________________
શતક ૧ કુ.
( ૨૩ ) વિકા—મયંત્રાદિ કરી આજીવિકા કરનારા સાધુઓ અચ્યુત કલ્પને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે, આલિયે ગિક-બીજાને વશી કરણ કરવા વગેરે કામ કરનારાઓ અચ્યુત કપને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે અને સલિ’ગી-વૈષધારી સાધુઓ તથા દર્શનથી ભ્રષ્ટ થયેલા સાધુએ ઉપરના ( નવમાં ) ત્રૈવેયકમાં
ઉત્પન્ન થાય છે.
જે મસજ્ઞી છે, તે દેવતામાં ઉત્પન્ન થાય છે, એમ જે કહેલું છે, તે આયુષ્ય સાથે ઉત્પન્ન થાય છે, તેા તેમનુ આયુષ્ય નિરૂપણ કરવાને ગાતમ સ્વામી પુછે છે.
ગાતમ સ્વામી પુછે છે. હે ભગવન્, જે અસ ́ાયુ; એટલે જે અસજ્ઞી થતાં પરભવને ચેાગ્ય એવી આયુષ્ય બાંધનારા છે, તે કેટલા પ્રકારે આયુષ્ય બાંધનારા કહ્યાં છે ?
ભગવાન કહે છે. હૈ ગૈાતમ, તે અસંજ્ઞી ચાર પ્રકારે આયુષ્ય બાંધનારા કહ્યાં છે, જેમકે પહેલા નૈયિક-અસ ́જ્ઞી આયુષ્યવાળા, એટલે નારકીને યાગ્ય એવી અસજ્ઞી આયુષ્ય બાંધનારા, ખીજા તિર્થંગયાનિ—અસ શી આયુ એટલે તિર્યંચને ચેાગ્ય એવી અસંજ્ઞી આયુષ્ય બાંધનારાં, ત્રીજા મુનુષ્ય અસની આયુઃ એટલે મનુષ્ય ભવને યેાગ્ય એવી અસન્ની આયુષ્ય બાંધનારા અને ચેાથા દેવ-અસંગીઆયુઃ એટલે દેવતાના ભવને યાગ્ય એવી અસંજ્ઞી આયુષ્ય ખાંધનારા.
એ અસ’જ્ઞી--આયુષ્ય માત્ર સખધથી પણ થાય છે. જેમકે ભિક્ષુકનું પાત્ર,' અહિં ભિક્ષુકની સાથે જેમ પાત્રના સંબધ થયા, તેવી રીતે આયુષ્યનો સ`ખધ થયા, એ રીતે આયુષ્યના સબધ થાયછે, તેથી તે આયુષ્યને લઇને થયેલા સંબધનુ વિશેષ નિરૂપણ કરવામાટે ગાતમ પ્રશ્ન કરે છે. ગાતમ સ્વામી પુછે છે. હે ભગવન, તે અસંગી જીવ શું નારકીની આયુષ્ય બાંધે ? કે શુ તિય ચયેાનિવાની આયુષ્ય બાંધે ? શું મનુષ્યની આયુષ્ય બાંધે ? કે શું દેવતાની આયુષ્ય બાંધે ?
ભગવાન કહે છે. હું ગૈતમ, તે અસ`જ્ઞી જીવ નારકીની આયુષ્ય ખાંધે છે. અને તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવતાની આયુષ્ય બાંધે છે. તે અસી જયારે નારકીની આયુષ્ય ખાંધે છે ત્યારે જઘન્યથી દશ હજાર વર્ષની અને ઉત્કર્ષ થી પક્ષેાપમના અસંખ્યાતા ભાગની આયુષ્ય ખાંધે છે.
જે જઘન્યથી દશ હજાર વર્ષ કહ્યા, તે રત્નપ્રભા નારકીના પહેલા પ્રતરને આશ્રીને કહેલા છે અને જે ઉત્કૃષ્ઠથી પાપમનો અસ ખ્યાતા ભાગ કહેલા છે. તે રત્નપ્રભાના ચાથા પ્રત્તરમાં મધ્ય સ્થિતિવાલા નારકીને
