________________
( ૫૮ )
શ્રી ભગવતીસવ.
મુહૂર્તનું છે અને તે ઉત્કૃષ્ટથી આઠ અથવા નવ મુહૂર્ત સુધીનું છે. - તિષ્ક દેવતાઓને આહાર જઘન્યથી બેથી નવ દીવસ સુધીનો એટલે બે કે ત્રણ દિવસને અને ઉત્કૃષ્ટથી આઠ કે નવ દિવસ સુધીનો છે. અને બાકીનું બધું પૂર્વ પ્રમાણે સમજી લેવું. વિમાનિક દેવતાઓની સ્થિતિ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટી એક પાપમથી માંડીને તેત્રીશ સાગરોપમ સુધીની છે. તે સધર્મ દેવલોકને આશ્રીને જઘન્ય સમજવી અને અને અનુત્તર વિમાનોને આશ્રીને ઉત્કૃષ્ટી સમજવી. તેમના શ્વાસોશ્વાસનું પ્રમાણ જઘન્યથી બેથી નવ મુહૂર્ત સુધિનું અને ઉત્કૃષ્ટથી તેત્રીસ પખવાડીઆનું સમજવું. જે જઘન્ય. સ્વાસશ્વાસનું પ્રમાણ છે, તે જઘન્ય સ્થિતિવાવાળા. સંધર્મ દેવતાઓને આશ્રીને સમજવું અને જે ઉત્કૃષ્ટ પ્રમાણે છે તે ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળા અનુત્તર વિમાનના દેવતાઓને આશ્રીને સમજવું. તેમનો આભેગવત્તત–જાણતાં કરવાનો આહાર જઘન્યપણે બેથી નવા દિવસ સુધી અને ઉત્કૃષ્ટપણે તેત્રીશ હજાર વર્ષનો સમજે. તે સિવાય બાકી જે ચલિતકર્મથી નિર્જરા સુધીનું છે, તે પૂર્વોક્ત પ્રમાણે સમજી લેવું.
એવી રીતે સર્વ જીવોને સ્થિતિ વિષે પન્નવણ નામના ચોથા ઉપાંગને વિષે જેમ કહ્યું છે, તેમ જાણું લેવું અને આહાર વિશે પણ તે પન્નવણા નામના ચોથા ઉપાંગના પહેલા આહાર ઉદેશમાં જેમ કહેલું છે, તેમ જાણી લેવું.'
- પ્રથમ કહેલા નારકી આહારના અથ છે અને તે આહાર તેમને દુઃખરૂપે વારંવાર પરિણમે છે. તે નારકીના સંબંધે જે કહેવાનું છે, તે આરંભ પૂર્વક હોય છે, તેથી આરંભનું નિરૂપણ કરવા ગૌતમ પ્રશ્ન
ગોતમ સ્વામી પુછે છે, હે ભગવન, જો આત્મારંભી છે એટલે પિતાના આત્માને આરંભ કરનારા કે પોતે જાતે આરંભકરનારા છે? અથવા પરારંભી છે એટલે બીજાને આરંભ કરનારા અથવા બીજાની પાસે આરંભ કરાવનારા છે ? અથવા ઉભયારંભી છે એટલે પિતાને અને બીજાને આરંભ
૧ અહિં સુધી વીશદંડક સંબંધી કહેવામાં આવ્યું છે. હવે તે નારકીના ધર્મને વિષે આરંભ ઉપજે છે, તેથી આરંભને પ્રશ્ન કરે છે. ૨ આરંભ એટલે જેનો ઉપઘાત-ઉપદ્રવ અથવા સામાન્ય વડે આશ્રદ્વારની પ્રવૃત્તિ.
