________________
( ૪૨ )
શ્રી ભગવતી સૂત્ર.
-:
છે, તા તે સ્વ વિષયમાં આહાર કરે છે, કે અવિષયમાં આહાર કરે છે? ભગવાન્ કહે છે. હું ગાંતમ, તે સ્વવિષયમાં આહાર કરે છે, અવિષયમાં નહીં.
ગાતમ પુછે છે, હે ભગવન, જે તેએ સ્વવિષયમાં આહાર કરે છે, તો તે આનુપૂર્વી વડે આહાર કરે છે કે અનાનુપૂર્વી વડે આહાર કરે છે ? ભગવાન કહે છે, હે ગૈ!તમ, તે આનુપૂર્વી વડે આહાર કરેછે. અનાનુપૂર્વીવડે નહીં
ગાતમ પુછે છે, હે ભગવન, જો તે આનુપૂર્વી વડે આહાર કરે છે, તો તે ત્રણ દિશામાં આહાર કરે છે કે, ત્રણથી તે છ દિશા સુધીમાં આહાર કરે છે. ?
જો કે પ્રથમ વર્ણથી પાંચે વર્ણાના દ્રવ્યેાને માટે કહેવામાં આવ્યું છે, તથાપિ ઘણે ભાગે વર્ણ, ગધ વગેરેથી યુક્ત એવા દ્રવ્યને તેએ આહાર કરે છે, તે દર્શાવે છે. બહુલપણાના લક્ષણનું કારણુ આશ્રીને તેમને પ્રકૃતિથીજ અશુભ-અનુભાવ હોય છેં. તે કારણ સમજવું. વર્ણથી કાળા, લીલા વગેરે, ગંધથી દુરભિ વગેરું, રસથી તીખા, કટુ વગેરે અને સ્પર્શીથી કડક, ભારે, ઠંડા અને લુખા વગેરે સમજવા. આવા દ્રવ્યોના આહાર પ્રાયે કરીને મિથ્યાદષ્ટિ નારકીના સમજવો. જે નારકીએ ભવિષ્યમાં તીર્થંકર વગેરે થવાના હાય છે, તે તેવા આહાર કરતા નથી.
અહિં ક િશંકા થાય કે, જેમના યથાર્થ સ્વરૂપ કહેવામાં આવ્યા છે, તેવાજ દ્રવ્યેને તે નારકીએ આહાર કરે કે છે, તેથી જુદી રીતે પણ કરે છે, ? તે શંકા દૂર કરવા કહે છે કે, તેઓ વગુણુ, ગધગુણ, રસગુણુ અને સ્પગુણને વિપરિણામ વગેરે કરીને અર્થાત્ વિનાશ કરીને બીજા અપૂર્વે, વગુણુ, ગંધણુ, રસગુણુ, સ્પગુણુ ઉત્પાદન કરી પેાતાના શરીરાવગાઢ પુદ્ગલેને અનુકૂલ પડે તેમ આહાર કરે છે, અર્થાત્ સર્વાત્મના આત્માના સર્વ પ્રદેશેા વડે આહાર કરે છે.
૧ જે સ્પષ્ટ અવગાઢ અનંતરાવગાઢ નામના છે, તે વિષય કહેવાય છે, સ્વ–પોતાના તે વિષય તે સ્વવિષય. ૨ જે આસન—નજીક પ્રાપ્ત હેાય તેનુ ઉલ ઘન ન કરે તે આનુપૂર્વી અનુક્રમ' કહેવાય છે. ૩ નારકીઓ લેકની મધ્યે હાય છે, તેથી ઉર્ધ્વ વગેરે છ દિશાએ લેાક વડે ઢંકાએલી નથી, તેથી તે છ દિશાઓમાં તેમનું આહાર ગ્રહણ હોઇ શકે છે. માટે અહિં નિયમથી કહેવામાં આવ્યુ છે.
