Book Title: Shraddhvidhi Prakaran
Author(s): Vajrasenvijay Gani
Publisher: Bhadrankar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032040/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivamastu sarvajagataH nama: zrI AdinAthAya namaH AcArya zrI ratnazekharasUrijI racita zrAddhavidhi-kaumudI TIkA sahita ( zrAvidhi prakaraNa bhASAMtara * graMtha tathA TIkA kartA * parama pUjya AcAryadeva zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA mULa bhASAMtara kartA zA. ravacaMda jayacaMda sthApita jaina vidyAzALAvatI. paMDita zrI dAmodara goviMdAcArya saMpAdaka : paMnyAsa zrI vajUsenavijayajI gaNi - .: prakAzaka : bhadraMkara prakAzana 49/1 mahAlakSmI sosAyaTI sujAtA phaleTa pAse, zAhIbAga, amadAvAda-4. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta bhaktimAM sahAyaka 1. nagInadAsa pauSadhazALA-pATaNa. pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya guNazIlasUrIzvarajI ma.nA upadezathI 2. junAgaDha jaina saMgha - junAgaDha. 3. zrI jaina upAsaka saMgha, gulAbabAga, pelesa roDa, jAmanagara. pa.pU. sAdhvIjIzrI jayabhadrAzrIjI mahArAjanA upadezathI 4. zrI rAmacaMdrasUri ArAdhanA bhavana, surata.. 5. morabI ploTa jaina saMgha, morabI, paramapUjya, tapasvIranA 6. daphatarI jaina upAzraya sAdhvIjI puSpagulAzrIjI zrAvikAsaMgha taraphathI, dhrAMgadhrA. ) mahArAjanA sadupadezathI prathama AvRtti vi. saM. 2051 bIjI AvRtti vi. saM. 2054 vI. saM. rapara1 vI. saM. 2524 sarasvatI pustaka bhaMDAra ratanapoLa, hAthIkhAnA, amadAvAda-1. -: prAptisthAna :somacaMda DI. zAha [ pArzvanAtha pustaka bhaMDAra jIvana nivAsa sAme taLeTI roDa, pAlItANA (saurASTra) pAlItANA (saurASTra) hAlAratIrtha sTorsa hAlAratIrtha - ArAdhanA dhAma, mu vaDAlIyA siMhaNa vAyA jAmakhaMbhAlIyA jI. jAmanagara (saurASTra) sevaMtilAla vI. jaina 20, mahAjanagalI, jhaverI bajAra, muMbaI-2. (kiMmataH rUA. 100=00) mudrakaH bharata prinTarI, kAMtIlAla DI. zAha nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1. phonaH 387964 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya... agAdha kahevAtA sAgarano tAga haju pAmI zakAya che paNa... AgamamAM rahelA padArthono tAga pAmavo kaThIna che paNa.... jevI rIte marajIvAo samudranA taLIye rahelA ratnone laI Ave che tema gItArtha mahApuruSo paNa yatkiMcit e AgamanA sArane pAmI anekone pamADanArA bane che. AgAmomAMthI zrAvakocita vidhino uddhAra karIne pUjyapAd AcAryadeva zrImad vijayaratnazekharasUrIzvarajI bhagavaMte "zrAddhavidhi" granthanI racanA karI. jenI vividha AvRttio chapAtAM A AvRtti mATe pUjyapAdu zAsana prabhAvaka, AcAryadeva zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna adhyAtmayogI paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya zrInA ziSyaratna AcAryadeva zrImad vijayakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna parama pUjya sarala svabhAvI, prazAMtamUrti paMnyAsapravara zrI vajanavijayajI gaNivaryazrIne vinaMti karatAM teozrIe A navI AvRttinuM suMdara saMkalana-saMpAdana karI Apela che. pAchaLa pariziSTamAM namaskAra mahAmaMtra ane dhyAna aMgenuM prekTIkala mArgadarzana pUjyapAd AcAryadeva zrImad vijayakuMdakuMda surIzvarajI mahArAjA Alekhita-saMkalita japa sAdhanA nAmanA pustakamAMthI saMkalita karIne Apela che. te uparAMta "zrAddhavidhi' granthanI jema zrAvakonAM AcAra aMgenA anya kyA kyA granyo che tenI vigata paNa ApelI che. - pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone vinaMti ke teo A granthano upayoga vyAkhyAnAdimAM karIne zrAvakane yogya mArgadarzana, preraNA Ape tathA zrAvaka-zrAvikAone paNa vinaMti...ke, teo A granthanA adhyayana dvArA dayA-dAna-paropakAra tathA dharmamaya suMdara jIvana jIvI jIvanane aMte samAdhi tathA paralokamAM sadgati pAmI paraMparAe muktine pAmanArA bane. A graMthanuM mudraNakArya bharata prinTarInA mAlika zrI kAMtilAla DI. zAhe ja ja TUMka samayamAM prakAzita karI Apela che A graMthane prakAzita karavAmAM sahAyaka mahAnubhAvo tathA saMghono ame A take AbhAra mAnIe chIe. - bhadraMkara prakAzana Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4 - vaMdanAvalI | paramakRpALu taraNatAraNahAra, zatruMjayAdhipati, dAdA AdinAtha bhagavAna parama zAMtinA dAtAra, karuNAsAgara zAMtinAtha bhagavAna parabrahmanA mahA upAsaka, dayAnidhi, nemanAtha bhagavAna parama tAraka puruSAdAnIya zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna parama dhIra-vIra-gaMbhIra, carama tIrthapati, mahAvIrasvAmI bhagavAna * * * - A kRpALuonI atyaMta nirmala amIdRSTi ane amIvRSTithI anaMtalabdhionA nidhAna, vinayanA bhaMDAra, gautamasvAmi bhagavAna sarva gaNonA dhAraka, prathama paTTadhara, sudharmAsvAmi bhagavAna zrI jaina saMghane-zAsanane aNamola zrAddhavidhi graMtharatnanI bheTa dharanAra AcAryadeva zrImad vijayaratnazekharasUrIzvarajI mahArAjA te mahApurUSone doDo... kroDo.. vaMdanA... vaMdanA...!! vaMdanA... -vajasenavijaya... Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 upakAra smRti jemaNe bAlyakALathI ja akhaMDa vAtsalyanA dhodhamAM snAna karAvyuM, te puNyanAmadheya, siddhAMtamahodadhi, pUjyapAda, AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA samyagdarzana pradAnaikaniSTha, kalikAlakalpatarU, gacchAdhipati, AcAryadeva, zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA * saMsAra samudramAMthI ugArIne saMyamI banAvanAra, bhavodadhitrAtA, adhyAtmayogI, ajAtazatru aNagAra, karUNAsAgara, pUjya paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya * gacchAgraNI, vAtsalya vAridhi paramapUjya, AcAryadeva zrImad vijaya sudarzanasUrIzvarajI mahArAjA * gaccha sthavira, tapasvI samrAT, 100+100+89mI oLInA ArAdhaka parama kRpALu, AcAryadeva zrImad vijaya rAjatilakasUrIzvarajI mahArAjA * gacchanAyaka, prazAMtamUrti, AjIvanagurucaraNasevI gacchAdhipati, paramapUjya AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA * daza-daza varSa sudhI satata saMyamanI tAlIma ApI, ane mArI 16 varSanI nAnakaDI uMmaramAM lokaprakAza jevA arthasabhara mahAna granthanuM vAMcana karAvanAra, tapasvI ratna, dravyAnuyoganA samartha jJAtA, pUjya munirAja zrI mahAbhadravijayajI mahArAjA * guruvat sarva prakAre yoga-kSema karanAra, niHspRhaziromaNi, saraLa svabhAvI, sadA prasanna, pUjyapAd AcAryadeva zrImad vijayapradyotanasUrIzvarajI mahArAjA * janmathI ja saMyamanA preraka bananAra, pUjya gurudeva, prazAntamUrti, tattvaciMtaka, pratibhAsaMpanna, parama pUjya AcAryadeva zrImad vijayakuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjAne koTI... koTI... vaMdanA... vaMdanA... - vajrasenavijaya Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha......vidhi...! zrAddha eTale zrAvaka... vidhi eTale AcAra... zrAvaka zabdano artha 6 prastuta....!! yatkiMcit (prathama AvRttimAMthI...!) zraddhA-viveka pUrvaka kriyA kare te zrAvaka. AvA zrAvakane kyAre zuM karavuM ? tenuM sAMgopAMga zreSTha mArgadarzana Apato graMtha te ja zrAddhavidhi...! janma-jIvana-maraNano krama cAlu che. pazu-pakSI-mAnava-nAraka-deva badhA janme che. jIve che ane AyuSya pUrNa thatAM anyabhavamAM cAlyA jAyache. A krama anAdi kALathI cAluche. anaMtakALa sudhI cAlyA karaze paNa... e janma-jIvana-maraNanA pravAhamAMthI aneka AtmAo deva-guru ane dharmanA zaraNe rahIne AtmasAdhanA karIne parama padane pAmavA baDabhAgI bane che. zrAvaka kuLamAM maLela janma, jayaNAmaya jIvana jIvavA mATe sahAyaka bane che ane tenA kAraNe samAdhimaya mRtyu pAmIne sadgati ane paraMparAe paramapadane pamAya che. zrAvakakuLamAM evI vizeSatA che ke jenA dvArA AvI zreSTha siddhi thaI zake che. kAraNa ke zrAvakanAM jIvanano vyavahAra ja sva-paropakAramaya hoya che. jIvana kevI rIte... jIvavuM te mATe aneka mahApuruSo vividha graMthomAM upadeza ApI gayA che. tema AcAryazrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjAe A zrAddhavidhi graMthamAM khUbaja karuNApUrvaka bALakane jema mAM pA-pA pagalI maMDAve tema zrAvakanA Atma vikAsanI pA-pA pagalI maMDAvI che. je vivekI zrAvaka mATe khUbaja upakAraka che. ghaNA bhAvikone zrAvakanA AcAra aMge jANavAnI jijJAsA thAya. tyAre A graMtha mATe sUcana karavAnuM bane temAM gujarAtI bhASAMtaranI eka nakala mArA laghu guru bhrAtA muni hemaprabhavijayajInA hAthamAM AvI. vAMcatA thayuM ke A varSe vyAkhyAnamAM A zrAddhavidhi graMtha ja vAMcavo. jyAre mAro Agraha hato ke, "to e graMtha pUrNa karavo" jethI zrAvakone granthakAranI bhAvanA mujaba jANakArI maLe ane zakyanuM pAlana karavA sadbhAgI bane. temAM A graMthanI mAMga sAdhu-sAdhvIjInI sAtho sAtha zrAvaka vargamAM paNa sArI thaI rahIche. eka nakala bhASAMtaranI maMgAvI ane mULa sAthe vAMcana karavAnuM zarU karyuM. yogya sudhArA-vadhArA karavAnA zarU karyA. A prakaraNanI upara graMthakAre pote ja zrAddhavidhi kaumudi nAmaka cha hajAra sAtaso ekasaTha zloka pramANa ati vistRta vRtti racI che. jemAM dareka prasaMgo upara khUbaja vistRta rIte vivecana karyuM che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 1. dinakRtya, 2. rAtrikRtya, 3. parvakRtya, 4. cAturmAsikakRtya, 5. vArSikakRtya, ane 6. janmakRtya ema cha vibhAga pADI zrAvakane karavA yogya dharma ArAdhanAo ane tene lagatA vidhi-vidhAnono samAveza karavAmAM Avyo che. aneka rIte upayogI A graMthanuM bhASAMtara sau prathama saM. 1955, sana. 1899mAM paMDita zrI dAmodara goviMdAcArya pAse zrI jaina vidyAzALA taraphathI karAvavAmAM Avela. 2.cImanalAla sAkaLacaMda mAraphatIyA. 3. bhagubhAI phatecaMda kArabhArI (jaina patranI kacerI) 4. saM. 2005mAM caMdulAla jamanAdAsa zAhe pUjya munirAja zrI vikramavijayajI mahArAja tathA pUjya munirAja zrI bhAskaravijayajI mahArAja dvArA yogya sudhArA-vadhArA karAvIne bahAra pADI tathA... 5. saM. 2005mAM paMDitazrI maphatalAla jhaveracaMde svataMtra bhASAMtara karIne temAM kathAnako tathA vizeSa TippaNo umerIne bahAra pADelI jeno ame A graMthamAM paNa upayoga karyo che. 6. zrI zAMticaMdrasUri jaina jJAnamaMdira-pUjya AcAryadeva zrI somacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe be AvRtti pragaTa karI, jenI chellI AvRtti 2049mAM pragaTa thaI. A rIte A graMtha keTalo upayogIche te AvI AvRttio uparathI jANI zakAyache. A graMthanuM vAMcana jo ekadama upayogapUrvaka karavAmAM Ave to zrAvakanuM jIvana navuM banI jAya. saMpUrNa pUjyabhAve mArI sAthe rahIne dareka kAryamAM utsAhapUrvaka sahAya karanAra A graMthanA saMpAdana-saMkalana kAryamAM saMpUrNa rIte sahAyaka, sevAbhAvI evA mArA laghuguru bhrAtA muni zrI hemaprabhavijaya mahArAjanA sahakArathI A kArya sarala banyuM che. paMnyAsa vajasenavijaya saM. 2050. Asovada-10-dazerA zAMtibhuvana. jAmanagara navI AvRtti prasaMge... TuMka samayamAM AvRtti purI thaI jatAM tarata navI AvRti prakAzita karIne zrutabhakti karavAno avasara maLyo che. prAMte A graMthanA vAMcana-ciMtana-manana dvArA sau paramatattvane pAmIne paramapadane pAmanArA banIe. hAlAratIrtha - ArAdhanA dhAma mu vaDAlIyAsiMhaNa saM. 2054 phAgaNa suda-4 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyagraMthomAM zrAvakadharma adhikAra...!! zrAvakaprApti :-A graMtha pUjyazrI umAsvAtivAcakajIno banAvela che. temaNe tatvArtha, prazamaratiprakaraNa vigere aneka graMtho banAvela che. teo pUrvadhara puruSonI gaNatarImAM gaNAya che. teo zramaNa bhagavAna mahAvIra pachI 350 varSe thayelA che. A graMtha kula 405 zloka pramANa che. zarUAtanA 105 zlokamAM samyaktvanuM svarUpa ane tene anusarI navatattvanuM svarUpa ane karmanA bheda batAvyAche. 106 thI 259 zloka sudhI aneka dalIlo pUrvaka prathama vratanuM svarupa batAvyuM che. 260 thI 340 sudhImAM bIjA vratathI mAMDIne bAre vratanuM svarupa batAvyuM che. A pachI 341 mA zlokathI 403 zloka sudhI zrAvakanI samAcArI batAvela che. A graMtha zrAvaka dharmane pratipAdana karanArA graMtho paikI ati prAcIna graMtha che. paMcAzaka H A granthanA racayitA pUjya zrI haribhadrasUri che. te vi. saM. 1055 mAM thayelA che. A grantha upara TIkA AcArya zrI abhayadevasUrie racela che. A paMcAzakanA prathama paMcAzakamAM zrAvakadharmano adhikAra ApavAmAM Avyo che. AmAM temaNe samyaktva, bAravrata ane zrAvakakaraNI ema traNa vastu pratipAdana karelache. A graMthanI TIkAmAM ekeka vastu khuba yuktipuraHssara sthApavAmAM AvI che. A granthano bhAvAnuvAda pUjya AcArya zrI rAjazekharasUri mahArAje karela che, je khUba ja upayogI che. dharmabindu H- A graMthanA racayitA paNa zrI haribhadrasUrijI che. AnA upara municaMdrasUrie vistRta TIkA racelI che. A graMtha sUtrAtmaka che ane tenA ATha adhyAya pADavAmAM AvyA che. pahelA adhyAyamAM zrAvakanA sAmAnya dharma-nyAyopArjita dhana meLavavuM vigere mArgAnusArInA guNonuM varNana Apela che. bIjA adhyAyamAM dezanAnI vidhi ane pAMca AcAranuM svarUpa batAveluM che. trIjo adhyAya zrAvakanA vizeSa dharma, samyaktva mULabAravratanA svarUpamaya che. AmAM samyaktvanuM tathA bAravratanuM svarUpa ane zrAvakanI karaNI batAvela che. A pachInA bIjA adhyAyo sAdhu dharmane pratipAdana karanAra che. A graMthanuM bhASAMtara-bhAvArtha sahita maNIlAla nathubhAIe kareluM tenuM saMpAdana thoDA samaya pahelAja paMnyAsa pravara zrI vajrasenavijayajIe karyuM che. zrAvakadharmavidhi / :- A graMthanA mULakartA zrI haribhadrasUrijI mahArAja che. ane TIkAkAra pUjya mAnavadevasUri che. A graMtha 120 gAthA pramANa che. AmAM zrAvakanI yogyatA ane samyaktva mULabAravrata ane tenA aticAronuM varNana Apela che. ane tene anulakSI bIjuM paNa vivecana karela che. gAthA 111 thI 120mAM zrAvakanuM dinanRtya ane rAtrikRtya Apela che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezapada -A graMthanA kartA pUjya haribhadrasUri che. ane TIkAkAra pUjya municaMdrasUrijI che. zrI haribhadrasUrijIe 1444 graMtho banAvyAnuM saMbhaLAya che. atyAre paNa temanA 27 graMtho lagabhaga upalabdha che. A upadezapadamAM paNa bIjA upadezanI sAthe mArgAnusArInA bola samyakatvanuM svarUpa, bAravratanuM svarUpa vigere batAvyuM che. gAthA-pa49 che. dharmaratna prakaraNa - A graMthanA racayitA pUjya zAMtisUrimahArAja che. A graMtha upara 9700 zloka pramANa TIkA che. ane tenA racayitA zrI vijayadevendrari mahArAja che. AcAryadevendrasUrino samaya vi. saM. 1270 zrI 1327 sudhIno che. AcArya zrI vijayadevendrasUrie pAMca karmagraMtha saTIka, zrAddhadina kRtya saTIka, traNa bhASya, pAkSika pratikramaNa sUtravRti vigere aneka graMtho banAvyA che. A dharmaranaprakaraNanA prathama bhAga ane dvitIya bhAgamAM zrAvakadharmanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. ane trIjA bhAgamAM bhAvasAdhuno adhikAra hovAthI temAM sAdhu dharmanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. prathama bhAgamAM dharmanI vyAkhyA bAda dharmane yogya koNa te jaNAvatAM sau prathama dharmaratnane yogya 21 guNonuM varNana jaNAvyuM che. A 21 guNonuM vistRta vivecana kathA sahita prathama bhAgamAM ApavAmAM AvyuM che. A prathama bhAgamAM ekeka guNa upara ekeka kathA ane guNonuM spaSTIkaraNa batAvela che. A dharmaratna prakaraNanA bIjA bhAgamAM bhAvazrAvakanA kRtavratakarmA, zIlavAna, guNavAna, RAvyavahArI, gurusevAkArI ane pravacana kuzaLarUpa cha liMgone tenA peTA bhedo sahita samajAvavAmAM Avela che, ane ekeka bheda upara viziSTa vivecano sAthe kathAo ApavAmAM AvI che. bhAvazrAvakanA cha liMga bAda bhAvazrAvakanA guNomAM (1) strIne vaza na thavuM, (2) indriyone rokavI vigere sattara lakSaNonuM vivecana karela che. zrAddhadina kRtya - A graMtha AcArya devendrasUri mahArAje dharmaratna prakaraNa graMtha vizAlakAya banAvyA pachI kevaLa zrAvakane ja UpayogI A graMtha vRttika banAvyo che. A graMthanuM nAma zrAddhadinakRtya rAkhI aThThAvIza dvAronuM varNana karela che. A aThThAvIza dvAromAM parvakRtya, cAturmAsikakRtya, varSakRtya ane janmakRtya zrAddhavidhimAM jaNAvyAM che te sarva samAtAM hovA chatAM dinakRtya mUkhya hovAthI zrAddhadinakRtya rAkhela che. . yogazAstra -A yogazAstranA kartA kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUri mahArAja che. temaNe temanA * jIvana daramyAna siddhahema vigere aneka graMtho lakhyA che te paikI A grantha che. A graMthamAM bAra prakAza che. temAM zarUAtanA traNa prakAzamAM zrAvakano sAmAnya dharma nyAya saMpanna vibhava vagere ane vizeSa dharma bAravrata vagere ApyA che. trIjA prakAzanA zloka 121-154. bAhma muhUrte uttiSThet parameSThistutiM paThan / kiM dharmA kiM kulazcA'smi kiMvrato'smiti ca smaran // 121 thI 154 // A zloko zrAddhavidhinA zloko sAthe lagabhaga maLatA Ave che. A yogazAstranuM paramArhat kumArapALa rAjA roja smaraNa karatA hatA. riSaSTi zalAkA puruSa caritra - A triSaSTi zalAkA puruSa caritra 36000 zloka pramANa Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArye racyuM che AmAM 24 tIrthakara, 12 cakravartI, baLadeva, vAsudeva ane 9 prativAsudevanA jIvana caritro pUrvabhavonA varNana sAthe ApavAmAM AvyAM che. covIza tIrthakaronA jIvana caritramAM jyAre tIrthakara bhagavAnane kevaLajJAna thAya tyAre devo samavasaraNa race che. parSadA bese che ane bhagavAna namo titya kahI siMhAsana upara bIrAje che. tyAre sau prathama Indra mahArAjA ubhA thaI bhagavAnanI stuti kare che ane dezanA ApavAnI vijJapti kare che ane tyArabAda tIrthakara bhagavAna dezanA AraMbhe che. ' dezanAmAM jJAna, darzana ane cAritranuM svarUpa che to koImAM bAra bhAvanAnuM svarUpa batAvyuM che. parva chaThThAnA sarga sAtamA mAM munisuvratasvAminI dezanAmAM myakatva mULa bAra vrata ane nyAya saMpanna vaibhava vigerenuM varNana Apela che. dharmavidhi prakaraNa -A dharmavidhi prakaraNa graMtha zrI prabhasUrijIno racela che. A. zrIprabhasUrijI apabhraMza bhASAmAM lakhAyela kumArapALa pratibodha kAvyanA racanAra pUjya somaprabhasUrijInA ziSya che. AnA TIkAkAra AcArya udayasiMhasUri che. temaNe A grantha vi. saM. 1268 caMdrAvatImAM lakhyo che. A granthamAM zarUAtamAM dAna-ziyaLa-tapa ane bhAvanuM svarUpa bheda ane daSTAMta samajAvyA bAda dharmane yogya koNa te jaNAvI dharmanA sAdhu ane zrAvaka be bheda che te batAvyA che, tyArapachI gAthA 42 thI 50 samaktimULa bAravratanuM svarUpa batAvyuM che. upadeza saptatikA - A grantha vi. saM. 1547 pUjya sudharmagarie racyo che. temAM so uparAMta kathAo che. A granthamAM gAthA 42 thI bAravratanI zaruAta karI che. jo ke A granthamAM badhIja vastu zrAvakadharmane yogya hoya teja pratipAdana karavAmAM AvI che. dharmanA manoratho karavA, niyANuM na karavuM. ATha madano tyAga karavo vagere vagere jaNAvyuM che. zrAddhaguNavivaraNa:- A zrAddhaguNavivaraNanA kartA zrI jinamaMDana gaNiche. A jinamaMDanagaNi AcArya zrI ratnazekharasUri je saMpradAyamAM thayA che. te saMpradAyanA AgevAna zrI devasuMdarasUrijI nA ziSya somasuMdarasUrinA ziSya che. zrI jinamaMDana gaNie A graMtha vi.saM. 1498mAM aNahilapura pATaNamAM banAvyo hato. A graMthamAM temaNe yogazAstranA prathama prakAzamAM nyAyasaMpannavibhava: ziSTAcAraprazaMsakaH / kulazIlasamaiH sArdhaM kRtoddhAho'nyagotrajaiH // 47 thI pa6 sudhInA zlokomAM darzAvela zrAvakanA sAmAnya dharmarUpa nyAyasaMpanna vibhava vigere 35 guNonuM savistara varNana karela che. ane ekeka guNa upara kathA ApI sarva guNonI suMdara samaja ApelI che. AcAryazrI jinamaMDanagarie yogazAstra, paDAvazyaka, upadezamALA ane navatattva vagere upara TabA vigerenI racanA karelI che. zrAddha pratikamaNa sUtra vRtti - A graMtha zrAddhavidhikAra pU. ratnazekharasUri mahArAje vi. saM. 1496mAM racela che. ane AnuM saMzodhana munizrI lakSmIbhadra karyuM che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pU. A. ratnazekharasUrie racelA zrAddhapratikramaNa sUtravRtti, zrAddhavidhi ane AcArapradIpamAM A graMtha sau prathama lakhAyela che. kAraNa ke, zrAddhapratikramaNasUtra, vi. saM. 1496mAM, zrAddhavidhi vi.saM. 1506mAM ane AcArapradIpa vi.saM. 1516mAM racyo che. A zrAddhapratikramaNa sUtravRttimAM vaMdittAnI pacAsa gAthAonI TIkA che graMthakAre vRttimAM zrAvakonA vizeSa dharmarUpa samyaktva mUlabAra vratonuM ativizad spaSTIkaraNa ane tenI sAthe zrAvakane upayogI aneka viSayone pratipAdana karela che. temaja dareka viSaya sau koI sahelAIthI samajI zake te mATe dareka vrata upara ekeka kathA ApI tenuM spaSTIkaraNa karela che. AcAropadeza :- A graMthanA kartA AcAryazrI ratnasiMhasUrijInA ziSya zrI cAritragaNi che. A cAritragaNi, vikrama saMvata 1510mAM thayelA che. te vAta pUjya ratnasiMhasUrinI prazastithI samajAya che. cAritragaNie A graMthanecha vargamAM banAvyoche, pahelA vargamAM 62 zloka ApyAche, A 62 zlokomAM prathama praharanI zrAvakakaraNI ApavAmAM AvI che. bIjA vargamAM 64 zloka ApavAmAM AvyA che, emAM bIjA praharanI zrAvakanIka2NI ApavAmAM AvI che. trIjA vargamAM 54 zloko ApelA che. AmAM bAkInA be praharanI karaNI tathA zrAvakanA 21 guNa ane nyAyasaMpannavibhava vigerenuM varNana Apela che cothA vargamAM 28 zlokomAM rAtrinRtyanuM varNana Apela che ane pAMcamAM varganA 34 zlokomAM parvakRtya jaNAvela che. chaThThA varganA 23 zlokamAM zrAvakanuM sadAkALanuM kartavya jaNAvI graMtha pUrNa karela che. A AcAropadeza graMthanA zrAddhavidhinI jema chae dvAra saMkSepamAM ApavAmAM AvyA che. dharmasaMgraha :- A 14600 zloka pramANa dharmasaMgraha graMtha vi. saM. 1731 vai. zu. 3nA divase rAjanagarImAM u. mAnavijayajI gaNivare lakhyo che ane te graMthanuM saMzodhana mahAmahopAdhyAya nyAya vizArada yazovijaya upAdhyAya gaNivare karela che. A dharmasaMgraha be bhAgamAM ane traNa adhikAramAM vaheMcAyela che. pahelA bhAgamAM granthakAre zrAvakadharmane vistRta vyAkhyA ApI zrAvakadharmanA sAmAnya dharma ane vizeSadharma ema be bheda pADyA che. prathama adhikAramAM sau prathama dharmanI vyAkhyA bAda sAmAnya-dharmamAM (1) nyAyasaMpanna vaibhava meLavavo (2) sarakhA kulAcAravALA paraMtu anyagotrIya sAthe vivAha karavo vigere sAmAnya gRhadharma batAvyo che ane tyArabAda nizcaya ane vyavahArathI dharmanuM svarupa tathA AdidhArmika, yogadRSTio, dezanAnI vidhi ane zrAvakadharmanI yogyatA ayogyatAno vicAra darzAvI prathama adhikAra pUrNa karyo che. bIjo adhikAra samyaktva, bAravratanuM vistRta svarupa, tenA aticAro, 363 pAkhaMDinA bhedo, karmAdAna, sAtakSetra, zrAvakadinacaryA, AzAtanA, vyavahArazuddhi, dinakRtya, rAtrikRtya, parvakRtya, cAturmAsikakRtya, vArSikakRtya ane janmakRtya jaNAvI pUrNa karyo che. A be adhikAramAM zrAvakane yogya sarva vicAra aneka zAstrapATho vividha dalIlo, rahasyo ane suMdara nicoDapUrvaka darzAvyo che, zrAvaka ane sAdhudharmane pratipAdana karanArA adhAdhi pUrvAcAryone hAthe taiyAra thayela sakala graMthomAM A graMtha ziromaNiche. kemake temAM pUrvAcAryonA sarvagraMthonuM avagAhana, svAnubhava ane ciMtanano upayoga karavAmAM Avyoche. A graMthamAM 103 graMthanI sAkSio ane 26 graMthakArono upayoga karavAmAM Avyo che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 A graMthanuM saMzodhana nyAyavizArada nyAyAcArya u yazovijayajI gaNivare karela che. eTaluM ja nahiM paNa temane jyAM jyAM vizeSa umeravA jevuM lAgyuM tyAM tyAM temaNe umero karyo che ane A umerAne mudrita pratimAM ( ) A kausathI darzAvela che - A graMthanI prastAvanA lakhatAM pa. pUjya AgamoddhAraka AcAryadevazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI kahe che ke, rAhutAvadha mudritA je pracA tamaEIRAryavAhacamaca saMsthAmAM paraM tevuM sarvey proDayameva mUrdhAmivira 'Aja sudhI A saMsthAnA kAryavAhakoe ane bIjI saMsthAoe sAdhu ane zrAvakadharmane pratipAdana karanArA graMtha bahAra paDyA che temAM A graMtha ziromaNirUpa che. A graMthanuM bhASAMtara aneka graMthonA sAkSI pAThApUrvaka pUjyapAdu, zrI siddhisUri mahArAjA (bApajI ma) nA ziSya pUjyapA AcArya bhagavaMta zrI bhadraMkarasUrIzvarajI mahArAje karIne saMgha upara jabbara upakAra karela che. upadezaprAsAda -A upadezaprAsAda graMthanA kartA AcAryavijayelathabIsUrijI che, te tapAgacchanI devasura ane aNasura zAkhA paikI aNasura zAkhAmAM thayelA che. vijayAnaMdasUri, vijayarAjasUri, vijayamAnasUri, vijayaRddhisUri, vijayasaubhAgyasUri ane tenA vijayalakSmIsUri thayA che. A AcArya vijayalakSmI sUrie atisugama ane sarvane upayogI thAya tevo upadezaprAsAda graMtha banAvyo che. A granthamAM temaNe 360 divasanA traNaso sAMITha vyAkhyAno ApyAM che. A graMthane 24 sthaMbha ane pAMca bhAgamAM vaheMcavAmAM Avyo che. vyAkhyAna 1 thI 61 sudhI samyakatvanuM svarUpa ane tenA 67 bhedonuM svarUpa vividha daSTAMta ane yuktio dvArA batAvyuM che. vyAkhyAna 62 thI 165 sudhI bAravratanuM svarupa aticAra ane tene aMgenA vividha viSayonuM spaSTIkaraNa tathA te te vrata upara bhinna bhinna kathAo ApI rocaka banAvela che. A pachI vyAkhyAna 165 thI 195 sudhI, bhojanavidhi, snAnavidhi, pUjAvidhi, dAnanI vidhi, yAtrAvidhi ane devadravya saMbaMdhI vicAra darzAvyo che. A pachI bAkInA vyAkhyAnomAM paNa jJAna, darzana, tapa ane vIryAcAra saMbaMdhInuM vistRta vivecana kathAo sAthe ApavAmAM Avela che. TuMkamAM upadezaprAsAda samagra zrAvaka dharmanA pratipAdana rUpa ja che, A graMthane vividha daSTAMto ApI khuba rocaka banAvela hovAthI Aje paNa munipuMgavo savizeSe vyAkhyAnAdimAM vAMce che. A uparAMta paNa tattvArtha, upadeza ratnAkara, samyakatva saptati, dhanapALa kavikRta zrAvaka AcAra stotravigere ghaNA graMthomAM zrAvakadharmano adhikAra Ave che temaja vAsupUjya caritra, zAMtinAthacaritra, pArzvanAthacaritra, supArzvanAtha caritra vigere lagabhaga badhAM svataMtra tIrthakaranA caritramAM pUrvabhavanA adhikAramAM samyakatva tathA bAravratonuM svarUpa kathAsahita batAvavAmAM Ave che. temaja Agama graMthomAM upAsakadazAMga, AvazyakasUtra, samavAyAMga, jJAtAdharma, sUyagaDAMga ane bhagavatIsUtramAM zrAvakadharmano adhikAra Ave che. A sivAya paNa chUTaka chUTaka aneka ThekANe AgamomAM zrAvakadharmano adhikAra Ave che. te vAta zrAddhavidhikAre TIkAmAM Apela graMthanI sAkSI uparathI spaSTa thAya che. A vigata suzrAvaka paMDita maphatabhAI e prakAzita karela zrAddhavidhi bhASAMtaramAMthI sAbhAra lIdhela che. * Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya TIkAkAranuM maMgalAcaraNa TIkA karavAnuM prayojana prathama prakAza graMthanuM maMgalAcaraNa A graMthamAM je je dvAronuM - varNana karavAnuM che tenAM nAmo bhuvanabhAnu kevaLInA jIva vizvasenanuM dRSTAnta vizvasenano mava varAhamihiranI kathA grAmINa kulaputranI kathA zrI ArdrakumAra zrAvakanA ekavIza guNa zukarAjanI kathA zukarAjano pUrvabhava zrAvakanuM svarUpa vezyA dvArA dravyakriyA bhAvazrAvakanA traNa bheda surasuMdarakumAra zeThanI strIonAM dRSTAMta zrAvakanA prakAra zrAvaka zabdano artha caMdra-sUrya nADI pAMca tattva tattvono anukrama tattvono kALa tattvomAM karavAnAM kAryo tattvonuM phaLa caMdranADI vahetI hoya tyAre karavA yogya kAryo anukramaNikA peja naM. viSaya ... 1 | sUryanADI vahe te samaye karavA yogya kAryo ... 1 namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa navakAra gaNavAnI rIta 2 | kamaLabaMdha gaNavAnI rIta navakAra maMtrano prabhAva OM |pAMca akSarano maMtra gaNavAno vidhi jApano prabhAva A lokanA lAbha upara 4 4 5 6 8 ... 9 ... 11 13 18 ... 18 ... 19 ... ... 13 ... ... zivakumAranuM dRSTAMta paralokanA phaLa upara samaLInuM dRSTAMta dharmajAgarikA kAyotsarga svatra vicAra prAtaHkALano vidhi niyama levAno vidhi sacitta, acitta ane mizra vastuonuM svarUpa 20 |sarva vastune sAmAnyathI 22 pariNamavAnAM kAraNa 25 | ATo mizra ane sacitta kyAM sudhI ? 27 pAtra AzrayI kALa niyama 28 dUdha, dahIM, chAzano kALa 29 |dvidaLa kone kahevAya 29 |abhakSya padArtho 29 29 | kayuM pANI acitta ke mizra kahevAya ? 29 acitta jaLanuM kALamAna sacittanA tyAga upara aMbaDaparivrAjakanAM ziSyonuM dRSTAMta peja naM. ... 30 * 31 32 . 32 : : : : : 37 37 ... 37 38 39 40 42 ... ... 33 35 35 ... 83 ... 45 ... 47 47 48 48 ... 48 48 49 ... ... 51 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 IN,.. peja no viSaya peja ne. viSaya cauda niyama dhAravAnI vigata .. para kumArapALa rAjAnA pUjAnApaccakakhANa karavAnI rIta 53 vastro ane sALavIo azana, pAna, khAdima, svAdimanuM svarUpa . papa | pUjAmAM dravyazuddhi, aNAhArI cIjonAM nAma pada pUjA mATe bhAvazuddhi paccakakhANanA pAMca sthAna derAsaramAM pravezavidhi - jinapUjA aMge dravya zuddhi JrAjA Adi mahaddhikonelaghunIti-vaDInIti karavAnI dizA jinamaMdira javAno vidhi ... prabhAtanI saMdhyAnuM lakSaNa dazArNabhadra rAjAnuM dRSTAMta sAyaMkALanI saMdhyAnuM lakSaNa sAmAnya purUSone jinamaMdira javAno vidhi... maLamUtra karavAnAM sthAna zrAvakanA paMcAbhigama sAdhu mahArAja mATe maLa-mUtra rAjAnA paMcAbhigama tyAga karavAnAM sthAna nisIhi aMge saMmUrchAimanI utpatti pradakSiNA devAnI rIta dAtaNa mATe mArgadarzana abhiSeka aMge dAtaNa karatAM zubhasUcakaagamacetI nava aMganI caMdanAdithI pUjA pahelAMnI karelI pUjA kedAtaNanuM pramANa ane karavAnI rIta dAtaNa na karavA viSe AMgI pachI pUjAmAM viveka nirmAlyanuM lakSaNa vagara dAtaNe mukhazuddhi karavAnI rIta pUjAnA traNa prakAra dAtaNanI cIrI pheMkavAthI jaNAtI agamacetI... 61 pUjA vakhate saMjJA karavAdAtaNa karavAnA niSedha aMge jINahAkanuM dRSTAMta vALa samAravA aMge dvArabiMba ane samavasaraNabiMba pUjA darpaNa jovAthI agamacetI mULanAyakanI prathama pUjA zA mATe? snAna karatAM jaNAtI agamacetIo pratimAjInI sAcavaNI snAna karavAno jarUrI samaya snAtrajaLa aMge hajAmata na karAvavA aMge agrapUjA adhikAra dravyasnAna naivedyapUjA pApa prakSAlana kevI rIte naivedya pUjAnA phaLanuM dRSTAMta bhAvasnAnanuM svarUpa nivedya caDhAvavA saMbaMdhI zAstra pramANa azuddhi pUrvaka pUjA karavAnuM phaLa bhAvapUjAno adhikAra pUjA samaye vastrazuddhi caityavaMdananA bheda Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 100 : : : : 103 : : : : : : : 113 : viSaya peja ne. viSaya peja naM. sAta vakhata karAtAM caityavaMdana .. 81 pUjAnA manorathathI thatuM puNya traNa avasthA bhAvana 81 |trikALa pUjanA sAmagrInA bhede pUjAnA prakAro pUjAmAM bahumAna vidhinI catuHbhaMgI paMcopacArikI pUjA anuSThAna aopacArikI pUjA |vidhi ane bahumAna uparasarvopacArikI pUjA dharmadatta nRpanI kathA ... pUjAnA sattara bheda dharmadattano pUrvabhava pUjA aMge upayogI mArgadarzana derAsaranI ucita sAra saMbhALa ekavIsa prakArI pUjAnAM nAma AzAtanAnA prakAra 113 azubha vastuvarjana jJAnanI AzAtanA snAtrapUjA vidhi divanI AzAtanA 113 zAMti jaLa aMge jinamaMdiranI jaghanya 10 AzAtanA lUNa utAravA aMge jinamaMdiranI madhyama 40AzAtanA AratI aMge jinamaMdiranI utkRSTa 84 AzAtanA . 114 maMgaLadIvA aMge bRhat bhASyamAM jaNAvelI pAMca AzAtanA..116 kevI pratimA pUjavI gurunI tetrIza AzAtanA caitya saMbhALa gurunI trividha AzAtanA dravya ane bhAva pUjA sthApanAcAryanI AzAtanA pUjAmAM dhAravA yogyabe hajAra cummotera bAbato darzana-cAritranA upakaraNanI AzAtanA" citrakAranuM dRSTAMta usUtrabhASaNa AzAtanA avidhi karatAM na karavuM sArUM e vidhAna aMge.. 5 devadravyAdi nAza karavAnuM phaLa avidhithI thatA alpa lAbha upara dRSTAMta ... 96 | sAdhAraNa dravyanuM lakSaNa traNa prakAranI pUjAnuM phaLa devadravyanI vRddhi kevI rIte karavI? .. 121 dravyastava aMge divadravyanA bhakSaNa-rakSaNa uparadharmakRtya upara dveSanuM pariNAma sAgarazreSThinuM dRSTAMta ... 121 upara kuMtalA rANInuM dRSTAMta .. 97) jJAna ane sAdhAraNa dravya aMgebhAvastava aMge --- ... 98 | karmasAra ane puNyasAranuM dRSTAMta * 124 dravya ane bhAvastavanuM phaLa .... 99 derAsaranuM devuM rAkhavAthI lAgatAdravyastavamAM thato Azrava doSa aMge RSabhadattanuM dRSTAMta . 127 gaNavA lAyaka nathI . 99 devadravya Adi tarata ja ApavA aMge . 128 18 119 . . 96 . 97 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 147 na ja 148 149 21 viSaya peja ne. | viSaya peja ne devadravya saMbhALanArane lAgatA doSa aMge.... 128 dAnanI nimaMtraNA upara jIrNazeThanuM dRSTAMta.... 146 devadravya vyavasthita-zuddha ApavA aMge .. 129|zAlibhadra ... 147 maMdirano divo vAparavA revatI zrAvikA aMge UMTaDInuM daSTAMta . 129 glAna sAdhunI vaiyAvacca viSe derAsaranI sAmagrIno zubha upayoga .... 129|jIvAnaMda vaidya .. 147 thoDA nakarAthI ujamaNAmAM vastuo vaMkacUlanI kathA mUkavA aMge lakSmIvatInuM dRSTAMta * 131 kozAvezyA gharaderAsaramAM mUkela akSatAdinI vyavasthA...132 avaMtI sukumAra pArakuM dravya na vAparavuM . 132 jainanA veSI ane sAdhuniMdakanepuNyArthe kADheluM dravya kema vAparavuM? . 133 ApavAnI zikSA sAdhAraNa dravya vAparavAmAM viveka mAtA abhayakumAra pitAdi aMge to puSya jIvatAM ja karavuM... 134 sAdhvIne sukhazAtA pUchavI tIrthayAtrA aMge kADheluM dravya * 134 gurU pAse abhyAsa karavo paccakhANanI vidhi mAsatuSamuninI kathA guruvaMdananuM phaLa dravya upArjana vidhi guruvaMdananA prakAra ane vidhi nyAya upara daSTAMta paccakhANanuM phaLa vyApAra-vidhi dhammillakumAranI kathA dhana upArjana karavA karatAM paNadaDhaprahArInI kathA pahelA dharma upArjana karavAnI jarUra.... 154 guru pAse kema besavuM? AjIvikAnA sAta upAya ... 154 dezanA sAMbhaLavAnI rIta vyApAra dezanA-zravaNanA lAbho vidyA pradezI rAjAnuM saMkSipta daSTAMta khetI - bappabhaTTasUrinA sadupadezathIbodha pAmanAra AmarAjA 155 pazu rakSA . 140 zrI hemacaMdrAcArya dvArA bodha - kaLA-kauzalya na pAmanAra kumArapALa rAjAnI kathA ... 141 buddhithI kamAnAranuM dRSTAMta thAvaccA putranI kathA .. 141 sevA kriyA ane jJAna viSe sevA konI karavI 157 sAdhune sukhazAtA pUchavI sevaka prItivALo ane buddhizALI hoya .. tathA vahoravA vigere viSe ... 145 rAjAne vaza karavAnI rIta ... 158 [15ra * 153 155 155 155 156 156 157 . 143 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17 . 180 viSaya peja ne. | viSaya svAmI Adine vinaMti kyAre karavI ... 158 karmacAMDALa garva vinAzanuM mULa che .. 159 vizvAsaghAta upara visemIrAnuM dRSTAMta rAja sevAnI zreSThatA .... 159 pApanA prakAra kayA rAjakArya choDavA .. 160|nyAya mArgane ja anusaro , bhikSA .. 160 satyavacana upara mahaNasiMhanuM daSTAMta bhikSAnuM khAvAthI thato anartha .... 161 bhIma sonInuM daSTAMta bhikSAnA traNa bheda . 161 mitra kevo karavo vyApAramAM vyavahAra zuddhi ane tenA bheda.. 162 durjano sAthe kevI rIte vartavuM! dravyazuddhi . 162 prIti hoya tyAM leNa-deNa na karavI kevA mAlano vyApAra na karavo? ... 163 | dhanezvara zeThanuM dRSTAMta kSetrazuddhi . 163 dhana ApatAM sAkSI rAkhavAthI thato lAbha ... 180 kAlazuddhi thApaNa kema rAkhavI ane kema vAparavI?. 181 bhAvazuddhi dharmAdinA sogana nakhAvA mugdhazeThanuM dRSTAMta paradeza AdimAM vyApAra karavA aMge ... 182 uttama leNadAra koNa? anyanA bhAgyathI upadravabhAvaDa zeThanuM daSTAMta 165 dUra thavA aMge daSTAMta RNa ApatA khUba viveka karavo paradeza AdimAM dhyAnakhovAyelI vastuno viveka rAkhavA lAyaka nItivacano AbhaDa zeThanuM deNaMta satkAryonA manoratho karavAM joIe saMtoSavRtti pApaRddhi aMge daSTAMta bhAgIdAranA bhAgyathI thatA lAbhanuM dAMta...168dravyopArjanano yatna niraMtara karavo ahaMkAra na karavo 169| ati lobha paNa na karavo 186 ugharANI kema karavI? 170dharma, artha ane kAmanuM sevana DhaMDhaNakumAra kRpaNe karelo dravyano saMgraha saMpathI zAMti Avakamujaba kharcanuM pramANa zeThanI putrInuM dRSTAMta 171 navI vahunuM dRSTAMta koInI IrSyA na karavI vidyApatinuM dRSTAMta ghI-cAmaDAnA vepArInuM dRSTAMta ... 172 nyAyathI prApta karelA dhanathI thatA lAbha .. khoTAM mApatola na rAkhavA 172 deva ane yaza zreSThinuM dRSTAMta vyavahAra zuddhi aMge halAka zeThanuM daSTAMta ... 173 somarAjAnuM daSTAMta VVV you 186 188 189 190 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 che che ( 18 viSaya peja ne. | viSaya dAna ApatAM thatI caubhaMgI * 191 gurunuM ucita anyAyathI meLavela dhanathI - sva-nagara-nivAsIonuM ucita duHkhI thanAra jaMkazeThanuM dRSTAMta *. 192 anya dharmIonuM ucita - vyavahAra-zuddhinuM svarUpa .. 194AcAra dezavirUddha 194 avasarocita vacanathI thato lAbha kALavirUddha mUrkhanAM so lakSaNa rAjavirUddha anya hitavacano paraniMdA ane svastuti na karavI .... 195 pazu ane paMkhIthI levAnA guNo paraniMdA karanAra vRddha DozInuM dRSTAMta . 196 vyavahAra zuddhi upara dhanamitranI kathA sAcA doSo paNa na bolavA zrAvakanuM madhyAhna kRtya aMge traNa putaLInuM dRSTAMta ... 196 supAtramAM dAna Adi karavAnI rIta loka virUddha AcaravuM nahIM ratnasAra kumAranI kathA dharmavirUddha ratnasArano pUrvabhava ucita AcAro ane tenA nava bheda bhojanAvasare supAtradAna pitAnuM ucita prakRtine yogya parimita bhojana mAtA-pitAdinA upakArano badalo - 199 bhojananI vidhi svAmInA upakArano badalo kevuM bhojana karavuM dharmAcAryanA upakArano badalo pANI kema ane kyAre pIvuM? mAtAnA ucitanI vizeSatA bhojana pachInA kRtyAkRtya bhAIonuM ucita siddhAntamAM kahela bhojanavidhi bhAIne zikhAmaNa kyAre bhojana na karavuM strInuM ucita svAdhyAya strIonAM gRhakAryo zrAvakanuM saMdhyAkRtya : strInI sAcavaNI eDakAkSanuM dRSTAMta strI sAthe vartana . 203 dvitIya prakAza maMthara koLInuM dRSTAMta rAtrikRtya putranuM ucita pratikramaNa kajoDAnuM dRSTAMta sAmAyika ane pratikramaNamAM bhinnatA . 239 sagAsaMbaMdhIonuM ucita .. 207 pratikramaNa karavA mATe daDha| saMpa upara pAMca AMgaLIonuM dRSTAMta . 208 abhigraha upara dRSTAMta . 240 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya peja naM. viSaya pratikramaNanA bheda ane tene karavAno samaya...241 azAzvatI aThThAIo viSe devasiya pratikramaNano vidhi rAIya pratikramaNano vidhi paoi pratikramaNano vidhi | caumAsI ane saMvaccharI pratikramaNano vidhi gurunI vizrAmaNA svAdhyAya karavo aDhAra hajAra zIlAMgarathanuM svarUpa navakAra AdinI anAnupUrvI ane tenuM phaLa dharmadAsanuM dRSTAMta svajano Adine dharmopadeza dhanyazeThanuM dRSTAMta brahmacaryanI zuddhi nidrAnI vidhi dezAvakAzika upara vAnaranuM dRSTAMta kAmarAgano vijaya kevI rIte karavo ? jaMbUsvAmInI kathA sthUlibhadranI kathA sudarzana zeThanI kathA kaSAyAdine jItavAnI paddhati nArakI AdinI vedanAo dharmanA manoratho tRtIya prakAza parvakRtya parva divaso ane tenuM phaLa AraMbha ane sacittAhArano tyAga aThThAIonI vicAraNA zAzvatI aDhAI saMbaMdhI vicAra ... 242 | ugatI ke AthamatI tithi mAnavI 243 | jina kalyANakAdi parvonI ArAdhanA 243 pauSadhavratanA bhedo ane tenI vidhi pauSadhavrata upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta caturtha prakAza 19 244 ... 244 cAturmAsika kRtya 244 | be prakAranA niyama 245 | achatI vastunA tyAgamAM ... ... ... 248 cAturmAsika abhigraho 248 | rAjakumAranuM kathAnaka 249 cAturmAsika kRtyo aMge - 250 ... dramakamuninuM dRSTAMta 245 varSAkALanA niyama 247 varSAkALamAM jayaNA 247 |vizeSa tapa AcaraNa laukika zAstronuM samarthana paMcama prakAza 253 254 varSanRtya 256 sAdharmika vAtsalya 258 zrAvikAonuM sAdharmika vAtsalya 259 260 daMDavIrya rAjAnuM dRSTAMta 260 saMbhavanAtha bhagavAna AdinA dRSTAMto yAtrAo 261 saMprati rAjAnI rathayAtrA 261 | kumArapALe karelI rathayAtrA 262 | tIrthayAtrA ane tenI vidhi 262 |vikramarAjA AdinA saMghanuM vRttAMta 262 |snAtra mahotsava ... ... peja naM. 263 263 264 265 268 ... 274 275 275 . 275 275 277 ... ... ... 273 273 ... 278 ane strIonI uMca-nIcatA ... 281 282 279 280 282 ... 283 ... 283 284 284 286 287 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) 20 *. 302 303 che. . 288 % jinabiMba viSaya peja ne. | viSaya devadravyanI vRddhi . 287 vara kanyAnA guNadoSa zrutajJAnanI ArAdhanA vivAhanA ATha bheda udyApana mahotsava strInuM rakSaNa zAsananI prabhAvanA caturthahAra AloyaNA yogya mitro AloyaNA ApanAra gurunuM lakSaNa .. 290 pAMcamuM tAra AlocanA samayanI zuddhi jinamaMdira AloyaNa lenAranAdaza doSa jIrNoddhAra AloyaNA levAnA phAyadA udAyana rAjA tathA jIvitalakSmaNA AryAnuM daSTAMta svAmInI pratimAnuM vRttAMta .... chaThTho prakAza chalAra janmakRtya prathamakAra sAtamuM tAra nivAsasthAna kevuM ane kyAM rAkhavuM? ... 295 pratimAnI aMjanazalAkA ane pratiSThA sArA-narasA pADozanI lAbha hAni .. 296 AThamuM tAra bhUminI parIkSA . 297/putrAdino dIkSA mahotsava 315| dhyAnamAM levA yogya keTalIka vAto ... 298navamuM tAra jinamaMdiranI vastuonA upayogathI- pada sthApanA thatI hAni ane te aMge daSTAMta.... 298 dizamuM dvAra gharanuM mApa vigere * 299 zrutajJAnanI bhakti 315 zubha ane azubha citro - ra99 agyAramuM tAra vRkSothI thatI lAbha-hAni pauSadhazAlA gharanI bAMdhaNI ... 299 bAramuM tAra lakSmI vAsa - 300 samyakatva ane aNuvrato vidhipUrvaka baMdhAyelA gharanA teramuM tAra lAbha aMge daSTAMto ... dIkSAno svIkAra 317) dvitIyAra 301 caudamuM tAra 317 ucita vidyAnuM grahaNa >> 301bhAvazrAvako kevA hoya? 317) tRtIyatAra * 302 paMdaramuM tAra 31lo pANigrahaNa 302 |AraMbhano tyAga 319 315 315 my my . ra99 my my 3 317 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 , : : : : : : : | bh 354 bh bh 355 bh 357 3 7 viSaya peja ne. | viSaya pejanI soLamuM tAra * 319uttama phaLa *. upara brahmacaryavrata pAlana |uttamottama phaLa 352 sattaramuMDAra zrI parameSThinamaskRti 354 zrAvakanI 11 pratimAo namaskArano paricaya 354 aDhArasaMhAra zrI arihaMtono upakAra 354 aMtima ArAdhanA zrI siddhonuM avinAzIpaNuM graMthakAranI prazasti zrI AcAryono sadAcAra A pariziSTa - zrI upAdhyAyano vinaya japa sAdhanA zrI namaskAra mahAmaMtra zrI sAdhuonuM sahAyapaNuM kAryakAraNanI sanAtana vyavasthA 3pa6 jApa aMge upayogI mArgadarzana .. 326 jApa mATenI pUrvabhUmikA namaskAra eka mahAna zakti jIvano kharo zatru moha zrI namaskAra mahAmaMtra mohanAzano upAya mahimA garbhita zloko * 357 namaskArano aciMtya prabhAva . 357 maitrI Adi bhAvanA garbhita zloko krodhane jItavAno upAya (sAdhu pada) . 358 jApanA traNa prakAra . 348 mAnane jItavAno upAya (upAdhyAya pada). 358 bhASya jApanuM lakSaNa mAyAne jItavAno upAya (AcArya pada). 359 upAMzu jApanuM lakSaNa lobhane jItavAno upAya (siddha pada) . 359 mAnasajApanuM lakSaNa namaskAra e puNyarUpI zarIrane - ajapAjApa utpanna karanAra mAtAche . 360 navakArano pratyeka akSara maMtra svarUpa che . 349 puNyAnubaMdhI puNyanI upAdeyatA .. 361 navakArano jApa sarva rIte hitakArI che ... 349 puNyarUpI aMganuM pAlanajapanA pAMca prakAra * 350 karanAra namaskAra che .. 363 zAbdajApa ane maunajApa . 350 puNyarUpI aMgane pavitrasArthajApa . 350 " rAkhanAra namaskAra che ... 364 cittasthApa . 351 jIvarUpI haMsane vizrAntinuM dhyeyeka jApa .. 351 sthAna namaskAra che jApamAM pragati mATenA jarUrI niyamo ... 351 zrAvakanAM kartavya mahAmaMtranI sAdhanAthI thatA lAbho . 35ra viziSTa sAdhakanA 3ra guNo sAmAnya phaLa mahajiNANaMnA 31 dharmakRtyo 368 madhyama phaLa 35ra suzrAvakanA bIjA 21 guNo 368 ke lh che 368 . upara Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 diSTAMta anukramaNikA viSaya peja ne. | viSaya daSTirAga upara bhuvanabhAnu maMdirano dIvo vAparavA aMge kevaLInA jIva vizvasenanuM daSTAMta . 4 | UMTaDInuM dRSTAMta ... 129 dharmane ayogya aMge dharmaDhaSI thoDA nakarAthI ujamaNAmAM vastuovarAhamihiranI kathA . 5 mUkavA aMge lakSmIvatInuM dRSTAMta .. 131 dharmane ayogya aMge mUrkha paccakkhANanA phaLa aMgegrAmINa kulaputranI kathA 6 dhammilakumAranI kathA. 136 dharmane yogya-madhyastha vRtti aMge tapa dvArA karma kApavA upara - zrI AdrakumAranuM daSTAMta . 8) deDha prahArInI kathA ... 137] zrAvaka dharma aMge zukarAjanI kathA .. 11 jinavANI zravaNa aMge pradezI. vrata zrAvaka viSe surasuMdarakumAra - rAjAnuM saMkSipta dRSTAMta.... 13 | zeThanI strIonA deNaMta ... 20 bappabhaTTasUrinA sadupadezathI bodha - A lokanA lAbha upara zivakumAranuM dRSTAMta...37 pAmanAra AmarAjAnuM dRSTAMta . 140 paralokanA phaLa upara.samaLInuM dRSTAMta * 37 zrI hemacaMdrAcArya dvArA bodha pAmanAra - | kumArapAla rAjAnI kathA .. 141 kumArapALa rAjAnAM pUjAnAM vastro . 66 deizanA zravaNa dvArA pratibodha - jinamaMdira javAno vidhi pAmanAra thAvagyA putranI kathA . 141 - dazArNabhadranuM dRSTAMta . 68| |dAnanI nimaMtraNA upara jIrNazeThanuM daSTAMta...146 pUjA vakhate saMzA karavA aMge AhAra dAnane viSe zAlIbhadranuM dRSTAMta ... 147 jINahAkanuM daSTAMta * 73]auSadha dAnane viSevidhipUrvakanI kriyA aMge citrakAranuM daSTAMta. 93 revatI zrAvikAnuM dRSTAMta . 147 dharmakRtya upara dveSanuM pariNAma upara glAna sAdhunI vaiyAvacca aMge - kuMtalArANInuM dRSTAMta ... 97| jIvAnaMda vaidyanI kathA . 147 vidhi ane bahumAna upara vasatI dAna aMge vaMkacUlanI kathA . 148 - dharmadatta nRpanI kathA. 103 vasatI dAna aMge kozA vezyAnI kathA .. 149 devadravyanA bhakSaNa-rakSaNa upara vasatIdAna aMge avaMtIsukumAranuM dRSTAMta. 149 sAgara zreSThinuM dRSTAMta " 121 sAdhuniMdakane zikSA aMgejJAna ane sAdhAraNa dravya aMge - abhayakumAranuM daSTAMta . 150 karmasAra ane puNyasAranuM dRSTAMta 124 navA abhyAsa aMge niraMtara pravRtti. | derAsaranuM devuM rAkhavAthI lAgatA - aMge mAsatuSa muninI kathA .... 151| | doSa aMge RSabhadatanuM dRSTAMta . 127 cAya upara yazovarmarAjAnuM dRSTAMta - 152 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 NO viSaya viSaya peja naM. buddhithI kamAnAra aMge zreSThiputra - sAcA doSo paNa na bolavA aMge - madananI kathA ... 156) traNa putaLInuM daSTAMta ... 196 bhAvazuddhi upara mugdhazeThanuM daSTAMta ... 164 | strInA calaNa aMge maMthara koLInI kathA 204 RNamukti aMge bhAvaDazeThanuM dRSTAMta .. 165 grahavAsa aMge kajoDAnI kathA ... 206 parigraha parimANa viSe saMpa upara pAMca AMgaLIonI kathA .. 208 ' AbhaDazeThanI kathA .. 167 vyavahAra zuddhi upara dhana mitranI kathA ... 219 bhAgIdAranA bhAgyathI thatA supAtradAna ane parigraha parimANa - lAbha aMge kathA .. 168 vrata upara ratnasArakumAranI kathA .... aMtarAyakarma upara DhaMDhaNakumAranI kathA . 170 divasacarima paccakakhANa aMge - eDakAkSanI kathA ... nyAya karavA aMge zeThanI putrInI kathA ... 171 pratikramaNa karavA mATe daDha - mananA bhAva aMge ghI | abhigraha upara kathA cAmaDAnA vepArInuM dRSTAMta ... 172 svAdhyAya karavA aMge dharmadAsanI kathA . 247 vyavahAra zuddhi aMge halAka zeThanuM dRSTAMta. 173 parivArane dharmopadeza karavAvizvAsa ghAta upara visemIrAnuM dAMta ... 174 aMge dhanyazeThanI kathA .. 248 satyavacana upara mahaNasiMhanuM dRSTAMta . 178 dizAvagAsika upara vAnaranI kathA .. 250 satyavacana upara bhIma sonInuM dRSTAMta ... 178 kAma vijaya aMge jaMbUsvAmInI kathA .. 254 sAkSI vinAnI thApaNa rAkhavA kAma vijaya aMge sthalibhadranI kathA . 256 aMge dhanezvara zeThanuM dRSTAMta . 180 kAma vijaya upara sudarzana zeThanI kathA ... sAkSI rAkhIne thApaNa rAkhavAthI thatA pauSadha vrata upara dhanezvara zeThanI kathA .. lAbha aMge eka vaNikanuM dAMta .. 180 achatI vastunA tyAga aMge - anyanA bhAgyathI upadrava dUra dramakamuninI kathA .. 274 thavA aMge daSTAMta . 182 comAsA saMbaMdhI niyama aMge - pApaRddhi aMge cAra mitronuM dRSTAMta rAjakumAranuM kathAnaka .. 277 . 185 karakasara aMge zeTha ane sAdharmika bhakti aMge daMDavIrya - rAjAnI kathA .. 282 navI vahunuM dRSTAMta che. 188 sAdharmika bhakti aMge saMbhavanAthadAnathI saMpadA vRddhi aMge - bhagavAna AdinI kathA .. 282 vidyApatinuM dRSTAMta .... 188 |AlocanAmAM mAyA karavA aMge nyAya-anyAyathI dhana kamAvavA - . lakSmaNA AryAnI kathA .. 293 aMge deva ane yaza zreSThinuM dRSTAMta. 189 [jinamaMdiranI vastuonA upayogathI - nyAyopArjita dhana upara thatI hAni aMge kathA . 298 - somarAjAnuM dRSTAMta . 190 |vidhi pUrvaka baMdhAyelA - anyAyathI meLavela dhanathI - gharanA lAbha aMge kathA .. 300 duHkhI thanAra raMka zeThanI kathA.... 192 |udAyana rAjA tathA jIvita paraniMdA karanAra vRddha DozInuM dRSTAMta .... 196| svAmInI pratimAnuM vrata - 306 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 griMthamAM AvatA sAkSIpATho) * 39 3 viSaya peija ne | viSaya ThANAMga (sthAnAMga) sUtra * 22, 199 vasudeva hiMDI oghaniryukti ... 27, 28, 161 lalita vistarabhagavatI sUtra pUjA prakaraNa . 83 vyavahAra bhASya - 39, 289, 290, 241 pUjA vidhi * 88, 71 dazavaikAlika kalyabhASya * 89, 242 paMcAzaka . . 39 |Avazyaka cUrNa . 118, 239, 240, 241 bRhatkalpasUtra ... 44, 79 darzana zuddhiprakaraNa * 119 AcArAMga sUtra ... 51 |zrAvaka prajJapti pravacana sAroddhAra .... 55, 279, 279, 244 | dazAzrutaskaMdha cUrNi kalpavyavahAra * 55 |hitopadezamAlA kalpasUtra vRtti ..56 prazamarati nizIthacUrNa . 57, 79, 81 |mahAbhArata paccakakhANa bhASya . 57nItizAstra * 249, 250, 219 pannavaNA sUtra ... pa9 adhyAtmakalpadruma vyavahAra zAstra .. 60, 234 | pariziSTa parva zrAddha dinakRtya - 65, 90, 119, vIracaritra 250, 279, 247 | samarAditya caritra aSTaka prakaraNa triSaSThi zalAkA purUSa caritra pUjA SoDazaka zrAddhajItakalpa . ra90, 294 jaMbUDhIpapannatti >> 72, 77 hinarAya uttarAdhyayana sUtra ... 294 bRhatubhASya . 71, 73, 101, viveka vilAsa - 116, 282, 314 |AcAra pradIpa vicArasAra prakaraNa .. 72 yogazAstra jIvAbhigama sUtra 77, 263 |Avazyaka laghuvRtti .. 238 rAyaparoNI sutra . 76, 77 vyavahAra sUtra .. 241, 241 Avazyaka niryukti .79, 99, 290 |vicArAmRtasaMgraha nizItha sUtra . 79, 80 Avazyaka vRtti pratiSThA pAhuDa * 79 parameSThi stava mahAnizItha sUtra . . 79, 119, 241 |zrAddha sAmAcArI vRtti : : : : : 8? : ... 7, 4 * 65 ) * 237, 241 242 S14 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivamastu sarvajagataH OM hrI~ arhaM namaH tapogacchgagananabhomaNi - zrIratnazekharasUriviracita zrAddhavidhi prakaraNa (svopajJa vidhikaumudI TIkAnA) bhASAntara sahita TIkAkAranuM maMgalAcaraNa (zArdUlavikrIDitavRttam ) arhatsiddhagaNIndravAcakamunipraSThAH pratiSThAspaMda, paJca zrIparameSThinaH pradadatAM proccairgariSThAtmanAm / dvaidhA paJca suparvarNAM zikhariNa: proddAmamAhAtmyatazcetazcintitadAnatazca kRtinAM ye smArayantyanvaham // 1 // jeo apUrva-mAhAtmyathI ane manovAMcchitanA dAnathI; ema banne prakAre vidvAnone haMmezA pAMca jAtanA kalpavRkSonI yAda devarAve che, te zrI arihanta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhurUpa pAMca parameSThio gauravayukta ucca pratiSThAnA sthAna (mokSa)ne Apo. ( AryAvRttam) zrIvIraM sagaNadharaM praNipatya zrutagiraM ca sugurUMzca / vivRNomi svopajJa --'zrAddhavidhipraLa' vizcit // 2 // zrI gautamAdi gaNadharo sahita zrI vIra prabhune, jinavacanane ane sadguruone praNamIne sva-racita "zrAddhavidhi" prakaraNanuM svalpa vivecana karuM chuM. TIkA karavAnuM prayojana yugavaratapAgaNAdhipapUjyazrIsomasundaragurUNAm / vacanAdadhigatatattvaH sattvahitArthaM pravartte'ham // 3 // yugapradhAna evA tapAgacchanA nAyaka pUjya zrI somasuMdara gurunA vacanathI jANyA che tattvane evo huM (tattvane jANIne) bhavya prANInA hitane mATe (A graMthanI racanA mATe)no prayatna karuM chuM. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza graMthanuM maMgalAcaraNa ( AryAvRttam) sirivIrajiNaM paNamia, suAo sAhemi kimavi saGghavihiM / rAyagihe jagaguruNA, jahabhaNiyaM abhayapuTTeNaM // 1 // zrIvirajinaM praNamya, zrutAt kathayAmi kimapi zrAddhavidhim / rAjagRhe jagadgurUNA, yathA bhaNitaM abhayapRSTena // 1 // rAjagRhanagarImAM zrI abhayakumAranA pUchavAthI zrI vIra prabhue svamukhe prakAzelA zrAvakonA AcArane (zrAddhavidhine) kevalajJAna, azokAdi ATha prAtihArya, vacananA pAMtrIza guNa, atizaya vagere aizvaryathI yukta carama tIrthaMkara zrI vIra jinarAjane utkRSTa bhAvapUrvaka trikaraNayoga (mana, vacana ane kAyA)thI namIne zrutAnusAra tathA guru-paraMparAe sAMbhaLelA upadeza pramANe huM TuMkamAM kahuM chuM. ahIMyAM je "vIra" padanuM grahaNa karyuM che, tenAthI karmarUpa zatruno nAza karanAra artha ghaTe che. kahyuM che ke (anuSTupavRttam) vidArayati yatkarma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca tasmAdvIra iti smRtaH // 1 // (tapavaDe) karmane dUra kare che, tapavaDe zobhe che, ane taparUpI vIrya (parAkrama)thI yukta che, teTalA mATe "vIra' kahevAya che. rAgAdi zatruonA jitavAthI 'jina' pada paNa sArthaka ja che; vaLI 1 dAnavIra, 2 yuddhavIra, 3 dharmavIra, ema traNe prakAranuM 'vIrapaNuM' to tIrthaMkaramAM che ja kahyuM che ke - ( zArdUlavikrIDitavRttam) kRtvA hATakakoTibhirjagadasaddAridryamudrAkaSaM, hatvA garbhazayAnapi sphuradarIn mohAdivaMzodbhavAn / taptvA dustapamaspRheNa manasA kaivalyahetu tapastredhA vIrayazodadhadvijayatAM vIrastrilokIguruH // 1 // A asAra saMsAranA dAritryane (varasIdAna vakhate) karoDo sonaiyAnA dAna vaDe dUra karIne, (dAnavIra) temaja mohAdi vaMzamAM utpanna thayelA garbhamAM sattAmAM rahelA paNa karmarUpa balavAna zatruone (mULamAMthI ja) haNIne, (yuddhavIra) tathA mokSahetuka dustapatapane niHspRha manavaDe tapIne (dharmavIra) traNa prakAranA "vIrayaza" ne dhAraNa karanAra traNa lokanA guru zrI mahAvIrasvAmI jaya pAmo. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAronA nAma "vIrajina" padathI eo cAra mUlAtizaya-1. apAyApagamAtizaya (jenAthI iti Adi rUpa kaSTa dUra rahe), 2. jJAnAtizaya-utkRSTa jJAnavAlA, 3. pUjAtizaya-devendrone paNa pUjavA yogya ane 4. vacanAtizaya-jIvo sva-bhASAmAM samajI zake ItyAdi guNavALI uttama evI vANIyukta che, ema jaNAvyuM che. A granthamAM je je dvAronuM varNana karavAnuM che, tenA nAmo. dirNarettipavvacaumAsigaveccharajammakiccidArAiM / .. saDDANaNuggahaTThA, 'saDDhavihie' bhaNijjaMti // 2 // dinarAtriparvacAturmAsikavatsarajanmakRtyadvArANi / zrAddhAnugrahArthaM zrAddhavidhau bhaNyante // 2 // 1 dina-kRtya, 2 rAtri-kRtya, 3 parva-kRtya, 4 cAturmAsika-kRtya, 5 vArSika-kRtya, 6 janmakRtya e cha dvAronuM zrAvakajanonA upakArane mATe A "zrAvakavidhi" nAmanA graMthamAM nirUpaNa karavAmAM Avaze. (uparanI) pahelI gAthAmAM maMgala ane bIjImAM granthanA viSayanuM nirUpaNa karIne 1 vidyA, 'ra rAjya, 3 dharma, e traNe, yogya (manuSya) ne ja apAya, e nyAye zrAvakadharma yogya koNa . hoI zake te jaNAve che. saDDattaNassa juggo bhaddagapagaI 'visesaniuNamaI / neyamaggaraI taha daDhaniavayaNaThiI viNihiTTho // 3 // zrAddhatvasya yogyo bhadrakaprakRtiH vizeSanipuNamatiH / .. nyAyamArgaratistathA dRDhanijavacanasthitirvinirdiSTaH // 3 // sarvajJoe, 1 bhadraka prakRti, 2 vizeSa nipuNamati, 3 nyAyamArgamAM prema ane 4 daDha nipratijJa sthiti-AvA cAre guNayukta zrAvakadharmane yogya jaNAvyo che. bhadraka prakRti eTale pakSapAta ke kadAgraha rAkhyA vagara mAdhyasthabhAva dhAraNa karavAno guNa, kahyuM che ke, (mAryAvRtta) ratto duTTho mUDho puvvavuggAhio a cttaari| ee dhammANarihA ariho puNa hoi majjhattho // 1 // 1. rakta eTale (daSTirAgI) e dharmane ayogya che. jema bhuvanabhAnu kevalIno jIva pUrvabhavamAM (vizvasena) rAjAno putra tridaMDImata bhakta hato, tene jaina gurue atyaMta kaSTathI pratibodhI daDhadharmI (aMgIkAra karelA samakita dharmamAM daDha) karyo; Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza chatAM paNa pUrva-paricita tridaMDInA vacanadvArA dRSTirAga pragaTa thavAthI te samyaktva vamIne anaMta bhavamAM bhamyo. 1. dRSTirAgI dharma pALI zakato nathI tenA upara bhuvanabhAnu kevaLInA jIva vizvasenanuM dRSTAnta : vijayapura nAmanA nagaramAM caMdramauli nAmano rAjA rAjya karato hato. eka vakhata ughAnapAlake AvI jaNAvyuM ke 'udyAnamAM kevaLI bhagavaMta padhAryA che.' rAjA udyAnamAM gayo kevaLI bhagavaMtane vaMdana karI beTho ane pUchyuM ke 'he bhagavan ! mane koNa zaraNabhUta thaze ane mAro nistAra koNa karaze' bhagavAne javAba Apyo ke, mane zaraNabhUta thaI mAro nistAra karyo te tamane paNa zaraNabhUta thaI tamAro nistAra karaze.' pachI kevaLI bhagavaMta, upamitinI zailie potAnuM vRttAnta jaNAve che. AjathI anaMtakALa pahelA cAritradharma rAjAnA sainyano sahAyaka thaine mohazatrunA sainyano kSaya karI zakaze tema mAnI karma pariNAma mahArAjAe asaMvyavahAranigodamAMthI saMvyavahAra nigodamAM mane mUkyo. A samAcAra sAMbhaLI moharAjAe kupita thaine tyAMne tyAM anaMtakALa sudhI mane goMdhI rAkhyo. pachI karma pariNAma rAjA pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, paMcendriya tiryaMca, naraka ane anArya manuSyomAM mane lai gayo. vacamAM vAraMvAra moharAjA kupita thaine ghaNIvAra nigodamAM lai jato hato. Ama anaMta pudgala parAvartta gayA pachI AryakSetramAM anaMtIvAra manuSyapaNuM pAmyo chatAM tyAM paNa moharAjAe kuladoSathI, jAtidoSathI, jAtyaMdhatvathI ane bIjA aneka doSathI dharmanA nAma mAtrane jaNAvyA vinA pUrvanI jema pharI ekendriyAdimAM lai jai mane aneka pudgala parAvartta bhamAvyo. ema karatAM eka vakhata zrInilaya nagaramAM dhanatilaka zreSThino vaizramaNa nAme huM putra thayo. tyAM 'svajana, dhana, bhavana, yauvana vanitAdi badhuM anitya samajIne he prANIo ApattithI rakSaNa karanAra evA dharmanuM rakSaNa karo' A pramANeno upadeza sAMbhaLI dharma karavAnI buddhi thai ane svayaMbhu tridaMDIno ziSya thayo. tyAM paNa manuSya janma hArIne anaMtakALa rakhaDacA pachI vijayavardhanapuramAM subaLa zreSThino naMdana nAme putra thayo tyAM AgaLa yathApravRttikaraNa karI granthipradeza sudhI pahoMcyoM paNa chedI na zakyo tyAMthI pAcho pharI anaMtIvAra ekendriyAdimAM rakhaDyo Ama rakhaDatAM rakhaDatAM huM vizvasena kumAra thayo. vizvasenano bhava malayApura nagaramAM indra nAmanA rAjA ane vijayA nAmanI rANIne putra thayo. tenuM nAma vizvasena rAkhyuM. samaya jatAM indra rAjA mRtyu pAmyA ane vizvasena rAjA banyo. ane te vizvabhUti nAmanA tridaMDIno parama upAsaka thayo. prasaMga maLatAM vairAgya ane guru upadezathI yathApravRttAdikaraNa karIne vizvasena samyaktva pAmyo. niraMtara gurunA bhAvanAvAhI upadezathI deDha banI e samyaktvane mahAciMtAmaNi ratnanI jema sAcavavA lAgyo ane mithyAtvI guru temaja mithyAtvI dharmathI dUra Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizvasenano bhava rahI temAM dUSaNa na lAge te mATe pUratI kALajI rAkhavA lAgyo. A vAta vizvabhUti tridaMDIe sAMbhaLI ane tethI te potAnA upAsakane pharI potAno karavA malayApura nagaramAM Avyo. tyAM AvI teNe ghora tapazcaryA ane maMtra taMtrathI nagaranA lokone kheMcavA mAMDyA. 5 nagaranAM ghaNAM loko tenA darzane gayA. samyaktvanI malinatAnA bhaye rAjA na gayo. chevaTe thAkI vizvabhUtie rAjAne kahevarAvyuM ke 'pUrva paricayano Ama jaladI aMta AvI gayo ? maLavAmAM ke vAtacitamAM zuM nukazAna thaze ?' rAjA dAkSiNyatAthI gayo eTale tridaMDIe aneka camatkAra ane maMtro zikhavyA, rAjA lobhAyo ane tene pUrvano kudRSTirAga sphUryo. samakita vamI nAMkhyuM ane pahelAM karatAM paNa vadhu vizvabhUtino bhakta banyo eTaluM ja nahi paNa jainadharma ane gurunI niMdAmAM tatpara thayo ane dharma hArI gayo. A rIte dRSTirAgI dharma pALI zakato nathI. vizvasenanA bhava pachI bIjA bhave dhana zreSThino putra subhaga thayo tyAM viSayarAgathI dharmane hArI jai trIjA bhave gRhapatino putra siMha, cothA bhave jinadattasUtA jinazrI, pAMcamAM bhave dhanaMjaya putra kubera, chaTThA bhave dhanADhyano putra kubera, ane sAtamA bhave zreSThiputra somadatta thai krodha, mAna, mAyA, lobhathI samyaktvaratna hArI gayo. tyArapachI dhanazreSThinA suta suMdaranA bhavamAM hiMsAthI, maNibhadranA bhavamAM mRSAvAdathI, rohiNI zrAvikAnA bhavamAM vikathAthI hAratAM hAratAM puMDarikanA bhavamAM sarvaviratidhara thai caudapUrva bhaNyo. tyArapachI siMhavikrama, bhAnukumAra, Indradatta thai sarvArtha siddhamAM jai balinarendra thayo. ane balinarendra thayA pachI kuvalayacaMdra kevaLI pAsethI potAno vRtAnta sAMbhaLI cAritra pALI kevaLajJAna pAmyo ane Aje guNa niSpanna nAmathI mane bhuvana bhAnukevaLI kahe che, 'he rAjA ! jinazAsanane huM zaraNe thayo tethI mAro nistAra thayo tema tAro paNa tethI nistAra thaze.' chevaTe caMdramauli rAjAe kevaLI bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI ane kevaLajJAna pAmyo. 2. dharmadveSI paNa bhadrabAhu svAminA gurubhAi varAhamihiranI jema dharmane ayogya che. te prasaMga A pramANe che. varAhamihiranI kathA H bhadrabAhu ane varAhamihira banne jJAtie brAhmaNa ane sagA bhAi hatA. vairAgya pAmI banne jaNAe zrI yazobhadrasUri mahArAja pAse dIkSA lIdhI. guNI ane yogya mAnI yazobhadrasUri mahArAje bhadrabAhu svAmIne potAnA paTTadhara sthApyA. A kAraNathI ane cAritranA bhagna pariNAmathI varAhamihira cAritrano tyAga karI jainadharmano dveSI thayo. dIkSA choDyA bAda jyotiSazAstrathI potAno nirvAha karavA lAgyo temAM teNe sArI prasiddhi meLavI ane varAhamihirasaMhitA jevA jyotiSa graMtho paNa racyA. ekadA rAjAne tyAM putra janmyo, badhA AzIrvAda ApavA gayA, varAhamihira paNa gayo. bhadrabAhusvAmIe sAdhu AcArane ucita na hovAthI tema na karyuM. varAhamihirane jainadharmano dveSa hovAthI teNe rAjAnA kAna bhaMbheryA ane kahyuM ke "jaina sAdhuo vyavahArazUnya che, ke jethI AvA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza zubha prasaMge paNa AvyA nahi." eTale rAjAe mANasa mokalIne kahevaDAvyuM ke tame kema AvyA nahi? bhadrabAhusvAmIe jaNAvyuM ke koinuM maraNa kahevuM vyAjabI nathI paNa jyAre khoTI rIte jainadharmanI niMdA thAya che to kahuM chuM ke "rAjakumAranuM AyuSya alpa che ane te bilADIthI mRtyu pAmaze tema tenuM grahabaLa hovAthI khoTA AzIrvAda ApI juThA banavuM te vyAjabI nathI mATe Avyo nathI. banyuM paNa emaja ke rAjAe ghaNA prayatnathI bilADI dvArA rakSA karyA chatAM daravAjAnA AgaDIyArUpa lohamaya bIlADIthI AcArye kahela samaye rAjakumAranuM mRtyu thayuM. A uparAMta bIjI paNa varAhamihiranA jyotiSanA jJAnamAM skUlanA batAvI. AthI te vadhu jainadharma draSI thayo ane aMte marI vyaMtara thaI saMghamAM teNe marakIno upadrava karyo ane te upadravane zrI bhadrabAhusvAmIe "uvasaggaharaM stotra banAvI zAMta karyo. A rIte varAhamihiranI jema dharmaDhaSI dharma pAmI zakato nathI. 3. mUrkha te (siddhAMtanA ane gurunA) vacananA bhAvArthano ajANa. gAmaDAnA kulaputra jevo, dharmane ayogya che. grAmINa kulaputra : koI eka kaNabIno putra svagRhethI rAjAnI cAkarI karavA nIkaLyo. tyAre tenI mAtAe tene zikhAmaNa ApI ke, "rAja-sevArthe vinaya karavo." tyAre teNe pUchyuM ke- "vinaya eTale zuM?" mAtAe zIkhavyuM ke, "nIcuM joIne cAlavuM ane rAjAnI marajIne anusaravuM, juhAra karavA." A vacana aMgIkAra karIne te kaNabIno putra grAmAMtare nokarI mATe cAlyo. mArgamAM mRgalAM pakaDavA chUpAIne UbhA rahelA zikArIone dUrathI joI teNe moTe svare praNAma karyA. tenA avAjathI mRgalA nAsI gayAM. tethI teoe tene mAryo, tyAre kahevA lAgyo ke, "mArI mAtAe mane zIkhavyuM hatuM, tethI meM ema karyuM." tyAre zikArIo bolyA ke, "tuM mUrkha che, AvA prasaMge chAnAmAnA AvavuM." te zikArIonA vacanane yAda rAkhIne tyAMthI AgaLa jatAM mArgamAM dhobI lokone joine nIco vaLI chupAto chupAto cAlavA lAgyo, jethI dhobIoe tene cora samajIne mAryo. tyAre teNe prathama banelI sAcI hakIkata kahI saMbhaLAvI, tethI temaNe tene zIkhavyuM ke, "AvA prasaMge to dhovAIne sApha thAo' ema bolAtA javuM." tyAMthI AgaLa cAlatAM keTalAka bI vAvanAra kheDUto vAdaLa sAme jotA hatA, teone joine te "dhovAIne sApha thAo" ema bolyo; tyAre teoe tene apazukananI bhrAMtithI mAryo, tyAM paNa kharI hakIkata kahevAthI kheDUtoe zIkhavyuM ke, "mUrkha AvA prasaMge to bahu thAo bahu thAo' ema bolavuM.", A vacanane manamAM dhArI (grahaNa karI) te AgaLa cAlyo, AgaLa jatAM jatAM eka gAmamAM koika maraNa pAmelAnA zabane upADI rotA jatA lokone joIne te bolyo ke, "bahu thAo-bahu thAo' te vakhate te lokoe paNa apazukaniyALa samajI tene mAryo, temanI pAse paNa sarva banelI bInA teNe kahI, jethI teoe zikhAmaNa ApI ke, "AvA prasaMge to "AvuM na thAo' ema bolavuM." Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAmINa kulaputra teonuM vacana svIkArI AgaLa jatAM eka ThekANe vivAhamAM hastameLApa thato joine vivAhanA maMDapamAM jai te bolyo ke, 'AvuM na thAo-AvuM na thAo,' A zabdo sAMbhaLI tyAM bhegA maLelA lokomAMnA keTalAke tene khUba mAryo, jethI teNe agAu banelI ane zIkhelI sarva sAcI vAta jaNAvI, tyAre teoe samajAvyuM ke, mUrkha ! evA samaya para to 'niraMtara thAo-niraMtara thAo' ema bolavuM." te sAMbhaLI, te zabdo yAda rAkhI tyAMthI vidAya thayo. AgaLa jatAM eka mANasanA pagamAM beDI naMkhAtI joine te bolyo ke, "niraMtara thAo-niraMtara thAo' A vacano sAMbhaLatAM ja te puruSanA saMbaMdhIoe tene mAra mAryo, tyAM paNa sAcuM bolavAthI teoe kahyuM ke, 'are mUrkha ! AvA prasaMga para to-jaldI chUTA thAo-jaldI chUTA thAo' ema bolavuM. te manamAM yAda rAkhIne AgaLa vadhyo, rastAmAM be jaNA maitrI bAMdhatA hatA, temane dekhI najIka jai te bolyo ke, jaldI chUTA thAo-jaldI chUTA thAo' jethI temaNe paNa mAra mAryo temanI pAse paNa satya bolavAthI chUTyo ane koI eka gAmamAM AvI pahoMcyo, tyAM koTavALanA gharamAM te nokarI karavA rahyo, ekadA duSkALa samaye te koTavALanA gharamAM khAvA mATe rAkha taiyAra karelI, te vakhate koTavALa corAmAM gayela hovAthI pelo mUrkha tene bolAvavA gayo. tyAM ghaNA mANasonI maMDaLI beThI hatI, teonI samakSa moTA zabde (ghAMTo pADI) bolavA lAgyo ke, "cAlo cAlo rAba ThaMDI thai jaze" te sAMbhaLI koTavALa ghaNo ja zaramAi gayo ane ghera AvI tene khUba mAryo ane zIkhavyuM ke, "mUrkha ! AvI zaramabharI vAta to khAnagImAM ja kahevI, kadApi cAra jaNanA sAMbhaLatA bolavI nahIM. tyArabAda thoDA divasa pachI gharamAM Aga lAgI, te vakhate koTavALane bolAvavA mATe te corA upara Avyo, A vakhate paNa agAunI mAphaka maMDaLI beThelI hatI jethI te kAMi paNa bolyA vinA mUMgo ja Ubho rahyo; ane ghaNIvAre lokonA samudAya vIkharAi gayA pachI teNe kahyuM ke, "svAmi ! Aje ApaNA gharamAM Aga lAgI che." te sAMbhaLI koTavALa gusse thai bolyo ke, "tArA jevo mUrkhano saradAra koi paNa nahIM hoya, emAM kahevA zuM Avyo ane kyArano mUMgo mUMgo zuM ubho rahyo ? evA prasaMge to jaldI jaldI dhULa, rAkha, mATI ke pANI nAMkhavuM jethI tarata ja Aga olavAi jAya.' eka samaye koTavALa hajAmata karAvI mastakanA vALa (coTalI) sugaMdhI dhUpathI dhUpato hato, te samaye vALamAMthI dhUmADo nIkaLato dekhI mUrkha mAnyuM ke, are ! Aga lAgI, tethI tarata ja tenA upara dhULa ane pANI nAkhavA lAgyo. AvI rIte kharo bhAvArtha (hetu) tathA samayane nahIM jANI zakanArA paNa dharmane ayogya jANavA. 4. pahelAMthI koie vyugrAhita karela (bharamAvela) hoya te paNa gozAlAthI bharamAi gayelA niyativAdI vigerenI jema dharmane ayogya samajavA. e rIte cAre doSavALA manuSyo dharmane ayogya jANavA. 1. madhyasthavRtti-samardaSTi; te Ardra kumArAdi jevA dharmane yogya madhyasthavRttivALA jANavA. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza zrI AdrakumAra : samudranA madhyamAM Adraka nAme deza che, tenuM Adraka mukhya nagara che. tyAM Adraka nAme rAjA hato, tenI Adraka rANIthI AdrakumAra nAme putra thayo, te yauvana vayane pAmatA yathAruci saMsArIka bhoga bhogavavA lAgyo. Adraka rAjA ane zreNika rAjAne paraMparAthI prIti baMdhAyelI hatI, eka vakhata zreNika rAjAe potAnA maMtrIne Adraka rAjAnI pAse ghaNI bheTo laIne mokalyo, te bheTo svIkArI Ardika rAjAe baMdhu zreNikanI kuzaLatA pUchI A joI AdrakumAre pUchyuM, he pitAjI ! A magadhezvara koNa che ke jenI sAthe tamAre ATalI badhI prIti che? tyAre rAjAe kahyuM ke, zreNika nAme magadhanA rAjA che ane temane ane ApaNA kuLane paraMparAthI prIti cAlI Ave che, A sAMbhaLI AdrakumAre Avela maMtrIzvarane pUchyuM ke, A magadhezvarane koI guNavAna putra che ? hoya to tene huM mAro mitra karavA icchuM , tyAre maMtrIzvare javAba Apyo ke, hA, buddhinuM dhAma evA abhayakumAra temanA putra che. A sAMbhaLI vidAya thatA maMtrIzvarane AdrakumAre paravALA ane muktAphaLa vagere abhayakumAra mATe maitrInA pratIka tarIke ApyAM. A AdrakumAranA maitrIbharyA vartAvathI khuza thaI abhayakumAre vicAryuM ke koI zramaNapaNAnI virAdhanA karavAthI A Adraka anArya dezamAM utpanna thayo che. tene mitra tarIke mAre dharmI banAvavo joie ema ciMtavI prabhu AdinAthanI eka ahaMta pratimA eka peTImAM mukI eka data dvArA AdrakumArane mokalI ApI ane saMdezo mokalyo ke, A peTI AdrakumAre ekAMtamAM kholavI. - peTI kholatAM AdrakumArane apratima zrI AdinAthanI manohara pratimA najare paDI, thoDo vakhata to, A zuM che? te temane samajAyuM nahIM. paNa vicAra karatAM karatAM AvuM meM pUrve kyAMka joyuM che, ema ciMtana karatAM temane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, temAM pote joyuM ke A bhavathI trIje bhave te magadhadezanA vasaMtapuranagaramAM eka sAmApika nAme kaNabI hato ane have karmAdhIna huM ahIM dharmavarjita evA anArya dezamAM utpanna thayo chuM, mane pratibodha pamADanAra abhayakumAra kharekhara mAro baMdhu ane guru che, tethI have pitAnI AjJA lai huM Arya dezamAM jaiza ke jayAM mArA A mitra ane guru che, paNa pitAjIe AdrakumArane magadha javAnI rajA na ApI ane tenA sAmaMtone AdrakumAra koi saMjogomAM nAsI na jAya te mATe sarNa baMdhobasta rAkhavA hukama karyo. AdrakumAre potAnA mANaso pAse eka vahANa taiyAra karAvyuM, ane temAM ratno bharyA, ane eka divasa bhagavAna AdinAthanI mUrtivALI peTI laIne badhAne thApa ApI vahANa upara caDI AryadezamAM AvI pahoMcyo. ahIM AvI prabhunI pratimA abhayakumArane pAchI mokalI ApI ane sAthe rahela dhana sAta kSetramAM vAparI, potAnI meLe ja yatiliMga grahaNa karyuM. e rIte AdrakumAra madhyastha hovAthI bhagavAnanI pratimA jotAM bodha pAmyo, tema madhyastha dharma pAmI zake che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ArdrakumAra 2. vizeSa-nipuNamati - te vizeSajJa, jema ke, heya (choDavA yogya,) jJeya (jANavA yogya) ane upAdeya (AdaravA yogya)no viveka karI jANe evI jenI buddhi che pUrvokta batAvelA kulaputranA jevI, vastutattvanA bhAvArtha na samajI zake evI jenI buddhi nathI - evo guNI te dharmane yogya jANavo. 3. nyAyamArgarati :- nyAya (AgaLa vyavahAra - zuddhi adhikAramAM kahevAze te) mArgamAM rati (prIti) jene hoya ane anyAyamArge jarApaNa rati na hoya te paNa dharmane yogya jANavo. 4. dRDhanijavacana sthiti dRDha (AkarI) paNa zithila nahIM, evI nija (potAnI) vacanasthiti (pratijJA) jenI che e paNa dharmane yogya samajavo. e rIte cAra guNa yukata hoya te ja dharmane yogya jANavA. vaLI keTalAka prakaraNomAM zrAvakane yogya ekavIza guNa paNa kahyA che, te nIce mujaba :zrAvakanA ekavIsa guNa dhammarayaNassa juggo, 1 akkhuddo, 2 rUvavaM, 3 pagaisomo / 4 toLIo, 1 aro, 6 mIrU, 7 aso, 8 vizvano "zA 9 lajjAluo, 10 dayAlU, 11 majjhattho - sAmadiTThI, 12 guNarAgI / zrU saha, 24 suvAnutto, 1 mudrI vaMsI, 6 visesandU ArA 17 vuDDANugo 18 viNIo, 19 kayaNNuo 20 parahiatthakArI a / tadda ceva, 21 naddhavivo, rUAvIsamuLahiM saMgutto "rUA (dharmaratna prakaraNa) - udAra Azayano, (gaMbhIra cittavALo hoya chatAM tuccha svabhAva na hoya 1. 2. .. anuka evo.) 3. prakRtisaumya- svabhAvathI ja zAMta (ane pApakarmathI dUra rahenAro tathA sevakavargane sukhe sevavA yogya) hoya (paNa krura svabhAva na hoya.) rUpavAna - (dekhAvaDo) pAMce indriyothI saMpUrNa, (bobaDo, phUlo, pAMgaLo na hoya evo). .. 7. .. lokapriya- dAna, zIyala, nyAya, vinaya ane vivekAdithI yukta hovAne kAraNe lokamAM priya. 5.akrUra-akliSTacitta, adekhAI AdithI rahita hoya evo. arthAt koInI niMdA nahiM karanAro. bhIru - pApathI, lokaniMdAthI, temaja apayazathI Darato rahe evo. 2 azaTha- kapaTI na hoya tevo. (pArakAne Thage nahIM te). sadAkSiNya prArthanAbhaMgathI bhIru, zaraNe AvyAne hita vatsala. - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 9. lajjALu - akAryavarjaka, (akArya na karavA jevuM kArya karatAM pahelAM ja Dare). 10. dayALu - sarva para kRpAvaMta. 11. madhyastha- rAga-dveSa rahita tathA saumyadRSTi. potAnAM ke pArakAMno vicAra karyA vagara nyAgamArgamAM sarvanuM sarakhuM hita karanAra, yathArtha tattvanA jANapaNAthI eka upara rAga tema bIjA upara dveSa rAkhe nahIM. mATe madhyastha gaNAya che; madhyastha * ane saumyadRSTi e banne eka guNa che. 12. guNarAgI - guNavaMtano ja pakSa kare ane avaguNInI upekSA kare. 13. satkatha-satyavAdI athavA dharma-saMbaMdhI (ucita) ja kathA (vAta) no priya. 14. supAyukta-nyAyano ja pakSapAtI athavA suzIla, anukULa ane sabhya samudAyavaMta (suparivArayukta). 15. sudIrdhadarzi- sarva kAryomAM lAMbo vicAra karI, lAbhAlAbha samajI zake (bahu lAbha ane alpa kalezavALA kAryano katA). 18. vizeSaza-tattvanA abhiprAyano jANa (pakSapAta rahita hovAthI guNa-doSanuM aMtara samajI zake evo). 17. vRddhAnugatva-vRddhone anusaranAra (AcAravRddha, jJAnavRddha, vayovRddha e traNe vRddhonI zilI (paraMparA) pramANe pravartanAra). 18. vinIta-guNInuM bahumAna karanAra. 19. kUtA-karyA guNane (upakArane) nahIM bhUlanAra. 20. parahitArthakArI-niHspRhapaNe pArakAnA hitano kartA. 21. labdhalaya-dharmAdi kRtyomAM saMpUrNa abhyAsa karelA puruSonA paricayavALo sarva dharma kAryamAM sAvadhAna hoya. (potAnuM lakSya (dhyeya) nakkI karanAra). A pramANe ekavIsa guNo anya zAstro (bIjAM prakaraNomAM) varNavelA che, paraMtu A graMthanA kartAe je mukhya cAra guNo grahaNa karyA che, temAM ghaNuM karIne sarvaguNono samAveza thaI zake che te A rIte : bhadraprakRtiguNamAM - 1. atuccha (azudropaNa, 2 prakRtisaumya, 3 akrUratva, 4 sadAkSiNatva6, 5 dayALutva0, 6 madhyasthasaumyadRSTi-11, 7 vRddhAnuga-17, 8 vinItattva, ema ATha. vizeSa nipuNamati guNamAM 9 rUpavaMtapaNuM, 10 sudIrdhadarzitva 15, 11 vizeSajJatva6, 12 kRtajJatva 19, 13 parahitArthakRtatva21, 14 labdhalakSa-21, ema che. nyAyamArgarati guNamAM- 15 bhIrutva, 16 azaThatva, 17 lajjALutva6, 18guNarAgI-12, 18 satkatha713 ema pAMca. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanA ekavIzaguNa. deTa-niravacanasthitiguNamAM - 20 lokapriyatva, 21 supakSayuktatva14, ema be. e rIte ekavIza guNono cAra guNomAM prAye samAveza thaI zake che. mATe A zAstrakartAe cAra ja guNa mukhya lIdhA che. A cAra guNomAM paNa anukramathI pahelAnA traNa* guNa vinAno puruSa haThIlo, mUrkha ane anyAyI hoya che, tethI te (zrAvaka) dharmane yogya ja nathI; ane + cothA guNa vinAno mANasa to dharma aMgIkAra kare kharo, paNa te dhUrtanI maitrI, gAMDA banelA mANasano suveSa, ane vAnaranA gaLAmAM motInI mALA jema vadhAre vakhata TakI na zake; tema thoDA ja vakhatamAM pAcho dharmabhraSTa thaI jAya che. - jema lIsI bhIMta upara citra, majabUta pAyA upara bAMdheluM ghara ane sArI rIte ghaDAyela sonA vacce jaDeluM mANeka ghaNo samaya TakI zake che. tema daDhaguNayukta puruSamAM ja samyagdarzanAdi dharma yAvajIva TakI zake che. ema jaNAvAthI e vAta siddha ja thAya che ke, pUrvokta cAra guNa yukta puruSa zrAvaka dharma (samyakatvAdi)nA adhikArI che. samyagdarzanAdi zrAvakadharma cullakAdi daza daSTAMte durlabha chatAM paNa guru vagerenA yogathI pAmI zakAya che, paNa teno jIvana paryaMta nirvAha to zukarAjAe jema pUrvabhavamAM karyo hato, tema karavo te atyaMta Avazyaka che. zukarAjAnI kathA bharatakSetramAM kSitipratiSThita nAmanuM nagara hatuM, tyAM Rtudhvaja rAjAno putra mRgadhvaja nAmano rAjA rAjya karato hato. vasaMtaRtumAM rAjA aMtaHpuranA parivAra sAthe eka vakhata udyAnamAM pharavA gayo, tyAM AMbAnA vRkSa nIce beThela apsarA jevI potAnI rANIone joI rAjA malakAyo ane vicAravA lAgyo ke "jagatamAM AvI suMdara paghiNI rANIo bhAgye ja koIne tyAM haze... A samaye AMbAnA vRkSa upara beThelA popaTe kahyuM ke, "kUvAmAM rahelA deDakAne bIjuM koI jaLAzaya moTuM lAgatuM nathI tema he rAjA ! jagatanI strIone nahi joyela hovAthI manaHkalpita ahaMkArathI phulAya che paNa jo gAMgali RSinI putrI kamalamAlAne tuM juve to tArA aMtaHpuranA rUpa pratye tAruM abhimAna utarI jaze.' jo tAre jovAnI icchA hoya to mArI pAchaLa cAla. popaTa AgaLa ane rAjA ghoDA upara pAchaLa ema jotajotAmAM vanamAM pAMcaso jojana gayA pachI eka RSabhadeva bhagavAnanuM maMdira AvyuM. tyAM rAjAe bhagavAnanAM bhakti bhAvapUrvaka darzana karyA pachI gAMgaliRSi acAnaka rAjAne joI gayo ane potAnA AzramamAM laI gayo. tyAM teno ucita satkAra karI RSie kamaLamAlAne rAjA sAthe paraNAvI. ane rAjAne dAyajAmAM putranI saMtati ApanAra eka maMtra Apyo. ane chevaTe rAjA ane kamaLamAlAne RSie vidAya ApI. ' rAjAe RSine kSitipratiSThita nagarano mArga pUchayo. RSi kahe mane bilakula mAhitI nathI. popaTa AgaLa thayo ane rAjA tathA kamaLamAlA pAchaLa pAchaLa cAlyAM. dUrathI kSitipratiSThita je traNa guNa-1 bhadraka prakRti, 2 vizeSa nipuNamati, 3 nyAyamArgamAM rati. + daDhapratijJa. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza nagara dekhAtAM popaTa aTakyo, ane jaNAvyuM ke "he rAjA ! tArI caMdrAvatI rANI tenA bhAI caMdrazekharane tamArI gerahAjarIno lAbha laI sainya sAthe rAjyano kabajo ApavA laI AvI che AthI nagaramAM zatru sainya sAthe hAla yuddha thAya che." rAjA camakyo popaTe kahyuM "phakara na karo sau sArUM thaze." teTalAmAM to potAnuM sainya tene sAme maLyuM ane caMdrazekhara bheTayuM laI rAjAne page paDI kahevA lAgyo ke "mahArAja! ApanI gerahAjarImAM zatruo geralAbha na le tethI nagararakSA mATe huM Avelo. teno ApanA sainya ulaTo artha karyo ane A athaDAmaNa ubhI thaI. zaMkA chatAM sarala svabhAvI rAjAe te vAtanI upekSA karI ane popaTa tarapha joyuM to popaTa jaNAyo nahi. rAjAe mAnyuM ke upakArano badalo na levo paDe mATe A upakArI cAlyo gayo lAge che. tapAsa karI paNa te na jaDyo te na ja jaDyo. samaya jatAM eka divase mRgadhvaja rAjAe gAMgaliRSie Apela maMtrano jApa karyo ane tenA pratApe caMdrAvatI sivAya sarve rANIone ekeka putra thayo. A prasaMge kamaLamAlAne eka svamuM AvyuM temAM tene bhagavAne kahyuM ke, "A zuka le (popaTa) pachI tane haMsa ApIza." rAjAe svaprAno artha e kahyo ke, "tAre be putra thaze ane te banne tejasvI thaze." kamaLamALAe garbha dhAraNa karyo pUre mahine putra janmyo ane tenuM nAma zukarAja rAkhyuM. zukarAja rAjakuTuMbane ucita vaibhavathI ucharatAM ucharatAM pAMca varSano thayo tyAre rAjA ane kamaLamALA vasaMtaRtu AvatAM, udyAnamAM pharavA nIkaLyAM ane teja AMbAnA jhADa nIce beThA. AnaMda ane harSanA atirekamAM rAjAe kanakamALAne kahyuM, "he priye ! A teja AmravRkSa che ke jyAM AgaLa ane popaTe tArI bhALa ApI hatI ane mane AzramamAM laI jaI tane meLavI ApI kRtArtha karyo." pitAnA khoLAmAM rahela putra zukarAja A vacana sAMbhaLI ekadama mUchita thayo. rAjA-rANI vyathita banIne aneka upacAra karyA tyAre AMkha kholI bhUtAveSTanI mAphaka Amatema kumAre joyA karyuM. tene ghaNuM bolAvyA chatAM teNe akSarano uccAra na karyo, te na ja karyo. A pachI ghaNA ghaNA upacAro karyA chatAM rAjakamAranI vAcA baMdha thayAnuM koI nidAna na karI zakyuM. ane kumAranI vAcA sadaMtara baMdha thaI. samaya jatAM duHkha ochuM thayuM ane pharI kaumudI mahotsava prasaMge kamaLamALA ane zukarAja sAthe rAjA udyAnamAM pharavA nIkaLyo. te AmravRkSane dUrathI jotAM zukarAjanI jihA baMdha thayAnuM duHkha tAjuM thayuM ane tethI tyAM nahi javAno rAjA nirNaya kare che, tevAmAM tyAMthI devaduMdubhino avAja saMbhaLAyo. rAjAe tapAsa karI to tyAM zrIdatta muni mahArAjane kevaLajJAna thayuM che, te prasaMgane anulakSI devo mahotsava karavA AvyA che te jANyuM. rAjA rANI bannee putra sAthe parSadAmAM besI dharmopadeza sAMbhaLyo, dezanAne aMte mRgadhvaja rAjAe zrIdatta kevaLI bhagavaMtane zukarAjanI jihvA baMdha thavAnuM kAraNa pUchayuM, zrIdatta kevaLI bhagavAne temane zakarAjano pUrvabhava jaNAvyo. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukarAjanI kathA. zukarAjano pUrvabhava "bhakilapura nagaramAM jitArI nAme rAjA rAjya karato hato. te haMsI ane sArasI nAme vijayadeva rAjAnI raMbhAsanI putrIone paraNyo hato. ekadA zaMkhezvaranI yAtrA karI siddhAcala tarapha jatAM saMghamAM bIrAjatA zrutasAgara AcAryanI dharmadezanAmAM siddhAcala tIrthanA ekavIsa nAmano mahimA ane zatruMjayanA nAmanI prasiddhi potAnA nAmathI thaze te sAMbhaLI tenAM darzana na thAya tyAM sudhI AhAra pANI na levAno teNe abhigraha karyo, rAjAnA prANa bacAvavA tIrtharakSaka yakSe devamAyAthI mArgamAM siddhAcala vikaryo. rAjAe satya tIrtha mAnI potAno abhigraha yakSa vikarvita tIrthadvArA pUrNa karyo ane rAjA vimaLapura nagara vasAvI vikarvita tIrthAdhirAjanI sAnidhyatAmAM rahevA lAgyo. karmanI gati vicitra che te mujaba aMta samaye aNasaNapUrvaka prabhunuM dhyAnasmaraNa karavA chatAM devamaMdiranA zikhara upara rahela popaTa upara teno jIva bharAyo ane rAjA marI popaTa jAtimAM janma pAmyo. tenI be rANIo kALakrame dharma ArAdhI devalokamAM utpanna thaI ane temaNe popaTane pratibodha pamADyo. popaTa tIrthabhakti karI, aMte aNasaNa karI devalokamAM deva thayo. haMsIno jIva devalokamAMthI cyavI he rAjA ! tuM magadhvaja rUpe thayo ane sArasI marI kamaLamALA thaI ane A tamArA banneno meLApa karAvanAra popaTa te bIjo koI nahi paNa jitArI rAjAno jIva deva hato te marI tamArA putrarUpe zukarAja thayo che. AMbAnA vRkSa nIcenI tamArI vAtathI kumArane jAtismaraNa jJAna thayuM ane tamane bannene potAnI pUrvabhavanI strIo jANI vimAsaNamAM paDyo ke, huM temane pitA ane mAtA kema kahuM ? AthI teNe potAnI vANI baMdha karI che paNa "he zukarAja kumAra ! A saMsAra vicitra che, mAtA, pitA, putra, strI, bhAI, bahena ane putrI vigere marIne bIjA bhavamAM anekavidha saMbaMdhe utpanna thAya che, paNa vyavahArika satyane anusarIne vyavahAra karavAmAM vAMdho nathI, mArA vairAgyanuM kAraNa paNa AvA saMyoga ja che. mATe tuM tArI jihA khullI kara." muninA vacana sAMbhaLI zukarAje bhagavaMtane "rUchAmi masamo' bolavApUrvaka vaMdana karyuM ane kevaLI bhagavaMte kahela vAta sAkSAt dekhato hoya te rIte pharIthI mAtApitAne kahI saMbhaLAvI potAnI jihA khullI karI. mRgadhvaja rAjAe kevalI bhagavaMtane sAthe sAthe pUchI lIdhuM ke, "mane vairAgya kyAre thaze? javAbamAM bhagavAne uttara Apyo ke, "caMdrAvatInA putrane jozo tyAre tamane daDha vairAgya thaze.' tyArabAda kevaLI bhagavAne anyatra vihAra karyo. samaya jatAM kamaLamALAne bIjo putra janmyo tenuM nAma haMsarAja pADyuM. rAma-lakSmaNanI joDI jevA zukarAja-haMsarAja arasa-parasa pratyenI prIti saha moTA thavA lAgyA. tevAmAM gAMgaliRSi mRgadhvaja rAjAnA darabAramAM AvI, gomedhayakSa vigere vimalAcala tIrthe javAnA che, ane tIrthanI rakSA mATe eka putra laI AvavAnI teNe mane svaprAmAM AjJA karI che, "to he mRgadhvaja rAjA ! tIrtharakSA mATe eka putrane Apo." rAjA rANIe putra viyoganA duHkhane samAvI tIrtharakSA mATe zukarAjane mokalyo. zukarAja tIrthanI rakSA ananya bhaktipUrvaka karavA lAgyo, ane te daramiyAna Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ' zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza vAyuvega vidyAdhara pAsethI AkAzagAminI vidyA meLavI ane tenI bena vAyuvegA tathA zatrumardanarAjAnI putrI padmAvatIne paraNyo, AkAzagAminI vidyAne baLe zukarAja ane vAyuvega tIrthayAtrA karatAM karatAM potAno samaya bhaktibhAvamAM vitAve che, e arasAmAM eka vakhata vaitADhacatIrthanI yAtrA karavA jatA hatA tyAre koI tejasvI strI "he zukarAja ! he zukarAja !" ema bUmo pADI bolAvatI hatI, tethI zukarAja ane vAyuvega thobhyA ane tene pUchayuM ke, 'tame koNa cho ?' strIe javAba Apyo ke, "huM cakrezvarI devI chuM ane gomedha yakSanI AjJAthI kAzmIra dezanI aMdara Avela vimalAcala tIrthanI rakSA karavA mATe jatI hatI, tyAre kSitipratiSThita nagara upara thaI pasAra thatAM rastAmAM eka strIno rovAno avAja sAMbhaLI huM nIce utarI. meM tene raDavAnuM kAraNa pUchyuM, tyAre teNe kahyuM ke, "mArA prANathI pyArA putra zukarAjane gAMgaliRSi tIrtharakSA mATe laI gayA che, tenI kazI mane khabara aMtara na hovAthI huM raDI rahI chuM. meM tene AzvAsana ApatAM jaNAvyuM ke, "tame bIlakula phIkara-ciMtA karazo nahi, tamAro putra tejasvI ane puNyazALI che, te sukhI ja haze Ama chatAM huM tyAM ja jAuM chuM ane tene turta tamArI pAse mokaluM chuM." he zukarAja ! mAtA-pitAnA upakArano badalo vALI zakAto nathI, mATe tame turta mAtA pAse jaI temanA AtmAne zAMti pamADo.' zakarAje kahyuM, "he devI ! mAtA upakAriNI che. te satya che paNa najIka Avela tIrthanA darzana karI, huM turta jAuM chuM." bhagavaMtanAM bhakti ane ullAsathI darzana pUjana karI, pAchA vaLatAM vidyAdhara sasarA ane gAMgaliRSinI anumati laI pitAe karela utsavapUrvaka zukarAja nagaramAM Avyo, ane mAtA pitAne vaMdana karI, temanA AtmAne sAMtvana ApI sukhapUrvaka rahevA lAgyo. keTalAka samaya bAda mRgadhvaja rAjA ane kamaLAmALA rANI banne zukarAja ane haMsarAjakumAra vigerenA parivAra sAthe udyAnamAM phare che. tevAmAM vIrAMga saradAranA putra zurakumAre haMsarAja upara humalo karyo, ane banne paraspara eka bIjAne haMphAve tevI rIte laDavA lAgyA. chevaTe zukarAjanA maMtrabaLanI sahAyathI haMsarAje zurane upADIne dUra pheMkyo. gAtra tuTavAthI tenI zAna ThekANe AvI, ane teNe gadgad avAje mRgadhvajarAjA zukarAjA ane haMsarAjanI kSamA yAcI. mRgadhvajarAjAe zurane pUchayuM, tAro pitA virAMga mAro sevaka che, ApaNe paraspara maitrI hovAthI kAMI laDavAnuM kAraNa nathI, chatAM te ekAeka kema A pramANe karyuM?" zure kahyuM, 'pUrvabhavanuM vaira yAda AvavAthI meM haMsakumAra upara humalo karyo,' rAjAe pUchyuM te te zI rIte jANyuM?" zure kahyuM ke, "amArA nagaramAM zrIdatta kevalI mahArAja padhAryA hatA, temane meM mAro pUrvabhava pUchyo, pUrvabhavamAM jitArirAjAno siMha nAmano pradhAna A haMsakumAra hato. huM te vakhate jitArirAjAno duta hato. vimaLapuranagaramAM jitArirAjAnA mRtyu pachI siMhapradhAne bhakilapura tarapha prayANa karyuM. thoDe gayA, pachI teNe visarI gayelI kiMmatI vastu levA mane pAcho mokalyo. huM tyAM gayo paNa te vastu mane na maLI meM pradhAnane vastu prApta nathI thaI, tema jaNAvyuM paNa teNe mArI vAta sAcI na mAnI ane mane khuba mAryo huM thoDA vakhata pachI mRtyu pAmI bhadilapuranA jaMgalamAM sarpa thayo te jaMgalamAM eka vakhata siMhapradhAna Avyo, tene dekhatAM mArUM vaira tAja thayuM, ane meM tene haMsa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukarAjano pUrvabhava. daI mArI nAMkhyo, siMhapradhAna mRtyu pAmI vimaLAcaLanI vAvaDImAM haMsa tarIke utpanna thayo, tyAM vAvaDI ane tIrtha dekhI tene jAtismaraNa jJAna thayuM, ane tethI pazcAtApa thavAthI cAMcamAM phula laI bhagavAnane caDAvavAnI apUrvabhaktipUrvaka mRtyu pAmI te saudharmadevalokamAM devarUpe utpanna thayo. tyAMthI cyavI ahiM ApanA putra haMsakumAra tarIke utpanna thayo. A haMsakumAra te siMhapradhAna che, tenI jANa thatAM vaira vALavA mATe meM haMsakumAra upara humalo karyo, paNa jaya parAjaya pUrvanA pUryA vinA maLato nathI. have huM zrIdatta kevalI pAse dIkSA laI zeSa jIvana sArI rIte pasAra karIza." mRgadhvaja rAjA tathA banne kumAroe paNa zuranI kSamA mAgI. mRgadhvajarAjA vicAravA lAgyo ke, kevalI bhagavAne mane caMdrAvatInA putrane joIza, tyAre vairAgya thaze. tema kahyuM che, tene to haju sudhI putrano saMbhava nathI. ane mAre kyAM sudhI AvA saMsAranA kaDavA anubhavo sahana karavAnA ane sAMbhaLavAnA raheze." A vicAra kare che, teTalAmAM eka yuvAne AvI rAjAne namaskAra karyo, rAjAe pUchyuM "tuM koNa che? teTalAmAM AkAzavANI utpanna thaI ke, "he rAjan ! A kumAra caMdrAvatIno putra che. te niHzaMka che, chatAM tane zaMkA upajatI hoya, to izAna khUNAmAM pAMca yojana upara je kadaLIvana che, tyAM yazomatIyoginI rahe che, tene pUchI sarva vAta niHzaMka kara,' rAjA Azcarya pAmI izAnakhUNAmAM gayo, ane tyAM eka yoginIne joI rAjAne joI turta yoginI bolI ke, "he rAjanuM! je AkAzavANI teM sAMbhaLI te taddana satya che. chatAM niHzaMkatA mATe A yuvAna caMdrAvatIno putra kema ane kaI rIte che, te mATe huM kahuM te sAMbhaLo. caMdrapuranagaramAM somacaMdrarAjA hato, tene bhAnumatI rANI hatI. hemavaMtakSetramAMthI eka yugala cyavI bhAnumatInA garbhamAM utpanna thayuM. janmabAda tenA mAtA-pitAe tenuM nAma caMdrazekhara ane caMdrAvatI pADyuM. uMmara lAyaka thatAM caMdrAvatInuM lagna he rAjA! tArI sAthe thayuM, ane caMdrazekharanuM yazomatI rAjakanyA sAthe thayuM. pUrvabhavanA snehathI caMdrazekhara-caMdrAvatIne paraspara kAmavAsanA jAgRta thaI, caMdrazekhare kAmadevayakSane prasanna karI, "caMdrAvatIno putra rAjAne na maLe, tyAM sudhI adazya rahI, yatheccha rIte vartatAM tane koI dekhaze nahi.' tevuM teNe varadAna meLavyuM, anukrame caMdrAvatI sAthe yatheccha sukha vilasatAM tene putra thayo, tenuM nAma caMdrAMka pADyuM, ane te putrane potAnI pariNIta strI yazomatIne soMpyo. yazomati, pati ane putra sukhathI rahita hovAthI potAnA bALakanI jema te chokarAne teNe ucheryo. Ama chatAM A badhuM devaprabhAvathI ajJAta rahyuM. jotajotAmAM caMdrAMkakumAra yuvAna thayo, yazomatInuM citta yuvAna caMdrAMkakumArane dekhI vihaLa banyuM ane teNe vicAryuM ke, "je pati mane chetarI-bhaginIne bhogave che, tene chetarI mArA nahi evA kumAra sAthe mane bhoga bhogavatAM zo vAMdho che ?' ema vicArI kAmavihaLa banela yazomatIe caMdrAMka AgaLa potAno duSTa vicAra raju karyo. caMdrAMka camakyo ane bolI uThyo ke, "tuM mAtA thaI Avo nIca vicAra karatAM kema zaramAtI nathI ?" yazomatIe javAbamAM kahyuM ke, huM tArI mAtA nathI, tArI mAtA to caMdrAvatI che.' A pachI caMdrAMkakumAra mane tiraskArI tamArI zodha mATe nIkaLyo. huM paNa pati-putra ane Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza saMsArasukhathI viyogI thavAthI vihaLa banI yoginI thaI. "he rAjA ! yazomatI te ja huM yoginI chuM je yakSe AkAzavANIthI tamane kahyuM, teNe ja mane sarva vAta kahI che, ane te meM tamane saMbhaLAvI" rAjA krodhe bharAyo, ane kheda pAmyo, paNa yoginIe sAMtvana ApatAM kahyuM ke, "he rAjA ! saMsAra vicitra che, temAM putra pitA vigere koI koInuM nathI, mATe have tame tamAruM kalyANa sAdho." A sAMbhaLIne mRgadhvaja rAjA daDha vairAgI thayo. rANI ane zukarAja putrane bolAvI tyAMne tyAM potAne dIkSA levAno nirNaya jAhera karyo. maMtrI vigeree AgrahapUrvaka nagaramAM dIkSA levAnuM jaNAvI rAjAne nagaramAM laI gayA. rAjAe turta zukarAjano rAjA tarIke abhiSeka karyo ane savAre dIkSA mATenI taiyArI karI. rAtrie rAjAnI dhyAnaparaMparA vRddhigata thaI ane dharmadhyAnazukaladhyAnamAM caDatAM caDatAM gRhasthapaNAmAM ja mRgadhvajane kevaLajJAna prApta thayuM. devaduMdubhi garjI ane rAjAne devatAe veSa Apyo. tyArabAda mRgadhvaja kevaLIbhagavAne dezanA ApI ane te dezanAnA aMte kamalamAlArANI, haMsarAja ane caMdrAMkakumAre dIkSA lIdhI. zukarAje samyakatvapUrvaka bAravrata aMgIkAra karyA ane kevaLI bhagavAna mRgadhvaja rAjarSi jagatane pavitra karatA vicaravA lAgyA. koInA paNa kAne caMdrazekhara ke caMdrAvatInuM vRttAnta temaNe jaNAvyuM nahi. mRgadhvaja rAjarSinI pAse caMdrAMkakumAre dIkSA lIdhelI jANI caMdrazekhara samajI gayo ke have huM adeza rahI zakIza nahi teNe pharIthI devInI ArAdhanA karI zakarAjanuM rAjya meLavavAnuM varadAna mAMgyuM. devIe kahyuM ke "zukarAja daDha samyakatvI che tenuM rAjya apAvavAnI mArAmAM zakti nathI bAkI chaLathI tane ThIka lAge te kara." eka prasaMge zukarAja tenI be strIo sahita siddhAcala tIrthanI yAtrAe javA chUpI rIte nIkaLyo. paNa caMdrAvatIne AnI khabara paDI ane teNe caMdrazekharane te vAta jaNAvI. caMdrazekhara zukarAjanuM rUpa karI rAjya calAvavA lAgyo, loko tene zukarAja samajavA lAgyA. eka rAtre kRtrima zukarAja bumAbuma karI kahevA lAgyo ke "are A vidyAdhara mArI strIo ane vidyAo laI jAya che mATe pakaDo pakaDo' maMtrI vigere doDI AvyA rAjAne zAMta pADyA ane kahyuM ke "vidyA ane strIo bhale gaI paNa Apa to kuzaLa cho ne ?" rAjA kahe "hA kuzaLa chuM paNa vidyAo ane strIo vinA zuM karuM?" maMtrIe kahyuM "Apa kuzaLa to sarva kuzaLa." Ama kapaTathI rAjakuLane ThagI caMdrAvatI sAthe rahevA lAgyo. zukarAja vimalAcala tIrthanI yAtrA karI sasarAne ghera gayo tyAM keTalAka divasa rahI potAnA nagaranA udyAnamAM Avyo tyAre gokhe beThelA banAvaTI zukarAje bumo pADI "are maMtrI je vidyAdhara mArI be strIo ane vidyAo laI gayo hato te pharI mane upadrava karavA Avyo che. mATe tene samajAvI pAcho vALa', maMtrI kharA zukarAja pAse gayo ane namaskAra karI kahevA lAgyo ke vidyA ane strIthI Apa saMtoSa pAmo, have amane vadhu herAna na karo." sAcA zukarAje kahyuM "are ! maMtrI tuM kema mUDha banyo che mane ane A rANIone tuM sAva bhUlI jAya che, A to banAvaTI rAjA banyo che' Ama ghaNuM ghaNuM kahyA chatAM zukarAjanA vacana upara maMtrIne vizvAsa na beTho. zukarAje vicAryuM ke "baLathI jo huM rAjya laIza agara tene mArI nAkhIza to prajA ane Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 zukarAjano pUrvabhava. rAjayamaMDaLamAM evuM thaze ke, sAco svAmI to gayo, Ato banAvaTI che, mATe mAre have thoDo vakhata rAha jovI joIe.' A rIte mana vALI satya zukarAja pAcho vaLyo. paraMtu rAjyabhraSTa thayAnuM ane sunuM rAjya mukI cAlyA AvyAnA sahasAtkAranuM khUba duHkha thayuM, A avasaramAM tene potAnA pitA zrI mRgadhvaja kevalI maLyA. temane vaMdana karI teNe potAno vRttAnta kahyo kevaLI bhagavaMta caMdrazekharanI badhI hakIkata jANatAM hovA chatAM te tene na kahI ane kahyuM ke - jItAri rAjAthI AgaLanA bhavamAM tuM zrIgrAma gAmano bhadraka ThAkura hato. tAre eka oramAna bhAI hato. banne bhAIone tamArA pitAe bhAga vaheMcI ApyA hatA. eka vakhate te oramAna bhAI zrIgrAma AgaLathI pasAra thayo tyAre te tene mazkarImAM rokI rAkhyo ane kahyuM ke "huM moTo bhAI beTho chatAM tAre rAjyanI ciMtA zA mATe karavI paDe ?' te akaLAI gayo ane teNe mAnI lIdhuM ke jarUra A mAruM rAjya pacAvI pADaze, huM zuM kAma ahiM Avyo ? have zuM karuM? kyAM jAuM? tema vilApa karavA lAgyo. te chevaTe be ghaDI bAda tene choDI mUkyo. A mazkarIthI karmanA udaye tane rAjyano viraha thayo che paNa dharmathI aMtarAya tuTe mATe dharma kara." kevalI bhagavaMtane pUchyuM ke, huM zuM dharma karUM?" temaNe kahyuM ke, "vimalAcalatIrtha ahiMthI najIka che, tyAM jaI RSabhadeva bhagavAnanI stuti karI ane tyArapachI cha mAsa sudhI te girirAjamAM rahI parameSThI maMtrano jApa kara cha mAsane aMte guphAmAM prakAza dekhAze ane zatru cAlyo jaze.' zukarAjAe zraddhAthI chamAsa sudhI te pramANe karyuM, aMte prakAza dekhAyo, A tarapha devIe caMdrazekharane kahyuM ke, "tuM ahithI cAlyo jA have tArUM zukarAjanuM rUpa Takaze nahi', haDadhUta thayela caMdrazekhara cAlI nIkaLyo ane sAco zukarAja AvI pahoMcyo. prajAe mAtra eTaluM jANyuM ke "koIka satya zukarAjanI gerahAjarImAM rAjyabhavanamAM ghusI gayuM hatuM te nIkaLI gayuM', zukarAjane rAjya maLyA pachI tenI tIrtha pratyenI bhakti khuba daDha thaI, ane te potAnA parivAra prajAjana ane mitrarAjAo sahita siddhAcalanI yAtrA karavA nIkaLyo. potAnA kukarmathI duHkhI thato caMdrazekhara paNa yAtrAe sAthe nIkaLyo. tIrtharAjanA darzana pUjana karI sau pAvana thayA ane zukarAje "je paramapAvana girirAjanA dhyAnathI zatru upara jaya thayo mATe AnuM nAma zatruMjaya ho' tema ghoSaNApUrvaka prasiddha karyuM. AdIzvara bhagavAnanA darzana ane pUjana karavAthI zuddhabhAvanI vRddhi thatAM caMdrazekharane potAnA pApano atyaMta pazcAtApa thavA lAgyo. te avasare mahodaya nAmanA munirAjanA mukhe ahiM tIvra tapasyAthI game tevAM pApa nAza pAme che.' te vacana sAMbhaLI vairAgyaraMgita thaI teNe temanI pAse dIkSA grahaNa karI ugra tapasyA karI. aMte tIrthamAM karela zuddha tapanA prabhAve bhaginI bhoktA caMdrazekhara chevaTe kevaLajJAna pAmI mukti sukhane pAmyo. zukarAje vimalAcalamAM rathayAtrA ane sAdharmika vAtsalya vigere vividha rIte zAsananI unnati karavA pUrvaka tIrthayAtrA karI ane chevaTe padmAvatIthI pAkara ane vAyuvegAthI vAyusAra putra thayo. vAyusArane yuvarAja pada ApI be strIo sAthe vairAgyaraMgita thaI dIkSA grahaNa karI. dIkSAbAda Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza zatruMjaya tIrthe yAtrArthe gayA ane tyAM zatruMjaya tIrtha upara jema jema caDhatA gayA tema tema zukladhyAnamAM AgaLa vadhatAM kevaLajJAna prApta karyuM. pachI cirakALa vicarI zukarAja ane tenI be strIo mokSa sukhane pAmI. zatruMjaya nAmanI prasiddhi karanAra zukarAje bhadraprakRtine laI samakita sAdhI muktine meLavI. zrAvakanuM svarUpa nAmAI caubheo saDDo bhAveNa ittha ahigAro / tiviho a bhAvasaDDo daMsaNa-vaya uttaraguNehiM // 4 // nAmAdizcaturbhedaH zrAddho bhAvenAtrAdhikAraH / trividhazca bhAvazrAddho darzana-vrata uttaraguNaizca // 4 // zrAvaka cAra prakAranA che. 1 nAmazrAvaka, 2 sthApanAzrAvaka, 3 dravyazrAvaka ane 4 bhAvazrAvaka, (A cAra 1nikSepA gaNAya che.) nAmazrAvaka H- zrAvaka zabdanA arthathI rahita, je kevala 'zrAvaka' evA nAmane dhAraNa karanAro hoya te, jema koInuM Izvara nAma hoya, paNa te daridra hoya, to te nAmanikSepa gaNAya che. sthApanAzrAvaka H- koIka guNavaMta zrAvakanI kASTha ke, pASANAdikanI pratimA ke, chabI banAvI hoya te samajavI. arthAt tevI pratimA ke, chabIne sthApanAzrAvaka samajavA. e sthApanAnikSepa gaNAya che. dravyazrAvaka :- bhAva na hovA chatAM zrAvakanI kriyA karanAro dravyazrAvaka kahevAya che. jema caMDapradyota rAjAnI AjJAthI abhayakumArane bAMdhavA mATe vezyAoe zrAvikAdharmanI kriyA karI hatI. A dravyanikSepa gaNAya che. vezyA dvArA dravyakriyA : caMDapradyota rAjAe magadha upara caDhAI karI, paNa abhayakumAranI buddhi vaDe bhedanItithI laDAI karyA vagara caMDapradyota AkramaNa karavAnuM choDI potAnI nagarIe cAlyo gayo pAchaLathI caMDapradyotane khabara paDI ke abhayakumAre tene Thagyo che mATe tene bAMdhI pakaDI lAvavA udghoSaNA karI. eka vezyAe rAjAnI A udghoSaNAno svIkAra karyo. abhayakumAra buddhicatura ane kuzaLa hovAthI vezyAe vicAryuM ke dharmabuddhi sivAya bIjI rIte tene ThagI nahi zakAya mATe teNe dharmakriyAnAM upayogI sUtrono abhyAsa TuMka samayamAM ja karyo. ane zrAvikAno svAMga sajI rAjagRhI tarapha cAlI. 1. nikSepa-atizaye karIne vastunuM sthApana karavuM, eTale upacAra ghaTanA; arthAt upacArathI vastune ghaTAvavI. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyakriyA upara vezyAnI kathA. 19 rAjagRhI AvIne tyAM dharmazALAmAM utarI ane zreNika rAjAnA karAvelA jinamaMdiramAM pUjAcaityavaMdana karavA gaI khuba bhaktipUrvaka stavanothI jinabhaktimAM tanmaya banelI tene darzana mATe AvelA abhayakumAre joI. darzana karI nIkaLyA bAda te kapaTa zrAvikAne abhayakumAre bhojananuM nimaMtraNa ApyuM ane tenuM nAmaThAma pUchyuM. kapaTanadhAna gaNikAe kahyuM ke, "huM pRthvIbhUSaNa nagaranA zeThanI putrI subhadrA chuM. pitAe vasudatta vyavahArinA putra sAthe paraNAvI paNa nasIbayoge thoDA ja vakhatamAM te mRtyu pAmyo, huM zoka ane duHkhathI mArA divaso pasAra karatI hatI tevAmAM eka dharmadhuraMdhara sAdhvIjIe mane upadeza Apyo ke 'Ama khedathI mAnavabhava zA mATe eLe kADhe che ? dharmamAM citta parova ane AtmAnuM kalyANa sAdha.' A pachI huM, mArA divaso dharmakriyAmAM pasAra karUM chuM. judA judA tIrthonI yAtrA karatAM zreNika mahArAjA ane tamArA dharmadhuraMdharapaNAnI khyAti sAMbhaLI huM ahiM AvI ane dharmi evA tamArA darzanathI mAro janma kharekhara kRtArtha thayo che." abhayakumAre zrAvikAnI A bhakti joIne khuza thayelo sAdharmika benanI bhakti rUpe saparivAra tene potAne tyAM bhojana mATe nimaMtraNa ApyuM. mahAamAtya abhayakumAra jamavA vakhate jAte hAjara rahyo. kapaTI zrAvikA dareka rasavatImAM keTalA divasano ATo che, sacita che ke acitta che, vigere pUchI tapAsI pachI ja letI. A pramANenI tevI cokkasAI ane dharma lAgaNIthI mahAamAtyane tenA upara vadhu bhakti utpanna thaI. keTalAka vakhata pachI kapaTa nidhAna teNIe AgrahapUrvaka mahAamAtya abhayakumArane potAne tyAM bhojananuM nimaMtraNa ApyuM. dharmabhaginI mAnI mahAamAtya abhayakumAre teno svIkAra karyo. bhojanane aMte abhayakumArane teNe caMdrahAsa madirA pAyo. ane tethI abhayakumAra nidrAdhIna thaI bhAna bhUlyo ke turta teNe bIjAdvArathI rathadvArA jaladIthI caMDapraghotanAM nagare pahoMcADyo ane caMDapradyotane soMpyo. madirAnuM ghena utaratAM abhayakumArane khyAla Avyo ke te zrAvikA sAcI zrAvikA nahotI paNa mane pakaDavA zrAvikArUpe vezyA hatI. ahiM bhAvazUnya ane bahArathI zrAvikAnI karaNI karatI hovAthI gaNikA te dravyazrAvikA gaNAya. bhAvazrAvaka :- bhAvapUrvaka zrAvakanI kriyAmAM tatpara hoya te bhAvazrAvaka kahevAya che. A bhAvanikSepa gaNAya che. jema nAmagAya, sthApanAgAya ane dravyagAyathI dUdhanI prApti thatI nathI. tema nAmazrAvaka, sthApanAzrAvaka ane dravyazrAvakapaNuM muktinuM sAdhaka thatuM nathI. A graMthamAM bhAvazrAvaka adhikAra kahevAmAM Avaze. (bhAvazrAvakapaNuM prApta karavAnA upAyarUpa A graMtha che.) bhAvazrAvakanA traNa bheda bhAvazrAvakanA traNa bheda che. 1 darzanazrAvaka, 2 vratazrAvaka ane 3 uttaraguNazrAvaka. 1. darzanazrAvaka :- kevaLa samyaktvadhArI caturtha guNasthAnakavartI; zreNika tathA kRSNAdi jevA puruSo samajavA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 2. vatazrAvaka- samyatvamULa sthULa aNuvratadhArI. (pAMca aNuvrata dharanArA: 1 prANAtipAtatyAga, 2 asatya-tyAga, 3 corI-tyAga, 4 maithuna-tyAga, 5 parigraha-tyAga, e pAMce sthULathI tajAya che mATe ene aNuvrata kahevAya, tenA tyAgI, te vrata zrAvaka.) A vratazrAvaka saMbaMdhamAM surasuMdarakumAranI pAMca strIonuM vRttAMta jANavA yogya hovAthI te deSTAMtarUpa batAve che surasuMdarakumAra zeThanI strIonAM daSTAMta surasuMdarakumAra eka vakhata potAnI pAMca strIonI parIkSA mATe gupta rahIne chidramAMthI teonAM caritra joto hato. tevAmAM tyAM gaucarI pharatA eka muni AvyA. temaNe upadeza karatAM teNIone kahyuM ke, "tame amArAM pAMca vacana aMgIkAra karo, to tamArA sarva duHkha dUra thaze." A vakhate guptapaNe rahelA surasuMdarakumAre A hakIkata sAMbhaLI potAnA manamAM vicAra karyo ke, "A koIka ulleTha muni jaNAya che; kemake, jyAre mArI strIoe tene potAnuM duHkha maTADavAno upAya pUchayo tyAre te teNIone vacanamAM bAMdhI levA dhAre che, mATe e ulleThane huM pAMce aMge pAMca pAMca daMDanA prahAra karIza." strIoe pUchyuM ke, "tame kyA pAMca vacana aMgIkAra karAvavA mAMgo cho ?" munie kahyuM, "paheluM, tamAre koI paNa trasa (hAlI cAlI zake evA) jIvane mAvajIva sudhI mAravo nahIM" evuM dRSTAMtapUrvaka kahevAthI te pAMce strIoe A paheluM vrata aMgIkAra karyuM. para vicAravA lAgyo ke, kharekhara A kAMI ullaMTha dekhAto nathI. A to mArI strIone kAMIka zikhAmaNa Ape che. AthI to mane paNa phAyado maLaze, kema ke teo risAvAthI koIpaNa vakhate mane mArI zakaze nahIM mATe eNe mane upakAra karyo. tenA badalAmAM meM je tene pAMca daMDanA prahAra karavA dhArelA che temAMthI eka ocho eTale cAra mArIza. pachI muni bolyA ke, "tamAre koIpaNa vakhate jAThuM bolavuM nahIM evuM paccakakhANa lo. teNIoe te kabUla kIdhuM (A vakhate zeThe paNa pahelAMnI yuktipUrvaka eka eka daMDaprahAra ocho karI traNa mAravA dhAryuM.) pachI munie kahyuM ke tamAre corI-adatta levuM nahIM. AnuM paNa paccakakhANa te strIoe karyuM. (tyAre vaLI surasuMdarakumAre eka prahAra ocho mAravAnuM dhArI be be bAkI rAkhyA.) pachI zIyaLa pALavA viSe munie kIdhuM; te paNa teNIoe svIkAryuM. (A sAMbhaLI zeTha eka eka prahAra ocho karI phakta eka prahAra karavA nakkI karyuM.) pAMcamuM parigrahanuM (dravyAdika vigere dareka vastu pramANathI vadhAre na rAkhavAnuM) paccakakhANa karavAnuM munie jaNAvyuM, te paNa teNIoe aMgIkAra karyuM. (eka eka karavA dhArelo bAkI rahelo prahAra paNa surasuMdara zeThe A vakhate mAMDI vALyo.) - ema pAMce strIone munie pAMce vrata uccarAvyAM, jethI teonA pAMce daMDa prahAra baMdha karyA ane vaLI vicAravA lAgyo ke, hA ! hA ! huM mahApApI thayo; kemake je mArA upakArI tenA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 vratazrAvaka upara surasuMdarakumAranuM draSTAMta. ja upara meM AvI vAta ciMtavI. ema pazcAttApa karato tatkALa te te muni pAse AvI namaskAra karIne potAno aparAdha khamAvI pAMce strIo sahita saMyama laI svarge gayo. A daSTAMtamAM samajavAnuM e che ke, pAMce strIoe pAMce vrata aMgIkAra karyA tethI bhare paNa vrata lIdhAM. e pramANe je vrata aMgIkAra kare te "vratazrAvaka" samajavA. 3. uttaraguNa zrAvaka :- vratazrAvaka adhikAramAM batAvyA mujabanAM pAMca aNuvrata, chaThTha diparimANavrata, sAtamuM bhogopabhogavrata, AThamuM anarthadaMDa parihAradrata; (e traNa guNavrata kahevAya che.) navamuM sAmAyikavrata, dazamuM dezAvagAsikavrata, agIyAramuM pauSadhopavAsavrata, bAramuM atithisaMvibhAgavrata, (e cAra zikSAvrata kahevAya che) ema bAre vrata eTale pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata samyakatva sahita dhAraNa kare te sudarzana zeThanI jema "uttaraguNazrAvaka" kahevAya che. athavA upara kahelAM bAra vrata madhyanAM samyakatva sahita eka, be, agara tethI vadhAre levAM hoya teTalAM ke tamAma bAre vrata dhAraNa kare tene "vratazrAvaka" samajavA ane "uttaraguNazrAvaka" to nIce lakhyA mujaba samajavA. samyakatva sahita bAra vratadhArI, sarvathA sacitta parihArI, ekAhArI, (eka ja vAra bhojana kare) tivihAra, cauvihAra paccakakhANa karanAra, brahmacArI, bhUmizayanakArI, zrAvakanI agiyAra paDimAka (pratimA) vahanAra temaja bIjA paNa keTalAka abhigrahane dhAraNa karanAra; AnaMda, kAmadeva ane kArtika zeThAdi jevAne "uttaraguNazrAvaka" samajavA. "vratazrAvaka"mAM vizeSa batAve che ke, dvividha eTale karuM nahIM, karAvuM nahIM, trividha eTale manathI, vacanathI ane kAyAthI; ema bhaMganI yojanA karatAM, temaja uttaraguNa aviratinA bhAMgAthI yojanA karatAM, eka saMyogI, dikasaMyogI, trikasaMyogI ane catuSkasaMyogI, ema zrAvakanA bAre vratanA maLI nIce mujaba bhAMgA thAya che. terasa koDI sayAI, culasII juyAiM bArasa ya lakkhA / sattAsIi sahassA, dunni sayA taha duggA ya // teraso corAsI karoDa, bAra lAkha, satyAsI hajAra, baso ne be bhAMgA jANavA. prazna :- manathI, vacanathI, kAyAthI karUM nahI, karAvuM nahIM, karatAM pratye anumoduM nahIM, evo nava koTIno bhAMgo uparanA koIpaNa bhAMgAmAM kema kahyo nahIM ? uttara :- zrAvakane dvividha trividha bhAMge paccakakhANa hoya che, paNa trividha trividha bhAMge 9 zrAvakanI paDimA (pratimA) eTale zrAvakapaNAmAM aDagapaNe abhigraha vizeSanuM pAlana karavuM tenA agyAra prakAra che. 1 samakitapratimA, 2 vratapratimA, 3 sAmAyikapratimA, 4 pauSadhapratimA, 5 kAyotsargapratimA, 6 abrahmavarjaka pratimA, (brahmavrata pALe), 7 sacittavarjakapratimA (sacitta AhAra na kare), 8 AraMbhavarjaka pratimA, 9 pregyavarjakapratimA, 10 udhiSTavarjakapratimA, 11 zramaNabhUtapratimA. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza paccakakhANa hoya nahIM, kema ke vrata lIdhA pahelAM je je kArya joDI rAkhelAM hoya, tathA dIkarA vageree vyApAramAM ghaNo lAbha meLavyo hoya, temaja koIe evo moTo alabhya lAbha meLavyo hoya to zrAvakathI aMtarjalparUpa anumodana thayA vinA rahetuM nathI. mATe trividha trividha bhAgo niSedhyo che, chatAM paNa "prajJapti' graMthamAM trividha trividha zrAvaka mATe paccakakhANa kahelAM che, te dravya, kSetra, kALa, bhAva Azrayine vizeSa paccakhANa gaNAvelAM che. mahAbhASyamAM paNa kahyuM che ke : kei bhaNaMti gihiNo, tivihaM tiviheNa natthi saMvaraNaM / taM na jao niddir3ha, pannattIe viseseu // 1 // keTalAka AcAryo ema kahe che ke, gRhasthane trividha trividha paccakakhANa nathI, paNa "pattI"mAM nIce lakhelA kAraNe zrAvakane trividha paccakakhANa karavAnI jarUra hoya to karavAM kahyAM che. puttAisaMtatinimittamamekkArasiM pavaNNassa / jaMpaMti kei gihiNo, dikkhAbhimuhassa tivihaMpi // 2 // keTalAka AcAryo ema kahe che ke, gRhasthane dIkSA levAnI IcchA thaI hoya, paNa koIka kAraNathI ke koInA AgrahathI putrAdi saMtati pALavA mATe jo kALa vilaMba karavo paDe ema hoya, to zrAvakanI agyAramI pratimA vahe tyAre vacalA kALamAM jo kAMIpaNa trividha trividha paccakakhANa levAM hoya to levAya che. ' jai kiMcidappaoaNa-mappappaM vA visesavatthu / paccakkhejja na doso, sayaMbhUramaNAdimacchavva // 3 // je kAMI aprayojanIya vastu eTale kAgaDA pramukhanA mAMsanuM paccakakhANa, temaja aprApya vastu, jemake manuSya kSetrathI bahAra rahelA hAthIonA dAMta ke tyAMnA cittA pramukhanI carma vAparavAnuM ke svayaMbhUramaNa samudramAM utpanna thayelA matsyonA mAMsanuM bhakSaNa karavAnuM paccakakhANa jo trividhe trividha kare to te karavAnI chUTa che. kemake, e vizeSa paccakakhANa gaNAya che, mATe te karavAM kalpa (karI zakAya.) AgamamAM bIjA paNa keTalAka prakAranA zrAvako kahyA che. zrAvakanA prakAra ThANAMga (sthAnAMga) sUtramAM kahyuM che ke : cauvvihA samaNovAsagA pannattA taM jahA1 ammApiisamANe 2 bhAyasamANe 3 mittasamANe 4 savvattisamANe // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vratazrAvaka upara surasuMdarakumAranuM draSTAMta. 23 1 mAtA-pitA samAna, eTale mAtA-pitA jema putra upara hitakArI hoya, tema sAdhu upara hitakartA; 2 bhAI samAna, eTale sAdhune bhAInI jema sarvakAryamAM sahAyaka hoya; 3 mitra samAna, eTale mitra jema. mitrathI kaMIpaNa aMtara na rAkhe tema sAdhuthI kaMIpaNa aMtara na rAkhe; ane 4 zokya samAna, eTale zokya jema zokyanI sAthe sarva vAte IrSA ja karyA kare, tema evA paNa zrAvaka hoya che ke, sAdhunAM sarva prakAre chaLa-chidra zodhyA kare. prakArAMtare zrAvaka cAra prakAranA kahyA che H cavvihA samaNovAsagA pannattA taM jahA 1 AyaMsasamANe 2 paDAgAsamANe 3 thANusamANe 4 kharaMTayasamANe // 1 darpaNa samAna zrAvaka "te, jema darpaNamAM sarva vastu dekhAya'" tema sAdhuno upadeza sAMbhaLI potAnA cittamAM utArI le; 2 patAkA samAna zrAvaka te jema patAkA pavanathI hAlatI hoya tema dezanA sAMbhaLatAM paNa jenuM citta sthira na hoya; 3 sthANu samAna zrAvaka - te khIlA jevA, jema khIlo kADhI na zakIye tema sAdhune koIka evA kadAgrahamAM nAMkhI de ke temAMthI pAchuM nIkaLavuM muzkela thAya; ane 4 kharaMTaka samAna eTale azuci sarakho zrAvaka-te potAnA kadAgraha rUpa azucine choDe nahIM ane gurune du-rvacanarUpa azucithI kharaDe. prazna :- cAra prakAranA zrAvako kayA nayamAM gaNI zakAya ? uttara H- vyavahAranayamate to tevA prakArano vyavahAra hovAthI e cAre bhAvazrAvakapaNe gaNAya che, ane nizcayanayane mate to zokya samAna tathA kharaMTaka samAna e be prakAranA zrAvako mithyAtvI prAyaH gaNAvyA hovAthI dravyazrAvaka jANavA ane bIjA be prakAranA zrAvakone bhAvazrAvaka samajavA. kahyuM che ke : - ciMtai jaikajjAiM, na diTThakhalio na hoI ninneho / egaMtavacchalo jaijaNassa jaNaNisamo saDDo // 1 // sAdhunAM kAma (sevA-bhakti) kare, sAdhunuM pramAdAcaraNa dekhI sneha rahita thAya nahIM, temaja sAdhu loko upara sadAya hita-vatsala rahe te "mAtA samAna zrAvaka'' jANavA. hie sasiNeho cci, muNijaNamaNAyaro viNayakamme / bhAyasamo sAhUNaM, parAbhave hoI susahAo // 2 // sAdhuno vinaya-veyAvacca karavAmAM anAdaravALo hoya paNa hRdayamAM snehavaMta hoya ane kaSTa vakhate kharekhara sahAyakArI thAya evA zrAvakane "bhAI samAna zrAvaka" jANavA. mittasamANo mANA, isiM rUsaI apucchio kajje / manto appANa muNINa sayaNAo abbhahiaM ||3|| Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza sAdhu upara bhAva (prIti) rAkhe, sAdhu apamAna kare tathA vagara pUchaye kAma kare to tenAthI rIsAya kharo, paNa potAnAM sagAMvahAlAM karatAM paNa temane (sAdhune) adhika gaNe tene "mitra samAna zrAvaka" samajavA. 24 thaDDo chiddappehI pamAyakhaliyAI niccamuccarai / saDDho savvattikappo, sAhUjaNaM taNasamaM gaNai // 4 // pote abhimAnI hoya, sAdhunAM chidra joto rahe ane jarAmAtra paNa chidra joyuM hoya to sarva sAMbhaLe tema bolato rahe, sAdhune tRNa samAna gaNe te "zokya samAna zrAvaka' samajavA. bIjA catuSkamAM kahelA Adarza zrAvakanuM varNana guruNi sutto, biMbijjai avitahe maNe jassa / so AyaMsasamANo susAvao vannio samae // 1 // gurue dezanAmAM sUtra athavA artha je kahelo hoya, te hRdayamAM kharekharo dhAre. guru upara svaccha hRdaya rAkhe; evA je zrAvaka hoya tene jainazAsanamAM "darpaNa samAna suzrAvaka" kahyA che. pavaNeNa paDAgA iva, bhAmijjai jo jaNeNa mUDheNa / aviNicchia- guruvayaNo, so hoi paDAiA tullo // 2 // pavanavaDe jema dhvajA hAlyA kare tema je mUDha mANasothI bharamAI jAya ane gurue kahelAM vacanano vizvAsa rAkhe nahIM te "patAkA samAMna zrAvaka' jANavo. paDivannamasaggAhaM, na muaMi gIyatthasamaNusiddho vi / thANusamANa eso, apaosi muNijaNe navaraM // 3 // AmAM eTaluM vizeSa che ke, gItArthe ghaNo samajAvyo hoya chatAM paNa pote lIdhelo kadAgraha (haTha) kadI choDe ja nahIM. te khIlA sarakho zrAvaka" samajavo. vizeSa e che ke munijana upara dveSa na kare. ummaggadesao nihnavosi, maDhosi maMdadhammosi / iya sammaMpi kahataM, kharaMTae so kharaMTasamo // 4 // guru jo ke kharo artha kahetA hoya paNa te na mAnatAM chevaTa temane (gurune) ema paNa bolavA mAMDe ke "tuM unmArgadarzaka che, nirbhava che, mUrkha che, dharmathI zithilapariNAmI che." ema du-rvacanarUpa maLathI gurune kharaDe te "kharaMTaka zrAvaka" samajavo. jaha siDhilamasUI davvaM, chuppaM taM pihu naraM kharaMTeI / evamaNusAsapi hu, dusaMto bhannaI kharaMTo // 5 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakano prakAra. 25 jema pravAhI (narama) azuci padArthane aDakatAM kharekhara mANasa paNa kharaDAya che. tema zikhAmaNa ApanArane ja je durvacana bole te "kharaMTaka zrAvaka" samajavo. nicchayao micchattI, kharaMTatullo savitti tullovi / vavahArao ya saDDhA, vayaMti jiNavarA Imu // 6 // kharaMTaka ane sapatnI (zokya samA) zrAvaka e bannene zAstrakAre to nizcayanayamatathI mithyAtvI ja kahyA che; paraMtu jinezvara bhagavaMtanA daherAsara vagerenI sArasaMbhALa rAkhe che tethI tene vyavahAra zrAvaka kahevA. zrAvaka zabdano artha dAna, zIla, tapa ane bhAvanAdi zubha yogothI aSTa prakAranAM karma samaye samaye nirjarAve (pAtaLAM kare, ke ochAM kare, ke nirbaLa kare) tene ane yati (sAdhu) pAsethI samyaka sAmAcArI sAMbhaLe tene "zrAvaka" kahevAya. ahIM "zrAvaka" zabdano abhiprAya (artha) paNa "bhAvazrAvaka"mAM ja ghaTe che. kaheluM che ke : zravanti yasya pApAni, pUrvabaddhAnyanekazaH / AvRtazca vratairnityaM, zrAvakaH so'bhidhIyate // 1 // pUrvanAM bAMdhelAM ghaNAM pApane zrave (ochAM kare), ane vrata paccakakhANathI niraMtara yukta ja (vIMTAelo ja) rahe te zrAvaka kahevAya che. sammattadaMsaNAi, paidIahaM jaijjaNA suNei a| sAmAyAriM paramaM, jo khalu taM sAvagaM biMti // 2 // samyaktvAdivALI ane pratidina sAdhujanonI sAmAcArI sAMbhaLanAro bhAvazrAvaka kahevAya che. zraddhAlutAM zrAti padArthacintanAddhanAni pAtreSu vapatyanAratam / kRntatyapuNyAni susAdhusevanAdato'pi taM zrAvakamAhurUttamAH // 3 // nave tattvanA ciMtavanathI zraddhAne pAkI kare, Atma-svarUpanuM ciMtavana kare, pAtramAM niraMtara dhana vApare, su-sAdhunI sevA karIne pApane naSTa kare, (eTalAM AcaraNa kare) tene paNa zrAvaka kahevAya che. zraddhAluto zrAti zruNoti zAsanaM, dAnaM vapatyAzu vRNoti darzanam / kRntatyapuNyAni karoti saMyama, taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH // 4 // zraddhA pAkI kare, pravacana sAMbhaLe, dAna de, darzanane vare, pApane naSTa kare ane saMyamane kare tene vicakSaNo zrAvaka kahe che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dharmamAM sArI rIte zraddhA e zrAddha zabdano vyutpatti artha che. ane te paNa bhAvazrAvakanI apekSAe che tethI ja ahIM bhAvazrAvakano adhikAra che tema kahyuM che. evI rIte 'zrAvaka"nuM svarUpa jaNAvyA pachI dina-kRtyAdi cha kRtyamAMthI prathama dina-kRtya he che. 26 navAreLa vibuddho, sarerUM so satta-dharma-nigamArUM / paDikamia suI pUIa, gihe jiNaM kuNai saMvaraNaM // 5 // navakAreNa vibuddhaH smarati sa svakuladharma-niyamAdIn / pratikramya zuciH pUjayitvA gRhe jinaM karoti saMvaraNam // 5 // 'namo arihaMtANaM' ityAdi padothI jAgrata thayelo zrAvaka, potAnA kuLane yogya dharmakRtya niyamAdi yAda kare. ahIMyAM ema samajavuM ke - prathamathI ja zrAvake svalpa nidrAvaMta thaIne rahevuM joIe. pAchalI eka pahora rAtri rahe tyAre athavA savAra thatAM pahelAM uThavuM. ema karavAthI A lokamAM yaza, kIrti, buddhi, zarIra, dhana, vyApArAdino ane pAralaukika dharmanRtya, vrata, paccakkhANa, niyama pramukhano dekhIto ja lAbha thAya che. jo tema na kare to uparokta lAbhanI hAni thAya che. laukikazAstramAM paNa ema ja kahyuM che : kammINAM dhana saMpas, dhammINAM paraloa / ', jihiM sUttAM ravi uvvamaI, tihiM nara Ao na hoya // "kAmakAja karanArA loko jo vahelA UThe to teone dhananI prApti thAya ane dharmI puruSa jo vahelA uThe to teone potAnA pAralaukika kRtyo zAMtithI banI zake che. je prANIne uMghatA ja sUrya udaya thAya che temane buddhi, Rddhi ane AyuSyanI hAni thAya che." koIkanI nidrA ghaNI hovAne lIdhe ke bIjA kaMI kAraNathI jo pAchalI pahora rAtri rahetAM UThI na zakAya, to paNa teNe chevaTa cAra ghaDI rAtri bAkI rahe tyAre navakAranuM uccAraNa karatAM UThIne prathamathI dravya, kSetra, kALa ane bhAvano upayoga karavo. dravyathI vicAravuM ke, "huM koNa chuM, zrAvaka chuM ke kema ?" kSetrathI vicAra kare ke, "zuM huM potAne ghera chuM ke para-ghera chuM, dezamAM chuM ke paradezamAM chuM ? mALa upara sUto chuM ke nIce sUto chuM ?" kALathI vicAra kare ke, "avazeSa rAtri keTalI che, sUrya Ugyo che ke nahIM ?' bhAvathI vicAra kare ke, "laghunIti-vaDInItinI pIDAyukta thayo chuM ke kema ?' ema vicAra karavApUrvaka nidrA rahita thAya. A pramANe vicAravA chatAM jo nidrA na rokAya to nAkanA zvAsane rokIne nidrA-mukta bane tyArapachI daravAjo kaI dizAe che, laghunIti karavAnuM kyAM che ? evo vicAra karyA pachI vaDInIti-laghunIti (jhADo-pezAba) kare. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvaka zabdano artha. 27 sAdhu AzrayI oghaniryuktimAM kahyuM che ke : davvAi uvaogaM, ussAsaniraMbhaNAloyaM // laghunIti pAchalI rAtre karavI hoya tyAre jAgRta thaIne dravyAdika (dravya, kSetra, kALa, bhAva)no upayoga karyA pachI nAsikA baMdha karIne zvAsocchavAsa dabAve jethI nidrA vicchinna thayA pachI laghunIti kare. rAtre jo kAMIpaNa kArya koIkane jaNAvavA vigerenuM prayojana paDe to maMda-svare (haLavethI) bole. vaLI rAtre khAMsI khAvI ke khuMkhAro khAvo ke huMkAro karavo paDe to paNa dhImethI ja karavuM, moTA avAjathI karavuM nahIM. kemake ema karavAthI jAgelAM garoLI pramukha hiMsaka jIvo mAkhI vagere haNavAno udyama kare; pADozI jAge to potAno AraMbha Acare; pANIvALI, rAMdhanArI, vyApAra karanAra, musApharo, khetI kheDanArA, vanamAM jaI pAna-phUla-phaLa chedanArA, raheMTanA vahenArA, kosanA vahenArA, ghANI pIlanArA, zIlAvaTa, reMTiyA pheravanArA, dhobI, kuMbhAra, suthAra, jugArI, zastrakAra, dArUnI bhaTTI karanArA, mAchI, khATakI, vAgharI-mRgajALa nAMkhanArA, pAradhI, vATapADA, lUMTArA, pAradArika, taskara, dhADa pADanAra vagere eka-ekanI paraMparAthI jAgRta thaI potAnA hiMsAnA kAmamAM pravarte; tethI paraMparAe A badhA doSonA bhAgI banAya che ane e rIte anarthadaMDanI prApti thAya che. zrI bhagavatIsUtramAM kahevuM che ke : jAgariA dhammINaM adhammINaM tu suttayA seyA / vacchAhiva bhayaNIe, akahiMsu jiNo jayaMtIe // 1 // vaccha dezanA adhipatinI bahena jayaMtI zrAvikAne zrI vardhvamAnasvAmIe kahyuM ke, "dharmavaMta prANIonuM jAgavuM ane pApI prANIonuM UMghavuM kalyANakArI hoya che." nidrAmAMthI jAgatAM ja tapAsavuM ke, kayA tattvanA cAlatAM nidrAviccheda thAya che ? kahyuM ambhobhUtattvayonidrA-vicchedaH zubhahetave / vyomavAyvagnitattveSu sa punarduHkhadAyakaH // 1 // jaLa ane pRthvItattvamAM nidrA-viccheda thAya to sAruM, ane AkAza, vAyu ne agnitattvamAM nidrAviccheda thAya to duHkhadAyI jANavuM. caMdra-sUryanADI vAmA zastodaye site pakSe kRSNe tu dakSiNA / trINi trINi dinAnIdusUryayorUdayaH zubhaH // 2 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza zuklapakSamAM paDavethI traNa dina prAtaHkALe sUryodaya vakhate caMdranADI sArI ane kRSNapakSamAM paDavethI traNa dina sUryodaya vakhate sUryanADI sArI jANavI. zuklapratipado vAyuzcandre'thArke tryahaM tryaham // vahan zasto'nayA vRttyA viparyAse tu duHkhadaH // 3 // paDavethI traNa traNa divasa zukla pakSe sUryodaye caMdranADI vahe ane kRSNa pakSe sUryanADI vahe, te vakhate jo vAyutattva hoya to te divasa zubhakArI jANavA ane tethI viparIta hoya to duHkhadAyI samajavA. * zazAGkenodayo vAyvoH sUryeNAstaM zubhAvaham / / udaye raviNA tvasya, zazinAstaM zubhAvaham // 4 // vAyu-tattvamAM caMdranADI vahe ne sUryodaya thAya ane sUryanADI vahe ne sUryAsta thAya; temaja sUryanADI vahe ne sUryodaya thAya ane caMdranADI vahe ne sUryAsta thAya to sukhakArI samajavuM. keTalAka zAstrakAroe to vArano paNa anukrama bAMdhelo che. te AvI rIte - ravi, maMgaLa, guru ane zani e cAra sUryanADInA vAra ane soma, budha ane zukra e traNa caMdranADInA vAra samajavA. keTalAka zAstrakAroe saMkrAMtino paNa anukrama bAMdhelo che. meSa saMkrAMti sUryanADInI ane vRSabha saMkrAMti caMdranADInI, ema anukramathI bAra saMkrAMti sAthe sUrya ane caMdranADInI gaNanA karavI. sArddhaghaTIdvayaM nADirekaikArkodayAd vahet / araghaTTIMghaTIbhrAntinyAyo nADyoH punaH punaH // 5 // sUryodaya vakhate je nADI vahetI hoya, te aDhI ghaDI pachI badalAI jAya che. caMdrathI sUrya ane sUryathI caMdra, ema kUvAnA reMTanI jema Akho divasa nADI pharyA kare che. SaT triMzadguruvarNAnAM yA velA bhaNane bhavet / sA velA maruto nADyA nADyAM saJcarato laget // 6 // chatrIsa guru akSara uccAra karatAM jeTalo vakhata lAge che, teTalo vakhata eka nADIthI bIjI nADImAM vAyune jatAM lAge che. pAMca tattva urdhvaM vahniradhastoyaM tirazcInaH samIraNaH / bhUmirmadhyapuTe vyoma, sarvagaM vahate punaH // 7 // UMco pavana caDe tyAre agnitattva, nIco pavana Utare tyAre jaLatattva, tirtho pavana vahe tyAre vAyutattva, nAsikAnAM be paDamAM pavana vahe tyAre pRthvItattva ane sarva dizAe jyAre pavana phelAI jAya tyAre AkAzatattva samajavuM. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca tattvo. tattvono anukrama vAyorvahnerapAM pRthvyA, vyomnastattvaM vahet kramAt / vahantyorubhayornADyo-rjJAtavyo'yaM kramaH sadA // 8 // sUryanADI ane caMdranADImAM vAyu, agni, jaLa, pRthvI ane AkAza e tattvo anukramathI niraMtara rahe che. tattvono kALa pRthvyAH palAni paJcAzaccatvAriMzattathA'mbhasaH / 29 agnestriMzatpunarvAyoviMzatirnabhaso daza // 9 // pRthvItattva pacAsa paLa, jaLatattva cAlIsa paLa, agnitattva trIsa paLa, vAyutattva vIza paLa, AkAzatattva daza paLa. ema tattvo badalAyA kare che. tattvomAM karavAnAM kAryo tattvAbhyAM bhUjalAbhyAM syAcchAnte kArye phalonnatiH / dIptAsthirAdike kRtye tejovAyvambaraiH zubham // 10 // pRthvI ane jaLatattvamAM zAMtikAryo karatAM phaLanI prApti thAya che ane agni, vAyu ane AkAzatattvamAM tIvra-tejasvI, asthira Adi kArya karavAM sArAM che. tattvonuM phaLa jIvitavye jaye lAbhe sasyotpatau ca varSaNe / putrArthe yuddhaprazne ca gamanAgamane tathA // 11 // pRthvyatattve zubhe syAtAM vahnivAtau ca no zubhau / arthasiddhasthirorvyAM tu zighramammasi nirdizet // 12 // jIvitavya, jaya, lAbha, varSA, dhAnyanI utpatti, putra-prApti, yuddha, gamana, Agamana vigerenA prazna vakhate jo pRthvI ke jaLatattva hoya, to zreyaHkArI ane jo vAyu, agni ke, AkAzatattva hoya to azubha samajavAM arthasiddhi ke, sthira kAryamAM pRthvItattva ane zIghra kAryamAM jaLatattva, zreya:kArI samajavA. caMdranADI vahetI hoya tyAre karavA yogya kAryo pUjAdravyArjanadvAhe durgAdisaridAgame / gamAgame jIvite ca gRhe kSetrAdisaMgrahe // 13 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza krayavikrayaNe vRSTau sevAkRSIdviSajjaye / vidyApaTTAbhiSekAdau zubhe'rthe ca zubhaH zazIH // 14 // devapUjana, dravyopArjana-vyApAra, lagna, rAjya-killA levA, nadI utaravI, javA-AvavAmAM jIvitanA prazna, ghara, kSetra levAM, bAMdhavA, koI vastu levA-vecavAmAM, varSA AvavAnA prazna. nokarI, khetIvADI, zatruno jaya karavo, vidyAbhyAsa, paTTAbhiSeka-padaprApti evAM zubha kAryo vakhate caMdranADI vahetI hoya to lAbhakArI samajavI. prazne prArambhaNe cApi kAryANAM vAmanAsikA / pUrNA: pravezazcettadA siddhirasaMzayam // 15 // koIpaNa kAryano prAraMbha karatAM ke, prazna karatAM jo potAnI caMdranADI vahetI hoya ke nAsikAmAM pavana praveza karato hoya to te kAryanI tatkALa ni:saMzaya siddhi ja samajavI. sUryanADI vahe te samaye karavA yogya kAryo baddhAnAM rogitAmAM ca prabhraSTAnAM nijAtpadAt / prazne yuddhavidhau vairisaGganAme sahasA bhaye // 16 // snAne pAne'zane naSTAnveSaputrArthamaithune / vivAde dAruNe'rthe ca sUryanADI prazasyate // 17 // kedamAM paDelAne, rogIne, potAnA padathI bhraSTa-thayelAne, praznamAM, yuddha karavAmAM, zatrune maLavAmAM, akasmAta bhayamAM, snAna karavAmAM, pANI pIvAmAM, bhojana karavAmAM, gaI vastu zodhavAmAM, putrane mATe maithuna sevavAmAM, vivAda karavAmAM, kaSTa kAryamAM eTalA sthaLe sUryanADI sArI samajavI. keTalAka AcAryo ema paNa kahe che ke : vidyArambhe ca dIkSAyAM zastrAbhyAsavivAdayoH / rAjadarzanagItAdau mantrayantrAdisAdhane || 18 || (sUryanADI zubhA ) vidyAraMbha, dIkSA, zastrAbhyAsa, vivAda, rAjadarzana, gAyanAraMbha, maMtra, yaMtrAdi sAdhanamAM sUryanADI zubha che. dakSiNe yadi vA vAme, yatra vAyurnirantaram / tuM pAmavrata: tvA, ni:sarennitnamandriyAt ||zA DAbI nAsikAno pavana cAlato hoya, to DAbo paga ane jamaNI nAsikAno pavana cAlato hoya to jamaNo paga prathama upADI potAnA gharathI nIkaLe. adhamarNAricaurAdyA vigrahotpAtino'pi ca ! / zUnyAGge svasya karttavyAH sukhalAbhajayArthibhiH // 20 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 sUrya nADImAM karavA yogya kAryo. devAdAra, zatru-cora vigere ane laDAI karanArane zUnyAMga (DAbA) karavAthI potAne sukha, lAbha jayanI prApti thAya che. svajanasvAmigurvAdyA ye cAnye hitacintakAH / jIvAne te dhruvaM kAryA, kAryasiddhimabhIpsubhiH // 21 // svajana, svAmI, guru, mAtA pitA vagere je ApaNA hitaciMtaka hoya temane kAryasiddhinA icchuke jamaNI tarapha rAkhavA joIe. pravizatpavanApUrNanAsikApakSamAzritam / pAdaM zayyotthito dadyAtprathamaM pRthivItale // 22 // zukalapakSa hoya ke kRSNapakSa hoya paNa dakSiNa ke vAma (jamaNI ke DAbI) je nAsikA pavanathI bharAI pUrNa thatI hoya, te paga dharatI upara pahelAM mUkIne zayyAthI uThavuM. upara batAvelI rIti pramANe nidrA tajIne zrAvaka atyaMta bahumAnathI parama maMgaLakArI navakAramaMtranuM manamAM smaraNa kare. kahyuM che ke :namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa : paramiTThiciMtaNaM mANasaMbhi, sijjAgaeNa kAyavvaM / suttAviNayapavittI, nivAriyA hoi eva tu / zadhyAmAM rahyA navakAra maMtra gaNavo hoya to, sUtrano avinaya nivAravAne mATe manamAM ja ciMtavanarUpe gaNavo. keTalAka AcArya to ema kahe che ke, koI paNa evI avasthA nathI ke jemAM navakAra maMtra gaNavAno adhikAra na hoya, mATe (ema mAnIne) jyAre tyAre vagara acakAye navakArano pATha karavo zreyakArI che. (AvA be mata prathama paMcAzaka vRttimAM lakhelA che.) zrAddha-dinakRtyamAM to ema kahyuM che ke : sijjATThANaM pamuttuNaM ciTThijjA dharaNiyale / bhAvabaMdhujagannAha NamukkAraM tao paDhe // zadhyAsthAnakane mUkI daI bhUmi para besIne, pachI bhAva-dharmabaMdhu jagannAtha evAM navakAra maMtrane bhaNavo. yatidinacaryAmAM vaLI ema lakheluM che ke : jAmiNipacchimajAme, savve jaggaMti bAlavuDDAI / paramiThThiparamamaMtaM, bhaNaMti sattaTTha vArAo // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza rAtrinA pAchalA pahore bALa vRddha vigere sarva loko jAge che tyAre parameSThI parama maMtrane sAta-AThavAra bhaNe (gaNe). navakAra gaNavAnI rIta manamAM navakAramaMtrane yAda karato UThIne palaMga vigerethI nIce utarI, pavitra bhUmi upara Ubho rahIne ke padmAsana vigere Asane athavA jema sukhe besI zakAya evAM sukhAsane besIne pUrva agara uttara dizAe jina pratimA ke sthApanAcAryanI sanmukha mananI ekAgratA nimitte kamaLabaMdha ke karajApa AdithI navakAra gaNavo. kamaLabaMdha gaNavAnI rIta ATha pAMkhaDIvALA kamaLanI kalpanA hRdaya upara kare, temAM vacalI karNikA upara "namo arihaMtANaM" pada sthApana kare, pUrvAdi cAra dizAmAM "namo siddhANaM, namo AyariyANaM, namo uvajajhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM" e paMda sthApe ane cAra cUlikAnAM pado (eso paMca namukkAro, savvapAvappaNAsaNo, maMgalANaM ca savvarsi, paDhamaM havaI maMgala) cAra koNa (vidizA)mAM sthApIne gaNe, evI rIte gaNavAthI kamaLabaMdha jApa karyo kahevAya che. padasa havaDsaMgala amoloesvvsaahe| namo arihaMtAeM namo prAya ka kaocs mavAya ca savversi ... khevapAvappaNAsapA pAvaUNAsaNa IsUANa zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA aSTama prakAzamAM paNa upara pramANe ja batAvI eTaluM ja vizeSa kaheluM che ke - trizuddhyA cintayannasya zatamaSTottaraM muniH / bhuJjAno'pi labhetaiva caturthatapasaH phalam / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamaLabaMdha gaNavAnI rIta. 33 mana, vacana, kAyAnI, ekAgratAthI je muni, navakArano eka so ATha vAra jApa kare, te bhojana karavA chatAM paNa upavAsa tapanuM phaLa pAme che. navakAramaMtrano prabhAva naMdAvarta" "zaMkhAvarta" AdithI vAMchita siddhi vigere ghaNA lAbha ApanAro che, kahyuM karaAvatte jo paMcamaMgalaM, sAhUpaDimasaMkhAe / navavArA Avattai, chalaMti taM no pisAyAI // kara Ava (aMgulIthI) navakArane bAranI saMkhyAthI nava vAra gaNe, tene pizAcAdi herAna kare nahIM. zaMkhAvarta naMdAvarta, viparItAkSara, viparIta pada ane viparIta navakAra lakSa vAra gaNe to baMdhana, zatrubhaya, kaSTa Adi satvara jAya che. zaMkhAvarta naMdAvarta zaMkhAvarta naMdAvarta (jamaNA hAthe jaNAvelA krama mujaba naMdAvartathI eka-eka navakAra gaNavo ane DAbA hAthe jaNAvelA krama mujaba zaMkhAvartathI gaNatrI rAkhavI. e rIte 108 navakAra thAya che.) et >> 17 Ge/ zaMkhAvarta zaMkhAvartana (jamaNA hAthe jaNAvelA krama mujaba ekaeka navakAra gaNavo ane DAbA hAthe jaNAvelA krama mujaba gaNatrI rAkhavI. e rIte 108 navakAra thAya che.) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jenAthI karajApa na thaI zake teNe sUtara, ratna, rUdrAkSa, vigerenI japamALA potAnA hRdaya pAse samazreNIe rAkhI zarIrane ke pahelAM vastrane sparze nahi te rIte temaja merunuM ullaMghana karyA vagara japavAthI mahAlAbha thAya che. kahyuM che ke : aGgulyagreNa yajjaptaM, yajjaptaM merulaGghane // - vyagracittana yajjaptaM tatprAyo'lpaphala bhavet // 1 // AMgaLInA agrabhAgathI, meru ullaMghana karavAthI ane vyagracittathI karAyelo jApa prAye alpa phaLa ApanAra hoya che. saGkalAdvijane bhavyaH, sazabdAnmaunavAn zubhaH / mInaLAkhyAna: zreSTha, nApa: pannAththara para: ArA ghaNA mAsaNa vacce besI jApa karavA karatAM ekAMte karavo zreyaskArI che. bolatA jApa karavA karatAM mauna jApa karavo zreyaskara che. mauna jApa karatAM mAnasika jApa zreyaskara che. ema eka ekathI adhika phaLadAyI che. jApazrAnto vizeddhayAnaM, dhyAnazrAnto vizejjapam / dvAbhyAM zrAntaH paThetstotra-mityevaM gurubhiH smRtam // 3 // jApa karatAM thAke to dhyAna kare, dhyAna karatAM thAke to jApa kare, ane bannethI thAke to stotra gaNe-ema gurue kaheluM che. zrI pAdaliptasUri mahArAje karelI pratiSThA-paddhatimAM kahyuM che ke :jApa traNa prakAranA che. 1 mAnasajApa, 2 upAMzujApa, 3 bhASyajApa. mAnasajApa eTale maunapaNe potAnA manamAM ja vicAraNArUpa jApa. upAMzujApa eTale bIjo koI sAMbhaLI na zake paNa aMtarjalparUpa (aMdarathI pote bolato hoya evo) jApa. bhASyApa eTale bIjA badhA sAMbhaLI zake evo jApa. A traNa prakAranAM jApamAM bhASyathI upAMzu adhika ane upAMzuthI mAnasajApa adhika che. evI ja rIte te zAMtika, pauSTika, AkarSaNAdi kAryonI siddhi karAve che. mAnasajApa ghaNA prayAsathI sAdhI zakAya evo che. ane bhASyajApa saMpUrNa phaLa ApI zakato nathI mATe upAMzu jApa sahelAIthI banI zake evo hovAne lIdhe te karavAmAM udyama karavo zreyaHkArI che. | navakAranI pAMca padanI ke navapadanI AnupUrvI cittanI ekAgratA rAkhavA mATe sAdhanabhUta hovAthI gaNavI kahelI che. yogaprakAzanA AThamA prakAzamAM kaheluM che ke : gurupaJcakanAmotthA, vidyA syAt ssoddshaakssraa| . japetzatadvayaM tasyA-zcaturthasyApnuyAtphalam // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakAra maMtrano prabhAva. 35 "arihaMta, siddha, Ayariya, uvajajhAya, sAha" e soLa akSaranI vidyA basovAra jape to eka upavAsanuM phaLa pAme che. zatAnI trINi SaDvarNaM, catvAri caturakSaram / paJcA'varNaM japan yogI, caturthaphalamaznute // 2 // arihaMta siddha" e cha akSarano maMtra traNasovAra ane "arihaMta" e cAra akSarano maMtra cAraso vAra ane "avarNa' eTale kevala (arihaMtamAM rahelo prathamavarNa) "a" ne pAMcaso vAra gaNanAro yogI eka upavAsanuM phaLa pAme che. pravRttiheturevaita-damISAM kathita phalam // phalaM svargApavargau tu, vadanti paramArthataH // 3 // A badhA jApanuM A phala pravRtti thAya te hetue ja kahevAyuM che. kharI rIte to tenuM phaLa svarga ane mokSaprApti che. pAMca akSarano maMtra gaNavAno vidhi nAbhipadmasthitaM dhyAyedakAraM vizvatomukham // sivarNaM mastakAmbhoje, AkAraM vadanAmbuje // ukAraM hRdayAmbhoje, sAkAraM kaNThapaJjare // sarvakalyANakArINi, bIjAnyanyAnyapi smaret // 5 // nAbhikamalamAM sthApelA "a kArane dhyAvavo, mastakarUpa kamaLamAM vizvamAM mukhya evA "si' akSarane dhyAvavo. ane mukharUpa kamaLamAM 'A' kArane dhyAvavo. hRdayarUpa kamaLamAM "u'kAra ciMtavavo ane kaMTha piMjaramAM "sAkAra ciMtavavo. sarva kalyANakArI "asiAusAAvA bIjAkSara maMtra tathA bIjA "sarvasiddhabhya evA paNa maMtrAkSara smaraNa karavA. mantraH praNavapUrvo'yaM, phalamaihikamicchubhiH / dhyeyaH praNavahInastu, nirvANapadakAGkSibhiH // 6 // AlokanA phaLanI vAMchA rAkhanAra sAdhaka puruSe narvakAra maMtranI AdimAM 35 akSara uccAra karavo ane mokSapadanI AkAMkSA rAkhanAre kAra rahita jApa karavo. evaM ca mantravidyAnAM, varNeSu ca padeSu c| vizleSaH kramazaH kuryAllakSyabhAvopapattaye // 7 // evI rIte maMtravidyAnA varNamAM ane padamAM kramathI vizleSa arihaMtAdinA dhyAnamAM lIna thavA mATe karavo. jApano prabhAva jApAdi karavAthI mahAlAbhanI prApti thAya che. kaheluM ja che ke : Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM dhyAnakoTisamo layaH // 1 // pUjA karatAM kroDagaNo lAbha stotra gaNavAmAM, stotrathI kroDagaNo lAbha jApa karavAmAM, jApathI krioDagaNo lAbha dhyAnamAM ane dhyAnathI kroDagaNo vadhAre lAbha laya (lIna thavA)mAM che. dhyAnanI siddhi mATe jyAM jinezvara bhagavAnanAM janmAdi-kalyANaka thayAM hoya te rUpa tIrthasthAna tathA harakoI sthAnake jyAM dhyAna sthira thAya evA ekAMta sthAnake jaI dhyAna karavuM. dhyAnazatakamAM kaheluM che ke - "dhyAnanA samaye sAdhupuruSe nizcayathI kharekhara strI, pazu napuMsaka, kuzala (vezyA, raMDA, naTa viTa, laMpaTa) varjita ekAMta sthAnano Azraya levo. jeNe yoga sthira karyo che evA nizcaLa manavALA munie janAkIrNa na hoya evAM gAma, aTavI, (raNa) vana ane zUnya sthAnaka je dhyAna karavA yogya hoya teno Azraya levo, jyAM potAnA mananI sthiratA thatI hoya, yoga sthira rahetA hoya, vaLI jyAM ghaNA jIvono ghAta thato na hoya evA sthAne rahIne dhyAna karavuM. dhyAna karavAno vakhata paNa e ja che ke, je vakhate potAno yoga sthira rahe, bAkI dhyAna karanArane mananI sthiratA rAkhavA mATe rAtri-divasano koI kALa baMdhana nathI. zarIranI je avasthAe jinezvara bhagavAnanuM dhyAna karI zakAya ema hoya, te avasthAmAM dhyAna karavuM. sUtAM, beThAM ke UbhAno kAMI kharekharo niyama nathI; deza-kALanI ceSTAthI sarva avasthAe munio uttama kevaLajJAnAdino lAbha karI pApa rahita thayA che. mATe dhyAna karavAmAM deza kALano kAMI kharekhara niyama nathI. jyAM je samaye trikaraNa yoga sthira hoya, tyAM te vakhate dhyAnamAM vartavuM zreyaskara che." - navakAramaMtra Aloka ane paraloka ema banne lokamAM atyaMta upakArI che. mahAnizIthasUtramAM kaheluM che ke : nA ro-sAvatha viharaganna-nana-vaMthar-mArUM ciMtijjato rakkhasa raNa-rAjabhayAI bhAveNa // 1 // bhAvathI navakAra gaNatAM cora, siMha, sarpa, pANI, agni, baMdhana, rAkSasa, saMgrAma, rAjabhaya vigere bhayo jatA rahe che. bIjA graMthomAM paNa kahevuM che ke - "putrAdinA janmavakhate paNa navakAra gaNavo. ke jethI te navakAranA phaLathI RddhivaMta thAya, ane maraNa vakhate paNa navakAra saMbhaLAvavo ke jethI maranAra jarUra sadgatie joya. ApadA vakhate paNa navakAra gaNavo ke jethI seMkaDo ApadAo jatI rahe. dhanavaMte paNa navakAra gaNavo ke jethI tenI Rddhi vistAra pAme. 1. yoga-manathI, vacanathI ane kAyAthI ema traNa prakAre che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApano prabhAva. 37 navakArano eka akSara sAta sAgaropamanuM pApa dUra kare che, navakAranA eka padathI pacAsa sAgaropamamAM karelAM pApano kSaya thAya che ane Akho navakAra gaNavAthI pAMcaso sAgaropamanuM pApa nAza pAme che. vidhipUrvaka jinezvara bhagavaMtanI pUjA karIne jo bhavya jIva eka lAkha navakAra gaNe, to te prANI vagara zaMkAe tIrthaMkara nAmagotra bAMdhe che, ATha kroDa, ATha lAkha, ATha hajAra, AThaso ATha (8, 08, 08, 808) navakAra gaNe te prANI kharekhara trIje bhave mokSapadane pAme che." AlokanA lAbha upara zivakumAranuM dRSTAMta jugAra Adi vyasanamAM Asakta thayelA zivakumArane tenA pitAe potAnA mRtyu samaye zikhAmaNa dIdhI ke - "kaSTa paDe tyAre navakAra gaNaje' pachI pitAnA maraNa pAmyA bAda te potAnA durvyasanathI nirdhana thayelo dhanArthI koIka duSTa pariNAmavALA yogInA kahevAthI teno uttarasAdhaka banIne kALI caudazanI rAtre tenI sAthe smazAnamAM AvI, hAthamAM khaDga laI tyAM te yogIe taiyAra rAkhelA maDadAnA pagane masaLato hato; te vakhate potAnA manamAM bhaya lAgatAM te navakAranuM smaraNa karavA lAgyo. be-traNa vAra te zaba UbhuM thaIne zivakumArane mAravA AvyuM paNa navakAra maMtranA prabhAvathI tene mArI zakyuM nahIM chevaTe trIjI vAre te zabe pelA yogIno ja vadha karyo ke jethI te yogI ja suvarNa puruSa banI gayo, tethI teNe ghaNI riddhi meLavI. tenAthI teNe jina-caityAdi ghaNAM dharmakRtya karyAM. paralokanA phaLa upara samaLInuM dRSTAMta bharUcanI pAse AvelA vanamAM vaDanA jhADa upara beThelI koIka samaLIne pAradhIe bANathI vIMdhI nAkhI. tene pAse rahelA koIka sAdhue navakAra saMbhaLAvyo, tethI te maraNa pAmyA pachI siMhala dezanA rAjAnI mAnavaMtI putrIpaNe utpanna thaI te taruNa avasthA pAmI te vakhate ekadA pAse rahelA koIkane chIMka AvatAM teNe "namo arihaMtANaM" evo uccAra karyo, jethI te sAMbhaLatAM rAjakumArIne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI teNIe potAnA pitAne kahI pAMcaso vahANa mAlanA bharI bharUca nagarInI pAse AvelA vanamAM, te ja vaDanA jhADa AgaLa (jyAM pote maraNa pAmI hatI tyAM ja ) AvI ane "samaLIvihAra' nAmanuM zrI munisuvratasvAmInuM moTuM jinAlaya karAvyuM. ema je prANI maraNa pAmatI vakhate paNa navakAranuM smaraNa kare che tene paralokamAM paNa sukhanI ne dharmanI prApti thAya che. dharmajAgarikA : te mATe sUtAM ane UThatAM tatkALa navakAra maMtranuM dhyAna karavuM zreyaskara che. vaLI dharmajAgarikA karavI (pAchalI satre vicAra karavo) te paNa mahA-lAbhakAraka che kaheluM che ke : : kohaM kA mama jAI, kiM ca kulaM devayA ca ke gurUNo / ko maha dhammo ke vA, abhiggahA kA avasthA || Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza kiM me kaDaM kiccaM me kiccaM ca kiM sesaM, kiM sakkaNijjaM na samAyarAmi / kiM me paro pAsai kiM ca appA, kiM vAhaM khaliaM na vivajjayAmi // 2 // huM koNa chuM, mArI kaI jAta che? mAruM kya kuLa che? mArA deva koNa che ? guru koNa che ? mAro dharma kayo che ? mAro abhigraha kyo? mArI avasthA zuM che ? zuM meM mAruM kartavya karyuM ke nahIM ? kAMI na karavA yogya karyuM ke zuM ? mAre kAMI kartavya karavAnuM bAkI rahyuM che ke zuM ? karavAnI zakti chatAM pramAdathI huM karato nathI zuM ? anya jana mAruM sAruM ke kharAba zuM juve che ? ane huM potAnuM sAruM-kharAba zuM jouM chuM? mArAmAM rahelo huM kyo doSa choDato nathI ? ema ja Aje kaI tithi che athavA arihaMta bhagavaMtanA kalyANakomAM kyuM kalyANaka che? athavA Aje mAre zuM zuM karavuM joIe ? ityAdi vicAra kare. A dharmajAgarikAmAM bhAvathI potAnuM kula, dharma, vrata ityAdinuM citavana, dravyathI sadaguru AdinuM ciMtavana, kSetrathI huM kayA dezamAM ? puramAM ? gAmamAM ? athavA sthAnamAM chuM? kALathI hamaNAM prabhAta ke rAtri bAkI che ? ityAdi vicAra karavo. prastuta gAthAnA "sa nathaL niyamarU' e padamAM Adi zabda che tethI upara kahela vicArano ahIM saMgraha karyo che. evI dharma-jAgarikA karavAthI potAno jIva sAvadhAna thAya che. potAnAM karelAM pApa, doSa yAda AvavAthI tene tajavAnI tathA pote grahaNa karelA niyamanuM pAlana karavAnI ane navA guNa tathA dharmane upArjana karavAnI buddhi utpanna thAya che, ema karatAM mahAlAbhanI prApti thAya che. saMbhaLAya che ke - AnaMda, kAmadevAdi zrAvako paNa pAchalI rAtre dharma-jAgarikA karatAM pratibodha pAmIne zrAvakanI paDimA vahevAnI vicAraNA karavAthI tenA lAbhane paNa pAmyA, mATe "dharma-jAgarikA" jarUra karavI. dharma-jAgarikA karyA pachI jo paDikkamaNuM karato hoya to te kare; paDikampaNuM na karato hoya, teNe paNa "rAga" eTale moha, mAyA ane lobhathI utpanna thayelA te "kusvapra" ane "Sa" eTale krodha, mAna, irSyA ane viSAdathI utpanna thayela te "duHsvapra" tathA kharAba phaLanuM sUcaka svapra e traNamAM pahelAnA parihAra mATe ekaso ATha zvAsocchavAsano ane bAkInA benA parihAra mATe so zvAsocchavAsano kAussagna karavo. vyavahAra-bhASyamAM kahyuM che ke prANAtipAta, mRSAvAda; adattAdAna, ane parigraha A saMbaMdhI svapra AvyuM hoya, to saMpUrNa so zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karavo. temaja jo svapramAM maithuna sevyuM hoya, to ekaso ATha zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karavo. kAyotsarga : "caMdesu nimmalayarA" sudhI eka logassanA paccIsa zvAsocchavAsa gaNAya che. evo cAra logassano kAyotsarga karavAthI ekaso zvAsocchavAsano kAyotsarga karyo gaNAya che. ekaso ATha zvAsocchavAsano kAyotsarga karavo hoya to cAra logassa. "sAgaravaragaMbhIrA' sudhI gaNavA joIe." Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyotsarga. 39 athavA dazavaikAlikasUtranA cothA adhyayanamAM kahelAM pAMca mahAvrata ciMtavavAM, athavA koI paNa sajhAya karavA yogya paccIsa zlokanuM dhyAna karavuM - e pramANe vyavahAra bhASyanI vRttimAM lakheluM che. pahelAM paMcAzakanI vRttimAM to ema lakheluM che ke - kadAcit mohanA udayathI strI sevavArUpa kusvapra AvyuM hoya, to tatkALa UThIne IriyAvahi paDikakamIne ekaso ATha zvAsocchavAsa pramANa kAussagna karyA pachI ane rAtri pratikramaNanI veLA thAya tyAM sudhI ghaNI nidrA vagere pramAda thAya to pharIvAra kAussagna karavo. kadApi divase sUtAM jo kusvapra thayuM hoya, to paNa kAyotsarga karavo. paNa te ja vakhate karavo ke saMdhyAnA pratikramaNa vakhate karavo, teno nirNaya koI graMthamAM na dekhavAthI (lakhyo nathI, tethI te bahuzruto pAse jANavA yogya che. svapra vicAra :vivekavilAsamAM to vaLI svapravicAra viSe ema lakheluM che ke - sAruM svapra dekhavAmAM AvyA pachI sUvuM nahIM ane divasa UgyA pachI uttama gurunI pAse jaIne svapra kahevuM; ane kharAba svapra dekhIne pAchuM tarata sUI javuM, ne te koIne paNa kahevuM nahIM. samadhAtu (vAyu, pitta, kapha e traNa jene barobara) hoya, prazAMta (zItaLa pariNAmI) hoya, dharmapriya hoya, nIrogI hoya, jitendriya hoya, evA puruSane sArA ke kharAba svapro phaLa Ape che. 1 anubhaveluM, 2 sAMbhaLeluM, 3 joyeluM, 4 prakRtinA badalAvAthI, 5 svabhAvathI, 6 ghaNI ciMtAthI, 7 devanA prabhAvathI, 8 dharmanA mahimAthI, 9 pApanI adhikatAthI ema nava prakAranAM svapra Ave che. A nava prakAranAM svapromAMthI pahelAMnAM cha prakAranAM svapro zubha hoya ke azubha hoya, paNa te badhAM nirarthaka samajavAM ane pAchaLanAM traNa prakAranAM svapro phaLa Ape che. rAtrinA pahelA prahare svapna joyuM hoya, to bAra mAse phaLa Ape, bIje prahare joyuM hoya to cha mAse phaLa Ape; trIje prahare joyuM hoya, to traNa mAse phaLa Ape ane cothe prahare joyuM hoya, to eka mAse phaLa Ape che. pAchalI be ghaDI rAte svapna joyuM hoya, to kharekhara daza divasamAM phaLa Ape ane sUryodaya vakhate AvyuM hoya, to tatkALa phaLa Ape. ekI sAthe ghaNAM svapna joyAM hoya, divase svapna joyuM hoya; citA athavA vyAdhithI joyuM hoya ane maLamUtrAdinI pIDAthI utpanna thayuM hoya to te sarva (svapna) nirarthaka jANavAM. pahelAM azubha dekhIne pachI zubha athavA pahelAM zubha ane pAchaLathI azubha svapna dekhe to temAM pAchaLanuM ja svapna phaLa Ape che. azubha svapna dIThuM hoya, to zAMtika kRtya karavAM. svapnaciMtAmaNi zAstramAM paNa ema lakheluM che ke :- kharAba svapna dekhIne thoDI rAtri hoya, to paNa pAchuM sUI javuM ane te koInI pAse koIpaNa vakhate kahevuM nahIM, tethI te phaLatuM nathI. svapna dIThA pachI tarata ja uThIne jinezvara bhagavAnanuM dhyAna kare athavA navakAra gaNe to te sAruM phaLa Ape. bhagavAnanI pUjA racAve, gurubhakti kare, zakti pramANe niraMtara dharmamAM tatpara thaIne tapa kare to kharAba svapna hoya, to paNa sAruM svapna thAya che (arthAt tenuM zubha svapna jevuM phaLa thAya che.) Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza deva, guru, tIrtha ane AcAryanuM nAma smaraNa karI je niraMtara sUve, te koI divase paNa kharAba svapna dekhe nahIM. 40 prAtaHkALanI vidhi potAne dAdara (Ringwom) vigere thayuM hoya, to thUMka ghasavuM ane zarIranA avayavo dRDha thAya te mATe be hAthathI aMgamardana karavuM. prAtaHkALe puruSa potAno jamaNo hAtha ane strI potAno DAbo hAtha puNya prakAzaka hovAthI jue. mAtA, pitA ane vRddha bhAI vagerene je namaskAra kare, tene tIrthayAtrAnuM phaLa thAya che, mATe dararoja vRddhavaMdana karavuM. jeo vRddha puruSonI sevA karatA nathI, tenAthI dharma, jeNe rAjAnI sevA karI nathI, tenAthI saMpadA, ane ghaNA mANasoe satkArelI vezyAnI mitratA rAkhe che temanAthI, AnaMda dUra rahe che. pratikramaNa karanArane paccakkhANa karyA pahelAM cauda niyama dhAravAnA hoya che, te dhAre, temaja pratikramaNa na karato hoya, teNe paNa sUryodayathI pahelA cauda niyama grahaNa karavAM. zakti pramANe namukkArasahi gaMThisahi, ekAsaNa, bIyAsaNa Adi paccakkhANa karavAM cauda niyama dhArelA hoya, teNe dezAvagAsikanuM paccakkhANa karavuM. vivekI puruSe sadgurunI pAse-samyaktva-mULa zrAvakanAM yathAzakti bAravrata aMgIkAra karavAM. e bAravratane aMgIkAra karavAthI sarva prakArathI viratipaNuM maLavAno saMbhava rahe che. virativaMtane mahAphaLanI prApti thAya che. aviratine to nigodIyA jIvonI jema mana, vacana, kAyAnA vyApAra na hovA chatAM paNa bahu karmabaMdhAdi mahAdoSano saMbhava thAya che. kahyuM che ke - "je bhAvavALA bhavya prANIe thoDI paNa virati karI che, tene devatA paNa cAhe che, kema ke, te virati (paccakkhANa) devatA pote karI zakatA nathI. ekendriya jIvo kavaLAhAra nathI karatA, paNa viratipariNAmanA abhAvathI teone upavAsanuM phaLa maLatuM nathI. mana, vacana, kAyAthI pApa karatA nathI, to paNa anaMtakALa sudhI ekendriya jIvo ekendriyapaNe je rahe che, te paNa avaratanuM ja phaLa che. tiryaMco (asthAdika) koraDA, Ara, bhAravahana, vadha, baMdhana vigere seMkaDo duHkha pAme che, te jo pUrvabhavamAM virati karI hota, to pAmata nahIM.'' aviratinA udayathI devatAonI jema guru-upadezAdino yoga thavA chatAM paNa navakArazI mAtranuM paccakkhANa na karyuM evA zreNikarAjAe kSAyika samakita hovA chatAM ane vaLI bhagavaMta mahAvIrasvAmInI vAraMvAra vANI sAMbhaLavA chatAM paNa kAgaDA pramukhanA mAMsa mAtranuM paccakkhANa na karyuM. paccakkhANa karavAthI ja aviratine jItAya che. paccakkhANa vaLI abhyAsathI thAya che. abhyAsathI ja sarva kriyAmAM kuzaLapaNuM Ave che. anubhavasiddha che ke, lekhanakaLA, paThanakaLA, gaNitakaLA, gItakaLA, nRtyakaLA vigere sarvakaLAo abhyAsa vinA siddha thatI nathI; mATe abhyAsa karavo zreyaskara che. kaheluM che ke - Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAtaHkALanI vidhi. abhyAsena kriyA sarvA abhyAsAtsakalAH kalAH abhyAsAddhayAnamaunAdiH, kimabhyAsAya duSkaram ? // 1 // 41 abhyAsathI sarvakriyA sarvakaLA ane dhyAna-maunAdi siddha thAya che. abhyAsane zuM duSkara che ? niraMtara virati pariNAmano abhyAsa rAkhyo hoya to paralokamAM paNa te pAchaLa Ave che, karela che ke - jaM abbhaser3a jIvo, guNaM ca dosaM ca ettha jammaMmi / taM pAvai paraloe, teNaya abbhAsajoeNa // 1 // guNa athavA doSano jevo abhyAsa jIva A bhavamAM kare, te guNa ane doSa abhyAsanA lIdhe parabhavamAM paNa Ave che. A sthaLane viSe zrAvake ane zrAvikAe potAnI icchAthI parimANa keTaluM rAkhavuM ? tenI savistara vyAkhyA karavI joIe. jethI sArI rIte jANI, icchA mAphaka parimANa rAkhI, niyamano svIkAra kare, to teno bhaMga na thAya. niyama to vicAra karIne evI rIte ja levo ke, je rIte ApaNe pALI zakIe, sarva niyamomAM 1sahasAnAbhogAdi cAra AgAra che, e dhyAnamAM rAkhavA, mATe anupayogathI athavA sahasAgArAdithI niyamamAM rAkhelI vastu niyamathI vadhAre levAya, to paNa niyamano bhaMga thato nathI, paNa aticAra mAtra thAya che. jANI joIne niyata karatAM vadhAre lezamAtra paNa grahaNa kare to niyamano bhaMga thAya che. koI samaye pApakarmanAM vazathI jANatAM niyamano bhaMga thAya, to paNa dharmArthI jIve AgaLa niyama avazya pALavo. pAMcama ane caudaza ityAdi parvatithie jeNe upavAsa karavAno niyama lIdho hoya. tene koI samaye tapasyAnI tithie bIjI tithinI bhrAnti vigere thavAthI, jo sacitta jalapAna, tAMbUlabhakSaNa, kAMIka bhojana vagere thAya ane pachI tapasyAno divasa jaNAya, to mukhamAM koLIyo hoya, te gaLI javo nahi paNa te kADhI nAMkhIne, prAsuka jaLathI mukhazuddhi karavI, ane tapasyAnI rIti pramANe rahevuM. jo kadAcit bhrAMtithI tapasyAne divase pUrepUruM bhojana thayuM hoya, to bIje divase daMDanimitte tapasyA karavI ane samAptinA avasare te tapa vardhamAna (jeTalA divasa paDyA hoya teTalA vadhAre karIne) karavuM. ema kare to aticAra mAtra lAge paNa niyamano bhaMga thAya nahIM. Aje tapasyAno divasa che, ema jANavA chatAM jo eka paNa dANo gaLI levAmAM Ave, to niyamabhaMga thavAthI narakagatinuM kAraNa thAya che. Aje tapasyAno divasa che ke nahIM ? athavA e vastu levAya ke nahIM ? evo manamAM saMzaya Ave ane e vastu le to niyamabhaMgAdi doSa lAge.' lAMbI mAMdagI, bhUta-pizAcAdinA upadrava thavAthI thayeluM paravazapaNuM ane sarpadaMzAdithI asamAdhipaNuM thavAne kAraNe tapa na thAya, to paNa cothA AgArano uccAra karyo che, tethI niyamano bhaMga thAya nahi. evI rIte sarve niyamane viSe jANavuM. jo niyamano bhaMga thAya, to moTo doSa lAge che, mATe thoDo niyama laIne te barAbara pALavAmAM ja ghaNo guNa che. dharmanA saMbaMdhamAM tAratamya avazya jANavuM joIe, mATe ja paccakkhANamAM AgAra rAkhelA che. 1. annatthaNAbhogeNaM, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM, savvasamAhivattiyAgAreNaM, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jo ke, kamalazreSThIe samIpamAM rahelA kuMbhAranA mAthAnI TAla joyA vinA bhojana na karavuM evo niyama, mAtra kautukathI ja lIdho hato, to paNa tethI tene artha nidhAnanI prApti thaI ane tethI niyama saphaLa thayo. jo puNyane arthe niyama le, to tenuM keTaluM phaLa kahevuM ? kahyuM che ke puNyanI icchA karanAra puruSe game te niyama paNa avazya grahaNa karavo. te game teTalo nAno hoya, to paNa kamalazreSThInI mAphaka ghaNAM lAbhane mATe thAya che. parigrahaparimANa vratane viSe daDhatA rAkhavA upara ratnasAra zreSThInuM dRSTAMta AgaLa kahIzuM. niyama levAno vidhi prathamathI mithyAtvano tyAga karavo, jaina dharmane satya mAnavo, dararoja yathAzakti traNa vAra, be vAra ke eka vAra jinapUjA ke bhagavaMtanAM darzana karavA ane ATha thIye ke cAra thaye caityavaMdana karavA vigereno niyama levo. evI rIte karIne, jo guruno saMyoga hoya, to temane vRddhavaMdana laghuvaMdanathI vAMdarA ane guruno saMyoga na hoya, to paNa potAnA dharmAcArya (jenAthI dharmano bodha thayelo hoya tene) temanuM nAma daI dararoja vaMdana karavAno niyama rAkhavo. comAsAmAM, pAMca parvamAM aSTaprakArI pUjA athavA snAtra pUjA karavAno; vAvajIva dara varSe navuM anna Ave tenuM naivedya karI, prabhu AgaLa dharI pachIthI khAvAno temaja dara varSe je navAM phaLa-phUla Ave, te prabhune caDAvyA pachI vAparavAno niyama rAkhavo. dararoja sopArI badAma vigere phaLa (caDAvavAno); aSADhI, kArtikI ane phAgaNanI punama tathA dIvALI, paryuSaNa vigere moTI parvaNImAM prabhu AgaLa aSTamaMgalika (akSatanI DhagalIo) kADhavAno, niraMtara parvaNImAM ke varSamAM keTalIkavAra dareka mahine khAdima, svAdimAdi uttama vastuo jinarAjanI pAse caDAvIne ke gurune vahorAvIne pachI ja bhojana karavAno; daramAse ke, daravarSe ke derAsaranI varSagAMTha ke, prabhunA janmakalyANakAdi divase derAsaranA moTA ADaMbara mahotsava pUrvaka dhvajA caDAvavAno prativarSe snAtra pUjA, aSTaprakArI tathA moTI pUjA (aSTottarI pramukha) bhaNAvavAno; temaja rAtrijAgaraNa karavAno niraMtara ke, comAsAmAM keTalIkavAra derAsaramAM pramArjana karAvavAno, cUno dhoLAvavAno, tathA citrAmaNa karAvavAno prativarSe ke, pratimAse derAsaramAM aMgaluchaNAM, dIvA mATe sutaranI ke rUnI pUNI, derAsaranA gabhArAnI bahAranA kAma mATe tela, gabhArAnA aMdaranA kAma mATe ghI ane dIvA-DhAMkaNAM, puMjaNI, dhotIyAM, aMtarAsaNa, vALAkuMcI, caMdana, kesara, agara, agarabattI vigere keTalIka vastuo sarvajananA sAdhAraNa upayoga mATe mUkavAno niyama karavo. pauSadhazALA-upAzrayamAM keTalAMka dhotIyAM, kheza, kaTAsaNAM(muhapatti), navakAravALI, caravaLA, sutara, kaMdorA, 3 kAMbaLI pramukha mUkavAno; varasAdanA vakhate zrAvaka vigerene besavA mATe keTalAka pATa, pATalA, bAjoTha karI zALAmAM mUkavAno prativarSe vastra-AbhUSaNAdithI ke vadhAre na banI zake to chevaTe sutaranI navakAravALIthI paNa saMghapUjA karavAno prativarSe prabhAvanA karIne ke posAtI * gurune vaMdanavidhi A graMthamAM AgaLa kahevAmAM Avaze. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitta, acitta ane mizra vastuonuM svarUpa. 43 jamADIne ke keTalAka zrAvakane jamADIne yathAzakti sAdharmikavAtsalya karavAno ke prativarSe dIna hIna du:khIyA zrAvakane yathAzakti uddharavAno. - dararoja keTalAka logassano kAyotsarga karavAno, navA jJAnano abhyAsa karavAno ke tema na banI zake to traNaso Adi gAthAno svAdhyAya karavAno; niraMtara divase navakArasI Adi ane rAtre divasacarima (covihAra) vigere paccakkhANa karavAno; be TAImanA pratikramaNa karavAno; e vigere niyamo zarUmAM levA joIe. tyArapachI yathAzakti zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karavAM, temAM sAtamA bhogopabhoga vratamAM sacitta, acitta, mizra vastunuM yathArtha jANapaNuM rAkhavuM. sacitta, acitta ane mizra vastuonuM svarUpa. prAyaH sarva dhAnya, dhANA, jIrUM, ajamo, varIyALI, suvA, rAI, khasakhasa Adi sarva jAtinA dANA, sarva jAtinAM phaLa, patra, lUNa, khArI(dhuLIo khAro), pApaDakhAra, rAto siMdhava, saMcaLa (khANamAM pAkelo paNa banAvaTano nahIM), mATI, khaDI ramacI`, lIlAM dAtaNa e badhAM vyavahArathI sacitta jANavAM. pANImAM palALelA caNA, ghauM vigere kaNa tathA maga, aDada, caNA AdinI dALa paNa jo pANImAM palALI hoya to mizra jANavAM; kemake, keTalIkavAra palALelI dALa vigeremAM thoDA vakhata pachI phaNagA phUTe che. temaja pahelAM lUNa dIdhA vinA ke bApha pramukha dIdhA vinA ke retI vagara sekelA caNA, ghauM, juvAra vagere dhAnya; khAra vigere dIdhA vinAnA phakata zekelA tala, oLA (popaTA -lIlA caNA), poMka, sekelI phaLI, pApaDI temaja marI, rAI, hIMga pramukha tathA vaghAravA mATe rAMkhelAM cIbhaDAM, kAkaDI tathA sacitta bIja jemAM hoya, evAM sarvajAtinAM pAkelAM phaLa; e badhAM mizra jANavAM. je divase talapApaDI karI hoya, te divase mizra jANavI. paNa roTalI, roTalA, purI vageremAM jo talapApaDI nAMkhI hoya, to te roTalI pramukha be ghaDI pachI acitta samajavA. vaLI dakSiNa deza mALavA vigere dezomAM ghaNo goLa nAMkhIne talapApaDI banAve che tethI tene acitta gaNavAno vyavAra che. vRkSathI tatkAla lIdhelA guMda, lAkha, chAla, tathA nALiyera, lIMbu, jAMbu, AMbA, nAraMgI, dADama, selaDI vagereno tatkALano kADhelo rasa ke pANI; tatkALa kADheluM tala vigerenuM tela; tatkALa bhAMgela nALiyera, sIMgoDAM, sopArI pramukha phaLa; bIja tatkALa kADhI nAMkhelAM pAkelAM phaLa, ghaNA dabAvIne kaNIyA rahita karela jIrUM, ajamo vigere, be ghaDI vAra sudhI mizra jANavAM, tyAra pachI acitta thAya evo vyavahAra che. bIjA paNa keTalAka padArtha prabaLa agninA yoga vinA je acitta kIdhelA hoya, te paNa be ghaDI sudhI mizra ane tyArapachI acitta jANavA evo vyavahAra che. 1. keTalAka sthaLoe, gAmaDAMomAM pazuone zaNagAravA je lAla mATIno upayoga thAya che te. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jemake, kAcuM pANI, kAcAM phaLa, kAcAM dhAnya, eone ghaNuM jhINuM vATeluM mINa daI khUba mardana kIdhela hoya, to paNa pAye agni vigere praba zastra vinA acitta nathI thatAM, je mATe bhagavatI sUtranA ekavIzamAM take trIjA uddezamAM kahela che ke, vajaya zilA upara maya vATavAnA paththarathI pRthvIkAyano khaMDa (kAcI mATI vigereno kaTako) baLavaMta puruSa ekavIsa vAra jorathI vATe to paNa keTalAka jIva caMpANA ne keTalAka jIvane khabara paNa paDI nathI." (evuM sUkSmapaNuM hoya che, mATe prabaLa agninA zastra vinA acitta thatAM nathI.) vaLI so yojanathI Avela haraDe, khAreka, lAla drAkSa, kIsamIsa (jhINI drAkSa), khAra, marI, pIpara, jAyaphaLa, badAma, vAvaDIMga, akharoTa, tImajAM, jaLadALuM, pIstAM, caNakabAbA (kabAbacInI), sphaTika jevo ujjavaLa siMdhava pramukha khAra, sAjIkhAra, bIDavaNa (bhaThThImAM pAkeluM lUNa) banAvaTathI banAvela harakoI jAtino khAra, kuMbhAre mardana karelI mATI, elacI, lavaMga, jAvaMtrI, sukelI motha, koMkaNa dezanAM pAkelAM keLAM, ukALela sIMgoDA ane sopArI pramukha sarva acitta samajavA evo vyavahAra che. bRhatkalpasUtramAM paNa kahela che ke : joyaNasayaM tu gatuM, aNahAreNaM tu bhaMDasaMkaMtI // vAyAgaNidhUmeNa ya, viddhatthaM hoi loNAI // 1 // "lUNa vigere sacitta vastuo jyAM utpanna thaI hoya, tyAMthI ekaso yojana uparAMta jamIna ullaMghana karI jAya tyAre potAnI meLe acitta banI jAya che." prazna :- koI prabaLa agni AdinA zastra vinA mAtra so yojana uparAMta gamana karavAthI ja sacitta vastuo acitta kema thaI zake ? uttara :- je sthAnake je je jIvo upajelA che, te te, te dezamAM ja jIve che, tyAMnA havApANI badalAvAthI teo vinAza pAme che. vaLI mArgamAM AvatAM AhArano abhAva thavAthI acitta thAya che. tenA utpattisthAnake tene je puSTi maLe che tevI tene mArgamAM maLatI nathI tethI acitta thAya che, vaLI eka sthAnakethI bIje sthAnake nAMkhatAM, pachADatAM, athaDAvA-pachaDAvAthI kharekhara acitta thAya che; athavA eka vakhArathI bIjI vakhAramAM nAkhatAM, uthalapAthala thavAthI acitta thAya che. vaLI so yojana uparathI AvatAM vacamAM ghaNA ghaNA pavanathI, tApathI tathA dhUmADA vigerethI acitta thAya che. lavaNAdi' e padamAM Adi zabdanuM grahaNa karyuM che tethI haratAla, maNasIla, pIpara, khajura, drAkSa, haraDAM e vastu paNa so yojana uparAMtathI AvI hoya, to acitta thAya che ema jANavuM, paNa temAM keTalAMka anAcIrNa che. pIpara, haraDe vigere AzIrNa ane khajura, drAkSa vigere anAcIrNa che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 sarva vastune sAmAnyathI pariNamavA (badalAvA)nAM kAraNa. sarva vastune sAmAnyathI pariNamavA (badalAvA)nAM kAraNa. AruhaNe orUhaNe, nisiaNa goNAiNaM ca gaaunhaa| bhUmAhAracchee, uvakkameNaM ca pariNAmo // 1 // gADAM upara ke poThIyAnI pITha upara vAraMvAra caDAvavAthI, utAravAthI athavA te karIyANAM upara bIjA bhAra thavAthI ke tenA upara bIjA mANasonA caDavA-besavAthI tema ja te poThIyAnA zarIranA bAphathI athavA teonA AhArano viccheda thavAthI te karIyANAM rUpa vastuonuM pariNAma (badalAvuM) thAya che: jyAre jene kAMIpaNa upakrama (zastra) lAge tyAre pariNAmAMtara thAya che. te zastra traNa prakAranAM hoya che. 1 svakAyazastra, 2 parakAyazastra, 3 ubhayakAyazastra: svakAzasa - jemake-khAruM pANI mIThA pANInuM zastra, kALI mATI te pILI mATInuM zastra. parakAyazasa :- jemake-pANInuM zastra agni ane agninuM zastra pANI. ubhayakAyazasa :- jemake-mATImAM maLela pANI nirmaLa jaLanuM zastra. evI rIte sacittane acitta thavAnAM kAraNa jANavAM. vaLI paNa kahe che ke : uppala paumAI puNa, unheM dinAiM jAma na dharaMti; moggAraga juhiAo, unheMcchUDhA ciraM huti // 1 // magadaMti a pupphAiM udayecchUDhAiM jAma na dharaMti; uppala paumAi puNa, udayecchUDhA ciraM huMti // 2 // utpala kamaLa udaphayonija hovAthI eka prahara mAtra paNa Atapa (taDakA)ne sahana karI zakatAM nathI kintu eka praharanI aMdara ja. acita thaI jAya che. (karamAya che). mogaro, macakuMda, jUInAM phUla uSNuyoniya hovAthI AtapamAM ghaNI vAra rahI zake che (sacitta rahe che.) mogarAnAM phUla pANImAM nAkhyAM hoya, to prahara mAtra paNa rahetAM nathI, karamAI jAya che. utpalakamala (nIlakamala), padmakamaLa (caMdravikAsI) pANImAM nAkhyAM hoya, to ghaNA vakhata sudhI rahe che (sacitta rahe che paNa karamAtAM nathI). lakhela che ke : pattANaM pupphANasaraDUphalANaM taheva hariANaM // biha~mi milANami nAyavvaM jIva vippajaDhaM // patranAM, puSpanAM, saraDuphaLa (jenI kAtalI, goTalI, chAla, kaThaNa baMdhANI na hoya evAM phaLa)nAM temaja vatthalA pramukha sarva bhAjIonAM ane sAmAnyathI sarva vanaspationAM bITa (DALamAMthI Ugato phaNasalo, mULa, nALa (vacalI thaDanI dAMDI) karamAI eTale jANavuM ke have A vanaspati acitta thaI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza vaLI zAlI pramukha dhAnya mATe to bhagavatIsUtranA chaThThA zatake pAMcamA uddezamAM sacittaacittanA vibhAga batAvatAM ema kahela che ke - 46 (bhagavaMtane zrI gautame pUchyuM ke) "he bhagavAn ! zAli, kamodanA cokhA, kalamazALI cokhA, vrIhi eTale sAmAnyathI sarva jAtinA cokhA, ghauM, java eTale nAnA java, javajava eTale moTA java, e dhAnyane koThAmAM bharI rAkhyAM hoya, koThImAM bharI rAkhyAM hoya, mAMcA upara bAMdhI rAkhyAM hoya, mALA bAMdhIne temAM bharI rAkhyA hoya, koThImAM nAMkhIne koThInAM mukha lIMpI dIdhAM hoya, cotaraphathI lIMpI lIdhela hoya, DhAMkaNAMthI majabUta kIdhelAM hoya, mohora karI mUkyAM hoya, ke upara nizAna kIdhAM hoya, evAM saMcaya karI rAkhelAM dhAnyanI yoni (ugavAnI zakti) keTalA vakhata sudhI rahe che ? (tyAre bhagavaMte uttara Apyo ke) "he gautama ! jaghanyathI (ochAmAM ochI) aMtarmuhUrta (kAcI be ghaDI vAra) yoni rahe, ane utkRSTathI traNa varSa sudhI koIkamAM yoni rahe che. tyArapachI yoni karamAI jAya che, nAza pAme che, bIja abIjarUpa banI jAya che.'' vaLI pUche che ke - anna maMte lAya-majUra-tila-muLa-mAsa-niAva vuntya-abhimaMtA-saphaLa palimaMthaga- mAiNa eesiNaMdhannANaM- ahA sAlINaM tahA eyANavi NavaraM paMca saMvacchArAI memaM tuM eva // prazna H- "he bhagavan ! vaTANA, masura, tala, maga, aDada, vAla, kaLathI, coLA, tuvera, caNA, eTalAM dhAnyane pUrvokta rIte rAkhI mUkyAM hoya, to keTalo kALa teonI yoni rahe che ?' uttara H- jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI pAMca varSa sudhI rahe che. tyAra pachI pUrvoktavat acitta thaI jAya che. prazna :- he bhagavan ! aLasI, kasuMbo, kodarA, kAga, baMTI, rAlo, koThusaga, zaNa, sarasava, mULAnAM bIja e vigere dhAnyanI yoni keTalAM varSa rahe che ? uttara :- he gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre rahe to sAta varSa sudhI yoni sacitta rahe che. tyArapachI bIja abIjarUpa thAya che. (A viSayamAM pUrvAcAryoe paNa upara pramANenA ja arthanI traNa gAthAo banAvelI che.) kapAsanA bIja (kapAsIyA) traNa varSa sudhI sacitta rahe che. e mATe bRhatkalpanA bhASyamAM lakhela che ke, sevuM tivAsiAyaM zinnati sevuM trivarSAtIta vighnastonimeva grahItu kalpate / seDukaH karSNAsa iti tadvRttau // kapAsIyA traNa varSanA thayA pachI acitta thAya che. tyArapachI grahaNa karAya. 1. prAkRta kalAya zabdano paryAya lakhanAra zrAddhavidhinA TIkAkAra tripuTa evo paryAya lakhyo che. eno artha makkAI' thAya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 khAdya vastuno kALa. ATo mizra ane sacitta kayAM sudhI. nahiM cALelo ATo zrAvaNa ane bhAdaravA mAsamAM pAMca divasa sudhI, Aso ane kArtikamAM cAra divasa sudhI, mAgasara ane poSamAM traNa divasa sudhI, mahA ane phAgaNamAM pAMca pahora sudhI, caitra ane vaizAkhamAM cAra prahara sudhI, jeThane ASADhamAM traNa prahara sudhI mizra rahe. tyArapachI acitta gaNAya che ane cALelo ATo to be ghaDI vAra pachI acitta thaI jAya che." prazna :- acitta thayela ATo acitta bhojana karanArane keTalA divasa sudhI kahyuM ? uttara - emAM divasano kAMI niyama nathI, paNa siddhAMtomAM dravya, kSetra, kALa, bhAva, AzrayI nIce mujaba vyavahAra batAvela che. "dravyathI navAM-jUnAM dhAnya, kSetrathI sArAM-narasAM kSetramAM UgelAM dhAnya, kALathI varSA, zIta, uSNakALamAM utpanna thayelAM dhAnya, bhAvathI vastunA te te pariNAmathI pakSa-mAsAdinI avadhi jyAM sudhI varNa, gaMdha, rasa, AdimAM pheraphAra thAya nahIM ane IyaLa vigere jIvo paDe nahIM tyAM sudhI che. A avadhinA pahelAM paNa jo varNAdino pheraphAra thAya to na kalpa ane avadhi pUrI thayA chatAM varNAdi na pharyA hoya to paNa kalpe nahIM. sAdhune AzrayIne sAthavAnI (zekelA dhAnyanA loTanI) yatanA kalpavRttinA cothA khaMDamAM A pramANe kahI che. je deza, nagara ityAdimAM sAthavAmAM jIvotpatti thatI hoya, tyAM te levo nahIM. lIdhA vinA nirvAha na thato hoya, to te divasano karelo levo. tema chatAM paNa nirvAha na thAya, to be-traNa divasano karelo ne cAra-pAMca divasano karelo hoya, to te sarva bhego levo. te levAnI vidhi A pramANe che - jhINuM kapaDuM nIce pAtharIne te upara mAtra kaMbala rAkhI tenA upara sAthavAne vikheravo pachI UMcA mukhe pAtra baMdhana karIne, eka bAju jaIne je jIvavizeSa jyAM vaLagyuM hoya, te upADIne ThIkarAmAM mUkavuM ema nava vAra pratilekhana karatAM jo jIva na dekhAya, to te sAthavo vAparavo ane jo jIva dekhAya. to pharI nava vAra pratilekhana karavuM. to paNa jIva dekhAya to pharI nava vakhata pratilekhana karavuM e rIte zuddha thAya to vAparavo ane na thAya to paraThavavo. tema chatAM nirvAha na thato hoya to, jyAM sudhI zuddha na thAya tyAM sudhI pratilekhana karavuM ane zuddha thatAM vAparavo. kADhI nAMkhelI IyaLa vigere jIva gharaTTa vigerenI pAse photarAno hoTo Dhagalo hoya tyAM mUkavA, tevo Dhagalo na hoya to, ThIkarAmAM thoDoka sAthavo nAkhI bAdhA na thAya tema mUkavA. pakavAnna AzrayI kALa niyama. - sarva jAtinAM paphavAnna varSARtu (comAsA)mAM banAvyAthI paMdara divasa sudhI, zItatu (ziyALA)mAM eka mahino ane uSNakALa (unALA)mAM vIsa divasa sudhI kalpe evo vyayavahAra che." A gAthA kayA graMthanI che eno nizcaya na thavAthI keTalAka AcArya to ema kahe che ke - jyAM sudhI varNa, gaMdha, rasa, sparza badalAya nahIM tyAM sudhI kalpanIya che. bAkI divasano kAMI paNa niyama nathI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dUdha, dahiM, chAzano kALa. jo kAcA (ukALyA vagaranA) gorasa (dUdha, dahi, chAza)mAM maga, aDada, coLA, vaTANA, vAla, vigere dvidala paDe to tatkALa temAM trasa jIvanI utpatti thAya che ane dahiM to be divasa uparAMtanuM thayuM ke temAM trasa jIvanI utpatti thAya che. A gAthAmAM "vivari (be divasa uparAMta) ne badale "ttivivara (traNa divasa uparAMta) evo pATha kvacita che. paNa te ThIka nathI tema jaNAya che; kAraNa ke 'radhyakiMthAtIti evuM zrImad hemacandrAcAryanuM vacana che. dvidaLa kone kahevAya. je dhAnyane pIlavAthI tela na nIkaLe ane sarakhA be phADacAM thaI jAya tene dvidaLa kahe che. be phADacAM thatAM hoya paNa jemAMthI cIkaNo rasa (tela) nIkaLe te dvidaLa na kahevAya. abhakSya padArtho. dvidaLa, narama purI vigere, ekalA pANIthI rAMdhelo bhAta vigere, vAsI anna, bIjAM sarva jAtinAM kohelAM anna, jemAM phuga vaLI gaI hoya tevAM odana, pakavAnnAdi, bAvIsa abhakSya, , batrIsa anaMtakAya e sarvanuM svarUpa amArI karelI vaMditA sUtranI vRttithI jANavuM. vivekavaMta prANIe jema abhakSya varjavA temaja ghaNA jIvathI vyApelAM bahubIjavALAM veMgaNa, kAya, mATI, TIMbarUM, jAMbu, lIlAM pIluM, pAkA karamadA, bilIphala, guMdA, pIca mahuDAM, AMbA vigerenA mahora, zekelA oLA, moTAM bora, kAcA koThIMbaDAM, khasakhasa, tala, sacitta luNa paNa varjana karavAM. temaja lAla vigere hovAthI jenA upara barAbara teja nathI evA pAkAM golA, pAkAM kaMkoDAM, phaNasa phaLa, vaLI je dezamAM je je viruddha kahevAtAM hoya, kaDavAM tuMbaDAM, kohalAM, vigere paNa te dezamAM varjavA. te dezamAM na varSe to phogaTa jainadharmanI niMdA thAya ane anaMtakAya to pArake ghera raMdhAI acitta thayA hoya to paNa niHzUkatAnA prasaMganI athavA khAnArA lokonI vRddhi thavAnA bhayathI na ja grahaNa karavAM. jainadharmanI niMdA na thavA devA mATe rAMdheluM suraNa, Adu, veMgaNa vigere jo ke acitta thayAM hoya ane potAne paccakhANa na hoya, to paNa varjana ja karavAM ane vaLI mULo to paMcAMgathI tajavA yogya che, suMTha, haLadara to nAma svAdanA badalavAthI sukAyA pachI kalpe che. kayuM pANI acitta ke mizra kahevAya ? UnuM pANI traNa vAra UkALA na Ave tyAM sudhI to mizra gaNAya che eTalA mATe piMDaniryuktimAM kahela che ke - jyAM sudhI traNa vAra UkALA AvyA na hoya, tyAM sudhInuM UnuM pANI paNa mizra gaNAya che (tyAra pachI acitta gaNAya). jyAM ghaNA mANasonI Ava-jAva thayA karatI hoya, evI bhUmi Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acitta pANI aMge. 49 upara paDeluM varasAdanuM pANI jyAM sudhI tyAMnI jamInanI sAthe na pariName tyAM sudhI te pANI mizra gaNAya. tyArapachI acitta thaI jAya che ane araNya bhUmi (vagaDAnI jamIna) upara varasAdanuM jaLa paDatAM mAtra mizra che, pachI paDatuM varSAnuM pANI sacitta banI jAya che. cokhAnA dhovANamAM Adeza-trikane mUkIne taMdulAdaka jyAM sudhI DahoLuM hoya tyAM sudhI mizra gaNAya che, paNa jyAre nirmaLa thAya tyArathI acitta gaNAya che. | (Adeza-trika batAve che) koI AcArya ema kahe che ke, cokhAnuM dhovaNa eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM nAMkhatAM je chAMTA UDe che, te bIjA vAsaNane lAge te chAMTA jyAM sudhI na sukAyA tyAM sudhI cokhAnuM dhovaNa mizra gaNavuM. bIjA koIka AcArya ema kahe che ke te dhovaNa eka vAsaNamAMthI bIjA vAsaNamAM UMcethI nAMkhatAM parapoTA vaLe che, te jyAM sudhI na phuTI jAya, tyAM sudhI mizra gaNavuM. trIjA koI AcArya kahe che ke, jyAM sudhI te cokhA caDe nahIM tyAM sudhI cokhAnuM dhovaNa mizra gaNAya che. e traNe Adeza pramANa gaNAya ema nathI jaNAtA kema ke koI vAsaNa koruM hoya to tene sakAtAM vadhAre vAra na lAge. temaja koIka vAsaNa pavanamAM ke agni pAse rAkheluM hoya to tatkALa sukAI jAya ane bIjAM vAsaNa paNa tema na hoya to ghaNIvAre sukAI zake mATe e pramANe asiddha gaNAya che. ghaNA UMcethI dhovaNa vAsaNamAM nAMkhe to parapoTA ghaNA thAya, nIcethI nAMkhe to thoDA vakhatamAM phuTI jAya ke ghaNA vakhate phuTe tethI e hetu paNa siddha thaI zakato nathI. temaja cUlAmAM agni prabaLa hoya to thoDIvAramAM cokhA caDe ne maMda hoya to ghaNIvAre cokhA caDe tethI e hetu paNa asiddha che. kemake e traNa hetumAM kALano niyama nathI rahI zakato mATe e traNe asiddha samajavA. kharo hetu to e ja che ke jyAM sudhI cokhAnuM dhovaNa ati nirmaLa na thAya, tyAM sudhI mizra gaNavuM ne tyArabAda tene acitta gaNavuM. ghaNA AcAryono e ja mata hovAthI e ja vyavahArazuddha che. dhUmADAthI dhUmra varNa thayelAM ane sUryanA kiraNothI garama thayelAM nevAMnA saMparkathI acitta thayelA nevAMnAM pANIne grahaNa karavAmAM kaMI virAdhanA thatI nathI. keTalAka AcArya ema kahe che ke, upara lakheluM pANI potAnA pAtramAM grahaNa karavuM. A viSayamAM ghaNA vicAra hovAthI AcArya uttara Ape che ke te pANImAM azucipaNuM che mATe potAnA pAtramAM levAno niSedha che. eTalA mATe gRhasthanI kuMDI vigere bhAjanamAM levuM. vaLI varasAda varasato hoya te vakhate mizra gaNavAthI te pANI levuM nahIM paraMtu varasAda rahI gayA pachI paNa aMtarmuhUrtakALa vItyA pachI grahaNa karavA yogya che. je pANI kevaLa prAsuka thayeluM che, (acitta thayeluM che), paNa comAsAmAM traNa prahara uparAMta kALe pharIne sacitta thaI jAya che. eTalA mATe traNa praharanI aMdara te acitta jaLamAM kSAra vigere nAkhavAM ke jethI pANI paNa nirmaLa thaI jAya. cokhAnuM dhovANa paheluM, bIja, trIja, tatkALanuM hoya to acitta thAya che, paraMtu cothuM, pAMcamuM vigare dhovaNa ghaNA kALanuM hovA chatAMya sacitta rahe che. acittajaLanuM kALamAna. "traNa ukALe ukALeluM pANI ane prAsukajaLa sAdhujanane kahyuM che, paNa USNakALa ghaNo lUkho hovAthI unALAnA divasomAM pAMca prahara uparAMta kALa thatAM te jaLa pAchuM sacitta thaI jAya 7. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza che. paNa kadApi rogAdinA kAraNathI pAMca prahara uparAMta paNa sAdhune rAkhavuM paDe to rakhAya ane zItakALa snigdha hovAthI ziyALAmAM cAra prahara ane comAsAmAM te traNa prahara uparAMta kALa thatAM sacitta thAya che. mATe upara lakhelA kALa uparAMta koIne acittajaLa rAkhavAnI icchA hoya to temAM khArapadArtha nAkhI rAkhavuM ke jethI te sacitta thaI zake nahIM.'' koIpaNa bAhyazastra lAgyA vinA svabhAvathI ja acittajaLa che ema jo kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI ke zrutajJAnI potAnA jJAnathI jANatA hoya to paNa te avyavasthA prasaMganA (maryAdA TUTavAnA) bhayathI vAparatA nathI. tema bIjA koIne paNa vAparavAnI AjJA ApatA nathI. vaLI saMbhaLAya che ke bhagavAna vardhamAnasvAmIe, "A draha svabhAvathI acitta jaLathI bharela che ane vaLI sevALa ke matsya, kacchapAdi trasajIvathI paNa rahita che.' ema kevaLajJAnathI jANavA chatAM paNa potAne keTalAka tRSAtura ziSyonAM prANasaMzayamAM hatA to paNa te vAparavAnI AjJA na ApI. ema ja koIka vakhate ziSyo bhUkhanI pIDAthI pIDita thayA hatA te vakhate acitta (talanAM gADAM) najIka chatAM paNa anavasthAdoSarakSA mATe temaja zrutajJAnanuM prAmANikapaNuM batAvavA mATe te tala vAparavAnI AjJA na ApI. jemake pUrvadhara vinA sAmAnya zrutajJAnI bAhyazastranA sparza thayA vinA pANI pramukha acitta thayuM che ema jANI zakatA nathI. eTalA ja mATe bAhyazastranA prayogathI varNa, gaMdha, rasa, sparza pariNAmAMtara pAmyA pachI pANI pramukha acitta thayA pachI ja vAparavAM. vaLI koraDu maga, haraDenA ThaLiyA vagere jo ke nirjIva che to paNa tenI yoni naSTa thaI nathI. tene rAkhavA mATe ke niHzukatA pariNAma nivAravA mATe teone dAMta vigerethI bhAMgavAM nahIM. je mATe oniryuktinI paMcoteramI gAthAnI vRttimAM koIke prazna karela che ke mahArAja ! acitta vanaspatinI yatanA karavAnuM zA mATe kaho cho ? tyAre AcArye uttara Apyo ke e acitta vanaspati che to paNa keTalIka vanaspationI yoni avinaSTa hoya che. kema ke gaLo, koraDuM maga Adine avinaSTa yoni kahyA mATe (gaLo sukelI hoya, to paNa te upara pANI siMcIe to pAchI lIlI thaI zake che) yoni rakSA nimitte acitta vanaspatinI yatanA pALavI paNa saphaLa che. ema sacitta-acittanuM svarUpa samajIne pachI saptama vrata grahaNa karavAnA vakhate badhAnAM judAM judAM nAma daI sacittAdi je je vastu bhogavavA yogya hoya, teno nizcaya karIne pachI jema AnaMda-kAmadevAdi zrAvakoe grahaNa karyuM, tema saptama vrata aMgIkAra karavuM. kadAca tema karavAnuM banI zake nahIM to paNa sAmAnyathI dararoja eka be cAra citta, daza bAra pramukha dravya, eka be cAra vigaya pramukhano niyama karavo. ema dararoja sacittAdino abhigraha rAkhatAM judAM judAM divase dararoja phe2vavAthI sarva sacittanA tyAganuM paNa phaLa maLI zake che. ekadama sarva sacittano tyAga thaI zakato nathI, paNa thoDA thoDA adalabadala tyAga karavAthI yAvajjIva sacittanA tyAganuM phaLa pAmI zakAya che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sacitta-acitta aMge vyavahAra zuddhi. pa phUla-phaLanA rasane mAMsa-madirAdinA svAdane tathA strIsevananI kriyAne jANatAM chatAM je rAgI thayA evA duSkarakArakane vaMdana karuM chuM. sacitta vastuomAM paNa nAgaravelanAM pAna duntyAjya che bIjA badhAM sacittane acitta karyAM hoya to paNa teno svAda pAmI zakIe chIe. vaLI kerIno svAda paNa sukAyA pachI ye pAmI zakIe chIe, paraMtu nAgaravelanAM pAna to niraMtara pANImAM lAgelAM ja rahevAthI nIla-phUga, kaMthuvAdinI virAdhanA ghaNI ja thAya che, mATe pApathI bhaya rAkhanArA prANIoe rAtrie pAna sarvathA khAvAM nahIM. kadApi koIne vAparavAnI jarUra hoya to teNe AgaLathI divase zuddha karyA sivAya vAparavAM nahIM. vaLI pAna to kAmadevane utpanna thavA mATe eka aMgarUpa hovAthI ane teonAM pratyeka patramAM asaMkhya jIvanI virAdhanA hovAthI brahmacArIone to kharekhara tyajavA yogya che. je mATe AgamamAM paNa ema lakheluM che ke : "paryAptAnI nizrAye (sAthe ja) aparyAptA upaje che. te paNa jyAM eka paryApto upaje tyAM asaMkhyAtA aparyAptA thAya che." A bAdara ekendriya mATe kaheluM che temaja sUkSma ekendriyamAM jyAM tenI nizrAe eka aparyApto hoya tyAM te nizrAmAM saMkhyAtaparyApta hoya che, ema AcArAMgasUtranI vRttimAM kaheluM che. ema eka patrAdithI asaMkhya jIvanI virAdhanA thAya che eTaluM ja nahIM paNa te pAnane Azraye rahelA jaLamAM nIla-phUlano saMbhava hovAthI anaMta jIvono vighAta paNa thaI zake che. kemake, jaLa, lavaNAdika asaMkhya jIvAtmaka ja che; temAM jo sevALa pramukha hoya to anaMta jIvAtmaka paNa samajavAM. je mATe siddhAMtomAM kaheluM che ke H eka pANInA bindumAM tIrthaMkare jeTalA jIva kahyA che te jIvo je sarasava pramANa zarIra dhAraNa kare, to AkhA jaMbudrIpamAM samAI zake nahIM. lIlA AmaLA pramANa pRthvIkAyanA khaMDamAM jeTalA jIva hoya che, te jo pArevA jevaDAM zarIra kare, to AkhA jaMbudrIpamAM samAI zake nahIM. pRthvIkAya ane aplAyamAM evA sUkSma jIva rahelA che mATe pAna khAvAthI asaMkhyAtA jIvonI virAdhanA thAya che mATe vivekI puruSe pAna sarvathA tyAga karavA yogya che. sacittanA tyAga upara aMbaDa parivrAjakanAM ziSyonuM dRSTAMta aMbaDa parivrAjakane sAtaso ziSyo hatA. temaNe zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karatAM evo niyama lIdho hato ke acitta ane koIe Apela hoya evAM annapANI vAparavAM paNa sacitta ane koIe ApyuM na hoya evuM anna-jaLa levuM nahIM. teo eka vakhata gaMgAnadInA kinAre thaI unALAnA divasamAM cAlatAM koIka gAma jatA hatA. te vakhate darekanI pAse pANI khUTI gayuM tethI pANInI ghaNI AkarI tRSAthI pIDAyA. paNa nadI kinAre taDakAthI tapelAM pANI acitta thayelAM hatAM chatAM koInA ApyA sivAya na vAparavAno niyama hovAthI te tamAma sAtaso Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza parivrAjakoe tyAM ja aNasaNa karyAM. e pramANe adatta ke sacitta koIe vAparyuM nahIM. chevaTe tyAM ja te badhA kALa karI brahmanAmanA pAMcamA devaloke indranA sAmAnikapaNe utpanna thayA. ema je prANI sarva sacittano tyAga kare che te mahAtmA mahAsukhane pAme che. cauda niyama dhAravAnI vigata para jeNe cauda niyama pahelAM aMgIkAra karyA hoya teNe dararoja saMkSepa karavA joIe ane jeNe cauda niyama lIdhelA na hoya teNe paNa dhArIne dararoja saMkSepa karavA. tenI rIti nIce mujaba che. 1. sacitta - mukhya vRttie suzrAvake sacittano sarvathA tyAga karavo joIe. tema na banI zake to sAmAnyathI eka-be-traNa prakAre sacitta vAparavAnI chUTa rAkhIne bAkInA sarva sacittano dararoja tyAga kare. kemake zAstramAM lakheluM ja che ke "pramANavaMta, nirjIva, pApa rahita AhAra karavAthI potAnA AtmAno uddhAra karavAmAM tatpara evA suzrAvako hoya che.' 2. dravya - sacitta (mAMsa) khAvAnI icchAthI mAchalAM (taMdulIo Adi) sAtamI narakamAM jAya che eTale sacitta (mAMsa) AhAra manathI paNa icchanIya nathI. sacitta vigaya (mAMsa) choDIne je kAMI mukhamAM nakhAya te sarva dravyamAM gaNAya che. jema ke khIcaDI, roTalI, roTalo, nIviyAtAno lADu, lApasI, pApaDI, curamu, karaMbo, purI, kSIra, dUdhapAka emAM ghaNA padArtha maLavAthI paNa jenuM eka nAma gaNAtuM hoya te eka dravya gaNAya che. vaLI eka dhAnyanA ghaNA padArtha banelA hoya to paNa te judA judA dravya gaNAya che. jema ke roTalo, roTalI, poLI, mAMDA, khAkharo, ghugharI, DhokaLAM, thulI, bAMTa, kaNaka, ATo, eka jAtinA dhAnyanAM hoya chatAM paNa judA judA svAda ane nAma hovAthI judAM judAM dravya gaNAya che. vaLI phalA, phalIkA, evA nAma eka che paNa svAdanI bhinnatAthI ke pariNAmAMtara thavAthI judAM judAM dravya gaNAya che. ema dravya gaNavAnI rIti niyama lenAranA abhiprAya tathA saMpradAyanA prasaMgathI bhinna bhinna hoya che, te guru-paraMparAthI jANI levI. dhAtunI saLI tathA hAthanI AMgalI dravyamAM gaNAtAM nathI. (e dravyamAMthI eka be cAra je vAparavAM hoya tenI chUTa rAkhI bIjA badhAno tyAga karavo.) 3. vigaya ( vikRti ) - vigaIo khAvA yogya cha prakAranI che. 1 dUdha, 2 dahIM, 3 ghI, 4 tela, 5 goLa, 6 kaDhA vigaya. (e cha prakAranI vigaImAMthI je je vigaI vAparavI hoya, te chUTI rAkhI bIjIno dararoja tyAga karavo.) 4. uvAgraha (upAnaha) pagamAM paheravAnA joDA tathA kapaDAnAM mojAnI saMkhyA rAkhavI kASThanI pAvaDI to ghaNA jIvanI virAdhanA thavAnA bhayathI zrAvakane paheravI ja yogya nathI. 5. taMbola (tAMbUla) - pAna, sopArI, kherasAra ke kAtho vigere svAdiya vastuono niyama karavo. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda niyama. 6. valtha (vasa) - pAMce aMge paheravAnA veSa-vastranuM parimANa karavuM, uparAMtano tyAga karavo. emAM rAtre potIUM ke dhotIUM ane rAtrinA paheravAnAM vastrAdi gaNAtAM nathI. 7. kusuma aneka jAtinAM phUla suMghavAno, mALA paheravAno, ke mastaka upara rAkhavAno, ke zayyAmAM rAkhavAno niyama karavo. phUlano potAnA sukha-bhogane mATe niyama thAya che, paNa devA-pUjAmAM vAparavAno niyama karAto nathI. 8. vAhaNa- ratha, azva, poThIyo, pAlakhI vigere upara besIne javA-AvavAno niyama 9. sayasa (zavyA) - khATalA, palaMga, khurazI, koca, bAMkaDA vigere upara besavAno niyama rAkhavo. 10. vilavaNa (vilepana)- potAnA zarIrane zobhAvavA mATe caMdana, javA, cuo, kastUrI vigereno niyama karavo. niyama kIdhA uparAMta paNa devapUjAmAM tilaka, hasta-kaMkaNa, dhUpa vigere kahyuM che. 11. baMbha ( brahmacaya) - divase ke rAtre strI-sevanano tyAga. 12. disi (dizAparimANa) - amuka amuka dizAe ATalA koza athavA yojanathI AgaLa na javAno niyama karavo. 13. rahANa (snAna) - tela coLIne snAna karavuM te keTalI vAra snAna karavuM tenI maryAdA bAMdhavI. 14. bhAta - rAMdhela dhAnya ane sukhaDI vigere traNa athavA cAra zera AdinuM parimANa karavuM. ahIMyAM sacitta ke acitta vastuo khAvAnI judAM judAM nAma dai chUTa rAkhIne jema banI zaMke ema yathAzakti niyama rAkhavo. upalakSaNathI bIjAM paNa phaLa, zAka vigereno yathAzakti niyama karavo. paccakakhANa karavAnI rIta. evI rIte niyama dhAryA pachI paccakakhANa karavAM. te navakArazI, vigere kAlapaccakakhANa jo sUryodaya pahelA uccaryuM hoya to zuddha thAya; nahIM to nahIM. bAkInA paccakakhANa sUryodaya pachI paNa karAya che. navakArasahI jo sUryanA udaya pahelA uccArelI hoya, to te pUrI thayA pachI paNa porasI, sAtRporasI vigere kALa-paccakakhANa paNa je je paccakakhANano jeTalo jeTalo kALa che tenI aMdara karAya che. namukkArasI uccAra karyA vagara sUryanA udaya pachI kALa paccakhANa zuddha thatuM nathI. jo sUryanA udaya pahelAM namukkArasahI vinA porasI Adi paccakakhANa karyA hoya, to te paccakakhANanI pUrti upara bIjuM kALa paccakakhANa zuddha thatuM nathI ane tenI aMdara to zuddha thAya che. evI rIte vRddha-vyavahAra che. 1. relve, moTara, vimAna, TrAma, basa, sAyakala, vigere Adhunika vAhano paNa A niyamamAM AvI jAya che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza navakArasahI paccakakhANanuM pramANa tenA AgAra thoDA hovAthI muhUrtamAtra (be ghaDI)nuM che ane be ghaDI kALa vityA pachI paNa jo navakAra gaNyA vinA bhojana kare che, to tenA paccakakhANano bhaMga thAya che kemake "31| sUre namurida" ema pAThamAM navakAra gaNavAnuM aMgIkAra kareluM che. pramAdano tyAga karavAnI icchAvALAe kSaNamAtra paNa paccakakhANa vinA na ja rahevuM. navakArazI Adi kALa paccakakhANa pUruM thAya, te vakhate ja graMthisahita gaMThazI Adi paccakakhANa karavAM. graMthisahita paccakhANa bahu vAra auSadha khAnArA tathA bALa-glAnAdi (mAMdA vigere)thI paNa sukhe thaI zake evuM che. vaLI niraMtara apramAdapaNAnuM nimitta hovAthI mahAlAbhakAraka che. jemake, nitya mAMsAdimAM Asakta evA vaNakare mAtra eka vAra graMthisahita paccakhANa karyuM hatuM tethI te kapardika nAmano yakSa thayo. kaheluM che ke : je apramAdI prANI nitya graMthisahita paccakakhANa pAravA mATe graMthi bAMdhe che, te prANIe svarga ane mokSanuM sukha potAnI gAMThe bAMdhyuM che. je prANIo acUka navakAra gaNI gaMThisahita paccakakhANa pALe che (pAre che) teone dhanya che; kemake teo gaMThisahita paccakakhANane pALatA potAnA karmanI gAMThane paNa choDe che. jo muktinagara javAnA udyamane vAMchatA ho, to graMthisahita paccakakhANa karo, kema ke, jenasiddhAMtanA jANa puruSo graMthisahita paccakakhANanuM puNya aNasaNanA jeTaluM batAve che." rAtre cAra prakAranA AhArano tyAga karanAra eka Asane besI bhojana sAthe ja tAMbula ke mukhavAsa vAparI vidhipUrvaka mukhazuddhi kIdhA pachI je graMthisahita paccakhANa pALavA graMthi bAMdhe che, temAM dararoja eka vAra bhojana karanArane dara mAse ogaNatrIsa ane be vAra bhojana karanArane aThyAvIsa cauvihArA upavAsanuM phaLa maLe evo vRddhavAda che. (bhojana sAthe tAMbUla, pANI vigere vAparatAM dararoja kharekhara be ghaDI jeTalI vAra lAge che. tethI eka vAra bhojana karanArane dareka mAse ogaNatrIsa upavAsanuM phaLa maLe che, ane bevAre bhojana karanArane dararoja cAra ghaDI jeTalo samaya jamatAM lAgavAthI dareka mAse aThyAvIza upavAsano lAbha thAya, ema vRddha puruSo gaNAve che.) je mATe "paumacariyumAM kahela che ke : je prANI svabhAvathI niraMtara be vAra ja bhojana kare che tene dara mAse aThyAvIsa upavAsanuM phaLa maLe che. je prANI dararoja eka muhUrta (be ghaDIvAra) mAtra cAra prakAranA AhArano tyAga kare che tene dara mAse eka upavAsanuM phaLa maLe che. anya devono bhakta je tapa dvArA dasa hajAra varSanI Ayu sthiti prApta kare che, teTalAja tapathI jinavarano bhakta; palyopama koTI pramANa Ayurasthitine devalokamAM prApta kare che. ema dararoja eka, be ke traNa muhUrtanI vRddhi karavAthI eka upavAsa, be upavAsa ane traNa upavAsanuM phaLa batAvyuM che." evI rIte yathAzakti je tapa kare tene tevuM phaLa batAvyuM che e yuktipUrvaka graMthisahita paccakhANanuM phaLa upara pramANe samajavuM. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azana, pAna, khAdima, svAdimanuM svarUpa. 55 je je paccakakhANa karelAM hoya te te vAraMvAra yAda karavAM. temaja je je paccakakhANa hoya, teno vakhata pUro thavAthI A amuka paccakhANa pUruM thayuM ema vicAravuM. vaLI bhojana vakhate paNa yAda karavuM. jo bhojana vakhate paccakakhANane yAda na kare to kyAreka paccakakhANano bhaMga thaI jAya che. azana, pAna, khAdima, svAdimanuM svarUpa. 1. azana- anna, pakavAnna mAMDA, sAthuo vigere je khAvAthI sudhA (bhUkha) zame te azana kahevAya. 2. pAna - chAza, madirA, pANI - te pANI ke pAna kahevAya. 3. khAdima (khAdya) - sarva jAtinAM phaLa, mevA, sukhaDI, selaDI, poMka vagere khAdima gaNAya che. 4. svAdima (svAdya) - suMTha, haraDe, pIpara, marI, jIru, ajamo, jAyaphaLa, jAvaMtrI, kaselo kAtho, kharasAra, jeThImadha, taja, tamAlapatra, elacI, lavIMga, kuTha, vAvaDIMga, bIDalavaNa, ajamoda, kuliMjana (pAnanI jaDa), pIpaLImULa, caNakabAba, kacaro, motha, kAMTAseLIo, kapUra, saMcaLa, haraDAM, behaDAM, kuMbhaTha (kumaThIyA), bAvaLa, dhava (dhAvaDi), khera, khIjaDo, puSkaramULa, javAso, bAvacI, tuLasI, kapUra, sopArI vigere vRkSonI chAla ane patra e bhASya tathA pravacanasAroddhArAdinA abhiprAyathI svAdima gaNAya che ane kalpavyavahAranI vRttinA abhiprAyathI khAdima gaNAya che. keTalAka AcArya ema ja kahe che ke - ajamo e khAdima ja che. sarva jAtinA svAdima, elacI ke kapUrathI vAsita karela pANI duvihAranA paccakakhANamAM kalpa (vAparI zakAya). vesaNa, varIyALI, zovA(su), AmalagaMThI, AMbAgoTI, koThApatra, lIMbupatra, vagere khAdima hovAthI duvihAramAM kalpa nahIM. - tivihAramAM to phakata pANI ja kahyuM che paNa phukArela pANI, jhAmela pANI tathA kapura, elacI, kAtho, kharasAra, sellaka, vALo, pADaLa vagerethI vAsela pANI nItarela (svaccha thayela) gALeluM hoya to kalpa, paNa gALela na hoya to na kalpa. yadyapi zAstromAM madha, goLa, sAkara, khAMDa, patAsAM, svAdimapaNe gaNAvelAM che ane drAkSanuM pANI, sAkaranuM pANI ane chAza pAna (pANI)mAM gaNAvela che; paNa duvihAra AdimAM na kalpa evo vyavahAra che nAgapurIyagacchanA bhASyamAM kahela che ke - drAkSanuM pANI te pANI (pAna) ane goLa vigerenI svAdima-ema siddhAMtamAM kahela che to paNa tRpti karanAra hovAthI vAparavAnI AjJA ApI nathI. - strI-saMbhoga karavAthI covihAra bhAMgato nathI, paNa bALaka pramukhanA hoThanA carvaNathI "covihAra bhAMge che. duvihAravALAne kalpe che kemake paccakakhANa je che te lomaAhAra (zarIranI 1. tivihAra paNa oSTa carvaNathI bhAMge che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza tvacAthI zarIramAM AhAranuM praveza thavuM)thI nathI, paNa phakata kavaLa AhAra (koLIyA karI mukhamAM AhAra praveza karAvAya che te)nuM ja paccakkhANa karAya che. jo ema na hoya, to upavAsa, AyaMbila ane ekAsaNAmAM paNa zarIra upara telamardana karavAthI ke gAMTha-gumaDAM upara ATAnI poTIsa pramukha bAMdhavAthI paNa paccakkhANa bhaMga thavAno prasaMga Avaze, paNa tevo to vyavahAra nathI. vaLI lomaAhArano to niraMtara saMbhava thayA ja kare che, tethI paccakkhANa karavAnA abhAvano prasaMga Avaze. aNAhArI cIjonAM nAma. lIMbaDAnAM pAMca aMga (mULa, patra, phUla, phaLa ane chAla) pezAba, gaLo, kaDu kariyAtuM, ativiSa, kuDo, cIDa, caMdana, rAkha, haLadara, rohiNI (eka jAtanI vanaspati che), UpaloTa, ghoDAvaja, triphaLA, bAvaLIAnI chAla (koIka AcArya kahe che), dhamAso, nAvya (koIka davA che), AsaMgha, rIMgaNI (ubhI beThI), eLIyo, gugaLa, haraDedaLa, vaNa (kapAsanuM jhADa), boraDI, kaMtherI, keraDAmULa, puMADa, boDathoDI, AchI, majITha, boLa, bIo(kASTha), kuMAra, citro, kaMdarUka, vigere ke jeno svAda mukhane game nahIM evo hoya te aNAhArI jANavAM, te cauvihAramAM paNa rogAdinA kAraNe vAparavA kalpe che. kalpasUtranI vRttinA cothA khaMDamAM kahela che ke - sarvathA ekalo je bhUkhane zamAve tene AhAra kahevAya che, te azana, pAna, khAdima ane svAdima ema cAra prakArano che. tathA te AhAramAM lUNa vigere je naMkhAya te paNa AhAra kahevAya che. krUra (bhAta) sarva prakAre kSudhA zamAve che, chAza, madirAdi te pAna (pANI), khAdima te mAMsAdi, svAdima te madha, e cAra prakArano AhAra samajavo. vaLI kSudhA zamAvavA asamartha AhAramAM maLela ke nahIM maLela hoya, evAM je lUNa, hIMga, jIrUM vigere sarva hoya te AhAra samajavAM. pANImAM kapUrAdi, kerI vigere phaLamAM, sutta Adi ane suThamAM `goLa nAMkhela hoya, te kAMI kSudhA zamAvI zakatAM nathI paNa AhArane upakAra karanAra hovAthI AhAramAM gaNAvela che. athavA bhUkhathI pIDAyelo jIva je kAMI kAdava sarakhI cIja peTamAM nAMkhe te sarva AhAra jANavo. auSadha vigerenI bhajanA che. auSadhAdi koI AhArarUpa che, koIka aNAhArarUpa che. keTalAka auSadhAdimAM sAkara pramukha hoya che te AhAra gaNAya che ane sarpa karaDelAne mATI Adi auSadha apAya che te aNAhAra che. athavA je padArtha kSudhAvaMtane potAnI marajIthI khAtAM svAda Ape che te sarve AhAra gaNAya che ane kSudhAvaMtane je khAtAM potAnA manane apriya lAge che te aNAhAra kahevAya che. 1. goLano vikAra DhIlo goLa, ukALelo zeraDIno rasa. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNahArI cIjonA nAma. he mUtra, lIMbaDAnI chAla ane mULa te paMcamULano kADho (ghaNo kaDavo hoya che te) phaLa te AmaLAM, haraDe, baheDAdi e sarva aNAhAra gaNavAM, ema cUrNImAM kahela che. nizIyacUrNImAM evI rIte lakhela che ke, "mULa, chAla, phaLa ane patra e sarva lIMbaDAnA aNAhAra samajavAM.'' paccakkhANanA pAMca sthAna(bheda). paccakkhANamAM pAMca sthAna (bheda) kahelA che. temAM pahelA sthAnamAM navakArazI, porisI vigere kALa paccakkhANa prAyaH covihAra karavAM. bIjA sthAnamAM vigaInuM, AyaMbila nivinuM paccakkhANa karavuM, temAM jene vigaIno tyAga na karavo hoya, teNe paNa vigaInuM paccakkhANa levuM; kemake paccakkhANa karanArane prAye mahAvigaI (dArU, mAMsa, mAkhaNa, madha)no tyAga ja hoya che, tethI vigaInuM paccakkhANa sarvane levA yogya ja che. trIjA sthAnamAM ekAsaNuM, bIyAsaNuM, (besaNuM) duvihAra tivihAra, covihAranuM paccakkhANa karavuM. cothA sthAnamAM pANassa (pANInA AgAro (pATha) levA)nuM paccakkhANa karavuM. pAMcamA sthAnamAM pahelAM grahaNa karelA sacittAdi cauda niyama sAMja-savA2e saMkSepa karavArUpa dezAvagAsikanuM paccakkhANa levuM. upavAsa, AMbila, nIvi prAye tivihAracovihAra thAya che, paNa apavAdathI te nivi Adi porasI vigere paccakkhANa duvihArAM paNa thAya che. kaheluM che ke : sAdhune rAtrie covihAra hoya, ane navakArazI covihAra hoya. bhavacirama, upavAsa ane AyaMbila, tivihAra ane covihAra banne hoya che. bAkInAM paccakkhANo duvihAra, tivihAra ane covihAra hoya che. nivi ane AyaMbila Adino kalpyAkalpya vibhAga, siddhAMtanA anusAre potapotAnI sAmAcArI vaDe jANavo. temaja paccakkhANabhASyathI annAmona (ajANatAM mukhamAM paDela), sahasAgAreNaM (akasmAt mukhamAM paDela) evA pAThano Azaya samajavo. ema jo na kare, to paccakkhANanI nirmaLatA na thAya. ema mULazlokanA parimiya e padanuM prAsaMgika vyAkhyAna karyuM. have tyArapachInAM "sujJa puchya" e padanuM vyAkhyAna batAve che. jinapUjA aMge dravyazuddhi. sUci eTale maLotsarga-(laghunIti-vaDInIti) karavAM, dAtaNa karavuM, jIbhanI ula utAravI, kogaLA karavA, sarvasnAna-dezasnAnAdi karI pavitra thavuM, A anuvAdavAkya che. kAraNa ke, malamUtra tyAga vigere prakAra lokaprasiddha hovAthI zAstra te karavA mATe upadeza karatuM nathI, je vastu lokasaMjJAthI prApta thatI nathI, te ja vastuno upadeza karavo emAM ja zAstranuM sAphalya che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza malina puruSe nhAvuM, bhUkhyAe khAvuM emAM zAstra upadezanI AvazyakatA nathI lokasaMjJAthI aprApta evA iha-paraloka hitakArI dharmamArgane upadezavAthI ja tenI saphaLatA che. e mujaba anya sthaLoe paNa jANavuM. zAstrakArane sAvadha AraMbhamAM vAcika anumodanA karavI yogya nathI. kaheluM che ke : pApavarjita vacananuM adhikuM ochuM aMtara samajI zake nahIM, eTale A bolavAthI mane pApa lAgaze ke nahIM lAge evuM samajI zake nahIM tene bolavuM paNa yogya nathI. to pachI upadeza Apavo kema yogya hoya ? malotsarga maunadhArI thaIne nirSaNa yogya sthAnake vidhipUrvaka karavo ucita che. kaheluM che ke : laghunIti, vaDInIti, maithuna, snAna, bhojana, saMdhyAdi kriyA, pUjA ane jApa, eTalAM mauna thaIne karavAM. vivekavilAsamAM paNa kahyuM che ke :laghunIti-vaDInIti karavAnI dizA. vastra paherI maunapaNe divase ane banne saMdhyA vakhate (savAre-sAMje) jo maLa mUtra karavA hoya, to uttara dizA sanmukha karavAM ane rAtre karavAM hoya, to dakSiNa dizA sAme karavAM. prabhAtanI saMdhyAnuM lakSaNa. sarva nakSatra teja rahita banI jAya ane jyAM sudhI sUryano ardha udaya na thAya tyAM sudhI prabhAtanI saMdhyAno kALa gaNAya che. sAyaMkALanI saMdhyAnuM lakSaNa. je vakhate ardha sUrya asta thayo hoya ane AkAzataLamAM jyAM sudhI be traNa nakSatro dekhAtAM na hoya, tyAM sudhI sAyaMkALa (saMdhyA) gaNAya che. maLamUtra karavAnAM sthAna. rAkhano ke chANano Dhagalo paDyo hoya temAM, gAyane besavA-bAMdhavAnA ThekANAmAM, rAphaDA upara, ghaNAM mANasoe jyAM maLamUtra karyA hoya temAM, AMbA, gulAba AdinA thaDamAM, agnimAM, sUrya sAme, mArga vacce, pANInA sthAnamAM, smazAna Adi bhayaMkara sthAnamAM, nadIne kAMThe, nadImAM, strI tathA potAnA pUjyanA dekhatAM. eTalAM ThekANAM mUkIne maLamUtra karavAM; paraMtu AkarI pIDA thaI hoya to eTalA ThekANe paNa maLamUtra karavAM. odhaniyukti vagere AgamamAM paNa sAdhu AzrayIne ema kaheluM che ke :sAdhu mahArAja mATe. jyAM bIjA koI AvI na caDe, tema bIjo koI dekhI na zake evA sthAnake; jyAM besatAM niMdA na thAya ke koI sAthe laDAI na thAya evA sthAnake; sarakhI bhUmimAM eTale paDI na javAya Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laghunIti-vaDInIti karavAnI dizA. 59 evA sthAnake; ghAsa vigerethI DhAMkelI bhUmithI rahita sthAne maLa-mUtra kare kemake evI bhUmimAM besatAM ghAsa vigeremAM jo kadApi vIMchI, sarpa, kIDA Adi hoya, to vyAghAtano saMbhava thAya ane kIDI vigere hoya to marI jAya. thoDA kALanI karelI bhUmikAmAM, vitIrNa bhUmimAM, jaghanyathI paNa eka hAthanI jamInamAM; jaghanyathI paNa cAra aMgula jamIna agni tApAdithI acitta thaI hoya evA sthAnamAM; atizaya Asanna (pAsa) nahIM (dravyathI dhavaLa, ghara, bagIcA Adine najIka nahI ane bhAvathI AkarI pIDA thaI hoya to tevA sthAna pAse paNa vosirAve); bila varjita sthAnake; bIja, lIlotarI, trasa jIva rahita sthAnake, evAM sthAnake maLamUtra vosirAve (tyAga kare). dizI, pavana, grAma, sUrya, chAyA pramukhanA sanmukha varjIne tema ja traNa vAra pramArjIne traNa vAra maUgunAdi vasudo evo pATha kahIne zarIranI zuddhi thavA mATe vosirAve ane zuddhi kare. uttara ane pUrva dizA pUjya che mATe tenA sanmukha maLamUtrano tyAga na karavo. dakSiNa dizA sAme besatAM bhUta-pizAcAdino bhaya thAya che. pavana sanmukha besatAM nAsikAmAM pavana AvavAthI artha thAya che. sUrya tathA gAmanA sanmukha besavAthI tenI niMdA thAya che. jene kRmi nikaLatA hoya te chAyAmAM maLa tyAga kare paNa jo taDakAmAM besavuM ja paDe to be ghaDI paryata chAyA karI tyAM Ubho rahe. mUtra rokavAthI cakSu jAya, mala rokavAthI jIvitavyathI rahita thAya, ulaTI Adine rokavAthI koDha thAya ane e traNene rokavAthI glAnatva (maMdavADa) thAya che. maLa, mUtra, ghUMka, baLakho, saLekhamAdi jyAM nAkhavAM hoya tyAM pahelAMthI 3/nANA nasudi ema kahIne vosirAvavo, ane vosirAvyA pachI tatkALa vosire vosire ema traNavAra ciMtavavuM. vaLI saLekhamAdine to tatkALa dhULa, rAkha, vigerethI yatanApUrvaka DhAMkavAM. saMmUcchimanI utpatti. jo ema dhULa vigerethI DhAMke nahIM ne khullAM paDyAM rahe to temAM asaMkhya saMmUcchima (mAtApitAnA saMyoga vinA upajanArA nava prANavALA manuSyo jIva utpanna thAya ane teno nAza thavAno doSa lAge che. mATe pannavaNAstranA prathama padamAM kaheluM che ke : "he bhagavan! saMmUcchima manuSya kyAM upaje? (uttara) he gautama ! manuSyakSetramAM pistALIsa lAkha yojanamAM, aDhI dvIpamAM je dvIpa-samudro che temAM AvelA paMdara karmabhUmi (jyAM asi, masi, kRSi karma karI loko AjIvikA kare che)mAM, chappana aMtaradvIpaja manuSya (yugalIyA), garbhaja manuSyanA maLamAM, pezAbamAM, melamAM baLakhAmAM, nAsikAmAM, vamana (okelA)mAM, pittamAM, vIryamAM vIrya ane rudhira bhegAM maLelAM hoya temAM, bahAra kADhI nAkhela vIryanA pulamAM, nirjIva kalevaramAM, strI-puruSanA saMyogamAM, nagaranI khALamAM, sarva apavitra sthAnamAM, saMmUcchima manuSya utpanna thAya che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza eka aMgulanA asaMkhya bhAga mAtra zarIranI avagAhanA (dekhAva)vALA, asaMzI (manavagaranA), mithyAtvI, ajJAnI, sarva paryAptithI aparyAptA ane aMtarmuhUrtanuM AyuSya bhogavI kALa karanArA evA saMmUcchima jIva upaje che, mATe baLakhA, saLekhama upara dhULa ke, rAkha nAMkhIne tene jarUra DhAMkavA." dAtaNa mATe mArgadarzana. dAtaNa vigere karavuM hoya, to nirdoSasthAnamAM jANItA vRkSanA prAsuka ane komala daMtakASThathI athavA dAMtanI daDhatA karanAra tarjanI AMgaLIthI karavuM. dAMta AdinA mala upara dhULa nAMkhavI. vyavahArazAstramAM A pramANe kaheluM che ke : "dAMta deDha karavA mATe dAMtanI pIThikA (peDhIyA-peDhAM) prathama tarjanI aMgulIthI ghasavI pachI AdarapUrvaka (jarUra) dAtaNa karavuM." dAtaNa karatAM zubhasUcaka agamacetI. dAtaNa karatI vakhate je pANInA kogaLA karavAmAM Ave che, temAM pahelo kogaLo karatAM temAMthI jo eka biMdu gaLAmAM UtarI jAya, to te divase turata uttama bhojana maLe. dAtaNanuM pramANa ane karavAnI rIta. vAMkuM nahIM, vacce gAMTha vinAnuM jeno kUco sAro thaI zake evuM, jenI aNI pAtaLI hoya, daza AMgaLa lAMbuM, potAnI TacalI AMgaLInA agrabhAga jeTaluM jADuM, jANItA jhADanuM, sArI jamInamAM utpanna thayelA dAtaNathI TacalI ane devapUjaNI aMgulInI vacce rAkhIne pahelAM upalI jamaNI dADha ane pachIthI upalI DAbI dADhane ghasIne pachI banne nIcenI dADhane ghasavI. uttara ke, pUrvadizA sAme sthira Asane dAtaNa karavAmAM ja citta sthApIne dAMtane kAMI pIDA na thAya, tema mauna rahI, dAtaNa karavuM. durgadhavALuM, poluM, sukuM, mIThuM, khATuM ane khAruM dAtaNa upayogamAM levuM nahIM. dAtaNa na karavA viSe. vyatipAtamAM, ravivAre, saMkrAMtine dine, grahaNa dine ane paDavo, pAMcama, AThama, navamI, punama, amAvAsyA e che tithioe dAtaNa na karavuM. vagara dAtaNe mukhazuddhi karavAnI rIta. dAtaNa na hoya, to mukhazuddhi karavAno vidhi evo che ke, bAra kogaLA pANInA karavA ane jIbhanI Ula to jarUra dararoja utAravI, jIbha uparathI Ula utAravAnI dAtaNanI cIra, jIbhane dhIre dhIre ghasIne, te cIra, potAnI sanmukha pavitra jagyAe pheMkavI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAtaNa mATe mArgadarzana. dAtaNanI cIrI pheMkavAthI jaNAtI agamacetI. jo dAtaNanI cIra potAnI sAme paDe to sarva dizAomAM sukha-zAMti pAme. vaLI dAtaNanI cIra UbhI rahe to sukha mATe thAya, ethI viruddha hoya to duHkhadAyI samajavuM. kSaNavAra ubhI rahIne pachI jo dAtaNanI cIra paDI jAya to zAstra jANanAre ema kahevuM ke Aje jarUra miSTaAhAra maLaze. dAtaNa karavAnA niSedha. khAMsI, zvAsa, ajIrNa, zoka, tRSA, moTuM AvavuM, mastaka, netra, hRdaya, karNa eTalA rogavALAoe dAtaNa karavuM nahIM. vALa samAravA aMge. mAthAnA vALa nitya sthira thaIne koInI pAse sApha karAvavA, paNa pote eka sAthe be hAthavaDe vALa samAravA nahIM. darpaNa jovAthI agamacetI. tilaka karavA ke maMgaLa mATe dararoja darpaNa jovuM, paNa darpaNamAM je divase potAnA mastaka vinAnuM potAnuM dhaDa dekhAya te divasathI paMdara divase potAnuM mRtyu jANavuM. je divase upavAsa, AyaMbila ane ekAsaNAdinuM paccakakhANa karela hoya te divase moTuM, dAtaNa ke mukhazuddhi kIdhA vinA paNa zuddha ja samajavuM; kemake, tapa e ja mahAphaLakArI che laukikamAM paNa e ja vyavahAra che ke, "upavAsAdi tapamAM dAtaNa kIdhA vinA paNa devapUjA karavI." upavAsAdimAM dAtaNano niSedha laukikazAstromAM paNa kahela che. viSNubhakticaMdrodayamAM kahevuM che ke : paDave, amAvAsyA, chaThTha, madhyAha, navamI ane saMkrAMtine divase dAtaNa karavuM nahIM. upavAsamAM ke zrAddhamAM dAtaNa na karavuM, kemake dAMtane dAtaNano saMyoga sAta kuLane haNe che. brahmacarya, ahiMsA, satya, mAMsatyAga e cAra vAnAM koIpaNa vratamAM jarUra pALavAM. vAraMvAra pANI pIvAthI, tAMbUla khAvAthI, divase suvAthI ane maithuna sevavAthI upavAsanuM phaLa haNAya che. snAna karavuM hoya to paNa jyAM kIDInuM dara, nIlaphUla, sevAla, kuMthuA jIva vigere ghaNA na hoya, jyAM viSamabhUmi na hoya, jyAM jamInamAM polANa na hoya evI jamIna upara, uparathI UDIne AvI paDatA jIvonI yAtanAthI, gaLaNAthI gALelA parimita pANIthI snAna karavuM. zrAvakadinakRtyamAM kahela che ke : trasAdi jIvarahita pavitra bhUmi upara acitta ke sacitta ane gALelA pramANavaMta pANIthI vidhipUrvaka snAna kare. - vyavahAramAM kahevuM che ke : nagna thaIne, rogI hoya tyAre, paradezathI AvIne, badhAM vastra sahita, bhojana kIdhA pachI, AbhUSaNa paherIne ane bhAI vagere sagAM-vahAlAMne maMgaLa mATe vaLAvI AvIne tarata snAna Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 - zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza na karavuM, ajANyA pANIthI jemAM praveza karavo muzkela hoya evA pANImAM pesIne, malina lokoe malina karelA pANImAM ane sevALa ke jhADanA gucchathI DhaMkAyelA pANImAM pesIne snAna karavuM . e yogya nathI. zItaLa jaLathI snAna karIne tarata uSNa bhojana, temaja uSNa jaLathI snAna karIne tarata zItaLa anna khAvuM nahIM ane snAna karIne tela mAlIza karavuM nahIM. snAna karatAM jaNAtI agamacetIo. snAna karIne UDyA pachI tarata ja potAnA zarIranI kAMti badalAI jAya, mAMhomAMhe dAMta ghasAvA lAge ane zarIramAM mRtakanA jevI gaMdha chUTe to te puruSa trIje divase maraNa pAme. snAna karI rahyA ke tarata ja jo hRdaya ane be paga ekadama sukAI jAya to chaTTe divase maraNa pAme emAM saMdeha nathI. snAna karavAnI jarUrI samaya. maithuna sevyA pachI, ulaTI karyA pachI, smazAnanA dhUmrano sparza thayA pachI, naThAruM svapra dIThA pachI ane kSaurakarma (hajAmata karAvyA) pachI zuddha nirmaLa pavitra jaLathI jarUra snAna karavuM. hajAmata na karAvavA aMge. talAdi mardana kIdhA pachI, snAna kIdhA pachI, bhojana kIdhA pachI, vastrAbhUSaNa paheryA pachI, prayANa karavAne divase, raNamAM javA vakhate, vidyA-yaMtra-maMtrAdikano prAraMbha karavA vakhate, rAtre, saMdhyAkALe, parvane divase ane navame divase (je divase hajAmata karAvI hoya te divasathI navame divase) hajAmata karAvavI nahIM. uttama puruSe dADhI ane muMchanA vALa tathA nakha eka pakSamAM eka ja vAra levarAvavA (utarAvavA); ane potAnA dAMtavaDe ke hAthavaDe potAnA nakha cAvavA ke uccheda karavA nahIM. dravya snAna. snAna e zarIrane pavitrAnuM ane sukhanuM, temaja paraMparAe bhAvazuddhinuM kAraNa che, bIjA aSTaka prakaraNamAM kaheluM che ke : pANIthI kevala zarIranI cAmaDInI ja thoDA samaya pUratI zuddhi thAya che ane tenA snAnathI ekAMte zuddhi ja thAya che evuM paNa nathI; kAraNa ke - tevA prakAranA rogIone jarApaNa zuddhi hotI nathI. zarIramAM rahelA anya kAna, nAka AdimAM rahelA melane dUra na karatuM hovAthI, athavA to pANImAM rahelA aplAya sivAyanA bIjA jIvone upadrava karanAra na hovAthI jalasnAna dravyasnAna (bAhyasnAna) kahevAya che. je gRhastha upara lakhelI vidhivaDe deva-gurunI pUjA karavA mATe je dravyasnAna kare che tene te paNa zobhanIya che. dravyasnAna zobhanIya che teno hetu batAve che : dravyasnAna e bhAvazuddhinuM nimitta che, e anubhava siddha che. aplAyanI virAdhanAno doSa hovA chatAM, samyakatva zuddhi Adi guNo prApta thatA hovAthI zubha che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAna karatAM jaNAtI agamacetIo. 63 prazna :- pUjA karavAmAM aplAyAdino vadha thAya che eTalA ja mATe pUjA na karavI joie ? uttara H- "pUjA e samakitanI zuddhi karanArI che, mATe 'pUjA' e bhAvanayathI doSa rahita ja samajavI." upara lakhyA pramANe devapUjA mATe gRhasthane dravyasnAna karavAnI AjJA che, tethI "dravyasnAna pApane mATe che." evuM bolavAvALA lokono mata asatya che. tIrtha upara snAna karyuM hoya to phakta dehanI kAMika zuddhi thAya che, paraMtu AtmAnI to eka aMzamAtra paNa snAna karavAthI zuddhi thatI nathI. je mATe skaMdapurANanA kAzIkhaMDamAM chaTThA adhyAyamAM kaheluM che ke H hajAro bhAra mATIthI, pANInA bharelA seMkaDo ghaDAthI, ke seMkaDo tIrthanA snAna karavAthI paNa durAcArI puruSo zuddha thatA nathI. jaLajaMtuo (macchAdi) jaLamAM ja utpanna thAya che ane temAM ja pAchA maraNa pAme che, paNa teono manano mela dUra thayo na hovAthI svargamAM jatAM nathI. gaMgAnA snAna vinA paNa zama, dama, saMtoSAdikathI mana nirmaLa thAya che, satya bolavAthI mukha zuddha thAya che, brahmacaryAdithI zarIra zuddha thAya che, rAgAdithI mana malina thAya che, asatya bolavAthI mukha malina thAya che ane jIvahiMsAdithI kAyA malina thAya che to tethI gaMgA paNa dUra ja rahe che, gaMgA paNa ema ja kahe che ke parastrIthI, paradravyathI ane paradrohathI dUra rahenArA puruSo mArI pAse AvIne mane pAvana karaze. pApa prakSAlana kevI rIte. koIka kuLaputra gaMgA Adi tIrtha karavA javA lAgyo, tyAre tenI mAtAe tene kahyuM ke, 'he putra ! A mAruM tuMba (tuMbaDuM) tuM sAthe lai jA ane jyAM jyAM tuM snAna kare tyAM tyAM tene paNa navarAvaje' kuLaputre mAtAnuM kahevuM mAnya karI je je tIrthe gayo te te tIrthe tuMbaDAne navarAvyuM. chevaTe gaMgA Adi tIrthanI yAtrA karI, potAnA ghera Avyo ane mAtAnuM tuMba tene pAchuM samarpaNa karyuM. tyAre teNIe te ja tuMbaDAnuM zAka karIne putrane ja pIrasyuM. mukhamAM nAMkhatAM te tarata ja bolyo, are ! ATaluM badhuM kaDavuM zAka kyAMthI kADhyuM ? mAtAe kahyuM ke, zuM hajI enI kaDavAza gai nahIM ? teM A tuMbaDAne kharekhara snAna karAvyuM ja nahIM hoya; putra bolyo ke nahIM, nahIM, meM to ene badhA tIrtha upara mArI jema ja navarAvyuM hatuM. mAtA bolI ke, jo eTalA badhA tIrtha upara ene snAna karAvavA chatAM enI kaDavAza gai nahIM, tyAre to kharekhara tArUM pApa paNa kevI rIte gayuM ? pApa to kharekhara dharmakriyA ane japa-tapavaDe ja jAya che. jo ema na hoya to A tuMbaDAnuM kaDavApaNuM kema gayuM nahI ? tyAre te paNa pratibodha pAmyo ane japa-tapa karavA zraddhAvaMta thayo. snAna karavAmAM asaMkhya jIvamaya jaLanI ane zevALa Adi jo hoya to anaMta jaMtunI virAdhanA ane aNagaLa jaLamAM rahelA porA vigere trasa-jIvanI virAdhanAno saMbhava hovAthI snAna karavAmAM doSa prakhyAta ja che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 4 jaLa e jIvamaya ja che e viSe uttaramImAMsAmAM kahyuM che ke : karoLIAnA mukhamAM je taMtu che, te taMtumAM paDelA pANI madhyenA eka biMdumAM jeTalA jIvo che, te jIvonI sUkSma bhramaranA pramANe kalpanA karI hoya to traNe jagatamAM paNa samAi zake nahIM. bhAvasnAnanuM svarUpa. dhyAnarUpa jaLathI jIvane sadAya je zuddhinuM kAraNa thAya ane jeno Azraya laine karmarUpa mela dhovAya tene bhAvasnAna kahe che. jo je koine snAna karavAthI paNa gumaDuM, cAThuM, ghAva vigeremAMthI parU ke rasI jharatAM baMdha na thavAne lIdhe dravyazuddhi na thAya te puruSe aMgapUjA mATenAM potAnA phUla-caMdanAdi bIjA koine ApIne tenI pAse bhagavAnanI pUjA karAvavI, ane pote dUrathI agrapUjA (dhUpa, akSata, phaLa caDAvIne) tathA bhAvapUjA karavI. kemake, zarIra apavitra hoya tyAre pUjA kare to lAbhane badale AzAtanAno saMbhava thAya che, mATe aMgapUjA karavAno niSedha che. kahyuM che ke : AzAtanA thavAno bhaya na rAkhatAM apavitra aMge (zarIranA koIpaNa bhAgamAMthI parU ke 2sI vigere vahetuM hoya to) devapUjA kare, athavA jamIna upara paDI gayelAM phUlathI pUjA kare, to te bhavAMtaramAM caMDALanI gatine pAme. azuddhipUrvaka pUjA karavAnuM phaLa. kAmarUpa nagaramAM koIka caMDALane ghera eka putra utpanna thayo, teno janma thatAM, tenA pUrvabhavanA vairI vyaMtara devatAe tyAMthI haraNa karIne tene vanamAM mUkyo. e vakhate kAmarUpa paTTaNano rAjA, vanamAM pharavA nIkaLelo hato. teNe te bALakane vanamAM paDelo dekhI pote aputrIo hovAthI, tene potAnA darabAramAM lAvIne, puNyasAra evuM nAma ApI, pALI poSIne yauvanAvasthA sudhI pahoMcADyo. chevaTe tene rAjya ApI, rAjAe dIkSA lIdhI ane saMyama pALatAM vicarIne, keTaleka kALe te kevaLajJAna pAmI, pAchA kAmarUpa paTTaNe AvyA. tyAre puNyasAra rAjA temaja nagaraloko temane vaMdana karavA AvyAM. A avasare puNyasArane janma ApanArI, je tenI caMDALaNI mAtA hatI, te paNa tyAM AvI. sarva sabhA samakSa rAjAne joyo ke, tarata ja teNInA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI ane dharatI para paDavA lAgI A joi rAjAnA manamAM ghaNuM Azcarya lAgavAthI, kevaLI mahArAjane pUchavA lAgyo ke - he mahArAja ! mane dekhIne A caMDALaNInA stanamAMthI dUdhanI dhArA kema chUTI ? kevaLIe kahyuM ke, he rAjana ! e tArI mAtA che, tuM to mane vanamAMthI maLyo hato. rAjA pUchavA lAgyo ke, svAmin ! zA karmathI huM caMDALanA kuLamAM utpanna thayo ? uttara ApatAM kevaLIe jaNAvyuM ke, pUrvabhavamAM tuM vyApArI hato. te ekadA jinezvaranI pUjA karatAM puSpa jamIna upara paDeluM hatuM te caDAvavA lAyaka nathI ema jANavA chatAM paNa emAM zuM thayuM ? ema avajJA karIne prabhune teM caDAvyuM hatuM tethI tuM caMDAla thayo che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjA samaye vastrazuddhi. 65 kaheluM che ke, ayogya phaLa, phUla ke naivedya bhagavAnane caDAve to te prAyaH paralokamAM nIca kuLamAM utpanna thavAnuM karma bAMdhe che. tArA pUrvabhavanI je mAtA hatI teNIe eka divasa strIdharma (rajasvaLA) mAM AvelI chatAM paNa devapUjA karI; te karmathI maraNa pAmyA pachI caMDALaNI thaI che. AvA vacana sAMbhaLIne rAjAe vairAgya pAmI dIkSA grahaNa karI. teoe apavitratAmAM ane jamIna para paDelA puSpathI pUjA karavAne lIdhe nIcagotra bAMdhyuM hatuM. uparanA daSTAMtamAM batAvyA mujaba nIcagotra baMdhAya che, mATe paDI gayelA puSpa sugaMdhIyukta hoya to paNa prabhune caDAvavuM nahIM. jarA mAtra paNa apavitratA hoya, to prabhupUjA karavI nahIM. khAsa karIne strIdharmamAM AvelI strIe moTI AzAtanAono doSa hovAthI pUjA karavI nahIM. pUjA samaye vastrazuddhi. pUrvokta rIte snAna karyA pachI, pavitra, sukomaLa, sugaMdhI, rezamI ke sutarAu vastra rUmAlathI aMgatuMhaNa karI, bIjuM zuddha vastra paheratAM bhInuM vastra yuktipUrvaka utArI bhInA pagathI malina jamInane nahIM pharasatA pavitra sthAnake AvIne uttara dizA sAme ubhA rahIne manohara, navAM, phATelAM nahIM, sAMdhelAM nahIM, temaja pahoLAM ane sapheda be vastra paheravAM. - zAstramAM kaheluM che ke, yathAyogya nirmaLa jaLathI zarIrane zuddha karIne pachI nirmaLa dhUpathI "pelA ane dhoelAM be vastra pahere. laukikamAM paNa kahevuM che ke, he rAjanuM! devapUjAnA kAryamAM sAMdheluM, baLeluM, phATeluM ke pArakuM vastra paheravuM nahIM. ekavAra paNa pahereluM, je paherIne vaDInIti, laghunIti ke maithuna kIdhuM hoya tevuM vastra na paheravuM. eja vastra paherIne bhojana karavuM nahIM, tevA nirmAlya vastrathI devanI pUjA paNa karavI nahIM. strIoe paNa kaMcukI (kAMcaLI) paheryA vinA pUjA na karavI. evI rIte puruSane be ane strIne traNa vastra paheryA vinA pUjA karavI kalpa nahIM : devapUjAmAM dhoelA vastra mukhya vRttie ativiziSTa (sArAM) kSIrodakAdi jevAM dhoLAM ja vAparavAM. udayana rAjAnI rANI prabhAvatI AdinAM sapheda ane dhoLAM ja vastra nizItha AdimAM kahelAM che. "vacchaniyaMso " sapheda vastra paherIne pUjA karavI) ema zrAvakadinakRtyamAM paNa kaheluM che. kSarodaka vastra paheravAnI zakti na hoya to suMdara rezamI dhotIyAM vAparavAM. pUjASoDazakamAM paNa "sitakumavaa" sapheda zubha vastro" ema lakhyuM che. tenI (pUjASoDazakanI vRttimAM kahyuM che ke, sitavastra | gumavatre ra pida sitArA paTTayamaripatAvi parigha sapheda ane zubha vastro vAparavAM, zubha eTale sapheda karatAM judAM paNa paToLAM vigere kalpe rAtAM pILAM vigere varNavALAM paNa grahaNa karAya che. simi uttarasaMga re evA AgamanA pramANathI uttarAyaNa akhaMDa ekaja karavuM paNa be khaMDa joDIne kareluM na joie. rezamI vastra bhojanAdi karavAM chatAM paNa haMmezA pavitra ja Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza hRda che e lokokti jinapUjAmAM apramANika che. rezamI vastro paNa bIjAM vastronI mAphaka, bhojana, malamUtra, azucisparza-varjana AdithI sAcavavAM, devapUjAmAM vAparavAnAM vastra vAraMvAra dhovAM, pavAM vigerethI sApha rAkhavAM, thoDI vAra ja vAparavAM. parasevo, saLekhama, thuMka, baLakho e vastrathI na luMchavAM, temaja vaLI hAtha, paga, nAka, mastaka paNa nahIM luMchavAM, temaja potAnA sAMsArika kAmanAM vastranI sAthe ke pArakAM bALa, vRddha, strInAM vastranI sAthe na mUkavAM, tathA prAye pArakAM vastra paheravAM ja nahIM. jo vAraMvAra ema yuktithI na sAcave to apavitra thavAnA doSano saMbhava thAya che. kumArapALa rAjAnA pUjAnA vastro ane sALavIo. kumArapALa rAjAnAM pUjA mATenAM vastro bAhaDa maMtrInA nAnA bhAI cAhaDe vAparyAM tyAre rAjAe kahyuM ke, navuM vastra mane Apa. tyAre teNe kahyuM ke, mahArAja, evuM sApha navuM rezamI vasra to ahIMyAM maLatuM ja nathI. paNa savA lAkha dravyanA mUlathI navAM vastra baMberA nagarImAM bane che, paraMtu tyAMno rAjA te eka divasa paherIne pachI ja ahIMyAM mokalAve che. AvAM vacana sAMbhaLIne kumArapALa rAjAe baMberA nagarInA adhipatine savAlAkha dravya ApavAnuM jaNAvI taddana navuM paheryA vagaranuM vastra mokalavAne kahevarAvyuM. teNe te ApavAnI nA pADI. tethI kumArapALa rAjA tenA para kopAyamAna thayo. jethI teNe cAhaDane bolAvI kahyuM ke, ApaNuM moTuM sainya laIne tuM baMberA nagare jaI jaya karIne tyAMnAM paToLA ane paToLAMnA kArIgarone ahIMyAM laI Ava. tuM dAna ApavAmAM udAra che te kharUM, paNa vizeSa kharaca na karato. te vacana aMgIkAra karIne tyAMthI moTuM sainya laI trIje prayANe cAhaDa baMberA jaI pahoMcyo. baMberAnA svAmIe tenI pAse lAkha dravya mAMgyuM. paraMtu kumArapALe nA pADela hovAthI teNe ApyuM nahIM. chevaTe rAjAnA bhaMDAranA dravyano vyaya karIne (jeNe jema mAMgyuM tene tema ApIne) caudase uMTaDIo upara caDelA be be zastradhArI subhaTone sAthe laI akasmAta rAtrine samaye baMberA nagarane vIMTIne saMgrAma karavA dhAryuM. paNa te rAtre tyAMnA lokomAM sAtaso kanyAonAM lagna hatAM te sAMbhaLIne teone vidana thAya nahIM mATe rAtre vilaMba karI savAranA pahoramAM potAnA sainika baLathI teNe tyAMnA killAnA curecurA karI nAMkhIne aMdara pesI tyAMnA adhipatino-darabArano gaDha tAbe karyo. pachI potAnA rAjA kumArapALanI ANa manAvIne tyAMnA khajAnAmAMthI sAta karoDa sonAmahora ane agIyAraso ghoDA tathA tyAMnA sAtaso sALavIone sAthe laI te moTA mahotsava sahita pATaNa nagare AvI kumArapALa rAjAne namyo. kumArapALa bolyo ke, tArI najara moTI te moTI ja rahI, kemake teM to mArA karatAM paNa ghaNo kharaca karyo, eTalo kharaca to huM pote gayo hota paNa thAta nahIM.' AvAM vacana sAMbhaLIne cAhaDa bolyo ke, mahArAja je kharaca thayuM te tamArI ja moTAI che. meM je kharca karyuM che, te tamArA ja baLathI karyuM che, kemake, moTA svAmInA kAma paNa moTA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAmAM dravyazuddhi. 67 kharcathI ja thAya che. je kharca thAya te moTAnI ja moTAI che. meM je kharca karyuM te mArA mAthe moTA svAmI che tyAre ja thayuM ne ? AvAM vacana sAMbhaLIne rAjA ghaNo ja khuzI thayo ane 'rAjyagharaTTa' evuM biruda ApI moTo mAnasALI karyo. pUjAmAM dravyazuddhi. pote ja sArA sthAnathI, jenA guNa jANato hoya evA sArA mANasa pAsethI pAtra, DhAMkaNuM, lAvanAra mANasa ane mArga e badhAnI pavitratAnI yatanA rAkhI vidhipUrvaka pANI, phUla Adi vastu lAvavI. phulo vigere ApanArane sAruM mUlya ApI khuza karavo. sAro mukhakoza bAMdhI pavitra bhUmi joI, jIvAdirahita sAruM kezara-kapUra vigere vastuthI mizra kareluM caMdana ghasavuM, vINelA ane uMcA AkhA cokhA, zodhelo dhUpa ane dIpa, sarasa naivedya tathA manoharalo ityAdi sAmagrI ekaThI karavI. e rItie dravyazuddhi kahI che. pUjA mATe bhAvazuddhi. koI upara rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA, lobha, IrSA, Aloka-paralokanI sukhanI icchA, yaza ane kIrtinI vAMchA, kautuka vyAkulatA, vigere TALIne cittanI ekAgratA rAkhIne je pUjA karavI te bhAvazuddhi kahevAya che. kahyuM che ke mananI zuddhi, vacananI zuddhi, kAyAnI zuddhi, vastranI zuddhi, bhUminI zuddhi, pUjAnA upakaraNanI zuddhi, sthiti zuddhi - ema bhagavaMtanI pUjAnA avasare sAta prakAranI zuddhi karavI. ema dravyathI ane bhAvathI zuddhi karIne pavitrapaNe derAsaramAM praveza kare. A vidhi gRhacaitya mATe paNa samajavI. derAsaramAM pravezavividha. derAsaranI jamaNI dizAnI zAkhAne AzrayIne (jamaNA paDakhAthI) puruSe derAsaramAM praveza ka2vo, ane DAbI bAjunI zAkhAne AzrayIne strIe derAsaramAM praveza karavo. paNa derAsaranA daravAjA AgaLanA pahelA pagathIyA upara strI athavA puruSe jamaNo ja paga mukIne derAsaramAM praveza karavo. pUrvadizA ke uttaradizA sAme besIne caMdranADI vahetAM sugaMdhavALA mIThA padArthothI devanI pUjA kare. kevI yuktipUrvaka devanI pUjA karavI te vidhi batAve che - traNa nisIhi ciMtavavI, traNa pradakSiNA pharavI, trikaraNa (mana, vacana, kAyA) zuddhi karavI e vidhithI zuddha pavitra pATalA upara padmAsanAdi sukhe besI zakAya evA Asane besIne, caMdananA vAsaNamAMthI bIjA vAsaNa (vATakI) vigeremAM ke hAthanI hatheLImAM caMdana laIne kapALamAM tilaka karI hAthamAM kaMkaNa ke nADAchaDI bAMdhIne hAthanI hatheLI vaLI caMdananA rasathI vilepanavALI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza karI dhUpathI dhUpI pachI bhagavaMtanI (A pustakamAM AgaLa kahevAze) te vidhipUrvaka pUjAtrika (aMgapUjA, aMgrapUjA, bhAvapUjA) karIne pahelAM karyuM hoya ke na karyuM hoya paNa prabhusAkSIe paccakkhANa kare. rAjA Adi mahaddhikone jinamaMdira javAno vidhi. vihiNA jiNaM jiNagehe gaMtuM accei uciyacitao / uccarai paccakkhANaM dRDhapaMcAcAragurUpAse // 6 // vidhinA jinaM jinagRhe gatvA'rcati ucitacintArataH / uccarati pratyAkhyAnaM dRDhapaMcAcAraH gurUpArzve // 6 // vidhipUrvaka jinezvara bhagavatanA maMdire jaI vidhipUrvaka ucita ciMtavanA karIne (derAsaranI dekharekha karI) vidhipUrvaka jinanI pUjA kare. ema sAmAnya artha batAvI vizeSa artha batAve che. maMdira janAra jo rAjA ke maharSika hoya to sarva RddhithI, sarva aizvaryathI, sarva yuktithI, sarva baLathI, sarva parAkramathI, jainazAsanano mahimA vadhAravA mATe moTI RddhipUrvaka maMdire jAya, jema dazArNabhadra rAjA zrI vItarAgane vaMdana karavA gayo hato tevI rIte jAya. dazArNabhadra rAjAnuM dRSTAMta. dazArNabhadra rAjAe abhimAnathI evo vicAra karyo ke, jevI rIte koIe paNa prabhu mahAvIrane vAMghA na hoya evA ThAThamAThathI huM vAMdavA jAuM, ema dhArI te potAnI sarvaRddhi sahita, potAnA sarva puruSone yathAyogya zRMgAra paherAvIne tathA dareka hAthInA daMtazULa upara sonA-rUpAnA zRMgAra paherAvIne caturaMgiNI senA sahita potAnI aMteurIone sonA-rUpAnI pAlakhIo ke aMbADIomAM besADI sarvane sAthe laI ghaNA ja ThAThathI bhagavaMtane vAMdavA Avyo. te vakhate tene ghaNuM ja abhImAna thayela jANI teno mada utAravA mATe saudharmendre zrI vIrane vAMdavA AvatAM divya RddhinI racanA karI. te vRddha RSi maMDaLa stotravRttithI ahIMyAM batAve che. pAMcaso ne bAra mastakavALA, evA cosaTha hajAra hAthI banAvyA. tene ekeka mastake (kuMbhasthaLe) ATha-ATha daMtazULa, ekeka daMtazULe ATha ATha vAvaDIo, ekekI vAvamAM lAkha pAMkhaDIvALAM ATha-ATha kamaLa, ane dareka pAMkhaDImAM batrIsa divya nATaka, dareka karNikAmAM ekeka divya prAsAda ane dareka prAsAdamAM agramahiSInI sAthe indra bhagavAnanA guNa gAya che, evI RddhithI airAvata hAthI upara besI AvatA indrane joI, dazArNabhadra rAjAe dIkSA grahaNa karI potAnI pratijJA pUrNa karI. zakrendre banAvelA hAthIonA mukhanI, kamaLanI, temaja kamaLanI pAMkhaDInI saMkhyA pUrvAcAryoe ghaNI rIte batAvI che. te anyatrathI jANI levI. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnya puruSone jinamaMdira javAno vidhi. RddhivaMta hoya te upara batAvelI rIta pramANe potAnA ADaMbara sahita derAsare darzana karavA jAya. sAmAnya puruSone jinamaMdira javAno vidhi. sAmAnya saMpadAvALA puruSo uddhatAIne tyajI loko hAMsI na kare evA potAnA kuLAcArane ke potAnI saMpadAne anusaratA veSa (vastra-AbhUSaNa)no ADaMbara karIne potAnA bhAI, mitra, putra, svajana samudAyane sAthe laI derAsara darzana karavA jAya. zrAvakanA paMcAbhigama. (1) puSpa, tAMbuLa, sarasava, dUrvA, charI vigere sarva jAtinAM zastra, mukuTa, pAdukA, pagamAM paheravAnA buTa, hAthI, gADI vigere sacitta acitta vastuo choDIne. (2) mukuTa mUkIne bAkInA bIjA sarva AbhUSaNo eTale acitta dravyane sAthe rAkhIne, (3) eka panAnA vastranuM uttarAsaNa karIne, (4) bhagavaMtane dekhatAM tatkALa be hAtha joDI kAMIka mastaka namAvatAM no nipaIST ema bolato, (5) mananI ekAgratA karato upara jaNAvyA mujaba pAMca prakAranA abhigama sAcavato "nisAhi" e padane uccArato derAsaramAM pese. maharSioe paNa ema ja kaheluM che. rAjAnA paMcAbhigama. rAjA jyAre derAsaramAM jAya tyAre rAjyanAM pAMca cihna - (1) khAdi sarva zastra, (2) chatra, (3) upAnaha (paganI mojaDI), (4) mukuTa, (5) be cAmara bahAra mUke. nisahi. ahIMyAM ema samajavAnuM che ke derAsarane daravAje zrAvaka Avyo tyAre mana, vacana, kAyAthI potAnA gharanA vyApAra (ciMtavana) choDI de che ema jaNAvavA (samajavA) derAsaranA daravAjA AgaLa caDhatAM ja prathama nizIhi traNa vAra kahevI evo vidhi che, paNa tene eka ja (nisAhi) gaNAya che, kemake, A prathama nisAhithI gRhasthano phakata gharano ja vyApAra tyajAya che, mATe bolAya traNavAra, paNa A nisIhi eka ja gaNAya. pradakSiNA devAnI rIta. tyArapachI mULanAyakane praNAma karIne jema vicakSaNa puruSo harakoI paNa zubha kArya karavuM hoya te ghaNuM karIne tene (jethI lAbha meLavavo hoya tene) jamaNe hAthe rAkhIne kare che, tema potAne jamaNe aMge prabhune rAkhIne jJAna, darzana, cAritranI prApti mATe prabhune traNa pradakSiNA Ape. zAstromAM paNa kahevuM che ke : tyArapachI no niVIIM bolIne ardhA avanata (jarA nIco vaLI) praNAma karIne agara paMcAMga namaskAra karIne bhaktinA samudAyathI atyaMta ullasita manavALo banI paMcAMga praNAma karIne Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza pUjAnA upakaraNa je kesara, caMdanAdi te sarva sAthe laIne ghaNIvAra gaMbhIra madhura dhvanithI jinezvara bhagavaMtanA guNanA samudAyathI baMdhAyelA evA maMgaLa stuti-stotra bolato be hAtha joDIne pagale pagale jIvarakSAno upayoga rAkhato jinezvara bhagavaMtanA guNamAM ekAgra manavALo thaIne traNa pradakSiNA de. jo ke pradakSiNA potAnA ghara derAsaramAM bhamatI na hovAne lIdhe na banI zake athavA bIjA derAsaramAM paNa koI kAryanI utAvaLathI pradakSiNA karI na zake to buddhimAna puruSa sadAya tevA vidhi karavAnA pariNAmane to choDe ja nahIM. pradakSiNA detAM samavasaraNamAM rahelA cAra rUpe zrI vItarAgane dhyAvato. gabhArAmAM rahelA pAchaLa temaja jamaNA-DAbA pAsAmAM traNa dizAe rahela traNa biMbane vaMdana kare. eTalA ja mATe samavasaraNanA sthAnabhUta sarva derAsaranA mULa gabhArAnA bahAranA bhAgamAM traNa dizAe mULanAyakanA nAmanAM biMba ghaNuM karIne sthApana karelA hoya che, varnahRta: pRSTha bhagavAnI pITha varjavI joIe evuM je zAstravAkya che te "paNa jo bhamatImAM traNe dizAe biMba sthApana kahelA hoya to te doSa cAre dizAmAMthI TaLe che. tyAra pachI derAsaranuM pramArjana, potIyA vigerenuM nAmuM lakhavuM, te vigere AgaLa kahevAze, te pramANe yathAyogya ciMtApUrvaka pUjA vigere sAmagrI taiyAra karI, derAsaranA kAmakAja tyajavArUpa bIjI "nisAhi" derAsaranA mukhya maMDapa AdimAM kahe. tyArapachI mULanAyakane traNa vAra praNAma karI pUjA kare. bhASyamAM kaheluM che ke : tyAra pachI nisAhi kahIne derAsaramAM praveza karIne mULa maMDapamAM AvI prabhu AgaLa paMcAMga namAvIne vidhipUrvaka traNa vAra praNAma kare. tyAra pachI harSanA vazathI ullAsa pAmato mukhakoza bAMdhIne jinarAjanI pratimAnA AgalA divasanA caDelA nirmAlya utAre tyArapachI morapIMchIthI prabhune prArthanA kare. tyArapachI jinezvara bhagavaMtanA derAsaranI prArthanA pote kare tathA bIjA pAse karAvIne vidhipUrvaka yathAyogya aSTapaTa mukhakoza bAMdhIne jinabiMbanI pUjA kare." mukhano zvAsa-nizvAsa, durgadha tathA nAsikAnA zvAsa-nizvAsa, durgadha rokavA nimitte aSTapaTa mukhakoza bAMdhavAnI AvazyakatA che. AgalA divasanA nirmAlya je utAryA hoya te pavitra nirjIva sthAnake nakhAvavA. varSA RtumAM kuMthuvA AdinI ghaNI utpatti thAya che, tethI nirmAlya tathA snAtrajaLa judA judA ThekANe ekAMta ane pavitra jagyAe nakhAvavAno upayoga karavo ke jethI AzAtanAno saMbhava na thAya. abhiSeka. ghara derAsare pUjA karavI hoya to pratimAne pavitra ucca sthAnake sthApIne bhojana pramukhamAM na vaparAtAM hoya evA pavitra vAsaNa-rakebI pramukhamAM prabhune sthApIne sanmukha Ubho rahI hAthamAM kaLaza dhArIne zubha pariNAmathI nIce lakhelI gAthA pramANe ciMtavanA karato abhiSeka kare. bAlataNami sAmia sumerusiharaMmi kaNayakalasehiM / tiasAsurehiM NhavIo te dhannA jehiM dichosi // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 nava aMganI caMdanAdithI pUjA. "he svAmI ! bAlyAvasthAmAM meruzikhara upara sonAnA kaLazothI asura-suroe tamane abhiSeka karyo te vakhate jeNe tamArAM darzana karyA che tene dhanya che." A abhiprAya ciMtavI maunapaNe bhagavaMtane abhiSeka karavo. abhiSeka karatAM potAnA manamAM janmAbhiSeka saMbaMdhI sarva citAra ciMtavavo, tyArapachI ghaNA yatnathI vALAkuMcIthI caMdana, kesara AgalA divasanA hoya te sarva utAravAM. vaLI bIjI vAra . paNa jaLathI pakhALIne be suMvALA aMgaluchaNAthI prabhunuM aMga nirjaLa karavuM sarvAga nirjaLa karIne eka aMga pachI bIje aMge ema nIce mujaba anukrame pUjA karavI. nava aMganI caMdanAdithI pUjA. paganA be aMguThA, be DhIMcaNa, be hAtha, be khabhA eka mastaka ema nava aMge, jamaNI bAjuthI bhagavaMtanI kesara, caMdana, barAsa, kasturIthI pUjA kare. keTalAka AcArya ema kahe che ke, prathama bhAsthaLe tilaka karI pachI bIje aMge pUjA karavI. zrI jinaprabhasUrikRta pUjAvidhimAM to nIce lakhela pramANe abhiprAya che. sarasa sugaMdhIvaMta caMdanAdike karI devAdhidevane prathama jamaNA DhIMcaNe pUjA karavI, tyArapachI jamaNe khabhe tyArapachI bhAlasthaLe, pachI DAbe khabhe, pachI DAbe DhIMcaNe, e pAMce aMge tathA hRdaye tilaka kare to cha aMge ema sarvAge pUjA karIne tAjAM vikasvara suvAsita puSpathI prabhunI pUjA kare." pahelAMnI karelI pUjA ke AMgI pachI pUjAmAM viveka. jo koI ke pahelAM pUjA karelI hoya ke AMgInI racanA karelI hoya ane tenI pUjA ke AMgI banI zake evI pUjAnI sAmagrI potAnI pAse na hoya to te AMgInA darzanano lAbha levAthI utpanna thatA puNyAnubaMdhI puNyamAM aMtarAya thavAnA kAraNe te pUrvanI AMgI utAre nahIM. paNa te AMgI pUjAnI vizeSa zobhA banI zake ema hoya to pUrvapUjA upara vizeSa racanA kare paNa pUrvapUjA vicchinna kare nahIM. je mATe bRhadbhASyamAM kahevuM che ke : "have koI bhavyajIve ghaNo dravya vyaya karI devAdhidevanI pUjA karelI hoya to te ja pUjAne vizeSa zobhA thAya tema jo hoya to tema kare." prazna:- pUrvanI AMgI upara bIjI AMgI kare to pUrvanI AMgI nirmAlya thaI na kahevAya ? uttara :- "nirmAlyanA lakSaNano ahIMyAM abhAva hovAthI pUrvanI AMgI upara bIjI AMgI kare to te pUrvanI AMgI nirmAlya na gaNAya. nirmAlya to te kahevAya ke je dravya pUjA karyA pachI vinAza pAmyuM, pUjA karavA yogya na rahyuM te nirmAlya gaNAya che, ema sUtranA arthane jANanArA gItArtho kahe che." ------- - "jema eka divase caDAvelAM vastro, AbhUSaNAdi-kuMDaLa joDI temaja kaDAM vigere bIje divase paNa pharIthI AropaNa karAya che, temaja AMgInI racanA ke puSpAdi paNa ekavAra caDAvela hoya te upara pharIthI bIjA caDAvavAM hoya to paNa caDAvAya che. ane te caDAvatAM chatAM paNa pUrvanAM Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza caDAvelAM puSpAdi nirmAlya gaNAtAM nathI. jo ema na hoya to eka ja rezamI vastrathI ekaso ATha jinezvara bhagavaMtanI pratimAne aMgaluchana karanArA vijayAdi devatA jaMbUDhIpapannattimAM kema varNana karelA hoya ? nirmAlyanuM lakSaNa. je koI vastu eka vAra caDAvelI zobhA rahita thaI jAya. athavA gaMdharahita ane kAnti rahita thayelI hoya, dekhanArA bhavya jIvone AnaMdadAyaka na thaI zakatI hoya tene nirmAlya gaNavI ema bahuzruta pUrvAcAryoe saMghAcAranI vRttimAM kaheluM che. vaLI zrI pradyumnasUri mahArAje karelA vicArasAra prakaraNamAM to ema kahela che ke : "devadravyanA be bheda hoya che. 1 pUjA mATe kalpeluM, 2 nirmAlya thayeluM. 1. jinapUjA karavA mATe caMdana, kesara, puSpa, pramukha dravyapUjA mATe taiyAra kareluM kalpeluM kahevAya che, eTale pUjA mATe kaNyA pachI bIjA upayogamAM vaparAya nahIM, paNa devanI pUjAmAM upayogI che, 2 akSata, phaLa (badAma), naivedya, vastrAdi je eka vAra pUjAnA upayogamAM AvI gayuM evo dravyano samudAya te pUjA karyA pachI nirmAlya gaNAya che. ane te dravyano derAsaramAM upayoga thAya che. ahIMyAM prabhu AgaLa caDAvelA cokhA, badAma paNa nirmAlya thAya ema kahyuM, paNa bIjA koIpaNa AgamamAM ke prakaraNamAM ke caritromAM kyAMya paNa evo Azaya batAvela nathI, temaja vRddha puruSono saMpradAya paNa tevo koIpaNa gacchamAM dekhAto nathI. je koI gAmamAM Avakano upAya na hoya. tyAM akSata, badAma, phaLAdithI utpanna thayela dravyathI pratimAnI pUjA karAvavAno paNa vidhi che. jo akSatAdi paNa nirmAlya siddha thatA hoya to tenAthI utpanna thayelA dravyathI jinapUjA paNa kema thAya ? mATe amo AgaLa lakhI gayA chIe ke, je vAparavA yogya na rahyuM te ja nirmAlya che, e ja ukti kharI Thare che. kema ke zAstromAM lakhela ja che ke morAvi vyaM nirmaSTha dviti jayasthA,' e pATha uparathI dekhAya che ke, je vAparavA yogya na rahyuM te nirmAlya. e uparAMta vizeSa tattva to sarvajJa jANe. kesara, caMdana, puSpAdi pUjA paNa evI rIte ja karavI ke jethI cakSu, mukha, vagere AcchAdana na thAya ane zobhAnI vRddhi thAya. vaLI darzana karanArane atyaMta AhAda thavAthI puNyavRddhinuM kAraNa banI zake. pUjAnA traNa prakAra. aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA-ema traNa prakAranI pUjA karavI. temAM prathamathI nirmAlya dUra karavAM, pramArjanA karavI, prabhunA aMga pakhALavAM, vALAkuMcI karavI, tyArapachI pUjana karavuM, snAtra karatAM kusumAMjalI mUkavI, paMcAmRta snAtra karavuM, nirmaLa jaLadhArA devI, dhUpita svaccha mRdu gaMdha kASAyikAdi vastrothI aMgaluchaNAM karavAM. kesara, caMdana, kapUra AdithI mizra gozISacaMdananuM vilepana Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnA traNa prakAra. 73 ane prabhune AMgI karavI. gaucaMdana, kasturI AdithI tilaka karavAM. patraracanA karavI, vacamAM vividha prakAranI suMdara racanA karavI, bahu mUlyavALA ratna, suvarNa, motInAM AbhUSaNa ane sonArUpAnAM phUlathI AMgInI zobhanika racanA karavI; jema ke, - vastupALa maMtrIe potAnA bharAvelA savA lAkha jinabiMbane temaja zatruMjaya tIrtha upara rahelAM sarva jinabiMbone ratna tathA sonAnAM AbhUSaNa karAvyAM hatAM. vaLI damayaMtIe pUrvabhavamAM aSTApada parvata upara rahelA covIse tIrthaMkaro mATe ratnanAM tilaka karAvyAM hatAM. evI rIte jema bhAvavRddhi thAya tema karavuM e zreyaskArI che. kaheluM che ke uttama kAraNathI prAye karI uttama bhAva thAya che, tema dravyapUjAnI racanA atyuttama hoya to ghaNA bhavya prANIone bhAvanI adhikatA thAya che. enA sivAya bIjo kAMI zreSThatara upayoga nathI, mATe evA kAraNano sadAya khapa karavo, jethI puSTatara puNya baMdhAya che. vaLI derAsaramAM pUjA vakhate (vividha prakAranA) caMdaravA bAMdhavA. graMthima (phUlanI sAthe guMthelA), veSTima (sutarathI vIMTIne hAra vagere banAvelAM), purima (parovelAM), saMghAtima (DhagalA karavA) rUpa cAra prakAranAM vikasvara, karamAyelAM nahIM evAM, vidhipUrvaka yuktithI maMgAvelAM sevatarA (sevatI), kamaLa, jAI, juI, ketakI, caMpA vagerenAM phUlathI mALA, mukuTa, zekharA, puSpapagara (phUlanAM ghara) vigerenI racanA karavI. jinezvara bhagavaMtanA hAthamAM sonAnAM bIjorAM, nAriyeLa, sopArI, nAgaravelanAM pAna, sonAmahora, rUpAmahora, vIMTI, modaka vagere mUkavAM, dhUpa uvekhavo, sugaMdhavAsa prakSepa karavo, evA sarva kAraNa che, te badhA aMgapUjAmAM gaNAya che. bRhadbhASyamAM paNa kaheluM che ke : "snAtra, vilepana, AbharaNa, vastra, barAsa, gaMdha, dhUpa, puSpa AdithI pUjA karavI te aMgapUjAmAM gaNAya che, tyAM A vidhi che. vastrathI nAsikAne bAMdhI jema citta sthira rahe tema vartavuM. vaLI derAsaramAM pUjA vakhate potAnA aMgane kharaja paNa khaNavI nahIM.'' bIjA ThekANe paNa kaheluM che ke : "jagadgurunI pUjA karatAM ke stuti-stotra bhaNatAM, potAnA zarIre kharaja khaNavI ke mukhathI thaMka, baLakho nAkhavAnI AzAtanAnAM kAraNa varSe." deva-pUjAnI vakhate mukhya vRttie to mauna ja rahevuM, jo tema banI zake nahIM to paNa pApahetuka vacana to sarvathA tyajavuM kemake nisIhi kahI tyAMthI ghara vyApAra paNa tyAga karelA che tethI doSa lAge mATe pApa hetuka (pApa lAge evI) kAyika saMjJA (hAthano laheko ke AMkhanuM macakAvavuM Adi kriyA) paNa varjavI kemake tethI anucitatAno prasaMga AvavAno saMbhava rahe che. pUjA vakhate saMjJA karavA aMge jINahAkanuM dRSTAMta. dhoLakAno rahevAsI jINahAka nAmano zrAvaka daridrapaNAthI ghInAM kuDalAM (kuMDA) ane sAdinA bhAra upADavAnI majurI dvArA gujarAna calAvato hato. te bhaktAmara stotra pATha ekAgra citte 10 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza karato hato. tenI layalInatA dekhIne cakrezvarI devIe prasanna thaI tene eka vazIkaraNa karanAruM ratna ApyuM, tethI te sukhI thayo. tene eka divasa pATaNa jatAM mArgamAM traNa prasiddha cora maLyA. teone ratnanA prabhAvathI vaza karI haNIne te pATaNa Avyo. tyAMnA bhImadeva rAjAe te AzcaryakArI vAta sAMbhaLIne tene bolAvI prasanna thaI bahumAnI dehanI rakSA nimitte tene eka khagra ApyuM. ane AkhA dezanI koTavALanI padavI ApI. teNe paNa evuM parAkrama karI batAvyuM ke AkhA gujarAta dezamAM "cora' evuM nAma paNa na rahyuM. eka vakhate soraTha dezano cAraNa jINahAkanI parIkSA karavA pATaNa Avyo, teNe te ja gAmamAMthI UMTanI corI karI. tene potAnA ghAsanA jhuMpaDA AgaLa bAMdhyuM. chevaTe koTavALano subhaTa tene pakaDI jINahAkanI pAse lAvyo, te vakhate jINahAka devapUjA karato hovAthI mukhathI bolyo nahIM paNa potAnA hAthamAM phUla lai tene masaLI nAkhI subhaTone jaNAvyuM ke ene mArI nAMkho. subhaTo tene laI javA lAgyA tyAre cAraNa bolavA lAgyo ke - jINahAnaI, jINavaraha, na milaI tArotAra; jiNI karI jinavara pUjii, te kima mAraNahAra. 1. jINahAkane jinezvarano saMbaMdha thayo nathI kAraNa ke, je hAtha jinavarane pUje te hAthe mAre nahi. cAraNanuM AvuM bolavuM sAMbhaLIne jINahAka lajavAI gayo ane teno guno mApha karI choDI daine tene kahyuM ke, have pachI AvI corI karIza nahIM. tyAra pachI jINahAke tIrthayAtrA, caitya, pustakabhaMDAra vagere ghaNAM zubha kRtyo karyA. e vigere vAta hajI sudhI lokamAM cAle che. mULa biMbanI vistArapUrvaka pUjA pachI anukrame jene jema ghaTe tema yathAzakti sarva biMbanI pUjA karavI. dvArabiMba ane samavasaraNabiMba pUjA. dvArabiMba ane samavasaraNabiMba (daravAjA uparanI ane comukha pratimA)nI pUjA mULanAyakanI ane bIjA biMbonI pUjA karyA pachI ja karavI saMbhave che, paNa gabhArAmAM praveza karatAM saMbhavatI nathI. kadApi gabhArAmAM praveza karatAM ja dvArabiMbanI pUjA kare ane tyArapachI jema jema pratimAo anukrame hoya tema tema temanI pUjA karato jAya to moTA derAsaramAM ghaNo parivAra hoya tethI ghaNA biMbanI pUjA karatAM puSpa, caMdana, dhUpAdi sarva pUjana sAmagrI samApta thaI jAya, tyAre mULanAyakanI pratimAnI pUjA to pUjananI dravya sAmagrI (bI) hoya to thAya ane thaI rahI hoya to rahI paNa jAya. tema jo zatruMjaya, giranAra Adi tIrthe ema karavAmAM Ave eTale je je derAsara Ave tyAM tyAM pUjA karato AgaLa jAya, to chevaTe tIrthanAyakanA derAsare pahoMcatAM sarva sAmagrI khalAsa thai jAya tyAre tIrthanAyakanI pUjA rahI jAya. tethI e yukta nathI. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULanAyakanI prathama pUjA zA mATe... ? 75 mATe mULanAyakanI pUjA karIne yathAyogya pUjA karatAM javuM yogya che. je pahelAM Ave tenI pUjA prathama karavI ema mAnIe to upAzrayamAM pravezatAM gurune vaMdanA karatAM pahelAM najIka AvelA sAdhuone prathama vaMdana karavuM paDe, mATe najIkamAM AvatI pratimAone praNAma karI mUlanAyakanI pUjA prathama karI pachI anya pratimAonuM pUjana yogya che. kemake, jIvAbhigama sUtramAM kahelI rIta pramANe ja saMghAcAramAM kahelI vijayadevanI hakIkatamAM paNa dvArabiMbanI ane samavasaraNabiMbanIpUjA sarvathI chellI ja batAvelI che. te batAve che ke - (tyAra pachI)sudharmA sabhAmAM jai tyAM jinezvara bhagavaMtanI dADhAone dekhI praNAma karIne pachI DAbhaDA ughADI morapIMchIthI pramArjana kare. tyArapachI sugaMdhI jaLathI ekavIza vAra pakhALIne gozIrSacaMdanano lepa karI phUlathI pUjA kare. ema pAMce sabhAmAM pUjA karIne pachI tyAMnI dvArapratimAnI pUjA kare ema jIvAbhigamasUtramAM spaSTAkSarathI kaheluM che mATe dvArapratimAnIpUjA jema sarvathI chellI karavI tema mULanAyakanI pUjA sarvathI pahelAM ane sarvathI vizeSa karavI. kaheluM che ke - pUjA karatAM vizeSa pUjA to mULanAyaka biMbanI ghaTe che kemake, derAsaramAM pesatAM prathamathI ja mULanAyaka para sarva lokanI dRSTi ane mananI ekAgratA thAya che. mULanAyakanI prathama pUjA zA mATe....? prazna - jo mULanAyakanI pUjA prathama karavI ane bIjA parivAranI pUjA pachI karavI ema che to, badhA tIrthaMkara to sarakhA ja che, tyAre pratimAmAM svAmI-sevakabhAva kema hovo joIe ? jemake, eka biMbanI Adara, bhakti, bahumAnathI pUjA karavI ane bIjA biMbanI thoDI pUjA karavI. jo ema ja hoya to A moTI AzAtanA che; ema nipuNa buddhivALAnA manamAM AvyA vinA rahe ja nahIM. uttara H sarva jinapratimAonA prAtihArya vigere parivAra sarakhA ja che. buddhivaMta prANIne svAmI-sevakabhAvanI buddhi thatI ja nathI. nAyakabhAve to sarva tIrthaMkaro samAna chatAM paNa sthApanA samaye evI kalpanA karI che ke, A tIrthaMkarane mULanAyaka gaNavA, tyAre e ja vyavahArathI mULanAyaka prathama pUjAya che, paraMtu bIjA tIrthaMkaronI avajJA karavAnI buddhi bIlakula che ja nahIM. eka tIrthaMkaranI vaMdanA, pUjA karavAthI ke naivedya caDhAvavAthI paNa ucita pravRttimAM pravartatA puruSonI AzAtanA kAMi jJAnIe kahI nathI. jema mATInI pratimAnI pUjA kharekhara akSata, puSpAdithI ja karavI ucita samajAya che, paNa jaLa, caMdanAdithI karavI ucita samajAtI nathI ane sonA-rUpAdi dhAtunI ke ratna-pASaNanI pratimAnI pUjA jaLa, caMdana, puSpAdithI karavI samucita samajAya che, tevA ja prakAre mULanAyakanI pratimAnI pUjA prathama karavI paNa samucita samajAya che. jema dharmavaMta prANInI pUjA karatAM bIjA lokonuM apamAna karyuM gaNAtuM nathI tema je bhagavaMtanuM je divase kalyANaka hoya te divase te bhagavaMtanI vizeSa pUjA karatAM kAMI bIjA bhagavaMtanI pratimAonuM apamAna thatuM nathI; kemake bIjAnI AzAtanA karavAno pariNAma nathI. ucita pravRtti Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza karatAM bIjA lokonuM apamAna gaNAtuM nathI tema mULanAyakanI vizeSa pUjA karatAM bIjA jinabiMbanI avajJA thatI nathI. bhagavaMtanA derAsara tathA biMbanI pUjA je kare che te teone mATe nathI paNa zubha bhAvanAnA nimitta mATe ja kare che. jinabhavanAdi nimittathI AtmAnuM upAdAna yAda Ave che. vaLI abodha jIvane bodhanI prApti thAya che. vaLI keTalAka prANI derAsaranI suMdara racanA dekhI bodha pAme che. keTalAka jinezvara bhagavaMtanI prazAMta mudrA dekhI bodha pAme che. keTalAeka pUjA-AMgIno mahimA dekhIne ane stavanAdi stavavAthI ane keTalAeka upadezanI preraNAthI pratibodha pAme che. sarva pratimAo eka sarakhI prazAMta mudrAvALI hotI nathI, paNa mULanAyakanI pratimA to vizeSa karI prazAMta mudrAvALI ja hoya che. tethI jhaTa bodha pAmI zakAya che. mATe prathama mULanAyakanI ja pUjA karavI e ja yogya che." eTalA ja mATe caitya (derAsara) ke ghara derAsaranI pratimA dezakALanI apekSAe jema bane tema yathAzaktie atizaya viziSTa suMdarakAravALI ja bharAvavI. ghara derAsaramAM to pittaLa, tAMbA, rUpA vigerenAM jinaghara (siMhAsana hamaNAM paNa karAvI zakAya che, paNa tema na banI zake to hAthIdAMtanAM ke ArasanAM ghaNA ja zobhAyamAna lAge evI koraNI citrAmaNavALA karAvavAM. tema na bane to paNa pittaLanI jALI paTTIvALI, hIMgaLoka pramukha vicitra raMga-citrAmaNathI atyaMta zobhAyamAna atyuttama kASThanAM paNa karAvavAM. derAsara tathA ghara derAsare vAraMvAra pramArjanA karAvavI, cuno dhoLAvavo, raMga-rogAna karAvavA, jinezvara bhagavaMtanA caritro vigerenAM vicitra citrAmaNa karAvavAM. pUjAnAM upakaraNo ghaNI ghaNI jAtinAM samArelAM svaccha rAkhavAM. temaja paDadA, caMdaravA, puMThIyA vagere evA bAMdhavA ke jethI viziSTa zobhAnI adhikatA thAya. ghara derAsara upara potAnA paheravAnAM dhotIyAM ke vAparavAnAM vastra vagere mUkavA nahIM. moTA derAsaranI jema ghara derAsaranI paNa corAzI AzAtanA TALavI joie. pratimAjInI sAcavaNI. - pittaLa, pASANanI pratimAnA abhiSeka karyA pachI eka baMgaluMchaNAthI luhyA pachI (nirjaLa kiIdhA pachI) paNa bIjI vAra komala svaccha aMgaluMchaNAthI sarva pratimAne luMchavAM, ema karatAM sarva pratimAo ujjavaLa rahe. je jagyAe jarA mAtra paNa pANI rahI jAya tyAM pratimAne zyAmatA lAge che, mATe sarvathA nirjaLa karIne pachI ja kesara ghaNuM ane caMdana thoDuM evA caMdanathI vAraMvAra pUjA karatAM paNa pratimAnI adhika ujjavaLatA thAya che. snAtrajaLa aMge. vaLI ema dhAravuM ja nahIM ke covIzavaTo ane paMcatIrthI pratimAnAM snAtra karatAM snAtrajaLano arasaparasa sparza thavAthI kAMI doSa lAge che kemake jo ema doSa lAgato hoya to covIzavaTAmAM ke paMcatIrthImAM upara-nIcenI pratimAone abhiSeka karatAM eka bIjAnA jaLano jarUra sparza thAya ja che. rAyapAsaNI sUtramAM kahyuM che ke : Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 snAtrajaLa aMge. rAippaseNAijje, sohamme suriyAbhadevasa; jIvAbhigame vijayApUrIi vijayAi devANaM 1 bhiMgAra lomahatthaya lUhayA dhUva dahaNa mAiaM; paDimANaM sakahANaya pUAe ikkayaM bhaNiyaM 2 nivvua jiNaMda sakahA sagga samuggesu tisu vi loesu; annonnaM salaggA, navaNaM jalAiTTi saMpuThThA 3 puvvadhara kAlavihiA, paDimAi saMti kesuvi puresu; battakkhA, khettakkhA, mahakkhAyA gaMtha diTThAya, 4 mAladharAiANavi; dhuvaNa jalAi phusei jiNabiMbeH putthaya pattAiNavi, uvaruvari pharisaNAia 5 tANijjai no doso, karaNecauvvisa vaThThayAiNaM; AyaraNAjuttio, gathesu adissamANattA 6 rAyapAseNIsUtramAM sUryAbhadevano adhikAra che ane jIvAbhigamasUtra tathA jaMbUDhIpapannatti sUtramAM vijayApurI rAjadhAnI poLIyAdevano ane vijyAdi devatAno adhikAra che. (tyAM nAnA kaLaza, morapIMchI, aMgaluMchaNA, dhUpadANA vigere upakaraNa sarva jina pratimA ane sarva jinanI dADhAonI pUjA karavA mATe ekeka ja kahyA che. mokSa pAmyA je jinavara, teonI dADhA idra laine devalokamAM rahelA sIkAmAM DAbhaDAo ane vaLI traNa lokamAM jyAM jyAM jinanI dADhAo che te sarva uparAupara mukAya che, eka-bIjA mAMhomAMhe saMlagna che teone eka-bIjAone jaLAdino sparza, baMgaluhaNAno sparza, eka-bIjAne thayA pachI thAya che (uparanI dADhAne sparzeluM pANI nIcalI dADhAne lAge che.) pUrvadhara pUrvAcAryoe pUrvakALamAM pratiSThA karelI evI pratImAM keTalAeka gAma, nagara, tIrthAdika upara che temAM keTalIka vyaktikhyA (eka ja arihaMtanI) nAme. ane bIjI kSetrA (eka pASANa ke dhAtumaya paTTaka upara covIsa pratimA bharatakSetra, airAvatakSetranI pratimAo karI hoya te) nAme, vaLI mahAkhyA utkRSTa kALanI apekSAe 170 pratimAo eka ja paTTaka upara karI hoya te nAme, ema traNe prakAranI pratimAo zAstromAM prasiddha ja che. vaLI paMcatIrthI pratimAomAM phulanI vRSTi karanArA mALAdhara devatAnA rUpa karelAM hoya che, te pratimAono abhiSeka karatAM mALAdhara devatAne sparzeluM pANI jinabiMba upara paDe che; vaLI pustakanA pAnA uparAuparI rahe che, paraspara saMlagna hoya che, teno paNa doSa lAgavo joie, paNa temAM kaMI doSa lAgato nathI. te mATe mALAdhara devanuM sparzeluM pANI jina upara paDe to paNa doSa nathI lAgato ema covIsa vaTTAmAM paNa uparanA jinabiMbane sparzeluM pANI nIcenA jinabiMbane sparza che, temAM kAMI pUjA karanArane ke pratimA bharAvanArane nirmAlyatA vagereno doSa lAgato nathI. ema AcaraNA ane yuktio zAstromAM dekhAya che. bRhatubhASyamAM paNa kahevuM che ke : koIka bhaktivaMta zrAvaka jinezvara bhagavaMtanI Rddhi dekhADavA ane devatAonA AvAgamanano paNa dekhAva dekhADavA mATe aSTa mahAprAtihAryanA citra sahita pratimA bharAve che. vaLI koIka darzana, jJAna, cAritranA ArAdhana nimitte eka paTTakamAM traNa pratimA bharAve che. koIka paMcaparameSThinA ArAdhana nimitte eka paTTaka upara pAMca jinanI pratimA bharAve che. koIka vaLI covIsa tIrthaMkaranA kalyANaka tapanA ArAdhana nimitte eka paTTaka upara covIsa tIrthakaranI covIsI bharAve che. koIka vaLI dhanavAna, atyaMta bhaktinI tIvratAthI aDhIdvIpamAM utkRSTa kALe vartatA ekaso sIttera tIrthakaranI pratimA eka ja paTTaka upara bharAve che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza te mATe traNa tIrthI. paMcatIrthI, covIsI vageremAM ghaNA tIrthakaronI pratimA hoya te nyAyayukta che. aMgapUjAno adhikAra samApta thayo. agrapUjA adhikAra. sonA-rUpAnA akSata karAvIne ke ujjavaLa zAli vagerenA akhaMDa cokhAthI athavA sapheda sarasavathI prabhu AgaLa aSTa maMgalika karavAM. jema zreNika rAjA dararoja sonAnA yavathI zrI vIra prabhunA sanmukha jai svastika karatA hatA. athavA ratnatrayI (jJAna darzana, cAritra) nA ArAdhana nimitte prabhu AgaLa traNa DhagalI karIne uttama pATalA upara uttama akSata caDhAvatA. temaja vividha prakAranAM bhAta vagere rAMdhelAM azana, sAkaranuM pANI, goLanuM pANI vigere pANI, pakavAnna, phaLAdika khAdima, taMboLa pAnanA bIDAM vagere svAdima, ema cAra prakAranA AhAra pavitra hoya te dararoja prabhu AgaLa dharavA. temaja gozISacaMdananA rasa karI paMcAMguLInA maMDaLa tathA phUlanA pagara bharavA AratI utAravI, maMgaLadIpaka karavo, e sarve agrapUjAmAM gaNAya che. bhASyamAM kahela che ke : gAyana karavuM, nATaka karavuM, vAjitra vagADavAM, luNa utAravuM, pANI utAravuM, AratI utAravI, dIvA karavA, evI je karaNIo che te sarva agrapUjAmAM avatare (gaNAya) che. naivedya pUjA. nivedya pUjA dararoja karavI. kemake e sukhathI paNa thaI zake che ane mahAphaLadAyaka che rAMdheluM anna AkhA jagatanuM jIvana hovAthI sarvathI utkRSTa ratna gaNAya che eTalA ja mATe vanavAsathI AvIne zrI rAmacaMdrajIe potAnA mahAjanane annanuM kuzaLapaNuM pUchyuM. vaLI kalahanI nivRtti ane prItinI paraspara vRddhi paNa rAMdhelA annanA bhojanathI thAya che. rAMdhelA annanA naivedhathI devatA paNa prAyaH prasanna thAya che. saMbhaLAya che ke AgIyo vaitALa dararojanA so muDA naivedyanA ApavAthI rAjA vikramAdityane vaza thayo hato. bhUta-pretAdika paNa rAMdhelA khIra, khIcaDA, vaDA vagerenAM bhojana karavA mATe ja uttArAdimAM yAcanAM kare che. temaja dikapALAdine je baLI devAya che te tathA tIrthakaranI dezanA thaI rahyA pachI baLI devAya che te paNa annathI ja thAya che. nivedya pUjAnA phaLanuM dRSTAMta. eka sAdhunA upadezathI eka nidhana kheDUte evo niyama lIdho hato ke, A khetaranI najIka AvelA derAsaramAM dararoja naivedya caDhAvyA pachI ja bhojana karIza. keTaloka kALa potAnA deDha niyamathI vityA pachI eka divasa naivedya caDhAvavAne moDuM thaI gayAthI ane bhojanano samaya thai javAthI tene utAvaLathI naivedya caDhAvavA AvatAM mArgamAM siMharUpathI traNa bhikSu dekhADI adhiSThAyake parIkSA karI, paNa te kheDUta potAnA deDha niyamathI caLyo nahIM, te dekhIne te adhiSThAyaka tenA para tuSTamAna thaI bolavA lAgyo ke, "jA, tane AjathI sAtame divase rAjyanI prApti thaze." sAtame divase te gAmanA rAjAnI kanyAno svayaMvara maMDapa hato, tethI te kheDUta tyAM gayo. eTale daivika prabhAvathI svayaMvarA tene ja varI. tethI ghaNA rAjAo tenI sAthe yuddha karavA lAgyA. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvapUjAno adhikAra. 79 chevaTe teNe daivI prabhAvathI sarvane jItI te gAmanA aputriyA rAjAnuM rAjya meLavyuM. lokomAM paNa kahevAya che ke, dhUpa pUjAthI pApa baLI jAya che, dIpa pUjAthI amara thAya che, naivedyathI rAjya pAme che ane pradakSiNAthI siddhi pamAya che.'' annAdi sarva vastunI utpattinA kAraNarUpa ane pAnnAdi bhojanathI paNa adhika atizayavALuM pANI paNa jarUra dararoja prabhu AgaLa banI zake to vAsaNamAM bharIne caDhAvavuM. naivedya ane AratI Adi mATe AgamamAM paNa kaheluM che ke, naivedya caDhAvavA saMbaMdhI zAstra pramANa. AvazyakaniryuktimAM kahela che ke, "jIrU vanI" baLI (naivedya) karAya che, zrI nizIthamAM paNa kaheluM che ke "(tyArapachI) prabhAvatI rANIe sarve baLI Adi naivedya vigere Adi zabdanA grahaNathI dhUpa, dIpa, jaLa, caMdana taiyAra karAvIne (te kASThanI peTI sanmakha mUkIne) devAdhideva zrI varksamAnasvAmInI pratimA pragaTa thAo." ema kahIne traNa vAra (peTI para) kuhADo mAryo. tyAra pachI te peTInA be bhAga thavAthI sarvAlaMkAra vibhUSita bhagavaMtanI pratimA juve che.' nizIthasUtranI pIThikAmAM paNa kahela che ke, te baLI kahevAya che, je azivanI upazAMti nimitte rAMdhelA cokhA karAya che. nizIthanI cUrNimAM paNa kahela che ke :- saMpairAyA rahaggao vivihaphale khajjagabhUjjage JavaDA vatthamApha karine rU saMprati rAjA te rathayAtrA AgaLa vividha prakAranA phaLa, khAdya, zekelAM dhAnya, kavaDaka (koDAM), vastra AdinuM bheTaNuM kare che. bRhatkalpamAM paNa kahela che ke, tIrthaMkaro sAdhunA sAdharmika nathI te kAraNathI tIrthaMkarane arthe karelA AhAra sAdhune jyAre kalpe, tyAre pratimAne mATe karelA baLI naivedhanI to zI vAta ? pratiSThApAhuDamAMthI zrI pAdaliptasUrie uddharelI pratiSThApaddhatimAM kahela che ke, "AratI utArIne maMgaLadIvo karyA pachI cAra uttama strIoe maLI nitya vidhithI naivedha karavo.'' mahAnizIthanA trIjA adhyayanamAM paNa kahela che ke, "arihaMta bhagavaMtane barAsa, phUlamALA, dIvo, morapIMchIthI pramArjana, caMdanAdi ke vilepana, vividha prakAranA bali (naivedya), vastra, dhUpAdi pUjA satkAre karIne, pratidina pUjA karatAM paNa tIrthanI unnati karIe." A mujaba agrapUjAno adhikAra samApta thayo. bhAvapUjAno adhikAra. bhAvapUjA to jinezvara bhagavaMtanI dravyapUjAnA vyApAra niSedharUpa trIjI 'nisIhi' karavApUrvaka karavI. jinezvara bhagavaMtanI jamaNI tarapha puruSoe ane DAbI tarapha strIoe AzAtanA dUra karavA mATe ochAmAM ochuM ghara derAsaramAM eka hAtha ke ardha hAtha ane moTA derAsaramAM nava hAtha ane vizeSa to sAMITha hAtha temaja madhyama bheda to daza hAthathI mAMDI ogaNasAMiTha hAthano avagraha rAkhIne (dUra rahIne) caityavaMdana karavA besavuM. zAstramAM kaheluM che ke, : Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza trIjI bhAvapUjAmAM caityavaMdana karavAnA ucita pradeze (avagraha rAkhI) besIne yathAzakti stuti, stotra, stavana dvArA caityavaMdana kare. nizIthasUtramAM kahela che ke, :-"gaMdhAra zrAvaka stavana-stutione bhaNato te giri-guphAmAM rAta-divasa rahyo." 80 vasudevahiMDImAM paNa kaheluM che ke :-'samyaktvane dhAraNa karanAra vasudeva prAtaHkALe zrAvakanA sAmAyikAdi paccakkhANa laine karyAM che kAussagga sahita thaI vaMdana (devavaMdana) jeNe evo' ema aneka ThekANe zrAvakAdike kAyotsarga stuti karIne caityavaMdana karyAM che ema kahyuM che. caityavaMdananA bheda. bhASyamAM kaheluM che ke : jaghanya caityavaMdana be hAtha joDI ziranamana Adi svarUpa namaskAra mAtrathI namo nibALa ema kahI prabhune namaskAra karavo te; athavA namo arihaMtAmAM ema Akho navakAra kahIne athavA eka zloka, stavana vigere kahevAthI, nAnI jAtinA zloka kahevAthI ghaNA namaskAro paNa thAya; athavA praNipAta evuM nAma munthuLa nuM hovAthI ekavAra munthuLa jemAM Ave evuM caityavaMdana (sarva sAmAnya zrAvako jema kare che tema) e jaghanya caityavaMdana kahevAya che. madhyama caityavaMdana prathamathI arihaMta ceyAmAM thI mAMDI kAussagga karI eka thoI pahelI pragaTapaNe kahevI. pharIne caityavaMdana karIne eka thoi chellI kahevI te madhyama caityavaMdana kahevAya che. utkRSTa caityavaMdana paMcadaMDaka te, 1 zakrastava (namutyurNa), 2 caityastava (arihaMta ceiyANuM), 3 nAmastava (logassa), 4 zrutastava (pukSmaravaradIvaz), 5 siddhastava (siddhANaM buddhANaM), e pAMca daMDaka jemAM Ave evuM jaya vIyarAya sahita je praNidhAna (siddhAMtomAM batAvelI rIta pramANe baneluM anuSThAna) te utkRSTa caityavaMdana kahevAya che. keTalAka AcAryo ema kahe che ke, eka zakrastavathI jaghanya caityavaMdanA kahevAya che. ane be-traNa vAra zakrastava jemAM Ave tyAre te madhyama caityavaMdanA kahevAya; temaja cAra vAra ke pAMca vAra zakrastava Ave tyAre utkRSTa caityavaMdanA kahevAya che. iriyAvahI pahelI paDikkamIne caityavaMdana kare ane cheDe jaya vIyarAya te praNidhAnasUtra tathA namunthuNaM kahI bamaNuM caityavaMdana kare, pharI caityavaMdana kahI namunthuNaM kahe. vaLI arihaMta ceiyANuM kahI cAra thuiye deva vAMde, eTale pharI namrutyurNa kahe. temAM traNa vAra namrutyuNa Ave e madhyama caityavaMdanA kahevAya che. eka vAra deva vAMde temAM zakrastava be vAra Ave, eka paheluM ane eka chelluM, ema sarva maLI cAra zakrastava thayAM. ema be vAra karavAthI to ATha zakrastava Ave che, paNa cAra ja gaNAya che. e pramANe caityavaMdana karavAthI utkRSTa caityavaMdanA karI kahevAya che. zakrastavuM kahevuM, vaLI iriyAvahI paDikkamIne eka zakrastava, e be vAra caityavaMdanA kare tyAM traNa zakrastava thAya, pharI caityavaMdana kahI, namrutyaNaM kahI, arihaMta ceiANaM kahI, cAra Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAta vakhata karAtAM caityavaMdana. 81 thoI kahe. pharI caityavaMdana namutthaNuM kahI, cAra thoI kahI, besI namutthaNe kahI stavana kahIne jaya vIyarAya kahe, ema pAMca zakrastava thavAthI utkRSTa caityavaMdanA kahevAya che. sAta vakhata karAtAM caityavaMdana. (1) rAipaDikkamaNAmAM, (2) maMdiramAM, (3) bhojana pahelAM (paccakhANa pAravAnuM), (4) divasacarimanuM (gaucarI karyA pachI), (5) devasIpaDikkamaNamAM, (6) zayana samaye (saMthArA porasI bhaNAvatAM), (7) jAgIne, ema dararoja sAdhune sAtavAra caityavaMdana karavA kahyuM che. temaja zrAvakane paNa sAta vAra samajavAM te nIce mujaba je zrAvaka be vAra pratikramaNa karanAra hoya tene upara lakhelI rIta pramANe athavA be vakhatanA AvazyakanAM be, suvA-jAgavAnA tathA traNa trikALa devavaMdanA thAya. sUvAne vakhate na kare tene pAMca vAra thAya ane jAgavAnI vakhate paNa na kare tene cAra vAra thAya, ghaNA derAsaranA jAhAra karanArane to vaLI ghaNI vAra caityavaMdanA thAya che. jenAthI bIjA na bane tathA jinapUjA paNa karavAnI je divase aDacaNa hoya to paNa trikALa deva to jarUra vAMdavA. zrAvakane mATe AgamamAM kaheluM che ke - he devAnupriye ! AjathI mAMDIne jAvajIva sudhI trikALa acUka, nizcala ane ekAgra citte karI deva vAMdavA. he prANIo ! apavitra, azAzvata, kSaNabhaMgUra, evA A manuSya zarIrathI A ja sAra che. temAM pahelA pahore jyAM sudhI devane ane sAdhune vaMdAya nahIM tyAM sudhI pANI pIvuM nahIM temaja madhyAhna jyAM sudhI deva na vAMdhA hoya tyAM sudhI bhojana paNa na karavuM. temaja pAchale pahore jyAM sudhI deva na vAMdhA hoya tyAM sudhI rAtrie zayyA upara suvuM paNa nahIM." bIje sthaLe paNa kahyuM che ke, " savAre caitya tathA sAdhuone vidhipUrvaka vaMdana karyA vagara pANI pIvuM, madhyAhUM pharIvAra vaMdana karyA vagara baporanuM bhojana ane sAMjanA vaMdana karyA vagara zayana kalpatuM nathI." gIta, nRtya, vAjiMtra, stuti, stotra, e agrapUjAmAM gaNAvelAM bhAvapUjAmAM paNa avatare che, vaLI e mahAphaLadAyI hovAthI udayana rAjA ane prabhAvatI rANInI jema bane tyAM sudhI pote ja karavAM. nizIthacUrNimAM kahevuM che ke :- "snAna karIne karyA che kautukamaMgaLa jeNe evI prabhAvatI rANI sapheda vastra paherIne, yAvatuM AThama-caudazanA divase bhaktirAge karI pote ja nATaka karatI hatI ane rAjA paNa tenI marajI pramANe mRdaMga vagADato." traNa avasthA bhAvana. jinapUjA karavAnA avasare arihaMtanI chaghastha, kevaLI ane siddha, evI traNa avasthA bhAvavI. je mATe bhASyamAM kaheluM che ke : Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza bhagavaMtane snAna karAvanAre, bhagavaMtanA pAse rahelA parikaramAM ghaDelA hAthI upara caDelA devanA hAthamAM rahelA kaLazanAM dekhAvathI, tathA vaLI parikaramAM rahelA mALAdhArI devanI rUpe karI, bhagavaMtanI chadmasthAvasthA bhAvavI. (chadmasthAvasthA eTale kevaLajJAna pAmyA pahelAMnI avasthA). 82 chadmasthAvasthA traNa prakAre che. (1) janmanI avasthA, (2) rAjyanI avasthA, (3) sAdhupaNAnI avasthA. temAM nhavaNa karatI vakhate janmAvasthA bhAvavI, mALAdhAraka devatAnAM rUpa dekhI phUlamALA paheravAnA rUpa dekhAvathI rAjyAvasthA bhAvavI, keza rahita mastaka ane mukha dekhAvathI sAdhupaNAnI avasthA bhAvavI. prAtihAryamAM parikaranA uparanA bhAge kaLazanA be tarapha rahelA patranA AkArane dekhI azokavRkSanI bhAvanA bhAvavI, mALAdhArI devanA dekhavAthI puSpavRSTi bhAvavI, pratimAnI be pAse rahelA devatAnA hAthamAM rahelI baMsI vINAnA AkAra dekhI divyadhvaninI bhAvanA karavI. ema bIjI paNa yathAyogya sarva bhAvanA pragaTapaNe ja thai zake ema che mATe tenI bhAvanA karavI. bhAvapUjAno vicAra saMpUrNa thayo. sAmagrInA bhede pUjAnA prakAro. (1) paMca upacArikI pUjA, (2) aSTa upacArikI pUjA, (3) RddhivaMtane karavA yogya sarvopacArikI pajA ema traNa prakAranI pUjA zAstromAM gaNAvI che. paMcopacArika pUjA. puSpapUjA, akSatapUjA, gaMdhapUjA, dhUpapUjA, dIpapUjA ema paMcopacArikI pUjA samajavI.' aSTopacArikI pUjA. "jaLapUjA, caMdanapUjA, puSpapUjA, dIpapUjA, dhUpapUjA, phaLapUjA, naivedyapUjA, akSatapUjA, e aSTa prakAranA karmane haNanArI hovAthI aSTopacArikI pUjA gaNAya che.' sarvopacArikI pUjA. "jaLapUjA, caMdanapUjA, vastrapUjA, AbhUSaNapUjA, phaLapUjA, naivedyapUjA, dIpapUjA, nATakapUjA, gItapUjA, AratI utAravI, te sarvopacArikI pUjA samajavI. ema bRhatabhASyamAM upara batAvyA pramANe traNa prakAranI pUjA kahelI che.' kaheluM che ke : pote potAnA hAthe pUjAnA upakaraNo lAve te prathama pUjA, bIjA pAse pUjAnA upakaraNo maMgAve te bIjI pUjA ane manathI pUjA mATe pote phaLa-phula vagere maMgAvavAno vicAra kare te trIjI pUjA samajavI. athavA e mana, vacana ane kAyAnA yogathI karavI, karAvavI ane anumodavI; ema paNa traNa prakAra thAya che. tathA puSpathI, naivedyathI, stutithI ane AjJApAlanaema cAra prakAranI pUjA yathAzakti karavI. lalitavistarAmAM kaheluM che ke :- pUjAmAM puSpapUjA, AmiSa (naivedya) pUjA, stuti (gAyana)pratipatti (ArAdhana athavA vidhi-pratipAlanA), e cAra vastuo yathottara anukramathI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 pUjAnA sattara bheda. pradhAna che. emAM AmiSa zabdathI pradhAna azanAdi bhogya vastu samajavI je mATe gauDa kozamAM lakhela che ke, "AmiSa zabdathI bhogavavA yogya azanAdi vastu samajavI. pratipattiH punaravinAtopavezaparipatninA pratipatti eTale "sarvajJanA vacananuM yathArtha pAlana karavuM te" ema Agamokta pUjAnA cAra bheda saMpUrNa thayA. jinezvara bhagavaMtanI pUjA be prakAranI che. eka dravyapUjA ane bIjI bhAvapUjA. temAM dravyapUjA te zubha dravyathI pUjA karavI ane bhAvapUjA te jinezvara bhagavaMtanI AjJA pALavI, aMgapUjA, agrapUjA, bhAvapUjA, ema pUjAnA traNa bhedamAM sarva pUjAnA bheda aMtabhUta thAya che. pUjAnA sattara bheda. (1) snAtrapUjA, vilepanapUjA, (2) vAsapUjA, cakSuyugalapUjA, (cakSuyugala caDhAvavAM), (3) phUlapUjA, (4) puSpamALapUjA, (5) paMcaraMgI chUTA phUla caDhAvavAnI pUjA, (6) cUrNapUjA, (barAsanuM cUrNa caDhAvavuM) dhvajapUjA, (7) AbharaNa (mugaTa) pUjA, (8) puSpagRhapUjA, (phUlanuM ghara caDhAvavuM), (9) puSpa-phUlapragarapUjA (chUTA phUlono Dhagalo karavo), (10) AratI UtAravI, maMgaLadIvo karavo, aSTa maMgalika sthApavA, (11) dIpakapUjA, (12) dhUpapUjA, (13) naivedyapUjA, (14) phaLapUjA, (15) gItapUjA, (16) nATapUjA, (17) vAjiMtrapUjA. pUjya umAsvAti vAcake pUjA prakaraNamAM pUjA saMbaMdhI keTalAka upayogI sUcano tathA ekavIza prakArI pUjAno vidhi nIce mujaba lakhela che. upayogI mArgadarzana. pUrva dizA sanmukha snAna karavuM, pazcima dizA sanmukha dAtaNa karavuM uttaradizA sanmukha zveta vastra paheravAM, pUrva ke uttara dizA sanmukha UbhA rahI bhagavaMtanI pUjA karavI. gharamAM pesatAM DAbe bhAge zalya rahita potAnA gharanA oTalAthI doDha hAtha UMcI jamIna upara ghara-derAsara karavuM, potAnA gharathI nIcI jamIna upara ghara-derAsara ke derAsara kare to dina-pratidina tenA vaMzanI ane saMtati-putrapautrAdinI paraMparA paNa sadAya nIcI paddhatine pAme che, pUjA karanAra puruSa pUrva ke uttara sanmukha ubhA rahI pUjA kare, dakSiNa dizA varjana karavI ane vidizA to sarvathA varjana ja karavA yogya che. jo pazcima dizA sanmukha UbhA rahI bhagavaMtanI mUrtinI pUjA kare to cothI saMtatithI (cothI peDhIthI) vaMzano uccheda thAya ane dakSiNa dizA sanmukha ubhA rahI pUjA kare to tene saMtati ja na thAya (nirvaza thAya.) agni koNamAM UbhA rahI pUjA kare to dinadina dhananI hAni thAya, vAyavya koNamAM UbhA rahI pUjA kare to tene putra ja na hoya (thAya), naiRtya koNamAM UbhA rahI pUjA karavAthI kuLano kSaya thAya ane izAna koNamAM UbhA rahI pUjA kare to te eka sthAnake sukhe karIne besI zake nahIM. be page, be DhIMcaNe, be hAthe, be khaMbhe, eka mastake, ema nave aMge pUjA karavI. caMdana vinA koipaNa vakhate pUjA karavI nahIM. kapALe, kaMThe, hRdaya kamaLa, udare e cAra sthAnake tilaka Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza karavAM. navasthAnake (1. be aMguThA, 2. be DhIMcaNa, 3. be hAtha, 4. be khabhe, 5. mastake, 6. kapALe, 7. kaMThe, 8. hRdayakamaLa 9. udare) tilaka karIne dararoja pUjA karavI. vicakSaNa puruSe prabhAte vAsapUjA madhyAhnakALe phUlapUjA ane saMdhyAkALe dhUpa-dIpa pUjA karavI. bhagavaMtanI DAbI tarapha dhUpa karavo ane jalapAtra sanmukha mUkavuM tathA jamaNI tarapha dIvo mUkavo. ane caityavaMdana ke dhyAna paNa bhagavaMtanI jamaNI tarapha besIne karavAM. hAthathI letAM athaDAine paDI gayeluM, jamIna upara paDeluM, paga vagere koipaNa azuci aMge lAgI gayeluM, mAthA upara upADeluM, malina vastramAM rAkheluM, nAbhithI nIce rAkheluM, duSTa loka ke hiMsA karanAra koipaNa jIve sparzeluM, ghaNA ThekANe haNAyeluM (cuMthAyeluM), kIDA vageree karaDeluM, evuM phUla, phaLa ke patra bhaktivaMta prANIe bhagavaMtane caDhAvavuM nahIM. eka phUlanA be bhAga karavAM nahIM; kaLIne paNa chedavI nahi, caMpAnA ke kamaLanA phUlanA be bhAga kare to tethI paNa moTo doSa lAge che. gaMdha, dhUpa, akSata, phUla, mALA, dIpa, naivedya, jaLa ane uttama phaLathI bhagavaMtanI pUjA karavI. "zAMtika kAryamAM zveta, lAbhakArI kAryamAM pILAM, zatrunA jayamAM zyAma, maMgaLa kAryamAM rakta ane kAryasiddhi mATe pAMca varNanA phUlo vAparavAM; paMcAmRtano abhiSeka karavo, ghI tathA goLano dIvo karavo, agnimAM lUNa nikSepa karavuM e pauSTika kAryamAM uttama jANavA, sAMdhelA, chedelAM, rAtA raMgavALA, dekhItA bhayaMkara vastra paheravAthI dAna, pUjA, tapa, homa, sAmAyika pratikramaNa vagere sAMdhya kRtya niSphaLa thAya che. padmAsane sukhe besI zakAya evA sukhAsane besI nAsikAnA agrabhAge nayana sthApI vastrathI (mukhakozathI) mukha DhAMkIne maunapaNe bhagavaMtanI pUjA karavI. ekavIsa prakArI pUjAnAM nAma. "1 snAtra pUjA, 2 vilepana pUjA, 3 AbhUSaNa pUjA, 4 puSpa pUjA, 5 vAsakSepa pUjA, 6 dhUpa pUjA, 7 dIpa pUjA, 8 phaLa pUjA, 9 taMdula (akSata) pUjA, 10 nAgaravelanA pAnanI pUjA, 11 sopArI pUjA, 12 naivedya pUjA, 13 jaLa pUjA, 14 vastra pUjA, 15 cAmara pUjA, 16 chatra pUjA. 17 vAjiMtra pUjA, 18 gIta pUjA, 19 nATaka pUjA, 20 stuti pUjA, 21 bhaMDAravardhana pUjA." ema ekavIza prakAranI jinarAjanI pUjA surAsuranAM samudAye karelI sadAya prasiddha che, tene kalikAlanA yogathI kumati loke khaMDana karI che, paNa je je vastu jene priya hoya tene bhAvathI vRddhi mATe pUjAmAM yojavI." temaja izAna dizAe devagRha hoya ema viveka vilAsamAM kaheluM che. vaLI viveka vilAsamAM kahyuM che ke :azubha vastu varjana. "viSama Asane besI, paga upara besI, utkaTa Asane besI, DAbo paga UMco rAkhI DAbA hAthathI pUjA karavI nahIM. sukAyelAM, jamIna para paDelAM, pAMkhaDIo jenI vikharAI gaI hoya, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snAtra pUjA vidhi. 85 jene nIca lokoe sparza karyA hoya, vikasvara thayelAM na hoya, evAM puSpathI pUjA karavI nahIM. kIDA paDela, kIDe khAdhela, DoDAthI chUTuM paDela, eka bIjAnAM lAgavAthI viMdhAyela, saDela, vAsI, karoLIo lAgela, nAbhine sparzeluM, hIna jAtinuM, durgadhavALuM, sugaMdha vinAnuM, khATI gaMdhavALuM, maLamUtravALI jamInamAM utpanna thayela, bIjA koI padArthathI apavitra thayela hoya evAM phUla varjavAM." vistArathI pUjA avasare athavA dararoja ane vizeSathI parva divase traNa, pAMca, sAta kusumAMjalI caDhAvavApUrvaka bhagavaMtanI snAtrapUjA bhaNAvavI. snAtra pUjA vidhi. savAramAM pahelAM nirmAlya utAravAM, pakhAla karavo, AratI, maMgaLadIvo karavo. e saMkSepathI pUjA thAya che. tyArapachI snAtrAdi savistara bIjI pUjAnA prAraMbhamAM devanI AgaLa kesaravAsita jaLa bharelo kaLaza sanmukha sthApana karavo. tyArapachI hAtha joDIne nIce pramANe kahevuM. - alaMkAranA saMbaMdha vinA ane krodhAdi vinA sArabhUta saumya kAntithI manohara ane potAnA svAbhAvika rUpavaDe traNa jagatane jItanAruM jinabiMba rakSaNa karo." utAryA che kusuma ane AbhUSaNa jenAM evuM ane vaLI sahaja svabhAvathI pragaTa thayela bhavya jIvanA manane haranArI manohara che zobhA jenI evuM ane snAtra karavAnA bAjoTha upara raheluM vitarAganuM rUpa tamane mokSa Apo, ema kahIne nirmAlya utAravuM. tyArapachI prathamathI taiyAra rAkhelo kaLaza karavo. jaMgaluMchaNa karI saMkSiptathI pUjA karavI. tyArapachI nirmaLa jaLathI dhoyelA ane dhUpathI dhUpalA kaLazamAM snAtra karavA yogya sugaMdhI jaLa bharI te kaLazone zreNIbaMdha prabhunI sanmukha zuddha nirmaLa vastra DhAMkIne pATalA upara sthApana karavA, tyArapachI potAnuM caMdana hAthamAM laine tilaka karI, hAtha dhoI potAnA caMdanathI hAtha lepIne hAthe kaMkaNa bAMdhI, hAtha dhUpIne zreNIbaddha snAtra karanAra zrAvaka kusumAMjali (kezarathI vAsita chuTA phUla) bharelI kebI hAthamAM laI kusumAMjalino pATha uccAra kare. sevaMtrA, macakuMda, mAlatI vigere paMcavarNA ghaNA prakAranAM phUlanI kusumAMjali snAtranA avasare devAdhidevane harSita thayelA devatA samarpaNa kare che" ema kahIne paramezvarane mastake phUla caDhAvavAM. "sugaMdhanA lobhathI kheMcAI AvelA bhamarAonA jhaMkAra zabdathI gAyana thatI jinezvara bhagavaMtanA caraNa upara mUkelI kusumAMjali tamArA pApane dUra karo." ema dareka gAthA bhaNIne prabhunA caraNakamaLe zrAvaka kusumAMjali prakSepa kare, evI rIte kusumAMjalithI tilaka, dhUpa, pAna vagereno ADaMbara karavo. tyArapachI madhura ane ucca svare je jinezvara padharAvyA hoya temanA nAmano janmAbhiSekanA kaLazano pATha bolavo. tyArapachI ghI, zelaDIno rasa, dUdha, dahIM, sugaMdhI jaLa, e paMcAmRtathI abhiSeka karavo. snAtra karatAM vacamAM dhUpa devo ane snAtra karatAM bhagavAnanuM mastaka phUlathI DhAMkeluM rAkhavuM, paNa UghADuM rAkhavuM nahIM. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza je mATe vAdIrvatALa zrI zAMtisUrie kahela che ke snAtrajaLathI dhArA jyAM sudhI paDe tyAM sudhI mastaka zUnya na rakhAya mATe mastaka upara pukha DhAMkI rAkhavuM. snAtra karatAM (prakSAla karatAM) cAmara vIMjhavA, gIta-vAjiMtrano ADaMbara sarva zaktithI karavo. snAtra kIdhA pachI jo pharIne snAtra na karavuM hoya to zuddha jaLathI dhArA devI ane A pATha bolavo. dhyAnarUpa maMDaLanA agra bhAganI dhArA ja hoya evI bhagavaMtanA abhiSekanA jaLanI dhArA che te saMsArarUpa gharanI bhIMtonA bhAgane pharIne paNa bheda karo." ema kahIne dhArA devI. tyArapachI aMgaluchaNAM karI vilepana, AbhUSaNa vagerethI AMgInI racanA karI pahelAM pUjA karI hatI tethI paNa adhika karavI. "sarva prakAranAM dhAnya, pakavAnna, zAka, vinaya, ghI, goLa, sAkara, phaLAdi bali caDhAvavuM. jJAnAdi ratnatrayInI ArAdhanA nimitte akSatanI traNa DhagalI karavI. snAtra karavAmAM laghu-vRddha vyavahAra ullaMghavo nahIM. vRddha puruSa prathama snAtra kare, tyArapachI bIjA sarva kare ane strIo zrAvaka pachI kare. kemake, jinezvara bhagavaMtanA janmAbhiSeka vakhate paNa prathama ayyatendra tyArapachI yathAnukramathI chello saudharmendra abhiSeka kare che. snAtra thayA pachI abhiSeka jaLa zeSanI jema mastake lagADe to temAM kAMIpaNa doSa lAgavAno saMbhava thato nathI. je mATe zrI hemacaMdrAcArye zrI vIracaritramAM kaheluM che ke deva, manuSya, asura ane nAgakumAra devatAo paNa abhiSeka jaLane vaMdanA karIne vAraMvAra potAnA sarva aMge harSa sahita sparza karAvatA hatA. zAMtijaLa aMge. rAmanA caritranA ogaNatrIsamAM uddezAmAM aSADha suda 8thI AraMbhIne dazaratha rAjAe karAvelA aSTAhnikA (aThThAI) mahotsavanA adhikAramAM kahela che ke te havaNa zAMti jaLa, rAjAe potAnA mastake lagADIne pachI te tarUNa strIo sAthe potAnI rANIone mokalAvyuM ane te rANIoe potAnA mastake caDhAvyuM. paNa paTarANIne vRddha kaMcukI sAthe mokalAvyAthI tene jatAM vAra lAgavAne lIdhe paTarANI zoka ane krodha pAmavA lAgI. eTalAmAM ghaNIvAre paNa vRddha kaMcukIe havaNa jaLa lAvIne paTarANIne ApyuM ane kahevA lAgyo ke huM vRddha chuM tethI vAra lAgI to mApha karo. tyArapachI te paTarANIe te zAMti jaLa potAne mastake lagAvyuM tethI teno mAnarUpI agni zamI gayo ane tyArapachI hRdayamAM prasannabhAvane pAmI. vaLI moTI zAMtimAM paNa kahe che ke, zAMtipAnIyaM mata sAtavya zAMtijaLa mastake lagADavuM. vaLI paNa saMbhaLAya che ke prativAsudeva jarAsaMghe mUkelI jarAnA upadravathI potAnA sainyane mUkAvavA zrI neminAthanA vacanathI zrIkRSNa mahArAje aThThamano tapa karI ArAdhana karelA dharaNendra pAse pAtALalokamAMthI zrI pArzvanAthajInI pratimA zaMkhezvara gAmamAM maMgAvI ane te pArzvanAthanA havaNa jaLathI upadrava zAMta thayo. vaLI jinezvara bhagavaMtanI dezanA thaI rahyA pachI te bhUminA adhipati vageree tyAM uchALelI kUrarUpa bali aradhI dharatI upara nahIM paDatAM ja prathamathI devatA laI jAya che ane temAMthI ardha Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lUNa utAravA aMge. rAjA le che bAkInA sarva jana le che. bali mastaka upara nAMkhavAnA prabhAvathI paNa rogopadravanI zAMti thAya che eTaluM ja nahi paNa AvatA cha mAsa sudhI tene navo roga utpanna thato nathI ema AgamamAM paNa prasiddha che. te mATe sagurupratiSThita moTA mahotsava karI lAvelA rezamI dhvajapatAkAne derAsarane traNa pradakSiNA devarAvI dikapAladine balidAna ApI caturvidha zrIsaMgha sahita vAjategAjate dhvaja caDhAvavo. pachI yathAzakti paherAmaNI karavI. lUNa utAravA aMge. have AratI utAravA prathamathI maMgaLadIvo prabhunI sanmukha pragaTAvavo. maMgaLadIvAnI pAse eka agninuM pAtra bharIne mUkavuM. temAM lavaNa jaLa nAMkhavuM. phUla laI traNa vAra pradakSiNA bhramaNa karAvatAM nIce pramANe bolavuM. tIrtha pravartananA avasare jinezvara bhagavaMtanA sanmukha jhaMkAra zabda karatI bhramaranI paMkti jemAM che evI devatAnI mUkelI (AkAzathI paDatI) kusumavRSTi (phUlanI vRSTi) zrI saMghane maMgaLa pamADo." ema kahIne prabhunA sanmukha prathama puSpa vRSTi karavI. tyArapachI lavaNa, jaLa, phUla, hAthamAM laI pradakSiNA bhramaNa karAvatAM nIce pramANe bolavuM. "sarva prakAre mAMgyo che saMsArano prasAra jethI evI pradakSiNA karI zrI jinarAja bhagavaMtanA zarIranI anupama lAvaNyatA dekhIne lajavAyuM ja hoya nahIM ! evuM lUNa agnimAM paDI baLI mare che te juvo." upara pramANe kahIne jinezvara bhagavaMtane traNa vAra puSpa sahita lavaNa jaLa utAravuM. tyArapachI AratI ane te vakhate dhUpa karavo. be bAjue UMcI ane akhaMDa jaladhArA karavI. te pachI zrAvakoe phUlanAM pagara vikheravAM. pachI zreSTha pAtramAM rAkhelI AratI A pATha bolavA pUrvaka utsava sahita traNa vAra UtAravI. AratI aMge. "marakata ratnanA ghaDelA vizALa thALamAM mANekathI maMDita maMgaLadIvAne snAtra karanAranA hAthathI jema bhamADAya che tema bhavya prANI-jIvonI bhavanI AratI (ciMtA) bhamo (dUra thAo)." triSaSTizalAkApuruSanA caritramAM paNa kahevuM che ke :- "karavA yogya karaNI karIne kRtakRtya thaIne indra have kAMIka pAchA khasIne vaLI traNa jagatanA nAthanI AratI utAravA mATe hAthamAM AratI grahaNa karI. jyotivaMta auSadhInA samudAyavALA zikharathI jema meruparvata zobhe tema te AratInA dIpakanI kAMtithI indra paNa pote dIpavA lAgyo. zraddhALu evA je bIjA indroe je vakhate chUTAM phUlono samudAya vikheryo che te vakhate saudharmendra pote traNa jagatanA nAyakanI traNa vAra AratI utArI." tyArapachI maMgaLadIvo paNa AratInI jema pUjavo ane nIce lakhelI gAthAo bolavI. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza maMgaLadIvA aMge "caMdra samAna saumya che darzana jenuM evA he nAtha ! tame jyAre kausAMbI nagarIe vicaratA hatA tyAre saMkocAI gayo che pratApa jeno evo sUrya potAnAM zAzvatA vimAnathI ApanAM darzana karavA Avyo tyAre tamane jema pradakSiNA karato hato tema A maMgaLadIvo paNa tamArI pradakSiNA kare che. meruparvatane pradakSiNA karatAM jema sUrya zobhe che ! tema he nAtha ! surasuMdarIe saMcarita (pradakSiNA karatAM bhamADelo) A maMgaLadIpaka paNa pradakSiNA karato zobhe che.' ema pATha uccAra karatAM traNa vAra maMgaLadIvo utArI prabhunA caraNakamaLa AgaLa dedIpyamAna lAge ema sanmukha mUkavo. maMgaLadIvo utAratAM AratI jo olavAI jAya to kAMI doSa lAgato nathI. AratI maMgaLadIvAmAM mukhya vRttie (ghaNuM karI) ghI, goLa, kapUra, mUkavo jethI mahAlAbha pamAya. laukika zAstramAM kahela che ke : paramezvaranI pAse kapUrathI dIvo kare to azvamegha yajJanuM phaLa pAme ane tenA kuLano paNa uddhAra thAya che.' "zrI haribhadrasUrie karelA samarAditya kevaLInA caritranI AdimAM 'navoDa maMzAM vA' evo pATha dekhAya che tethI A snAtravidhAnamAM darzAvelI 'mutttArAra e gAthA temanI (zrI haribhadrasUrinI) karelI saMbhave che." A snAtravidhAnamAM je je gAthA AvelI che te badhI tapAgacchamAM prasiddha che te mATe lakhI nathI paNa snAtrapUjAnA pAThathI joI levI. vaLI snAtrAdimAM samAcArInA bhedathI vividha prakArano vidhimAM paNa bheda dekhAya che, to paNa temAM kAMI muMjhAI javuM nahIM. kemake arihaMtanI bhaktithI sarvane sAmAnya mokSaphaLanuM sAdhya eka ja che. vaLI gaNadharAdikanI samAcArImAM paNa ghaNA bheda hoya che te mATe je je kArya dharmathI aviruddha hoya ane atyaMta bhagavaMtanI bhaktinuM poSaka hoya te koI AcAryane asamaMta nathI, ema sarva dharmakRtyamAM samajI levuM. ahIMyAM jinapUjAnA adhikAramAM AratI utAravI, maMgaLadIvo utAravo, luNa utAravuM e vigere keTalIka karaNIo keTalAka saMpradAyathI sarva gacchomAM ane paradarzanamAM paNa jamaNI bAjuthI karAya che. zrI jinaprabhasUriSkRta pUjAvidhimAM to e rIte spaSTAkSarathI lakheluM che ke :- navaLArUM tArAM pAyatti sUriyAI puvapurisehiM, saMhAreNa aNunnayaMpi saMpayaM siTThie kArijjaI / che paNa lavaNa AratInuM utAravuM. pAdaliptasUri Adi pUrvapuruSothI saMhArathI karavuM anujJAta hamaNAM to jamaNI bAjuthI karAya che. snAtra karavAmAM sarva prakAre vistArathI pUjA-prabhAvanAdikanA saMbhavathI paralokanA uttama phaLanI prApti spaSTapaNe dekhAya che. vaLI jinajanmAdi-snAtra cosaTha indro paNa karatA hatA. temanI jema Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 kevI pratimA pUjavI. ApaNe paNa karIe to temane anusAre karyuM kahevAya. tethI AlokanA phaLanI prApti jarUra thAya ja che ema samajavuM. kevI pratimA pUjavI. pratimAo vividha prakAranI hoya che tenA bheda pUjAvidhi samyakatva prakaraNamAM kahela che. keTalAka AcAryo ema kahe che ke "gurukAritA' guru je mAtA-pitA, dAdA, paradAdA vigere teNe bharAvelI (karAvelI) pratimA pUjavI." koIka AcArya ema kahe che ke "pote vidhipUrvaka pratimA bharAvIne pratiSThA karAvIne pUjavI," vaLI keTalAka AcArya ema kahe che ke "vidhipUrvaka pratiSThA thaI hoya evI pratimAnI pUjA karavI." evI pratimAnI pUjA karavAnI rItimAM batAvelI vidhipUrvaka pUjA karavI. mAtA-pitA Adie karAvelI pratimA ja pUjavI evo vicAra cittamAM dharavo nahIM. mamakAra ke Agraha rAkhIne amuka ja pratimA pUjavI evo Azaya rAkhavo nahIM. jyAM jyAM prabhumudrA. sama AkAravALI dekhAya tyAM tyAM te pratimA pUjavI. kemake sarva pratimAmAM tIrthaMkarano AkAra dekhavAthI paramezvaranI buddhi utpanna thAya che mATe ane jo ema na hoya to kharekhara potAno haThavAda karavAthI, arhat biMbanI avagaNanA karavAthI anaMta saMsAra paribhramaNa karavAno prasaMga baLAtkArathI tenA upara AvI paDe. vaLI koInA manamAM evo vicAra Ave ke avidhikRta pratimApUjanathI ulaTo doSa lAge che paNa ema dhAravuM nahIM. avidhinI anumodanAnA prakArathI AjJAbhaMgano doSa lAge che. avidhikRta pratimApUjanathI paNa kAMI doSa lAgato nathI ema AgamamAM lakhela che. je mATe kalpabhASyamAM kahela che ke : nizrAkRta te koIka gacchanuM caitya, anizrAkRta te gaccha vagaranuM (sarvane sAdhAraNa) caitya, evA banne prakAranA caitye traNa stuti kahevI. ema karatAM jo ghaNI vAra lAge ane teTalIvAra TakI zakAya ema na hoya to ekeka thoya (stuti) kahevI. paNa je je derAsare gayA tyAM stuti kahyA vinA pAchuM na pharavuM mATe vidhikRta hoya ke na hoya paNa jarUra pUjavA. cetya saMbhALa. je derAsaranI sArasaMbhALa karanArA zrAvaka vagere na hoya evA derAsarane asaMvijJa devakulikA kahevAya. temAM (asaMvijJa devakulikA derAsaramAM) jo karoLIyAe jALa bAMdhela hoya, dhULa jAmI gaI hoya, to te derAsaranA sevakone sAdhu preraNA kare ke maMkha citrAmaNanA pATIyA peTImAM rAkhIne te citrAmaNanAM pATIyAM bALakone dekhADIne paisA lenAra lokonI jema tenAM pATIyAM raMgaberaMgI vicitra dekhAtAM hovAthI tenI AjIvikA sukhe cAle che, tema tame paNa jo derAsaranI sArasaMbhALa sArI rAkhIne vartazo to tamArA mAna-satkAra thaze. vaLI te sevako eTale derAsaranA cAkaro jo derAsarano pagAra khAtA hoya to tathA te derAsaranI pAchaLa gAmanI lAgata (lAgI-lAgo) khAtA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza hoya ke gAma garAsa jamIna bhogavatA hoya to tene nirbharsanA paNa kare (Thapako Ape) ke tame derAsaranI lAgata khAo cho chatAM paNa tenI (derAsaranI) sArasaMbhALa sArI rAkhatA nathI. ema Thapako ApavAthI paNa tenI patanA na kare to temAM dekhItA jyAre jIva na hoya tyAre te karoLIyAnA paDane sAdhu potAne hAthe ukheDI nAMkhe to temAM tene doSa nathI. ema vinAza pAmatAM caitya jo sAdhue paNa uvekhavAM nahIM to zrAvakanI zI vAta? arthAt zrAvakoe derAsaronI pUratI sArasaMbhALa rAkhavI ja joIe ane temAM koIpaNa prakAranI AzAtanA thavA devI joIe nahIM. kemake upara batAvyA mujaba sAdhune paNa zrAvaka vagerenA abhAve chUTa ApavAmAM AvelI che to te kRtya zrAvakonuM hovAthI zrAvake kadIpaNa visAravuM nahIM. jarUra yathAzakti derAsaranI sArasaMbhALa karavI joIe. A badho pUjAno adhikAra hovAthI prasaMgathI Avelo adhikAra batAvyo che. dravya ane bhAva pUjA. upara lakhelI snAtrAdinI vidhino vistAra to dhanavAna zrAvakathI ja banI zake evo che paNa dhanarahita zrAvaka to sAmAyika laIne jo koInI paNa sAthe takarAra vagere ke potAne mAthe RNa (karajo na hoya to IryAsamiti vagerenA upayoga sahita sAdhunI jema traNa nisahi ApavApUrvaka bhAvapUjAnI rIti pramANe derAsara Ave. tyAM jo kadAcit koI gRhasthanuM devapUjAnI sAmagrInuM kArya hoya to sAmAyika pArIne te phUla guMthavA vagere kAryamAM pravarte. kemake evI dravyapUjAnI sAmagrI potAnI pAse nathI ane eTalo kharca potAnA nirdhanapaNAne lIdhe thaI zake ema nathI to pArakI sAmagrIthI teno lAbha laI le. prazna :- sAmAyika tyAgIne dravyastava karavuM kema ghaTamAna hoya ? uttara :- sAmAyika to potAne svAdhIna che. te to jyAre dhAre tyAre banI zake ema che, paraMtu derAsaramAM A phUla vagere kRtya to parAdhIna che, sAmudAyika kAma che potAne svAdhIna nathI, ane koIka vakhate bIjo koIka dravya kharaca karanAra hoya tyAre ja banI zake ema che. mATe sAmAyika karatAM paNa enA AzayathI mahAlAbhanI prApti thatI hovAthI sAmAyika pArIne paNa dravyastavamAM pravartavAthI kAMI doSa lAgato nathI. te mATe zAstramAM kahela che ke : samyagdaSTi jIvane bodhibIjanI prApti thAya, samyakatvane hitakArI thAya, AjJAnuM pAlana thAya, bhagavaMtanI bhakti thAya, jainazAsananI unnati thAya, ema aneka guNanI prApti thAya che, mATe nidhana zrAvake sAmAyika pArIne paNa dravyastava karavuM. dinakRtyasUtramAM paNa kahevuM che ke - A rIte sarva vidhi RddhivaMtane mATe kahI ane dhana rahita zrAvaka potAnA gharamAM sAmAyika laI jo koI mArgamAM leNadAra ke koInI sAthe takarAra na hoya to susAdhunI jema upayogavaMta thaIne jinamaMdire jAya. tyAM jinamaMdiramAM kAMIka kAyAthI ja banI zake evuM dravyastavIrUpa kAma hoya to sAmAyika pArIne te dravyastavarUpa karaNI kare." Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAmAM dhAravA yogya be hajAra cummottera bAbato. 91 A zrAddhavidhinI mULa gAthAmAMvitti" (vidhipUrvaka) e padathI daza trika, pAMca abhigama Adi covIsa mULadvArathI ane be hajAra cummottera bAbato je bhASyamAM gaNAvI che te sarva bAbato dhAravI.jema ke pUjAmAM dhAravA yogya be hajAra cummottera bAbato: (1) traNa ThekANe traNa vAra nisIhinuM kahevuM, (2) traNa vAra pradakSiNA devI, (3) traNa vAra praNAma karavA, (4) traNa vAra pUjA karavI, (5) biMbanI traNa prakAranI avasthA vicAravI, (6) traNa dizAmAM jovAno tyAga karavo, (7) paga mUkavAnI bhUmi traNa vAra puMjavI, (8) varNAdi traNa AlaMbana, (9) traNa prakAranI mudrAo karavI, (10) traNa prakAranuM praNidhAna, e dazatrika gaNAya che. ityAdi samajavuM. 1. traNa nisIhi :- derAsaranA mULa bAraNe pesatAM potAnA ghara saMbaMdhI vyApArano tyAga karavA rUpa prathama nisIhi jANavI. 1. gabhArAnI aMdara pesatAM derAsarane pUjavA samAravAnA kAryane tajavA rUpa bIjI nisihi jANavI. 2. caityavaMdana karavA samaye dravyapUjAno tyAga karavA rUpa trIjI nisihi jANavI. 3. 2. traNa pradakSiNA :- jinapratimAnI jamaNI bAjuthI jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA rUpa traNa pradakSiNA devI. 3. traNa prakAranA praNAma :- (1) jinapratimAne dekhI be hAtha joDI kapALe lagADIne praNAma karIe te pahelo aMjalibaddha praNAma. (2) keDa uparano bhAga lagAreka namAvIne praNAma karIe te bIjo arbAvanata praNAma (3) be DhIMcaNa, be hAtha, ane mastaka e paMcAMga namAvI khamAsamaNa daIe to trIjo paMcAMga praNAma. 4. traNa prakAranI pUjA H- (1) bhagavAnane aMge kesara, caMdana, puSpa vagere caDAvavAM te pahelI aMgapUjA. (2) dhUpa, dIpa, ane naivedyAdi bhagavAnanI AgaLa mUkavA rUpa bIjI agrapUjA. (3) bhagavAnanI AgaLa stuti, stotra, gIta, gAna, nATaka Adi karavA rUpa trIjI bhAvapUjA. 5. traNa avasthA H- piMDastha eTale chadmasthAvasthA 1. padastha eTale kevaLIavasthA. (2) rUpastha eTale siddhAvasthA 3. 6. je dizAe jinapratimA hoya te dizA vinA bIjI traNa dizAe na jovuM. 7. caityavaMdanAdika karatAM paga mUkavAnI bhUmi traNa vAra puMjavI. 8. namrutyurNa vagere bhaNatAM sUtra zuddha bolavuM 1. tenA artha vicAravA 2. jinapratimAnA svarUpanuM AlaMbana dhAravuM 3. 9. traNa mudrA :- be hAthanI daze AMgaLIo mAMho mAMhe meLavI kamaLanA DoDAne AkAre hAtha joDI peTa upara koNI rAkhavI te pahelI yogamudrA 1. be paganA AMgaLAnI vacamAM AgaLathI cAra AMgaLano ane pAchaLathI kAMIka ochuM aMtara rAkhI kAussagga karavo te bIjI jinamudrA 2. be hAtha bhegA karI kapALe lagADavA te trIjI muktAmuktimudrA 3. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 10. traNa praNidhAna :- jAvaMti ceiyAi e gAthAe karI caitya vAMdavA rUpa prathama praNidhAna 1. jAvaMta kevi sAhU e gAthAe karI gurune vAMdavA rUpa bIjuM praNidhAna 2. jayavIyarAya kahevA rUpa trIjuM praNidhAna jANavuM athavA mana, vacana ane kAyAnuM ekAgrapaNuM karavuM te rUpa traNa praNidhAna jANavAM. 3. A dazatrika che. 92 2. prabhu AgaLa javAno eTale derAsaramAM praveza karavAno vidhi te abhigama pAMca prakArano che. (abhi =sanmukha, gama=javuM e arthathI). 3. strIoe prabhuthI DAbA paDakhe rahevuM, ane puruSoe jamaNA paDakhe rahevuM te be dizi. 4. prabhuthI dUra rahevuM te avagraha 3 prakArano che. 5. jaghanya, madhyama ane utkRSTa e 3 bhede caityavaMdanA thAya che, te vaMdanAnA traNa bheda. 6. paMcAMgImudrAe (pa aMga vaDe) praNipAta=namaskAra karavo athavA khamAsamaNa devuM te 1 bheda. 7. prabhunI guNaprazaMsAvALA 1 thI 108 zloka bolavA te namaskAra no 1 bheda. 8. caityavaMdananAM 9 sUtromAM (bIjIvAra bolatAM sUtro bIjIvAra na gaNIe evAM) 1647 akSara che, te 1647 varNa gaNAya. 9. caityavaMdananAM 9 sUtromAM (eka sarakhuM pada bIjIvAra bolAtAM na gaNIe evAM) 181 pada eTale artha samApti darzaka vAkyo che. 10. eka zvAsocchvAsa jeTalA kALamAM bolavA yogya zabdonuM vAkya athavA gAthAnuM 1 caraNa te saMpadA (athavA mahApada athavA virati athavA visAmA) kahevAya, tevI saMpadAo 97 che. 11. namrutyuNaM -arihaMtaceiyANa-logassa-pukSaravaradI ane siddhANaM buddhANaM e pAMca sUtro te 5 daMDakasUtra kahevAya che. 12. pAMca daMDakasUtromAM adhikAra (eTale mukhya viSaya) 12 che. 13. arihaMta-siddha-muni ane siddhAnta e cAra vaMdanIya (vaMdanA karavA yogya) che. 14. je vaMdanayogya nahi paraMtu smaraNIya=mAtra smaraNa karavA yogya te 1 zAsanadeva che. 15. nAma sthApanA dravya ane bhAvathI 4 prakAranA jina=arihaMta. 16. thoya eTale stuti te eka ja thoya joDAmAM 4 prakAranI kahevAmAM Ave che. 17. caityavaMdana karavAthI je ATha prakAranAM phaLa meLavavAnI icchA rAkhavAmAM Ave che te 8 nimitta. 18. te 8 prakAranAM phaLa prApta karavAmAM je sAdhana (kAraNarUpa) te 12 hetu 19. kAussagga karatI vakhate je 16 prakAranI chUTa rAkhavI ke je karavAthI kAussaggano bhaMga na gaNAya te 16 AgAra (eTale apavAda). 20. kAussaggamAM je 19 doSa nivAravA yogya che te 19 doSa. 21. kyAM sudhI kAussaggamAM rahevuM ? teno kALaniyama darzAvavo te 1 bheda. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAmAM dhAravA yogya be hajAra cummottera bAbato. 22. prabhunI AgaLa stavana kevA prakAranuM kahevuM ? te darzAvavAno 1 bheda. 23. eka divasamAM 7 vAra caityavaMdana kaye kaye vakhate karavuM ? te darzAvavuM, tenA 7 bheda. 24. derAsaramAM athavA prabhunI AgaLa avinaya jaNAvanAruM pratikULa vartana te AzAtanA 10 prakAranI (moTI AzAtanA) kahevAya che, ke je avazya tyAga karavA yogya che. e pramANe 30+5+2+3+3+1+1+1640+181+9 +5+1 2+4+1+4+4+ 8+12+16+19+1+1+7+10=2074 uttarabheda thayA. vidhipUrvaka karAtuM dharmAnuSThAna mahAphaLane ApanAra che ane jo koI vakhata avidhithI karAya to alpaphaLa ApanAra bane che. kaSTanI prAptino hetu paNa thAya che. je mATe zAstramAM kahela che ke : jema auSadha apathyathI khAvAmAM Ave to tethI maraNAdi mahAkaSTanI dekhItI prApti thAya che, tema dharmAnuSThAna paNa jo viparIta karavAmAM Ave to tethI bhayaMkara mahAkaSTa thAya che. caityavaMdanAdi jo avidhithI thAya to tenuM ulaTuM prAyazcita Ave che. je mATe mahAnizIthasUtranA sAtamA adhyayanamAM kaheluM paNa che ke : avidhithI cetyone vAMdatA bIjA bhavya jIvone azraddhA utpanna kare che. e ja kAraNa mATe avidhithI caityane vAMde tene prAyazcitta ApavuM". devatA, vidyA ane maMtrAdi paNa vidhipUrvaka ArAdhe to ja tenuM phaLa siddha thAya. anyathA tene tatkALa anarthanI prAptino hetu thAya che. citrakAranuM dRSTAMta. ya nAme yakSa hato. tenI dara varSe varSagAMThanI yAtrA bharAtI hatI. temAM eTaluM Azcarya hatuM ke je divase tenI yAtrA bharAvavAnI hoya te divase je citAro tenAM maMdiramAM jaI tenI mUrti Alekhe ke tatkALa te citAro maraNa pAme. jo koI varase yAtrAnA divase koIpaNa citAro citaravA na jAya to te varSe gAmanA ghaNA lokone maraNa pamADe keTalAka citArA te gAma mUkI nAsavA lAgyA. tethI rAjAe badhA citArAone pakaDI anukramathI temanAM nAma utArI laI te darekanA nAmanI ciThThI karI eka goLAmAM bharI rAkhI ane evo TharAva karyo ke dara varSe eka cIThThI kADhavI. temAM je nAmanI cIThThI Ave te citAro te varSe citaravA jAya. ema karatAM keTalAMka varSa vItI gayA bAda eka varase eka vRddhA strIne eka ja putra hato temanA nAmanI cITTI nIkaLavAthI tene javAno vAro Avyo. tyAre te vRddhA kakaLavA lAgI, jethI te vRddhA strIne ghera eka citrakAra che je tenA dhaNInI ja pAse citrakAranI kaLA zIkhelo hovAthI te vRddhAnA putrane bhAI samAna gaNIne tene phakata maLavA mATe ja Avelo hato. teNe te kAraNa jANIne vicAra karyo ke kharekhara A badhA citrakAra avidhithI yakSanI mUrti citare che ke jethI tenA para kopAyamAna thaIne yakSa teno prANa le che, mATe A varSane vAre huM ja tyAM javuM ane te yakSanI mUrti yathAvidhi karUM, jethI mArA A gurubhAIne bacAvI zakIza ane Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jo mArI kalpanA kharI Tharaze to huM paNa bacIza, vaLI A gAmanA badhA citArAonuM cirakALanuM kaSTa kApI nAMkhIza. ema dhArIne vRddha strIne kahevA lAgyo ke he mAtA ! jo tane tArA putra mATe ATaluM badhuM duHkha thAya che to A varSe tArA putrane badale huM ja pote yakSanI mUrti citaravA jaIza teNIe tene ghaNuM samajAvyo, paraMtu teNe mAnyuM nahIM. chevaTe jyAre citaravAno divasa Avyo tyAre te citArAe prathamathI chaThTha tapa karyo ane zarIra snAna karI zuddha karyuM ane zuddha vastra paherI dhUpa, naivedya, balidAna, raMga, rogAna, pIMchI badhAM zuddha laI tyAM gayo aSTapaTano mukhakoza bAMdhI prathamathI derAsaranI jamInane nirmaLa jaLathI dhovarAvI. pavitra mRttikA (mATI) ane gaunA chANathI lIMpAvIne tene uttama dhUpathI dhUpIne mana, vacana, kAyA sthira karI zubha nimitta karIne pachI yakSane namaskAra karI sanmukha besIne yakSanI mUrti AlekhI. - tyAra pachI phaLa, phUla, naivedya, dhUpa, dIpa AdithI pUjA karI namaskAra karatA khamAvavA lAgyo ke, "he yakSarAja ! A tamArI mUrti AlekhatAM jo kAMI mArI bhUla thaI hoya to kSamA karazo." te vakhate yakSe Azcarya pAmIne prasanna thaI tene kahyuM ke, "mAga, mAga, huM tArA para tuSTamAna chuM." tyAre te hAtha joDIne bolyo ke "yakSarAja ! jo tame mArA upara tuSTamAna cho to Aja pachI koIpaNa citArAne mAravo nahIM.' teNe te kabUla karI kahyuM ke "e to te paropakAra mATe mAMgyuM, paNa have tuM tArA mATe kAMIka mAMga.' teNe pharIthI kAMI mAMgyuM nahIM. tyAre prasanna thaIne yakSe kahyuM ke jenuM te eka aMza jeTaluM aMga dIThuM haze tenuM AkhuM aMga tuM cItarI zakIza evI kaLAnI zakti tane ApuM chuM. tyArapachI citAro tene praNAma karIne potAne sthAnake gayo. eka vakhate te kauzAMbInA rAjAnI sabhAmAM gayelo te vakhate rAjAnI rANIno eka aMguTho jALI vigeremAMthI joyela hato tethI teNe te mRgAvatI rANInuM AkhuM rUpa cItaryuM. rAjA te joI khuzI thayo, paNa citra tapAsatAM rANInI jaMghA upara tilaka hatuM te paNa temAM dekhIne tatkALa zaMkA utpanna thavAthI tene mArI nAkhavAnI AjJA ApI. tyAre te gAmanA sarva citArA bhegA thaI rAjA pAse AvI kahevA lAgyA ke svAmI ! ene yakSe varadAna ApyuM che tethI jenuM eka aMza aMga teNe joyuM hoya tenuM AkhuM aMga cItarI Ape che. pachI rAjAe tenI parIkSA karavA sAru eka kubaDI dAsIno paDadAmAMthI pagano aMguTho dekhADI tenuM citra karI lAvavA kahyuM. teNe te cItarI ApyuM to paNa rAjAe teno jamaNo hAtha kApI nAkhavAnI AjJA ApI jethI te jamaNA hAtha rahita thayo. pachI teNe te ja yakSanI pAse jaI DAbA hAthathI cItaravAnI kaLA mAMgI. yakSa tene te paNa ApI. tyArapachI teNe potAno hAtha kApavAnuM vera vALavA mATe DAbA hAthathI mRgAvatI rANInuM citra cItarIne caMDapradyota rAjAne dekhADyuM. te joI tene vaza thaIne teNe kauzAMbInA zatAnIka rAjAne dUta mokalI kahevarAvyuM ke - - tArI mRgAvatI rANI mane Apa, nahIM to jabarajastIthI laIza. teNe te na mAnyuM. chevaTe caMDapradyota rAjA lazkara laI AvI kauzAMbI nagarIne gherI vaLyo. pachI zatAnIka rAjA Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avidhi karatAM na karavuM sAruM e vidhAna aMge. maraNa pAmyo tyAre caMDapradyote mRgAvatI rANIne kahevarAvyuM ke, have tuM mArI sAthe prIti kara, teNIe kahevarAvyuM ke huM tAre vaza chuM paNa tArA sainikoe mArI nagarIno killo toDI nAMkhyo che te ujjayinI nagarIthI ITo maMgAvIne pAcho taiyAra karI Ape ane mArI nagarImAM annapANInI sagavaDa karI Ape to huM tArI pAse AvuM. tyAre teNe bahAra rahI tema karI ApyuM. evAmAM bhagavAna zrI mahAvIra svAmI tyAM samosaryA. te jANI mRgAvatI rANI, caMDapradyota rAjA vagere vAMdavA AvyAM. A vakhate eka bhIle AvI bhagavagaMtane pUchyuM ke, "yA sAM' bhagavaMte uttara vALyo ke, "sa ' tyAra pachI Azcarya pAmI teNe saMbaMdha pUchayo. bhagavaMte yathAvasthita saMbaMdha kahyo. te sAMbhaLI vairAgya pAmI mRgAvatI, aMgAravatI, tathA caMDapradyotanI ATha rANIoe bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI. avidhi karatAM na karavuM sAruM e vidhAna aMge. avidhithI karavAthI Avo anartha thAya che to tenA karatAM na karavuM e ja sAruM che ema dhAravuM nahI. kemake zAstramAM kaheluM che ke :- avidhithI karavuM tenA karatAM na karavuM e sAruM che ema je bole che teNe jaina zAstrano abhiprAya jANyo nathI tethI ja ema bole che. kemake prAyazcitta vidhAnamAM to ema che ke jeNe bIlakula nathI karyuM tene bhAre prAyazcitta Ave che ane jeNe karyuM paNa avidhithI karyuM che to tene halakuM prAyazcitta Ave che mATe sarvathA na karavuM tenA karatAM avidhithI paNa karavuM sAruM che. mATe dharmAnuSThAna dararoja karatAM ja rahevuM ane karatAM karatAM jema bane tema vidhiyukta thAya tevo udyama karavo e zreyaskara che. e ja zraddhAvaMta zrAvakanuM lakSaNa che je mATe zAstramAM kahela zraddhAvaMta zrAvaka yathAzakti vidhi mArgane sevavAnA udyamathI anuSThAna karato rahe. nahi to koIka dravyAdi daSathI haNAyo hoya te dharmakriyAmAM zatrubhAva pAme che." jenI kriyA vidhi saMyukta hoya temane dhanya che, vidhi saMyukta karavA dhAratAM hoya temane dhanya che, vidhi mArganA upara Adara-bahumAna rAkhanArane dhanya che, vidhi mArgane niMde nahIM evA puruSone paNa dhanya che. * thoDA bhavamAM mokSapada pAmanArane vidhi saMyukta karavAno pariNAma sadAkALa hoya che ane abhavya tathA durbhavya (ghaNA bhave mokSapada pAmanAra) ne vidhi mArgano tyAga ane avidhimArganuM Asevana ghaNuM ja priya hoya che. khetIvADI, vyApAra, nokarI, bhojana, zayana, upavezana, gamana, Agamana, vacana vigere paNa dravya, kSetra, kALa bhAva vagerethI vicArIne vidhipUrvaka (rIta mujaba) sevana kare to saMpUrNa phaLadAyaka che ane jo vidhi ullaMghana karIne sevana kare to keTalIka vakhata alpa lAbhakArI thAya che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza avidhithI thatA alpa lAbha upara dRSTAMta. saMbhaLAya che ke dravyArthI koI be puruSa dezAMtare jaI koIka siddhapuruSanI sevA karatA hatA. ghaNI sevAthI tenA upara tuSTamAna thaIne siddhapuruSe teone devAdhiSThita mahimAvaMta tuMba phaLanA bIja ApI teno AmnAya batAvyo ke so vAra kheDelA khetaramAM maMDapanI chAyA karI amuka nakSatra, vAra, yoge ene vAvavAM. jyAre teno velo utpanna thAya tyAre prathamathI phaLanAM bIja laI saMgraha karI rAkhavo ane pachI patra, puSpa, phaLa, DAMkhaLI sahita te velAne khetaramAM ja emane ema rAkhI nIce evo kAMIka saMskAra karavo ke jethI enA upara paDelI rAkha vyartha na jAya. pachI te sUkAyelA velAne bALI nAMkhavo. tenI je rAkha thAya te siddha bhasma gaNAya che. cosaTha tolA tApra gALI temAM eka ratI siddha bhasma nAMkhavI ke jethI te tatkALa suvarNa banI jaze. - ema baMne jaNAne sarakhI rIte zikhavI rajA ApI. te baMne jaNa potapotAne ghera gayA. te bemAMthI eka jaNe yathAvidhi karavAthI tene tenA kahyA pramANe savarNa thayuM ane bIjAe tenI vidhimAM kAMIka cUka karI tethI tene suvarNane badale cAMdI thaI paNa suvarNa na thayuM. mATe yathAvidhi thAya to ja saMpUrNa phaLadAyaka nIvaDe che. dareka dharmAnuSThAna potAnI zakti pramANe yathAvidhi karIne chevaTe ajANatAM banelI avidhiAzAtanAno doSa dUra karavA mATe "avidhi-AzAtanA micchA mi dukkaDa' ema bolavuM ke jethI teno vadhAre doSa lAgato nathI. traNa prakAranI pUjAnuM phaLa. pahelI aMgapUjA vinopazamanI (vinono nAza karanArI); bIjI agrapUjA abhyadaya prasAdhanI (moTo lAbha ApanArI); ane trIjI bhAvapUjA nivRttikAriNI (mokSapada ApanArI); ema traNenA anukrame nAmathI guNa yathArtha jANavA. ahIM AgaLa kahI gayA chIe ke aMgapUjA, agrapUjA, derAsara karAvavAM, bimba bharAvavAM, saMghayAtrA vagerenuM karavuM e badhAM dravyastava che. e viSe zAstramAM lakhela che ke : sUtramAM batAvelI vidhi pramANe derAsara karAvavAM, biMba bharAvavAM, pratiSThA-sthApanA karAvavI, tIrthayAtrA karavI, pUjA karavI, e dravyastava che ema jANavuM kemake e sarva bhAvastavanAM kAraNa che mATe dravyastava gaNAya che. jo dararoja saMpUrNa pUjA na karI zakAya to paNa te divase akSatapUjA karIne paNa te pUjAnuM AcaraNa karavuM. jo mahAsamudramAM pANInuM eka bindu nAMkhyuM hoya to te akSayapaNe rahe che tema vItarAganI pUjA paNa jo bhAvathI thoDI paNa karI hoya to paNa lAbhakArI thAya che. e jinapUjAnA kAraNathI saMsArarUpa aTavImAM duHkhAdi bhogavyA vinA udAra bhogone bhogavIne sarva jIva siddhine pAme che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kRtya upara dveSanuM pariNAma, kuMtalArANI. pUjA karavAthI mana zAMta thAya che. mana zAMta thavAthI uttama dhyAna thAya che. uttama dhyAnathI mokSa maLe che ane mokSamAM nirAbAdhita sukha che. puSpAdyarcA tadAjJA ca, tadravyaparirakSaNam // utsavAstIrthayAtrA ca, bhakti:paMcavidhA jine // 6 // puSpAdithI pUjA karavI, tIrthaMkaranI AjJA pALavI, devadravyanuM rakSaNa karavuM, utsava karavA, tIrthayAtrA karavI, ema pAMca prakAre tIrthakaranI bhakti thAya che. dravyastava aMge. dravyastava be prakAre che. Abhogadravyastava ane anAbhogadravyastava. kahyuM che ke : vItarAganA guNane jANIne te guNane yogya uttama vidhithI je vItarAganI pUjA AcaravAmAM Ave te "Abhogadravyastava" gaNAya che e AbhogadravyastavathI cAritrano lAbha thAya che ane sakala karmanuM nirdezana jaldI thAya che mATe "Abhogadravyastava' karavAmAM samyagdaSTi puruSoe sArI rIte udyama karavo. pUjAnI vidhi jANatA nathI temaja jinezvara bhagavaMtamAM rahelA guNanA samudAyane paNa jANatA nathI evA je zubha pariNAmathI jinapUjA kare che te "anAbhogadravyastava' kahevAya che. e rIte karelI anAbhogadravyastava pUjA paNa guNanuM sthAnaka hovAthI guNakArI ja che; kAraNa ke ethI anukrame zubha, zubhatara pariNAma thAya che ane samyakatvano lAbha thAya che. azubha karmano kSaya thavAthI AvatA bhavamAM kalyANa (mokSa) pAmanAra keTalAka bhavya jIvone vItarAganA guNa jANelA nathI to paNa popaTanA joDalAne jinabiMba upara prIti utpanna thaI tema guNa upara prIti utpanna thAya che... jenuM maraNa kharekhara pAse ja AveluM hoya evA rogI puruSane pathya bhojana upara jema keSa upaje che tema bhArekarmI ke bhavAbhinaMdI (jeno saMsAra vadhAre hoya evA) jIvone dharma upara paNa Akaro dveSa hoya che. eTalA ja mATe kharekhara tattvanA jANa puruSo jinabiMba upara ke jinapraNIta dharma upara anAdikALanA azubha abhyAsanA bhayathI zreSane saMpUrNa paNe varje che. dharma kRtya upara dveSanuM pariNAma, kuMtalArANI. pRthvIpura nAme nagaramAM jitazatru rAjA rAjya karato hato. tene kuMtalA rANI nAme paTTarANI hatI. te jinadharmamAM daDha hatI ane vaLI bIjI rANIone paNa vAraMvAra dharmanA kAmamAM yojanArI hatI. tenA upadezathI tenI sarva zokya paNa dharmaSTha thaIne tenuM bahumAna karatI hatI. - eka vakhate rANIoe potapotAnA nAmanAM derAM, derIo, pratimAo bharAvIne tenI pratiSThAnA mahotsava karavA zarU karyA. temAM dararoja gIta, gAyana, prabhAvanA, sAdharmika vAtsalya ghaNI ghaNI adhikatAthI thavA lAgyAM. te joIne paTTarANI zokyasvabhAvathI potAnA manamAM ghaNI adekhAI karavA lAgI. pote paNa navIna derAsara sarvathI adhika racanAvaMta karAvela hovAthI teno 13 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza sarvathI adhika ThAThamATha karAve che, paNa jyAre koI paNa zokyanAM derAM, derIonAM bahumAna ke prazaMsA kare tyAre te ghaNI adekhAI kare che. potAnAM derAMnI prazaMsA kare te sAMbhaLI pramoda (harSa) pAme. zokyanAM derAMnI ke mahotsavanI koIpaNa prazaMsA kare to tethI te baLI mare, ahoho ! masUranI duraMtatA! dharma upara paNa ATalo badho dveSa ! AvA dveSano pAra paNa pAmavo atiduHsaha che. eTalA ja mATe pUrvAcAryoe zAstromAM kahyuM che ke : irSArUpa samudramAM vahANa paNa DUbI jAya che tyAre temAM bIjA pASaNa jevAM DUbe temAM zuM navAI ? vidyAmAM, vyApAramAM, vizeSajJAnanI vRddhimAM, saMpadAmAM, rUpAdi guNomAM, jAtimAM, prakhyAtimAM, unnatimAM, moTAI AdimAM lokone matsara hoya che. paNa dhikkAra che ke dharmanA kAryamAM paNa matsara che ! bIjI rANIo to bIcArI saraLa svabhAvanI hovAthI paTTarANInAM kRtyanI anumodanA vAraMvAra kare che paNa teNInA (paTTarANInA) manamAMthI ISyano svabhAva jato nathI. ISyamAM ne ISyamAM rahetAM tene evo koIka durnivAra roga utpanna thayo ke jethI te sarvathA jIvavAnI AzAthI nirAza thaI. chevaTe rAjAe paNa tenAM sarva AbhUSaNa laI lIdhAM. tethI zokyo uparanA veSabhAvathI atyaMta durgAnamAM maraNa pAmIne zokyonAM derAM, pratimA, mahotsava, gItAdinI IrSyA karavAthI potAnA banAvelA derAsaranA bAraNA AgaLa kUtarI tarIke utpanna thaI. te pUrvanA abhyAsathI derAnA daravAjA AgaLa ja besI rahe. tene derAnA nokaro mAre, kUTe to paNa derAsara mUke nahIM. pAchI pharI pharIne tyAM ne tyAM ja AvIne bese. Ama keTaloka kALa vItyA pachI tyAM koIka kevaLajJAnI AvyA. tyAre temane te rANIoe maLI pUchayuM ke kuMtalA mahArANI maraNa pAmI kyAM utpanna thayAM? tyAre kevaLI mahArAje yathAsthita svarUpa kahyuM. te sAMbhaLI sarva rANIo parama vairAgya pAmIne te kUtarIne dararoja khAvAnuM nAMkhI parama snehathI kahevA lAgI ke he mahAbhAgyA ! tuM pUrvabhave amArI dharmadAtrI, mahAdharmAtmA hatI. hA ! hA ! te phokaTa amArI karaNI upara dveSa karyo tethI tuM ahIM kUtarI tarIke utpanna thaI che. te sAMbhaLIne cetyAdi dekhavAthI tene jAtismaraNa jJAna thavAthI te kUtarI vairAgya pAmI. siddhAdinI samakSa pote potAnA keSabhAvanA karmane khapAvI, AlovIne, aNasaNa AdarI, chevaTe zubha dhyAnathI maraNa pAmI vaimAnika devI thaI mATe Ama dharma upara dveSa ne karavo. bhAvastava aMge. ahIMyAM pUjAnA adhikAramAM bhAvapUjA-jinAjJA pALavI e bhAvastavamAM gaNAya che. jinAjJA be prakAranI che (1) svIkArarUpa, (2) parihArarUpa. svIkArarUpa eTale zubhakaraNInuM Asevana karavuM (AcaravuM) ane parihArarUpa eTale niSiddhano tyAga karavo. svIkArapakSa karatAM niSiddhapakSa ghaNo lAbhakArI che. kemake je je tIrthakare niSedha karelAM kAraNo che tene sevana karatAM ghaNA sukRtanuM AcaraNa kare to paNa vizeSa lAbhakArI thatuM nathI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya ane bhAvastavanuM phaLa. jemake, vyAdhi dUra karavAnA upAya svIkAra ane parihAra ema be prakAranA che. eTale keTalAka auSadhAdinA svIkArathI ane kerTalAka kupaththone dUra karavAthI roga jAya che. temAM auSadha karatAM paNa kupathyano tyAga na kare to kAMI roga jaI zakato nathI, tema zubhakaraNI cAhe game teTalI kare paNa jyAM sudhI tyajavA yogya karaNIo tyAge nahIM tyAM sudhI jevuM joIe tevuM lAbhakAraka phaLa maLI zakatuM nathI. auSadha vagara paNa vyAdhi phakata kupathyano tyAga karavAthI jaI zake che paNa kupathyano tyAga karyA vagara seMkaDo auSadho kare to paNa te roganI zAMti thatI nathI. evI rIte bhakti cAhe teTalI kare to paNa niSedha karAyelAM AcaraNane AcaranArane vizeSa lAbha prApta thato nathI. eTale pathya ane auSadha jema banne bhegA thaIne rogane nAbUda kare che tema svIkAra ane parivAra e banne AjJAonuM pAlana thAya to ja saMpUrNa siddhi thAya che. zrI hemacaMdrAcArye paNa kaheluM che ke :- " he vItarAga ! tArI pUjA karatAM paNa tArI AjJA pALavI mahAna lAbhakArI che. kemake tArI AjJA pALavI ane virAdhavI e anukrame mokSa ane saMsAra mATe thAya che. prabhu ! haMmezAM tamArI AjJA heya ane upAdeyane jaNAvanArI hoya che. Azrava sarvathA tyajavA yogya che ane saMvara grahaNa karavA lAyaka che. dravya ane bhAvastavanuM phaLa. utkRSTa dravyastavanI ArAdhanA karanAro vadhAremAM vadhAre bAramA devaloka jAya ane bhAvastavathI to prANI aMtarmuhUrtamAM paNa nirvANapadane pAme che. dravyastavamAM thato Azrava gaNavA lAyaka nathI. dravyastavamAM jo SakAyanA upamadanarUpa koIka virAdhanAno saMbhava che. paNa kUvAnA dRSTAMtathI te dravyastava karavo ucita ja che. kemake temAM karanAra, jonAra ane sAMbhaLanArane agaNita puNya thAya che. jema koIke navA vaselA gAmamAM snAna-pAnane mATe lokone kUvo khodatAM tarasa, thAka, aMga malina thavuM ityAdi thAya paNa kUvAmAMthI pANI nIkaLyA pachI temane ke bIjA lokone te kUvo snAna, pAna, aMgazuci, tarasa, thAka, aMganI malInatA vigere upazamAvI sarvakALa sarva prakAranAM sukhano ApanAra thAya che. tema dravyastavathI paNa samajavuM. . AvazyakaniryuktimAM paNa kahe che ke - "saMpUrNa mArga sevana nahIM karI zakanArA viratAviratadezavirati zrAvaka teonA kUvAnA dRSTAMtathI saMsArane pAtaLo karanAra e dravyastava karavo yukata che.' bIje ThekANe paNa kahe che ke AraMbhamAM prasakta (AraMbhane vaLagI rahelA) cha kAyanA jIvanA vadhano tyAga nahIM karI zakelA evA, saMsArarUpa aTavImAM paDelA gRhasthone dravyastava ja AlaMbana (AdhAra) che. vAyunA jevA capaLa, mokSapadano aMtarAya karanAra, ghaNAM che svAmI jenA evA sAra vagaranA thoDA dhanathI sthira phalane ApanArI, nirvANane sAdhanArI, potAne AdhIna evI jinezvara Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza bhagavaMtanI pUjA karIne je zrAvaka sArAmAM sAra nirmaLa puSya grahaNa kare che te ja zrAvaka vyApAranA kAmamAM nipuNa gaNAya che. pUjAnA manorathathI thatuM puNya. derAsare pUjA karavA jauM evuM ciMtavana karatAM cothabhakta (eka upavAsa)nuM phaLa, ane javAne uThe to chaThThanuM phaLa, tyAMthI uThI pagaluM bharatAM aTTamanuM phaLa, mArgamAM cAlatAM zraddhALune dazama (cAra upavAsa)nuM phaLa, derAsarane daravAje Ave tyAre pAMca upavAsanuM phaLa, derAsaramAM Ave tyAre pAkSika (paMdara upavAsa)nuM phaLa ane jinezvara bhagavaMtane potAnI dRSTithI dekhatAM (darzana karatAM) eka mahinAnA upavAsanuM phaLa prANI pAme che. padmacaritramAM paNa upara pramANe kaheluM che ane vizeSa eTaluM ja che ke jinezvara bhagavaMtanA derAsaramAM javAthI cha mAsanA upavAsanuM phaLa, gabhArAnA daravAjA AgaLa ubhA rahetAM eka varSanA upavAsanuM phaLa, pradakSiNA karatAM so varSanA upavAsanuM phaLa, ane tyArapachI bhagavaMtanI pUjA karatAM eka hajAra varSanA upavAsanuM phaLa ane stavana kahevAthI anaMta puNya puruSane maLe che ema jaNAvela che. prabhune nirmAlya utArI pramArjanA karatAM so upavAsanuM, caMdanAdi vilepana karatAM hajAra upavAsanuM, mALAnuM AropaNa karavAthI lAkha upavAsanuM phaLa pamAya che. gIta-vAjiMtra karatAM anaMta upavAsanuM phaLa thAya che. trikALa pUjanA. jinezvara bhagavaMtanI pUjA traNa saMdhyAe karavI kahI che. kahyuM che ke : prAtaHkALe jinezvara bhagavaMtanI vAsakSepathI karelI pUjA rAtrimAM karelA pApane haNe che. madhyAhnakALe caMdanAdithI karelI pUjA janmathI karelAM pApo haNI nAMkhe che, rAtrinA samayamAM dhUpadIpAdi vaDe karelI pUjA sAta janmanAM pApa dUra kare che. jaLapAna, AhArazayana, vidyA, maLamUtrano tyAga, khetIvADI, e sarva kALa pramANe sevana karelAM hoya te ja salphaLanA ApanAra hoya che. tema jinezvara bhagavaMtanI pUjA paNa kALe karI hoya to ja phaLa Ape che. jinezvara bhagavaMtanI pUjA traNa saMdhyAe karatAM prANI samyakatvane zobhAve che temaja tIrthakara nAmakarma zreNika rAjAnI jema bAMdhe che. doSa rahita evA jinezvara bhagavaMtanI sadA trikALa je pUjA kare che te prANI trIje bhave athavA sAtame ke AThame bhave siddhipadane pAme che. sarva AdarathI pUjA karavA kadApi devendra pravarte to paNa pUjI na zake, kemake tIrthakaranA anaMtaguNa che. eka eka guNane judA judA gaNIne pUjA kare to AyuSa samApti paryata paNa pUjAno ke guNano aMta Ave nahIM. mATe sarva prakArathI pUjA karavA koI samartha nathI paNa yathAzakti sarvajana pUjA kare ema banI zake che. he prabhu ! tame adezya cho eTale AMkhathI dekhAtA nathI, sarva prakAre tamArI pUjA karavA cAhiye to banI zakatI nathI, tyAre to atyaMta bahumAnathI tamArA vacananuM paripAlana karavuM e ja zreyaskara che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAmAM bahumAna vidhinI catuHbhaMgI. 101 jinezvara bhagavaMtanI pUjAmAM yathAyogya bahumAna ane samyak vidhi e banne hoya to ja te pUjA mahA lAbhakArI thAya che. te upara cobhaMgI batAve che. pUjAmAM bahumAna vidhinI catuHbhaMgI. 1 sAcuM rUpuM ane sAcI mohora chApa, 2 sAcuM rUpuM ane khoTI mohora chApa, 3 sAcI mohora chApa, paNa khoTuM rUpuM, 4 khoTI mohora chApa ane rUpuM paNa khoTuM. 1 devapUjAmAM paNa (1) sAcuM bahumAna ane sAcI vidhi e pahelo bhAMgo samajavo. 2 sAcuM bahumAna che, paNa vidhi sAcI nathI e bIjo bhAMgo samajavo. 3 4 sAcI vidhi che, paNa samyag bahumAna nathI, Adara nathI, e trIjo bhAMgo samajavo. sAcI vidhi paNa nathI ane samyag bahumAna paNa nathI e cotho bhAMgo samajavo. upara lakhelA bhAMgAmAMthI prathama ane dvitIya yathAnukrame lAbhakArI ane trIjo tathA cotho bhAMgo bIlakula sevana karavA lAyaka nathI. eTalA ja mATe bRhadbhASyamAM kahela che ke :- vAMdaNAnA adhikAramAM (bhAvapUjAmAM) rUpA samAna manathI bahumAna samajavuM ane mohora chApa samAna sarva bahAranI kriyAo samajavI. bahumAna ane kriyA e baMneno saMyoga maLavAthI vaMdanA satya jANavI; jema rUpuM ane mohora satya hoya te rUpiyo barAbara cAle tema vaMdanA paNa bahumAna ane kriyA e baMne hovAthI satya samajavI. bIjA bhAMgA samAna vaMdanA pramAdinI kriyA temAM bahumAna atyaMta hoya paNa kriyA zuddha nathI te paNa mAnavA yogya che. bahumAna che, kriyA akhaMDa kare, paNa aMtaraMga prema nathI tethI trIjA bhAMgAnI vaMdanA kazA kAmanI nathI. kemake bhAva vinAnI kevaLa kriyA zA kAmanI che ? e to kevaLa lokone dekhADavArUpa ja gaNAya che e nAmanI ja kriyA che tethI AtmAne kAMI phaLIbhUta thatI nathI. cotho bhAMgo paNa kazA kAmano nathI kemake aMtaraMga bahumAna paNa nathI ane kriyA paNa zuddha nathI. e cothA bhAMgAne tattvathI vicArIe to vaMdanA ja na gaNAya. deza-kALane Azrayine thoDo athavA ghaNo vidhi ane bahumAna saMyukta evo bhAvastava karavo. anuSThAna. zrI jinazAsanamAM 1 prItianuSThAna, 2 bhaktianuSThAna, 3 vacanaanuSThAna, 4 asaMgaanuSThAna, ema cAra prakAranA anuSThAna kahelAM che. bhadraprakRti svabhAvavALA jIvane je kaMI kAma karatAM prItino svAda utpanna thAya che, bALakAdine jema ratna upara prIti upaje che tema prItianuSThAna samajavuM. zuddha vivekavaMta bhavya jIvane je kriyA upara adhika bahumAna thavAthI bhakti sahita prIti utpanna thAya che. tene pUrvAcAryo bhakti anuSThAna kahe che. baMnemAM (prIti ane bhakti anuSThAnamAM) paripAlaNA (levA-devAnI kriyA) sarakhI che paNa jema strImAM prItirAga ane mAtAmAM bhaktirAga ema baMnemAM rAga bhinna-bhinna jAtino hoya che tema prIti ane bhakti anuSThAnamAM paNa eTalo taphAvata che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAddhavidhi prakaraNa ' prathama prakAza sUtramAM kahelI vidhi pramANe ja jinezvara bhagavaMtanA guNa jANe tathA vakhANe, caityavaMdana, devavaMdana vigere sarva sUtramAM kahelI rIta mujaba kare tene vacanAnuSThAna kahevAya. A vacanAnuSThAna cAritravaMtane niyamathI hoya che paNa pArthasthAdine nahIM. phaLanI AzA na rAkhanAro bhavyajIva zrutanA AlaMbana vagara kevala pUrvanA abhyAsanA rasathI ja je anuSThAna kare te nipuNa puruSoe asaMga anuSThAna jANavuM te jinakalpI vagerene hoya che. jema kuMbhAranA cakranuM bhramaNa prathama daMDathI thAya che tema vacana anuSThAna AgamathI pravarte che ane jema daMDa kADhI lIdhA pachI paNa pUrva prayogathI cakra bhamyA kare tema abhyAsanA rasathI AgamanI apekSA vagara asaMgaanuSThAna thAya che ema A be (vacana ane asaMga) anuSThAna A dRSTAMtathI bhinna bhinna samajI levAM. - bALakanI jema prathamathI pratibhAva AvavAthI prathama prItianuSThAna thAya che, pachI bhaktianuSThAna, pachI vacanAnuSThAna, tyArapachI asaMgAnuSThAna thAya. ema eka ekathI adhika guNanI prApti thavAthI anuSThAna paNa thAya che. eTalA mATe cAra prakAranuM anuSThAna paNa prathama rUpiyAnA sarakhuM samajavuM. vidhi ane bahumAna e baMnenA saMyogathI anuSThAna paNa samajavAM, je mATe muni mahArAje e anuSThAna parama pada pAmavA kAraNa paNe batAvela che. bIjA bhAMgAnA rUpiyA samAna (sAcuM rUpuM paNa khoTI mohora) anuSThAna paNa satya che teTalA mATe pUrvAcAryoe tene ekAMte duSTa gaNAvyuM nathI. jJAnavaMta puruSonI kriyA jo ke aticArathI malina hoya to paNa zuddhatAnuM kAraNa che jemake ratna upara mela lAgelo hoya paNa jo aMdarathI zuddha che to bahArano mela sukhe dUra karI zakAya che. trIjA bhAMgA sarakhI kriyA (mohora chApa sAcI paNa rUpuM khoTuM) mAyAmRSAdi doSathI banelI che. jemake bhoLA lokone ThagavA mATe koI dhUrte zAhukArano veza laI vaMcanA jALa mAMDI hoya, tenI kriyA bahArathI dekhAvamAM ghaNI ja AzcaryakAraka hoya paNa manamAM adhyavasAya azuddha hoya tethI IhalokamAM mAna, yaza, kIrti, dhana vigerenA tene (dhUrtane) lAbha thAya paNa te paralokamAM durgatine ja pAme che mATe e kriyA bahAranA dekhAvarUpa ja hovAthI grahaNa karavI yogya ja nathI cothA bhAMgA jevI kriyA (baMne khoTA) prAye ajJAnapaNAthI, azraddhAnapaNAthI, karmanA bhArepaNAthI, bhavAbhinaMdI jIvone hoya che. zuddha ane azuddha e baMnethI rahita evI kriyA kharekhara ArAdhanAvirAdhanA e bannethI zUnya che paNa dharmanA abhyAsa karavAnA guNathI koIka vakhata zubha nimittapaNe thAya che. jema koI zrAvakano putra ghaNIvAra jinabiMbanA darzana karavAnA guNathI jo ke te bhavamAM koI sukanya karyA nahotAM to paNa maraNa pAmIne matsyanA bhavamAM samakita pAmyo. upara batAvelI rIta pramANe ekAgra cittathI bahumAnapUrvaka jo devapUjA thAya to yathokata phaLanI prApti thAya che mATe upara jaNAvelA kAraNamAM jarUra udyama karavo. A niyama upara dharmadatta nRpanI kathA che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 vidhi ane bahumAna upara kathA. vidhi ane bahumAna upara dharmadatta nRpanI kathA rUpAnA jinamaMdirathI zobhatA evA rAjapuranagaramAM caMdramAnI jema zItakara ane 1kuvalayavikAsI evo rAjadhara nAme rAjA hato. tene prItimatI Adi pAMcaso rANIo hatI eka prItimatI rANI sivAyanI bAkI sarve rANIone jagatane AnaMdakArI putro hatA. jyAre prItimatI rANIne putra na hovAthI manamAM ghaNo ja kheda pAmatI. devatAone karelI vividha prakAranI mAnatAo paNa jyAre niSphaLa nIvaDI tyAre to prItimatInuM du:kha ghaNuM vRddhi pAmyuM. upAyo niSphaLa jAya tyAre AzA saphaLa na thAya. eka samaye eka haMsanuM baccuM gharamAM bALakanI jema ramatuM hatuM te teNe hAtha upara lIdhuM. to paNa manamAM bhaya na rAkhatAM haMse manuSya vANIthI te rANIne kahyuM ke "he bhadre ! huM ahIM yatheccha chUTathI ramato hato to mane tuM nipuNa chatAM kema ramADavAnA rasathI pakaDe che ? yatheccha vihAra karanArA jIvone baMdhanamAM rahevuM niraMtara maraNa samAna che. tuM pote vaMdhyApaNuM bhogavavA chatAM pAchuM evuM azubha karma kema kare che ? zubhakarmathI dharma thAya che ane dharmathI potAnuM vAMchita saphaLa thAya che.'' pachI prItimatIe manamAM camatkAra ane Dara pAmI haMsane kahyuM ke, "he catura ziromaNe ! tuM mane ema kahe che ? tane huM thoDIvAramAM mUkI dauM paNa te pahelAM eka vAta tane pUchuM chuM ke aneka devatAonI pUjA, vividha prakAranAM dAna Adi ghaNAM zubha karma huM haMmezAM karuM chuM to paNa zApa pAmelI strInI jema mane saMsAramAM sukhakara putra kema nathI thato ? putra vinA huM du:khI chuM te tuM zI rIte jANe che ? ane manuSyanI vANI zI rIte bole che ? haMsa bolyo, "mArI vAtacIta pUchavAnuM tane zuM kAraNa che ? huM tane lAbhakArI vacana kahuM chuM. dhana, putra, sukha Adi sarve vastunI prApti pUrvabhave karelA karmanI AdhInatAmAM che. A lokamAM kareluM zubhakarma to vacce AvatAM aMtarAyone dUra kare che. buddhihIna manuSyo je te devatAnI pUjA kare che te mithyA che ane tethI mithyAtva lAge che. eka jinapraNIta dharma ja jIvone AlokamAM tathA paralokamAM vAMchita vastuno dAtAra che. jo jinadharmathI vighnanI zAMti vagere na thAya to bIjA upAyathI kyAMthI thavAnI ? je aMdhakAra sUryathI dUra thaI zake nahIM te kAMI bIjA grahathI dUra thAya ? mATe tuM kupathya sarakhA mithyAtvane choDI de ane rUDA pathya samAna arhandharmanI ArAdhanA kara. tethI A lokamAM tathA paralokamAM paNa tArA manoratha phaLIbhUta thaze." haMsa ATaluM kahI pArAnI jema jhaTa kyAMya UDI gayo. pachI camatkAra pAmelI prItimatI rANI putranI AzA utpanna thavAthI hAsyamukhI thaI. cittamAM kAMI pIDA thaI hoya to dharma, guru Adi vastu upara sthira AsthA rahe che. jIvano evo svabhAva hovAthI prItimatI rANIe sadguru pAsethI zrAvakadharma aMgIkAra karyo. samyaktva dhAraNa karanArI ane trikALa jinapUjA karanArI prItimatI rANI anukrame sulasA zrAvikA jevI thaI. 1. kamaLane khIlavanAra; pRthvIne AnaMda pamADanAra. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza eka vakhate rAjadhara rAjAnA cittamAM evI ciMtA utpanna thaI ke "hajI paTTarANIne eke putra thayo nathI ane bIjI rANIone to seMkaDo putra che. emAM rAjyane yogya putra koNa haze ?" rAjA evI ciMtAmAM che eTalAmAM rAtre svapramAM jANe sAkSAt ja hoya nahi ! evA koI divya puruSe AvI rAjAne kahyuM, "he rAjan ! potAnA rAjyane yogya putranI tuM phokaTa ciMtA na kara. duniyAmAM kalpavRkSa samAna phaLadAyaka evA eka jinadharmanI ja vidhipUrvaka tuM ArAdhanA kara tethI Aloka, paralokamAM tArI iSTasiddhi thaze." evuM svapra jovAthI rAjadhara rAjA pavitra thaI harSathI jinapUjA Adi karavApUrvaka jinadharmanI ArAdhanA karavA lAgyo. pachI koI uttama jIva prathama arihaMtanI pratimA svapramAM dekhADI prItimatInI kUkhamAM avataryo. tethI sarveloka AnaMda pAmyA. garbhanA prabhAvathI te prItimatI rANIne maNi-ratnamaya jinamaMdira ane jinapratimA karAvavI tathA tenI pUjA karavI ityAdi dohalo utpanna thayo. 104 devatAonI kAryasiddhi manamAM ciMtavatAM ja thaI jAya che, rAjAonI kAryasiddhi mukhamAMthI vacana nIkaLatAM thAya che. dhanavaMta lokonI kAryasiddhi dhanathI tatkALa thAya che. ane bAkI rahelA manuSyonI kAryasiddhi te pote aMga-mahenata kare tyAre thAya che. rAjAe ghaNA harSathI teno saMpUrNa dohalo tatkALa pUrNa karyo, jema meruparvata uparanI bhUmi pArijAta-kalpavRkSane prasave, tema prItimatI rANIe AgaLathI ja zatruno nAza karanAro putra prasavyo. te putra anukrame mahimAvaMta thayo. rAjadhara rAjAne putra janma sAMbhaLI ghaNo ja harSa thayo, tethI teNe pUrve koI samaye nahi karelo evo te putrano janmotsava vagere kAryo karyAM ane te putranuM zabdArthane anusaratuM dharmadatta evuM nAma rAkhyuM. eka divase navanavA utsava karIne AnaMdathI te putrane jinamaMdire laI jaI arihaMtanI pratimAne namaskAra karAvI bhagavAna AgaLa bheTaNA mAphaka mUkyo. tyAre ghaNI saMtuSTa thayela prItimatI rANIe potAnI sakhIne kahyuM ke - "he sakhI ! te catura haMse cittamAM camatkAra utpanna kare evo ghaNo ja upakAra mArA upara karyo. te haMsanA vacana pramANe karavAthI nirdhana puruSa jema daivayogathI potAnAthI meLavI na zakAya evo nidhi pAme tema mArAthI meLavI na zakAya evuM jinadharmarUpa eka ratna ane bIjuM A putraratna huM pAmI. prItimatI Ama bole che eTalAmAM mAMdA mANasanI jema te bALaka ekAeka AvelI mUrchAthI tatkALa bebhAna thai gayuM ane tenI pAchaLa tenI mAtA paNa AkarA duHkhathI mUrchA khAi bebhAna thai jamIna para DhaLI paDI. turata parivAranA tathA AsapAsanA lokoe dRSTidoSa athavA koi devatAnI pIDA vagere haze.' ema kalpanA karI ghaNA khedathI UMce svare pokAra karyo ke, "hAya hAya ! mAtA ane putra e bannene ekadama A zuM thayuM ?'' kSaNamAtramAM rAjA, pradhAna vagere lokoe tyAM AvI banne mAtAputrane zItaLa upacAra karyA tethI thoDI vAramAM ja bALaka ane tenI pAchaLa tenI mAtA paNa sacetana thai pUrvakarmano yoga ghaNo AzcaryakArI che. te ja samaye sarvatra A vAtanI vadhAmaNI gai. rAjaputrane utsava sahita lai gayA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadattano pUrvabhava. 105 te divase rAjaputranI tabiyata sArI rahI. teNe vAraMvAra dUdhapAna vagere karyuM paNa bIje divase zarIranI prakRti sArI chatAM arUcivALA mANasanI mAphaka te bALake dUdha pIdhuM nahIM ane cauvihAra paccakkhANa karanAranI jema auSadha vagere paNa na lIdhuM. tethI te bALakanA mAtA-pitA, maMtrI ane nagaranA loko ghaNA du:khI thayA, zuM karavuM ? te koine sUjha paDatI nathI tyAre jANe bALakanA puNyathI kheMcAyela ja hoya nahIM ! evA eka munirAja madhyAhna samaye AkAzamAMthI utaryA. prathama parama prItithI bALake ane te pachI rAjA Adi lokoe munirAjane vaMdanA karI. bALake dUdha vagereno tyAga karavAnuM rAjAe kAraNa pUchyuM. tyAre munirAje spaSTa kahyuM ke "he rAjan ! A bALakane rogAdinI athavA bIjI kAMi paNa pIDA nathI. ene tame jina pratimAnAM darzana karAvo. eTale e hamaNAM dUdhapAna vagere karaze.'' munirAjanA vacana pramANe te bALakane jinamaMdira lai jaI darzana-namaskAra Adi karAvyuM tyAre pUrvanI mAphaka dUdha pIvA lAgyo. ane tethI sarva loko Azcarya ane saMtoSa pAmyA pharIthI rAjAe munirAjane pUchyuM ke "A zuM camatkAra !" munirAje kahyuM ke he rAjan ! tane e vAta enA pUrvabhavathI mAMDIne kahuM chuM te sAMbhaLa. dharmadattano pUrvabhava. jemAM niMgha puruSa thoDA ane uttama puruSa ghaNA evI purikA nAme nagarImAM dIna jIva upara dayA ane zatru upara kruradRSTi rAkhanAro kRpa nAme rAjA hato. buddhithI bRhaspatinI barAbarI karI zake evo te rAjAno citramati nAme maMtrI hato; ane dravyathI kuberanI barAbarI karanAro vasumitra nAme zreSThI te maMtrIno mitra hato. eka sumitra nAme dhanADhya vaNikaputra vasumitrano mitra hato. sArA kuLamAM janmyAthI putra sarakho mAnya evo eka dhanya nAme sumitrano sevaka hato. te eka divase nhAvA mATe sarovara gayo. tene ghaNuM sugaMdhI hajAra pAMkhaDIvALuM divya kamaLa maLyuM. te sarovaramAMthI bahAra nIkaLI ghaNA harSathI cAlato thayo. anukrame mArge jatAM phUla utArIne jatI mALInI cAra kanyAo tene maLI. pUrvano ghaNo paricaya hovAthI te kanyAoe kamaLanA guNa jANI dhanyane kahyuM ke, "he bhadra ! bhadrazAla vanamAMnA vRkSanuM phUla jema ahIM durlabha che tema A kamaLa paNa durlabha che." A uttama vastu uttama puruSane mATe che, mATe eno upayoga jevA tevA pAtrane viSe karIza nahi.' dhanye kahyuM, "A kamaLano uttama puruSane viSe ja mukuTa samAna upayoga karIza.' pachI dhanya vicAra karyo ke; "sumitra ja sarve sajjanomAM zreSTha che ane tethI ja te mArA pUjya che." jenI AjIvikA je mANasathI cAlatI hoya tene te mANasa karatAM bIjo koNa vadhu sAro lAge have bhoLA svabhAvanA dhanye ema vicArI jema koi devatAne bheTaluM ApavuM hoya tema sumitranI pAse jai vinayathI namaskAra karI ane yathArtha vAta hatI te kahI peluM kamaLa bheTa dharyuM. tyAre sumitre kahyuM ke mArA zeTha vasumitra sarve lokamAM uttama hovAthI temane ja A uttama vastu vAparavA yogya che. temano mArA upara eTalo badho upakAra che ke huM ahoniza temanuM dAsapaNuM 14 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza karuM to paNa temanA RNamAMthI mukta na thAuM." sumitre ema kahyAthI dhanya te kamaLa vasumitrane bheTa ApyuM. - tyAre vasumitre paNa kahyuM ke "A lokamAM mArA sarva kArya saphaLa karanAro eka citramati maMtrI ja sarvamAM uttama che." vasumitranAM evAM vacanathI banyuM te kamaLa citramati maMtrIne najarANA tarIke ApyuM. tyAre citramatie paNa kahyuM ke mArA karatAM zreSTha kRparAjA che. kAraNa ke te pRthvInA ane prajAnA adhipati hovAthI tenI dRSTino prabhAva paNa daivanI jema ghaNo adbhuta che. tenI kuradRSTi jenI upara paDe te ghaNo mAtabara hoya to paNa kaMgALa jevo thai jAya ane tenI kRpAdRSTi jenI upara paDe te kaMgALa hoya to paNa mAtabara thAya.' citramatinAM evAM vacanathI banyuM te kamaLa kRpa rAjAne ApyuM. kRpa rAjA paNa jinezvara bhagavAnanI ane gurunI sevA karavAmAM tatpara hato tethI teNe kahyuM ke, jenA caraNa kamaLamAM mArA jevA rAjAo bhramaranI jema tallIna rahe che te ja sadguru sarvamAM zreSTha che. kRparAjA ema kahe che eTalAmAM sarva lokone Azcarya pamADanAra koI cAraNa muni devatAnI jema tyAM AkAzamAMthI utaryA. kRpa rAjA Adi loko munirAjane bahUmAnaparvaka Asana daI vaMdanA Adi karI potapotAne ucita sthAne beThA. pachI dhanya vinayathI te kamaLanuM munirAja AgaLa bheTathuM mUkyuM. tyAre cAraNamunie kahyuM ke, "jo tAratamyatAthI koipaNa manuSyamAM zreSThapaNuM AvatuM hoya to teno cheDo arihaMtane viSe ja Avavo yogya che. . kAraNa ke arihaMta traNe lokamAM pUjya che. mATe traNa jagatamAM uttama evA arihaMtane ja A kamaLa dhAraNa karavuM ucita che. A lokamAM paralokamAM vAMchita vastu ApanArI te arihaMtanI pUjA eka navI utpanna thaelI kAmadhenuM samAna che." bhadraka svabhAvano dhanya cAraNamuninA vacanathI harSa pAmyo ane pavitra thai jinamaMdire jaI teNe te kamaLa bhAvathI bhagavaMtane mastake chatranI mAphaka caDhAvyuM te kamaLathI bhagavAnanuM mastaka jema mukuTa paheravAthI zobhe tema zobhavA lAgyuM. tethI dhanyanA manamAM ghaNo ja AnaMda utpanna thayo ane zubha bhAvanA bhAvavA lAgyo. " eTalAmAM te mALInI cAre kanyAo tyAM phUla vecavA AvI tyAre dhanya arihaMtane mastake mUkeluM te kamaLa temanA jovAmAM AvyuM. te zubha karmanI anumodanA karI te cAre kanyAoe jANe saMpattinuM bIja hoya nahI evuM eka-eka utkRSTa phUla bhagavAnanI pratimA upara samakALe caDhAvyuM. zubha athavA azubha karma karavuM, bhaNavuM, gaNavuM, devuM, levuM, koIne mAna ApavuM, zarIra saMbaMdhI athavA ghara saMbaMdhI kAMI kArya karavuM, ityAdi kRtyane viSe bhavya jIvanI pravRtti prathama bhagavAnanuM darzana karIne thAya che. pachI potAnA jIvane dhanya mAnato dhanya ane te cAre kanyAo pota potAne ghera gayAM. te divasathI dhanya bhagavAnane prAyaH dararoja vaMdanA karavA Ave ane evI bhAvanA bhAve ke "rAMka pazanI jema ahorAtra parataMtramAM rahevAthI dararoja bhagavAnane vAMdavAno niyama paNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadattano pUrvabhava. 107 levAto nathI evA mane dhikkAra thAo." kRpa rAjA, citramati maMtrI, vasumitra zreSThI ane sumitra vaNikaputra e cAre jaNAe cAraNa muninA upadezathI zrAvaka dharma Adaryo ane anukrame teo saudharma devaloke gayA. dhanya paNa arihaMta upara bhakti rAkhavAthI saudharma devaloke mahaddhika devatA thayo ane te cAre mALInI kanyAo tenI (dhanyanI) mitradevatA thai. kRpa rAjAno jIva devalokathI cyavI jema svargamAM idra che tema vaitADhaya parvata upara AvelA gagana-vallabha nagaramAM citragati nAme vidyAdharano rAjA thayo. maMtrIno jIva devalokathI cyavIne citragati vidyAdharano putra thayo tenI upara mAtApitA ghaNI ja prIti karavA lAgyAM. bApathI vadhAre tejasvI evA te putranuM vicitragati nAma rAkhyuM. vicitragatie yauvana avasthAmAM AvI eka vakhate rAjyanA lobhathI potAnA bApane mArI nAMkhavA mATe daDha ane gupta vicAra karyo. lobhAMdha thaI pitAnuM aniSTha karavA dhAranAra evA kuputrane dhikkAra thAo ! sArA devayogathI gotradevIe te sarva gupta vicAra citragatine kahyo. ekAeka ghaNo bhaya AvavAthI citragati te ja samaye ujjavala vairAgya pAmyo ane vicAra karavA lAgyo ke, "hAya hAya ! have huM zuM karuM ? konA zaraNe jAuM ? kone zuM kahuM ? pUrva puNya upAmyuM nahIM tethI potAnA putrathI ja mArA bhAgyamAM pazunI mAphaka maraNa ane mAThI gati pAmavAno prasaMga Avyo to hajI paNa huM cetI jAuM." ema ciMtavI mananA adhyavasAya nirmaLa thavAthI teNe te ja vakhate paMcamuThi loca karyo, devatAoe AvI sAdhuno veSa Apyo, tyAre uttama buddhivALA te citragatie paMca mahAvrata AdaryA. pachI pazcAtApa pAmelA vicitragatie citragatine khamAvyA ane pharIthI rAjya upara besavA ghaNI vinaMti karI. citragatie cAritra levAnI vAta jevI rIte banI te sarva kahI pavananI jema apratibaddha vihAra karyo. sAdhunA kalpane anusarI vihAra karatAM ane duHkhathI AcarAya evI tapasyA AcaratAM te citragati munirAjane avadhijJAna ane mana:paryavajJAna paNa utpanna thayuM. citragati muni rAjAne kahe che ke te huM, jJAnathI lAbha thAya ema jANIne tamAro moha dUra karavA mATe ahIM Avyo. have bAkIno samagra saMbaMdha kahuM chuM vasumitrano jIva devalokathI cyavIne tuM rAjA thayo ane sumitrano jIva cyavane tArI prItimatI nAme rANI thai e rIte tamArI baMnenI prIti pUrvabhavathI daDha thayelI che. potAnuM utkRSTa zrAvakapaNe jaNAvavA koi koi vakhata sumitre kapaTa karyuM tethI te strIpaNuM pAmyo. mArA karatAM pahelAM mArA nAnA bhAine putra thayo." ema ciMtavyuM tethI A ghaNA vakhata pachI putra thayo. eka vAra koinuM khoTuM dhAryuM hoya to paNa te potAne ghaNuM ja AkarUM phaLa ApyA vagara rahe nahIM. dhanyanA jIve devatAnA bhavamAM eka divase savidha jinezvarane pUchyuM ke huM ahIMthI cyavIne kyAM utpanna thaiza ? tyAre te bhagavAne tamArA bannenA putra thavAnI vAta dhanyanA jIvane kahI. pachI dhanyanA jIve vicAra karyo ke, "mAtA-pitA dharma pAmyA na hoya to putrane dharmanI sAmagrI kyAMthI maLe ? mULa kUvAmAM jo pANI hoya to ja pAsenA avADAmAM sahajathI maLI Ave.? Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza ema vicArI pote bodhibIjano lAbha thavA mATe haMsanuM rUpa dhAraNa karI rANIne prastAvane ucita vacanathI ane tene svapna dekhADIne bodha karyo. e rIte bhavya jIvo devatAnA bhavamAM chatAM paNa parabhave bodhilAbha thavAne mATe udyama kare che. bIjA keTalAeka loko manuSyabhavamAM hovA chatAM paNa pUrve pAmelA ciMtAmaNiratna samAna bodhiratnane (samyakatvane) khoI bese che. te samyakatvadhArI devatA (dhanyano jIva) svargathI cyavIne tamAro putra thayo. enI mAtAne sArAM svapna AvyAM ane sArA dohalA utpanna thayA tenuM kAraNa e ja che ke, jema zarIra pachavADe chAyA, patinI pachavADe pativratA strI, caMdranI pachavADe caMdrikA, sUryanA pachavADe teno prakAza ane meghanI pachavADe vIjaLI jAya che tema enI pachavADe pUrvabhavathI bhakti AvelI che. tethI dohalA ane svapnAM sArAM AvyAM. gai kAle ene jinamaMdire laI gayA tyAre pharIpharIne jinapratimAne jovAthI ane haMsanA AgamanI vAta sAMbhaLavAthI ene mUrchA AvI tatkALa jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI pUrvabhavanuM sarva kRtya enI yAdamAM AvyuM. tyAre eNe potAnA manathI je evo niyama lIdho ke, "jinezvara bhagavAnanuM darzana ane vaMdanA karyA vinA mAre thAvajIva sudhI mukhamAM kAMI paNa nAMkhavuM na kalpa. niyama rahita dharma karatAM niyama sahita dharmanuM anaMtagaNuM adhika phaLa che. kahyuM che ke niyama sahita ane niyama rahita evo be prakArano dharma che. temAM pahelo dharma thoDo upAryo hoya to paNa nizcayathI bIjA karatAM anaMtagaNuM phaLa Ape che. ane bIjo dharma ghaNo upArjana karyo hoya to paNa alpa pramANavALuM ane anizcita phaLa Ape che. jo kAMi paNa TharAva karyA vagara koIne ghaNA kALa sudhI ane ghaNuM ja dravya dharyuM hoya to tethI kiMcitmAtra paNa vyAja utpanna na thAya ane jo dhIratI vakhate TharAva karyo hoya to dhIrelA dravyanI pratidina vRddhi thatI jAya che. ema dharmanA viSayamAM paNa niyama karavAthI vizeSa phaLavRddhi jANavI. tattvono jANa puruSa hoya to paNa aviratino udaya hoya to zreNika rAjAnI jema tenAthI niyama levAto nathI ane aMviratino udaya na hoya to levAya che. to paNa kaThaNa vakhata AvatAM daDhatA rAkhI niyamano bhaMga na karavo e vAta to Asanasiddhi jIvathI banI zake che. e dharmadatte pUrvabhavathI Avela dharmarucithI ane bhaktithI potAnI eka mahinAnI ummare gaI kAle niyama grahaNa karyo. gaI kAle jinadarzana ane jinavaMdanA karyA hatAM mATe eNe dUdha vagere pIdhuM Aje kSudhA-tRSAthI pIDAyo to paNa darzanano-vaMdanAno yoga na maLavAthI eNe mana daDha rAkhI dUdha na pIdhuM amArA vacanathI eno abhigraha pUrNa thayo tyAre eNe dUdhapAna vagere karyuM. pUrvabhave je zubha athavA azubha karma karyuM hoya athavA karavA dhAryuM hoya. te sarva parabhave pUrvabhavanI jema maLI Ave che. e mahimAvaMta puruSane pUrvabhave karelI jinezvara bhagavAnanI aprakaTa bhaktithI paNa cittane camatkAra utpanna karanArI paripUrNa samRddhi maLaze. mALInI cAre kanyAonA jIva svargathI cyavane judA judA mhoTA rAjakuLamAM avatarI enI rANIo thaze sAthe sukRta karanArAono yoga paNa sAthe ja rahe che." Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadattano pUrvabhava. 109 munirAjanI evI vANI sAMbhaLI tathA bALakanA niyamanI vAta pratyakSa joI rAjA Adi loko niyama sahita dharmano svIkAra karavAmAM agresara thayA. "putrane pratibodha karavAne mATe vihAra karUM chuM." ema kahI te munirAja garUDanI jema UDI vaitADhya parvate gayA. jagatane AzcaryakArI potAnI rUpa-saMpattithI kAmadevane paNa lajAvanAra evo jAtismaraNa pAmelo dharmadatta, grahaNa karelA niyamane munirAjanI jema pALato divase divase vRddhi pAmavA lAgyo tenA sarvotkRSTa zarIranI vRddhi thatI hovAthI tenA rUpa, lAvaNya pramukhe lokottara sadguNa jANe mAMhomAMhe spardhAthI ja vadhatA hoya tema pratidina vadhavA lAgyA. te dharmadattamAM sadguNonI dharma karavAthI vizeSa zobhA AvI, kAraNa ke, eNe traNa varSanI uMmare ja "jinezvara bhagavaMtanI pUjA karyA vagara jamavuM nahIM' evo abhigraha lIdho. nipuNa dharmadattane lakhavuM, bhaNAvavuM, Adi bahotera kaLAo jANe pUrve lakhelI bhaNelI ja hoya nahIM ! tema sahajamAtra lIlAthI ja zIghra AvaDI gaI. puNyano mahimA ghaNo camatkArI che ! pachI dharmadatte "puNyAnuM baMdhI puNyathI parabhave paNa puNyanI prApti sukhe thAya che." ema vicArI sadguru pAsethI zrAvakadharmano svIkAra karyo. "dharmakRtya vidhi vinA saphaLa thatuM nathI.'' ema vicArI teNe trikALa devapUjA vagere zubhakRtya zrAvakanI sAmAcArIne anusarI karavA mAMDyuM. haMmezA dharma upara utkRSTa bhAva rAkhanAro te dharmadatta anukrame madhyama vaya pAmyo tyAre jADI zelaDInI jema tenAmAM lokottara mIThAza AvI. eka divase koi paradezI puruSe dharmadattane iMdranA azva jevA lakSaNavALA eka azvanuM bheTaNuM karyuM. jagatamAM te azva paNa potAnI mAphaka asAdhAraNa che ema jANI yogya vastuno yoga karavAnI icchAthI te ja samaye pitAnI AjJA laine madatta te azva upara caDyo. dharmadatta te azvanA upara caDatAM ja potAno alaukika vega AkAzamAM paNa dekhADato ekadama AkAzamAM uDI te azva kSaNamAtramAM ardazya thayo ane hajAro yojana ullaMghI te dharmadattane ghaNI vikaTa aTavImAM mUkI kyAMya cAlyo gayo. bhayaMkara evI te leza mAtra paNa bhaya manamAM rAkhyo 5mAM paNa svabhAvathI ja bhaya rahita evA dharmadatte ane udyAnamAM raheto hoya tema tyAM svasthapaNe rahyo. paraMtu jinapratimAnuM pUjana karavAno yoga na maLavAthI du:khI thayo. paNa samatA rAkhI te divase phaLa Adi vastu paNa teNe na khAtAM nirjala cauvihAro upavAsa karyo. zItaLa ane jAta jAtanA phaLa ghaNAM hovAM chatAM paNa kSudhA-tRSAthI atizaya pIDAyelA dharmadattane e rIte traNa upavAsa thayA. dharmadattanuM AkhuM zarIra karamAi gayuM hatuM to paNa dharmanI dRDhatA hovAthI tenuM mana ghaNuM ja prasanna jaNAtuM hatuM. AthI eka deva pragaTa thai tene kahevA lAgyo. are satyapuruSa ! bahu sArUM ! koithI sadhAya nahIM evuM kArya teM sAdhyuM, A te kevuM dhairya ! potAnA jIvitanI apekSA na rAkhatAM AdarelA niyamane viSe ja tamArI daDhatA nirUpama che. zakrendre tamArI prakaTa prazaMsA karI te yogya che. te vAta mArAthI khamAi nahi tethI meM ahIM aTavImAM lAvIne tamArI dharmamaryAdAnI parIkSA karI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza che. he sujANa ! tamArI dRDhatAthI huM prasanna thayo chuM, mATe mukhamAMthI eka vacana kADhIne tAre je iSTa mAMgavuM hoya te mAMga.' devatAnuM evuM vacana sAMbhaLI dharmadatte vicAra karI kahyuM ke, "he deva ! jyAre tane yAda karUM tyAre tuM pAcho AvI je huM kahuM te mAruM kArya karaje." pachI te deva "A dharmadatta adbhuta bhAgyano nidhi che. kAraNa ke eNe mane e rIte taddana vaza karI lIdho" ema kaheto dharmadattanuM vacana svIkArI te ja vakhate tyAMthI te jato rahyo. pachI mane have mArA rAjabhavananI prApti vagere zI rIte thaze ?' evA vicAramAM che eTalAmAM teNe potAne potAnA mahelamAM joyo. dharmadA rAjaputre potAnA meLApathI mAbApane, bIjA sagAMvahAlAMne tathA potAnA cAkarone AnaMda pamADyo ane pAraNA mATe ghaNI utsukatA na rAkhatAM jinapratimAnI pUjA te divase paNa vidhisara karI ane pachI pAraNuM karyuM. dharmaniSTha puruSono AcAra ghaNo AzcaryakArI hoya che. have te cAre kanyAonA jIva pUrva, pazcima, dakSiNa ane uttara e cAre dizAomAM AvelA dezanA cAra rAjAonI sarvene mAnya evI ghaNA putra upara anukrame putrIo thai. temAM pahelInuM nAma dharmarati, bIjInuM dharmamati, trIjInuM dharmazrI ane cothInuM dharmaNI. A nAma pramANe temanAmAM gaNa paNa hatA. te cAre kanyAo vakhata jatAM taruNa avasthAmAM AvI. eka divase te kanyAo aneka sukRtakArI utsavanuM sthAnaka evA jinamaMdiramAM AvI ane arihaMtanI pratimA joine jAtismaraNa jJAna pAmI. tethI "jinapratimAnI pUjA karyA vagara amAre bhojana karavuM na kalpa" evo niyama lai haMmezAM jinabhakti karatI rahI. vaLI te cAre kanyAoe ekadila thai evo niyama karyo ke "ApaNA pUrvabhavano milApI dhanano mitra jyAre maLe tyAre tene ja ApaNe varIzuM ane bIjA koI ne varIzuM nahIM. te jANI pUrva dezanA rAjAe potAnI putrI dharmaratine mATe moTo svayaMvara maMDapa karAvyo. ane temAM tamAma rAjAone teDAvyA. putra sahita rAjadhara rAjAne AmaMtraNa ApyuM hatuM to paNa dharmadatta tyAM gayo nahIM kAraNa ke teNe vicAryuM ke jyAM phaLaprApti thAya ke nahIM ? teno nizcaya nathI evA kAryamAM kyo samajA mANasa jAya !'' eTalAmAM vicitragati nAme vidyAdharono rAjA cAritravaMta thaelA potAnA pitAnA upadezathI paMca mahAvrata AdaravA taiyAra thayo. tene eka putrI hatI, mATe teNe prajJapti vidyAne pUchayuM ke "mArI putrIne paraNI mAruM rAjya calAvavA yogya koNa puruSa che ?" prajJaptie kahyuM. "tuM tArI putrI ane rAjya supAtra evA dharmadatta kumArane Apaje." prajJaptividyAnA evA vacanathI vicitragati ghaNo harSa pAmyo ane dharmadattane bolAvavA rAjapura nagare Avyo. tyAM dharmadattanA mukhathI dharmarati kanyAnA svayaMvaranA samAcAra jANI te vicitragati dharmadattane sAthe lai devatAnI jema adezya thai kautukathI dharmaratinA svayaMvara maMDape Avyo. adezya rahelA banne jaNAe AzcaryakArI te svayaMvara maMDapamAM joyuM to kanyAe aMgIkAra na karavAthI jhAMkhA paDI gayelA ane jANe lUMTAI gayA hoya nahIM ! evA nisteja thayelA sarva rAjAo jovAmAM AvyA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 dharmadattano pUrvabhava. sarva loko " have zuM thaze ?" ema manamAM vyAkuLa thai gayA. eTalAmAM vicitragatie arUNa sahita sUrya jema prAtaHkALe pragaTa thAya tema pote ane dharmadatta tyAM zIdhra prakaTa thayA. dharmarati rAjakanyA dharmadattane jotAMnI sAthe ja saMtoSa pAmI ane jema rohiNI vasudevane varI, tema teNe dharmadattane varamALA AropI. pUrvabhavano prema athavA TheSa e baMne potapotAne ucita evAM kRtyone viSe jIvane preraNA kare che. bAkI traNe dizAonA rAjAo tyAM AvyA hatA temaNe vidyAdharanI sahAyathI potAnI traNe putrIone vimAnamAM besADI tyAM teDAvI ane ghaNA harSathI te ja samaye dharmadattane ApI. pachI dharmadatte vidyAdhare karelA divya utsavamAM te cAre kanyAonuM pANi grahaNa karyuM. vicitragati vidyAdhara dharmadattane tathA sarva rAjAone vaitAdya parvate laI gayo. tyAM vividha prakAranA utsava karI teNe potAnI putrI ane rAjya dharmadattane arpaNa karyuM. te ja samaye vidyAdhare ApelI eka hajAra vidyAo dharmadattane siddha thai. e rIte vicitragati pramukha vidyAdharonI pAMcaso kanyAonuM vaitADhya parvata upara pANi grahaNa karI dharmadatta anukrame potAne nagare Avyo ane tyAM paNa rAjAonI pAMcaso kanyAo paraNyo. te pachI rAjadhara rAjAe AzcaryakArI ghaNA utsava karIne jema velaDI sArA kSetramAM vAvavI tema potAnI samagra rAjyasaMpadA potAnA saguNI putra dharmadattane vRddhi mATe soMpI; ane citragatie sadgunI pAse potAnI paTTarANI prItimatInI sAthe dIkSA lIdhI. vicitragatie paNa dharmadattane pUchIne dIkSA lIdhI. anukrame citragati, vicitragati, rAjadhara rAjA ane prItimatI rANI e cAre mokSe gayA. dharmadatte rAjyanI lagAma hAthamAM lIdhI pachI hajAro rAjAone sahajamAM jItI lIdhA ane sa hajAra ratha, dasa hajAra hAthI, eka lAkha ghoDA ane eka koDa pAyadala eTalA sainyanI sAhyabIvALo thayo. ghaNA prakAranI vidyAno mada dharanAra hajAro vidyAdharonA rAjAo dharmadattanA tAbe thayA. e rIte ghaNA kALa sudhI indranI jema teNe ghaNuM rAjya bhogavyuM. smaraNa karatAM ja AvanAro je pUrve prasanna thaela devatA hato tenI sahAyathI dharmadatte potAnA dezane duvakurukSetranI jema mArI, durmikSa vagere jemAM nAma paNa na jaNAya evo karyo. pUrve bhagavAnanI sahastradaLa kamaLathI pUjA karI tethI eTalI saMpadA pAmyo." paNa yathAvidhi trikALa pUjA karavAmAM te ghaNo tatpara hato. "potAnA upara upakAra karanAranuM poSaNa avazya karavuM joie." ema vicArI te dharmadatte navA caityamAM pratimAM besADI tathA tIrthayAtrA, snAtra mahotsava Adi zubha kRtya karIne potAnI upara upakAra karanArI jinabhaktinuM ghaNuM ja poSaNa karyuM. te dharmadattanA rAjyamAM aDhAre varNa "jevo rAjA tevI prajA" evI kahevata pramANe ghaNAkharA jainadharmI thayA. jainadharmathI ja Abhave tathA parabhave udaya thAya che. te dharmadare yathA avasare putrane rAjya ApI pote rANIonI sAthe dIkSA lIdhI ane mananI ekAgratAthI tathA arihaMta upara daDha bhaktithI tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM, ahIM be lAkha pUrvanuM AyuSya bhogavIne sahastrAra devaloke devatA thayo tathA te cAre rANIo jinabhaktithI gaNadhara karma bAMdhIne te ja devaloke gaI pachI dharmadattano jIva cAre rANIonA jIvanI sAthe svargathI cyavyo. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dharmadattano jIva mahAvidehakSetramAM tIrthaMkaradeva thayo ane cAre rANIonA jIva tenA gaNadhara thayA. dharmadattano jIva tIrthaMkaranAmakarma vedIne anukrame gaNadhara sahita muktie gayo. A dharmadattano ane cAre rANIono saMyoga kevo AzcaryakArI che ? samaju jIvoe A rIte jinabhaktinuM aizvarya jANI dharmadatta rAjAnI jema jinabhakti tathA bIjAM zubhakRtya karavAne arthe haMmezA tatpara rahevuM. A rIte vidhipUrvaka jinapUjA karavAthI uttama phaLa prApta thAya che te upara A dharmadatta rAjAnI kathA che. derAsaranI ucita sAra saMbhALa. 112 have'"ciciMtAo" (ucita ciMtAmAM rakta rahe) e padanuM vyAkhyAna batAve che. derAsaranI ucita ciMtA eTale derAsaranI pramArjanA karavI-karAvavI; vinAza pAmatA derAMnA khUNA khAMcarA tathA pUjAnA upakaraNa, thALI, vATakA, rakebI, kuMDI, loTA, kaLaza vagerene samAravA, maMjAvavA, zuddha karAvavA; pratimA, pratimAnA parikarane nirmaLa karavA, dIvA-dIvIo vigere cokhkhA (sApha) karavA AgaLa kahevAze evI AzAtanA varjana karavI; derAsaranA badAma, cokhA, naivedyane saMbhALavA, rAkhavA, vecavAnI yojanA karavI; caMdana, kesara, dhUpa, ghI, tela vagereno saMgraha karavo; AgaLa yukti kahevAze evI caityadravyanI saMbhALa karavI, traNa-cAra agara tethI adhika zrAvakane vacce sAkSI rAkhIne derAsaranAM nAmAM lekhA ane ugharANI karavI-karAvavI; te dravya yatanAthI sarvane saMmata thAya evA uttama sthAnake sthApana karavuM. te devadravyanI Avaka ane kharca vigerenuM sApha-cokhkhI rIte nAmu-lekhuM karavuM-karAvavuM, pote jaine karavuM. tathA devanA kAma mATe rAkhelA cAkarone mokalI devadravya vasula karAvavA; temAM devadravya khoTuM na thAya tema yatanA karavI; te kAmamAM yogya puruSone rAkhavA; ugharANInA yogya, devadravya sAcavavA yogya, devanA kAma karavA yogya puruSone rAkhI tenI tapAsa karavI e sarva derAsaranI ucita ciMtA gaNAya che. temAM niraMtara yatna karavo. e ciMtA (sAra-saMbhALa) aneka prakAranI che. je saMpadAvaMta zrAvaka hoya te pote tathA potAnA dravyathI temaja potAnA nokarothI sukhe karI tapAsa rakhAve ane dravya rahita je zrAvaka hoya te potAnA zarIrathI derAsaranAM je kAMipaNa kAma banI zake te kare athavA potAnA kuTuMbamAMthI koikanI pAse karAvavA yogya hoya to tenI pAse karAvI Ape jevuM sAmarthya hoya te pramANe karIne kAma karAvI Ape. paNa yathAzaktie ullaMghana na kare. thoDA vakhatamAM banI zake evuM koi kAma derAsaranuM hoya to te bIjI nisIhi pahelAM karI le ane thoDA vakhatamAM banI zake ema na hoya to bIjI nisIhinI kriyA karI lIdhA pachI yathAyogya yathAzakti kare. evI ja rIte dharmazALA, pauSadhazALA, guru, jJAna vagerenI sArasaMbhALa paNa dararoja yathAzaktie karavAmAM udyama karavo. kemake deva-guru-dharmanA kAmanI sArasaMbhALa zrAvaka vinA bIjo koNa kare ? mATe zrAvake ja jarUra karavI. paNa cAra brAhmaNa vacce maLelI eka sAraNagaunI jema ALasamAM upekSA na karavI. kemake deva, guru, dharmanA kAmane uvekhI nAMkhe ane tenI banatI mahenate Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAtanAnA prakAra. 113 sArasaMbhALa na kare to samakitamAM paNa dUSaNa lAge. jyAre dharmanA kAmamAM paNa AzAtanA TALavA taiyAra na thAya athavA AzAtanA thatI joine tenuM mana duHkhAya nahIM tyAre tene arvata upara bhakti che ema kema kahevAya ? laukikamAM paNa eka daSTAMta che ke; "koika mahAdevanI mUrti hatI temAMthI koIke AMkha kADhI nAMkhelI. tenA bhakta bhIle te dekhI manamAM atyaMta duHkha lAvI tatkALa potAnI AMkha kADhIne temAM coDI." mATe te potAnA sagAM vahAlAMnAM kAma hoya tenA karatAM paNa atyaMta AdarapUrvaka derAsara vagerenAM kAmamAM nitya pravartamAna rahevuM yogya che. kahela che ke : zarIra, dravya ane kuTuMba upara sarva prANIone sAdhAraNa rIte prIti rahe, paNa mokSAbhilASI puruSone to zrI tIrthakara, jinazAsana ane saMgha upara atyaMta prIti hoya che. AzAtanAnA prakAra. jJAnanI, devanI ane gurunI e traNenI AzAtanA jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranI che. jJAnanI AzAtanA. pustaka, pATI, TIpaNa, japamALA vagerene mukhamAMthI nikaLeluM thuMka lagADavAthI; akSaronA hInAdhika uccAra karavAthI, jJAna upakaraNa potAnI pAse chatAM adhovAyu saravAthI je AzAtanA thAya che e sarva prakAre jJAnanI jaghanya AzAtanA samajavI. akALe paThana, pAThana, zravaNa, manana karavuM; upadhAna, yoga vahyA vinA sUtra bhaNavuM, bhrAMtithI azuddha arthanI kalpanA karavI; pustakAdine pramAdathI paga vagere lagADavuM, jamIna upara pADavuM; jJAnanAM upakaraNa potAnI pAse hovA chatAM AhAra-bhojana karavuM ke laghunIti karavI; e sarva prakAranI jJAnanI madhyama AzAtanA jANavI. pATI upara lakhelA akSarone thuMka lagADI bhUMsI nAkhavA, jJAnanA upakaraNa upara besavuM, sUvuM; jJAna athavA jJAnanA upakaraNa potAnI pAse chatAM vaDInIti karavI; jJAna ke jJAnInI niMdA karavI, tenA sAmA thavuM, jJAna ke jJAnIno nAza karavo, usUtra bhASaNa karavuM, e sarva jJAnanI utkRSTa AzAtanA gaNAya che. te devanI AzAtanA. vAsakSepa, barAsa ke kesaranI DabI tathA kebI, kaLaza vagere bhagavaMtane lagADavA athavA nAsikA-mukhane pharaselAM vastra prabhune aDADavAM, te devanI jaghanya AzAtanA. uttama-nirmaLa dhotIyAM paheryA vinA prabhunI pUjA karavI, prabhunI pratimA jamIna upara pADavI, azuddha pUjana dravya prabhune caDhAvavAM, pUjAnI vidhino anukrama ullaMghana karavo te madhyama AzAtanA. te prabhunI pratimAne paga lagADavo, saLekhama, baLakho, thuMka vigereno chAMTo uDADavo, nAsikAnA saLekhamathI malina thayelA hAtha prabhune lagADavA, pratimA potAnA hAthethI bhAMgavI, coravI, corAvavI; vacanathI pratimAnA avarNavAda bolavA vagere devanI utkRSTa AzAtanA che te varjavI joie. 15 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza bIjI rIte derAsaranI jaghanyathI 10 bhede, madhyamathI 40 bhede, ane utkRSTathI 84 bheda AzAtanA varjavI te batAve che. jinamaMdiranI jaghanya 10 AzAtanA. 1 derAsaramAM taMboLa (pAna-sopArI) khAvuM, 2 pANI pIvuM, 3 bhojana karavuM, 4 joDAbuTa paherIne javuM, 5 strI-saMbhoga karavo, 6 zayana karavuM, 7 thuMkavuM, 8 pezAba karavo, 9 vaDInIti karavI, 10 jugAra vigere ramata karavI e derAsaranI aMdaranI daza jaghanyaAzAtanA varjavI. jinamaMdiranI madhyama 40 AzAtanA. 1 derAsaramAM pezAba karavo, 2 vaDInIti karavI, 3 joDA-buTa paheravA, 4 pANI pIvuM, 5 bhojana karavuM, 6 zayana karavuM, 7 strI-saMbhoga karavo, 8 taMboLa khAvuM, 9 thuMkavuM, 10 jugAra ramavo, 11 ju-mAMkaDa jovA-viNavA, 12 vikathA karavI, 13 palAMThI vALI besavuM, 14 judA judA paga lAMbA karIne besavuM, 15 paraspara vivAda karavo, baDAi karavI, 16 koinI hAMsI (mazkarI) karavI, 17 koi para irSA karavI, 18 siMhAsana pATa, bAjoTha vigere UMcA Asana upara besavuM, 19 keza zarIranI vibhUSA (zobhA) karavI. 20 chatra dhAravuM, 21 talavAra rAkhavI, 22 mugaTa rAkhavo, 23 cAmara DhaLAvavA, 24 gharaNuM nAkhavuM (koinI pAse mAMgatA hoie tene derAsaramAM pakaDavo), 25 strIonI sAthe (mAtra vacanathI) kAmavikAra tathA hAsyavinoda karavAM, ra6 koI paNa jAtanI krIDA karavI (pAnA gaMjIpho vigere ramavA) 27 mukhakoza bAMdhyA vinA pUjA karavI, 28 malina vastrathI ke zarIrathI pUjA karavI, 29 bhagavaMtanI pUjA vakhate paNa cittane capaLa rAkhavuM, 30 derAsaramAM praveza vakhate sacita vastune dUra choDe nahIM, 31 acitta padArtha zobhA karI hoya tene dUra mUkavA (niraMtara na paheravAnA dAgInA utArI nAMkhavA). 32 ekasATika (akhaMDa vastra) nuM uttarAyaNa karyA vinA derAsaramAM javuM, 33 prabhunI pratimA jotAM ja be hAtha na joDavA, 34 chatI zaktie prabhunI pUjA na kare, 35 prabhune caDhAvavA yogya na hoya evA padArtha caDhAvavA, 36 pUjA karavA chatAM anAdarapaNuM rAkhavuM, bhaktibahumAna na rAkhavAM, 37 bhagavaMtanI niMdA karanArane aTakAve nahIM, 38 devadravyano vinAza thato jovA chatAM upekSA kare, 39 chatI zaktie derAsara jatAM vAhanamAM bese, 40 derAsaramAM vaDIlo pahelAM caityavaMdana ke pUjA kare. jinabhavanamAM rahetAM uparanA eka paNa kAraNane seve to madhyama AzAtanA thAya che. te varjavI. jinamaMdiranI utkRSTa 84 AzAtanA. 1 khela-nAsikAnuM lIMTa nAMkhe, 2 jAgAra, gaMjIpho, zetruMja, copATa vagerenI ramata kare, 3 laDAI kare, 4 dhanuSa vigerenI (kaLA) zIkhe, 5 kogaLA kare, 6 taMboLa khAya, 7 taMboLano kUco nAMkhe, 8 koIne gALa Ape, 9 laghunIti-vaDI nIti kare, 10 hAtha, paga, mukha, zarIra dhuve, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamaMdiranI utkRSTa 84 AzAtanA. 115 11 keza samAre, 12 nakha utAre, 13 lohI pADe, 14 sukhaDI vigere khAya, 15 gumaDAM, cAMThA vigerenI chAla-cAmaDI ukheDIne nAkhe, 16 mukhamAMthI nIkaLeluM pitta nAMkhe, 17 ulaTI kare, 18 dAMta paDI jAya te paDavA de, 19 vizrAma kare (visAmo le) 20 gAya, bheMsa, UMTa, ghoDA, bakarA, gheTAM vagere upara damana kare, 21 dAMtano mela pADe, 22 AMkhano mela pADe, 23 nakha pADe, 24 gAlano mela nAkhe, 25 nAsikAno mela nAkhe, 26 mastakano mela nAMkhe, 27 kAnano mela nAMkhe, 28 zarIrano mela nAMkhe, 29 bhUtAdinA nigrahanI maMtra sAdhanA athavA rAjyanA koi kAryano vicAra karavA paMca bheLAM thai bese, 30 vivAha vigerenAM sAMsArika kArya mATe paMca maLe. 31 besIne potAnA gharanA ke vepAranAM nAmAM lekhAM lakhe, 32 rAjAnA vibhAgano kara athavA potAnA sagAMvahAlAone ApavA yogya vibhAganI vaheMcaNI kare, 33 potAnA gharanuM dravya derAsaramAM athavA derAsaranAM bhaMDAra sAthe rAkhe, 34 paga upara paga rAkhI (caDAvI) bese, 35 derAsaranI bhIMta, oTalA, jamIna upara chANAM thApe, sukAve, 36 potAnA vastra sukAve, 37 maga, caNA, maTha, tuveranI dALa sukAve, 38 pApaDa, 39 vaDI, khero, zAka, athANA vigere karavA dareka padArtha sukAve, 40 rAjA vigerenA bhayathI derAsaranA gabhArA, bhoMyarA, bhaMDAra vigeremAM saMtAya, 41 derAsaramAM beThA hoya tyAre potAnA koi paNa saMbaMdhInuM maraNa sAMbhaLI rUdana kare, 42 strI kathA, rAjakathA, dezakathA, bhojanakathA, vikathA kare, 43 potAnA gharakAma sArUM koi prakAranAM yaMtra, ghANI vigere zasra, astarA vigere ghaDAvavA, taiyAra karAve, 44 gau, bheMsa, baLada, ghoDA, UMTa vigere rAkhe, 45 TADha AdinAM kAraNethI besI tApaNI vigere kare, 46 potAnA sAMsArika kArya mATe ruMdhana kare, 47 rUpiyA, mahora, cAMdI, sonuM ratna vigerenI parIkSA kare, 48 derAsaramAM pesatAM-nikaLatAM nisIhi ane Avasahi kahevuM bhUlI jAya, 49 chatra, 50 pagarakhA, 51 zastra, cAmara e vastuo derAsaramAM lAve, 52 manane ekAgra na rAkhe 53 tela vigere coLAve, 54 sacitta phUla vigere je kAMi hoya te derAsaranI bahAra na kADhI nAkhe, 55 dararoja paheravAnA dAgInA derAsara jatAM na paheravA, jethI AzAtanA thAya kemake lokomAM paNa niMdA thAya ke juo A kevo dharma ke dararoja paheravAnA dAgInA paNa dere jatAM paheravAnI manAi che. 56 jinapratimA dekhIne be hAtha na joDe, 57 eka panAvALA uttama vastranuM uttarAsaNa karyA vinA derAmAM jAya, 58 mukuTa mastake bAMdhI rAkhe, 59 mAthA upara pAghaDImAM kapaDuM vIMTe, 60 mAthAmAM pAghaDI vigere upara nAMkheluM phUla kADhI na nAMkhe, 61 hoDa pADe (zarata kare) jemake muThIe nALIyela bhAMgI Ape to amuka ApuM, 62 daDAgeDInI ramata kare, 63 koi paNa moTA mANasane juhAra (salAma) kare, 64 jema loko hasI paDe evI koi paNa jAtanI bhAMDaceSTA karavI, jemake kAMkha vagADavI vigere, 65 koine tiraskAra vacana bolavuM jemake are ! alyA, duSTa, cora, ema bolavuM, 66 koinI pAse laheNuM hoya tene derAsara vigeremAM pakaDavo athavA lAMghana karI tenI pAsethI dravya levuM, 67 raNasaMgrAma karavo, 68 coTalI vALa oLavA, 69 palAMThI bAMdhIne besavuM, 70 paga sApha rAkhavA mATe kASThanI pAvaDI paheravI, 71 bIjA lokonI aDacaNanI avagaNanA karIne paga lAMbA karI besavuM, 72 zarIranA sukha mATe page puDapuDI devarAve (pagacaMpI karAve), 73 hAtha paga dhovA vigere kAraNathI ghaNuM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza pANI DhoLI derAmAM jatAM jvA-AvavAnA mArgamAM kIcaDa kare, 74 dhULavALA pagathI AvI paga jhATake, jethI derAmAM dhULa dhULa kare - dhULa uDADe, 75 maithuna seve, kAmakelI kare, 76 mAthA upara paherelI pAghaDImAMthI ke lugaDAMmAMthI mAMkaDa, jU Adi vINIne nAkhe athavA vINe, 77 bhojana kare, 78 guhyasthAna barobara DhAMkyA vinA jema tema besI lokane (guhyasthAna) dekhADe tathA dRSTiyuddha tathA bAhuyuddha kare, 79 vaiduM kare (auSadha vigere derAmAM koine batAve) 80 vecANa athavA sATuM kare, 81 zayyA karI sUve, 82 pANI pIve athavA derAsaranI agAsI yA paranALathI paDatAM pANIne jhIle, 83 snAna kare, 84 derAsaramAM sthiti kare. (rahe) . derAsaramAM AvuM vartana karavAthI A AzAtanAo thAya che. tethI tenuM varjana karavuM. bRhadbhASyamAM jaNAvelI pAMca AzAtanA. 1 koi paNa prakAre derAsaramAM avajJA karavI, 2 pUjAmAM Adara na rAkhavo, 3 bhoga, 4 duSTa praNidhAna karavAM, pa anucita pravRtti karavI, ema pAMce prakArathI AzAtanA thAya che. 1 avajJA AzAtanA te palAMThI bAMdhIne besavuM, prabhune puMTha karavI, puDapuDI devI (pagacaMpI karavI), paga pasAravA, prabhunI sAme duSTa Asane besavuM. 2 Adara na rAkhavo (anAdara AzAtanA) te jevA tevA vezathI pUjA karavI, jeve teve vakhate pUjA karavI, zUnyacitte pUjA karavI. 3 bhoga AzAtanA te derAsaramAM taMboLa khAvo. jethI avazya prabhunI AzAtanA karI kahevAya; kemake taMboLa khAtAM jJAnAdinA lAbhano nAza thAya mATe AzAtanA kahevAya che. 4 duSTa praNidhAna te rAgadveSa-mohathI manovRtti malIna thaI hoya evA vakhate je kriyA karavAmAM Ave tevuM kArya prabhupUjAmAM karavuM. AzAtanA thAya che. 5 anucita pravRtti te koinA upara gharaNuM nAkhavuM, saMgrAma karavo, rUdana karavuM, vikathA karavI, janAvara bAMdhavAM, rAMdhavuM, bhojana karavuM, gharanI kAMi paNa kriyA karavI, gALa devI, vaiduM karavuM, vyApAra karavo. A badhAmAMthI harakoi kAma karavuM tene anucita pravRtti te AzAtanA kahevAya che, te tajavA yogya che. upara lakhelI sarva prakAranI AzAtanA haMmezA avirati devatA paNa sarvathA varje che. je mATe kaheluM che ke : "viSayarUpa viSathI mohita thaI gayelA devatA paNa devAlayamAM koI paNa vakhate apsarAonI sAthe hAsya-vinoda paNa AzAtanA thavAnA bhayathI karatA nathI." gurunI tetrIza AzAtanA. 1. gurunI AgaLa cAle to AzAtanA thAya, kemake mArga dekhADavA vigere koI paNa kAma vinA gurunI AgaLa cAlavAthI avinayano doSa lAge che mATe te yogya nathI. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAtanA viSe. 117 2. gurunI be pAse jamaNI ke DAbI bAju najIka cAle to avinayI ja gaNAya mATe AzAtanA thAya che. 3. gurunI najIka pachavADe cAlatAM paNa khAMsI, chIMka vagere Ave temAMthI uchaLelA saLekhama, baLakhAno chAMTo gurune lAgavAthI AzAtanA thAya che. 4. gurune pITha karI bese to avinaya doSa lAgavAthI AzAtanA samajavI. 5. gurune be paDakhe barobara najIka bese to paNa avinayano doSa lAgavAthI AzAtanA samajavI. 6. gurunI pAchaLa besavAthI thuMka baLakhAnA doSano saMbhava hovAthI AzAtanA thAya che. 7. gurunI AgaLa UbhA rahe to darzana karanArane aDacaNa thavAthI AzAtanA samajavI. 8. gurunI be bAjumAM UbhA rahevAthI samaAsana thAya te avinaya che mATe AzAtanA samajavI. 9. gurunI pAchaLa UbhA rahevAthI thuMka, baLakho lAgavAno saMbhava hovAthI AzAtanA thAya che. 10. AhAra pANI karatAM guruthI pahelAM caLu karI (hAtha moDhuM dhoI) UThI jAya to AzAtanA gaNAya. 11. guruthI pahelAM gamanAgamananI AloyaNA le to AzAtanA samajavI. 12. rAte sUtA pachI guru bole ke koI jAge che? ema pUchavA chatAM pote kAMIka jAgato hoya e paNa ALasathI uttara na Ape to AzAtanA lAge. 13. guru kAMIka kahetA hoya te pahelAM pote bolI UThe to AzAtanA lAge. 14. AhArapANI lAvI prathama bIjA sAdhuone kahI pachI gurune kahe to AzAtanA lAge. 15. AhAra-pANI lAvI prathama bIjA sAdhuone dekhADI pachI gurune dekhADe to AzAtanA samajavI. 16. AhArapANInI nimaMtraNA prathama bIjA sAdhuone karI pachI gurune kare to AzAtanA lAge. 17. gurune pUchyA vinA potAnI marajIthI snigdha, madhura AhAra bIjA sAdhune Ape to AzAtanA lAge. 18. gurune ApyA pachI snigdhAdi AhAra vagara pUche bhojana karI le to AzAtanA lAge. 19. gurunuM bolyuM, sAMbhaLyuM, aNasAMbhaLyuM karI javAba na Ape to AzAtanA samajavI. 20. gurunA sAme kaThaNa ke ucca svarathI bole-javAba Ape to AzAtanA lAge. 21. gurue bolAvyA chatAM paNa potAne sthAne ja beThAM uttara Ape to AzAtanA lAge. 22. gurue kaMI kAma mATe bolAvyA chatAM zuM kaho cho ? ema prazna kare to AzAtanA lAge. 23. guru kaMI kahe to tevA ja vacanathI javAba kare ke tame ja karone ? to AzAtanA lAge. 24. gurunuM vyAkhyAna sAMbhaLIne rAjI na thatAM ulaTo manamAM duHkha pAme to AzAtanA lAge. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 25. guru kaMIka kahetA hoya to vacce bolavA lAgI jAya ke ema nathI, huM kahuM chuM tema che, ema kahI guru karatAM adhika vistArathI bolavA maMDI jAya to AzAtanA lAge. ra6. guru kathA kahetA hoya temAM bhaMgANa pADIne pote vAta kahevA maMDI jAya to AzAtanA lAge. 27. gurunI parSadA bhAMgI nAMkhe jemake have gocarIno vakhata thayo ke paDilehaNa veLA thaI ema kahI sarvane uThADI mUke to gurunuM apamAna karyuM kahevAya tethI paNa AzAtanA lAge. 28. gurue kathA kahyA pachI sabhA barakhAsta thaI hoya tyAre potAnuM DahApaNa jaNAvavA mATe te te kathAno vistAra karIne pote bolavA maMDI jAya to paNa apamAna karyuM gaNavAthI AzAtanA samajavI. 29. gurunI zayyA (Asana)ne paga lagADavAthI AzAtanA thAya. 30. gurunA saMthArA (suvAnA bIchAnA)ne paga lagADavAthI AzAtanA thAya. 31. gurunA Asana upara pote ja besI jAya to paNa AzAtanA gaNAya che. 32. guruthI UMcA Asane bese to AzAtanA thAya. 33. guruthI sarakhe Asane bese to paNa AzAtanA thAya. AvazyakacUrNamAM to "guru kahetA hoya te sAMbhaLI vacamAM ja pote bole ke hA ema che." ema kahe to paNa AzAtanA thAya. e eka AzAtanA vadhI paNa tenA badalAmAM temAM UccAsana ane samAsana (batrIsa ane tetrIsamI) e be AzAtanAne eka gaNavI tetrIsa ja rAkhI gaNAya che. gurunI trividha AzAtanA. gurunI jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranI AzAtanA che. 1 gurune paga vagerethI saMghaTTana karavuM te jaghanya AzAtanA; saLekhama, baLakho ane thuMkano chAMTo aDADavo e madhyama AzAtanA; ane 3 guruno Adeza mAne nahIM, athavA mAnya kare to paNa viparIta kare, kaheluM sAMbhaLe ja nahIM, ane sAMbhaLyuM hoya to pAcho uttara vALe ke apamAnapUrvaka bole te utkRSTa AzAtanA. sthApanAcAryanI AzAtanA. 1 sthApanAcAryanI AzAtanA paNa traNa prakAranI che. jyAM sthApela hoya tyAMthI Ama tema pheravatAM vastra-sparza, aMga-sparza ke pagathI sparza karavo te jaghanya AzAtanA. 2 bhUmi para pADavA, jema tema mUkavA, avagaNanA karavI vigerethI madhyama AzAtanA. 3 sthApanAcArya gumAve, bhAMge to utkRSTa AzAtanA. darzana-cAritranA upakaraNanI AzAtanA. evI rIte jJAnanA upakaraNanI jema darzana-cAritranA upakaraNanI AzAtanA paNa varjavI. kemake, rajoharaNa (ogho), muhapatti, dAMDo, dAMDI vagere paNa davA nApati "athavA jJAnAdi Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usUtrabhASaNa AzAtanA. 119 traNanA upakaraNo paNa sthApanAcAryane sthAnake sthapAya" jo vadhAre rAkhe to AzAtanA thAya mATe yathAyogya ja rAkhavAM, vadhAre nahIM, temaja jema tema rakhaDatAM mUkavAM nahIM, kemake rakhaDatAM mUkatAM AzAtanA lAge che ane tenI pachI AloyaNa levI paDe che. je mATe mahAnizIthasUtramAM kaheluM "avidhithI upara oDhavAno kapaDo (kapaDuM), rajoharaNa, dAMDo, jo vApare to upavAsanI AloyaNa Ave che." mATe zrAvake caravalo, muhapatti vagere vidhipUrvaka ja vAparavAM ane vAparIne pAchAM yogya sthAnake rAkhavAM. jo avidhie vadhAre athavA jyAM tyAM rakhaDatAM mUke to cAritranA upakaraNanI avagaNanA karI kahevAya ane AzAtanA lAge vigere doSanI utpatti thAya; mATe vivekapUrvaka vicAra karI vAparavAM. usUtrabhASaNa AzAtanA. AzAtanA viSayamAM usUtra (sUtramAM kahelA AzayathI viruddha) bolavA dvArA arihaMtanI ke gurunI avagaNanA karavI e moTI AzAtanAo anaMta saMsAranA hetu che. jemake usUtra prarUpaNAthI sAvaghAcArya, maricI, jamAli, kuLavAlaka sAdhu vigere ghaNA jIvoe saMsAra vadhAryo che. vaLI kahyuM che ke :- usUtranA bhASakanA bodhibIjano nAza thAya che ane anaMta saMsAranI vRddhi thAya che, mATe prANa jAya paNa dhIra puruSo usUtra vacana bolatA nathI. tIrthakara, pravacana (jainazAsana), jJAna, AcArya, gaNadhara, mahaddhika teonI AzAtanA karatAM prANI ghaNuM karIne anaMta saMsArI thAya che. devadravyAdi nAza karavAnuM phaLa. devadravya, jJAnadravya, sAdhAraNadravya tathA gurudravya, vastra-pAtrAdino nAza karavAthI ke tenI upekSA karavAthI paNa moTI AzAtanA thAya che. kaheluM che ke : devadravyano vinAza kare, sAdhuno ghAta kare, jainazAsananI niMdA karAve, sAdhvInuM cothuM vrata maMgAve to tenA bodhilAbha (dharmanI prApti) rUpa mULamAM agni lAge che. devadravyAdino nAza bhakSaNa karavAthI ke avagaNanA karavAthI samajavo. zrAvakadinakRtya ane darzanazuddhi prakaraNamAM to ema kahevuM che ke : devadravya ane sAdhAraNadravyane mohita mativAlo dUbhave che te kAM to dharmane jANato nathI ane kAM to teNe nArakInuM AyuSya bAMdheluM hoya che. sAdhAraNadravyanuM lakSaNa. devadravya to prasiddha ja che, paNa sAdhAraNadravya te derAsara, pustaka, apagrasta zrAvaka vigerene uddharavAne (sahAya karavAne) yogya dravya RddhivaMta zrAvakoe maLI meLavyuM hoya, teno vinAza karavo athavA vyAja ke vyApAra Adi vaDe teno upabhoga karavo te sAdhAraNa dravyano vinAza karyo kahevAya che. kahevuM che ke - Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jenAM be prakAranA bhedanI kalpanA karAya che evA devadravyano nAza thato joIne sAdhu paNa jo upekSA kare to anaMtasaMsArI thAya che. ahIMyAM devadravyanA be be bhedanI kalpanA kema karavI te batAve che. devadravya ane kASTha, pASANa, ITa, naLIyAM vigere je hoya (je devadravya kahevAya) teno vinAza, tenA paNa be bheda che, eka yogya ane bIjo atItabhAva. yogya te navAM lAvelAM ane atItabhAva te derAsaramAM lagADelAM tenA paNa mULa ane uttara nAmanA be bheda che. mULa te thaMbha, kuMbhI vigere, uttara te chAja, naLIyA vigere, tenA paNa svapakSa ane parapakSa nAmanA be bheda che. svapakSa ane zrAvakAdie te karelo vinAza ane parapakSa te mithyAtvI vigere lokoe karelo vinAza. ema devadravyanA be be bhedanI kalpanA aneka prakAranI thAya che. upara lakhelI gAthAmAM "api" grahaNa karela che tethI zrAvaka paNa grahaNa karavA. eTale zrAvaka ke sAdhu jo devadravyano vinAza thato upekSe to anaMtasaMsArI thAya che. prazna :- mana, vacana, kAyAthI sAvadha karavA, karAvavA anumodavAno paNa jene tyAga che evA sAdhuoe devadravyanI rakSA zA mATe karavI joIe ? uttara :- sAdhu ja koIka rAjA, dIvAna, zeTha vagerenI pAsethI yAcanA karI ghara, hATa, gAma garAsa laI tenA dravyathI jo navuM derAsara baMdhAve to tame kaho tema doSa lAge. paNa koIka bhadrika jIvoe dharmanA mATe pahelAM ApeluM jinadravyanuM athavA bIjA koI caitya dravyanuM sAdhu rakSaNa kare to temAM kAMI doSa nathI paraMtu cAritranI puSTi che, kAraNa ke jinezvaronI AjJAnuM ArAdhana thAya che. jo derAsara navIna baMdhAvatA na hoya paNa pUrve karAvelAno ke derAsaranA dveSIne kaSTa ApIne paNa bacAva karavo temAM kAMI prAyazcitta AvatuM nathI. temAM kAMI pratijJA paNa bhaMga thatI nathI. AgamamAM paNa ema ja kahevuM che ke - prazna :- derAsaranA kAmane mATe devadravyanI vRddhi karavA khetara, suvarNa, cAMdI, gAma, garAsa, gAya, baLada, vigere derAsaranA nimitte upajAvanAra sAdhune trikaraNa yoga (mana, vacana, kAyA)nI zuddhi kyAMthI hoya ? uttara :- upara lakhelAM kAraNa jo pote kare eTale devadravyanI vRddhi mATe pote yAcanA kare to tene cAritranI zuddhi na kahevAya; paNa te devadravyanI (kSetra, gAma, garAsa vigerenI) koI corI kare, te khAI jAya, ke laI leto hoya to tene uvekhe (avagaNanA kare) to trikaraNa vizuddhi na kahevAya. chatI zaktiye jo na nivAre to abhakti gaNAya che mATe jo devadravyano koI vinAza karato hoya to tene sAdhu avazya nivAre-aTakAve; na nivAre to doSa lAge che. devadravyanA bhakSaNa karanAra pAsethI dravya pAchuM levAnA kAryamAM kadApI sarva saMghanuM kAma paDe to sAdhu, zrAvake paNa te kAryamAM lAgIne (te kArya pAra pADavuM paNa uvekhavuM nahIM. vaLI bIjA graMthomAM paNa kahevuM che ke :- devadravyanuM bhakSaNa kare ke bhakSaNa karanAranI upekSA kare tathA prajJA hInapaNAthI devadravyano upayoga kare to paNa pApakarmathI lepAya che. prajJAhInapaNuM eTale devadravyanuM koIka aMga udhAra Ape, thoDA mUlyavALA dAgInA rAkhI vadhAre devadravya Ape, A puruSa pAsethI A kAraNathI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyanI vRddhi kevI rIte karavI ? 121 devadravyano chevaTa vinAza thAya te prajJAhInapaNuM gaNAya che. prajJAhInapaNuM te kharekharo vicAra karyA vinA Ape che. jethI chevaTe devadravyano vinAza kare te prajJAhIna kahevAya che. je zrAvaka derAsaranI Avakane bhAMge, devadravyamAM ApavuM kabUla karIne pachI Ape ja nahIM, devadravyano nAza thato dekhI avagaNanA kare to te paNa saMsAramAM paribhramaNa kare che. jina pravacananI vRddhi karAvanArUM, jJAna-darzana-cAritra vigere guNonI vRddhi karAvanArUM evuM je devadravya che tenuM je prANI bhakSaNa kare te anaMta saMsArI thAya che. devadravya hoya to maMdiramAM samArcana-AMgI tathA mahApUjA, satkAra Adi thavAno saMbhava che. tyAM munirAjano paNa yoga maLI Ave che. vyAkhyAna sAMbhaLavA Adi jinapravacananI vRddhi thAya che. evI rIte jJAna-darzana guNanI prabhAvanA thAya che. - jinapravacananI vRddhi karAvanArUM jJAna-darzana guNane dIpAvanArUM evuM je devadravya che tenuM je prANI rakSaNa kare che te alpabhavamAM mokSapada pAmanAra thAya che. - jina pravacananI vRddhi karAvanArUM, jJAna-darzana guNane dIpAvanArUM evuM je devadravya che tenI je prANI vRddhi kare che te tIrthakarapadane pAme che. vRddhi karavI eTale jUnAnuM rakSaNa ane navuM prApta karavuM. darzanazuddhi prakaraNamAM e padanI vRttimAM lakhela che ke devadravyanA vadhAranArane ahaMta upara ghaNI ja bhakti hoya che tethI tene tIrthakara gotra baMdhAya che. devadravyanI vRddhi kevI rIte karavI ? - paMdara karmAdAna kuvyApAra che temAM devadravyanI dhIradhAra karavI nahIM. paNa kharA mAlanI levaDadevaDa karanArA sadvyApArIonA dAgInA rAkhI te upara devadravya vyAje ApIne vRddhi vidhipUrvaka karavI. jema tema athavA vagara dAgInA rAkhe ke paMdara karmAdAnanA vyApAranA karanArane ApI devadravyanI vRddhi karavI nahIM. je mATe zAstrakAre lakhela che ke - jinezvara bhagavaMtanI AjJAnuM khaMDana jemAM thAya evI rIte devadravyanI vRddhi karanArA paNa keTalAka mUrkha mohamAM muMjhAyelA ajJAnI jIvo bhavasamudramAM DUbe che. keTalAka AcArya to ema kahe che ke zrAvaka vagara bIjA koine devadravya dhIravuM hoya to samAna athavA adhika mUlyavALA dAgInA rAkhIne ja devadravyanI vRddhi karavI ucita che. vaLI samyakatva pacIsInI vRttimAM AvelI zaMkAsa zeThanI kathAmAM paNa dAgInA upara devadravya vRddhi karavAnuM lakhe che. ' devadravyanA bhakSaNa-rakSaNa upara sAgarazreSThInuM dRSTAMta. sAketapura nAmanA nagaramAM arihaMtano bhakta evo sAgarazreSThI nAmano eka suzrAvaka raheto hato. tyAMnA bIjA sarva zrAvakoe sAgarazreSThIne suzrAvaka jANI sarva devadravya soMpyuM ane kahyuM ke "maMdiranuM kAma karanArA sUtAra Adine A dravya ApatA rahejo' pachI sAgarazreSThIe lobhathI devadravya vAparIne dhAnya, goLa, ghI, tela, kapaDAM Adi ghaNI cIjo vecAtI lai mUkI ane te sUtAra vagerene rokaDanANuM na ApatAM tenA badalAmAM dhAnya, goLa, ghI Adi vastu moghe bhAve Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 122 Ape ane lAbha maLe te pote rAkhe. ema karatAM teNe rUpiyAnA eMzImAM bhAgarUpa eka hajAra kAMkaNIno lAbha lIdho ane tethI mahAghora pApa upArjyuM. tenI AlocanA na karatAM maraNa pAmI samudramAM jaLamAnava thayo. tyAM jAtya ratnanA grAhakoe jaLanA ane jalacara jIvonA upadravane TALanAra aMDagolikAne grahaNa karavA mATe tene vajagharaTTamAM pIDaDyo. te mahAvyathAthI maraNa pAmI trIjI narake gayo. vedAMtamAM paNa kahyuM che ke devadravyathI tathA gurudravyathI thayelI dravyanI vRddhi pariNAme sArI nathI, kemake tethI ihaloke kulanAza ane maraNa pachI narakata thAya che. narakamAMthI nIkaLIne pAMcaso dhanuSya lAMbo mahAmatsya thayo. te bhave koi mlecche teno sarvAMge cheda karI mahA kadarthanA karI tethI maraNa pAmI cothI narake nArakI thayo. pachI te sAgarazreSThInA jIve eka hajAra kAMkaNI jeTalA devadravyano upabhoga karyo hato. tethI lAgaTa tathA AMtarAthI zvAna, bhUMDa, bheMsa, bokaDo, gheTo, haraNa, sasalo, sAbara, ziyALiyo, bilADI, uMdara, noLiyo, kola, girolI, sarpa, vIMchI, viSTAnA kRmi, pRthvIkAya, apkAya, teukAya, vAyukAya vanaspatikAya, zaMkha, chIpa, jaLo, kIDI kIDA, pataMga, mAkhI, bhamaro, macchara, kAcabo, gardabha, pADo, baLada, UMTa, khaccara, ghoDo, hAthI vagere jIvayonimAM pratyeka jIvayonie ekeka hajAra vAra utpanna thai sarva maLI lAkho bhava saMsAramAM bhamatAM pUrA karyA. prAye sarva bhave zastraghAta Adi mahAvyathA sahana karIne te maraNa pAmyo. pachI ghaNuM kharUM pApa kSINa thayuM tyAre vasaMtapuranagaramAM kroDapati vasudatta zreSThIthI tenI strI vasumatinI kUkhe putrapaNe utpanna thayo. te garbhamAM chatAM ja vasudattazreSThInuM sarva dravya nAza pAmyuM. putra avataryo te ja divase vasudattazreSThI maraNa pAmyo ane tene pAMcamuM varSa besatAM vasumatI paNa devagata thai tethI lokoe tenuM 'nipuNyaka' evuM nAma pADyuM. koi rAMkanI jema jematema nirvAha karI te vRddhi pAmyo. eka divasa teno mAmo tene snehathI potAne ghera laI gayo. daivayoge te ja rAtrIe mAmAnuM ghara paNa coroe lUMTyuM ema jene jene ghera te eka divasa paNa rahyo, te sarvane tyAM cora, dhADa, agni vagere upadrava thayA. koI ThekANe gharadhaNI ja maraNa pAmyo. 'A pArevAnuM baccuM che ? ke baLatI gADarI che ? athavA mUrtimAna utpAta che ? evI rIte loko tenI niMdA karavA lAgyA. tethI udvega pAmI te nipuNyaka nAme sAgara zreSThino jIva bahu dezAMtare bhamatAM tAmraliptinagarIe gayo. tyAM vinayadhara zreSThIne tyAM cAkarapaNe rahyo. te ja divase vinayadhara zreSThInuM ghara saLagyuM. tethI teNe potAnA gharamAMthI haDakAyA zvAnanI jema tene kADhI mUkyo. pachI zuM karavuM ? te na sUjhavAthI pUrvabhave upArjelA duSkarmanI niMdA karavA lAgyo. kahyuM che ke sarva jIva svavazapaNe karma kare che, paNa te bhogavavAno avasara Ave tyAre paravaza thaIne bhogave che. jema mANasa potAnI svataMtratAthI vRkSa upara caDhI jAya che, paNa paDavAno samaya Ave tyAre paravaza thaIne nIce paDe che. nipuNyaka yogya sthAnano lAbha na thavAthI bhAgyanA udayane harakata Ave che.' ema vicArI samudratIre gayo. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyanA bhakSaNa-rakSaNanuM dRSTAMta. 123 tyAM dhanAvaha zreSThInI cAkarI karavI kabUla karI te divase vahANa upara caDhyo. zreSThInI sAthe kSema-kuzaLathI paradvIpe gayo ane manamAM vicAra karavA lAgyo ke mArUM bhAgya ughaDyuM. kAraNa ke huM aMdara beThA pachI paNa vahANa bhAMgyuM nahIM athavA mArUM dudaiva A vakhate potAnuM kAma bhUlI gayuM. rakhene pAchA vaLatAM tene te yAda Ave !'' nipuNyakanA manamAM AvelI kalpanA kharI karavAne arthe ja ke zuM ? tenAM dudaive lAkaDIno prahAra karIne jema ghaDAnA seMkaDo kakaDA kare tema pAchA vaLatAM te vahANanA kakaDA karyA. daivayogathI nipuNyakane hAthe pATiyuM AvI gayuM tenI madadathI te samudrakAMThAnA eka gAme Avyo ane tyAMnA ThAkoranA Azraya nIce rahyo. eka divase coroe ThAkoranA ghara upara dhADa pADI ane nipuNyakane ThAkorano putra jANI pakaDI bAMdhIne teo potAnI pallIe laI gayA. teja divase bIjA koI pallIpatie dhADa pADI te pallIno mULathI nAza karyo. pachI te coroe paNa te nipuNyakane kamanasIba jANIne kADhI mUkyo. kahyuM che ke - eka mAthe TAlavALo puruSa mAthe taDako lAgavAthI ghaNo ja tapI gayo ane zItaLa chAyAnI icchAthI daivayoge bilInA jhADa nIce jaI pahoMcyo. tyAre tyAM paNa uparathI paDatA eka moTA bilInA phaLathI tenuM mAthuM 'kaDAka' zabda karI bhAMgyuM. matalaba e che ke kamanazIba puruSa jyAM jAya tyAM ApadA paNa tenI sAthe ja Ave che. A rIte judA judA navaso navANuM sthaLonA viSe cora, jaLa, agni svacakra, paracakra marakI Adi aneka roga thavAthI te nipuNyakane lokoe kADhI mUkyo. tyAre te mahA du:khI thaI eka moTI aTavImAM ArAdhakajanone pratyakSa phaLa ApanArA selaka nAmA yakSane maMdire Avyo. potAnuM sarva duHkha yakSa AgaLa kahI ekacittathI tenI ArAdhanA karavA lAgyo. ekavIsa upavAsa karavAthI prasanna thayelA yakSe tene kahyuM ke, dararoja saMdhyA samaye mArI AgaLa suvarNamaya eka hajAra caMdrakane dhAraNa karanAro mora nRtya karaze. tenAM paDI gayelAM picchAM dararoja tAre levAM.'' yakSanA AvA vacanathI khuzI thayelA nipuNyake keTalAMka picchAM saMdhyA samaye paDI gayAM. te ekaThAM karyAM. ema dararoja ekaThAM karatAM navaso picchAM bhegAM thayAM, ekaso bAkI rahyAM. pachI nipuNyake durdevanI preraNAthI manamAM vicAryuM ke, "bAkI rahelAM picchAM levAne mATe have keTalA divasa A jaMgalamAM rahevuM ? mATe badhAM picchAM sAmaTAM eka mUThIthI pakaDIne ukheDI levAM e ThIka'' ema vicArI te divase mora nAcavA Avyo tyAre eka mUThIthI tenAM picchAM pakaDavA gayo. eTalAmAM mora kAgaDAnuM rUpa karIne uDI gayo ane pUrve ekaThAM karelAM navaso picyAM paNa jatAM rahyAM ? saphaLa thAya nahIM. jIo, cAtake chidrathI bahAra jatuM rahe che. mATe kharUM che ke devanI maryAdA ullaMghIne je kArya karavA jaIe grahaNa kareluM sarovaranuM jaLa peTamAM na utaratAM gaLAmAM rahelA "dhikkAra thAo mane ! kemake meM phogaTa eTalI utAvaLa karI.' ema dIlagIrI karatA nipuNyake Amatema bhamatAM eka jJAnI gurune joyA temanI pAse jaI vaMdanA karI. teNe temane potAnA pUrvakarmanuM svarUpa pUchyuM. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jJAnIe paNa tenA pUrvabhavanuM svarUpa jevuM hatuM tevuM prakaTapaNe kahI dIdhuM. te sAMbhaLI pUrve devadravya upara potAnI AjIvikA karI tenuM prAyazcitta munirAja pAse mAgyuM. muni mahArAje kahyuM ke, "jeTaluM devadravya te pUrvabhave vAparyuM, te karatAM vadhAre dravya devadravya khAtAmAM Apa. ane devadravyanI rakSA tathA tenI vRddhi vagere yathAzakti kara. eTale tAruM duSkarma TaLaze. tathA paripUrNa bhoga, Rddhi ane sukhano lAbha thaze." te sAMbhaLI nipuNyake jJAnI guru pAse niyama lIdho ke, "meM pUrvabhave jeTaluM devadravya vAparyuM hoya, te karatAM hajAragaNuM dravya devadravya khAte mArAthI na apAya tyAM sudhI anna vastra cAle che te karatAM vadhAre dravyano saMgraha na karavo." evA niyamanI sAthe zuddha zrAvakadharma paNa teNe gurunI sAkhe Adaryo. te divasathI mAMDI teNe je je vyavahAra karyo te sarvamAM tene bahu dravyano lAbha thayo. jema jema lAbha thayo tema tema te mAthe raheluM devadravya utArato gayo. pUrvabhave vAparelI eka hajAra kAMkiNInA badalAmAM dasa lAkha kAMkiNI teNe thoDA divasamAM devadravya khAte ApI. devadravyanA RNamAMthI chUTyA pachI ghaNuM dravya upArjIne te potAne nagare Avyo. sarve mhoTA zeThomAM zeTha thavAthI te niSpharthaka rAjAne paNa mAnya thayo. pachI te pote karAvelA tathA bIjA paNa sarva jinamaMdironI sArasaMbhALa dararoja potAnI sarva zaktithI kare. dararoja moTI pUjA tathA prabhAvanA karAve, ane devadravyanuM uttama prakAre rakSaNa karI tenI yuktithI vRddhi kare. evA satyakRtyathI cirakAla puNya upArjIne chevaTe teNe jinanAmakarma bAMdhyuM pachI te nipuNyake avasare dIkSA lai gItArtha thaI yathAyogya dharmadezanA Adi ApI jinabhaktirUpa prathama sthAnakanI ArAdhanA karI ane tethI jinanAmakarma nikAcita karyuM. te uparAMta sarvArtha siddha mahAvimAne devatApaNuM tathA anukrame mahAvideha kSetramAM arihaMtanI Rddhi bhogavI mokSe jaze. jJAna ane sAdhAraNa dravya aMge karmasAra ane puNyasAranuM daSTAMta. bhogapura nagaramAM covIsa koDa sonaiyAno dhaNI dhanAvaha nAme zeTha hato, tathA dhanavatI nAme tenI strI hatI. te daMpatine puNyasAra ane karmasAra nAme be suMdara putra eka sAthe janmyA hatA. eka divasa dhanAvaha zreSThIe koI nimittiyAne pUchyuM ke, "mArA banne putro AgaLa jatAM kevA nIvaDaze?" nimittiyAe kahyuM karmasAra jaDa svabhAvano ane ghaNo ja maMdamati hovAthI ADuM avaLuM DahApaNa vAparIne ghaNA udhama karaze, paNa pitAnuM sarva dravya khoI devAthI ane navuM na meLavavAthI te ghaNA kALa sudhI duHkhI ane daridrI raheze. puNyasAra paNa pitAnuM tathA pote navuM kamAeluM sarva dravya vAraMvAra jatuM rahevAthI karmasAra jevo ja duHkhI thaze, chatAM puNyasAra vepAra vagere kaLAmAM bahu DAhyo thaze. banne putrone pAchalI avasthAmAM dhana, sukha, saMtati vagerenI ghaNI samRddhi thaze. zeThe banne putrone eka pachI eka sarva vidyA tathA kaLAmAM nipuNa evA upAdhyAya pAse bhaNavAne - mUkyA, puNyasAra sarva vidyAo bhaNyo. karmasAra to ghaNo parizrama kare paNa vAMcatAM eka akSara AchArma uNA jhuMjhudhI kaho devalabula dhAyalA kAvare paNana.AvaDe. tyAre vidyAgurue paNa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 karmasAra ane puNyasAranuM dRSTAMta. "e sarvathA pazu che." evo nizcaya karI tene bhaNAvavAnuM mUkI dIdhuM pachI banne putra yuvAvasthAmAM AvyA tyAre mA-bApe dhana ghaNuM hovAthI sukhe maLelI be zeThanI putrIonI sAthe baMne jaNane vAjate gAjate paraNAvyA. aMdaro-aMdara kalaha na thavo joie. ema vicArI dhanAvaha zeThe ekeka putrane bAra bAra kroDa sonaiyA jeTalo bhAga vaheMcI ApI banne putrone judA rAkhyA ane dhanavAha zeTha potAnI patnI sAthe svarge gayo. have karmasAra potAnA svajana-saMbaMdhInuM vacana na mAnatAM potAnI kubuddhithI evo vyApAra karavA lAgyo ke jemAM tene paise Take nukazAna ja thayuM. thoDA divasamAM pitAe ApelA bAra kroDa sonaiyA te khoi beTho. puNyasAranA bAra kroDa sonaiyA to coroe khAtara pADI lUMTI lIdhA. banne bhAi daridrI thayA. svajana saMbaMdhI Adi lokoe temanuM nAma paNa mUkI dIdhuM. banne jaNAnI strIo anna-vastra paNa na maLavAthI potAne piyara gai. kahyuM che ke loko dhanavaMtanI sAthe potAnuM khoTuM paNa sagapaNa jagatamAM dekhADe che ane koi nirdhana sAthe kharekhara najIkanuM sagapaNa hoya te kahetA paNa zaramAya che. dhana jatuM rahe che tyAre guNavAna puruSane paNa tenA parivAranA loko tajI de che ane dhanavAna puruSonAM gIta gAya che. "tame buddhihIna tathA bhAgyahIna cho." ema loko ghaNI niMdA karavA lAgyA. tyAre lajjA pAmIne te banne bhAi dezAMtara gayA. bIjo kAMi upAya na hovAthI banne jaNA koi moTA zeThane ghera judA judA cAkarI karavA rahyA. jene ghera karmasAra hato te zeTha kapaTI ane ati kRpaNa hato, TharAvelo pagAra paNa Ape nahIM. phalANe divase ApIza" ema vAraMvAra ThagyA kare. Ama hovAthI karmasAre ghaNo vakhata thayA chatAM kAMi paNa paisA ekaThA karyA nahIM. puNyasA2e to thoDA ghaNA paisA bhegA karyA ane tenuM prayatnathI rakSaNa paNa karyuM hatuM. chatAM dhUrta loko te sarva haraNa karI gayA. pachI karmasAra judA judA ghaNA zeThIyAonI pAse cAkarIe rahyo, tathA kimiyA-bhUmimAMthI dravya kADhavAnI vidyA, siddha rasAyana, rohaNAcalamAM javA mATe maMtrasAdhana, rUdaMtI Adi auSadhinI zodhakhoLa vagere kRtyo teNe moTA AraMbhathI agIyAra vAra karyAM, to paNa potAnI kubuddhithI tathA vidhividhAnamAM viparItapaNuM hovAthI te jarA paNa dhana saMpAdana karI zakyo nahIM. ulaTuM upara kahelAM kAma karatAM tene vividha du:kho bhogavavAM paDyAM. puNyasA2e to agiyAra vAra dhana meLavyuM ane teTalI ja vAra pramAdAdithI khoyuM. chevaTa banne jaNA bahu kheda pAmyA ane eka vahANa upara caDhI ratnadvIpa gayA. tyAMnI bhaktajanone sAkSAt phaLa dekhADanArI eka devI AgaLa mRtyu aMgIkAra karI banne jaNA beThA. ema karatAM sAta upavAsa thayA tyAre AThame divase devIe kahyuM ke "tame banne bhAgyazALI nathI.' devInuM vacana sAMbhaLI karmasAra UThyo. ekavIsa upavAsa thayA tyAre devIe puNyasArane to ciMtAmaNi ratna ApyuM. karmasAra pazcAttApa karavA lAgyo tyA2e puNyasAre kahyuM "bhAI kheda karIza nahIM. A ciMtAmaNiratnathI tArI kAryasiddhi thaze." pachI banne bhAI AnaMda pAmI pAchA vaLyA ane eka vahANa upara caDhyA. rAtre pUrNa caMdramAno udaya thayo tyAre moTA bhAIe kahyuM, "bhAI ! ciMtAmaNiratna kADha, ApaNe joIe ke ratnanuM teja vadhAre che ke caMdramAnuM teja vadhAre che" pachI vahANanA kAMThA upara beThelA Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza nAnA bhAIe durdevanI preraNAthI ciMtAmaNiratna hAthamAM lIdhuM ane kSaNamAtra ratna upara tathA kSaNamAtra caMdramA upara ema Amatema dRSTi pheravatAM te ratna sAgaramAM paDyuM. tethI puNyasAranA sarva manorathano bhaMga thayo. pachI eka sarakhA duHkhI thayelA banne bhAI potAne gAma AvyA. eka samaye temaNe banne jaNAe jJAnI munirAjane potAno pUrvabhava pUchyo tyAre jJAnIe kahyuM "caMdrapuranagaramAM jinadatta ane jinadAsa nAme parama zrAvaka zeTha rahetA hatA. eka samaye zrAvakoe ghaNuM ekaThuM thayeluM jJAnadravya jinadatta zeThane ane sAdhAraNa dravya jinadAsa zeThane rAkhavA mATe sopyuM. te banne zeTho sopelA dravyanI uttama prakAre rakSA karatA hatA. eka divase jinadatta zeThe potAne mATe koI lakhanAra pAse pustaka lakhAvyuM ane pAse bIjuM dravya na hovAthI "e paNa jJAnanuM ja kAma che' ema vicArI jJAnadravyamAMthI bAra drammu lakhanArane ApyA. jinadAsa zeThe to eka divasa vicAra karyo ke, "sAdhAraNa dravya to sAte kSetre vaparAya che tethI zrAvakathI paNa e vAparI zakAya ema che ane huM paNa zrAvaka chuM. mATe huM mArA kAma mATe vAparuM to zI harakata che ?" ema vicArI jarUranuM kAma paDavAthI ane pAse bIjuM nANuM na hovAthI teNe sAdhAraNa dravyamAMnA bAra dramma gharakAmamAM vAparyA. pachI te banne jaNA kALakrame maraNa pAmI te pApathI pahelI narake gayA. | vedAMtIoe paNa kahyuM che ke prANa kaMThagata thAya, to paNa sAdhAraNa dravyano abhilASa na karavo. agnithI baLI gayela bhAga rUjhe che, paNa sAdhAraNa dravyanA bhakSaNathI je dajhANo te pAcho rUjhAto nathI. sAdhAraNa dravya, daridrInuM dhana, gurunI strI ane devadravya eTalI vastu bhogavanArane tathA brahmahatyA karanArane svargamAMthI paNa nIce utAre che. narakamAMthI nIkaLIne te banne jaNA sarSa thayA. tyAMthI nIkaLI bIjI narake nArakI thayA. tyAMthI nIkaLI gIdha pakSI thayA. pachI trIjI narakamAM gayA. e rIte eka athavA be bhava AMtarAmAM karIne sAte narakamAM gayA. pachI ekendriya, beIndriya, te indriya, corendriya ane paMcendriya tathA tiryaMgyonimAM bAra hajAra bhava karI temAM ghaNuM ja azAtAvedanIya karma bhogavI ghaNuM kharuM pApa kSINa thayuM tyAre jinadattano jIva karmasAra ane jinadAsano jIva puNyasAra evA nAmathI tame utpanna thayA. bAra drampa dravya vAparyuM hatuM tethI tamAre banne jaNAne bAra hajAra bhavamAM ghaNuM duHkha bhogavavuM paDyuM. A bhavamAM paNa bAra kroDa sonaiyA jatA rahyA. bAra vAra ghaNo udyama karyo, to paNa ekane bilakula dhanalAbhanI prApti thaI nahIM ane bIjAne je dravya maLyuM hatuM te paNa jatuM rahyuM, temaja pArake ghera dAsapaNuM tathA ghaNuM duHkha bhogavavuM paDyuM. karmasArane to pUrvabhave jJAnadravya vAparavAthI buddhinI ghaNI ja maMdatA vagere mAThuM phaLa thayuM." munirAjanuM evuM vacana sAMbhaLI banne jaNAe zrAvakadharma aMgIkAra karyo ane jJAnadravya tathA sAdhAraNadravya lIdhAnA prAyazcitta tarIke karmasAre bAra hajAra dramma jJAna khAte tathA puNyasAre 1 vIza koDIe eka kAMkiNI, cAra kAMkaNiye eka paNa, ane tevA soLa paNe eka dramma thAya. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ derAsaranuM devuM rAkhavAthI lAgatA doSa aMge RSabhadattanuM dRSTAMta. 127 bAra hajAra drampa sAdhAraNakhAte jema utpanna thatA jAya tema ApavA evo niyama lIdho. pachI pUrvabhavanA pApano kSaya thavAthI te banne jaNAne puSkaLa nANuM maLyuM temaNe jJAnadravya tathA sAdhAraNadravya kabUla karyuM hatuM eTaluM ApyuM. te uparAMta banne bhAInI pAse thoDA vakhatamAM bAra kroDa sonaiyA jeTaluM dhana thayuM tethI te moTA zeTha ane suzrAvaka thayA. temaNe jJAnadravyanI tathA sAdharaNadravyanI sArI rakSA tathA vRddhi vagere karI. A rIte uttama prakAre zrAvakadharmanI ArAdhanA karI aMte dIkSA laI te banne jaNA siddha thayA. jJAnadravya, devadravyanI jema zrAvakane na ja kalpa. sAdhAraNadravya paNa saMghe ApyuM hoya to ja vAparavuM kahyuM, nahi to nahIM. saMghe paNa sAdhAraNadravya sAta kSetrone viSe ja vAparavuM, paNa vAcakAdine ApavuM nahIM. hAlanA vyavahArathI to je dravya gurunA cUMchanAdithI sAdhAraNa khAte ekaThuM kareluM hoya, te zrAvaka-zrAvikAone ApavAmAM kAMipaNa yukti dekhAtI nathI. arthAt zrAvakazrAvikAne apAya nahIM. dharmazALAdinA kAryamAM to te zrAvakathI vaparAya. evI rIte jJAnadravyamAMthI sAdhune ApelA kAgaLa patrAdi zrAvake potAnA kAmamAM na vAparavA. temaja adhika nakaro ApyA vinA potAne mATe paNa pustaka na vAparavuM. sAdhu saMbaMdhI muhapatti vagerenuM vAparavuM paNa yogya nathI, kAraNa ke te gurudravya che mATe. sthApanAcArya ane nokAravALI Adi to prAye zrAvakone ApavA mATe ja gurue vahorI hoya che ane te gurue ApI hoya to te vAparavAno vyavahAra dekhAya che. gurunI AjJA vinA sAdhu-sAdhvIne lekhaka pAse lakhAvavuM athavA vastra-sUtrAdinuM vahoravuM paNa na kalpe. A rIte devadravya, jJAnadravya Adi thoDuM paNa jo potAnI AjIvikAne mATe upayogamAM le to tenuM pariNAma dravyanA aMka pramANa karatAM ghaNuM ja moTuM ane bhayaMkara thAya che. te jANIne vivekI lokoe thoDA paNa devadravya, jJAnadravya ane sAdhAraNadravyano upabhoga sarva prakAre varjavo. mATe ja mALa paherAvavI, paherAmaNa, cUMchana ityAdinuM kabUla kareluM dravya te ja vakhate ApavuM. kadAcit tema na thaI zake to jema zIdhra apAya tema adhika guNa che. vilaMba kare to vakhate durdevathI sarva dravyanI hAni athavA maraNa vagere thavAno saMbhava che ane tema thAya to suzrAvakane paNa avazya narakAdi durgatie javuM paDe. derAsaranuM devuM rAkhavAthI lAgatA doSa aMge RSabhadattanuM dRSTAMta. mahApura nAme nagaramAM arihaMtano bhakta evo RSabhadatta nAme moTo zreSThI raheto hato. te koI parva AvatAM maMdire gayo. pAse dravya na hovAthI udhAra khAte paherAmaNInuM dravya ApavAnuM kabUla karyuM. judA judA kAmamAM vaLI (bhUlI) javAthI tenAthI kabUla kareluM devadravya zIdhra apAyuM nahI. eka samaye durdevathI tenA ghara upara dhADa pADI zastradhArI coroe gharamAM hatuM teTaluM sarva dravya lUMTI lIdhuM ane "zeTha AgaLa jatAM ApaNane rAjadaMDa vagere karAvaze." evo manamAM bhaya utpanna thavAthI temaNe zastraprahArathI RSabhadatta zreSThIno prANa lIdho. RSabhadattano jIva maraNa pAmI te ja mahApura nagaramAM nirdaya, daridra ane kRpaNa evA eka pakhAlInA ghare pADo thayo. 1 gurunI sanmukha UbhA rahI temanA uparathI utArI bheTa tarIke mUkeluM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zrAddhavidhi prakaraNa : prathama prakAza te nitya jaLAdi bhAra ghera-ghera upADe che. te nagara UMcuM hatuM ane nadI ghaNI UMDANamAM hatI. tethI UMcI bhUmi caDhavAnI, rAta-divasa bhAra upADavAno ane AkarI sudhA tathA pITha upara bhAra sahavAno. evI evI rIte pADAe ghaNA kALa sudhI mahAvedanA sahana karI. eka divase navA banAvelA jinamaMdirano koTa baMdhAto hato tene mATe pANI upADatAM jinamaMdira tathA 'jinapratimA Adi joi te pADAne jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI te koI paNa rIte jinamaMdira choDIne jAya nahIM. pachI pUrvabhavanA putroe jJAnI gurunA vacana uparathI bhIstI (pakhAlI)ne dravya ApIne pADAne choDAvyo. ane teNe pUrvabhave jeTaluM devadravya ApavA kabUla karyuM hatuM te karatAM hajAragaNuM dravya ApI pUrvabhavanA potAnA pitAne RNamAMthI mukta karyo. pachI te pADo anazana karI svarge gayo ane anukrame mukti pAmyo. A rIte devadravyAdi ApatA vilaMba karavA upara RSabhadatta zreSThInuM dRSTAMta kahyuM. devadravya Adi tarata ja ApavA aMge. Ama kabUla kareluM devAdi dravya kSaNamAtra paNa gharamAM na rAkhavuM. vivekI puruSo bIjA koinuM devuM hoya to paNa vyavahAra sAcavavA mATe ApavAne vilaMba nathI lagADatA; to pachI devAdidravya ApavAne vilaMba zI rIte lagADAya? te kAraNa mATe deva, jJAna, sAdhAraNa Adi khAtAmAM, mAla, paherAmaNI vagerenuM jeTaluM dravya je khAte ApavA kabUla karyuM hoya teTaluM dravya te khAtAnuM thayuM. mATe te zI rIte bhogavAya ? athavA te rakamathI utpanna thayeluM vyAja Adi paNa zI rIte levAya ? kAraNa ke, tema kare to upara kahelo devAdi dravyopabhogano doSa mAthe Ave. mATe devAdinuM dravya tatkALa ApavAnuM na banI zake teNe prathamathI ja pakhavADIyAnI athavA aThavADiyAnI mudata bAMdhavI, ane mudatanI aMdara ugharANInI vATa na jotAM pote ja ApI devuM. mudata vItI jAya to devAdidravyopabhogano doSa lAge. devadravyAdinI ugharANI paNa te kAma karanAra lokoe potAnA paisAnI ugharANInI mAphaka tAbaDatoba ane barAbara mana daI karavI. tema na kare ane ALasa kare to vakhate durdevanA yogathI dubhikSa, dezano nAza, dAridra prApti ityAdi thAya, to pachI game teTaluM kare to paNa ugharANI na thAya ane tethI moTo doSa lAge. A viSayamAM evuM dRSTAMta che ke :devadravyanA saMbhALanArane lAgatA doSa aMge. mahendra nAmanA nagaramAM eka suMdara jinamaMdira hatuM. temAM caMdana, barAsa, phUla, cokhA, phaLa, nivedya, dIvo, tela, bhaMDAra, pUjAnI sAmagrI, pUjAnI racanA, maMdiranuM samAravuM, devadravyanI ugharANI, tenuM nAmuM lakhavuM, sArI yatanAthI devadravya rAkhavuM, tenA jamA kharacano vicAra karavo, eTalA kAma karavA mATe zrIsaMghe dareka kAmamAM cAra cAra mANasa rAkhyA hatA. te loko potapotAnuM kAma barAbara karatA. eka divase ugharANI karanAra paikIno mukhya mANasa eka ThekANe ugharANI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravya vyavasthita-zuddha ApavA aMge. 129 karavA gayo, tyAM ugharANI na thatAM ulaTuM deNadAranA mukhamAMthI nIkaLelI gALo sAMbhaLavAthI te manamAM ghaNo kheda pAmyo. ane te divasathI te ugharANI kAmamAM ALasa karavA lAgyo. jevo uparI tevA tenA hAtha nIcenA loko hoya che.' evo lokavyavahAra hovAthI tenA hAtha nIcenA loko paNa ALasa karavA lAgyA. teTalAmAM dezano nAza vagere thavAthI udhAra raheluM ghaNuM devadravya nAza pAmyuM. pachI te karmanA doSathI ugharANI karanArano uparI asaMkhyAtA bhava bhamyo. A rIte devadravyanI ugharANI karavAnA kAmamAM ALasa karavA upara dRSTAMta kahyuM che. devadravya vyavasthita-zuddha ApavA aMge. devadravya Adi je ApavAnuM hoya te sArUM ApavuM, ghasAyeluM athavA khoTuM nANuM vagere na ApavuM, kAraNa ke, tema karavAthI koipaNa rIte devadravyAdino upabhoga karyAno doSa mAthe Ave che. temaja deva, jJAna tathA sAdhAraNa dravya saMbaMdhI ghara, dukAna,kSetra, vADI, pASANa, iMTa, kASTha, vAMsa, naLIyAM, mATI, khaDI Adi cIjo tathA caMdana, kesara, barAsa, phUla chAbaDIo, caMgerIo, dhUpadhANuM, kaLaza, vALAkuMcI, chatrasahita siMhAsana, cAmara, caMdravAo, jhallarI,, bherI Adi vAjiMtra, taMbu koDiyAM, paDadA, kAMbaLa, sAdaDI, kabATa, pATa, pATalA, pATalIo, kuMDI, ghaDA, orasIo, kAjaLa, jaLa ane dIvA Adi vastu tathA maMdiranI zALAmAM thaine paranALAnA mArge AveluM jaLa vagere paNa potAnA kAmane mATe na vAparavuM. kAraNa ke, devadravyanI jema tenA upabhogathI paNa doSa lAge che. cAmara, taMbu Adi vastu to vAparavAthI kadAcit milana thavAno tathA tUTavAphATavAno paNa saMbhava che, tethI upabhoga karatAM paNa adhika doSa lAge. kahyuM che ke bhagavAna AgaLa dIvo karIne te ja dIvAthI gharanAM kAma na karavAM. tema kare to tiryaMca yonimAM jAya. e upara evuM dRSTAMta che ke : maMdirano dIvo vAparavA aMge UMTaDInuM dRSTAMta. indrapuranagaramAM devasena nAme eka vyavahArI hato ane dhanasena nAme eka UMTasvAra teno sevaka hato. dhanasenanA gharathI dararoja eka UMTaDI devasenane ghera AvatI. dhanasena tene mArIphUTIne pAcho lai jAya, to paNa te snehane lIdhe pAchI devasenane ghera ja AvIne rahe. ema thavA lAgyuM tyAre devasene tene vecAtI laine potAnA gharamAM rAkhI ane paraspara baMne prItivALAM thayAM. koi samaye jJAnI munirAjane UMTaDInA snehanuM kAraNa pUchatAM temaNe kahyuM ke, "e UMTaDI pUrvabhave tArI mAtA hatI, eNe bhagavAna AgaLa dIvo karIne te ja dIvAthI gharanAM kAma karyAM. dhUpadhANAmAM rahelA aMgArAthI cUlo saLagAvyo. te pApakarmathI e UMTaDI thaI. kahyuM che ke, je mUDha manuSya bhagavAnane arthe dIvo tathA dhUpa karIne tethI ja potAnA gharanAM kAma mohathI kare che, te vAraMvAra tiryaMcapaNuM pAme che. A rIte tamAro banneno sneha pUrvabhavanA saMbaMdhathI Avelo che. e rIte bhagavAna AgaLa karelo dIvo vAparavA upara dRSTAMta che. derAsaranI sAmagrIno zubha upayoga. mATe devanI AgaLa karelA dIvAnA prakAzamAM kAgaLa na vaMcAya, kAMi paNa gharanuM kAma na karAya, tathA nANuM na parakhAya, deva AgaLa karelA dIvAthI potAne arthe bIjo dIvo paNa saLagAvavo 17 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza nahIM. bhagavAnanA caMdanathI potAnA kapALAdikamAM tilaka na karavuM, bhagavAnanA jaLathI hAtha paNa dhovAya nahIM, devanI zeSa (namaNa) paNa nIce paDeluM ke paDatuM svalpa mAtra levuM paraMtu prabhunA zarIrathI potAnA hAthe levuM nahIM. bhagavAnanAM bherI, jhallarI vagere vAjiMtra paNa gurune athavA saMghane kAme vagADAya nahIM. ahIM keTalAkano mata evo che ke kAMi tevuM jarUranuM kAma hoya to devanAM merI Adi vAjiMtra vAparavAM, paNa vAparatAM pahelAM tenA badalAmAM devadravya khAte moTo nakaro Apavo. kahyuM che ke : je mUDha puruSa jinezvara bhagavAnanAM cAmara, chatra, kaLaza Adi upakaraNa potAne kAme kiMmata ApyA vinA vApare, te duHkhI thAya. A nakaro ApIne vAparavA lIdhelA vAjiMtra kadAcit bhAMgI-tUTI jAya to potAnA paisAthI te samArI ApavAM gharakAma mATe karelo dIvo darzana karavA ja jo jinezvara bhagavAnanI pratimA AgaLa ANelo hoya, to te keTalA kAraNathI devadIpa thato nathI. pUjAne arthe ja bhagavAna AgaLa mUkyo hoya to te devadIpa thAya, mukhyamArgathI to devadIpane arthe koDIyAM, battI athavA ghI, potAne kAme na vAparavAM. koi mANase pUjA karanAra lokone hAtha-paga dhovAne mATe maMdire juduM jaLa rAkhyuM hoya, to te jaLathI hAtha-paga dhovAmAM kAMi harakata nathI. chAbaDao, caMgerI, orasIyA Adi tathA caMdana, kezara, kapUra, kastUrI Adi vastu potAnI nizrAe rAkhavI. kAraNa ke, devanI nizrAe na rAkhI hoya to potAnA gharamAM kAMi prayojana paDe to te vAparI zakAya che. e ja rIte bherI, jhallarI Adi vAjiMtra paNa sAdhAraNa khAte rAkhyuM hoya to te sarva dharmakRtyomAM vAparI zakAya che. potAnI nizrAe rAkhelo taMbu, paDadA Adi vastu devamaMdira vageremAM vAparavA keTalAka divasa sudhI rAkhyA hoya to paNa teTalA kAraNathI te vastu devadravyamAM gaNAya nahIM. kAraNa ke mananA pariNAma ja pramANabhUta che. ema na hoya to, potAnA pAtramAM raheluM naivedya bhagavAna AgaLa mUke che tethI te paNa devadravya gaNavuM joie. zrAvake derAsara khAtAnI athavA jJAnakhAtAnI ghara-pATa Adi vastu bhADuM ApIne paNa na vAparavI. kAraNa ke, tethI niSvasa pariNAma vagere doSanI prApti thAya che. sAdhAraNa khAtAnI vastu saMghanI anumatithI vAparavI to paNa lokavyavahAranI rItane anusarI ochuM na paDe eTaluM bhADuM ApavuM. ane te paNa kahelI mudatanI aMdara pote ja jaine ApavuM. temAM jo kadAcit te gharanI bhIMta, karA, Adi pUrvanA hoya, te paDI javAthI pAchA samAravA paDe to temAM je kAMi kharca thayuM hoya te bhADAmAM vALI levuM, kAraNa ke, tevo lokavyavahAra che. paraMtu je potAnA arthe ekAda mALa navo caNAvyo athavA te gharamAM bIjuM kAMi navuM karyuM hoya to temAM je kharca thayuM hoya te bhADAmAM vALI levAya nahIM. kAraNa ke tethI sAdhAraNa dravyano upayoga karavAno doSa Ave che. koi sAdharmIbhAi sIdAto hoya to te saMghanI saMmatithI sAdhAraNa khAtAnA gharamAM vagara bhADe rahI zake. temaja bIjuM sthAnaka na maLavAthI tIrthAdikane viSe tathA jinamaMdiramAM ja jo ghaNIvAra rahevuM paDe tathA nidrA Adi levI paDe to jeTaluM vAparavAmAM Ave, te karatAM paNa vadhAre nakaro Apavo, thoDo nakaro Ape to sAkSAt doSa ja che. A rIte deva, jJAna ane sAdhAraNa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDA nakarAthI ujamaNAmAM vastuo mUkavA aMge lakSmIvatInuM dRSTAMta. 131 e traNe khAtAnAM vastra, nALIyera, sonA rUpAnI pATI, kaLaza, phUla, pakvAnna, sukhaDI vagere vastu ujamaNAmAM, naMdimAM ane pustaka pUjA vagere kRtyomAM sAro nakaro ApyA vinA na mUkavI. 'ujamaNA Adi kRtyomAM potAnA nAmathI, moTA ADaMbaro mAMDyA hoya to lokamAM ghaNI prazaMsA thAya' evI icchAthI thoDo nakaro ApIne ghaNI vastu mUkavI e yogya nathI. A vAta upara lakSmIvatInuM daSTAMta che. thoDA nakarAthI ujamaNAmAM vastuo mUkavA aMge lakSmIvatInuM dRSTAMta. koi lakSmIvatI nAme zrAvikA ghaNI dravyavAna, dharmiSTha ane potAnI moTAi icchanArI hatI. te haMmezA thoDo nakaro ApIne ghaNAM ADaMbarathI vividha prakAranA ujamaNAM Adi dharmakRtyo kare ane karAve tathA manamAM ema jANe ke, "huM devadravyanI vRddhi tathA prabhAvanA karUM chuM." evI rIte zrAvakadharma pALIne te maraNa pAmI ane svarge gai, to paNa buddhipUrvaka ArAdhanA doSathI tyAM nIca devIpaNe utpanna thai. kALa thatAM svargathI cyavI koi dhanavAna tathA putra rahita zeThane tyAM mAnya putrIpaNe utpanna thai. paNa te garbhamAM AvI tyAre ociMto paracakrano moTo bhaya AvyAthI tenI mAtAno sImaMtano utsava na thayo. tathA janmotsava, chaThThIno jAgarikotsava, nAma pADavAno utsava Adi utsava pitAe moTA ADaMbarathI karavAnI taiyArI karI hatI, to paNa rAjA tathA maMtrI Adi moTA lokanA gharamAM zoka utpanna thavAthI te na thayA, temaja zeThe ratnajaDita suvarNanA sarva aMge paherAya eTalA alaMkAra ghaNA AdarathI karAvyA hatA, to paNa corAdikanA bhayathI te putrI eka divasa paNa paherI zakI nahIM. te mAbApane tathA bIjA lokone paNa ghaNI mAnya hatI to paNa pUrvakarmanA doSathI tene khAvA pIvAnI tathA paheravA-oDhavAnI vastu ghaNe bhAge evI maLatI hatI ke, sAmAnya mANasane paNa sukhe maLI zake. kahyuM che ke sAgara ! tuM ratnAkara kahevAya che ane tethI tuM ratnathI bharelo che, chatAM mArA hAthamAM deDako Avyo ! e tAro doSa nathI paNa mArA pUrvakarmano doSa che. pachI zeThe e putrIno utsava thayo nathI mATe moTA ADaMbarathI teno lagna mahotsava karavA mAMDyo. lagna divasa najIka Avyo tyAre te putrInI mAtA akasmAt maraNa pAmI tyAre bilakula utsava na thatAM varavahuno hastameLApa mAtra rUDhI pramANe karyo. moTA dhanavAna ane udAra zeThane ghera paraNI hatI ane sAsarA Adi sarve lokane mAnItI hatI to paNa pUrvanI jema navA navA bhaya, zoka, mAMdagI Adi kAraNa utpanna thavAthI te putrIne potAnA managamatA viSayasukha tathA utsava bhogavavAno yoga prAye na ja maLyo. tethI te manamAM ghaNI udvigna thai ane saMvega pAmI. eka divase teNe kevaLI mahArAjane e vAtanuM kAraNa pUchavAthI temaNe kahyuM ke, "pUrvabhave teM thoDo nakaro ApIne maMdira AdinI ghaNI vastu vAparI ane moTo ADaMbara dekhADaco tethI je duSkarma upAjyuM tenuM A phaLa che." kevaLInAM evAM vacana sAMbhaLI te prathama AloyaNa ane pachI dIkSA lai anukrame nirvANa pAmI. e rIte lakSmIvatInI kathA che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 132 mATe ujamaNA AdimAM mUkavA pATalIo, nALiyera, lADu, Adi vastu jenuM mUlya hoya tathA te taiyAra karatAM, lAvatAM je dravya beThuM hoya tethI paNa kAMIka vadhAre rakama ApavI, ema karavAthI zuddha nakaro kahevAya che. koIe potAnA nAmathI ujamaNA vagere mAMDyuM hoya, paraMtu adhika zakti Adi na hovAthI mAMDelA ujamaNAnI rIta barAbara sAcavavA koI bIjo mANasa kAMI mUke to tethI koI doSanI prApti thatI nathI. gharaderAsaramAM mUkela (caDhAvela) akSatAdinI vyavasthA : potAnA gharaderAsaromAM bhagavAna AgaLa mUkelA cokhA, sopArI, naivedya Adi vastu vecavAthI nipajelI rakamamAMthI puSpa, bhoga (kesara, caMdana) vastu potAnA gharaderAsaramAM na vAparavI; ane bIjA jinamaMdiramAM paNa pote bhagavAna upara na caDhAvavI. paraMtu kharI vAta kahIne te pUjaka lokonA hAthathI caDhAve. jinamaMdire pUjakano yoga na hoya to sarvalokane te vastunuM svarUpa prakTa kahIne pote ja te vastu bhagavAna upara caDhAve. ema na kare to gAMThanuM na kharacAtAM phogaTa loko pAsethI potAnI prazaMsA karAvyAno doSa mAthe Ave che. gharaderAsaranI naivedya Adi vastu mALIne ApavI, paNa te tenA mAsika pagAranI rakamamAM gaNavI. jo prathamathI mAsika pagArane badale naivedya Adi ApavAno TharAva karyo hoya to kAMI doSa nathI. mukhya mArga jotAM mALIne mAsika pagAra judo ja Apavo. gharaderAsaramAM bhagavAna AgaLa dharelA cokhA, naivedya Adi vastu moTA jinamaMdire mUkavI. nahIM to "gharaderAsaranI vastuthI gharaderAsaranI pUjA karI paNa gAMThanA dravyathI na karI'' ema thAya ane anAdara, avajJA Adi doSo paNa lAge, ema thavuM yogya nathI. potAnA zarIra, kuTuMba vagere mATe gRhastha mANasa game teTalo dravyavyaya kare che tema jinamaMdire jinapUjA paNa zakti pramANe potAnA dravyathI ja karavI. paNa potAnA gharaderAsaramAM bhagavAna AgaLa dharelA naivedya Adi vastu vecIne nipajelA dravyathI athavA devadravya saMbaMdhI phUla Adi vastuthI na karavI. kAraNa ke, tema karavAthI upara kahelA doSa Ave che. temaja jinamaMdire Avela naivedya, cokhA, sopArI Adi vastunI potAnI vastunI mAphaka saMbhALa levI. sArUM mUlya utpanna thAya evI rIte vecavI. paNa jema tema rakhaDatI rAkhavI nahIM. kAraNa ke tema karavAthI devadravyano vinAza Adi karyAno doSa Ave che. sarva prayatnathI rakSaNa Adi phIkara karatAM chatAM paNa jo kadAcit cora, agni AdinA upadravathI devadravyAdino nAza thaI jAya to sArasaMbhALa karanArane mAthe kAMI doSa nathI. kAraNa ke avazya thanArI vAta-bhaviSya AgaLa koIno upAya nathI. pArakuM dravya na vAparavuM. yAtrA-tIrthanI athavA saMghanI pUjA, sAdharmikavAtsalya, snAtra, prabhAvanA, pustaka chapAvavuM, lakhAvavuM, vAMcana Adi dharmakRtyomAM jo bIjA koI gRhasthanA dravyanI madada levAya te cAra-pAMca puruSone sAkSI rAkhIne levI ane te dravya kharacavA samaye guru, saMgha Adi lokonI AgaLa te Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyArthe kADheluM dravya kema vAparavuM? 133 dravyanuM kharuM svarUpa yathAsthita kahI devuM. ema na kare to doSa lAge tIrtha Adi sthaLomAM devapUjA, snAtra, dhvajAropaNa, paherAmaNI Adi avazya karavA yogya dharmakRtyo gAMThanA dravyathI karavAM ane temAM bIjA koInuM dravya bheguM na levuM. upara kahelAM dharmakRtyo gAMThanA dravyathI karIne pachI bIjA koIe dharmakRtyomAM vAparavA dravya ApyuM hoya to te mahApUjA, bhoga, aMgapUjA Adi kRtyomAM sarvanI samakSa juduM vAparavuM. jayAre ghaNA gRhastha bhegA thaIne yAtrA, sAdharmikavAtsalya, saMgha pUjA Adi kRtya kare tyAre jeno jeTalo bhAga, hoya teno teTalo bhAga vagere sarva samakSa kahI devo. ema na kare to puNyano nAza tathA corI Adino doSa mAthe Ave. puNyArthe kADheluM dravya kema vAparavuM? temaja mAtA-pitA Adi lokonI AyuSyanI chellI ghaDI Ave tyAre jo tenA puNyane arthe dravya kharacavAnuM hoya to, maranAra mANasa zuddhimAM chatAM guru tathA sAdharmika vagere sarva lokonI samakSa maranArane kahevuM ke, "tamArA puNyane arthe ATalA divasanI aMdara ATaluM dravya huM kharacIza. tenI tame anumodanA karo." ema kahI te dravya kahelI mudatamAM sarvaloko jANe evI rIte kharacavuM. potAnA nAmathI te dravyano vyaya kare to puNyane sthAne paNa corI Adi karyAnA doSa Ave. puNya sthAnake corI vagere karavAthI munirAjane paNa hInatA Ave che. kahyuM che ke je mANasa (sAdhu) tapa, vrata, rUpa, AcAra ane bhAva, enI corI kare te kilbiSI devatAnuM AyuSya bAMdhe. sAdhAraNa dravya vAparavAmAM viveka. mukhyavRttie vivekI puruSe dharmakhAte kADheluM dravya sAdhAraNa rAkhavuM. tema karavAthI dharmasthAna barAbara joIne pachI te ThekANe te dravyano vyaya karI zakAya che. sAte kSetramAM je kSetra sIdAtuM hoya tene sahAya ApavAmAM bahu lAbha dekhAya che. koI zrAvaka mAThI avarathAmAM hoya ane tene jo te dravyathI sahAya karAya to te zrAvaka Azraya maLavAthI dhanavAna thaI sAte kSetronI vRddhi kare evo saMbhava rahe che. - laukikamAM paNa kahyuM che ke, he rAjendra ! tuM daridra mANasanuM poSaNa kara, paNa dhanavAna puruSanuM karIza nahIM, kAraNa ke rogI mANasane ja auSadha ApavuM hitakArI che paNa nIrogI mANasane auSadha ApavAthI zuM lAbha thavAno ?" mATe ja prabhAvanA, saMghanI paherAmaNI, dravya yukata modaka (lADu) ane lhANA Adi vastu sAdharmikone ApavI hoya, tyAre nirdhana sAdharmikane sArAmAM sArI vastu hoya te ja ApavI yogya che. ema na kare to dharmanI avajJA Adi karyAno doSa Ave, yoga hoya to dhanavAna karatAM nirdhana sAdhamikane vadhAre ApavuM; paNa yoga na hoya to sarvene samAna ApavuM. " saMbhaLAya che ke yamunApuramAM jinadAsa Thakure dhanavAna sAdharmikane ApelA samakita modakamAM eka eka sonaiyo aMdara nAMkhyo hato, ane nirdhana sAdharmikane ApelA modakamAM be be sonaiyA nAMkhyA hatA. dharma khAte vAparavA kabUla kareluM sarva dravya te ja khAte vAparavuM joIe. 15 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza mAtA-pitAdi aMge to puNya jIvatAM ja karavuM. mukhyamArge jotAM to pitA Adi lokoe putra vagere lokonI pAchaLa athavA putra Adi lokoe pitA pAchaLa je puNyamArge kharacavuM hoya, te prathamathI ja sarvanI samakSa jAhera karavuM. kAraNa ke koNa jANe konuM kyAM ane zI rIte maraNa thaze ? mATe prathama nakkI karIne jeTaluM kabUla karyuM hoya, teTaluM avasara upara juduM ja vAparavuM paNa pote karelA sAdharmikavAtsalya vagere kRtyomAM na gaNavuM. kAraNa ke tethI dharmasthAnane viSe vyartha doSa Ave che. tIrthayAtrA aMge kADheluM dravya. ema chatAM keTalAka loko yAtrAne arthe 'ATaluM dravya kharacIzuM' ema kabUla karIne te kabUla karelI rakamamAMthI ja gADI-bhADuM, khAvuM, pIvuM, mokalavuM vagere mArga Adi sthAnake lAgeluM kharca te dravyamAM gaNe che, te mUDha loko koNa jANe ke kaI gati pAmaze ? yAtrAne arthe jeTaluM dravya mAnyuM hoya teTaluM deva-guru AdinuM dravya thayuM. te dravya jo potAnA upabhogamAM vApare to devAdi dravya bhakSaNa karyAno doSa kema na lAge ? evI rIte jANatAM athavA ajANatAM je koI prasaMge devAdi dravyano upabhoga thayo hoya tenI AloyaNA tarIke, jeTalA dravyano upabhoga anumAnathI dhyAnamAM Avato hoya tenA pramANamAM potAnI gAMThanuM dravya devAdi dravyamAM nAMkhe. e AloyaNA maraNa samaya najIka Ave tyAre to avazya karavI. vivekI puruSe potAnI alpa zakti hoya to dharmanA sAta kSetrone viSe potAnI zakti pramANe alpa dravya vAparavuM, paNa mAthe koInuM RNa rAkhavuM nahIM. pAIe pAI cUkatI karavI temAM paNa deva, jJAna ane sAdhAraNa e traNa khAtAnuM RNa to bilakula na ja rAkhavuM, kahyuM che ke - zreSTha puruSe koInuM RNa eka kSaNa mAtra paNa koI kALe na rAkhavuM, to pachI ati duHsaha devAdinuM RNa koNa mAthe rAkhe ? mATe buddhimAna puruSe dharmanuM svarUpa jANIne sarva ThekANe cokkho vyavahAra rAkhavo. kahyuM che ke jema kamala paDavAnA caMdrane, noLiyo noLavelane, haMsa pANImAM rahelA dUdhane ane pakSI citrAvelane jANe che, tema buddhimAna puruSa sUkSmadharma jANe che. have A viSayane A karatAM vadhAre vistAravAnI jarUra nathI. have gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA vize kahIe chIe. paccakkhANanI vidhi. A rIte jinapUjA karIne jJAnAdi pAMca AcArane daDhapaNe pALanAra evA gurunI pAse jaI pote pUrve kareluM paccakkhANa athavA temAM kAMIka vadhArIne guru pAse uccaravuM. jJAnAdi pAMca AcAranI vyAkhyA amArA racelA AcArapradIpa graMthathI jANavI. paccakkhANa traNa prakAranuM che. eka AtmasAkSika, bIjuM devasAkSika ane trIjuM gurusAkSika teno vidhi A pramANe :- jinamaMdire devavaMdana arthe, snAtra mahotsavanA darzanane arthe athavA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdananuM phaLa. . 135 dezanA Adi kAraNathI AvelA sadgurunI pAse vaMdanA vagere karI vidhipUrvaka paccakkhANa levuM. maMdira na hoya to upAzrayamAM jinamaMdiranI jema traNa nIhi tathA pAMca abhigama vagere yathAyogya vidhithI praveza karI dezanAthI pahelAM athavA te thaI rahyA pachI sadgurune paccIza AvazyakathI zuddha dvAdazAvarta vaMdanA kare. guruvaMdananuM phaLa. e vaMdanAnuM phaLa bahu moTuM che. vaLI kahyuM che ke - mANasa zraddhAthI vaMdanA kare to nIcagotra karmane khapAve, uccagotra karma bAMdhe ane karmanI dRDhagraMthI zithila kare. kRSNe guruvaMdanAthI sAtamIne badale trIjI narakanuM AyuSya ane tIrthaMkaranAmakarma bAMdhyuM, tathA kSAyika samyaktva pAmyo. zItaLAcAryane vaMdanA karavA mATe AvelA, rAtrIe bahAra rahelA ane rAtre kevaLajJAna pAmelA potAnA (zItalAcAryanA) cAra bhANejone pahelAM krodhathI dravyavaMdanA karI ane pachI temanA vacanathI bhAvavaMdanA karI tyAre temane kevaLajJAna prApta thayuM. guruvaMdananA prakAra ane vidhi. guruvaMdana paNa traNa prakAranA che. bhASyamAM kahyuM che ke guruvaMdana traNa prakAre che. eka pheTAvaMdana, bIjuM thobhavaMdana ane trIjuM dvAdazAvartavaMdana. ekaluM mAthuM namAve, athavA be hAtha joDe te pheTAvaMdana jANavuM, be khamAsamaNAM de te bIjuM thobhavaMdana jANavuM, ane bAra Avarta, paccIza Avazyaka vagere vidhi sahita be khamAsamaNAM de, te trIjuM dvAdazAvarttavaMdana jANavuM. temAM prathama pheTAvaMdana sarva saMghe aMdaroaMdara karavuM. bIjuM thobhavaMdana gacchamAM rahelA rUDA munirAjane athavA kAraNathI liMgamAtradhArI samakitIne paNa karavuM. trIjuM dvAdazAvarttavaMdana to AcArya, upAdhyAya Adi pade rahelA munirAjane ja karavuM. je puruSe pratikramaNa karyuM nathI. teNe vidhithI vaMdanA karavI. bhASyamAM kahyuM che ke - prathama iriyAvahI pratikramIne "sumina tusuma' TALavAne mATe so ucchvAsano kAussagga kare, duHsvaprAdi pote anubhavyA hoya to ekaso ATha ucchvAsano kAussagga karavo. pachI Adeza mAMgIne caityavaMdana kare, pachI Adeza mAMgI muhapatti paDilehe, pachI be vAMdaNA daI rAIyaM Alove pachI pharIthI be vAMdaNAM de, abhiMtara rAiaM khamAve, pachI vAMdaNAM daI, paccakkhANa kare, pachI maLavAnao ityAdi cAra khamAsamaNAM daI, pachI sajjhAya saMdisAhuM ? ane sajjhAya karUM ? e be khamAsamaNe be Adeza mAgI sajhAya kare, e pramANe prabhAta vakhatano vaMdanavidhi kahyo che. saMdhyA samaye vaMdanano vidhi prathama iriyAvahi pratikramIne Adeza mAgI caityavaMdana kare, pachI muhapatti paDilehe; be vAMdaNAM de, pachI divasa carama paccakkhANa kare pachI be vAMdaNAM daI devasia Alove, pachI be vAMdaNAM daI devasaa khamAve, pachI cAra khamAsamaNAM daI AcAryAdine vAMdIne Adeza mAgI devasiyapAyacchitta visodhana arthe (cAra logassano) kAyotsarga kare, pachI sajjhAya saMdisAhuM ? ane sajjhAya karUM ? e pramANe Adeza mAgI be khamAsamaNAM daI sajjhAya kare, e saMdhyA samayano vaMdanavidhi kahyo che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza guru koI kAmamAM vyasta hovAthI jo tAdazAvarta vaMdanA karavAno yoga na Ave to thobhavaMdanathI ja gurune vaMdanA karavI. evI rIte vaMdanA karI guru pAse paccakakhANa karavuM. kahyuM che ke : pote je pahelAM paccakhANa karyuM hoya te ja athavA tethI vadhAre gurusAkSIe grahaNa karavuM kAraNa ke, dharmanA sAkSI guru che. dharmakRtya guru sAkSIe karavAmAM ATalA lAbha che. eka to (guru sAkSIe dharma hoya che.) e jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM pAlana thAya che. bIjo, gurunA vacanathI zubha pariNAma utpanna thavAthI adhika kSayopazama thAya che. trIjo, pUrve dhAryuM hoya te karatAM paNa vadhAre paccakhANa levAya che, e traNa lAbha che. zrAvakaprajJaptimAM kahyuM che ke prathamathI ja paccakakhANa vagere levAnA pariNAma hoya, to paNa guru pAse javAmAM e lAbha che ke, pariNAmanI daDhatA thAya che, bhagavAnanI AjJA paLAya che ane karmanA kSayopazamanI vRddhi thAya che. ema ja divasanA athavA cAturmAsanA niyama Adi paNa yoga hoya to gurUsAkSIe ja grahaNa karavA. ahIM pAMca nAmAdi bAvIsa mULadvAra tathA cAraso bANuM pratidvAra sahita lAdezAvarta vaMdananI vidhi tathA daza pratyAkhyAnAdi nava mULAkAra ane nevuM pratidvAra sahita paccakakhANa vidhi paNa bhASya Adi graMthamAMthI jANI levI. paccakakhANanuM lezamAtra svarUpa pUrve kahyuM che. paccakhANanuM phaLa. have paccakakhANanA phaLa viSe kahIe chIe, dhammilakumAra cha mAsa sudhI AMbila tapa karI moTA zreSThIonI, rAjAonI ane vidyAdharonI batrIza kanyA paraNyo, tathA ghaNI Rddhi pAmyo. e IhalokamAM phaLa jANavuM. dhamillakumAranI kathA. kuzAgrapuramAM surendradatta pitA ane subhadrAmAtAne tyAM dhammillakumAra janmyo. uMmara lAyaka thatAM dhammillanAM lagna yazomatI sAthe thayAM. dhammilla ati dharmaniSTha hovAthI sukhavimukha rahyo. thazomatIe subhadrAne ane subhadrAe surendradattane AnI jANa karI hovAthI surendradatta zeThe kamane dhammilane jugArIonI sobatamAM mUkyo. jugArImAM te vezyAgAmI banI aMte vasaMtasenAnI putrI vasaMtatilakAmAM Asakta banyo. pitA pAsethI te je dhana maMgAve te pitA mokalavA mAMDyA, samaya jatAM eTalo badho lubdha banyo ke pitA ane mAtAnI mAMdagI prasaMge tene kaheNa mokalyuM paNa te teNe gaNakAryuM nahi. 'hAthanAM karyA haiye vAgyAMnA baLApA pUrvaka surendradatta ane subhadrA baLatarA sAthe mRtyu pAmyAM. sAsu-sasarAnAM mRtyu pachI yazomatIe paNa patibhaktine mukhya rAkhI dhana mokalyuM. te dhana khuTayuM tyAre sarva vecI yazomatI piyara gaI. have vasaMtasenAne dhammilla dhana vinAno hovAthI akAro lAgyo. vasaMtatilakAne teNe kahyuM ke, "tuM vezyA putrI che mATe te nirdhanano saMga choDI de' mAtA hRdayanA prANAdhAra dhammillane huM nahi choDI zakuM ? tenA tyAgamAM mAro prANa tyAga che' tema javAbamAM vasaMtatilakAe kahyuM : vasaMtasenAe samaya jatAM ekavAra caMdrahAsa madirA pAI baMnene bebhAna karyA ane dhammillane upADI dUra jaMgalamAM mUkyo. dhammilla ghera pAcho pharyo. ghara sUnuM joyuM pUchatAM khabara paDI ke "mAtA pitA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRDhaprahArInI kathA. 137 mRtyu pAmyA che ane nirdhana banelI patnI piyara gaI che.' karttavya mUDha banI te ApaghAta karavA taiyAra thayo paNa tene divya preraNAe rokyo. te AgaLa jaMgalamAM vadhyo tyAM tene agaDadatta muni maLyA munie tene viSaya vAsanA choDI dharma mArge pravartavA khUba samajAvyuM paNa temAM tene potAnI jAta asamartha lAgI. muninA upadezathI cha mAsa sudhI teNe AyaMbila tapa karyuM. cha mAsane aMte AkAzavANI thaI ke 'mmilla ! tuM batrIsa rAjakanyAono svAmI thaIza, puSkaLaRddhi meLavIza ane aMte kalyANa sAdhIza.' te ja rAtrie koI dhammillane badale A dhammillane vimaLA bheTANI. ane tyAra pachI dhammilla batrIsa rAjakanyAo paraNyo. yazomatI ane vasaMtatilakAne paNa maLyo ane kuzAgrapuramAM Avyo. aMte vimaLAnA putra padmanAbhane gRhabhAra soMpI dhammilla vimaLA ane yazomatI sAthe cAritra aMgIkAra karI bArame devaloke gayo. A rIte A bhavamAM tapa karavAnA phaLa upara dhasmillanuM dRSTAMta che. tathA cAra hatyA Adine karanAra dRDhaprakArI cha mAsa tapa karIne teja bhavamAM muktie gayA. tenI kathA A pramANe che. dRDhaprahArInI kathA. vasaMtapuramAM eka brAhmaNa raheto hato. teNe potAnuM dhana viSayAdimAM gumAvyuM pachI te corI karavA lAgyo. ghaNIvAra tene rAjAe zikSA karI paNa te na aTakyo eTale tene gAma bahAra kADhI mUkyo. tethI te coranI pallImAM gayo. corane putra na hovAthI teNe tene putra tarIke rAkhyo. svabhAvathI te krUra hovAthI ane baLavAna hovAthI jene prahAra karato te turta marI jato AthI loko tene daDhaprahArI kahevA lAgyA. eka vakhata dRDhaprahArIe potAnA sAthIdAro sahita kuzasthaLamAM dhADa pADI. A gAmamAM eka garIba brAhmaNa raheto hato. tene ghaNAM chokarAM hatAM. chokarAoe eka vakhata khIra khAvAnI haTha lIdhI. brAhmaNe jyAM tyAMthI dUdha-cokhA bhegA karI khIra banAvarAvI hatI. dhADapADuo luMTatA luMTatA A brAhmaNanA ghera AvyA. ghaNuM zodhyuM paNa temane khIrapAtra sivAya bIjuM kAMI hAtha na lAgyuM. temaNe A khIrapAtra upADyuM. chokarAMoe rokakaLa karI mukI. brAhmaNathI A na sahana thayuM. tethI teNe argalA upADI mAravA mAMDI. dRDhaprahArIne khabara paDI ke mArA sAthIdArone brAhmaNa mAre che. teNe AvatAM veMta brAhmaNanA taravAranA eka ja jhATakAthI be kakaDA karyAM AgaLa vadhatAM rastAmAM gAya athaDANI, tene paNa teNe mArI nAMkhI. tyAMthI AgaLa vadhyo eTale brAhmaNanI garbhiNI strI corone gALo bhAMDI rahI hatI tene taravArathI kApI nAMkhI teno garbha paNa kakaDA thaI bhUmi upara paDyo. A badhA dezyathI bALako sahana na thAya tevA karUNa svare rovA lAgyA. krUra dRDhaprahArIne bALakonA rUdane DhIlo banAvyo. te corI karIne te nagaramAMthI nIkaLyo paNa brAhmaNa, gAya, strI, ane bALakanI hatyA tene sAlavA lAgI. bahAra udyAnamAM eka munine joI, namI, potAnuM pApa jaNAvI prAyazcitta mAgyuM. munie dIkSA grahaNa karavAnuM kahyuM, teNe dIkSA laI teja gAmamAM rahevAnuM rAkhyuM. lokoe cha-cha mAsa sudhI teno tiraskAra karyo kAraNa ke te hatyAro che tema sau jANatA hatA. deDhaprahArI muni samajatA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza hatA ke meM pApa ghora karyuM che. to tenuM phaLa paNa mAre ghora sahana karavuM joIe. mArA pApanA hisAbe to A eTaluM ugra phaLa nathI. teNe cittane sthira rAkhI sarva sahana karyuM ane aMte daDhaprahArIe potAnuM kalyANa sAdhyuM. paccakhANa karavAthI AzravadvAno uccheda thAya che. AzravanA ucchedathI tRSNAno uccheda thAya che. tRSNAnA ucchedathI mANasone ghaNo upazama thAya che. ghaNA upazamathI paccakakhANa zuddha thAya che. zuddha paccakakhANathI cAritradharmanI prApti thAya che. cAritradharmanI prAptithI kamano kSaya thAya che. karmanA kSayathI kSapakazreNino prAraMbha thAya che ane tethI kevaLajJAna utpanna thAya che. kevaLajJAna prApta thayAthI sadAya anaMta sukhane ApanAra evuM mokSa sukha maLe che. guru pAse kema besavuM ? pachI zrAvake sAdhu-sAdhvI Adi caturvidha saMghane vaMdana karavuM. jinamaMdira Adi sthaLe gurunuM Agamana thAya to, temano sArI rIte AdarasatkAra sAcavavo ane vaLI gurune jotAM ja UbhA thavuM. sAmA AvatA hoya to sanmukha javuM. be hAtha joDI mAthe aMjali karavI. pote Asana ApavuM, guru Asane beThA pachI pote Asane besavuM. gurune bhaktithI vaMdanA karavI gurunI sevApUjA karavI ane guru jAya temanI pAchaLa javuM. e rIte saMkSepathI guruno AdarasatkAra jANavo. temaja gurunI be bAjue mukha AgaLa athavA pUMThe paNa na besavuM. gurunA sAthaLane potAnA sAthaLa lagADIne temanI pAse na besavuM. temaja zrAvake gurunI pAse paganI athavA bAhunI palAMThI vALIne athavA paga lAMbA karIne paNa na besavuM. bIje ThekANe paNa kahyuM che ke - palAMThI vALavI, oThiMgaNa devuM, paga lAMbA karavA, vikathA karavI, ghaNuM hasavuM, vigere guru pAse varjavA. dezanA sAMbhaLavAnI rIta. zrAvake nidrA tathA vikathA varjI mana-vacana-kAyAnI gupti rAkhI hAtha joDI ane barAbara upayoga sahita bhaktithI bahumAnapUrvaka guruno upadeza sAMbhaLavo. vaLI siddhAMtamAM kahelI rIta pramANe gurunI AzAtanA TALavA mATe guruthI sADA traNa hAthanuM avagrahakSetra mUkI tenI bahAra jIvajaMtu rahita bhUmie besIne dharmadezanA sAMbhaLavI. dezanA zravaNanA lAbho. kahyuM che ke zAstrathI niMdita AcaraNa AcaravAthI utpanna thayelA tApane nAza karanArUM, sadgurunA mukharUpa malaya parvatathI utpanna thayeluM caMdanarasa sarakhuM vacanarUpI amRta dhanya puruSane ja maLe che. dharmadezanA sAMbhaLavAthI ajJAnano ane mithyAjJAnano nAza thAya, samyakatvanuM jJAna thAya, saMzaya TaLe, dharmamAM daDhatA thAya, vyasana Adi kumArganI nivRtti thAya, sanmArgane viSe pravRtti thAya, kaSAya Adi doSono upazama thAya, vinaya Adi guNonI prApti thAya, kusaMgatino tyAga thAya, satsaMgatino lAbha maLe, saMsAra pratye vairAgya thAya, mokSanI icchA thAya, zakti anusAra dezavirati athavA sarvaviratinI prApti thAya ane aMgIkAra karelI dezaviratinI athavA sarvaviratinI Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdananA prakAra ane vidhi. 139 sarva prakAre ekAgra manathI ArAdhanA thAya vagere aneka guNa che. te nAstika evo pradeza rAjA, AmarAjA, kumArapALa, thAvaccaputra vagerenA dRSTAMta uparathI jANavA. kahyuM che ke - jinezvara bhagavAnanuM vacana sAMbhaLe to buddhino moha jato rahe, kupaMthano uccheda thAya, mokSanI icchA vRddhi pAme, zAMti vistAra pAme, adhika vairAgya upaje ane atizaya harSa thAya. evI kaI vastu che ke je jinezvara bhagavAnanuM vacana sAMbhaLavAthI na maLe ? potAnuM zarIra kSaNabhaMgura che. bAMdhava baMdhana samAna che. lakSmI vividha anarthane utpanna karanArI che, mATe jaina siddhAMta sAMbhaLavo. tethI saMvega utpanna thAya che ane te siddhAMta mANasa upara koI upakAra karavAmAM khAmI rAkhato nathI. e upara pradezI rAjAnuM dRSTAMta che. pradezI rAjAnuM saMkSipta dRSTAMta. zvetAmbInagarImAM pradezI nAme rAjA ane citrasArathI nAme teno maMtrI hato. citrasArathI maMtrIe cAra jJAnanA dhAraka zrIkezI gaNadhara pAse zrAvastinagarImAM zreSTha zrAvakadharma svIkAryo hato. eka vakhate citrasArathI maMtrInA AgrahathI kezIgaNadhara zvetAmbInagarIe padhAryA. citrasArathI maMtrI ghoDA upara besI pharavAnA bahAne pradezI rAjAne kezI gaNadhara pAse laI gayo. tyAre munirAjane kahyuM ke - "he munirAja ! tame vRthA kaSTa na karo. kAraNa ke dharma vigere jagatamAM sarvathA che nahi. mArI mAtA zrAvikA hatI ane pitA nAstika hato. maraNa samaye meM emane kahyuM ke, "maraNa thayA pachI svargamAM tamane je sukha athavA narakamAM duHkha thAya, te mane jaNAvajo" paNa maraNa pAmyA pachI mAtAe svarga sukha Adi tathA pitAe naraka duHkha Adi kAMI paNa mane jaNAvyuM nahIM. vaLI coranA meM nakha jevaDA kaTakA karyA to paNa kyAMya paNa mane jIva dekhAyo nahI. temaja jIvatA tathA maraNa pAmelA mANasane tolatAM bhAramAM kAMIpaNa phera jaNAyo nahIM. vaLI meM chidra vinAnI koThI aMdara eka mANasane pUryo ane te koThI upara sajjaDa DhAMkaNuM DhAMkyuM. aMdara te mANasa marI gayo. tenA zarIramAM paDelA asaMkhya kIDA meM joyA. paNa te mANasano jIva bahAra javAne tathA te kIDAnA jIvone aMdara AvavAne vALanA agrabhAga jeTalo paNa mArga mArA jovAmAM Avyo nahIM. evI rIte ghaNI parIkSA karIne huM nAstika thayo chuM." zrIkezI gaNadhare kahyuM " tArI mAtA svargasukhamAM nimagna hovAthI tene kahevA AvI nahI. tathA tArA pitA paNa narakanI ghora vedanAthI AkuLa hovAthI ahIM AvI zakyA nahIM. araNInA kASThanI aMdara agni chatAM tenA game teTalA jhINA kaTakA karIe to paNa temAM agni dekhAya ema nathI temaja zarIranA game teTalA jhINA phaTakA karo to paNa jIva kyAM che te dekhAya nahIM. luhAranI dhamaNa vAyuthI bharelI athavA khAlI toLo tathApi tolamAM ratimAtra paNa phera jaNAze nahIM. temaja zarIranI aMdara jIva hoya tyAre athavA te nIkaLI gayA pachI zarIra toLazo, to tolamAM kAMI phera jaNAze nahIM. koThInI aMdara pUrelo mANasa aMdara zaMkha Adi vagADe to zabda bahAra saMbhaLAya, paNa te zabda kya mArge bahAra Avyo ? te jaNAya nahIM. temaja koThInI aMdara parelA mANasano jIva zI rIte bahAra gayo ? ane koThInI aMdara thayelA kIDAnA jIva zI rIte aMdara AvyA ? te paNa jaNAya nahIM." Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza evI rIte zrIkezI gaNadhare yuktithI barAbara bodha karyo, tyAre pradeza rAjAe kahyuM "Apa kaho cho te vAta kharI che. paNa kuLaparaMparAe AveluM nAstikapaNuM zI rIte choDuM ?" zrIkezI gaNadhare kahyuM. "jema kuLaparaMparAthI AvelA dAridra, roga, duHkha Adi mUkAya che, tema nAstikapaNuM paNa mUkI devuM ja." A sAMbhaLI pradeza rAjA suzrAvaka thayo. te rAjAnI sUryakAMtA nAme eka rANI hatI, te parapuruSane viSe Asakta thai. eka divase pauSadhane pAraNe pradeza rAjAne jhera khavarAvyuM. te vAta surata te rAjAnA dhyAnamAM AvI ane teNe citrasArathIne kahI. te pachI teNe citrasArathI maMtrInA vacanathI potAnuM mana samAdhimAM rAkhyuM ane ArAdhanA tathA anazana karI te saudharma devaloke sUryAbha vimAnanI aMdara devatA thayo. viSaprayoganI vAta khabara paDavAthI sUryakAntA ghaNI zaramAI ane bIkathI jaMgalamAM nAsI gai. tyAM sarpanA daMzathI maraNa pAmI narake pahoMcI. eka vakhata AmalakalpAnagarImAM zrI vIrabhagavAna samavasaryA. tyAre sUryAbhadevatA DAbA tathA jamaNA hAthathI ekaso ATha kuMvara tathA kaMvarIo prakaTa karavA vagere prakArathI bhagavAna AgaLa AzcaryakArI divya nATaka karI svarge gayo. tyAre gautamasvAmInA pUchavAthI zrI vIrabhagavAne sUryAbha devatAno pUrvabhava tathA devanA bhavathI cyavI mahAvidehakSetre siddhi pAmaze vagere vAta kahI. A rIte pradeza rAjAnuM dRSTAMta che. have bappabhaTTasUrinA sadupadezathI bodha pAmanArA AmarAjA. pAMcALa dezamAM kuMbha nAmanA gAmanA bappakSatriya pitA ane bhaTTI nAmanI mAtAno surapALa nAme putra hato. dIkSA vakhate gurumahArAje tenuM nAma bappabhaTTI rAkhyuM te rojanA eka hajAra zloka kaMThastha karI zakatA hatA. gurue temane jayAre AcAryapada ApyuM tyAre temanuM nAma bappabhaTTasUri rAkhyuM. eka vakhata gvAlIyaranA rAjA yazovarmAno putra AmakumAra pitAthI rIsAI bappabhaTTasUri pAse Avyo. kAvyano zokhIna hovAthI temanI pAse abhyAsa karavA lAgyo. samaya jatAM Amane pitAnuM rAjya maLyuM. AmakumAre bappabhaTTasUrine potAne nagara bolAvyA ane kahyuM ke, "A rAjyano Apa svIkAra karo.' sUrie kahyuM ke, "dehamAM paNa ame spRhA rAkhatA nathI, to amAre rAjyane zuM karavuM che ? rAjA Azcarya pAmyo. pachI gurunA upadezathI teNe eka prAsAda banAvyo ane temAM suvarNanI mahAvIra bhagavAnanI pratimA sthApana karI. eka vakhata AmarAjAnI sabhA AgaLa naTanuM ToLuM nAca karatuM hatuM, temAM eka strInuM suMdara lAvaNya dekhI Ama temAM mohamugdha banyo. ane tenA rUpamAM AkarSAI tenA rUpano varNanAtmaka eka zloka bolI uThayo. sUri mahArAjane AnI khabara paDI, temaNe Amane samajAvavA jaLanI anyoktivALo zloka tenA prasAdamAM bhAravaTa upara lakhAvyo. zloka vAMcI rAjAne potAnA kArya mATe zarama AvI, ane tenA prAyazcitta mATe tapAvelI putaLIne bheTavA taiyAra thayo. sUrine khabara paDatAM tene samajAvyo ke "he rAjanuM ! te pApano saMkalpa karyo che. tethI tenuM prAyazcitta cittazuddhi karI, dharma ArAdha, paNa vathA jIvana gumAvI na de." rAjAe tyArapachI garu mahArAja pAse vrato grahaNa karyA ane dharmamAM rakta banyo. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcArya dvArA bodha pAmanAra kumArapALa rAjAnI kathA. 141 AmarAjAne potAno pUrvabhava jANavAnI icchA thaI ane teNe "huM pUrvabhavamAM koNa hato? tema guru mahArAjane pUchyuM. gurue tene kahyuM ke, "he rAjA ! tuM pUrvabhavamAM tApasa hato. te ekAMtara upavAsa vaDe doDhaso varSa sudhI ugra tapasyA karI hatI ane tyAMthI mRtyu pAmI tuM A bhave rAjA thayo che. tenI pratIti mATe kaliMjaragirinI taLeTImAM rahela zAlavRkSa nIce hajupaNa tArI jaTA paDelI che." rAjAe sevako dvArA jaTA maMgAvI tene pUrvabhava yAda Avyo. gurumahArAjanA sAnidhyamAM saMgha sahita zatruMjyanI yAtrA karI giranAra tIrthe Avyo ane dIgaMbarIoe pacAvI pADela te tIrtha zvetAmbarIone pAchuM apAvyuM. zrI hemacaMdrAcArya dvArA bodha pAmanAra kumArapALa rAjAnI kathA. hemacaMdrAcArye eka vakhata rAjasabhAmAM kahyuM. * dharmo jIvadayA tulyo, na kvApi jagatItale / tasmAt sarva prayatnena kAryA jIvadayA nRbhiH // A jagatamAM jIvadayA tulya koI dharma nathI. mATe mANasoe sarva prayatnathI jIvadayAnuM pAlana karavuM joIe. A pramANeno upadeza sAMbhaLI kumArapALe zUlaprANAtipAta viramaNavratano svIkAra karyo ane aDhAra dezamAM amArI paLAvI. bIjA dezomAM paNa jyAM potAnI lAgavaga hatI, tyAM amAri paLAvI. kUve-kUve, sarva jaLAzaye, pANI gaLAvavAnI vyavasthA karAvI. eka vakhata kumArapALe sAmAyikamAM page coTela maMkoDo sevakothI ukheDatAM tenI vyAkuLatA dekhI potAnI teTalI cAmaDI kApI dUra mukI. potAnI strIo gujarI gayA pachI rAjyagAdI upara hovA chatAM pharI strI paraNyA nahi. sAta vyasano hiMsAnA kAraNa.rapa hovAthI potAnA dezamAMthI teno niSedha karAvyo. thAvastrAputranI kathA. dvArikA nagarImAM koI sArthavAhanI thAvasyA nAme strI ghaNI dhanavatI hatI. thAvaggAputra e nAme oLakhAto teno putra batrIza kanyA paraNyo hato. eka samaye zrI neminAtha bhagavAnanI dezanAthI te pratibodha pAmyo. thAvacca mAtAe ghaNo vAryo to paNa dIkSA levAno vicAra mAMDI vALyo nahi. tyAre te thAvacca mAtA putranA dIkSA utsavane mATe keTalAMka rAjacihna kRSNa pAse mAgavA gaI. kRSNa paNa thAvaccAne ghera AvI, thAvaggAputrane kahyuM ke, "tuM dIkSA laIza nahIM, paraMtu viSayasukha bhogava." thAvaggAputre kahyuM ke, " bhaya pAmelA mANasane viSayabhoga gamatA nathI." kRSNa pUchyuM, "mArA chatAM tane bhaya zAno ?" kahyuM, "mRtyuno pachI kRSNa pote teno dIkSA utsava karyo. thAvaggAputre eka hajAra zreSThi AdinI sAthe dIkSA lIdhI. anukrame te caudapUrvI thayA ane selaka rAjAne tathA tenA pAMcaso maMtrIone zrAvaka karI, saugaMdhikA nagarImAM AvyA. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza - te samaye vyAsano putra zuka nAme eka parivrAjaka tyAM potAnA ekahajAra ziSya sahita hato. te tridaMDa, kamaMDaluM, chatra, trikAThI, aMkuza, pavitraka ane kesarI vastra eTalI vastu hAthamAM rAkhato hato. tenAM vastra geruthI raMgelAM hatAM. te sAMkhya zAstranA siddhAMta pramANe cAlanAro hovAthI prANAtipAta viramaNAdi pAMca vrata ane zauca (pavitratA), saMtoSa, tapa, svAdhyAya tathA Izvara praNidhAna e pAMca niyama maLIne daza prakAranAM zaucamULa parivrAjaka dharmanI tathA dAnadharmanI prarUpaNA karato hato. teNe pUrve sudarzana nAme nagarazeTha pAse potAno zaucamULa dharma levarAvyo hato. thAvaggAputra AcArye tene ja pharI pratibodha karI vinayavALA jinadharma aMgIkAra karAvyo. pachI sudarzana zeThanA dekhatAM zukaparivrAjakane tathA thAvasthAputra AcAryane eka bIjAne nIce lakhyA pramANe praznottara thayA : zukaparivrAjaka :- "he bhagavan! sarisavaya bhakya che ke abhakSya che?" thAvaggAputra:- "he zukaparivrAjaka ! sarisavaya (makSya che ane amaThya paNa che. te A rIte :- sarisavaya be prakAranA che. mitra sarisavaya (sarakhI uMmaranA) ane bIjA dhAnya sarisavaya (zarSapa, zarSava) mitra sarisavaya traNa prakAranA che, 1. sAthe utpanna thayelA 2. sAthe vRddhi pAmelA ane 3. bAlyAvasthAmAM sAthe dhULamAM ramelA. e traNe prakAranA mitra sarisavaya sAdhuone abhakSya che. dhAnya sarisavaya be prakAranA che. eka zastrathI pariNamelA ane bIjA zastrathI na pariNamelA, zastrathI pariNamelA sarisavaya be prakAranA che. eka prAsuka ane bIjA aprAsuka prAsuka sarisavaya paNa be prakAranA che. eka jAta ane bIjA ajAta. jAta sarisavaya paNa be prakAranA che. eka eSaNIya ane bIjA aneSaNIya. eSaNIya sarisavaya paNa be prakAranA che. eka labdha ane bIjA alabdha. dhAnya sarisavayamAM azastra pariNamelA, aprAsuka, ajAta, ane paNIya ane alabdha eTalA prakAranA abhakSya che ane bAkI rahelA sarva prakAranA dhAnya sarisavaya sAdhuone bhakSya che. evI rIte ja "kulatya ane mAruM paNa jANavA. temAM eTalo ja vizeSa ke mAsa traNa prakAranA che. eka kAlamAsa (mahino), bIjo artha mAsa (sonA-rUpAnA tolamAM Ave che te) ane trIjo dhAnyamASa (aDada). - evI rIte thAvaggAputra AcAryo bodha karyo tyAre potAnA hajAra ziSyanA parivAra sahita zukaparivrAjake dIkSA lIdhI. thAvaggAputra AcArya potAnA hajAra ziSyanA parivAra sahita zatruMjaya tIrthe siddhi pAmyA, pachI zukrAcArye zelakapuranA zelaka nAme rAjAne tathA tenA pAMcaso maMtrIne 1. sariviya" A mAgadhI zabda che. "sadAya" ane "sarSag" e be saMwta zabdanuM mAgadhImAM "risaMvaya" evuM rUpa thAya che. sadezavaya eTale sarakhI uMmarano ane sarSapa eTale sarasava. 2. "nI' zabda mAgadhI che. "kulattha" (kaLathI) ane "kulastha" e be saMskRta zabdonuM "kulattha" evuM mAgadhImAM ekaja rUpa thAya che. - 3 mAsa (mahIno), moSa (aDada) ane mAsa (tolavAnuM eka kATaluM) e traNe zabdanuM mAgadhImAM "pAsa" evuM eka ja rUpa thAya che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyA ane jJAna viSe. 143 pratibodha karI dIkSA ApI pote siddhipada pAmyA. zelaka muni agiyAra aMganA jANa thaI potAnA pAMcaso ziSyonI sAthe vicaravA lAgyA. eTalAmAM haMmezAM lUkho AhAra khAvAmAM AvavAthI zelaka munirAjane khasa, pitta Adi roga thayA. pachI te vihAra karatAM parivAra sahita zelakapure AvyA. tyAM temano gRhasthapaNAno putra maMduka rAjA hato, teNe temane potAnI vAhanazALAmAM rAkhyA. prAsuka auSadhano ane pathyano sAro yoga maLavAthI zelaka munirAja roga rahita thayA, to paNa snigdha AhAranI lolupatAthI vihAra na karatAM te tyAM ja rahyA. pachI paMthaka nAme eka sAdhune zelaka munirAjanI vaiyAvacca karavA mATe rAkhIne bIjA sarva sAdhuoe vihAra karyo. eka samaye kArtika comAsIne divase zelaka munirAja yatheccha snigdha AhAra karI sUI rahyA. pratikramaNano samaya Avyo tyAre paMthake khamAvavAne arthe temanA page potAnuM mAthuM aDADyuM, tethI temanI (zelaka munirAjanI) nidrA uDI gaI. potAnA gurune roSamAna thayelA joIne paMthake kahyuM "cAturmAsamAM thayelAM aparAdha khamAvavAne arthe meM Apa sAhebanA caraNane sparza karyo." paMthakanuM evuM vacana sAMbhaLI zelaka munirAja vairAgya pAmyA ane manamAM vicAra karavA lAgyA ke "raviSayamAM lolupa thayelA mane dhikkAra thAo !'' ema vicArI temaNe turata vihAra karyo. pachI bIjA ziSyo paNa zelaka munirAjane maLyA. teo zatruMjaya parvata upara potAnA parivAra sahita siddha thayA. A rIte thAvaccAputranI kathA che. kriyA ane jJAna viSe. te mATe dararoja guru pAse dharmopadeza sAMbhaLavo, sAMbhaLIne te ja pramANe yathAzakti uttama karavAmAM pravRtta thavuM. kemake auSadha ke bhojananA jJAna mAtrathI Arogya athavA tRpti nathI thatI, paNa teno upayoga karAya to ja Arogya ke tRpti thAya che. kaheluM che ke kriyA ja phaLadAyaka thAya che, kevaLa jANapaNuM phaLadAyaka thaI zakatuM nathI. jemake strI, bhakSya ane bhogane jANavAthI (manuSya) tenA sukhano bhogI thaI zakato nathI paNa bhogavavAthI thAya che. taravAnI kriyA jANanAra hoya to paNa nadImAM jo hAtha halAve nahIM to te DUbI jAya che ane pAchaLathI pazcAttApa pAme che. ema jJAnI paNa kriyA vinA evo banI jAya che. dazAzrutaskaMdhanI cUrNimAM paNa kahela che ke je akriyAvAdI che te bhavI ke abhavI hoya to paNa nizcayathI kRSNapakSIya gaNAya che. kriyAvAdI to nizcayathI bhavI ja hoya, nizcayathI zuklapakSI ja hoya ne samyaktvI hoya ke mithyAtvI hoya paNa eka pudgalaparAvartanamAM ja siddhipadane prApta kare che. mATe kriyA karavI zreyaskArI che. jJAna vinA kriyA paNa pariNAme phaLadAyaka nIvaDatI nathI. je mATe kaheluM che ke : ajJAnathI karmakSaya thAya te maMDuka (deDakA)nA cUrNa sarakho jANavo. (jema koI deDako maraNa pAmyA pachI sukAI gayelo chatAM tenA kalevaranuM jo cUrNa karyuM hoya, to temAMthI hajAro deDakAM thaI zake che. te cUrNa pANImAM nAkhavAthI hajAro deDakAM tatkALa utpanna thaI jAya che.) eTale Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza ajJAnathI karmakSaya thAya temAM bhavaparaMparA vadhI jAya che ane samyajJAna sahita kriyA to maMDukanA cUrNanI rAkha sarakhI che (eTale tenAthI pAchI bhavanI paraMparAnI vRddhi thaI zakatI nathI.) jeTalAM karma ghaNA kroDo varSa tapa karavAthI ajJAnI khapAve che, eTalAM (karma) mana-vacanakAyAnI guddhivALo jJAnI eka zvAsozvAsamAM khapAvI de che. eTalA ja mATe tAmalI, pUraNAdi tApasa vagerene ghaNo tapa-leza karatAM paNa IzAnendra ane camarendrapaNA rUpa alpaphaLanI ja prApti thaI. temaja zraddhA vinA ekalA jJAnavALA aMgAramaEkAcAryanI jema sammakriyAnI pravRtti thAya nahIM. tenAM dRSTAMto nIce mujaba jANavAM. tApralipti nagarImAM tAmalI nAme eka zeTha raheto hato. madhyarAtrie tene vicAra Avyo ke "meM sukhabhava khuba khuba bhogavyA have mAre parabhavanuM kalyANa sAdhavuM joIe? te savAre gharano bhAra putrane soMpI teNe tApasI dInacaryA zarU karI. teNe sAITha hajAra varSa sudhI ugra tapa karyuM. chevaTe be mAsanI saMlekhanA karI. mRtyu pAmI izAnendra thayo. zAstro kahe che ke tAmali tApase je tapa karyuM te tapa samyakatvapUrvaka karyuM hota to avazya mukti pAmata. vibhelasaMnivezamAM pUraNa nAme gRhapati vasato hato. te RddhivaMta ane putraparivArathI parivaryo hato. eka vakhate tene madhyarAtrie vicAra Avyo ke "meM saMpatti ane gRhakArya badhAM karyA che. have mAre mArA AtmakalyANa mATe muMDa thaIne tapa karavuM joIe." savAre teNe tApasI dIkSA aMgIkAra karI AtApanA levA mAMDI. teNe cAra khAnAnuM bhikSApAtra rAkhyuM. temAM pahelA khAnAmAM paDeluM musApharane Ape che, bIjAmAM paDeluM kutarA kAgaDAne Ape che, trIjAmAM paDeluM mAchalAM kAcabAne Ape che ane cothAmAM paDeluM pote Aroge che. A pachI vividha tapazcaryA karI sAMITha divasanA upavAsanA aMte mRtyu pAmI camacaMcAmAM pUraNa camarendrapaNe utpanna thAya che. A camarendra potAnI upara saudharmendrane potAthI adhika Rddhi vaibhavavALo dekhI tene pADavA saudharmadevalokamAM saudharmAvalaMsaka vimAnamAM Avyo ane buma pADavA lAgyo ke "saudharmendra kyAM che?' teja vakhate saudharmendra vaja mUkyuM. vaja dekhatAM camarendra kaMpyo ane jyAM bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AgaLa "he bhagavaMta tame mAruM zaraNa" ema bolato temanA be paganI aMdara bharAI gayo. indra turta upayoga mukI vajane pAchuM kheMcI lIdhuM ane camarendrane kahyuM ke "A bhagavaMtanA zaraNathI tuM bacI gayo che ane have tAre mAro bhaya rAkhavAnI jarUra nathI." pachI banne indro bhagavAnane vaMdanA karI svasthAne gayA. kSitipratiSThita nagaramAM vijayasenasUrinA ziSya rAtre svapramAM pAMcaso hAthIthI yukta eka sukara joyo. teNe savAre te svamuM gurUne kahyuM. gurUe kahyuM ke, "koI abhavya gurU pAMcaso sArA ziSyo sahita Avaze. te pachI rUdrAcArya pAMcaso ziSyo sahita AvyA. vijayasenasUrie temanI vaiyAvacce bhakti karI. A AcArya abhavya che tenI khAtrI mATe temaNe mArgamAM kolasA patharAvyA. rAtre laghu nItie jatAM pagathI camacama zabda thatAM rudrAcAryanA ziSyo kolasAne nahi jANavAthI ane jIva che tevI buddhithI pazcAttApa karavA lAgyA. thoDA vakhata pachI rudrAcArya pote laghunIti mATe ukyA. temaNe paNa camacama zabda sAMbhaLyo, temane dayA na AvI ane bolI uThyA ke, "aho ! A arihaMtanA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhune sukhazAtA pUchavI tathA vahoravA vigere viSe. 145 jIvo pokAra kare che." A zabda vijayasenasUrie ane temanA ziSyoe sAMbhaLyo. savAre temaNe temanA ziSyone rudrAcArya abhavya che e khAtrI karAvI temanAthI nirmukta karyA. je mATe kahevAya che ke - jJAna rahita puruSanI kriyA karavAnI zakti, kriyA karavAne asamartha puruSanuM jJAna ane manamAM zraddhA nathI evA puruSanI kriyA karavAnI zakti ane jJAna, e sarva niSphala che. ahIM cAlavAnI zakti dharAvanAra paNa mArganA ajANa AMdhaLAnuM, mArganA jANa chatAM cAlavAnI zakti nahIM dharAvanAra pAMgaLAnuM ane mArganuM jJAna ane cAlavAnI zakti dharAvavA chatAM paNa khoTe mArge cAlavA icchA rAkhanAra puruSanuM ema traNa daSTAMta eka pachI eka jANavA; kAraNa ke daSTAMtamAM kahela traNe puruSo aMtarAya rahita koI ThekANe jaI zakatA nathI. upara batAvelA kAraNa pramANe jJAna, darzana, cAritra e traNano saMyoga thavAthI ja mokSanI prApti thAya che. mATe e traNanI ArAdhanA karavA udyama karavo e rahasya che. sAdhune sukhazAtA pUchavI tathA vahoravA vigere viSe. evI rIte gurunI vANI sAMbhaLIne UThatI vakhate sAdhunA kAryano nirvAha karanAra zrAvaka ema pUche ke, he svAmI ! Apane saMyamayAtrA sukhe varte che? ane gaI rAtri nirAbAdha sukhe vartI ? ApanA zarIramAM kAMI pIDA to nathI ? ApanA zarIramAM kaMI vyAdhi to nathI ne ? kAMI vaidya ke auSadhAdinuM prayojana che? Aje ApanA kAMI AhAra viSayamAM pathya rAkhavA jevuM che ? ema prazna karavAthI (pUchavAthI) mahAnirjarA thAya che. kaheluM che ke - gurunI sAmA javuM, vaMdana karavuM, namaskAra karavo, sukhazAtA pUchavI, e pramANe karavAthI ghaNAM varSanAM karelAM paNa karma eka kSaNavAramAM vikharAI jAya che. guruvaMdanAvasare pUrvamAM "icchakAra suharAI' ityAdi pAThavaDe sukhazAtA pUchelI hovA chatAM paNa, ahIM saMpUrNapaNe jANavA mATe ane teno upAya karavA mATe pUchAya che. tethI gurune page lAgIne nIce pramANe pATha bolavo. gurune pahelI vaMdanA batAvyA pramANe sAmAnyathI karyA pachI vizeSathI karavI, jemake, "suharAI suhadevasI sukhatapa zarIra nirAbAdha ityAdika" bolI zAtA pUchavAthI vizeSa lAbha thAya che. A prazna gurunA samyaka svarUpa jANavA mATe che tathA tenA upAyanI yojanA karanAra zrAvakane mATe che. tyArapachI page lAgIne rUchArI mAvat pasAya ri sukha duninevi asaNa-pANa khAima-sAimeNaM vatthapaDiggahakaMbalapAyapucchaNeNaM pADihAriapIThaphalasijjAsaMthAraeNaM osahabhesajjeNaM bhayavaM aNuggaho kAyavvo. icchA karI he bhagavan! mArA upara dayA karI, acitta ane sujhatA AhAra, pANI, khAdima (sukhaDI vigere), svAdima (mukhavAsa), vastra, pAtra, kaMbaLa, pAyakhuM chaNuM prAtihArya te sarva kAmamAM vAparavA yogya bAjoTha, pAchaLa mUkavAnuM pATiyuM, zayyA (jemAM paga pasArIne suvAya te), saMthAro (zadhyAthI kAMIka nAno), auSadha (eka vasANAnuM), bheSaja (ghaNA vasANAvALuM), teNe karIne he bhagavan! mArA upara anugraha karavo (mArI pAsethI levuM joIe)ema pragaTapaNe nimaMtraNA karavI. , 19 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza AvI nimaMtraNA to vartamAnakALe bRhat vaMdana kIdhA pachI zrAvako kare che, paNa jeNe gurunI sAthe pratikramaNa karyuM hoya te to sUrya UgyA pachI jyAre potAne ghera jAya tyAre nimaMtraNA kare. jene gurunI pAse pratikramaNa karavAno yoga banyo na hoya teNe to jayAre gurune vAMdavA AvavAnuM banI zake tyAre AvI upara lakhyA pramANe nimaMtraNA karavI. ghaNebhAge to derAsaramAM jinapUjA karI naivedya caDhAvI ghera bhojana karavA javAnA avasare pharI guru pAse upAzraye AvI nimaMtraNA karavI; ema zrAddhadinakRtyamAM lakhela che. pachI yathAvasare vaidyAdinI pAse cikitsA (roganI parIkSA) karAvI auSadhAdi Ape. jema yogya hoya ema pathyAdi vahorAve. je je kAMI kArya hoya te karAvI Ape. je mATe kahevuM che ke - jJAnAdika guNavALA sAdhuone sahAyabhUta AhArAdi, auSadha ane vastra vigere je je jema yogya lAge tema ApavuM. jyAre potAne ghera sAdhu vahoravA Ave tyAre haMmezAM temanA yogya je je padArtho taiyAra hoya te nAma daIne vahorAve. jo ema na kare to upAzraye karelI nimaMtraNA niSphala thAya che ane nAma daI ne vahorAvatAM paNa jo sAdhu vahore nahIM to paNa lAbha che. ema kahyuM che ke - manathI paNa puca thAya che, vaLI vacanathI (nimaMtraNA karavAthI) vadhAre punya thAya che ane kAyAe tenI jogavAI meLavI ApavAthI paNa punya thAya che; mATe dAna to kalpavRkSanI jema phaLadAyaka ja che. gurune jo nimaMtraNA na karIe to ApaNA gharamAM te padArtha najare dekhavA chatAM paNa sAdhu tene lobhI jANI yAcatA nathI. mATe nimaMtraNA na karavAthI moTI hAni thAya che. dararoja sAdhune nimaMtraNA karatAM paNa jo ApaNe ghare vahoravA na Ave to paNa tethI punya ja thAya che. vaLI bhAvanI adhikatAthI adhika punya thAya che. dAnanI nimaMtraNA upara jIrNazeThanuM dRSTAMta. jema vizALA nagarImAM chapastha avasthAmAM cAra mahInAnA upavAsa dhAraNa karI kAussagga ubhA rahelA bhagavAna mahAvIrasvAmIne dararoja pAraNAnI nimaMtraNA karanAra jIrNazeTha comAsIne pAraNe Aje to jarUra ja pAraNuM karaze ema dhArI ghaNI nimaMtraNA karI potAne ghera AvI, ghara AMgaNe besI bhAvanA bhAvavA lAgyo ke - aho ! dhanya chuM huM, Aje mAre ghera svAmI padhAraze, pAraNuM karaze. ityAdi bhAvanA bhAvatAM ja teNe azrutasvarganuM AyuSya bAMdhyuM ane pAraNuM to prabhue mithyAdeSTi koIka (pUrNazeTha)ne ghera bhikSAcaranI rIte dAsIne hAthe apAyelA aDadanA bAkaLAthI kIdhuM. tyAM paMcadivya thayAM. eTalo ja mAtra tene lAbha thayo. bAkI te vakhate jo jIrNazeTha devaduMdubhino zabda na sAMbhaLata to tene kevaLajJAna utpanna thAta ema jJAnIe kahyuM. mATe bhAvanAthI adhikatara phaLanI prApti thAya che, AhArAdi vahorAvavA upara zAlibhadranuM daSTAMta tathA auSadhanA dAna upara mahAvIra svAmIne auSadha ApavAthI tIrthakara gotranI bAMdhanArI revatI zrAvikAnuM dRSTAMta jANavuM. te A pramANe - Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra. zAlibhadra. 147 gobhadrazeTha ane bhadrA zeThANIno putra zAlibhadra apUrva RddhivaMta hato. zreNikanI patnIe eka ratnakaMbalanI rAjA pAse mAMgaNI karI. paNa rAjA te na laI zakyo je zAlibhadre soLe kaMbala laI lIdhI ane tenI strIoe eka divasa paherI bIje divase kADhI nAMkhI. zreNika AvA vaibhavIne jovA jAte gobhadra zeThane tyAM Avyo. teno vaibhava ane samRddhi joI zreNika Azcarya mugdha banyo. paNa rAjAnA AvavAthI zAlibhadrane prathama to lAgeluM ke "rAjA koI krayanI vastu haze" mATe kharIdI lo, evo Adeza karyo. paNa mAtAe samajAvyuM ke "te to ApaNA svAmI che tenI kRpAe ApaNe sukhI chIe.'' evuM sAMbhaLatA tarata ja zAlibhadranA hRdayamAM navIna camatkAra jAgyo. tene svAmi vinAnA padanI jhaMkhanA jAgI. teNe vaibhava choDyo, moha choDyo, saMyama lIdhuM ane chevaTe icchita sukha meLavyuM. A zAlibhadranI Rddhi e pUrvabhavanA munidAnano pratApa hato. pUrvabhavamAM te eka garIba vRddhAno putra hato. utsavanA prasaMgamAM sau chokarAoe khIra khAdhI te A bALake joI, mA pAse khIranI mAgaNI karI. mAtAe loko pAsethI dUdha cokhAnI mAgaNI karI khIra banAvI. khIra putrane soMpI mAtA bahAra gaI. putra khAvA bese che te vakhate koI tapasvI muni padhAryA. AgrahathI samagra khIra te bALake munine vahorAvI. ane anumodanA karI ke 'aho mArUM AvuM bhAgya kyAMthI ?' pachI teNe khIrabhojana karyuM. rAtre zULa utpanna thayuM. vyAdhimAM paNa A bALake te dAnanI anumodanA karI. aMte mRtyu pAmI te zAlibhadra thayo. revatI zrAvikA. zrAvastI nagarImAM bhagavAna mahAvIra upara gozALAe tejolezyA mUkI. tejolezyAne lIdhe bhagavAna lohInA atisArathI cha mAsa pIDAyA. siMhamunie revatI zrAvikAne tyAMthI koLApAka vhorI bhagavAnane vaparAvyo. jethI bhagavAnano roga zAnta thayo. ane revatI zrAvikAe te koLApAka evI prabaLa bhAvanAvRddhithI vahorAvyo ke tIrthaMkaranAmagotra upArjana karyuM. ane AvatI covIzImAM sattaramA samAdhi nAme tIrthaMkara thaI mokSa pAmaze. glAna sAdhunI vaiyAvacca viSe. glAna (mAMdA) sAdhunI vaiyAvacca karavAmAM mahAlAbha che. je mATe AgamamAM kaheluM che ke he gautama ! je glAna sAdhunI sevA kare che te mArA darzanane aMgIkAra kare che. je mArA darzanane aMgIkAra kare che, te glAnanI sevA karyA vagara rahe ja nahIM. arhatanA darzanano sAra e che ke jinaANA pALavI. glAnanI sevA karavA upara kIDA ane koDhathI pIDita thayelA sAdhuno upAya karanAra RSabhadevanA jIva jIvAnaMda nAme vaidyanuM dRSTAMta nIce mujaba che. jIvAnaMda vaigha. bhagavAna RSabhadevano jIva samyaktva pAmyA pachI navamA bhavamAM jIvAnaMda vaidyapaNe utpanna thayo tene kezava, mahIdhara, subuddhi, pUrNabhadra ane guNAkara nAme pAMca mitro hatA. eka vakhata Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 148 guNAkara muni vahoravA padhAryA. temane koDhano roga hato ane temAM kRmi utpanna thayA hatA. tenA mitro gozIrSa caMdana ane ratnakaMbala laI AvyA. jIvAnaMda lakSapAka tela lAvyo. muninA zarIre prathama tela ghasyuM ane pachI ratnakaMbala DhAMkI. te tailanI garamIthI nIkaLelA kRmio ratnakaMbalamAM coMTyA. ratnakaMbala uThAvI te kRmine eka mRtaka upara mukyA. A rIte traNavAra karI munine roga rahita karyA. A puNya upArjanathI chae mitro cyavI bArame devaloke gayA. temaja susthAnake sAdhune UtaravA mATe upAzraya vigere Ape. je mATe zAstramAM lakhela che ke - vasati (upAzraya), sUvAnuM Asana, bhAta, pANI, auSadha, vastra, pAtrAdi jo adhika dhanavAna na hoya toya thoDAmAMthI thoDuM paNa Ape. tapa niyamanA jogathI yukta munivarone je upAzraya Ape che teNe vastra, anna, pAna, zayana ane Asana vigere ApyAM ja che. sAdhune upAzraya ApavAthI jayaMtI zrAvikA, vaMkacUla, avaMtIsukumAla, kozA zrAvikA, vigere saMsArarUpa samudra taryA che. kauzAMbI nagarImAM zatAnIka rAjAnI bahena jayaMtI nAme bhagavAna mahAvIranA sAdhuonI prathama zayyAtara, vasati ApanAra hatI. eka vakhata bhagavAna mahAvIrasvAmI samavasaryA. jayaMtI potAnI bhAbhI mRgAvatI sAthe temanI dezanAmAM gaI. tyAM teNe bhagavaMtane jIvahiMsA vigerenA vividha prazno pUchI uttara meLavyA. ane tyArabAda teNe caMdanabALA pAse dIkSA grahaNa karI. mAsakhamaNane aMte nirvANa pAmI. vaMkacUlanI kathA. eka nagarImAM vimaLayaza nAme rAjAne puSpasUla nAme putra ane puSpacUlA nAme eka putrI hatI. puSpacUlanA uddhRta svabhAvathI rAjAe tene vaMkacUla kahI kaMTALIne kADhI mUkayo. tenI pAchaLa tenI bahena ane patnI paNa gayAM. eka jaMgalamAM te gayAM tyAM bhilloe vaMkacUlane teno rAjA banAvyo. uddhata svabhAvI vaMkacUla vadhu nirdayI ane pAparasika banyo. eka vAra tenI aTavImAM koI AcArya padhAryA. comAsuM beThela hovAthI temaNe sthAnanI mAgaNI karI. vaMkacUle dharmopadeza na ApavAnI zarate munirAjane cAturmAsa rAkhyA, cAturmAsa vIte munine vaLAvavA vaMkacUla sImA sudhI gayo. munie vaLatAM tene cAra zikhAmaNa ApI 1 ajANyAM phaLa khAvAM nahi. 2 sAta ATha pagalAM pAchA haThIne koInA upara ghA karavo. 3 rAjAnI strI bhogavavI nahi. 4 kAgaDAnuM mAMsa khAvuM nahi. cAre zikhAmaNa saraLa hovAthI tene pALavAnuM vaMkacUle muni pAse kabUlyuM. muninA chellA paricaye vaMkacUla haLavA pariNAmavALo thayo. samaya jatAM A cAre niyamonI kasoTIno prasaMga vaMkacUlane potAnA jIvanamAM Avyo ane tethI tene lAbha thayo. eka samaye coronI sAthe koI sArthane luMTI te jaMgalamAM Avyo tyAM koI paricita phaLa na dekhAyuM. suMdara AkAranAM manohara phaLone tenA sAthIdAroe khAdhAM. vaMkacUle potAno niyama hovAthI te phaLa na khAdhAM. thoDA vakhatamAM sAthIdAro mRtyu pAmyA. pAchaLathI khabara paDI ke te ajJAta phaLa kipAkanAM hatAM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kozAvezyA. 149 rAtre ghera Avyo. gharamAM pesatAM teNe tenI strIne koI juvAna puruSa sAthe ekaja zayyAmAM ghasaghasATa nidrA letI joI teno krodha samAyo nahi. teNe taravAra ugAmI bannene uDADI mukavAno nizcaya karyo ke turta munino niyama yAda Avyo ane sAta ATha pagalAM pAchA pharatAM taravAra athaDAvAthI te puruSe avAja karyo ke "e koNa che ?' A zabda turta vaMkacUla oLakhI bolI ukyo ke "are Ato mArI bahena vaMkacUlA." ekavAra vaMkacUla ujjayinI nagarInA rAjAnA makAnamAM pAchale baraNethI dAkhala thayo. juvAna dekhAvaDA vaMkacUlane joI rANI mugdha banI ane teNe bhaya pAmyA vagara potAnI sAthe bhoga bhogavavAnI mAgaNI karI. vaMkacUle rAjapatnI hovAthI nA pADI. rANIe rokakaLa karI "cora cora' bUma pADI. paheregIro vaMkacUlane pakaDI rAjA pAse lAvyA. rAjA satya vastuthI jANa hato tethI tene choDI mUkyo ane potAnA putrapaNe sthApyo. eka vakhata vaMkacUla yuddhamAM ghavAyo. vaidyoe kAgaDAnA mAMsano upacAra karavA kahyuM. rAjAe te upacAra karavA kAkamAMsa maMgAvyuM. vaMkacUle prANa jAya to bhale paNa kAkamAMsa na levAno nirNaya karyo. chevaTe vaMkacUla niyamone yathArtha pALI, mRtyu pAmI bArame devaloke gayo. kozAvezyA. pATalIpuramAM kozA vezyA rahetI hatI. tene pratibodha karavA guru AjJA laI cUlibhadramuni tene tyAM cAturmAsa rahyA. vezyAe temane kSubdha karavA, hAvabhAva, vilAsa tathA temano ane potAno pUrvasaMbaMdha vigere yAda karAvI ghaNA prayatna karyA paNa muni subdha na banyA. paraMtu munie tene upadeza ApI dharmamAM sthira karI. samyakatva sahita bAravrata ApyAM. cothAvratamAM rAjAnI AjJAthI Avela puruSa sivAya bIjAno saMga na karavo tevo teNe niyama lIdho. ekadA eka rathakArane tenI parIkSA mATe rAjAe mokalyo rathakAra yuvAna ane kAmadeva sarakho hato. rathakAre AvatA veMta potAnI bhinnabhinna kalA dekhADavA mAMDI. teNe dUra rahelA AMbAnI kerI eka pachI eka bANa mukI AMbAnI luMba toDI vezyAnA hAthamAM ApI. vezyAe teno garva tAMDavA sarasava upara soya rAkhI tenA upara nAca karI tene kahyuM ke, AMbAnuM toDavuM ke sarasava upara nAcavuM kaThina nathI, paNa je mahAmuni sthUlibhadra comAsAmAM suMdara AvAsamAM ane pUrva paricita rAgI yuvati-strI najIkamAM rahyA chatAM saMyamI rahyA te mahA duSkara che. rathakArane sthUlibhadra muninI prazaMsAthI kozyAe bodha pamADyo. A rIte vasatidAna ApavAthI kozAvezyA muninA paricaye upadeza pAmI pratibodha pAmI. avaMtIsukumAra : ujjainI nagarImAM dhannA zeThanI patnI bhadrAnI kukSithI utpanna thayela avaMtisukumAra 32 strIo sAthe vaibhavathI raheto hato. eka vakhate AryamahAgiri mahArAja bhadrA zeThANI pAse vasatinI yAcanA karI rAtrivAsa rahyA. rAtre pratikramaNane aMte svAdhyAyamAM nalinI gulmanA varNanano svAdhyAya Avyo. A svAdhyAya avaMtisukumAre uMcA kAne sAMbhaLyo ane tene pote sarve anubhavyuM hoya tema lAgyuM, rAtre ne rAtre te munio pAse gayo "Ape je hamaNAM nalinI gulma viSe kahyuM te Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza joyuM che?" "ame joyuM nathI paNa maharSioe jJAnathI joyuM ane lakhyuM te kahyuM che." avaMtisukumAre vaLatAM kahyuM ke "bhagavaMta ! A sthAna huM zI rIte meLavI zakuM ?" "saMyama sarva sthAna apAvI zake che te muninA uttarathI avaMtisukumAra saMyama levA kaTIbaddha thayo. mAtAnA ghaNA kAlAvAlA chatAM te tene samajAvI saMyamI banyo. aNasaNa AdarI eka ja divasanuM saMyama pALI mRtyu pAmI avaMtisukumAra nalinI gulma vimAnamAM gayo. jainanA dveSI ane sAdhuniMdakane ApavAnI zikSA. zrAvaka sarvaprakAranA udyamathI jinapravacananA pratyenIko (jenanA veSI)ne nivAre. athavA sAdhu vigerenI niMdA karanArAone paNa yathAyogya zikSA Ape. je mATe kaheluM che ke - chatI zaktie AzAbhaMga karanArane nizcayathI nahIM uvekhatAM mIThA vacanathI athavA kaThaNa vacanathI paNa teone zikhAmaNa ApavI. jema abhayakumAre potAnI buddhithI jainamuni pAse dIkSA lenAra eka bhikhArInI niMdA karanArAone nivAryA hatA tema vAravA. abhayakumAra - zreNika rAjAno buddhinidhAna abhayakumAra nAme putra prasiddha che. eka vakhata eka kaThiyArAe sudharmAsvAmI pAse dIkSA lIdhI. keTalAka ajJAta loko khAvA na maLavAthI dIkSA lIdhI che tema kahI tenI mazkarI karavA lAgyA. buddhinidhAna abhayakumAre te vAta jANI, teNe nagaramAM DhaMDhero pITyo ke "jene A ratnarAzi joIe te laI jAo.' lokonA ToLe ToLAM levA ekaThAM thayAM paNa temAM abhayakumAre zarata e rAkhI hatI ke, "strI, agni ane sacittane sparza na kare te A ratnarAzi laI jaI zake che.' bhegA thayelA sau eka bIjA sAmuM joI pAchA pharyA. abhayakumAre kahyuM ke "strI, agni ane sacittane nahi aDanAra A kaThiyAro chatAM ratnarAzi na levA Avyo. jyAre tame doDatA AvyA to tame bhIkhArI cho ke te ?' niMdA karanAra loko zaramiMdA paDyA ane temane potAnI bhUla samajAI. sAdhvIne sukhazAtA pUchavI. jema sAdhune sukhazAtA pUchavAnuM batAvyuM. tema (sAdhunI jema) sAdhvIne paNa sukhazAtA pUchavI. vaLI sAdhvImAM eTaluM vizeSa vicAravAnuM che ke, kuzILIyA ane nAstikothI rakSaNa ApavuM. potAnA gharanI pAse cotaraphathI gupta ane gupta daravAjAvALA gharamAM vasavAne upAzraya Apavo. potAnI strIo pAse sAdhvInI sevA-bhakti karAvavI. potAnI dIkarIo vagerene teonI pAse navA abhyAsa vigere karavA rAkhavI tathA vratanI sanmukha thayelI strI, putrI, bhaginI vagerene teonI pAse zidhyArUpe samarpavI. vismRta thaI gayelI karaNIo teone smaraNa karAvI ApavI. anyAyanI pravRttithI teone bacAvavAM. eka vAra ayogya vartaNuMka thAya to kaThaNa, niSphara vacana kahIne dhamakAvavAM; tema karatAM Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru pAse abhyAsa karavo. 151 paNa jo na mAne to pachI kaThora vacana kahIne paNa tADanA-tarjanA karavI. sevA-bhaktimAM ucita vastuo ApIne temane sadAya vizeSa prasanna rAkhavAM. guru pAse abhyAsa karavo. guru pAse nitya apUrva abhyAsa karavo. je mATe zAstramAM kahyuM che ke AMkhamAMthI aMjana gayuM tathA rAphaDAnuM vadhavuM dekhIne (eTale savAra thayuM jANIne) dAna ApavuM ane navo abhyAsa karavo. evI karaNI karavAmAM divasa vAMjhiyo na karavo. potAnI strI, bhojana ane dhana e traNa padArthomAM saMtoSa karavo, paNa dAna, adhyayana, ane tapamAM saMtoSa karavo ja nahIM. dharmasAdhana karavA vakhate evI buddhi rAkhavI ke jANe yamarAje mArA mastakanA keza pakaDI lIdhA che te choDanAra nathI mATe jeTaluM thAya teTaluM jaldIthI karI lauM. ane vidyA tathA dravya upArjana karavA vakhate evI buddhi rAkhavI ke huM to ajara ane amara chuM mATe jeTaluM zIkhAya eTaluM zIkhe ja javuM, evI buddhi na rAkhe to zIkhI ja zakAya nahIM. atizaya rasanA vistArathI bharelA ane AgaLa koI divasa zIkhelA nahIM evA navIna jJAnanA abhyAsamAM jema jema praveza kare che tema tema te navA abhyAsano karanAra muni navA navA prakAranA saMvega (varAMga) ane zraddhAthI AnaMdita thAya che. je prANI A lokamAM apUrva abhyAsa niraMtara kare che te prANI AvatA bhavamAM tIrthakarapadane pAme che. ane je pote bIjA ziSyAdine samyajJAna bhaNAve che tene tethI keTalo badho lAbha thaze tenuM zuM kahevAya ? ghaNI ja thoDI buddhi hoya to paNa navo abhyAsa karavAmAM udhama rAkhavAthI mAsa-tuSAdi munionI jema te ja bhavamAM kevaLajJAnAdino lAbha pAmI zakAya che. mATe navA abhyAsamAM niraMtara pravRtti rAkhavI e ja zreyaskara che. mAsatuSamuninI kathA eka AbhIranA putre moTI uMmaramAM dIkSA lIdhI. AvazyakanA yogodavahana pachI uttarAdhyayananA yoga vakhate tene pUrvasaMcita jJAnAvaraNIyakarmano udaya thayo, tethI tene ghaNI mahenata karyA chatAM kAMI AvaDyuM nahi. AthI gurue "bha Sa ma tuSa" eTale koIpaNa upara krodha na karavo ke, prema na rAkhavo." e pada gokhavAnuM ApyuM A pada satata moTA avAjathI muni gokhavA lAgyA paNa te barAbara yAda na rahetAM "mA ruSa mA tuSa'ne badale 'mAsa tuSa mAsa tuSa' gokhatAM chokarAoe temanuM nAma niMdA ane hAsyathI "mAsa tuSa' pADyuM. lokonA hAsya ane niMdAthI krodha na karatAM potAnA pUrvakarmane saMbhArI mani saMvegamAM sthira thayA. bAra bAra varSa sudhI A pada gokhyuM paNa zuddha kaMThastha na thayuM paNa teno bhAva krodha na kara ane prema na kara' te to hRdayagata vaNAI gayo ane muni kSapakazreNi pAmI na Sa ma tuSa padanA jJAna sAthe sarvajJAna meLavI kevaLajJAna pAmyA. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dravya upArjana vidhi. - jinapUjA karI bhojana karyA pachI jo rAjA vagere hoya to kacerImAM, dIvAna vagere moTo hoddedAra hoya to rAjasabhAmAM, vyApArI vagere hoya to bajAra ke, dukAne athavA potapotAnA yogya sthAnake AvI dharmamAM virodha na paDe evI rIte dravya upArjanano vicAra kare. rAjAoe A daridrI che ke, dhanavAna che, A mAnya che ke, amAnya che, tathA uttama, madhyama, adhama jAtikuLa svabhAvano vicAra karIne (sarvanI sAthe eka sarakho) nyAya karavo. nyAya upara dRSTAMta. kalyANakaTakapura nagarane viSe yazovamAM rAjA rAjaya karato hato. te nyAyamAM kharo nyAya ApanAra che evI khyAtivALo hovAthI teNe potAnA nyAya karavAnA mahelanI AgaLa eka nyAyaghaMTa bAMdhyo hato. eka vakhate tenI rAjyaadhiSThAyikA devIne evo vicAra utpanna thayo ke, "A rAjAe je nyAyaghaMTa bAMdhyo che te kharo che ke khoTo che tenI parIkSA karavI joIe." ema dhArIne pote ja gAyanuM rUpa dhAraNa karI tatkALa utpanna thayelA vatsanI sAthe krIDA karatI rAjamArga vacce ubhI rahI. evA avasaramAM te ja rAjAno putra doDatA ghoDAvALI gADImAM besI atizaya utAvaLa karato te ja mArge Avyo. ghaNA ja vegathI cAlatI ghoDAgADInuM cakra pharI javAthI te vAchaDo tatkALa tyAM ja maraNa pAmyo; jethI gAya pokAra karavA lAgI ane jANe rotI hoya ema Amatema jovA lAgI. tene avAja karatAM koIka puruSe kahyuM ke rAjadarabAramAM jaI tAro nyAya karAva. tyAre te gAya cAlatI cAlatI darabAra AgaLa jyAM nyAyaghaMTA bAMdhelI che tyAM AvI ane potAnA zIMgaDAnA agrabhAgathI te ghaMTAne halAvIne vagADI. A vakhate rAjA bhojana karavA besato hato chatAM te ghaMTAno zabda sAMbhaLI bolyA ke, are ! koNa ghaMTA vagADe che? nokaroe tapAsa karI kahyuM ke, svAmI ! koI nathI. tamo sukhethI bhojana karo. rAjA bolyo A vAtano nirNaya thayA vinA kema bhojana karAya? ema kahI bhojana karavAno thALa ema ja paDato mUkI pote uThIne daravAjA AgaLa juve che, to tyAM bIjA koIne na dekhatAM gAyane dekhI tene kahevA lAgyo ke, zuM tane koIe pIDA ApI che ? teNIe mAthuM dhuNAvIne hA kahI. jethI rAjA bolyo ke, cAla mane dekhADa koNa che ? AvuM vacana sAMbhaLI gAya cAlavA lAgI. rAjA paNa tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. je jagAe vAcharaDAnuM kalevara paDeluM hatuM tyAM AvIne te gAye batAvyuM. tyAre tenA para cakra pharI gayeluM dekhI rAjAe nokarone hukama karyo ke jeNe A vAcharaDA upara gADInuM cakkara calAvyuM hoya tene pakaDI lAvo. A hakIkata keTalAka loko jANatA hatA paraMtu te (vAcharaDA upara gADInuM cakkara calAvanAra) rAjaputra hovAthI tene rAjA pAse koNa lAvI Ape ? evuM samajI koI bolyuM nahIM; tethI rAjA bolyo ke, jayAre A vAtano nirNaya ane Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMkacUlanI kathA. 153 nyAya thaze tyAre ja huM bhojana karanAra chuM to paNa koI bolyuM nahIM. jyAre rAjAne tyAM ne tyAM UbhA eka lAMghaNa thayuM to paNa koI bolyuM nahi. tyAre rAjaputra pote ja AvI rAjAne kahevA lAgyo ke, "pitAjI ! huM enA upara cakkara calAvanAra chuM. mATe je daMDa karavAno hoya te mAro karo." rAjAe te ja vakhate smRtionA jANanArAone bolAvI pUchyuM ke A gunhAno zo daMDa karavo? teo bolyA ke svAmI ! rAjapadane yogya eka ja A putra hovAthI ene zo daMDa devAya ? rAjA bolyo ke konuM rAjya ? kono putra ! mAre to nyAyanI sAthe saMbaMdha che, mAre to nyAya ja pradhAna che, huM kaMI putrane mATe ke rAjyane mATe acakAuM ema nathI. nItimAM kahyuM che ke duSTano daMDa, sajjanano satkAra, nyAyamArgathI bhaMDAranI vRddhi, apakSapAta, zatruothI potAnA rAjyanI rakSA e pAMca prakAranA ja yajJa rAjAone mATe kahelA che. somanItimAM paNa kahevuM che ke, "aparAdhInA ja jevo daMDa putra upara paNa karavo." mATe Ane zuM daMDa Apavo yogya lAge che ? te kaho. to paNa te kAyadAnA jANa puruSa kAMI bolyA nahIM, aNa bolyA rahyA. rAjA bolyo AmAM koIno kaMIpaNa pakSapAta rAkhavAnI jarUra nathI. nyAyathI jeNe jevo aparAdha karyo hoya tene tevo daMDa Apavo joIe. mATe ANe A vAcharaDA upara cakkara pheravyuM che to enA upara paNa cakkara pheravavuM yogya che. ema kahI rAjAe tyAM ghoDAgADI maMgAvI putrane kahyuM ke, ahIMyAM tuM sUI jA. tyAre teNe vinIta hovAthI temaja karyuM. ghoDAgADI hAMkanArane kahyuM ke AnA upara gADInuM cakkara calAva paNa teNe gADI calAvI nahIM. tyAre loko nA pADatAM chatAM paNa rAjA pote te gADI upara caDIne te gADIne calAvavA mATe ghoDAne cAbuka mArIne tenA upara cakkara calAvavA udyama kare che te ja vakhate gAya badalAI gaI ane rAjyAdhiSThAyikA devI banI. (banelI gAyane badale kharI devIye) jayajaya zabda karatAM tenI upara puSponI vRSTi karI kahyuM ke rAjan ! dhanya che tane teM Avo nyAya adhika priyatama gaNyo, tuM cirakALaparyata nirvina rAjya kara. huM gAya ke vAcharaDo kaMI nathI. paNa tArA rAjyanI adhiSThAyikA devI chuM. tArA nyAyanI parIkSA karavA AvI hatI. tuM AvuM cirakALa rAjya nirvina calAvaje. ema kahI devI adazya thaI gaI. rAjAnA kArabhArIe to jema rAjA ane prajAno artha sAdhana thaI zake ane dharmamAM paNa virodha na Ave tema abhayakumAra tathA cANakya AdinI jema nyAya karavo. kahyuM che ke - ' rAjAnuM hita karatAM lokothI virodha thAya, lokonuM hita karatAM rAjA rajA ApI de, ema bannene rAjI rAkhavAmAM moTo virodha thAya, paNa rAjA ane prajA ane bannenA hitanA kAryano karanAra maLavo muzkela che. ethI bannenA hitakAraka banI potAno dharma sAcavIne nyAya karavo. vyApAra-vidhi. vyApArIone dharmano avirodha te vyavahArazuddhi vagerethI thAya che. vyApAramAM nirmaLatA hoya (satyatAthI vyApAra karavAmAM Ave, to dharmamAM virodha thato nathI. te ja vAta mULagAthAmAM kahe che - Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza vavahArasuddhi-desAi-viruddhaccAya uciacaraNehiM / to kuNai atthacitaM nivvAhito ni dhammaM // 7 // vyavahAra zuddhi dezAdiviruddha tyAga ucitAcaraNaH / tataH karoti arthacintAM, nirvAhyan nijaM dharmam // vyavahArazuddhithI, dezAdinA viruddhano tyAga karavAthI, ucita AcAranuM AcaraNa karavAthI, potAnA dharmano nirvAha karatAM dravyopArjananI ciMtA kare. vyavahArazuddhimAM kharekhara vicAratAM mana-vacana-kAyAnI nirmaLatA (saraLatA) che. te ja nirdoSa vyApAramAM manathI, vacanathI, ane kAyAthI kapaTa rAkhavuM nahIM, asatyatA rAkhavI nahIM, adekhAI rAkhavI nahIM. AthI vyavahArazuddhi thAya che. dezAdi viruddhano tyAga karIne vyApAra karatAM je dravya upArjana karAya che te paNa nyAyopArjita vitta gaNAya che, ucita AcAranuM sevana karavAthI eTale levaDa-devaDamAM jarA mAtra kapaTa na rAkhatAM je dravya upArjana thAya te paNa nyAyopArjita vitta gaNAya che. upara lakhelA traNa kAraNathI potAno dharma bacAvIne eTale ke, pote aMgIkAra karela vrata paccakakhANa abhigrahano bacAva karatA dhana upArjana karavuM. paNa dharmane dUra mUkIne dhana upArjana karavuM nahIM. lobhamAM muMjhAIne pote lIdhelAM niyama vrata-paccakakhANa bhUlI jaI dhana kamAvavAnI dRSTi rAkhavI nahIM. kemake ghaNA lokone prAya vyApAra vakhate ema ja vicAra AvI jAya che ke - evuM jagatamAM kaMI nathI ke je dhanathI sAdhI zakAtuM na hoya, teTalA ja mATe buddhivAna puruSe ghaNA ja prayatnathI eka mAtra dravya ja upArjana karavuM." dhana upArjana karavA karatAM paNa pahelAM dharma upArjana karavAnI jarUra. ahIM artha ciMtA karavI ema Agama kahetuM nathI, kAraNa ke mANasa mAtra anAdikAlanI parigrahanI saMjJAthI potAnI meLe ja artha-ciMtA kare che. kevali-bhASita Agama tevA sAvadya vyApAramAM nirvAhanI pravRtti zA mATe karAve ? anAdikAlanI saMjJAthI suzrAvakane arthaciMtA karavI paDe tyAre teNe dharma vigerene bAdha na Ave tevI rIte e karavI, eTalI ja AgamanI AjJA che. loko jema sAMsArika kAryono AraMbha karIne ahorAtra udyama kare che tenA eka lAkhamAM bhAga jeTalo paNa udyama jo dharmamAM kare to zuM meLavavAnuM bAkI rahe ? AjIvikAnA sAta upAya. mANasanI AjIvikA 1 vyApAra, ra vidyA, 3 khetI, 4 gAya-bakarAM Adi pazunuM rakSaNa, 5 kaLAkauzalya, 6 sevA ane 7 bhikSA. e sAta upAyathI thAya che. temAM vaNika loko vyApArathI, vaidya Adi loko potAnI vidyAthI, kaNabI loko khetIthI, govALa tathA bharavADa loko gAya AdinA rakSaNathI, citrakAra, sUtAra vagere loko potAnI kArIgarIthI, sevaka loko sevAthI ane bhikhArI loko bhikSAthI potAnI AjIvikA kare che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAra. vyApAra. dhAnya, dhRta, tela, kapAsa, sUtara, kApaDa, tAMbA, pittaLa Adi dhAtu, motI, jhaverAta, nANuM vagere kariyANAnA bhedathI aneka prakAranA vyApAra che. "traNaso sATha prakAranAM kariyANA che' evI lokomAM prasiddhi che. peTAnA bheda jANavA jaIe to saMkhyAno pAra Ave ema nathI. vyAje dhIravuM e paNa vyApAranI aMdara ja samAya che. vidyA. 155 auSadha, rasa, rasAyana, aMjana, vAstu, zukana, nimitta, sAmudrika, dharma, artha, kAma, jyotiSa, tarka vagere bhedathI vividha prakAranI vidyAo che. temAM vaidyavidyA ane gAMdhIpaNuM e be vidyAthI prAye mAThuM dhyAna thavAno saMbhava hovAthI vizeSa guNakArI nathI. koI dhanavAna puruSa mAMdo paDI jAya athavA bIjA koI evA ja prasaMge vaidyane tathA gAMdhIne ghaNo lAbha thAya che. Theka ThekANe bahumAna maLe che. kemake zarIre roga thAya tyAre vaidya pitA sarakho che. roganA mitra vaidya, rAjAnA mitra hAjI hAjI karI mIThAM vacana bolanArA, saMsArI duHkhathI pIDAyelA mANasonA mitra munirAja ane lakSmI khoIne beThelA puruSonA mitra joSI jANavA. vyApAramAM gAMdhIno ja vyApAra sarasa che kAraNa ke te vyApAramAM eka Take kharIdelI vastuo so Take veMcAya che A vAta sAcI che ke vaidyane tathA gAMdhIne lAbha tathA mAna ghaNuM maLe che. paraMtu jene je kAraNathI lAbha thAya che. te mANasa tevuM kAraNa haMmezA banI AvavAnI icchA rAkhe che. kahyuM che ke, subhaTo raNa saMgrAmanI, vaidyo moTA moTA dhanavaMta lokonI mAMdagInI, brAhmaNo ghaNA maraNonI ane nigraMtha munio lokomAM subhikSanI tathA kSemakuzaLanI icchA kare che. manamAM dhana upArjavAnI icchA rAkhanAra je vaidya loko mAMdA paDavAnI icchA kare che. rogI mANasanA rogane auSadhathI sAjA thatA aTakAvI dravyalobhathI ulaTI tenI hAni kare che, evA vaidyanA manamAM dayA kyAMthI hoya ? keTalAka vaidya to potAnA sAdharmI, daridra, anAtha, maraNane kAMThe AvelA evA loko pAsethI paNa baLAtkAre dravya levAne icche che. abhakSya vastu paNa auSadhamAM nAMkhIne rogIne khavarAve ane dvArikAnA abhavya vaidya dhanvaMtarInI jema jAtajAtanA auSadha AdinA kapaTathI lokone Thage che. thoDo lobha rAkhanArA paropakArI, sArI prakRtinA je vaidyo che temanI vaidyavidyA RSabhadeva bhagavAnanA jIva jIvAnaMda vaidyanI jema ihaloke tathA paraloke guNakArI jANavI. khetI. khetI traNa prakAranI che. eka varasAdanA pANIthI thanArI, bIjI kUvA AdinA pANIthI thanArI, trIjI varasAda tathA pANIthI thanArI. pazu rakSA. gAya, bheMsa, bakarI, UMTa, baLada, ghoDA, hAthI vagere jAnavaro pALIne potAnI AjIvikA karavI te pazurakSAvRtti kahevAya che. te paLAtAM jAnavara jAtajAtanAM hovAthI aneka prakAranI che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza khetI ane pazurakSAvRtti e banne vivekI mANasane karavA yogya nathI. vaLI kahyuM che ke - hAthInA dAMtane viSe rAjAonI lakSmI, baLadanA baMdha upara pAmara lokonI, khaDganI dhArA upara subhaTonI lakSmI, tathA zRMgArelA stana upara vezyAonI lakSmI rahe che. kadAcit bIjI kAMI vRtti na hoya ane khetI ja karavI paDe to vAvavAno samaya vagere barAbara dhyAnamAM rAkhavo. tathA pazurakSAvRtti karavI paDe to manamAM ghaNI dayA rAkhavI. kemake je kheDUta vAvavAno vakhata, bhUmino bhAga kevo che ? te tathA temAM kyo pAka Ave ? te jANe ane mArgamAM AveluM khetara mUkI de, tene ja ghaNo lAbha thAya, temaja je mANasa dravyaprAptine mATe pazurakSAvRtti karato hoya teNe potAnA mananI aMdara rahelo dayAbhAva choDavo nahIM. te kAmamAM sarva ThekANe pote jAgRta rahI viccheda vagere varjavuM. kaLA-kauzalya. 156 zilpakaLA so jAtanI che, kahyuM che, ke kuMbhAra, luhAra, citrakAra, sutAra ane hajAma e pAMcanA pAMca zilpa ja (kArIgarI) mukhya che. pAchA eka eka zilpanA vIsa vIsa peTAbheda gaNatAM sarva maLI so bheda thAya che. pratyeka mANasanI zilpakaLA ekane bIjAthI judI pADanArI hovAthI judI gaNIe to ghaNA ja bheda thAya. AcAryanA upadezathI thayeluM te zilpa kahevAya che. upara kahelA pAMca zilpa RSabhadeva bhagavAnanA upadezathI cAlatAM AvelAM che. AcAryanA upadeza vinA je kevaLa loka-paraMparAthI cAlatuM AveluM khetI vyApAra vigere te karma kahevAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke AcAryanA upadezathI thayeluM zilpa ane upadezathI na thayeluM te karma kahevAya che. . kuMbhAranuM, luhAranuM, citrakAranuM vigere zilpanA bheda che ane khetI, vyApAra, Adi karmanA bheda che. khetI, vyApAra ane pazurakSAvRtti e traNa karma ahIM pratyakSa kahyAM bAkI rahela karma prAye zilpa vageremAM samAI jAya che. puruSonI tathA strIonI kaLAo keTalIka vidyAmAM ane keTalIka zilpamAM samAI jAya che. karmanA sAmAnyathI cAra prakAra che. kahyuM che ke buddhithI karma (kArya) karanArA uttama, hAthathI karma karanArA madhyama, pagathI karma karanArA adhama ane mastakathI (bhAra upADIne) karma karanArA adhamamAM adhama jANavA. buddhithI karma karavA upara eka dRSTAMta kahe che buddhithI kamAnAranuM dRSTAMta. caMpAnagarImAM madana nAme eka zreSThIno putra hato. temaNe buddhi ApanArA lokanI dukAne jaI pAMcaso rUpiyA ApI eka buddhi lIdhI ke "be jaNA laDatA hoya tyAM ubhA rahevuM nahIM,'' ghera Avyo tyAre mitroe pAMcaso rUpiye buddhi lIdhI sAMbhaLI tenI ghaNI mazkarI karI tathA pitAe paNa ghaNo Thapako Apyo. te madana buddhi pAchI ApI potAnAM nANAM levA dukAnavALA pAse Avyo tyAre dukAnadAre kahyuM ke "jyAM be jaNAnI laDAI cAlatI hoya tyAM avazya ubhA rahevuM." ema Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevA. . 157 tuM kabUla karato hoya to rUpiyA pAchA ApuM. te vAta kabUla karavAthI dukAnadAre madanane pAMcaso dramma pAchA ApyA. have eka samaye mArgamAM be subhaTono kAMI vivAda thato hato. tyAre madana temanI pAse ubho rahyo. banne subhaToe madanane sAkSI tarIke kabUla karyo, nyAya karavAno samaya Avyo tyAre rAjAe madanane sAkSI tarIke bolAvyo. tyAre banne subhaToe madanane kahyuM ke "jo mArI tarapheNamAM sAkSI nahIM pUre to tAruM AvI banyuM ema jANaje." evI dhamakIthI AkuLa-vyAkuLa thayelA dhana zreSThIe potAnA putranA rakSaNa mATe kroDa dramma ApIne buddhi denAranI pAsethI eka buddhi lIdhI ke "tuM tArA putrane gAMDo kara" ema karavAthI dhanazreSThI sukhI thayo. e buddhikarma upara dRSTAMta kahyuM che. - vyApAra Adi karanArA loko hAthathI kAma karanArA jANavA. dUtapaNuM vagere kAma karanArA loko pagathI kAma karanArA jANavA. bhAra upADanArA vagere loko mastakathI kAma karanArA jANavA. sevA. 1 rAjAnI, 2 rAjAnA amaladAra lokonI, 3 zreSThInI ane 4 bIjA lokonI maLI cAra prakAranI sevAthI ahorAtri paravazatA Adi bhogavavuM paDatuM hovAthI jevA tevA mANasathI thAya tema nathI. kahyuM che ke sevaka kAMI na bole te mUMgo kahevAya, jo chUTathI bole to bakanAro kahevAya, jo Agho bese to buddhihIna kahevAya, jo sahana kare to halakA kuLano kahevAya mATe yogIothI paNa na jANI zakAya evo sevAdharma bahu ja kaThaNa che. je potAnI unnati thAya te mATe nIcuM mAthuM namAve, potAnI AjIvikAne mATe prANa ApavA paNa taiyAra thAya ane sukhaprApti mATe duHkhI thAya evA sevaka karatAM bIjo koNa mUrkha haze ? pArakI sevA karavI te sthAnavRtti samAna che. ema kahenArA lokoe barAbara vicAra karyo jaNAto nathI. kAraNa ke zvAna dhaNInI khuzAmata puMchaDIthI kare che ane sevaka te dhaNInI khuzAmata mAthuM namAvI namAvIne kare che mATe sevakanI vRtti zvAna karatAM paNa nIca che ema chatAM paNa bIjI koI rIte nirvAha na thato hoya to, sevA karIne paNa vivekI puruSe potAno nirvAha karavo. kemake moTA zrImAnuM hoya teNe vyApAra karavo, alpa dhanavAna hoya teNe khetI karavI ane sarva udyama jyAre khUTI paDe tyAre chevaTe sevA karavI. sevA konI karavI. samA, upakArano jANa tathA jenAmAM bIjA evA ja guNa hoya, te dhaNInI sevA karavI. kemake je kAnano kAco na hoya tathA zUravIra, karelA upakArano jANa, potAnuM sattva rAkhanAro, guNI, dAtA, guNa upara prIti rAkhanAro evo dhaNI sevakane bhAgyathI ja maLe che. jUra, vyasanI, lobhI, nIca, ghaNA kALano rogI, mUrkha ane anyAyI evA mANasane kadI paNa potAno adhipati na karavo. je mANasa avivekI rAjA pAsethI pote RddhivaMta thavAne icche Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza che, te paMgu chatAM potAne Rddhi prApta thavA mATe so yojana page javAnI dhAraNA kare che; arthAt te mahenata nakAmI che ema samajavuM. kAyadAkIya nItisAramAM vaLI kahyuM che ke vRddha puruSonI saMmatithI cAlanAro rAjA puruSone mAnya thAya che. kAraNa ke kharAba cAlanA loko kadAcita tene khoTe mArge dore to paNa te jAya nahIM. dhaNIe paNa sevakanA guNa pramANe teno Adara satkAra karavo joIe. kahyuM che ke jyAre rAjA sArA tathA narasA sarve sevakone sarakhI paMktimAM game tyAre udyama karavAne samartha evA sevakono utsAha bhAMgI jAya che. sevaka prItivALo ane buddhizALI hoya. sevake paNa svAmI viSe bhakti, caturatA vagere avazya rAkhavAM ja joIe kemake, sevaka dhaNI upara ghaNI prIti rAkhanAro hoya to paNa te jo buddhihIna ane kAyara hoya to tethI dhaNIne zuM lAbha thavAno ? tathA sevaka buddhizALI ane parAkramI hoya to paNa te jo dhaNI upara prIti rAkhanAro na hoya to tethI paNa zuM lAbha thavAno? mATe jemanAmAM buddhi, zUravIrapaNuM ane prIti e traNa guNa hoya te ja rAjAnA saMpattikALamAM tathA vipattikALamAM upayogI thAya ema jANavA ane jemanAmAM guNa na hoya te sevaka strI samAna samajavA. kadAcit rAjA prasanna thAya to te sevakane mAnapatra Ape che. paNa sevako to te mAnanA badalAmAM vakhate potAnA prANa ApIne paNa rAjA upara upakAra kare che. sevake rAjAdinI sevA ghaNI caturAIthI karavI, kemake sevake sarpa, vyAdhra, hAthI ane siMha evA krUra jIvone paNa upAyathI vaza karelA joIne manamAM vicAravuM ke buddhizALI ane DAhyA puruSoe "rAjAne vaza karavo e vAta sahaja che" rAjAne vaza karavAnI rIta. rAjAdine vaza karavAnA prakAra nItizAstra Adi graMthomAM kahyA che, te e che ke :- DAhyA sevake dhaNInI bAjue besavuM, tenA mukha tarapha dRSTi rAkhavI, hAtha joDavA ane dhaNIno svabhAva jANIne sarva kAryo sAdhavAM. sevake sabhAmAM dhaNInI pAse bahu najIka na besavuM tathA bahu dUra paNa na besavuM. dhaNInA Asana jeTalA athavA tethI vadhAre uMcA Asana upara paNa na besavuM, dhaNInI AgaLa tema pAchaLa paNa na besavuM, kAraNa ke bahu pAse besIe to dhaNIne akaLAmaNa thAya, bahu dUra bese to buddhihIna kahevAya, AgaLa bese to bIjA koI mANasane khoTuM lAge ane pAchaLa bese to dhaNInI dRSTi na paDe mATe upara kahyA pramANe besavuM. svAmi Adine vinaMti kyAre karavI. . thAkI gayelo, sudhAthI tathA tRSAthI paDAyelo, krodha pAmelo, koI kAryamAM rokAyelo, suvAno vicAra karanAro tathA bIjA koInI vinaMtI sAMbhaLavAmAM rokAyelo evI avasthAmAM dhaNI hoya Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garva vinAzanuM mULa che. 159 te samaye sevake tene kAMI vAta kahevAnI hoya to kahevI nahIM. sevake jema rAjAnI sAthe tema rAjamAtA, paTTarANI, pATavIkumAra, mukhyamaMtrI, rAjaguru, ane dvArapALa eTalA mANasonI sAthe paNa ema ja vartavuM. pUrve meM ja e saLagAvyo che mATe huM enI avahelanA karuM to paNa e mane bALaze nahIM evI khoTI samajathI jo koI mANasa potAnI AMgaLI dIvA upara dhare to te tatkALa bALI nAkhe che. tema meM ja ene hikamatathI rAjapadavIe pahoMcADyo che, mATe te ruSTa na thAya evI samajathI jo koI mANasa rAjAne AMgaLI paNa aDADe to te ruSTa thayA vagara rahe nahIM. mATe te ruSTa na thAya tema vartavuM. koI puruSa rAjAne ghaNo mAnya hoya to paNa manamAM teNe te vAtano garva na karavo, kAraNa ke garva vinAzanuM mULa che ema kahyuM che. A viSaya upara eka vAta evI saMbhaLAya che ke :garva vinAzanuM mULa che. | dilhI zaheranA bAdazAhanA moTA pradhAnane ghaNo garva thayo. te manamAM ema samajavA lAgyo ke "rAjya mArA upara ja TakI rahyuM che." eka samaye koI moTA mANasa AgaLa teNe garvanI vAta paNa kahI dIdhI. te vAta bAdazAhane kAne paDatAM ja teNe mukhya pradhAnane pada uparathI utArI mUkayo ane tenI jagyA upara hAthamAM rAMpaDI rAkhanAro eka najIkamAM mocI hato tene rAkhyo. te kAmakAjanA kAgaLa upara sahInI nizAnI tarIke rAMpaDI lakhato hato. teno vaMza hajI dilhImAM hayAta che. rAja sevAnI zreSThatA. rAjAdi prasanna thAya to aizvarya dino lAbha thavo azakya nathI. kahyuM che ke zelaDInuM khetara, samudra, yoni-poSaNa ane rAjAno prasAda eTalI vastu tatkALa daridrapaNuM dUra kare che. sukhanI vAMchA karanArA abhimAnI loko rAjA Adi lokonI sevA karavAnI bhale niMdA kare, paNa rAjasevA karyA vagara svajanano uddhAra ane zatruno saMhAra thAya nahi. kumArapALa nAsI gayA, tyAre vIsarI brAhmaNe temane sahAyatA ApI tethI prasanna thaI avasara AvatAM te brAhmaNane lATadezanuM rAjya ApyuM. koI devarAja nAme rAjaputra jitazatru rAjAne tyAM poLIyAnuM kAma karato hato teNe eka samaye sarpano upadrava dUra karyo. tethI prasanna thayelA jitazatru rAjA te devarAjane potAnuM rAjya ApI pote dIkSA laI siddha thayA. maMtrI, zreSThI, senApati AdinAM sarva kAmo paNa rAjasevAmAM ja samAI jAya che. e maMtrI AdinA kAmo ghaNAM pApamaya che ane pariNAme kaDavAM che mATe kharekhara jotAM zrAvake te varjavAM. kahyuM che ke je mANasane je adhikAra upara rAkhIe temAM te corI karyA vagara rahe nahIM. juo dhobI potAnA paheravAnA vastra vecAtA laIne pahere che ke zuM? manamAM adhika citA utpanna karanArA adhikAra kArAgRha samAna che. rAjAnA adhikArIone prathama nahIM paNa pariNAme baMdhana thAya che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 160 kyA rAja kArya choDavAM. suzrAvaka sarvathA rAjAonuM kAmakAja mUkI na zake to paNa guptipALa, koTavAla, sImApALa vagerenA adhikAra to ghaNA pApamaya ane nirdaya mANasathI banI zake evA che, mATe zraddhAvaMta zrAvake te jarUra tajavA. kemake talAra, koTavALa, sImApALa, paTela Adi adhikArI koI mANasane sukha detA nathI. bAkInA adhikAra kadAcit koI zrAvaka svIkAre to teNe maMtrI vastupALa tathA pRthvIdharanI jema zrAvakonA sukRtanI kIrti thAya tevI rIte te adhikAra calAvavA. kemake je mANasoe pApamaya evA rAjakAryo karavA chatAM tenI sAthe dharmanAM kRtyo karIne puNya upAjaryuM nahi te mANasone dravya mATe dhULa dhonArA loko karatAM paNa huM mUDha jANuM chuM. potAnI upara rAjAnI ghaNI kRpA hoya to paNa te zAzvatapaNuM dhArI rAjAnA koI paNa mANasane kopAvavo nahIM, tathA rAjA ApaNane kAMI kArya karavA soMpe to rAjA pAse te kAma upara uparI mANasa mAgavo. suzrAvake A rIte rAjasevA karavI. te banatAM sudhI zrAvake rAjAnI ja karavI e ucita che. kahyuM che ke jJAAna, darzana ane cAritrathI yukta evo huM koI zrAvakane ghera bhale dAsa thAuM, paNa mithyAtvathI mohita mativALo rAjA ke cakravartI na thAuM, have kadAcit bIjuM kAMI nirvAhanuM sAdhana na hoya, to samaktinA paccakkhANamAM "vittIotArebhuM" evo AgAra rAkhyo che tethI koI zrAvaka jo mithyArdaSTinI sevA kare, to paNa teNe potAnI zakti ane yuktithI karI zakAya teTalI svadharmanI pIDA TALavI. tathA bIjA koI prakAre thoDo paNa zrAvakane ghera nirvAha thavAno yoga maLe to mithyArdaSTinI sevA mUkI devI. e prakAre sevAvidhi kahyo che. bhikSA. sonuM vagere dhAtu, dhAnya, vastra, ityAdi vastunA bhedathI bhikSA aneka prakAranI che. temAM sarvasaMgaparityAga karanArA munirAjanA dharmakAryanA rakSaNa mATe AhAra, vastra, pAtra vagere vastunI bhikSA ucita che; kemake he bhagavatI bhikSe ! tuM pratidina parizrama vinA maLI zake evI che, bhikSuka lokonI mAtA samAna che, sAdhu munirAjanI to kalpavallI che, rAjAo paNa tane name che, tathA tuM narakane TALanArI che, mATe huM tane namaskAra karuM chuM. bAkI sarva prakAranI bhikSA mANasane atizaya laghutA utpanna karanArI che. kemake mANasa jyAM sudhI moDhethI "Apo" ema bole nahIM, eTale mAMgaNI kare nahIM, tyAM sudhI tenAmAM rUpa, guNa, lajjA, satyatA, kulInatA ane ahaMkAra rahelAM che ema jANavuM. tRNa bIjI vastu karatAM halakuM che, rU tRNa karatAM halakuM che, ane yAcaka to rU karatAM paNa halako che tyAre ene pavana kema uDADIne laI jato nathI ? tenuM kAraNa e che ke, pavananA manamAM evo bhaya rahe che ke huM ene (yAcakane) laI jauM to mArI pAse e kAMI mAMgaze. rogI, ghaNA kALa sudhI pravAsa karanAra, nitya pArakuM anna bhakSaNa karanAra ane pArake ghera suI rahenAra eTalA mANasonuM jIvita maraNa samAna che. eTaluM ja nahIM paNa maraNa pAmavuM te Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSAnuM khAvAthI thato anartha. 161 emane sArI vizrAMti che. bhikSA mAgIne nirvAha karanAro mANasa niSkALajI, bahu khAnAro, ALasu ane ghaNI nidrA lenAro hovAthI jagatamAM taddana nakAmo thAya che. kahyuM che ke - bhikSAnuM khAvAthI thato anartha. koI kApAlikanA bhikSA mAMgavAnA ThIkarAmAM eka ghAMcInA baLade moTuM ghAlyuM tyAre ghaNo kolAhala karIne kApAlike kahyuM ke, "mane bIjI ghaNI bhikSA maLaze paNa e baLade bhikSAnA vAsaNamAM moTuM ghAlyuM, tethI rakhene enAmAM bhikSAcaranA ALasa, bahu nidrA Adi guNa AvyAthI A nakAmo thaI paDe, mATe mane bahu dilagIrI thAya che. bhikSAnAM traNa bheda. - zrI haribhadrasUrie pAMcamA aSTakamAM traNa prakAranI bhikSA kahI che. te e ke tattvanA jANa puruSoe 1 sarvasaMpankarI, 2 pauruSadanI ane 3 vRttibhikSA. A rIte traNa prakAranI bhikSA kahI che. gurunI AjJAmAM rahelA, dharmadhyAna-Adi zubha dhyAna karanArA ane mAvajIva sarva AraMbhathI nivRtti pAmelA sAdhuonI bhikSA sarvasaMpankarI kahevAya che. je puruSa paMca mahAvratane aMgIkAra karIne yatidharmane virodha Ave evI rIte cAle, te gRhasthanI jema sAvadya AraMbha karanArA sAdhunI bhikSA pauruSaSmI kahevAya che. kAraNa ke dharmanI laghutA utpanna karanAro te mUDha sAdhu zarIre puSTa chatAM dIna thaI bhikSA mAgIne udara poSaNa kare, tethI teno kevaLa puruSArtha nAza pAme che. daridrI, AMdhaLA, pAMgaLA tathA bIjA paNa jemanAthI kAMI dhaMdho thaI zake ema nathI; e loko je potAnI AjIvikAne arthe bhikSA mAge che te vRttibhiSA kahevAya che. vRttibhikSAmAM bahu doSa nathI kAraNa ke tenA mAganArA daridrI Adi loko dharmane laghutA upajAvatA nathI. manamAM dayA lAvI loko temane bhikSA Ape che. mATe gRhastha ane vizeSa karI dharmI zrAvake bhikSA mAgavI varjavI. bIjAM kAraNa e che ke bhikSA mAganAra puruSa game teTaluM zreSTha dharmAnuSThAna kare to paNa jema durjananI maitrIthI doSo che tema tenAthI lokamAM avajJA, niMdA vagere thAya. ane je jIva dharmanI niMdA karAvanAro thAya tene samyakatvanI prApti Adi thavuM muzkela che. oghaniryuktimAM sAdhu AzrayI kahyuM che ke SaTu jIvanikAya upara dayA rAkhanAra saMyamI paNa, AhAra-nihAra karatAM tathA gocarIe annagrahaNa karatAM jo koI dharmanI niMdA upajAve to bodhilAbha durlabha thAya. bhikSA mAgavAthI koIne lakSmI ane sukha vigerenI prApti thatI nathI. kahyuM che ke pUrNa lakSmI vyApAranI aMdara vase che, thoDI khetImAM che. sevAmAM nahIM jevI che ane bhikSAmAM to bilakula che ja nahIM. udarapoSaNa mAtra to bhikSAthI paNa thAya che. tethI aMdha vigerene te AjIvikAnA sAdhanarUpa che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza manusmRtinA cothA adhyAyamAM kahyuM che ke rUta, amRta, mRta, prakRti ane satyA nRta eTalA upAyathI potAnI AjIvikA karavI, paraMtu nIca sevA karI potAno nirvAha kadI paNa na karavo. cauTAmAM paDelA dANA vINavA te rUta kahevAya che. yAcanA karyA vagara maLeluM te amRta ane yAcanA karavAthI maLeluM te mRta kahevAya che. prakRti te khetI ane satyAgRta eTale vepAra jANavo. vaNika lokone to dravya saMpAdana karavAno mukhya mArga vyApAra ja che. kahyuM che ke lakSmI viSNunA vakSasthaLe athavA kamaLavanamAM rahetI nathI, paNa puruSonA udyamarUpa samudramAM tenuM mukhyasthAna che. vivekI puruSe potAno ane potAnA sahAyaka dhana, baLa, bhAgyodaya, deza, kALa Adino vicAra karIne ja vyApAra karavo, nahIM to khoTa vagereno saMbhava rahe che. kahyuM che ke buddhizALI puruSe potAnI zakti hoya te pramANe ja kArya karavuM. tema na kare to lokamAM kAryanI asiddhi, lajjA, upahAsa, halanA tathA lakSmInI ane baLanI hAni thAya. anya graMthakAroe paNa kahyuM che ke deza kayo che ? mArA sahAyakArI kevA che ? kALa kevo che ? mAre Avaka tathA kharca keTa che ? huM koNa chuM ane mArI zakti keTalI che ? e vAtano dararoja vAraMvAra vicAra karavo. " zIdhra hAtha AvanArAMvidana vinAnAM, potAnI siddhine arthe ghaNAM sAdhano dharAvanArAM evAM kAraNo prathamathI ja zIgha kAryanI siddhi sUcave che. yatna vagara prApta thanArI ane yatnathI paNa prApta na thanArI lakSmI, puNya ane pApamAM keTalo bheda che ? te jaNAve che. vyApAramAM vyavahArazuddhi ane tenA bheda. vyApAramAM vyavahAranI zuddhi dravya, kSetra, kALa ane bhAva e bhedathI cAra prakAranI che. dravyazuddhi. dravyazuddhi te paMdara karmAdAna AdinuM kAraNa evuM kariyANuM sarvathA varjavuM. kahyuM che ke dharmane pIDA karanArUM tathA lokamAM apayaza utpanna karanArUM kariyANuM ghaNo lAbha thato hoya, to paNa puNyArthI lokoe kadI na levuM ke na rAkhavuM. taiyAra thayelAM vastra, sUtara, nANuM, suvarNa ane rUpuM vigere vyApAranI cIja prAye nirdoSa hoya che. - vyApAramAM jema AraMbha ocho thAya tema haMmezAM cAlavuM. dubhikSa Adi AvyAM chatAM bIjI koI rIte nirvAha na thato hoya to ghaNA AraMbhathI thAya evo vyApAra tathA kharakarma vagere paNa kare. tathApi kharakarma vagere karavAnI icchA manamAM na rAkhavI. tevo prasaMga Avye karavuM paDe to potAnA AtmAnI ane gurunI sAkhe tenI niMdA karavI tathA manamAM lajjA rAkhIne ja tevAM kArya karavAM. siddhAMtamAM bhAvazrAvakanA lakSaNamAM kahyuM che ke suzrAvaka tIvra AraMbha varSe ane te vinA nirvAha na thato hoya to manamAM tevA AraMbhanI icchA na rAkhatAM kevaLa nirvAhane arthe ja tIvra AraMbha kare; paNa AraMbha-parigraha rahita evA dhanyavAdane lAyaka jIvonI stuti karavI. tathA sarva jIva upara dayAbhAva rAkhavo. je manathI paNa koI jIvane pIDA upajAvatA nathI ane je AraMbhanA pApathI virati pAmelA che, evA dhanya mahAmunio traNakoTie zuddha AhAra grahaNa kare che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevA mAlano vyApAra na karavo ? kevA mAlano vyApAra na karavo ? 163 nahIM dITheluM tathA nahIM pArakheluM kariyANuM grahaNa na karavuM. tathA jene viSe lAbha thAya ke na thAya ? evI zaMkA hoya; athavA jemAM bIjI ghaNI vastu bhegI thayelI hoya evuM kariyANuM ghaNA vyApArIoe pAMtithI levuM. eTale vakhate khoTa Ave to sarvene sarakhe bhAge Ave, kemake vyApArI puruSa vyApAramAM dhana meLavavA icchato hoya to teNe kariyANAM dIThA vinA bAnuM na ApavuM, ane ApavuM hoya to bIjA vyApArIonI sAthe ApavuM. kSetrazuddhi. kSetrathI to jyAM svacakra, paracakra, mAMdagI ane vyasana Adino upadrava na hoya, tathA dharmanI sarva sAmagrI hoya, te kSetramAM vyApAra karavo. bIje bahu lAbha thato hoya to paNa na karavo. kAlazuddhi. kALathI to bAra mAsanI aMdara AvatI traNa aThThAIo, parvatithi vyApAramAM varjavI, ane varSAdiRtu AzrayI je je vyApArano siddhAMtamAM niSedha karyo che te te vyApAra paNa varlDavA. kaI RtumAM kayo vyApAra varlDavo te A graMthamAM ja kahIzuM. bhAvazuddhi. bhAvathI to vyApAranA ghaNA bheda che. te A rIte :- kSatriya jAtanA vyApArI tathA rAjA vagere, emanI sAthe thoDo vyavahAra karyo hoya to paNa prAye tethI lAbha thato nathI. potAne hAthe ApeluM dravya mAgatAM paNa je lokothI Dara rAkhavo paDe tevA zastradhArI Adi lokonI sAthe thoDo vyavahAra karavAthI paNa lAbha kyAMthI thAya ? kahyuM che ke uttama vaNike kSatriya vyApArI, brAhmaNa vyApArI tathA zastradhArI emanI sAthe koI kALe paNa vyavahAra na rAkhavo. pAchaLathI ADuM bolanAra lokonI sAthe udhArano vyApAra paNa na karavo. kemake vastu udhAra na ApatAM saMgraha karI rAkhe to paNa avasara Ave tenA vecavAthI mULa kiMmata jeTaluM nANuM to upajaze, paNa ADuM bolanArA lokone udhAra ApyuM hoya to teTaluM dravya paNa utpanna na thAya. temAM vizeSe karI naTa, viTa (vezyAnA dalAla), vezyA tathA dyUtakAra (jugArI) emanI sAthe udhArano vyApAra thoDo paNa na karavo. kAraNa ke tethI mULa dravyano paNa nAza thAya che. vyAja-vaTAvano vyApAra paNa jeTaluM dravya ApavuM hoya te karatAM adhika mUlyanI vastu giravI rAkhIne ja karavo ucita che. tema na karo to ugharANI karatAM ghaNo kleza tathA virodha thAya. vakhate dharmanI hAni thAya. tathA lAMghavA besavA Adi aneka anartha paNa utpanna thAya. A viSaya upara mugdhazeThano prasaMga che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza mugdhazeThanuM daSTAMta. jinadatta nAme eka zreSThI tathA teno mugdha nAme eka putra hato. mugdha potAnA nAma pramANe ghaNo bhoLo hato. potAnA bApanI maherabAnIthI te sukhamAM lIlAlahera karato hato. avasara AvatAM jinadatta zreSThIe dasa peDhIthI zuddha kuLamAM utpanna thayelI naMdivardhana zreSThInI kanyAnI sAthe moTA utsavathI potAnA putrane paraNAvyo. AgaLa jatAM putranI bhalamanasAI jevI agAu hatI tevI ja jovAmAM AvI. tyAre jinadatta zreSThIe gUDha arthanA vacanathI tene A rIte upadeza karyo. "he vatsa ! 1 sarva ThekANe dAMtanI vADa rAkhavI, ra koIne vyAje dravya dhIryA pachI tenI ugharANI na karavI, 3 baMdhanamAM paDelI strIne mAravI, 4 mIThuM ja bhojana karavuM, 5 sukhe ja nidrA levI, 6 gAme gAma ghara karavuM, 7 daridrAvasthA Ave to gaMgAtaTa khodavo, 8 upara kahelI vAtamAM kAMI zaMkA paDe to pATaliputra nagare somadatta zreSThI nAme mAro snehI rahe che tene pUchavuM. mugdhazreSThIe pitAno A upadeza sAMbhaLyo paNa teno bhAvArtha tenA samajavAmAM Avyo nahIM. AgaLa jatAM te mugdhazreSThI ghaNo duHkhI thayo. bhoLapaNAmAM sarva nANuM khoyuM. strI Adi lokone te apriya banyo. eka kAma enuM pAra paDatuM nathI. enI pAsenuM nANuM paNa khUTI gayuM. e mahAmUrkha che ema lokamAM tenI hAMsI thavA lAgI. pachI te (mugdhazreSThI) pATalIputra nagare gayo. somadatta zreSThIne pitAnA upadezano bhAvArtha pUchyo. somadatte kahyuM "sarva ThekANe dAMtanI vADa rAkhavI eTale mukhamAMthI khoTuM vacana bolavuM nahIM. arthAt sarvalokane priya lAge evuM vacana bolavuM. 2 koIne vyAje paisA dhIryA pachI tenI ugharANI na karavI. eTale prathamathI ja adhika mUlyavALI vastu giravI rAkhIne paisA dhIravA ke jethI deNadAra pote AvIne vyAja sahita nANuM pAchuM ApI jAya. 3 baMdhanamAM paDelI strIne mAravI eTale potAnI strIne jo putra athavA putrI thaI hoya to ja tenI tADanA karavI. tema na hoya to te tADanA karavAthI roSa karIne piyara athavA bIje koI sthaLe jAya, athavA kUvAmAM paDIne athavA bIjI koI rIte ApaghAta kare. 4 mIThuM ja bhojana karavuM, eTale jyAM prIti tathA Adara dekhAya tyAM ja bhojana karavuM. kAraNa ke, prIti tathA Adara e ja bhojananI kharekhara mIThAza che. athavA bhUkha lAge tyAre ja khAvuM eTale sarva mIThuM ja lAge. 5 sukhe ja uMgha karavI eTale jyAM koI prakAranI zaMkA na hoya tyAM rahevuM eTale tyAM sukhe uMgha Ave. athavA AMkhamAM uMgha Ave tyAre ja sUI rahevuM eTale sukhe uMgha Ave. 6 gAme gAma ghara karavuM eTale gAmegAma evI maitrI karavI ke jethI potAnA gharanI jema tyAM bhojanAdi sukhe maLI zake. 7 daridrAvasthA Ave to gaMgAtaTa khodavo eTale tArA gharamAM jyAM gaMgA nAme gAya baMdhAya che te bhUmi khodavI, jethI pitAe dATI rAkheluM nidhAna tane jhaTa maLe." somadatta zreSThInA mukhathI e bhAvArtha sAMbhaLI mugdhazreSThIe te pramANe karyuM, tethI te dravyavAna, sukhI ane lokamAM mAnya thayo. e rIte putrazikSAnuM daSTAMta kahyuM che. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama leNadAra koNa? 165 mATe udhArano vyavahAra na ja rAkhavo. kadAcit te vinA na cAle to satya bolanAra lokonI sAthe ja vyavahAra rAkhavo. vyAja paNa deza, kALa Adino vicAra karIne ja eka, be, traNa. cAra, pAMca athavA ethI vadhAre TakA levuM. paNa te evI rIte ke jethI zreSTha lokamAM ApaNI hAMsI na thAya. devAdAre paNa kahelI mudatanI aMdara ja devuM pAchuM ApavuM. kAraNa ke mANasanI pratiSThA mukhamAMthI nIkaLeluM vacana pALavA upara ja AdhAra rAkhe che; kema ke jeTalAM vacananuM pAlana karI zako teTalAM ja vacana tame mukhamAMthI bahAra kADho. ardhA mArgamAM mUkavo na paDe teTalo ja bhAra prathamathI upADavo. kadAcit koI ociMtA kAraNathI dhananI hAni thaI jAya ane tethI karelI kALamaryAdAmAM RNa pAchuM na vALI zake, to kaTake kaTake levAnuM kabUla karAvI leNadArane saMtoSa karavo. ema na kare to vizvAsa uThI javAthI vyavahAramAM vAMdho paDe. vivekI puruSe potAnI sarva zaktithI RNa utAravAno prayatna karavo. A bhave ane parabhave du:kha denAruM RNa kSaNa mAtra paNa mAthe rAkhe evo koNa mUDhamati haze ? kahyuM che ke dharmano AraMbha. RNa utAravuM, kanyAdAna, dhana meLavavuM, zatruno uccheda ane agnino tathA rogano upadrava maTADavo, eTalA vAnA jema bane tema jaldIthI karavAM. zarIre telanuM mardana karavuM. RNa utAravuM ane kanyAnuM (dIkarInuM) maravuM e traNa vAnAM prathama duHkha daIne pAchaLathI sukha Ape che. potAnuM udarapoSaNa karavAne paNa asamartha hovAthI jo RNa pAchuM ApI na zakAya to potAnI yogyatA mAphaka zAhukAranI sevA karIne paNa RNa utAravuM. ema na kare to Avate bhave zAhukArane tyAM sevaka, pADo, baLada, UMTa, gardabha, khaccara, azva Adi thavuM paDe. uttama leNadAra koNa ? zAhukAre paNa RNa pAchuM vALavA asamartha hoya tenI pAse mAgavuM nahIM, kAraNa ke tethI phogaTa saMkuleza tathA pApanI vRddhi mAtra thavAno saMbhava rahe che. mATe evA nAdArane zAhukAre kahevuM ke "tane ApavAnI zakti Ave tyAre mAruM RNa Apaje ane na Ave to mAruM eTaluM dravya dharmakhAte thAo." devAdAre ghaNA kALa sudhI RNano saMbaMdha mAthe na rAkhavo; kAraNa ke tema karavAthI vakhate AyuSya pUruM thaI jAya to Avate bhave pAcho te RNano saMbaMdha hoI vaira vagere vadhe che. bhAvaDa zreSThIne pUrvabhavanA RNanA saMbaMdhathI ja putra thayA evI vAta saMbhaLAya che, te nIce lakhI che. bhAvaDa zeThanuM dRSTAMta. bhAvaDa nAme eka zreSThI hato. tenI strIne peTe eka jIva avataryo. te vakhate khoTAM svapra AvyAM tathA zreSThInI strIne dohalA paNa ghaNA ja mAThA utpanna thayA. bIjA paNa ghaNAM apazukana thayAM. samaya pUrNa thaye zreSThIne mRtyuyoga upara duSTa putra thayo. te gharamAM rakhAya nahIM, tethI mApaNI nadIne kAMThe eka sUkAyela vRkSanI nIce te bALakane mUkyo. te bALake prathama rudana karI ane pAchaLathI hasIne kahyuM ke, "eka lAkha sonaiyA huM tamArI pAse mAMguM chuM te Apo, nahIM to tamArA upara ghaNA anartha AvI paDaze." te sAMbhaLI bhAvaDa Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza zreSThIe putrano janmotsava karI, chaTTe divase eka lAkha sonaiyA vAparyA tyAre te bALaka maraNa pAmyo. e ja rIte bIjo putra paNa traNa lAkha sonaiyA ApyA tyAre maraNa pAmyo. trIjo putra thavAne avasare svapra tathA zukana paNa sArA thayA. putra utpanna thayA pachI teNe kahyuM ke, "mAre ogaNIza lAkha sonaiyA levAnA che." ema kahI teNe mAbApa pAsethI ogaNIsa lAkha sonaiyA dharma khAte kaDhAvyA. pachI te nava lAkha sonaiyA kharacIne kAzmIradezamAM zrI RSabhadeva bhagavAna, zrI puMDarIka gaNadhara ane cakrezvarIdevI e traNanI pratimA laI gayo. dasa lAkha sonaiyA kharacIne tyAM pratimAonI pratiSThA karAvI. pachI upArjana kareluM asaMkhya suvarNa aDhAra vahANamAM bharIne te zatruMjaye gayo tyAM lepyamaya pratimAo hatI. te kADhIne tene ThekANe teNe mammANI ratnanI pratimAo sthApanA karI. A rIte RNa bhavAMtare vALavuM paDe e viSaya upara bhAvaDa zreSThInI kathA kahI. RNa ApatA khUba viveka karavo. RNanA saMbaMdhamAM prAyaH kalaha tathA vairanI vRddhi vagere thAya che. te lokamAM prasiddha che. mATe RNano saMbaMdha cAlatA bhavamAM ja game te upAya karIne vALI nAMkhavo. bIjAM vyavahAra karatAM jo dravya pAchuM na Ave to manamAM ema jANavuM ke teTaluM dravya meM dharmArthe vAparyuM. ApeluM dravya ugharANI karatAM paNa pAchuM na maLe to te dharmArthe gaNavAno mArga rahe. te mATe ja vivekI puruSe sAdharmika bhAIonI sAthe ja mukhya mArge vyavahAra karavo e yogya che. pleccha Adi anArya loko pAse leNuM hoya ane te jo pAchuM na Ave to te dravya dharmArthe che evuM ciMtavavAne kAMI paNa rasto nathI. mATe teno kevaLa tyAga karavo arthAt tenA uparathI potAnI mamatA choDI devI. kadAcit tyAga karyA pachI te dravya deNadAra Ape to te zrI saMghane dharmArthe vAparavAne arthe sopavuM. khovAyelI vastuno viveka. dravya, zastra Adi Ayudha athavA bIjI paNa koI vastu khovAI jAya ane pAchI maLavAno saMbhava na rahe tyAre teno paNa tyAga karavo joIe. ema karavAthI jo cora Adi corAI gayelI vastuno upayoga pApakarmamAM kare to te dvArA thatA, pApanA bhAgIdAra ApaNe thatA nathI, eTalo lAbha che. vivekI puruSe pApano anubaMdha karanArI, anaMtA bhava saMbaMdhI zarIra, gRha, kuTuMba, dravya, zastra, Adi vastuno A rIte tyAga karavo. ema na kare to anaMtA bhava sudhI te vastunA saMbaMdhathI thanArAM mAThAM phaLa bhogavavAM paDe. A amAruM vacana siddhAMtathI viruddha che ema nathI. zrI bhagavatIsUtranA pAMcamA zatakanA chaThThA uddezAmAM zikArIe hariNane mAryo tyAre je dhanuSyathI, bANathI, dhanuSyanI dorIthI tathA loDhAthI hariNa haNAyo te dhanuSya bANa vagerenA mULa jIvone paNa hiMsAdi pApa kriyA lAge ema kahyuM che. vivekI puruSe koI ThekANe kAMI dhanahAni Adi thAya to, tethI manamAM dilagIra na thavuM. kAraNa ke dilagIrI na karavI e ja lakSmInuM mULa che. kahyuM che ke daDha nizcayavALo, kuzaLa, game teTalA kalezane khamanAro ane ahorAtra udyama karanAro mANasa pAchaLa lAge, to lakSmI keTalI dUra javAnI ? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhaDa zeThanuM dRSTAMta. 167 jyAM dhananuM upArjana karAya tyAM thoDuM ghaNuM to nAza pAme ja. kheDUtane vAvelA bIjathI utpanna thayelA dhAnyanA parvata sarakhA DhagalA maLe, to paNa vAveluM bIja tene pAchuM maLatuM nathI. tema jyAM ghaNo lAbha thAya tyAM thoDI khoTa paNa khamavI paDe. samaye durdevathI dhananI ghaNI hAni thAya to paNa vivekI puruSe dInatA na karavI; paNa upara kahelI rIta pramANe khoTa gayeluM dravya dharmArthe ciMtavavuM. tema karavAno mArga na hoya to teno manathI tyAga karavo ane lezamAtra paNa udAsInatA na rAkhavI. kahyuM che ke karamAyeluM vRkSa pAchuM navapallavita thAya che ane kSINa thayelo caMdramA paNa pAcho paripUrNa dazAmAM Ave che, ema vicAra karanArA sapuruSo ApatkALa Avye manamAM kheda karatA nathI. saMpatti ane vipatti e banne moTA puruSone bhogavavI paDe che. juo ! caMdramAne viSe ja kSaya ane vRddhi dekhAya che, paNa nakSatrone viSe dekhAtI nathI. he AmravRkSa ! "phAgaNa mAse mArI sarva zobhA ekadama haraNa karI" ema jANI tuM zA mATe jhAMkho paDe che? thoDA samayamAM vasaMtaRtu AvatAM pAchI pUrve hatI tevI ja tArI zobhA tane avazya maLaze. A viSaya upara dRSTAMta kahevAya che. je nIce pramANe che. AbhaDa zeThanuM dRSTAMta. pATaNamAM zrImALI jJAtino nAgarAja nAme eka koTidhvaja zreSThI hato ane malAdevI nAme tenI strI hatI. eka samaye melAdevI garbhavatI hatI tyAre nAgarAja zreSThI kolerAnA rogathI maraNa pAmyo. "zreSThIne putra nathI' ema jANI rAjAe tenuM sarva dhana potAnA kabajAmAM laI lIdhuM tyAre melAdevI potAne piyara dhoLake gaI. garbhanA sulakSaNathI melAdevIne amArI paDaha vajaDAvavAno dohalo utpanna thayo, te tenA pitAe pUrNa karyo. avasara Avyo putra thayo tenuM abhaya evuM nAma rAkhyuM. te lokomAM "AbhaDa" evA nAme prakhyAta thayo. pAMca varSano thayo tyAre tene nizALe bhaNavA mokalyo. eka vakhate sAthe bhaNanAra bIjA bALakoe ene upahAsathI "nabApo, nabApo." ema kahyuM teNe ghera AvI ghaNA AgrahathI mAtAne pitAnuM svarUpa pUchyuM. mAtAe satya vAta banI hatI te AbhaDane kahI. pachI AbhaDa ghaNA AgrahathI ane harSathI pATaNa gayo ane tyAM vyApAra karavA lAgyo. anukrame te AbhaDa lAchaladevI nAme kanyA paraNyo. pitAe dATeluM nidhAna Adi maLavAthI te paNa koTI dhvaja thayo. tene traNa putra thayA. anukrame samaya jatAM mAThA karmanA udayathI te AbhaDa nidhana thayo. potAnA traNa putro sahita teNe strIne piyara mokalI dIdhI ane pote maNihAranI dukAna para maNi Adi ghasavAnA kAma upara rahyo. tene eka mApa java maLatA hatA. tene te pote daLIne rAMdhIne khAto hato. lakSmInI gati evI vicitra che. kahyuM che ke je lakSmI snehathI khoLAmAM besADanAra samudranA ane kRSNanA rAjamahelamAM sthira na rahI, te lakSmI bIjA uDAu lokonA gharamAM zI rIte sthira rahe ? eka samaye AbhaDa zrI hemAcAryajI pAsethI parigraha parimANa vrata levA Ubho thayo. dravya parimANano bahu ja saMkSepa karelo joI zrI hemAcAryajIe tene tema karatAM vAryo. tyAre nava lAkha drammanuM Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza ane tenA anusArathI bIjI vastunuM paNa teNe parimANa rAkhyuM. parimANa karatAM dhana Adi vRddhi pAme to teNe dharmakAryamAM vAparavAno nizcaya karyo. AgaLa jatAM pAMca dramma ekaThAM thayA. eka samaye AbhaDe pAMca drama ApI eka bakarInA gaLAmAM maNi bAMdhyo hato tene oLakhI kharIdyo. tenA kaTakA karI ekekanuM lAkha lAkha mUlya utpanna thAya evA maNi taiyAra karAvyA. tethI anukrame te pUrve hato tevo dravyamAna thayo. tyAre AbhaDanA kuTuMbanA sarva mANaso bhegA thayA. tenA gharamAMthI dararoja sAdhu munirAjane eka ghaDA jeTaluM ghI vahorAvatA. pratidina sAdharmivAtsalya, sadAvrata tathA mahApUjA Adi AbhaDane ghera thatuM hatuM. varSe varSe sarva saMghanI pUjA be vAra thatI hatI. tathA vividha prakAranAM pustaka lakhAtAM, temaja jIrNamaMdiranA jIrNoddhAra thatA hatA tathA bhagavAnanI manohara pratimAo paNa taiyAra thatI hatI. evAM dharmakRtya karatAM AbhaDanI corAzI varSanI avasthA thaI. aMtasamaya najadIka Avyo tyAre AbhaDe dharmakhAtAno copaDo vaMcAvyo. temAM bhImarAjAnA samayanA aThANuM lAkha drammano vyaya thayelo tenA sAMbhaLavAmAM Avyo. tethI AbhaDe dilagIra thaIne kahyuM ke "meM kRpaNe eka koDa drampa paNa dharmakAryo vAparyA nahIM." te sAMbhaLI AbhaDanA putroe te ja samaye dazalAkha dramma dharmakRtyamAM vAparyA. tethI sarva maLI eka koDa ane ATha lAkha dram dharma khAte thayA. vaLI bIjA ATha lAkha dramma dharmane mATe vAparavAno AbhaDanA putroe nizcaya karyo. pachI kALa-samaya Ave AbhaDa anazana karI svarge gayo. A rIte AbhaDano prabaMdha kahyo che. saMtoSavRtti. pUrvabhave duSkatanA udayathI pUrvanA sarakhI avasthA pharIthI na Ave to paNa manamAM dhIraja rAkhavI. kAraNa ke ApatkALarUpa samudramAM DubatA jIvane dhIraja vahANa samAna che. sarve divasa sarakhA konA rahe che? kahyuM che ke A jagatamAM sadAya sukhI koNa che? lakSmI konI pAse sthira rahI? sthira prema kayAM che? mRtyunA vazamAM koNa nathI ? ane viSayAsakta koNa nathI ? mAThI avasthA Ave tyAre sarva sukhanuM mULa evo saMtoSa ja nitya manamAM rAkhavo. tema na kare to ciMtAthI A lokanAM tathA paralokanAM paNa tenAM kArya vinAza pAme. kahyuM che ke ciMtA nAme nadI AzArUpa pANIthI bharapUra bharelI vahe che. he mUDha jIva ! te nadImAM tuM DUbe che, tane emAMthI tAranAra saMtoSarUpa jahAjano Azraya le. vividha prakAranA upAya karyA pachI paNa jo ema jaNAya ke "potAnI bhAgyadazA ja hIna che." to koI bhAgyazALI puruSano sArI yuktithI koI paNa rIte Azraya karavo. kAraNa ke kASThano AdhAra maLe to loDhuM ane paththara Adi vastu paNa pANImAM tare che. evI vAta sAMbhaLavAmAM AvI che ke - bhAgIdAranA bhAgyathI thatA lAbhanuM dRSTAMta. eka bhAgyazALI zeTha hato. teno vaNikaputra (munima) ghaNo ja vicakSaNa hato. te pote bhAgyahIna chatAM zeThanA saMbaMdhathI paisAvALo thayo. anukrame zeTha maraNa pAmyA tyAre te paNa nidhana Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkAra na karavo. 169 thayo. pachI te zeThanA putronI pAse rahevAnI IcchA karato hato tyAre te paNa nirdhana jANI tenI sAthe zeThanA putro eka akSara paNa bolatA nahotA. tyAre teNe be traNa sArA mANasone sAkSI rAkhIne yuktithI zeThanA jUnA copaDAmAM potAnA hastAkSarathI lakhyuM ke "zeThanA be hajAra TaMka mAre devA che." A kAma teNe ghaNI ja chupI rIte karyuM. eka vakhate zeThanA putronA jovAmAM tenA hastAkSara AvyA tyAre temaNe munima pAse be hajAra TaMkanI mAgaNI karI. tyAre munime kahyuM "vyApArane arthe thoDuM dhana mane Apo to huM thoDA divasamAM tamAruM devuM ApuM." pachI zeThanA putroe tene vyApArane arthe dhana ApyuM. anukrame munie ghaNuM dhana saMpAdana karyuM. tyAre zeThanA putronA AzrayathI te munima dhanavAna thayo. ahaMkAra na karavo. nirdayapaNuM, ahaMkAra, ghaNo lobha, kaThora bhASaNa ane nIca vastu upara prIti rAkhavI, e pAMca vastu lakSmInI sAthe niraMtara rahe che evuM eka vacana prasiddha che, paNa te sajjana puruSone lAgu paDatuM nathI. halakA svabhAvanA lokone uddezIne uparanuM vacana pravRtta thayuM che. mATe vivekI puruSe dhana Adi ghaNuM maLe to paNa ahaMkAra vagere na karavo. kemake je puruSonuM citta ApadA Ave dIna thatuM nathI, saMpadA (lakSmI) Ave ahaMkAra pAmatuM nathI, pArakuM duHkha joIne duHkhI thAya, ane pote saMkaTamAM Ave to sukhI thAya, temane namaskAra thAo. sAmarthya chatAM pArakA upadrava khame dhanavAna chatAM garva na kare, ane vidvAna chatAM paNa vinaya kare, e traNa puruSo pRthvInA uttama alaMkAra che. vivekI puruSe koInI sAthe svalpamAtra paNa kaleza na karavo. temAM paNa moTA puruSonI sAthe to kyAre paNa na ja karavo. kahyuM che ke jene khAMsIno vikAra (dada) hoya teNe corI na karavI, jene ghaNI nidrA AvatI hoya teNe jArakarma na karavuM, jene roga thayo hoya teNe madhurAdi rasa upara Asakti na karavI ane potAnI jIbha svAdhInatAmAM rAkhavI. jenI pAse dhana hoya teNe koInI sAthe kaleza na karavo. bhaMDArI, rAjA, guru, ane tapasvI emanI sAthe tathA pakSapAtI, baliSTa, kura ane nIca evA puruSanI sAthe vivekI puruSe vAda na karavo. kadAcit koI moTA puruSanI sAthe dhana Adino vyavahAra thayo hoya to vinayathI ja potAnuM kArya sAdhavuM. baLAtkAra, kaleza Adi na karavo. paMcopAkhyAnamAM paNa kahyuM che ke uttama puruSane vinayathI, zUra puruSane bheda nItithI, nIca puruSane alpadravyAdinA dAnathI ane ApaNI barAbara hoya tene potAnuM parAkrama dekhADI vaza karavo. dhananA arthI ane dhanavAna e banne puruSoe vizeSe karI kSamA rAkhavI joIe. kAraNa ke kSamA karavAthI lakSmInI vRddhi ane rakSaNa thAya che. kahyuM che ke "brAhmaNanuM baLa homamaMtra, rAjAnuM baLa nItizAstra, anAtha prajAonuM baLa rAjA ane vaNikaputranuM baLa kSamA che." mIThuM vacana ane kSamA e be dhananAM kAraNa che. 22 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dhana, zarIra ane yauvana avasthA e traNa kAmanAM kAraNa che. dAna, dayA ane indriyanigraha e traNa dharmanAM kAraNa che ane sarvasaMgano parityAga karavo e mokSanuM kAraNa che. vacanaphleza to sarvathA varlDavo. 170 zrI dAridrasaMvAdamAM kahyuM che ke, (lakSmI kahe che.) he indra ! jyAM moTA puruSonI pUjA thAya che; nyAyathI dhana upArje che ane lezamAtra paNa vacana kalaha nathI tyAM huM rahuM chuM. (daridra kahe che.) haMmezA dyUta (jugAra) ramanAra, svajananI sAthe dveSa karanAra, dhAtuvAda (kimiyA) karanAra evA puruSanI pAse huM haMmezAM rahuM chuM. ugharANI kema karavI ? vivekI puruSe potAnA laheNAnI ugharANI paNa komaLatA rAkhI niMdA na thAya tevI rIte karavI e ja yogya che. ema na kare to devAdAranI dAkSiNyatA, lajjA vagereno lopa thAya ane tethI potAnA dhana, dharma ane pratiSThA e traNenI hAni thavAno saMbhava che. mATe ja pote kadAcit lAMghaNa kare to paNa bIjAne lAMghaNa na karAve. pote bhojana karIne bIjAne lAMghaNa karAvavI e sarvathA ayogya ja che. bhojana Adino aMtarAya karavo e DhaMDhaNakumArAdinI jema ghaNuM duHsaha che. DhaMDhaNakumAra. DhaMDhaNakumAra kRSNa vAsudevanA putra hatA. pUrvabhave AhAramAM aMtarAya karavAthI te jyAM bhikSA levA jatA tyAM nirdoSa bhojana maLatuM na hatuM. eka vakhata utkRSTA aNagAra tarIke neminAtha bhagavAne temanI prazaMsA karI. bhagavAnane vAMdI kRSNa pAchA pharatA hatA te vakhate DhaMDhaNamunine temaNe joyA. hasti uparathI utarI kRSNe vaMdana karyuM. koI bhAvika zrAvake DhaMDhaNane pratilAbhyA. gocarI lAvI bhagavAnane batAvI ane pUchyuM ke mArUM pUrvanuM aMtarAya karma viccheda pAmyuM ke zuM ? bhagavAne kahyuM, 'A tamArA karmanA vicchedanuM phaLa nathI paNa kRSNe vAMghA tethI A bhikSA maLI che.' DhaMDhaNa muni te AhAra paraThavavA cAlyA. paraThavatAM ja aMtarAya karma tuTayuM ane bhAvanA vRddhi pAmI kevaLajJAna prApta thayuM. saMpathI zAMti. sarva puruSoe tathA ghaNuM karI vaNikajanoe sarvathA saMpa sahelAIthI ja potAnuM sarvakAma sAdhavuM. kemake sAma, dAma, daMDa ane bheda e kAryasAdhana karavAnA cAra upAya bahu prasiddha che, to paNa sAmathI ja sarvatra kAryasiddhi thAya che bAkInA upAya to kevaLa nAmanA ja che. koI tIkSNa tathA ghaNA krura hoya to paNa te sAmathI vaza thAya che. juo jillAmAM ghaNI mIThAza hovAthI kaThora dAMta paNa dAsanI jema tenI(jIbhanI) sevA kare che. leheNadeNanA saMbaMdhamAM jo bhrAMtithI athavA vismaraNa vigere thavAthI kAMI vAMdho paDe to aMdaro-aMdara vivAda (jhagaDo) na karavo paraMtu catura lokamAM pratiSThA pAmelA, hitakArI ane nyAya karI zake evA cAra-pAMca puruSo niSpakSapAtathI je kAMI kahe te mAnya karavuM. tema na kare to jhagaDo na pate. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeThanI putrInuM daSTAMta. 171 kahyuM che ke sagA bhAIomAM vivAda hoya to pArakA puruSo ja maTADI zake. kAraNa ke guMcavAI gayelA vALa kAMcakIthI ja judA thaI zake che. nyAya karanArA puruSoe paNa madhyastha vRtti rAkhIne ja nyAya karavo. ane te paNa svajananuM athavA svadharmI AdinuM kArya hoya to ja sArI rIte sarva vAtano vicAra karIne karavo. jyAM tyAM nyAya karavA na besavuM. kAraNa ke lobha na rAkhatAM sArI rIte nyAya karavAmAM Ave to paNa tethI jema vivAdano bhaMga thAya che ane nyAya karanArane moTAI maLe che tema tethI eka A doSa utpanna thAya che ke vivAda bhAMgatAM nyAya karanAranA dhyAnamAM vakhate kharI bInA na AvavAthI devuM na hoya to te mAthe paDe che ane koInuM kharuM devuM hoya to te bhAgI jAya che. prastuta viSaya upara eka vAta saMbhaLAya che ke - zeThanI putrInuM daSTAMta. eka RddhivaMta zreSThI lokamAM bahu prakhyAta hato. te moTAInA ane bahumAnanA abhimAnathI jyAM tyAM nyAya karavA jAya. tenI vidhavA paNa ghaNI samaju evI eka putrI hatI. te haMmezAM zreSThIne tema karatAM aTakAvavAno prayatna kare paNa tenuM kahyuM mAne nahIM. eka vakhata zreSThIne bodha karavAne arthe putrIe khoTo jhagaDo mAMDyo, te e rIte ke pUrve thApaNa mUkelA mArA be hajAra sonaiyA Apo to ja huM bhojana karuM. ema kahIne te zreSThI putrI lAMghaNa karavA lAgI. koI paNa rIte mAne nahIM pitAjI vRddha thayA to paNa mArA dhanano lobha kare che ItyAdi jevAM tevAM vacana bolavA lAgI. pachI zreSThIe lajavAIne nyAya karanAra lokone bolAvyA. temaNe AvIne vicAra karyo ke "A zreSThInI putrI che ane bALa-vidhavA che mATe enI upara dayA rAkhavI joIe." ema vicArI nyAya karanAra paMcoe zreSThI pAsethI be hajAra sonaiyA putrIne apAvyA tethI zreSThIe e putrIe phogaTa mAruM dhana lIdhuM ane lokamAM khamAya nahIM evo apavAda phelAvyo, evo vicAra karIne manamAM bahu kheda pAmyo. thoDIvAra pachI putrIe potAno sarva abhiprAya zreSThIne sArI rIte kahI samajAvI sonaiyA pAchA ApyA. tethI zreSThIne harSa thayo ane nyAya karavAnA pariNAma dhyAnamAM utAravAthI jyAM tyAM nyAya karavAnuM choDI dIdhuM. A rIte nyAya karanAranuM dRSTAMta che. mATe nyAya karanAra paMcoe jyAM tyAM jevo tevo nyAya na karavo. sAdharmInuM, saMghanuM, moTA upakAranuM athavA evuM ja yogya kAraNa hoya to nyAya karavo. koInI IrSyA na karavI. koI jIvanI sAthe matsara na karavo. lakSmInI prApti karmAdhIna che. mATe nakAmo matsara karavAmAM zuM lAbha che ? tethI banne bhavamAM duHkhI thAya che. ja kahyuM che ke jevuM bIjAnuM ciMtave tevuM pote pAme. ema jANatAM chatAM kayo mANasa bIjAnI lakSmInI vRddhi joIne matsara kare? temaja dhAnyanA vecANamAM lAbha mATe dubhikSanI auSadhimAM lAbha thavA mATe rogavRddhinI tathA vastramAM lAbha thavAne mATe agni AdithI vastranA kSayanI icchA na karavI. kAraNa ke jethI loko saMkaTamAM AvI paDe evI IcchA karavAthI karmabaMdhana thAya Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrAddhavidhi prakaraNa : prathama prakAza che. durdevanA yogathI kadAcit dubhikSAdi Ave to paNa vivekI puruSe "ThIka thayuM" ema kahI anumodanA paNa na karavI. kAraNa ke tethI vRthA potAnuM mana malina thAya che. A viSaya upara TUMkamAM eka daSTAMta kahe che. ghI-cAmaDAnA vepArInuM daSTAMta. be mitra hatA. temAM eka vRtanI ane bIjo cAmaDAnI kharIdI karavA jatA hatA. mArgamAM eka vRddha strIne tyAM bhojana karavA rahyA. vRddha strIe temano bhAva jANI ghUtanA kharIdanArane gharanI aMdara ane bIjAne bahAra besADIne jamADyA. banne jaNA kharIdI karIne pAchA te ja vRddha strIne tyAM AvyA. tyAre strIe cAmaDAM kharIdanArane aMdara ane bIjAne bahAra besADIne jamADyA. pachI bannenA pUchavAthI vRddha strIe kahyuM ke, jenuM mana zuddha hatuM tene aMdara besAryo ane jenuM mana malina hatuM tene bahAra besAryo. A rIte mananI malinatA na rAkhavA upara dRSTAMta kahyuM che. kahyuM che ke - ucita muttuNa kalaM, davvAdikamAgayaM ca ukkarisaM / nivaDiamaviANaMto parasasaMtaM na giNhijjA // 6 // vyAkhyA :- so rUpiye cAra-pAMca TakA sudhI ucita vyAja athavA "vyAjamAM bamaNuM mULa dravya thAya" evuM vacana che. tethI dhIrelA dravyanI bamaNI vRddhi ane dhIrelA dhAnyanI traNa gaNI vRddhi thAya teTalo vivekI puruSe levo. tathA je gaNima, dhArimAdi vastuno koI kAraNathI kSaya thaI gayo hoya ane ApaNI pAse hoya to teno caDhate bhAve jeTalo lAbha thAya teTalo levo; paNa e vinA bIjo lAbha na levAya. tAtparya e che ke jo koI samaye bhAvibhAvathI sopArI Adi vastuno nAza thavAthI potAnI pAse saMgraha karelI te vastu vecatAM bamaNo athavA tethI vadhAre lAbha thAya te mananA pariNAma zuddha rAkhIne levo, paNa "sopArI Adi vastuno jyAM tyAM nAza thayo e ThIka thayuM" ema manamAM na ciMtave. temaja koI paNa ThekANe paDelI vastu pArakI che, ApaNI nathI ema jANatAM chatAM upADavI nahIM. vyAja-vaTAva athavA kraya-vikraya Adi vyApAramAM deza, kALa vagerenI apekSAe ucita tathA ziSTajanone niMdApAtra na thAya tevI rIte jeTalo lAbha maLe teTalo ja levo. ema prathama paMcAzakanI vRttimAM kahyuM che. khoTAM mApa-tola na rAkhavAM. temaja khoTAM kATalAM athavA khoTAM mApa rAkhIne, cUnAdhika vyApAra karIne, rasanI athavA bIjI vastunI bheLaseLa karIne, maryAdA karatAM adhika ayogya mUlya vadhArIne, ayogya rIte vyAja vadhArIne, lAMca ApIne athavA laIne, phUDa-kapaTa karIne, khoTuM athavA ghasAyeluM nANuM ApIne, koInA kharIda-vecANano bhaMga karIne, pArakA grAhako bharamAvI kheMcI laIne, namUno eka batAvI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahArazuddhi aMge halAka zeThanuM daSTAMta. 173 bIjo mAla ApIne, jyAM barAbara na hoya evA sthAnake vastrAdino vyApAra karIne, lekhamAM pheraphAra karIne tathA bIjA evA ja prakArathI koIne paNa ThagavAM nahIM. kahyuM che ke je loko vividha prakAre kapaTa karIne parane Thage che te loko mohajALamAM paDI potAnA jIvane ja Thage che. kAraNa ke te loko kUDa-kapaTa na karata to vakhate svarganAM tathA mokSanAM sukha pAmata. A uparathI evo kutarka na karavo ke phUDa-kapaTa karyA vinA daridrI tathA garIba loko vyApAra upara zI rIte potAnI AjIvikA kare ? AjIvikA to karmane AdhIna che, to paNa vyavahAra zuddha rAkhe to UlaTA grAhako vadhAre Ave ane tethI vizeSa lAbha thAya. A viSaya upara eka dRSTAMta kahe che. vyavahArazuddhi aMge halAka zeThanuM dRSTAMta. eka nagaramAM halAka nAme zeTha hato. tene cAra putra hatA, tathA bIjo parivAra paNa moTo hato. halAka zreSThIe traNa zera, pAMca zera Adi khoTAM kATalAM vagere rAkhyAM hatAM. tathA tripuSkara, paMcapuSkara Adi saMjJA kahI putrane gALa devAnA bahAnAthI khoTAM tola mApa vAparIne te lokone Thagato hato. tenA cothA putranI strI bahu samaju hatI. teNe te vAta jANI eka samaye zreSThIne samajAvyA. . zreSThIe kahyuM ke "zuM karIe ! ema na karIe to nirvAha zI rIte thAya ? kahyuM che ke bhUkhyo mANasa zuM pApa na kare?" te sAMbhaLI putranI strIe kahyuM ke "he tAta ! ema na kaho, kAraNa ke vyavahAra zuddha rAkhavAmAM ja sarva lAbha rahyo che. kahyuM che ke lakSmInA arthI sArA mANaso dharmane tathA nItine anusarIne cAle to temanAM sarva kArya dharmathI ja siddha thAya che. dharma vinA koI paNa rIte kAryanI siddhi thatI nathI. mATe he tAta ! parIkSA purato cha mAsa sudhI vyavahAra karo. tethI dhananI vRddhi thaze. ane teTalAmAM sAbitI thAya to AgaLa paNa temaja calAvajo." putranI strInAM evAM vacanathI zreSThIe tema karavA mAMDyuM. vakhata jatAM grAhaka ghaNA AvavA lAgyA, AjIvikA sukhe thaI ane gAMThe cAra tolA sonuM thayuM. pachI nyAyathI upArjana kareluM dravya khovAya to paNa te pAchuM hAtha Ave che." e vAtanI parIkSA karavA putranI strInA vacanathI zreSThIe cAra tolA sonA upara loDhuM maDhAvIne tenuM eka kATaluM potAnA nAmanuM banAvyuM ane cha mAsa sudhI te vAparIne eka nadImAM nAMkhI dIdhuM. eka mAchalI "kAMI bhakSya vastu che" ema jANI te gaLI gaI. dhIvare te mAchalI pakaDI tyAre tenA peTamAMthI peluM kATaluM nIkaLyuM. nAma uparathI oLakhIne dhIvare te kATaluM zreSThIne ApyuM. tethI zreSThIne tathA tenA parivAranA sarva mANasone zuddha vyavahAra upara vizvAsa utpanna thayo. A rIte zreSThIne bodha thayo tyAre te samyaka prakAre zuddha vyavahAra karI moTo dhanavAna thayo. rAjakAramAM tene mAna maLavA lAgyuM ane te zrAvakomAM agresara ane sarva lokomAM eTalo prakhyAta thayo ke tenuM nAma lIdhAthI paNa vidana-upadrava TaLavA lAgyAM. hAlanA vakhatamAM paNa vahANa calAvanArA loko vahANa calAvavAnI vakhate "helA helA" ema kahe che te saMbhaLAya che. A rIte vyavahArazuddhi upara daSTAMta kahyuM che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza karmacAMDALa. vivekI puruSe sarva pApakarma tajavAM. temAM paNa potAnA svAmI, mitra, ApaNA upara vizvAsa rAkhanAra, deva, guru, vRddha tathA bALaka eTalAnI sAthe vaira karavuM athavA temanI thApaNa oLavavI. e temanI hatyA karavA samAna che mATe e tathA bIjAM mahApAtako vivekI puruSe avazya varjavAM. kahyuM che ke khoTI sAkSI pUranAra, ghaNA kALa sudhI roSa rAkhanAra, vizvAsaghAtI ane kRtaghna e cAra karmacAMDALa kahevAya che ane pAMcamo jAticAMDALa jANavo. ahIM visemIrAno saMbaMdha kahIe chIe. vizvAsaghAta upara visemIrAnuM dRSTAMta. vizAlA nagarImAM naMda nAme rAjA, bhAnumatI nAme rANI, vijayapALa nAme putra ane bahuzruta nAme divAna hatA. naMdarAjA bhAnumatI rANI upara ghaNo mohita hovAthI te rAjyasabhAmAM paNa rANIne pAse besADato hato. je rAjAnA vaidya, guru ane divAna prasannatA rAkhavAne kevaLa madhura vacana bolanArA ja hoya, rAjAno kopa thAya evA bhayathI satya vAta paNa kahe nahIM, te rAjAnA zarIrano, dharmano ane bhaMDArano vakhata jatAM nAza thAya, evuM nItizAstranuM vacana hovAthI rAjAne satya vAta kahevI e ApaNuM kartavya che. ema vicArI divAne rAjAne kahyuM ke "mahArAja ! sabhAmAM rANI sAhebane pAse rAkhavAM e ghaTita nathI. kema ke rAjA, agni, guru ane strIo e cAra vastu bahu pAse hoya to vinAza kare che ane bahu dUra hoya to te potAnuM phaLa barAbara ApI zakatI nathI. mATe upara kahelI cAre vastu bahu pAse athavA bahu dUra na rAkhatAM sevavI. mATe rANInI eka sArI chabI citarAvI te pAse rAkho. naMdarAjAe divAnanI vAta svIkArI. eka chabI citarAvI zAradAnaMdana nAme potAnA gurune dekhADI. zAradAnaMdane potAnI vidvattA batAvavA kahyuM ke "rANInA DAbA sAthaLa upara tala che te A citramAM batAvyo nathI.'' gurunA A vacanathI rAjAnA manamAM rANInA zIlane viSe zaka Avyo, tethI teNe zAradAnaMdanane mArI nAMkhavA divAnane hukama Apyo. lAMbI najaravALA divAne vicAra karyo ke "koI sahasA kArya na karavuM" vicAra karyA vagara karavuM e moTA saMkaTonuM sthAnaka che. sadguNothI lalacAyelI saMpadAo prathama pUrNa vicAra karIne pachI kArya karanArane pote AvIne vare che. paMDita puruSoe zubha athavA azubha kArya karatAM pahelAM tenA pariNAmano yatnathI nirNaya karavo. kAraNa ke atizaya utAvaLathI karelA kAmanuM pariNAma zalyanI jema maraNa sudhI hRdayamAM vedanA utpanna kare che. evAM nItizAstranAM vacana tene yAda AvyAM. tethI teNe potAnA gharamAM zAradAnaMdanane chUpAvI rAkhyo eka vakhate vijayapALa rAjaputra zikAra ramatAM eka sUaranI pachavADe bahu dUra gayo. saMdhyAsamaye eka sarovaranuM pANI pIne rAjaputra vAghanA bhayathI eka jhADa upara caDhayo. tyAM vyaMtarAdhiSThita vAnara hato tenA khoLAmAM pahelAM rAjaputra sUI rahyo ane pachI rAjaputranA khoLAmAM vAnara sUto hato. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmacAMDALa. 175 eTalAmAM bhUkhathI pIDAyelA vAghanA vacanathI rAjaputre vAnarane nIce nAMkhyo. vAnara vAghanA mukhamAM paDyo hato, paNa vAgha hasyo tyAre te mukhamAMthI bahAra nIkaLyo ane rUdana karavA lAgyo. vAghe rUdana karavAnuM kAraNa pUchavAthI vAnare kahyuM ke "he vAgha ! potAnI jAti mUkIne je loko parajAtine viSe Asakta thAya temane uddezIne huM eTalA mATe rUdana karuM chuM ke te jaDa lokonI zI gati thaze ? pachI evA vacanathI tathA potAnA kRtyathI zaramAyelA rAjaputrane teNe gAMDo karyo. tyAre rAjaputra viri, vimarI ema kaheto jaMgalamAM bhaTakavA lAgyo. rAjaputrano ghoDo ekalo ja nagaramAM jaI pahoMcyo. te uparathI naMdarAjAe zodhakhoLa karAvI potAnA putrane ghera lAvyo. ghaNA upAya karyo. to paNa rAjaputrane lezamAtra paNa phAyado thayo nahIM. tyAre naMdarAjAne zAradAnaMdana yAda AvyA. je rAjaputrane sAjo kare tene huM mAruM ardha rAjya ApIza." evo DhaMDhero pITAvavAno rAjAe vicAra karyo. tyAre divAne kahyuM "mahArAja! mArI putrI thoDuM ghaNuM jANe che." te sAMbhaLI naMdarAjA putra sahita dIvAnane ghera Avyo tyAre paDadAnI aMdara besI rahelA zAradAnaMdane kahyuM ke, vizvAsa rAkhanArane Thagavo emAM zI caturAI ? tathA khoLAmAM sUtelAne mAravo emAM paNa zuM parAkrama ?" zAradAnaMdananuM e vacana sAMbhaLI rAjaputra "vikipI" e cAra akSaramAMthI prathama vi akSara bolavAno paDato mUkyo. setu (rAme baMdhAvelI samudranI pALa) jovAthI tathA gaMgAnA ane sAgaranA saMgamane viSe snAna karavAthI brahmahatyA karanAra potAnA pApathI chUTe che paNa mitrane haNavAnI IcchA karanAra mANasa pALane jovAthI athavA saMgama snAnathI zuddha thato nathI." A bIjuM vacana sAMbhaLI rAjaputre bIjo se akSara mUkI dIdho. mitrane haNavAnI icchA karanAra, kRtadana, cora ane vizvAsaghAta karanAra e cAre jaNA jayAM sudhI caMdra-sUrya che tyAM sudhI narakagatimAM rahe che." A trIjuM vacana sAMbhaLI rAjaputre trIjo mi akSara mUkyo. "rAjanuM! tuM rAjaputranuM kalyANa icchato hoya to supAtre dAna Apa, kAraNa ke gRhastha mANasa dAna ApavAthI zuddha thAya che." e cothuM vacana sAMbhaLI rAjaputre cotho rA akSara bolavAno paDato mUkyo. ' pachI svastha thayelA rAjaputre vAgha ane vAnara AdinuM sarve vRttAMta kahyuM. rAjA paDadAnI aMdara rahelA zAradAnaMdanane dIvAnanI putrI samajato hato, tethI teNe tene pUchyuM ke "he bALA ! tuM gAmamAM rahe che tema chatAM jaMgalamAM thayelI vAghanI vAnaranI ane mANasanI vAta zI rIte jANe che ?" rAjAe ema pUchyuM, tyAre zAradAnaMdane kahyuM ke "he rAjan ! deva-gurunA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrAddhavidhi prakaraNa : prathama prakAza prasAdathI mArI jIbhanI aNI upara sarasvatI vase che tethI jema meM bhAnumatI rANIno tala jANyo tema A vAta huM jANuM chuM." A sAMbhaLI rAjA ajAyaba thayo ane kahevA lAgyo ke "zuM zAradAnaMdana !" sAme 'hA'no javAba maLatAM banneno meLApa thayo ane tethI banne jaNAne ghaNo AnaMda thayo. A rIte vizvAsaghAta upara dRSTAMta kahyuM che. pApanA prakAra. A lokamAM pApa be prakAranuM che. eka gupta ane bIjuM jAhera. gupta pApa paNa be prakAranuM che. eka laghu pApa ane bIjAM mahApApa. khoTAM trAjavAM tathA khoTAM mApa vagere rAkhavAM e guHlaghupApa ane vizvAsaghAta vagere karavo e guptamahApApa che. jAhera pApanA paNa be prakAra che. eka kuLAcArathI karavuM te ane bIjAM lokalajjA mUkIne karavuM te. gRhastha loko kuLAcArathI ja hiMsA Adi kare che te jAhera laghupApa jANavuM; ane sAdhuno veSa paherI nirlajjapaNAthI hiMsA Adi kare te jAhera mahApApa jANavuM. lajjA mUkIne karelA jAhera mahApApathI anaMta saMsArIpaNuM vagere thAya che. kAraNa ke jAhera mahApApathI zAsanano uThThAi Adi thAya che. kuLAcArathI jAhera laghu pApa kare to thoDo karmabaMdha thAya ane jo gupta laghupApa kare to tIvra karmabaMdha thAya che. kAraNake tevuM pApa karanAra mANasa asatya vyavahAra kare che. manavacana-kAyAthI asatya vyavahAra karavo e ghaNuM ja moTuM pApa kahevAya che ane asatya vyavahAra karanArA mANaso guHlaghu pApa kare che. asatyano tyAga karanArA mANasa koI samaye paNa guptapApa karavAne pravRtta thAya nahIM. jenI pravRtti asatya tarapha thaI te mANasa nirlajja thAya che ane nirlajja thayelo mANasa zeTha, dosta, mitra ane potAnA upara vizvAsa rAkhanArano ghAta karavo Adi gupta mahApApa kare che. e ja vAta yogazAstramAM kahI che. te e ke eka bAjue trAjavAmAM asatya rAkhIe ane bIjI bAjue sarva pAtaka mUkIe to te bemAM paheluM ja tolamAM vadhAre utaraze. tethI koIne Thagavo e asatyamaya gupta laghupApanI aMdara samAya che mATe koIne ThagavAnuM sarvathA tajavuM. nyAyamArgane ja anusaro. nyAyamArge cAlavuM e ja dravyanI prApti karAvanAra eka gupta mahAmaMtra che. hamaNAM paNa jaNAya che ke nyAyamArgane anusaranArA keTalAka loko thoDuM thoDuM dhana upArjana kare to paNa teo dharmasthAnakamAM nitya kharace che. tema chatAM jema kUvAnuM pANI nIkaLe thoDuM paNa koI vakhata baMdha paDe nahi, tema temano paiso nAza pAmato nathI. bIjA pApakarma karanArA loko ghaNA paisA pedA kare che tathA bahu kharaca karatA nathI to paNa marudezanAM sarovara thoDA vakhatamAM sUkAI jAya che, tema te loko thoDA vakhatamAM nirdhana thAya che. kemake pArakAM chidra kADhIne svArtha sAdhavAthI potAnI unnati thatI nathI paNa ulaTo potAno nAza ja thAya che. jAo, raheMTanA ghaDA chidrathI potAmAM jaLa bharI le che tethI temAM jaLa bharAyeluM rahetuM nathI paNa vAraMvAra khAlI thaIne tene jaLamAM DubavuM paDe che. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA prakAra. 177 prazna :- nyAyavAna evA paNa keTalAka loko nirdhanatA Adi duHkhathI ghaNA paDAyelA dekhAya che, temaja bIjA anyAyathI cAlanArA loko paNa aizvarya Adi ghaNuM hovAthI sukhI dekhAya che. tyAre nyAyathI sukha thAya ema Apa kaho cho te pramANabhUta kema manAya ? uttara :- nyAyathI cAlanArA lokone duHkha ane anyAyathI cAlanArA lokone sukha dekhAya che, te pUrvabhavanA karmanAM phaLa che paNa A bhavamAM karelA karmanAM phaLa nathI. zrI dharmaghoSasUrijIe kahyuM che ke - 1 puNyAnubaMdhI puNya, 2 pApAnubaMdhI puNya, 3 puNyAnubaMdhI pApa ane 4 pApAnubaMdhI pApa, evA pUrvakRta karmanA cAra prakAra che. jinadharmanI virAdhanA na karanArA jIvo bharata cakravartInI jema saMsAramAM duHkha rahita nirupama sukha pAme che temane puNyAnubaMdhI puNya jANavuM. ajJAne kaSTa karanArA jIvo koNika rAjAnI jema moTI Rddhi tathA roga rahita kAyA Adi dharmasAmagrI chatAM paNa dharmakatya kare nahi ane pApakarmane viSe 2kta thAya teone pApAnubaMdhI puNya jANavuM. je jIvo dramaka muninI jema pApanA udayathI daridrI ane duHkhI chatAM paNa lezamAtra dayA Adi hovAthI jinadharma pALe che te puNyAnubaMdhI pApa jANavuM. je jIvo kAlazaukarikanI jema pApI, ghAtakI karma karanArA, adharmI, nirdaya, karelA pApano pastAvo na karanAra ane jema jema duHkhI thatA jAya tema tema adhika adhika pApakarma karatA jAya evA che teone pApAnubaMdhI pApanuM phaLa jANavuM. puNyAnubaMdhI puNyathI bAhya Rddhi ane aMtaraMga Rddhi paNa pamAya che. te be RddhimAM eka paNa Rddhi je mANasa na pAmyo tenA manuSyabhavane dhikkAra thAo! je jIvo prathama zubha pariNAmathI dharmakRtyano AraMbha kare paNa pAchaLathI zubha pariNAma khaMDita thavAthI paripUrNa dharma kare nahIM te jIvo parabhavamAM ApadA sahita saMpadA pAme. A rIte koI jIvane pApAnubaMdhI puNyanA udayathI A lokamAM duHkha jaNAtuM nathI to paNa tene AvatA bhavamAM pariNAme nizcayathI pApakarmanuM phaLa maLavAnuM emAM kAMI zaka nathI. kemake dravya saMpAdana karavAnI bahu IcchAthI aMdha thayelo mANasa pApakarma karIne je kAMI dravya vagere pAme te dravya Adi vastu mAMsamAM parovelA loDhAnA kAMTAnI jema te mANasano nAza karyA vagara pacatI nathI. jethI svAmidroha thAya evAM dANacorI vagere akArya sarvathA tajavAM. kemake tethI A lokamAM tathA paralokamAM anartha pedA thAya che. jethI koIne svalpa mAtra paNa tApa utpanna thato hoya te vyavahAra, tathA ghara-hATa karAvavAM, levA tathA temAM rahevuM vagere sarva choDavuM. kAraNa ke koIne tApa utpanna karavAthI potAnI sukhAdi Rddhi vadhatI nathI. kemake je loko mUkhartAthI mitrane, kapaTathI dharmane, sukhathI vidyAne ane kurapaNAthI strIne vaza karavA tathA parane tApa upajAvI pote sukhI thavA icchatA hoya te mUrkha jANavAM. | vivekI puruSe jema loko ApaNA upara prIti kare tema pote vartavuM. kahyuM che ke indriyo jItavAthI vinaya guNa utpanna thAya che. vinayathI ghaNA saguNonI prApti thAya che; ghaNA saguNothI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza lokonA manamAM prIti utpanna thAya che ane lokonA anurAgathI sarva saMpatti utpanna thAya che. vivekI puruSe potAnA dhananI hAni, vRddhi athavA karelo saMgraha vagere vAta koInI AgaLa khullI na karavI. kemake DAhyA puruSa strI, AhAra, puNya, dhana, guNa, durAcAra, marma ane maMtra e ATha potAnI vastu gupta rAkhavI. koI ajANyo mANasa upara kahelI ATha vastunuM svarUpa pUche to asatya na bolavuM, paNa ema kahevuM ke "evA savAlanuM zuM kAraNa che ?" vagere javAba bhASAsamitithI Apavo. rAjA, guru vagere moTA puruSo upara kahelI ATha vastu viSe pUche to, paramArthathI je vastu jevI hoya tevI kahI devI. kemake mitronI sAthe satya vacana bolavuM, strInI sAthe madhura vacana bolavuM, zatrunI sAthe asatya paNa madhura vacana bolavuM, ane potAnA svAmInI sAthe tene anukULa paDe evuM satya vacana bolavuM. satya vacana e eka mANasane mATe moTo AdhAra che. kAraNa ke satya vacanathI ja vizvAsa Adi utpanna thAya che. A viSaya upara eka dRSTAMta saMbhaLAya che te e che ke :satyavacana upara mahaNasiMhanuM dRSTAMta. dilhI nagarImAM mahaNasiMha nAme eka zeTha raheto hato. tenI satyavAdIpaNAnI kIrti badhA sthaLe jAhera hatI. bAdazAhe eka divase mahaNasiMhanI parIkSA karavA tene pUchyuM ke, tArI pAse keTaluM dhana che ?" tyAre mahaNasiMhe kahyuM ke "huM copaDAmAM lekha joIne pachI kahIza." ema kahI mahaNasiMhe sarva lekha samyaka prakAre joI bAdazAhane sAce sAcuM kahyuM ke mArI pAse Azare corAzI lAkha TaMka haze." "meM thoDuM dhana sAMbhaLyuM hatuM ane eNe to bahuM kahyuM." ema vicAra karI bAdazAha ghaNo prasanna thayo ane teNe mahaNasiMhane potAno bhaMDArI banAvyo. bhIma sonInuM daSTAMta. AvI ja rIte khaMbhAta nagaramAM viSama dazAmAM Ave to paNa satya vacanane na choDe evo zrI jagacaMdrasUrino ziSya bhIma nAme sonI raheto hato. eka vakhate zastradhArI yavanoe zrI mallinAthajInA maMdiramAMthI bhImane pakaDI baMdIkhAnAmAM rAkhyo, tyAre bhImanA putroe potAnA pitAjIne choDAvavAne mATe cAra hajAra khoTA TaMkanuM te lokone bheTazuM karyuM. yavanoe te TaMkanI parIkSA bhIma pAse karAvI. tyAre bhIme je hatuM te kahyuM. tethI prasanna thaI temaNe bhImane choDI dIdho. mitra kevo karavo ! vivekI puruSe Apatti vakhate madada maLe te mATe evo eka mitra karavo ke je dharmathI, dhanathI, pratiSThAthI tathA bIjA evA ja sadguNothI ApaNI barAbarIno, buddhizALI tathA nirlobhI hoya. raghukAvyamAM kahyuM che ke, rAjAno mitra taddana zakti vinAno hoya to prasaMga Ave rAjA upara upakAra karI na zake. tathA te mitra rAjAthI vadhAre zaktimAna hoya to te rAjAnI sAthe spardhAthI vera vagere kare, mATe rAjAnA mitra madhyama zaktinA dhAraNa karanArA joIe. bIjA eka sthaLane viSe paNa kahyuM che ke - Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durjano sAthe kevI rIte vartavuM ! 179 AvelI ApadAne dUra karanAra mitra, mANasane evI avasthAmAM sahAya kare che, ke je avasthAmAM mANasano sago bhAI, pratyakSa pitA athavA bIjA svajana paNa tenI pAse UbhA rahI na zake. he lakSmaNa ! ApaNA karatAM moTA-samarthanI sAthe prIti rAkhavI e mane ThIka lAgatuM nathI, kemake tene ghera ApaNe jaIe to ApaNo kAMI paNa AdarasatkAra thAya nahIM ane te jo ApaNe ghera Ave to ApaNe zakti karatAM vadhAre dhana kharacIne tenI paroNAgata karavI paDe. evI rIte A vAta yuktivALI che kharI to paNa koI prakAre jo moTAnI sAthe prIti thAya to tethI bIjAthI na sadhAya evAM ApaNAM kAryo banI zake che tathA bIjA paNa keTalAka lAbha thAya che. kemake bhASAmAM paNa kaheluM che ke pote ja samartha thaIne rahevuM, agara koI moTo potAne hAtha karI rAkhavo. Ama karavAthI dhAreluM kAma pAra pADI zakAya che, kAma kADhI levAno A uttama upAya che. moTA puruSe halakA mANasanI sAthe paNa maitrI karavI, kAraNa ke moTA puruSane koI vakhate halakA mANasa paNa sahAya karI zake che. paMcAkhyAnamAM kahyuM che ke baLavAna ane durbaLa evA banne prakAranA mitro karavA. juo, aTavInI aMdara baMdhanamAM paDelA hAthInA ToLAne uMdaraDe choDAvyuM. zudra jIvathI thaI zake evAM kAmo sarva moTA loko ekatra thAya to paNa tenAthI te thaI zake nahIM. soyanuM kArya soya ja karI zake paNa te khagra Adi zastrothI thAya nahIM. tRNanuM kArya tRNa ja karI zake, paNa te hAthI vagerethI thAya nahIM. temaja kahyuM che ke tRNa, dhAnya, mIThuM, agni, jaLa, kAjaLa, chANa, mATI, patthara, rakSA, loDhuM, soya, auSadhIcUrNa ane kUMcI vagere vastuo potAnuM kArya pote ja karI zake paNa bIjI vastuthI thAya nahIM. durjano sAthe kevI rIte vartavuM! durjananI sAthe paNa vacananI saraLatA Adi dAkSiNyatA rAkhavI. kahyuM che ke, mitrane zuddha manathI, bAMdhavone sanmAnathI, strIone premathI, sevakone dAnathI ane bIjA lokone dAkSiNyatAthI vaza karavA. koI vakhate potAnI kAryasiddhine mATe khela puruSone paNa agresara karavA. kema ke koI sthaLe khala puruSone paNa agresara karIne, DAhyA puruSe svakArya sAdhavuM. rasane cAkhanArI jillA kalaha, phaleza karavAmAM nipuNa evA dAMtone agresara karI potAnuM kArya sAdhe che. kAMTAno saMbaMdha karyA vinA prAyaH nirvAha thato nathI. juo, kSetra, grAma, gRha, bagIcA Adi vastunI rakSA kAMTAvaDe ja thAya. prIti hoya tyAM leNa-deNa na karavI. jyAM prIti hoya tyAM dravyasaMbaMdha Adi rAkhavA ja nahIM. jyAM maitrI karavAnI icchA na hoya tyAM dravyasaMbaMdha karavo ane potAnI pratiSThAno bhaMga thAya evA bhayathI jyAM tyAM UbhA na rahevuM. somanItine viSe paNa kahyuM che ke jyAM dravyasaMbaMdha ane sahavAsa e be hoya tyAM kalaha thayA vinA rahe nahIM. potAnA mitrane ghera paNa koI sAkSI vinA thApaNa mUkavI nahIM. temaja potAnA mitrane hAthe dravya mokalavuM paNa nahIM. kAraNa ke avizvAsa dhananuM mULa che ane vizvAsa anarthanuM mULa che. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza kahyuM che ke vizvAsu tathA avizvAsu banne mANaso upara vizvAsa na rAkhavo, kAraNa ke vizvAsathI utpanna thayelo bhaya mULathI nAza kare che. evo koNa mitra che ke je gupta thApaNa mUkI hoya to teno lobha na kare ? kahyuM che ke zeTha potAnA gharamAM koInI thApaNa AvI paDe tyAre te potAnA devatAnI stuti karIne kahe che ke "jo e thApaNano svAmI zIdhra maraNa pAme to tane mAnelI vastu ApIza." vaLI ema paNa kahyuM che ke dhana anarthanuM mULa che, paNa jema agni vinA tema te dhana vinA gRhasthano nirvAha koI paNa rIte thAya nahIM; mATe vivekI puruSe dhananuM agninI jema rakSaNa karavuM A viSaya upara dhanezvara zreSThInuM dRSTAMta nIce ApyuM che. dhanezvara zeThanuM dRSTAMta. dhanezvara nAme eka zeTha hato. teNe potAnA gharamAMnI sarva sArI vastu ekaThI karI tenuM rokaDuM nANuM karI ekekanuM kroDakroDa sonaiyA dAma upaje evAM ATha ratna vecAtAM lIdhAM ane koI na jANe tevI rIte potAnA eka mitrane tyAM anAmata mUkyAM. pachI pote dhana meLavavA mATe paradeza gayo. tyAM bahu kALa rahyA pachI durdevanA yogathI ociMtI zarIre mAMdagI thaI ane maraNa pAmyo. kahyuM che ke puruSa macakuMdanA phUla sarakhA zuddha manamAM kAMI jUduM ja ciMtave che ane daivayogathI kAMI jUduM ja thAya che. dhanezvara zreSThIno aMtasamaya samIpa Avyo tyAre pAse svajana saMbaMdhI hatA. temaNe zreSThIne dravya AdinuM svarUpa pUchyuM. zreSThIe kahyuM ke "paradeza upArjana kareluM bahu dravya che, to paNa te jyAM tyAM vikharAyeluM hovAthI mArA putrothI te levAya tema nathI; paNa mArA eka mitranI pAse meM ATha ratna anAmata mUkyAM che te mArA strI-putrAdine apAvajo." ema kahI dhanezvara zeTha maraNa pAmyo. svajanoe AvI dhanezvara zeThanA putrAdine e vAta kahI, tyAre temaNe potAnA pitAnA mitrane vinayathI, premathI ane bahumAnathI ghera bolAvyo ane abhayadAnAdi aneka prakAranI yuktithI ratnonI mAgaNI karI; to paNa lobhI mitre te vAta mAnI nahIM ane ratna paNa ApyAM nahIM. pachI te vivAda nyAyasabhAmAM gayo. sAkSI, lekha vagere purAvo nahIM hovAthI rAjA, maMtrI vagere nyAyAdhIzo ratno apAvI zakyA nahIM. A rIte sAkSI rAkhIne dravya ApavA upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta kahyuM che. koIne paNa sAkSI rAkhIne dravya ApavuM. sAkSI rAkhyo hoya to corane ApeluM dravya paNa pAchuM maLe che. e upara eka dRSTAMta kahe che :dhana ApatAM sAkSI rAkhavAthI thato lAbha. eka vaNika dhanavAna hato paraMtu sAthe sAthe teTalo ja Thaga paNa hato. paradeza jatAM mArgamAM tene coronI dhADa naDI. coroe juhAra karIne tenI pAse dravya mAgyuM. vaNike kahyuM "sAkSI rAkhIne A sarva dravya tame grahaNa karo ane avasara Ave pAchuM Apajo, paNa mane mArazo nahIM." pachI coroe "A koI paradezI mUrkha mANasa che" ema dhArI eka jaMgalI kAbaracitra varNanA bilADAne Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thApaNa kema rAkhavI ane kema vAparavI ? 181 sAkSI rAkhI sarva dravya laI vaNikane choDI dIdho. te Nika anukrame te sthAna barAbara dhyAnamAM rAkhIne pAcho potAne gAma gayo. keTaloka vakhata jatAM eka divase te coro vaNikanA gAmanA keTalAka coronI sAthe ghaNI vastu laIne (vaNikanA gAmamAM) AvyA. te vaNike corone oLakhI potAnA dravyanI mAgaNI karI tethI kalaha thayo ane chevaTe te vAta rAjadvAre caDhI. nyAyAdhIzoe vaNikane pUchyuM "dravya ApyuM te vakhate koI sAkSI hatuM ?" vaNike pAMjarAmAM rAkhelA eka kALA bilADAne AgaLa mUkIne kahyuM, "A mAro sAkSI che." coroe kahyuM, tAro kevo sAkSI che te dekhADa ?' vaNike dekhADayo tyAre coroe kahyuM, "te A nathI. te kAbaracitra varNano hato ane A to kALo che.'' A rIte potAne mukhe ja coroe kabUla karyuM tyAre nyAyAdhIzoe temanI pAsethI vaNikane tenuM sarva dhana pAchuM apAvyuM. e prakAre sAkSI rAkhavA upara dRSTAMta kahyuM. thApaNa kema rAkhavI ane kema vAparavI ? thApaNa mUkavI ke levI hoya to chAnI mUkavI nahIM ke levI nahIM. paNa svajanone sAkSI rAkhIne ja mUkavI tathA levI. dhaNInI sammati vinA thApaNa halAvAya paNa nahIM. to pachI vAparavAnI to vAta ja zI ? kadAcit thApaNa mUkanAra mANasa paradeze maraNa pAme to te thApaNa tenA putrone ApavI. tene putra Adi na hoya to sarva saMghanA samakSa te dharmasthAne vAparavI. udhAra thApaNa AdinI noMdha te ja vakhate karavAmAM lezamAtra paNa naeNsa na karavI. kahyuM che ke gAMThamAM dravya rAkhavAmAM, vastunI parIkSAmAM, gaNavAmAM, chAnuM rAkhavAmAM, kharaca karavAmAM ane nAmuM rAkhavAmAM je mANasa ALasa kare te zIghra vinAza pAme che. pAchaLathI mANasanA dhyAnamAM sarva vAta rahetI nathI, bahu bhUlI javAya che. ane bhUlI javAthI vRthA karmabaMdha Adi doSa mAthe Ave che. potAnA nirvAhane arthe caMdramA jema ravine anusare che tema rAjA tathA maMtrI Adine anusaravuM. nahIM to vakhate parAbhava Adi thavAno saMbhava che. kahyuM che ke DAhyA puruSo potAnA mitrajana upara upakAra karavAne mATe tathA zatrujanano nAza karavAne mATe rAjAno Azraya mAge che, paNa potAnA udarapoSaNane arthe nahi; kAraNa ke rAjAnA Azraya vinA koNa potAnuM udara poSaNa karatuM nathI ? ghaNA kare che vastupALa maMtrI, pethaDazreSThI Adi lokoe paNa rAjAnA AzrayathI jinamaMdira Adi aneka puNyakRtya karyAM che. dharmAdinA sogana na khAvA.. have, vivekI puruSe jugAra, kimiyA Adi vyasanono dUrathI ja tyAga karavo. kahyuM che ke daivano kopa thAya tyAre ja dyUta, dhAturvAda, aMjanasiddhi, rasAyana ane yakSiNInI guphAmAM praveza eTalAM vAnAM karavAnI buddhi thAya che. temaja sahaja kAmamAM jema tema sogana vagere paNa na khAvA ane temAM paNa vizeSe karIne deva, guru, jJAna AdinA to na ja khAvA. kahyuM che ke je mUDha puruSa caitya(deva)nA sAcA athavA juThA sama khAya te bodhibIja vame ane anaMtasaMsArI thAya. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza DAhyA puruSe koInA jAmIna thavA vagerenA saMkaTamAM na paDavuM. kAryAsike kahyuM che ke daridrIne be strIo, mArgamAM kSetra, be prakAranI khetI, jAmInapaNuM ane sAkSIpaNuM e pAMca anartha mANasoe pote utpanna karelA hoya che. paradeza AdimAM vyApAra karavA aMge. temaja vivekI puruSe banatAM sudhI je gAmamAM potAnuM sthaLa hoya te ja gAmamAM vyApAra Adi karavo, tethI potAnA kuTuMbanA mANasono viyoga thato nathI. gharanAM tathA dharmanAM kAmo yathAsthita thAya che. A guNa potAnA gAmamAM ja vyApAra vagere karavAmAM che. potAnA gAmamAM nirvAha na thato hoya to potAnA dezamAM vyApAra vagere karavo paNa paradeze na javuM. potAnA dezamAM vyApAra karavAthI zIgha tathA vArevAre potAne gAme javAya che, tathA gharanAM kAmo vagere paNa jovAya che. koNa daridrI mANasa potAnA gAmamAM athavA dezamAM nirvAha thavAno saMbhava chatAM paradeza javAno kaleza mAthe le? kahyuM che te arjuna ! daridrI, rogI, mUrkha, musAphara ane nitya sevA karanAro e pAMca jaNA jIvatA chatAM paNa maraNa pAmyA jevA che, ema zAstramAM saMbhaLAya che. have jo paradeza gayA vinA nirvAha na cAlato hoya tethI paradezamAM vyApAra karavo paDe to pote vyApAra na karavo, tathA putrAdi pAse paNa na karAvavo; paraMtu samyak prakAre parIkSA karavAthI vizvAsapAtra thayelA munimo pAse vyApAra calAvavo. jo koI samaye potAne paradeza javuM paDe to sAruM muhUrta, sArA zukana Adi joI tathA guruvaMdana vagere mAMgalika karI bhAgyazALI puruSonI sAthe ja javuM ane sAthe potAnI jJAtinA keTalAeka oLakhItA loko paNa levA tathA mArgamAM nidrAdi pramAda lezamAtra paNa karavo nahi. paNa ghaNA yatnathI javuM. paradezamAM vyApAra karavo paDe athavA rahevuM paDe to paNa A rIte ja karavuM. kAraNa ke eka bhAgyazALI sAthe hoya to sarva lokonuM vina TaLe che. A viSaya upara dRSTAMta che, te A rIte :anyanA bhAgyathI upadrava dUra thavA aMge daSTAMta. ekavIsa mANaso comAsAmAM koI gAme jatA hatA. teo saMdhyA samaye eka maMdire utaryA. tyAM vAre vAre vijaLI maMdiranA bAraNA sudhI Ave ne jAya. te sarva jaNAe manamAM bhaya thavAthI kahyuM ke, "ApaNAmAM koI abhAgI puruSa che, mATe ekeka jaNAe maMdirane pharatI pradakSiNA daIne pAchuM ahIM ja AvavuM." tema karatAM vIsa jaNAe eka pachI eka ema pradakSiNA daI maMdiramAM pAcho praveza karyo, ekavIsamo puruSa bahAra nIkaLato nahoto. tene vaza jaNAe baLAtkArathI kheMcIne bahAra kADhyo. tyAre visa jaNA upara vijaLI paDI. teomAM eka ja bhAgyazALI hato. mATe bhAgyazALI puruSonI saMgAthe javuM tathA je kAMI leNadeNa hoya athavA nidhi Adi rAkhyo hoya, to te sarva pitA, bhAI athavA putra Adine nitya jaNAvavuM. temAM paNa paragAma jatI vakhate to avazya jaNAvavuM ja. tema na kare to durdevanA yogathI jo kadAcit paragAmamAM athavA mArgamAM pote maraNa pAme to dhana chatAM pitA, bhAI, putra vagerene duHkha bhogavavuM paDe. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paradeza AdimAM dhyAna rAkhavA lAyaka nItivacano. 183 paradeza AdimAM dhyAna rAkhavA lAyaka nItivacano. vivekI puruSe paragAma jatI vakhate dhanAdinI yathAyogya ciMtA karavA mATe kuTuMbanA sarve lokone sArI zikhAmaNa devI tathA bahumAnathI sarva svajanonI sAthe vAta karI, vidAya thavuM. kahyuM che ke jene jagatamAM jIvavAnI icchA hoya te mANase pUjya puruSonuM apamAna karI, potAnI strIne kaTu vacana kahI. koIne tADanA karI, tathA bALakane rovarAvI paragAme gamana na karavuM. paragAma javAno vicAra karatAM jo pAse kAMI parva athavA utsava Adi Avyo hoya to te karIne javuM. kahyuM che ke utsava, bhojana, moTuM parva tathA bIjAM paNa maMgaLa kAryanI upekSA karIne tathA janmanAM ane maraNanAM maLI be prakAranAM sUtaka hoya to ane potAnI strI rajasvalA hoya, to paragAme javuM nahIM. ema ja bIjI vAtono paNa zAstrAnusAre vicAra karavo. vaLI kahyuM che ke dUdhanuM bhakSaNa, strIsaMbhoga, snAna, svastrIne tADanA, vamana tathA thuMkavuM eTalAM vAnAM karIne tathA Akroza vacana sAMbhaLIne paragAme na javuM. hajAmata karAvIne, netramAMthI AMsu gALIne tathA sArA zukana thatAM na hoya to paragAme na javuM. potAnA sthAnakathI kAMI kAryane arthe bahAra jatAM je bhAganI nADI vahetI hoya, te bAjuno paga AgaLa mUkavo. tema karavAthI mANasanA vAMchita kAryanI siddhi thAya che. DAhyA puruSe mArge jatAM sAmA AvelA rogI, vRddha, brAhmaNa, aMdha, gAya, pUjya puruSa, rAjA, garbhiNI strI ane mAthe bhAra hovAthI namI gayelo mANasa eTalA lokone prathama mArga ApIne, pachI pote javuM. pakava athavA apakava dhAnya, pUjavA yogya maMtranuM maMDaLa, nAMkhI dIdhela uvaTaNuM, snAnanuM udaka, rudhira ane maDaduM eTalAM vAnAM ullaMghIne gamana na karavuM. ghUMka, zleSma, viSTA, mUtra, prajvalita agni, sarpa, mANasa ane Ayudha eTalAM vAnAM buddhizALI puruSe koI kALe paNa ullaMghana na karavAM. vivekI puruSe nadInA kAMThA sudhI, gAyo bAMdhavAnA sthAna sudhI, vaDa Adi vRkSa, taLAva, sarovara, kUvA, ArAma vagere Ave tyAM sudhI potAnA baMdhune vaLAvavA javuM. kalyANanA arthI puruSe rAtrine vakhate jhADanI nIce rahevuM nahIM. utsava tathA sUtaka samApta thayA pahelAM koI dUra pradeza javuM nahIM. jANa puruSe ekalA ajANyA mANasonI sAthe athavA dAsInI sAthe gamana na karavuM, tathA madhyAhna samaye athavA madhya rAtrie paNa mArge gamana na karavuM. kurapuruSa, rakhevALa, cADIyA, kAruloka ane ayogya mitra eTalAnI sAthe ghaNI vAto na karavI. tathA akALe emanI sAthe kyAMya paNa gamana na karavuM. lakSmInI icchA karanAra mANase mArgamAM game teTalo thAka lAge to paNa pADA, gardabha ane gAyanI upara besavuM nahi. mANase mArge jatAM hastithI eka hajAra, gADAthI pAMca, tathA ziMgaDAvALA pazuthI ane azvathI daza hAthane cheTe cAlavuM. buddhizALI puruSe bhAtuM lIdhA vinA mArge gamana na karavuM, mukAma karyo hoya tyAM ghaNI uMgha na levI. tathA sAthe AvanAra loko upara vizvAsa Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza na rAkhavo. seMkaDo kArya hoya to paNa kyAMya ekalA na javuM. jAo, ekalA kAkIDA sarakhA tiryaMca jIve brAhmaNanI rakSA karI. ekalA mANase koIpaNa mANasane ghera gamana na karavuM. koInA gharamAM ADe mArge paNa praveza na karavo. buddhimAna puruSe jIrNa nAvamAM na besavuM, ekalAe nadImAM praveza na karavo, ane sagAbhAInI sAthe mArge javuM nahIM. vivekI puruSe potAnI pAse sAdhana na hoya to jaLanA ane sthaLanA viSama pradeza, ghora aTavI tathA UMDu jaLa eTalAM vAnAMnuM ullaMghana na karavuM. jemAM ghaNAkharA loko krodhI, sukhanA abhilASI ane kRpaNa hoya te samudAya potAno svArtha khoI bese che. jemAMnA sarve loko nAyakapaNuM dharAve che, sarve potAne paMDita mAne che ane moTAI icche che, te samudAya kharAba avasthAmAM AvI paDe che. - jyAM baMdIvAnone tathA phAMsInI zikSA pAmelA lokone rakhAtA hoya, jyAM jugAra ramAto hoya, jyAM potAno anAdara thato hoya, tyAM tathA koInA khajAnAmAM ane aMtaHpuramAM gamana na karavuM. jANa puruSe manane game nahIM tevA sthaLe, smazAna, zUnya sthAna, cauTuM, photarA tathA jayAM sUkuM ghAsa ghaNuM patharAyeluM hoya, jyAM praveza karatAM ghaNuM duHkha thAya, tathA jyAM kacaro naMkhAto hoya, evuM sthAnaka, khArI bhUmi, vRkSano agrabhAga, parvatanI TUMka, nadIno tathA kUvAno kAMTho ane jyAM bhasma, koyalA, vALa ane mAthAnI khoparIo paDelI hoya, eTalI jagyAe ghaNIvAra ubhA na rahevuM, ghaNo parizrama thAya to paNa je je kRtya karavAnuM hoya, te na mUkavuM. kalezane vaza thayelo puruSa puruSArthanA phaLarUpa dharma, artha ane kAma e traNe meLavI zakato nathI. satkAryonA manoratho karavAM joIe. mANasa cheka ADaMbara rahita hoya to teno jyAM tyAM anAdara thAya che, mATe buddhizALI puruSe koI paNa sthaLe vizeSa ADaMbara choDavo nahIM. vivekI puruSe paradeza gayA pachI potAnI yogyatA mAphaka soMge vizeSa ADaMbara tathA svadharmane viSe paripUrNa niSThA rAkhavI. kAraNa ke tema karavAthI ja moTAI, bahumAna tathA dhArelA kAryanI siddhi Adi thavAno saMbhava che. paradezamAM bahulAbha thAya to paNa ghaNA kALa sudhI na rahevuM. kAraNa ke tema karavAthI gRhakAryanI avyavasthA Adi doSa utpanna thAya che. kASThazreSThI AdinI jema levA-vecavA Adi kAryanA AraMbhamAM, vidanano nAza ane icchita lAbha vagere kAma siddha thavAne arthe paMca parameSThInuM smaraNa karato. tema paMca parameSThinuM smaraNa karavuM. gautamAdinuM nAma uccAravuM tathA keTalIka vastu devanA, gurunA ane jJAna AdinA upayogamAM Ave evI rIte rAkhavI. kAraNa ke, dharmanI pradhAnatA rAkhavAthI ja sarvakArya saphaLa thAya che. dhananuM upArjana karavA jene AraMbha-samAraMbha karavo paDe te zrAvake sAta kSetramAM dhana vAparavAnA tathA bIjA evA ja dharma kRtyanA nitya moTA manoratha karavA. kahyuM che ke vicAravALA puruSe nitya moTA moTA manoratha karavA. kAraNa ke, potAnuM bhAgya jevA manoratha hoya te pramANe kAryasiddhi karavAmAM yatna kare che. dhana, kAma ane yaza e traNe vastunI prApti mATe karelo yatna vakhate niSphaLa thAya che, paraMtu dharmakRtya karavAno kevaLa manamAM karelo saMkalpa paNa niSphaLa jato nathI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApaRddhi aMge daSTAMta. 185 lAbha thAya tyAre pUrve karelA manoratha lAbhanA anusArathI saphaLa karavA, kema ke udyamanuM phaLa lakSmI che, ane lakSmInuM phaLa supAtre dAna devuM e che; mATe jo supAtre dAna na kare, to udyama ane lakSmI banne durgatinAM kAraNe thAya che. supAtre dAna de to ja pote upArjana karelI lakSmI te dharmanI Rddhi kahevAya, nahIM to pApanI Rddhi kahevAya. kahyuM che ke - Rddhi traNa prakAranI che, eka dharmaRddhi, bIjI bhogaRddhi ane trIjI pApaRddhi. temAM je dharmakRtyane viSe vaparAya che te dharmaddhi, je zarIra sukhane arthe vaparAya te bhogaddhi ane je dAnanA tathA bhoganA kAmamAM AvatI nathI, te anartha utpanna karanArI pApati kahevAya che. pUrvabhave karelA pApakarmathI athavA bhAvI pApathI pApaRddhi pamAya che. A viSaya upara nIcenuM daSTAMta vicAro :pApaRddhi aMge dRSTAMta. vasaMtapura nagaramAM eka brAhmaNa, eka kSatriya, eka vaNika ane eka sonI e cAra jaNA mitra hatA. teo dravya upArjana karavA mATe badhA sAthe paradeza javAne nIkaLyA. rAtrie eka udyAnamAM rahyA. tyAM vRkSanI zAkhAe laTakato eka suvarNapuruSa temaNe dITho. cAramAMthI eka jaNe kahyuM. "dravya che." suvarNapuruSe kahyuM, "dravya anartha ApanArUM che." te sAMbhaLI sarva jaNA bhayathI suvarNapuruSane tajyo, paNa sonIe suvarNapuruSane kahyuM. "nIce paDa" tyAre suvarNapuruSa nIce paDyo pachI sonIe tenI eka AMgaLI kApI lIdhI ane bAkI sarva suvarNapuruSane eka khADAmAM pheMkyo, te sarvae joyo. pachI te cAra jaNAmAMthI be jaNA bhojana lAvavA mATe gAmamAM gayA ane be jaNA bahAra rahyA. gAmamAM gayelA be jaNA bahAra rahelAne mATe viSa mizrita anna lAvyA. bahAra rahelA be jaNAe gAmamAMthI AvatA be jaNAne khagaprahArathI mArI nAkhI pote viSamizrita anna bhakSaNa karyuM. A rIte cAre jaNA maraNa pAmyA. e pApaRddhi upara dRSTAMta che. mATe dararoja devapUjA, annadAna Adi puNya tathA saMghapUjA, sAdharmika vAtsalya vagere avasare puNya karIne potAnI lakSmI dharmakRtye lagADavI. sAdharmikavAtsalya vagere avasaranAM puNyo ghaNA dravyano vyaya karavAthI thAya che ane tethI te zreSTha paNa kahevAya che ane dararoja thatAM puNyo nAnAM kahevAyAM che e vAta satya che, to paNa dararojanAM puSpo nitya karatA rahIe to tethI paNa moTuM phaLa utpanna thAya che. mATe dararojanAM puNya karIne ja avasaranAM puNya karavAM e ucita che. - dhana alpa hoya tathA bIjAM evA ja kAraNa hoya to paNa dharmakRtya karavAmAM vilaMba na karavo. kahyuM che ke thoDuM dhana hoya to thoDAmAMthI thoDuM paNa ApavuM, paNa moTA udayanI apekSA na rAkhavI. icchA mAphaka dAna ApavAnI zakti kyAre? kone maLavAnI ? AvatI kAle karavA dhAreluM dharmakArya Aje ja karavuM. pAchale pahore karavA dhAreluM dharmakArya bapora pahelAM ja karavuM; kAraNa ke mRtyu Avaze tyAre ema nahIM vicAra kare ke "eNe potAnuM kartavya keTaluM karyuM che - ane keTaluM bAkI rAkhyuM che ?" Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dravyopArjanano yatna niraMtara karavo. dravya upArjana karavAno paNa yathAyogya udyama pratidina karavo, kemake vaNika, vezyA, kavi, bhaTTa, cora, ThagArA, brAhmaNa eTalA loko je divase kAMI paNa lAbha na thAya te divasa nakAmo mAne che. thoDI lakSmI maLavAthI udyama choDI na devo. mAghakavie kahyuM che ke je puruSa thoDA paisA maLavAthI potAne sArI sthitimAM Avelo mAne, tenuM deva paNa potAnuM kartavya karyuM ema jANI tenI saMpatti vadhAratuM nathI, ema mane lAge che. ati lobha paNa na karavo. ati lobha paNa na karavo. lokamAM paNa kahyuM che ke ati lobha na karavo tathA lobhano samULa tyAga paNa na karavo. ati lobhane vaza thayelo sAgarazreSThI samudramAM Dubyo ane maraNa pAmyo. hada vinAnI icchA jeTaluM dhana koIne paNa maLavAno saMbhava nathI, raMka puruSa cakravartipaNuM vagere ucca padavInI icchA kare to paNa te tene koI vakhate maLavAnuM nathI. bhojana, vastra Adi te icchA pramANe maLI zake. kahyuM che ke icchA mAphaka phaLa meLavanAra puruSe potAnI yogyatA mAphaka icchA karavI. lokamAM paNa parimita (pramANavALI) vastu mAge to maLe che ane aparimita pramANa vinAnI) mAge to maLatI nathI. mATe potAnA bhAgya AdinA anusArathI ja IcchA rAkhavI. je mANasa potAnI yogyatA karatAM adhika ja icchA karyA kare, tene icchita vastuno lAbha na thavAthI hamezAM du:khI ja rahevuM paDe che. navANuM lAkha TaMkano adhipati chatAM koTipati thavA mATe ahoniza ghaNI ciMtA karanAra dhanazreSThInAM tathA evAM ja bIjAM daSTAMta ahiM jANavAM. vaLI kahyuM che ke mANasonA manoratha jema jema pUrNa thatA jAya tema tema tenuM mana vadhu lAbhane mATe duHkhI thatuM jAya che. je mANasa AzAno dAsa thayo te traNe jagatano dAsa thayo. ane jeNe AzAne dAsI karI teNe traNe jagatane potAnA dAsa karyA. dharma, artha ane kAmanuM sevana. gRhastha puruSe, dharma, artha ane kAma e traNenuM eka bIjAne bAdha na thAya tevI rIte sevana karavuM. kemake dharma, artha ane kAma e traNa puruSArtha lokamAM mukhya gaNAya che. DAhyA puruSo avasara joI traNenuM sevana kare che. temAM jaMgalI hAthInI jema dharmano ane arthano tyAga karIne kSaNika viSayasukhamAM Asakta thayelo kyo mANasa ApadAmAM nathI paDato? je mANasa viSayasukhane viSe ghaNI Asakti rAkhe che tenA dhananI, dharmanI ane zarIranI paNa hAni thAya che. dharmane ane kAmane choDI daIne meLaveluM dhana pArakA loko bhogave che ane meLavanAra pote hAthIne mAranAra siMhanI jema mAtra pApano bhAgI thAya che. artha ane kAma choDIne ekalA dharmanI ja sevA karavI e to sAdhu munirAjane zakya che, gRhasthane nahIM. gRhastha paNa dharmane bAdhA upajAvIne arthanuM tathA kAmanuM sevana na karavuM; kAraNa ke bIjabhojI (vAvavAne arthe rAkhelA dANA bhakSaNa karanAra) kaNabInI jema adhArmika puruSanuM pariNAme kAMI paNa kalyANa thatuM nathI. somanItimAM paNa kahyuM che ke - Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRpaNe karelo dravyano saMgraha. 187 je mANasa paralokanA sukhane bAdhA na Ave tevI rIte A lokanuM sukha bhogave te sukhI kahevAya. temaja arthane bAdhA upajAvIne dharmanuM ane arthanuM sevana karanArane saMsArI sukhano lAbha na thAya. A rIte kSaNika viSayasukhane viSe Asakta thayelA, mULabhojI (mULane khAI janAra) ane kRpaNa e traNe puruSanA dharma, artha tathA kAmane bAdhA utpanna thAya che. je mANasa kAMI paNa ekaThuM nahIM karatAM jeTaluM dhana maLe teTaluM viSayasukhane arthe ja kharace, te kSaNika viSayasukhane viSe Asakta kahevAya. je mANasa potAnA bApadAdAnuM bheguM kareluM nANuM anyAyathI bhakSaNa kare te bIjabhojI kahevAya ane je mANasa potAnA jIvanane, kuTuMbane tathA sevakavargane duHkha daIne dravyano saMgraha kare, paNa yogya jeTaluM kharacavuM joIe teTaluM paNa na kharace te kapaNa kahevAya. temAM kSaNika viSayasukhane viSe Asakta thayelA ane mULabhojI e banne jaNAnuM nANuM nAza pAme che. tethI temanAthI dharma ane kAma sacavAtA nathI, mATe e banne jaNAnuM kalyANa thatuM nathI. kRpaNe karelo dravyano saMgraha. rAjA, bhAyAta, bhUmi, cora Adi loko kRpaNanA dhananA dhaNI thAya che tethI tenuM dhana dharmanA athavA kAmanA upayogamAM AvatuM nathI. kemake je dhanane bhAMDu iccha, cora lUMTe, kAMI chaLabheda karI . rAjAo haraNa kare, kSaNamAtramAM agni bhasma karI nAkhe, jaLa DubAve, bhUmimAM dATyuM hoya to yakSa haraNa kare, putro durAcArI hoya to balAtkArathI khoTe mArgo uDADe, te dhaNInA tAbAmAM rahelA dhanane dhikkAra thAo. potAnA putrane lADa laDAvanAra patine jema durAcAriNI strI hase che. tema mRtyu zarIranI rakSA karanArane ane pRthvI dhananI rakSA karanAne hase che. kIDIoe saMgraha kareluM dhAnya, madhamAkhIoe bheguM kareluM madha ane kRpaNe meLaveluM dhana e traNe vastu pArakAnA upabhogamAM Ave che; mATe dharma, artha ane kAmane bAdhA utpanna karavI e vAta gRhasthane ucita nathI. jyAre pUrvakarmanA yogathI tema thAya tyAre uttarottarathI bAdhA thAya to paNa pUrva pUrvanuM rakSaNa karavuM. te A rIte - kAmane bAdhA thAya to paNa dharmanuM ane arthanuM rakSaNa karavuM. kAraNa ke dharma ane arthanI sArI rIte rakSA karI haze to kAma-icchA sukhathI pUrNa thaI zakaze. vaLI artha ane kAma e bannene bAdhA thAya to paNa sarva prakAre dharmanI rakSA karavI, kemake arthanuM ane kAmanuM mULa dharma che. kemake game te rIte ThIkarAMmAM bhikSA mAgIne potAnI AjIvikA calAvato hoya, to paNa mANasa jo potAnA dharmane bAdhA na upajAve, to teNe ema jANavuM ke, "huM moTo dhanavAna chuM.' kAraNa ke, dharma te ja puruSonuM dhana che. je mANasa manuSyabhava pAmIne dharma, artha ane kAma e traNenuM sAdhana na kare tenuM AyuSya pazunA AyuSyanI jema vRthA jANavuM. te traNamAM paNa dharma zreSTha gaNAya che, kAraNa ke te vinA artha ane kAma utpanna thatA nathI. Avaka mujaba kharcanuM pramANa. dravyanI prAptinA pramANamAM ucita kharaca karavuM. nItizAstramAM kahyuM che ke jeTalA nANAMnI Avaka hoya tenA cothA bhAgano saMcaya karavo; bIjo cotho bhAga vyApAramAM athavA vyAje Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza lagADavo, trIjo bhAga dharmakRtyamAM tathA potAnA upabhogamAM lagADavo ane cotho caturtha bhAga kuTuMbanA poSaNane arthe kharacavo. keTalAka ema kahe che ke prAptino artho athavA te karatAM paNa adhika bhAga dharmakRtyamAM vAparavo ane bAkI rahelA dravyamAM bAkInAM sarva kAryo karavAM. kAraNa ke eka dharma vinA bAkInAM kAryo nakAmAM che. keTalAka loko kahe che ke upara ApelA be vacanomAM paheluM vacana garIba gRhasthane tathA bIjuM dhanavAna gRhasthane mATe kahyuM che ema samajavuM. tathA jIvita ane lakSmI kone vallabha nathI ? paNa avasara Ave puruSo te bannene taNakhalA karatAM paNa halakAM gaNe che. 1 yazano phelAvo karavo hoya, 2 mitratA karavI hoya, 3 potAnI priya strIne mATe kAMI karavuM hoya, 4 potAnA nidhana bAMdhavone sahAya karavI hoya, 5 dharmakRtya karavuM hoya, 6 vivAha karavo hoya, 7 zatruno kSaya karavo hoya athavA 8 kAMI saMkaTa AvyuM hoya to DAhyA puruSo (A ATha kRtyomAM) dhananA kharacanI gaNatrI rAkhatA nathI. je puruSa eka kAMkiNI (paisAno cotho bhAga) paNa khoTe mArge jAya to eka hajAra sonaiyA gayA ema samaje che, te ja puruSa yogya avasara Ave jo kroDo dhananuM chUTA hAthathI kharaca kare to lakSmI tene koI vakhate choDe nahIM. A viSaya upara eka dRSTAMta nIce pramANe che :navI vahunuM dRSTAMta. eka zeThanA putranI vahu navI paraNelI hatI. teNe eka divase potAnA sasarAne dIvAmAMthI nIce paDelA telanA chAMTA vaDe pagarakhAne copaDatAM joyo. te joIne te manamAM vicAravA lAgI ke, "mArA sasarAnI e kRpaNatA che ke ghaNI karakasara che?" evo saMzaya AvyAthI teNe sasarAnI parIkSA karavAnuM dhAryuM. eka divase "mAruM mAthuM duHkhe che." evA bahAnAthI te sUI rahI ane ghaNI ghaNI bUmo pADavA lAgI. sasarAe ghaNA upAya karyA tyAre teNe kahyuM, "mane pahelAM paNa koI vakhate Avo duHkhAvo thato hato tyAre UMcA motInA cUrNanA lepathI te maTato." te sAMbhaLIne sasarAne ghaNo harSa thayo. teNe tarata UMcA motI maMgAvI vATavAnI taiyArI karI, eTalAmAM vahue je kharI vAta hatI te kahI. dharmakRtyamAM kharaca karavuM e eka lakSmInuM vazIkaraNa che. kAraNa ke tema karavAthI ja te sthira thAya che. kahyuM che ke dAnathI dhanano nAza thAya che, ema tuM koI kALe samajIza nahIM. juo kUvA, bagIcA, gAya vagere jema jema detA jAya che tema tema temanI saMpadA vRddhi pAme che. A viSaya upara nIce pramANe dRSTAMta che. vidyApatinuM daSTAMta. vidyApati nAme eka zreSThI ghaNo dhanavAna hato. lakSmIe svapramAM AvI tene kahyuM ke, "huM AjathI dazame divase tArA gharamAMthI nIkaLI javAnI chuM." pachI zreSThIe potAnI strInA kahevAthI sarve dhana te ja divase dharmanA sAta kSetromAM vAparyuM ane te guru pAsethI parigrahanuM pramANa karIne Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyathI prApta karelA dhanathI thatA lAbha. 189 rAtre sukhe suI rahyo. prabhAta samaye joyuM to pAchuM gharamAM pahelAMnI mAphaka paripUrNa dhana tenA jovAmAM AvyuM, tyAre pharIthI teNe sarva dhana dharmakRtyamAM vAparyuM. ema karatAM nava divasa thayA. dazame divase pharIthI teNe svapramAM AvI lakSmIe kahyuM ke "tArA puNyane lIdhe huM tArA gharamAM ja TakI rahI chuM." lakSmInuM A vacana sAMbhaLI vidyApati zreSThI parigraha parimANa vratano kadAca bhaMga thAya evA bhayathI nagara mUkI bahAra cAlyo gayo. eTalAmAM koI eka rAjA pachavADe putra na mUkatAM marI gayo hato, tenI gAdIe yogya puruSane besADavAne mATe paTTahastInI sUMDhamAM maMtrI vagere lokoe kaLaza abhiSeka rAkhyo hato. te hAthIe AvI A vidyApati zreSThIne abhiSeka karyo. pachI AkAzavANI thavA pramANe vidyApatie rAjA tarIke jinapratimAnI sthApanA karI rAjya calAvyuM ane chevaTa te pAMcame bhave mokSa pAmyo. nyAyathI prApta karelA dhanathI thatA lAbha. nyAyathI dhananuM upArjana karanAra mANasa upara koI zaka rAkhatuM nathI paNa jyAM tyAM tenI prazaMsA thAya che. prAye tenI koI prakAranI hAni thatI nathI ane tenI sukha samRddhi vagere divase divase vRddhi pAme che. mATe dhananuM upArjana karavuM te upara kahelI rIte A lokamAM tathA paralokamAM lAbhakArI che. kemake pavitra puruSo potAnI zuddha cAlacalagatanA baLanI magarUrI hovAthI sarva ThekANe dhIrajathI varte che. paNa pApI puruSo potAnA kukarmathI haNAyelA hovAne lIdhe sarva ThekANe manamAM zaMkA rAkhIne cAle che. A viSaya upara nIce pramANe eka kathA che. deva ane yaza zreSThInuM daSTAMta. deva ane yaza nAme be zeTha bahu prItithI sAthe pharatA hatA. koI nagaranAM mArgamAM paDeluM ratnajaDita kuMDala temanA jovAmAM AvyuM. devazreSThI suzrAvaka, potAnAM vratane deDha vaLagI rahelo ane paradhanane sarva anartha samAna gaNanAro hovAthI pAcho vaLyo. yazazreSThI paNa tenI sAthe pAcho vaLyo, paNa "paDelI vastu levAmAM bahu doSa nathI," ema vicArI teNe devazreSThInI najara cUkAvIne kuMDala upADyuM ane pAchuM manamAM ema vicAryuM ke, mArA mitrane dhanya che, kAraNa ke enAmAM evI alaukika nirlobhatA vase che to paNa yuktithI huM ene A kuMDalamAM bhAgIdAra karIza.Ama vicArI yazazreSThIe kuMDala chupuM rAkhyuM ane bIje zahere jaI te kuMDalanA dravyathI ghaNuM karIyANuM kharIdhuM, anukrame banne zeTha potAne gAme AvyA. lAvelA karIyANAnI vaheMcaNI karavAnA avasare ghaNuM karIyANuM joI devazreSThIe AgrahathI tenuM kAraNa pUchayuM. yazazreSThIe paNa je vAta hatI te kahI. devazreSThIe kahyuM, "anyAyathI meLaveluM e koI paNa rIte saMgharavA yogya nathI; kemake jema kAMjI dUdhanI aMdara paDe to dUdhano nAza thAya che, tema e dhana levAthI potAnuM nyAyathI upArjeluM dhana paNa enI sAthe avazya nAza pAme che." ema kahI devazreSThIe te sarva adhika karIyANuM hatuM, te juduM karI yazazreSThIne ApyuM. "potAnI meLe cAlyuM AveluM dhana koNa mUke?" evA lobhathI yazazreSThI sarva karIyANuM potAnI vakhAre laI gayo. te ja divasanI rAtrie coroe Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza yazazreSThInI vakhAre dhADa pADI sarva kariyANuM laI gayA. prabhAtakALamAM karIyANAnA grAhaka ghaNA AvyA, tethI bamaNuM tathA tethI paNa vadhAre mUlya maLavAthI devazreSThIne lAbha thayo. paNa yazazreSThIne pastAvo thavAthI suzrAvaka thayo ane zuddha vyavahArathI dhana upArjIne sukha pAmyo. A rIte nyAyathI tathA anyAyathI dhana pedA karavA upara be mitronI kathA kahI. A viSaya upara laukikazAstramAM nIce mujaba daSTAMta che. somarAjAnuM daSTAMta. caMpAnagarImAM soma nAme rAjA hato. teNe "suparvane viSe dAna ApavA yogya sArUM dravya kyuM ? ane dAna levAne supAtra koNa ?" evuM maMtrIne pUchayuM. maMtrIe kahyuM, A nagaramAM eka supAtra brAhmaNa che paNa nyAyathI upArjana karelA zubha dravyano yoga maLavo sarvalokone ane vizeSe karI rAjAne durlabha che. kema ke, jema sArA bIjano ane sArA kSetrano yoga maLavo kaThaNa che tema zuddha manano dAtA ane yogya guNane dharAvanAra pAtra e banneno yoga maLavo paNa durlabha che. te sAMbhaLI soma rAjAe parva upara pAtramAM dAna devAnA hetuthI koI na jANe tevI rIte veSa badalIne rAtrine samaye vaNika lokonI dukAne jaI sAdhAraNa vaNika puruSane karavA yogya kAma ATha divasa sudhI karI, tenA badalAmAM ATha drampa upArjana karyA. parva AvethI sarva brAhmaNone nimaMtraNa karI, supAtra brAhmaNane bolAvavA sAruM maMtrIne mokalyo. maMtrIe brAhmaNane bolAvatAM te brAhmaNe kahyuM ke - je brAhmaNa lobhathI rAjA pAsethI dAna le te tamistrAdi ghora narakamAM paDI duHkhI thAya. rAjAnuM dAna madhamAM mizra karelA jhera sarakhuM che. avasara Avye bhUkhyuM rahevuM te sAruM paNa rAjA pAsethI dAna na levuM. dasa kasAI samAna kuMbhAra che. dasa kuMbhAra samAna kalAla che, dasa kalAla samAna vezyA che, ane dasa vezyA samAna rAjA che evAM smRti, purANa AdinAM vacanothI rAjA pAsethI dAna levAmAM doSa che mATe huM rAjadAna nahIM lauM." pachI maMtrIe kahyuM, "rAjA potAnA bhujAbaLathI nyAyamArge meLaveluM sAruM nANuM tamane Apaze, mATe te levAmAM kAMI pApa nathI." vagere vacanothI ghaNuM samajAvI maMtrI te supAtra brAhmaNane rAjAnI pAse laI gayo. tethI rAjAe ghaNA harSathI brAhmaNane besavA sAruM Asana ApyuM. paga dhoI vinayathI tenI pUjA karI ane nyAyathI upArjelA ATha drampa tene dakSiNA tarIke koI na joI zake evI rIte tenI mUThImAM ApyA. bIjA brAhmaNo te joI thoDA gusse thayA. temanA manamAM evo vahema Avyo ke, "rAjAe kAMI sArI vastu chAnI rIte ene ApI." pachI rAjAe suvarNa vagere ApI, bIjA brAhmaNone saMtuSTa karyA. sarvanI rAjA taraphathI vidAyagIrI thaI. bIjA sarve brAhmaNonuM rAjAe ApeluM dhana koInuM cha mAsamAM, to koInuM tethI thoDI vadhu mudatamAM vaparAI gayuM paNa supAtra brAhmaNane ApelA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna ApatAM thatI caubhaMgI. 191 ATha dramsa, anna, vastra Adi kAryamAM vAparyA to paNa nyAyathI upArjelA tethI khuTyA nahIM. vaLI akSayanidhinI jema tathA kSetramAM vAvelA sArA bIjanI jema lakSmInI vRddhi ghaNA kALa sudhI thatI rahI. A rIte nyAyopArjita dhana upara soma rAjAnI kathA che. dAna ApatAM thatI caubhaMgI. nyAyathI meLaveluM dhana ane supAtre dAna e benA saMbaMdhathI caubhaMgI(cAra bhAMgA) thAya che. temAM. 1 nyAyathI meLaveluM dhana ane supAtradAna e benA yogathI prathama bhAMgo thAya che. e puNyAnubaMdhi puNyanuM kAraNa hovAthI ethI utkRSTa devatApaNuM yugaliyApaNuM tathA sakita vagereno lAbha thAya che ane evI sAmagrInA lAbhane aMte mokSa paNa thoDA vakhatamAM prApta thAya che. ahIM dhanasArthavAha tathA zAlibhadra vagerenuM dRSTAMta jANavuM. 2 nyAyathI meLaveluM dhana paNa kupAtradAna e beno yoga thavAthI bIjo bhAMgo thAya che. e pApAnubaMdhi puNyanuM kAraNa hovAthI ethI koI koI bhavamAM viSaya sukhano dekhIto lAbha thAya che; to paNa aMte tenuM pariNAma kaDavuM ja nIpaje che. ahIM lAkha brAhmaNone bhojana ApanAra brAhmaNanuM dRSTAMta che je nIce pramANe che : eka brAhmaNe lAkha brAhmaNone bhojana ApyuM. tethI te keTalAka bhavomAM viSayabhoga Adi sukha bhogavI marIne sarvAMga suMdara ane sulakSaNa avayavone dhAraNa karanAro secanaka nAme bhadrajAtino hAthI thayo. teNe lAkha brAhmaNone jamADyA tyAre brAhmaNone jamatAM ugareluM anna bheguM karI supAtre dAna ApanAro bIjo eka daridrI brAhmaNa hato. te supAtradAnanA prabhAvathI saudharma devaloke jaI tyAMthI cyavI pAMcaso rAjakanyAone paraNanAra naMdiSeNa nAme zreNikaputra thayo tene joI secanakane jAtismaraNa jJAna thayuM. 3 anyAyathI upArjeluM dhana ane supAtradAna e benA maLavAthI trIjo bhAMgo thAya che. sArA kSetramAM halakuM bIja vAvavAthI jema aMkura mAtra Uge che paNa dhAnya ugatuM nathI, tema AnAthI sukhano saMbaMdha thAya che. tethI rAjAo, vyApArIo ane ghaNA AraMbhathI dhana meLavanAra lokone te mAnavA lAyaka thAya che. kema ke e lakSmI kAzayaSTinI jema zobhA vinAnI ane rasa vinAnI chatAM paNa dhanyapuruSoe tene sAta kSetromAM lAvIne selaDI samAna karI, gAyane khoLa ApatAM tenuM pariNAma dUdha jevuM thAya che, ane dUdha sarpane ApatAM tenuM jheranA rUpamAM pariNAma Ave che. supAtre ane kupAtre vastuno upayoga karavAthI evAM bhinna bhinna pariNAma nipaje che, mATe supAtramAM dAna karavuM e ja uttama che. svAti nakSatranuM jaLa sarpanA mukhamAM paDe to jhera bane che ane chIpanA saMpuTamAM paDe to motI thAya che, juo te ja svAti nakSatra ane te ja jaLa, paNa pAtranA pheraphArathI pariNAmamAM keTalo phera paDe che ? A viSaya upara AbU parvata upara jinamaMdira karAvanAra vimaLamaMtrI vagerenAM dRSTAMta lokaprasiddha che. moTA AraMbha-samAraMbha vagere anucita karma karIne bheguM kareluM dhana dharmakRtyamAM 1. eka jAtanA ghAsanI sAThI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza na vApare to, te dhanathI AlokamAM apayaza ane paralokamAM naraka prApta thAya. ahIM mammaNazeTha vagerenAM dRSTAMta jANavAM. 4 anyAyathI meLaveluM dhana ane kupAtradAna e benA yogathI cotho bhAMgo thAya che. ethI mANasa A lokamAM sapuruSone dhikkAravA yogya thAya che ane paralokamAM narakAdi durgatimAM jAya che, mATe e cotho bhAMgo vivekI puruSoe avazya tajavo. kemake anyAyathI meLavelA dhananuM dAna ApavAmAM bahu doSa che. gAyane mArI tenAM mAMsathI kAgaDAne tRpta karavA jevI A vAta che. anyAye meLavelA dhanathI loko je zrAddha kare che tethI caMDAla, bhilla ane evA ja (bukkasa) halakI jAtanA loko dharAI rahe che. nyAyathI meLaveluM thoDuM paNa dhana jo supAtre Ape to, tethI kalyANa thAya che, paraMtu anyAyathI meLaveluM ghaNuM dhana Ape to paNa tethI kAMI kharUM phaLa nIpajavAnuM nathI. anyAye meLavelA dhanathI je mANasa potAnA kalyANanI icchA rAkhato hoya te kAlakUTa nAme jheranuM bhakSaNa karI, jIvavAnI AzA rAkhe che. anyAye meLavelA dhana upara potAno nirvAha calAvanAra gRhastha prAye anyAyanA mArge cAlanAro, kalaha karanAro, ahaMkArI ane pApakarmI hoya che. ahIM raMka zreSThI vagerenAM daSTAMta jANavAM. raMka zreSThInI kathA nIce pramANe che. anyAyathI meLavela dhanathI duHkhI thanAra raMkazeThanuM dRSTAMta. mAravADa dezamAM pAlI gAmamAM kAkUyAka ane pAtAka nAme be bhAI hatA. temAM nAno bhAI pAtAka dhanavaMta ane moTo bhAI kAkUyAka bahu daridrI hato. moTo bhAI daridrI hovAthI nAnAne ghera cAkarI karI potAno nirvAha kare. eka samaye varSAkALamAM divase bahu mahenata karavAthI thAkI gayelo kAkUyAka rAtrie sUI rahyo. eTalAmAM pAtAke olaMbho daIne kahyuM ke, "bhAI ApaNA khetaronA kyArAmAM pANI ghaNuM bharAI javAthI phATI gayA chatAM tane kAMI tenI ciMtA nathI ?" evo Thapako sAMbhaLI turata potAnI pathArI choDI kAkUyAka daridrI pArake ghera cAkarI karanAra potAnA jIvanI niMdA karato kodALA laI khetare gayo ane keTalAka lokone phATI gayelA kyArAne pharIthI sama karatA joI teNe pUchayuM ke, "tame koNa cho ?" tenA javAbamAM temaNe kahyuM ke, "ame tArA bhAInA cAkara chIe." pAchuM kAyAke pUchayuM ke mArA cAkara kyA ThekANe che ?" temaNe kahyuM ke "valabhIpuramAM che." anukrame keTaloka samaya gayA pachI avasara maLatAM ja kAkUyAka potAnA parivAra sAthe valabhIpura gayo. tyAM gopuramAM bharavADa loko rahetA hatA, temanI pAse eka ghAsanuM jhUMpaDuM bAMdhI te lokonI madadathI ja eka nAnI dukAna kADhIne rahyo. kAyAka zarIre bahu dubaLo hovAthI bharavADa loko tene "kazreSThI" evA nAmathI bolAvA lAgyA. eka samaye koI kArpaTika zAstramAM kahelA kalpa pramANe giranAra parvata upara siddha karelo kalyANarasa tuMbaDImAM laI Avato hato. eTalAmAM valabhIpuranA najadIkanA bhAgamAM AvatAM "kA tuMbaDI" evI vANI kalyANarasamAMthI nIkaLI. te sAMbhaLI DarI gayelA kArpaTi ke valabhIpuranA parAmAM kapaTI evA kAkUyAkanA gharamAM kalyANarasanI tuMbaDI thApaNa mUkI pote somanAthanI yAtrAe gayo. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyAyathI meLavela dhanathI duHkhI thanAra jaMkazeThanuM dRSTAMta. 193 eka vakhate koI parva Ave kAkUyAkanA gharamAM pAkavizeSa vastu taiyAra karavAnI hovAthI cUlA upara tAvaDI mUkI, te tAvaDI upara pelA tuMbaDInA kANAmAMthI eka TapakuM paDI gayuM. agnino saMyoga thatAM ja te tAvaDI suvarNamaya thayelI joI kAnUyAke jANyuM ke, "A taMbuDImAM kalyANarasa che." pachI teNe gharamAMnI sarva sAra vastu ane te tuMbaDI bIje sthaLe rAkhI te jhuMpaDuM saLagAvI dIdhuM ane bIje gopure eka ghara baMdhAvIne rahyo. tyAM ekavAra eka strI ghI vecavA AvI, tenuM ghI toLI letAM kAkUyAkanI najaramAM ema AvyuM ke game teTaluM ghI kADhatAM paNa e ghInuM pAtra khAlI thatuM nathI te uparathI kAkUyAke nizcaya karyo ke, e pAtranI nIce IDhoNI che te kALI citravelInI che." pachI teNe koI bahAnuM karIne te kuMDalikA lIdhI. A rIte ja kapaTa karI teNe khoTAM trAjavAMthI ane khoTAM mApathI vyApAra karyo. pApAnubaMdhi puNya jorAvara hovAthI tevA vyApAramAM paNa zreSThIne ghaNA dhanano lAbha thayo. eka samaye koI suvarNasiddhi karanAra puruSa tene maLyo, tyAre teNe chaLabheda karI tene ThagIne suvarNasiddhi grahaNa karI. A rIte traNa prakAranI siddhi hAtha AvavAthI raMkazreSThI keTalAka karoDo dhanano mAlika thayo. potAnuM dhana koI tIrthe, supAtre tathA anukaMpA dAnamAM yatheccha vAparavAnuM dUra rahyuM, paNa anyAyathI meLavelA dhana upara nirvAha karavAnuM tathA pUrvanI garIba sthiti ane pAchaLathI maLelI dhanasaMpadAno pAra vinAno ahaMkAra evA kAraNothI raMkazreSThIe, sarva lokone ukheDI nAMkhyA. bIjA dhanavAna lokonI sAthe harIphAI tathA matsara vagere karavA Adi duSTa kAmo karI potAnI lakSmI lokone pralayakALanI rAtrI sarakhI bhayaMkara dekhADI. eka samaye raMkazreSThInI putrInI ratnajaDita kAMsakI bahu suMdara hovAthI rAjAe potAnI putrI mATe mAgI paNa te zeThe ApI nahIM. tyAre rAjAe baLAtkAre te kAMsakI lIdhI. tethI rAjA upara roSa karI kazreSThI mleccha lokonA rAjyamAM gayo ane tyAM kroDo sonaiyA kharacI mogala lokone valabhIpura upara caDhAI karavA laI Avyo. mogaloe valabhIpuranA rAjyanA tAbAno deza bhAMgI nAkhyo, tyAre raMkazreSThIe sUryamaMDalathI AvelA azvanA rakhavALa lokone chAnuM dravya ApI temane phoDI kapaTakriyAno prapaMca karAvyo. pUrve valabhIpuramAM evo niyama hato ke saMgrAmano praveza Ave eTale rAjA sUryanA vacanathI AvelA ghoDA upara caDhe ane pachI pahelethI ja te kAma mATe TharAvI rAkhelA loko paMcavAjiMtro vagADe eTale te ghoDo AkAzamAM uDI jAya. pachI ghoDA upara svAra thayelo rAjA zatruone haNe ane saMgrAmanI samApti thAya tyAre ghoDo pAcho sUryamaMDaLe jAya. A prasaMge raMkazreSThIe paMcavAjiMtro vagADanAra lokone phoDyA hatA, tethI temaNe rAjA ghoDA upara caDyA pahelAM ja paMcavAjiMtro vagADyAM. eTale ghoDo AkAzamAM uDI gayo. zilAditya rAjAne te samaye zuM karavuM te sUjhayuM nahIM, tyAre zatruoe zilAdityane mArI nAMkhyo ane sukhe valabhIpurano bhaMga karyo. kahyuM che ke vikrama saMvata 375 varasa gayA pachI valabhIpura bhAMgyuM, raMkazreSThIe mogalone paNa jaLa vinAnA pradezamAM pADIne mArI nAMkhyA. e rIte raMkazreSThIno saMbaMdha kahyo. 25 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza vyavahArazuddhinuM svarUpa. anyAyathI meLavelA dhananuM evuM pariNAma dhyAnamAM laI nyAyathI dhana meLavavA mATe udyama karavo. kema ke sAdhuonA vihAra, AhAra, vyahavAra ane vacana e cAre, zuddha che ke nahIM te jovAya che. paNa gRhasthano to mAtra eka vyavahAra ja zuddha che ke nahi te jovAya che. vyavahAra zuddha hoya to sarve dharmakRtyo saphaLa thAya che. dinakRtyAkAre kahyuM che ke vyavahAra zuddha rAkhavo e dharmanuM mULa che. kemake vyavahAra zuddha hoya to tethI meLaveluM dhana zuddha hoya che. dhana zuddha hoya to AhAra zuddha hoya che. AhAra zuddha hoya to deha zuddha hoya che ane deha zuddha hoya to mANasa dharmakRtya karavAne ucita thAya che. te mANasa je je kAMI kRtya kare che te te kRtya tenuM saphaLa thAya paraMtu vyavahAra zuddha na hoya to, mANasa je je kAMI kRtya kare te sarve tenuM nakAmuM che. kemake vyavahAra zuddha na rAkhanAra mANasa dharmanI niMdA karAve che, dharmanI niMdA karAvanAra mANasa potAne tathA parane atizaya durlabhabodhi kare che. mATe vicakSaNa puruSe banI zake teTalo prayatna karI evAM kRtyo karavAM ke jethI mUrkhajAno dharmanI niMdA kare nahIM. lokamAM paNa AhAra mAphaka zarIraprakRti baMdhAya che e vAta prakaTa dekhAya che. jema potAnI bAlyAvasthAmAM bheMsanuM dUdha pInArA ghoDAo jaLamAM sukhe pada pA -he che ane gAyanuM dUdha pInArA ghoDAo jaLathI dUra rahe che. tema mANasa paNa nAnapaNa - nAdi avasthAmAM jevo AhAra bhogave che; tevI temanI prakRti baMdhAya che mATe vyavahAra zuddha rAkhavA mATe sAro prayatna karavo. dezaviruddha. dezAdi viruddha vAtano tyAga karavo. eTale je vAta dezaviruddha (da. nI DhIne maLatI na Ave evI) athavA samayane anusaratI na hoya evI athavA rAjAdi na game evI hoya te choDI devI. hitopadezamAlAmAM kahyuM che ke, je mANasa deza, kALa, rAjA, loka tathA dharma AmAMthI koIne paNa pratikULa Ave tevI vAta jo varSe to te samakita ane dharma pAme. temAM siMdha dezamAM khetI ane lATa dezamAM dArU nipajAvavo e dezaviruddha che. bIjAM paNa je dezamAM zikha lokoe je varjayuM hoya te te dezamAM dezaviruddha jANavuM. athavA jAti, kuLa vagerenI rItabhAtane je anucita hoya te dezaviruddha kahevAya. jema brAhmaNe madyapAna karavuM tathA tala, lavaNa vagere vastuno vikraya karavo e dezaviruddha che. - temanA zAstramAM kahyuM che ke talano vyApAra karanArA brAhmaNo jagatamAM tala mAphaka halakA tathA kALuM kAma karanArA hovAthI kALA gaNAya che, tathA paraloke talanI jema ghANImAM pIlAya che. kuLanI rItabhAta pramANe to caulukya vagere kuLamAM thayelA lokone madyapAna karavuM te dezaviruddha che; athavA paradezI loko AgaLa temanA dezanI niMdA karavI vagere dezaviruddha kahevAya che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALaviruddha. 195 kALaviruddha. ziyALAmAM himAlaya parvatanA AsapAsanA pradezamAM jyAM ghaNI TADha paDatI hoya tyAM, athavA garamInI mosamamAM mAravADa jevA atizaya nirjaLa dezamAM, athavA varSAkALamAM jyAM ghaNuM pANI, bheja ane ghaNo ja cIkaNo kAdava rahe che evA pazcima tathA dakSiNa samudrane kAMThe AvelA koMkaNa vagere dezomAM potAnI sArI zakti tathA koInI sArI sahAya vagere na hovA chatAM javuM; tathA bhayaMkara dukALa paDyo hoya tyAM, be rAjAonI mAMhomAMhe takarAra cAlatI hoya tyAM, dhADa vagere paDavAthI mArga baMdha paDyo hoya tyAM, athavA pAra na jaI zakAya evA moTA jaMgalamAM tathA samIsAMja vagere bhayaMkara samayamAM potAnI tevI zakti vinA tathA koInI tevI sahAya vagere vinA javuM ke jethI prANanI athavA dhananI hAni thAya, nahIM to bIjo koI anartha sAmo Ave, te kALaviruddha kahevAya. athavA phAgaNa mAsa utarI gayA pachI tala pilavA, talano vyApAra karavo, athavA tala bhakSaNa karavA vagere, varSAkALamAM tAMdalajA vagerenI bhAjI levI vagere, tathA jyAM ghaNI jIvAkuLabhUmi hoya tyAM gADI, gADAM, haLa kheDavAM vagere. evo moTo doSa upajAvanAra kRtya karavuM te kALaviruddha kahevAya. rAjaviruddha. rAjAnA doSa kADhavA, rAjAnA mAnanIya maMtrI vagerenuM AdaramAna na karavuM, rAjAthI viparIta lokonI sobata karavI, varInA sthAnakamAM lobhathI javuM. vairInA sthAnakathI AvelAnI sAthe vyavahAra vagere rAkhavo. rAjAnI maherabAnI che ema samajI rAjAnA karelA kAmamAM paNa pheraphAra karavo. nagaranA AgevAna lokothI viparIta cAlavuM, potAnA dhaNI sAthe nImakaharAmI karavI, vagere rAjaviruddha kahevAya che. tenuM pariNAma ghaNuM duHsaha che. jema bhuvanabhAnu kevaLInA jIvarUpa rohiNInuM thayuM tema te rohiNI niSThAvALI tathA bhaNelI, svAdhyAya upara lakSa rAkhanArI evI hatI, to paNa vikathAnA rasathI vRthA rANInuM kuzaLapaNuM vagere doSo bolavAthI rAjane tenA upara roSa caDhyo, tethI uttama zreSThInI putrI hovAthI mAnItI evI rohiNInI jIbhanA rAjAe kaTake kaTakA karyA ane deza bahAra kADhI mUkI. tethI duHkhI thayelI rohiNIe aneka bhavomAM jIhAcheda vagere duHkho sahyAM. paraniMdA ane svastuti na karavI. lokanI tathA vizeSe karIne guNIjanonI niMdA na karavI. kemake lokanI niMdA karavI ane potAnAM vakhANa karavAM e banne lokaviruddha kahevAya che. kema ke kharA khoTA pArakA doSa bolavAmAM zuM lAbha che ? tethI dhanano athavA yazano lAbha thato nathI, eTaluM ja nahIM paNa jenA doSa kADhIye te eka potAno navo zatru utpanna karyo ema thAya che. 1. potAnI stuti, 2. pArakI niMdA, 3. vaza na rAkhelI jIbha, 4. sArAM vastra ane 5. kaSAya. A pAMca vAnAM saMyama pALavA mATe sAro udyama karanArA evA munirAjane paNa khAlI kare che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 'zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jo puruSamAM kharekharA ghaNA guNa hoya to te guNo vagara kahyuM potAno utkarSa karaze ja ane jo te (guNo) na hoya to phogaTa potAnAM pote karelAM vakhANathI zuM thAya? potAnI jAte potAnAM bahu vakhANa karanArA sArA mANasane tenA mitro hase che, bAMdhavajano niMdA kare che, moTA loko tene kore mUke che ane tenAM mA-bApa paNa tene bahu mAnatA nathI. bIjAno parAbhava athavA niMdA karavAthI tathA potAnI moTAI pote prakaTa karavAthI bhave bhave nIcagotrakarma baMdhAya che. te karma karoDo bhava thaye paNa chUTavuM muzkela che. pArakI niMdA karavI e mahApApa che. kAraNa ke niMdA karavAthI pArakAM pApo vagara kare mAtra niMdA karanArane khADAmAM utAre che, eka niMdaka vRddha strInuM dRSTAMta nIce pramANe che :paraniMdA karanAra vRddha DozInuM dRSTAMta. sugrAma nAmanA gAmamAM suMdara nAmano eka zreSThI hato te dharmI ane musAphara vagere lokone bhojana, vastra, rahevAnuM sthAnaka vagere ApI temanA upara upakAra karato hato. tenI pADozamAM eka vRddha brAhmaNI rahetI hatI. te zeThanI haMmezAM niMdA karyA kare ane kahe ke, "musAphara loko paradezamAM maraNa pAme che temanI thApaNa vagere maLavAnI lAlacathI e zreSThI potAnI saccAI 'batAve che vagere." - eka vakhate bhUkha tarasathI pIDAelo eka kArpaTika Avyo tenA gharamAM kaMI na hovAthI bharavADaNa pAse chAza maMgAvIne pAI ane tethI te marI gayo. kAraNa ke bharavADaNe mAthe rAkhelA chAzanA vAsaNamAM uparathI jatI samaLIe moDhAmAM pakaDelA sarpanA mukhamAMthI jhera paDyuM hatuM. kArpaTika maraNa pAmyo tethI ghaNI khuzI thayelI brAhmaNIe kahyuM ke "juo, A kevuM dharmipaNuM." te samaye AkAzamAM ubhI rahelI hatyAe vicAra karyo ke, "dAtAra (zreSThI) niraparAdhI che. sarpa ajJAnI tathA samaLInA moDhAmAM sapaDAyelo hovAthI paravaza che, samaLInI jAta ja sarpane bhakSaNa karanArI che ane bharavADaNa paNa e vAtamAM ajANa che. mATe have huM kone vaLaguM !" ema vicArI chevaTe te hatyA vRddha brAhmaNIne vaLagI, tethI te kALI kUbaDI ane koDha rogavALI thaI. A rIte pArakA khoTA doSa bolavA upara lokaprasiddha dRSTAMta che. sAcA doSo paNa na bolavA aMge traNa putaLInuM daSTAMta. - have koI rAjAnI AgaLa koI paradezIe lAvelI traNa putaLIonI paMDitoe parIkSA karI. te ema ke :- ekanA kAnamAM doro nAkhyo, te tenA mukhamAMthI bahAra nIkaLyo. te sAMbhaLyuM hoya teTaluM moDhe bakanArI putaLInI kiMmata phuTI koDInI karI. bIjI putaLInA kAnamAM nAMkhelo doro tenA bIjA kAnamAMthI bahAra nIkaLyo, te eka kAne sAMbhaLI bIje kAne bahAra nAMkhI denArInI kiMmata lAkha sonaiyA karI. trIjInA kAnamAM nAMkhelo doro tenA gaLAmAM utaryo. te sAMbhaLelI vAta manamAM rAkhanArInI kiMmata paMDito karI zakyA nahIM. e sAcA doSo paNa na kahevA upara dRSTAMta che. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokaviruddha AcaravuM nahIM 197 lokaviruddha AcaravuM nahIM. saraLa lokonI mazkarI karavI, guNavAna lokonI adekhAI karavI, kRtadana thavuM. ghaNA lokanI sAthe virodha rAkhanAranI sobata karavI, lokamAM pUjAyelAnuM apamAna karavuM, sadAcArI loko saMkaTamAM Ave rAjI thavuM, ApaNAmAM zakti chatAM AphatamAM sapaDAyelA sArA mANasane madada na karavI, deza vagerenI ucita rItabhAta choDavI, dhananA pramANathI ghaNo ujaLo athavA ghaNo malina veSa vagere karavo, e sarva lokaviruddha kahevAya che. ethI A lokamAM apayaza vagere thAya che. vAcakaziromaNi zrI umAsvAti vAcakajIe kahyuM che ke sarva dharmI lokono AdhAra loka che, mATe je vAta lokaviruddha ane dharmaviruddha hoya te sarvathA choDavI. lokaviruddha tathA dharmaviruddha vAta choDavAmAM lokanI ApaNA upara prIti upaje che, svadharma sacavAya ane sukhe nirvAha thAya vagere guNa rahelA che. kahyuM che ke lokaviruddha choDanArA mANasa sarva lokane priya thAya che ane lokapriya thavuM e samakita vRkSanuM mULa che. dharmaviruddha. mithyAtva kRtya karavuM, manamAM dayA na rAkhatAM baLada vagerene mAravA, bAMdhavA vagere. ju tathA mAMkaDa vagere taDake nAkhavA, mAthAnA vALa moTI kAMsakIthI samAravA, lIkho phoDavI, uSNakALamAM traNa vAra ane bAkInA kALamAM be vAra majabUta moTA jADA gaLaNAthI saMkhAro vagere sAcavavAnI yukti, pANI gALavAmAM tathA dhAnya, chANA, zAka, khAvAnAM pAna phaLa vagere tapAsavAmAM samyaka prakAre upayoga na rAkhavo. - AkhI sopArI, khAreka, vAloLa, phaLI, vagere moDhAmAM emanI ema nAMkhavI nALavAnuM athavA dhArAnuM jaLa vagere pIvuM, cAlatAM, besatAM, sutAM, nhAtAM, kAMI vastu mUkatA athavA letAM, rAMdhatAM, khAMDatAM, daLatAM ane maLamUtra, baLakho, kogaLo vagerenuM pANI tathA tAMbula vagere nAMkhatAM barAbara yatanA na rAkhavI. dharmamAM Adara na rAkhavo. deva, guru tathA sAdharmika emanI sAthe dveSa karavo, devadravya vagerenI tathA sArA lokonI mazkarI karavI, kaSAyano udaya bahu rAkhavo, bahu doSathI bhareluM kharIda vecANa karavuM, kharakarma tathA pApamaya adhikAra Adi kArya viSe pravartavuM e sarva dharmaviruddha kahevAya che. upara AvelAM mithyAtva vagere ghaNAMkharAM padonI vyAkhyA arthadIpikAmAM karI che. dharmI loko dezaviruddha, kALaviruddha, rAjaviruddha athavA lokaviruddha AcaraNa kare to tethI dharmanI niMdA thAya che, mATe te sarva dharmaviruddha samajavuM. upara kaheluM pAMca prakAranuM viruddhakarma zrAvake choDavuM. A rIte dezAdi pAMca viruddhakarmano tyAga karavAnuM kahyuM che. ucita AcAro ane tenA nava bheda. have ucitakarma kahIe chIe. ucitAcaraNanA pitA saMbaMdhI, mAtA saMbaMdhI vagere nava prakAre che. ucitAcaraNathI A lokamAM paNa snehanI vRddhi tathA yaza vagerenI prApti thAya che. te hitopadezamALAmAM je gAthAo vaDe dekhAyuM che te ahIM lakhIe chIe. mANasa mAtranuM mANasapaNe Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza sarakhuM chatAM keTalAka mANaso ja AlokamAM yaza pAme che, te ucita AcaraNano mahimA che ema nakkI jANavuM. te ucita AcaraNanA nava prakAra che, te e ke :- 1 potAnA pitA saMbaMdhI, 2 mAtA saMbaMdhI, 3 sagA bhAI saMbaMdhI, 4 strI saMbaMdhI, 5 putra-putrI saMbaMdhI, 6 sagAMvahAlAM saMbaMdhI, 7 vaDIla loko saMbaMdhI, 8 zaheranA rahIza loko saMbaMdhI tathA 9 anya darzanI saMbaMdhI. e nava prakAranuM ucita AcaraNa dareka mANase karavuM joIe. have pitAnA saMbaMdhamAM mana-vacana kAyAthI traNa prakAre ucita AcaraNa karavuM joIe te saMbaMdhe hitopadezamALAnA kartA kahe che ke - pitAnuM ucita. pitAnI zarIra-sevA cAkaranI jema pote vinayathI karavI, temanA paga dhovA tathA dAbavA, vRddha avasthAmAM temane uThADavA tathA besADavA, deza ane kALanA anusAre temane sade evuM bhojana, bichAnuM, vastro uvaTaNuM vagere cIjo ApavI. e tathA evAM bIjAM pitAjInAM kAma suputre vinayathI karavAM, koInA kahevAthI parANe athavA kacavAtA mane tiraskAra vagerethI na karavAM. ane te pote karavAM paNa cAkara vagere pAse na karAvavAM. kahyuM che ke putra pitA AgaLa beTho hoya tyAre tenI je zobhA dekhAya che, te zobhAno somo bhAga paNa te uMcA siMhAsana upara bese to paNa kyAMthI Ave ? tathA mukhamAMthI bahAra paDyuM na paDyuM eTalAmAM pitAnuM vacana uThAvI levuM eTale pitAnuM vacana satya karavAne rAjyAbhiSekane avasare ja vanavAse nIkaLelA rAmacaMdrajInI jema suputre pitAnA mukhamAMthI vacana nIkaLatAM ja "hAjI, ApanI AjJA pramANa che. AjJA mAphaka hamaNAM ja karUM chuM" ema kahI ghaNA mAnathI te vacana svIkAravuM. paNa sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karI mAthuM dhuNAvI, kahyA mAphaka karatAM ghaNI vAra lagADavI athavA kaheluM kAma adhuruM mUkIne pitAnA vacananI avajJA karavI nahIM. suputre dareka kAmamAM dareka rIte pitAnA manane pasaMda paDe tema karavuM. kemake potAnI buddhithI khAsa karavA jevuM kAma dhAryuM hoya to paNa te pitAne managamatuM hoya to ja karavuM. tathA sevAgrahaNa Adi tathA laukika ane alaukika sarva vyavahAramAM AvanArA bIjA sarva je buddhinA guNo che temano abhyAsa karavo. buddhino pahelo guNa mAbApa vagerenI sArI sevA karI hoya to, teo dareka kAryanAM rahasya avazya prakaTa kare che. kahyuM che ke jJAnavRddha lokonI sevA na karanArA ane purANa tathA Agama vinA potAnI buddhithI judI judI kalpanA karanArA lokonI buddhi ghaNI prasanna thatI nathI. eka anubhavI je jANe che, karoDo tarUNa loko paNa te jANI zakatA nathI. juo rAjAne lAta mAranAra mANasa vRddhanA vacanathI pUjAya che. vRddha puruSonuM vacana sAMbhaLavuM tathA kAma paDe bahuzruta evA vRddhane ja pUchavuM. potAno manamAMno abhiprAya pitAnI AgaLa jAhera rIte kahevo. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA-pitAdinA upakArano badalo. 199 - pitAne pUchIne ja dareka kAmane viSe pravarte. jo kadAca pitA koI kAma karavAnI nA kahe to te na kare. koI gunho thaye pitAjI kaThaNa zabda bole to paNa potAnuM vinItapaNuM na mUke, arthAt maryAdA mUkIne game tema durUttara na kare. jema abhayakumAre zreNika rAjAnA tathA cellaNA mAtAnA manoratha pUrNa karyA tema suputra pitAnA sAdhAraNa laukika manoratha paNa pUrNa karavA. temAM paNa devapUjA karavI, sagurunI sevA karavI, dharma sAMbhaLavo, vrata paccakhANa karavuM, paDAvazyaka vize pravartavuM, sAta kSetramAM dhana vAparavuM, tIrthayAtrA karavI, ane dIna tathA anAtha lokono uddhAra karavo, vagere je icchA thAya te dharma manoratha kahevAya che. pitAnA dharma manoratha ghaNA ja AdarathI pUrNa karavA; kemake, A lokamAM moTA evA mAbApanA saMbaMdhamAM suputronuM kartavya ja che. koI paNa rIte jemanA upakArano mAthe rahelo bhAra UtArI zakAya nahIM evA mAbApa vagere gurujanone kevalibhASita saddharmane viSe joyA vinA bIjo upakArano bhAra halako karavAno upAya ja nathI. zrI sthAnAMgasUtramAM kahyuM che ke traNa jaNanA upakAra utArI na zakAya evA che. te A rIte - 1 mA-bApanA, 2 dhaNInA ane 3 dharmAcAryanA. mAtA-pitAdinA upakArano badalo. koI puruSa jAvajIva sudhI prabhAta kALamAM potAnAM mAbApane zatapAka tathA sahastrapAka telavaDe atyaMgana kare, sugaMdhI pIThI coLe, gaMdhodaka, uSNodaka ane zItodaka e traNa jAtanA pANIthI havarAve, sarve vastra paherAvI suzobhita kare, pAkazAstramAM kahelI rIta pramANe barAbara rAMdheluM, aDhAra jAtinAM zAka sahita managamatuM anna jamADe ane jAvajIva potAnA khabhA upara dhAraNa kare to paNa tenAthI potAnA mA-bApanA upakArano badalo vALI na zakAya. paraMtu jo te puruSa potAnA mA-bApane kevalibhASita dharma saMbhaLAvI, manamAM barobara utArI tathA dharmanA mULa bhedanI ane uttarabhedanI prarUpaNA karI te dharmane vize sthApana karanAro thAya to ja puruSathI potAnAM mAbApanAM upakArano badalovALI zakAya. svAmInA upakArano badalo. koI mahAna dhanavAna puruSa ekAda daridrI mANasane dhana vagere ApIne sArI avasthAmAM lAve ane te mANasa sArI avasthAmAM Avyo te vakhatanI jema te pachI ghaNI bhogya vastunA saMgrahano bhogavanAro evo rahe. pachI te mANasane sArI sthitimAM lAvanAra dhanavAna puruSa koI vakhate pote daridrI thaI pUrve je daridrI hato te mANasa pAse zIdhra Ave tyAre te mANasa potAnA te dhaNIne jo sarvasva Ape to paNa tenAthI te dhaNInA upakArano badalo vALI zakAya nahIM. paraMtu jo te mANasa potAnA dhaNIne kevalibhASita dharma kahI samajAvI ane aMtarbheda sahita prarUpIne te dharmane viSe sthApana karanAro thAya to ja tenAthI dhaNInA upakArano badalo vALI zakAya. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza dharmAcAryanA upakArano badalo. * koI puruSa siddhAMtamAM kahelA lakSaNavALA evA zramaNa dharmAcAryanI pAse jo dharma saMbaMdhI uttama eka ja vacana sAMbhaLI manamAM teno barAbara vicAra karI maraNano samaya Ave maraNa pAmI koI devalokane vize devatApaNe utpanna thAya. pachI te devatA potAnA te dharmAcAryane jo dubhikSavALA dezamAMthI subhikSa dezamAM lAvI mUke, vikarALa jaMgalamAMthI pAra UtAre, athavA koI dIrghakALanA rogathI pIDAtA te dharmAcAryane temAMthI mUkAve, to paNa tenAthI te dharmAcAryanA upakArano badalo vALI na zakAya. paNa te puruSa kevalibhASita dharmathI bhraSTa thayelA te dharmAcAryane kevalibhASita dharma kahI samajAvI, aMtabheda sahita prarUpI pharI vAra te dharma vize sthApana karanAro thAya, to ja te puruSathI te dharmAcAryanA upakArano badalo vALI zakAya. mAtApitAnI sevA karavA upara, potAnAM AMdhaLAM mAbApane kAvaDamAM besADI kAvaDa pote uMcakI temane tIrthayAtrA karAvanAra zravaNanuM dRSTAMta jANavuM. mAbApane kevaLIbhASita dharmane viSe sthApana karavA upara pitAjIne dIkSA denAra zrI AryarakSitasUrinuM athavA kevaLajJAna utpanna thavA chatAM paNa mAbApane pratibodha thAya tyAM sudhI niravadya vRttie gharamAM rahelA kUrmAputranuM dRSTAMta jANavuM. potAnA zeThane dharmane viSe sthApana karavA upara prathama koI mithyAtvI zeThanA munimapaNAthI pote moTo thayelo ane vakhata jatAM durbhAgyathI daridrI thayelo mithyAtvI zeThane paisA vagere ApIne pharIthI tene moTo zeTha banAvanAra ane zrAvaka dharmane viSe sthApana karanAra jinadAsa zeThanuM dRSTAMta jANavuM. potAnA dharmAcAryane pharIthI dharmane viSe sthApana karavA upara nidrA vagere pramAdamAM paDelA selanAcAryane bodha karanAra paMthaka ziSyanuM daSTAMta jANavuM. A pitA saMbaMdhI ucita AcaraNa che. mAtA saMbaMdhI ucita AcaraNa paNa pitAnI jema ja samajavuM. have mAtA saMbaMdhI ucita AcaraNamAM kahevA yogya che te kahe che. mAtAnA ucitanI vizeSatA. mAtA saMbaMdhI ucita AcaraNa pitA sarakhuM che chatAM paNa temAM eTaluM vizeSa che ke, mAtA jAte strI hoya che ane strIno svabhAva evo hoya che ke najIvI bAbatamAM te potAnuM apamAna thayuM hoya ema mAnI le che. mAtA potAnA manamAM strI svabhAvathI kAMI paNa apamAna na lAve evI rIte suputre temanI icchA pramANe pitAjI karatAM paNa vadhAre vartavuM. vadhAre kahevAnuM kAraNa e che ke, mAtA, pitAjI karatAM adhika pUjya che. manue kahyuM che ke upAdhyAyathI dasagaNA zreSTha AcArya che, AcAryathI so gaNA zreSTha pitA che ane pitAthI hajAragaNI zreSTha mAtA che. bIjAoe paNa kahyuM che ke - pazuo dUdhapAna karavuM hoya tyAM sudhI mAtAne mAne che. adhama puruSo strI maLe tyAM sudhI mAne che, madhyama puruSo gharanuM kAmakAja tene hAthe cAlatuM hoya tyAM sudhI mAne che ane sArA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAIonuM ucita. 201 puruSo to jAvajIva tIrthanI jema mAne che. pazuonI mAtA putrane jIvato joIne phakta saMtoSa mAne che. madhyama puruSonI mAtA putranI kamAIthI rAjI thAya che. uttama puruSonI mAtA putranA zUravIrapaNAnAM kRtyothI saMtoSa pAme che ane lokottara puruSonI mAtA putranA pavitra AcaraNathI khuzI thAya che. have bhAIbhAMDu saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. bhAIonuM ucita. potAnA sagA bhAInA saMbaMdhamAM yogya AcaraNa e che ke tene potAnI mAphaka jANavo, nAnA bhAIne paNa moTA bhAI mAphaka sarva kAryamAM bahumAnavo. moTA bhAI mAphaka, ema kahevAnuM kAraNa e che ke, "naye pratiA pituH samaH" eTale moTA bhAI pitA samAna che ema kahyuM che, mATe moTA bhAI mAphaka ema kahyuM. jemAM lakSmaNa zrIrAmane prasanna rAkhatA hatA tema sAvako nAnA bhAIe paNa moTA bhAInI marajI mAphaka cAlavuM. e rIte ja nAnA-moTA bhAIonAM strI, putra vagere lokoe paNa ucita AcaraNa dhyAnamAM rAkhavuM. bhAI potAnA bhAIne judo bhAva na dekhADe, manamAMno sAro abhiprAya pUche, tene vyApAramAM pravartAve tathA thoDuM paNa dhana chAnuM na rAkhe, vyApAramAM pravartAve eTale jethI te vyApAramAM hoMziyAra thAya tathA Thaga lokothI ThagAya nahIM. dhana chAnuM na rAkhe eTale manamAM dago rAkhIne dhana na chupAve; paNa bhaviSyamAM kAMI duHkha paDaze tyAre upayogI thaze te khyAlathI kAMI dhanano saMgraha karavo joIe, ema dhArI jo kAMI chUpuM rAkhe to emAM kAMI doSa nathI. have naThArI sobatathI potAno bhAI kharAba raste caDe to zuM karavuM, te viSe kahe che. bhAIne zikhAmaNa. vinaya rahita thayelA potAnA bhAIne tenA dosto pAse samajAve, pachI pote ekAMtamAM tene tenA kAkA, mAmA, sasarA, sALA vagere loko pAse zIkhAmaNa devarAve, paNa bhAIno tiraskAra kare nahIM. kAraNa ke tema karavAthI te kadAca bezarama thAya ane maryAdA mUkI de. hRdayamAM sAro bhAva hoya to paNa bahArathI tene potAnuM svarUpa krodhI jevuM dekhADe ane jyAre te bhAI vinaya mArga svIkAre tyAre tenI sAthe kharA premathI vAta kare. upara kahelA upAya karyA pachI jo te bhAI ThekANe na Ave to "teno e svabhAva ja che" evuM tattva samajI tenI upekSA kare, bhAInI strI, putra vagerene viSe dAna, Adara vagere bAbatamAM samAna dRSTi rAkhavI, eTale potAnA strI, putra vagerenI mAphaka temanI paNa AgatA-svAgatA karavI. tathA sAvakA bhAInAM strI-putra vagerenA jJAna vagere sarva upacAra to potAnA strI-putra karatAM paNa vadhu karavA. kAraNa ke sAvakA bhAInA saMbaMdhamAM thoDo paNa bheda rAkhavAmAM Ave to temanAM mana bagaDe che ane lokamAM paNa apavAda thAya che. e rIte potAnA pitA samAna, mAtA samAna tathA bhAI samAna lokonA saMbaMdhamAM paNa ucita AcaraNa temanI yogyatA pramANe dhyAnamAM levuM. kema ke Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 1. utpanna karanAra, 2. ucheranAra, 3. vidyA ApanAra, 4. anna-vastra denAra ane 5. jIva bacAvanAra, e pAMce pitA kahevAya che. 202 1. rAjAnI strI, 2. gurunI srI, 3. potAnI mAtA, 4. potAnI strInI mAtA, 5. potAnI dhAvamAtA, e pAMce mAtA kahevAya che. 1. sagobhAI, 2. sAthe bhaNanAra, 3. mitra, 4. mAMdagImAM mAvajata rAkhanAra ane, pa. mArgamAM vAtacIta karI maitrI karanAra. e pAMce bhAI kahevAya che. bhAIoe mAMhomAMhe dharmakaraNI ekabIjAne sArI rIte yAda karAvavI. kema ke je puruSa pramAdarUpa agnithI saLagelA saMsArarUpa gharamAM mohanidrAthI sUtelA mANasane jagADe te teno paramabaMdhu kahevAya. bhAIonI aMtara prIti upara bharatano dUta Ave zrI RSabhadeva bhagavAna pAse pUchavA gayelA aThThANuM bhAIonuM dRSTAMta jANavuM. bhAI mAphaka dostanI sAthe paNa vartavuM. A rIte bhAInA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa kahyuM. have strInI bAbatamAM paNa kAMIka kahIe chIe. strInuM ucita. puruSe prIti vacana kahI, sAruM mAna rAkhI potAnI strIne svakAryamAM utsAhavaMta rAkhavI. patinuM prItivacana te eka saMjIvanI vidyA che. tethI bAkInI sarva prItio sajIva thAya che. yogya avasare prIti-vacanano upayoga karyo hoya to te dAnAdithI paNa ghaNuM vadhAre gaurava pedA kare che. kema ke prItivacana jevuM bIjuM vazIkaraNa nathI, kaLAkauzala jevuM bIjuM dhana nathI, ahiMsA jevo bIjo dharma nathI ane saMtoSa samAna bIjuM sukha nathI. puruSa potAnI strIne nhavarAvavuM, paga dabAvavA vagere potAnI kAyasevAmAM pravartAve. deza, kALa, potAnuM kuTuMba, dhana vagereno vicAra karI ucita evA vastra, AbhUSaNa Adi tene Ape, tathA jyAM nATaka, nRtya vagere jovAya che evA ghaNA lokonA meLAvaDAmAM tene jatAM aTakAve. potAnI kAya-sevAmAM strIne joDavAnuM kAraNa e che ke tema karavAthI teno pati upara sAro vizvAsa rahe che, tenA manamAM svAbhAvika rIte prema upaje che tethI te koI samaye paNa patine aNagamatuM lAge tevuM kAma kare nahIM. AbhUSaNa Adi ApavAnuM kAraNa e che ke strIo AbhUSaNa vagerethI zobhatI hoya to tethI gRhasthanI lakSmI vadhe che. kemake lakSmI sArAM kArya karavAthI pedA thAya che, dhIrajathI vadhe che, dakSatAthI potAnuM jaDamULa karIne rahe che ane indriyo vaza rAkhavAthI sthira rahe che. nATaka vagerenA meLAvaDAmAM strIone jatAM aTakAvavAnuM kAraNa e che ke tyAM halakA lokonA aTakacALA, maryAdA vagaranAM halakAM vacana tathA bIjI paNa kharAba ceSTAo jovAthI mULathI nirmaLa evuM paNa strIonuM mana varasAdanA pavanathI zuddha ArisAnI jema prAye bagaDe che, mATe nATaka jovA vagere kAmo tajavAM. Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIonAM gRhakAryo. 203 puruSa potAnI strIne rAtrie bahAra rAjamArge athavA koIne ghera jatI aTakAve, kuzalInI tathA pAkhaMDInI sobatathI dUra rAkhe, devuM-levuM, sagA-vahAlAnuM AdaramAna karavuM, rasoI karavI vagere gRhakAryamAM tene avazya joDe, tathA ApaNAthI chUTI-ekalIne judI na rAkhe, strIne rAtrie bahAra jatI aTakAvavAnuM kAraNa e che ke, munirAjanI jema kulIna strIone paNa rAtrie haravuMpharavuM ghaNuM nukazAnakArI che. dharma saMbaMdhI Avazyaka vagere kAmane mATe mokalavI hoya to mA, bahena vigere suzIla strIonA samudAyanI sAthe ja javAnI AjJA ApavI. strIonAM gRhakAryo. strIoe gharamAM kayA kayA kAma karavAM e viSe kahe che ke pathArI upADavI, ghara sApha karavuM, pANI gALavuM, cUlo taiyAra karavo, thALI Adi vAsaNa dhovAM, dhAnya daLavAM tathA khAMDavAM, gAyo dohavI, dahIM valovavuM, pAka karavo, jamanArAone ucitapaNe anna pIrasavuM, vAsaNa vigere cokhkhAM rAkhavAM, tathA sAsu bharathAra, naNaMda, dIara vigereno vinaya sAcavavo. e rIte kulavadhUnAM gRhakAryo jANavAM. strIne gRhakAryomAM avazya joDavAnuM kAraNa e che ke tema na kare to strI sarvadA udAsa rahe. strI udAsIna hoya to gRhakAryo bagaDe che. strIne kAMI udyama na hoya to te capaLa svabhAvathI bagaDe che. gRhakAryomAM strIonuM mana vaLagavAthI ja temanuM rakSaNa thAya che. strInI sAcavaNI. zrI umAsvAtijIe prazamarati graMthamAM kahyuM che ke puruSe pizAcanuM AkhyAna sAMbhaLIne kuLastrInuM haMmezAM rakSaNa karavuM ane potAno AtmA saMyama yoga vaDe haMmezAM udyamavaMta rAkhavo. strIne ApaNAthI chUTI na rAkhavI ema kahyuM, enuM kAraNa e che ke prAye aMdaroaMdara jovA upara ja prema rahyo che. kahyuM che ke jovAthI, vArtAlApa karavAthI, guNanAM vakhANa karavAthI, sArI vastu ApavAthI, ane mana mAphaka kAma karavAthI, puruSane viSe strIno daDha prema thAya che. na jovAthI, atizaya jovAthI, bhegA thaye na bolavAthI, ahaMkArathI ane apamAnathI e pAMca kAraNathI prema ghaTe che. puruSa haMmezA musApharI karato rahe to strInuM mana tenA uparathI utarI jAya ane tethI kadAca viparIta kAma paNa kare, mATe strIne ApaNAthI bahu divasa chUTI na rAkhavI. strI sAthe vartana. puruSa vagara kAraNe krodhAdithI potAnI strInI AgaLa "tArA upara bIjI paraNIza" evAM apamAna vacana na kahe. kAMIka aparAdha thayo hoya to tene ekAMtamAM evI zIkhAmaNa de ke, pAcho te evo aparAdha na kare. strI ghaNI krodhe bharANI hoya to tene samajAve. dhananA lAbhanI athavA nukazAnanI vAta tathA gharamAMnI gupta masalato tenI AgaLa kahe nahIM." "tArA upara bIjI paraNI lAvIza" evAM vacana na bolavAM, enuM kAraNa e che ke koNa mUrNa che ke, je strI upara krodha vagere AvyAthI bIjI strI paraNavAnA saMkaTamAM paDe ! kemake be strInA vazamAM paDelo puruSa gharamAMthI bhUkhyo bahAra jAya, gharamAM pANIno chAMTo paNa na pAme ane paga dhoyA vinA ja suI rahe, puruSa kArAgRhamAM naMkhAya, dezAMtaramAM bhaTakato rahe athavA narakAvAsa jevuM duHkha bhogave tethI be strIono bhartAra thavuM e ThIka nathI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza kadAca koI yogya kAraNathI puruSane be strIo paraNavI paDe to te bannene viSe tathA bannenA putrAdine viSe samadaSTi vagere rAkhavI; paraMtu bemAMthI koIno vAro khaMDita na karavo. kAraNa ke zokyano vAro toDAvIne potAnA patinI sAthe kAma saMbhoga karanAra strIne cothA vratano bIjo aticAra lAge che ema kahyuM che. strI ghaNI krodhe bharANI hoya to tene samajAvavAnuM kAraNa e che ke, tema na kare to te kadAca somabhadranI strInI jema sahasAtkArathI kUvAmAM paDe athavA bIjuM evuM ja kAMI akRtya kare. mATe strIonI sAthe haMmezAM naramAzathI vartavuM. koI kALe paNa kaThorapaNuM na batAvavuM kemake pAzcAtta: strIpu mArdavam pAMcala RSi kahe che ke strIone viSe naramAza rAkhavI, naramAzathI ja strIo vaza thAya che ane te rIte ja temanAthI sarvatra sarva kAma siddha thayelAM dekhAya che. ane naramAza na hoya to kAryasiddhine badale kAryamAM bagADa thayelo anubhavAya che. naguNI strI hoya to bahu ja naramAzathI kAma levAnI kALajI rAkhavI joIe. dehamAM jIva che tyAM sudhI majabUta beDI sarakhI vaLagelI te naguNI strIthI ja koI paNa rIte potAnuM jIvana jIvavuM. ane sarva prakArano nirvAha karI levo. kAraNa ke "gRhiNI te ghara" evuM zAstranuM vacana che." "dhananA lAbhanI athavA nukazAnanI vAta na karavI." ema kahevAnuM kAraNa e che ke, puruSa dhanano lAbha strI AgaLa kare to te tucchapaNAthI jyAM tyAM te vAta kare ane bhartAranI ghaNA kALathI meLavelI moTAI gumAve. gharamAMnI chAnI vAto tenI AgaLa nahIM kahevAnuM kAraNa e che ke strI svabhAvathI ja komaLa hRdayanI hovAthI tenA mukhamAM chAnI vAta Take nahIM. te potAnI bahenapaNIo vagerenI AgaLa te vAta jAhera kare ane tethI AgaLathI dhArelAM kAryo niSphaLa karI nAMkhe. kadAca koI chAnI vAta mukhe jAhera thavAthI rAjadrohano vAMka paNa ubho thAya, mATe ja gharamAM strInuM mukhya calaNa na rAkhavuM. kahyuM che ke strI purvavyA pramavati thavA taddhi daM vinASTama" strI, puruSa jevI prabaLa thAya to te ghara dhULa barAbara maLI gayuM ema samajavuM. A viSaya upara nIce lakhelI eka kathA che. maMthara koLInuM dRSTAMta. koI nagaramAM maMthara nAmano eka koLI hato. te vaNavAno dAMDo vigere karavA lAkaDAM lAvavA jaMgalamAM gayo. tyAM eka sIsamanA jhADane kApatAM tenA adhiSThAyaka vyaMtare nA pADI to paNa te sAhasathI toDavA lAgyo. tyAre vyaMtare koLIne kahyuM "vara mAga" te koLInA gharamAM tenI patnInuM jora hovAthI te patnIne pUchavA gayo. mArgamAM teno eka (ghAMyajo) dosta maLyo, teNe kahyuM. "tuM rAjya mAga." to paNa teNe patnIne pUchayuM. patnI tuccha svabhAvanI hatI tethI eka vacana tenI yAdamAM AvyuM ke - puruSa lakSmInA lAbhathI ghaNo vadhI jAya tyAre potAnA jUnA dosta, strI ane ghara e traNa vastune choDI de che. ema vicArI teNe bhartArane kahyuM ke "ghaNA duHkhadAyI rAjyane laIne zuM karavuM che ? bIjA be hAtha ane eka mastaka mAMga eTale hArAthI be vastra sAthe vaNAze." Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putranuM ucita. 205 pachI koLIe patnInA kahyA pramANe mAgyuM ane vyaMtare ApyuM. paNa lokoe tevA vicitra svarUpe gAmamAM pesanArA te koLIne rAkSasa samajI lAkaDAthI ane paththarathI mArI nAMkhyo. arthAt jene potAne akkala nathI tathA je mitranuM kahevuM paNa mAne nahi ane patnIne vazamAM rahe te maMthara koLInI jema nAza pAme. upara kahelo prakAra kavacit bane che, mATe suzikSita ane buddhizALI patnI hoya to tenI salAha levAthI ulaTo ghaNo phAyado ja thAya che. A vAtamAM anupamAdevI ane vastupALa-tejapAlanuM dRSTAMta jANavuM. sArA kuLamAM pedA thayelI, pAkI vayanI, kapaTa vinAnI, dharmakaraNI karavAmAM tatpara, potAnA sAdharmika ane potAnA sagAvahAlAmAM AvelI strIonI sAthe potAnI strInI prIti karAvavI. sArA kuLamAM janmelI strInI sAthe prIti karavAnuM kAraNa e che ke kharAba kuLamAM janmelI strInI sAthe sobata karavI e kuLavAna strIone apavAdanuM mULa che. strIne rogAdi thAya to tenI upekSA puruSa na kare, tapasyA, ujamaNuM, dAna, devapUjA, tIrthayAtrA Adi dharmakRtyomAM strIne teno utsAha vadhArI dhana vagere ApIne sahAya kare paNa aMtarAya na kare. kAraNa ke puruSa strInA puNyano bhAga lenAro che tathA dharmakRtya karAvavuM e ja parama upakAra che. puruSanuM strInA saMbaMdhamAM A vigere ucita AcaraNa prAye jANavuM. putranuM ucita. have putranA saMbaMdhamAM pitAnuM ucita AcaraNa kahIe chIe. pitA bAlyAvasthAmAM pauSTika anna, svecchAthI haravuM-pharavuM, bhAtabhAtanAM ramakaDAM vagere upAyathI putranuM lAlanapAlana kare, ane tenA buddhinA guNa khIlI nIkaLe tyAre tene kaLAmAM kuzaLa kare. bAlyAvasthAmAM putranuM lAlanapAlana karavAnuM kAraNa e che ke te avasthAmAM tenuM zarIra jo saMkaLAyeluM ane durbaLa rahe to te koI kALe paNa puSTa na thAya. mATe ja kahyuM che ke, putra pAMca varSano thAya tyAM sudhI tenuM lAlanapAlana karavuM, te pachI dasa varSa sudhI arthAt paMdara varSano thAya tyAM sudhI tADanA karavI ane soLamuM varSa beThA pachI pitAe putranI sAthe mitranI jema vartavuM. pitAe putrane deva, guru, dharma, sukhI tathA svajana emano haMmezAM paricaya karAvavo. tathA sArA mANasonI sAthe tene maitrI karAvavI. guru Adino paricaya bAlyAvasthAthI ja hoya to valkalacIrinI jema haMmezA manamAM sArI bhAvanA ja rahe che. uttama jAtanA, kulIna tathA suzIla lokonI sAthe maitrI karI hoya to kadAca nazIbanA vAMkathI dhana na maLe to paNa AvanArA anartha to TaLI jAya ja emAM zaka nathI. anArya dezamAM thayelA evA paNa AdrakumAranI ane abhayakumAranI maitrI te ja bhavamAM siddhi mATe thaI. pitAe putrane kuLathI, janmathI ane rUpathI barAbara hoya evI kanyA paraNAvavI. tene gharanA kArabhAramAM joDavo tathA anukrame tene gharanI mAlikI sopavI. "kuLathI janmathI ane rUpathI barAbara hoya evI kanyA paraNAvavI." ema kahevAnuM kAraNa e che ke kajoDAvALI strI sAthe bhartArano yoga thAya to temano te gRhavAsa nathI paNa mAtra viTaMbaNA che. tathA ekabIjA uparano rAga Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza utarI jAya to kadAca banne jaNA anucita kRtya kare evo paNa saMbhava che. A viSaya upara eka dRSTAMta saMbhaLAya che. te e che ke : kajoDAnuM dRSTAMta. bhojarAjAnA rAjyamAM AvelI dhArAnagarInI aMdara eka gharamAM ghaNo kurUpa ane nirguNI evo puruSa tathA ati rUpavatI ane guNavAna evI strI hatI. bIjA gharamAM tethI ulaTuM eTale puruSa sAro ane srI bezIkala hatI. eka samaye banne jaNAnA gharamAM core khAtara pADyuM ane banne kajoDAne joI kAMI na bolatAM surUpa srI surUpa puruSa pAse ane kurUpa sI kurUpa puruSa pAse pheravI nAMkhI. jevo surUpano yoga thayo ke te banne strI-puruSa prathama ghaNA udvigna rahetA hatA te harSa pAmyA. paNa jene kurUpa strIno yoga thayo teNe rAjasabhAmAM vivAda calAvyo. rAjAe DhaMDhero pITAvyo tyAre coroe AvIne kahyuM ke, "he mahArAja ! rAtrimAM paradravyano apahAra karanArA ame vidhAtAnI bhUla sudhArI, eka ratnano bIjA ratnanI sAthe yoga karyo." coranuM vacana sAMbhaLI hasanArA rAjAe te ja vAta pramANa karI. vivAhanA bheda vagere AgaLa kahevAze. "tene gharanA kArabhAramAM joDavo.' ema kahevAnuM kAraNa e che ke gharanA kArabhAramAM joDAyelo putra haMmezAM gharanI ciMtAmAM rahevAthI svacchaMdI athavA madonmatta na thAya. temaja ghaNAM du:kha sahana karI dhana kamAvavuM paDe che, e vAtano jANa thaI anucita vyaya karavAnuM TALe. "gharanI mAlikI soMpavI" ema kahyuM, tenuM kAraNa e che ke moTA lokoe yogya kArya nAnAne mAthe nAMkhavAthI nAnAnI pratiSThA thAya che. gharano kAryabhAra sArI parIkSA karIne nAno putra yogya hoya to tene mAthe ja nAMkhavo. kAraNa ke tema karavAthI ja nirvAha thavAno tathA tethI zobhA vagere vadhavAno paNa saMbhava che. prasenajita rAjAe pahelAM sarve putronI parIkSA karI. chello somo putra je zreNika tene mAthe ja rAjya soMpyuM. putranI jema ja putrI, bhatrIjA vagerenA saMbaMdhamAM paNa yogyatA mAphaka ucita AcaraNa karavAnuM jANavuM. temaja putranI vahunA saMbaMdhamAM paNa samajavuM. jema dhanazreSThIe cokhAnA pAMca dANA ApI parIkSA karI. cothI vahu rohiNIne ja gharanI svAmInI karI tathA ujJitA, bhogavatI ane rakSitA e traNe moTI vahuone anukrame kacarA vagere kADhavAnuM, rAMdhavAnuM tathA bhaMDAranuM kAma soMpyuM. pitA putranI tenA dekhatAM prazaMsA na kare, kadAca putra vyasanamAM sapaDAya ema hoya to tene ghUtAdi vyasanathI thato dhanano nAza, lokamAM apamAna, tarjanA, tADanA Adi durdazA saMbhaLAve, tethI te vyasanamAM sapaDAto aTake che. tathA lAbha, kharaca ane zilaka e traNe putra pAsethI tapAsI le tethI te svacchaMdI thato nathI tathA potAnI moTAI rahe che. "putranI prazaMsA ja na kare" ema kahevAnuM kAraNa e che ke pahelAM to putranI prazaMsA ja na karavI. kahyuM che ke gurunI temanA mukha AgaLa, mitronI tathA bAMdhavonI pachavADe, dAsa tathA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagAM saMbaMdhIonuM cita. 207 cAkaranI temanuM kAma sAruM nIvaDe tyAre tathA strIonI teonI marI gayA pachI stuti karavI. paNa putranI to bilakula stuti karavI ja nahIM. ema chatAM te vagara na cAle to stuti karavI paNa pratyakSa na karavI. kAraNa ke tethI tenA guNa AgaLa vadhatA aTake che ane vRthA ahaMkAra vagere Ave che. pitAe putrane rAjasabhA dekhADavI tathA paradezanA AcAra ane vyavahAra paNa prakaTapaNe dekhADavA. pitAnuM putranA saMbaMdhamAM A vagere ucita AcaraNa jANavuM. rAjasabhA dekhADavAnuM kAraNa e che ke, rAjasabhAno paricaya na hoya to koI vakhate durdevathI ociMtu kAMI du:kha AvI paDe tyAre te kAyara thAya tathA pArakI lakSmI joI adekhAI karanArA zatruo tene nukazAnamAM nAMkhe. kemake rAjadarabAramAM javuM, rAjAnA mAnItA loko jovA, tethI kAMI artha lAbha na thAya to paNa anarthano nAza to thAya ja, mATe rAjasabhAno avazya paricaya karAvavo. paradezanA AcAra tathA vyavahAra dekhADavAnuM kAraNa e che ke, paradezanA AcAra-vyavahAranuM jJAna na hoya ane kAraNa paDethI tyAM javuM paDe to tyAMnA loko ene paradezI jANIne sahajavAramAM vyasananA khADAmAM nAMkhI de, mATe paradezanA AcAra vyavahAra dekhADavA. pitAnI jema mAtAe paNa putranA saMbaMdhamAM tathA putranI vahunA saMbaMdhamAM saMbhava pramANe ucita AcaraNa sAcavavuM. mAtAe oramAna putranA saMbaMdhamAM vizeSa ucita AcaraNa sAcavavuM. kAraNa ke te prAye sahajamAM potAne kAMI ochuM paDayuM ema mAnanAro hoya che. A viSayamAM sAvakI mAe ApelI aDadanI rAbaDI okanAra putrano dAkhalo jANavo. sagAM saMbaMdhIonuM ucita. pitAnA, mAtAnA tathA strInA pakSanA loko svajana kahevAya che. temanAM saMbaMdhamAM puruSanuM ucita AcaraNa A rIte che. potAnA gharamAM putrajanma tathA vivAha-sagAI Adi maMgaLakArya hoya tyAre temano haMmezA AdarasatkAra karavo. temaja temane mAthe kAMI nukazAna AvI paDe to potAnI pAse rAkhavA. svajanone mAthe kAMI saMkaTa Ave athavA temane tyAM kAMI utsava hoya to pote paNa haMmezAM tyAM javuM. tathA teo nirdhana athavA rogAtura thAya to temano te saMkaTamAMthI uddhAra karavo. kemake roga, ApadA-dukALa tathA zatrunuM saMkaTa mAthe Ave tyAre tathA rAjadvAra, smazAnamAM javAne avasare je sAthe rahe te bAMdhava kahevAya. svajanano uddhAra karavo te kharekhara jotAM potAno ja uddhAra karavA barAbara che. kemake raheMTanA ghaDA jema bharAya che ane khAlI thAya che, tema mANasa paNa paisAdAra ane daridrI thAya che. koInI daridrI athavA paisAvALI avasthA cirakALa TakatI nathI. mATe kadAca daivathI ApaNe mAthe mAThI avasthA AvI paDe to pUrve ApaNe jemanA upara upakAra karyA hoya, teo ja ApaNo ApadAthI uddhAra kare. mATe avasara Ave svajanono saMkaTamAMthI uddhAra karavo ja. puruSe svajanonI pAchaLa niMdA na karavI. temanI sAthe mazkarI vageremAM paNa vagara kAraNe zuSka vAda na karavo. kAraNa ke tethI ghaNA kALanI prIti tUTI jAya che. temanA zatrunI sAthe dostI na Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza kare tathA temanA mitranI sAthe maitrI kare. puruSe svajana gharamAM na hoya ane tenA kuTuMbanI ekalI strIo ja gharamAM hoya to tenA gharamAM praveza na karavo, temanI sAthe paisAno vyavahAra na karavo, tathA svajanone tyAM devanuM, gurunuM athavA dharmanuM kArya hoya to temanI sAthe ekadila thavuM. svajanonI sAthe paisAno vyavahAra na karavAnuM kAraNa e che ke temanI sAthe vyavahAra karatAM prathama jarAka ema lAge che ke ethI prIti vadhe che paNa pariNAme tethI prItine badale zatrupaNuM vadhe che. kahyuM che ke jayAM ghaNI prIti rAkhavAnI icchA hoya tyAM traNa vAnAM na karavAM, eka vAdavivAda, bIjo paisAno vyavahAra ane trIjuM tenI pachavADe tenI strI sAthe bhASaNa. dharmAdi kAryamAM ekadila thavAnuM kAraNa e che ke, saMsArI kAmamAM paNa svajanonI sAthe ekadilapaNuM rAkhavAthI ja pariNAma sAruM Ave che, to pachI jinamaMdira Adi devAdinA kAryamAM to jarUra ekadilapaNuM hovuM ja joIe. kemake tevAM kAryono AdhAra sarva saMghanA upara che ane te sarva saMghanAM kAryo ekadilathI thAya temAM ja nirvAha tathA zobhA vigereno saMbhava che mATe te kAryo sarvanI saMmatithI karavAM. svajanonI sAthe ekadila rAkhavA upara pAMca AMgaLIonuM dRSTAMta che te nIce pramANe :saMpa upara pAMca AMgaLIonuM daSTAMta. prathama tarjanI (aMgUThAnI joDenI) AMgaLI lakhavAmAM tathA citrakalA vagere sarva kAryomAM prathama hovAthI tathA vastu dekhADavAmAM, uttama vastunAM vakhANa karavAmAM, vALavAmAM ane capaTI vagere bharavAmAM DAhI hovAthI ahaMkAra pAmI madhyamA (vacalI) AMgaLIne kahe che, "tArAmAM zA guNa che?" madhyamAe kahyuM, "huM sarve AMgaLIomAM mukhya, moTI ane madhyabhAgamAM rahenArI chuM. taMtrI, gIta, tAla, vagere kaLAmAM kazaLa chuM. kAryanI utAvaLa jaNAvavA mATe athavA doSa. chaLa vagereno nAza karavAne mATe capaTI vagADuM chuM ane TacakArAthI zikSA karanArI chuM." ema ja trIjI AMgaLIne pUchayuM tyAre teNe kahyuM, "deva, guru, sthApanAcArya, sAdharmika vagerenI navAge caMdanapUjA, maMgalika, svastika, naMdyAvarta vagere karavAnuM, tathA jaLa, caMdana, vAsakSepa, cUrNa vigerenuM abhimaMtraNa karavuM mArA tAbAmAM che." pachI cothI AMgaLIne pUchayuM tyAre teNe kahyuM ke, "huM pAtaLI hovAthI kAnanI aMdara khaNavA Adi jhINAM kAmo karI zakuM chuM, zarIre duHkha Ave chedAdi pIDA sahuM chuM. zAkinI vigeremAM upadrava dUra karuM chuM, japa saMkhyA vigere karavAmAM paNa agresara chuM." te sAMbhaLI cAre AMgaLIoe mAMhomAMhe mitratA karI. aMgUThAne pUchayuM ke, "tArAmAM zA guNa che ?" aMgUThe kahyuM ke, are o ! huM to tamAro dhaNI chuM ! juo lakhavuM, citrAmaNa karavuM. koLIyo vALavo, capaTI vagADavI, TacakAro karavo, mUThI vALavI, gAMTha vALavI, hathiyAra vagere vAparavAM, dADhI mUcha samAravI tathA kAtaravI, kAtaravuM, loca karavo, pIMjavuM, vaNavuM, dhovuM, khAMDavuM, daLavuM, pirasavuM, kAMTo kADhavo, gAyo vigere dohavI, japanI saMkhyA karavI, vALa athavA phUla gUMthavAM, puSpapUjA karavI vigere kAryo mArA vinA thatAM nathI. temaja vairInuM gaLuM pakaDavuM, tilaka Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurunuM ucita. 209 karavuM, zrI jinAmRtanuM pAna karavuM, aMgUTha prazna karavo, vagere kAryo ekalA mArAthI ja thAya che." te sAMbhaLI cAre AMgaLIo aMgUThAno Azraya karI sarva kAryo karavA lAgI. svajananA saMbaMdhamAM upara kahyuM vigere ucita AcaraNa jANavuM. have dharmAcAryanA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa kahIe chIe. gurunuM ucita. puruSe dararoja traNa TaMka bhaktithI tathA zarIravaDe ane vacanavaDe bahumAnathI dharmAcAryane vaMdanA karavI. dharmAcArye batAvelI rIta pramANe Avazyaka vigere kAmo karavAM. tathA temanI pAse zraddhAthI dharmopadeza sAMbhaLavo. dharmAcAryanA AdezanuM bahumAna kare, emanI manathI paNa avajJA na kare. adharmI lokoe karelA dharmAcAryanA avarNavAdane potAnI zakti pramANe roke paNa upekSA na kare. kahyuM che ke moTAonI niMdA karanAra ja kevaLa pApI nathI, paNa te niMdA sAMbhaLanAra paNa pApI che. tathA dharmAcAryano stutivAda haMmezAM kare, kAraNa ke samakSa athavA pAchaLa dharmAcAryanI prazaMsA karavAthI puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. dharmAcAryanA chidra na jovAM, sukhamAM tathA duHkhamAM mitranI jema temane vartavuM tathA pratyenIka lokoe karelA upadravone potAmAM jeTalI zakti hoya teTalI zaktithI vAravA. prazna :- "pramAdathI rahita evA dharmAcAryamAM chidro ja na hoya, tyAre te na jovAM ema kahevuM vyartha che. tathA mamatArahita dharmAcAryanI sAthe mitranI jema zI rIte vartavuM ?" uttara :- kharI vAta che, dharmAcArya to pramAdathI ane mamatAthI rahita ja che. paNa judI judI prakRtinA zrAvakone potAnI prakRtinA anusArathI dharmAcAryane viSe paNa judo judo bhAva utpanna thAya che. sthAnAMgasUtramAM kahyuM che ke "he gautama ! cAra prakAranAM zrAvaka kahyAM che, eka * mAtA-pitA samAna, bIjA bhAI samAna, trIjA mitra samAna cothA, zokya samAna." vigere A graMthamAM pUrve kahI gayA chIe. pratyenIka lokoe karelo upadrava dUra karavAnA saMbaMdhamAM kahyuM che ke, sAdhuono, jinamaMdirano tathA vizeSe karI jinazAsanano koI virodhI hoya athavA koI avarNavAda bolato hoya, to tene sarvazaktithI vAravo." A viSaya upara bhagIratha nAmanA sagara cakravartInA pautra jayakumAra, jeNe prAMta gAmanA rahIza sAThahajAra lokoe karelA upadravathI pIDAyelA yAtrAe janAra saMghano upadrava TALyo hato, te jANavuM. puruSe potAno kaMI aparAdha thaye chate dharmAcArya zikhAmaNa de tyAre "Apa kaho te yogya che." ema kahI sarva kabUla karavuM. kadAca dharmAcAryanI kaMIka bhUla jaNAya to temane ekAMtamAM "mahArAja ! Apa jevA cAritravaMtane A vAta ucita che ke?" ema kahe. ziSya sAmuM AvavuM, guru Ave tyAre uThavuM, Asana ApavuM, pagacaMpI karavI, tathA zuddha evAM vastra, pAtra, AhAra AdinuM dAna vigere samayane ucita evo sarva vinaya saMbaMdhI upacAra bhaktithI karavo ane potAnA hRdayamAM dharmAcAryane viSe daDha tathA kapaTarahita anusaMgadhAraNa karavo. puruSa paradezamAM hoya to Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 210 paNa dharmAcArye karelA samyaktva Adi upakArane niraMtara saMbhAre. ityAdi dharmAcAryanA saMbaMdhamAM ucita AcaraNa jANavuM. sva-nagara-nivAsIonuM ucita. puruSa je nagaramAM pote raheto hoya, te ja nagaramAM bIjA je vaNikavRttithI AjIvikA karanArA loko rahetA hoya te "nAgara'" evA nAmathI kahevAya che. nAgara lokonA saMbaMdhamAM yogya AcaraNa A rIte jANavuM. nagaramAM rahenAra lokone duHkha Ave pote duHkhI thavuM tathA sukha Ave pote sukhI thavuM, temaja teo saMkaTamAM hoya to pote paNa saMkaTamAM paDyA hoya ema vartavuM. tathA teo utsavamAM hoya to pote paNa utsavamAM rahevuM. ema na karatAM eka nagaramAM rahelA sarakhA dhaMdhAnA loko jo kusaMpamAM rahe to rAjAnA adhikArIo temane, zikArIo jema mRgalAone jALamAM phasAve che tema saMkaTamAM utAre. moTuM kArya hoya to paNa potAnI moTAI vadhAravA sArUM sarve nAgaroe rAjAnI bheTa levA judA judA na javuM. kAMI kAmanI chAnI masalata karI hoya to te ughADI na pADavI tathA koIe koInI cADI na karavI. ekeka jaNa judo judo rAjAne maLavA jAya to tethI bIjAnA manamAM vaira vagere pedA thAya che mATe sarvee bhegA thaIne javuM. tathA sarvenI yogyatA sarakhI hoya to paNa yavananI jema koIne paNa mukhya karI sarvee tenI pachavADe rahevuM. paNa rAjAnA hukamathI maMtrIe parIkSA karavA ApelI eka zayyA upara sarve suvAne mATe vivAda karanArA pAMcaso mUrkhanI jema kusaMpathI rAjAnI bheTa levA athavA tene vinaMti vagere karavA na javuM. kemake game evI asAra vastu hoya to paNa te jo ghaNI bhegI thAya to tethI jaya thAya che. juo tRNanA samudAyathI baneluM doraDuM hAthIne paNa bAMdhe che. masalata bahAra paDavAthI kArya bhAMgI paDe che, tathA vakhate rAjAno kopa vagere paNa thAya che. mATe gupta masalata bahAra na pADavI. aMdaroaMdara cADI karavAthI rAjA Adi apamAna tathA vakhate daMDa vigere paNa kare. tathA sarakhA dhaMdhAvALA lokonuM kusaMpamAM rahevuM nAzanuM kAraNa che. kahyuM che ke eka peTavALA, be DokavALA ane judAM judAM phaLanI icchA karanAra bhAraMDa pakSInI jema kusaMpamAM rahenArA lokono nAza thAya che. je loko ekabIjAnAM marmonuM rakSaNa karatAM nathI te rAphaDAmAM rahelA sarpanI jema maraNa paryaMta duHkha pAme che. kAMI viSAda utpanna thAya to trAjavA samAna rahevuM, paNa svajana saMbaMdhI tathA potAnI jJAtinA loko upara upakAra karavAnI athavA lAMca khAvAnI icchAe nyAyamArganuM ullaMghana na karavuM prabaLa lokoe durbaLa lokone ghaNA dANa, kara, rAjadaMDa vigerethI satAvavA nahIM. tathA thoDo aparAdha hoya to ekadama teno daMDa na karavo. dANa, kara vigerethI pIDAyelA loko mAMhomAMhe prIti na hovAthI saMpa mUkI de che. saMpa na hoya to ghaNA baliSTha loko paNa vagaDAmAMthI judA paDelA siMhanI jema jyAM tyAM parAbhava ja pAme che. mATe aMdaro-aMdara saMpa rAkhavo eja sAruM che. kemake mANasono saMpa sukhakArI che, temAM paNa potapotAnAM pakSamAM to avazya saMpa hovo ja joIe. jIo photarAthI paNa judA paDelA Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya dharmIonuM ucita. 211 cokhA UgatA nathI. je parvatone phoDI nAMkhe che tathA bhUmine paNa vidAre che te jaLanA pravAhane tRNano samudAya roke che. e saMpano mahimA che. potAnuM hita icchanArA lokoe dhanano vyaya karanArA rAjAnA devasthAnanA athavA dharmakhAtAnA adhikArI tathA temanA hAtha nIcenA lokonI sAthe leNadeNano vyavahAra na karavo. ane rAjAnI sAthe vyavahAra na ja karavo emAM to kahevuM ja zuM ? rAjAnA adhikArIo vigerenI sAthe vyavahAra na karavAnuM kAraNa e che ke, te loko dhana levuM hoya te vakhate prAye prasanna mukhathI vArtAlApa karI tathA temane tyAM gaye besavA Asana, pAna-bIDA Adi ApI khoTo-dekhADavAno bhabhako dekhADe che ane bhalAI ughADI kare che. paNa avasara Ave kharuM leNuM mAgIe tyAre "ame phalANuM tamAruM kAma nahotuM karyuM ?" ema kahI pote karelo talanA photarA sarakho yatkiMcit mAtra upakAra prakaTa kare che ane pUrvanA dAkSiNyane te ja vakhate mUkI de che evo temano svabhAva che. kahyuM che ke 1. brAhmaNamAM kSamA, 2. mAtAmAM dveSa, 3. gaNikAmAM prema ane (4) adhikArIomAM dAkSiNyapaNuM e cAre aniSTha jANavAM. eTaluM ja nahIM paNa te ulaTA leNadArane khoTA tahomatamAM lAvI rAjA pAse zikSA karAve che. kahyuM che ke loko paisAdAra mANasa upara khoTAM tahomata mUkI tene herAna kare che; paNa nirdhana mANasa aparAdhI hoya to paNa tene koI ThekANe nukasAna thatuM nathI. rAjAnI sAthe dhanano vyavahAra na rAkhavAnuM kAraNa e ke, koI sAmAnya kSatriya pAse paNa laheNuM mAgIe to taravAra dekhADe che. to pachI svabhAvathI krodhI evA rAjAonI zI vAta kahevI ? A rIte sarakho dhaMdho karanArA nAgara lokanAM saMbaMdhamAM ucita AcaraNa kahyuM. sarakho dhaMdho na karanArA nAgara lokonI sAthe paNa upara kahyA pramANe ja yathAyogya rIte vartavuM. nAgara lokoe ekabIjAnI sAthe zI rIte ucita AcaraNa karavuM te kahyuM. have anyadarzanI lokonI sAthe zI rIte ucita AcaraNa karavuM te kahIe chIe. anya dharmIonuM ucita. anyadarzanI bhikSuko ApaNe ghera bhikSAne arthe Ave to temane yathAyogya dAna Adi ApavuM. temAM paNa rAjAnA mAnanIya evA anyadarzanI bhikSAne arthe Ave to tene vizeSe karI dAna avazya ApavuM. jo ke zrAvakanA manamAM anyadarzanIne viSe bhakti nathI, tenA guNane viSe pakSapAta nathI, to paNa AvelAnuM yogya AdaramAna karavuM e gRhasthano dharma che. AcAra. ghera AvelAnI sAthe ucita AcaraNa karavuM, eTale jenI jevI yogyatA hoya te pramANe tenI sAthe madhura bhASaNa karavuM, tene besavA Asana ApavuM. AsanAdinA mATe nimaMtraNa karavuM, kayA kAraNathI AvavuM thayuM ? te pUchavuM tathA tenuM kAma karavuM, vagere yogya AcaraNa jANavuM. tathA saMkaTamAM paDelA lokone temAMthI kADhavA. ane dIna, anAtha, AMdhaLA, baherA, rogI vigere duHkhI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza loko upara dayA karavI, tathA temane potAnI zakti pramANe madada karI te duHkhamAMthI kADhavA e dharma sarvadarzanIone sammata che. zrAvakone e laukika ucita AcaraNa karavAnuM kahyuM, enuM kAraNa e che ke je mANaso upara kaheluM laukika ucita AcaraNa karavAmAM paNa kuzaLa nathI, teo lokottara puruSanI sUkSma buddhithI grahaNa karAya evA jainadharmane viSe zI rIte kuzaLa thAya ? mATe dharmArthI lokoe avazya ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa thavuM. bIje sthaLe paNa kahyuM che sarva ThekANe ucita AcaraNa karavuM, guNa upara anurAga rAkhavo, doSane viSe madhyasthapaNuM rAkhavuM ane jinavacanane viSe rUci rAkhavI e samyagdaSTinAM lakSaNa che. * samudro potAnI maryAdA mUkatA nathI, parvato calAyamAna thatA nathI, tema uttama puruSo ucita AcaraNo choDatA nathI. jagatanA guru evA tIrthakaro paNa gRhasthapaNAmAM mAtApitAnA saMbaMdhamAM abhyatthAna (moTA puruSa Ave tyAre AdarathI ubhuM rahevuM) vagere kare che." A rIte nava prakAranuM ucita AcaraNa kahyuM. avasarocita vacanathI thato lAbha. avasare kahelA yogya vacanathI ghaNo lAbha thAya che. jema AMbaDa maMtrIe mallikArjunane jItIne cauda karoDa mUlyanA motInA bharelA cha mUDA, ekeka tolAmAM cauda bhAra jeTalo evA dhananA batrIza kuMbha zRMgAranA ratnajaDita kroDa vastra, tathA viSane haraNa karanAra zukti (chIpa) vagere vastu kumArapALanA bhaMDAramAM umerI, tethI teNe (rAjAe) saMtuSTa thaI AMbaDa maMtrIne rAgapitAda e birUda, kroDa dravya, covIza sArA jAtivaMta azva vagere Rddhi ApI. tyAre AMbaDa maMtrIe potAnA ghara sudhI pahoMcatAM pahelAM ja mArgamAM te sarva Rddhi yAcakajanone ApI. e vAtanI rAjA pAse koIe cADI khAdhI tyAre manamAM mAThA adhyavasAya AvyAthI kumArapALa rAjAe krodhathI AMbaDamaMtrIne kahyuM ke, "kema tuM mArA karatAM paNa vadhAre dAna Ape che ?" AMbaDe kahyuM "mahArAja ! ApanA pitAjI daza gAmaDAnA dhaNI hatA ane Apa to aDhAra dezanA dhaNI cho, emAM Apa taraphathI pitAjIno kAMI avinaya thayelo gaNAya ?" vagere ucita vacanathI rAjAe rAjI thaIne AMbaDane rAjaputra evuM birUda ApyuM ane pUrve ApI hatI te karatAM bamaNI Rddhi ApI. graMthAMtaramAM kahyuM che ke dAna detAM, gamana karatAM, sUtAM besatAM, bhojana-pAna karatAM, bolatAM tathA bIje sarva sthAnake avasara hoya to ja te manohara lAge che mATe samayane jANa puruSa sarva ThekANe ucita AcaraNa kare che. kema ke eka tarapha eka ucita AcaraNa ane bIjI tarapha bIjA kroDo guNo che. eka ucita AcaraNa na hoya to sarva guNono samudAya jhera mAphaka che mATe puruSe sarva anucita AcaraNa choDI devuM. temaja je AcaravAthI potAnI mUrkhamAM gaNatarI thAya che te sarve anucita AcaraNamAM samAya che. te sarva laukikazAstramAM upakAranuM kAraNa hovAthI ahIM dekhADIe chIe. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 mUrkhanA so lakSaNa. mUrkhanA so lakSaNa. "rAjA ! so mUrkha kayA? te sAMbhaLa, mane te te mUrNapaNAnAM kAraNa mUka? tema karavAthI tuM A jagatamAM nirdoSa ratnanI jema zobhA pAmIza." (1) chatI zaktie udyama na kare, (2) paMDitonI sabhAmAM potAnAM vakhANa kare, (3) gaNikAnA vacana upara vizvAsa rAkhe, (4) daMbha tathA ADaMbara upara bharoso rAkhe, (5) jugAra, kimiyA vagerethI dhana meLavavAnI AzA rAkhe. (6) khetI Adi lAbhanAM sAdhanothI lAbha thaze ke nahIM? evo zaka rAkhe, (7) buddhi nahIM chatAM moTuM kAma karavA dhAre. (8) vaNika thaI ekAMtavAsa karavAmAM ruci rAkhe, (9) mAthe devuM karI gharabAra vagere kharIde. (10) pote vRddha thaI kanyA paraNe, (11) guru pAse na dhArelA graMthanI vyAkhyA kare, (12) khullI vAta DhAMkavAno prayatna kare, (13) caMcaLa strIno bhartAra thaI IrSA rAkhe, (14) zatru samartha chatAM manamAM tenI zaMkA na rAkhe, (15) prathama dhana ApIne pAchaLathI pazcAttApa kare, (16) abhaNa chatAM moTA svarathI kavitA bole, (17) avasara Ave nahIM chatAM bolavAnI caturatA dekhADe, (18) bolavAno avasara Ave mauna rAkhe, (19) lAbhane avasare kalaha-kaleza kare, (20) bhojanane samaye krodha kare, (21) moTA lAbhanI AzAthI dhana vikhere, (22) sAdhAraNa bolavAmAM philaSTa evA saMskRta zabda vApare, (23) putranA hAthamAM sarva dhana ApI pote dIna thAya, (24) strI pakSanA loko pAse yAcanA kare, (25) strInI sAthe TaMTo thavAthI bIjI strI paraNe, (26) putra upara krodha karI tenuM nukazAna kare, (27) kAmI puruSonI sAthe harIphAI karI dhana uDAve, (28) yAcakoe karelI stutithI manamAM ahaMkAra lAve, (29) potAnI buddhinA ahaMkArathI bIjAnAM hita vacana na sAMbhaLe; (30) amAruM moTuM na evA ahaMkArathI koInI cAkarI na kare, (31) durlabha evuM dravya ApIne kAma bhoga seve, (32) mUlya ApIne kharAba mArge jAya, (33) rAjA lobhI chatAM tenI pAsethI lAbha thavAnI AzA rAkhe. (34) adhikArI duSTa chatAM nyAyanI AzA rAkhe, (35) kAyasthane viSe snehanI AzA rAkhe, (36) maMtrI krUra chatAM bhaya na rAkhe, (37) kRtana pAse upakAranA badalAnI AzA rAkhe, (38) arasika puruSa AgaLa potAnA guNa jAhera kare, (39) zarIra nirogI chatAM vahemathI davA khAya, (40) rogI chatAM parejI na pALe, (41) lobhathI svajanane choDI de, (42) mitranA manamAMthI rAga utarI jAya evAM vacana bole, (34) lAbhano avasara Ave ALasa kare, (44) moTA RddhivaMta chatAM kalaha-kaleza kare, (45) joSInA vacana upara bharoso rAkhI rAjyanI icchA kare,(46) mUrkhanI sAthe masalata karavAmAM Adara rAkhe, (47) durbaLa lokone upadrava karavAmAM zUravIrapaNuM batAve, (48) jenA doSa jAhera dekhAya che, evI strI upara prIti rAkhe, (49) guNano abhyAsa karavAmAM kSaNamAtra ruci na rAkhe, (50) bIjAe saMcaya kareluM dhana uDAve, (51) mAna rAkhI rAjA jevA DoLa kare, (para) lokomAM rAjAdinI jAhera niMdA kare, (53) duHkha Ave dInatA batAve, (54) sukha Ave bhAvi kALe thanArI durgati bhUlI jAya. (55) thoDA bacAvavA mATe ghaNo vyaya kare, (56) parIkSA mATe jhera khAya, (57) kimiyAmAM dhana homa, (58) kSaya Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza roga chatAM rasAyana khAya, (59) pote potAnI moTAIno ahaMkAra rAkhe, (60) krodhathI AtmaghAta karavA taiyAra thAya, (6 1) niraMtara vagara kAraNe Ama tema bhaTakato rahe, (62) bANanA prahAra thayA hoya to paNa yuddha jue, (63) moTAnI sAthe virodha karI nukazAnamAM utare, (64) thoDuM dhana chatAM ADaMbara moTo rAkhe,(65) huM paMDita chuM ema samajI bahu babaDATa kare, (66) potAne zuravIra samajI koInI bIka na rAkhe. (67) ghaNAM vakhANa karI sAmA mANasane trAsa upajAve, (68) hAMsI karatAM marma vacana bole, (69) daridrInA hAthamAM potAnuM dhana Ape, (70) lAbha nakkI nahIM chatAM kharaca kare, (71) potAnA kharacano hisAba rAkhavAno pote kaMTALo kare, (72) nazIba upara bharoso rAkhI udyama na kare, (73) pote daridrI thaI vAto karavAmAM vakhata gumAve, (74) vyasanAsakata thaI bhojana karavAnuM paNa bhUlI jAya, (75) pote nirguNI chatAM potAnA kuLanI ghaNI prazaMsA kare, (76) kaThora svara chatAM gIta gAya, (77) strInA bhayathI yAcakane dAna Ape nahIM, (78) kRpaNatA karavAthI mAThI avasthA pAme, (79) jenA doSa khullA dekhAtA hoya tenAM vakhANa kare, (80) sabhAnuM kAma pUruM thayA vinA vacamAMthI uThI jAya, (81)dUta thaI saMdezo bhUlI jAya, (82) khAMsIno roga chatAM corI karavA jAya, (83) yaza mATe bhojananuM kharca moTuM rAkhe; (84) loka vakhANa kare evI AzAthI thoDo AhAra kare, (85) je vastu thoDI hoya te ghaNI bhakSaNa karavAnI marajI rAkhe, (86) kapaTI ane mIThA bolA lokonA pAsamAM sapaDAya, (87) vezyAnA yAranI sAthe kalaha kare, (88) be jaNA kAMI masalata karatA hoya to vacce trIjo jAya, (89) ApaNA upara rAjAnI maherabAnI haMmezAM raheze evI khAtrI rAkhe, (90) anyAyathI sArI avasthAmAM AvavAnI icchA kare; (91) dhana pAse nahIM chatAM dhanathI thanArAM kAmo karavA jAya, (92) lokamAM gupta vAta jAhera kare, (93) yaza meLavavA ajANa mANasano jAmIna thAya, (94) hitanAM vacana kahenAranI sAthe vera kare, () badhe bharoso rAkhe, (96) loka vyavahAramAM na jANe, (97) vAcaka thaI uSNa bhojana jamavAnI Teva rAkhe, (98) munirAja thaI kriyA pALavAmAM zithilatA rAkhe, (99)kukarma karatAM zaramAya nahIM ane (100) bolatAM bahu hase, te mUrkha jANavo." A rIte so prakAranA mUrkha kahyA che. jethI ApaNo apayaza thAya te choDavuM. vivekavilAsa nAmanA graMthamAM kahyuM che ke - anya hitavacano. vivekI puruSe sabhAmAM bagAsuM, chIMka, oDakAra, hAsya vigere karavAM paDe to moM AgaLa kapaDuM DhAMkIne karavAM, tathA sabhAmAM nAka khotaravuM nahIM ane hAtha maraDavA nahIM, palAMThI vALavI, paga lAMbA na karavA, tathA nidrA, vikathA ane kharAba ceSTA na karavI, avasara Ave kulIna puruSonuM hasavuM mAtra hoTha pahoLA thAya eTaluM ja hoya che. paNa khaDakhaDa hasavuM athavA ghaNuM hasavuM sarvathA anucita che. bagalamAM sIsoTI vagADavA Adi aMgavAgha, vagara prayojane tRNanA kaTakA karavA, page athavA hAthe jamIna khotaravI, nakhathI nakha athavA dAMta ghasavA, eTalI ceSTAo karavI nahIM, vivekI Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya hitavacano. - 215 puruSe bhATa, cAraNa ane brAhmaNa vagere lokoe karelI potAnI prazaMsA sAMbhaLI manamAM ahaMkAra na lAvavo tathA samaju loko vakhANa kare to te uparathI ApaNAmAM guNa che eTalo nizcaya phakata karavo, paNa ahaMkAra na karavo. vicakSaNa puruSoe pArakA vacanano abhiprAya barAbara dhAravo. nIca mANasa halakAM vacana bole to tene badalo vALavA tevAM vacana mukhamAMthI kADhavAM nahIM. DAhyA puruSe je vAta atIta, anAgata tathA vartamAnakALamAM bharoso rAkhavA yogya na hoya te vAtamAM e ema ja che evo spaSTa potAno abhiprAya na jaNAvavo. vivekI puruSoe pArakA mANasa pAsethI zarU karAvavA dhAreluM kAma te mANasa AgaLa pahelethI ja kAMI dAkhalA-dalIlathI athavA vizeSa vacanathI jaNAvavuM. ApaNA dhArelA kAryane anukULa evuM koInuM vacana hoya to te ApaNA kAryanI siddhi mATe avazya kabUla karavuM jenuM kArya ApaNAthI na banI zake ema hoya to tene pahelethI ja nA kahI devuM, paNa mithyAvacana kahI khAlI koIne dhakkA na khavarAvavA. samA lokoe koIne kaDavAM vacana na saMbhaLAvavAM. potAnA zatruone tevAM vacana saMbhaLAvavAM paDe to te paNa anyoktithI athavA bIjA koI bahAnAthI saMbhaLAvavA. je puruSa mAtA, pitA, rogI, AcArya, paroNA, bhAI, tapasvI, vRddha, bALaka, durbaLa mANasa, vaidya, potAnI saMtati, bhAIAta, cAkara, bena, Azrita loko, sagAMsaMbaMdhI ane mitra eTalAnI sAthe je kalaha na kare te traNe jagatane vaza kare che. eka sarakhuM sUrya tarapha na jovuM, temaja caMdra-sUryanuM grahaNa, UMDA kUvAnuM pANI ane saMdhyA samaye AkAza na jovuM. strI-puruSano saMbhoga, mRgayA, taruNa avasthAmAM Avela nagna strI, jAnavaronI kriIDA ane kanyAnI yoni eTalA vAnAM na jovAM. vidvAna puruSa potAnA mukhano paDachAyo telamAM, jaLamAM, hathiyAramAM, mUtramAM tathA lohImAM na jue. kAraNa ke ema karavAthI AyuSya ghaTe che. sArA mANase kabUla karela vacanano bhaMga, gaI vastuno zoka tathA koIno nidrAbhaMga koI kALe paNa na karavo. ghaNAnI sAthe vaira na karatAM ghaNA matamAM potAno mata Apavo. - jemAM rasa nathI evAM kAryo paNa samudAyanI sAthe karavAM. sujJapuruSoe sarve sArA kAryamAM agresara thavuM. mANaso kapaTathI paNa niHspRhapaNuM dekhADe to paNa tethI lAbha thAya che. puruSoe je kRtya karavAthI koInuM nukazAna thAya evuM kAma karavA tatpara na thavuM. tathA supAtra mANasonI koI kALe adekhAI karavI nahIM. potAnI jAti upara AvelA saMkaTanI upekSA na karavI paNa ghaNA AdarathI jAtino saMpa thAya tema karavuM. kAraNa ke ema na kare to mAnya puruSonuM mAna khaMDanA ane apayaza thAya. potAnI jAti choDIne parajAtimAM Asakta thayelA loko kukarmamAM rAjAnI jema maraNa paryata duHkha pAme che. jJAtio aMdaro-aMdara kalaha karavAthI prAye nAza pAme che ane saMpamAM rahe to jema jaLamAM kamaLinI vadhe che tema vRddhi pAme. samaju mANase daridrI avasthAmAM Avelo potAno mitra, sAdharma, jJAtinA AgevAna, moTA Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza guNI tathA putra vinAnI potAnI bahena eTalA lokonuM avazya poSaNa karavuM. jene moTAI gamatI hoya, evA puruSe sArathinuM kAma, pArakI vastunuM kharIda-vecANa tathA potAnA kuLane anucita kArya karavA taiyAra na thavuM. mahAbhArata vagere graMthomAM paNa kahyuM che ke puruSe brahmamuhUrtane viSe uThavuM ane dharmano tathA arthano vicAra karavo. sUryane UgatA tathA AthamatAM koI vakhate paNa na jovo. puruSe divase uttara dizAe tathA rAtrie dakSiNa dizAmAM ane kAMI takalIpha hoya to game te dizAe mukha karIne maLa-mUtrano tyAga karavo. Acamana karIne devanI pUjA vagere karavI, gurune vaMdanA karavI, temaja bhojana karavuM. he rAjA ! jANa puruSe dhana prApta karavA prayatna avazya karavo, kAraNa ke te hoya to ja dharma vagere thAya che. jeTalo dhanano lAbha hoya teno cotho bhAga dharmakRtyamAM, cotho bhAga saMgrahamAM ane bAkI rahelA be cothA bhAgamAM potAnuM poSaNa calAvavuM ane nitya naimittika kriyAo karavI. vALa samAravA, ArisAmAM mukha jovuM, tathA dAtaNa ane devanI pUjA e sarva bapora pahelAM ja karavAM, potAnA hitanI vAMchA karanAra puruSe haMmezAM gharathI dUra jaI maLa-mUtra karavuM, paga dhovA, tathA eThavADa nAkhavo. je puruSa mATInA gAMgADA bhAMge, tRNanA kaTakA kare, dAMtavaDe nakha utAre, tathA maLa mUtra karyA pachI barAbara zuddhi na kare. te A lokamAM lAMbu AyuSya na pAme. bhAMgelA Asana upara na besavuM, bhAMgeluM kAMsAnuM pAtra rAkhavuM nahIM. vALa chUTA mUkI bhojana na karavuM tathA nagna . thaIne na hAvuM, nagna sui na rahevuM, ghaNI vAra eThAM hAtha vagere na rAkhavA, mastakanA Azraye sarva prANa rahe che mATe eMThA hAtha mastake na lagADavA. mAthAnA vALa na pakaDavA, tathA mastaka upara prahAra paNa na karavo. putra tathA ziSya sivAya bIjAne zIkhAmaNa mATe mAravuM nahi. puruSoe koI kALe paNa be hAtha mastaka na khaNavuM, tathA vagara kAraNe vAraMvAra mAthe hAvuM nahIM. grahaNa vinA rAtrie nahAvuM sAruM nathI, tathA bhojana karI rahyA pachI ane UMDA gharamAM paNa na hAvuM, guruno doSa na kahevo, guru krodha kare to temane prasanna karavA tathA bIjA loko ApaNA gurunI niMdA karatA hoya to te sAMbhaLavI paNa nahIM. - he bharata guru. satI strIo, dharmI paruSo tathA tapasvIo. emanI mazkarImAM paNa niMdA na karavI. koIpaNa pArakI vastu coravI nahIM, kiMcitmAtra paNa kaDavuM vacana na bolavuM, madhura vacana paNa vagara kAraNe bolavuM nahIM, pArakA doSa na kahevA, mahApApa karavAthI patita thaelA lokonI sAthe vArtAlApa paNa na karavo, temanA hAthanuM anna na levuM, tathA temanI sAthe kAMI paNa kAma karavuM nahIM. eka Asana upara na besavuM, DAhyA mANase lokamAM niMdA pAmelA, patita, unmatta, ghaNA lokonI sAthe vaira karanArA ane mUrkha eTalAnI dostI karavI nahIM. tathA ekalA musApharI karavI nahIM. he rAjA ! duSTa vAhanamAM na caDhavuM, kinArA upara AvelI chAyAmAM na besavuM, tathA AgaLa paDI jaLanA pravAhanI sAmA javuM nahIM. saLagelA gharamAM dAkhala thavuM nahIM, parvatanI TuMka upara na caDavuM, mukha DhAMkyA vinA bagAsuM, udharasa tathA zvAsa khAvAM nahIM. DAhyA mANase cAlatAM UMcI, Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya hitavacano. 217 ADIavaLI athavA dUra dRSTi na rAkhavI, paNa AgaLa cAra hAtha jeTalI bhUmi upara najara rAkhIne cAlavuM. DAhyA mANase khaDakhaDa hasavuM nahIM. sIsoTI na vagADavI, dAMta tathA nakha na chedavA, paga upara paga caDhAvIne besavuM nahi, dADhI mUchanA vALa cAvavA nahIM. hoTha dAMtamAM vAraMvAra na pakaDavA, eThuM hoya te bhakSaNa na karavuM, tathA koI paNa ThekANe dvAra na hoya to coramArge javuM nahIM. unALAnI tathA comAsAnI RtumAM chatra laIne tathA rAtrie athavA vagaDAmAM javuM hoya to lAkaDI laine javuM. pagarakhAM, vastra ane mALA e traNa vAnAM koie paherelAM hoya to paheravAM nahIM. strIonI IrSyA karavI nahIM tathA potAnI strInuM prayatnathI rakSaNa karavuM. IrSyA karavAthI AyuSya ghaTe che mATe IrSyA karavI nahIM. he mahArAja ! rAtrie jaLano vyApAra, dahIM ane sAthavo temaja madhyarAtrie bhojana karavuM nahIM. DAhyA mANase ghaNIvAra sudhI DhIMcaNa UMcA karIne na sUvuM, godohikA Asane na besavuM, tathA page Asana kheMcI paNa na besavuM. puruSe taddana prAtaHkALamAM taddana saMdhyAe tathA taddana baporamAM tathA ekAkIpaNe athavA ghaNA ajANa mANasonI sAthe javuM nahIM. he mahArAja ! buddhizALI puruSoe malina darpaNamAM potAnuM mukha vigere na jovuM tathA dIrdhAyuSyanI vAMcchA karanAra puruSe rAtrie paNa darpaNamAM potAnuM moM jovuM nahIM. he rAjA ! paMDita puruSe eka kamaLa ane kuvalaya varjIne rAtI mALA dhAraNa karavI nahIM, paNa sapheda dhAraNa karavI. he rAjan ! sUtAM, devapUjA karatAM tathA sabhAmAM jatAM paheravAnAM vastra judAM judAM rAkhavAM. bolavAnI tathA hAtha paganI capaLatA, atizaya bhojana, zayyA upara dIvo, tathA adhama puruSonI ane thAMbhalAnI chAyA eTalA vAnAM avazya tajavAM, nAka khotaravuM nahIM, pote potAnA pagarakhAM na upADavAM, mAthe bhAra na upADavo, tathA varasAda varasato hoya tyAre doDavuM nahIM. pAtra bhAMge to prAye kalaha thAya che ane khATa bhAMge to vAhanano kSaya thAya. jyAM sthAna ane kUkaDo vasatA hoya tyAM pitarAio potAno piMDa letA nathI. gRhastha taiyAra karelA annathI pahelAM suvAsinI strI, garbhiNI, vRddha, bALaka ane rogI emane jamADavA ane pachI jamavuM. he pAMDava ! zreSTha gAya, baLada Adi gharamAM baMdhanamAM rAkhI tathA jonArA mANasone kAMI bhAga na ApI pote ja ekalo je mANasa bhojana kare, te kevaLa pApabhakSaNa kare che. gRhanI vRddhi vAMchanAra gRhastha potAnI jJAtino gharaDo thayelo mANasa ane potAno daridrI thayelo mitra emane gharamAM rAkhavA. DAhyA mANase apamAna AgaLa karI tathA mAna pAchaLa rAkhI svArtha sAdhavo. kAraNa ke svArthI mANase bhraSTa thavuM e mUrkhatA che. thoDA lAbhane arthe ghaNuM nukazAna khamavuM nahIM. thoDuM kharacI ghaNAno bacAva karavo. emAM ja DahApaNa che. leNuM deNuM tathA bIjA kartavya karma je samaye karavAM joie te samaye zIgha na karAya to tenI aMdara rahelo rasa kALa cusI le che. 1, rAtuM kamala 28 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza jyAM jatAM Adara satkAra na maLe, madhura vArtAlApa na thAya, guNa-doSanI paNa vAta na thAya, tene ghera javuM nahIM. he arjuna ! vagara bolAve gharamAM praveza kare, vagara pUche bahu bole tathA na ApelA Asane pote ja bese te puruSa adhama jANavo. aMgamAM kopa nahIM chatAM kopa kare, nirdhana chatAM dhanane vAMche, ane pote nirguNI chatAM guNIno dveSa kare, e traNe puruSa jagatamAM lAkaDI samAna samajavA. - mAtApitAnuM poSaNa na karanAro, kriyAne uddezIne yAcanA karanAro ane mRta puruSanuM zayyAdAna lenAro e traNe jaNAne pharIthI manuSyano avatAra durlabha che koI kALe pAchI na jAya evI lakSmInI icchA karanAra puruSe pote baliSTha puruSanA sapATAmAM AvatAM netaranI jema namra thavuM. paNa sarpanI jema kadApi dhasI na javuM. netara mAphaka namra rahenAra puruSa, avasara Ave anukrame pharIthI moTI lakSmI pedA kare che, paNa sarSanI jema dhasI janAra mANasa kevaLa vadha pAmavA yogya thAya che. buddhizALI puruSe avasara Ave kAcabAnI jema aMgopAMgano saMkoca karI, tADanAo sahana karavI ane tevo avasara Ave kALA sApanI mAphaka dhasI javuM. eka saMpamAM rahelA game tevA tuccha loko hoya, to paNa temane baliSTha loko upadrava karI zakatA nathI. juo, sAmo pavana hoya to paNa eka jaththAmAM rahelI velaDIone te kAMIpaNa bAdhA utpanna karI zakato nathI. vidvAna puruSo zatrune ekavAra vadhArIne teno taddana nAza kare che. kAraNa ke prathama goLa khAIne sArI peThe vadhArelo kapha, sukhe bahAra kADhI zakAya che. jema samudra vaDavAnaLane dararoja niyamita jaLa Ape che tema buddhizALI puruSo sarvasva haraNa karavA samartha evA zatrune alpa-alpa dAna karIne prasanna kare che. loko pagamAM bhAMgelA kAMTAne jema hAthamAMnA kAMTAthI kADhI nAkhe che, tema DAhyo puruSa eka tIrNa zatruthI bIjA tIkSNa zatrune jItI zake che. jema aSTApada pakSI meghano zabda sAMbhaLI tenI tarapha kUdakA mArI potAnuM aMga bhAMgI nAkhe che, tema potAnI tathA zatrunI zaktino vicAra na karatAM je manuSya zatru upara doDe che te nAza pAme che. jema kAgaDIe suvarNasUtrathI kRSNa sarpane nIce pADyo, tema DAhyA puruSe baLathI na thaI zake evuM kArya yuktithI karavuM. nakhavALA ane zIMgaDAvALA jAnavaro, nadIo, zastradhArI puruSo, strIo ane rAjAo emano vizvAsa koI kALe karavo nahIM. pazu ane paMkhIthI levAnA guNo. siMhathI eka, bagalAthI eka, kUkaDAthI cAra, kAgaDAthI pAMca, kUtarAthI cha ane gadheDAthI traNa zikhAmaNo levI. siMha jema sarva zakti vaDe eka phALa mArI potAnuM kAma sAdhe che, tema DAhyA puruSe thoDuM athavA ghaNuM je kAma karavuM hoya te sarvazaktithI karavuM. siMhanI jema parAkrama karavuM, bagalAnI jema arthano vicAra karavo. varunI mAphaka lUMTavuM, ane sasalAnI jema nAsI javuM. 1. saunA pahelA uThavuM, 2. laDhavuM, 3. baMdhuvargamAM khAvAnI vastu vaheMcavI ane 4. strIne prathama tAbAmAM laI pachI bhogavavI, e cAra zikhAmaNo kUkaDA pAsethI levI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 vyavahArazuddhi upara dhanamitranI kathA. 1. ekAMtamAM strIsaMbhoga karavo, 2. dhiThAI rAkhavI, 3. avasara Ave ghara bAMdhavuM, 4. pramAda karavo ane pa. koI upara vizvAsa na rAkhavo, e pAMca zikhAmaNo kAgaDA pAsethI levI. 1. marajI mAphaka bhojana, 2. avasare alpa mAtramAM saMtoSa rAkhavo, 3. sukhe nidrA levI, 4. sahajamAM jAgRta thavuM, pa. svAmI upara bhakti rAkhavI ane 6. zUravIra rahevuM, e cha zikhAmaNo kUtarA pAsethI levI. 1. upADelo bhAra vahevo, 2. TADhanI tathA tApanI paravA rAkhavI nahIM ane 3. haMmezAM saMtuSTa rahevuM, e traNa zikhAmaNo gadheDA pAsethI levI. A vigere nItizAstramAM kahelA sarva ucita AcaraNano suzrAvake samyak prakAre vicAra karavo. kahyuM che ke je mANasa hita karyuM ? ahita kyuM ? ucita vAta kai ? anucita kai ? vastu kaI ? avastu kai ? e pote jANI zakato nathI, te ziMgaDA vinAno pazu saMsArarUpI vanamAM bhaTake che. je mANasa bolavAmAM, jovAmAM, ramavAmAM, preraNA karavAmAM, rahevAmAM, parIkSA karavAmAM, vyavahAra karavAmAM, zobhavAmAM, paisA meLavavAmAM, dAna devAmAM, hAlacAla karavAmAM, abhyAsa karavAmAM, khuzI thavAmAM ane vRddhi pAmavAmAM kAMi jANato nathI, te bezarama-ziromaNi duniyAmAM zA mATe jIvato haze ? je mANasa potAne ane pArake ThekANe besavuM, sUvuM, bhogavavuM, paheravuM, bolavuM, e sarva barAbara jANe te uttama vidvAna jANavo. A saMbaMdhI vistArathI lakhavAnI kAMI vizeSa jarUra jaNAtI nathI. vyavahArazuddhi vagere traNa zuddhithI paisA meLavavA saMbaMdhI A pramANe daSTAMta che :vyavahArazuddhi upara dhanamitranI kathA. vinayapuranagaramAM dhanavAna evo vasubhadrano dhanamitra nAmano putra hato. nAnapaNamAM tenA mAtA-pitA maraNa pAmavAthI te ghaNo duHkhI tathA dhananI hAni thavAthI ghaNo daridrI thayo. tarUNa avasthAmAM paNa tene kanyA maLI nahIM. tyAre te zaramAine dhana meLavavA mATe paradeza gayo. jamInamAM dATeluM dhana kADhavAnA upAya, kimiyA, siddharasa, maMtra, jaLanI tathA sthaLanI musApharI, jAtajAtanA vyApAra, rAjAdinI sevA vagere ghaNA upAya karyA, to paNa te dhanamitrane dhana maLyuM nahIM. tethI teNe atizaya .udvigna thai gajapuranagaramAM kevaLI bhagavAnane potAno pUrvabhava pUchyo. kevaLI bhagavAne kahyuM, "vijayapuranagaramAM ghaNo kRpaNa evo gaMgadatta nAmano gRhapati raheto hato te ghaNo matsarI tathA bIjAne dAna maLatuM hoya athavA bIjA koIne lAbha thato hoya to temAM paNa aMtarAya karato hato. eka vakhate suMdara nAmano zrAvaka tene munirAja pAse lai gayo. kAMika bhAvathI tathA kAMika dAkSiNyathI teNe dararoja caityavaMdana karavAno abhigraha barAbara pALyo, te puNyathI he dhanamitra ! tuM dhanavAna vaNikano putra thayo ane amane maLyo. tathA pUrvabhave karelA pApathI ghaNo daridrI ane duHkhI thayo. je je rIte karma karAya che te ja rIte tenA karatAM hajAragaNuM bhogavavuM paDe che, ema jANIne ucita hoya te AcaravuM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza kevaLInA evA vacanathI pratibodha pAmelA dhanamitra zrAvakapaNuM svIkAryuM. tathA rAtrinA ane divasanA pahelA pahoramAM dharma ja Acaravo evo abhigraha paNa grahaNa karyo pachI eka zrAvakane ghera te utaryo. prabhAtakALamAM mALInI sAthe bAgamAM phUla bhegAM karIne te ghara derAsaramAM bhagavAnanI parama-bhaktithI pUjA karato hato. tathA bIjA, trIjA vagere pahoramAM dezaviruddha, rAjaviruddha vagerene choDI daIne vyavahAra zuddhithI tathA ucita AcaraNathI zAstrokta rIti pramANe te dhanamitra vyApAra karato hato, tethI tene nirvAha jeTaluM sukha maLavA lAgyuM. ema karatAM jema tenI dharmamAM daDhatA thaI tema tema tene vadhu ne vadhu dhana maLavA lAgyuM ane dharmakaraNImAM vadhu ne vadhu vyaya karavA lAgyo. AgaLa jatAM dhanamitra judA gharamAM rahyo ene dharmiSTha jANIne koI zeThe tene potAnI kanyA paNa ApI. eka vakhate gAyono samudAya vagaDAmAM javA nIkaLyo tyAre goLa, tela Adi vastu vecavA te jato hato. gAyonA samudAyano dhaNI govALiyo 'A aMgArA che' ema samajIne sonAno nidhi nAMkhI deto hato. tene joI dhanamitre kahyuM "A sonuM che kema nAkhI do cho ?" gokuLanA dhaNIe kahyuM, "pUrve paNa amArA pitAjIe "A sonuM che' ema kahI amane ThagyA, tema tuM paNa amane ThagavA Avyo che." dhanamitre kahyuM "huM khoTuM kaheto nathI." gokuLanA dhaNIe kahyuM, "ema hoya to amane goLa vagere ApIne tuM ja A sonuM le." pachI dhanamitre te pramANe karyuM ane tethI tene trIsa hajAra sonaiyA maLyA. tathA bIjAM paNa teNe ghaNuM dhana meLavyuM tethI te moTo zeTha thayo. te ja bhavamAM dharmanuM mAhAbhya keTaluM sAkSAt dekhAya che ? eka divase dhanamitra karmane vaza thaI sumitrazeThane ghera ekalo ja gayo. tyAre sumitrazeTha koDa mUlyano ratnano hAra bahAra mUkIne kAMI kAryane aMge gharamAM gayo ane turata pAcho Avyo. eTalAmAM ratnano hAra kyAMya jato rahyo. tyAre "ahIM bIjo koI Avyo nathI mATe te ja lIdho" ema kahI sumitra dhanamitrane rAjasabhAmAM laI gayo. dhanamitre jinapratimAnA adhiSThAyaka samakitI devatAno kAussagna karI pratijJA karavA mAMDI. eTalAmAM sumitranI oTImAMthI ja ratnano hAra nIkaLyo. tethI sarva lokone ajAyabI thaI. A vAta jJAnIne pUchatAM temaNe yathAyogya rIte kahyuM. gaMgadatta nAmano gRhapati ane magadhA nAmanI tenI strI hatI. gaMgadatte potAnA zeThanI strInuM eka lAkha rUpiyAnI kiMmatanuM ratna koI na jANe evI gupta rIte meLavyuM. zeThanI strIe ghaNI mAgaNI karI, to paNa potAnI strIne viSe moha hovAthI gaMgadatte tene tArA sagAvhAlAoe ja te ratna coryuM che." ema kahI khoTuM ALa dIdhuM. pachI zeThanI strI bahu dilagIra thaI. tApasI thaI ane maraNa pAmI vyaMtara thaI. magadhA maraNa pAmI sumitra thaI, ane gaMgadatta maraNa pAmIne dhanamitra thayo. te vyaMtare krodhathI sumitranA ATha putra mArI nAMkhyA. hamaNAM ratnano hAra haraNa karyo hajI paNa sarvasva haraNa karaze ane ghaNA bhava sudhI verano badalo vALaze. "are re ! veranuM pariNAma kevuM pAra vinAnuM ane asahya Ave che? ALa dIdhAthI dhanamitrane mAthe ALa AvyuM. dhanamitranA puNyathI samyagdaSTi devatAe vyaMtara pAsethI ratnAvaNI hAra baLAtkArathI choDAvyo. jJAnInAM evAM vacana sAMbhaLI saMvega pAmela rAjA tathA dhanamitra moTA putrane potAnI gAdIe besADI dIkSA laI muktie gayA. A rIte vyavahArazuddhi Adi upara dhanamitranI kathA che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 zrAvakanuM madhyAhna kRtya. zrAvakanuM madhyAhna kRtya. majjhaNhe jiNapUA, supattadANAijutti bhuMjittA / paccakkhAi a gIatthaaMtie kuNai sajjhAyaM // 8 // madhyAhne jinapUjA-supAtradAnAdi yuktyA bhuGkavA / pratyAkhyAti ca gItArthAntike karoti svAdhyAyam // 8 // madhyAhna pUrvokta vidhie vaLI vizeSathI uttama bhAta pANI vagere jeTalA padArtha bhojana mATe banAvelA hoya, te saMpUrNa prabhunI AgaLa caDhAvavAnI yuktino anukrama ullaMghana nahIM karatAM pachI bhojana karavuM. ahIM bhojana karavuM e anuvAda che. madhyAhnanI pUjA ane bhojananA kALano kaMI niyama nathI. kemake kharekharI kSudhA lAge e ja bhojanano kALa che. e ja rUDhI che. madhyAhna thayA pahelAM paNa jo pratyAkhyAna pArIne devapUjApUrvaka bhojana kare to temAM kaMI bAdha Avato nathI. AyurvedamAM to vaLI AvI rIte batAveluM che ke pahelAM pahoramAM bhojana karavuM nahIM, be pahora ullaMghana karavA nahIM (trIjo pahora thayA pahelA bhojana karI levuM) pahelA pahoramAM bhojana kare to rasanI utpatti thAya che ane be pahora ullaMghana kare to baLanI hAni thAya che. supAtramAM dAna Adi karavAnI rIta. zrAvake bhojanane avasare parama bhaktithI munirAjane nimaMtrI temane potAne ghera lAvavA. athavA zrAvake potAnI icchAe AvatA munirAjane joI temanI AgaLa javuM. pachI kSetra saMvegInuM bhAvita che ke abhAvita che? kALa subhikSano che ke dubhikSano che? ApavAnI vastu sulabha che ke durlabha che ? tathA pAtra (munirAja) AcArya che athavA upAdhyAya, gItArtha, tapasvI, bALa, vRddha, rogI, samartha athavA asamartha che? ityAdi vicAra manamAM karavo ane harIphAI, moTAI, adekhAI, prIti, lajjA, dAkSiNya, "bIjA loko dAna Ape che mATe mAre paNa te pramANe karavuM joIe" evI icchA, upakArano badalo vALavAnI icchA, kapaTa, vilaMba, anAdara, kaDavuM bhASaNa, pazcAttApa vagere dAnanA doSa tajavA. pachI kevaLa potAnA jIva upara anugraha karavAnI buddhithI betALIsa tathA bIjA doSathI rahita evI potAnI saMpUrNa anna pAna vastra Adi vastu prathama bhojana, pachI bIjI vastu evA anukramathI pote munirAjane vinayathI ApavI athavA pote potAnA hAthamAM pAtra vagere dhAraNa karI pAse UbhA rahI potAnI strI vagere pAsethI apAvavuM. AhAranA betALIza doSa piMDavizuddhi nAmanA graMthamAM joI levA. dAna dIdhA pachI munirAjane vaMdanA karI temane potAnA gharanA bAraNA sudhI pahoMcADI pAchuM vaLavuM. | munirAjano yoga na hoya to, "megha vinAnI vRSTi mAphaka jo kadAca munirAja kyAMyathI padhAre to huM kRtArtha thAuM evI bhAvanA karI munirAjanI AvavAnI dizA tarapha jovuM. kemake Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza je vastu sAdhu munirAjane na apAI te vastu koIpaNa rIte suzrAvako bhakSaNa karatA nathI, mATe bhojanano avasara Ave dvAra tarapha najara rAkhavI. munirAjano nirvAha bIjI rIte thato hoya to azuddha AhAra ApanAra gRhastha tathA lenAra munirAjane hitakArI nathI, paraMtu dubhikSa Adi hovAthI jo nirvAha na thato hoya to AturanA dRSTAMtathI te ja AhAra bannene hitakArI che. temaja mArga kApavAthI thAkI gayelA, glAna thayelA, loca karelA evA Agama zuddha vastune grahaNa karanAra munirAjane uttaravAraNAne viSe dAna ApyuM hoya, te dAnathI bahu phaLa maLe che. A rIte zrAvaka deza tathA kSetra jANIne prAsuka ane eSaNIya evo AhAra jene je yogya hoya te tene Ape. azana, pAna, khAdima, svAdima, auSadha (eka vastuthI baneluM) ane bhaiSajaya (ghaNA dravyanA mizraNathI baneluM) e sarve vastu prAsuka ane eSaNIya hoya te munirAjane Ape. munirAjane zI rIte nimaMtraNA karavI? tathA gocarI zI rIte ApavI? ityAdi vidhi meM banAvela zrAddhapratikramaNavRttithI jANI levo. e supAtra dAna ja atithisaMvibhAga vrata kahevAya che. kahyuM che nyAyathI upArjana karelA tathA kalpanIya evA anna-pAna Adi vastunuM deza, kALa, zraddhA, satkAra ane krama sAcavIne parama bhaktithI potAnA AtmA upara anugraha karavAnI buddhipUrvaka sAdhu munirAjane dAna ApavuM, te ja atithisaMvibhAga kahevAya che. supAtradAnathI divya tathA audArika vagere vAMchita bhoganI prApti thAya che. sarva sukhanI samRddhi thAya che, tathA cakravarti vagerenI padavI paNa maLe che ane aMte thoDA samayamAM ja nirvANa sukhano lAbha thAya che. kahyuM che ke - (1) abhayadAna, (ra) supAtradAna, (3) anukaMpAdAna, (4) ucitadAna ane (5) kIrtidAna evA dAnanA pAMca prakAra che. temAM pahelAM be prakAranA dAnathI bhoga ane sukhapUrvaka mokSanI prApti thAya che ane chellA traNa prakArA dAnathI mAtra bhogasukhAdi maLe che. supAtranuM lakSaNa A rIte kahyuM che. uttama pAtra sAdhu, madhyama pAtra zrAvako ane jaghanya pAtra avirati samyagdaSTi jANavA. temaja kahyuM che ke hajAro mithyASTi karatAM eka bAra vratadhArI zrAvaka uttama che ane hajAro bAra vratadhArI zrAvako karatAM eka paMca mahAvratadhArI munirAja uttama che. hajAro munirAja karatAM eka tattvajJAnI uttama che. tattvajJAnI jevuM pAtra thayuM nathI ane thaze paNa nahIM. satpAtra, moTI zraddhA, yogya kALa, ucita evI ApavAnI vastu, evI dharmasAdhananI sAmagrI ghaNA puNyathI meLavAya che. ' (1) anAdara, (2) vilaMba, (3) parAkramukhapaNuM, (4) kaDavuM vacana ane (5) pazcAttApa e pAMca zuddha dAnane paNa dUSita kare che. (1) bhramara UMcI caDhAvavI, (2) dRSTi UMcI karavI, (3) aMtavRtti rAkhavI, (4) parAzamukha thavuM, (5) mauna karavuM ane (6) kALavilaMba karavo. e cha prakArano nakAro kahevAya che. (1) AMkhamAM AnaMdanAM AMsu (ra) zarIranA rUvATAM ucAM thavAM, (3) bahumAna, (4) priya vacana ane (5) anumodanA e pAMca pAtra dAnanAM bhUSaNa kahevAya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasAra kumAranI kathA. 223 supAtradAna upara ane parigraha parimANavrata pALavA upara nIce pramANe ratnasArakumAranI kathA che. ratnasAra kumAranI kathA. ratnavizALA nAmanI nagarImAM samarasiMha nAme rAjA rAjya karato hato. te nagaramAM vasusAra nAmano vepArI raheto hato tene vasuMdharA nAme patnIthI ratnasAra nAme putra thayo. ratnasAra uMmaralAyaka thatAM mitro sAthe eka vakhata jaMgalamAM gayo. tyAM teNe vinayaMdhara nAmanA AcAryane joyA. AcAryane vaMdana karI ratnasAre pUchayuM "bhagavAn ! A lokamAM sukha zI rIte maLe ?' AcArye kahyuM "saMtoSa rAkhavAthI." A saMtoSa be prakAre che. eka sarvasaMtoSa ane bIjo dezasaMtoSa. sarvasaMtoSa sAdhu rAkhI zake che ane dezasaMtoSa eTale parigraha parimANa vrata te gRhastho rAkhI zake che ane tethI sukha maLe che. sarvasaMtoSa mATe bhagavatIsUtramAM kahyuM che ke "sarvasaMtoSa rUpa dIkSA eka mAsa pALe to vANavyaMtara, be mAsa pALe to bhuvanapati, traNa mAsa pALe to asurakumAra, cAra mAsa pALe to jyotiSI, pAMca mAsa pALe to caMdra-sUrya, cha mAsa pALe to saudharma IzAna deva, sAta mAsa pALe to sanaskumAradeva, ATha mAsa pALe to brahmadeva lokavAsI tathA lAMtakavAsIdeva, nava mAsa pALe to mahAzukra tathA sahastrAravAsI deva, daza mAsa pALe to AnatathI azrutavAsI deva, agyAra mAsa pALe to raiveyakavAsI deva ane bAra mAsa pALe to anuttara vimAnavAsI devanA sukhathI paNa adhika sukha meLavI zake che. je mANasa saMtoSI nathI tene cakravartinuM rAjya, akhUTa dhana ke bhoga ane upabhoganAM sAdhanothI paNa sukha maLatuM nathI. subhUmacakravarti, koNika, mammaNazeTha, kumAranaMdI sonI vagere ghaNI sAmagrI hovA chatAM duHkhI thayA che; mANasa potAnAthI moTA moTA mANasone najaramAM rAkhe tyAre pote daridrI lAge che. ane jo te potAthI utaratA mANasone najaramAM rAkhe to samRddha ane sukhI dekhAya che. AthI icchA mujaba dhana, dhAnyanuM parimANa grahaNa karI jIvanamAM saMtoSa rAkhavAthI sukha maLe che. dharma niyama lIdhA vinA pALyo hoya to tethI thoDuM phaLa maLe che. ane jo tene niyamapUrvaka pALavAmAM Ave to ghaNuM phaLa maLe che. jema kUvAmAM thoDuM thoDuM paNa pANI niyamita Ave che to tethI te kUvo haMmezAM pANIvALo rahe che. paNa taLAva vigeremAM pANI navuM nahi AvatuM hovAthI te divase khUTI jAya che. temaja vrata niyama pUrvaka levAthI saMkaTa samaye paNa tenuM pAlana thAya che ane niyama vagara sArI avasthAmAM paNa pramAdathI dharmakRtyo mukAI jAya che. zAstramAM kahyuM che ke "dharmanuM jIvita deDhatA, vRkSanuM jIvita phaLa, nadInuM jIvita jaLa, subhaTanuM jIvita baLa, Thaga mANasanuM jIvita jAvuM, jalanuM jIvita zItalapaNuM, ane bhojananuM jIvita ghI che mATe DAhyA puruSoe dharmakaraNIno niyama levAmAM tathA lIdhelA niyamane daDhatAthI pALavAmAM khUba prayatna karavo joIe jethI icchita sukhanI prApti thAya che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza ratnasAra kumAre gurunI vANI sAMbhaLI parigraha parimANa vrata lIdhuM. te A pramANe - eka lAkha ratna, daza lAkha suvarNa, motI tathA paravALAnA ATha ATha muDA, ATha kroDa sonaiya, daza hajArabhAra rUpuM vigere dhAtuo, so muDA dhAnya, eka lAkha bhAra kariyANAM, cha gokuLa, pAMcaso ghara tathA dukAna, cAraso vAhana, eka hajAra ghoDA, so hAthI ATaluM potAnI mAlIkInuM rAkhavuM. AthI vadhAre saMgraha na karavo. mAre rAjya na svIkAravuM tathA rAjyano vyApAra na karavo.' A niyama aticAra rahita te pALavA lAgyo. ratnasArakumAra samaya jatAM eka vakhata mitro sAthe "rolaMbalola' nAmanA bagIcAmAM Avyo ane tyAM teNe eka kinnara yugalane joyuM. te dekhI ratnasAre hAsyathI kahyuM "Ano AkAra mANasano che ane moTuM ghoDAnuM che. kharekhara Ama koI tiryaMca haze agara koI devatAnuM vAhana haze.' kinnare kahyuM "kumAra ! huM vyaMtara deva chuM. huM tiryaMca nathI, paNa tuM tiryaMca sarakho che. kAraNa ke tArA pitAe tane eka devatAI samarAMdhakAra azvathI dUra rAkhyo che. A azva tArA pitAne dvipAntaramAMthI maLyo hato. te eka divasamAM so gAu jAya che. kumAra ! bola. huM tiryaMca ke tuM. jene potAnA pitA pAse kaI kiMmatI vastu che tenuM paNa potAne bhAna nathI.' Ama kahI kinnara kinnarInI sAthe AkAzamAM uDI gayo. kumAra ghera AvI bAraNA baMdha karI palaMgamAM beTho. pitAe AvI pUchyuM putra ! tane zuM duHkha thayuM che? tuM kahe to samajaNa paDe ane te dUra karI zakAya." putre kinnare kahelI vAta kahI. pitAe kahyuM "putra ! mAre tArAthI adhika zuM hoya ? azvane chUpo rAkhavAnuM kAraNa tuM azva upara besI bahAra phare ane amane tAro viyoga thAya tethI ame tArAthI azvane chUpo rAkhyo che. chatAM tAro Agraha hoya to bhale te azva AjathI huM tane ApuM chuM.' ratnasArakumAre pitA pAsethI azva meLavyo ane te dharita, vahnita, plata ane uttejita vigere gatimAM azvane pheravavA lAgyo. A pachI teNe AskaMdita nAmanI pAMcamI gatimAM ane pheravyo ke turta te sarva ghoDAone pAchaLa mUkI pavananI jema tvarita gatie adazya thayo. A arasAmAM vasusAra zeThane tyAM pAMjarAmAM rahela popaTa bolyo "he tAta ! ratnasAranI sAthe javAnuM mAruM mana thAya che. kAraNa ke tenI sAthe huM houM to temane sahAya karuM ane vinoda karAvuM." zeThe saMmati ApI. popaTa uDyo. ane jotajotAmAM ratnasArane jaI maLyo. Ama pharatAM pharatAM ratnasAra sabarasenA nAmanI moTI aTavAmAM Avyo. ahIM teNe ghaNAM kautuka joyAM paNa A sarva karatAM ati kautuka to teNe tyAM eka tApasakumArane joyo te hatuM. tApasakumAra ratnasArane dekhI hiMDoLA uparathI heTho utaryo. page lAgyo ane mitra samAna pUchavA lAgyo 'tame koNa ? tamArA mA-bApa koNa ? ane tame kyAMnA vatanI cho ?' tevAmAM popaTa vacce bolyo "tApasakumAra ! A badhuM nirAMte pUchajo. atyAre to temano AdarasatkAra karo." tApasakumAre ratnasAra ane popaTanuM bhinnabhinna phaLa, puSpa ane zItajaLathI Atithya karyuM. azvane paNa tene yogya khorAka ApI tRpta karyo. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 ratnasAra kumAranI kathA. A pachI popaTe tApasakumArane pUchayuM 'tApasakumAra ! tamArI navayauvana kAyA che. sukomala zarIra che. bhAgyavAna lalATa che to tamAre zA kAraNe tApasa vrata svIkAravuM paDyuM ?' tApasakumArane javAba ApatAM AMkhamAM jhaLajhaLIyAM AvyAM. kaMTha bharAI gayo, te bolyo jagatamAM paMDita, zUravIra ane dhanADhya ghaNA mANaso vase che. paNa tamArA jevA pArakA duHkhe du:khI thanAra to koIka ja hoya che.' A vAta kare che teTalAmAM to pavana caDhI Avyo ane temAM ratnasAra ane popaTanI dRSTi baMdha karI te pavana tApasakumArane upADI gayo. popaTa ane ratnasArane AmAM kAMI khabara na paDI. mAtra 'kumAra ! mArUM rakSaNa karo ! bacAvo bacAvo !' A zabda sivAya temaNe bIjuM kAMI sAMbhaLyuM nahi. ratnasAre pavananA vaMToLamAM tApasakumArane zodhavA ghaNA phAMphAM mAryA paNa te sarve niSphaLa gayAM. popaTe kumArane kahyuM 'kumAra ! A koI daivI karAmata che, AmAM ApaNuM gajuM nathI, pavana tApasakumArane keI jojana dUra laI gayo haze.' A pachI kumAra tApasakumAranI zodha karato aTakyo paNa tenA raTaNathI na aTakyo eTale pharI popaTe kahyuM, 'kumAra ! mAno ke na mAno ! mane to tApasakumAra e koIka kanyA lAge che. kAraNa ke tenuM vRttAMta pUchatAM teNe AMkhamAMthI AMsu kADhyAM hatAM. ane AMsu kADhavAM te strIne sulabha vastu che. huM mAnuM chuM ke koIka kanyAne deve harI tApasakumAranuM rUpa ApeluM ane teNe ja pavananuM rUpa karI ApaNane rahevA daI tene harI lIdho. kumAra ! kheda na karo. tApasakumAra kanyA haze to jarUra tane ja paraNaze te mane nizciMta lAge che.' ratnasAra popaTanI yuktiyuktavANI sAMbhaLI AnaMda pAmyo. ane anukrame pRthvInA vividha Azcaryone joto popaTa sahita eka udyAnamAM Avyo. ahiM te udyAnamAM rahela RSabhadeva bhagavAnanA maMdiramAM pravezI temanI pUjA karI potAnA janmane kRtArtha mAnavA lAgyo. eTalAmAM apsarA sarakhI eka kanyA maMdiramAM pravezI. te bhagavAnanI bhaktithI vaMdanA karI mayUra upara besI nRtya karavA lAgI. popaTa ane kumAra tenI bhakti ane nRtyamAM tanmaya banyA. pAchA vaLatAM kumAre te strIne teno vRttAMta pUchayo. strIe kumAranA ati AgrahathI kAMIka Azcarya, kAMIka du:kha, kAMIka bhaya ane kAMIka AnaMda ema mizrita bhAve potAno vRttAMta kahevA mAMDyo. te A rIte H kanakapura nagaramAM kanakadhvaja nAme rAjA rAjya karato hato. tene kusumasuMdarI nAme rANI hatI. eka vakhata kusumasuMdarI ArAmathI sutI hatI tyAre teNe rati ane prItinuM joDuM kAmadevanA khoLAmAMthI uThI potAnA khoLAmAM AvI beThuM tevuM svapramAM joyuM. kusumasuMdarIne jAgRta thatAM svaprano bhAva taravaravA lAgyo. te rAjA pAse gaI ane teNe svapranI sarva vAta kahI. rAjAe vicArI svapranuM phaLa jaNAvatAM kahyuM he suMdarI ! tAre rati prIti sarakhuM svarUpavAna kanyAyugala thaze.' kusumasuMdarI AnaMda pAmI. te tyArathI garbhavatI thaI, pUrNa samaye teNIe putrI yugalano janma Apyo. rAjAe prathama putrInuM nAma azokamaMjarI ane bIjInuM nAma tilakamaMjarI evuM pADyuM. divaso jatAM banne kanyAo kaLAo sAthe vadhavA lAgI temanuM rUpa ane yauvana khIlI nIkaLyuM ane jANe AMkhanI be sarakhI kIkIo hoya tevI be kanyAo dekhAvA lAgI. 29 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza kanakadhvajarAjA kanyAone yauvana pariNata dekhI vicAravA lAgyo ke, Amane mATe huM yogyavara kyAMthI zodhI kADhIza ? kharekhara kanyAnA pitAne game tevI sArI kanyA hoya to paNa du:kha ja hoya che. sau prathama 'kanyA thaI' te zabda sAMbhaLatAM ciMtA thAya che moTI thatAM te kone ApavI evI ciMtA manamAM rahe che ane lagna karAvyA pachI paNa bhartArane ghera sukhe raheze ke nahi agara tyAM tene zuM sukha du:kha maLaze ? tethI pitAnuM citta ciMtAthI gherAya che. 226 vasaMtaRtu beThI, sarva bAju vanarAjI khIlI kanakadhvaja rAjA putrIo ane strI sahita udyAnamAM pharavA nIkaLyo. pharatAM pharatAM eka hiMDoLA AgaLa Avyo. ahiM azokamaMjarI hiMDoLA upara caDhI ane tilakamaMjarIe tene hiMcako nAMkhyo. hiMDoLe caDhelI azokamaMjarIe tarUNa puruSonAM mana ane netrone paNa hiloLe caDhAvyAM hoya tema hIMcakA khAvA lAgI. evAmAM traDannaDa avAja karato hiMcako tUTayo. loko zuM thAya che ? te jue teTalAmAM to azokamaMjarI hiMcakA sAthe AkAzamAM dUra dUra jatI dekhAI. lokoe kolAhala ane bUmarANa karI mUkI paNa azokamaMjarIne haraNa karanAra koNa che te koI zodhI zakyuM nahi. kanakadhvaja rAjA putrInA haraNathI zokAkula thayo. bahenanA haraNathI tilakamaMjarI jamIna upara mUrchA khAI paDI. mAtA kusumasuMdarI paNa nizceSTa banI vilApa karavA lAgI. azoka nAma dhArI vRkSo paNa zoka karatA hoya tema dekhAvA lAgyAM. Ama AkhuM udyAna zokavALuM thayuM. mAtA, pitA, tilakamaMjarI ane lokonA duHkhane sahana nahi karI zakavAthI sUrya paNa zaramiMdo banI Athamyo. caMdre zItalatA varSAvI. A pachI eka bIjA eka bIjAne AzvAsana ApI sau svastha banyAM. A pachI pAchalI rAtre tilakamaMjarI uThI ane sakhIno parivAra sAthe laI gotradevI cakkezvarInA maMdiramAM gaI tyAM teNe devInI bhakti karI tenI pratye bolI 'he mAtA ! tuM amArA kuLanuM rakSaNa karanAra che. azokamaMjarInA haraNathI ame sau dIna ane anAtha banyAM chIe jo tuM Ano javAba nahi Ape to huM tAre bAraNe AmaraNAMta upavAsa karIza. kAraNa ke mane bahena vinA jIvavAmAM rasa rahyo nathI.' cakrezvarI devI tilakamaMjarInI bhakti, zakti ane yuktithI prasanna thaI bolI 'he tilakamaMjarI ! tArI bahena kSemakuzaLa che. eka mAsamAM tenI zuddhi tane ApoApa maLaze. teja vakhate tAro ane eno meLApa thaze.' A nagarInI pazcima dizAe eka bhayaMkara aTavI che te aTavImAM RSabhadeva bhagavAnano prAsAda che. te prAsAdamAM rahela pratimAnI tuM harahaMmeza pUjA kara jethI tArUM vighna dUra thaze. ane tArI bahena tane tyAM maLaze.' tilakamaMjarIe kahyuM 'mAtAjI ! dUra rahela A maMdire huM dararoja zI rIte jAuM ? ane pAchI zI rIte AvuM ?' 'he suMdarI ! te mATe tuM gabharAIza nahi. mAro sevaka caMdracUDa deva mArA hukamathI mayUranuM rUpa karI tane roja laI jaze ane pAchI lAvaze.' eTalAmAM to mayUrapakSI pragaTa thayo. ane mane upADI ahiM lAvyo. Ama huM roja pUjA karavA AvuM chuM ane pAchI jAuM chuM kumAra ! devIe jaNAvela aTavI te A aTavI che. tilakamaMjarI te huM chuM ane mAre zA mATe roja AvavuM javuM paDe che. tenuM kAraNa tame jANyuM. devIe batAvela mahinAnI avidha Aja purI thaI che chatAM haju sudhI mane mArI benanA nAmanI paNa bhALa maLI nathI. kumAra ! tame jagatamAM pharatAM mArA sarakhA rUpavALI koI kanyAne joI che kharI ?' Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasAra kumAranI kathA. 227 ratnasArakumAre javAba Apyo; "tilakamaMjarI ! rUpamAM zreSTha evI tArA jevI ke tArA rUpanA aMzavALI paNa meM kanyA joI nathI, paNa zabarasenA aTavImAM rUpa AkAra ane vANImAM tArA sarakho eka tApasakumAra joyo hato. A vAtane saMbhAratAM mane paNa duHkha thAya che ane lAge che tuM ja puruSano veSa laI tApasakumAra haze agara tuM vAta kahe che te uparathI jaNAya che teja tArI bahena tApasakumAra rUpe haze." eTalAmAM vacce popaTa bolyo "rAjakumAra ! meM pahelAM paNa kahyuM hatuM ane Aje paNa kahuM chuM ke te tApasakumAra kanyA ja che temaja nimittathI paNa jANI huM jaNAvuM chuM ke Aje koIpaNa rIte tilakamaMjarIne tenI bahenano meLApa thaze." eTalAmAM bhayathI tharathara kaMpatI koIka haMsalI AkAzamAMthI kumAranA khoLAmAM paDI. ane manuSya bhASAmAM bolavA lAgI. kumAra ! mArI rakSA karo huM tamAre zaraNe AvI chuM. uttama puruSo zaraNAgatanuM sarvazaktithI rakSA kare che.' kumAre kahyuM, "he divyapakSI haMsI tuM jarA paNa bhaya na pAma. rAjA, vidyAdhara, deva ke Indra koI tane herAna nahi kare ane tane mArI pAsethI koI nahi laI jAya. huM mArA prANathI paNa tArI rakSA karIza.' tyAM to AkAzamAM kroDo vidyAdharo kumAra upara humalo laI AvatA dekhAyA. popaTa AgaLa thayo. ane trADa nAMkhI vidyAdharone kahevA lAgyo, "he vidyAdhara subhaTo ! tame konI sAme humalo laI jAo cho temanI tamane khabara nathI. devatAthI na jItAya tevA kumArane satAvazo to tamAre ahiMthI bhAgavuM ja bhAre paDaze.' vidyAdharoe vicAryuM ke "ApaNe ghaNA yuddha khelyAM che, ghaNI trADo sAMbhaLI che paNa Aje je bhaya ApaNA hRdayamAM thAya che tevo bhaya prathama ja jabhyo nathI. jarUra A kumAra mAnava nahi paNa deva hovo joIe. ane vadhu zaktizALI sAthe yuddha khelI nAhaka zA mATe ApaNe ApaNA prANa khovA joIe ?' vidyAdhara subhaTo rAjA pAse gayA ane sarva banela vAta kahI. vidyAdharendrane krodha caDhayo ane te bolyo. "popaTa ke kumAra game te hoya tenI tame zA mATe darakAra karI, huM jAte jAuM chuM ane mAruM baLa batAvuM chuM.' vidyAmAyAthI teNe dasa mastaka vasa cakSu ane vIsa hAthavALuM rUpa vikavyuM. dareka hAthamAM judAM judAM divya zastro ane dareka mukha tathA AMkhathI judI judI ceSTA karanAra yama sarakho, pralayanA utpAta samAna vidyAdhara kumAra pAse Avyo ane bolyo nirlajja ! prANathI paNa hAlI mArI haMsIne tuM mukI de, nahitara kamote mRtyu pAmIza." pizAcasarakhA rUpavALA vidyAdharendrane dekhI popaTa zaMkAthI, mayUra pakSI kautukathI, tilakamaMjarI trAsathI ane haMsI bhayathI kumAranA mukha tarapha jue che. teTalAmAM kumAre te vidyAdharendrane kahyuM 'tuM phogaTa zA mATe bIvarAve che. AvA rUpathI bALako bIve che. zUravIrane to baLanI gaNatarI hoya che. sAmAnya pakSIo tALoTA tALIo pADavAthI uDI jAya che. paNa maThamAMnA pakSI Dhola pITAya to paNa uDatA nathI. hajI paNa huM kahuM chuM ke, "tuM cAlyo jA, nahi to tArA daze mastako daza dipAlone balirUpe ApIza." A pachI banne vacce ghora saMgrAma thayo. caMdracUDa devatAe mayUrapakSInuM rUpa mukI zIdhra devatAI rUpa vikavyuM. teNe eka pachI eka zastro kumAranA hAthamAM mukyAM kumAra ane vidyAdharendra AkAzane bANa ane vividha zastrothI chAI nAMkhyuM. Ama thoDo vakhata to sella, bAvala, tomara vagere bANonuM yuddha cAlyuM. paNa pachIthI vidyAdharendra aneka vidyAo mukI yuddha karavA mAMDyuM. kumAre Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza tenI sarva vidyAo pratividyAo mukI niSphaLa karI. chevaTe kumAre vidyAdharendra sAme joyuM to cAre bAju vidyAdharendra rAjA sivAya tene kAMI na dekhAyuM kumAre cAre bAju bANo pheMkayAM. caMdracUDe mugara laI vidyAdharanA mukhyarUpa upara prahAra karyo ke turta tenI bahurUpa dhAraNa karanAra mahAvidyA nAsI gaI. vidyAdharendra tenI sAthe ja bhAgyo ane kumArano jaya jayArava thayo. kumAra ane devatA AvAse AvyA. haMsIe AvatAM veta "he kSamAzIla, dayALu paraduHkhabhaMjana kumAra ! tame jayavaMtA varto, mAre kAje tame je ghora kaSTa ane yAtanA sahana karI che tenI mane kSamA Apajo' kumAre kahyuM "he pakSI zaraNAgatanI rakSA karavI e vIrapuruSonI pharaja che. paNa manuSyabhASAe bolanAra he pazi ! tuM koNa che ? ane tArUM svarUpa zuM che, te kahe," haMsI kahevA lAgI. "he kumAra rathanapUra nagarano tarUNImRgAMka nAme strIlaMpaTa vidyAdhara rAjA che. eka vakhata te AkAza mArge jato hato tevAmAM teNe kanakapurImAM hIMcakA khAtI azokamaMjarI nAme kanyAne joI. ane jotAM ja te mugdha banyo ane azokamaMjarIne hIMcakA sAthe upADI zabarasenA aTavImAM lAvyo. tyAM teNe azokamaMjarIne kahyuM ke, "tuM bIza nahi, huM tane mArI prANapriyA banAvavA icchuM chuM." kuMvarI kAMI paNa bolI zakI nahi. vidyAdhare mAnyuM ke samaya jatAM ThekANe Avaze ema mAnI tenuM rUpa parAvartana karI tApasakumAra banAvI tyAM rAkhyo. ahi tamAro tApasakumAra sAthe samAgama thayo ane vizvAsathI tApasakumAre tamane vAta kare teTalAmAM to teNe pavana viturvI tene upADyo ane dhamakAvI tene kahevA lAgyo, "huM tArI upara ATalo prema rAkhuM chuM chatAM tuM mAro tiraskAra kare che ane A ratnasArakumAra sAthe premathI vAto karatI hatI azokamaMjarIe dharya dhAraNa karI kahyuM "he vidyAdharendra baLAtkAre prema sadhAto nathI.' vidyAdharane ghaDIkavAra krodha caDhyo paNa turta bhUlIne teNe azokamaMjarIne manuSyabhASA bolanArI haMsI banAvI. A vAtanI badhI jANa vidyAdharanI strI kamalAne thaI, tene IrSA upajI ane tethI teNe eka vakhata samaya joI haMsIne choDI mukI. te haMsI tyAMthI zaraNArthI ApanA khoLAmAM AvI paDI ane vidyAdharathI bacAvavAnI teNe ApanI pAse mAgaNI karI. he kumAra ! te manuSyabhASA bolanAra haMsI huM pote chuM." - tilakamaMjarI potAnI bahenano vRttAMta sAMbhaLI dhrusake dhrusake rovA lAgI ane bolI "te A badhuM duHkha zI rIte sahana karyuM? A tiryacapaNuM tane prApta thayuM ane te zI rIte dUra thaze ?' tilakamaMjarI vilApa kare che tevAmAM caMdracUDadeve haMsI upara pANI chAMTI pUrvavat azokamaMjarI banAvI. A pachI banne beno harSathI ekabIjAne bheTI paDI. kumAre kautukathI kahyuM "tilakamaMjarI ! bIjuM to ThIka paNa A banne tamo benone bhegI karI ApI tenuM amane kAMI InAma maLavuM joIe. tilakamaMjarIe kahyuM huM Apane sarvasva ApuM to paNa Apano upakAra vaLI zake tema nathI." ema kahI teNe potAno motIno hAra kumAranA gaLAmAM paherAvyo. kumAre premabhInI dRSTithI teno svIkAra karyo, Aja avasare caMdracUDadeve kahyuM, "kumAra ! tilakamaMjarI ane azokamaMjarI zaramAya che te tane manathI varela che mATe tuM temanuM pANigrahaNa kara." Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasAra kumAranI kathA. 229 caMdracUDadeve vivAhanI sAmagrI ubhI karI cakrezvarI devI paNa jJAnathI jANI tyAM turta AvI. ane A pachI lagnavidhi AraMbhAI lagna bAda cakrezvarI devIe tyAM saudharmAvalaMsaka vimAna jevo prAsAda devamAyAthI AMkhanA palakArAmAM ubho karyo ane A prAsAdamAM ratnasArakumAra be strIo sAthe dogaMdaka devanI jema viSayasukha bhogavavA lAgyo. A tarapha caMdracUDadeva dvArA kanakadhvaja rAjAne potAnI putrIonA samAcAra ane lagnotsavanI khabara paDI rAjA harSa pUrNa banI ratnasArakumAranA AvAsamAM Avyo. kumAra, popaTa ane tenI be putrIoe rAjAnuM ane tenA parivAranuM apUrva svAgata karyuM. rAjAe thoDA divasa bAda potAne nagare padhArI kRtArtha karavAnI mAgaNI karI. kumAre rAjAnI mAMgaNI kabula rAkhI prayANa karyuM ane thoDA divasamAM mahotsavapUrvaka kanakapura nagaramAM praveza karyo. rAjAe kumArane aneka bheTaNAM ane eka suMdara AvAsa Apyo kumAre ahiM eka varSa kSaNanI jema pasAra karyuM. eka vakhata kumAra popaTanI sAthe vAtacIta karI sukhazadhyAmAM suto hato tevAmAM madhyarAtrie koI cora tenA zayanakhaMDamAM dAkhala thayo. bhAgyavazAt kumAranI AMkho ughaDI gaI. teNe joyuM to gharamAM samagra bAraNAM baMdha hatAM ane koIka mANasa gharamAM pharato hato. kumAra vicAra kare teTalAmAM te mANasa bolyo. "kumAra ! saMgrAma karavA taiyAra thA. vANIyAnA putrane to AvuM parAkrama chAje kharUM' tema bolato popaTanuM pAMjarU upADI te cAlavA mAMDyo. kumAra pAchaLa paDyo paNa jotajotAmAM te tene dUra sudhI laI gayo ane pachI popaTa sahita AkAzamAM cAlyo gayo. kumArane khuba kheda thayo, paramamitra popaTanuM nAma saMbhALI te kheda karavA lAgyo. cora je dizAe uDyo hato te dizAe kumAra sarva ThekANe pharyo paNa popaTa ke coranI bhALa na maLI teNe mAnyuM ke jarUra koI deva ke vidyAdhara mAro verI jAgyo che ane te popaTane uThAvI gayo. Ama pharatAM pharatAM Akho divasa pasAra karyo. rAtrI pasAra karI AgaLa cAlyo tyAM bIje divase teNe eka svarga samAna nagara joyuM. nagaranA daravAje pesatAM ja eka menAe kumArane rokyo ane kahyuM ke "kumAra ! nagaramAM praveza karo nahi kAraNa ke A nagaramAM praveza karanArane rAkSasa mArI nAMkhe che. AnA saMbaMdhI vigata A pramANe che : A ratnapura nAmanuM nagara che. te nagarano rAjA puraMdara nAme hato. nagaramAM koIka cora Thera Thera corI karI nagarane raMjADato hato. talArakSa vigere corane pakaDI zakatA nahotA. AthI prajAe rAjA AgaLa pokAra uThAvyo. rAjAe corane pakaDavAnuM mAthe lIdhuM. eka vakhata muddAmAla sAthe corI karI nAsatA corane rAjAe dITho. rAjAe teno pIcho pakaDyo cora eka maThamAM bharAyo. maThano adhipati tApasa uMghato hato teno lAbha laI cora muddAmAla tApasa AgaLa mukI nAsI gayo. rAjAe tApasane muddAmAla sAthe pakaDyo. tApase ghaNI AjIjI karI paNa rAjAe te na mAnI ane tene zULIe caDhAvyo. tApasa mRtyu pAmI rAkSasa thayo. tene pUrvara yAda AvyuM. teNe turta rAjAne mArI nAMkhyo ane lokone nasADI mUkyA che. nagara dhana dhAnyathI bharapura che paNa koI praveza karatuM nathI. kAraNa ke je praveze che tene rAkSasa mArI nAMkhe che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrAddhavidhi prakaraNa : prathama prakAza ratnasArakumAra nagaramAM dAkhala thayo teNe nagarane dhanadhAnyathI bhareluM ane suvarNa tathA ratnathI bharapUra dekhyuM. anukrame te rAjamahelamAM gayo tyAM teNe sunI suMdara zayyA joI kumAra temAM suto ke turta uMghI gayo. rAkSasa dhamapachADA karato tyAM Avyo. teNe kumArane ghasaghasATa uMghato joyo. huM, Ane kaI rIte mArUM? te vicAra karavA lAgyo. pachI turta te vicAra badalI te tenA bhUtonA ToLAne teDI lAvyo. bhUtonA avAje kumAranI uMgha uDI gaI. teNe rAkSasane kahyuM "rAkSasarAja ! huM ghasaghasATa uMghato hato tame mArI uMgha bhAMgI tame ghora pApa karyuM che. zAstromAM paNa kahyuM che ke - 1. dharmanI niMdA karanAra, 2. paMkitano bheda karanAra, 3. vagara kAraNe nidrAno cheda karanAra, 4. cAlatI kathAmAM aMtarAya karanAra ane 5. jarUra vinA rasoI karanAra e pAMce puruSo mahApApI gaNAya che. mATe pAchI mane uMgha Ave te sArU mArA paganA taLIye tela masaLo." rAkSasa sthira thayo. te vicAravA lAgyo ke Ane mAro ke bhUtono nathI jarApaNa kSobha ke nathI jarApaNa bhaya. jarUra koI A mahAna siddhi saMpanna puruSa hovo joIe. bhale tenA kahyA mujaba sevA karUM. rAkSase tela laI kumAranAM paganAM taLIyAM masaLavA mAMDyA. thoDIvAre kumAra beTho thayo. ane kahevA lAgyo. "rAkSasarAja ! huM tamArA upara prasanna thayo chuM tame mAgo te ApIza.' rAkSasanA AzcaryamAM vadhAro thayo. te vicAravA lAgyo. huM deva ane A mAnava, mAnava upara deva prasanna thAya te to jANyuM che. paNa A mArA upara prasanna thaI mane varadAna mAgavAnuM kahe che. Ato koI ajaba puruSa che. te bolyo "kumAra ! mane varadAna ApyuM che to huM mAnuM ke tame A nagaranA rAjavI thAo ane sukha vaibhava bhogavo." kumAra ghaDIkamAM vicAra magna banyo, tene guru pAse rAjya nahi svIkAravAnuM lIdhela vrata yAda AvyuM, bIjI tarapha rAkSasane Apela vacana paNa yAda AvyuM. teNe rAkSasane kahyuM, "rAkSasarAja ! tame mane rAjaya Apo cho paNa meM pUrve vrata lIdhuM hovAthI rAjya laI zakuM tema nathI.' rAkSasane A vacana sAMbhaLI krodha caDhyo, teNe kumArane upADayo ane AkAzamAMthI samudramAM pheMkyo, samudramAM paTakAI kumAra bahAra AvatAM pharI teno paga jhAlI addhara karyo ane bolyo, "kumAra ! eka bAju varadAna Ape che ane bIjI bAju vratanI vAta kare che. tame atyAre zilA sAthe aphALI mArI nAMkhuM chuM.' kumAre kahyuM, "rAkSasarAja ! jarApaNa vilaMba karyA vinA tamane ucita lAge te karo, paNa huM mAruM vrata choDIza nahi." rAkSase kumArano deDha nizcaya jANyo. teNe rAkSasarUpa saMdaryuM. ane asala devarUpe pragaTa karyuM ane kahyuM, "kumAra ! huM caMdrazekhara deva chuM. eka prasaMge harirjhegameSI devane meM pUchyuM ke "jagatamAM koI evo puruSa che ke je lobhane AdhIna na thAya. batrIsa lAkha ane aThyAvIsa lAkha vimAnanA adhipati indro paNa lobhane AdhIna thaI laDe che to pachI bIjAnI zI vAta karavI ?' hariplegameSIe mane kahyuM, 'tuM kahe che te vAta satya che paNa hAla jagatumAM vasusArano putra ratnasAra jarApaNa lobhane AdhIna bane tema nathI. kAraNa ke teNe parigraha parimANa vrata grahaNa karela che." mane parIkSA karavAnI IcchA thaI ane meM popaTa haryo, nagara vikavyuM, menA vimurtI ane tene upadrava karI tArA sattvanI parIkSA karI. kumAra ! kharekhara tuM Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraniMdA karanAra vRddha DozInuM dRSTAMta. 231 dhanya che. kumAra ! tuM kAMI varadAna mAga." kumAre kahyuM "deva ! huM varadAna eTaluM ja mAguM chuM ke tame naMdIzvarAdidvIponI yAtrA karI pUnya meLavo. jethI tamAro devabhava saphaLa thAya." deva adezya thayo ane kumArane devamAyAthI kanakapurImAM mukayo. thoDA divasa bAda kanakadhvaja rAjAnI rajA meLavI be strIo sahita kumAre potAnA nagara tarapha prayANa karyuM. ane anukrame ratnavizALA nagarImAM rAjA ane nagarajanothI satkArapUrvaka praveza karyo. popaTe rAjA, zeTha ane nagaravAsIone ratnasAranI parAkrama kathA kahI AnaMdita karyA. . samaya jatAM eka vakhata vidyAnaMda nAmanA AcArya padhAryA. nagaranA rAjAe AcArya bhagavaMtane kumArano pUrvabhava pUchayo. AcArya bhagavaMte pUrvabhava kahetAM jaNAvyuM. ratnasArano pUrvabhava. pUrve rAjapuranagaramAM zrIsAra nAme rAjaputra hato. tene zreSThiputra, maMtrIputra ane kSatriyaputra e traNa mitra hatA. A cAramAM kSatriyaputra mitronI kaLAkauzalya dekhI temanA jJAnanI prazaMsA karato hato ane potAnI jaDatAnI niMdA karato hato. eka vakhata koI core rANIne tyAM corI karI. subhaToe tene pakaDyo. rAjAe tene mArI nAMkhavA hukama Apyo. kumAre corane zUlie caDAvanArAone kahyuM, "mArI mAtAnA dravya coranAra corane huM ja mArIza." tema kahI teNe corano kabajo lIdho ane ekAMta jaMgalamAM tene laI jaI hitazikSA ApI choDI mukyo. A chUpI vAta paNa jate divase pragaTa thaI ane te vAta rAjAne kAne pahoMcI rAjAe zrIsArano tiraskAra karyo. zrIsArane AthI mAThuM lAgyuM ane te nagaramAMthI nIkaLI gayo. traNa mitro paNa tenI sAthe nagara bahAra nIkaLyA. paNa AgaLa jatAM mArgamAM bhUlA paDyA. ane bhUkha tarasathI pIDAI koIka gAma najIka AvI bhojananI taiyArI kare che tevAmAM koI jinakalpI munirAja padhAryA. zrIsAre caDhate pariNAme munine bhikSA ApI zreSThiputra ane pradhAnaputra kumAranA dAnanI anumodanA ApI paNa "sarva Apo, Avo yoga pharI pharI thoDo maLavAno che.' ema kahI kapaTa yukta bhAve adhika zraddhA dekhADavA prayatna karyo. mUDha kSatriyaputra bolyo, 'kumAra ! amane ghaNI bhUkha lAgI che mATe amAre mATe kAMIka thoDuM rAkho.' A prasaMgathI kSatriyakumAre dAnAMtarAyaMkarma upArjana karyuM ane tethI te mRtyu pAmI zuka thayo. zreSThiputra ane pradhAnaputra mRtyu pAmI kapaTayukta vacanane laI ratnasAranI be strIo thaI zrIsArakumAra ratnasAra thayo. zrIsAre choDAvelo cora tApasavrata pALI caMdracUDadeva thayo. rAjA Adi loko munirAjanuM vacana sAMbhaLI supAtra dAnamAM AdaravALA thayA. ratnasArakumAre rathayAtrA, tIrthayAtrA, pratiSThA, jinamaMdira, caturvidha saMghavAtsalya, dInajana uddhAra vigere sArAM kRtyo lAMbA vakhata sudhI karyA kumAranA paricayathI tenI be strIo paNa dharmaniSTha thaI. aMte ratnasArakumAra be strIo sahita dharmadhyAna karI mRtyu pAmI amrutadevalokamAM devapaNe utpanna thayo. tyAMthI ratnasArano jIva cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI muktisukhane pAmaze. A rIte pAtradAna ane parigraha parimANa vrata upara ratnasAranI kathA sAMbhaLI he bhavyajIvo ! tamAre parigraha parimANa ane pAtradAna upara Adara karavo joIe. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza bhojanAvasare supAtradAna. vivekI puruSa sAdhu Adino yoga hoya to upara kahelI rIte dararoja vidhi pramANe avazya pAtradAna kare. temaja bhojanane vakhate athavA pahelAM AvelA sAdharmIone paNa zakti pramANe potAnI sAthe jamADe. kAraNa ke sAdharmI paNa pAtra ja kahevAya che. sAdharmika vAtsalyanI vidhi vagere AgaLa Avaze. temaja bIjA paNa bhikhArI vagere lokone ucita dAna ApavuM. temane nirAza karI pAchA kADhavA nahIM. karmabaMdha karAvavo nahIM, dharmanI hIlanA paNa na karAvavI, potAnuM mana nirdaya na rAkhavuM. bhojanane avasare dvAra baMdha karavuM vagere e moTA athavA dayALu puruSonuM lakSaNa nathI. sAMbhaLyuM che ke citrakUTamAM citrAMgada rAjA hato. tenA upara caDhAI karIne zatrunI senAe citrakUTa gaDhane gherI nAMkhyo. zatruonI aMdara pesavAnI ghaNI dhAstI hovA chatAM paNa citrAMgada rAjA dararoja bhojanane vakhate poLano daravAjo ughADavato hato. te marmanI vAta gaNikAe jAhera karavAthI zatruoe gaDha tAbAmAM lIdho. zatruno bhaya chatAM rAjAe niyama na choDyo evI rIta che, mATe zrAvake ane temAM paNa RddhivaMta zrAvake bhojanane vakhate dvAra baMdha karavAM nahIM, kemake koNa potAnuM udara poSaNa karato nathI ? paraMtu ghaNA jIvono nirvAha calAve tenI ja puruSamAM gaNatrI che. mATe bhojana vakhate AvelA potAnA bAMdhava Adine jarUra jamADavA. bhojanane vakhate AvelA munirAjane bhaktithI, vAcakone zaktinA anusAra ane duHkhI jIvone anukaMpAthI yathAyogya saMtuSTa karyA pachI ja moTA puruSone bhojana karavuM ucita che. AgamamAM paNa kahyuM che ke suzrAvaka bhojana karatAM dvAra baMdha kare nahIM. kemake jinendroe zrAvakone anukaMpAdAnanI manAI karI nathI. zrAvake bhayaMkara bhavasamudramAM jIvono samudAya duHkhathI herAna thayelo joI nAtajAtano athavA dharmano manamAM taphAvata na rAkhatAM dravyathI annAdi daIne tathA bhAvathI sanmArge lagADIne yathAzakti anukaMpA karavI. evuM zrI bhagavatI Adi sUtromAM zrAvakanA varNanane prasaMge "aAmamArA" evuM vizeSaNa daI "zrAvake sAdhu Adi lokone praveza karavA mATe haMmezAM dvAra ughADAM rAkhavA" ema kahyuM che. tIrthakaroe paNa sAMvatsarika dAna daI dIna lokono uddhAra karyo. vikramarAjAe paNa potAnA rAjyamAMnA sarve lokone anRNI karyA, tethI tenA nAmano saMvata cAlyo. dukALa Adi ApadA AvI paDe tyAre anAtha lokone sahAya ApavAthI ghaNI phaLaprApti thAya che. kemake ziSyanI vinaya uparathI, subhaTanI saMgrAmano samaya AvavAthI, mitranI ApadAno prasaMga AvavAthI ane dAnanI paDavAthI parIkSA thAya che. vi. saMvat 1315mA varSe dukALa paDyo tyAre bhadrezvara nagaranA rahIza zrImAla jJAtinA jagaDuzAhe ekaso bAra sadAvrato kholI dAna ApyuM. kahyuM che ke dukALa paDavA chatAM hammIre bAra, vIsaLadeve ATha, bAdazAhe ekavIsa ane jagaDuzAhe hajAra mUDA dhAnyanA ApyA. aNahilapura pATaNamAM siMdhAka nAme moTo zarApha thayo. teNe azva, gaja, moTA mahela Adi ghaNI Rddhi upArjana karI. saMvat 1429 me varSe teNe ATha maMdiro baMdhAvyAM. ane mahAyAtrAo Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtine yogya parimita bhojana. 233 karI eka vakhate teNe jyotiSInA kahevA uparathI AvatA kALamAM dukALa paDavAno hato tema jANyuM. ane be lAkha maNa dhAnya ekaThuM karI rAkhyuM. tethI durmikSa paDe bhAvanI tejIthI tene ghaNo lAbha thayo. tyAre covIza hajAra maNa dhAnya teNe anAtha lokone ApyuM, hajAra baMdIvAna choDAvyA, chappana rAjAone choDAvyA, jinamaMdiro ughaDAvyAM, zrI jayAnaMdasUri tathA zrI devasuMdarasUrinAM pagalAM sthApana karyA Adi aneka tenAM dharmakRtyo jAhera che. mATe zrAvake vizeSe karI bhojana vakhate avazya anukaMpAdAna karavuM. daridrI gRhastha paNa gharamAM anna vagere ekaThuM karavuM ke jethI koI garIba Ave to tenI yathAzakti AgatAsvAgatA karAya. ema karatAM tene kAMI bahu kharacamAM utaravuM paDatuM nathI. kAraNa ke garIba lokone thoDAmAM paNa saMtoSa thAya che. kemake koLiyAmAMthI eka dANo nIce kharI paDe to tethI hAthInA AhAramAM zuM ochuM paDavAnuM hatuM ? paNa te eka dANA upara kIDInuM to AkhuM kuTuMba potAno nirvAha karI le che. bIjuM evo niravadya AhAra upara kahelI rIte kiMcit adhika taiyAra karyo hoya to tethI supAtrano yoga maLI Ave zuddha dAna paNa apAya. temaja mAtA, pitA, bAMdhava, bena, putra-putrIo, putranI strIo, sevaka, glAna, baMdhanamAM rAkhelA loko tathA gAya jAnavaro Adine ucita bhojana ApIne, paMcaparameSThinuM dhyAna karIne tathA paccakakhANano ane niyamano barobara upayoga rAkhIne potAnuM sadatuM hoya tevuM bhojana karavuM. kahyuM che ke - uttama puruSoe pahelAM pitA, mAtA, bALaka, garbhiNI, vRddha ane rogI emane bhojana karAvIne pachI pote bhojana karavuM. dharmanA jANa puruSe sarve jAnavaronI tathA baMdhanamAM rAkhelA lokonI sArasaMbhALa karIne pachI pote bhojana karavuM, te vinA na karavuM. prakRtine yogya parimita bhojana.. je vastunuM sAmya hoya te vastu vAparavI. AhAra, pANI, vagere vastu svabhAvathI viruddha hoya to paNa koIne te mAphaka Ave che. tene sAmya kahe che. janmathI mAMDIne pramANasara viSabhakSaNa karavAnI Teva pADI hoya to te viSa ja amRta samAna thAya che. ane kharekhara amRta hoya to paNa koI vakhate na vAparavAthI prakRtine mAphaka na AvatuM hoya to te viSa mAphaka thAya che. evo niyama che. tathApi pathya vastunuM sAmya hoya to paNa te ja upayogamAM levI ane apathya vastunuM sAmya na hoya te na vAparavI. "baliSTha puruSane sarve vastu hitakArI che." ema samajI kALakUTa viSabhakSaNa na karavuM. viSazAstrano jANa puruSa suzikSita hoya to paNa koI vakhate viSa khAvAthI maraNa pAme che, temaja kahyuM che ke - je gaLAnI nIce utaryuM te sarva azana kahevAya che, mATe DAhyA loko gaLAnI nIce utare tyAM sudhI kSaNa mAtra sukha mATe jillAnI lolupatA rAkhatA nathI evuM vacana che. mATe jillAnI lolupatAne choDavI tathA abhakSya, anaMtakAya ane bahu sAvadya vastu paNa varjavI.potAnA agnibaLa mAphaka parimita bhojana karavuM. je parimita bhojana kare che te bahu bhojana karyA jevuM che. atizaya Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza bhojana karavAthI ajIrNa, okArI, jAlAba tathA maraNa vagere paNa thoDI vAramAM thAya che. kema ke, he jIbha ! tuM bhakSaNa karavAnuM ane bolavAnuM mApa rAkha kAraNa ke atizaya bhakSaNa karavAnuM ane atizaya bolavAnuM pariNAma bhayaMkara nIpaje che. he jIbha! jo tuM doSa vinAnuM tathA parimita bhojana kare ane jo doSa vinAnuM tathA parimita bole to karmarUpa vIronI sAthe laDatA evA jIvathI tane ja jayapatrikA maLaze ema nakkI jANa. hitakArI, parimita ane paripakavAnna bhakSaNa karanAro, DAbe pAse zayana karanAro, haMmezA pharavA-haravAnI mahenata karanAro, vilaMba na lagADatAM maLa-mUtrano tyAga karanAro ane strIonI bAbatamAM potAnuM mana vazamAM rAkhanAro puruSa rogane jIte che. have bhojana karavAno vidhi vyavahArazAstranA anusAre nIce pramANe jANavo :bhojana vidhi. atizaya prabhAtakALamAM, tadana saMdhyAne vakhate athavA rAtrie tathA gamana karatAM bhojana na karavuM. bhojana karatI vakhate annanI niMdA na karavI. DAbA paga upara hAtha paNa na rAkhavo. tathA eka hAthamAM khAvAnI vastu lai bIjA hAthe bhojana na karavuM. ughADI jagyAmAM, taDakAmAM, aMdhakAramAM athavA vRkSa nIce koI kALe bhojana karavuM nahIM. tathA bhojana karatI vakhate aMgUThA pAsenI AMgaLI UbhI na rAkhavI. moM, kapaDAM ane paga dhoyA vinA, nagnapaNe, melA kapaDAM paherIne tathA DAbo hAtha thALIne lagADyA vinA bhojana karavuM. eka ja vastra paherIne, mastake bhInuM vastra vIMTIne, apavitra zarIre tathA atizaya jIbhanI lolupatA rAkhIne vicakSaNa puruSe bhojana karavuM nahIM. pagamAM pagarakhAM paherIne, citta ThekANe rAkhyA vinA, kevaLa jamIna upara ja athavA palaMga upara besIne, khUNAomAM agara dakSiNa dizAmAM mukha karIne temaja pAtaLA Asana upara besIne bhojana karavuM nahIM. Asana upara paga rAkhIne, tathA zvAna, caMDALa ane patita lokonI najara paDatI hoya tevI jagyAe bhojana karavuM nahIM. temaja bhAMgelA athavA malina vAsaNamAM bhojana karavuM nahIM. apavitra vastuthI utpanna thayeluM, garbhahatyA vagere karanAra lokoe joeluM, rajasvalA strIe sparza kareluM tathA gAya, zvAna, pakSI vagere jIvoe suMgheluM evuM anna khAvuM nahIM. je bhakSya vastu kyAMthI AvI tenI khabara na hoya tathA je vastu ajANI hoya te khAvI nahIM. eka vAra rAMdheluM anna pharI vAra unuM karyuM hoya to te paNa na khAvuM. tathA bhojana karatI veLAe "baca baca" evo zabda athavA vAMkuMcUMkuM moM karavuM nahIM. kevuM bhojana karavuM. bhojana karatI vakhate AsapAsa rahelA lokone bhojana karavA bolAvIne prIti upajAvavI. potAnA ISTa devanuM nAma smaraNa karavuM. tatha sarakhuM, pahoLuM ane ghaNuM nIcuM UMcuM nahIM evA sthira Asana upara besIne potAnI mAsI, mAtA, bahena athavA strI vagere lokoe rAMdheluM tathA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhojana pachInA kRtyAkRtya. 235 pavitra ane bhojana karelA lokoe AdarathI pIraseluM anna ekAMtamAM jamaNo svara vaheto hoya tyAre khAvuM. bhojana karatI veLAe mauna karavuM. tathA zarIra vAMkuMcUMkuM na rAkhavuM ane pratyeka khAvA yogya vastu sUMghavI kemake, tethI dRSTidoSa TaLe che. ghaNuM khArUM, khATuM, ghaNuM unuM tathA ghaNuM ThaMDuM anna khAvuM nahIM. zAka ghaNuM na khAvuM. atizaya mIThI vastu na khAvI. tathA rucikara vastu paNa ghaNI na khAvI. atizaya unuM anna rasano nAza kare, atizaya khATuM anna indriyonI zakti ochI kare, atizaya khArUM anna netrone vikAra kare ane atizaya cikaNuM anna grahaNIne (koThAmAMnI chaThI kothaLI) bagADe. kaDavA ane tIkhA AhArathI kaphano, tUrA ane mIThA AhArathI pittano, snigdha ane uSNa AhArathI vAyuno tathA upavAsathI bAkInA rogono nAza karavo. je puruSa zAkabhAjI bahu khAya, ghInI sAthe anna khAya, dUdha Adi cIkaNI vastu seve bahu pANI na pIe ajIrNa vakhate bhojana na kare, laghunIti ke vaDInItinI zaMkA na hoya tyAre, cAlatAM khAya nahIM, ane khAdheluM pacyA pachI avasare bhojana kare, tene zarIre roga kadAca thAya to bahu ja thoDo thAya. nItinA jANa puruSo prathama madhura, vacce tIkhuM ane cheDe kaDavuM evuM durjananI maitrI jevuM bhojana icche che, utAvaLa na karatAM prathama madhura ane snigdha rasa bhakSaNa karavA. madhye pAtaLA, khATA ane khArA rasa bhakSaNa karavA tathA aMte kaDavA ane tIkhArasa bhakSaNa karavA. puruSe pahelA pAtaLA rasa, madhya kaDavA rasa ane aMte AchA pAtaLA rasano AhAra karavo tethI baLa ane Arogya jaLavAya che. pANI kema ane kyAre pIvuM? bhojananI zarUAtamAM jaLa pIe to agni maMda thAya, madhyabhAgamAM pIe to rasAyana mAphaka puSTi Ape ane aMte pIe to viSa mAphaka nukazAna kare. mANase bhojana karI rahyA pachI sarva rasathI kharaDAyelA hAthe eka pANIno kogaLo dararoja pIvo. pANI pazunI mAphaka game teTaluM na pIvuM, eThuM raheluM paNa na pIvuM. tathA khobethI paNa na pIvuM. kemake pANI parimita pIvuM te ja hitakArI che. bhojana karI lIdhA pachI bhIne hAthe be gAlane, DAbA hAthane athavA netrone sparza na karavo. paraMtu kalyANane mATe be DhIMcaNane hAtha lagADavA. bhojana pachInA kRtyAkRtya. buddhizALI puruSe bhojana karI rahyA pachI keTalIka vAra sudhI zarIranuM mardana, maLamUtrano tyAga, bhAra upADavo, besI rahevuM, nahAvuM vagere karavuM nahIM. bhojana karyA pachI turata besI rahe to peTa medathI jADuM thAya, catto sUI rahe to baLanI vRddhi thAya, DAbe pAse suI rahe to AyuSya vadhe ane doDe to mRtyu sAme Ave, bhojana karI rahyA pachI turata be ghaDI DAbe pAse sUI rahevuM Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza paNa uMghavuM nahIM athavA to pagalAM cAlavuM, A rIte bhojanano laukika vidhi kahyo che. siddhAMtamAM kahelo vidhi nIce pramANe che. siddhAntamAM kahela bhojanavidhi. suzrAvako nirvadya, nirjIva ane parimita evA AhAravaDe AtmAno nirvAha karanArA hoya che. e AhAra karatAM sara-sara, caba-jaba zabdo na thAya evI rIte tathA nIce khAtA khAtA dANA ke chAMTA na paDe tema mana, vacana ane kAyAnI guddhipUrvaka sAdhunI jema upayogapUrvaka sAdaDInA pratara khole tema dhIme athavA siMhanI jema utAvaLathI nahIM. A pramANe ekalo athavA anekanI sAthe dhUmra ane IMgAla doSo na lAge tema AhAra kare. jema gADI kheDavAnA kAmamAM ujavAthI lepa karAtuM hoya che te pramANe saMyamarUpa ratha calAvA mATe sAdhuone AhAra kahyo che. anya gRhasthoe potAne mATe kareluM tIkhuM, kaDavuM, tUrUM, khATuM, mIThuM, khAruM athavA jevuM anna maLe tevuM sAdhuoe mIThA ghInI mAphaka bhakSaNa karavuM. temaja roga, mohano udaya, svajanano upasarga thavA chatAM, jIvadayAnuM rakSaNa karavA mATe, tapasyA mATe tathA AyuSyano aMta Ave zarIrano tyAga karavA mATe AhArano tyAga karavo. e vidhi sAdhu AzrayI kahyo. zrAvaka AzrayI vidhi paNa yathAyogya jANavo. bIje sthaLe paNa kahyuM che ke, kyAre bhojana na karavuM. vivekI puruSe zakti hoya to deva, sAdhu nagarano svAmI, tathA svajana saMkaTamAM paDyA hoya, athavA sUrya-caMdrane grahaNa lAgyuM hoya tyAre bhojana karavuM nahIM. temaja ajIrNathI rogo utpanna thAya che mATe ajIrNa, netravikAra vagere roga thayA hoya to bhojana karavuM nahIM. kahyuM che ke tAvanI zarUAtamAM zakti ochI na thAya eTaluM lAMghaNa karavuM. paNa vAyuthI, thAkathI, krodhathI, zokathI, kAmavikArathI ane prahAra thavAthI, utpanna thayelA tAvamAM lAMghaNa karavuM nahIM. tathA devagurune vaMdanAdino yoga na hoya, tIrthane athavA gurune vaMdanA karavI hoya, vizeSa vrata paccakakhANa levA hoya, moTuM puNyakArya AraMbhavuM hoya te divase, temaja aSTamI caturdazI vagere moTA parvanA divase paNa bhojana karavuM nahIM. mAsakhamaNa vagere tapasyAthI AlokamAM tathA paralokamAM ghaNA guNa utpanna thAya che. kahyuM che ke tapasyAthI asthira kArya hoya te sthira, vAMkuM hoya te saraLa, durlabha tathA asAdhya hoya te susAdhya thAya che. vAsudeva, cakravatI vagere lokonAM te te devatAne potAno sevaka banAvavA vagere IhalokanAM kAryo paNa aTTama vagere tapasyAthI ja siddha thAya che paNa te vinA siddha thatAM nathI. A rIte bhojana vidhi kahyo che. suzrAvaka bhojana karI rahyA pachI navakAra smaraNa karIne UThe ane caityavaMdana vidhi vaDe devane tathA guruno yoga hoya te pramANe vAMde. cAlatI gAthAmAM supattavAr3i guttI e padamAM Adi zabdanuM grahaNa karyuM che tethI e sarva vidhi sUcavyo ema jANavuM. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanuM saMdhyA kRtya. 237 have gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA karIe chIe. bhojana karI rahyA pachI divasacarama athavA graMthi sahita pramukha paccakkhANa guru pramukhane be vAMdaNAM daIne athavA te vinA grahaNa karavuM ane gItArtha munirAja pAse, gItArtha evA zrAvaka, siddhaputra vagerenI pAse yoga hoya tema pAMca prakArano svAdhyAya karavo. svAdhyAya. 1. vAcanA, 2. pRcchanA, 3. parAvartanA, 4. dharmakathA ane 5. anuprekSA e svAdhyAyanA pAMca prakAra che. temAM nirjarAne mATe yathAyogya sUtra vagerenuM dAna karavuM athavA grahaNa karavuM te vAcanA kahevAya che. vAcanAmAM kaMI saMzaya rahyA hoya te gurune pUchavA te pRcchanA kahevAya che. pUrve bhaNelA sUtrAdine bhUlI na javAya te mATe vAraMvAra pheravavuM te parAvartanA kahevAya che. jaMbUsvAmI vagare sthavironI kathA sAMbhaLavI athavA kahevI te dharmakathA kahevAya che. manamAM ja sUtrAdinuM vAraMvAra smaraNa karavuM te anuprekSA kahevAya che. ahIM gurumukhathI sAMbhaLelA zAstrArthanA jANa puruSo pAse vicAra karavA rUpa sajjhAya vizeSa kRtya tarIke jANavI. kAraNa ke "te te viSayanA jANa puruSonI sAthe zAstrArthanA rahasyanI vAtono vicAra karavo.' evuM zrI yogazAstranuM vacana che. e sajjhAya ghaNI guNakArI che. kahyuM che ke sajjhAyathI zreSTha dhyAna thAya che. sarve paramArthanuM jJAna thAya che, tathA sajjhAyamAM rahelo puruSa kSaNe kSaNe vairAgya dazA meLave che. pAMca prakAranI sajjhAya upara dRSTAMta vagerenuM vivaraNa AcArapradIpa graMthamAM karyuM che tethI atre te kahela nathI. A rIte AThamI gAthAno artha pUro thayo. (8) zrAvakanuM saMdhyA kRtya. saMjhAi jiNaM puNaravi, pUyai paDikkamai taha vihiNA / vissamaNaM sajjhAyaM, gihaM gao to kahai dhammaM // 9 // sandhyAyAM jinaM punarapi pUjayati pratikrAmati karoti tathA vidhinA / vizramaNaM svAdhyAyaM gRhaM gato tataH kathayati dharmam // 9 // saMdhyA vakhate pharIthI anukrame jinapUjA, pratikramaNa, temaja vidhipUrvaka munirAjanI sevAbhakti ane sajjhAya karavI, pachI ghera jaI svajanone dharmopadeza karavo. zrAvake haMmezAM ekAsaNAM karavAM evo utsarga mArga che. kahyuM che ke zrAvaka utsarga mArge sacitta vastune varjanAro, haMmezAM ekAsaNa karanAro temaja brahmacarya vrata pALanAro hoya che. paraMtu jenAthI dararoja ekAsaNuM thaI na-zake ema hoya teNe divasanA AThamA coghaDIyAmAM pahelI be ghaDIe arthAt be ghaDI divasa bAkI rahe bhojana karavuM. chellI be ghaDI divasa rahe tyAre bhojana kare to rAtribhojanano mahAdoSa lAgavAno prasaMga Ave che. sUrya asta thayA pachI rAtrie moDuM bhojana kare to ghaNA doSa lAge che. tenuM dRSTAMta sahita svarUpa meM karelI arthadIpikA uparathI jANavuM. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza bhojana karI rahyA pachI pAcho sUryano udaya thAya tyAM sudhInuM cauvihAra tivihAra-athavA duvihAra divasacarima paccakhANa kare. e paccakakhANa mukhya bhAge divasa chatAM ja karavuM joIe. paNa bIje bhAMge rAtrie kare to paNa cAle ema che. prazna :- divasacarima paccakakhANa niSphaLa che, kAraNa ke ekAzana vagere paccakakhANomAM te samAI jAya che. uttara :- ema nahIM. ekAzana vagere paccakhANanA ATha ityAdi AgAra che. ane divasacarimanA cAra AgAra che, mATe AgArano saMkSepa e ja divasacarimamAM mukhya che. tethI te saphaLa che, divasa bAkI chatAM karavAnuM che, tathA rAtribhojananA paccakakhANane yAda karAvanArUM che, rAtribhojananA paccakakhANavALAne paNa te phaLadAyI che. ema Avazyaka laghuvRttimAM kahyuM che. e paccakakhANa sukhe karAya evuM tathA bahu phaLadAyI che. enA upara nIce pramANe eka daSTAMta che. eDakAkSanuM daSTAMta. 1. dazArNanagaramAM eka zrAvikA sAMje bhojana karIne pratidina divasacarima paccakakhANa karatI hatI. teno bhartAra mithyASTi hato. te "saMdhyAe jamyA pachI rAtrie koI kAMI bhakSaNa karatuM nathI ja mATe e (divasacarima) moTuM paccakakhANa kare che." evI rIte zrAvikAnI haMmezAM hAMsI karato hato. eka divasa zrAvikAe "tuM bhAMgIza" ema kahIne ghaNI nA pADI to paNa teNe divasacarima paccakhANa karyuM. rAtrie samyagdaSTi devI parIkSA karavA mATe tathA zikhAmaNa devA tenI benanuM rUpa dhAraNa karI tene ghebara vagere ApavA lAgI. . zrAvikAe ghaNo vAryo to paNa jIbhanI lolupatAthI teNe te khAvA mAMDyuM. eTalAmAM devIe prahAra karyo ke jethI tenA DoLA bahAra nIkaLI bhUmi upara paDyAM. mAro apayaza thaze" ema dhArI zrAvikAe kAussagna karyo. pachI zrAvikAnA kahevAthI devIe tatkALa koI eka maratA bokaDAnAM netra lAvI te puruSane lagADyAM, tethI tenuM eDakAkSa evuM nAma paDyuM. pachI pratyakSa khAtrI thavAthI te puruSa zrAvaka thayo. loko kautukathI tene jovA mATe AvavA lAgyA tethI te nagaranuM paNa eDakAkSa nAma paDyuM. tene jovAthI ghaNA loko zrAvaka thayA. A rIte divasacarima upara eDakAkSanuM dRSTAMta kahyuM. pachI saMdhyA vakhate eTale chellI be ghaDI divasa rahe tyAre sUryabiMbano artho asta thatAM pahelAM pharIthI trIjI vAra yathAvidhi jinapUjA karavI. tapAgacchIya zrIratnazekharasUri-viracita "zrAddhavidhiprakaraNanI zrAddhavidhikaumudI' TIkAmAM prathama dinakRtya prakAza saMpUrNa thayo. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (dvitIya prakAza rAtrikRtya, dinakRtya kahyA pachI have rAtrikRtya kahIe chIe. zrAvaka munirAjanI pAse athavA pauSadhazALA vageremAM jaI yatanAthI pUMjI sAmAyika karavA vagere vidhi sahita paDAvazyakarUpa pratikramaNa kare. temAM sthAnAcAryanI sthApanA, muhapatti, caravaLo ityAdi dharmopakaraNa grahaNa karavAM tathA sAmAyika karavuM. A saMbaMdhI tathA bIjo keTaloka vidhi zrAddhapratikramaNa sUtra vRttimAM kAMIka kahyo che mATe ahIM kahevAmAM Avyo nathI. pratikramaNa. zrAvake samyakatvAdinA sarve aticAranI zuddhi tathA bhadraka puruSe abhyAsAdi mATe dararoja be vakhata jarUra pratikramaNa karavuM. vaidyanA trIjA rasAyana auSadha samAna pratikramaNa che. mATe kadAca aticAra lAgyA na hoya to paNa zrAvake te khAsa karavuM. siddhAMtamAM kahyuM che ke pahelAM ane chellAM tIrthaMkaranA zAsanamAM pratikramaNa dararoja jarUranuM che, ane bAkInA vacalA bAvIsa tIrthaMkaranA zAsanamAM kAraNa hoya to pratikramaNa karavAnuM kahyuM che. kAraNa hoya to eTale ke aticAra lAgyo hoya to baporanA paNa pratikramaNa kare ane na lAgyo hoya to pUrva krioDa varSa paryanta paNa na kare. - traNa prakAranAM auSadha kahyAM che te e ke :- 1. prathama auSadha vyAdhi hoya to maTADe ane na hoya to navo utpanna kare, 2. bIjuM auSadha vyAdhi hoya to maTADe ane na hoya to navA utpanna na kare. 3. trIjuM auSadha rasAyana eTale pUrve thayelo vyAdhi hoya to tene maTADe ane vyAdhi na hoya to sarvAgane puSTi Ape tathA sukhanI ane baLanI vRddhi kare; temaja bhAvikALe thanArA dardone thavA na de. pratikramaNa kahelA traNa prakAramAMnAM trIjA rasAyana auSadha samAna che. tethI aticAra lAgyA hoya to tenI zuddhi kare che ane na lAgyA hoya to cAritradharmanI puSTi sAmAyika ane pratikramaNamAM bhinnatA. prazna:- AvazyakacUrNimAM kahelo sAmAyika vidhi te ja zrAvakanuM pratikramaNa che. kemake pratikramaNanA cha prakAra tathA be vakhata jarUra karavuM e sarva emAM ja (sAmAyika vidhimAM ja ghaTAvAya tema che.) te e rIte ke : prathama 1. sAmAyika karI pachI eka pachI eka ema, 2. IriyAvahI, 3. kAyotsarga, 4 cauvIso, 5. vAMdaNAM ane 6. paccakakhANa karavAthI ja Avazyaka pUrAM thAya che. temaja "sAmayikumayasaoNM" evuM vacana che tethI prabhAte ane saMdhyAe karavAnuM nakkI thAya che. uttara :- upara kahyuM te barobara nathI. kemake sAmAyika vidhimAM cha Avazyaka ane kALa niyamasiddha thatAM nathI. te ema ke - tArA abhiprAya mujaba paNa cUrNikAre sAmAyika, iriyAvahIM ane vAMdarAM e traNa ja khAsa dekhADyAM che; bAkInAM dekhADyAM nathI. temAM paNa iriyAvahI pratikramaNa Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - prathama prakAza 240 kahyuM che te gamanAgamana saMbaMdhI che paNa AvazyakanA cothA adhyayanarUpa nathI. kAraNa ke gamanAgamana tathA vihAra karavA chatAM rAtrie nidrAnA aMte tathA svapra joyA pachI, temaja nAvamAM besavuM paDe to tathA nadI utaravI paDe to IriyAvahI karavI evuM vacana che. bIjuM zrAvakane sAdhunI mAphaka IriyAvahImAM kAussagga ane cauvIsattho jema kahyAM che, tema sAdhunI mAphaka pratikramaNa paNa kema na kahevAya ? vaLI zrAvake sAdhuno joga na hoya to caitya saMbaMdhI pauSadhazALAmAM athavA potAnA gharamAM sAmAyika tathA pratikramaNa karavuM. e rIte AvazyakacUrNimAM paNa sAmAyikathI pratikramaNa juduM kahyuM che. temaja sAmAyikano kALa paNa niyamita nathI. kAraNa ke, "jyAM vizrAMti le athavA nirvyApArapaNe bese, tyAM sarvatra sAmAyika karavuM." temaja "jyAre avasara maLe tyAre sAmAyika karavuM.'' tethI kAMI paNa bhaMga na lAge evAM cUrNinAM pramANabhUta vacana che. have 'sAmAnubhavamAM evuM je vacana che te sAmAyika pratimAnI apekSAthI kahyuM che. kemake tyAM ja sAmAyikano niyamita kALa saMbhaLAya che. anuyogadvAra sUtramAM to khAsa zrAvakane pratikramaNa kahyuM te ema ke :- sAdhu, sAdhvI, zrAvaka tathA zrAvikAe sarva jaNa potAnA cittamana, lezyA, sAmAnya adhyavasAya, tIvra adhyavasAya tathA indriyo paNa Avazyakane viSe ja tallIna karI tathA artha upara barobara upayoga rAkhI AvazyakanI ja bhAvanA bhAvatAM prabhAtakALe tathA saMdhyAe pratikramaNa kare. te ja sUtramAM kahyuM che ke je mATe sAdhune ane zrAvakane rAtrinA tathA divasanA aMtabhAge pratikramaNa karavuM paDe che mATe pratikramaNane Avazyaka kahe che. mATe sAdhunI jema zrAvake paNa zrI sudharmAsvAmI Adi AcAryanI paraMparAthI cAlatuM AveluM pratikramaNa mukhya mArge ubhaya kALa karavuM. kemake tethI divase tathA rAtrie karelAM pAponI zuddhi thatI hovAthI ghaNI phaLaprApti thAya che. vaLI ema kahyuM ke pAtakone jIvapradezamAMthI kADhI nAkhanAruM, kaSAyarUpa bhAvazatrune jItanAruM, puNyane utpanna karanArUM ane muktinuM kAraNa evuM pratikramaNa dararoja be vAra karavuM. pratikramaNa upara eka dRSTAMta nIce pramANe saMbhaLAya che. pratikramaNa karavA mATe dRDha abhigraha upara dRSTAMta. dilhImAM devasIrAI pratikramaNano abhigraha pALanAro eka zrAvaka raheto hato. rAjavyApAramAM kAMIka tahomatamAM AvavAthI bAdazAhe tene sarvAMge beDIo jaDIne baMdIkhAne nAMkhyo te divase lAMghaNa thayuM hatuM. to paNa teNe saMdhyA vakhate pratikramaNa karavA rakhevALone sonAno TAMka ApavAnuM kabUla karI be ghaDI sudhI hAtha choDAvyA ane pratikramaNa karyuM. e rIte eka mahinAmAM sATha TAMka pratikramaNa mATe ApyA. potAno niyama pALavAmAM tenI evI dRDhatA jANIne bAdazAha saMtuSTa thayo ane teNe tene baMdIkhAnAthI choDI mUkI paherAmaNI ApI ane agAunI mAphaka tenuM vadhu sanmAna karyuM. A rIte pratikramaNa karavAmAM yatanA ane daDhatA rAkhavI jarUrI che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNanA bheda ane tene karavAno samaya. 241 pratikramaNanA bheda ane tene karavAno samaya. pratikramaNanA 1 devasI, 2 rAIya, 3 pakikha, 4 comAsI ane 5 saMvatsarI evA pAMca prakAra che. emano samaya utsarga mArge kahyo che te A pramANe, gItArtha puruSo sUryabiMbano ardhabhAga asta thAya tyAre pratikramaNa sUtra kahe che. e vacana pramANabhUta che tethI devasI pratikramaNano samaya sUryano artho asta e ja jANavo. rAI pratikramaNano kALa evI rIte kahyo che ke, AcAryo Avazyaka (pratikramaNa) karavAno vakhata thAya che tyAre UMgha tajI de che ane Avazyaka e rIte kare che ke jethI daza paDilehaNA karatAM sUryodaya thAya. apavAdamArgathI to devasI pratikramaNa divasanA trIjA pahorathI ardhI rAtri sudhI karAya che. yogazAstranI vRttimAM to devanI pratikramaNa baporathI mAMDI ardhI rAtri sudhI karAya ema kahyuM che. temaja rAI pratikramaNa madhyarAtrithI mAMDI bapora sudhI karAya. vaLI kahyuM che ke "rAI pratikramaNa Avazyaka cUrNinA abhiprAya pramANe ugvADa porisI sudhI karAya che ane vyavahArasUtranA abhiprAya pramANe bapora sudhI karAya" pAkSika pratikramaNa pakhavADiyAnA cheDe, cAturmAsika comAsAne aMte ane sAMvatsarika varSane aMte karAya che. prazna:- paphikha pratikramaNa caudaze karAya? ke amAsa pUname karAya ? uttara :- caudaze ja karAya ema amAruM kahevuM che. jo amAse tathA pUname pakhi pratikramaNa karAya to caudaze tathA pambine divase paNa upavAsa karavAno kahyo che, tethI pakhi AloyaNA paNa chaThThavaDe thAya ane tema karavAthI Agamavacanano virodha Ave che. AgamamAM kahyuM che ke, "*pradyuma chaTa vaDalya, saMvacchara-vADamAsa-pavanave bIjuM AgamamAM jyAM pAkSika zabdanuM grahaNa karyuM che tyAM caturdazI zabda judo lIdho nathI. ane jyAM caturdazI zabdanuM grahaNa karyuM che, tyAM pAkSika zabda judo lIdho nathI. te A rIte mi trIsa 35vAsarae vacana pAkSikacUrNimAM che. somani ghausI 35vAsaM vare" e vacana AvazyakacUrNimAM che. vAsthachakRviro samAvaThThIva mAritti e vacana vyavahArabhASya pIThIkAmAM che. gamavaDI ITIpaMcamIvaDamAsa, vagere vacana mahAvIzIthamAM che. vyavahAra sUtranA chaThThA uddezAmAM pavarava karI tu, mANasa ja migi ra e vacananI vyAkhyA karatAM cUrNikAre ane vRttikAre pAkSika zabdano artha caturdazI ema ja karyo che. jo paddhi ane caturdazI judA hoya to AgamamAM be zabda judA Avata paNa tema nathI. tethI ame evA nizcaya upara AvIe chIe ke paddhi caturdazIne divase thAya. - - agAu comAsI pUname ane saMvatsarI pAMcame karatA hatA paNa hAlanA vakhatamAM zrI kAlikAcAryanI AcaraNAthI comAsI caudaze ane saMvatsarI cothe karAya che e vAta sarvasaMmata 1. saMvatsarIe aTTama, comAsIe chaThTha ane pambie upavAsa karavo. 2. AThama caudaze upavAsa karavo. 3. te AThama caudaze upavAsa kare. 4. AThame tathA pambie upavAsa, comAsIe chaTTa ane saMvatsarIe aTTama karavo. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza 242 hovAthI prAmANika che. zrI kalpabhASya Adi graMthomAM kahyuM che koI paNa AcArye koI paNa vakhate manamAM zaThatA na rAkhatAM je kAMI niravadya AcaraNa karyuM hoya ane anya AcAryoe teno jo pratiSedha na karyo hoya to bahumata Acarata ja samajavuM. tIrthoddhAra nAmanA graMthamAM paNa kahyuM che ke zAlivAhana rAjAe saMghanA AdezathI zrIkAlikAcArya pAse caudazane divase comAsI ane cothane divase saMvatsarI karI. vIra nirvANa saMvata 993mA varSe caturvidha zrI saMghe caudazane divase caumAsI pratikramaNa karyuM te AcaraNa pramANabhUta che. A viSayamAM adhika carcA jovI hoya pUjya zrI kulamaMDanasUrie karelo vicArAmRtasaMgraha nAmano graMtha jovo. devasiya pratikramaNano vidhi. pratikramaNa karavAno vidhi yogazAstranI vRttimAM ciraMtanAcAryakRta gAthAo kahelI che te uparathI dhAravo. te nIce pramANe che : A manuSyabhavamAM sAdhue tathA zrAvake paNa paMcavidha AcAranI zuddhi karanAruM pratikramaNa gurunI sAthe athavA guruno yoga na hoya to ekalAe avazya karavuM. 1. caityavaMdana karI cAra bhagavAnahaM pramukha khamAsamaNa daI bhUmine viSe mastaka rAkhI sarve aticArano micchAmi dukkaDaM devo. prathama sAmAyika jJAmi mi jhADaKAM ityAdi sUtra bolavuM ane pachI bhUjAo tathA koNI lAMbI karI, rajoharaNa athavA caravaLo tathA muhapatti hAthamAM rAkhI ghoDaga vagere doSa TALI kAussagga kare. te vakhate paherelo coLapaTTo nAbhithI nIce ane DhIMcaNathI cAra AMgaLa UMco hovo joIe. (3-4) kAussagga karatAM manamAM divase karelA aticAra anukrame ciMtavavA. pachI kAussagga pArI logassa kahevo. 5. saMDAsaka pUMjI nIce besI paraspara na lAge tema lAMbI be bhUjAo karI, muhapattinI tathA kAyAnI paccIza-paccIza paDilehaNA karavI. uThI ubhA rahI, vinayathI vidhipUrvaka gurune vaMdanA karavI. temAM batrIza doSa TALavA ane paccIza AvazyakanI vizuddhi sAcavavI. pachI samyak prakAre zarIra namAvI be hAthamAM yathAvidhi muhapatti ane rajoharaNa athavA caravaLo lai guru AgaLa anukrame prakaTapaNe aticAra ciMtavavA. (6-7-8) pachI nIce besI sAmAyika vagere sUtra yatanAthI kahe. te pachI uThIne "amudgiorlRi vagere pATha vidhipUrvaka kahe. 9 pachI vAMdaNAM daI pAMca-Adi yatio hoya to traNavAra khamAve, pachI vAMdaNA daI Aqhi ityAdi traNa gAthAno pATha kahe. 10. A rIte sAmAyikasUtra tathA kAyotsargasUtrano pATha kahI, pachI cAritrAcAranI zuddhine arthe kAussagga karI be logassa ciMtavavA. 11. pachI yathAvidhi kAussagga pArIne samyaktvanI zuddhine arthe pragaTa logassa kahe, temaja sarvalokane viSe rahelAM, arihaMta caityonI ArAdhanAne mATe kAussagga karI, temAM eka logassa Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAIya pratikramaNano vidhi. 243 ciMtave, ane tethI zuddha samyaktvadhArI thaIne kAussagga pAre te pachI zrutazuddhine mATe pukSmaravaradI kahe. (12-13) pachI paccIza ucchvAsano kAussagga kare ane yathAvidhi pAre. te pachI sakaLa zubhakriyAnAM phaLa pAmelA evA siddha paramAtmAno stava kahe. 14. pachI zrutasamRddhi mATe zrutadevIno kAussagga kare ane temAM navakAra ciMtave te pachI zrutadevInI zui sAMbhaLe athavA pote kahe. 15. e ja rIte kSetradevatAno kAussagga karI tenI thaI sAMbhaLe athavA pote kle pachI paMcamaMgaLa kahI, saMDAsA pramArjIne nIce bese. 16. pachI pUrvokta vidhie ja muhapatti paDilehI gurune vaMdaNAM devAM. te pachI "kRcchAmo anusarphiM'kahI DhIMcaNa upara besavuM. gurustuti kahI, "namostu vandvamAnAya' vagere traNa thaI ucca svare kahevI. te pachI namotthaNuM kahI prAyazcittane mATe kAussagga karavo. 17-18. A rIte devasI pratikramaNano vidhi kahyo. rAIya pratikramaNano vidhi. rAIya pratikramaNavidhi paNa e pramANe ja che. temAM eTalo ja vizeSa che ke, prathama micchA mi dukkaDaM daIne pachI zakrastava kahevuM. 19. uThIne yathAvidhi kAussagga kare ane temAM logassa ciMtave tathA darzanazuddhine mATe bIjo kAussagga karI temAM paNa logassa ciMtave 20. trIjA kAussaggamAM rAtrie thaelA aticAra anukrame ciMtave ane pachI siddhastava kahI saMDAsA pramArjI bese. 21. pUrvanI jema muhapattinI paDilehaNA, vaMdanA tathA logassa sUtranA pATha sudhI karavuM te pachI vaMdanA khAmaNA pachI vaMdanA karI thuInI traNa gAthA kahI kAussagga karavo. 22. te kAussaggamAM A rIte ciMtave ke "jethI mArA saMyamayoganI hAni na thAya te tapasyAne huM aMgIkAra karuM pahelAM chamAsI tapa karavAnI to mArAmAM zakti nathI. 23. chamAsImAM eka divasa ocho, be divasa ochA ema karatAM ogaNatrIza divasa ochA karIe to paNa teTalI tapasyA karavAnI mArAmAM zakti nathI, temaja paMcamAsI, comAsI, trimAsI, bemAsI tathA eka mAsakhamaNa paNa karavAnI mArAmAM zakti nathI. 24. mAsakhamaNamAM tera UNA karIe tyAM sudhI tathA soLa upavAsathI mAMDI ekeka upavAsa ochA karatAM TheTha cothabhakta (eka upavAsa) sudhI tapasyA karavAnI paNa mArAmAM zakti nathI. ema ja AMbila Adi, porisi ane navakArasI sudhI ciMtavavuM. 25. upara kahelI tapasyAmAM je tapasyA karavAnI zakti hoya te hRdayamAM dhAravI. ane kAussagga pArI muhapatti paDilehavI. pachI saraLa bhAvathI vAMdaNAM daI tapasyA manamAM dhArI hoya tenuM yathAvidhi paccakkhANa levuM. 26. pachI phacchAmo anuduiM kahI nIce besI dhImA svarathI traNa zuIno pATha kahe te pachI namosthuLa vagare kahI caityavaMdana karavuM. 27. pakSi pratikramaNano vidhi. have caudaze karavAnuM pikkha pratikramaNa kahIe chIe. temAM pahelAM agAu kahyA pramANe devasI pratikramaNa sUtranA pATha sudhI vidhi kahI pratikramaNa karI pachI AgaLa kahevAze te anukrama pramANe sArI rIte karavuM. 28 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza prathama muhapatti paDilehavI tathA vaMdanA karavI, pachI saMbuddhAkhAmaNAM tathA aticAranI AlocanA karI pachI vAMdaNA tathA pratyeka khAmaNAM karavAM pachI vAMdaNA pachI piosUtra kahevuM. 29 pratikramaNa sUtra karI ubhA thaI kAussagga karavo te pachI muhapatti paDilehI, vAMdaNA daI pAtika khAmaNAM kare ane cAra thobhavaMdanA kare, 30. pachI agAu kahelI vidhi pramANe devasI vaMdanAdika karavuM, temAM bhuvanadevatAno kAussagga kare ane ajitazAMti kahe. 31. caumAsI ane saMvaccharI pratikramaNano vidhi. 244 e rIte ja comAsI pratikramaNano tathA saMvatsarI pratikramaNano vidhi jANavo. temAM eTalo vizeSa ke pakhi pratikramaNa hoya to pakhkhui, comAsI hoya to comAsI ane saMvatsarI hoya to saMvatsarI evAM judAM judAM nAma bolavAM. 3ra. temaja pikSanA kAussagamAM bAra, comAsInA kAussaggamAM vIsa ane saMvatsarInA kAussaggamAM navakAra sahita cALIza logassano kAussagga ciMtavavo tathA saMbuddhAkhAmaNAM pikkha, comAsI ane saMvatsarIe anukrame traNa, pAMca tathA sAta sAdhunAM avazya karavAM. 33. A rIte ciraMtanAcAryokta pratikramaNa gAthA kahI. haribhadrasUriSkRta Avazyaka vRttimAM vaMdanakaniyuktinI aMdara AvelI cattara paDimaLe e gAthAnI vyAkhyA avasare saMbuddhAkhAmaNAMnA viSayamAM kahyuM che ke devasI pratikramaNamAM jaghanya traNa, pikSa tathA comAsImAM pAMca ane saMvatsarImAM sAta sAdhuone jarUra khamAvavA. pAkSikasUtra vRtti ane pravacanasAroddhAranI vRttimAM AvelI vRddhasAmAcArImAM paNa e pramANe kahyuM che. have pratikramaNanA anukramano vicAra pUjyazrI jayacaMdrasUriSkRta graMthamAMthI jANavo. pratikramaNa vidhi upara kahI te pramANe che. gurunI vizrAmaNA. temaja AzAtanA TALavA vagere vidhithI munirAjanI athavA guNavaMta tathA atizaya dharmiSTha zrAvaka AdinI sevA kare. vizrAmaNA eka upalakSaNa che mATe sukhasaMyamayAtrAnI pRcchA vagere paNa kare. pUrvabhave pAMcaso sAdhuonI sevA karavAthI cakravartI karatAM adhika baLavAna thayelA bAhubali vagerenA dRSTAMtathI sevAnuM phaLa vicAravuM. utsargamArge jotAM sAdhuoe koI pAse paNa sevA na karAvavI, kAraNa ke "saMvAdaLavaMtapadogaLA ya" e AgamavacanamAM niSedha karyo che. apavAda sAdhuoe sevA karAvavI hoya to sAdhu pAse ja karAvavI tathA kAraNa paDe sAdhune abhAve lAyaka zrAvaka pAse karAvavI. jo ke moTA munirAja sevA karAvatA nathI tathApi mananA pariNAma zuddha rAkhI sevAne badale munirAjane khamAsamaNa devAthI paNa nirjarAno lAbha thAya che ane vinaya paNa sacavAya che. svAdhyAya karavo. te pachI pUrve kahelA dinanRtya Adi zrAvakano vidhi dekhADanArA graMthonI athavA upadezamALA, karmagraMtha vagere graMthone pheravavArUpa, zIlAMga vagere rathanI gAthA gaNavArUpa athavA navakAranI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDhAra hajAra zIlAMgarathanuM svarUpa. 245 valayAkAra AvRtti vagere svAdhyAya potAnI buddhi pramANe mananI ekAgratAne mATe karavo. aDhAra hajAra zIlAMgarathanuM svarUpa. zIlAMgaratha A gAthA uparathI jANavo. karaNe 3 joe 3 sannA 4 iMdia 6 bhUmAi 10 samaNadhammo a 10 // silAMga sahasahassANaM, aTThArasagassa NipphattI // 1 // artha :- karaNa, karAvaNa, anumodana e traNa karaNa, e traNene mana, vacana ane kAyAnA traNa yogathI guNatAM nava thayA. te navane AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha e cAra saMjJAthI guNatAM 36 (chatrIsa) thayA. tene cakSu, sparza, zrotra, 2sa ane ghrANa e pAMca indriyothI guNatAM 180 (ekaso eMzI) thayA. tene pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya, beindriya, teindriya, caurindriya, paMcendriya ane ajIvakAya e dasa bhedanI sAthe guNatAM 1800 (aDhAraso) thayA. tene 1. kSAMti, 2. mArdava, 3. Arjava, 4. mukti (nirlobhatA), 5. tapa, 6, saMyama, 7. satya, 8. zauca (pavitratA), 9. akiMcanatA (parigrahatyAga) ane 10. brahmacarya. e daza prakAranA sAdhudharma sAthe guNatAM 18000 (aDhAra hajAra) thAya. e rIte zIlAMgarathanA aDhAra hajAra aMganI utpatti jANavI. have zIlAMgarathanI bhAvanA ATha A rIte che H * je no karaMti maNasA, nijjia AhAra saNNa soiMdI / yuddhaviAvArama, haMtinuJa te muLI vaMdre ! vagere enuM vizeSa svarUpa yaMtra uparathI jANavuM. have sAdhudharma rathano pATha A rIte che. + na hoi sayaM sAmahU NasA AhAra sanna saMvuDao | soiMdia saMvaraNo, puDhavijIo khaMtisaMpanno // 1 // vagere sAmAcArIratha, kSamaNAratha, niyamaratha, AlocanAratha, taporatha, saMsAraratha, dharmaratha, saMyamaratha, vagerenA pATha paNa A rIte ja jANavA. vadhu laMbANa thavAnI bIkathI te atre dAkhala karyA nathI. navakAra AdinI anAnupUrvI ane tenuM phaLa. navakAranI valaka gaNanAmAM to pAMca pada AzrayI eka pUrvAnupUrvI, eka pazcAnupUrvI ane bAkInA ekaso ne aDhAra (118) anAnupUrvIo Ave che. navapada AzrayI anAnupUrvI (3,62,878) traNa lAkha, bAMsaTha hajAra, AThaso aThyotera thAya che. anAnupUrvI vagere gaNavAno vicAra tathA tenuM svarUpa pUjyazrI jinakIrtisUriSkRta saTIka parameSThi stavathI jANavuM. * AhAra Adi saMjJA ane zrotra vagere indriyone jitanAra je munio pRthvIkAya vagereno AraMbha manathI paNa nathI pharatA. te kSAMti vagere davidha dharmanA pALanAra munione huM vaMdana karuM chuM. + AhAra vage2e saMjJAono, ane zrotra Adi indriyono saMvara karanAra, pRthvIkAya vagere AraMbhane varjanAra tathA kSAMti Adi dazavidha dharmane pALanAra evA sAdhu te manavaDe paNa hiMsA na kare. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 246 ... . . . . .. . . . . . NAYAKYAYYAYAYA // zrIzIlAMgaratha // 1 // je no karaMti maNasA, nijjiyAhArasannAsoiMdI / / pUDhavIkAyAraMbha, khaMtijuA te muNI vaMde // 1 // khaMtIajjavamaTTava, muttIvasaMjame ya bodhavve // saJcaM soyaM akiMcaNaM ca, baMbhaM ca jaidhammo // 2 // joe, karaNe sannA, iMdiya bhUmAi samaNadhammo ya / sIlaMgasahassANaM, aThArasasahassaniSphattI // 3 // karaNAiMtiNNi jogA,maNamAiNiohavantikaraNAI AhArAIsannA cau, soAi iMdiyA paMca // 4 // - - TREAMMAMADH |jenIkarati jenokarAvaMti jenoannumo| 6000 6000 yati 6000 maNasA vaNasA taNuNA 2000 2000 2000 nijiyaA| nijiyabhaya | nijiyamehu | nijiyapari MAA hArasanA sannA NasannA | ggahasannA 500 1 500 500 DA ACAB di soiMdI cakkhidI ghANiMdI | rasarNidI | pagasiMdI 100 100 100 100 AukAyA teukAyA cAukAyA | vaNassaIkA raMbhaM 10 raMbhaM 10 raMbhaM 10 raMbhaM 10 | yAraMbhaM 10d (khaMtijuA saajjavA | samutiNe | tavajuA temuNIvaMde | temaNIvaMde | temuNIvaMde bhaM 10/raMbha 20 rama 10// DOETRADIO //sadhyAA/siAra najhAyajumA Akacanavirata ajIpasa 10 accommam tamuNIpa jAti AMAma jamA/tamaNI data.. 4 EAR puDhavA BYNIveda// tamuNI HAMARSmsppa ra 03 . . kAyA 1 samadavA tmnniivNd| temaNIvaMde taimuNavaMde / paraCEORGET T. DABIB be ARSA Paye Nudaya zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza / zaiffecrezITa aDhAra hajAra zIlAMgarathanuM svarUpa Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svajano Adine dharmopadeza. 247 A rIte navakAra gaNavAthI duSTa evA zAkinI, vyaMtara, vairI, graha, mahAroga vagereno zIdhra nAza thAya che. enuM A lokamAM paNa pratyakSa phaLa che. paraloka AzrayI enuM phaLa to anaMta karmakSaya pramukha che. kemake je pApakarmanI nirjarA cha mAsanI athavA eka varSanI tIvra tapasyAthI thAya che te ja pApanI nirjarA navakAranI anAnupUrvI gaNavAthI ardhakSaNamAM thAya che. zIlAMgaratha vagerenA gaNavAthI paNa mana-vacana-kAyAnI ekAgratA thAya che ane tethI trividha dhyAna thAya che. siddhAMtamAM kahyuM che ke maMgika zruta gaNanAro puruSa trividha dhyAnamAM varte che. A rIte svAdhyAya karavAthI dharmadAsanI mAphaka potAne karmakSayAdi tathA bIjAne pratibodhAdika ghaNo guNa thAya che. dharmadAsanuM daSTAMta nIce pramANe che - dharmadAsanuM daSTAMta. dharmadAsa dararoja saMdhyA vakhate devasI pratikramaNa karIne svAdhyAya karato hato. teno pitA suzrAvaka hovA chatAM svabhAvathI ja ghaNo krodhI hato. eka samaye dharmadAse potAnA pitAne krodhano tyAga karavAne mATe upadeza karyo, tethI te ghaNo gusse thayo ane hAthamAM lAkaDI laI doDatAM rAtrino vakhata hovAthI thAMbhalA sAthe athaDAIne maraNa pAmyo ane duSTa sarpanI yonimAM gayo. eka vakhate te duSTa sarpa aMdhakAramAM dharmadAsane karaDavA mATe Avato hato. eTalAmAM svAdhyAya karavA beThelA dharmadAsanA mukhamAMthI eka gAthA teNe sAMbhaLI. te e ke : tivvaMpi puvvakoDIkayaMpi sukayaM muhuttamitteNa / vodAdi vuiM, darA ! havaThTha mavahu vi suda 9 krodhI banelo prANI pUrva krioDa varSa sudhI karelA ghaNA paNa sukRtane haNI baMne bhavamAM duHkhI thAya che. vagere svAdhyAya dharmadAsanA mukhethI sAMbhaLatAM ja te sarpane jAtismaraNajJAna utpanna thayuM. pachI te anazana karI saudharmadevaloke devatA thayo ane putrane (dharmadAsane) sarve kAmomAM madada ApavA lAgyo. eka vakhate svAdhyAyamAM tallIna dharmadAsane tyAM ja kevaLajJAna utpanna thayuM. teTalA ja mATe jarUra svAdhyAya karavo. svajano Adine dharmopadeza. pachI zrAvake sAmAyika pArIne potAne ghera javuM ane potAnI strI, putra, mitra, bhAI, sevaka, bahena, putranI vahu, putrI, pautra, pautrI, kAko, bhatrIjo ane vANotara temaja bIjA svajanone paNa jenI jevI yogyatA hoya te pramANe dharmano upadeza karavo. upadezamAM samyakatva mULa bAra vrata svIkAravAM. sarve dharmakRtyomAM potAnI sarva zakti vaDe yAtanA vagere karavI. jyAM jinamaMdira tathA sAdharmika na hoya evA sthAnakamAM na rahI kusaMgati tajavI, navakAra gaNavA, trikALa caityavaMdana tathA jinapUjA karavI ane paccakakhANa vagere abhigraha levA, zakti pramANe dharmanAM sAte kSetrone viSe dhana vAparavuM, vagere viSaya kahevA. dinakRtyamAM kahyuM che ke jo gRhastha potAnI strI, putra vagerene sarvajJa praNIta dharmamAM na joDe to te gRhastha AlokamAM tathA paralokamAM temanAM karelAM kukarmothI lepAya. kAraNa ke evo lokamAM rivAja che. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza jema corane anna-pAna vagere sahAya ApanAra mANasa paNa corInA aparAdhamAM sapaDAya che tema dharmanI bAbatamAM paNa jANavuM. mATe tattvanA jANa zrAvake dararoja strI, putra vagerene dravyathI yathAyogya vastra vagere ApIne tathA bhAvathI dharmopadeza karIne temanI sArI athavA mAThI sthitinI khabara levI. paNa poSa' evuM vacana che mATe zrAvake strI-putrAdine vastrAdi dAna avazya karavuM. anya sthaLe paNa kahyuM che ke dezanuM kareluM pApa rAjAne mAthe, rAjAnuM kareluM pApa purohitane mAthe, strInuM kareluM pApa bharathArane mAthe ane ziSyanuM kareluM pApa gurune mAthe che. strI putra vagere kuTuMbanA loko gharanA kAmamAM vaLagI rahelA hovAthI tathA pramAdI vagere hovAne lIdhe temanAthI guru pAse jaI dharma saMbhaLAto nathI, mATe gRhastha upara kahyA pramANe dharmopadeza karavAthI te dharmane viSe pravarte che. ahIM dhanazreSThInA kuTuMbanuM daSTAMta nIce pramANe jANavuM - dhanyazeThanuM dRSTAMta. dhanyapura nagaramAM rahenAra dhanyazeTha gurunA upadezathI suzrAvaka thayo. te dararoja saMdhyA vakhate temanI patnIne ane cAra putrone dharmopadeza karato hato. eka pachI eka ema strI ane traNa putra pratibodha pAmyA; paNa cotho putra nAstikanI mAphaka puNyapApanuM phaLa kyAM che? ema kaheto hovAthI pratibodha na pAmyo. dhanyazreSThinA manamAM ghaNo kheda thato hato. eka vakhate paDozamAM rahenArI eka vRddha suzrAvikAne maraNa vakhate teNe dharma saMbhaLAvyo ane evo TharAva karI rAkhyo ke, "devatA thaIne tAre mArA putrane pratibodha pamADavo." te vRddha strI maraNa pAmIne saudharma devaloke devI thaI. pachI teNe potAnI divya Rddhi vagere dekhADIne dhanyazreSThinA putrane pratibodha pamADyo. A rIte gharanA svAmIe potAnA putra vagerene pratibodha karavo. ema karatAM paNa kadAca teo pratibodha na pAme to pachI gharanA dhaNIne mAthe doSa nathI. kemake sarve zrotAjanone hitavacana sAMbhaLavAthI dharma maLe ja che evo niyama nathI, paraMtu bhavya jIvo uparaanugraha karavAnI IcchAthI dharmopadeza karanArane to jarUra dharmaprApti thAya che. A rIte navamI gAthAno vistArapUrvaka artha che. (9) brahmacaryanI zuddhi. pAyaM abaMbhavirao, samae appaM karei to nidaM // nidovarame thotaNu-asuittAI viciMtiJjA // 10 // prAyaH abrahmavirataH samaye alpAM karoti nidrAm / nidroparame strInu-azucitvAdi vicintayet // 10 // te pachI suzrAvake ghaNuM karIne strIsaMbhogathI chUTA rahIne thoDo vakhata uMgha levI. ane uMgha UDI jAya tyAre manamAM strInA zarIranuM azucipaNuM ciMtavavuM. (10) suzrAvaka svajanone dharmopadeza karI rahyA pachI eka pahora rAtri gayA pachI ane madhyarAtri thayA pahelAM potAnI zarIraprakRtine anukULa Ave te vakhate sUvAnA sthaLe jaIne zAstrokta vidhi Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nidrAnI vidhi. 249 pramANe thoDI UMgha le. UMghavA jatI vakhate zrAvake kevuM rahevuM joIe ? te viSe kahe che. abrahma te strIsaMbhoga, tethI nIrALA rahevuM; kAraNa ke mAvajIva caturtha vrata pALavA asamartha evA tarUNa zrAvake paNa parvatithi Adi ghaNA divasoe brahmacArIpaNe ja rahevuM joIe. kemake brahmacaryanuM phaLa bahu ja moTuM che. mahAbhAratamAM paNa kahyuM che ke - ' he dharmarAja! eka rAtri sudhI brahmacarya pALanAra brahmacArIne je zubha gati thAya che te zubha gati hajAro yajJa karavAthI paNa thAya ke nahIM ? te mATe zaMkA rahe che. nirda e vizeSya che ane A e nidrAnuM vizeSaNa che. tathA evo nyAya che ke koIpaNa vidhi athavA niSedha vizeSaNa sahitanA hoya to te vidhi athavA niSedha potAno saMbaMdha vizeSaNanI sAthe rAkhe che. tethI "UMgha levI hoya to thoDI levI" ema ahIM kahevAno uddeza che paNa uMgha levI ema kahevAno uddeza nathI. kAraNa ke darzanAvaraNIya karmano udaya thavAthI UMgha enI meLe Ave che mATe UMgha levAnI vidhi zAstra zuM karavA kahe? je vastu bIje koI prakAre maLatI nathI teno vidhi zAstra kahe che evo niyama che. e vAta agAu eka vakhata kahevAmAM AvI che. bahu nidrA lenAra mANasa A bhavathI tathA parabhavathI paNa bhraSTa thAya che. cora, vairI, dhUtArA, durjana vagere loko paNa sahajamAM tenI upara humalo karI zake che. thoDI UMgha levI e mahApuruSonuM lakSaNa che. AgamamAM kahyuM che ke je puruSa alpAhArI, alpa-vacanI, alpa-nidrA lenAro tathA upadhi ane upakaraNa paNa alpa rAkhanAro hoya che tene devatA paNa praNAma kare che. nItizAstrAdimAM kahelo nidrAvidhi nIce pramANe che. nidrAnI vidhi. jIvothI bharelo, TUMko, bhAMgelo, melo, paDapAyAvALo, tathA bALavAnA lAkaDAthI banAvelo evo khATalo sUvAnA kAmamAM vAparavo nahIM. sUvAnA tathA besavAnA kAmamAM cAra sudhI joDelAM lAkaDAM hoya te sArAM; pAMca Adi lAkaDAno yoga sUnAra dhaNIno tathA tenA kuLano nAza kare che. potAnA pUjanika puruSathI UMce sthAnake na sUvuM, tathA paga bhInA rAkhIne uttara-pazcima dizAe mastaka karIne, vAMsanI peThe lAMbo thaIne, paga mUkavAne ThekANe mastaka karIne na sUvuM; paraMtu hastinA daMtanI mAphaka sUvuM. devamaMdiramAM, rAphaDA upara, vRkSanI nIce, smazAnamAM tathA vidizAe (khUNAnI dizAe) mastaka karIne na sUvuM. kalyANanI icchA karanAra puruSe sUvAne vakhate maLa-mUtranI zaMkA hoya to te dUra karavI. maLa-mUtra karavAnuM sthAnaka kyAM che te barobara jANavuM. pANI pAse che ke nahIM te jovuM ane bAraNuM barobara baMdha karavuM. ISTadevane namaskAra karIne apamRtyuno bhaya TALavo, pavitra thavuM. pachI vastra barobara paherIne rakSAmaMtrathI pavitra karelI pahoLI pathArIne viSe sarva AhArano parityAga karIne DAbe paDakhe sUI rahevuM. krodhathI, bhayathI, zokathI, madyapAnathI, strIsaMbhogathI, bhAra upADavAthI, vAhanamAM besavAthI tathA mArge cAlavAthI, glAni pAmelA, Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza atisAra, zvAsa, heDakI, zULa, kSata (ghA), ajIrNa vagere rogathI pIDAyelA, vRddha, bALa, durbaLa, kSINa thayelA ane tRSAtura thayelA eTalA puruSoe koI vakhate divase sUI rahevuM. grISmaRtumAM vAyuno saMcaya, havAmAM rUkSatA tathA TUMkI rAtri hoya che mATe te RtumAM divase UMgha levI lAbhakArI che, paNa bIjI RtumAM divase nidrA le to tethI kapha pitta thAya. ghaNI AsaktithI athavA avasara vinA UMgha levI sArI nathI kemake tevI UMghano vakhata rAtrinI mAphaka sukhano tathA AyuSyano nAza kare che. sUtI vakhate pUrva dizAe mastaka kare to vidyAno, ane dakSiNa dizAe kare to dhanano lAbha thAya. pazcima dizAe mastaka kare to ciMtA upaje, tathA uttaradizAe mastaka kare to mRtyu athavA nukazAna thAya. A rIte nItizAstramAM kahelo zayanavidhi kahyo che. AgamamAM kahelo vidhi A pramANe che. sUtI vakhate caityavaMdana vagere karIne devane tathA gurune vaMdanA karavI. cauvihAra vagere paccakhANa graMthi sahita uccaravuM tathA pUrve grahaNa karelA vratamAM rAkhelA parimANano saMkSepa karavArUpa dezAvakAzika vrata svIkAravuM. dinakRtyamAM kahyuM che ke - prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane dinalAbha (prabhAtasamaye vidyamAna parigraha) e sarve pUrve niyamita nathI teno niyama karuM chuM. te e ke, ekendriyane tathA mazaka, jA vagere trasajIvone mUkIne bAkIno AraMbha ane sAparAdha trasajIva saMbaMdhI tathA bIjo sarva prANAtipAta, manane rokavuM azakaya che. mATe vacanathI tathA kAyAthI gAMTha na choDuM tyAM sudhI na karUM ane na karAvuM. e rIte ja mRSAvAda, adattAdAna ane maithunano paNa niyama jANavo. tathA dinalAbha paNa niyamita hato nahIM teno hamaNAM niyama karuM chuM. temaja anarthadaMDano paNa niyama karuM chuM. zayana, AcchAdana vagere mUkIne bAkInA sarvaupabhoga-paribhogane, gharano madhyabhAga mUkI bAkI sarvadizigamanane gAMTha na choDuM tyAM sudhI vacanathI tathA kAyAthI na karuM ane na karAvuM. A rIte dezAvakAzika svIkAravAthI moTuM phaLa maLe che, ane ethI munirAjanI mAphaka niHsaMgapaNuM pedA thAya che. A vrata vaidyanA jIva vAnare jema prANAMta sadhI pALyuM ane tethI te jema Avate bhave sarvotkRSTa phaLa pAmyo tema bIjA vizeSa phaLanA arthI manuSya paNa mukhya mArge pALavuM. paraMtu tema pALavAnI zakti na hoya to anAbhogAdi cAra AgAromAM cothA AgAravaDe agni saLagavA vagere kAraNathI te dizAvakAzita) vrata mUke to paNa vratabhaMga na thAya. vaidyanA jIva vAnaranuM dRSTAMta A pramANe che. dezAvakAsika upara vAnaranuM dRSTAMta. pUrvakALamAM kAMtimatI nAme nagarI hatI. te nagarImAM siddha nAme mahAvaidya raheto hato. te vaidya mahAna lobhI hato. jethI te potAnA sagA mitra ke, garIba gurabAnuM paNa dhyAna rAkhyA sivAya paisA paDAvato hato. temaja bahu pApavALI auSadhio vAparato hato. eka vakhata te nagaramAM muni mahArAja padhAryA. sarva lokonI sAthe siddhavagha paNa dezanA sAMbhaLavA gayo. munirAje dezanA AraMbhI, A dezanAmAM temaNe mAnavabhavanI durlabhatA upara Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezAvakAsika upara vAnaranuM dRSTAMta. 251 vivecana karyuM. dezanAne aMte vaidyane vizeSa bodha Apyo ane jaNAvyuM ke "vaidyanuM jIvana bahuM kaparuM che. kAraNa ke, te lokanA bhalA karatAM muMDAmAM vadhAre rAjI rahe che te mAne che ke loko vadhu mAMdA paDe te sAruM. Ama chatAM sAro vaidya dayA bhAve ane hitabuddhie vaidyakapaNuM kare to kalyANa sAdhI zake che." muninI A dezanA sAMbhaLI vaidyanuM hRdaya kuNuM paDyuM. te potAne ghera gayo paNa pAcho pUrvanA abhyAsane laI mahAlobhathI potAno dhaMdho karavA mAMDyo. aMte te mRtyu pAmI eka jaMgalamAM vAnararUpe utpanna thayo. A vAnara potAnA ToLAno agraNI banI vAnarIo sAthe kriIDA karato potAno kALa pasAra karavA lAgyo. eka vakhata jyAM A vAnara vase che te jaMgalamAM sametazikharanI yAtrAe nIkaLelo eka muniono samudAya AvI caDyo. ahiM eka muninA page kAMTo vAgyo. kAMTo eTalo badho UMDo utaryo ke te kheMcI zakAyo nahi, paga sujI gayo. muni pagaluM paNa AgaLa cAlavA mATe samartha thayA nahi. munio aTakyA ghora jaMgalamAM koI pratikArano mArga temane dekhAyo nahI. kAMTAthI viMdhAyela munIe bIjAone kahyuM ke "mAre mATe tamAre badhAye rokAI rahevAnI jarUra nathI, Apa sukhethI padhAro huM ahiM rahyo rahyo manathI sametazikharanI bhAvanA bhAvI jIvana pavitra karIza." munio thoDIvAra to aTakyA paNa chevaTe temane lAgyuM ke tAtkAlika kAMI paNa pratikAra thAya tema nathI, tema jANI eka bIjAne khamAvI sau nIkaLyA. kaMTaka viddha munI eka zIlAtaLane potAno upAzraya mAnI dhyAna magna rahyA. tevAmAM thoDIvAre keTalAka vAnaronuM ToLuM AvyuM. keTalAke munine mAravA patharA to keTalAke lAkaDAnA TukaDA upADyA. tevAmAM vaidyano jIva je vAnara thayo hato te tyAM Avyo munine jotAM vicAravA lAgyo, meM AvA munine kyAMya ne kyAMya joyA che. ema vicAratAM pUrvabhava yAda Avyo, teNe munione mAravA taiyAra thayela vAnara ane vAnarIone dUra karyA ane siddhavaidyanI jema munino paga hAthamAM laI pUrvabhavanA abhyAsathI muninAM pagamAMthI kAMTo kheMcI kADhyo. turta vAnara jaMgalamAM upaDyo ane saMrohiNI auSadhi lagAvI muninA pagane sAro banAvyo. munie vAnarane uddezI kahyuM "he vAnara ! tuM tiryaMca che chatAM A tiryacapaNAmAM paNa tuM prayatna kare to tAruM kalyANa sAdhI zake che.' kaMbala ane saMbale tiryacapaNAmAM paNa dharma karI devagati meLavI. bhagavAnane DaMkha denAra caMDakauzika sarSe paNa samabhAva rAkhI kalyANa sAdhyuM che. mATe samyakatva mULa bAravratane zakti mujaba ArAdha. jethI ghaNA pApo paNa nAza pAmaze. temaja bAravratamAM paNa vizeSa karIne dezAvakAsika vrata ArAdhavA yogya che. A vrata sAmAyika sahita ane sAmAyika rahita ema be prakAre thAya che. manathI paNa pApa vyApAra nahi karavAno nirNaya karI, niyata karelI bhUmimAM rahevuM te sAmAyika dezAvakAsika che ane bIjAthI niyata karelI bhUmimAM sarvavratanA saMkSeparUpa dezAvakAsika karavAthI, te bhUmi sivAya bIjA badhA sthaLanA pApano niSedha thAya che. vAnaranuM citta dazAvakAsika upara Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza coMTyuM. munie vAnarane dharmamAM sthira karI tyAMthI AgaLa vihAra karyo ane krame karI sametazikhara pahoMcyA. vAnarane saMpUrNa phaLanI icchA thaI tethI teNe te ja rAtrie eka parvata upara sAmAyika sahita dezAvakAsika vrata svIkAryuM. rAtre sihe vAnara upara hUmalo karyo. vAnara vratane saMbhALI pagaluM paNa khasyo nahIM. A rIte siMhe vAnarane phADI nAkhyo. vAnare mana sthira rAkhyuM ane tyAMthI dharma dhyAnamAM mRtyu pAmI bhuvanapatimAM hajAro varSanA AyuSyavALo deva thayo. bhuvanapatimAM devalokanuM AyuSya pUrNa karI, vAnarano jIva maNimaMdira nAmanA nagaramAM maNizekhara rAjAnI paTarANI maNImALAnI kukSiAmAM utpanna thayo. pUrNa mAro janma thayo. ahIM mAtApitAe tenuM nAma arUNadeva rAkhyuM. arUNadevakumAra cakravarti putranI jema pAMca dhAvamAtAthI lAlanapAlana karAto anukrame bAlyakALa pasAra karI yauvanapaNAne pAmyo. te hajAro vidyAdhara kanyAone paraNyo ane teNe prajJapti vigere hajAro vidyAone meLavI. samaya jatAM banne vidyAdhara zreNiono adhipati vidyAdhara cakravarti rAjA thayo. ane pitAnA rAjyano paNa adhiSThAtA thayo. vaLI eka vakhata maNimaMdira nagaramAM rathayAtrAno utsava AraMbhAyo. saMghe gAmogAma AmaMtraNa mokalyAM, A prasaMge aneka zrAvakagaNa ane suvihita sAdhusamudAya maNimaMdiranagaramAM padhAryo. rathayAtrAnA varaghoDAno ghera ghera satkAra thayo. pharato pharato ratha rAjAnA maMdire Avyo. rAjAe ratha joyo ane jainazAsananI prabhAvanAne te anumodavA lAgyo. tevAmAM tenI najara utsavamAM vacce rahela sAdhusamudAya upara paDI. A sAdhusamudAyanA agresara zrI prabhasUri hatA. temanI pAse eka vRddha sAdhu ubhA hatA. A sAdhune dekhatAM rAjAne cakkara AvyA ane turta mUcchakhAI jamIna upara DhaLI paDyo. thoDIvAre zuddhi AvatAM teNe sau prathama te vRddhamunine vAMdyA. lokoe kahyuM "rAjanuM ! AcAryane choDI A munine tame kema vAMdhA ? rAjAe potAno pUrvabhava vAnarapaNAno kahI batAvyo ane jaNAvyuM ke "A mArA parama upakArI che." AcArye kahyuM, rAjanuM! tiryacapaNAmAM paNa tame dharma karI AvI rAjayaRddhi pAmyA to mAnavabhavamAM zuddha rIte dharma karo to jagatamAM evI kaI vastu che ke je na meLavI zakAya? rAjA pratibodha pAmyo; teNe potAnA putra padmazakharane rAjyagAdI upara sthApI turta AcArya bhagavaMta pAse dIkSA lIdhI ane ugra tapazcaryA AraMbhI. eka vakhata arUNadeva rAjarSi vihAra karatA hatA te vakhate AkAzamAMthI pasAra thatI lakSmIdevIe joyA. tene temanI parIkSA karavAnuM mana thayuM. teNe nIce utarI muninI samakSa aneka devAMganAo vidurve anukULa upasarga karyA. anukuLa upasargathI jyAre te kSobha na pAmyA tyAre teNe ghaNA pratikuLa upasarga karyA. Ama cha mAsa anekavidha upasargo karI devI thAkI ane munivarano aparAdha khamAvI temanI stavanA karatI aMtardhAna thaI. arUNadeva rAjarSie te bhavamAM ugra tapazcaryA karI niraticAra cAritra pALI tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM. ane AyuSya pUrNa karI dasamAM devalokamAM devapaNe utpanna thayA. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI tIrthaMkara thaI muktipadane pAmaze. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmarAgano vijaya kevI rIte karavo ? 253 temaja cArazaraNA aMgIkAra karavA sarva jIvarAzine khamAvavAM aDhAre pApasthAnakano tyAga karavo, pApanI niMdA karavI. punyanI anumodanA karavI. pahelA navakAra gaNI jai me hujja pamAo, imassa dehassa imAi rynniie| AhAramuvahi dehaM savvaM tiviheNa vosiriaM // 1 // jo A rAtrimAM A dehathI judo thAUM, to A deha AhAra ane upadhi e sarvane trividhe karI vosirAvuM chuM. A gAthA vaDe traNa vAra sAgArI anazana karavuM ane sUtI vakhate navakAra ciMtavavo. ekAMta zavyAne viSe ja sUvuM, paNa jyAM strI vagereno saMsarga hoya tyAM na sUvuM. kemake viSayasevanano abhyAsa anAdi kALano che ane vedano udaya khamavo bahu muzkela che. tethI kadAca kAmavAsanAthI jIva pIDAya; kema ke jema lAkhanI vastu agninI pAse mUkatAM turata pIgaLI jAya che tema dhIra ane durbaLa zarIravALA puruSa hoya to paNa te strI pAse hoya to pIgaLI jAya che. puruSa manamAM je vAsanA rAkhIne sUI jAya che te ja vAsanAmAM te pAcho jAgRta thAya tyAM sudhI rahe che evuM DAhyA puruSonuM kahevuM che. mATe mohano sarvathA tyAga karIne vairAgya vagerenI bhAvanA bhAvatAM UMgha levI. tema karavAthI khoTuM svapra athavA duHsvapra AvatuM nathI dharmanI bAbatanAM ja sArAM svapra Ave che. bIjuM sUtI vakhate zubhabhAvanA bhAve to sUto mANasa parAdhIna hovAthI, ApadA ghaNI hovAthI, AyuSya sopakrama hovAthI tathA karmagati vicitra hovAthI kadAca maraNa pAme to paNa tenI zubhagati ja thAya. kemake "chevaTe jevI mati tevI gati thAya." evuM zAstravacana che. ahIM kapaTI sAdhue haNelA posAtI udAyI rAjAnuM daSTAMta jANavuM. kAmarAgano vijaya kevI rIte karavo? have cAlatI gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA karIe chIe. pachI pAchalI rAtrie UMgha UDI jAya tyAre anAdikALanA bhavanA abhyAsanA rasathI udaya pAmatA evA durjaya kAmarAgane jItavAne mATe strInA zarIranuM azucipaNuM vagereamanamAM citavavuM. "azucipaNuM vagere" emAM vagere zabda kahyo che mATe jaMbUsvAmI, sthUlabhadrasvAmI Adi moTA RSioe tathA sudarzana vagere suzrAvakoe duHkhathI paLAya evuM zIla pALavA je mananI ekAgratA karI te, kaSAya vagereno jaya karavAne mATe je upAya karyA che, saMsAranI atizaya viSama sthiti ane dharmanA manoratha manamAM ciMtavavA. temAM strInA zarIranuM apavitrapaNuM, niMdapaNuM, vagere sarva prasiddha che. pUjya zrI munisuMdarasUrijI ma. e adhyAtmakalpadrumamAM kahyuM che ke are jIva ! cAmaDI, hADakAM, majjA, AMtaraDAM, carabI, lohI, mAMsa, viSTA vagere azuci ane asthira evA pudgalonA skaMdha strInA zarIranA AkAre pariNamyA che, temAM tane ramaNIya zuM lAge che ? are jIva ! thoDI viSTA vagere apavitra vastu dUra paDelI jovAmAM Ave to tuM zuM zuM kare che ane nAka maraDe che. ema chatAM te mUrkha ! te ja Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrAddhavidhi prakaraNa - tIya prakAza azuci vastuthI bharelA strInA zarIranI zA mATe abhilASA kare che? viSTAnI jANe kothaLI ja na hoya ! evI zarIranA chidramAMthI nIkaLatA ghaNA maLathI malina thayelI, utpanna thayelA kRminA jALAthI bharelI, tathA capaLatAthI, kapaTathI ane asatyathI puruSane ThaganArI evI strIne tenI bahAranI saphAIthI mohamAM paDI je bhogave che tethI tene naraka maLe che. kAmavikAra traNe lokane viTaMbanA karanAro che, tathApi manamAM viSayasaMkalpa karavAnuM varSe to kAmavikArane sahajamAM jItAya. kahyuM che ke he kAmadeva ! huM tArUM mULa jANuM chuM. tuM viSayasaMkalpathI utpanna thAya che mATe huM viSayasaMkalpa ja na karuM ke jethI tuM mArA cittamAM utpanna na thAya. A rIte viSaya upara pote navI paraNelI ATha zreSThikanyAone pratibodha pamADanAra ane navvANuM kroDa sonaiyA jeTalA dhanano tyAga karanAra zrI jaMbUsvAmInuM, kozA vezyAne viSe Asakta thaI sADI bAra kroDa sonaiyA kharacI kAmavilAsa karanAra tatkALa dIkSA laI kozAnA mahelamAM ja comAsuM rahenAra zrI sthUlabhadrasvAmInuM tathA abhayA rANIe karelA aneka anukULa tathA pratikULa upasargathI manamAM paNa jarAya vikAra na pAmanAra sudarzana zeTha vagerenuM dRSTAMta prasiddha che. jaMbUsvAmInI kathA. rAjagRha nagaramAM RSabhadatta nAme zeTha raheto hato. tene dhAriNI nAme bhAryA hatI. eka vakhata madhyarAtrie dhAriNIe jaMbUvRkSa joyuM. prAtaHkALe teNe RSabhadattane svanI vAta kahI. RSabhadatte potAnI buddhi anusAra kahyuM ke "tAre jAMbu sarakhA varNavALo putra thaze. dhAriNI garbhavatI thaI tene putra thayo. mA-bApe svaprane anusarI tenuM nAma jaMbUkumAra pADyuM. jaMbUkumAra bAlyakALa pasAra karI yauvana vaya pAmyo. mAta-pitAe te nagaranA judA judA ATha zreSThinI ATha kanyAo sAthe teno vivAha karyo. eka vakhata rAjagRhamAM sudharmAsvAmI padhAryA. koNika rAjA nagaravAsIo sAthe dezanA sAMbhaLavA Avyo jaMbUkumAra paNa te dezanAmAM gayo. sudharmAsvAmie dezanAmAM kahyuM ke "jIvana caMcaLa che. jema pANIno parapoTo sahejamAM phuTI jAya che tema A jIvana nazvara che." sudharmAsvAminI dezanA ja jaMbUkumAranA hRdayamAM ArapAra utarI, tene jIvana asthira samajAyuM. ane A jIvanamAMthI svazreya sAdhavAnuM suryuM. te turta ubho thayo ane potAno uddhAra karavA dIkSA ApavAnI mAgaNI karI. sudharmAsvAmie "pavigha reDhuM tArI sArI bhAvanAmAM tuM vilaMba na kara, tema kahI tene protsAhana ApyuM. jaMbUkumAra 'huM turta mAbApanI rajA laI AvuM chuM.' ema gurumahArAjane kahI nagara tarapha vaLyo. mArgamAM jatAM zastro calAvatA zIkhatA kumAro taraphathI pheMkAyela moTo loDhAno goLo tenI najIka paDyo. jaMbUkumAranI vicAradhArA palaTANI tene lAgyuM ke jIvanamAM kSaNano kyAM bharoso che teNe vicAryuM ke mane A loDhAno goLo vAgyo hota to huM mArI jAta mane mArI mananI manamAM rahI jAta." jaMbUkumAra pAcho vaLyo ane sudharmAsvAmI pAse Avyo teNe tyAM brahmacarya Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbusvAmInI kathA. 255 vrata svIkAryuM ane pachI mAta-pitA pAse Avyo. mAtA-pitAnI AgaLa dIkSA levAno potAno vicAra jaNAvyo. RSabhadatta ane dhAriNI putranA A vacana sAMbhaLI mUcchita thayAM. thoDIvAre zAMti pAmI temaNe jaMbUkumArane dIkSA e keTalI AkarI che te samajAvyuM. jaMbUkumAre paNa teno yogya pratyuttara Apyo. chevaTe mAtA-pitAe maLI eTalI mAgaNI karI ke "putra ! je ATha kanyAo sAthe vivAha karyo che tenI sAthe tuM lagna kara. lagna pachI tAre dIkSA levI hoya to sukhethI bIje divase dIkSA leje.' Ama kahevAmAM teonI dhAraNA hatI ke paraNyA pachI e strIonA premamAM lapaTAI ApoApa dIkSAno vicAra mAMDI vALaze. paraNyA pahelAM kanyAonA mAtA-pitAne kahevAmAM AvyuM ke paraNyA pachI turta jaMbUkumAra dIkSA levAnI bhAvanA rAkhe che. kanyAonA mAtapitAe A khabara kanyAone ApI. temaNe pratyuttaramAM kahyuM ke "temanI icchA hoya te pramANe bhale kare. amArAthI banaze to ame samajAvI temane dIkSA nahi levA daIe ane Ama chatAM paNa amArAthI nahi samaje to temanI sAthe ame paNa dIkSA laIzuM." lagnotsava ujavAyo. eka eka kanyAnA dAyakAmAM nava nava kroDa sonA mahora jaMbUkumArane ApavAmAM AvI. ATha krAMDa sonA mahora kanyAonA mosALa taraphathI maLI, eka kroDa sonAmahora jaMbUkamArane potAnA mosALa taraphathI maLI. ane aDhAra kroDa sonA mahora pramANa milkata potAnA pitAnI hatI. Ama navvANuM koDa sonA mahorano adhipati jaMbUkumAra thayo. jaMbUkumAra prathama rAtrie ATha vadhUo sAthe zayanagRhamAM dAkhala thayo. strIoe ghaNA hAvabhAva karyA paNa jaMbUkumAra sthira rahyA. A prasaMge corI karavA prabhava nAme cora potAnA pAMcaso sAthIdAro sAthe dAkhala thayo. teNe jaMbUkumAranA gharamAMthI dhana upADI javA gAMsaDIo bAMdhI paNa uThAvI jAya te pahelAM to jaMbUkumAre gaNela navakAnA mAhAmyathI koI devatAe temane khaMbhita karyA ane te AThe strIo sAtheno jaMbUkumArano vArtAlApa sAMbhaLavAmAM tallIna banyo. A pachI teNe jaMbUkumArane kahyuM "bhAgyazALI ! huM tamArI corI karavA mAgato nathI paNa tamArI pAse je khaMbhita karanArI vidyA che te mane Apo ane huM mArI pAse avasthApinI ane tAlodghATinI nAmanI je be vidyA che te huM tamane ApuM chuM.' javAbamAM jaMbUkumAre kahyuM "meM tamane khaMbhita karyA nathI. mAre koI vidyAonI jarUra nathI. huM to tRNanI mAphaka A sarva Rddhi ane bhogone tajI prAtaHkALe dIkSA grahaNa karavAno chuM. kAraNa ke A bhogo madhubiMdu jevA che." prabhave kahyuM "madhubindunuM dRSTAMta zuM che ?" jaMbUkumAre madhubindunuM dRSTAMta kahI tene pratibodha karyo ane temanI prathama strI samudrazrIne teNe Apela kheDUtanA dRSTAMtano pratyuttara kAgaDAnuM dRSTAMta ApI Apyo ane tene pratibodhita karI. A pachI pAzrI, padyasenA, kanakasenA, nabhasenA kanakazrI, rUpazrI ane jayazrIe anukrame vAnaradRSTAMta, nupUrapaMDitAnuM daSTAMta, kaNabInuM daSTAMta siddhibuddhinuM daSTAMta, vipraputranuM dRSTAMta, mAsAyaMsa pakSInuM daSTAMta, ane brAhmaNaputrInuM dRSTAMta kahyAM. A daSTAMtono pratyuttara jaMbUsvAmie anukrame kaThIArAnuM daSTAMta, vidyumbhAlInI kathA, vAnara daSTAMta, ghoTakanuM dRSTAMta, viprakathA, traNa mitranuM daSTAMta ane lalitAMgakumAranuM dRSTAMta kahI Apyo. jethI AThe strIo pratibodha pAmI. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrAddhavidhi prakaraNa - tIya prakAza prAtaHkALe jaMbUkumAre prabhavacora tenA pAMcaso sAthIdAro, ATha strIo, sAsu sasarA ane mAta-pitA sAthe dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA bAda jaMbUsvAmI niraticAra zuddha cAritrapALI caudapUrvI thayA ane anukrame cAraghAti karma khapAvI kevaLajJAna meLavI muktipadane varyA. jaMbusvAmI pachI temanI pATe prabhavasvAmI thayA. sthUlibhadranI kathA. pATalIputramAM naMda nAme rAjA rAjya karato hato. tene zakaTAla nAme maMtrI hato. A maMtrIne lAcchalade nAme bhAryA hatI. A zakaTAla maMtrIne lAcchaladethI sthUlibhadra ane zrIyaka nAme be putro thayA. ane yakSa-yakSidinnA vigere sAta putrIo thaI. eka divasa mitronI sAthe sthUlibhadra udyAnamAM gayA. pAchA vaLatAM kozA nAmanI vezyAe temane joyA. jotAM ja te mugdha banI ane AkarSAI potAnA AvAse laI gaI. sthUlibhadra paNa tenAmAM lubdha banyA. A pachI putranA mohavALA pitAe putranI IcchA mujaba dhana mokalavAnuM rAkhyuM. Ama bAra varSa sthUlabhadra kozyAne ghera pasAra karyA. ane sADA bAra koDa sonaiyA kharyA. - pATalIputramAM eka vararUci nAmano brAhmaNa hato. teNe kapaTathI naMdanuM mana zakaTAla maMtrI uparathI pheravyuM zakaTAlane AthI khoTuM lAgyuM ane teNe viSa khAI svaputranA hAthe talavAra marAvIne mRtyu ApyuM. pAchaLathI rAjAne khabara paDI ke vararUcinI AmAM kapaTakriyA hatI. teNe vararUcine jelamAM nAMkhyo ane maMtrIpada svIkAravA zrIyakane kahyuM. zrIyake rAjAne kahyuM, "he rAjan ! mAro moTo bhAI yUlibhadra vezyAne ghera che. ane te moTo hovAthI pradhAnapadano adhikArI hovAthI tene bolAvI Apa te pada temane Apo.' rAjAe dhUlibhadrane bolAvyo ane maMtrIpada levA Agraha karyo. sthUlibhadra javAbamAM kahyuM, "rAjanuM! vicArI Apane javAba ApIza." rAjAe "bhale vicAra karIne kahejo' ema kahI tene rajA ApI. sthUlibhadra azokavATikAmAM gayo teNe maMtrIpada mATe vicAra karavA mAMDyo vicAratAM vicAratAM tene samagra jagat svArthI jaNAvA lAgyuM. tene maMtrIpada, rAjyaRddhi ke saMpatti sarva asthira ane anarthakAraka dekhAvA lAgyAM. teNe potAnA hAthe paMcamuSThi loca karyo ane zAsanAdevIe ApelA sAdhuveSa grahaNa karI rAjA AgaLa hAjara thayo. rAjA A joI Azcarya pAmyo ane bolyo "A zuM?" sthUlibhadre kahyuM "rAjan ! meM tame kahyA mujaba khuba khuba vicAra karyo to jaNAyuM ke saMsAramAM janmI yogyapada levA jevuM hoya to A sAdhupada che. AthI meM sAdhupada grahaNa karyuM che' turta rAjamahela choDI libhadra saMbhativijaya AcArya pAse gayA. ane vidhipUrvaka temanI pAse dIkSA grahaNa karI. kozA skUlibhadranA dIkSA aMgIkAranA samAcAra sAMbhaLI turta temanI pAse AvI ane vilApa karatAM kahevA lAgI ke maMtrIpada choDI A tame zuM lIdhuM ? ane tamArAthI levAyuM paNa kema ?' sthUlibhadra mauna rahyA. tyAMthI temaNe guru sAthe vihAra AraMbhyo. cAturmAsa samaya najIka Avyo. guru pAse rahelA sAdhuomAMthI eke gurumahArAja pAse AvI siMhanI guphA AgaLa rahI cAturmAsa karavAnI mAgaNI karI. bIjAe mahAsarpanA bIla AgaLa Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthUlibhadranI kathA. 257 khaDe page rahI cAturmAsanI anujJA mAgI. trIjAe kUvAnA kAMThAnI bhAravaTa upara rahI cAturmAsa karavAnI rajA ApavA vijJapti karI. tyAre sthUlibhadre kahyuM "bhagavan! huM kozA vezyAnA gharamAM rahI cAturmAsa karavAnI icchA rAkhuM chuM." gurue cAre ziSyone jJAnathI temanI yogyatA pArakhI te te sthaLe cAturmAsa karavAnI anujJA ApI. gurunI anujJA mujaba eka siMhanI guphAdvAre. bIjA sarpanA bIla upara ane trIjA kUvAnA kAMThAnI bhAravaTe cAturmAsa rahyA. sthUlibhadrane AvatA joI kozA sAme AvI page paDI. sthUlibhadra cAturmAsa rahevA tenI citrazALAnI mAgaNI karI. kozAe AnaMda pAmI vasati ApI. sthUlibhadra kozAnI citrasabhAmAM cAturmAsa rahyA. roja vezyA munine Sasano AhAra vahorAve che temaja netronA vikAro ane hAvabhAva temanI sanmukha kare che. varSARtu hovAthI ThaMDo pavana ane moronA avAjo vAtAvaraNane uttejita kare che. pratidina nATya vinoda vezyAnA AvAsamAM cAle che. vadhumAM kozA vezyA muni pAse AvI pUrvanA prasaMgo yAda karAve che ane kahe che ke "mArA jevI Apane svAdhIna chatAM, yauvana vaya chatAM, Ape A dIkSA zA mATe grahaNa karI ?' yUlibhadra A badhuM akSubdha mane nihALe che ane vezyAne javAba ApatAM kahevA lAgyA. he kozA ! strInuM zarIra azucithI bhareluM che. strInA stana e mAMsa graMthi che. strI e malamUtranI kyArI che. AmAM kAMI mugdha thavA jevuM nathI. strIsaMbhoga aneka jIvono ghAta karanAra che. narake laI janAra che ane bhavobhava jIvane mohita karI rakhaDAvanAra che." Ama chevaTe sthUlibhadra nizcala rahyA. kozA chevaTe thAkI ane bolI "Apa dhanya cho. kRtArtha cho. nizcala cho." teNe sthUlibhadra pAse zrAvakavrata lIdhAM. zrAvikA thaI ane niyama lIdho ke "rAjAe mokalela puruSa sivAya anya puruSono vacanathI paNa huM svIkAra karIza nahi." cAturmAsa pUrNa thaye kozAne pratibodhI sthUlibhadra guru pAse AvyA. gurue temane kahyuM "kharekhara tame duSkara duSkara duSkara kAraka kArya karyuM che. gurunA A vacane sihanI guphA pAse cAturmAsa karI Avela muninA manane dubhAvyuM. kAraNa ke temane gurue tame "duSkara kArya karyuM che tema kahyuM hatuM ane roja Sasa bhojana karI kozAne ghera rahela sthUlibhadrane "duSkara duSkara' kahyuM. AthI temane sthUlibhadra upara ISa utpanna thaI. eka divasa naMdarAjAnI prasannatA meLavI tenI paravAnagIthI koIka rathakAra kozAne ghera Avyo. kozA sthUlabhadranA guNathI mohita hatI. rathakAre vidyAo batAvI kozAne AkarSavAnuM mana thayuM. teNe potAnI vidyAvaDe kozAnI bArImAM beThAM beThAM eka bANa para bIjuM bANa mUkI AmraphaLanI leba lAvI vezyAne ApI. kozAe paNa teno garva utAravA sarasavanA DhagalA upara soya rAkhI tenA upara puSpa mukI nAca karI batAvI tenuM abhimAna utAryuM ane bolI. 'AMbAnI luMba toDavI ke sarasava upara nAcavuM e kAMI muzkela nathI. paNa ati duSkara kArya to sthUlibhadra karyuM te che. ke je strInA sahavAsamAM rahyA chatAM jarA paNa kSubdha na pAmyA. vana, jaMgala ke ekAntamAM rahIne to saMyama ghaNA pALe che paNa suMdara mahelamAM Sasa bhojana khAI strInI samIpe rahI saMyama pALanAra to zakaTAla naMdana sthUlabhadra eka ja che." 33 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza kozAe karelI sthUlibhadranI A prazaMsAthI vidyAgarviSTa rathakAra pratibodha pAmyo. kozA pAseno viSayarAga visarI te sthUlibhadra pAse gayo ane teNe temanI pAse dIkSA lIdhI. 258 bIjA cAturmAsano prasaMga Avyo. siMha guphAvAsI muni guru pAse AvyA ane temaNe vezyAne tyAM cAturmAsa rahevAnI anujJA mAgI. gurue kahyuM ke 'A kArya mahAduSkara duSkarakAraka che mATe rahevA do.' paNa temane to sthUlibhadranI sarasAi karavI hatI temaNe Agraha pakaDyo. chevaTe gurue kahyuM ke javuM hoya to bhale jAo, paNa tame cAritra sAcavI nahi zako.' siMha guphAvALA muni vezyAne tyAM AvyA ane sthUlibhadra je citrazALAmAM rahyA hatA tyAM rahyA. saMdhyA vitatAM kozAnI bena upakozA raMgarAga sajI tyAM AvI varSonA tapa karanAra ane manathI mArA jevo koI nizcala nathI tevuM abhimAna rAkhanAra siMhaguphAvAsI muni rUparaMga, hAvabhAva, netronA vikAranI ceSThA karatI vezyA upara mohita thayA. temane temanuM tapa, japa, ane saMyama kaSTamaya lAgyA ane yauvana jIvanano lAvo upakozA vezyAnA zarIrathI levAnuM sujyuM. te varSonuM cAritra visarI vezyA pAse bhoganI prArthanA karavA lAgyA. vezyAe kahyuM 'tame jANo cho ke A ghara vezyAnuM che tene meLavavA dhana joIe.' temaNe munipaNuM choDyuM ane bhara comAse nepALa deza jai rAjAnI stuti karI dAnamAM ratnakaMbala meLavI. pAchA vaLatAM coroe luMTyA, viSaya lobhathI muni Ama traNa vakhata dAnamAM ratnakaMbala lAvyA ane traNa vakhata luMTAyA, chevaTe cothI vakhate mAMDa mAMDa comAsuM pUrNa thavAnA samaye kaMbala laI upakozA vezyA pAse AvyA. temaNe ratnakaMbala ApI bhoganI potAnI mAgaNI tAjI karI. upakozAe paga luMchI te ratnakaMbalane azuci sthAnamAM pheMkI, muni kahe cheM haiM A zuM kare che ? A ratnakaMbala meLavavI durlabha che.' upakozAe kahyuM. 'mUrkha muni ! A durlabha che ke mAnava jIvana ane temAM paNa te varSo sudhI AcareluM tapa-japa ane saMyama durlabha che ! mArU zarIra to azucithI bhareluM che. AnI sAthe bhogabhogavI saMyama jIvana hArI tuM kyAM rakhaDIza teno tane khyAla che ?' vezyAthI haDadhUta thayela ane tenA vacanathI sAna ThekANe Avela munine potAnA kRtya mATe pazcAtApa thayo. te guru pAse AvyA ane kahevA lAgyA 'he bhagavaMta ! kharekhara Ape jaNAvyuM tema sthUlibhadra ati duSkara-duSkara kAraka che. e mahA sattvazALI che. huM sattvahIna chuM,' A pachI temaNe potAnA pApanI guru samakSa AlocanA karI, prAyazcitta lIdhuM. sthUlibhadra A pachI caudapUrvI thayA. temaNe hajAro jIvone pratibodha pamADyA. Ama sthUlibhadra trIsa varSa gharavAsamAM, covIsavarSa munipaNAmAM ane pIstAlIsa varSa yugapradhAnapaNAmAM ema navvANuM varSanuM AyuSya pALI bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA nirvANa pachI 215 varSe svarge gayA. sudarzana zeTha. sudarzana zeThane calita karavA mitrapatnIe ghaNI mAMgaNI karI paNa 'huM puruSatva vinAno chuM' tema kahI zeTha tenI pAsethI chaTakyA; samaya jatAM abhayA rANIe sudarzanazeThanI patnIne putrothI viMTAelI dekhI teno badalo levA rANI taiyAra thaI. teNe sudarzanane dhyAnamAMthI upADyA ane Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyAdine jItavAnI paddhati. 259 calita karavA ghaNA prayatna karyA paNa te calita na thayA. tyAre rANIe kolAhala karI temanA upara Aropa mUkI pakaDAvyA aMte zeThanA daDha samyakatvathI prasanna thaI samakitI deve zeThane ApavAnI zULinA sthAne siMhAsana upara ArUDha karyA. kaSAyAdine jItavAnI paddhati. have kaSAya vagere doSano jaya te te doSanI manamAM viruddha bhAvanA vagere karavAthI thAya che. jema krodhano jaya kSamAthI, mAnano nirAbhimAnapaNAthI, mAyAno saraLatAthI, lobhano saMtoSathI, rAgano vairAgyathI, dveSano maitrIthI, mohano vivekathI, kAmano strInA zarIra uparanI azuci bhAvanA bhAvavAthI, matsarano bIjAnI vadhI gayelI saMpadA jovA chatAM manamAM adekhAI na rAkhavAthI, viSayano indriyadamanathI, mana-vacana-kAyAnA azubha yogano traNa guptithI, pramAdano sAvadhAnatAthI ane aviratino jaya viratithI thAya che. takSaka nAganA mAthe rahelo maNi meLavavo athavA amRtapAna karavuM evA upadeza mAphaka A vAta banavI muzkela che; evI paNa manamAM kalpanA na karavI. sAdhu munirAja vagere te te doSano tyAga karIne saguNI thayelA cokhI rIte dekhAya che. tathA dRDhaprahArI cilAtIputra, rohiNeya cora vagere puruSonA dAkhalA paNa A viSaya upara jAhera che. kahyuM che ke te loko ! je jagamAM pUjya thayA te pahelAM ApaNA jevA ja sAdhAraNa mANasa hatA ema samajI tame doSano tyAga karavAmAM ghaNA utsAhavaMta thAo. kAMI koI evuM khetara nathI ke jemAM puruSo utpanna thAya che. ane zarIra, indriyo vagere vastu jema mANasane svabhAvika hoya che tema sAdhupaNuM svabhAvika nathI maLatuM, paraMtu je puruSa guNone dhAraNa kare che te sAdhu kahevAya che. mATe guNonuM upArjana karo. aho ! he priya mitra viveka ! tuM ghaNA puNyathI mane maLyo. tAre kyAre paNa amArI pAsethI kyAMya paNa na javuM. huM tArI sahAyathI utAvaLathI janmano tathA maraNano uccheda karuM . koNa . jANe pharIthI tAro ane mAro meLApa thAya ke na thAya, udyama karavAthI guNonI prApti thAya che ane prayatna karavo ApaNA hAthamAM che. ema chatAM phalANo "moTo guNI che." e vAta koNa jIvato puruSa sahana karI zake ? guNathI ja sanmAna maLe che. jJAti-jAtinA ADaMbarathI kAMI na thAya. vanamAM utpanna thayeluM puSpa levAya che ane pratyakSa potAnA zarIrathI utpanna thayelo maLa nAMkhI devAya che. guNathI ja jagamAM mahimA vadhe che paNa moTA zarIrathI athavA pAkaTa-moTI vayathI vadhato nathI. juo, kevaDAnAM moTA ane junAM pAMdaDAM kore rahe che ane vacce AvelAM nAnAM ane navAM pAMdaDAM sugaMdhI hovAthI tene sarve svIkAre che. jethI kaSAyAdinI utpatti thatI hoya te vastuno athavA pradezano tyAga karavAthI te te doSano nAza thAya che. kemake je vastuthI kaSAyarUpa agninI utpatti thAya te vastu mUkavI ane je vastuthI kaSAyano upazama thAya te vastu avazya levI. ema saMbhaLAya che ke svabhAve krodhI evA caMDarUdra AcArya krodhanI utpatti na thavAne mATe ziSyothI judA rahyA hatA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - dvitIya prakAza 260 nArakI AdinI vedanAo. have saMsAranI atizaya viSama sthiti prAye cAregatimAM du:kha ghaNuM bhogavAya che te uparathI vicAravI. temAM nArakI ane tiryaMca e bannemAM bahu du:kha che. te to prasiddha ja che. kemake sAte narakabhUmimAM kSetravedanA ane zastra vinA ekabIjAne upajAvelI vedanA paNa che. pAMca narakabhUmimAM zastrajanya vedanA che ane traNamAM paramAdhAmI devatAnI karelI vedanA paNa che. narakamAM ahoniza pacI rahelA nArakI jIvone AMkha mIMcAya eTalA kAla sudhI paNa sukha nathI. eka sarakhuM duHkha ja che. he gautama ! nArakIjIvo narakamAM je tIvra duHkha pAme che tenA karatAM anaMtagaNuM du:kha nigodamAM jANavuM. tiryaMca paNa cAbuka, aMkuza, paroNA Adino mAra sahe che vagere. manuSyabhavamAM paNa garbhavAsa, janma, jarA, maraNa, nAnAvidha pIDA, vyAdhi, daridratA vagere upadrava hovAthI duHkha ja che. kahyuM che ke he gautama ! agnimAM tapAvI lAlacoLa karelI soyo eka sarakhI zarIramAM ghoMcavAthI jeTalI vedanA thAya che te karatAM AThagaNI vedanA garbhavAsamAM che. jIva garbhamAMthI bahAra nIkaLatAM yoniyaMtramAM pIlAya che. tyAre tene upara kahelI vedanAthI lakSagaNI athavA kroDAkroDagaNI vedanA thAya che. baMdIkhAnAmAM aTakAva, vadha, baMdhana, roga, dhanano nAza, maraNa, ApadA, manamAM tApa, apayaza, niMdA evAM du:kha manuSyabhavamAM che. keTalAka jIvo manuSyabhava pAmIne paNa mAThI ciMtA, saMtApa, dAridra ane roga ethI ghaNo udvega pAmIne marI jAya che. devabhavamAM paNa cyavana, parAbhava, adekhAI vagere che ja. vaLI kahyuM che ke adekhAI, kheda, mada, ahaMkAra, krodha, mAyA, lobha vagere doSathI devatAo paNa lapaTANA che; tethI temane sukha kyAMthI hoya ? dharmanA manoratho. dharmanA manoratha A rIte bhAvavA. zrAvakanA gharamAM jJAna-darzanadhArI dAsa thavuM sAruM paNa mithyAtvathI bharelI buddhivALA cakravartI paNa thavuM ThIka nathI. huM svajanAdino saMga mUkI kyAre gItArtha ane saMvegI evA guru mahArAjanA caraNakamaLa pAse dIkSA laIza ? huM tapasyAthI durbaLa zarIravALo thaI kyAre bhayathI athavA ghora upasargathI na DaratAM smazAna vageremAM kAussagga karI uttama puruSonI karaNI karIza ? vagere dharmanA manorathanI bhAvanA bhAvavI. atre dazamI gAthAno vistarArtha saMpUrNa thayo. tapAgacchIya zrI ratnazekharasUri-viracita 'zrAddhavidhiprakaraNa'nI 'zrAddhavidhi kaumudI' TIkAmAM dvitIya rAtrikRtya prakAza saMpUrNa thayo. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza parvakRtya. pavvesu posahAI bNbhannaarNbhtvvisesaai| AsoacittaaTThAhiapamuhesuM viseseNaM // 11 // parvasu pauSadhAdi-brahma-anArambha-tapovizeSAdi / Azvina-caitrASTAhnika-pramukhesu vizeSeNa // 11 // - suzrAvake parvomAM tathA vizeSe Aso mahinAnI tathA caitra mahinAnI aTTAI(oLI)mAM pauSadha vagere karavuM, brahmacarya pALavuM, AraMbha varjavo ane viziSTa tapazcaryA vagere karavI. (1) poSa=dharmanI puSTine, dha=dhAraNa kare te pauSadha kahevAya che. zrAvake siddhAMtamAM kahelA AThama, caudaza vagere parvonA divase pauSadha Adi vrata jarUra karavuM. AgamamAM kahyuM che ke jinamatamAM sarvekALa parvomAM prazasta yoga che ja. temAM paNa zrAvake AThama tathA caudaze avazya pauSadha karavo. upara pauSadha vagere kahyuM che mATe vagere zabdavaDe zarIra Arogya na hovAthI athavA bIjA evA ja kAMI yogya kAraNathI pauSadha na karI zakAya, to be vAra pratikramaNa, ghaNAM sAmAyika, dizA vagerenA atizaya saMkSepavALuM dezAvakAsika vrata vagere jarUra karavAM. temaja parvomAM brahmacarya pALavuM. AraMbha varjavo, upavAsa vagere tapazcaryA zakti mAphaka pahelAM karatAM vadhAre karavI. gAthAmAM Adi zabda che tethI snAtra, caityaparipATI, sarva sAdhuone vaMdanA, supAtradAna vagere karIne, haMmezAM jeTaluM deva-gurupUjana, dAna vagere karAya che te karatAM parvane divase vizeSa karavuM. kema ke jo dararoja dharmanI kriyA samyaka prakAre pALo to to ghaNo lAbha che; paNa jo tema karI zakAtuM na hoya to parvane divase to avazya pALo. dazerA, divALI, akhAtrIja vagere laukika parvone viSe jema miSTAnna bhakSaNanI tathA vastra, AbhUSaNa paheravAnI vizeSa yatanA rakhAya che tema dharmanA parva Ave, dharmane viSe paNa vizeSa yatanA rAkhavI. parva divaso ane tenuM phala. anyadarzanI loko paNa agiyAraza, amAsa vagere parvonA divasomAM keTaloka AraMbha varje che ane upavAsa vagere kare che. tathA saMkrAMti, grahaNa vagere parvomAM paNa potAnI sarvazaktithI dAnAdi Ape che. mATe zrAvake to sarva parva divasa avazya pALavA joIe. parvadina A rIte kahyA che, AThama 2, caudaza 2, pUnama 1 ane amAsa 1 e cha parva dareka mAsamAM Ave che ane dareka pakhavADiyAmAM traNa (AThama 1, caudaza 1 ane pUnama 1 athavA amAsa 1) parva Ave che. temaja gaNadhara zrI gautamasvAmIe bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa ane caudaza" e pAMca parvatithio kahI che. bIja be prakArano dharma ArAdhavA mATe pAMcama pAMca jJAna ArAdhavA mATe, AThama AThe karma khapAvavA mATe, agiyArasa agiyAra aMganI sevA mATe tathA caudaza cauda pUrvonI ArAdhanA mATe jANavI. A pAMca parvamAM amAsa, pUnama umerIe Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 zrAddhavidhi prakaraNa - tRtIya prakAza to pratyeka pakhavADiyAmAM utkRSTa cha parva thAya che. AkhA varSamAM to aThThAI, comAsI vagere ghaNAM parvo che. AraMbha ane sacittAhArano tyAga. parvane divase AraMbha sarvathA varjI na zakAya to paNa thoDAmAM thoDo to varjavo athavA thoDA AraMbhamAM rahevuM. sacitta AhAra jIvahiMsAmaya hovAthI te karavAmAM ghaNo AraMbha thAya che. cAlatI gAthAmAM AraMbha varjavAnuM kahyuM che tethI parvane divase sarva sacitta AhAra avazya varjavo ema samajavuM. mAchalAMo sacitta AhAranA nimittathI sAtamI narakabhUmie jAya che. mATe sacitta AhAra manathI paNa icchavA yogya nathI evuM vacana che. mATe mukhya mArge to zrAvake haMmezAM sacitta AhAra varjavo ja joIe paNa kadAca tema na karI zake to parvane divase to jarUra varjavo ja joIe. temaja parvane divase snAna, mAthAnA vALa vagere samAravA, mAthuM guMthavuM vastra vagere dhovAM athavA raMgavAM, gADAM, haLa vagere kheDavAM, dhAnya vagerenAM mUDA bAMdhavA, carakhA vagere yaMtra calAvavAM, daLavuM, khAMDavuM, pIsavuM, pAna phUla-phaLa vagere toDavAM, sacitta khaDI, ramacI Adi vATavI, dhAnya Adi laNavAM, lIpavuM, mATI vagere khaNavI, ghara vagere banAvavuM ityAdi sarva AraMbha yathAzakti varjavA. te potAnA kuTuMbano nirvAha AraMbha vinA karI na zake to keTaloka AraMbha to gRhastha karavo paDe, paNa sacitta AhArano tyAga karavo potAnA hAthamAM hovAthI ane sahajamAM karI zakAya tema hovAthI te avazya karavo. ghaNI mAMdagI vagere kAraNathI sarva sacitta AhArano tyAga karI na zakAya to eka be Adi sacitta vastu nAma laIne mokaLI (chUTa) rAkhI bAkInI sarva sacitta vastuno niyama karavo. aThThAIonI vicAraNA. AsonI tathA cetranI aTTAI, tathA gALAmAM pramukha zabda che tethI comAsAnI tathA saMvatsarInI aThThAI, (ASADha, kArtika ane phAgaNa e) traNa comAsI ane saMvatsarI vagere parvone viSe upara kahelA vidhi mujaba vizeSa dharmAnuSThAna karavuM. kahyuM che ke - saMvatsara cAummAsiesu, aTThAhiAsua tihisu // savvAyareNa laggAI, jiNavara pUA tava guNasu // 1 // saMvatsarI (vArSika parvanI aThThAI), comAsAnI traNa aThThAI, caitramAsanI ane Aso mAsanI aThThAI, temaja bIjI paNa keTalIka tithiomAM sarvAdarathI jinezvara bhagavaMtanI pUjA, tapa, vrata, paccakhANano udyama kare. zAzvatI aTTAI saMbaMdhI vicAra. | (varSanI) cha aThThAIomAM cetranI ane Azvina mAsanI e banne aThThAIo zAzvatI che. te bannemAM vaimAnika devatAo paNa naMdIzvarAdi tIrthe yAtrA mahotsavo kare che. kahe che ke - Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 ugatI ke AthamatI tithi mAnavI. do sAsaya jattAo, tatthegA hoi dhitamAsaMmi / aThThAhiAAI mahimA, bIA pUNa assiNe mAse // eAo dovi sAsaya, jattAo karaMti savva devAvi / naMdisarammi khayaro, narAya niaesu ThANesu // 2 // be zAzvatI yAtrAo che. temAM eka to caitramAsanI aTTAInI hoya che. ane bIjI Aso mahinAnI aTTAInI hoya che. temAM devatAo aThThAI mahotsavAdi kare che. e zAzvatI yAtrAo sarva devatAo kare che. vidyAdharo paNa naMdIzvaradvIpa upara yAtrA kare che. ane manuSyo potAne sthAnake yAtrA kare che. (potAthI jaI zakAya evA sthApanAtIrthanI yAtrAo kare che.) azAzvatI aThThAIo viSe. taha caumAsiatigaM / pajjo savaNAya tahaya iya chakkaM // jiNa jamma dikhkhava kevala / nivvANAIsu asAsaiA // 3 // temaja traNa comAsAnI aThThAIo ane pazuSaNanI aTTAI e badhI maLI cha aThThAIo tathA tIrthakaronA janmakalyANaka, dIkSAkalyANaka ane nirvANakalyANakanI aAIomAM naMdIzvaranI yAtrA kare che. paNa e aThThAIo azAzvatI samajavI. jIvAbhigamamAM to ema kahevuM che ke tattha bahave bhavaNavai vANamaMtara joisa vemANiA devA tihiM caumAsiehiM pajjosavaNAea aTThAhiAo mahAmahimAo karittitti // tyAM ghaNA bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI, vaimAnika devatAo traNa comAsAnI ane pajusaNanI aThThAIomAM mahAmahimA kare che. ugatI ke AthamatI tithi mAnavI. tithi to prabhAte paccakakhANa veLAe je hoya te ja pramANe thAya che kemake lokamAM paNa sUryanA udayanA anusAre ja divasAdino vyavahAra che. kahe che ke : caummAsia varise / pakhkhia paMcaTThamisu nAyavvA / tAo tihio jAsiM / udei suro na mannA | comAsI, vArSika, pAkhI, pAMcama, AThamanI tithio teja pramANa thAya ke jemAM sUryano udaya thato hoya. bIjI tithi mAnya thAya ja nahi. pUA paccakhkhANaM / paDikkamaNaM tahaya niamagahaNaM ca, jIe udei suro / tIitihIeu kAyavvaM // pUjA, paccakakhANa, paDikramaNa temaja niyama grahaNa teja tithimAM karavo, ke je tithimAM sUryano udaya thayo hoya (udaya vakhata hoya teja tithi Akho divasa paNa mAnya thaI zake che.) udayaMmi jA tihi sA / pamANaMmi arii kIramANIe / ANAbhaMgaNa vaththA / micchata virAhaNa pAve Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrAddhavidhi prakaraNa - tRtIya prakAza - sUryanA udaya vakhate je tithi hoya teja tithi pramANa karavI. ema jo na kare to bIjI karavA chatAM (sUryodaya vakhate je tithi na hoya te pramANa kare to) ANAbhaMga thAya, anavasthA doSa lAge, mithyAtva doSa lAge, virAdhaka thAya. pArAsarI smRtimAM paNa kahela che ke :____ AdityodayavelAyAM / yA stokApi tithirbhavet / sA saMpUNeti maMtavyA prabhUtA nodayaM vinA A sUryanA udaya vakhate je thoDIpaNa tithi hoya te saMpUrNa che ema mAnavI. bIjI tithi ghaNo vakhata bhogavatI hoya to paNa udaya vakhate na hovAthI mAnavI nahi. vaLI paNa umAsvAti vAcakanA vacanano evo praghoSa saMbhaLAya che ke :kSaye pUrvA tithiH kAryA / vRddhau kAryA tathottarA |shriiviirjnyaan nirvANaM / kAryaM lokAnugeriha kSaya thAya to pahelI tithi karavI (pAMcamano kSaya hoya to cothanI pAMcama mAnavI.) vRddhi thAya to pAchaLanI tithi mAnavI (be pAMcama vagere Ave to pAchaLanI eTale bIjI pAMcama mAnavI) phakta zrI mahAvIra svAmInuM nivaNa kalyANaka (eTale divALI) lokane anusarIne sakaLa saMghe karavuM. jinakalyANakAdi parvonI ArAdhanA. be-traNa kalyANaka je divase hoya te to vizeSa parvatithi jANavI. saMbhaLAya che ke sarve parvatithionI ArAdhanA karavAne asamartha evA kRSNa mahArAje zrI neminAtha bhagavAnane pUchayuM ke "he svAminuM! AkhA varSamAM ArAdhavA yogya utkRSTa parva kyuM?" bhagavAne kahyuM, "he mahAbhAga ! jinarAjanAM pAMca kalyANakothI pavitra thayelI mAgazara zudi agIyArasa (mauna agIyArasa) ArAdhavA yogya che. A tithine viSe pAMca bharata ane pAMca eravata maLI daza kSetramAM ekekamAM pAMca pAMca pramANe sarva maLI pacAsa kalyANaka thayAM." pachI kRSNa mauna, pauSadhopavAsa vagere karIne te divasanI ArAdhanA karI. te pachI "jevo rAjA tevI prajA" evo nyAya hovAthI sarva lokomAM "e ekAdazI ArAdhavA yogya che" evI prasiddhi thaI. parvatithie vrata paccakakhANa vagere karavAthI moTuM phaLa maLe che. kemake tethI zubha gatinuM AyuSya baMdhAya che. AgamamAM kahyuM che ke - prazna :- he bhagavAn ! bIja vagere tithione viSe kareluM dharmAnuSThAna zuM phaLa Ape che? uttara :- he gautama ! bahu phaLa thAya che. kemake prAye A parvatithione viSe parabhavanuM AyuSya baMdhAya che mATe jAtajAtanI tapasyA tathA dharmAnuSThAna karavAM. ke jethI zubha AyuSya upArjana karAya. prathamathI ja AyuSya baMdhAyeluM hoya to pAchaLathI ghaNuMe dharmAnuSThAna karavAthI paNa te TaLatuM nathI. jema pUrve zreNika rAjAe garbhavatI haraNIne haNI, teno garbha jUdo pADI potAnA khabhA tarapha dRSTi karatAM naraka gatinuM AyuSya upAdharyuM. pAchaLathI tene kSAyikasamyakatva thayuM to paNa te AyuSya TaLyuM nahIM. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pauSadhavratanA bhedo ane tenI vidhi. 265 anyadarzanamAM paNa parvatithie tela copaDIne nahAvuM, maithuna vagere karavAnI nA kahI che. viSNupurANamAM kahyuM che ke he rAjendra ! caudaza, AThama, amAsa, punama ane sUryanI saMkrAMti eTalAM parvo kahevAya che. je puruSa A parvone viSe atyaMga kare, strI bhogave ane mAMsa khAya te puruSa maraNa pAmIne vimUtrabhojana nAme narake jAya. manusmRtimAM paNa kahyuM che ke Rtune viSe ja strIsaMbhoga karanAro ane amAvAsyA, aSTamI, pUrNimA ane caturdazI e tithione viSe saMbhoga na karanAro brAhmaNa haMmezAM brahmacArI kahevAya che. mATe parva Ave te vakhate potAnI sarva zakti vaDe dharmAcaraNa mATe yatna karavo. avasare thoDuM paNa pAna-bhojana karavAthI jema vizeSa guNa thAya che tema avasare thoDuM paNa dharmAnuSThAna karavAthI ghaNuM phaLa maLe che. vaidyakazAstramAM kahyuM che ke zaradaRtumAM je kAMI jaLa pIdhuM hoya, poSa mAsamAM tathA mahA mAsamAM je kAMI bhakSaNa karyuM hoya ane jayeSTha mAsamAM tathA aSADha mAsamAM je kAMI UMgha lIdhI hoya te upara mANaso jIve che. varSARtumAM mIThuM, zaradaRtumAM pANI, hemaMta (mAgazara-poSa) RtumAM gAyanuM dUdha, zizira (mahA tathA phAgaNa) RtumAM AmaLAno rasa, vasaMta (catra ane vaizAkha) RtumAM ghI ane grISma (jyeSTha tathA aSADha) RtumAM goLa amRta samAna che. parvano mahimA evo che ke tethI prAye adharmIne dharma karavAnI, nirdayane dayA karavAnI, avirati lokone viratino aMgIkAra karavAnI, kRpaNa lokone dhana vAparavAnI, kuzIla puruSone zIla pALavAnI ane koI kALe tapasyA na karanArane paNa tapasyA karavAnI buddhi thAya che. A vAta hAlamAM sarve darzanone viSe dekhAya che. kemake je parvonA prabhAvathI nirdaya ane adharmI puruSone paNa dharma karavAnI buddhi thAya che evA saMvatsarI ane comAsI parvo jeNe yathAvidhi ArAdhyA te puruSa jayavaMta raho. mATe parvane viSe pauSadha vagere dharmAnuSThAna jarUra karavuM. temAM pauSadhanA cAra prakAra vagere arthadIpikAmAM kahyA che. tene vistAranA lIdhe atre kahyA nathI. pauSadhavratanA bhedo ane tenI vidhi. 1. ahorAtri pauSadha, 2. divasa pauSadha ane 3. rAtri pauSadha evA traNa prakAranA pauSadha che. temAM ahorAtri pauSadhano e vidhi che ke zrAvake je divase pauSadha levo hoya te divase sarve gRha-vyApAra tajavA ane pauSadhanA sarve upakaraNa laI pauSadhazALAe athavA sAdhunI pAse javuM. pachI aMganuM paDilehaNa karIne vaDInItinI tathA laghunItinI bhUmi paDilehavI. te pachI gurunI pAse athavA navakAra gaNI sthApanAcAryanI sthApanA karI iriyAvahI paDikkame pachI eka khamAsamaNe vaMdanA karI paSadha muhapatti paDilehe. pAchuM eka khamAsamaNa daI Ubho rahIne kahe ke rUchAvare, saMsidamAvat ! posaEUR saMsAvemi pharI vAra eka khamAsamaNa daI kahe ke posahaM tAmi ema kahI navakAra gaNI A mujaba pauSadha pATha guru pAse uccarAve. vemi bhaMte ! posadaM mAdAra posaE savyo teno vA, sarIrasakkAraposahaM savvao, baMbhaceraposahaM savvao, avvAvAraposahaM savvao cauvvihe posahe ThAmi jAva ahorattaM pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAeNaM, na Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrAddhavidhi prakaraNa - tRtIya prakAza zani na vadhArema tamma bhaMte pazcima niMdrANi rimi, maMAI vosirAmi (evI rIte guru na hoya to pote uccarI) muhapatti paDilehI be khamAsamaNa daI sAmAyika kare, pharI be khamAsamaNAM daI jo comAsuM hoya to kASThAsanano ane bAkInA ATha mAsa hoya to pAuMchaNagano vesa saMkisAmi ema kahI Adeza mAgavo te pachI khamAsamaNa daI sakjhAya kare pachI paDikramaNa karI be khamAsamaNa daI vahuvenaM saMvisAma ema kahe. te pachI eka khamAsamaNa daI hatnaur fma ema kahe tathA muhapatti, puMchaNuM ane paheravAnuM vastra paDilehe. zrAvikA hoya to muhapatti, puMchaNuM, oDheluM kapaDuM, kAMcaLI ane caNiyo paDilehe. pachI eka khamAsamaNa daI rUchari mavin paratvedaUTT paratvedIvo ema kahe, te pachI rUchuM kahI sthApanAcAryane paDilehI sthApIne eka khamAsamaNa devuM. upadhi muhapattinI paDilehaNA karI 3pafdha saMhitAvo ema kahe. pachI vastra, kaMbaLa vagere paDilehI paSadhazALA pramArjI, kAjo upADIne paraThave. te pachI phariyAvardI pazcima maUTIIHU mAtno eka khamAsamaNa daI mAMDalAmAM bese ane sAdhunI mAphaka sajajhAya kare, pachI poNI porisI thAya tyAM sudhI bhaNe, gaNe athavA pustaka vAMce. eka khamAsamaNa daI muhapatti paDilehI kALa veLA thAya tyAM sudhI pUrvanI mAphaka sajhAya kare. jo deva vAMdavA hoya to sAruM kahI jinamaMdira jaI deva vAMde. jo AhAra karavo hoya to paccakakhANa pUrNa thaye eka khamAsamaNa daI muhapatti paDilehI. pAchuM eka khamAsamaNa daI kahe ke, pArAvada poliI puramardo vA udAra vAgI tivihAra kao vA Asi nivviNaM AyaMbileNaM egAsaNeNaM pANAhAreNaM vA jA kAi velA tIe A rIte kahI; deva vAMdI, sakjhAya karI, ghera jaI, jo ghara so hAtha karatAM vadhAre dUra hoya to rUriyAvahI paDadaAM THUTIVIHI AloI saMbhava hoya te pramANe atithisaMvibhAga vrata sAcave. pachI sthira Asane besI, hAtha, paga tathA mukha paDilehI eka navakAra gaNI prAsuka anna rAga-dveSa na rAkhatAM jame athavA pUrve kahI rAkhelA svajane pauSadhazALAmAM lAveluM anna khAya; paraMtu bhikSA na mAge. pachI pauSadhazALAe jaI iriyAvahI paDikkami deva vAMdI vAMdaNA daI tivihAranuM athavA cauvihAranuM paccakakhANa kare. jo zarIraciMtA karavI hoya to mAvasUchuM kahI sAdhunI mAphaka upayoga rAkhavo. jIvarahita zuddhabhUmie jaI vidhipUrvaka maLamUtrano tyAga karI, zuddhatA karI, pauSadhazALAe Ave. pachI iriyAvahI paDikkami eka khamAsamaNa daI kahe ke "rUchI re saMvida mavin HUTIVIHu mAtnod" pachI "rUchuM kahI "mAvasa" karI vasati thakI pazcima tathA dakSiNa dizAo joIne manujJApada namuddo ema kahI, saMDAsaga ane aMDila pramAjIne vaDInIti tathA laghunIti vosirAve. te pachI nirIdi kahIne pauSadhazALAmAM jAya ane mAvaMtanaMdiM = vRdigaM gaM vidizaM tassa micchAmi dukkaDaM ema kahe. pachI pAchalo pahora thAya tyAM sudhI sajhAya kare. pachI eka khamAsamaNa daI paDilehaNano Adeza mAge, bIjAM khamAsamaNa daI pauSadhazALAmAM pramArjavAno Adeza mAge. pachI zrAvake muhapatti, puMchaNuM, paheravAnuM vastra paDilehavuM ane zrAvikAe Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paSadhavratanA bhedo ane tenI vidhi 267 muhapatti puMchaNuM, caNiyo, kAMcaLI ane oDheluM vastra paDilehavuM. pachI sthApanAcAryanI paDilehaNA karI, pauSadhazALA pramAjIne eka khamAsamaNa daI upAdhi muhapattinuM paDilehaNa karI, ema khamAsamaNa daI maMDaLImAM DhIMcaNa upara besI sajhAga kare. pachI vAMdaNAM daIne paccakhANa kare. be khamAsamaNa daI upadhi paDilehavA Adeza mAgI vastra, kAMbaLI vagere paDilehIne jo upavAsa karyo hoya to sarva upadhine cheDe paheravAnuM vastra paDilehe. zrAvikA to prabhAtanI mAphaka upadhinuM paDilehaNa kare. sAMjano samaya thAya tyAre pathArI saMbaMdhI aMdara tathA bAhira bAra bAra mAtrAnI tathA spaMDilanI . bhUmi paDilehe. pachI devasI paDikramaNa karIne yoga hoya to sAdhunI sevA karI eka khamAsamaNa daI porasI thAya tyAM sudhI sajhAya kare. porasI pUrI thAya tyAre eka khamAsamaNa daIcchI re [ saMsida mAvAnuM vadhu pavitra pariNi sAruM saMthAra, mi ema kahe. pachI deva vAMdI zarIre maLamUtranI zaMkA hoya to tapAsI sarve bahAranI upAdhi paDilehe. DhIMcaNa upara saMthArAno uttarapaTTa mUkIne jyAM paga mUkavA hoya tyAM bhUmi pramArjIne dhIre dhIre pAthare tyArabAda DAbA pagavaDe saMthArAne sparzIne muhapatti paDilehI, nisapti e pada traNavAra bolI namo ghamAsamaUTIVAM gunAdi niSphaLA ema kaheto saMthArA upara besI navakArane AMtare traNa vAra ma aMte sAmA kahe, pachI A cAra gAthA kahe. aNujANaha paramaguru, guruguNarayaNehiM bhUsiasarIrA / bahu paDipunnA porisi, rAI saMthArae ThAmi // 1 // aNujANaha saMthAraM, bAhuvahANeNa vAmapAseNa / kukkuDipAyapasAraNa-ataraMta pamajjae bhUmiM // 2 // saMkoiya saMDAsaM, uvaTuMte a kAyapaDilehA / davvAIuvaoMga, UsAsa niraMbhaNAloe // 3 // jai me hujja pamAo, imassa dehassa imAi rayaNIe / AhAramuvahidehaM, savvaM tiviheNa vosiriaM // 4 // e cAra gAthA kahI "cattAkara maMDA" vagere bhAvanA bhAvIne navakAranuM smaraNa karato, caravaLA vagerethI zarIrane saMthArA upara pramArjIne DAbe pAse bAhu ozika laIne suve. jo zarIraciMtAe javuM paDe to saMthAro bIjAne saMghaTAvIne mAvaThTha karI pahelAM joI rAkhela zuddhabhUmimAM kAyaciMtA kare. pachI IriyAvahiyA karI gamaNAgamaNa AloI jaghanyathI paNa traNa gAthAonI sakjhAya karIne navakAranuM smaraNa karato pUrvanI mAphaka suI rahe. rAtrine pAchale pahore jAgRta thAya tyAre iriyAvahI paDikkamine kusumiNa dusumiNano kAussagna kare pachI caityavaMdana karI, AcArya vagerene vAMdI pratikramaNanI veLA thAya tyAM sudhI sajhAya kare. te pachI pUrvanI mAphaka pratikramaNathI mAMDI maMDaLImAM sajhAya kare. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 zrAddhavidhi prakaraNa - tRtIya prakAza jo posaha karavAnI icchA na hoya to eka khamAsamaNa daI rUchIre saMvida mavina mupatti pariSi ema kahe. guru kahe patneihaMda pachI muhapatti paDilehI eka khamAsamaNa daI rUchAvaresaMkisada bhAvanuM pasadaM pAruM ? guru kahe puNo vi vAyavyuM pachI kahevuM ke, posada pA iguru kahe mAyAro na mutto pachI ubhA rahI navakAra gaNI DhIMcaNe tathA bhUmie mastaka lagADI A gAthAo kahevI :- - sAgaracaMdo kAmo, caMdavaDiso sudaMsaNo dhnno| jesiM posahapaDimA, akhaMDiA jIviaMte vi // 1 // dhannA salAhaNijjA sulasA ANaMdakAmadevA a| jesiM pasaMsai bhayavaM, daDhavvayattaM mahAvIro // 2 // pachI posahavidhie lIdho, vidhie pAryo, vidhi karatAM je kAMI avidhi, khaMDanA tathA virAdhanA mana-vacana-kAyAe thaI hoya to "tassa micchAmi dukkaDa" ema kahevuM. sAmAyikano vidhi paNa A rIte ja jANavo, temAM eTalo ja vizeSa ke sAgaracaMdone badale A gAthAo kahevI : sAmAiyavayajutto, jAva maNe hoi niymsNjutto| chinnai asuha kammaM, sAmAIa jattiA vArA // 1 // chaumattho mUDhamaNo, kittiamittaM ca saMbhai jiivo| jaM ca na sumarAmi ahaM, micchAmi dukkaDaM tassa // 2 // . sAmAia posai-saMThiassa jIvassa jAi jo kaalo| so saphalA bodhavvo, seso saMsAraphalaheU // 3 // pachI sAmAyika vidhie lIdhuM ityAdi kahe. divase posaha paNa A rIte ja jANavo vizeSa eTalo ja ke pauSadha daMDakamAM "nAva vivAM paMjuvAsAyi" ema kahevuM. devasI pratikramaNa karI rahyA pachI divasaposo pArI zakAya che. rAtriposa paNa A rIte ja jANavo. temAM eTalo ja phera che ke posaha daMDakamAM "nAva visare ratti pannuvAmi' ema kahevuM. bapora pachI be ghaDI divasa rahe tyAM sudhI rAtriposo levAya che posahanA pAraNAne divase sAdhuno joga hoya to jarUra atithisaMvibhAga drata karIne pAraNuM karavuM. A rIte pauSadhavidhi kahyo che. A rIte pauSadha Adi karIne parvadinanI ArAdhanA karavI. enI upara A pramANe daSTAMta che. pauSadha vrata upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta. dhanyapuramAM dhanezvara nAme zeTha. dhanazrI nAme tenI strI ane dhanasAra nAme tenA putra sAthe raheto hato. dhanezvara zeTha parama zrAvaka hato. te kuTuMba sahita dara pakhavADiye vizeSa AraMbha varjavA vagere niyama pALato hato ane caturdazI, aSTamI, amAvAsyA tathA pUrNimA e tithionAM paripUrNa pauSadha karato hato." A rIte bhagavatI sUtramAM taMgikAnagarInA zrAvakanA varNanane prasaMge Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pauSadha vrata upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta. 269 kahyuM che te pramANe dara mAse cha parvatithie pauSadha vagere yathAvidhi karato hato. eka vakhate dhanezvarazreSThi aSTamIno pauSadha karelo hovAthI rAtrie zUnya gharamAM pratimA aMgIkAra karIne rahyA tyAre saudharmendra tenI dharmanI dRDhatAnI ghaNI prazaMsA karI. te sAMbhaLI koI mithyArdaSTi devatA tenI parIkSA karavA Avyo. pahelAM teNe zeThanA dostanuM rUpa prakaTa karI "kroDo sonaiyAno nidhi che. tame AjJA karo to te huM lauM" ema ghaNIvAra zeThane vinaMtI karI. pachI te devatAe zeThanI strInuM rUpa prakaTa karyuM ane AliMgana vagere karIne tenI (zeThanI) ghaNI kadarthanA karI. te pachI madhyarAtri hovA chatAM prabhAtakALano sUryano udaya tathA sUryanAM kiraNo vikurtIne te devatAe zeThanAM strI, putra vagerenAM rUpa prakaTa karIne zeThane pauSadhanuM pAraNuM karavAne mATe ghaNIvAra prArthanA karI. evA ghaNA anukULa upasarga karyA to paNa sajjhAya gaNavAne anusAre madhyarAtri che ema zeTha jANato hato tethI tilamAtra paNa bhramamAM paDyo nahIM. te joI devatAe pizAcanuM rUpa lIdhuM. ane cAmaDI ukheDavI, tADanA karavI, uchALavuM, zilA upara pachADavuM, samudramAM pheMkI devuM, vagere prANAMtika pratikULa upasarga karyA to paNa zeTha dharmadhyAnathI calita thayA nahIM. kahyuM che ke A pRthvIne dizAonA hastI, kAcabo, kulaparvata ane zeSanAga emaNe pakaDI rAkhI che to paNa chale (kaMpe) che; paraMtu zuddha aMtaHkaraNavALA satpuruSonuM aMgIkAra kareluM vrata pralaya thAya to paNa cale nahIM. pachI devatAe prasanna thaI dhanezvara zeThane kahyuM, 'huM saMtoSa pAmyo chuM, tuM vAMchita vara mAga.' to paNa zeThe potAnuM dharmadhyAna choDayuM nahIM. tethI atizaya prasanna thayelA devatAe zeThanA gharamAM kroDo sonaiyAnI ane ratnonI vRSTi karI. mahimA joI ghaNA loko parva pALavA AdaravaMta thayA. temAM paNa rAjAno dhobI, ghAMcI ane eka kauTuMbika (kheDUta nokara) e traNe jaNA jo ke, rAjAnI prasannatA meLavavA upara emane ghaNuM dhyAna ApavuM paDatuM hatuM, to paNa chae parvomAM potapotAno dhaMdho teo baMdha rAkhatA hatA. dhanezvara zeTha paNa navA sAdharmI jANI temane pAraNAne divase sAthe jamADI, paheramANI ApI, joIe teTaluM dhana vagere ApI temano ghaNo AdarasatkAra karato hato. kahyuM che ke suzrAvaka sAdharmInuM jevuM vAtsalya kare che tevuM vAtsalya mAtA, pitA athavA bAMdhavajano paNa koI kALe karI na zake. A rIte zeThano ghaNo sahavAsa thavAthI te traNe jaNA samyaktvadhArI thayA. kahyuM che ke jema merUparvate vaLagI raheluM tRNa paNa suvarNa banI jAya che tema satpuruSono samAgama kuzIliyAne paNa suzIla kare che. eka divasa kaumudI mahotsava thavAno hato tethI rAjAnA lokoe "Aje dhoIne lAva" ema kahI catudarzIne divase rAjAnAM ane rANInAM vastra te dhobIne dhovA ApyAM. dhobIe kahyuM, "mane tathA mArA kuTuMbane bAdhA hovAthI ame parvane divase vastra dhovA Adi AraMbha karatA nathI.' rAjAnA lokoe kahyuM ke "rAjAnI AgaLa tArI bAdhA te zI ? rAjAnI AjJAno bhaMga thAya to prANAMtika daMDa thaze.' pachI dhobInA sAthIoe tathA bIjA lokoe paNa vastro dhovA mATe tene ghaNuM kahyuM, dhanezvara zeTha paNa "rAjadaMDa thavAthI dharmanI hIlanA vagere na thAya' ema vicArI yAmioneAM evo Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrAddhavidhi prakaraNa - tRtIya prakAza" AgAra che ityAdi yukti dekhADI, to paNa dhobIe "daDhatA vinAno dharma zA kAmano ? ema kahI potAnA niyamanI dRDhatA na mUkI. eNe evA duHkhanA vakhatamAM paNa koInuM kahyuM na mAnyuM. potAnA mANasonA kahevAthI rAjA paNa ruSTa thayo ane mArI AjJA toDaze to savAra thatAM tane tathA tArA kuTuMbane zikSA karIza ema kahevA lAgyo. eTalAmAM rAtrie karmayogathI rAjAnA peTamAM evo zULaroga thayo ke jethI AkhA nagaramAM hAhAkAra vartI rahyo, ema karatAM traNa divasa cAlyA gayA. dharmanA prabhAvathI dhobIe potAno niyama barobara pALyo. pachI paDavAne divase rAjAnAM tathA rANInAM vastra dhoyAM. bIjane divase rAjAnA mANasoe mAgyAM tyAre te teNe turata ApyAM. eja rIte kAMI khAsa kAma mATe bahu telano khapa paDavAthI rAjAe zrAvaka ghAMcIne caturdazIne divase ghANI calAvavAno hukama Apyo. ghAMcIe potAnA niyamanI daDhatA jaNAvI tethI rAjA gusse thayo. eTalAmAM paracaka AvyuM. rAjAne potAnI senA sAthe zatrunI sAthe jaI saMgrAmamAM utaravuM paDyuM. pachI rAjAno jaya thayo. paNa e kAmamAM rAjA vyagra thaI javAthI telano khapa paDyo nahIM ane ghAMcIno niyama sacavAyo. - have rAjAe eka vakhate aSTamInA zubha muhUrte te zrAvaka kaNabIne haLa kheDavAnI AjJA karI tyAre teNe potAno niyama kahyo. tethI rAjAne krodha caDyo, paNa eTalAmAM dhArAbaMdha eka sarakho varasAda paDavAthI teno niyama sukhethI sacavAyo. A rIte parvano niyama akhaMDa pALavAnA puNyathI te traNe jaNA anukrame maraNa pAmI chaThThA lAMtaka devaloke cauda sAgaropama AyuSyavALA devatA thayA. dhanezvara zeTha samAdhie maraNa pAmI bAramA ayyata devaloke gayo. pachI te cAre devatAonI ghaNI maitrI thaI zeThano jIva je devatA thayo hato tenI pAse bIjA traNe devatAoe potAnA cyavanane avasare kabUla karAvyuM hatuM ke "tAre pUrvabhavanI mAphaka Avate bhave paNa amane pratibodha karavo." pachI te traNa jaNA devalokathI judA judA rAjakuLamAM avataryA. anukrame yuvAna avasthA pAmI moTA dezanA adhipati thaI, dhIra vIra ane hIra eve nAme jagatumAM prasiddha thayA. temAM dhIra rAjAnA nagaramAM eka zeThane parvane divase sadA kALa paripUrNa lAbha thato hato paraMtu anya divasoe hAni paNa bahu thatI hatI. teNe eka vakhate jJAnIne A vAta pUchI. jJAnIe kahyuM te pUrva bhavamAM daridrAvasthAmAM svIkArelA niyamane dRDhapaNe vaLagI rahI yathAzakti parva divaso samyapha prakAre pALyA; paraMtu eka vakhate dharma sAmagrIno joga chatAM paNa tuM dharmAnuSThAna karavAmAM ALasa vagere doSathI pramAdI thayo. tethI A bhavamAM tane A rIte lAbha-hAni thAya che. vaLI kahyuM che ke dharmamAM pramAda karanAro mANasa je kAMi potAnuM nukazAna karI le che. te coranA luMTavAthI, agninA bALavAthI, athavA jugaTAmAM hAra khAvAthI paNa thatuM nathI. jJAnInuM evuM vacana sAMbhaLI te zeTha potAnA kuTuMba sahita haMmezA dharma-kRtyone viSe sAvadhAna rahyo. ane potAnI sarva zaktithI sarva parvonI ArAdhanA karavA lAgyo ane ghaNo ja thoDo athavA thoDo AraMbha karI tathA vyavahArazuddhi barobara sAcavIne vyApAra vagere bIja Adi parvane divase ja karato hato paraMtu bIjI vakhate nahIM. tethI sarve grAhakone vizvAsa paDI gayo. sarve tenI sAthe Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pauSadha vrata upara dhanezvara zeThanuM dRSTAMta. 271 ja vyavahAra karavA lAgyA paNa bIjAonI sAthe koI vyavahAra kare nahIM. ethI thoDA divasamAM te kroDo sonaiyAno dhaNI thayo. kAgaDA, kAyastha ane kUkaDA e traNa jaNA potAnA kuLanuM poSaNa kare che ane vaNika, zvAna, gaja tathA brAhmaNa e cAre jaNa potAnA kuLano nAza kare che evI kahevata che te pramANe bIjA Nika lokoe adekhAithI rAjAnI pAse cADI khAdhI ke, ene kroDo sonaiyAnuM nidhAna maLyuM.' tethI rAjAe zeThane dhananI vAta pUchI zeThe kahyuM "meM sthUlamRSAvAda, sthUlaadattAdAna vagereno guru pAse niyama lIdho che.' pachI bIjA vANiyAonA kahevAthI rAjAe "e dharma Thaga che." ema vicArI tenuM sarva dhana potAnA kabajAmAM laI tene tathA tenA parivArane potAnA mahelamAM kabaje rAkhyo. zeThe manamAM vicAryuM ke "Aje paMcamI parva che tethI Aja mane koIpaNa rIte avazya lAbha thavo ja joIe." prabhAta vakhate rAjA potAnA sarva bhaMDAra khAlI thayelA ane zeThanuM ghara sonAmhorothI tathA jhaverAtathI saMpUrNa bharAI gayeluM joi ghaNuM Azcarya ane kheda pAmyo. pachI teNe zeThane khamAvIne pUchyuM ke "he zeThajI ! A dhana zI rIte tAre ghera gayuM ?" zeThe kahyuM "he svAmin ! huM kaMi jANato nathI paraMtu parvane divase puNyanA mahimAthI mane lAbha ja thAya che." A rIte sarva vAta zeThe kahI tyAre parvano mahimA sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna pAmelA rAjAe paNa chae parvo pALavAno yAvajjIva niyama lIdho. te ja vakhate bhaMDArIe AvI rAjAne vadhAmaNI ApI ke "varSAkALanA varasAdathI jema sarovara bharAya che tema ApaNA sarva bhaMDAra dhanathI hamaNAM ja paripUrNa thayA che" te sAMbhaLI rAjA ghaNuM ajAyaba thayo ane harSa pAmyo. eTalAmAM caMcaLa evAM kuMDaLa Adi AbhUSaNothI dedIpyamAna evo eka devatA prakaTa thaI kahevA lAgyo ke "he rAjan ! tAro pUrva bhavano mitra je zeThano jIva ke, je hamaNAM devatAno bhava bhogave che tene tuM oLakhe che ? meM pUrva bhave vacana ApyuM hatuM tethI tene pratibodha karavA mATe tathA parva divasanI ArAdhanA karanAra lokomAM agresara evA e zeThane sahAya karavA A kAma karyuM; mATe tuM dharmakRtyamAM pramAda na kara. have huM ghAMcInA ane kauTuMbikanA jIva je rAjAo thayA che temane pratibodha karavA jauM chuM. ema kahI devatA gayo. pachI te banne rAjAone samakALe svapnamAM pUrvabhava dekhADyo tethI temane paNa jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. tethI teo zrAvakadharmanI ane vizeSe karI parvadivasonI samyak prakAre arAdhanA karavA lAgyA. pachI te traNe rAjAoe devatAnA kahevAthI pota potAnA dezamAM amArinI pravRtti, sAte vyasanonI nivRtti, ThekANe ThekANe navA navA jinamaMdiro, pUjA, yAtrA, sAdharmikavAtsalya, parvane pahele divase paTahanI udghoSaNA tathA sarve parvomAM sarve lokone dharmakRtyane karAvavA vagere dharmanI unnati evI rIte karI ke jethI ekachatra sAmrAjya jevo jainadharma pravartI rahyo. tenA prabhAvathI tathA zeThanA jIva devatAnI madadathI te traNa rAjAonA dezomAM tIrthaMkaranI vihArabhUminI mAphaka ativRSTinA, anAvRSTinA, durbhikSanA, svacakra-paracakranA, vyAdhinA, Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zrAddhavidhi prakaraNa - tRtIya prakAza marakInA tathA dAridra vagerenA upadrava svapnamAM paNa rahyA nahIM evI duHsAdhya vastu zI che ke je dharmanA prabhAvathI susAdhya na thAya? A rIte sukhamaya ane dharmamaya rAjyalakSmIne cirakALa bhogavI te traNe rAjAoe sAthe dIkSA lai ghaNI tapasyAthI zIgha kevaLajJAna upArjana karyuM. zeThano jIva devatA temano mahimA ThekANe ThekANe ghaNo ja vadhAravA lAgyo. pachI prAye potAnuM ja dRSTAMta kahI upadeza karI pRthvImAM sarva parvarUpa samyakadharmanuM sAmrAjya atizaya vistAryuM ane ghaNA bhavya jIvono uddhAra karI pote mokSe gayA. zeThano jIva devatA paNa azruta devalokathI moTo rAjA thaI pharI vAra parvano mahimA sAMbhaLavAthI jAtismaraNa jJAna pAmyo ane dIkSA laI mokSe gayo. A rIte parvanI ArAdhanA upara kathA kahI. agiyAramI gAthAno artha upara pramANe che. 11. tapAgacchIya zrI ratnazekharasUri -viracita "zrAddhavidhiprakaraNa'nI zrAddhavidhikaumudI' TIkAmAM tRtIya parvakRtya prakAza saMpUrNa thayo. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza cAturmAsikakRtya parva kRtya kahyuM have aDadhI gAthAmAM cAturmAsika kRtya kahevAmAM Ave che. paicaumAsa samucia-niyamagaho pause viseseNa // praticAturmAsaM samucitaniyamagrahaH prAvRSi vizeSeNa // je zrAvake parigraha parimANa vrata lIdhuM hoya teNe dareka comAsAmAM pUrve lIdhelA niyamamAM kAMIka ochuM karavuM. jeNe parimANa vrata pUrve na lIdhuM hoya teNe paNa dareka comAsAmAM yogya evA niyama aMgIkAra karavA. varSAkALanA comAsAmAM to ghaNuM karI ucita niyama grahaNa karavA ja. temAM je niyama je sayame levAthI bahu phaLa thAya, tathA je niyama na hovAthI ghaNI virAdhanA athavA dharmanI niMdA vigere doSa thAya te niyama te vakhate ucita kahevAya che. jema varSAkALamAM gADAM-gADI calAvavAnI bAdhA vagere levI tathA vAdaLa, varSAdi thavAthI iyaLo vagere paDavAne lIdhe rAyaNa tathA AMbA kerI vagerenA phaLano tyAga karavo te ucita niyama jANavA. athavA deza, pura, gAma, jAti, kuLa, vaya, avasthA vagerenI apekSAe niyamomAM aucitya jANavuM. be prakAranA niyama. te niyama be prakAranA che eka duHkhe paLAya evA ane bIjA sukhe paLAya evA. dhanavaMta vyApArI ane avarita lokone sacitta rasano tathA zAkano tyAga ane sAmAyikano svIkAra vagere niyama duHkhe paLAya evA che, paraMtu pUjA, dAna vagere niyamo temanAthI sukhe paLAya tema che. daridrI puruSonI vAta ethI UlaTI che. to paNa cittanI ekAgratA hoya to cakravartIe tathA zAlibhadra vagere lokoe jema dIkSAdi kaSTa sahana karyA tema sarve niyama sarvathI sukhe paLAya tevA che. kahyuM che ke jyAM sudhI dhIra purUSo dIkSA letA nathI tyAM sudhI merUparvata UMco che, samudra dustara che ane kAmanI gati viSama che. ema chatAM niyama to zrAvake jarUra levA ja. jema varSAkALamAM kRSNanI mAphaka tathA kumArapALa vagerenI mAphaka sarva dizAe javAno tyAga karavo ucita che. tema karavAnI zakti na hoya to je vakhate te dizAomAM gayA vinA paNa nirvAha thAya ema hoya te vakhate te tarapha javuM nahI. temaja sarva sacitta vastuno tyAga na karI zake to je vakhate je vastu vinA nirvAha thaI zake ema hoya te vakhate te vastuno niyama levo. je mANasane je ThekANe je vakhate je vastu maLavAno saMbhava na hoya, jemake, daridrI puruSane hAthI vagere, marudezamAM nAgaravelanAM pAna vagere tathA AMbA (kerI) vagere phaLanI Rtu na hoya to, te te phaLo durlabha che. mATe te puruSe te ThekANe te vakhate te vastuno to niyama grahaNa karavo. A rIte achatI vastuno niyama karavAthI paNa virati vagere moTuM phaLa thAya che. 35 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - caturtha prakAza 274 achatI vastunA tyAgamAM dramakamuninuM deSTAnta. ema saMbhaLAya che ke rAjagRhInagarImAM eka bhikhArIe dIkSA lIdhI te joI loko "eNe ghaNuM dhana choDIne dIkSA lIdhI !'' e rIte tenI hAMsI karavA lAgyA. tethI guru mahArAje vihAra karavAnI vAta karI. tyAre abhayakumAre cauTAmAM traNa kroDa sonaiyAno eka moTo Dhagalo karI sarva lokone bolAvIne kahyuM ke "je puruSa kUvA vagerenuM pANI, devatA (agni) ane strIno sparza, e traNa yAvajjIva mUkI de teNe A dhanano Dhagalo grahaNa karavo.'' lokoe vicAra karIne kahyuM ke "traNa kroDa dhana choDI zakAya paraMtu pANI vagere traNa vastu na choDAya." pachI maMtrIe kahyuM ke "are mUDha loko ! to tame A dramakamuninI hAMsI kema karo cho ? eNe to jaLAdi traNa vastuno tyAga karelo hovAthI traNa kroDa karatAM paNa vadhu dhanano tyAga karyo che.' pachI pratibodha pAmelA lokoe dramakamunine khamAvyA. A rIte achatI vastuno tyAga karavA upara dRSTAMta kahyuM che. mATe achatI vastunA paNa niyama grahaNa karavA joIe. tema na kare to te te vastu grahaNa karavAmAM pazunI mAphaka aviratipaNuM rahe che, te niyama grahaNa karavAthI dUra thAya che. bhartRharie kahyuM che ke "ame kSamA ApI paNa apamAna sahana na karyuM. saMtoSathI gharamAM bhogavavA yogya sukhono tyAga karyo nahIM, duHsaha TADha, vAyu ane tApa sahana karyA paNa kleza veThIne tapa karyuM nahIM. rAtadivasa dhananuM dhyAna karyAM karyuM paNa niyamita prANAyAma karIne muktinuM dhyAna dharyuM nahIM A rIte munioe karelAM te te karmo to ame karyAM paNa te te karmonA phala to amane prApta na ja thayAM.'' ahorAtramAM divase eka vAra bhojana kare to paNa paccakkhANa karyA vinA ekAsananuM phaLa maLatuM nathI. lokamAM paNa evI ja rIti che ke koI mANasa koInuM ghaNuM dhana ghaNA kALa sudhI vApare to paNa kahyA vinA te dhananuM thoDuM vyAja paNa maLatuM nathI. achatI vastuno niyama grahaNa karyo hoya to kadAca koI rIte te vastuno yoga AvI jAya to paNa niyama lenAra mANasa te vastu laI na zake ane niyama na lIdho hoya to laI zake. A rIte achatI vastuno niyama grahaNa karavAmAM paNa prakaTa phaLa dekhAya che. jema pallIpati vaMkacUlane gurumahArAje "ajANyAM phaLa bhakSaNa na karavAM." evo niyama Apyo hato. tethI teNe bhUkha ghaNI lAgI hatI. ane lokoe ghaNuM kahyuM to paNa aTavImAM kiMpAkaphaLa ajANyAM hovAthI bhakSaNa karyAM nahIM. paNa tenI sAthenA lokoe khAdhAM tethI te loko maraNa pAmyA. dareka comAsAmAM niyama levAnuM kahyuM temAM comAsuM e upalakSaNa jANavuM. tethI pakhavADiyAnA athavA eka, be traNa mAsanA tathA eka, be athavA tethI vadhu varSanA paNa niyama zakti mAphaka grahaNa karavA. je niyama jyAM sudhI ane je rIte ApaNAthI paLAya te niyama tyAM sudhI ane te rIte levo. niyama evI rIte grahaNa karavA ke jethI niyama vinA eka ghaDI rahI na zake. kemake virati karavAmAM moTA phaLano lAbha che. ane aviratipaNAmAM ghaNA karmabaMdhanAdi hoya che. e vAta pUrve kahevAmAM AvI che. pUrve je nitya niyama kahevAmAM AvyA che te ja niyama varSAkALanA comAsAmAM vizeSe karI levA. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 cAturmAsika abhigraho. varSAkALanA niyama. temAM divasamAM be vAra athavA traNa vAra pUjA, aSTaprakArI pUjA, saMpUrNa devavaMdana, jinamaMdire sarve jinabiMbanI pUjA athavA vaMdanA, snAtra mahotsava, mahApUjA, prabhAvanA vagere abhigraha levA. tathA gurune moTI vaMdanA, dareka sAdhune vaMdanA, covIza logassano kAussagga, navA jJAnano pATha, gurunI sevA, brahmacarya, acitta pANI pIvuM, sacitta vastuno tyAga ityAdi abhigraha levA. tathA vAsI, vidaLa, pUrI, pApaDa, vaDI, sUkuM zAka, tAMdalajA vagere pAMdaDAnI bhAjI, khAreka, khajUra, drAkSa, khAMDa, suMTha vagere vastuno varSAkALanA comAsAmAM tyAga karavo. kemake e vastumAM lIlaphula, kaMthaA ane iyaLo vagere utpanna thavAno saMbhava rahe che. auSadha vagere kAmamAM upara kahelI vastu levI hoya to sArI rIte tapAsIne ghaNI ja saMbhALathI levI. temaja varSAkALanA comAsAmAM khATalo, hAvuM, mAthAmAM phUla vagere guMthavavAM, lIluM dAtaNa, pagarakhAM vagere vastuno yathAzakti tyAga karavo. bhUmi khodavI, vastra vagere raMgavA, gADI vagere kheDavA (vAparavAM), bIje gAme javuM vagerenI paNa bAdhA levI. varSAkALamAM jayaNA. - ghara, hATa, bhIMta thAMbhalA, kapATa, pATa, pATiyuM, zIkuM, ghInA, telanAM tathA pANI vagerenAM tathA bIjA vAsaNa, iMdhaNAM,. dhAnya vagere sarve vastuone nIlaphUla vagere jIvanI saMsakti na thAya te mATe jene je yogya hoya te pramANe koIne cUno lagADavo, koImAM rAkha bheLavavI tathA mela kADhI nAMkhavo, taDakAmAM mUkavuM, zaradI athavA bheja na hoya tevA sthAnamAM rAkhavuM vagere saMbhALa levI. pANIne paNa be traNa vAra gALavA vagerethI saMbhALavuM. cIkaNI vastu goLa, chAza, pANI vagerenI paNa sArI rIte DhAMkaNuM vagere mUkIne saMbhALa karavI. osAmaNanuM tathA snAnanuM pANI vagere lIlaphUla vaLelI na hoya evI dhULavALI zuddha bhUmimAM chUTuM chUTuM ane thoDuM thoDuM nAMkhavuM. cUlAne ane dIvAne ughADo na mUkavo ane te mATe khAsa saMbhALa levI. khAMDavuM, daLavuM, rAMdhavuM, vastra, pAtra vagere dhovuM ityAdi kAmamAM paNa samyak prakAre joI karIne saMbhALa rAkhavI. jinamaMdiranI tathA pauSadhazALA vagerenI paNa joIe evI rIte samAravA vaDe ucita yatanA rAkhavI, vizeSa tapa AcaraNa. upadhAna, mAsAdi pratimA, kaSAyajaya, indriyajaya, yogavizuddhi, vizasthAnaka, amRta AThama, agiyAra aMga, cauda pUrva vagere tapasyA tathA namaskAra phaLatapa, caturvizatikA tapa, akSayanidhi tapa. damayaMtI tapa, bhadrazreNI tapa, mahAbhadrazreNI tapa, saMsAratAraNa tapa, aThThAI, pakSakhamaNa, mAsakhamaNa vagere vizeSa tapasyA paNa yathAzakti karavI. rAtrie cauvihAra athavA tivihAranuM paccakakhANa karavuM. parvamAM vigaIno tyAga tathA pauSadha upavAsa vagere karavuM. dararoja athavA pAraNAne divase atithisaMvibhAgano avazya lAbha levo vagere. cAturmAsika abhigraho. pUrvAcAryoe comAsAnA abhigraha kahyA che te A pramANe-jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane viryAcAra. enA dravyAdibhedathI aneka prakAranA cAturmAsika abhigraha hoya che. teno anukrama A pramANe - Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zrAddhavidhi prakaraNa - caturtha prakAza jJAnAcAra - mULasUtra vAMcavArUpa sajajhAya karavI, vyAkhyAna sAMbhaLavuM, sAMbhaLelA dharmanuM ciMtavana karavuM ane yathAzakti ajavALI pAMcamane divase jJAnanI pUjA karavI. | darzanAcAra - jinamaMdiramAM kAjo kADhavo, lIMpavuM, gahuMlI mAMDavI vagere jinapUjA. caityavaMdana ane jinabiMbane opa karIne nirmaLa karavA Adi kAryo karavAM. cAritrAcAra - jaLo mUkAvavI nahi, jU tathA zarIramAM rahelA gaMDoLa pADavA nahi, kIDAvALI vanaspatine khAra na devo, lAkaDAmAM, agnimAM ane dhAnyamAM trasa jIvanI rakSA karavI. koIne ALa na devuM, Akroza na karavo, kaThora vacana na bolavuM, deva-gurunA sogana na khAvA, cADI na khAvI tathA pArako avarNavAda na bolavo. pitAnI tathA mAtAnI dRSTi cUkavIne kAma na karavuM nidhAna, dAna ane paDelI vastunI yatanA karavI. divase brahmacarya pALavuM, rAtrine viSe puruSe parastrInI tathA strIe parapuruSanI sevA na karavI. dhana, dhAnya vagere navavidha parigrahanuM parimANa : jeTaluM rAkhyuM hoya temAM paNa ghaTADo karavo. dizAparimANa vratamAM paNa koIne mokalavuM, saMdezo kahevarAvavo, adhobhUmie javuM vagere tajavuM. snAna, aMgarAga, dhUpa, vilepana, AbhUSaNa, phUla, tAMbUla, barAsa, agara, kesara, aMbara ane kasUrI e vastunuM tathA rana, hIrA, maNi, sonuM, rUpuM motI vagerenuM parimANa karavuM. khajUra, drAkSa, dADama, uttatiya, nALiyera, keLAM, mIThAM lIMbu, jAmaphaLa, jAMbu, rAyaNa, nAraMgI, bIjorAM, kAkaDI, akharoTa, vAyaphala, koThA, TibarU, bilIphaLa, AmalI, bora, bilvaphaLa, cibhaDA, cIbhaDI, kerAM, karamadAM, bhoraDa, lIMbu, Amyavetasa, AmanuM athANuM, aMkurA, jAtajAtanA phUla tathA patra, sacitta, bahubIja, anaMtakAya paNa eka pachI eka varjavA. - vigainuM ane vigainI aMdara AvanArI vastunuM parimANa karavuM. vastra dhovA, lIpavuM, khetra khaNavuM, tvavarAvavuM, bIjAnI jU kADhavI, kSetra saMbaMdhI jAtajAtanAM kAmo, khAMDavuM, daLavuM, pANImAM jhIlavuM, anna rAMdhavuM, ulaTaNa lagADavuM vagereno ghaTADo karavo. tathA khoTI sAkSI pUravI nahIM. dezAvakAsika vratane viSe bhUmi khodavAnuM, pANI lAvavAnuM, kapaDAM dhovAnuM, nahAvAnuM, pIvAnuM, agni saLagAvavAnuM, dIvo karavAnuM, lIlotrI kApavAnuM, mhoTA vaDilonI sAthe chUTathI bolavAnuM, adattAdAnanuM tathA strIe puruSanI sAthe tathA puruSa strInI sAthe besavuM, suvuM, bolavuM, jovuM, vagerenuM vyavahAranAM saMbaMdhamAM parimANa rAkhavuM, dizinuM mAna rAkhavuM, tathA bhogapabhoganuM paNa parimANa rAkhavuM, temaja sarve anarthadaMDano saMkSepa karavo. sAmAyika, pauSadha tathA atithisaMvibhAgamAM paNa je chUTa rAkhI hoya temAM dararoja kaMIka kamI karavuM, khAMDavuM, rAMdhavuM, jamavuM, khaNavuM, vastrAdi raMgavuM, kAMtavuM, pIMjavuM, loDhavuM, ghara vagere dhoLAvavuM, lIpavuM, jhATakavuM, vAhana upara caDhavuM, lIkha vagere jovI, pagarakhAM paheravAM, khetara nIMdavuM, laNavuM, ochaNa karavuM vagere kAryone viSe dararoja banatAM sudhI saMvara ja rAkhavo. bhaNavuM, jinamaMdire darzana karavA, vyAkhyAna sAMbhaLavuM, gaNavuM, eTalAM kAmo tathA jinamaMdiranAM sarve kAmo pratye udyama karavo. AThama, caudaza, kalyANaka tithiomAM tapa vizeSa karelA hoya teno lokone dharma pamADavA varSa divasamAM udyApana mahotsava karavo, dharmane arthe muhapatti, pANInAM gaLaNAM Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakumAranuM kathAnaka. 277 tathA auSadha vagere ApavAM, yathAzakti sAdharmika vAtsalya karavuM ane guruno vinaya sAcavavo. dara mahine sAmAyika tathA dara varSe pauSadha tathA atithisaMvibhAga yathAzakti karavo." A rIte zrAvaka-zrAvikAnA comAsA saMbaMdhI niyama kahyA che. rAjakumAranuM kathAnaka. have A viSayasaMbaMdhI A pramANe kathA che. vijayapuramAM vijayasena nAme rAjA hato. tene ghaNA putro hatA. temAM vijayazrI rANIno putra rAjya calAvavA lAyaka thayo ema jANI rAjAe tene Adara-sanmAna devAnuM mUkI dIdhuM. ema karavAmAM rAjAno evo abhiprAya hato ke "bIjA putro adekhAIthI ene mArI nAMkhe nahIM" tethI rAjakumArane ghaNuM duHkha thayuM. te manamAM vicAravA lAgyo ke, "pagathI haNAyelI dhULa haNanArane mAthe caDhe che mATe mUMge moDhe apamAna sahana karanAra mANasa karatAM dhULa uttama che" evuM nItizAstranuM vacana che. mATe mAre ahIM rahIne zuM karavuM che? huM have paradeza jaIza. kemake je puruSa gharamAMthI bahAra nIkaLIne sekaDo AzcaryathI bharelA saMpUrNa pRthvImaMDaLane joto nathI te kUvAnA deDakA jevo che. pRthvImaMDaLamAM bhramaNa karanAra puruSo dezadezanI bhASAo jANe che, dezadezanA vicitra rivAja jANe che ane vividha prakAranA AzcaryakArI camatkAra jue che." rAjakumAra ema vicArI rAtrie koI na jANe tevI rIte hAthamAM talavAra laI bahAra nIkaLyo ane pRthvI upara potAnI icchA pramANe pharavA lAgyo. koI vakhate aTavImAM pharatAM baporanA vakhate bhUkha-tarasathI bahu herAna thayo. eTalAmAM sarvAge divya AbhUSaNa paherelo eka divya puruSa Avyo. teNe snehapUrvaka tenI sAthe keTalIka vArtA karI ane kumArane eka sarve prakAranA upadravane dUra karanAruM ane bIjuM sarva uttama vastune ApanArUM evA be rana ApyAM. kumAre tuM koNa che? ema tene pUchyuM, tyAre teNe kahyuM ke "jyAre tuM tArA zaheramAM jaIza tyAre munirAjanA vacanathI mAruM caritra jANIza." pachI rAjakumAra te ratnonA mahimAthI sarva ThekANe yatheccha vilAsa karato rahyo. eka vakhate paDahano udghoSa sAMbhaLavAthI tenA jANavAmAM AvyuM ke "kusumapurano devazarmA nAme rAjA AMkhanA daradathI ghaNI ja vedanA bhogave che." pachI rAjakumAre turata ja tyAM jaI ratnanA prabhAvathI AMkhanI IjA dUra karI. rAjAe prasanna thaI rAjakumArane potAnuM rAjaya tathA puNyazrI nAme putrI ApI pote dIkSA lIdhI pachI kumAranA pitAe paNa kumArane rAjya upara besADI pote dIkSA lIdhI. A rIte rAjakumAra be rAjyo calAvavA lAgyo. eka vakhate traNa jJAnanA dhaNI thayelA devazamAM rAjarSie kumArano pUrvabhava A pramANe kahyo ke - kSamApurImAM suvrata nAme zeTha hato teNe gurunI pAse potAnI zakti pramANe comAsA saMbaMdhI niyama lIdhA hatA. teno eka cAkara hato te paNa dareka varSAkALanA comAsAmAM rAtribhojanano tathA madha, madha, mAMsa sevanano niyama karato hato. pachI te cAkara maraNa pAmyo ane teno jIva tuM rAjakumAra thayo ane suvratazeThano jIva moTo RddhivaMta devatA thayo. teNe pUrvabhavanI prItithI Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 zrAddhavidhi prakaraNa - caturtha prakAza tane be ratno ApyAM." A rIte pUrvabhava sAMbhaLI kumAra jAtismaraNa jJAna pAmyo ane ghaNA prakAranA niyama pALIne svarge gayo. tyAMthI cyavIne mahAvidehamAM siddha thaze. A rIte comAsAnA niyama upara kathA kahI. cAturmAsika kRtyo aMge laukika zAstronuM samarthana. - laukika graMthamAM paNa A vAta kahI che. vasiSTha RSie pUchayuM ke "he brahmadeva ! viSNu kSIrasamudramAM zI rIte nidrA kare che ? ane te nidrA kare tyAre zI zI vastu varjavI ? ane te vastu varjavAthI zuM zuM phaLa thAya ?" brahmadeve kahyuM : "he vasiSTha ! viSNu kharekhara nidrA karatA nathI ane jAgRta paNa thatA nathI paraMtu varSAkALa Ave tyAre bhaktithI viSNuno e sarva upacAra karAya che. have viSNu yoganidrAmAM rahe tyAre zuM zuM varjavuM? te sAMbhaLa. je puruSa comAsAmAM musApharI na kare, mATI na khaNe, tathA rIMgaNAM, coLA, vAla, kaLathI, tuvera, kAliMgaDA, mULA ane tAMdaLajo eTalI vastuno tyAga kare. tathA he vasiSTha ! je puruSa comAsAmAM eka anna khAya, je puruSa haMmezAM tathA ghaNuM karI comAsAmAM rAtribhojana na kare te A lokamAM tathA paralokamAM sarva abhiSTa vastu pAme. je puruSa comAsAmAM madha, mAMsa, varSe che te dareka mAsamAM so varSa sudhI karelA azvamegha yajJanuM puNya pAme che vagere. mArkaDeya RSie paNa kahyuM ke he rAjanuM! je puruSa comAsAmAM telamardana karato nathI te ghaNA putra tathA dhana pAme che ane nirogI rahe che. je puruSa puSpAdino bhoga choDI de che te svargalokamAM pUjAya che. je puruSa kaDavo, khATo, tUro, mITho ane khAro e rasothI utpanna thatA rasone varSe te puruSa kurUpatA tathA daurbhAgya koI ThekANe paNa pAmato nathI. tAMbUla bhakSaNa karavAnuM varSe to bhogI thAya ane zarIre lAvaNya pAme. je phaLa, zAka ane pAMdaDAnuM zAka varSe te dhana tathA putra pAme. | he rAjana ! comAsAmAM goLa na khAya to madhura svaravALo thAya. tAvaDI upara pAkeluM anna bhakSaNa karavAnuM taje to bahu saMtati pAme. bhUmimAM saMthAre sUI rahe to viSNuno sevaka thAya. dahIM tathA dUdha varSe to goloka nAme devaloka jAya. bapora sudhI pANI pIvAnuM taje to rogopadrava na thAya. je puruSa comAsAmAM ekAMtara upavAsa kare te brahmalokamAM pUjAya, je puruSa comAsAmAM nakha ane keza na utAre te dararoja gaMgAsnAnanuM phaLa pAme. je pArakuM anna taje te anaMta puNya pAme, comAsAmAM bhojana karatI veLAe je mauna na rahe te kevaLa pApa ja bhogave ema jANavuM. maunapaNe bhojana karavuM upavAsa samAna che mATe comAsAmAM jarUra mauna bhojana tathA bIjA niyama rAkhavA. ityAdi bhaviSyottara purANamAM kahyuM che. tapAgacchIya zrI ratnazekharasUri viracita "zrAddhavidhiprakaraNa'nI zrAddhavidhi kaumudI TIkAmAM caturtha cAturmAsika kRtya prakAza saMpUrNa thayo. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama prakAza varSakRtya. comAsA saMbaMdhI kRtya kahyuM. have rahelI ardha gAthA tathA teramI gAthA maLI doDha gAthAmAM agiyAra vAra vaDe varSakRtya kahe che. paivarisaM saMghaccaNa-sAhammiabhattijattatigaM // 12 // jiNagihi NhavaNaM jiNadhaNa-vuDDI mhpuuadhmmjaagriaa| suapUA ujjavaNaM, taha titthapabhAvaNA sohI // 13 // prativarSaM saMghArcana sArmikabhakti-yAtrAtrikam // 12 // jinagRhe snapanaM jinadhanavRddhi-mahApUjA dharmajAgarikA / zrutapUjA udyApanaM tathA tIrthaprabhAvanA zodhiH // 13 // zrAvake daravarSe jaghanyathI ekavAra paNa 1. caturvidha zrI saMghanI pUjA, 2 sAdharmika vAtsalya, 3 tIrthayAtrA, rathayAtrA ane aThThAI yAtrA e traNa yAtrAo, 4 jinamaMdiramAM snAtra mahotsava, 5 mALA paheravI, indramALA vagere paherI paherAmaNI karavI, dhotiyAM vigere ApavAM tathA dravyanI uchAmaNIpUrvaka AratI utAravI vagere dharmakRtyo karIne devadravyanI vRddhi, 6 mahApUjA, 7 rAtrimAM dharmajAgarikA, 8 zrutajJAnanI vizeSa pUjA, 9 aneka prakAranAM ujamaNAM, 10 jinazAsananI prabhAvanA ane 11 AloyaNA. eTalAM dharmakRtyo yathAzakti karavAM joIe. temAM zrIsaMghanI pUjAmAM potAnA kuLane tathA dhana vagerene anusarIne ghaNA AdarathI ane bahumAnathI sAdhu-sAdhvInA khapamAM Ave evI AdhAkarmakRtya Adi doSa rahita vastu gurumahArAjane ApavI. te vastu e ke vastro, kaMbaLa, poMchanaka, sUtra, una, pAtro, pANInAM pAtra vagere dAMDo, dAMDI, soya, kAMTAne kheMcI kADhanAro cIpIyo, kAgaLa, khaDIyA, lekhaNIno saMgraha, pustaka vagere ApavuM. dinakRtyamAM kahyuM che ke vastra, pAtra Adi ApavA tathA pAMca prakAranuM pustaka, kaMbaLa, pAdaproinaka, dAMDo, saMthAro, sikkA tathA bIjuM paNa audhika tathA aupagrahika muhapatti, puMchaNA vagere je kAMI zuddha saMyamane upakArI hoya te ApavuM. pravacanasAroddhAra vRttimAM vaLI kahyuM che ke - "je vastu saMyamane upakArI hoya te vastu upakAra karanArI hovAthI upakaraNa kahevAya che. tethI adhika vastu rAkhavI te adhikaraNa kahevAya che. asaMmatapaNe vastuno parihAra eTale paribhoga (sevana) karanAro asaMyata kahevAya che." ahIM parihAra zabdano artha paribhoga karanAro evo karyo. kAraNa ke parihAro parimoro evuM vacana che tethI asaMmatapaNe je paribhoga karavo evo artha thAya che ema pravacanasAroddhAra vRttimAM kahyuM che. emaja prAtihArika, pITha, phalaka, pATo vagere saMyamopakArI sarve vastuo sAdhu munirAjane zraddhAthI ApavI. soya vagere vastuo paNa saMyamanAM upakaraNa che ema zrI kalpamAM kahyuM che. te Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza 280 evI rIte ke amaLAS vasthArU sugrApha caDI titri azanAdi, vastrAdi ane soyAdi e traNa catuSka maLIne bAra upakaraNo nIce mujaba che. jemake (1) azana, (2) pAna, (3) khAdima ane (4) svAdima e azanAdika cAra, (5) vastra, (6) pAtra, (7) kaMbala ane (8) pAdaproMchanaka e vastrAdi cAra; tathA (9) soya, (10) vastro, (11) naraNI ane (12) kAna khotaravAnI saLI e soyAdika cAra; A rIte traNa catuSka maLIne bAra vastuo saMyamanAM upakaraNa che. temaja zrAvaka-zrAvikArUpa saMghano paNa zakti mAphaka bhaktithI paherAmaNI vagere ApIne satkAra kare. deva guru vagerenA guNa gAnArA yAcakAdine paNa ucita lAge tema tRpta kare. saMghapUjA traNa prakAranI che. eka utkRSTa, bIjI madhyama ane trIjI jaghanya. jinamatadhArI sarvasaMghane paherAmaNI Ape to utkRSTa saMghapUjA thAya. sarva saMghane mAtra sUtra vagere Ape to jaghanya saMghapUjA thAya. bAkI rahelI sarve madhyama saMghapUjA jANavI. temAM jene vadhAre dhana kharacavAnI zakti na hoya teNe paNa guru mahArAjane sUtra, muhapatti vagere tathA traNa zrAvaka-zrAvikAone sopArI vagere ApIne daravarSe saMghapUjA bhaktithI sAcavavI. daridrI puruSa eTaluM kare to paNa tene ghaNo lAbha. kemake lakSmI ghaNI chatAM niyama Adaravo, zakti chatAM khamavuM, yauvana avasthAmAM vrata levuM ane daridrI avasthAmAM thoDuM paNa dAna ApavuM e cAre vastuthI bahu phaLa maLe che. vastupALa maMtrI vagere loko to dareka comAsAmAM saMghapUjA vagere karatA hatA ane ghaNA dhanano vyaya karatA hatA ema saMbhaLAya che. dilhImAM jagasI zeThano putra mahaNasiMha zrItapagacchAdhipati pUjya zrIdevacaMdrasUrijIno bhakta hato. teNe ekaja saMghapUjAmAM jinamatadhArI sarva saMghane paherAmaNI vagere ApIne corAzI hajAra TaMkano vyaya karyo. bIje ja divase paMDita devamaMgaLagaNa tyAM padhAryA. pUrve mahasiMhe bolAvelA zrIguru mahArAje te gaNijIne mokalyA hatA. temanA pravezane vakhate mahaNasiMhe TuMkamAM saMghapUjA karI temAM chappana hajAra TaMkano vyaya karyo. AvI vArtAo sAMbhaLavAmAM Ave che. e prakAre saMghapUjA vidhi kahI che. sAdharmikavAtsalya. sAdharmikavAtsalya paNa sarve sAdharmika bhAIonuM athavA keTalAkanuM zakti pramANe karavuM. sAdharmI bhAIno yoga maLavo jo ke durlabha che. kema ke sarve jIvo sarve prakAranA saMbaMdha pUrve pAmelA che paraMtu sAdharmika Adi saMbaMdhane pAmanArA jIvo to koIka ThekANe viralA ja hoya che. sAdharmika bhAIno melApa paNa ghaNo puNyakArI che. sAdharmikano zAstramAM kahyA pramANe Adara-satkAra kare to ghaNo puNyabaMdha thAya. kahyuM che ke eka tarapha sarve dharma ane bIjI tarapha sAdharmikavAtsalya rAkhI buddhirUpI trAjavAe toLIye to banne sarakhA utare che sAdharmikano Adara-satkAra nIce pramANe karavo : potAnA putra vagereno janmotsava, vivAha vagere hoya to sAdharmika bhAIone nimaMtraNa karavuM ane uttama bhojana, tAMbUla, vastra, AbharaNa vagere ApavuM. kadAca teo koI vakhate bahu Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdharmikavAtsalya. 281 muzkelImAM AvI paDe to potAnuM dhana kharacIne temane AphatamAMthI ugAravA. pUrva karmanA aMtarAyanA doSathI koInuM dhana jatuM rahe to tene pAcho pUrvanI avasthAmAM lAvavo. je potAnA sAdharmika bhAIone paise Take sukhI na kare te puruSanI moTAI zA kAmanI ? kemake jemaNe dIna jIvono uddhAra na karyo, sAdharmikonuM vAtsalya na karyuM ane hRdayamAM vItarAganuM dhyAna na dharyuM temaNe potAno janma vRthA gumAvyo. na potAnA sAdharmika bhAIo jo dharmathI bhraSTa thayA hoya to game te rIte temane dharmamAM deDha karavA. jo teo dharmakArya karavAmAM pramAda karatA hoya to temane yAda karAvavuM ane anAcArathI nivAravA prayatna karavo. pramAda kare to yAda karAvI, anAcArramAM pravRtta thAya to nivAravA, bhUle to preraNA karavI ane vAraMvAra cUke to vakhatovakhata preraNA karavI. temaja potAnA sAdharmikone vAcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA vageremAM joga maLe tema joDavA ane zreSTha dharmAnuSThAna vigeremAM joDavA tathA sAdhAraNa khAtAnI pauSadhazALA vagere karAvavI. zrAvikAonuM sAdharmikavAtsalya ane strIonI UMca-nIcatA. zrAvikAonuM vAtsalya paNa zrAvakanI mAphaka karavuM. kAMI paNa ochuM vadhatuM na karavuM, kemake jJAna, darzana ane cAritrane dhAraNa karanArI, utkRSTa zIlane pALanArI tathA saMtoSavALI evI zrAvikAo jainadharma pratye manamAM anurAgavALI hoya che mATe temane sAdharmikapaNe mAnavI. prazna :- lokamAM tathA zAstramAM strIo ghaNI pApI kahevAya che. teo to bhUmi vinAnI jherI keLanuM jhADa, megha vinAnI vIjaLI, jenA upara auSadha cAlatuM nathI evuM kAraNa vinAnuM mRtyu, nimitta vinAno utpAta, phaNA vinAnI sarpiNI ane guphA vinAnI vAghaNa, emane to pratyakSa rAkSasI samAna ja gaNavI. guru uparano tathA bhAI uparano sneha tUTavAnuM kAraNa eo ja che. kemake asatya vacana sAhasikapaNuM, kapaTa, mUrkhatA, atilobha, azucipaNuM ane nirdayapaNuM eTalA strIonA doSa svAbhAvika che. kemake "he gautama ! jyAre anaMtI pApanI rAzio udayamAM Ave tyAre strIpaNuM pamAya che ema tuM samyak prakAre jANa" A rIte sarve zAstromAM strIonI niMdA pagalepagale jovAmAM Ave che mATe teothI dUra rahevuM. ema chatAM temanuM dAna sanmAnarUpa vAtsalya karavuM zI rIte ghaTe ? uttara H- "strIo ja pApI hoya che'' evo ekAMta pakSa nathI. jema strIomAM tema puruSomAM paNa pApIpaNuM sarakhuM ja che. kemake puruSo paNa krUra manavALA, ghaNA duSTa, nAstika, kRtaghna potAnA zeThanI sAthe duzmanAvaTa karanArA, vizvAsaghAtI, jUThuM bolanArA, pArakuM dhana tathA pArakI strI haraNa karanArA, nirdaya tathA gurune paNa ThaganArA evA ghaNA jovAmAM Ave che. puruSa jAtimAM keTalAka evA loko che tethI satpuruSonI avajJA karavI jema ghaTita nathI, tema strIjAtimAM paNa keTalIka pApI strIo che tema ghaNI guNavaMtI strIo paNa che. jema tIrthaMkaranI mAtAo uttama guNavaDe yukta hoya che. mATe temanI pUjA devatAnA indro paNa kare che ane munio paNa stuti kare che. laukikazAstranA jANa paNa kahe che ke strIo koI adbhuta garbha dhAraNa kare che ke je traNe jagatno guru thAya che. mATe ja paMDita loko strIonI ghaNI moTAI kabUla kare che. keTalIka Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza 282 strIo potAnA zIyaLanA prabhAvathI agnine jaLa samAna, jaLane sthaLa samAna, gajane ziyALIyA samAna, sarpane doraDI samAna ane jherane amRta samAna kare che. temaja caturvidha zrIsaMghanuM cothuM aMga zrAvikAo che. zAstramAM je temanI ghaNI niMdA saMbhaLAya che te puruSoe temanA upara Asakti na karavI evA upadeza mATe ja che. sulasA vagere zrAvikAonA guNonI to tIrthaMkaroe paNa ghaNI prazaMsA karI che. temanI dharma viSe rahelI daDhatA indroe paNa svargamAM vakhANI che ane jabarA mithyAtvIo paNa emane samyaktvathI caLAvI zakyA niha. temaja keTalIka zrAvikAo carama dehavALI tathA keTalIka be traNa bhava karIne mokSe janArI zAstramAM saMbhaLAya che. mATe mAtAnI mAphaka, bahenanI mAphaka tathA putrInI mAphaka emanuM vAtsalya karavuM ghaTita ja che. A viSaya upara atre vadhu vistAranI jarUra jaNAtI nathI. daMDavIrya rAjAnuM dRSTAMta. sAdharmikavAtsalya karIne rAjAo potAnuM atithisaMvibhAga vrata sAcave che. kemake munione rAjapiMDa kalpato nathI. A viSaya upara bharatanA vaMzamAM thayelA traNe khaMDanA adhipati daMDavIrya rAjAnuM dRSTAMta kahe che. daMDavIrya rAjA haMmezAM sAdharmika bhAIne jamADI pachI ja pote bhojana karato hato. eka vakhate indre manamAM tenI parIkSA karavAnuM dhAryuM. tene jJAna-darzana-cAritrarUpa traNa ratnonI sUcaka suvarNanI janoI ane bAra vratonA sUcaka bAra tilakane dhAraNa karanArA tathA bharate racelA cAra vedano mukhe pATha karanArA evA tIrthayAtrA karatA AvelA kroDo zrAvaka jaNAyA. daMDavIrya temane bhaktithI nimaMtraNa karI jamADI rahe che eTalAmAM sUrya Athamyo. e rIte lAgaTa ATha divasa zrAvaka prakaTa karyA tethI rAjAne ATha upavAsa thayA. paNa tenI sAdharmikabhakti to tarUNa puruSanI zaktinI mAphaka divase divase vadhatI ja rahI. tethI indra prasanna thayo ane teNe tene divya dhanuSya, ratha, hAra tathA be kuMDaLa ApI zatruMjayanI yAtrA karavA tathA tIrthoddhAra mATe preraNA karI, daMDavIrye paNa te pramANe karyuM. saMbhavanAtha bhagavAna AdinA dRSTAMto. zrI saMbhavanAtha bhagavAna paNa pUrvanA trIjA bhavamAM dhAtakIkhaMDamAM aMdara AvelA airavatakSetranI kSemApurInagarImAM vimaLavAhana nAme rAjA hatA tyAre temaNe moTA dukALamAM sarve sAdharmika bhAIone bhojanAdi ApIne jinanAmakarma bAMdhyuM pachI dIkSA laI dehapAta thayo ane AnatadevalokamAM devatApaNuM bhogavI zrI saMbhavanAtha tIrthaMkara thayA. teo phAgaNa sudi AThamane divase avataryA tyAre moTo dukALa chatAM te ja divase cAre taraphathI sarva jAtanuM dhAnya AvI pahoMcyuM ane sukALa thayo tethI temanuM saMbhava evuM nAma pADyuM. bRhadbhASyamAM kahyuM che ke zuM zabdano artha sukha kahevAya che. bhagavAnanA darzanathI sarve bhavya jIvone sukha thAya che mATe temane saMbhava kahe che. A vyAkhyAnane anusarIne sarve tIrthaMkaro saMbhava nAmathI oLakhAya che. saMbhavanAthajIne saMbhava nAmathI oLakhavAnuM bIjuM paNa eka kAraNa che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpratirAjAnI rathayAtrA. 283 koI vakhate zrAvastInagarImAM kALadoSathI dukALa paDyo tyAre sarve mANaso duHkhI thayA. paNa senAdevInI kukSimAM saMbhavanAthajI avataryA tyAre indra pote AvIne senAdevInI pUjA karI ane jagatamAM eka sUrya samAna putranI prApti thayAnI tene (senAdevIne) vadhAmaNI ApI. te ja divase dhAnyathI paripUrNa bharelA ghaNA sArtho cAre taraphathI AvyA ane tethI tyAM sAro subhikSa thayo. je te bhagavAnanA saMbhavathI (janmathI) thayo te mATe mAtA-pitAe te bhagavAnanuM saMbhava nAma ApyuM. devagiri (vartamAna dolatAbAda)mAM jagasiMha nAme zeTha potAnA jevA sukhI karelA traNaso sATha vANotara pAse haMmezAM bahotera hajAra TaMkano vyaya karI pratidivasa ekeka sAdharmika vAtsalya karAvato hato. A rIte dara varSe te zeThanAM traNaso sAMITha sAdharmika vAtsalya thatAM hatAM. tharAdamAM zrImALI AbhunAmAM saMghapatie traNaso sAdharmika bhAIone potAnI samAna karyA. kahyuM che ke te suvarNa parvatano tathA rUpAnA parvatano zuM upayoga? kAraNa ke jeno Azraya karI rahelAM kASThanAM vRkSo kASThamaya rahe che paNa sonA rUpAnAM thatAM nathI. eka malaya parvatane ja ame ghaNuM mAna ApIe chIe; kemake teno Azraya karI rahelA AMbA, lIMbaDA ane kuTaja nAmanA vRkSo caMdanamaya thAya che. sAraMga nAmanA zreSThIe paMcaparameSThI maMtrano pATha karanAra lokone pravAhavaDe darekane suvarNanA TaMka ApyA. eka cAraNane bola ema pharI pharI kahevAthI te navavAra navakAra bolyo tyAre teNe nava sonaiyA ApyA. A rIte sAdharmika vAtsalyano vidhi kahyo che. yAtrAo. Ama dara varSe jaghanyathI eka paNa yAtrA karavI. yAtrAo traNa prakAranI che. te e che ke - 1. aThThAI, 2. rathayAtrA ane 3. tIrthayAtrA. A rIte traNa prakAranI yAtrA paMDitajano kahe che. temAM eka aThThAI yAtrAnuM svarUpa pUrve kahyuM che. temAM savistara sarva caityaparipATI karavI vagere aThThAI yAtrA te cityayAtrA paNa kahevAya che. saMpratirAjAnI rathayAtrA. rathayAtrA to zrI hemacaMdrasUriviracita pariziSTaparvamAM kahI che. te e rIte ke pUjya zrI suhasti AcArya avaMtinagarImAM vasatA hatA tyAre eka varSe saMghe cetyayAtrA utsava karyo. bhagavAna suhasti AcArya mahArAjA paNa dararoja saMghanI sAthe caityayAtrAmAM AvI maMDapane zobhAvatA. tyAre saMprati rAjA nAnAmAM nAnA ziSyanI jema hAtha joDI suhastisvAminI AgaLa besatA hatA. caityayAtrA utsava thaI rahyA pachI saMghe rathayAtrA zarU karI kemake yAtrAno utsava rathayAtrA karavAthI saMpUrNa thAya che. suvarNanI tathA mANikya ratnonI kAMtithI dizAone prakAzita karanAra evo sUryanA ratha sarakho ratha ratha zALAmAMthI nIkaLyo. vidhinA jANa ane dhanavAna zrAvakoe rathamAM padharAvelI jinapratimAnI snAtrapUjA vagere karI arihaMtanuM snAtra karyuM. janma kalyANakane avasare jema merUnA zikhara uparathI tema rathamAMthI snAtrajaLa nIce paDavA lAgyuM. jANe bhagavAnane kAMI vinaMti ja na karatA hoya ! evA mukhe mukhakoza bAMdhelA zrAvakoe sugaMdhI caMdanAdi vastuthI bhagavAnane vilepana karyuM. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza mAlatI, kamaLa vagere phUlonI mALAothI bhagavAnanI pratimA pUjAI tyAre te zaraskALanA meghothI vIMTAyelI caMdrakaLAnI mAphaka zobhavA lAgI. baLatA malayAgaranA dhUpathI thayelI dhUmADAnI rekhAothI viTAyelI bhagavAnanI pratimA nIla vastrothI pUjAyelI jevI lAgatI hatI. jenI aMdara dIpatI dIpazikhAo che evI bhagavAnanI AratI zrAvakoe karI. te dIpatI auSadhivALA parvatanI TUMka mAphaka zobhatI hatI. arihaMtanA paramabhakta evA te zrAvakoe bhagavAnane vaMdanA karI. azvanI mAphaka AgaLa thaI pote ratha kheMcyo. te vakhate nagaravAsIjanonI strIoe hallIsakarAsa zarU karyA. zrAvikAo cAre tarapha ghaNAM maMgaLa gIto gAvA lAgI. pAra vinAnuM kesaranuM jaLa rathamAMthI nIce paDatuM hovAthI AgaLanA rastAmAM chaMTakAva thavA mAMDyo. A rIte pratyeka gharanI pUjA grahaNa karato ratha saMprati rAjAnA kAramAM haLave haLave Avato hato. te joI saMprati rAjA paNa rathanI pUjA karavAne taiyAra thayA ane phaNasa phaLanI mAphaka savage vikasvara romarAjIvALA thaI tyAM Ave, pachI navA AnaMda rUpa rovaramAM haMsanI mAphaka krIDA karatA saMprati rAjAe rathamAM virAjamAna thayelI pratimAnI aSTaprakArI pUjA karI. tema mahApadma cakrIe paNa potAnI mAtAnA manoratha pUrNa karavAne sArU ghaNA ADaMbarathI rathayAtrA karI. kumArapALe karelI rathayAtrA. kumArapALe karelI rathayAtrA A rIte kahI che. caitra mAsanI AThamane divase cothe pahore jANe cAlato merU parvata ja na hoya ! evo ane suvarNamaya moTA daMDa upara rahelI dhvajA, chatra, cAmara vagere vastuthI dIpato evo suvarNamaya ratha ghaNI RddhinI sAthe nIkaLe che te vakhate harSathI nagaravAsI loko ekaThA maLIne maMgaLakArI jaya jaya zabda kare che. zrAvako snAtra tathA caMdananuM vilepana karI sugaMdhI puSpothI pUjAyelI zrI pArzvajinanI pratimAne kumArapALanA baMdhAvelA maMdira AgaLa ubhA rahelA rathamAM ghaNI RddhithI sthApana kare che. vAjiMtranA zabdathI jagatune bharI denAra ane harSathI maMgaLa gIto gAnArI suMdara strIonI tathA sAmaMtanA ane maMtrIonA maMDaLanI sAthe te ratha kumArapALanA rAjamahela AgaLa jAya. pachI rAjA rathanI aMdara padharAvelI pratimAnI paTTavastra, suvarNamaya AbhUSaNa vagere vastuothI pote pUjA kare ane vividha prakAranA gAyana, nATaka vagere karAve. pachI te ratha tyAM eka rAta rahI siMhadvAranI bahAra nIkaLe ane pharakatI dhvajAothI jANe nRtya ja karI rahelo na hoya ! evA paTamaMDapamAM AvIne rahe. prabhAtakAle rAjA tyAM AvI rathamAM zobhatI jinapratimAnI pUjA vagere kare ane caturvidha saMgha samakSa pote AratI utAre. pachI hAthI jotarelo ratha sthAnake sthAnake baMdhAvelA ghaNA paTTamaMDapamAM raheto nagaramAM phare vagere. tIrthayAtrA ane tenI vidhi. have trIjI tIrthayAtrAnuM svarUpa kahuM chuM. temAM zrI zatruMjaya, giranAra vagere tIrtho samajavAM. temaja tIrthakaronI janma, dIkSA, jJAna, nirvANa ane vihAranI bhUmio paNa ghaNA bhavya jIvone Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthayAtrA ane tenI vidhi. 285 zubha bhAva utpanna kare che ane bhavasamudramAMthI tAre che mATe te bhUmio paNa tIrtha ja kahevAya che. A tIrthomAM samyaktvazuddhine mATe gamana karavuM te tIrthayAtrA kahevAya che. teno vidhi e che ke H eka AhAra, sacittaparihAra, bhUmizayana, brahmacarya vrata vagere kaThaNa abhigraho yAtrA karAya tyAM sudhI paLAya evA prathama grahaNa karavA. pAlakhI, sArA ghoDA, palaMga vagere samagra Rddhi hoya to paNa yAtrA karavA nIkaLelA dhanADhya zrAvakane paNa zakti hoya to page cAlavuM ja ucita che. kemake yAtrA karanAra zrAvake 1. ekAhArI, 2 samakitadhArI, 3. bhUmizayanakArI, 4. sacittaparihArI, 5. pAdacArI ane 6. brahmacArI rahevuM. laukika zAstramAM paNa kahyuM ke yAtrA karatAM vAhanamAM bese to yAtrAnuM ardhuM phaLa jAya, pagarakhAM pahere to phaLano cotho bhAga jAya, muMDana na kare to trIjo bhAga jAya ane tIrthe jaIne dAna le to yAtrAnuM sarva phaLa jatuM rahe. mATe tIrthayAtrA karanAra puruSe eka TaMka bhojana karavuM, bhUmi upara sUvuM ane strI RtuvaMtI chatAM paNa brahmacArI rahevuM. upara kahyA pramANe abhigraha lIdhA pachI zakti pramANe rAjAne bheTaNuM vagere ApI prasanna karI tenI AjJA levI. yAtrAmAM sAthe levA mATe zakti pramANe uttama maMdira taiyAra karavAM. svajananA tathA sAdharmi bhAIonA samudAyane yAtrAe AvavA mATe nimaMtraNa karavuM. paramabhaktithI sadgurune paNa niyaMtraNa karavuM. amAri pravartAvavI. jinamaMdiromAM mahApUjAdi mahotsava karAvavA. jenI pAse bhAtuM na hoya tene bhAtuM tathA jene vAhana na hoya tene vAhana ApavuM. nirAdhAra mANasone paisAno tathA sArA vacanano AdhAra Apavo. yogya madada ApIza evI udghoSaNA karI utsAha vinAnA yAtrALu lokone paNa sArthavAhanI jema hiMmata ApavI. ADaMbarathI moTA ane aMdaranA bhAgamAM ghaNA samAsavALI koThIo, zarAvalAM, kanAto, taMbUo, moTI kaDhAIyuM tathA bIjA paNa pANInAM moTAM vAsaNo vagere karAvavAM. gADAM, paDadAvALA ratha, pAlakhI, poThiyA, UMTa, azva vagere vAhano sajja karAvavAM. zrIsaMghanI rakSA mATe ghaNA zUra subhaTone sAthe levA ane kavaca zirastrANa vagere upakaraNa ApIne temano satkAra karavo. gIta, nRtya, vAjiMtra vagere sAmagrI taiyAra karAvavI. pachI sArA zakuna, nimitta vagere joIne ghaNA utsAhavALA thaI sArA muhUrte yAtrAe javuM. mArgamAM yAtrALunA sarva samudAyane ekaTho karavo. sArAM pAnno jamADI temane tAMbUla vagere ApavuM. temane aMge AbhUSaNa tathA vastro paherAvavAM sArA pratiSThita, dharmiSTha, pUjya ane ghaNA bhAgyazALI puruSo pAse saMghavIpaNAnuM tilaka karAvavuM. saMghapUjA vagere moTo utsava karavo. bIjAo pAse paNa yogyatA pramANe saMghavIpaNA vagerenuM tilaka karavAno utsava karAvavo. saMghanuM jokhama mAthe lenArA, AgaLa cAlanArA, pAchaLa rahI rakSaNa karanArA tathA mukhyapaNe saMghanuM kAma karanArA vagere lokone yogya sthAnake rAkhavA. zrI saMghanA cAlavAnA tathA mukAma vagerenA je TharAva thayA hoya te sarva prasiddha karavA. mArgamAM sarve sAdharmIonI sArI rIte sArasaMbhALa karavI. kAMI harakata Ave to pote temane sarva zaktie yogya madada karavI. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza dareka gAmamAM tathA nagaramAM jinamaMdiromAM snAtra, moTI dhvajA caDhAvavI. caityaparipATI vagere moTo utsava karavo. jIrNoddhAra vagereno paNa vicAra karavo. tIrthanAM darzana thaye sonuM, rana, motI Adi vastu vaDe vadhAmaNI karavI. lApazI, lADu Adi vastu munirAjAne vahorAvavI. sAdharmika vAtsalya karavuM. ucitapaNe dAna vagere ApavuM tathA moTo pravezotsava karavo. tIrthe dAkhala thayA pachI pahelAM harSathI pUjA, Dhaukana vagere AdarathI karavuM. aSTaprakArI pUjA karavI tathA snAtra vidhithI karavuM. mALa paherAvavI vagere karavuM. ghInI dhArAvatI devI. paherAmaNI mUkavI. jinezvara bhagavAnanI navAMge pUjA karavI tathA phUlaghara, kelighara vagere mahApUjA, rezamI vastramaya dhvajAnuM dAna, koIne harakata na paDe evuM dAna (sadAvrata), rAtrijAgaraNa, gIta, nRtya vagere nAnAvidha utsava, tIrthaprApti nimitta upavAsa, chaThTha vagere tapasyA karavI. kroDa, lAkha cokhA vagere vividha vastu ujamaNAmAM mUkavI. jAtajAtanA covIza, bAvana, bahotera athavA ekaso ATha phaLo athavA bIjI jAta jAtanI eTalI ja vastuo tathA sarva bhakSya ane bhojya vastuthI bharelI thALI bhagavAna AgaLa dharavI. temaja rezamI vagere uttama vastranA caMdruA, paherAmaNI, aMgalUchaNAM, dIvAne mATe ghI, dhotiyA, caMdana, kesara, bhoganI vastu, puSpa lAvavAnI chAbaDI, piMgAnikA kaLaza, dhUpadhANuM, AratI, AbhUSaNa, dIvIo, cAmara, nALIvALA kaLaza, thALIo, kacoLA, ghaMTAo, jhalarI, paTaha vagere vAjiMtro ApavAM. sUtAra vagereno satkAra karavo. tIrthanI sevA, viNasatA tIrthano uddhAra tathA tIrthanA rakSaka lokono satkAra karavo. tIrthane garAsa Apavo. sAdharmika vAtsalya, gurunI bhakti tathA saMghanI paherAmaNI vagere karavuM. yAcaka vagerene ucita dAna ApavuM. jinamaMdira vagere dharmakRtyo karavAM. yAcakone dAna ApavAthI kIrtimAtra thAya che ema samajI te niSphaLa che ema na mAnavuM. kemake yAcako paNa devanA-gurunA tathA saMghanA guNo gAya che mATe temane ApeluM dAna bahu phaLadAyI che. cakravartI vagere loko jinezvara bhagavAnanA AgamananI vadhAmaNI ApanArane paNa sADAbAra kroDa sonaiyA vagere dAna ApatA hatA. siddhAMtamAM kahyuM che ke sADAbAra kroDa sonaiyA jeTaluM cakravartInuM pratidAna jANavuM A rIte yAtrA karI pAcho vaLato saMghavI ghaNA utsavathI potAnA gharamAM praveza kare. pachI devAhAnAdi utsavathI kare ane eka varSa sudhI tIrthopavAsa vagere kare. A rIte tIrthayAtrAno vidhi kahyo che. vikramarAjA AdinA saMghanuM vRttAMta. zrIsiddhasena divAkare pratibodha pamADelA vikramAditya rAjA zatruMjayanI yAtrAe gayA tyAre tenA saMghamAM ekaso ogaNasItera (169) suvarNamaya ane pAMcaso (500) hAthI dAMta, caMdanAdimaya jinamaMdira hatA. zrI siddhasena divAkara vagere pAMca hajAra (5000) AcArya hatA. cauda (14) mukuTadhArI rAjAo hatA. tathA sIttera lAkha (70,00,000) zrAvakanA kuTuMba, eka koDa, dasa lAkha, navahajAra (11000000) gADAM, aDhAra lAkha (1800000) ghoDA, choteraso (7600) hAthIo ane A rIte ja UMTa, baLada vagere hatAM. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devadravyanI vRddhi. 287 kumArapALe kADhelA saMghamAM suvarNaratnAdimaya aDhAraso cummotera (1874) jinamaMdira hatA. tharAdamAM pazcima maMDaLika nAme prasiddha evA Abhu saMghavInI yAtrAmAM sAtaso (700) jinamaMdira hatAM, ane teNe yAtrAmAM bAra kroDa sonaiyAno vyaya karyo. pethaDa nAmA zreSThIe tIrthanAM darzana karyA tyAre agiAra lAkha rUpAmaya TaMkano vyaya karyo, ane tenA saMghamAM bAvana derAsara ane sAta lAkha mANasa hatAM. vastupALa maMtrIe karelI sADIbAra yAtrAo prasiddha che. A rIte trividha yAtrAonuM svarUpa kahyuM che. snAtra mahotsava. temaja jinamaMdiramAM dararoja ghaNA ADaMbarathI snAtrotsava karavo. tema karavAnI zakti na hoya to dareka parvane viSe karavo, tema paNa na karI zakAya to varSamAM eka vAra to avazya snAtrotsava karavo. temAM merUnI racanA karavI. aSTamAMgaLikanI sthApanA karavI. naivedya dharavuM tathA ghaNA bAvanAcaMdana, kezara, sugaMdhI puSpo ane bhoga vagere sakaLa vastuno samudAya ekaTho karavo. saMgIta AdinI sAmagrI sArI rIte taiyAra karavI. rezamI vastramaya mahAdhvajA ApavI ane prabhAvanA vagere karavI. snAtrotsavamAM potAnI saMpatti, kuLa, pratiSThA vagerene anusarI sarva zakti vaDe dhanano vyaya vagere karI sarva ADaMbarathI jinamatanI ghaNI prabhAvanA karavAne mATe prayatna karavo. saMbhaLAya che ke pethaDazeThe zrI giranArajI upara snAtra mahotsavane avasare chappana dhaDI pramANa suvarNa ApI IndramALa paherI. ane teNe zrI zatruMjaya upara tathA giranArajI upara eka ja suvarNamaya dhvajA ApI. tenA putra jhAMjhaNa zeThe to rezamI vastramayadhvajA ApI. A rIte snAtrotsavanuM svarUpa kahyuM che. devadravyanI vRddhi. - devadravyanI vRddhi mATe dareka varSe mALoghaTTana karavuM. temAM IndramALA athavA bIjI mALA dara varSe zakti pramANe grahaNa karavI. zrI kumArapALanA saMghamAM mALodghaTTana thayuM tyAre vAbhaTTa maMtrI vagere samartha loko cAralAkha, AThalAkha ityAdi saMkhyA bolavA lAgyA. te samaye soraThadezano mahuvAno rahIza prAgvATa haMsarAja dhArUno putra jagaDu malina zarIre malina vastra paherI - oDhIne tyAM ubho hato. teNe ekadama savAjhoDanI rakama kahI. AzcaryathI kumArapALarAjAe pUchayuM. tyAre teNe kahyuM ke mArA pitAe naukAmAM besI deza-dezAMtara vyApAra karI, upArjana karelA dravyathI savAkroDa sonaiyAnI kiMmatanA pAMca mANikya ratna kharIdyAM ane aMta vakhate mane kahyuM ke "zrI zatruMjaya, giranAra ane devapaTTana emAM nivAsa karanArA bhagavAnane ekeka ratna tAre ApavuM ane be ratna potAne mATe rAkhavAM." pachI jagaDuzAe te traNe ratno suvarNajaDita karI zatruMjayanivAsI RSabhadeva bhagavAnane, giranAravAsI zrI neminAthajIne tathA devapaTTaNavAsI zrI caMdraprabhaprabhune kaMThAbharaNa tarIke ApyAM. eka vakhate zrI giranArajI upara digaMbara tathA zvetAmbara e baMnenA saMgha samakALe AvI pahoMcyA. ane banne jaNAe amAruM tIrtha kahI jhaghaDo karavA mAMDyo. tyAre je indramALA pahere Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza tenuM A tIrtha che evA vRddhajanonA vacanathI pethaDazeThe chappana dhaDI pramANa suvarNa ApI indramALA paherI ane vAcakone cAra dhaDI pramANa suvarNa ApI tIrtha potAnuM che ema siddha karyuM. A rIte ja paherAmaNI, navI dhotIo, jAtajAtanA caMdaravA, aMgalUchaNAM, dIpaka, tela, uMcuM caMdana, kesarabhoga vagere jinamaMdire khapamAM AvatI vastuo daravarSe zakti pramANe ApavI. temaja uttama AMgI vela buSTinI racanA, sarvAganAM AbhUSaNa, phUlaghara, kelighara, pUtaLInA hAthamAMnA phuvArA vagere racanA tathA vividha prakAranAM gAyana, nRtya vagere utsavavaDe mahApUjA tathA rAtrijAgaraNa karavA. jema eka zeThe samudramAM musApharI karavA jatAM ekalAkha dravya kharacIne mahApUjA bhaNAvIne managamato lAbha thavAthI bAra varSe pAcho Avyo tyAre harSathI eka kroDa rUpiyA kharacI jinamaMdire mahApUjA vagere utsava karyo. zrutajJAnanI ArAdhanA. temaja pustaka vageremAM rahelA zrutajJAnanI kapUra Adi vastuvaDe, sAmAnya pUjA to game tyAre banI zake tema che. mUlyavAna vastra vagere vastuvaDe vizeSa pUjA to dara mAse ajavALI pAMcamane divase zrAvakane karavA yogya che. tema karavAnI zakti na hoya to jaghanyathI varSamAM ekavAra to avazya karavI ja. A vAta janmakRtyanI aMdara AvelA jJAna bhaktidvAramAM vistArathI kahIzuM. temaja navakAra, AvazyakasUtra, upadezamALA, uttarAdhyayana vagere jJAna, darzana ane judA judA prakAranA tapa saMbaMdhI ujamaNAmAM jaghanyathI eka ujamaNuM to daravarSe thayAvidhi jarUra karavuM. kemake ujamaNuM karavAthI mANasonI lakSmI sAre sthAnake joDAya, tapasyA paNa saphaLa thAya ane niraMtara zubhadhyAna, bhavyajIvone samakitano lAbha, jinezvara mahArAjanI bhakti tathA jinazAsananI zobhA thAya eTalA guNa thAya che. tapasyA pUrI thayA pachI ujamaNuM karavuM. te navA banAvelA jinamaMdire kaLaza caDhAvavA samAna, cokhAthI bharelA pAtra upara phaLa mUkavA samAna athavA bhojana karI rahyA pachI tAMbUla devA samAna che. udyApana mahotsava. zAstramAM kahelA vidhi pramANe navakAra lAkha athavA kroDavAra gaNI jinamaMdire snAtrotsava, sAdharmika vAtsalya, saMghapUjA vagere ghaNA ADaMbarapUrvaka karavuM. lAkha athavA kroDa cokhA, aDasaTha sonAnI athavA rUpAnI vATakiyo, lekhaNo tathA ratno, motI, paravALAM, nANuM, temaja nALiyera vagere aneka phaLo, jAtajAtanA pakavAnno, dhAnyo tathA khAdya ane svAdya evI aneka vastuo, kapaDAM vagere vastuo mUkI navakAranuM ujamaNuM karanAra, upadhAna vahevA Adi, vidhisahita mALA paherI AvazyakasUtranuM ujamaNuM karanAra, gAthAnI saMkhyA mAphaka eTale pAMcasocuMmAliza pramukha modaka; nALiyera, vATakiyo vagere vividha vastu mUkIne upadezamALAdikanAM ujamaNAM karanAra, sonaiyA vagere vastu rAkhI lADavA Adi vastunI prabhAvanA karI darzanAdikanAM ujamaNAM karanArA bhavyajIvo paNa hAlanA kALamAM dekhAya che. mALA paheravI e moTuM dharmakRtya che. kemake navakAra, iriyAvahI ityAdi sUtro zakti pramANe tathA vidhi sahita upadhAna vahyA vinA bhaNavA-gaNavAM e azuddha kriyA gaNAya che. zrutanI ArAdhanA , Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsananI prabhAvanA. 289 mATe jema sAdhuone yoga vahevA tema zrAvakoe upadhAna tapa jarUra karavuM joIe. mALA paheravI e ja upadhAna tapanuM ujamaNuM che. kemake koI zeTha upadhAna tapa yathAvidhi karI, potAnAM kaMThamAM navakAra Adi sUtranI mALA tathA gurue paherAvelI sUtaranI mALA dhAraNa kare che. te be prakAranI zivazrI (nirupadravapaNuM ane mokSalakSmI) upArje che. jANe muktirUpa kanyAnI varamALA ja na hoya ! sukRtarUpa jaLa kheMcI kADhavAnI ghaDAnI mALA na hoya ! tathA pratyakSa guNonI guMthelI mALA ja na hoya ! evI mALA puNyavAnathI ja paherAya che. A rIte ajavALI pAMcama vagere vividha tapasyAo, ujamaNAM paNa te te tapasyAnA upavAsa vagerenI saMkhyA pramANe nANuM, vATakiyo, nALiyera, lADu vagere judI judI vastu mukI yathAzrata saMpradAyane avalaMbIne karavAM. zAsananI prabhAvanA. temaja tIrthanI prabhAvanAne mATe zrI guru mahArAja padhAravAnA hoya tyAre temanuM sAmaiyuM, prabhAvanA vagere daravarSe jaghanyathI ekavAra to zakti pramANe jarUra karavI ja. temAM zrIguru mahArAjano pravezotsava badhI rIte ghaNA ADaMbarathI caturvidha saMghasahita sAmAM jaI tathA zrIguru mahArAjano tathA saMghano satkAra vagere zakti pramANe karavo. kemake zrIguru mahArAjane sanmukha gamana, vaMdana, namaskAra ane sukhazAtAnI pRcchA karavAthI cirakALathI saMcita kareluM pApa eka ghaDIvAramAM zithila baMdhavALuM thAya che. pethaDazeThe tapAgacchAcArya zrI dharmaghoSasUrijInA pravezotsavamAM bahotera hajAra TaMkano vyaya karyo. "saMvegI sAdhuono pravezotsava karavo e vAta anucita che' evI khoTI kalpanA karavI nahIM kema ke, siddhAMtamAM sAmuM jaI temano satkAra karyAnuM pratipAdana karela che. e ja vAta sAdhunI pratimAne adhikAra zrI vyavahArabhASyamAM kahI che. te e ke - pratimA pUrI thAya tyAre pratimAvAhaka sAdhu jyAM sAdhuono saMcAra hoya evA gAmamAM potAne prakaTa kare ane sAdhune athavA zrAvakane saMdezo kahevarAve. pachI gAmano rAjA, adhikArI athavA te na hoya to zrAvaka, zrAvikAono ane sAdhusAdhvIjIono samudAya te pratimAvAhaka sAdhuno AdarasatkAra kare. A gAthAno bhAvArtha evo che ke "pratimA pUrI thAya tyAre je najIkanA gAmamAM ghaNAM bhikSAcaro tathA sAdhuo vicaratA hoya tyAM AvI potAne prakaTa kare. ane tema karatAM je sAdhu athavA zrAvaka jovAmAM Ave tenI pAse saMdezo kahevarAve ke - pratimA pUrI karI ane tethI huM Avyo chuM." pachI tyAM AcArya hoya te rAjAne A vAta jAhera kare. "amuka moTA tapasvI sAdhue potAnI tapasyA yathAvidhi pUrI karI che. tethI teno ghaNA satkArathI gacchamAM praveza karAvavo che." pachI rAjA, te na hoya, to gAmano adhikArI, te na hoya to samRddha zrAvakavarga ane te paNa na hoya to sAdhu-sAdhvI Adi caturvidha zrIsaMgha pratimAvAhaka sAdhuno yathAzakti satkAra kare. upara caMdaravo bAMdhavo, maMgaLa vAjIMtro vagADavAM, sugaMdhI vAsakSepa karavo, vagere satkAra kahevAya che. evo satkAra karavAmAM lAbha che. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza pravezane vakhate satkAra karavAthI jainazAsana ghaNuM zobhe che. bIjA sAdhuone zraddhA utpanna thAya che jethI zAsananI unnati thAya che, te satkRtya ame paNa evI rIte karIzuM. temaja zrAvakazrAvikAonI tathA bIjAonI paNa jinazAsana upara bahumAna buddhi utpanna thAya ke "jemAM evA moTA tapasvIo thAya te jinazAsana mahApratApI che." temaja khoTA tIrthionI hIlanA thAya che, kemake temanAmAM evA mahAsattvavaMta puruSo nathI. tethI pratimA pUrI karanAra sAdhuno satkAra karavo e AcAra che. vaLI tIrthanI vRddhi thAya che eTale pravacanano atizaya joIne ghaNA bhavyajIvo saMsArathI vairAgya pAmI dIkSA le che A rIte vyavahArabhASyanI vRttimAM kahyuM che, temaja zakti pramANe zrIsaMghanI prabhAvanA karavI. eTale bahumAnathI zrIsaMghane AmaMtraNa karavuM, tilaka karavuM, caMdana, vAdi, kapUra, kastUrI vagere sugaMdhI vastuno lepa karavo, sugaMdhI phUla arpaNa karavAM, nALiyera Adi vividha phaLa ApavA tathA tAMbUla arpaNa karavuM, vagere prabhAvanA karavAthI tIrthaMkarapaNuM vagere zubhaphaLa maLe che. kahyuM che ke apUrvajJAnagrahaNa, zrutanI bhakti ane pravacananI prabhAvanA A traNa kAraNo vaDe jIvane tIrthakarapaNuM prApta thAya che. bhAvanA zabda karatAM prabhAvanA zabdamAM prae akSara vadhAre che te yukta ja che. kemake bhAvanA to tenA karanArane ja mokSa Ape che ane prabhAvanA to tenA karanArane tathA bIjAne paNa mokSa Ape che. AloyaNA. guruno yoga hoya to daravarSe jaghanyathI eka vAra to guru pAse jarUra AloyaNA levI. kAraNake potAnA AtmAnI zuddhi karavAthI te darpaNanI mAphaka nirmaLa thAya che. AgamamAM zrI AvazyakaniyuktimAM kahyuM che ke comAsI tathA saMvatsarImAM AloyaNA tathA niyama grahaNa karavA. temaja agAu grahaNa karelA abhigraha kahIne navA abhigraha levA. zrAddhajItakalpa Adi graMthomAM AloyaNA vidhi kahyo che te nIce pramANe. pakhI, comAsI athavA saMvatsarIne divase tema na bane to vadhumAM vadhu bAra varasa jeTalA kALe to avazya gItArtha guru pAse AloyaNA levI. AloyaNA levA mATe kSetrathI sAtaso yojana pramANa kSetramAM tathA kALathI bAra varasa sudhI gItArtha gurunI gaveSaNA karavI. have AloyaNA ApanAra AcAryanuM lakSaNa kahe che. AloyaNA ApanAra gurunuM lakSaNa. zAstramAM AloyaNA ApanAra AcArya gItArtha eTale nizItha vagere sUtra-arthanA jANa, kRtayogI eTale mana, vacana, kAyAnA zubha yoga rAkhanArA athavA vividha tapasyA karanArA, arthAt vividha prakAranA zubhadhyAnathI tathA vizeSa tapasyAthI potAnA jIvane tathA zarIrane saMskAra karanArA, niraticAra cAritra pALanArA, AloyaNA lenAra pAse bahu yuktithI judA judA prakAranAM prAyazcitta tathA tapa Adi kabUla karAvavAmAM kuzaLa, AloyaNA tarIke ApelI tapazcaryA vagere karavAmAM Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AloyaNA ApanAra gurunuM lakSaNa. 291 keTalo zrama paDe che ? tenA jANa, AloyaNA lenArano moTo doSa sAMbhaLavAmAM Ave to paNa viSAda na karanArA, AloyaNA lenArane judAM judAM dRSTAMta kahI vairAgyanA vacanathI utsAha ApanArA kahyA che. (1) jJAnAdi pAMca AcArane pAlana karanArA, (2) AloyelA doSanuM barAbara manamAM smaraNa rAkhanArA, (3) vyavahAravAnuM eTale pAMca prakArano vyavahAra jANI prAyazcitta ApavAmAM samyaka prakAre vartana karanArA. pAMca prakArano vyavahAra che te e ke: (1) pahelo AgamavyavahAra te kevaLI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, caturdazapUrvI, dazapUrvI ane navapUrvIno jANavo. (2) bIjo zrutavyavahAra te AThathI ardhapUrva sudhInA pUrvadhara, agIyAra aMganA dhAraka tathA nizIthAdisUtranA jANa vagere sarve zrutajJAnIono jANavo. (3) trIjo AzAvyavahAra te be gItArtha AcAryo dUra dezamAM rahelA hovAthI ekabIjAne maLI na zake to tenuM koI jANI na zake tevI rIte je aMdaroaMdara AloyaNA prAyazcitta Ape che te pramANe jANavo. (4) cotho dhAraNAvyavahAra te potAnA gurue je doSonuM je prAyazcitta ApyuM hoya, te dhyAnamAM rAkhI te mujaba bIjAne ApavuM te rUpa jANavo. (5) pAMcamo jItavyavahAra te siddhAMtamAM je doSanuM jeTaluM prAyazcitta kahyuM hoya, te karatAM ochuM athavA adhika prAyazcitta paraMparAne anusarIne ApavuM e rUpa jANavo. hAlamAM A jItavyavahAra mukhya che. (4) AloyaNA lenAra zaramathI barAbara na kaheto hoya to tene vairAgya utpanna karanArI kathAo evI rItathI kahe ke te sAMbhaLatAM ja AloyaNA lenAra zarama choDIne sArI rIte Alove. (5) AloyaNA lenAranI samyaphaprakAre zuddhi kare evA. (6) AlayaNa ApI hoya te bIjAne na kahenArA. (7) je jeTaluM prAyazcitta laI zake tene teTaluM ja ApanArA. (8) samyapha AloyaNA ane prAyazcitta na karanArane A bhavamAM tathA parabhavamAM keTaluM duHkha thAya che te jANanArA; evA ATha guNavALA guru AloyaNA ApavAne samartha che ema kahyuM che. AloyaNA levAnA zubha pariNAmathI gurunI pAse javA nIkaLelo bhavya jIva jo kadAca AloyaNA lIdhA vinA vacce ja kALa karI jAya to paNa te ArAdhaka thAya che. - sAdhue athavA zrAvake pahelAM to potAnA gacchanA ja je AcArya hoya temanI pAse jarUra AloyaNA levI. temano joga na hoya to potAnA ja gacchanA upAdhyAya, te na hoya to potAnA ja pravartaka, sthavira athavA gaNAvacchedI emanI pAse AloyaNA levI. potAnA gacchamAM upara kahelA pAMceno joga na hoya to sAMbhogika-potAnI sAmAcArIne maLatA evA bIjA gacchamAM AcArya Adi pAMcamAM jeno joga maLe tenI pAse AloyaNA levI. sAmAcArIne maLatA paragacchamAM AcAryAdi pAMceno yoga na hoya to bhinna sAmAcArIvALA paragacchamAM paNa saMvegI AcAryAdimAM jeno yoga hoya tenI pAse AloyaNA levI. tema na bane to gItArtha pAsasthAnI pAse AloyaNA levI, tema na bane to gItArtha evA sArUpika pAse AloyaNA levI. teno paNa joga na maLe to gItArtha pazcAtkRta pAse AlovavuM. sapheda kapaDA paheranAro, muMDI, kaccha vinAno, rajoharaNa vagere na rAkhanAro, brahmacarya pALanAro, bhAryA rahita ane bhikSAvRttie nirvAha karanAro evo hoya te sArUpika kahevAya che. siddhaputra Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 zrAddhavidhi prakaraNa - paMcama prakAza to zikhA ane bhAryA sahita hoya che. cAritra tathA sAdhuno veSa mUkI gRhastha thayelo te pazcAtkRta kahevAya che. upara kahelA pAsatyAdine paNa gurunI mAphaka vaMdana vagere yathAvidhi karavuM. kAraNa ke dharmanuM mULa vinaya che. jo pAsatyAdi potAne guNa rahita mAne ane tethI ja te vaMdanA na karAve to tene Asana upara besADI praNAma mAtra karavo. ane AloyaNA levI. upara kahelA pAsatyAdino yoga na maLe to rAjagRhI nagarImAM guNazIlAdi caityane viSe jyAM ghaNIvAra je devatAe arihaMta, gaNadhara vagere mahApuruSone AloyaNA ApatA joyA hoya, tyAM te samyagdaSTi devatAne aTTama vagere tapasyAthI prasanna karI tenI pAse AloyaNA levI. kadAca te samayano devatA cavyo hoya ane bIjo utpanna thayo hoya to te mahAvidehakSetramAM jai arihaMta bhagavAnane pUchI prAyazcita Ape che. tema na bane to arihaMtanI pratimA AgaLa Aloi (kahI) pote ja prAyazcitta aMgIkAra kare. arihaMtanI pratimAno paNa joga na hoya to pUrva athavA uttara dizAmAM moTuM rAkhIne arihaMtonI tathA siddhonI samakSa Alove. paNa AloyA vagara na rahe. kemake zalya sahita jIva ArAdhaka kahevAto nathI. pote gItArtha nahI hovAthI caraNazuddhi tathA AloyaNA ApavAthI thatuM hita na jANe to te puruSa potAne ane AloyaNA lenArane paNa saMsAramAM pADe che. AlocanA samayanI zuddhi. jema bALaka bolatuM hoya tyAre te kArya athavA akArya je hoya te saraLatAthI kahe che tema AloyaNA lenAre mAyA athavA mada na rAkhatAM AlovavuM. mAyA mada vagere doSa na rAkhatAM vakhate vakhate saMvegabhAvanAnI vRddhi karI je akAryanI AloyaNA kare te akArya jarUra pharIthI na kare. je puruSa zarama vagerethI, rasAdi gAravAmAM lapaTAI rahyAthI eTale tapasyA na karavAnI icchAthI athavA huM bahuzruta chuM evA ahaMkArathI, apamAnanI bIkathI athavA AloyaNA ghaNI Avaze evA DarathI gurunI pAse potAnA doSa kahIne na Alove te jarUra ArAdhaka kahevAto nathI. te te saMvega utpanna karanAra Agamavacanono vicAra karI tathA zalyano uddhAra na karavAnAM khoTAM pariNAma upara najara daI potAnuM citta saMvegavALuM karavuM ane AloyaNA levI. have AloyaNA lenAranA daza doSa kahe che. AloyaNA lenAranA daza doSa. (1) guru thoDI AloyaNA Apaze ema dhArI temane vaiyAvacca vagerethI prasanna karI pachI AloyaNA levI. (2) temaja A guru thoDI tathA sahelI AloyaNA ApanArA che evI kalpanA karI AlovavuM. (3) je potAnA doSa bIjA koIe joyA hoya te ja Alove paNa bIjA chAnA na Alove. (4) sUkSma (nAnA) doSa gaNatrImAM na gaNavA ane bAdara (moTA) doSanI ja mAtra AloyaNA levI. (5) sUrmanI AloyaNA lenAra bAda doSa mUke nahi. ema jaNAvavA mATe tRNa-grahaNAdi nAnA doSanI mAtra AloyaNA levI ane bAdaranI na levI. (6) chatra eTale Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSmaNA AryAnuM dRSTAMta. 293 prakaTa zabdathI na AlovavuM. (7) temaja zabdAkuLa eTale guru sArI rIte na jANe evA zabdanA ADaMbarathI athavA AsapAsanA loko sAMbhaLe tevI rIte AlovavuM. (8) AlovavuM hoya te ghaNA lokone saMbhaLAve. athavA AloyaNA laI ghaNA lokone saMbhaLAve. (9) avyakta eTale cheda graMthanA jANa nahi evA guru pAse AlovavuM. (10) lokamAM niMdA vagere thaze evA bhayathI potAnA jevA ja doSane sevana karanAra gurunI pAse AlovavuM. A daza doSa AloyaNA lenAre tyajavA. have samyapha prakAre Alove to tenA guNa (phAyadA) kahe che. AloyaNA levAnA phAyadA. (1) jema bhAra upADanArane bhAra utAravAthI zarIra halakuM lAge che tema AloyaNA lenArane paNa zalya kADhI nAMkhyAthI potAno jIva halako lAge che. (2) AnaMda thAya che. (3) potAnA tathA bIjAonA paNa doSa TaLe che. eTale pote AloyaNA laI doSamAMthI chUTo thAya che e jAhera ja che. tathA tene joIne bIjAo paNa AloyaNA levA taiyAra thAya che tethI temanA doSa paNa dUra thAya che. (4) sArI rIte AloyaNA karavAthI saraLatA prakaTa thAya che. (5) aticArarUpa maLa dhovAI gayAthI AtmAnI zuddhi thAya che. (6) temaja AloyaNA levAthI duSkara kAma karyuM ema thAya che. kemake doSanuM sevana karavuM te kAMI duSkara nathI. anAdikALathI doSasevanano abhyAsa paDI gayo che paNa doSa karyA pachI te AlovavA e duSkara che. kAraNa ke mokSa sudhI pahoMce evA prabaLa AtmavIryanA vizeSa ullAsathI ja e kAma bane che. nizIthacUrNamAM paNa kahyuM che ke jIva je je doSanuM sevana kare te duSkara nathI paNa samyakaprakAre Alove te ja duSkara che. mATe ja samyaka AloyaNAnI gaNatarI paNa atyaMtara tapamAM gaNI che ane tethI ja te mA khamaNa vagerethI paNa duSkara che. lakSmaNA sAdhvI vagerenI tevI vAta saMbhaLAya che, te nIce ApI che - lakSmaNA AryAnuM dRSTAMta. A covIzIthI atIta kALanI eMzImI covIzImAM eka bahu putravAnuM rAjAne seMkaDo mAnatAthI eka bahumAnya putrI thaI. te svayaMvaramaMDapamAM paraNI paNa durdevathI corInI aMdara ja patinA maraNathI vidhavA thaI. pachI te samyaka prakAre zIla pALI satI strIomAM pratiSThA pAmI ane jainadharmamAM ghaNI tatpara rahI. eka vakhate te covIzInA chellA arihaMte tene dIkSA ApI. pachI te lakSmaNA evA nAmathI jANItI thaI. eka vakhate cakalA cakalIno viSayasaMbhoga joIne te manamAM vicAravA lAgI ke arihaMta mahArAje cAritriyAne viSayasaMbhoganI kema anumati na ApI ? athavA te (arihaMta) pote veda rahita hovAthI vedanuM duHkha jANatA nathI." vagere manamAM ciMtavIne kSaNavAramAM lakSmaNA sAdhvI ThekANe AvI ane pastAvo karavA lAgI. "have AloyaNA zI rIte karIza ? evI tene lajjA utpanna thaI.' paraMtu zalya rAkhavAthI koIpaNa rIte zuddhi nathI e vAta dhyAnamAM laI teNe AloyaNA karavA potAne dhIraja ApI ane te tyAMthI nIkaLI. eTalAmAM ociMto kAMTo pagamAM vAgyo. te apazukana Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa paMcama prakAza 294 thayA ema samajI lakSmaNA manamAM khIjavAI ane je evuM mAThuM ciMtave tene zuM prAyazcitta ?' ema bIjA koI aparAdhIne vhAne pUchI AloyaNA lIdhI, paNa zaramane aMge moTAIno bhaMga thaze evI bIkathI lakSmaNAe potAnuM nAma jAhera karyuM nahi. te doSanA prAyazcitta tarIke teNe pacAsa varSa sudhI ugra tapasyA karI. kahyuM che ke vigaya rahitapaNe chaThTha, aSTama, dazama (cAra upavAsa) ane duvAlasa (pAMca upavAsa) e tapasyA dasa varSa; tema upavAsa sahita be varSa, bhojana vaDe be varSa mAsakhamaNa tapasyA soLa varSa ane AMbila tapasyA vIsa varSa. A rIte lakSmaNA sAdhvIe pacAsa varSa sudhI tapasyA karI. A tapasyA karatAM te sAdhvIe pratikramaNa vagere AvazyakakriyA Adi mUkI nahi. tathA manamAM jarA dInapaNuM paNa ApyuM nahi. A rIte duSkara tapasyA karI to paNa lakSmaNA sAdhvI zuddha thaI nahi. chevaTe ArttadhyAnamAM teNe kALa karyo. dAsI vagere asaMkhyAta bhavomAM ghaNAM AkarAM du:kha bhogavI aMte zrI padmanAbha tIrthaMkaranA tIrthamAM te siddhi pAmaze. kahyuM che ke zalyavALo jIva game teTalA hajAra varSa sudhI ghaNI ugra tapasyA kare to paNa zalya hovAthI tene te tapasyA taddana nakAmI che jema ghaNo kuzaLa evo paNa vaidya potAno roga vaidyane kahIne ja sAjo thAya tema jJAnI puruSanA paNa zalyano uddhAra bIjA jJAnI pAsethI ja thAya. (7) temaja AloyaNA karavAthI tIrthaMkaronI AjJA ArAdhita thAya che. (8) niHzalyapaNuM jAhera thAya che. uttarAdhyayanasUtranA ogaNatrIzamA adhyayanamAM kahyuM che ke he bhagavaMta ! jIva AloyaNA levA vaDe zuM utpanna kare che ? he gautama .... ! RjubhAvane pAmelo jIva anaMta saMsArane vadhAranAra evA mAyAzalya, niyANazalya ane mithyAdarzana zalya e traNa prakAranA zalyathI rahita niSkapaTa thaI srIvedane tathA napuMsakavedane bAMdhato nathI ane pUrve bAMdhyo hoya to tenI nirjarA kare che. AloyaNAnA ATha guNa che. A rIte zrAddhajitakalpamAMthI tathA tenI vRttimAMthI leza mAtra uddhAra karI kADhelo AloyaNA vidhi pUrNa thayo che. atizaya tIvra pariNAmathI karelA moTA tathA nikAcita thayelA paNa bALahatyA, strIhatyA, yatihatyA, deva, jJAna vagerenA dravyanuM bhakSaNa, rAjAnI strI sAthe gamana vagerenA mahApApanI samyak prakAre AloyaNA karI gurue ApeluM prAyazcitta yathAvidhi kare to te jIva te ja bhavamAM zuddha thAya. ema na hota to dRDhaprahArI vagerenI te ja bhave mukti zI rIte thAta ? mATe AloyaNA dareka comAse athavA daravarSe jarUra levI. A rIte varSakRtya gAthAnA uttarArdhano artha kahyo che. tapAgacchIya zrIratnazekharasUri viracita 'zrAddhavidhiprakaraNa'nI 'zrAddhavidhikaumudI' TIkAmAM paMcama varSamRtya prakAza saMpUrNa thayo. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTho prakAza jammaM nivAsaThANaM, tivaggasiddhIi kAraNaM uciaM / uciaM vijjAgahaNaM, pANiggahaNaM ca mittAI // 14 // janmakRtya. janma nivAsasthAnaM trivargasiddheH kAraNaM ucitam / ucitaM vidyAgrahaNaM pANigrahaNaM ca mitrAdi // 14 // vArSika kRtya kahyuM. have janmakRtya traNa gAthA tathA aDhAra dvAravaDe kahe che. prathama dvAra nivAsasthAna kevuM ane kyAM rAkhavuM ? 1. janmarUpa baMdIkhAnAmAM pahelAM nivAsasthAna ucita levuM. jethI trivarganI eTale dharmArthakAmanI siddhi thAya. tAtparya ke jyAM rahevAthI dharma, artha ane kAma sadhAya tyAM zrAvake rahevuM, bIje na rahevuM. kemake tema karavAthI A bhavathI tathA parabhavathI bhraSTa thavAno saMbhava rahe che. vaLI kahyuM ke bhilla lokonI pallImAM, coranA raheThANamAM jyAM pahADI loko rahetA hoya tevI jagAmAM ane hiMsaka tathA pApI lokono Azraya karanArA pApI lokonI pAse sArA mANase na rahevuM. kemake kusaMgata sajjanane kalaMka lagADanArI che. je sthAnake rahevAthI munirAjo potAne tyAM padhA2e tathA je sthAnakanI pAse jinamaMdira hoya, temaja jenI AsapAsa zrAvakonI vastI hoya evA sthAnakamAM gRhasthe rahevuM. jyAM ghaNAkharA vidvAna loko rahetA hoya, jyAM zIla jIvatara karatAM paNa vadhAre vahAluM gaNAtuM hoya ane jyAMnA loko haMmezAM sArA dharmiSTha hoya tyAM sArA mANase rahevuM. kemake satpuruSonI sobata kalyANane mATe che. je nagaramAM jinamaMdira, siddhAMtanA jANa sAdhu ane zrAvako hoya tathA jaLa ane baLataNa paNa ghaNAM hoya tyAM haMmezAM rahevuM. traNaso jinamaMdira tathA dharmiSTha, suzIla ane jANa evA zrAvaka vagerethI zobhatuM evuM ajameranI najIka harSapura nAmanuM eka sArUM nagara hatuM. tyAM rahenAra aDhAra hajAra brAhmaNo ane temanA ziSyo, chatrIsa hajAra moTA zeThIAo jyAre zrI priyagraMthasUri te nagaramAM padhAryA tyAre pratibodha pAmyA. sArA sthaLamAM rahevAthI paisAvALA, guNI ane dharmiSTha lokono samAgama thAya che. vaLI tethI dhana, viveka, vinaya, vicAra, AcAra, udAratA, gaMbhIrapaNuM, dhairya, pratiSThA vagere guNo tathA sarva rIte dharmakRtya karavAmAM kuzaLatA prAyaH vinA prayatne maLe che. e vAta hamaNAM paNa sAkSAt najare jaNAya che. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - chaTTo prakAza mATe aMta prAMta gAmaDA vigeremAM dhanaprApti vagerethI sukhe nirvAha thato hoya to paNa na rahevuM. kemake jyAM jina, jinamaMdira ane saMghanuM mukhakamaLa e traNa vastu dekhAtI nathI, temaja jinavacana saMbhaLAtuM nathI tyAM ghaNI saMpadA hoya te zuM kAmanI ? jo tAre mUrkhatA joItI hoya to tuM gAmaDAmAM traNa divasa rahe. kAraNa ke tyAM navuM adhyayana thAya nahi, are ! pUrve bhaNeluM hoya te paNa bhUlI javAya. 296 evI vAta saMbhaLAya che ke koI nagarano rahIza vaNika thoDA viNakanI vasativALA eka gAmaDAmAM jaI dravya-lAbhane mATe rahyo. khetI tathA bIjA ghaNA vyApAra karI teNe dhana meLavyuM. eTalAmAM tenuM rahevAnuM ghAsanuM jhUMpaDuM hatuM te baLI gayuM. A rIte pharI pharI dhana meLavyA chatAM koI vakhate coranI dhADa, to koI vakhate dukALa, rAjadaMDa vagerethI tenuM dhana jatuM rahyuM. eka vakhate te gAmaDAnA rahIza coroe koI nagaramAM dhADa pADI tethI rAjAe gusse thaI temanuM (coronuM) gAmaDuM bALI nAkhyuM, ane zeThanA putrAdine subhaToe pakaDyA. tyAre zeTha subhaTonI sAthe laDatAM laDatAM mAryo gayo. A rIte kugrAmavAsa upara dAkhalo che. rahevAnuM sthAnaka ucita hoya to paNa tyAM svacakra, paracakra, virodha, duSkALa, marakI, ativRSTi vagere prajAnI sAthe kalaha, nagara Adino nAza ityAdi upadravathI asvasthatA utpanna thaI hoya to te sthAna zIghra choDI devuM. tema na kare to dharmArthakAmanI kadAca hAni thAya. jyAre yavana lokoe dilhI zahera bhAMgI nAMkhyuM tyAre bhaya utpanna thavAthI jemaNe dilhI choDI ane gujarAta vagere dezamAM nivAsa karyo. temaNe potAnA dharma-artha-kAmanI puSTi karIne A bhava tathA parabhavane saphaLa karyA. ane jemaNe dilhI choDyuM nahi te lokoe baMdIkhAnAmAM paDavA AdinA upadrava pAmI potAnA banne bhava pANImAM gumAvyA. nagarakSaya thaye sthAnatyAga upara kSitipratiSThitapura, vaNakapura, RSabhapura vagerenA dAkhalA jANavA. siddhAMtamAM kahyuM che ke kSitipratiSThita, vaNakapura, RSabhapura, kuzAgrapura, rAjagRha, caMpA, pATalIputra vagere ahIM sudhI rahevAnuM sthAnaka eTale nagara, gAma vagereno vicAra karyo. sArA-narasA pADozanI lAbha hAni. have ghara paNa rahevAnuM sthAnaka kahevAya che mATe teno vicAra karIe chIe. sArA mANase potAnuM ghara jyAM sArA pADozI hoya tyAM karavuM tathA bahu khUNAmAM gupta na karavuM. zAstramAM kahela vidhi pramANe parimita bAraNAM Adi guNa je gharamAM hoya te ghara dharma-artha-kAmane sAdhanArUM hovAthI rahenArane ucita che. kharAba pADozI zAstramAM niSiddha karyA che. kAraNa ke tiryaMca yoninA prANI, talAra, bauddha vagerenA sAdhu brAhmaNa, smazAna, vAgharI, vyAdha, guptipALa, dhADapADu, bhIlla, macchImAra, jugArI, cora, naTa, nAcanAra, bhaTTa, bhavaiyA ane kukarma karanAra eTalA lokono pADoza potAnA ghara AgaLa athavA dukAna AgaLa paNa sArA mANase tajavo. tathA emanI sAthe dostI paNa karavI nahIM temaja devamaMdira pAse ghara hoya to du:kha thAya, cauTAmAM hoya to hAni thAya, ane Thaga tathA pradhAna emanA ghara pAse ApaNuM ghara hoya to putrano tathA dhanano nAza thAya. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUminI parIkSA. 297 potAnuM hita icchanAro buddhizALI puruSa, mUrkha, adharmI, pAkhaMDI, patita, cora, rogI, krodhI, caMDALa, ahaMkArI, gurunI strIne bhogavanAra, vairI, potAnA svAmIne ThaganAra, lobhI ane munihatyA, strIhatyA athavA bALahatyA karanArAono pADoza taje. kuzIliyA vagere pADozI hoya to temanA vacana sAMbhaLavAthI tathA emanI ceSTA jovAthI mANasa pote sadguNI hoya to paNa tenA guNanI hAni thAya. pADozaNe jene khIra banAvI ApI te saMgama nAmanA zAlibhadrano jIva sArA pADozInA dAkhalA tarIke tathA parva divase munine vahorAvanAra pADozaNanA sAsu-sasarAne khoTuM samajAvanArI somabhaTTanI bhAryA kharAba pADozaNanA dAkhalA tarIke jANavI. atizaya jAhera sthaLamAM ghara karavuM sAruM nathI. kemake AsapAsa bIjuM ghara na hovAthI tathA cAre tarapha khullo bhAga hovAthI cora vagere upadrava kare che. atizaya gIca vasativALA gupta sthaLamAM ghara hoya te paNa sAruM nahi. kemake cAre tarapha bIjA gharo AvelAM hovAthI te gharanI zobhA jatI rahe che temaja Aga vagere upadrava thatAM jhaTa aMdara javuM athavA bahAra AvavuM kaThaNa thaI jAya. bhUminI parIkSA. gharane mATe sArI jagyA te zalya, bhasma, khAtra vagere doSathI tathA niSiddha AyathI rahita hovI joIe. temaja dUrvAo, kUpalAM, darbhanA guccha vagere jyAM ghaNAM hoya evI tathA sArA varNanI ane sArA gaMdhanI mATI, madhura jaLa tathA nidhAna vagere jemAM hoya evI hovI joIe. kahyuM che ke - unALAmAM ThaMDA sparzavALI ane ziyALAmAM uSNa sparzavALI tathA varSARtumAM ThaMDA tathA uSNa sparzavALI je bhUmi hoya sarva zubhakArI jANavI. eka hAtha UMDI khodIne pAchI te ja mATIthI te bhUmi pUrI nAkhavI. jo mATI vadhe to zreSTha, barAbara thAya to madhyama ane ochI thAya to adhama bhUmi jANavI. je bhUmimAM khADo karIne jaLa bharyuM hoya to te jaLa so pagalAM jaIe tyAM sudhImAM ja. jeTaluM hatuM teTaluM ja rahe to te bhUmi sArI. AMgaLa jeTaluM ochuM thAya to madhyama ane te karatAM vadhAre ochuM thAya to adhama jANavI. athavA je bhUminA khADAmAM rAkhelAM puSpa bIje divase tevAM ne tevAM ja rahe to te uttama bhUmi. ardhA sUkAI jAya to madhyama ane sarve sUkAI jAya to adhama jANavI. je bhUmimAM vAvela DAMgara vagere dhAnya traNa divasamAM Uge te zreSTha, pAMca divasamAM uge te madhyama ane sAta divasamAM uge te adhama bhUmi jANavI. bhUmi rAphaDAvALI hoya to vyAdhi, polI hoya to dAridra, phATavALI hoya to maraNa ane zalyavALI hoya to du:kha Ape che mATe zalya ghaNA ja prayatnathI tapAsavuM. mANasanuM hADakuM vagere zalya nIkaLe to tethI mANasanI ja hAni thAya, gadheDAnuM zalya nIkaLe to rAjAdithI bhaya utpanna thAya, zvAnanuM zalya nIkaLe to bALakano nAza thAya, bALakanuM zalya nIkaLe to gharadhaNI musApharIe Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza jAya, gAyanuM athavA baLadanuM zalya nIkaLe to gAya-baLadono nAza thAya ane mANasanA keza, kapALa, bhasma vigere nIkaLe to tethI maraNa thAya vigere. dhyAnamAM levA yogya keTalIka vAto. pahelo ane cotho pahora mUkI bIjA athavA trIjA pahore ghara upara AvanArI jhADanI agara dhvajA vagerenI chAyA sadA kALa duHkha ApanArI che. arihaMtanI pUMTha, brahmA ane viSNunuM paDakhuM, caMDikA ane sarpa emanI najara tathA mahAdevanuM upara kaheluM sarva (pUMTha, paDakhuM ane najara) varjavuM. vAsudevanuM DAbuM aMga, brahmAnuM jamaNuM aMga, nirmAlya, havaNa jaLa, dhvajanI chAyA, vilepana, zikharanI chAyA ane arihaMtanI dRSTi eTalAM vAnAM uttama che. kahyuM che ke arihaMtanI pUMTha, sUrya ane mahAdevanI dRSTi, vAsudevano DAbo bhAga e varjavA. caMDI sarve ThekANe azubha che. mATe tene sarvathA varjavI. gharanA jamaNe pAse arihaMtanI dRSTi paDatI hoya ane mahAdevanI pUMTha DAbe pAse paDatI hoya to te kalyANakArI che paNa ethI viparIta hoya to bahu duHkha thAya. temAM paNa vacce mArga hoya to kAMI doSa nathI. zaheramAM athavA gAmamAM IzAnAdi dizAmAM ghara na karavuM. te uttama jAtanA lokane azubhakArI che paNa caMDALa vagere nIca jAtine RddhikArI che. rahevAnA sthAnakanA guNa tathA doSa, zukana, svapra, zabda vagere nimittonA baLathI jANavA. sArUM sthAna paNa ucita mUlya ApI tathA pADozInI sammati vagere laI nyAyathI ja grahaNa karavuM paNa koIno parAbhava Adi karIne levuM nahIM. tema karavAthI dharmArthakAmano nAza thavAno saMbhava che. A rIte ja ITo, lAkaDAM, patthara vagere vastu paNa doSa vinAnI majabUta evI hoya te ja ucita mUlya ApIne vecAtI levI ane maMgAvavI. te vastu paNa vecanAre enI meLe taiyAra karelI levI paNa potAne mATe tenI pAse taiyAra karAvIne na levI, kemake tethI mahA AraMbha vagere doSa lAgavAno saMbhava che. jinamaMdiranI vastuonA upayogathI thatI hAni ane te aMge dRSTAMta. upara kahelI vastu jinamaMdira vagerenI hoya to levI nahIM kemake tethI ghaNI hAni vagere thAya che. evI vAta saMbhaLAya che ke - koI be vaNika pADozI hatA. temAM eka paisAdAra hato te bIjAno pagale pagale parAbhava karato hato. bIjo daridrI hovAthI pahelAnuM nukazAna koI bIjI rIte kAMI karI zakyo nahIM. tyAre teNe pahelAnuM ghara navuM baMdhAtuM hatuM tenI bhIMtamAM koI na jANe tevI rIte jinamaMdirano paDelo eka ITano kaTako nAMkhyo. ghara baMdhAIne taiyAra thayuM tyAre daridrI pADozIe zrImaMta pADozIne je vAta banI hatI te pramANe kahI dIdhI. tyAre zrImaMta pADozIe kahyuM ke "eTalAmAM zuM doSa che ?" evI avajJA karavAthI vidyutpAta vagere thaI zrImaMta pADozIno sarva prakAre nAza thayo. kahyuM che ke jinamaMdira, kUvA, vAva, smazAna, maTha ane rAjamaMdirano sarasava jeTalo paNa patthara ITa ke kASTha tajavA. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubha ane azubha citro. gharanuM mApa vigere. pASANamaya staMbha, pITha, pATiyAM, bArasAkha vagere vastuo gRhasthane viruddhakAraka che paraMtu te dharmasthAnake zubha jANavI. pASANamaya vastu upara kASTha ane kASThamaya vastu upara pASANanA staMbha vagere vastuo gharamAM athavA jinamaMdiramAM prayatnathI varjavI. haLanuM kASTha, ghANI, zakaTa vagere vastu tathA raheMTa Adi yaMtro, e sarva kAMTAvALA vRkSanA, vaDa Adi pAMca uMbaranA tathA jemAMthI dUdha nIkaLatuM hoya evA AkaDA vagere jhADanA lAkaDAnAM varlDavAM. 299 upara kahelI vastuo bIjorI, keLa, dADama, mIThAM lIMbune ApanAra lIMboLI, be jAtanI haLadara, AmalI, bAvaLa, boraDI tathA dhaMturA emanAM lAkaDAnI paNa varjavI. jo upara kahelA vRkSonAM mULo pADozathI gharanI bhUmimAM pese athavA e jhADanI chAyA upara Ave to te gharadhaNInA kuLano nAza thAya che. ghara pUrva bhAgamAM UMcuM hoya to dhana jatuM rahe che, dakSiNa bhAgamAM UMcuM hoya to dhananI samRddhi thAya che. pazcima bhAgamAM UMcuM hoya to vRddhi thAya che ane uttara dizAmAM UMcuM hoya to zUnya thAya che. valayAkAravALuM, ghaNA khUNAvALuM athavA eka, be ke traNa khUNAvALA, jamaNI tathA DAbI bAjue lAMbAM gharamAM rahevuM nahi. je kamADa potAnI meLe baMdha thAya athavA ughaDe te sArAM nahi. zubha ane azubha citro. gharanA mULa bAraNAmAM citramaya kaLazAdinI vadhu zobhA sArI kahevAya che. je citramAM yoginInA nRtyano AraMbha, mahAbhArata rAmAyaNano athavA bIjA rAjAono saMgrAma, RSinAM athavA devanAM caritra hoya te citra gharamAM sArAM na jANavAM. phaLelAM jhADa, phUlanI velaDIo, sarasvatI, navanidhAnayukta lakSmI, kaLaza, vadhAmaNAM, cauda svapranI zreNI vagere citro zubha jANavAM. vRkSothI thatI lAbha-hAni. je gharamAM khArI, dADama, keLa, boraDI athavA bijorI vagere jhADa uge che te gharano samULa nAza thAya che. jemAMthI dUdha nIkaLe evAM jhADa hoya to te lakSmIno nAza kare che, kAMTAvALAM hoya zatruthI bhaya Ape che, phaLavALAM hoya to saMtatino nAza kare che, mATe emanAM lAkaDAM paNa ghara banAvavAmAM vAparavAM nahi. koI graMthakAra kahe che ke gharanA pUrva bhAgamAM vaDanuM jhADa, dakSiNa bhAgamAM uMbara ane pazcima bhAgamAM piMpaLo ane uttara bhAgamAM khAkharAnuM jhADa zubhakArI che. gharanI bAMdhaNI. gharanA pUrva bhAgamAM lakSmInuM ghara (bhaMDAra), agni khUNAmAM rasoDuM, dakSiNa bhAgamAM sUvAnuM sthAna, naiRtya khUNAmAM Ayudha vagerenuM sthAna, pazcima dizAmAM bhojana karavAnuM sthAnaka, vAyavya khUNAmAM dhAnyano saMgraha karavAnuM sthAna, uttara dizAmAM pANIyArUM ane izAna khUNAmAM devamaMdira karavuM. gharanA dakSiNa bhAgamAM agni, jaLa, vAyu gAya, ane dIpaka emanAM sthAna karavAM. ane uttara tathA pazcima bhAgamAM bhojana, dhAnya, dravya ane deva emanAM sthAna karavAM. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrAddhavidhi prakaraNa : chaThTho prakAza gharanA dvAranI apekSAe eTale je dizAmAM gharanuM bAraNuM hoya te pUrva dizA ane tene anusaratI bIjI dizAo jANavI. jema chIMkamAM tema ahIM paNa jemAM sUryano udaya thAya che te pUrva dizA na jANavI. temaja banAvanAra sUtAra tathA bIjA majUra vagerene je TharAva karyo hoya te karatAM vadhu paNa ucita ApI temane rAjI rAkhavA paraMtu koI ThekANe paNa temane ThagavA nahi. eTalAmAM potAnA kuTuMbAdino sukhe nirvAha thAya ane lokamAM paNa zobhA vigere dekhAya teTalo ja vistAra (lAMbAM-pahoLA) ghara baMdhAvavAmAM karavo. saMtoSa na rAkhatAM vadhAre ja vistAra karavAthI nAhaka dhanano vyaya ane AraMbha vagere thAya che. upara kahyA pramANe kareluM ghara paNa parimita (pramANavALA) kAravALuM ja joIe. kema ke ghaNAM bAraNAM hoya to duSTa lokonI Ava-jAva upara najara na rahe ane tethI strI dhana vagereno nAza thavAno saMbhava rahe che. parimita (pramANavALA bAraNAnAM paNa pATiyAM, ulALo, sAMkaLa, bhUMgaLa vagere ghaNAM majabUta karavAM tethI ghara surakSita rahe che. kamADa paNa sukhe vasAya ane ughADAya evAM joIe ane tevI sthitimAM hoya to sArAM nahi to adhika adhika jIva virAdhanA thAya ane javuM-AvavuM vagere kArya jeTaluM tarata ja thavuM joIe teTaluM UMgha na thAya. bhIMtamAM rahenArI bhUMgaLa koI paNa rIte sArI nahi kAraNa ke tethI paMcendriya vagere jIvonI paNa virAdhanA thavAno saMbhava che. evAM kamADa paNa vAsavAM hoya to jIvajaMtu vagere barAbara joIne vAsavAM. A rIte ja pANInI paranALa, khALa vagerenI paNa yathAzakti yatanA rAkhavI. gharanAM parimita bAraNAM rAkhavAM vagere saMbaMdhI zAstramAM paNa kahyuM che. lakSmI vAsa. je gharamAM vedha Adi doSa na hoya, AkhuM daLa (pASANa, ITa ane lAkaDAM) navuM hoya, ghaNAM bAraNAM na hoya, dhAnyano saMgraha hoya, devapUjA thatI hoya, AdarathI jaLa vagereno chaMTakAva thato hoya, lAla paDado, vALavuM vagere saMskAra haMmezAM thatA hoya, nAnA-moTAnI maryAdA sArI rIte paLAtI hoya, sUryanA kiraNa aMdara AvatAM na hoya, dIpaka prakAzita raheto hoya, rogIonI cAkarI ghaNI sArI rIte thatI hoya, ane thAkI gayelA mANasano thAka dUra karAto hoya te gharamAM lakSmI vAsa kare che. A rIte deza, kALa, potAnuM dhana tathA jAti vagerene ucita dekhAya evuM baMdhAveluM ghara yathAvidhi snAtra, sAdharmika vAtsalya, saMghapUjA vagere karIne zrAvake vAparavuM. sArA muhUrta tathA zakuna vagerenuM baLa paNa ghara baMdhAvavAnA tathA temAM praveza karavAnA vakhate jarUra jovuM. A rIte yathAvidhi banAvelA gharamAM lakSmInI vRddhi vagere thavuM durlabha nathI. vidhipUrvaka baMdhAyelA gharanA lAbha aMge daSTAMto. ema saMbhaLAya che ke ujajayinI nagarImAM dAMtAka nAmanA zeThe aDhAra kroDa sonaiyA kharacI vAstuzAstramAM kahelI rIta pramANe eka sAta mALavALo mahela taiyAra karAvyo. tene taiyAra thatAM . bAra varSa lAgyAM hatAM. te mahelamAM dAMtAka rahevA gayo tyAre rAtrIe paDuM ke? paDuM ke? evo Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucita vidyAnuM grahaNa. 301 zabda tenA sAMbhaLavAmAM Avyo. tethI bhaya pAmI zeThe mUlya tarIke dhana laI te mahela vikramarAjAne Apyo. vikramarAjA te mahelamAM gayo ane paDuM ke? paDuM ke? evo zabda sAMbhaLatA ja rAjAe kahyuM paDa ke; turata ja suvarNa puruSa paDyo. vagere. vaLI vidhi pramANe banAvelA ane vidhi pramANe pratiSThA karelI zrI munisuvrata svAminA sUpanA mahimAthI koNika rAjA prabaLa senAno dhaNI hato. tathApi te vizALAnagarIne bAra varSamAM paNa laI zakyo nahi. bhraSTa thayelA kUlavAlakanA kahevAthI jyAre teNe stUpa pADI naMkhAvyo tyAre te ja vakhate nagarI tAbAmAM lIdhI. A rIte ja eTale jema gharanI yukti kahI te pramANe dukAna paNa sAro pADoza joI, ghaNuM jAhera nahi tathA ghaNuM gupta nahi evI jagyAe parimita bAraNAvALI pUrve kahela vidhi pramANe banAvavI eja sAruM che. kemake tethI ja dharma, artha ane kAmanI siddhi thAya che. dvitIyadvAra ucita vidyAnuM grahaNa. trivargasiddhinuM kAraNa e padono saMbaMdha bIjA dvAramAM paNa levAya che tethI evo artha thAya che ke dharma, artha ane kAma e traNanI siddhi jethI thatI hoya, te vidyAonuM eTale lakhavuM, bhaNavuM, vyApAra vagare kaLAonuM grahaNa eTale adhyayana sArI rIte karavuM. kema ke jene kaLAonuM zikSaNa na maLyuM hoya tathA temano abhyAsa jeNe na karyo hoya tene potAnI mUrkhatAthI tathA hAMsI karavA yogya hAlatathI pagale pagale tiraskAra khamavo paDe che. jemake kAlidAsa kavi pahelAM to gAyo cAravAno dhaMdho karato hato. eka vakhata rAjAnI sabhAmAM teNe svastika ema kahevAne badale uzaraTa ema kahyuM. tethI te ghaNo dhikkArAyo. pachI devatAne prasanna karI moTo paMDita tathA kavi thayo. graMtha sudhAravAmAM citrasabhA-darzanAdi kAmomAM je kaLAvAnuM hoya te jo ke paradezI hoya to paNa vAsudevAdinI mAphaka satkAra pAme che. kema ke paMDitAI ane rAjApaNuM e be sarakhAM nathI; kAraNa ke rAjA potAnA dezamAM ja pUjAya che ane paMDita sarva ThekANe pUjAya che. | sarva kaLAo zIkhavI. kemake deza, kALa vagerene anusarI sarve kaLAono vizeSa upayoga thavAno saMbhava che. tema na kare to kadAca mANasa paDatI dazAmAM Ave che. kahyuM che ke gaTTaTTa paNa zIkhavuM, kAraNa ke zIkheluM nakAmuM jatuM nathI temanA prasAdathI goLa ane tuMbaDuM khavAya che. sarve kaLAo AvaDatI hoya to pahelAM kahelA AjIvikAnA sAta upAyomAMnA ekAda upAyathI sukhe nirvAha thAya. tathA vakhate samRddhi Adi paNa maLe. sarve kaLAono abhyAsa karavAnI zakti na hoya to zrAvakaputre AlokamAM sukhe nirvAha ane paralokamAM zubhagati thAya evI eka kaLAno paNa samyaka prakAre abhyAsa jarUra karavo. vaLI kahyuM che ke zrutarUpa samudra apAra che, AyuSya thoDuM che, hAlanA jIva ochI buddhinA che, mATe evuM kAMIka zIkhavuM ke je thoDuM ane sAruM kArya sAdhI zake eTaluM hoya. A lokamAM Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza utpanna thayela manuSya be vAta jarUra zIkhavI joIe. (1) jethI potAno sukhe nivAha thAya ane (2) maraNa pachI sadgati pAme. niMdya ane pApamaya vyApAra vaDe nirvAha karavo anucita che. mULa gAthAmAM "ucita pada che mATe niMdya tathA pApamaya vyApArano niSedha thayo ema jANavuM. tRtIyadvAra pANigrahaNa. pANigrahaNa eTale vivAha. te paNa trivarganI eTale dharma, artha ane kAmanI siddhinuM kAraNa che mATe ucitapaNAthI karavo joIe. te (vivAha) potAthI judA gotramAM thayelA tathA kula, sAro AcAra, zIla, rUpa, vaya, vidyA, saMpatti, veSa, bhASA, pratiSThA vagerethI potAnI barAbarInA hoya temanI sAthe ja karavo. bannenAM kuLa, zIla vagere sarakhAM na hoya to aMdaro-aMdara hIlanA, kuTuMbanA kalaha, kalaMka vagerenI prApti thAya che. jema potanapura nagaramAM zrImatI nAme eka zrAvaka kanyA Adarasahita koI anya dharmInI sAthe paraNI hatI. te dharmamAM ghaNI daDha hatI paNa teno pati paradharmI hovAthI tenA upara rAga rahita thayo. eka vakhate patie gharanI aMdara ghaDAmAM sarpa rAkhI zrImatIne kahyuM ke, "phalANA ghaDAmAM puSpanI mALA che te lAva." navakAra smaraNanA mahimAthI sarpa maTI puSpamALA thaI. pachI zrImatinA pati vagere loko zrAvaka thayA. bannenAM kula, zIla vagere sarakhAM hoya to uttama sukha, dharma tathA moTAI Adi maLe che. e upara pethaDazeTha tathA prathamiNI strI vagerenAM dRSTAMta samajavAM. vara kanyAnA guNadoSa. sAmudrikAdi zAstromAM kahelA zarIranAM lakSaNa tathA janmapatrikAnI tapAsa vagerethI kanyAnI tathA varanI parIkSA karavI. kahyuM che ke, 1. kula, 2. zIla, 3. sagAMvahAlAM, 4. vidyA, 5. dhana, 6. zarIra ane 7. vaya e sAtaguNa varamAM kanyAdAna karanAre jovAM. e uparAMta kanyA potAnA bhAgyanA AdhAra upara rahe che. mUrkha, nirdhana, dUra dezAMtaramAM rahenAro, zUra, mokSanI icchA karanAro ane kanyAthI traNa guNI karatAM paNa vadhu uMmaravALo evA varane DAhyA mANase kanyA na ApavI. ghaNuM Azcarya lAge eTalI saMpattivALo, ghaNo ja ThaMDo athavA ghaNo ja krodhI, hAtha, page athavA koIpaNa aMge apaMga tathA rogI evA varane paNa kanyA na ApavI. kuLa tathA jativaDe hIna, potAnA mAtA-pitAthI chUTA rahenArA ane jene pUrve paraNelI strI tathA putra hoya evA varane kanyA na ApavI. ghaNuM vaira tathA apavAdavALA, haMmezAM jeTaluM dhana maLe, te sarvanuM kharaca karanArA, ALasathI zUnya manavALA evA varane kanyA na ApavI. potAnA gotramAM thayelA, jugAra, corI vagere vyasanavALA tathA paradezI evA varane kanyA na ApavI. potAnA pati vagere lokonI sAthe niSkapaTapaNe vartanArI, sAsu vagere upara bhakti karanArI, svajana upara prIti rAkhanArI, baMdhuvarga upara snehavALI ane haMmezAM prasanna mukhavALI evI kulIna strI hoya che. je puruSanA putra AjJAmAM rahenArA tathA pitA upara bhakti karanArA hoya, strI Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamaMdira, 303 mana mAphaka vartanArI hoya ane mana dharAya eTalI saMpatti hoya; te puruSane A maryaloka svarga samAna che. vivAhanA ATha bheda. agni tathA deva vagerenI rUbarU hastameLApa karavo te vivAha kahevAya che. te lokamAM ATha prakArano che. 1. AbhUSaNa paherAvI te sahita kanyAdAna ApavuM te brAhma vivAha kahevAya che. 2. dhana kharacIne kanyAdAna karavuM te prAjApatyavivAha kahevAya che. 3. gAya, baLadanuM joDuM ApIne kanyAdAna karavuM te AryavivAha kahevAya che. 4. yajamAna brAhmaNane yajJa dakSiNA tarIke kanyA Ape te deva vivAha kahevAya che. A cAra prakAranA vivAha dharmane anusaratA che. pa. mAtA-pitA athavA baMdhuvarga emane na gaNatAM aMdaro-aMdara prema thatAM kanyA managamatA varane vare te gAMdharvavivAha kahevAya che. 6. kAMI paNa TharAva karIne kanyAdAna kare te AsurIvivAha kahevAya che. 7. jabarAIthI kanyA haraNa karavI te rAkSasavivAha kahevAya che. 8. sUtelI athavA pramAdamAM rahelI kanyAnuM grahaNa karavuM te paizAcavivAha kahevAya che. A cAre vivAha dharmane anusaratA nathI. jo vahunI tathA varanI ApasamAM prIti hoya to chellA cAravivAha paNa dharmane anusaratA ja kahevAya che. pavitra strIno lAbha e ja vivAhanuM phaLa che. pavitra strIno lAbha thAya ane puruSa tenuM jo barAbara rakSaNa kare to tethI saMtati sArI thAya che, manamAM haMmezAM samAdhAna rahe che, gRhakRtya vyavasthAthI cAle che, kulInapaNuM jaLavAI rahe che, AcAra-vicAra pavitra rahe che, deva, atithi tathA bAMdhava jananA satkAranuM puNya thAya che. have strInuM rakSaNa karavAnA upAya kahIe chIe. strInuM rakSaNa. strIne gharakAmamAM joDavI, tenA hAthamAM kharaca mATe mAphakasara rakama rAkhavI, tene svataMtratA ApavI nahi. haMmezAM mAtA samAna strIonA sahavAsamAM tene rAkhavI. A vagere strInA saMbaMdhamAM pUrve je yogya AcaraNa kahyuM che temAM A vAtano vicAra khullI rIte kahI gayA chIe. vivAha vageremAM kharaca tathA utsava vagere ApaNuM kuLa, dhana, loka vagerenA ucitapaNA upara dhyAna daI jeTaluM karavuM joIe teTaluM ja kare paNa vadhAre na kare; kAraNa vadhu kharaca Adi dharmakRtyamAM ja karavA ucita che. A rIte bIje ThekANe paNa jANavuM. vivAha vagerene viSe jeTaluM kharaca thayuM hoya te anusAra snAtra, mahApUjA, mahAnaivedya, caturvidha saMghano satkAra vagere dharmakRtya paNa AdarathI karavuM. saMsArane vadhAranAra vivAha vagere paNa A rIte puNya karavAthI saphaLa thAya che. caturthadvAra yogya mitro. mitra sarva kAmamAM vizvAsa rAkhavA yogya hovAthI avasare madada Adi kare che. gAthAmAM Adi zabda che tethI vaNikaputra, madada karanAra nokara vagere paNa dharma, artha tathA kAmanAM kAraNa Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza hovAthI ucitapaNAthI ja karavA. temanAmAM uttama prakRti, sAdharmikapaNuM, dherya, gaMbhIratA, cAturya, sArI buddhi Adi guNa avazya hovA joIe. A vAta uparanAM dRSTAMto pUrve vyavahAra zuddhi prakaraNamAM kahI gayA chIe. pAMcamuM dvAra ceiapaDimapaiTThA suAipavvAvaNA ya payaThavaNA / putthayalehaNavAyaNa-posahasAlAi-kAravaNaM // 15 // caitya-pratimApratiSThA-sutAdi-pravrAjanA-padasthApanA (yAH) pustakalekhana-vAcana-pauSadhazAlAdividhApanam // 15 // jinamaMdira. - UMcAM toraNa, zikhara, maMDapa vagerethI zobhato, bharata cakravartI vageree jema karAvyo, tema ratnakhacita, sonAmaya, rUpAmaya, vagere athavA zreSTha pASaNAdimaya moTo jinaprAsAda karAvavo. teTalI zakti na hoya to uttama kASTha, ITo vagerethI jinamaMdira karAvavuM. tema karavAnI paNa zakti na hoya to jinapratimA mATe ghAsanI jhuMpaDI paNa nyAyathI kamAyelA dhanavaDe vidhipUrvaka baMdhAvavI. kemake nyAyathI upArjana karelA dhanano dhaNI, buddhimAna, zubha pariNAmI ane sadAcArI evo zrAvaka gurunI AjJAthI jinamaMdira karAvavAne adhikArI thAya che. dareka jIve prAye anAdibhavamAM anaMtA jinamaMdira ane anaMtI jinapratimAo karAvI; paNa te kRtyamAM zubha pariNAma na hovAne lIdhe bhaktino lAbha lavaleza paNa tene maLyo nahi. jemaNe jinamaMdira tathA jinapratimA karAvI nahi, sAdhuone pUjyA nahi ane dudhara vrata paNa aMgIkAra karyuM nahi temane potAno manuSyabhava nakAmo gumAvyo. - je puruSa jinapratimA mATe eka ghAsanI jhuMpaDI paNa karAve tathA bhaktithI parama gurune eka phUla paNa arpaNa kare to tenA puNyanI gaNatrI karI zakAtI nathI. vaLI je puNyazALI manuSyo zubha pariNAmathI moTuM, majabUta ane nakkara pattharanuM jinamaMdira karAve che temanI to vAta ja zI ? te ati dhanya puruSo to paralokamAM sArI mativAlA vimAnavAsI devatA thAya che. jinamaMdira karAvavAno vidhi to pavitra bhUmi tathA pavitra daLa (patthara, lAkaDAM vagere), majura vagerene na ThagavuM, mukhya kArIgaranuM sanmAna karavuM vagere pUrve kahela gharanA vidhi pramANe sarvaucita vidhi ahIM vizeSe karI jANavo. kahyuM che ke dharma karavA mATe udyamavAna thayelA puruSe koIne paNa aprIti thAya ema karavuM nahIM. A rIte ja saMyama grahaNa karavuM te zreyaskara che. A vAtamAM bhagavAnuM mahAvIrasvAmInuM deNAMta che. te bhagavAne "mArA rahevAthI A tApasone aprIti thAya che ane te aprIti abodhinuM bIja che,' ema jANI comAsAnA kALamAM paNa tApasano Azrama tajI daI vihAra karyo. jinamaMdira banAvavA mATe kASTha vagere daLa paNa zuddha joIe. koI adhiSThAyaka devatAne roSa pamADI avidhithI lAveluM athavA potA mATe AraMbha-samAraMbha lAge Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 jIrNoddhAra. evI rIte banAveluM paNa je na hoya te ja kAma Ave. rAMka evA majabUra loko vadhu majurI ApavAthI ghaNo saMtoSa pAme che ane saMtoSavALA thaI pahelAM karatAM vadhAre kAma kare che. jinamaMdira athavA jinapratimA karAve tyAre bhAvazuddhi mATe guru tathA saMgha rUbarU ema kahevuM ke "A kAmamAM avidhithI je kAMI pArakuM dhana AvyuM hoya tenuM puNya te mANasane thAo." SoDazakamAM kahyuM che ke je jenI mAlikInuM dravya A kAmamAM anucitapaNe AvyuM hoya tenuM puNya te dhaNIne thAo. A rIte zubha pariNAmathI kahe to te dharmakRtya bhAvazuddha thAya. pAyo khodavo, pUravo, kASThanAM daLa pADavAM, patthara ghaDAvavA, caNAvavA vagere mahAraMbha-samAraMbha jinamaMdira karAvavAmAM karavo paDe che evI zaMkA na karavI. kAraNa ke karAvanAranI yatanApUrvaka pravRtti hovAthI temAM doSa nathI. - jinamaMdira karAvavAthI nAnAvidha pratimA, sthApana, pUjana, saMghano samAgama, dharmadezanA karaNa, samakita-vrata vagereno aMgIkAra, zAsananI prabhAvanA, anumodanA vagere anaMta puNyanI prApti hovAthI tenAM sArAM pariNAma Ave che. kahyuM che ke sUtrokta vidhino jANa puruSa yatanApUrvaka koI kAmamAM pravarte ane jo kadAca temAM kAMI virAdhanA thAya to paNa adhyavasAyathI zuddha hovAne lIdhe tene nirjarA ja thAya che. dravyastava upara kUvAnuM daSTAMta vagere agAu kahI gayA chIe. jIrNoddhAra. - jIrNoddhAra karavAnA kAmamAM paNa ghaNo ja prayatna karavo. kema ke jeTaluM puNya navuM jinamaMdira karAvavAmAM che te karatAM AThagaNuM puNya jIrNoddhAra karAvavAmAM che. jIrNa jinamaMdira samarAvavAmAM jeTaluM puNya che teTaluM navuM karAvavAmAM nathI. kAraNa ke navuM maMdira karAvavAmAM ghaNA jIvonI virAdhanA tathA mArUM maMdira evI prakhyAti paNa kharI. mATe temAM jIrNoddhAranA jeTaluM puNya nathI. temaja kahyuM che ke - jinakalpI sAdhu paNa rAjA, pradhAna, zeTha tathA kauTuMbika emane upadeza karI jIrNa jinamaMdira samarAve. je puruSo jIrNa thayelAM, paDelAM jinamaMdirone bhaktithI uddhAra kare che teo bhayaMkara saMsAra samudramAM paDelA potAnA AtmAno uddhAra kare che. A vAta upara nIce pramANe daSTAMta che. - zrI zatruMjayano jIrNoddhAra karavAnuM pitAe abhigraha sahita dhAryuM hatuM tethI maMtrI vAmbhaTTa te kAma zarU karAvyuM, tyAre moTA zekIA lokoe potAnI gAMThanuM nANuM paNa te kAmamAM ApyuM. cha drampanI mUDI rAkhanAra bhIma nAme eka ghI vecanAra hato tenI pAse pharatI TIpa AvI tyAre teNe ghI vecI mUDI sahita dravya ApI dIdhuM. tethI tenuM nAma sarvanI upara lakhAyuM ane tene suvarNanidhino lAbha thayo vagere vArtA jAhera che. pachI kASThamaya caityane sthAnake zilAmayamaMdira taiyAra thavAnI vadhAmaNI denArane maMtrIe batrIza suvarNanI jIbha ApI. te uparAMta jinamaMdira vijaLI paDavAthI tUTI paDyuM evI vAta kahenArane to maMtrIe cosaTha suvarNanI jIbho ApI. tenuM kAraNa maMtrIe manamAM ema vicAryuM ke, "huM jIvatAM chatAM bIjo uddhAra karavA samartha chuM. bIjA jIrNoddhAramAM be kroDa sattANuM hajAra eTaluM dravya lAgyuM. 39 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrAddhavidhi prakaraNa : chaThTho prakAza pUjAnA vahIvaTa mATe covIza gAma ane covIza bagIcAo ApyA. vAbhaTTa maMtrInA bhAI AMbaDa maMtrIe bharUcamAM duSTa vyaMtarInA upadravane TALanAra zrI hemacaMdrasUrinI madadathI aDhAra hAtha UMcA zakunikAvihAra nAme prAsAdano jIrNoddhAra karAvyo. mallikArjuna rAjAnA bhaMDAra saMbaMdhI batrIza ghaDI suvarNano banAvelo kalaza zakunikAvihAra upara caDhAvyo. tathA suvarNamaya daMDa dhvajA vagere ApyAM ane mAMgalika dIpane avasare batrIzalAkha dramma yAcakajanone ApyA. pahelAM jIrNoddhAra karI pachI ja navuM jinamaMdira karAvavuM ucita che. mATe ja saMprati rAjAe paNa pahelAM nevyAsI hajAra jIrNoddhAra karAvyA ane navAM jinamaMdira to chatrIsa hajAra karAvyAM, A rIte kumArapALa, vastupALa vagere dharmiSTha lokoe paNa navA jinamaMdira karatAM jIrNoddhAra ja ghaNA karAvyA. tenI saMkhyA vagere paNa pUrve kahI gayA chIe. - jinamaMdira taiyAra thayA pachI vilaMba na karatAM pratimA sthApana karavI. zrI haribhadrasUrijIe kahyuM che ke buddhizALI puruSe jinamaMdiramAM jinabiMbanI zIdhra pratiSThA karAvavI. kemake ema karavAthI adhiSThAyaka devatA turata tyAM AvI vase che ane te maMdiranI AgaLa jatAM vRddhi ja thatI jAya che. maMdiramAM tAMbAnI kuMDIo. kaLaza, orasIo, dIvA vagere sarve prakAranI sAmagrI paNa Apa tathA zakti pramANe maMdirano bhaMDAra karI temAM rokaDa nANAM tathA vADI, bagIcA vagere ApavA. rAjA vagere jo maMdira karAvanAra hoya to teNe bhaMDAramAM ghaNuM nANuM tathA gAma, gokuLa vagere ApavuM joIe. jemake mAlava dezanA jAkuDI pradhAne pUrve giranAra upara kASTamaya caityane ThekANe pASANamaya jinamaMdira baMdhAvavuM zarU karAvyuM paNa te durdevathI marI gayo. te pachI ekaso pAMtrIsa thayA tyAre siddharAja jayasiMhanA daMDAdhipati sajjanamaMtrIe traNa varSamAM saurASTradezanI upaja sattAvIsa lAkha dramma AvI hatI te kharacI jinaprAsAda pUro karAvyo. siddhArAja jayasiMhe traNa varSanuM pedA kareluM dravya sarjana pAse mAgyuM tyAre teNe kahyuM mahArAjA ! giranAra parvata upara te dravyano saMgraha karI rAkhyo che" pachI siddharAja tyAM Avyo ane navuM suMdara jinamaMdira joI harSa pAmI bolyo ke A maMdira koNe banAvyuM ? sajjane kahyuM, "mahArAjA sAhebe karAvyuM. A vacana sAMbhaLI siddharAja bahu ja ajaba thayo. pachI sajjane jema banI tema sarva vAta kahIne araja karI ke "A sarve mahAjano Apa sAhebanuM dravya Ape che te lyo; athavA jinamaMdira karAvyAnuM puNya ja lyo. ApanI marajI hoya te mujaba karo." pachI vivekI siddharAje puNya ja grahaNa karyuM ane tene neminAthajInA maMdira khAte pUjAnI vyavasthA mATe gAma ApyAM. temaja jIvitasvAminI pratimAnuM maMdira prabhAvatI rANIe karAvyuM hatuM. pachI anukrame udAyana rAjAe pratimAnI pUjAnI vyavasthA mATe bArahajAra gAma ApyAM. te vAta nIce pramANe che. udAyana rAjA tathA jIvitasvAminI pratimAnuM vRttAMta. caMpAnagarImAM strI laMpaTa evo eka kumAranaMdI nAmano sonI raheto hato. te pAMcaso sonaiyA ApIne suMdara kanyA paraNato hato. A rIte paraNelI pAMcaso strIonI sAthe IrSAvALo te Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 udayana rAjA tathA jIvitasvAminI pratimAnuM dRSTAMta. kumAranaMdI eka thaMbhavALA prAsAdamAM krIDA karato hato. eka vakhate paMcazela dvIpanI aMdara rahenArI hAsA tathA prahAsA nAmanI be vyaMtarIoe potAno pati vidyumbhALI cavyo tyAre tyAM AvI, potAnuM rUpa dekhADI kumAranaMdIne vyAmoha pamADyo. * kumAranaMdI bhoganI prArthanA karavA lAgyo tyAre "paMcazela dvIpamAM Ava" ema kahI te banne jaNIo cAlI gaI. pachI kumAra naMdIe rAjAne suvarNa ApI paDaha vajaDAvyo ke, "je puruSa mane paMcazaila kIpe laI jAya tene huM kroDadravya ApuM." pachI eka vRddha khalAsI hato te koTi dravya laI, te potAnA putrone ApI, kumAranaMdIne vahANamAM besADI samudramAM bahu dUra gayo ane pachI kahevA lAgyo ke, "A vaDavRkSa dekhAya che te samudrane kinAre AvelI DuMgaranI taLeTIe thayela che. enI nIce ApaNuM vahANa jAya tyAre tuM vaDanI zAkhAne vaLagI raheje. traNa pagavALA bhAraMDapakSI paMcazela dvIpathI A vaDa para AvIne sUI rahe che. temanA vacale page tuM potAnA zarIrane vastravaDe majabUta bAMdhI rAkhaje, prabhAta thatAM UDI jatAM bhAkhaMDa pakSInI sAthe tuM paNa paMcazela dvIpe pahoMcI jaIza, A vahANa to moTA bhamaramAM sapaDAI jaze." pachI nirdhAmakanA kahevA pramANe karI kumAra naMdI paMcazela dIpa gayo. tyAre hAlA-prahAsAe tene kahyuM ke, "tArAthI A zarIravaDe amArI sAthe bhoga karAya nahIM. mATe agnipraveza vagere kara." ema kahI te strIoe kumAranaMdIne hastasaMpuTamAM besADI caMpAnagarInA udyAnamAM mUkyo. pachI tenA mitra nAgila zrAvake ghaNo vAryo to paNa te niyANuM karI agnimAM paDyo. ane maraNa pAmI paMcazela dvIpano adhipati vyaMtara devatA thayo. nAgilane tethI vairAgya utpanna thayo ane te dIkSA laI kALa karI bAramA ayyata devaloke devatA thayo. eka vakhate naMdIzvara kIpe janArA devatAonI AjJAthI hAsA-prahAsAe kumAranaMdInA jIva vyaMtarane kahyuM ke "tuM paDaha grahaNa kara." te ahaMkArathI huMkAra karavA lAgyo; eTalAmAM paDaha tene gaLe AvIne vaLagyo. koIpaNa upAye te paDaha chUTo paDe nahi. te vakhate avadhijJAnathI jANIne nAgila devatA tyAM Avyo. jema ghuvaDa sUryanA tejathI nAsIpAsa thAya tema te devatAnA tejathI kumAranaMdI vyaMtara nAsavA lAgyo. tyAre nAgila devatAe potAnuM teja saMharIne kahyuM ke "tuM mane oLakhe che ?" vyaMtare kahyuM "indra Adi devatAone koNa oLakhe nahIM ?" pachI nAgila devatAe pUrvabhavanA zrAvakanA rUpe pUrvabhava kahI vyaMtarane pratibodha pamADyo. tyAre vyaMtare kahyuM "have mAre zuM karavuM ?" devatAe kahyuM, have tuM gRhasthapaNAmAM kAyotsarga karI rahelA bhAvayati zrI mahAvIra svAmInI pratimA karAva, ema karavAthI tane Avate bhave bodhilAbha thaze." devatAnuM A vacana sAMbhaLI vyaMtare zrI mahAvIra svAmInI pratimA joI mahAhimavaMta parvatathI AvelA gozISa caMdanavaDe tevI ja bIjI pratimA taiyAra karI. pachI pratiSThA karI, sarvAge AbhUSaNo paherAvI tenI puSpAdi vastuvaDe pUjA karI ane jAtivaMta caMdananA DAbhaDAmAM rAkhI. pachI eka vakhate vyaMtare samudramAM eka vahANanA cha mahinAnA upadrava te pratimAnA prabhAvathI dUra karyA ane te vahANanA khalAsIne kahyuM ke "tuM A pratimAno DAbaDo siMdhu sauvIra dezamAMnA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza vItabhayapattanamAM laI jA ane tyAMnA cauTAmAM "devAdhidevanI pratimA lyo." evI udghoSaNA kara. khalAsIe te pramANe karyuM tyAre tApasano bhakta udAyana rAjA tathA bIjA paNa ghaNA darzanIo potapotAnA devanuM smaraNa karI te DAbaDA upara kuhADAvaDe prahAra karavA lAgyA ane kuhADA bhAMgI gayA paNa DAbaDo ughaDyo nahi. tethI sarveloko udvigna thayA. baporano avasara paNa thaI gayo. eTalAmAM prabhAvatI rANIe rAjAne bhojana karavA bolAvavA mATe eka dAsI mokalI. te ja dAsIne hAthe saMdezo mokalI rAjAe prabhAvatIne kautuka jovA teDAvI. prabhAvatI rANIe AvatAM ja kahyuM ke "A DAbaDAmAM devAdhideva zrI arihaMta che paNa bIjA koI nathI. hamaNAM kautuka juvo." ema kahI rANIe yakSakaImavaDe DAbaDA upara abhiSeka karyo ane puSpanI eka aMjalI mUkIne kahyuM ke, "devAdhideva mane darzana Apo" ema kahetAM ja prabhAtasamayamAM jema kamaLakalikA potAnI meLe khIle che tema DAbaDo potAnI meLe ughaDI gayo ! nahi sukAI gayelAM phUlanI mALAvALI pratimA aMdarathI bahAra dekhAI ane jainadharmanI ghaNI unnati thaI. pachI vahANavaTIno satkAra karI prabhAvatI rANI te pratimAne potAnA aMtaHpuramAM laI gayAM ane pote navA baMdhAvelA caityamAM sthApana karI dararoja traNa TaMka pUjA karavA lAgI. eka vakhate rANInA AgrahathI rAjA viNA vagADato hato ane rANI bhagavAna AgaLa nRtya karatI hatI. eTalAmAM rAjAne rANInuM zarIra mAthA vinAnuM jovAmAM AvyuM. tethI rAjA gabharAI gayo ane vINA vagADavAnI kaMbikA tenA hAthamAMthI nIce paDI gaI. nRtyamAM rasabhaMga thavAthI rANI kopAyamAna thaI tyAre rAjAe yathArtha je hatuM te kahyuM. eka vakhate dAsIe lAveluM vastra sapheda chatAM prabhAvatIe rAtA raMganuM joyuM ane krodhathI darpaNavaDe dAsIne prahAra karyo tethI te (dAsI) maraNane zaraNa thaI. pachI te vastra prabhAvatIe joyuM to sapheda ja dekhAyuM, te durnimittathI tathA nRtya karatAM rAjAne mAthA vinAnuM zarIra dekhAyuM tethI potAnuM AyuSya thoDuM rahyuM evo rANIe nizcaya karyo, ane strIhatyAthI pahelA prANAtipAtaviramaNavratano bhaMga thayo tethI vairAgya pAmI dIkSA levAnI rajA levA mATe rAjA samIpa gaI. rAjAe "devatAnA bhavamAM tuM mane samyaka prakAre dharmamAM pravartAvaje" ema kahI AjJA ApI. pachI prabhAvatIe te pratimAnI pUjAne mATe devadattA nAmanI kubbAne rAkhIne pote ghaNA utsavasahita dIkSA lIdhI ane te anazanavaDe kALa karI saudharma devaloke devatA thaI. pachI prabhAvatInA jIva devatAe ghaNo bodha karyo to paNa udAyana rAjA tApasanI bhakti na mUke. dRSTirAga toDavo e keTalo muzkela che ! haze, pachI devatAe tApasanA rUpe rAjAne divya amRtaphaLa ApyuM. teno rasa cAkhatAM ja lubdha thayelA rAjAne tApasarUpI devatA pote vidurvelA AzramamAM laI gayo. tyAM veSadhArI tApasoe ghaNI tADanA karavAthI te (rAjA) nATho, te jainasAdhuonA upAzraye Avyo. sAdhuoe abhayadAna ApyuM tethI rAjAe jainadharma aMgIkAra karyo. pachI devatA potAnI Rddhi dekhADI, rAjAne jainadharmane viSe daDha karI, "ApadA Ave mane yAda karaje" ema kahI adazya thayo. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udayana rAjA tathA jIvitasvAminI pratimAnuM dRSTAMta. 309 have gAMdhAra nAmano koI zrAvaka sarva ThekANe caityavaMdana karavA nIkaLyo hato. ghaNA upavAsa karavAthI tuSTa thayelI devIe tene vaitADhya parvate laI jaI tyAMnI pratimAone vaMdAvI ane potAnI icchA pAra paDe evI ekaso ATha goLIo ApI. teNe temAMnI eka goLI moMmAM nAkhI ne ciMtavyuM ke "huM vitabhayapattana jAuM" guTikAnA prabhAvathI te tyAM Avyo, kuSNadAsIe tene te pratimAne vaMdAvI. pachI te gAMdhAra zrAvaka tyAM mAMdo paDyo. kunnAdAsIe tenI sAravAra karI. potAnuM AyuSya thoDuM rahyuM ema jANI te zrAvake sarve guTikAo kunnAdAsIne ApI dIkSA lIdhI. kunnAdAsIe eka guTikA bhakSaNa karavAthI ghaNI suMdara thaI tethI ja tenuM suvarNagulikA evuM nAma prasiddha thayuM. bIjI goLI bhakSaNa karIne te dAsIe ciMtavyuM ke cauda mukuTadhArI rAjAoe sevita evo caMDapradyota rAjA mAro pati thAo. eTale udAyana rAjA pitA samAna thaze ane bIjA rAjAo to udAyananA sevaka che." pachI devatAnA vacanathI caMDapradyota rAjAe suvarNagulikAne tyAM dUta mokalyo, paNa suvarNagulikAe caMDapradyotane bolAvyAthI te anilavega hAthI upara besI suvarNagulikAne teDavA mATe tyAM Avyo. suvarNagulikAe kahyuM ke "A pratimA lIdhA vinA huM tyAM na AvuM. mATe A pratimA sarakhI bIjI pratimA karAvIne ahIM sthApana kara eTale A pratimA sAthe laI javAze. pachI caMDapradyote ujjayinIe jaI bIjI pratimA karAvI. ane kapila nAmanA kevaLIne hAthe tenI pratiSThA karAvI. te pratimA sahita pAcho vatabhayapattana Avyo. navI pratimA tyAM sthApana karI. junI pratimAne tathA suvarNagulikA dAsIne laI caMDapradyota koI na jANe tevI rIte rAtrie pAcho ghera Avyo. pachI suvarNagulikA ane caMDapradyota banne viSayAsakata thayAM tethI temaNe vidizApurInA rahIza bhAyalasvAmI zrAvakane te pratimA pUjA karavAne mATe ApI. eka vakhate kaMbala-zaMbala nAgakumAra te pratimAnI pUjA karavA AvyA. pAtALamAMnI jinapratimAone vAMdavAnI icchA karanAra bhAyalane te nAgakumAro drahane mArge pAtALe laI gayA. te vakhate bhAyala pratimAnI pUjA karato hato paNa javAnI utAvaLathI ardhI ja pUjA thaI. pAtALamAM jinabhaktithI prasanna thayela bhAyale kahyuM ke, "jema mArA nAmanI prasiddhi thAya tema karo." nAgendra kahyuM temaja thaze caMDapradyota rAjA vidizApurInuM tArA nAmane anusarI devakIyapura evuM nAma rAkhaze. paNa tuM ardhI pUjA karI ahIM Avyo tethI AvatA kALamAM te pratimA potAnuM svarUpa gupta ja rAkhaze ane mithyASTio tenI pUjA karaze. "A Aditya bhAyalasvAmI che." ema kahI anyadarzanIo te pratimAnI bahAra sthApanA karaze. viSAda na karIza. duSamakALanA prabhAvathI ema thaze." bhAyela, nAgendranuM A vacana sAMbhaLI jevo Avyo hato tevo pAcho gayo. have vitabhayapattanamAM prAtaHkALe pratimAnI mALA sUkAI gayelI, dAsI jatI rahelI ane hAthInA madano srAva thayelo joI lokoe nirNaya karyo ke caMDapradyota rAjA Avyo haze ane teNe te pramANe karyuM haze. pachI soLa dezanA ane traNaso tresaTha puranA svAmI udAyana rAjAe mahAsenAdi dasa mukuTadhArI rAjAone sAthe laI caDAI karI. mArgamAM unALAnI Rtune lIdhe, pANInI muzkelIne lIdhe, rAjAe prabhAvatIno jIva je devatA tenuM smaraNa karyuM. teNe turata AvI pANIthI paripUrNa Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza 310 evAM traNa taLAvo bharI nAMkhyAM. anukrame yuddha karavAno avasara Avyo tyAre rathamAM besIne yuddha laDavAno TharAva karelo hovA chatAM caMDapradyota rAjA anilavega hAthI upara besIne Avyo tethI caMDapradyotane pratijJA-bhaMgadoSa lAgyo. pachI hAthInA paga zasravaDe viMdhAyAthI te paDyo tyAre udAyane caMDapradyotane bAMdhI tenA kapALe A mArI dAsIno pati evI chApa coDI. pachI udAyana rAjA caMDapradyotane sAthe laI pratimA levA mATe vidizA nagarIe gayo. pratimAno uddhAra karavAno ghaNo prayatna karyo tathApi te kiMcit mAtra paNa sthAnakathI khasI nahi. pachI pratimAe kahyuM ke "huM jaIza to vItabhayapattanamAM dhULanI vRSTi thaze mATe huM AvatI nathI.' te sAMbhaLI udAyana rAjA pAcho vaLyo. rastAmAM comAsuM AvyuM tyAre eka ThekANe paDAva karI senAnI sAthe rahyo. saMvatsarIparvane divase udAyana rAjAe upavAsa karyo. rasoIyAe caMDapradyotane pUchyuM ke Aje rasoI zI karavAnI ? caMDapradyotanA manamAM 'e mane kadAca annamAM viSa Apaze' evo bhaya utpanna thayo. tethI teNe kahyuM ke te ThIka yAda karAvyuM, mAre paNa upavAsa che, mArA mAtA-pitA zrAvaka hatA.' te jANI udAyane kahyuM ke, "enuM zrAvakapaNuM jANyuM. tathApi te jo ema kahe che to te nAma mAtrathI paNa mAro sAdharmI thayo mATe te baMdhanamAM hoya tyAM sudhI mArUM saMvatsarI pratikramaNa kevI rIte zuddha thAya ?'" ema kahI udAyane caMDapradyotane baMdhanamAMthI mukata karyo, khamAvyo ane kapALe lekhavALo paTTa bAMdhI avaMtIdeza Apyo. udAyana rAjAnA dharmiSThapaNAnI tathA saMtoSa vagerenI jeTalI prazaMsA karIe teTalI thoDI che. comAsuM pUruM thayA pachI udAyana rAjA vItabhayapattana gayo. senAne sthAnake AvelA vaNika lokonA raheThANathI dazapura nAme eka navuM nagara vasyuM. te nagara udAyana rAjAe jIvaMtasvAmInI pUjAne mATe arpaNa karyuM. temaja vidizApurIne bhAyalasvAmInuM nAma daI te tathA bIjAM bAra hajAra gAma jIvaMtasvAmInI sevAmAM ApyAM. have udAyana rAjA, prabhAvatIno jIva je devatA. tenA vacanathI kapila kevaLIe pratiSThA karelI pratimAnuM nitya pUjana karato hato. eka vakhate pikSa pauSadha hovAthI teNe rAtrijAgaraNa karyuM. tyAre tene ekadama cAritra levAnA dRDha pariNAma utpanna thayA. pachI prAtaHkALe teNe kapilakevaLIe pratiSThita pratimAnI pUjAne mATe ghaNA gAma, Akara, pura vagere ApyAM. "rAjya aMte naraka ApanArUM che mATe te prabhAvatInA putra abhIcine zI rIte ApuM ?' manamAM evo vicAra AvyAthI rAjAe kezi nAmanA potAnA bhANejane rAjya ApyuM ane pote zrIvIra bhagavAna pAse cAritra lIdhuM. te vakhate kezi rAjAe dIkSA utsava karyo. eka vakhate akALe apathya AhAranA sevanathI udAyana rAjarSinA zarIre mahAvyAdhi utpanna thayo. "zarIra e dharmanuM mukhya sAdhana che." ema vicArI vaighe bhakSaNa karavA kahelA dahIMno joga maLe te mATe govALonA gAmomAM mukAma karatA te vItabhayapattane gayA. kezI rAjA udAyanamunino rAgI hato. to paNa tenA pradhAna varge tene samajAvyo ke, "udAyana rAjya levA mATe ahIM Avyo che." pradhAnonI vAta kharI mAnIne kezI rAjAe udAyanamunine viSamizrIta dahIM apAvyuM. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabiMba. 311 prabhAvatI devatAe viSa apaharI pharIthI dahIM levAnI manAI karI. dahIMno khorAka baMdha thavAthI pAcho mahAvyAdhi vadhyo. dahIMnuM sevana karatAM traNa vAra devatAe viSa apaharyuM. eka vakhate prabhAvatI devatA pramAdamAM hato tyAre viSamizrita dahIM udAyanamuninA AhAramAM AvI gayuM. pachI eka mAsanuM anazana karI kevaLajJAna thaye udAyana rAjarSi siddha thayA. pachI prabhAvatI devatAe roSathI vItabhayapattana upara dhULanI vRSTi karI ane udAyana rAjAno zayyAcara eka kuMbhAra hato, tene sinapallImAM laI jaI te pallInuM nAma kuMbhArakRta pallI evuM rAkhyuM. udAyana rAjAno putra abhIci, pitAe yogyatA chatAM rAjya ApyuM nahi tethI du:khI thayo ane tenI mAsInA putra kauNika rAjAnI pAse jaI sukhe rahyo. tyAM samyag prakAre zrAvaka dharmanI ArAdhanA karato hato to paNa "pitAe rAjya na ApI mAruM apamAna karyuM" ema vicArI pitAnI sAthe bAMdhelA vairanI AlocanA karI nahi. tethI paMdara divasanA anazanavaDe maraNa pAmI eka palyopama AyuSyavALo zreSTha bhavanapati devatA thayo. tyAMthI cyavI mahAvidehakSetramAM siddha thaze. prabhAvatI devatAe dhULanI vRSTi karI tyAre bhUmimAM daTAI gayelI kapilakevaLI pratiSThita pratimA kumArapALa rAjAe gurunA vacanathI jANI pachI teNe pratimA jyAM daTAI hatI te jagyA khodAvI tyAre aMdarathI pratimA pragaTa thaI ane udAyane Apelo tAmrapaTTa paNa nIkaLyo. yathAvidhi pUjA karI kumArapALa te pratimAne ghaNA utsavathI aNahilapura pATaNe laI Avyo. navA karAvelA sphaTikamaya jinamaMdiramAM te pratimAnI teNe sthApanA karI ane udAyana rAjAe tAmrapaTTamAM jeTalAM gAma, pura vagere ApyAM hatAM, te sarva kabUla rAkhI ghaNA vakhata sudhI te pratimAnI pUjA karI. tethI tenI sarva prakAre vRddhi thaI. A rIte devAdhidevanI pratimAno tathA udAyana rAjA vagereno saMbaMdha kahyo che. AvI rIte devane garAsa ApavAthI niraMtara uttama pUjA vagere tathA jinamaMdiranI joIe tevI sAra-saMbhALa, rakSaNa Adi paNa sArI yuktithI thAya che. kemake je puruSa potAnI zakti pramANe aizvaryavALuM jinamaMdira karAve te puruSa devalokamAM devatAoe vakhANela evo ghaNA kALa sudhI paramasukha pAme che. chaThThuM dvAra jinabiMba. ratnanI, dhAtunI, caMdanAdi kASThanI, hastidaMtanI, zizAnI athavA mATI vagerenI jinapratimA yathAzakti karAvavI. tenuM parimANa jaghanya aMguThA pramANa ane utkRSTa pAMcaso dhanuSya jANavuM. kahyuM che ke je loko sArI vRttikAnuM, nirmaLa zilAnuM, hastidaMtanuM, rUpAnuM, suvarNanuM, ratnanuM, mANekanuM athavA caMdananuM suMdara jinabiMba zakti mujaba A lokamAM karAve che te loko manuSyalokamAM tathA devalokamAM parama sukha pAme che. jinabiMba karAvanAra lokone dAridra, durbhAgya, niMgha jAti, niMgha zarIra, mAThI gati, durgati, apamAna, roga ane zoka bhogavavAM paDatAM nathI. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - cho prakAza vAstuzAstramAM kahela vidhi pramANe taiyAra karelI zubha lakSaNavALI pratimAo A lokamAM paNa udaya vagere guNa prakaTa kare che. kahyuM che ke anyAyathI upArjana karelA dhanathI karAvelI, pArakI vastunA daLathI karAvelI tathA ochA athavA adhika aMgavALI pratimA potAnI tathA paranI unnatino vinAza kare che. 312 je mULanAyakajInA mukha, nAka, nayana, nAbhi athavA keDa eTalAmAMthI koI paNa avayavano bhaMga thayo hoya te mULanAyakajIno tyAga karavo. paNa jenAM AbhUSaNa, vastra parivAra, laMchana athavA Ayudha emano bhaMga thayo hoya te pratimAne pUjavAne kAMI paNa harakata nathI. je jinabiMba so varSa karatAM vadhAre jInuM hoya tathA uttamapuruSe pratiSThita kareluM hoya te biMba kadAca aMgahIna thAya to paNa tenI pUjA karavI. kAraNa ke te biMba lakSaNahIna thatuM nathI. pratimAnA parivAramAM bhinna bhinna varNanI aneka jAtanI zilAo hoya te zubha nahi. temaja be, cAra, cha Adi sarakhA AMgaLavALI pratimA koI kALe paNa zubhakArI na thAya. eka AMgaLathI mAMDI agiyAra AMgaLa pramANanI pratimA gharamAM pUjavA yogya che. agIyAra AMgaLa karatAM vadhAre pramANanI pratimA jinamaMdire pUjavI ema pUrvAcAryo kahI gayA che. nirayAvalikAsUtramAM kahyuM che ke lepanI, pASANanI, kASThanI, daMtanI tathA loDhAnI ane parivAra vinAnI athavA pramANa vinAnI pratimA gharamAM pUjavA yogya nathI. ghara derAsaramAMnI pratimA AgaLa baLino vistAra (naivedha vistAra) na karavo paNa dararoja bhAvathI havaNa ane traNa TaMka pUjA to jarUra karavI. sarve pratimAo mukhyamArge to parivAra sahita ane tilakAdi AbhUSaNa sahita karavI. mULanAyakajInI pratimA to parivAra ane AbhUSaNa sahita hovI joIe. tema karavAthI vizeSa zobhA dekhAya che ane puNyAnubaMdhI puNyano baMdha vagere thAya che, kahyuM che ke jinaprAsAdamAM virAjatI pratimA sarva lakSaNa sahita tathA AbhUSaNa sahita hoya to manane jema jema AhlAda upajAve che tema tema karmanirjarA thAya che. jinamaMdira, jinabiMba vagerenI pratiSThA karAvavAmAM bahu puNya che. kAraNa ke te maMdira athavA pratimA vagere jyAM sudhI rahe teTalA asaMkhyAta kALa sudhI tenuM puNya bhogavAya che. jema ke bharatacakrIe bharAvelI aSTApadajI uparanA derAsaranI pratimA, giranAra upara brahmendre karela kAMcanabalAnakAdi derAsaranI pratimA, bharatacakravartInI mudrikAmAMnI kulapAka tIrthe virAjatI mANikyasvAmInI tathA staMbhanapArzvanAtha vagerenI pratimAo hajI sudhI pUjAya che. kahyuM che ke jaLa, ThaMDuM anna, bhojana, mAsika AjIvikA, vastra, varSanI AjIvikA, jAvajjIvanI AjIvikA e vastuonA dAnathI athavA sAmAyika, porasI, ekAsaNuM, AyaMbila, upavAsa, abhigraha, ane vratathI anukrame kSaNavAra, eka pahora, eka divasa, eka mAsa, cha mAsa, eka varSa ane jAvajjIva sudhI bhogavAya eTaluM puNya thAya che; paraMtu jinamaMdira jinapratimA vagere karAvavAthI to tenA darzana vagerethI thayeluM puNya asaMkhyAta kALa sudhI bhogavAya che. mATe ja A covIzImAM pUrvakALe bharatacakravartIe zatruMjaya parvata upara ratnamaya caturmukhathI virAjamAna Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabiMba. 313 corAzI maMDapothI zobhatuM, eka gAu uMcuM, traNa gAu lAMbuM jinamaMdira pAMca koDa muni sahita jayAM zrI puMDarIkasvAmI jJAna ane nirvANa pAmyA hatA tyAM karAvyuM. temaja bAhubalinI tathA marUdevI vagerenI TUMkone viSe, giranAra upara. AbU upara, bhAra parvata, sametazikhare tathA aSTApada vagerene viSe paNa bharatacakravartIe ghaNA jinaprAsAda ane pAMcaso dhanuSya vagere pramANanI tathA suvarNa vagerenI pratimAo paNa karAvI. daMDavIrya, sagara cakravartI Adi rAjAoe te maMdironA tathA pratimAonA uddhAra paNa karAvyA. hariNa cakravartIe jinamaMdirathI pRthvIne suzobhita karI. saMprati rAjAe paNa so varSanA AyuSyanA sarva divasanI zuddhinA chatrIsa hajAra navAM tathA bAkInA jIrNoddhAra maLI savA lAkha jinaderAsara banAvyA. suvarNa vagerenI savAkoDa pratimAo bharAvI. Ama rAjAe govardhvana parvata upara sADA traNakroDa sonAmahora kharacI sAta hAtha pramANa suvarNanI pratimA yukta mahAvIra svAmInuM derAsara karAvyuM temAM mULa maMDapamAM savA lAkha suvarNa tathA raMgamaMDapamAM ekavIsa lAkha suvarNa lAgyuM. kumArapALe to caudaso cummAlIza navAM jinamaMdira tathA soLaso jIrNoddhAra karAvyA. channu koDa dravya kharacIne pitAnA nAmathI banAvelA tribhuvanavihAramAM ekaso pacIsa AMgaLa uMcI mULanAyakajInI pratimA ariSTaratnamathI pharatI bahotera derIomAM cauda bhAra pramANanI covIza ratnamayI, covIza suvarNamayI ane covIsa rUpAmathI pratimAo hatI. vastupALa maMtrIe teraso tera navAM jinamaMdira ane bAvIsaso jIrNoddhAra karAvyA. tathA savA lAkha jinabiMba bharAvyAM. pethaDazAhe corAzI jinaprAsAda karAvyAM. temAM suragirimAM caitya hatuM nahi, te banAvavAno vicAra karI viramada rAjAnA pradhAna vipra hemAdenA nAmathI tenI prasannatAne mATe pethaDazAhe mAMdhAtApuramAM tathA okArapuramAM traNa varSa sudhI dAnazALA kholI. hemAde tuSTamAna thayo ane sAta rAjamahela jeTalI bhUmi pethaDane ApI. pAyo khodyo ane mIThuM pANI nIkaLyuM tyAre koIe rAjA pAse jaI cADI khAdhI ke, "mahArAja ! mIThuM pANI nIkaLyuM che mATe vAva baMdhAvo" te vAta jANatAM ja rAtorAta pethaDazAhe bAra hajAra TaMkanuM mIThuM pANImAM naMkhAvyuM. A caitya banAvavA sArU sonaiyAthI bharelI batrIza uMTaDIo mokalI. pAyAmAM corAzI hajAra TaMkanuM kharaca thayuM. caitya taiyAra thayuM tyAre vadhAmaNI ApanArane traNa lAkha TaMka ApyA. A rIte pethaDavihAra banyo. vaLI te pethaDe ja zatruMjaya parvata upara zrI RSabhadeva bhagavAnanuM caitya ekavIza dhaDI pramANa suvarNathI cAre tarapha maDhAvIne meruparvatanI mAphaka suvarNamaya karyuM. giranAra parvatanA suvarNamaya balAnakano saMbaMdha nIce pramANe che. gaI covIzImAM ujjayinI nagarImAM trIjA zrI sAgara tIrthakarane kevaLInI parSadA joI naravAhana rAjAe pUchyuM ke "huM kyAre kevaLI thaIza ?" bhagavAne kahyuM "AvatI covIzImAM bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha bhagavAnanA tIrthamAM tuM kevaLI thaIza." naravAhana rAjAe dIkSA Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrAddhavidhi prakaraNa : chaThTho prakAza lIdhI ane AyuSyane aMte brahmad thaI zrI neminAtha bhagavAnanI vajamRrtikAmaya pratimA karI daza sAgaropama sudhI tenI pUjA karI. potAnAM AyuSyano aMta Avyo tyAre giranAra parvata upara suvarNa-ratnamaya pratimAvALA traNa gabhArA karI tenI AgaLa eka suvarNamaya balAna karyuM ane temAM te vajamRrtikAmaya pratimAnI sthApanA karI. anukrame saMghapati zrI ratnazreSThI moTA saMgha sahita giranAra upara yAtrA karavA Avyo. ghaNA harSathI snAtra karavAthI mRrtikAmaya (lepyamaya) pratimA gaLI gaI. tethI ratnazreSThI ghaNo kheda pAmyo. sAMITha upavAsa karavAthI prasanna thayela aMbAdevInA vacanathI suvarNamaya balAnakamAMnI pratimA ke je kAcA sUtrathI vIMTAyelI te lAvyo. caityanA kAramAM AvatAM pAchaLa joyuM tethI te pratimA tyAM ja sthira thaI. pachI cetyanuM dvAra pheravI nAMkhyuM te haju sudhI temaja che. keTalAka ema kahe che ke suvarNamaya balAnakamAM bahotera moTI pratimAo hatI. temAM aDhAra suvarNamaya, aDhAra ratnamayI, aDhAra rUpAmayI ane aDhAra pASANamayI hatI. A rIte zrI giranAra uparanA zrI neminAtha bhagavAnano prabaMdha che. sAtamuM dvAra pratimAnI aMjanazalAkA ane pratiSThA. pratimAnI pratiSThA, aMjanazalAkA zIgha karAvavI. kema ke SoDazakamAM kahyuM che ke pUrve kahela vidhi pramANe banAvelI jinapratimAnI pratiSThA tatkALa daza divasanI aMdara karavI. pratiSThA saMkSepathI traNa prakAranI che. eka vyakti pratiSThA, bIjI kSetrapratiSThA ane trIjI mahApratiSThA, siddhAMtanA jANa loko ema kahe che ke je samayamAM je tIrthakarano vAro cAlato hoya te samayamAM te tIrthakaranI ekalI pratimA hoya te vyaktipratiSThA kahevAya che. RSabhadeva Adi covIzenI kSetrapratiSThA kahevAya che ane ekaso sIttera bhagavAnanI mahApratiSThA kahevAya che. bRhabhASyamAM kahyuM che ke eka vyakti pratiSThA, bIjI kSetrapratiSThA, ane trIjI mahApratiSThA. te anukrame eka, covIza ane ekaso sittera bhagavAnanI jANavI. sarve prakAranI pratimAnI sAmagrI saMpAdana karavI, zrI saMghane tathA guru mahArAjane bolAvavA. temano praveza vagere ghaNA utsavathI karI samyak prakAre temanuM svAgata karavuM. bhojana, vastra vagere ApI temano sarva prakAre satkAra karavo, baMdIvAnone choDAvavA, amAri pravartAvavI, koIne paNa harakata na paDe evI dAnazALA calAvavI. sUtAra vagereno satkAra karavo. ghaNA ThAThathI saMgIta Adi abhuta utsava karavo. vagere pratiSThAvidhi pratiSThAkalpa Adi graMthothI jANavo. pratiSThAmAM snAtrane avasare janmAvasthA ciMtavavI. tathA phaLa, naivedya, puSpa, vilepana, saMgIta vagere upacArane vakhate kumAra Adi caDhatI avasthA ciMtavavI. chadmasthapaNAnA sUcaka vastrAdivaDe zarIranuM DhAMkavuM karavuM vagere upacAravaDe bhagavAnanI zuddha cAritrAvasthA ciMtavavI. aMjanazalAkAvaDe netranuM ughADavuM karatAM bhagavAnanI kevaLI avasthA ciMtavavI tathA pUjAmAM sarvaprakAranA moTA upacAra karavAno avasare samavasaraNamAM rahela bhagavAnanI avasthA ciMtavavI ema zrAddhasAmAcArIvRttimAM kahyuM che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrAdino dIkSA mahotsava. 315 pratiSThA karyA pachI bAra mAsa sudhI mahine mahine te divase uttama prakAre snAtra vagere karavuM. varSa pUruM thAya tyAre aThThAI utsava karavo ane AukhAMnI gAMTha bAMdhavI. tathA uttarottara vizeSa pUjA karavI. varSagAMThane divase sAdharmikavAtsalya tathA saMghapUjA vagere zakti pramANe karavuM. pratiSThA SoDazakamAM to vaLI kahyuM che ke bhagavAnanI ATha divasa sudhI eka sarakhI pUjA karavI. tathA sarva prANIone yathAzakti dAna ApavuM. AThamuM dvAra putrAdino dIkSA mahotsava. temaja putra, putrI, bhAIo, bhatrIjo, potAno mitra, sevaka Adino dIkSAno tathA vaDI dIkSAno utsava ghaNA ADaMbarathI karavo. kemake bharata cakravartInA pAMcaso putra ane sAtaso patra eTalA kumAroe te samavasaraNamAM sAthe dIkSA lIdhI. zrIkRSNa tathA ceTaka rAjAe potAnI saMtatine nahi paraNAvavAno niyama karyo hato. tathA potAnI putrI Adine tathA bIjA thAvasyAputra vagerene ghaNA utsavathI dIkSA apAvI te vAta prasiddha che. dIkSA apAvavI emAM ghaNuM puNya che. kemake jemanA kuLamAM cAritradhArI uttama putra thAya che te mAtA-pitA ane svajana-varga ghaNA puNyazALI ane dhanyavAdane yogya che. laukikazAstramAM paNa kahyuM che ke jyAM sudhI kuLamAM koI putra pavitra saMnyAsI thato nathI tyAM sudhI piMDanI icchA karanArA pitarAIo saMsAramAM bhame che. navamuM dvArA padasthApanA. padasthApanA eTale gaNi, vAcanAcArya, vAcaka, AcArya dIkSA lIdhelA potA-putra Adi tathA bIjA paNa je yogya hoya temanI padasthApanA zAsananI unnati vagerene mATe ghaNA utsavathI karAvavI. saMbhaLAya che ke arihatanA prathama samavasaraNane viSe indra pote gaNadharapadanI sthApanA karAve che. vastupALa maMtrIe paNa ekavIza AcAryonI padasthApanA karAvI hatI. dazamuM dvAra zrutajJAnanI bhakti. zrIkalpa Adi Agama, jinezvara bhagavAnanAM caritra vagere pustako nyAyathI saMpAdana karelA dravyavaDe zuddha akSara tathA sArAM pAnAM vagere yuktithI lakhAvavAM. temaja vAMcana eTale saMvegI gItArtha evA munirAja pAse graMthano AraMbha thAya te divase ghaNo utsava vagere karI ane dararoja bahumAnathI pUjA karI vyAkhyAna karAvavuM, tethI ghaNA bhavyajIvo pratibodha pAme che. temaja vyAkhyAna vAMcanAra tathA bhaNanAra munirAjone kapaDAM vahorAvI temane sahAya karavI. kahyuM che ke je loko jinazAsananAM pustako lakhAve, vyAkhyAna karAve, bhaNe, bhaNAve, sAMbhaLe ane pustakonI ghaNI yatanAthI rakSA kare, te loko manuSyalokanAM, devalokanAM tathA nirvANanAM sukha pAme che. je puruSa kevaLIbhASita siddhAMtane pote bhaNe, bhaNAve athavA bhaNanArane vastra, Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza bhojana, pustaka vagere ApI sahAya kare te puruSa A lokamAM sarvajJa ja thAya che. jinabhASita AgamanI kevaLajJAna karatAM paNa zreSThatA dekhAya che. aho ! mRtopayoga rAkhanAra zrutajJAnI sAdhu jo kadAca azuddha vastu vahorI lAve to te vastune kevaLI bhagavAna paNa bhakSaNa kare che. kAraNa ke ema na kare to zrutajJAna apramANa thAya. sAMbhaLyuM che ke "agAu duSamakALanA vazathI bAravarSa sudhI dukALa paDyo tethI tathA bIjA aneka kAraNothI siddhAMta ucchinna prAyaH thayela joI bhagavAn nAgArjuna, skaMdilAcArya vigere AcAryoe tene pustakArUDha karyo." mATe siddhAMtane mAna ApanAra mANase te pustakamAM lakhAvavuM. tathA rezamI vastra Adi vastuvaDe tenI pUjA karavI. saMbhaLAya che pethaDazAha sAtakroDa dravya kharacIne traNa jJAna bhaMDAra lakhAvyA. tharAdanA saMghavI AbhUe traNakroDa TaMka kharacIne sarva AgamanI ekeka prata suvarNamaya akSarathI ane bIjI sarva graMthanI ekeka prata zAhIthI lakhAvI. agyAramuM dvAra pauSadhazALA. pauSadhazALA eTale zrAvaka vagerene pauSadha levA mATe khapamAM AvatI sAdhAraNa jagyA paNa pUrve kahela ghara banAvavAnI vidhi mAphaka karAvavI. sAdharmione mATe karAvelI te pauSadhazALA sArI sagavaDavALI ane niravagha yogya sthAnaka hovAthI avasara upara sAdhuone paNa upAzraya tarIke ApavI. kAraNa ke tema karavAmAM ghaNuM punya che. kahyuM che ke je puruSa tapasyA karatA bIjA ghaNA niyama pALanAra evA sAdhu munirAjone upAzraya Ape te puruSe vastra, anna, pAna zayana, Asana vagere sarvavastuo munirAjane ApI ema samajavuM. vastupALa maMtrIe navaso corAzI pauSadhazALAo karAvI. - siddhArAja jayasiMhanA mukhya maMtrI sAjue potAno navo mahela vAdidevasUrine dekhADIne kahyuM ke "e kevo che ?" tyAre ziSya mANikya kahyuM, "jo enI pauSadhazALA karo to ame ene vakhANIe." maMtrIe kahyuM. e pauSadhazALA thAo." te zALAmAMnI bahAranI parazALAmAM zrAvakone dharmadhyAna karI rahyA pachI mukha jovAne mATe eka puruSa pramANa UMcA evA be arisA be bAjue rAkhyA hatA. bAramuM dvAra AjammaM saMmattaM, jahasatti vayAiM dikkhagahaNaM vA / AraMbhacAu baMbhaM paDimAI aMtiArahaNA // 16 // Ajanma samyaktvaM yathAzakti vratAni-dIkSAgrahaNaM vA / ArambhatyAgo brahma, pratimAdi-antimArAdhanA // 16 // samyakatva ane aNuvrato. A janma eTale bAlyAvasthAthI mAMDIne jAvajIva sudhI samakita ane aNuvrata Adi yathAzakti pALavAM. AnuM svarUpa arthadIpikAmAM kahyuM che mATe atre kahyuM nathI. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza 318 4. saMsAra pote duHkharUpa, duHkhadAyI phaLa ApanAra pariNAme duHkhanI saMtati utpanna karanAra, viTaMbaNArUpa ane asAra che ema jANI tenA upara prIti rAkhavI nahIM. 5. viSa samAna viSayo kSaNamAtra sukha denArA che evo haMmezAM vicAra karanAro puruSa saMsArathI DaranAro hoya che. 6. tIvra AraMbha varSe, nirvAha na thAya to sarva jIva upara dayA rAkhI parANe thoDo AraMbha kare ane nirAraMbhI sAdhuonI stuti kare. 7. gRhavAsane pAza samAna gaNato temAM duHkhathI rahe ane cAritramohanIyakarma khapAvavAno ghaNo udyama kare. 8. buddhizALI puruSa manamAM gurubhakti ane dharmanI zraddhA rAkhIne dharmanI prabhAvanA, prazaMsA vagere karato nirmaLa samakita dhAraNa kare. 9. vivekathI pravRtti karanAro dhIra puruSa, 'sAdhAraNa mANaso gADariyA pravAhathI eTale jema eke karyuM tema bIjAe karavuM evI aNasamajathI cAlanArA che ema jANI lokasaMjJAno tyAga kare. 10. eka jinAgama mUkIne paralokanuM bIjuM koI pramANa nathI ema jANI jANa puruSe sarve kriyAo Agamane anusAre karavI. 11. jIva potAnI zakti na gopavatAM jema ghaNA saMsAranAM kRtyo che tema buddhimAna puruSa zakti na gopavatAM dAnAdi caturvidha dharma jema AtmAne bAdhA, pIDA na thAya tevI rIte Adare. 12. ciMtAmaNi ratnanI mAphaka durlabha evI hitakArI ane niravagha dharmakriyA pAmIne samyak prakAre AcaraNa karatAM ApaNane joI ajJAna loko ApaNI hAMsI kare to paNa tethI manamAM lajjA lAvavI nahi. 13. dehasthitinAM mULa kAraNa evI dhana, svajana, AhAra, gRha vagere saMsAragata vastuone viSe rAgadveSa na rAkhatAM saMsAramAM rahevuM. 14. potAnuM hita vAMchanAra puruSe madhyasthapaNAmAM rahevuM tathA nitya manamAM samatAno vicAra rAkhI rAgadveSane vaza na thavuM tathA kadAgrahane paNa sarvathA choDI devo. 15. nitya manamAM sarva vastuonI kSaNabhaMgUratAno vicAra karanAro puruSa dhanAdino dhaNI chatAM paNa dharmakRtyane harakata thAya evo temano saMbaMdha na rAkhe. 16. saMsArathI virakta thayelA zrAvake bhoopabhogathI jIvane tRpti thatI nathI ema vicArI strInA AgrahathI parANe kAmabhoga sevavo. 17. vezyAnI mAphaka AzaMsA rahita zrAvaka Aje athavA kAle choDI daIza ema vicAra karato pArakI vastunI mAphaka zithilabhAvathI gRhavAsa pALe. A rIte kahelA sattara guNavALo puruSa jinAgamamAM bhAvazrAvaka kahevAya che. e ja bhAvazrAvaka zubhakarmanA yogathI zIghra bhAvasAdhupaNuM pAme che. A rIte dharmaratna zAstramAM kahyuM che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza 4. saMsAra pote duHkharUpa, du:khadAyI phaLa ApanAra pariNAme duHkhanI saMtati utpanna karanAra, viTaMbaNArUpa ane asAra che ema jANI tenA upara prIti rAkhavI nahIM. 5. viSa samAna viSayo kSaNamAtra sukha denArA che evo haMmezAM vicAra karanAro puruSa saMsArathI karanAro hoya che. 6. tIvra AraMbha varSe, nirvAha na thAya to sarva jIva upara dhyA rAkhI parANe thoDo AraMbha kare ane nirAraMbhI sAdhuonI stuti kare. 7. gRhavAsane pAza samAna gaNato temAM duHkhathI rahe ane cAritramohanIyakarma khapAvavAno ghaNo udyama kare. 8. buddhizALI puruSa manamAM gurubhakti ane dharmanI zraddhA rAkhIne dharmanI prabhAvanA, prazaMsA vagere karato nirmaLa samakita dhAraNa kare. 9. vivekathI pravRtti karanAra dhIra puruSa, "sAdhAraNa mANaso gADariyA pravAhathI eTale jema eke karyuM tema bIjAe karavuM evI aNasamajathI cAlanArA che ema jANI lokasaMjJAno tyAga kare. 10. eka jinAgama mUkIne paralokanuM bIjuM koI pramANa nathI ema jANI jANa puruSe sarve kriyAo Agamane anusAre karavI. 11. jIva potAnI zakti na gopavatAM jema ghaNA saMsAranAM kRtyo kare che tema buddhimAna puruSa zakti na gopavatAM dAnAdi caturvidha dharma jema AtmAne bAdhA, pIDA na thAya tevI rIte Adare. 12. ciMtAmaNi ratnanI mAphaka durlabha evI hitakArI ane niravadya dharmakriyA pAmIne samyapha prakAre AcaraNa karatAM ApaNane joI ajJAna loko ApaNI hAMsI kare to paNa tethI manamAM lajjA lAvavI nahi. 13. dehasthitinAM mULa kAraNa evI dhana, svajana, AhAra, gRha vagere saMsAragata vastuone viSe rAgadveSa na rAkhatAM saMsAramAM rahevuM. 14. potAnuM hita vAMchanAra puruSe madhyasthapaNAmAM rahevuM tathA nitya manamAM samatAno vicAra rAkhI rAgadveSane vaza na thavuM tathA kadAgrahane paNa sarvathA choDI devo. 15. nitya manamAM sarva vastuonI kSaNabhaMgUratAno vicAra karanAro puruSa dhanAdino dhaNI chatAM paNa dharmakRtyane harakata thAya evo temano saMbaMdha na rAkhe. 16. saMsArathI virakta thayelA zrAvake bhogapabhogathI jIvane tRpti thatI nathI ema vicArI strInA AgrahathI parANe kAmabhoga sevavo. 17. vezyAnI mAphaka AzaMsA rahita zrAvaka Aje athavA kAle choDI daIza ema vicAra karato pArakI vastunI mAphaka zithilabhAvathI gRhavAsa pALe. A rIte kahelA sattara guNavALo puruSa jinAgamamAM bhAvazrAvaka kahevAya che. e ja bhAvazrAvaka zubhakarmanA yogathI zIdhra bhAvasAdhupaNuM pAme che. A rIte dharmaratna zAstramAM kahyuM che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI 11 pratimAo. 319 upara kahelI rIte zubhabhAvanA karanAro, pUrve kahela dinAdi kRtyane viSe tatpara eTale "A nigraMtha pravacana ja artharUpa tathA parAmArtharUpa che, bAkI sarva anartha che,' evI siddhAMtamAM kahelI rIta mujaba sarvakAryomAM sarva prayatnathI yatanAvaDe ja pravRtti karanAro, koI ThekANe paNa jenuM citta pratibaMdha pAmyuM nathI evo ane anukrame, mohane jItavAmAM nipuNa thayelo puruSa potAnA putra, bhatrIjA vagere gharano bhAra upADavA lAyaka thAya tyAM sudhI athavA bIjA koI kAraNasara keTaloka vakhata gRhavAsamAM gALI yogya samaye potAnI tulanA kare. pachI jinamaMdire aTTAI utsava, caturvidha saMghanI pUjA, anAtha vagere lokone yathAzakti anukaMpAdAna ane mitra, svajana Adine khamAvavuM vagere karIne sudarzana zeTha AdinI mAphaka vidhipUrvaka cAritra grahaNa kare. kahyuM che ke koI puruSa sarvathA ratnamaya evA jinamaMdiravaDe samagra pRthvIne alaMkRta kare te puNya karatAM paNa cAritranI Rddhi adhika che. jemAM pApakarma karavAnI pIDA nathI, kharAba strI, putra tathA dhaNI emanAM durvacana sAMbhaLavAthI thanArUM du:kha nathI, rAjA Adine praNAma karavo na paDe, anna, vastra, dhana, sthAna enI ciMtA karavI na paDe, jJAnanI prApti thAya, lokathI pUjAya, upazama sukhamAM rita rahe ane paraloka, mokSa Adi prApta thAya, cAritramAM ATalA guNa rahyA che. mATe he buddhizALI puruSo ! tamo te cAritra AdaravAne mATe prayatna karo. paMdaramuM dvAra AraMbhano tyAga. kadAca koI kAraNathI athavA pALavAnI zakti vagere na hovAthI zrAvaka jo cAritra na AdarI zake to AraMbha-varjanAdi kare. te ja kahe che. athavA dIkSA AdaravAnuM na bane to AraMbhano tyAga karavo. temAM putrAdi koIpaNa gharano kArabhAra nabhAve evo hoya to sarva AraMbha choDavo, ane tema na hoya to sacitta vastuno AhAra vagere keTaloka AraMbha jema nirvAha thAya tema tajavo. banI zake to potAne mATe annano pAka vigere paNa na kare. kahyuM che ke jene mATe annapAka (rasoI) thAya tene mATe ja AraMbha thAya che. AraMbhamAM jIvahiMsA che ane jIvahiMsAthI durgati thAya che. soLamuM dvAra brahmacarya vrata pAlana. zrAvake yAvajjIva brahmacarya pALavuM. jema pethaDazAhe batrIzame varSe brahmacarya vrata svIkAryuM ane pachI te bhImasonInI maDhImAM gayo. brahmacarya vagerenuM phaLa artha dIpikAmAM kahyuM che. sattaramuM dvAra zrAvakanI 11 pratimAo. zrAvake pratimAdi tapasyA karavI. Adi zabdathI saMsAratAraNAdi kaThaNa tapasyA jANavI. temAM ekamAsikI Adi 11 pratimAo kahI che. te batAve che. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza daMsaNa 1, vaya 2, sAmAiya 3, posaha 4, paDimA 5, abaMbha 6, sacitte 7 / Ama 8, presa , divruvannA 20, samIpU 22, ma ma zA 1. pahelI darzanapratimA te rAjAbhiyogAdi cha AgAra rahita, zraddhAnA pramukha cAra guNe karI sahita evA samakitane bhaya, lobha, lajjA Adi doSavaDe aticAra na lagADatAM eka mAsa sudhI pALavuM ane trikALa devapUjA vagere karavuM te rUpa jANavI. 2. vratapratimA te be mAsa sudhI khaMDanA tathA virAdhanA vagara pAMca aNuvrata pALavAM tathA prathama pratimAnI kriyA paNa sAcavavI te rUpa jANavI. 3. trIjI sAmAyikapratimA te traNa mAsa sudhI ubhayakALa pramAda tajI be TaMka sAmAyika karavuM tathA pUrve kahela pratimAnI kriyA paNa sAcavavI te rUpa jANavI. 4. cothI pauSadhapratimA te pUrvokta pratimAnA niyama sahita cAra mAsa sudhI cAra parvatithie akhaMDita ane paripUrNa pauSadha karavo te rUpa jANavI. 5. pAMcamI paDimA nAmanI pratimA eTale kAyotsargapratimA te pUrvokta pratimAnI kriyA sahita pAMca mAsa sudhI snAna varjI, rAtrie cauvihAra paccakhANa karavuM, divase brahmacarya pALavuM, tathA kAchaDI chUTI rAkhI cAra parvatithie gharamAM, gharanA dvAramAM athavA cauTAmAM pariSaha-upasargathI na DagamagatAM AkhI rAta sudhI kAussagna karavo te rUpa jANavI. have kahIzuM te sarva pratimAmAM pUrvokta pratimAnI kriyA sAcavavI paDe te jANI levuM. 6. chaThThI brahmacarya pratimA te cha mAsa sudhI niraticAra brahmacarya pALavuM te rUpa jANavI. 7. sAtamI sacittaparihAra pratimA te sAta mAsa sudhI sacitta varjavuM te rUpa jANavI. 8. AThamI AraMbhaparihAra pratimA te ATha mAsa sudhI pote kAMIpaNa AraMbha na karavo te rUpa jANavI. 9. navamI preSaNapratimA te nava mAsa sudhI potAnA nokara vagere pAse paNa AraMbha na karAve te rUpa jANavI. 10. dazamI udiSTaparihArapratimA te dasa mAsa mAthuM muMDAvavuM athavA coTalI ja rAkhavI, nidhAnamAM rAkhelA dhana saMbaMdhI koI svajana savAla kare to te jANamAM hoya to dekhADavuM ane na hoya to huM jANato nathI ema kahevuM, bAkI gRhakRtya tajavuM, tathA potAnA mATe taiyAra karelo AhAra paNa bhakSaNa karavo nahIM te rUpa jANavI. 11. agiyAramI zramaNabhUtapratimA te agiyAra mAsa sudhI ghara Adi choDavuM, loca athavA muMDana karAvavuM, ogho, pAtro Adi muniveSa dhAraNa karavo, potAnI AdhInatAmAM rahelAM gokuLa vagerene viSe vAsa karavo, ane pratimavAdakSAyazrama pAsa@Aya fmakSa satta ema kahI sAdhunI mAphaka AcAra pALavo paNa dharmalAbha zabda na uccAravo te rUpa jANavI. A rIte agiyAra zrAvaka pratimAnuM svarUpa kahyuM che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima ArAdhanA. 321 aDhAramuM dvAra aMtima ArAdhanA. aMte eTale AyuSyano cheDo samIpa Ave, tyAre AgaLa kahIzuM te pramANe saMlekhanA Adi vidhi sahita ArAdhanA karavI. eno bhAvArtha e che ke te puruSe avazya karavA yogya kAryano bhaMga thaye ane mRtyu najadIka AvavA chatAM prathama saMlekhanA karI pachI cAritra svIkAra karI' vagere graMthokta vacana che, mATe zrAvaka avazya kartavya je pUjA, pratikramaNa vagere kriyA, te karavAnI zakti na hoya to, athavA mRtyu najadIka AvI pahoMce to dravyathI tathA bhAvathI be prakAre saMlekhanA kare, temAM anukrame AhArano tyAga karavo te dravyasaMlekhanA ane krodhAdikaSAyano tyAga karavo te bhAvasaMlekhanA che. - kahyuM che ke :- zarIra saMlekhanAvALuM na hoya to maraNa vakhate sAta dhAtuno ekadama prakopa thavAthI jIvane ArtadhyAna utpanna thAya che. huM tAruM A (zarIra) vakhANato nathI ke zarIra kevuM sAruM che ? tArI AMgaLI bhAMgI kema? mATe he jIva ! tuM bhAvasaMlekhanA kara. najadIka Avela mRtyu svapra zakuna tathA devatAnA vacana vagerethI dhAravuM. kahyuM che ke mAThAM svapra, potAnI haMmezanI prakRtimAM judI rItano pheraphAra, mAThAM nimitta, avaLA graha, svaranA saMcAramAM viparItapaNuM eTalAM kAraNothI puruSe potAnuM maraNa najadIka AveluM jANavuM. A rIte saMlekhanA karI sakaLa zrAvaka dharmanA udyApanane mATe ja jANe na hoya ? tevI rIte aMtakALe paNa cAritra grahaNa kare. kahyuM che ke jIva zubha pariNAmathI eka divasa paNa jo cAritrane prApta kare. to kadAca jo mokSane nahIM. tathApi vaimAnika devatA to jarUra thAya che. naLa rAjAnA bhAI kuberano putra navo paraNyo hato to paNa have "tAruM AyuSya pAMca ja divasa che" ema jJAnInuM kahevuM sAMbhaLIne tatkALa dIkSA lIdhI ane chevaTe siddhapadane pAmyo. harivahana rAjA jJAnInA vacanathI potAnuM AyuSya nava pahora bAkI jANI dIkSA laI sarvArthasiddha vimAne pahoMcyo. saMthArAne avasare, zrAvaka dIkSA le tyAre prabhAvanA vagere mATe zakti pramANe dharmamAM dhanano vyaya kare. tharAdanA AbhU saMghavIe te avasare (aMta vakhate) sAta kSetromAM sAta kroDa dhana vAparyuM hatuM. have aMtakALe saMyama levAnuM jenAthI na bane te zrAvaka aMtasamaya Ave saMlekhanA karI zatruMjaya Adi zubha tIrthe jAya, ane nirdoSa caMDila bhUmine viSe (jIvajaMtu rahita bhUmine viSe) zAstrokata vidhi pramANe caturvidha AhAranuM paccakhANa karI AnaMdAdi zrAvakonI mAphaka anazana svIkAre. kahyuM che ke tapasyAthI ane vratathI mokSa thAya che. dAnathI uttama bhoga maLe che, devapUjAthI rAjya maLe che ane anazana karI maraNa pAmavAthI indrapaNuM pamAya che. laukikazAstramAM paNa kahyuM che ke he arjuna ! vidhipUrvaka pANImAM aMta vakhate rahe to te sAta hajAra varSa sudhI, agnimAM paDe to dasa hajAra varSa sudhI, jhaMjhApAta kare to soLa hajAra varSa Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrAddhavidhi prakaraNa - chaThTho prakAza sudhI, moTA saMgrAmamAM paDe to sAMITha hajAra varSa sudhI, gAya choDAvavAne mATe deha tyAga kare to eMzI hajAra varSa sudhI zubhagati bhogave ane aMtakALe anazana kare to akSayagati pAme che. pachI sarva aticAranA parivArane mATe cAre zaraNarUpa ArAdhanA kare. daze dvAra rU5 ArAdhanA e rIte kahI che ke 1. aticAranI AloyaNA karavI, 2. vratAdi uccaravAM, 3. jIvone khamAvavA, 4. bhAvitAtmA evo zrAvaka aDhAra pApasthAnakane vosirAve, 5. arihaMta Adi cAre zaraNa svIkAravAM, 6, karelA duSkatanI niMdA karavI. 7. karelA zabha karmonI anumodanA karavI. 8. zubhabhAvanA bhAvavI, 9. anazana AdaravuM, ane 10. paMcaparameSThinavakAra gaNavA. evI ArAdhanA karavAthI jo te ja bhavamAM siddha na thAya to paNa zubha devatApaNuM tathA zubha manuSyapaNuM pAmI ATha bhavanI aMdara siddha thAya ja; kAraNa ke sAta athavA ATha bhava kare tethI vadhAre na kare evuM Agamavacana che. have prakaraNano upasaMhAra karatAM dinakRtyAdinuM phaLa kahe che. eaM gihidhammavihiM, paidiahaM nivvahaMti je gihiNo / ihabhavi parabhavi nivvuI-suhaM lahuM te lahaMti dhuvaM // 17 // evaM gRhidharmavidhiM pratidivasaM nirvahanti ye gRhiNaH / iha bhave parabhave nirvRtisukhaM ladhu te labhante dhruvam // 17 // A upara kahela dinakRtya Adi cha dhAravALo zrAvakano je dharmavidhi tene niraMtara je zrAvako samyaka prakAre pALe teo A vartamAna bhavane viSe sArI avasthAmAM rahI sukha pAme. tathA paraloke sAta-ATha bhavanI aMdara sukhanA hetubhUtapaNe sukhanI paraMparA rUpa muktisukha tatkALa jarUra pAme che. tapAgacchIya zrI ratnazekharasUriviracita "zrAddhavidhi prakaraNanI" 'zrAddhavidhikaumudI' TIkAmAM chaThTho janmakRtya prakAza samApta thayo. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthakAranI prazasti vikhyAtatapetyAkhyA jagati jagaccandrasUrayobhUvan / zrIdevasundaragurUttamAzca tadanukramAdviditAH // 1 // jagatamAM zrI jagacaMdrasUri tapa evA nAmathI prasiddha thayA che. teozrInA anukrame prasiddhine pAmelA zrIdevasuMdarasUri prakhyAta thayA. 1 paJca ca teSAM ziSyAsteSvAdyA jJAnasAgarA guravaH / vividhAvacUrNilahariprakaTanataH sAnvayAhvAnAH // 2 // e devasuMdarasUri mahArAjane pAMca ziSyo thayA. temAM prathama jJAnarUpa amRtanA samudra evA jJAnasAgaraguru thayA. jeoe vividha prakAranI ghaNA zAstronI avacUrNarUpI laherone prakaTa karavAthI potAnuM nAma sArthaka karyuM hatuM. 2. zrutaMgatavividhAlApakasamuddhRtAH samabhavaMzca suuriindraaH| kulamaNDanA dvitIyAH zrIguNaratnAstRtIyAzca // 3 // bIjA ziSya zrI kuLamaMDanasUri thayA, jeo ghaNA siddhAMta graMthomAM rahelA aneka prakAranA AlAvA laIne vicArAmRtasaMgraha vigere ghaNA graMthonA banAvanAra thayA. tathA trIjA ziSya zrI guNaratnasUri thayA. SaTdarzanavRttikriyAratnasamuccayavicAranicayasRjaH / zrIbhuvanasundarAdiSu bhejurvidyAgurUtvaM ye // 4 // je guNaratnasUri mahArAje padarzanasamuccayanI vRtti, ane haimIvyAkaraNane anusAra kriyAratnasamuccaya, vagere, vicAraciya eTale vicAranA samUhane pragaTa karyA che ane zrI bhuvanasuMdarAdi ziSyonA vidyAguru thayA hatA. zrIsomasundaragurUpravarAsturyA ahAryamahimAnaH / / yebhyaH santatirUccairbhavati dvadhA sudharmebhyaH // 5 // jeono atula mahimA che. evA zrI somasuMdarasUri cothA ziSya thayA. jeonAthI sAdhu sAdhvIno parivAra sArI rIte pravaryo. jema sudharmAsvAmIthI grahaNa-AsevanAnI rIti pramANe sAdhusAdhvI pravaryA hatA tema. yatijItakalpavivRtazca paJcamAH sAdhuratnasUrivarAH / yairmAddazo'pyakRSyata karaprayogeNa bhavakUpAt // 6 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 granthakAranI prazasti - yatijitakalpavRtti vigere graMthonA racanAra pAMcamA ziSya zrI mAdhuratnasUri evA thayA ke jeoe hastAvalaMbana daIne saMsArarUpa kUpathI buDatA mArA jevA ziSyono uddhAra karyo. zrIdevasundaraguroH paTTe zrIsomasundaragaNendrAH / yugavarapadavI prAptasteSAM ziSyAzca paJcaite // 7 // pUrvokta pAMca ziSyonA guru zrI devasuMdarasUrinA pATe yugavara padavIne prApta thayelA zrI somasuMdarasUri thayA. ane teone paNa pAMca ziSyo thayA hatA. mArItyavamanirAkRtisahasranAmasmRtiprabhRtikRtyaiH / zrImunisundaraguravazcirantanAcAryamahimabhRtaH / / 8 / pUrvAcAryanA mahimAne dhAraNa karanArA, saMtika stotra racIne marakInA rogane dUra karanArA, sahasrAvadhAna vigere kAryothI oLakhAtA, evA zrI munisuMdarasUri prathama ziSya hatA. zrIjayacandragaNendrAH nistandrAH saMghagacchakAryeSu / zrIbhuvanasundaravarAH dUravihArairgaNopakRtaH // 9 // saMghanAM, gacchanAM, kAryo karavAne apramAdI bIjA ziSya zrI jayacaMdrasUri thayA ane dUra dezAvaromAM vihAra karIne paNa potAnA gacchane parama upakAra karanArA trIjA ziSya zrI bhuvanasuMdarasUri thayA. viSamamahAvidyAtadviDambanAbdhau tarIva vRttiryaiH / vidadhe yat jJAnanidhiM madAdiziSyA upAjIvan // 10 // je bhuvanasuMdarasUri gurue viSama mahAvidyAonI viTaMbanArUpa samudramAM praveza karAvanArI nAvaDInI jema viSamapadanI TIkA karI che. evA jJAnanidhAna gurune pAmIne mArA jevA ziSyo paNa potAnuM jIvita saphaLa kare che. ekAMgA apyekAdazAMginazca jinasundarAcAryAH / nirganthA granthakRtaH zrImajjinakIrtiguravazca // 11 // tapazcaryA karavAthI ekAMgI (ekavaDIyA zarIravALA) che chatAM paNa agiyAra aMganA pAThI cothA ziSya zrI jinasuMdarasUri thayA; ane nirgathapaNAne dhAraNa karanArA, graMthonI racanA karanArA pAMcamA ziSya zrI jinakIrtisUri thayA. eSAM zrIsugurUNAM prasAdataH SaTkhatithimite varSe / zrAddhavidhisUtravRttiM vyadhatta zrI-ratnazekharaH sUriH // 12 // pUrvokta pAMca guruono prasAda pAmIne saMvata 1506 nA varSe A zrAddhavidhi sUtranI vRtti zrI ratnazekharasUrie karI. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthakAranI prazasti. 325 atra guNasatra vijJAvataMsajinahaMsagaNivarapramukhaiH / zodhanalikhanAdividhau vyadhAyi sAnnidhyamudyuktaiH // 13 // ahIMyAM guNarUpI dAnazALAnA jANakAromAM mukuTa samAna udyamavaMtA zrI jinahaMsagaNi pramukhoe lakhavA, zodhana karavA vigere kAryomAM sAnnidhya sahAya karI che. vidhivaividhyAcchrutagatanaiyatyAdarzanAcca yatkiJcit / atrotsUtramasUtryata tanmithyAduSkRtaM me'stu // 14 // vidhinuM vividhapaNuM dekhavAthI ane siddhAMtomAM rahelA niyamo na dekhavAthI A zAstramAM jo kaMI utsUtra lakhAyuM hoya to te mArAM pApa mithyA thAo. vidhikaumudInAmyAM vRttAvasyAM vilokitairvarNaiH / zlokAH sahastraSaTkaM saptazatI caikaSaSTyadhikAH // 15 // e prakAre A vidhikaumudI nAmanI vRttimAM rahelA pratyeka akSaranA gaNavAthI cha hajAra sAtaso ane ekasaTha zloka che. zrAddhahitArthaM vihitA zrAddhavidhiprakaraNasya sUtrayutA / vRttiriyaM cirasamayaM jayatAjjayadAyinI kRtinAm // 16 // zrAvakonA hitane mATe zrAddhavidhi prakaraNanI "zrAddhavidhi kaumudI" nAmanI A TIkA racI che te ghaNA kALa sudhI paMDitone jayane ApanArI thaI jayavaMtI varto. zrI ratnazekharasUriviracita 'zrI zrAddhavidhi prakaraNa' saTIkano gujarAtI anuvAda samApta. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa japa-sAdhanA zrI namaskAra mahAmaMtranA jApa aMge upayogI mArgadarzana. lekhaka-saMgrAhaka paramapUjya adhyAtyogI, namaskAra mahAmaMtranA anupama ArAdhaka, paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaryazrInAM mArgadarzana mujaba temanA ziSyaratna parama pUjya, AcArya deva zrImadvijaya kuMdakuMdasUrIzvarajI mahArAjA (paramopakArI zrAddhavidhinA kartA AcAryadeva zrImadvijaya ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjAe A graMthamAM namaskAramaMtranA jApa aMge nAma nirdeza karavApUrvaka namaskAra mahAmaMtranAM smaraNa mATe sucana karela. te vAMcatAM thayuM ke ArAdhanAnAM icchuka jIjJAsu AtmAone jApa aMge prekaTIkala mArgadarzana maLe to AgaLa vikAsa sAdhI zake, te AzayathI amArA gurumahArAje ghaNA varSo pUrve lakhela te ahiM prastuta che.) - saMpAdaka praveza koIpaNa buddhimAna manuSya kaMIpaNa zubha pravRtti kare che tyAre tene te kArya aMge svAbhAvika rIte kaMIka jANavAnI icchA thAya che. AvI jijJAsA e jJAnaprAptinuM prathama vAra che. manuSyane te dvArA ghaNuM navuM jANavAnuM maLe che. A jijJAsAmAM jyAre hArdika namratA bhaLe che tyAre tevo supAtra AtmA buddhithI paNa agamya evA alaukika tattvone paNa samajavA samartha bane che. devI saMpattinI badhI bAbato mAtra buddhithI ja samajI zakAtI nathI. tene mATe to ucca tattvo pratye samarpita thavAnI jarUra paDe che. te kArya namratApUrvakanI jijJAsA dvArA saphaLa banI zake che. sadbhAgye Aje zrI namaskAra mahAmaMtranA jApane aMge keTalAka supAtra jIvone vizeSa vizeSa jANavAnI ane navakArane vizeSa prakAre ArAdhavAnI bhAvanA thaI rahI che. ane te mATe teo namratApUrvaka jANavAno prayatna paNa karI rahyA che. AjanA yugamAM A vastune eka mahAna zubhodayanuM cihna gaNI zakAya. evA jijJAsu bhAIonI namratApUrvakanI mAMgaNIthI ahIM zrI namaskAra mahAmaMtranA japa aMgeno A nibaMdha rajU karavAmAM Ave che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza. A viSayamAM sauthI prathama to ApaNe e vicAravuM joIe ke, 1. namaskAra maMtrano jApa zA mATe karavAno che ? 327 2. vaLI anekAneka anubhavI ane jJAnI puruSoe paNa teno ATalo badho mahimA zA mATe gAyo che ? A praznonuM samAdhAna e che ke ApaNane je manuSya-janma prApta thayo che te janma ghaNo ja kiMmatI che. tene mAtra khAvA-pIvAmAM, mojazokhamAM, jIvanabhara paisA ekatra karavAmAM ane e paisAne sAcavavAmAM ke, mAtra A dunyavI saMbaMdho bAMdhavA, vadhAravA ke TakAvavAmAM ja pUrNa karI devo teTaluM ja mAtra buddhimAnonuM kartavya nathI. paraMtu A durlabha manuSyajanmamAM banatA upAyothI Atmavizuddhi prApta karI, aMtarAtmAsvarUpa banI AtmAne paramAtmabhAva tarapha vALI, krame krame ApaNA AtmAmAM paramAtmabhAva pragaTa karI, aMte pUrNatA prApta karavI e manuSyajanmamAM karavA lAyaka eka mahAna ane pavitra kartavya che. jIvanavikAsanuM A mahAna kartavya mAtra manuSyajanmamAM sulabha banI zake che. bIjA bhavomAM te eTaluM sulabha nathI. A vastune madhyabindumAM rAkhIne pUrvanA mahAna puruSoe vividha zreNInA jIvo mATe te te jIvonI bhUmikA ane yogyatA mujaba AtmavikAsanA aneka prakAro batAvyA che. AtmavikAsanAM te badhAM kAraNonA mULamAM zrI navakAra maMtra rahelo che. enA pAyA upara ja jIvanavikAsanuM sAcuM caNatara zakya bane che. ane e rIte ArAdhanAmAM AgaLa vadhatAM vadhatAM ucca ucca guNasthAnakonI prApti thatAM aMte jIva paramocca pada prApta karavA paNa bhAgyazALI bane che. anubhavI guru dvArA zrI namaskAra mahAmaMtrane vidhipUrvaka prApta karI tenuM punaH punaH smaraNaraTaNa karavuM te jApa che. A jApa jema jema AtmAmAM pariNAma pAme che tema tema teno prabhAva sAkSAt anubhavAya che. have ApaNe ahIM te saMbaMdhI thoDo vadhu vicAra karIzuM. jIvanavikAsamAM mukhya vastu dharma :- dharmano vAstavika prAraMbha namaskArabhAvathI arthAt vaMdanAthI1 thAya che. tAtparya e che ke jyAre ApaNAthI adhika guNavAnane namavAnI vRttivALA banIe chIe tyAre ApaNA AtmAmAMthI pApanI rAzio ghaTavA lAge che ane dharmanI pAtratA Ave che. A pAtratA na Ave tyAM sudhI koIpaNa sastu aMtakaraNamAM sthiratA pAmI zakatI nathI. dharma e amRta che. paraMtu ApaNuM aMtaHkaraNa jyAM sudhI atyaMta rAga-dveSa, irSyA, asUyA, krodha, droha, ahaMkArAdi doSothI bhareluM hoya tyAM sudhI temAM dharmano praveza ja thaI zakato nathI. ghaDAmAM pANI bharavuM hoya to prathama ene khAlI karavo paDe che, arthAt temAM agAuno je sarasAmAna bharyo hoya che tene kADhI nAkhavo paDe che; tevI ja rIte aMtaHkaraNamAM dharmano praveza karAvavo hoya tyAre tene doSothI khAlI karavo paDe che ane namanazIla banAvavo paDe che. je ghaDo pANI tarapha name che temAM ja pANI pravezI zake che. tethI ghaDo jema khAlI joIe tema namAvelo paNa hovo joIe. to ja te ghaDo pANIthI bharapUra bane che A hakIkata saune anubhavasiddha che. 6. dharma prati mUlamUtA vandranA // zrI lalitavistarA. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 pariziSTa tevI ja rIte ApaNAthI ghaNA uccasthAne birAjamAna ane kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSa, ahiMsA, satya, zauca, brahmacarya, dayA, dAna, prema, paropakAra, svAdhyAya, satkarma, sahAya, vinaya, viveka, zAnti, vAtsalya, jJAna, darzana, cAritra, tapa-dhyAna, Adi anaMta guNagaNathI bharapUra arihaMta Adi parameSTi bhagavaMtone ApaNe jyAre zuddha bhAve namratApUrvaka praNAma karIe chIe tyAre ja ApaNA ghaTamAM-aMtaHkaraNamAM dharmano praveza zakya bane che. eTalA mATe dharmanA prAraMbhamAM arihaMtAdi bhagavaMtone namaskAra karavAnuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. aciMtya ane anaMta zaktithI bharelA parameSThi bhagavaMto pratye vinamra banI jIva jyAre bhaktiyukta pariNAmavALo bane che tyAre paramAtmAnI aciMtya zaktino temAM praveza thAya che. A rIte jIvanI bhakti ane paramAtmAnI aciMtya zakti e banneno sumeLa thAya che tyAre AtmAmAM bhAvadharmano praveza sulabha bane che. vikAsakramanI asaMkhya bhUmikAo che. temAM AtmA game te bhUmikAmAM rahyo hoya paNa jyAre te parameSThi namaskAramaMtrathI vAsita aMtaHkaraNavALo bane che tyAre te potAnI vartamAna bhUmikAthI UMco ja Ave che. eTale dhAro ke te cothA vargamAM hoya to pAMcamA vargamAM Ave. pAMcamA vargamAM hoya chaThThA vargamAM Ave, sAtamA vargamAM hoya to AThamA vargamAM Ave. paMdaramAM vargamAM hoya to soLamAM Ave. kahevAnuM tAtparya e che ke te game te sthAne beTho hoya tyAMthI te bhAvapUrvakanA parameSThi namaskAranA prabhAve UMco ja Ave che. namaskArabhAva aMtaHkaraNamAM pragaTavAthI je je guNo potAmAM apragaTa hoya che tene pragaTa thavAnI taka maLe che. jema koThImAM anAja paDyuM hoya to temAM aMkurA pragaTI zakatA nathI. kAraNa ke aMkurA pragaTa karavAnI tyAM sAmagrI tene maLatI nathI. paNa e ja anAjane kheDUta khetaramAM vAve che ane pachI tene varasAda, kheDa, khAtara, havA ane prakAzAdinI sAmagrI maLe che tyAre eka nAnakaDA bIjamAMthI moTuM vRkSa banI te ghaNAM phaLone ApanAruM bane che. tevI ja rIte ApaNA aMtaHkaraNamAM paNa sadguNonA ghaNA bIja paDelA che. kiMtu pragaTa thavAnI sAmagrI jyAM sudhI maLatI nathI tyAM sudhI te pragaTa thaI zakatA nathI. paraMtu jyAre ApaNA aMtaHkaraNamAM parameSThi bhagavaMto pratye hArdika sadbhAva, nirmaLa prema ane bhAvapUrvakanI bhakti jAge che tyAre ApaNuM aMtaHkaraNa pocuM paDe che. narama paDe che ane tethI te sadguNone bahAra pragaTa thavAnI taka maLe che. A rIte parameSThi bhagavaMtone namaskAra karanArA AtmA potAmAM guptapaNe rahelA sadguNone bahAra pragaTa thavAnI eka uttama taka pUrI pADe che. bIjamAMthI aMkurA nIkaLyA pachI ja temAM pAMdaDAM, DALakhAM, phUla, phaLa vagere paNa kramasara pragaTa thAya che. tema paMcaparameSThi bhagavaMtone namaskAra karanAra AtmA paNa ArAdhanAnuM aMtima phaLa mokSa-arthAt sarva baMdhanono jemAM abhAva che, jemAM karmanI leza paNa parataMtratA nathI ane saccidAnaMda svarUpa ke, jemAM ekaluM AtmAnA gharanuM sukha, sukha ane sukha ja che te mokSadA prApta thavA rUpa phaLane prApta kare che. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 praveza. - zrI namaskAra maMtranI cUlikAmAM pharamAvyuM che ke zrI zrI paMcaparameSThine karelo namaskAra sarva pApono samUla nAza kare che ane vizvanA sarva maMgaLabhUta padArthomAM te sauthI zreSTha maMgaLarUpa che. arthAt je manuSya bhAvathI namaskAra maMtrane jape che, gaNe che, tenAM sarva pApo samUla nAza pAme che ane tene uttamottama maMgaLanI mALA svayameva AvI maLe che. A jagatamAM je duHkha kaleza, azAMti, roga, zoka, Adi kaSTo che te badhAM pApane lIdhe che. pApa nAza pAme eTale pApanA phaLarUpI duHkha paNa nAza pAme ja ane pApa tathA du:kha nAza pAme eTale ekaluM AtmAnuM sukha ja bAkI rahe che. thoDo samaya niyamita jApano abhyAsa cAlu rAkhavAthI tenI pratIti potAne paNa thAya che. ane AtmAmAM evo anubhava thAya che ke je je doSo AtmAmAM prathama joradAra hatA te te dAvo jANe nabaLA paDatA hoya ane samatA, namratA, saraLatA, saMtoSa Adi guNo jANe pragaTa thatA hoya tema dekhAya che. pariNAme jApa karanAranuM mana dina-pratidani vadhu ne vadhu prasanna, prazAMta ane susthira thatuM jAya che. zrI namaskAranA jApanuM tAtkAlika rokaDuM phala mananI prasannatA che. manuSyone mATe mananI prasannatA e kadI paNa na khUTe tevuM ghaNuM moTuM AMtarika dhana che. jyAre manuSyanuM mana prasanna bane che tyAre temAMthI cittanI saMphilaSTatA nAza pAme che. duniyAno moTo bhAga mananI prasannatAnA abhAve ja aneka prakAranAM duHkho bhogavI rahela che. zrI namaskArajApathI mana prasanna thAya che. A mananI prasannatAnI pAse jagatanI tamAma saMpatti nagaNya che. jo manuSyanuM mana prasanna na hoya to bIjI akhUTa saMpatti paNa tene AnaMda ApI zake nahi. ane jo tenuM mana prasanna hoya che to koIpaNa prakAranI vizeSa sAmagrI vinA jaMgalamAM paNa te jagatanA bAdazAha karatAM paNa vadhAre AnaMdI rahI zake che. A rIte mananI prasannatA jo namaskAra mahAmaMtranA jApathI, dhyAnathI prApta thatI hoya to duHkhathI bharelA A saMsAramAM te paNa eka ghaNI ja moTI vastu banI jAya che. aneka prakAranA azubha saMkalpa-vikalpothI gherAyeluM manuSyanuM mana eja aprasannatAnuM kAraNa che. ane jyAre te ja mana paMcaparameSThinA smaraNarUpI zubha bhAvamAM joDAya che tyAre te prasannatAnuM kAraNa bane che. prasannatA hoya tyAM sukha, zAMti ane AnaMda paNa avazya pragaTe ja. - mananA mukhya be doSa che. eka doSa malinatA che ane bIjo doSa caMcaLatA che. zrI namaskAra mahAmaMtramAM birAjamAna paMcaparameSThi bhagavaMto vizvavAtsalya Adi guNothI bharapUra che. eTale temanA guNone oLakhI temane bhAvathI namaskAra karanAra AtmA paNa vizvanA samagra jIvo pratye vAtsalyabhAvavALo bane che. ane jyAre sAdhakanA manamAM vizvanA prANImAtra pratye niSkAma snehabhAva jAgRta thAya che tyAre tenA jIvanamAMthI malinatA tathA aprasannatA ApoApa cAlI jAya che ane prasannatA pragaTe che. sUkama dRSTithI vicAravAmAM Ave to malinatAnuM mULa kAraNa svArthabhAva che. mAtra potAnA ja sAMsArika sukhano vicAra karavo ane bIjA duHkhI jIvonA duHkhanI tadana upekSA karavI enuM 2. viratnamaniTanA ghanapurAte . zrI aSTaka) prakaraNa. 42 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 pariziSTa nAma svArthabhAva che. ane bIjA du:khI pratye dilasojI dhAraNa karavI ane temanA du:kha dUra karavAnI bhAvanA satata jAgRta rAkhavI te niHsvArthabhAva che. A niHsvArthabhAvathI AtmAmAM zIghrapaNe prasannatA pragaTe che. paraMtu vizvanA jIvo pratye Avo niHsvArthabhAva parameSThi bhagavaMtone bhAvapUrvaka namaskAra karavAthI ane te dvArA prApta thatI temanI kRpAthI ApaNA AtmAmAM pragaTe che. emane bhAvapUrvaka namyA sivAya ApaNAmAM rahelI malinatA TaLe nahi ane niHsvArthabhAva ke prasannatAdi guNo pragaTa thaI zake nahi. jema prakAzano udaya thAya tyAre aMdhakAra Take nahi tema vizvavAtsalyathI bharapUra evA parameSThi bhagavaMtonuM sAcuM smaraNa thAya tyAre AtmAne malina ane aprasanna karanAra krodha, droha, IrSyA, asUyA, svArthabhAva Adi doSo TakI zake nahi. guNano udaya prakAzanA sthAne che. doSo aMdhakAranA sthAne che. doSarUpI aMdhakAra tyAM sudhI ja Take ke jyAM sudhI guNarUpI prakAzano udaya na thAya. paMcaparameSThionuM praNidhAnapUrvaka smaraNa karavAthI AtmA sAttvika ane prasanna bane che. AvA prasanna AtmAmAM mananI malinatA nAmano doSa TakI zakato nathI. manano bIjo doSa caMcaLatA che ane tethI kSaNavAra paNa te sthira rahetuM nathI. tene vAraMvAra rokavA chatAM te jyAM tyAM parapadArthomAM ane svArthabhAvamAM doDyA ja kare che. mananI A caMcaLatA dUra karavAno upAya 'dunyavI padArtho aMte sukhanA kAraNa nahi paNa tenA pratyeno vadhu paDato madAra duHkhanA ja kAraNarUpa bane che.' e bhAvanAne satata dRDha banAvavAthI sAMsArika padArtho pratyeno moha ane Asakti dUra thAya che. dunyavI padArtho pratyeno vadhu paDato moha ane Asakti e ja mananI caMcaLatAnuM prabaLa nimitta che. tethI e Asakti jema jema ghaTe che tema tema mana sthira bane che. manane sthira karAvano bIjo upAya jIvanamAM namaskArajApano abhyAsa vadhAravo te che. te abhyAsa tyAM sudhI vadhAravo ke te AtmAmAM romaromamAM vyApI jAya. AtmasAt banI jAya. nityano abhyAsa manuSyane dhIre dhIre pUrNa banAve che tenI sAmAnya rIta nIce pramANe che : Adara ane bahumAnapUrvaka pUrA utsAhathI ane pUrI zraddhAthI vacce AMtaruM pADayA vinA dararoja amuka samaye zAMta citte namaskArano jApa cAlu rAkhavo joIe. jo samayanI anukULatA hoya to jApa cAlu karatAM pahelAM ApaNA AtmAmAM bhAvanI jAgRti karavA mATe zrI namaskAra mahAmaMtra mahimAgarbhita thoDAka pasaMdagInA zloko madhura kaMThathI gAvA joIe. maitrI, pramoda, karuNA, mAdhyastha Adi zubha bhAvanAothI aMtaHkaraNane vAsita karavuM joIe. samayanI anukULatA hoya to paMcasUtranuM paheluM sUtra praNidhAnapUrvaka gaNI javuM joIe. tema na bane to amRtavela svAdhyAyano pATha karI javo joIe athavA zrI vItarAga stotranuM 17muM zaraNastava bhAvapUrvaka gaNI javuM. cattArimaMgala Adi cAra zaraNono pATha tathA devagurunA upakAranI smRtirUpa kRtajJatAbhAvanI jAgRti tathA jagatanA tamAma jIvonI sAthe thayelA aparAdhanI kSamApanA karI "jagatanA tamAma jIvo ApaNA AtmAnI samAna che" evI bhAvanA karavI joIe. tathA AtmarakSAkara vajrapaMjarastotrathI AtmarakSA karavI joIe. parameSThi namaskArano paricaya vAMcI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza. 331 vicArIne barAbara manamAM ThasAvI levo joIe. jApanA lAbho samajI levA joIe. prAraMbhika dazAmAM sAdhakane A jAtano svAdhyAya jarUrI che. jApa mATe samaya prabhAtano divasa UgyA pahelAMno athavA sAMjanI saMdhyAno athavA mana je vakhate svabhAvika rIte prasanna rahetuM hoya te pasaMda karavo joIe. sthAna paNa ekAMta, zAMta, pavitra ane prasanna vAtAvaraNavALuM pasaMda karavuM joIe, arthAt jyAM mANasonI bahu avarajavara na hoya. jyAM bahAranA zabdo ke kolAhala na saMbhaLAya tevuM sthAna hovuM joIe. banI zake to potAnA gharamAM ekAda oraDo evo rAkhavo ke jemAM japadhyAna, svAdhyAya tathA dhArmika kriyA sivAya bIjI koI paNa pravRtti thaI zake nahi. te sthAnamAM uttama prasanna AkRtivALI bhagavAnanI chabI ke mahAna ane pavitra sagurunAM citronI racanA karI hoya to sAruM. te sthAnamAM vAtAvaraNanI zuddhatA mATe sugaMdhI dravyano dhUpa tathA ghIno dIvo savAra-sAMja thAya te jarUranuM che. A badhuM mananI prasannatA tathA sthiratAmAM hetubhUta che. jyAM jApa karavAno che te sthAnamAM jApa mATe eka UnanuM Asana rAkhavuM jarUrI che te Asana upara besIne jApa karavo. banI zake to te Asana zveta varNanuM pasaMda karavuM. e Asana upara bIjuM kaMI paNa sAMsArika kArya na karavuM. mALA-navakAravAlI 108 pArAnI rAkhavI ane te paNa zveta sUtaranI hoya to vadhu sAruM. zveta varNa e zukaladhyAnanuM pratIka che ane zAMtinAM kAryo mATe tenuM khAsa vidhAna che. kkAca zveta mALA na maLI zake to sukhaDa AdinI mALA paNa cAlI zake. jApa karatI vakhate ApaNuM mukha pUrva dizA tarapha ke uttara dizA tarapha rAkhavuM. tathA te vakhate ApaNuM mana bahAra jyAM tyAM doDyuM na jAya te mATe ApaNI beThakanI barAbara sAme ja bAjoTha upara saheja UMcA sthAne zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanuM athavA game te tIrthakara bhagavAnanuM citra rAkhavuM. zakayatA hoya to gaNadhara bhagavaMta zrI gautamasvAminuM, upakArI gurumahArAjanuM ane namaskAra mahAmaMtranA akSaronuM citra paNa bAjoTha upara rAkhavuM. manane bahAranA padArthomAMthI pAchuM kheMcI sAmenA citramAM ke navakAranA akSaromAM parovI rAkhavuM. sAdhanAnI zarUAtanA divasomAM eTale ke prAraMbhamAM AvA avalaMbananI jarUra rahe che. pachI to abhyAsa sthira thayA pachI zarIramAM hRdayakamala Adi sthAnomAM AMkho baMdha karIne prabhunI pratikRtinuM athavA zrI namaskAranA akSaronuM dhyAna thaI zakaze. paNa te sthiti AvatAM vAra lAge che, tethI tyAM sudhI sAme koI ne koI prazasta AlaMbananI jarUra rahe che. jApa karatI vakhate zarIrane barAbara sthira karIne palAMThI vALIne karoDarajaju sIdhI rahe tema besavuM. je rIte besavAthI koI jAtanI takalIpha na paDe ane sukhapUrvaka lAMbo samaya besI zakAya te rIte apramatta thaIne besavuM. mane prasanna rAkhavuM. dAMtane dAMta aDADavA nahi. oSTa baMdha rAkhavA. * jApa vakhate ApaNo upayoga namaskAranA akSaro upara rAkhavo. manamAM koIpaNa prakArano kSobha hoya to tenA nivAraNa mATe thoDo vakhata spaSTa uccArapUrvaka gaMbhIra rItie suMdara rAgarAgiNIpUrvaka namaskArano bhASyajApa cAlu karavo. pachI thoDI vAra upAMzu (eTale mAtra pote ja sAMbhaLI zake tevI rIte hoTha phaphaDAvIne) jApa karavo ane pachI mAnasa (manomana) jApa zarU Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 pariziSTa karavo. jANe mana jApa kare che ane AtmA tenuM zravaNa kare che evI kalpanA karI aMtaramAM jApane upayogathI ApaNe sAMbhaLI rahyA chIe tema dhAraNA karavI. jApamAM ekAgratA sAdhavA mATe A paddhati ghaNI zreSTha che. thoDA samaya pachI eTale ke A rIte abhyAsa sthira thayA pachI AMkho baMdha karI manane hRdayakamaLamAM sthApana karavuM ane te vakhate evI kalpanA karavI ke hRdayamAM eka vikasita kamaLa che, tene ATha pAMkhaDI che, te kamaLanI madhyamAM eka karNikA che, te karNikAmAM dedIpyamAna ujjavala, paramajyoti svarUpa arihaMta paramAtmA sAkSAt birAjamAna che evuM dhyAna karavuM. pachI te karNikAmAM nama maraDhatApI' e pramANe hIrA jevA cakacakATa karatA zveta varNanA sAta akSaro che ema ciMtavavuM, pachI AjubAjunI ATha pAMkhaDIomAM navakAranAM bAkInAM ATha padone goThavIne te padonuM dhyAna karavuM. A jApa ane dhyAnamAM utAvaLa na karavI. bahu ja zAMti ane dhIrajathI AgaLa vadhavuM. zarUAtamAM dazaminiTa paNa ghaNI che. pachI jema jema rasa Ave, utsAha vadhe ane bhAvanA jAgRta thAya tema tema samaya vadhAravo. jApanI prAthamika dazAmAM manane jApamAM joDavuM e kaThina lAge che. paraMtu niyamita abhyAsathI eka divasa te kaThinatA dUra thaI zake che ane evo samaya paNa Ave che ke jApa zarU karyA pachI jApamAMthI mana bahAra nIkaLatuM ja nathI. UlaTuM bahAra nIkaLavuM e tene kaSTarUpa lAge che. tenuM pariNAma e Ave che ke jApanA samaya sivAya paNa sarva avasthAmAM mananI aMdara jApa cAlu ja rahe che. lAMbAkALa sudhInA sthira ane daDha abhyAsa pachI A avasthA Ave che. tene "ajapA jApa' kahevAya che. te sthiti AvatAM vagara prayatna mananI aMdara satata jApa cAlu ja rahe che ane AnaMda vadhato ja rahe che. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke napAt siddhiH napAt siddhiH napAt siddhi na saMzaya: japathI siddhi thAya che temAM saMdeha na rAkhavo. A rIte vidhisara jApano prAraMbha karavAthI dhIme dhIme ghaNI ja pragati karI zakAya che ane tethI mana ghaNuM ja prasannatAvALuM banatuM jAya che. mananI prasannatA hajAro lezone dUra kare che. A viSayamAM anubhavIonuM nIcenuM vacana khAsa manana karavA yogya che - "kalezevAsita mana saMsAra kuleza rahita mana te bhavapAra' phalezayukata mana e ja saMsAra che ane kulezarahita mana e ja mokSa che. - ajJAnI jIvo ajJAnatAnA kAraNe ema mAne che ke dhana Adi bahAranA padArthomAM ja badhuM sukha che. ane jJAnI puruSo potAnA anubhavanA baLathI kahe che ke mananI prasannatA e ja kharuM dhana che. jo mana prasanna na hoya to bIjI saMpatti to aneka prakAranA phaleza karAvI jIvane azAntinI AgamAM satata bALyA ja kare che. dunyavI sukhomAM paNa zAMta manavALo ane prasanna cittavALo manuSya jevo viveka karI zakaze tevo viveka azAMta, aprasanna ane avivekI manuSya karI zakaze nahi. 1. pUrva janmanA koI daDha abhyAsI jIvanI AmAM zIghapaNe paNa pragati thaI zake che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza. 333 eTalA mATe ja vivekI puruSone sAkaranI mAkhI jevA kaihyA che, sAkaranI mAkhI sAkarano svAda levA sAkara upara bese che ane temAMthI potAnuM poSaNa paNa kare che. paraMtu avasara Ave tarata ja tyAMthI UDI jAya paNa aMta sudhI temAM ja coMTI rahetI nathI eTale teno ekadama nAza thaI jato nathI. jyAre avivekI manuSyone goLanA maMkoDAnI upamA ApavAmAM AvI che. goLano maMkoDo goLanA svAdamAM lIna thaIne temAM evo coMTI jAya che ane temAM phasAI jAya che ke aMte temAM ja te vinAza pAme che. avivekInuM mana zAMta ane prasanna hotuM nathI. mananI zAMtatA, mananI prasannatA tathA vivekIpaNuM e badhuM zrI namaskAra mahAmaMtranA vidhipUrvaka ane sthira citte karAtA jApanA pariNAme pragaTe che. tethI ja zrI namaskAra maMtranuM smaraNa e duHkhathI bharelA A saMsAramAM ghaNI moTI cIja banI jAya che. ane eTalA mATe ja anubhavI puruSo taraphathI vAraMvAra zrI namaskAramaMtranA jApanuM vidhAna karavAmAM AvyuM che. zrI namaskAra maMtrano jApa eTale paMcaparameSThi bhagavaMtanuM smaraNa ane paMcaparameSThi bhagavaMtanuM smaraNa eTale vizuddha AtmadazAnuM smaraNa. e AtmavikAsano mukhya pAyo paNa che ane jIvanavikAsano aMtima upAya paNa e che. dRSTAMta tarIke dhAro ke eka moTuM vidyAlaya che. temAM ekathI vIsa varga che. te vidyAlayamAM prAraMbhika ekaDo paNa tyAM ja zIkhavA maLe che ane chellI padavI paNa tyAM ja maLe che. tevI ja rIte dharmano prAraMbha paNa namaskArathI thAya ane dharmanI pUrNAhutimAM paNa mukhya vastu e ja banI rahe che. dharmanI pUrNAhuti eTale ghAtIkarmano kSaya ane kevaLajJAnanI prApti. ghAtIkarmano kSaya ane kevaLajJAnanI prApti ucca adhyavasAyapUrvakanA dhyAna vinA na thAya. dhyAnamAM koIne koI dhyeya joIe. dhyeya vinA dhyAna na hoya ane badhAM dhyeyomAM jo sauthI uttamottama koI dhyeya hoya to te ahita paramAtmA che. arihaMtanA dhyAnathI ghAtIkarmano kSaya karI zakAya tevA ucca adhyavasAya pragaTe che. A arihaMta paramAtmA e zrI namaskAranuM ja prathama pada che eTale te namaskAranI ja vastu kahevAya. eTale dhyeyarUpe jyAre arihaMta paramAtmA Ave che tyAre zubha-zukladhyAnamAM AgaLa vadhato jIva eka ja namaskAra vaDe anaMtabhava saMcita karmono eka kSaNamAM nAza kare che ane jIva jIva maTI haMmezane mATe ziva-svarUpa banI jAya che. ATaluM badhuM sAmarthya navakAranuM che. eTale ja dharmanA prAraMbhanI jema dharmanI pUrNAhutimAM paNa namaskAra e mukhya vastu banI rahe che. jyAre vacalI bIjI badhI ja avasthAo avAMtara banI rahe che. bhramarInA dhyAnathI iyaLa jema bhramarI rUpa banI jAya che tema namaskAra bhAvamAM AgaLa vadhato aMtarAtmA paNa paramAtmArUpa banI jAya che. TuMkANamAM kahevuM hoya to parameSThionuM smaraNa e ja bhAvathI jIvana che ane temanuM vismaraNa e ja bhAvathI mRtyu che. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke vipatti e sAcI vipatti nathI paNa parameSThionuM vismaraNa e ja mahAna vipatti che ane bAhya saMpatti e sAcI saMpatti nathI paNa parameSThionuM sadA smaraNa e ja sAcI saMpatti che. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 pariziSTa zrI namaskAra maMtranA jApamAM vizeSa pragati sAdhavA mATe ahIM eka ati mahattvanI e hakIkata paNa khAsa samajavA jevI che ke tatvathI joIe to sattAthI ApaNo AtmA ja paramAtmA che. ApaNA AtmAmAM ja paramAtmApaNuM chupAyeluM che. paNa ajJAnavaza sau koI te vAtane jANI zakatA nathI. jema koI cakravartIe bhikhArIno veza dhAraNa karyo hoya tyAre sAmAnya mANasa ene mULasvarUpamAM oLakhI zake nahi tema aMdarathI ApaNo AtmA paramAtmA hovA chatAM ApaNe ajJAnatAthI tene oLakhI zakatA nathI. jJAnIo A vAtane bakarAnA ToLAmAM bhaLI gayelA siMhanA daSTAMtathI nIce pramANe samajAve che. eka siMhanuM baccuM janmathI ja bakarAnA ToLAmAM UcharyuM hatuM. tethI tene ema ja thaI gayuM ke huM paNa AvuM bakaruM ja chuM. eka vakhata teNe bIjA siMhane joyo ane te sihanA kahevAthI tene bhAna thayuM ke huM bakaruM nathI. mArI jAta judI ja che. huM to siMha chuM. evuM bhAna thatAMnI sAthe ja tenI badhI nabaLAI cAlI gaI ane manamAM siMhanuM parAkrama paNa khIlI nIkaLyuM. tevI ja rIte ApaNI ajJAnatA TALavAno upAya parameSThionuM dhyAna karavuM te che. temanAM svarUpano vicAra karavAthI ApaNI ajJAnatA TaLI jAya che. zrI namaskAra maMtramAM birAjamAna paMcaparameSThi bhagavaMtonA svarUpano vicAra karatAM karatAM jIvane eka divasa evuM bhAna thAya che ke, mAruM paNa tattvathI AvuM ja svarUpa che. huM paNa A parameSThi bhagavaMto jevo ja chuM. eka evo niyama che ke "je jenuM dhyAna dhare che te aMte tenA jevo ja thAya." eTale parameSThionuM dhyAna karanAra aMte parameSThisvarUpa bane che. A badhuM vidhipUrvakanA zrI namaskAra maMtranA jApanA prabhAve eka divasa jIvane jarUra samajAya che, anubhavamAM Ave che. ane eTalA mATe ja namaskAra maMtrano ATalo badho mahimA zAnI puruSoe gAyo che. jo ke koIpaNa kArya abhyAsa vinA siddha thatuM nathI. sAyakala ke moTara calAvavA jevI sAmAnya laukika kriyA mATe paNa zarUAtamAM tene mATe yogya prayatna karavo paDe che. temAM anya jANakAra taraphathI mArgadarzana ane sahAya levAnI apekSA rahe che ane to ja kArya siddha thAya che. vaLI te eka ja jhapATe siddha thatuM nathI paNa aneka vAranA prayatna pachI siddha thAya che. ane siddha thayA pachI to sAva sahaja banI jAya che ane te saMbaMdhI badhA ja bhayo TaLI jAya che. vizvavikhyAta moTA moTA gaNAtA mallo, kustIbAjo, vaijJAniko, yoddhAo, jAdugaro vagere vizvamAM je AzcaryakAraka kAryo karI batAve che te kAMI teo eka ja divasamAM evuM baLa ke evI kaLA meLavI letA nathI. paNa te mATe jyAre jarUra paDe ane jyAM jarUra paDe tyAM anubhavIonI salAha mujaba lAMbo samaya vidhipUrvaka niyamita abhyAsa karIne tevI sthiti prApta kare che. tevI ja rIte zrI namaskAra maMtranA jApanA viSayamAM paNa siddhi prApta karavA mATe bhAvapUrvaka niyamita abhyAsa karavAthI dhIme dhIme tenuM rahasya khUlatuM jAya che. - lokamAM kahevAya che ke kAma kAmane zIkhavADe che, e kahevata zrI namaskAranA jApamAM paNa eTalI ja lAgu paDe che. vidhipUrvaka zrI namaskAranA jApamAM praveza karavAthI samatA pUrvaka temAM Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza. 335 UMDA utaravAthI ghaNI ja tamannA, jijJAsA ane satata utkaMThA dhAraNa karavAthI, bIjAM badhAM ja kAryothI mAnavajIvanamAM A kArya sauthI zreSTha che tevuM sacoTA bhAna thavAthI, ane tene siddha karavA mATe jarUrI vidhividhAna tathA potAnI bhUmikAne ucita niyamonuM svecchAthI AnaMdapUrvaka pAlana karavAthI, vidano upasthita thAya to paNa nAsIpAsa na thatAM dhAraNa karavAthI, "koI paNa bhoge mAre A kArya siddha karavuM ja che' evo dRDha nizcaya dhAraNa karavAthI tathA A viSayanA anubhavI ane adhikArI puruSo pAsethI jJAna meLavavA mATe ati namratApUrvaka sadA tatpara rahevAthI, haMmezAM sAragrAhI vRtti keLavavAthI ane jIvanamAM satata mahAmaMtranA jApano abhyAsa cAlu rAkhavAthI A kArya jarUra eka divasa sahaja banI jAya che. A rIte japa dvArA aneka AtmAoe adhyAtmamArgamAM praveza karyo che. temAM krame krame AgaLa vadhyA che ane aMte tenA pArane paNa pAmI zakyA che. AmAM dharya-dhIraja, utsAha, prasannatA, samatA ane bahumAnapUrvakano prayatna khAsa jarUrI che. uparAMta namratApUrvaka anubhavIonI doravaNI levA sadA tatpara rahenAra ane temanI salAha mujaba cAlanAra supAtra AtmA japa-sAdhanA dvArA A bhavamAM ja sAhajika ane nirupAdhika evA Atmika AnaMdano anubhava karavo bhAgyazALI banI zake che. he svAmi ! svazarIrane viSe paNa mamatvabuddhino tyAga karIne, zraddhA vaDe pavitra aMtaHkaraNavALo thaIne, hRdayamAM zuddha viveka dhAraNa karIne anya sarvano saMga tyajIne tathA zatru ane mitrane viSe samabhAva dhAraNa karIne kyAre huM saMyamane AcaranAro banIza? Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 pariziSTa jApa mATenI pUrvabhUmikA makAnano pAyo barAbara majabUta hoya to ja makAna sthira TakI zake ane temAM vasanArA manuSyo nirbhayapaNe vasavATa karI zake. te ja rItie namaskAra mahAmaMtranA jApamAM cittanI sthiratA karavA mATe tenA pAyAnA guNone barAbara daDha banAvavA prayatna karavo joIe. eTale ke pAyAnA guNone barAbara samajI vicArI tene jIvanamAM utAravA aharniza prayatna karavo jarUrI che. jo A pramANe vidhipUrvaka mahAmaMtrano jApa karavAmAM Ave to mahAmaMtranA jApano mahimA zAstromAM je rItie varNavAmAM Avyo che teno kramazaH anubhava thayA vinA na rahe. jApanI pUrve pUrvasevA tarIke karavAnI keTalIka hakIkata ahIM saMkSepamAM vicArIe. zrI navakAranA jApamAM pragati icchanAra sAdhakane mATe jApanI zarUAta karatAM pahelAM navakAra mahAmaMtranA mahimAvALA thoDAka pasaMdagInA zloko dvArA namaskAra mahAmaMtrano mahimA hRdayamAM sthApita karavo jarUrI che. te mATe zrI namaskAra mahAmaMtranA mahimAgarbhita stotromAMthI potAnI ruci mujaba pasaMda karI tene kaMThastha karI levA. teno artha paNa dhArI levo ane jApanI zarUAta karatAM pahelAM zubha bhAvanAthI bhAvita hRdayavALA thaIne, zAnta citte arthanI vicAraNApUrvaka zlokone sumadhura rItie bolavA. namUnA mATenA thoDAMka padyo ahIM joIe. zrI namaskAra mahAmaMtra mahimA garbhita zloko dhannohaM jeNa mao, aNorapArummi bhavasamuddammi / paMcaNha namukkAro, aciMtaciMtAmaNI patto // 1 // huM dhanya chuM ke mane anAdi anaMta bhavasamudramAM acittvaciMtAmaNi evo paMca parameSThiono namaskAra prApta thayo. jiNasAsaNassa sAro, caudasapuvvANa jo samuddhAro / jassa maNe navakAro, saMsAro tassa kiM kuNaI ? // 2 // navakAra e jinazAsanano sAra je cauda pUrvano samyagu uddhAra che. navakAra jenA manamAM sthira che tene saMsAra zuM kare ? arthAt navakAra gaNanAra bhavyAtmAnuM kaMI paNa aniSTa karavA te samartha nathI. seyANa paraM seyaM, maMgallANaM ca paramamaMgallaM / punnANa paramaputraM, phalaM phalANaM paramarammaM // 3 // navakAra e sarva zreyomAM parama zreya che. sarva mAMgalikane viSe parama mAMgalika che, sarva puNyone viSe parama puNya che ane sarva phalone viSe parama ramya phaLa che. thaMbher3a jala jalaNaM, cintiyamittovi paMcanamukkAro / arimAricorarAulaghoru vasaggaM paNAseI. // 4 // Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtra mahimA garbhita zloko. 337 paMca navakAra ciMtavavA mAtrathI paNa jala ane agnine thaMbhAvI de che, tathA ari, mAri, cora ane rAjA-saMbaMdhI ghora upasargono saMpUrNapaNe nAza kare che. harai duhaM kuNai suhaM, jaNai jasaM sosao bhavasamudaM / ihaloyapAraloiya-suhANa mUlaM namukkAro // 5 // zrI namaskAra mahAmaMtra duHkhane hare che, sukhane kare che, yazane utpanna kare che, bhavasamudrane zoSe che, tathA A namaskAra A loka ane paralokanAM saghaLAM sukhonuM mULa che. navakAra-ikka-akkhara, pAvaM pheDeI sattaayarANaM / pannAsaM ca paaNaM, sAgara-paNasaya-samaggeNaM // 6 // | zrI navakAra maMtrano eka akSara sAta sAgaropamanuM pApa nAza kare che, zrInavakAramaMtranA eka pada vaDe pacAsa sAgaropamanuM pApa nAza pAme che ane samagra navakAra vaDe pAMcaso sAgaropamanuM pApa nAza pAme che. jo guNai lakkhamegaM, pUoivihIijiNanamukkAraM / titthayara-nAmago, so baMdhaI natthi saMdeho // 7 // zrI jinezvaranI pUjApUrvaka je eka lAkha vAra navakArane vidhipUrvaka gaNe che te zrI tIrthakara nAmakarma' upArjana kare che temAM jarA paNa saMdeha nathI. ikkovi namukkAro, parameThThINaM pagiThThabhAvAo / sayalaM kilesajAlaM, jalaM va pavaNo paNulleI // 8 // prakRSTa bhAvathI parameSThione karelo eka paNa namaskAra pavana jema jalane zoSI nAMkhe tema sakala phalezakALane chedI nAMkhe che. paMcanamukkAreNasamaM, aMte vaccaMti jassa dasapANA / so jai na jAi mukkhaM, avassa vemANio hoi // 9 // aMta samaye jenA daza prANo paMca namaskAranI sAthe jAya che te mokSane na pAme to paNa vaimAnika avazya thAya che. je kei gayA mukkhaM, gacchaMti ya kevikammamalamukkA / / te savve cciya jANasu, jiNanavakArappabhAveNaM // 10 // je koI mokSe gayA che ane je koI karmamalathI rahita banIne mokSe jAya che te sarva paNa zrI jinanavakAranA ja prabhAve che ema jANo. eso maMgalanilao, bhavavilao sayalasaMgha-suhajaNao / navakAra paramamaMto, ciMtiyamitto suhaM deI // 11 // parama maMtrarUpa A navakAra maMgalanuM ghara che, te saMsArano vilaya karanAra che, sakala saMghane sukha upajAvanAra che ane ciMtavavA mAtrathI sukhane denAro thAya che. 43 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 pariziSTa . paNava-hariyA-rihA IhamaMtaha bIANisappahAvANi / savvesiM tesiM mUlo, ikko navakAravaramato // 12 // praNava eTale okAra, mAyA eTale hakAra ane aI vagere prabhAvazALI maMtra bIjo che, te sarvanuM mULa eka pravara navakAramaMtra che. arthAt OM hrIM ahaM vagere maMtrabIjonA mULamAM paNa zrI navakAramaMtra rahelo che. tAva na jAyai citteNa, ciMtiyaM patthiaM ca vAyAe / kAeNa samADhataM, jAva na sario namukkAro // 13 // cittathI ciMtaveluM, vacanathI prArtheluM ane kAyAthI prAraMbheluM kArya tyAM sudhI ja siddha thatuM nathI ke jyAM sudhI zrI paMcaparameSThi namaskArane smaravAmAM Avyo nathI. ____ bhoaNasamae sayaNe, vibohaNe pavesaNe bhao vasaNe / __paMcanamukkAraM khalu, samarijjA savvakAlammi // 14 // bhojana samaye, zayana samaye, jAgavAnA samaye, praveza samaye, bhaya vakhate, kaSTa vakhate, ema sarva samaye kharekhara paMcanamaskArane smaravo joIe. ja kiMci paramatattaM, paramapayakAraNaM ca jaM kiMci / tattha vi so navakAro, jhAijjai paramajogihiM // 15 // je kAMI paramatattva che ane je kAMI paramapadanuM kAraNa che, temAM paNa te navakAra ja paramayogio vaDe vicArAya che. enameva mahAmaMtra, samArAdhyeha yoginaH / trilokyApi mahIyante'dhigatAH paramAM zriyam // 16 // yogI puruSo A ja navakAramaMtranuM samyagu rItie ArAdhanA karIne paramalakSmIne pAmI traNe loka vaDe pUjAya che. kRtvA pApasahasrANi, hatvA jantuzatAni ca / amuM mantraMsamArAdhya, tiryaMcopi divaM gatAH // 17 // hajAro pApone karanArA tathA seMkaDo jaMtuone haNanArA tiryaMco paNa A maMtranI sArI rItie ArAdhanA karIne svargane pAmyA che. aho paMcanamaskAraH, kopyudAro jagatsu yaH / saMpado'STau svayaM dhatte, datta'nantAstu tA:satAm // 18 // aho ! A jagatamAM paMca namaskAranuM koI viziSTa udArapaNuM che ke je pote ATha ja saMpadAne dhAraNa kare che chatAM puruSone te anaMta saMpadAne Ape che. tvaM me mAtA pitA netA, devo dharmo guru paraH / prANA:svargo'pavargazca, sattvaM tattvaM matirgatiH // 19 // Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI namaskAra mahAmaMtra mahimA garbhita zloko. 339 tuM mAre utkRSTa bhAta cha, pitA cha, ne cha, 45 cha, guru cha, dharma cha, uu cha, svarga cha, bho| cha, satya cha, tatpa cha, bhati cha bhane ti cha. mantraM saMsArasAraM, trijagadanupama, sarvapApArimantraM / saMsArocchedamantraM, viSamaviSaharaM, karmanirmUlamantraM // mantraM siddhipradAnaM, zivasukhajananaM, kevalajJAnamantraM / / mantraM zrIjaina-mantraM, japa jaga japitaM, janmanirvANamantram // 20 // mahAmaMtra zrI navakAra e saMsAramAM sArabhUta maMtra che, traNe jagatamAM anupama che, sarva pApono nAza karanAra che, saMsArano uccheda karanAra che, viSama prakAranA viSane haranAra che, karmane nirmUla karanAra che, siddhine prApta karAvanAra che, zivasukhanuM kAraNa che, kevalajJAnanI prApti karAvanAra che, AvA prakAranA adbhuta sAmarthyavALA parameSThimaMtrane he bhavyo! tamo vAraMvAra japo. jApa karAyelo A namaskAra mahAmaMtra janmamaraNanI jaMjALamAMthI jIvone choDAvanAra che. arhato bhagavaMtaindramahitAH, siddhAzca siddhisthitAH / AcAryAjinazAsanonnatikarAH, pUjyA upAdhyAyakAH // zrI siddhAntasupAThakA-munivarA ratnatrayArAdhakAH / paMcaite parameSThinaH, pratidinaM kurvaMtu vo maMgalam // 21 // indro vaDe pUjya evA arihaMta bhagavaMto, siddhisthAnamAM rahelA siddha bhagavaMto, jinazAsananI unnati karanArA pUjya AcArya bhagavaMto, zrI siddhAMtane sArI rIte bhaNAvanArA upAdhyAya bhagavaMto ane ratnatrayane dhAraNa karanArA muni mahaMto e pAMce parameSThio pratidina tamAruM maMgaLa karo. azubha karamako haraNakuM, maMtra baDo navakAra, vANI dvAdaza aMgame, dekha lIo tattva sAra // 22 // zubha mAnasa mAnasa karI, dhyAna amRtarasa reli / navadala zrI navakAra paya, karI kamalAsana keli // 23 // pAtaka paMka pakhAlIne, karI saMvaranI pALa / paramahaMsa padavI bhajo, choDI sakala jaMjAla // 24 // rAtri taNI sukha nidrA tyAgI, jevaM manaDuM jAge / dhyAna dharo arihaMtataNuM sau, tanamanane zubha lAge // 25 // namaskAra mahAmaMtrane raTatAM, Atama zubha sara jAge; / dinabharanI zubha karaNImAMhe, jaya sukhaDaMkA vAge // 26 // zrI navakAra pratye prIti jagADanArAM kAvyo ahIM upara rajU karavAmAM AvyAM che. navakArano bhAva ApaNA hRdayamAM jagADavAnA aneka prakAro che, temAMno A paNa eka prakAra che. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 pariziSTa upara mujabanA zlokamAMthI potAnI ruci mujaba pasaMda karI tene kaMThastha karI levA. maitrI Adi bhAvanAgarbhita zloko zrI navakAra mahimAgarbhita kAvyo vagerethI bhAvita thayA bAda maMtrI Adi bhAvanAthI vAsita thavuM joIe. e mATe zrI navakAranA sAdhakane upayogI evA maMtrI Adi bhAvanAgarbhita zloko have ahIM rajU karavAmAM Ave che temAMthI svaruci anusAra zloko pasaMda karI tene kaMThastha karI levA teno artha paNa dhArI levo. jApanI zarUAta karatAM pahelAM pasaMda karelA zlokone arthanI vicAraNApUrvaka sumadhura rIte bolavA ane aMtaHkaraNane bhAvita karavuM. khAmemi savvajIve, savve jIvA khamaMtu me / mitti me savvabhUesu, veraM maMjjha na keNai // 1 // jagatanA sarva jIvone huM namAvuM chuM. temanI pAse mArA aparAdhanI mAphI mAguM chuM. sarva jIvo mane kSamA Apo ema prArtha chuM. mAre sarva jIvonI sAthe maitrIbhAva che, koInI sAthe mAre vera-virodha nathI. zivamastu sarvajagataH, parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhIbhavatu lokaH // 2 // jagatanA sarva jIvonuM kalyANa thAo, sarva prANIsamUha pArakAnuM hita karavAnI bhAvanAvALo bano, sarvanA sarva doSo nAza pAmo ane sarvatra sarvaloka sukhI thAo. 2 mA kArSIt kopi pApAni, mA ca bhUt kopi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate // 3 // koI paNa prANI pApa karo nahi, koI paNa jIva duHkhI thAo nahi. A AkhuM jagata karmabaMdhanamAMthI mukta thAo AvI buddhine maitrIbhAvanA kahevAya che. apAstAzeSadoSANAM, vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH, sa pramodaH prakIrtitaH // 4 // jemaNe sarva doSo dUra karyA che ane vastu tattvane jeo vAstavika svarUpamAM joI rahyA che teonA guNo pratye pakSapAta-svAbhAvika kheMcANa thavuM te pramoda bhAvanA kahevAya che. dineSvArteSu bhIteSu, yAcanAmeSu jIvitam / prativaraparA-ddhi prathamafmathIyare che 'dIna-duHkhI, bhayathI AkuLa-vyAkula ane jIvitavyane yAcanArAM prANIonAM duHkhane TALavAnI buddhi te karuNA bhAvanA che. 5 krUrakarmasu niHzaMkaM, devatAguru niMdiSu / AtmazaMsiSu yopekSA, tanmAdhyasthyamudIritam // 6 // Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtrI Adi bhAvanAgarbhita zloko. 41 niHzaMkapaNe dUra karmo karanArA, deva ane gurunI niMdA karanArA ane potAnA AtmAnI prazaMsA karanArA prANIo tarapha upekSA buddhine mAdhyastha bhAvanA kahevAya che. 6 parahitaciMtA maitrI, paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTirmuditA, paradoSopekSaNamupekSA // 7 // jIvonA hitanI ciMtA karavI e maitrIbhAvanA che. anya jIvonAM duHkhone TALavAnI bhAvanA e karuNAbhAvanA che. anya jIvo sukha pAme temAM saMtoSa pAmavo e pramoda bhAvanA che ane bIjAnA asAdhya doSonI upekSA karI temanA pratye rAgadveSa na karavo te mAdhyazya bhAvanA che. 7. maitrI pavitrapAtrAya, muditAmodazAline / kRpApekSApratIkSAya, tubhyaM yogAtmane namaH // 8 // maitrInA paramabhAjanabhUta, muditAthI prApta thayelA sadAnaMda vaDe zobhatA ane karuNA tathA mAdhyastha vaDe jagatapUjya banelA yogasvarUpa che vItarAga ! tamane mAro namaskAra ho. 8 sattveSu maitrI guNiSu pramodaM, kliSTeSu jIveSu kRpAparatvam / madhyasthabhAvaM viparitavRttau, sadA mamAtmA vidadhAtu deva ! // 9 // he deva ! mAro AtmA niraMtara jagatanA sarva jIvo pratye maitrIbhAvane, guNavAna AtmAo pratye pramodabhAvane, duHkhI jIvo pratye karuNAbhAvane ane pApI jIvo pratye madhyasthabhAvane dhAraNa karo ema huM ApanI pAse prArthanA karuM chuM. huM sarvepi sukhinaH santu, sarve santu nirAmayAH / sarve bhadrANi pazyantu, mAkazcid duHkhabhAg bhavet // 10 // vizvanA sarva prANIo sukhI thAo, sarva prANIo nIrogI ho, sarva prANIo maMgalane juo ane koIpaNa jIva duHkha na pAmo. 10 duHsthAM bhavasthiti sthemnA, sarvajIveSu cintayan / nisargasukhasarga te-Svapavarga vimArgayet // 11 // A bhavasthiti atyaMta duHkhadAyaka che ema sarva jIvone viSe sthiratA pUrvaka dharmajAgarikA vakhate vicArato upAsaka, jyAM svAbhAvika sukhanI ja sRSTi che evo mokSa sarvane maLo evI prArthanA kare. 11 vizvajaMtuSu yadi kSaNamekaM, sAmyato bhajasi mAnasamaitrIm / tatsukhaM paramamatraparatrA-pyaznuSe na yadabhUttavajAtu // 12 // he mana ! tuM sarva prANI upara samatApUrvaka eka kSaNavAra paNa parahitaciMtArUpa maitrIbhAva bhAvIza to tane A bhava ane parabhavamAM evuM sukha maLaze ke je te kadI anubhavyuM paNa nahi hoya. 12 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 pariziSTa nandantu sarva-bhUtAni, snihyantu vijaneSvapi / svastyastu, sarvabhUteSu, nirAtaMkAni santu ca // 13 // prANImAtra AnaMdita bano ! duzmano upara paNa sneha bhAvavALA bano ! sarva jIvonuM kalyANa thAo ! sahu koI nIrogI bano. 13 mA vyAdhirastu bhUtAnA-mAdhayo na bhavantu ca / maitrImazeSa-bhUtAni, puSyantu sakale jane // 14 // prANIone vyAdhi na thAo ! ciMtAo na upajo, sakala jIvo prANImAtranI sAthe maitrIbhAvane puSTa karo ! 14 yo me'dya snihyate tasya, zivamastu sadA bhuvi / 4 yazca mAM dveSTi loke'smin, so'pi bhadrANi pazyantu // 15 // "je Aje mArA upara sneha rAkhe che tenuM sadA kalyANa thAo ! paraMtu je mArA upara dveSa dhAraNa kare che te paNa kalyANamALAne pAmo ! 15. ekendriyAdyA api hanta jIvAH, paMcendriyatvAdyadhigatya samyak / bodhi samArAdhya kadA labhante, bhUyo bhavabhrAntibhiyAM virAmam // 16 // ekendriyapaNuM Adi dhAraNa karanArA jIvo paNa paMcendriyapaNuM Adi sAmagrI prApta karIne bodhibIjane-prabhuzAsanane barAbara ArAdhIne kyAre bhavabhramaNanA kaSTathI chUTaze? 16 yA rAgaroSAdirujo janAnAM, zAmyantu vAkkAyamanodruhastAH / sarvepyudAsIna-rasaM rasantu, sarvatra sarve sukhino bhavantu // 17 // jagatanAM prANIonI rAgadveSAdithI upajelI mana, vacana ane kAyAnI pIDAo zAnta thAo ! badhA mAdhyasthanA apUrva AnaMdane pAmo ! sarvatra sarva jIvo sukhI thAo ! 17 tatvaM dharmasya suspaSTaM, maitrIbhAvavikAsanam / paropakAranirmANaM, zamavRtterupAsanam // 18 // maitrIbhAvano vikAsa karavo, paropakAranuM nirmANa karavuM ane upazamabhAvanI upAsanA karavI e saMkSepamAM dharmanuM ati spaSTa rahasya che. 18 maitryAdibhAvayogena, zubhadhyAnaprabhAvataH / sukha-sukhenaprApnoti, jIvo mokSaM na saMzayaH // 19 // " maitrI Adi bhAvanAo vaDe tathA zubhadhyAnanA prabhAvathI jIva atyaMta sukhapUrvaka mokSane prApta kare che emAM saMdeha nathI. 19 dharmasya vijayo bhUyAd, adharmasya parAbhavaH / sadbhAvanA prANabhRtAM, bhUyAd vizvasya maMgalam // 20 // Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 maMtrI Adi bhAvanAgarbhita zloko. dharmano vijaya thAo, adharmano parAjaya thAo, prANIo zubhabhAvavALA bano ane vizvanuM maMgala thAo. 20 khamAvuM badhA jIvane Aja prIte, khamo te badhA mujane sarva rIte; badhA jIvamAM mitratAne prasAruM, nathI koI sAthe have vera mAruM. 21 badhA vizvanuM thAva kalyANa Aje, bano sajja sau pArakA hita kAje; badhAM dUSaNo sarvathA nAza pAmo, jano sarva rIte sukhomAMhi jAmo. rara sau prANI A saMsAranA, sanmitra muja vahAlA hajo; saguNamAM AnaMda mAnuM, mitra ke vairI hajo. 23 duHkhiyA prati karuNA ane, duzmana prati madhyasthatA; zubha bhAvanA prabhu cAra A, pAmo hRdayamAM sthiratA. 24 guNIjanakuM vaMdanA, avaguNa dekha madhyastha; duHkhI dekhI karuNA karo, maitrI bhAva samasta. 25 upara je kAvyo batAvyAM che temAM ruci anusAra zloko pasaMda karI thoDo vakhata tenuM ciMtana karI maitrI Adi bhAvanAthI bhAvita thavuM. pachI vajapaMjara stotrathI AtmarakSA karavI. zrI AtmarakSAkaravajrapaJjarAkhyaM mahAstotram / (zrI namaskAra mahAmaMtrano vidhipUrvaka jApa karanAra mahAnubhAva puNyAtmAe jApanA prAraMbhamAM A stotra vaDe mudrAo sahita svazarIranI rakSA karavI. mudrAo gurugamathI zIkhI levI. AtmarakSApUrvaka jApa karavAthI aneka phAyadAo thAya che.) OM parameSThinamaskAraM sAraM navapadAtmakam / AtmarakSAkaraM vajra-paJjarAbhaM smarAmyaham // 1 // OM namo arihaMtANaM, ziraskaM zirasi sthitam / OM namo savvasiddhANaM, mukhe mukhapaTaM varam // 2 // OM namo AyariyANaM, aGgarakSAtizAyinI / OM namo uvajjhAyANaM, AyudhaM hastayodRDham // 3 // OM namo loe savvasAhUNaM, mocake pAdayoH shubhe| eso paMcanamukkAro, zilA vajramayI tale // 4 // savvapAvappaNAsaNo, vapro vajramayo bahiH / maMgalANaM ca savvesiM, khAdirAGgArakhAtikA // 5 // Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 pariziSTa svAhAntaM ca pada jJeyaM paDhamaM havai maMgalaM / vapropari vajramayaM pidhAnaM deharakSaNe // 6 // mahAprabhAvA rakSeyaM, kSudropadravanAzinI / parameSThipadodbhUtA, kathitA pUrvasUribhiH // 7 // yazcaivaM kurute rakSA, parameSThipadaiH sadA / tasya na syAdbhayaM vyAdhi-rAdhizcApi kadAcana // 8 // bhAvArtha - navapadasvarUpa ane jagatanA sArabhUta A parameSThinamaskAra AtmarakSA karavA mATe vajanA piMjara samAna che. tenuM huM smaraNa karuM chuM. OM namo arihaMtA : ' A maMtra mugaTarUpe mastake rahelo che ema jANavuM (rakSA karatI vakhate mastake hAtha sparzavA) ane "OM namo savyasiddhAdi ' A maMtra mukha para zreSTha vastra tarIke rahelo che ema jANavuM. (bolatAM mukha para hAtha sparzavA.) (2) OM namo mAriyA : ' A maMtrane atizAyI aMgarakSaka tarIke jANavo (bolatAM zarIra para hAtha sparzavA) ane "namo vaTTAthA ' A maMtrane be hAthamAM rahelA majabUta Ayudha (zastra) tarIke samajavo. (bolatAM be hAthamAM zastra pakaDavAnI ceSTA karavI.) (3) . 35 no no savvasAhU! ' A maMtrane pagamAM rahelI maMgaLakArI mojaDIo jANavI (bolatAM be paga nIce hAtha sparzavA) ane " paMdanamual ' A maMtrane pAdatale rahelI vajanI zilAnA sthAne samajavo. (bolatAM je Asana para beThA hoya tene banne hAthathI sparza karatAM manamAM vicAravuM ke huM vajazilA upara beTho chuM tethI jamInamAMthI ke pAtAla lokamAMthI mane koI vighna naDI zakaze nahi.) (4) . "savvapAvapUUTIo A maMtrane cAre dizAmAM vajamaya killArUpa jANavo, (bolatAM ema vicAravuM ke mArI cAre tarapha vajano koTa che. be hAthathI cAre bAju koTanI kalpanA karatAM aMgulI pheravavI) "kaMDAtmApa ca savvahiM A maMtrane kheranA aMgArAnI khAI samajAvI. (bolatI veLA vicAravuM ke vajanA koTanI bahAra cAre bAju kheranA agnithI khAI bharelI che.) (5) paDhamaM havapha maMDAnaM ? A maMtrane killA upara vajamaya DhAMkaNa samajavuM (bolatI veLA hAtha mastaka upara pheravIne vicAravuM ke vajamaya koTanI upara AtmarakSA mATe vajamaya DhAMkaNa raheluM che. (A padane aMte "svAhA' maMtra paNa samajI levo.) (6) parameSThipadothI pragaTa thayelI mahAprabhAvazALI A rakSA sarva upadravono nAza karanArI che ema pUrvAcAryoe kaheluM che. (7) parameSThipado vaDe A rIte je niraMtara AtmarakSA kare che tene koIpaNa prakArano bhaya, zArIrika vyAdhi ane mAnasika pIDAo kadI paNa thatI nathI. sarva upadravono nivAraka A maMtra che. (8) Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrI Adi bhAvanAgarbhita zloko. 345 pachI (1) pApapratighAta ane guNabIjAdhAna nAmanuM paMcasUtramAMnuM prathama sUtra praNidhAnapUrvaka gaNI javuM. athavA (2) vItarAga stotranuM 17muM zaraNastava gaNI javuM, e be na AvaDatAM hoya to (3) amRtavelInI sajjhAyano pATha karI javo. teTalo samaya paNa na hoya to nIcenA mahAmaMgaLakArI cattArimaMgala sUtrathI AtmAne bhAvita karavo. cattAri maMgalaM- arihaMtA maMgalaM / siddhA maMgalaM / sAhU maMgalaM / kevalipannatto dhammo maMgalaM / cAra padArtho maMgala che, 1. arihaMto maMgala che, 2. siddho maMgala che, 3. sAdhuo maMgala che ane 4. kevaliprarUpita dharma maMgala che. cattAri loguttamA- arihaMtA loguttamA / siddhA loguttamA / sAhu loguttamA / kevalipannatto dhammo loguttamo / cAra padArtho lokamAM uttama che. 1. arihaMto lokamAM uttama che, 2. siddho lokamAM uttama che, 3. sAdhuo lokamAM uttama che ane 4. kevaliprarUpita dharma lokamAM uttama che. cattAri saraNaM pavajjAmi, arihaMte saraNaM pavajjAmi / siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevalipannattaM dhammaM saraNaM pavajjAmi / cAra vastuo zaraNarUpa che. rAgadveSAdi saMsAranA bhayathI bacavA mATe huM cAranA zaraNa svIkAruM chuM. 1. arihaMtonuM zaraNa svIkAruM chuM, 2. siddhonuM zaraNa svIkAruM chuM, 3. sAdhuonuM zaraNa svIkAruM chuM ane 4. kevaliprarUpita dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM. pachI nIcenI gAthA sthiracitte bhaNavI. arihaMto mahadevo, jAvajjIvaM susAhuNo guruNo / jiNapannattaM tattaM, ia sammattaM mae gahIaM // pratyeka bhavamAM arihaMta paramAtmA mArA deva susAdhu bhagavaMto mArA guru che, temaja sakala jIvonuM hita e ja che tattva jemAM evo je zrI jinezvara bhagavaMta kathita dharma tene ja huM tattva mAnuM chuM. A jAtinuM samyaktva meM aMgIkAra karyuM che. sAdhake sAdhanAnI zarUAtamAM traNe kAlanA ane traNe jagatanA sarva zrI navakArasAdhaka bhavyAtmAonI sAdhanAnI paNa trividhe trividha bhUri bhUri anumodanA karavI joIe. A rIte jApa zarU karatAM pahelAM navakAramaMtra mahimAgarbhita zloko, maitrI Adi bhAvanAo, zrI vajrapaMjarastotrathI AtmarakSA, paMcasUtra athavA amRtavelinI sajjhAya, zaraNastava Adi athavA 'vattAmiMgar'no pATha vageremAMthI anukULatA ane sphUrti mujaba thoDI vAra raTaNa karavuM. uparanI tamAma vastuo aMtaHkaraNamAM zubha bhAva utpanna karavA mATe arthAt cittanI nirmaLatA ane prasannatA mATe upAyabhUta che. tethI je rIte hRdayamAM zubhabhAva utpanna thAya te rIte te pavitra 44 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 346 zlokonuM padonuM AlaMbana laI hRdayane bhAvita karavuM khAsa jarUrI che. temAM tAtparya e che ke svAdhyAya dvArA A rIte cittamAM nirmaLatA ane prasannatA utpanna thayA pachI ja citta potAnA uttama dhyeyamAM sthiratAne pAmI zake che. jema malina vastro upara raMga caDI zakato nathI tema jyAM sudhI ApaNuM aMtaHkaraNa krodha, drohAdi azubha bhAvothI malina hoya tyAM sudhI te uttama dhyeyamAM sthira banI zakatuM nathI. uttama dhyeyanI sAthe meLa sAdhavA mATe ApaNe pote paNa ApaNI bhUmikA pramANe zakya uttamatA pragaTAvavI paDe che ane to ja uttama dhyeyanI sAthe saMbaMdha baMdhAya che. revo bhUtvA tevaM yanet ema kahevAmAM AvyuM che, tenuM paNa e ja tAtparya che. upara kahyuM tema AvA svAdhyAyanuM prAthamika phaLa cittanI nirmaLatA ane prasannatA che. cittanI nirmaLatA ane prasannatAthI ja ApaNane uttama dhyeyamAM sthiratA prApta thAya che. vaLI rojanA vizeSa vizeSa abhyAsathI e sthiratAmAM AgaLa vadhato AtmA dhyeyanI sAthe vadhu ne vadhu tanmayatAne prApta karanAro bane che, ke je tanmayatA (ekAgratA, lInatA, laya, ekIkaraNa) kSaNavAramAM AtmAnI parama vizuddhi karavAnuM sAmarthya dharAve che. zarUAtamAM prAthamika bhUmikAmAM to bhAvanI vRddhi mATe A jAtino svAdhyAya khAsa jarUrI che. ATaluM karyA bAda samagra zabdabrahmanI utpattinA kAraNabhUta tathA paMcaparameSThipada vAcaka praNavaOMkAranuM nIcenA zlokathI smaraNa karavuM. OMkAraM bindusaMyuktaM nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mokSadaM caiva, OMkArAya namo namaH // yogI puruSo bindu (bindu e dhyAnanI eka avasthA che) paryaMta kAranuM dhyAna kare che. dhyAna karAyelo A OMkAra A loka ane paralokanAM tamAma sukhone tathA mokSapadane paNa ApanAro che. te kArane vAraMvAra namaskAra ho. tyAra pachI sakala vighnonA vicchedaka ane saghaLAM manovAMchita pUrNa karanAra zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnanuM smaraNa karavuM te mATe "OMOM nama: pArzvanAthAya vizvacintAmaLIyate ' e AkhuM kAvya athavA nIcenuM kAvya bolavuM. namostu pArzvanAthAya, vighnavicchedakAriNe / nAgendrakRtacchatrAya sarvAdeyAya OM namaH // vighnono nAza karanArA nAgarAja dharaNendra jemane chatra dhAraNa karyuM che, tathA Adeya nAmakarmavALA evA mahAmahimAvaMta zrI pArzvanAtha paramAtmAne namaskAra thAo ! pachI nIcenA zlokathI carama zAsanapati, Asanna upakArI, zrI mahAvIravardhamAnasvAmInuM smaraNa karavuM. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrI Adi bhAvanAgarbhita zloko. 347 kalyANapAdapArAma, zrutagaGgAhimAcalam / vizvAmbhojaraviM devaM, vande, zrIjJAtanandanam // kalyANarUpI vRkSonA bagIcArUpa, zrutajJAnarUpa gaMgAne utpanna karavA mATe himAlaya samAna, vizvamAM rahelA, bhavyajIvorUpI kamaLane vikasAvavA mATe sUrya samAna, jJAtaputra zrI siddhArthanaMdana zrI vardhamAnasvAmIne namaskAra thAo ! pachI nIcenA zlokathI anaMta lablinidhAna zrI gautama gaNadharendranuM smaraNa karavuM. . sarvAriSTapraNAzAya, sarvAbhISTArthadAyine / sarvalabdhinidhAnAya, zrIgautamasvAmine namaH // sarva vinono mULathI ja nAza karanArA ane sarva abhISTa padArthone ApanArA, anaMtalabdhinA nidhAna evA zrI mahAvIra paramAtmAnA mukhya ziSya zrI gautamagaNadharendrane namaskAra thAo ! pachI nIcenA zlokathI parama upakArI gurumahArAjanuM kRtajJa buddhithI ati namrabhAve smaraNa karavuM. ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAJjanazalAkayA / netramunmIlitaM yena, tasmai zrIgurave namaH // ajJAnarUpI aMdhakArathI jemanAM netro AcchAdita thayelAM che evA ajJAnI jIvonI AMkhamAM aMjanazalAkA vaDe jJAnarUpI divya aMjana karIne temanAM jJAnacakSuone kholI ApanArA arthAt ajJAnIne jJAnI banAvanAra zrI gurubhagavaMtane namaskAra thAo ! gurunI kRpA dvArA ja ArAdhanAnA mArgamAM praveza, pragati ane pUrNatA prApta thaI zake che. tethI arihaMtadevanI jema upakArI guruno upakAra suddhAM kSaNavAra paNa vismaraNa karavA lAyaka nathI paraMtu sadA smaraNa karavA yogya che. pachI nIce mujaba prArthanA karavI - zrItIrthaMkaragaNadharaprasAdAt siddha yatu mama eSaH yoga: zrI tIrthaMkara paramAtmA ane zrI gaNadhara bhagavaMtonA prasAdathI mAro A japayoga siddha thAo ema huM prArthanA karuM chuM. jApanI zarUAtamAM upara batAvela vastuonuM manana-ciMtana karavAthI mana, vacana, kAyAnI caMcaLatA dUra thAya che. yogazAstramAM te mATe kahyuM che ke - vacanamanaH kAyAnAM, kSobhaM yatnena varjayecchAntaH / rasabhANDamivAtmAnaM, sunizcala dhArayennityam // sAdhake prathama mana-vacana-kAyAnI capaLatAno prayatnapUrvaka tyAga karavo. pachI zAMta banelA teNe potAnA AtmAne rasathI bharelA vAsaNanI jema nizcalapaNe dhArI rAkhavo. jApa pUrNa yathA bAda paNa maitrI Adi bhAvanAo pharIthI vicAravI. zubha dhyAnanI sthiratA ane vRddhi mATe e bhAvanAo rasAyaNanuM kAma kare che. enAthI citta prasanna ane praphullita thAya che ane hRdayamAM sadbhAva vRddhi pAme che. have jApanA prakAro Adi prayojanabhUta bAbato jaNAvavAmAM Ave che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 pariziSTa jApanA traNa prakAra jApa traNa prakArano che. 1. bhASya, 2. upAMzu ane 3. mAnasa. A traNa prakAro uttarottara zreSTha che. eTale ke bhASya karatAM upAMzu ane upAMzu karatAM mAnasajApanuM phaLa ghaNuM vadhAre che. Ama chatAM jApanI zarUAta to bhASyathI ja karavI uttama che. jeo bhASyajApano abhyAsa karyA vinA upAMzu jApano Azraya kare che, ke upAMzu jApano abhyAsa karyA vinA sIdho mAnasa jApano Azraya kare che temane japasiddhi thatI nathI. kadAca koI mahApuruSane pUrva janmanA deDha saMskAranA baLe A krama anusaryA vinA siddhi thatI dekhAya to paNa e rAjamArga che ema mAnavuM nahi. bhASya ane upAMzu jApano abhyAsa thaI gayA pachI mAnasajApa karavo hitakara che. 1. bhASyajApanuM lakSaNa. : zrute ja mAgaH' jene bIjA sAMbhaLI zake te bhASyaH arthAt hoTha halAvIne spaSTa uccAraNarUpa vaikharI vANIthI maMtrano jApa karavo tene bhASyajapa kahevAmAM Ave che. A jApa madhurasvare dhvanizravaNapUrvaka bolIne karavo. bhASyajApathI cittano kSobha dUra thAya che ane citta niravazAnta bane che. A jApa vacanapradhAna che tethI tene vAcikApa" paNa kahevAmAM Ave che. A jApa sArI rIte siddha karyA pachI madhyamA vANIthI jApa karAya tene "upAMza' jApa kahevAmAM Ave che. 2. upAMzujApanuM lakSaNa. 3Apta parizrama kaoNrnanya: bIjAo na sAMbhaLI zake evo paNa aMdarathI raTaNarUpa hoya te upAMzujApa kahevAya che. AmAM oSTha, jIbha vagerenA vyApAra to cAlu hoya che paNa pragaTa avAja hoto nathI. A jApamAM vacananI nivRtti thAya che, kAyAnI pravRtti temAM pradhAna hoya che. A jApanI siddhi thayA pachI hRdayagatA "payaMtI' vANIthI jApa karAya tene "mAnasa jApa kahevAmAM Ave che. 3. mAnasajApanuM lakSaNa. mAno manomItravRttinavRttaH svasaMvedya mAnasajApa tene kahevAmAM Ave che ke je mAtra mananI vRttio vaDe ja thAya che ane sAdhaka pote ja teno anubhava karI zake che. A jApamAM vAcika ane kAyika pravRttinI nivRtti thAya che arthAt oSTha Adi avayavonuM halanacalana ane uccAraNa sarvathA aTakI jAya che. jApa karatI vakhate dRSTine pratimA, akSaro, athavA nAsikAnA agrabhAga upara sthira rAkhavI. tema na banI zake to AMkho mIMcI dhAraNAthI akSarone lakSyamAM rAkhI jApa karavo. have ahIM ajapAjApa AdinI hakIkata kahevAmAM Ave che. - Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navakArano pratyeka akSara maMtrasvarUpa che. ajapAjApa mAnasajApa sArI rIte siddha thatAM nAbhigatA 'parA' vANIthI jApa thAya che, tene 'ajapAjApa' he che. daDhatara abhyAsa thavAthI A jApamAM ciMtana vinA paNa manamAM niraMtara mahAmaMtranuM raTaNa thayA kare che. jyAre upayoga na hoya tyAre paNa zvAsozvAsanI jema A jApa cAlu ja hoya che. jema koI mANasa cAra vAgye UThavAno dRDha saMkalpa karIne sUI jAya pachI saMkalpa baLathI ja tene cAra vAge UThavuM che evo ajapAjApa cAlu thAya che ane barAbara cAra vAge UThI zake che. tema ajapAjApa paNa dRDha saMkalpa ane dIrgha abhyAsathI siddha thaI zake che. A sthitimAM prayatna vinA paNa 'akhaMDajApa' cAlu rahe che. ane tethI zarIramAM romerome ISTadevanuM smaraNa cAlu rahe che. Avo jApa thatAM sAdhaka anirvacanIya sukhano anubhava karavA bhAgyazALI bane che. navakArano pratyeka akSara maMtrasvarUpa che. 349 navakAranA pAMca athavA nava padone anAnupUrvIthI paNa cittanI ekAgratAne mATe gaNavAmAM Ave che. navakAranA ekaeka pada ke ekaeka akSarano jApa paNa ghaNA phaLane ApanAro thAya che. yogazAstranA AThamA prakAzamAM kahyuM che ke paMcaparameSThinA nAmathI utpanna thayelI soLa akSaranI vidyA che tene baso vAra jApa karavAthI upavAsanuM phaLa maLe che. 'arihaMta siddha Ayariya vAAya mAhU~' e soLa akSara jANavA. temaja bhavyajIva traNaso vAra arihaMta siddha' e cha akSaranA maMtrane, cAraso vAra 'arihaMta' e cAra akSaranA maMtrane ane pAMcaso vAra navakAranA Adi akSara 'OM' varNarUpa maMtrane cittanI ekAgratAthI jape to upavAsanuM phaLa pAme che. navakAranA varNonA jApanuM mAtra ATaluM ja phaLa nathI. paramArthathI navakAranA jApanuM phaLa svarga ane mokSa che. chatAM ahIM je sAmAnya phaLa batAvavAmAM AvyuM che te jIvane navakAranA jApamAM pravRtti karAvavA mATe batAvavAmAM AvyuM che. nAbhikamalamAM sarvatomukhI 'a'kAra, ziraHkamalamAM 'si'kAra, mukhakamalamAM 'A'kAra, hRdayakamalamAM 'u'kAra ane kaMThakamalamAM 'sA'kAra rahelo che ema navakAranA Adi akSarorUpa maMtrathI dhyAna karavuM. tathA bIjA paNa sarvakalyANa karanArAM maMtrabIja ciMtavavAM. e rIte cittanI sthiratA mATe e maMtranA varNa ane pada anukrame judA karIne paNa jApa thAya che. navakArano jApa sarva rIte hitakArI che. zrI mahAnizItha sUtramAM A maMtrane anaMtagamaparyAya ane arthano prasAdhaka tathA sarva mahAmaMtra ane pravara vidyAonA utkRSTa bIja svarUpa gaNAvyo che. A maMtrano jApa AtmAne sarva rIte hitadAyaka che. jApa karatAM thAka lAge to stotra kahevuM. zAstromAM jApa vagerenuM ghaNuM phaLa kahyuM che. jema ke kroDa pUjA samAna eka stotra che, kroDa stotra samAna eka jApa che, kroDa jApa samAna eka dhyAna che ane kroDa dhyAna samAna eka laya che. laya eTale cittanI lInatA, ekAgratA, sthiratA ke svarUpamAM ramaNatA je dhyAnanI sarvottama Toca che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 350 jApanA pAMca prakAra jApanA pAMca prakAra paNa zAstramAM kahyA che. te aMge jaNAvyuM che ke zAbdAjjApAnmauna- stasmAt sArthastato'pi cittastha: / zreyAniha yadivA''tma- dhyeyaikyaM jApa sarvasvam // 1 // zAbdajApa karatAM maunajApa sAro che, maunajApa karatAM sArthajApa sAro che, sArthajApa karatAM cittasthajApa sAro che, cittasthajApa karatAM dhyeyaikyajApa sAro che, kAraNa ke te jApanuM sarvasva che. 1. zAbdajApa ane 2. maunajApa. zAbdajApa eTale bhASya ke vAcikajApa ane maunajApa eTale upAMzujApa te baMnenuM varNana gayA prakaraNamAM karyuM che. 3. sArthajApa. sArthajApa eTale artha sahitano jApa-arthanA khyAlapUrvakano jApa. ahIM artha eTale mAtra zabdArtha nahi paNa vAcya padArtha najara samakSa Avavo te che. arthanI vicAraNA nIce mujaba thaI zake; jema ke - 'namo arihaMtAI' pada bolatAM ja ApaNA manamAM samavasaraNamAM besI cAra mukhe mAlakoza rAgamAM bAra parSadA AgaLa meghadhvani sadeza gaMbhIra ghoSathI dezanA detA zrI arihaMta bhagavAnanuM citra khaDuM thaI jAya to tene sArthajApa kahI zakAya. ghaNA mANasone arthanuM spaSTa jJAna hotuM nathI eTale teo potAnI (AMtarika) najara samakSa vAcya padArthonuM citra khaDuM karI zakatA nathI ane tethI dhyeyamAM je tanmayatA thavI joIe te thatI nathI. jo tanmayatA barAbara thAya to apUrva AnaMda Ave evo niyama che. eTale mahAmaMtranI sAdhanA karanAre namaskAranA artho barAbara jANI levA prayAsa karavo jarUrI che. 'namo siddhALuM' pada bolatAM lokanA agrabhAga para AvelI zuddha sphaTika samAna pistAlIsa lAkha yojananI siddhazilA ane tenA upara birAjI rahelA niraMjana, nirAkAra, vItarAga, sarvajJa, sarvadarzI, pUrNasukhI, sarvazaktimAna evA anaMta siddhabhagavaMtono khyAla manamAM spaSTa thavo joIe. 'namo AyariyALa' pada bolatAM mahAna AcArya ke je prabhuzAsananA dhorI che, paMcAcArathI vibhUSita che ane ziSyo pAse paNa paMcAcAranuM pAlana karAvI rahyA che e prakAranuM citra khaDuM thavuM joIe. 'namo vansAvALa' pada bolatAM zrutanA pAragAmI upAdhyAyajI mahArAja sAdhuone sUtrasiddhAMtanI vAcanA ApI rahyA che e prakAranuM citra manamAM khaDuM thavuM joIe. 'namo lok savvasAhULa' pada bolatAM zAMta, dAMta, dhIra, gaMbhIra, kriyAtatpara, sva-para kalyANanI sAdhanA karI rahela sAdhu mahAtmAonuM citra manamAM khaDuM thavuM joIe. Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittasthajApa. 351 'so paMcanamukkAro' ityAdi culikAnAM pado bolatAM e pAMca namaskArathI mArAM pApono nAza thaI rahyo che ane utkRSTa maMgaLanI prApti thaI rahI che evo khyAla manamAM spaSTapaNe aMkita thavo joIe. A rIte jApa thAya to cittanI caMcaLatA ghaTI jAya, nirmaLatA ane prasannatA vRddhi pAme, ekAgratAnuM pramANa vadhe ane tethI AnaMdanI paNa vRddhi thAya. 4. cittasthajApa cittasthajApa eTale mAnasajApa. A jApamAM ekAgratA ghaNI joIe. jenuM mana ahIMtahIM bhamyA kare che te A jApa karI zaMkatA nathI. mana markaTa jevuM che ane te cAre bAju doDyA kare che e vAta sAcI che, paNa abhyAsathI tene ThekANe lAvI zakAya che. kahyuM che ke - abhyAsena sthiraM citaM, abhyAsenAnilAcyutiH / abhyAsena parAnandA, abhyAsenAtmadarzanam // 1 // abhyAsathI citta sthira thAya che, abhyAsathI vAyune (prANane) kAbUmAM lAvI zakAya che, abhyAsathI paramAnaMdanI prApti thaI zake che ane abhyAsathI Atmadarzana thaI zake che. vacanayoga karatAM manayoganI adhikatA che. eTalA mATe maunapaNe thato jApa prazasya che. vizArada puruSoe stotra karatAM jApane koTiguNa adhika lAbhane ApanAro kahyo che. yogajanita prAtibha jJAnanA baLathI A vAta temaNe nakkI karI che. jApamAM AtyaMtara pariNAmanI vRddhi vizeSa thAya che. jApane dhyAnanI bhUmikA paNa mAnelI che. dhyAna para pharI ArohaNa karavA mATe te upayogI nIvaDe che. 5. dhyeyaikyajApa dhyeyaikyajApa eTale AtmA ane paramAtmAnI ekatA AtmA dhyAtA che, paramAtmA ke parameSThI dhyeya che. banne vaccenI A bhedarekhA bhUMsAI jAya eTale ke jApa karanAra dhyAtA, dhyeyarUpa evA parameSThInI sAthe ekameka banI jAya tyAre A jApa siddha thayo kahevAya. jApanuM aMtima rahasya A che, tethI tene jApanuM sarvasva kahevAmAM Ave che. yathAzakti vidhipUrvaka jApamAM puruSArtha cAlu rAkhavAthI eka divasa avazya A avasthA prApta thAya che. jApamAM pragati icchanAre nIcenA niyamonuM cIvaTathI pAlana karavuM jarUrI che. (1) durvyasanono tyAga karavo. (2) abhakSya bhakSaNano tyAga karavo. (3) zrI jinapUjana Adi zrAvakAcAranuM pAlana karavuM tathA yathAzakti tapa, japa, ane dhyAna karavuM tema ja Avazyaka kriyAo karavI. (4) bAhya jIvanamAM khAsa karIne prAmANikatA ane nItimattAnuM pAlana - rakSaNa karavuM. (5) traNa saMdhyAe vizvakalyANanI zreSTha bhAvanApUrvaka ochAmAM ochA bAra bAra navakAra maMtrano niyamita jApa karavo. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 pariziSTa (6) zrI namaskAra mahAmaMtranA dhArakane potAnAM parama bAMdhava lekhI temanAM sukhaduHkhamAM paraspara sahAnubhUti bharyo vyavahAra rAkhavo. (7) paMcaparameSThinamaskAra pratye prItibhakti jagADe tevuM vAMcana divasamAM thoDIvAra paNa dararoja niyamita karavuM. (2) ArAdhakone namaskAranI ArAdhanAmAM uttejana maLe te hetuthI sAhityanI vRddhi, anubhavanI sAmagrI, tathA jApanA abhyAsakramanI vidhi Adi yojanAo dvArA mArgadarzana ApavAnA prayatno karavA ane karAvavA. mahAmaMtranI sAdhanAthI thatA lAbho sAmAnya phaLa :- sAdhanAnA krama pramANe sAdhanA karavAthI zArIrika rogo vagere utpanna thatA nathI ane thayelA rogAdi doSo vinAza pAme che. tevA prakAranA pUrvakarmanA udayathI kadAca rogo utpanna thAya topaNa vedanA vakhate cittanI prasannatA kAyama TakI rahe che. madhyama phaLa - mahAmaMtranI sAdhanAnuM baLa vadhavAthI jagata sAdhakane anukULa varte che. aMtaHkaraNa ane vicAro pavitra ane zuddha bane che. vacana Adeya bane che ane zubha bhAvonI vRddhi thAya che. uttama phaLa :- A sAdhanAnA pratApe apUrva Atmika AnaMdano anubhava thAya che, mana praphullita bane che, saMtoSavRtti pragaTe che. kAma, krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSAdi upatApa karanArA phalezakArI bhAvo nabaLA paDe che. samatAdi guNo pragaTe che ane dharya, audArya, gAMbhIryAdi bhAva aizvaryanI vRddhi thAya che. uttamottama phaLa - A jagatamAM sarvottama phaLa hoya to eka ja che ane te "vizvakalyANanI paramocca bhAvanA." zrI parameSThInI sAdhanAnuM A zreSThatama phaLa sAdhaka sAdhanAthI meLavI zake che. arthAt zrI parameSThInI sAdhanA sAdhakane parameSThI banAve che - sarvazreSTha banAve che, jagatapUjya banAve che, ane krame karI sarvakarmathI mukta banAvI pAralaukika sarvazreSTha phaLa tarIke siddhipada apAve che. "sAdhanAnA mArgamAM prAraMbhathI mAMDI chevaTa sudhI je kAMI vikAsa thAya che. te devagurunI kRpAnuM ja phaLa che' evI zraddhA sAdhakane avazya saMpUrNa banArve che. paraMtu "A to mArA prayatnanuM phaLa che e prakAre "mardane AgaLa karavAthI vikAsa aTakI jAya che. mATe A mArganA anubhavI puruSonuM nIcenuM kathana sAdhake haMmezane mATe potAnA hRdayapaTa upara kotarI rAkhavuM jarUrI che. yogazAstranA bAramA prakAzamAM AcArya zrI hemacaMdrAcAryajI e saMbaMdhamAM pharamAve che ke - athavA guru prasAdA-dihaiva tattvaM samunmipati nUnam / guru caraNopAstikRtaH prazamajuSaH zuddhacittasya // gurunA caraNanI sevA karavAvALA, zAMtarasamAM jhIlanArA ane pavitra aMtaHkaraNavALA sAdhakane gurunI kRpAthI A ja bhavamAM cokkasa rIte tattvano prakAza thAya che. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmaMtranI sAdhanAthI thatA lAbho. tatra prathame tattva - jJAne saMvAdako gururbhavati / darzayitA tattvaparasmin gurumeva sadA bhajettasmAt // pUrvajanmamAM prathama tattva prakAzanA abhyAsamAM upadezadAtA guru hoya che ane bIjA bhavamAM paNa te tattvajJAnane dekhADanAra arthAt cokkasa karI ApanAra to guru ja che, A kAraNathI tattvanA prakAza mATe gurunI ja niraMtara 'sevA' karavI. yadvatsahasrakiraNaH, prakAzako nicitatimiramagnasya / tadvadgururatra bhave - dajJAnadhvAMtapatitasya // jema gADha aMdhakAramAM paDelA padArthone sUrya dekhADe che, tema ajJAnarUpa aMdhakAramAM paDelA jIvone A bhavamAM tattvopadezarUpa sUrya vaDe jJAnamArgane dekhADanAra guru che. e kAraNe potAnI matikalpanAthI karAtA kaSTakAraka upAyono tyAga karI gurunA upadeza pramANe sAdhake tattvAbhyAsamAM prIti karavI. A rIte sAdhyanI siddhi mATe tattvadarzaka gurunA upakAranI smRti ane arihaMta paramAtmAnA pavitra nAmanuM raTaNa satata cAlu rAkhavuM e sAdhaka mATe Avazyaka che. 95 95 95 95 05:05 * gADika maMtra jema sarpanA viSano nAza kare che, tema zrI namaskAra maMtra samasta pAparUpI viSano nAza kare che. * paralokanA mArge prayANa karatAM jIvarUpI musApharane A lokarUpI gharamAMthI nIkaLatI veLAe zrI navakAramaMtra e parama bhAthA tulya che. * zrI navakAranA prabhAvathI coro rakSaka bane che, graho anugraha kare che ane apazukano zubha zukana rUpa banI jAya che. 353 traNa bhuvanamAM rahelA vivekI suro, asuro, vidyAdharo tathA manuSyo sutA, jAgatAM besatAM, uThatAM ke haratAM-pharatAM zrI namaskAra mahAmaMtrane yAda kare che. zrI paMcaparameSThi namaskAra e guNAnurAganuM pratIka che. enAthI jo guNAnurAga na hoya to jAge che ane jo te hoya to vRddhi pAme che, je guNAnurAga mokSanuM avaMdhya bIja che. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI parameSThi-namaskRti jIyAt puNyAGgajananI, pAlanI zodhanI ca me / haMsavizrAma-mata-zrI:-saveTTanamaskRtkRtiH // // je paMcaparameSThi-namaskRti (1) mAtAnI jema puNyarUpI zarIrane utpanna kare che. (2) puNyarUpI zarIranuM pAlanapoSaNa kare che, (3) tene svaccha rAkhe che ane (4) jIvarUpI haMsane vizrAma levA mATe kamaLanI zobhAne dhAraNa kare che te zrI paMcaparameSThi-namaskRti haMmezAM jayavaMtI raho. namaskArano paricaya zrI arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu A pAMcane jainazAsanamAM 'paMcaparameSThi'nI saMjJA ApavAmAM AvI che. iSTanamaskRti, paMcaparameSThinamaskAra ane namaskAramahAmaMtra paNa enAM ja bIjAM nAmo che. A paMcaparameSThinA guNonA khyAlathI temanA pratye namratA pUrvakano sAco bhaktibhAva pragaTe che. tethI saMkSepamAM temanuM svarUpa nIce rajU karavAmAM Ave che. zrIarihaMtano upakAra zrI arihaMta paramAtmA mokSamArganA Adya prakAzaka hovAthI vizva upara emano upakAra mahAna ane ajoDa che. mokSano mArga carmacakSune agocara hoya che. kevaLajJAnarUpI cakSu vinA te sAkSAt joI jANI zakAto nathI. zrI arihaMta paramAtmAonA AtmAo samagra jagatanuM kalyANa karanArI sarvahitakAriNI evI prakRSTa zubhabhAvanA sahita, pUrvabhavomAM mokSamArganI evI suMdara ArAdhanA kare che ke jethI caramabhavamAM teo traNa jJAna sahita janme che, yogya avasare saMyama svIkAre che, apramattabhAve saMyamanuM pAlana kare che, ghAtIkarmo khapAve che ane kevaLajJAna prApta karyA pachI sAkSAt mokSamArgane jJAnacakSuthI joIne tene yathArtharUpamAM jagatanA jIvo samakSa jAhera kare che. emanA batAvelA mArge prayANa karIne aneka AtmAo potAnuM zuddhapada prApta kare che ane ajarAmara bane che. bhaviSyamAM paNa A mokSamArgano pravAha cAlu rahe te mATe zrI arihaMta paramAtmAo tIrthanI sthApanA kare che ane e tIrthanA AlaMbanathI aneka bhavyAtmAo mokSapadane prApta kare che. TUMkamAM kahevuM hoya to traNe kALamAM mokSano mArga cAlu rahe che, temAM mukhya phALo zrI arihaMta paramAtmAono hoya che ane ethI emano upakAra ajoDa ane mahAna banI jAya che. evA anaMta upakArI arihaMtone namaskAra karavAthI ApaNAmAM kRtajJatA nAmano guNa pragaTa thAya che. zrI siddhonuM avinAzIpaNuM siddha paramAtmAono mukhya guNa avinAzIpaNuM che. zrI siddha paramAtmAno A avinAzIpaNAno guNa samagra mumukSu AtmAonuM lakSyabindu che. zrI arihaMta paramAtmAo paNa dIkSA aMgIkAra karatI vakhate siddhapadane namaskAra kare che ane jagatane siddhapadane mArge dore che. mATe ja anupama upakArI tarIke temanI gaNatarI thAya che. jagatanA tamAma padArtho upara kALanI asara che. A Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sAdhuonuM sahAyapaNuM. 355 eka ja pada evuM che ke jenA upara kALanI paNa asara nathI. A pada prApta karyA pachI jIva potAnA svarUpane kadI paNa choDato nathI. mATe ja siddhapada avinAzI kahevAya che. siddha paramAtmAonA avinAzI svarUpano vicAra jIvane siddha banavAnI aciMtya preraNA Ape che, hiMmata Ape che, dilAso Ape che ane AtmAmAM chupAyelA varSollAsamAM apUrva vRddhi karAve che. zrI siddhaparamAtmAone bhAvapUrvaka namaskAra karavAthI ApaNA AtmAmAM sattAgata raheluM siddhapaNuM kramazaH pragaTa thAya che. zrI AcAryono sadAcAra namaskAramAM trIjuM pada AcAryavaryonuM che. mumukSuo mATe mokSa e sAdhya che ane sadAcaraNa e sAdhana che. kAraNa vinA kAryanI prApti thAya nahi. jene mokSanI icchA hoya tene mokSanA ananya sAdhanabhUta sadAcArane paNa jIvanamAM apanAvavo ja rahyo. A trIjA padamAM rahelA AtmAo pote sadAcAranuM pAlana kare che ane jagatane paNa e mArge cAlavAnI satata preraNA potAnA jIvanathI ane upadezathI Ape che. paMcAcAranA pAlanamAM jagatanA tamAma suMdara AcArono samAveza thaI jAya che. A sadAcAranuM pAlana athavA tenA uparano prema jIvamAM mokSaprAptinI yogyatA pragaTa kare che. te sivAya sadgatimAM gamana karavA mATe jIva pAMgaLo banI jAya che. trIjA padane namaskAra eTale sadAcAranI pUjA athavA sadAcAra uparanA premanI abhivyakti. sAcA bhAvathI sadAcAra ke sadAcArIne karelo namaskAra koI kALe niSphaLa jato nathI. zrI upAdhyAyano vinaya namaskAramAM cothuM pada upAdhyAya bhagavaMtonuM che. emano mukhya guNa vinaya che. A vinayaguNa mokSamArgamAM ghaNo ja upayogI che. enA vinA mokSamArgamAM eka DagaluM paNa AgaLa vadhI zakAtuM nathI. kharI rIte vinayathI ja mokSamArganI zarUAta thAya che. namaskAra paNa eka prakArano vinaya ja che. vinaya vinA uttama prakAranI vidyA prApta thatI nathI. nAnAmoTA sarva guNonuM mULa vinaya che. A cothA padamAM rahelA AtmAo vinayaguNanuM pAlana kare che ane bIjAne paNa vinayaguNanuM zikSaNa Ape che. A padane namaskAra eTale vinayaguNane namaskAra. Atmika guNonI prAptimAM evo niyama che ke je guNane AtmA hArdika rIte icche che ane prApta karavA mATe kharA aMtaHkaraNathI prayAsa kare che, te guNa AtmAmAM pragaTa thayA vinA raheto nathI. guNo bahArathI AvatA nathI, aMdarathI ja pragaTe che. te mATe hRdayanI saccAIpUrvakanI tIvra tAlAvelI joIe. A padane namaskAra karavAthI vinayaguNanI prApti thAya che. A vinayaguNa eTale bAhya-atyaMtara sarva prakAranI riddhisiddhionI utpattinuM sthAna. vinayaguNanI prApti mATe guNI AtmAone bhAvapUrvaka namaskAra karavo joIe. bhAvanamaskAra eTale te guNane prApta karavAnI tIvra tAlAvelIpUrvakanI mana, vacana, kAyAnI zubha pravRtti. zrI sAdhuonuM sahAyapaNuM zrI namaskAramAM pAMcamuM pada sarva sAdhuonuM che. prApta thayelI zakti ane sAmagrIno jo sadupayoga karavAmAM na Ave to te zakti dina-pratidina hIna kSINa banatI jAya che ane teno Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 pariziSTa sadupayoga karavAmAM Ave to te zakti ane sAmagrI uttarottara vadhu ne vadhu tIvra-tejasvI banatI ne jAya che. koIne paNa sahAya karavAnI jenAmAM vRtti nathI, enAmAM sAdhutA kadI paNa jhaLakI zakatI nathI. eTaluM ja nahi, paNa prApta thayela zaktino sadupayoga na karavAthI jIva evA prakAranuM AvaraNa upArjana kare che ke tenA yoge tene bhaviSyamAM adhika prakAza maLato aTakI jAya che ane prApta thayelI zaktio punaH meLavavAnI bhUmikA paNa naSTa thAya che. A rIte prApta zaktino sadupayoga na karavo te pariNAme potAnA ja ahitamAM pariName che. sAdhupadane prApta thayelo vivekI AtmA prakRtinA A sanAtana niyamane sArI rIte jANato hovAthI, potAne prApta thayela tamAma zaktione svaparanuM ahita na thAya kintu hita thAya te rIte satata satkAryomAM joDI de che. paranAM hitakAryomAM tene kadI paNa thAka lAgato nathI, kAraNa pArakAnA hitamAM ja tene potAnuM hita barAbara samajAI gayuM hoya che. prakRtino niyama evo che ke manuSya jeTalo vadhAre paropakAramAM rasavALo bane che, teTalo ja te vadhAre svaparopakArane potAnA kalyANane sAdhanAro bane che. anAdithI A jIva azuddha vRttiothI kharaDAyelo che, tethI svArthavRtti tenAmAM sahaja che. e svArthavRtti ja jIvanamAM rahelI pazutAno aMza che. enA yoge ja jagatamAM aneka prakAranI athaDAmaNo ane saMgharSo ubhA thAya che, jyAre bIjAne sahAya karavAnI vRtti e divyatAnuM jharaNuM che, bhAva aizvaryanI suvAsa che. A sahAyavRtti sahaja nathI, paNa keLavavAnI cIja che. ghaNA kALa sudhI Adara ane satkAra pUrvakanA satata abhyAsa vinA te sthira thatI nathI, jIvanamAM A sahAyavRttine - bIjAne sahAyaka banavAnI vRttine jagADavAno amogha upAya sAdhupadane bhAvathI namaskAra karavo te che. A sahAyavRtti jagADavAthI svArthavRttino vilopa thAya che. kArya-kAraNanI sanAtana vyavasthA tAtparya e che ke sevA guNa (sahAyavRtti)nA vikAsa vinA sAco vinayaguNa pragaTI zakato nathI. vinayaguNanuM svarUpa ja evuM che ke temAM bAhya sevA ane hRdayano prema, A baMne vastu hoya tyAre ja te vinaya sAcA guNarUpa banI zake. vinayaguNanA vikAsa vinA sadAcAranI vidyA arthAt mokSamArganuM sAcuM jJAna prApta thaI zakatuM nathI ane sadAcAranI vidyA-mokSamArganA sAcA jJAna vinA sadAcAranuM paNa pAlana thaI zakatuM nathI. sadAcAranA pUrNa pAlana sivAya siddhapadanI prApti thaI zakatI nathI, siddhapadanI prAptinI abhilASA arihaMta padanI ArAdhanA vinA zakya nathI. A rIte eka apekSAe navakAranA pAMceya pado kAryakAraNarUpa hovAthI samAna AdaraNIya bane che. kAryasiddhinI icchAvALo sAcAM kAraNonI kadI paNa upekSA kare nahi. eTaluM ja nahi. paNa vAstavika kAraNonA sevanamAM ja te potAnuM tamAma parAkrama phorave che. vAstavika kAraNomAM maMDyA rahevuM e ja kAryasiddhino amogha maMtra che. haMmezAM sevana to kAraNonuM ja karavAnuM hoya che. kArya to enA kALe AvIne UbhuM rahe ja che. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskArano aciMtyaprabhAva. 357 eka gAmathI bIjai gAma javuM hoya tyAM vacce cAlavAnI kriyA gAma prAptimAM kAraNa che. jo prayANanuM kAma cAlu hoya to gAma potAnI meLe AvIne UbhuM rahe che. vidyArthI mATe parIkSAmAM uttIrNa thavuM e kArya che ane te mATe anubhavI zikSakanI doravaNI mujaba namrapaNe abhyAsamAM satata udyamazIla rahevuM e kAraNa che. kAryane lakSyamAM rAkhIne vAstavika kAraNonA AsevanamAM maMDyA rahevAthI enA phaLarUpe je kArya thavAnuM che te tenA kALe AvIne UbhuM rahe che. e pramANe ja kArya-kAraNanI sanAtana vyavasthA che. namaskAra eka mahAna zakti che. paMcaparameSThine namaskAra karavAthI jema sahAyavRtti, vinaya, sadAcAra, avinAzIpaNuM ane paropakAra vagere lokottara guNo pratye prema jAge che tema bIjA paNa aneka lAbho thAya che. kharI rIte A paMcanamaskAra eka mahAna zakti athavA zaktino puMja che. pratipakSI vastune haThAvavA mATe haMmezAM zaktinI jarUra paDe che. jIvano kharo zatru moha ja che. anAdikALathI A jIvanA sAcA pratipakSI koI hoya to te ATha prakAranAM karmo ja che. e karmomAM paNa mohanIya karma mukhya che. ATheya karmomAM te nAyakanA sthAne che. e mohanIya karmane jItavuM duSkara che. te mohanIya karmanA be prakAra che. eka darzanamohanIya ane bIjuM cAritra mohanIya. A mohanIya karmane jItavAthI bIjA sarva karmonuM baLa jarjarita thaI jAya che. parameSThinamaskArathI mohanIya karmano samUla nAza thAya che ane mohanA nAzathI bIjAM tamAma karmo avazya nAza pAme che. mATe ja navakAramAM savvapAvappaLAmaLo' e pada kahyuM che. mohanAzano upAya have namaskArathI mohanIya karma kevI rIte nAza pAme che te vicArIe. mohanIya karmamAM paNa darzanamohanIya baLavAna che. navakAranA prathama pada namo arihaMtAAM'thI darzanamohanIya karma jItAya che. darzanamoha eTale UlaTI mAnyatA. arihaMtane bhAvathI namaskAra karavAthI jIva samyag mAnyatAmAM Ave che. jIvanI UMdhI mAnyatA e ja darzanamohanuM moTuM baLa che. je AtmA bhAvathI arihaMtane name che tenI UMdhI mAnyatA TaLe che. kharI rIte to te arihaMtanA mArgane namyo, sanmArgane namyo, tenI unmArganI ruci TaLI ane te sanmArganI rucivALo banyo. ethI darzanamohanuM marmasthAna bhedAI jAya che ane pachI krame krame te sarvathA paNa jitAI jAya che. (darzanamoha nAza pAme che.) namaskArano aciMtya prabhAva sAmAnyathI paNa namavAno pariNAma vakhaNAya che. paNa jyAre namaskAranA viSaya tarIke arihaMta paramAtmAo Ave che tyAre to te namaskAranI zakti aciMtya sAmArthyavALI banI jAya che. namaskAra hoya paNa namaskAranA viSaya tarIke kAryasiddhi karavAmAM aciMtya zakti dharAvanArA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 pariziSTa jo arihaMta paramAtmAo na hoya to ATaluM sAmarthya na pragaTe. e rIte namaskAranA viSaya tarIke arihaMta paramAtmA hoya paNa bhAvanamaskAra na hoya to paNa ATaluM sAmarthya na pragaTe. jyAre bhAvanamaskAra ane namaskAranA viSaya tarIke arihaMta paramAtmAo Ave che tyAre anAdikAlIna mithyAtvanA bhedananuM kArya je bIjI rIte siddha banI zakyuM na hatuM, te kArya siddha thAya che. AvA baLavattara pratipakSIne sahajamAM jItI lenAra hovAthI 'namaskAra eka mahAna zakti athavA zaktino puMja che,' ema kahevuM sarvathA ucita che. mohano pahelo prakAra darzanamoha che tema bIjo prakAra cAritramoha che. A cAritramohanA pacIsa bhedo che. temAM paNa krodha, mAna, mAyA ane lobha A cAra mukhya che. have namaskAra mahAmaMtranAM pavitra padonuM AtmAmAM pariNamana thAya che tyAre A cAre kaSAyono kevI rIte nAza thAya che tene paNa pazcAnupUrvIthI vicArIe. krodhane jItavAno upAya (sAdhu pada) "namo lok savvasAhUr'' A padathI krodhane jItavAnuM baLa pragaTe che. kAraNa ke bhAvasAdhutAne varelA munivaro satata kSamAne Azare rahIne krodhane jItavAne kaTibaddha thayA hoya che. e kAraNe sAdhuone 'kSamAzramaNa' kSamApradhAna sAdhu tarIke saMbodhavAmAM Ave che. temanI chAyAmAM AvanAra bIjAo paNa krodhane jItavA mATe sAmarthyavALA banI zake che. A viSayamAM ahIM thoDuM vadhu vicArIe - krodha e agni che. agni jema indhanane bALI nAMkhe che tema krodha sukRtono nAza kare che. sAme kSamA e jaLa che. agnino svabhAva bALavAno che. jaLano svabhAva ThAravAno che. jaLa ane agninuM paraspara gharSaNa thAya to temAM agnine ThaMDA thavuM paDe che arthAt tyAM jaLano vijaya thAya che. jaLanuM sAmarthya jema agni karatAM vizeSa che tema krodha karatAM kSamAnuM baLa vizeSa che. manuSya jema jema vadhAre ne vadhAre kSamAzIla-zAMta banato jAya che tema tema tenuM aMtaraMga sAmarthya vizeSa prabhAvazALI banatuM jAya che. AvA kSamA-samatAzIla munionA sAnnidhyamAM hiMsaka pazuo ane jAtivairavALAM prANIo paNa vairabhAvano tyAga karI mitra samAna banIne zAMta bhAvane dhAraNa karanArA banI jAya che. kSamAzIla mahAtmAnA aMtaraMga sAmarthyanuM e pratIka che. AvI kSamA keLavavAnI preraNA jagatane paMcaparameSThipadamAM rahelA kSamA pradhAna sAdhuonA jIvana dvArA maLe che. temanAmAM rahela kSamAguNane lakSyamAM rAkhIne temane bhAvathI namaskAra karanAramAM paNa avazya kSamAguNano prAdurbhAva thAya che. kSamAvAnanI upAsanA karyA sivAya koI paNa AtmA kSamAzIla banI zakato nathI. A rIte sAdhupadanA AlaMbana dvArA ane temanAmAM rahela kSamAguNanI upAsanAnA prabhAve AtmA kSamAzIla banI krodha upara vijaya prApta karI aMte te bhavabhramaNano paNa aMta karanAro bane che. zAMta citte vicArIe to navakAranA ekaeka padano paNa A vizva upara keTalo mahAna upakAra che teno vAstavika khyAla ApaNane AvI zake tema che. mAnane jItavAno upAya (upAdhyAya pada) "no savannAyALa' upAdhyAya padane namaskAra karavAthI mAna nAmano bIjo kaSAya doSa TaLe che ane namratA guNa pragaTe che. upAdhyAya pote vinayaguNane varelA hoya che. guNane jeNe Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAne jItavAno upAya (AcArya pada). 359 AtmasAt karyo hoya te guNavALAnI sAthe vasavAthI, temanA pratye Adara ane bahumAna keLavavAthI, temanA guNanI anumodanA ane prazaMsA karavAthI, temane vAraMvAra praNAma karavAthI temanI sevA karavAthI ApaNAmAM paNa te guNa pragaTe che. vinayazIla evA upAdhyAya bhagavaMtone namaskAra karanAramAM pachI mAna ke abhimAna TakI zakatAM nathI ane namratA temanAmAM vadhatI jAya che. prakRtino evo niyama che ke mada ane mAnane choDIne manuSya jema jema vadhAre ne vadhAre namra banato jAya che tema tema te vadhAre ne vadhAre unnata banato jAya che. kahyuM paNa che ke "aMtara madabhAva vahAve, te tribhuvana nAtha kahAve" arthAt namratAthI ja sAcI prabhutA pragaTe che. A rIte upAdhyAya padane namaskAra karavAthI AtmA ghaNI pragati sAdhI zake che. mAyAne jItavAno upAya (AcArya pada) "namo AyariyALa" A padathI mAyAcAra dUra thAya che. gupta zaktine gopavavI, arthAt teno sadupayoga na karavo te mAyAcAra kahevAya che. sadAcAranI kriyAomAM saMlagna rahetA bhAvAcAryo potAnuM baLa jarA paNa gopavatA nathI. AcAryapadane namavAthI zakya kriyAmAM parAkrama phoravavAnuM baLa Ave che ane tethI mAyAcAra (mAyA nAmano doSa) TaLe che. mAyA TaLe eTale saraLatA nAmano guNa pragaTe ja che. manuSya jema jema vadhu ne vadhu saraLa banato jAya che tema tema te muktinI vadhu ne vadhu nikaTa pahoMcato jAya che. AtmAnI saraLatA e muktino sauthI TUkAmAM TUMko mArga che. AvI saraLatA ApaNane AcAryapadanI upAsanA dvArA sulabha bane che tethI te pada ApaNA anaMta kalyANane karanAruM bane che. lobhane jItavAno upAya (siddha pada) "namo siddhALuM" A pada dunyavI lobhane dUra karanAra che. siddha paramAtmAnI anaMta RddhinuM darzana thayA pachI dunyavI Rddhino lobha raheto nathI. bhamaro tyAM sudhI ja guMjArava kare che jyAM sudhI teNe puSpano parAga meLavyo nathI. jIvane dunyavI padArthono lobha tyAM sudhI ja rahe che ke jyAM sudhI AtmAnI anaMtaRddhinuM darzana tene thayuM nathI. siddhapadane namavAthI vAstavika rIte to potAnA AtmAmAM ja rahelI anaMtaRddhinuM darzana thAya che tethI teno bIjo dunyavI lobha TaLI jAya che ane saMtoSavRtti pragaTe che. manuSya jema jema vadhu ne vadhu saMtoSavRtti keLavato jAya che tema tema tenAmAM sukhanI mAtrA vadhatI jAya che. sukhano saMbaMdha saMtoSanI sAthe che. kAraNa ke sukhanuM mULa saMtoSa che. e saMtoSaguNanI preraNA ApaNane siddhapada dvArA maLe che mATe siddhapada ApaNA mATe mahAna upakArI banI jAya che. kharekhara A mahAmaMtrano prabhAva vacanAtIta che, aciMtya che. guNa prAptinA lakSyapUrvaka tenI upAsanA karavAthI A mahAmaMtra bhavyAtmAone A bhavamAM ja kaSAyo upara vijaya ane jIvanamukta dazAne prApta karAvI ahIM ja muktisukhano anubhava karAvanAra bane che. kahyuM paNa che ke RSAyamurtti: bina muoireva // Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 360 namaskAra e puNyarUpI zarIrane utpanna karanAra mAtA che. A rIte paMcaparameSThinamaskArathI, mohanIyakarmanA mukhya bhedarUpa darzanamohanIya karma TaLe che ane cAritramohanIyarUpa krodha, mAna, mAyA, tathA lobhAdi doSo paNa TaLe che. tethI A kriyA aciMtya prabhAvazALI gaNAya che. anubhavI puruSoe A namaskAranI kriyAno prabhAva jAte anubhavyo che ane kevaLa karuNA buddhithI jagata samakSa aneka rIte jAhera paNa karyo che. adbhuta sAmarthyavALI namaskAranI kriyAmAM mahAjJAnI gaNAtA puruSo paNa mugdha banyA che. enA guNagrAma gAvAmAM kadI paNa emaNe thAka anubhavyo nathI. eTaluM ja nahi paNa je rIte jagatanA jIvone A namaskAranI kriyA pratye ruci, prema ane Adara pragaTe te rIte teno mahimA darzAvavA athAga prayatna paNa sevyo che. zrI siddhasenAcArya viracita 'zrI namaskAra mahAtmya' nAmanA graMtharatnamAM A namaskAranI kriyAne puNyarUpI zarIrane janma ApanArI mAtAnI upamA ApI che. mAtA jema bAhyazarIrane janma Ape che tema namaskArarUpI mAtA puNyarUpI zarIrane utpanna kare che. bAhyazarIrane janma ApanAra mAtA che A vAta jagaprasiddha che. tethI A prasiddha vAta dvArA je nakkara satya hovA chatAM jagatanA jIvonA khyAla bahAra che. te lakSamAM lAvavA mATe namaskArane puNyarUpa zarIra utpanna karanAra mAtAnI upamA ApI che. namaskAranI kriyA vinA puNyarUpI zarIra utpanna thaI zakatuM nathI ane puNyarUpI zarIranI prApti vinA bAhyazarIranI ke anya koIpaNa sAmagrInI saphaLatA thaI zakatI nathI. arthAt puNya vinA bAhya zarIra Adi sAdhano lAbhakAraka banatA nathI, UlaTAM aneka rIte hAnikAraka bane che. vaLI bAhyazarIramAM paNa nIrogitA, dIrghAyuSIpaNuM, suMdaratA, nirdoSatA, ATheyatA, zlAghanIyatA, sahRdayatA, saumyatAdi guNo aMdaranA puNyarUpI zarIranI hayAtI vinA pragaTI zakatA nathI. zarIranI nirdoSatA, svabhAvanI suMdaratA ane bAhya aizvarya e puNyarUpI AMtarika zarIranAM mUrta pratIko che. eka kAraNa che ane bIjuM kArya che. eka ja samaye janmelAM be bALakonAM svabhAva, baLa, buddhi, vaibhava, Arogya ane abhirati vageremAM pharaka paDe che tenuM koI cokkasa AMtarika kAraNa mAnavuM joIe ane teja puNyarUpI zarIra che. jenuM puNyarUpI AMtarika zarIra puSTa hoya che tene uttama vastuo svayameva AvI maLe che. ahIM puNyarUpI zarIra eTale puNyAnubaMdhI puNya samajavuM. jIva jyAre eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya che tyAre tenI sAthe be zarIro hoya che. eka kArpaNa ane bIjuM tejasa. A be zarIro jIvane anAdithI sAthe hoya che ane saMsAra paryaMta rahe che. temAM kArmaNa zarIra eTale AtmAne lAgelAM karmono samUha. jIva jevuM kArpaNa zarIra laIne Avyo hoya che tevA prakAranuM (trIjuM) bAhyazarIra ane vaibhava Adi sAmagrI tene maLe che. kArmaNazarIra puNyAnubaMdhI puNya kahevAya che. A puNyAnubaMdhI puNya uttama vastuomAM uttama ruci karAvI Ape che tethI prazasya gaNAya che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyAnubaMdhI puNyanI upAdeyatA. 361 temAM jo puNyanI prabaLatA hoya to mokSane anukULa uttamottama prakAranI sAmagrI meLavI ApavAmAM te agragaNya bhAga bhajave che. karmanI parataMtra dazAmAM rahelo jIva anAdi abhyAsanA yoge sahajabhAve azubhamAM tanmaya banI jAya che. jIvanI A azubha dazA zubha AlaMbana vinA TaLI zakatI nathI ane zubha AlaMbanonI prApti puNyAnubaMdhI puNya vinA sulabha nathI. ArAdhaka mAtranuM aMtima dhyeya sarva karmathI rahita banavAnuM hoya che. paNa e dazA prApta thatAM. pahelAM vacce eka avasthAmAMthI avazya pasAra thavuM paDe che. e avasthAnuM nAma "kuzalAnubaMdhI kartavyomAM AtmAne otaprota banAvI devo' te che. A vAta daSTAMtathI vicArIe. puNyAnubaMdhI puNyanI upAdeyatA koI mANasane bhIMta upara eka suMdara citra AlekhavAnI icchA thaI. A kArya mATe prathama bhIMtane yogya banAvavI paDe che, eTale ke khADA-TekarA dUra karI jamInane saraLa, lIsI ane pANIdAra banAvavI paDe che. potAnuM citra temAM jhaLakI UThe te mATenA tamAma upAyo karavA paDe che. A badhuM thayA pachI ja temAM AlekheluM citra pratiSThAne pAme che. ahIM traNa avasthA thaI. prathama bhIMta citra mATe ayogya hatI te pahelI avasthA. tene upAyo dvArA yogya banAvI te tenI bIjI avasthA. e yogya banyA pachI temAM citra pratiSThAne pAmyuM che tenI trIjI avasthA AmAM vacce yogya upAyo dvArA bhIMtane yogya banAvavAnI kriyA karI na hota to kadI paNa temAM citra jhaLakI zakatA nahi. tema ahIM paNa jIva anAdikALathI azubha bhAvamAM ramaNatA kare che tene prathama puNyAnubaMdhI puNyathI utpanna thatAM uttamottama nimittonA baLathI zubha bhAvanAmAM lAvavo paDe che. ane e rIte jIvamAM zubhanI pratiSThA thayA pachI eTale ke aNue aNumAM zubhabhAvanI ekamekatA thayA pachI ja jIvarUpI bhIMta upara zuddhino raMga caDhI zake che. ahIM paNa traNa avasthA thaI. prathama azubha, pachI tene te te upAyo vaDe zubha banAvI te bIjI, ane e zubha banyA pachI tenA upara zuddha dazArUpI raMga caDhyo te trIjI avasthA. A anAdino krama che. je koI zuddha dazAne pAmyA che te badhA A rIte kramazaH vikAsa karIne ja zuddha dazAne pAmyA che. azubhanI ruci beThI che tyAM sudhI AlaMbananI khUba ja jarUra che. zubhanA baLathI azubhano rAga TaLI gayA pachI zubha potAnI meLe ja khasI jAya che. kAraNa ke te sajjana mitra jevo che. jarUra hoya tyAM sudhI sahAyamAM Ubho rahe ane jarUra pUrNa thAya tyAre potAnI meLe khasI jAya. enuM mukhya kAma azubhane kADhavAnuM che. jema eraMDiyuM peTamAM bharAyelA jUnA maLane kADhI pote potAnI meLe nIkaLI jAya che. tema A puNyAnaMkhudhI puNya azubhanI ruci dUra karAve che ane mokSane anukULa uttama vastuomAM uttama ruci karAvI sanmArgamAM sthira karAvI jarUra hoya (46 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 pariziSTa tyAM sudhI khaDe page UbhA rahI aneka rIte sahAya kare che ane jyAre jarUra na hoya tyAre svayaM khasI jAya che. AvA kuzalAnubaMdhI puNyane utpanna karanAra hovAthI namaskAra mahAmaMtrane puNyarUpI zarIrane utpanna karanAra mAtAnI upamA ApI che te yathArtha che. kharI rIte to uttarottara tenAthI mokSa maLe che. paNa ahIM sAthadazAne gauNa rAkhI sAdhanadazAne mukhya banAvI A phaLa darzAvyuM che. A uparathI ema paNa phalita thAya che ke sAdhya karatAM sAdhananI mahattA jarA paNa ochI nathI. kAryasiddhinA icchukane jeTalI kiMmata kAryanI hoya che eTalI ja ke tenA karatAM adhika kiMmata tenA sAdhananI hoya che. jo kharekhara kAraNa vinA kArya thatuM ja na hoya to kAraNanI upekSA karavI e kAryanI ja upekSA karavA tulya che ane kAraNano Adara te kAryano ja Adara karavA tulya che. jamInamAM pANI pragaTa karavuM e kArya che ane kUvo khodavAnI kriyA e kAraNa che. je mANasa vAstavika kAraNonuM Asevana kare che tenuM kArya avazya siddha thAya che ane pramAdane vaza thaI kAraNono anAdara karI tenuM Asevana karato nathI. to tene kadI paNa kAryasiddhi thatI nathI. yogya bhUmimAM kUvo khodatAM jema pANInI sera potAnI meLe pragaTe che tema zubha anuSThAnomAM maMDyA rahevAthI AtmAnI zuddhi thavA rUpa kArya paNa potAnI meLe thAya che. vastrane ujjavaLa banAvavuM e kArya che. vastrane dhovAnI kriyAthI jema vastramAM ujjavaLatA ApoApa pragaTe che tema zubha anuSThAnomAM saMlagna rahevAthI AtmArUpI vastramAM paNa ujjavaLatA ApoApa pragaTe che. manuSyane jyAre kSudhAnI pIDAno anubhava thAya che tyAre tene te zamAvavI arthAt tRpti meLavavI e kArya che. have kArya karavA mATe jo te vidhipUrvaka potAnI prakRtine anukULa bhojananI kriyA kare che arthAt hAtha dvArA eka eka koLiyo laIne mukhamAM mUkato jAya che ane kaMTha dvArA peTamAM utArato jAya che to kramazaH tenI kSudhA zamatI jAya che. e rIte bhojananI kriyA paripUrNa thatAM tene sudhAnI pIDAno nAza ane tRptino anubhava ApoApa thAya che. rogane prApta thayelo Arogyano arthI AtmA suvaidyanA vacana anusAra vidhipUrvaka auSadha upacAranI kriyA kare che to te ArogyarUpI kAryane sAdhanAro bane che. parvata upara ArohaNa karavA icchato manuSya jo zraddhA ane utsAhapUrvaka kramasara pagathiyAM caDavAnI kriyA kare che to te parvatanA zikhara upara jaI pahoMce che. A badhAM kAryomAM sAdhananI ja mahattA che. e sAdhanamAM Adara e kAryano ja Adara che. tethI UlaTuM sAdhanano anAdara, sAdhananI upekSA ke sAdhanamAM madhyasthatA e kArya pratye paNa anAdara, upekSA ane madhyasthatAmAM pariName che. mumukSuo mATe mokSa e sAdhya che e vAta jeTalI nizcita che, teTalI ja e vAta paNa nizcita che ke mokSa kuzalAnubaMdhI puNyanI puSTi vinA kadI paNa prApta thaI zakato nathI. e kuzalAnubaMdhI puNyanI prApti parameSThinamaskAra vinA thatI nathI e paNa nizcita che. eTalA mATe ja jJAnIoe Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyarUpI aMganuM pAlana karanAra namaskAra che. 363 parameSThinamaskAranI kriyAne ATaluM badhuM mahattva ApyuM che. parameSThinamaskAra e bhaktinI kriyA che ane bhakti e mokSanuM ananya sAdhana che. e sAdhana hovA chatAM apramattabhAva na pragaTe tyAM sudhI jJAnIoe ene sAdhya karatAM paNa adhika Adara Apyo che ane eTale sudhI spaSTa rIte kahyuM che ke "muktithI adhika tuja bhakti, muja mana vasI." kAraNa ke AvI ananya bhaktithI ja puNyAnubaMdhI puNyanI prApti sulabha bane che. e dRSTie ja ahIM parameSThinamaskArane mokSanA ananya kAraNabhUta evA puNyAnubaMdhI puNyanI jananI tarIke kahela che. puNyarUpI aMganuM pAlana karanAra namaskAra che. putrane janma ApI devA mAtrathI mAtAnuM kArya pUruM thaI jatuM nathI. janma ApavA karatAM paNa pAlana poSaNa karavAmAM vadhAre javAbadArI adA karavI paDe che. A badhI javAbadArI mAtA barAbara adA kare che. jagatamAM pAlyapAlaka saMbaMdho aneka prakAranA gaNAya che. rAjA prajAnuM pAlana kare che, pati patnInuM pAlana kare che, zeTha nokaranuM pAlana kare che, paNa A badhA pAlanamAM koIpaNa pAlaka potAnuM svatva ApIne potAnA AzritanuM pAlana karato nathI. jyAre mAtA potAnuM svatva ApIne potAnuM hIra ApIne potAnAM sukha, sagavaDa, zAnti ane sarvasvanA bhoge putranuM pAlana kare che. mAtra pAlana kare che eTaluM ja nahi paNa potAnA jIvanamAM suMdara saMskAronuM siMcana karIne putramAM te vAraso utAre che. bALakane hajAro upadeza je asara na kare te te asara mAtAnuM AcaraNa kare che. bALakanI avyakta avasthAmAM upadeza kAragata nIvaDato nathI paNa mAtAnA prakRtigata suMdara saMskAronI asara tenA jIvana upara paDe che. moTe bhAge te vakhate maLelA sArA mAThA saMskAro pramANe ja bALakanuM jIvana ghaDAya che. ahiMsApremI mAtAnAM bALako svabhAvika rIte ja dayALu bane che. bhaktipriya ane zraddhALu mAtAnA saMtAno bhaktipriya ane zraddhALu bane che. makkama manobaLavALI nIDara ane zIlasaMpanna mAtAnA saMtAno TekIlA, zUravIra ane zIlasaMpanna bane che. sevAbhAvI mAtAnA saMtAno svAbhAvika rIte ja sevAbhAvI bane che. vinIta mAtAnA saMtAno vinayazIla bane che ane udAratAguNasaMpanna mAtAnA saMtAno rAjyAdi saMpattino paNa tRNanI jema tyAga karanArA bane che eTaluM ja nahi paNa avasara Ave bIjAnI khAtara potAnA prANono paNa tyAga karatA leza paNa acakAtA nathI. A badhuM mAtA taraphathI maLelA susaMskAronuM pariNAma hoya che. svayaM uttama banyA vinA uttamatAnA saMskAro ApI zakAtA nathI. Aja sudhImAM aneka mahApuruSonI jagatane je bheTa maLI che tenuM mULa tapAsIe to uttama nararatno tarIke teonuM ghaDatara karavAmAM mukhya phALo tyAga ane vAtsalyanI mUrti evI mAtAno athavA mAtA jevuM hadaya dharAvanAra pavitra AtmAono hoya che ema jaNAyA sivAya raheze nahi. sarvasvanA bhoge mAtA Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 364 putranuM pAlana kare che. uparAMta temAM bIjI eka vizeSatA e che ke ene kadI evo vicAra paNa Avato nathI ke huM kaMI upakAra karuM chuM. kadAcitta putra ayogya nIvaDe topaNa mAtA potAnA hRdayamAM putranA avaguNane sthAna ApatI nathI. UlaTuM tenI unnati kema thAya te aMgenI aharniza ciMtA kare che. A hRdaya mAtAne ja varyuM hoya che ane tethI ja nItimAM-mArgAnusArInA guNomAM, vaDIla varganI gaNatarImAM mAtAne sauthI prathama gaNavAmAM AvI che. mAtAnI A badhI vizeSatAo jagatane mAnya che. tethI jenA dilamAM je vastunI mahattA aMkAI gaI hoya tene te prasiddha deSTAMta dvArA upadeza ApavAthI alpa prayAse aprasiddha vastu paNa samajAvI zakAya che. mATe ahIM namaskArane mAtA kahevAmAM pUrva puruSoe e rItine akhatyAra karI che. namaskArarUpI mAtA mAtra puNyAnubaMdhI zarIrane janma Ape che eTaluM ja nahi paNa puNyazarIranuM pAlanapoSaNa paNa te ja kare che. uttama vastunI prApti thayA pachI teno sadupayoga karavo e ja enI puSTi che. namaskArathI je puNya baMdhAya che te kuzalAnubaMdhI hoya che. namaskArathI uttarottara te puSTa banatuM jAya che ane pUrNa vikAsamAM paNa namaskArathI ja pariName che. namaskAranI ruci vinA paNa kadAca UMcuM pada maLI jAya paNa te pariNAme lAbhakAraka banatuM nathI. kAraNa ke namaskAranI ruci vinA baMdhAyeluM puNya vipAka kALe jIvane bhAnabhUlo banAvI vadhAre aMdhakAramAM dhakelI de che. namaskAranI rucipUrvakano je vikAsa thAya che te ja pariNAme hitakAraka bane che. namaskAra vastune meLavI paNa Ape che ane teno sadupayoga paNa karAve che. mATe te kuzalAnubaMdhI puNya kahevAya che. A kuzalAnubaMdhI puNyanI sahAya vinA jema uttama prakAranI sAmagrIno yoga sulabha nathI tema tenI sahAyatA vinA uttama sAmagrIno sadupayoga paNa zakya nathI. AtmavikAsanA icchuka koIpaNa bhavyaAtmAone namaskArathI prApta thanAra kuzalAnubaMdhI puNyanI sahAya vinA cAlI zakyuM nathI ane cAlI zakavAnuM paNa nathI. cora ane zvApada AdithI bharapUra bhayaMkara aTavImAM samartha vaLAvo jema aTavInuM ullaMghana karAvI icchita sthAne pahoMcADe che tema puNyAnubaMdhI puNyarUpI vaLAvo paNa rAgadveSa Adi doSorUpI cora ane zvApadothI bharapUra bhayaMkara evI bhavaaTavInuM ullaMghana karAvI icchita sthAnamAM mokSanagaramAM pahoMcADavAmAM pUrNa sahAya kare che. jema nisaraNInI sahAya vinA moTA mahela upara caDI zakAtuM nathI tema puNyAnubaMdhI puNyanI sahAya vinA apramattAdi ucca guNasthAnako sudhI pahoMcI zakAtuM nathI. A badhAnuM paNa mULa namaskAra hovAthI namaskArane ahIM puNyarUpI zarIrane janma ApanArI ane poSaNa karanArI mAtA tarIke kahevAmAM Avela che. A tattvane jANyA pachI namaskAra pratye adhika Adara pragaTe e sahaja che. puNyarUpI aMgane pavitra rAkhanAra namaskAra che. mAtA putrane janma Ape che ane putranuM pAlanapoSaNa kare che tema putrane svaccha rAkhavAnuM Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNyarUpI aMgane pavitra rAkhanAra namaskAra che. 365 kArya paNa mAtA ja kare che. ahIM paNa namaskArarUpI mAtA jema puNyarUpI zarIrane janma Ape che ane tenuM pAlanapoSaNa kare che tema tene pavitra rAkhavAnuM kArya paNa te ja kare che. puNyarUpI aMgane pavitra rAkhavAno artha e che ke puNyAnubaMdhI puNyane te sAnubaMdha kare che temAM paudgalika AzaMsAdi doSarUpI malinatA na bhaLe tenI kALajI rAkhe che. uttarottara vadhu ne vadhu kuzalAnubaMdhI banAvI jIvanI adhika adhika zuddhi kare che ane zuddhinI parAkASThAe arthAt mokSapada sudhI pahoMcADe che. kuzalAnubaMdhI puNyano svabhAva ja evo che ke te uttarottara adhika adhika vikAsamAM sahAyaka bane. jIvamAM laukika kIrti AdinI AzaMsA athavA prApta guNasthAnako pratye AsaMgAdi doSo AvI javAno saMbhava che. tene dUra karI AtmavikAsanI parAkASThAe pahoMcADe che, jIvanI saMpUrNa zuddhi kare che. namaskAraruci mAtAnI e ja vizeSatA che ke te puNyarUpI aMganuM evuM pAlanapoSaNa ane zodhana kare che ke tenA pariNAme jIvanI zuddhi ApoApa thaI jAya che. jaMgalamAM vasatA bhIla-bhIlaDIno vikAsa namaskAranA AraMbhathI thayo hato. tevI ja rIte sudarzana zeThanA jIvano paNa subhaganA bhavamAM namaskAra mahAmaMtranA smaraNathI vikAsa zarU thayo hato. temaja rAjakumArI sudarzanAno pUrvabhavamAM navakAra smaraNathI vikAsa thayo hato. tenA pariNAme bIjA ja bhavamAM mahApuruSone paNa Azcarya utpanna kare evuM adbhuta jIvana temanuM zAstramAM gavAyuM che. arthAt temano te vikAsa uttarottara adhikAdhika vikAsamAM pariNamyo hato. jIvarUpI haMsane vizrAntinuM sthAna namaskAra che. namaskAra e jIvarUpI haMsane vizrAMti mATe kamalanI zobhA samAna che. saMsAramAM jIvane kyAMya vizrAMti nathI. kaSAyarUpI tApathI A jIva satata tapI rahyo che. karmarUpI melathI kharaDAI rahyo che, tRSNArUpI tRSAthI tRSAtura banI rahyo che. AvI dazAmAM zAnti kyAMthI hoya ? UlaTI dizAmAM doDI doDIne jIva thAkI gayo che. vizrAMti mATe jyAM jyAM doDe che tyAM kyAMya tene sAco visAmo maLato nathI. jagatamAM visAmA aneka prakAranA gaNAya che. lobhIne dhana prApti visAmo lAge che, kAmIne rAganAM sAdhano visAmArUpa lAge che, rogIne ArogyanI prApti visAmo lAge che, bhUkhyAne bhojana ane tarasyAne pANI visAmo lAge che, tyAre bhAra upADanArane bhAra dUra thAya e visAmo lAge che. A badhA visAmA zAzvata visAmA nathI. mAtra duHkhanA kSaNika pratikAro che. kharekharo ane chello visAmo bhAvanamaskAranI prApti thavI te che. te sivAyanA visAmA thoDIvAra kAmacalAu vizrAMti bhale Ape paNa pariNAme jIvanA thAkane UlaTA vadhArI de che. te visAmo sAco visAmo gaNAya ke jenI prApti thayA pachI jIvamAM vizrAMti uttarottara vadhatI rahe. Avo visAmo namaskAranI prAptithI maLe che. namaskAranI prAptithI jIvanuM bhAvadAridraca TaLI jAya che. kinAre AvelA vahANanA jevI sthitie te pahoMce che. tethI teno AMtarika AnaMda Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 pariziSTa vadhato ja rahe che. jIvarUpI haMsane jo parameSThinamaskArarUpI suzobhita kamalanI zreNimAM lIna banAvavAmAM Ave to ene anupama vizrAMti maLI zake che. mahAjJAnIo paNa AtmAnI sAcI vizrAMti mATe A maMtranuM ja dhyAna dhare che. A maMtranA dhyAnamAM jIva parovAI jAya to ene cAre bAjuthI vizrAMti ApoApa AvIne maLe che. namaskAra mahAmaMtranI jenA hRdayamAM barAbara pratiSThA thaI jAya che tenAM duHkhanA divaso asta pAme che ane sukhano sUryodaya sarva kalAothI khIlI UThe che. A duHkhamaya saMsAra paNa tenA mATe sukhamaya banI jAya che. jyAM jyAM tenI najara paDe che tyAM tyAM zrI namaskAra maMtramAM prathamapade birAjamAna zrI arihaMta paramAtmAnI AjJAnuM ekachatrIya sAmrAjya tene dekhAya che ane sarvatra arihaMta paramAtmAnI anaMta karuNA vilasI rahI che evI tene pratIti thAya che. namaskAra sadA jayavaMta raho! A rIte navakAranA guNo apAra che ane tethI ja vivekI AtmAo pratidina A navakAranuM AdarapUrvaka ArAdhana kare che. A asAra saMsAramAM navakAramaMtra e ja eka sArabhUta vastu che. A iSTa namaskRti sadA jayavaMtI raho ! ane sau koI AdarapUrvaka navakAranI ArAdhanA karIne zAzvata sukhane prApta karo. | zivamastu sarvanatiH Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanAM kartavya zrAvake zuM karavuM joIe? dainika kartavya:- (divase zuM karavuM joIe?). vahelAM jAgavuM (navakAra smaraNa vi.), pratikramaNa, (sAmAyika), devadarzana, guruvaMdana, gRhavyavasthA, vyAkhyAna zravaNa, snAnavidhi, prabhupUjA (aSTa prakArI), bhojanavidhi, supAtradAna, vyApAra zuddhi, devapUjana (dhUpa vi.), pratikramaNa, svAdhyAya, dharmacarcA, vaDIlonI bhakti. rAtri kartavya :- (rAtre zuM karavuM joIe) dharmajAgaraNa, sukRtanI anumodanA, duSkatanI niMdA, cAra zaraNa-svIkAra, sAgAra anazana, alpanidrA, rAtri ciMtana, (azuci bhAvanA) dIkSA aMge manoratha sevana, rAI pratikramaNa parva kartavya :- (parva divase zuM karavuM joIe) pauSadha, upavAsa, dAna, zIla, tapa, bhAva, ahiMsA, jayaNA, zAsana prabhAvanA. cAtumAMsika kartavya :- (cAra mAsamAM zuM karavuM joIe) vividha niyamagrahaNa, desAvagAsika, atithi saMvibhAga, sAmAyika, vividha tapazcaryA, nUtana adhyayana, svAdhyAya, jayaNA pAlana. vArSika kartavya :- (prativarSa zuM karavuM joIe) saMghapUjana, sAdharmika bhakti, yAtrAtrika (rathayAtrA, jinayAtrA, tIrthayAtrA) jinAlaye snAtra mahotsava, devadravyanI vRddhi, mahApUjana, rAtrijAgaraNa, zrutajJAna pUjA-mahotsava, ujamaNuM, zAsanaprabhAvanA, pApazuddhi (prAyazcitta AlocanA) paryuSaNa kartavya :- (paryuSaNamAM zuM karavuM joIe) amArI pravartana (jIvadayA), sAdharmika bhakti, kSamApanA, aThThamatapa, caityaparipATI (dareka derAsara juhAravA). jIvana kartavya - (jIvanamAM mRtyu pahelAM zuM karavuM joIe.) jinAlaya baMdhAvavuM, gRhamaMdira rAkhavuM, jinabiMba bharAvavuM, pratiSThA karAvavI, dIkSA apAvavI, padavI apAvavI, hastalikhita Agama lakhAvavA, pauSadhazALA baMdhAvavI, pratibhAvahana karavI, upadhAna karavA, pAlitANAmAM cAturmAsa karavuM, saMgha kADhavo, zatruMjayanI 99 yAtrA karavI, saMgha rakSA mATe prANa tathA sarvasva ApavA taiyAra thavuM samAdhi maraNa kartavya :- (maraNa samaye zuM karavuM joIe.) dIkSA levI joIe, zatruMjayamAM mana ekAgra karavuM, cAreya AhArano tyAga karavo, guru samakSa aticAra AlocavA, sarva pApa vosirAvavA, bAravrata grahaNa, duSkatanI niMdA, sukRtanI anumodanA, cAra zaraNa svIkAra, sarva jIva pratye kSamApanA, navakAra mahAmaMtranuM smaraNa. s Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 viziSTa sAdhakanA 32 guNo viziSTa sAdhakanA 32 guNo (1) AtmAnaMdI, (2) svarUpamagna, (3) sthiracitta, (4) nirmohI, (5) jJAnI, (6) zAMta, (7) jitendriya, (8) tyAgI, (9) kriyArUci, (10) tRpta, (11) nirlepa, (12) nispRha, (13) maunI, (14) vidvAna, (15) vivekI, (16) madhyastha, (17) nirbhaya, (18) anAtmazaMsI, (19) tattvadRSTi, (20) sarva guNa saMpanna, (21) dharmadhyAnI, (22) bhavogni, (23) lokasaMjJA tyAgI, (24) zAstracakSu, (25) niSparigrahI, (26) svAnubhavI, (27) yoganiSTha, (28) bhAvayAjJika, (29) bhAvapUjA parAyaNa, (30) dhyAnI, (31) tapasvI ane (32) sarvanayajJa. manhajiNANenI sajjhAyamAM jaNAvela 31 dharmakRtyo (1) tIrthaMkaranI AjJA mAnavI, (2) mithyAtvano tyAga karavo, (3) samyaktvane dhAraNa karavuM, (4) sAmAyika, cavisattho, vaMdana, pratikramaNa, kAussagga ane paccakkhANamAM haMmezA ughukta rahevuM, (5) parvadIvase pauSadha karavo, (6) supAtre dAna devuM, (7) zIyaLa pALavuM, (8) tapa karavo, (9) bhAvanA bhAvavI, (10) svAdhyAya karavo, (11) namaskAra maMtrano jApa japavo, (12) paropakAra karavo, (13) jIvarakSA karavI, (14) jinezvara bhagavAnanI pUjA karavI, (15) jinezvara bhagavAnanI stuti karavI, (16) gurUnI stuti karavI, (17) sAdharmika vAtsalya karavuM, (18) sarva vyavahAra zuddha rAkhavo, (19) rathayAtrA kADhavI, (20) tIrthayAtrA karavI, (21) upazama bhAva rAkhavo, (22) viveka rAkhavo, (23) saMvara bhAvanA rAkhavI, (24) bhASAsamiti sAcavavI, (25) chakAya jIvonI dayA pALavI, (26) dhArmika mANasono saMsarga rAkhavo, (27) pAMca indriyonuM damana karavuM, (28) cAritranA pariNAma rAkhavA, (29) saMgha upara bahumAna rAkhavuM, (30) pustako lakhavAM, lakhAvavAM ane (31) tIrthane viSe prabhAvanA karavI. suzrAvakanA bIjA 21 guNo (1) navatatvano jANa, (2) dharmakaraNImAM tatpara, (3) dharmamAM nizcala, (4) dharmamAM zaMkArahita, (5) sUtranA arthano nirNaya karanAra, (6) asthi-hADapiMjara sudhI dharmiSTha, (7) AyuSya asthira che dharma sthira che, ema ciMtavanAra, (8) sphaTika ratnanA samAna nirmala-kuDakapaTa rahita, (9) niraMtara gharanA bAraNA ughADA rAkhanAra, (10) eka mAsamAM pAMca pauSadha karanAra, (11) jyAM jAya tyAM aprItinuM kAraNa na thAya, tevI rIte rahenAra, (12) lIdhelAM vratone zuddha pALanAra, (13) munine zuddha vastu, pAtra, annAdikanuM dAna ApanAra, (14) dharmano upadeza karanAra, (15) sadA traNa manoratho ciMtavanAra, (16) haMmeza pAMce tIrthonA guNagrAma karanAra, (17) navA navA sUtra sAMbhaLanAra, (18) navIna dharma upArjana kartA ne sahAyaka, (19) be TaMka pratikramaNa karanAra, (20) sarva jIvopara maitrI bhAva dharanAra, (21) zakti anusAra tapasyA karI bhaNavA gaNavAmAM udhama rAkhanAra ekavIsa guNovALo zrAvaka suzrAvaka kahevAya che. samAsa