________________
( ૧ર૪)
શ્રી ભગવતી સૂત્ર. પરિપૂર્ણ વા અસાધારણ એવા સંયમ, સંવર, બ્રહ્મચર્ય અને આઠ પ્રવચન જ્ઞાતા એટલે પાંચ સમિતિ તથા ત્રણ ગુપ્તિવડે સિદ્ધ થયા છે, પ્રતિબોધ પામ્યા છે, અને સર્વ દુઃખને અંત કરવારૂપ મેક્ષ પામ્યા છે? - અહિં છદ્મસ્થ એટલે અવધિજ્ઞાન રહિત સમજે, પણ માત્ર કેવળ જ્ઞાન રહિત ન સમજે, કારણ કે, તે પછી અવધિજ્ઞાની વિષે કહેવાનું આવશે. સંયમ એટલે પૃથ્વીકાય વગેરેનું રક્ષણ કરવું તે. સંવર એટલે ઇંદ્રિય તથા કષાયને વિરોધ કરે તે.
આ પ્રશ્ન કરવામાં ગાતમસ્વામીને એ અભિપ્રાય છે કે, ઉપશાંત મોહાદિ અવસ્થામાં સંયમ વગેરે સર્વ વિશુદ્ધ થાય છે, અને વિશુદ્ધ સંયમાદિ હોય તો સિદ્ધિ સાધી શકાય છે, તેવી સિદ્ધિ છદ્મસ્થને પણ હેઈ શકે.
ભગવાન ઉત્તર આપે છે, તે તમે, તમે જે પુછયું, તે અર્થ ઘટતું નથી. ,
ગતમ સ્વામી કહે છે, હે ભગવન, છાસ્થ મનુષ્ય કેવળ સંયમાદિ ગુણે કરી સિદ્ધિ પામ્યા અને તે મોક્ષે ગયા, એમ જે કહેવાય છે, તે અર્થ શા કારણથી ઘટતા નથી,?.
ભગવાન કહે છે, હે ગૌતમ, જે કઈ આ સંસારને અંત કરનારા છે, અને ચરમશરીરી છે, તેઓએ સર્વ દુઃખને અંત કર્યો છે, અર્થાત મોક્ષે ગયા છે, તેઓ સર્વ દુઃખનો અંત કરે છે–મેક્ષે જાય છે અને સર્વ દુઃખને અંત કરશે મેક્ષે જશે.
વળી તેઓ સર્વે ઉત્પન્ન થયેલા જ્ઞાન તથા દર્શનને ધારણ કરનારા એટલે અનાદિ સિદ્ધ જ્ઞાનવાળા નહીં તેવા, તેથીજ અહંત પૂજા કરવાને યેગ્ય, જિન-રાગાદિકને જીતનારા, અને કેવળી–સર્વજ્ઞ થઈ સિદ્ધ થયા છે, અને સિદ્ધ થાય છે, અને સિદ્ધ થશે, પ્રતિબોધ પામશે; મુક્ત થયા છે, મુક્ત થાય છે અને મુક્ત થશે.
પરિનિવૃત્ત એટલે કર્મના પુદ્ગલેને ક્ષય કરી શીતળ થયા છે,
૧ ઘણે લાંબે કાળે કદિ સંસારનો તો અંત થાય, તેથી ચરમશરીરી એમ કહ્યું છે. ૨ અહિ સિદ્ધ થયા છે, સિદ્ધ થાય છે અને સિદ્ધ થશે ઈત્યાદિ લગાડવું, કારણ કે, સિદ્ધાદિ થયા શિવાય સર્વ દુઃખના અંતને-મોક્ષને પામવાનું બની શકતું નથી.૩ રાગાદિકને જીતનારા તો છદ્મસ્થ પણ હોય તેથી કેવળી-સર્વા એ વિશેષણ આપ્યું છે.
૮
,
,
