________________
શતક ૧ ૩.
( ૧ )
તાએ તેમને ખવરાવ્યા હતા; તથાપિ તેઓ બીના ન હતા. તેમણે વજ્રના જેવી મુષ્ઠિના પ્રહારથી વૃદ્ધિ પામતા દેવતાના શરીરને કુબડું કરી દીધું હતું. તે મહાવીર પ્રભુ પુવરનું િહતા. એટલે સહસ્ર પાંખડીવાળા શ્વેત કમળ સમાન ઊજવલ દેખાતા પુરૂષ હતા. સર્વ અશુભ એવા મલિનભાવથી રહિત અને સર્વ શુભાનુભાવથી શુદ્ધ એવા એ પ્રભુને પુંડરીકના જેવુ ધવળ પશુ' ટિત છે. અથવા પુરૂષો એટલે પોતાના સેવકોને વિષે વરપુંડરીક એટલે ઉત્તમ છત્રના જેવા હતા. કારણ કે, તેઓ સેવકોના સ‘તાપરૂપી આતબંને નિવારવાને સમર્થ અને તેમની શાભાનુ કારણ હાવાથી છલની ઉપમાને યોગ્ય છે. તે મહાવીર પ્રભુ પુરૂષરૂપી ઊત્તમ પંચદસ્તી હતા. જેમ ગંધ હસ્તીની સુગંધથી બીજા હસ્તીઓ ભાગી જાય છે તેમ તેઓ જે દેશમાં વિહાર કરે તે દેશમાંથી ઇતિ પરચક્ર, દુકાળ અને મરકી વગેરે ઉપવે ભાગી જતા હતા. આ લણુ વિશેષણાથી ભગવાન વીરપ્રભુનું પુષાત્તમપણું સિદ્ધ કર્યું છે. હવે તે પ્રભુ કેવળ પુરૂષાત્તમ જ ન હતા, પર`તુ તેઓ લોકના નાથ પણ હતા. લેાક એટલે સન્ની ભલાફ-તેમના નાથ હતા. જેનામાં ચોગક્ષેમ ફરવાનું સામર્થ્ય હોય તે નાથ કહેવાય છે. તે પ્રમાણે પ્રભુમાં લેકાનું યોગક્ષેમ કરવાનું સામર્થ્ય હતું; તેથી તેઓ ખરેખરા લેકનાથ હતા.
જોન એટલે અપ્રાપ્ત વસ્તુ પ્રાપ્ત કરવી અને ક્ષેમ એટલે પ્રાપ્ત થયેલ વસ્તુનુ રક્ષણ કરવું; તે એમ કહેવાય છે. તેથી તે પ્રભુ અપ્રાપ્ત એવા સમ્યગ્ દર્શનાદિકનો યાગ--પ્રાપ્તિ કરતા અને તે પ્રાપ્ત થયેલાનું ક્ષમ રક્ષણ કરતા તેથી તે લેાકનાથ હતા, તેવુ તેમનું લેકનાથપણું યથાર્થ સર્વે વસ્તુઓના સમૂહને પ્રદીપ્ત કરવાને લઈને ઉત્તમ ગણાતું હતું; તેથી તેઓ જો પ્રતાપ હતા. છો, એટલેતિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવરૂપ લાક તેમના અંતરને અંધકાર દૂર કરી ઉત્કૃષ્ટ પ્રકાશ કરનારા ટ્રીપદ્મ રૂપ હતા. આ વિશેષણ-દ્રષ્ટા જોઇ શકે તેવા લેને આશ્રીને આપેલું છે. હવે દશ્ય--જોવા ચેાગ્ય એવા લેાકને આશ્રીને બીજું વિશેષણ આપે છે. તે મહાવીર પ્રભુ હોદ્ પ્રચાતર હતા. હાજ એટલે સર્વ વસ્તુઓના સમૂહરૂપી સ્વભાવવાલા લાકાલેક સ્વરૂપને સૂર્યના અખંડ મંડળની જેમ સર્વ ભાવ--પદાર્થ ઉપર પ્રકાશ
૧ જેનાથી મને ગંધ છુટયા કરે તેવો હસ્તી. ૨ અતિવૃષ્ટિ થાય; વૃષ્ટિ ન થાય; ઉંદરો વધી જાય; ટીડ આવે; ચૂડા આવે; સ્વદેશમાં ખળવો થાય અને પરદેશીઓના ધસારો થાય એ સાત કૃત્તિ કહેવાય છે. ૩ પરદેશી માણસાનો ધસારો.
