________________
શિતક ૧ લુ.
( ૪૧ )
અપુષ્ટ નહી. જે આત્માના પ્રદેશને સ્પર્શ કરનારા તે પુષ્ટ કહેવાય છે, તે તે આત્માના પ્રદેશને સ્પર્શ અવગાહના ક્ષેત્રની બાહેર પણ હોય છે, તેથી ગૌતમ પ્રશ્ન કરે છે, હે ભગવન, જે તે પુષ્ટ આહાર હોય તો તે અવગાઢ છે કે અવગાઢ નથી?
વીર ભગવાન કહે છે કે, હે ગતમ, તે આહાર અવગાઢ છે, અનવગાઢ નથી.
ગતમ પુછે છે, હે ભગવન, તે જે અવગાઢ આહાર છે, તે અનંતર અવગાઢ છે કે પરંપર અવગાઢ ? જે પ્રદેશોમાં આત્મા અવગાઢ થઈને રહ્યા હેય તે અવગાઢ કહેવાય છે, તેમાં તેના અંતરને અભાવ તે અનંતરાવગાઢ કહેવાય છે અને જે તેના અંતરવર્તી છે, તે અવગાઢના સંબંધને લીધે પરંપરાવગાઢ કહેવાય છે. વીર ભગવાન કહે છે, હે ગતમ, તે આહાર અનંતરાવગાઢ છે, પરંપરાવગાઢ નથી.
ૌતમ પુછે છે, હે ભગવન, જે અનંતરાવગાઢ આહાર છે તેમાં આણુપણું છે કે બાદરપણું છે? ભગવાન કહે છે, હે ગૌતમ, તેમાં અગ્રુપણું છે અને બાદરપણું પણ છે. અહિં આહાર કરવાને યોગ્ય એવા દ્રવ્યના સ્ક પ્રદેશની વૃદ્ધિથી વધેલા હોય છે, તેથી તેમનું અણુંપણું અને બાદરપણું પણ અપેક્ષિત છે.
ગતમ પુછે છે, હે ભગવન, જે તે આહાર દ્રવ્યનું આપણું અને બાદરપણું હોય તો તે નારકી તેને ઉર્વ—ઉચે આહાર કરે છે, કે નીચે અથવા તિરછે પણ આહાર કરે છે?
વીર ભગવાનું કહે છે હું ગોતમ, તેઓ ઉષ્ય અધઃ નીચે પણ અને તિરો પણ આહાર કરે છે.
ગોતમ પુછે છે, હે ભગવન, તેઓ જે ઊંચે, નીચે અને તિર છે આ હાર કરે છે, તો તે આદિમાં આહાર કરે છે, મધ્યે આહાર કરે છે કે અંતે આહાર કરે છે? ભગવાનું કહે છે, હે ગૌતમ, તે ત્રણેમાં આહાર કરે છે. અથત તેમને તે આભોગ વર્તિત આહાર અંતર્મુહૂત ને છે, તેથી તેઓ તેના આદિ, મધ્ય અને અવસાનમાં એમ સર્વત્ર આહાર કરે છે. ગતમ પુછે છે, હે ભગવન, જે તેઓ તેવી રીતે પાર્વત્ર આદિ, મધ્ય અને અવસાનમાં આહાર કરે
૧ આત્માના પ્રદેશોની સાથે એક ક્ષેત્રમાં જે મળી ગયેલા આહારના પુદ્ગલો તે અવગાઢ કહેવાય છે.
