________________
શતક ૧ કુ.
જે શંકા વગેરે કાંક્ષામેાહનીય કર્મને વેદવાના પ્રકાર છે, તે પચેત્રિય જીવાનેજ લાગુ પડી શકે છે, પણ એકેદ્રિય વગેરેને લાગુ પડી શકતા નથી, તેથી તેમને વેદવાને વિશેષ પ્રકાર બતાવા માટે ગાતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે.
ગાતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન,—જે પૃથ્વિકાય જીવે છે, તે કાંક્ષામહનીય કર્મને વેદે છે?
ભગવાન કહે છે, હે ગૈાતમ, હા, તેઓ વેઢે છે. ગાતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, તે કેવી રીતે વેઢે છે ? ભગવાન કહે છે, હે ગાતમ, તે પૃથ્વીકાય જીવોને તર્ક વિચાર ઢાતો નથી, અર્થના ગ્રહણની સંજ્ઞા હેાતી નથી, સમગ્ર વિષયનું વિશેષ જ્ઞાન થવાની પ્રજ્ઞા હેાતી નથી, મનમાં સ્મરણ કરવા વગેરે એટલે જાતિસ્મરણ વિશેષ મતિના ભેદરૂપજ્ઞાન હેતુ નથી, અને વાણી હેાતી નથી, તેથી અમે કાંક્ષામેાહનીય કર્મ વેદીએ છીએ' એમ તે જાણતા નથી, તે છતાં તે વળી કાંક્ષામાહનીય કર્મ વેદે છે.
ગાતમ કહે છે, હે ભગવન્, જે જિનકેવલી ભગવાને પ્રખ્યુ, તેજ સત્ય અને નિ:શક છે. ખાકીનું પુરૂષાર્થ–પરાક્રમ સુધીનુ અધુ એવીજ રીતે સમજવું, તેમ વળી ચઇંદ્રિય જીવા તથા પચેંદ્રિય તિર્યંચમેાનિના વાથી માંડીને વૈમાનિક સુધી જેમ આર્થિક જીવેાના પ્રકરણમાં કહ્યુ, તેમ સમજી લેવું.
ખાકીના જીવાને તેા કાંક્ષામે!હનીય કર્મને વેદવાનુ ભલે હાય અને તે હાવું જોઇએ, પરંતુ જે નિગ્રંથ મુનિઓ છે, તેમને તે એ કાંક્ષામેાહનીય કર્મ વેદવાના સાઁભવ નથી, કારણ કે, તેમની બુદ્ધિ જિનાગમના ખાધને લઇને ઉજ્જવળ ડાય છે, તેથી તે વિષય જાણવા માટે ગીતમ સ્વામી પ્રશ્ન કરે છે.
ગાતમ સ્વામી પુછે છે, હું ભગવન, જે વ્રતધારી અને ખાર્થે તથા આભ્યતર ગ્રંથ વગરના નિગ્રંથ–મુનિએ હાય છે, તેઓ પણ કાંક્ષામેાહનીય કર્મને વેઢે કે નહીં ?
ભગવાન્ ઉત્તર આપે છે. હું ગાતમ, હા, તેઓ ૧ અહિં ‘ જ ( પણ ) શબ્દ મુકયા છે, સૂચવે છે કે, આદુ વગેરેના સાધુએ તો વેઢે મુનિઓને તો તે વેદવાના સંભવ નથી.
પણ
પણ વેઠે છે.
તે ઉપરથી એમ નિગ્રંથ એવા જૈન
