________________
(ર)
શ્રી ભગવતી. સૂત્ર. કરનારા નથી એવા સાધુઓ છે, તેઓ જઘન્યથી સધર્મ કલ્પમાં અને ઉકર્ષથી સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં ઉત્પન્ન થાય છે, અને જેઓ સંયમને વિરાધના કરનારા હોય છે. તેઓ જઘન્યથી ભવનવાસી દેવતાઓમાં અને ઉત્કર્ષથી સૌધર્મ કહ૫માં ઉત્પન્ન થાય છે અને જેઓ સંચમી–સાધુના સંયમને વિરાધના કરનારા નથી, તેઓ જઘન્યથી સિધર્મ કપમાં અને ઉત્કર્ષથી અમ્રુત કલ્પમાં ઉત્પન્ન થાય છે અને જેઓ સંયમીના સંયમને વિરાધના કરનારા છે, તેઓ જઘન્યથી ભવનવાસી દેવતાઓમાં અને ઉત્કર્ષથી જયોતિષ્ક દેવતાઓમાં ઉત્પન્ન થાય છે, અને જેઓ અસંસી' છે, તેઓ જઘન્યથી ભવનવાસીઓમાં ઉત્કૃષ્ટથી વાણવંતરેામાં ઉત્પન્ન થાય છે. અને બાકીના રહ્યા, તે સર્વે જઘન્યથી ભવનવાસીઓમાં ઉત્પન્ન થાય છે. હવે ઉકર્ષથી શેમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તે આ પ્રમાણે–તાપસે–બળતપસ્વીઓ.
તિષ્કમાં ઉત્પન્ન થાય છે. કંદર્પ–કામ કથા કરનારાઓ સધર્મ કહપને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે. ચરક–પરિવ્રાજક-ત્રિદંડી કપિલના સંન્યાસીએ બ્રહ્મલેાકમાં ઉત્પન્ન થાય છે, કિંવિષિયાપાપીઓ લાંતક ક૯૫ને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે, તિર્યંચ-શ્રાવકો સહસ્કાર કહ૫ને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે, આજીનારાઓ ઉત્કર્ષથી ધર્મ કહ૫માં ઉત્પન્ન થાય છે.” એમ જે કહેવામાં આવ્યું, તે શી રીતે ઘટી શકે ? કારણ કે, દ્રૌપદીએ સુકુમાલિકાના ભવમાં સંયમની વિરાધના કરી હતી, તથાપિ તેણી ઈશાન દેવલેકમાં ઉત્પન્ન થઈ હતી, એમ સાંભળીએ છીએ, તેનું શી રીતે ? તેના ઉત્તરમાં કહે છે કે, તે ટ્રોપદીએ જે સંયમની વિરાધના કરી હતી, તે માત્ર બકુશપણાને કરનારી સંયમના ઉત્તમ ગુણની વિરાધના હતી, મૂળ ગુણની વિરાધના ન હતી, અને જે સંધર્મ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થવાય છે, તે અતિ વિશિષ્ટ એવા સંયમની વિરાધનામાં થાય છે. જે માત્ર વિરાધનાજ સેધમ દેવલોકમાં ઉત્પન્ન કરનારી થતી હોય તો તે ઉત્તર ગુણદિકની પ્રતિસેવા કરનારા બકુશ વગેરેની ઉત્પત્તિ અય્યતાદિ દેવલોકમાં કેમ થાય? કારણ કે, તેમનું વિરાધકપણું મુશ્કેલીથી થયેલું છે.
૧ અહિં જે કે, જાનવરિતાર્થ” એ વચનને આધારે અસુર વગેરે મહડિ–મોટી ઋદ્ધિવાળા છે અને “શ્ચિમ મુન્નોરં વંતરિજા
રિ' એ વચનને આધારે વ્યંતરે અલ્પ ઋદ્ધિવાળા છે, તથાપિ એ વચનથી જણાય છે કે, કેટલાએક ભવનપતિઓ વ્યંતરાના કરતાં અલ્પ ઋદ્ધિવાળા છે એમ સમજવું.
