજ ત્યાં સત્યાવીશ ભાંગા કહેલા છે, તે અભંગક છે.
વળી મનુષ્યોને આહારક શરીરે એંશી ભાંગા છે, કારણકે આહારકશરીરવાળા મનુષ્ય અ૯પ હોય છે, અને નારકીને તેમ હોતું નથી, તેથી પણ એ મનુષ્યને માટે અધિક છે. અહીં નારીના અને મનુષ્યના સૂત્રોને પાયે કરીને શરીરના પ્રમુખ ચાર સ્થાનમાં અને શાનદ્વારમાંજ વિશેષ છે, તે આ પ્રમાણે
