________________
( ૧૦ )
શ્રી ભગવતી સૂત્ર.
ભગવાન કહે છે, હે રેહકલેકને અંત અને સાતમી પૃથ્વીના આકારીનું અંતર તે બંનેને આનુપૂર્વી નથી, એટલે અમુક પહેલા અને અમુક પછી એમ કહી શકાય નહીં. અહિં લેકાંત, સાતમી પૃથ્વીનો તનું વાત, ઘનવાત, ઘનોદધિ, અને નારકીની સાતે પૃથ્વીઓ તેઓ એક એક સ્થાન સાથે જોડવા.
તે સ્થાનની સંગ્રહ ગાથા આ પ્રમાણે છે;
સાત આકાશના અંતર, તનુવાત, ઘનવાત, ઘોદધિ, સાત નારકીની પૃથ્વીએ, જમ્બુદ્વીપ વગેરે અસંખ્યાતા દ્વીપ, લવણ વગેરે સમુદ્ર, ભરત વગેરે સાત ખંડ, નારકી વગેરે ચોવીશ દંડક, પાંચ અસ્તિકાય, સમય-કાળના વિભાગ, આઠ કર્મ, છ લેશ્યાઓ, મિથ્યાદષ્ટિ વગેરે ટાણુ દષ્ટિએ, ચાર દર્શન, પાંચ જ્ઞાન, ચાર સંજ્ઞા, પાંચ શરીર, ત્રણ ગ, બે ઉપગ, છ દ્રવ્યો, અનંત પ્રદેશ, અનંત પર્યાય અને અદ્ધા–એટલે અતીતકાળ, અનાગતકાળ અને સર્વ કાળ–એટલા સ્થાનોના પ્રશ્ન કરવા.
આ પ્રમાણે સૂત્રના અભિલાપનો નિર્દેશ છે, તેમાંથી હવે પાછળના છેલ્લા સૂત્રને અભિલાપ દર્શાવવાને કહે છે.
રેહકમુનિ પુછે છે કે, હે ભગવન, પહેલા લેકાંત અને તે પછી સર્વોદ્ધા સર્વકાળ છે? અહિં લેકાંતની સાથે બધા સ્થાને જોડી દેવા તેમજ અલકાંતની સાથે પણ બધા સ્થાને જોડી દેવા.
રેહકમુનિ પુછે કે, હે ભગવન્, પહેલા સાતમી પૃથ્વીના આકાશનું અંતર અને પછી સાતમી પૃથ્વીને તનુવાત કે પહેલા સાતમી પૃથ્વીને તનુવાત અને પછી સાતમી પૃથ્વીના આકાશનું અતર?
એવી રીતે સાતમા આકાશતરની સાથે સર્વોદ્ધાસુધી સર્વ સ્થાનને જોડી દેવા.
વળી રેહક પુછે છે, હે ભગવન, પહેલા સાતમી પૃથ્વીના આકાશનું અંતર અને પછી સાતમી પૃથ્વીને ઘનવાત ? કે પહેલા સાતમી પૃથ્વીને ઘનવાત અને પછી સાતમી પૃથ્વીનું આકાશાંતર?
અહિં ભગવાન ઉત્તર આપે છે કે, તે સર્વેમાં કોઈ પહેલું કે કઈ પછી એમ કહી શકાય નહીં–એવી રીતે સદ્ધા–સર્વ કાળ સુધી ભગવાનને ઉત્તર સમજી લેવો. એ પ્રમાણે ઉપરને લેાક પણ એક એક છેડે અને તે પછીને એક એક નીચેને લોક પણ છે. તે સર્વદા સર્વકાળ સુધી કહેવું.
