Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Hinmun iminiminimum HIRAIL 9890090fgfee klluN orikkluN mrikkuN kiN ki orirN rkN orirN raaraariirikvuN kaamN kill // OM ahaM nmH|| // zrImuktivimalajI jainagraMthamAlA granthAGkaH 11 maH // // zAMtamUrti paramapUjya zrImad paM0 dayAvimalajIgaNipAdapa bhyo namaH / / // kumaarpaalprtibodhprbNdhH|| sakalasiddhAMtavAcaspati-anekasaMskRtagraMthapraNetA-AbAlabrahmacArI-paMnyAsapravara-zrImuktivimalagaNivarasyAnanyapaTTAlaMkAra-vyAkhyAnavAcaspati-zrImad paMnyAsazrIragaMvimalagaNivaropadezenamAlavADAnivAsizreSThivarya-umAjI okhAjIsutazreSThi-mAlAjI-mulacaMdajI cImanAjIpradatArthikasAhAyyena zrImuktivimalajainagraMthamAlAkAryavAhakazAMtilAla haragoSanadAsena prakAzitam saMzodhakaH-paMDita maphatalAla jhaveracaMda gAMdhI. vIra saM. 2466 jJAnasuri saM. 214 vi. saM. 1996 mukti saM. 22 prata 500 aso90090090090090f9e1901960900900900900904999efactisedledi009049effefsefG heroeciothpeechgateefselectice 6360clostael's Minummmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm eliatry.org
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibodha 60 prabaMdha: EXXXXCXXX zAha zAMtilAla haragovanavAsa The. devazAnopADo-amadAvAda. mudraka :-goviMdalAla mohanalAla jAnI prAptisthAna: paMDita maphatalAla jhaveracaMda gAMdhI The. khetarapAlanI pola-amadAvAda. mudraNasthAna :-kriznA prinTarI, ratanapoLa-amadAvAda. // 1 // For Personal & Private Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa paramapUjya, dharmadhuraMdhara, jainazAsana nabhonabhomaNi, suvihitasAdhuziromaNi, jainAgamaparizIlanazAlI, saddharmopadeSTA, vidvajjanavRMdavaMdanIya, AbALabrahmacArI, vyAkhyAnavAcaspati kavidivAkara, paramakRpAlu gurudeva anuyogAcArya zrI 1008 zrI paMnyAsapravara zrImad raMgavimalajIgaNivaramahArAjasAhebanA karakamalamAM ApazrInI preraNA upadeza ane lAgaNIthI A mahAmUlya graMtharatna prakAza pAme che to temA pratipAdita tattvatra yI bAravrata ane jIvAdi tatvono niraMtara bodha karI jagatanA bhavyaprANIone yogya mArge doranAra, parama upakArI dIrgha tapasvI zAstravizArada mahApuruSa Apa mArA paramatAraka gurudevane A graMtha samI kRtArtha thAuMchu eja bhavadIya laghu ziSya kanakanA koTi vaMdana. For Personal & Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 2 // Jain Education // OM zrIpArzvanAthAya namaH // DAnivAsi zrImAn zreSThIvarya UmAjI okhAjInAM supatnI bAI naMdAdenA jIvanano TuMka paricaya. jagatamAM seMkaDo mANaso janme ane mare che, A janmanAra ane maranAra mANasone dunIyA ke teno Aptavarga paNa gaNyA gAMThayA dIvasamAM bhUlI jAya che. paNa je mANase janmI tenA jIvanamAM paropakAra, nIti ke yogya mArgamAM kArya karyu hoya tene dareka mANasa saMbhAre che, ane tenA jIvananI tArIpha karavA sAthe tenA jIvananI anumodanA kare che. bAI naMdAde eka evAM suzIla bAI hatAM ke jenI saraLatA, dhArmikatA ane paropakAritA samAjane grahaNa karavA yogya hatI. ne tethIja temano TuMka paricaya nIce pramANe ApIe chIe. bAI naMdAdeno janma vi. saM. 1920 mAM aneka jinamaMdiro ane dharmanA AdyasthAna tarIke zobhatA marugharamAM jodhapura sTeTamA sIlAsaNanAmanA gAmamAM dharmaniSTha zeTha gomAjI mesadAjIne tyAM thayo hato, mAtapitAnA dharmaniSTha svabhAve naMdAde dharmaniSTha, jinabhaktiparAyaNa ane vyavahAradakSatAne jIvanamAM ekameka karatAM yogya UMmare pahocyAM. teonA pitA gomAjI vyavahAradakSa hovAthI samAnazIla kuLa ane svabhAvavALA sAthe karAyela lagna gRhasthajIvanane ational For Personal & Private Use Only www.jaini pratibaM prabaMdha // 2 org
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargasamAna banAve che. te barAbara jANatA hovAthI potAnA gAmathI cha mAIla dUra Avela mAlavADAnA rahIza guNavAn zeTha okhAjInA putra UmAjInI sAthe potAnI putrI naMdAdenAM lagna ko. dharmaniSTha vyavahAradakSa ane nItiparAyaNa naMdAdee potAnA jIvananI suMdara chApa zvasuragRhe pADI. ane je zvasuragRha svabhAve paNa dharmiSTha, jinabhaktiparAyaNa ane paropakArazIla hatuM te vadhu dIpavA lAgyu. zeTha UmAjI paNa ucharatI vayamAM sAmAyika, pratikramaNa, jinapUjA vigere dharmAnuSThAnamAM rakta hovA sAthe vyavahAradakSa ane nItiparAyaNa hatA, temaNe potAno dhaMdho zaruAtathI muMbaImAM zarAphIno ko. jo ke te dhaMdhAmAM zaruAtamA joie teTalI saphaLatA na maLI chatAM te nirAza ke bedIla na banyA ane temaNe te bakhate vicAyu ke lakSmI bhAgyAdhIna che. chatAM potAno puruSArtha dharmanI maryAdAmA rahI choDavo vyAjabI nathI tethI temaNe te sarAphIno dhaMdho baMdha karIne 1945 lagabhaga kApaDano dhaMdho mulajIjeThA mArakITamAM zaru karyo. zaruAtamAM ThIka kamANI thavA lAgI paNa 1949 thI 1953 nI sAla sudhI nukazAnI thavAthI dhaMdho taddana baMdha thayo ne mAthe keTaluka devU paNa thayuM. chatAM nIrAza na thatAM hImata rAkhI ne pharIthI thoDo thoDo dhaMdho kApaDano karavA lAgyA. paraMtu 1967 sudhI kharca jeTalujaM kamAyA paNa 1968 thI dharmanA pasAyathI kamANI ThIka thavA lAgI ne 1972 mAM maganalAla kesarImalanI dukAna karI te pachI sAraM kamAvA lAgyA, ne manubhAi muLacaMdanI dukAna 1983 mAM karI temAM to ghaNuMja sAraM kamAyA. pariNAme puruSArthathI mAnavane lakSmI Apo Apa male tema teonI bhAgyadazA vRddhiMgata thavA lAgI ane dhIme dhIme saMpatti vadhavA lAgI. Jain E n ternational For Personal & Private Use Only Orary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiyoSa "saMpattau vipattau ca mahatAmekarUpatA" *prabaMdha: saMpattinI vRddhimA ane saMpattinI hAnimAM eka sarakhaM jIvana jIvanAra zeTha UmAjI tathA naMdAdenA sukhamaya saMsAranA phalarupe putrIno janma thayo ane tenuM nAma mAtapitAe gajarIbAI rAkhyu, suzIla mAtapitAnA saMskAre gajarIbAI nAnI UmaramAM paNa jinapUjA, vyAkhyAna, dAnazIla vigere dharmamA ekadIla thai suMdara zrAvikAjIvana jIvI rahyAM che, ne sAthe sAthe teo bahirabhAvano tyAga karavA mATe chaha, ahama, varasItapa, vardhamAnatapa, navapadanI oLI, UpadhAnatapa vigere UpratapazcaryAmAM jIvana vyatIta karI rahyAM che. joke gajarIbAI eka AkhaM jIvana dharma dhyAnamAMja gALI rahyAM che. A suputrInA janmabAda dharmaparAyaNa A daMpatIne maganalAla (mAlAbhAI) mUlacaMdajI (bhImAbhAI) ane cImanalAla (cImanAjI) nAme traNa putro thayA. A traNe putro jANe potAnA pitAnI pratikRti na hoya tema dharmadraDha, nItiparAyaNa ane : svabhAve paropakArazIla che. taduparAMta eka bIjAnI maryAdA ane prema sau koine AkarSaNa kare tevo che. nAma teno nAza e nyAye UmAjI zeTha nahiM jevI mAMdagI bhogavI. saM. 1982 nA Aso zudi 6 nA roja svarga-2 vAsa pAmyA, svargabAsa thatAM temaNe temanA putrone potAnI lakSmIno sadvyaya karavAno ane saMpathI rahevAnuM sUcavyuM. pitAzrInA svargavAsa bAda paNa traNe bhAIokhuba prema ane saMpathI rahevA lAgyA. A saMpa ane premane pariNAme teo potAnA | jIvanamA dhIme dhIme sukhazIla thatA gayA. [A kApaDanA dhaMdhAnI zaruAta umAjInA moTA bhAI kevaLAjInA hAthathI thayela che. Jain Edua ternational For Personal & Private Use Only wwwlondvirary.org
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1945 nI sAlathI muLajIjeThA mArakITamAM ne 1945 mAM dukAnamAM nukazAnI javAthI ne kevaLAjI 1958 mAM gujarI javAthI badho bhAra UmAjIpara AvI paDayo, ne te karajadArI umAjInA hAthathI 1980 mAM dareka leNadArane bolAvIne ApI dIdhI.] pariNAme temaNe muMbaImAM kApaDanI dukAna zaru karI ane temAM maganalAla cImanalAla ane maganalAla kezarImala sAraM kamANA. A pachI paNa temaNe saM. 1982 nI sAlamAM vIjI zA. manubhAI mULacaMdanA nAmanI kApaDanI peDhI zaru karI | ane temAM paNa khubaja saMpatti meLavI. dAna, bhoga ane nAza e lakSmInA UpayoganA prakAramA dAna e sarvottama prakAra ke e hRdayamAM sArI rIte samajatA A traNe bhAIoe lakSmInA sadvyaya mATe saM. 1985 mAM mAtuzrI naMdAdenI icchAthI dharmaprabhAvaka, UjamaNuM | karavAno vicAra karyo, kAraNake A prasaMge potAnI janmabhUmi mAravADamAM pUrajosamAM rogacAlo cAlato hato ane tene pariNAme jIvana mATe talasatA aneka mAnavo mRtyu pAmatAM hatAM, gAmanA lokonI ane potAnI icchA paNa tenI kai rIte hai zAMti thAya tene mATe khuba tamannA hatI, ane sau koI samajatA hatA ke daivI kopanI zAMti dharmamArga sivAya nathI AthI temaNe temanA vatanamA game tevA upadravone zAMta karanAra zAMtisnAtra bhaNAvavAnI mahAjana pAse rajA mAgI ane te malatAM temaNe sAthe sAthe bhavya navachoDanu udyApana paNa zaru kayu. ane temA ru. 27000) sattAvIza hajArano khaca karyo, jaina jainetara sau koImAM AnaMda ane utsAha vApyo. temaja te prasaMge yAcaka vigere varga paNa dAna ane bheTathI saMtoSa pAmyo hato. Jain Eco terational For Personal & Private Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra AA // 4 // pratibodha sAmAnya bALajIvone dharmamArge lAvavAmAM Utsavo ane parvono phALo kiMmatI che. UdyApana, aTThAImahotsava, prabaMdha ane nokArazI vigere dharmaprabhAvaka kAryoM sAmAnya janatAne dharmamArge vALanAra che. kAraNake Ave prasaMge hajAro mAnavo dharmanI anumodanA karI bodhivIja pAme che, ane dharmamAM draDha bane cha. A UdyApana mahotsava sAdhAraNa na hato temaja te koI eka vyaktike kuTuMbanoja hoya tema paNa zrIsaMghe te lAgavA dIdhuM na hatuM. kAraNake gAme potAnA gAmano mahotsava vadhu suMdara diipe| te mATe khubaja jahamata ane taiyArI karI hatI. A prasaMge hAthI.nizAna, pAlakhI, benDa vigere maMgAvavAmAM AvyAM hatAM, temaja te avasare AThe divasa varaghoDA, nokArazI vigere karavAmAM AvyAM hatAM, ane dazahajAra jeTalAM bhAvika naranArIo potAnA AtmAne pAvana karavA ekaThA thayAM hatA. A UdyApanamahotsava Aje paNa saune yAda Ave tevI tenI apUrvatA ane jAhojalAlIpUrvaka ujavAyo hato AthIja tenA smaraNanimitte jeTha sudi 3 nA roja naMdAdenA suputro taraphathI daravarSe nokArazI karavAmAM Ave che. A pramANe UdyApana karIne A pradezamA jainazAsananI Unnati sArAmAM sArI karI hatI.. A UdyApana mahotsava uparAMta naMdAdee dharmamArge paNa potAnI zaktimujaba sadvyaya karavAmAM kamInA nathI rAkhI, Akhare potAnI vRddhAvasthAe pahocatAM 75 varSanI Umare saMvat 1995 nA caitra mahinAmAM potAnI pAchaLa bahoLo parivAra mukI svargavAsa pAmyAM, svargavAsa vakhate temanI vicArapariNati devaguru ane dharmamAM sthira hatI. kAraNake temanuM A jIvana dAna, zIyala, tapa ane bhAvadharmanI ArAdhanA sAthe paropakAra ane nItiparAyaNa hatuM. joke te paropakArazIla naMdAde Aje cAlyAM gayAM chatAM temanA guNone Aje temanuM kuTuMba ane AkhaMgAma saMbhArI temanA jIvananI anumodanA kare che. Jain Edi n ternational For Personal & Private Use Only www illrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ SKXSXIBABA teone maganalAlabhAI tathA mulacaMdabhAI ane cImanabhAI nAmanA traNa suputro che, ane teone paNa vistRta putrAdino | parivAra che. maganalAlabhAIne eka putrI bhIkhIbAI ane navalamala tathA otamacaMdanAmanA be putro che. muLacaMdabhAIne rAjamala, zAMtilAla, amaracaMda nAme traNa putro che, ane cImanabhAIne ve putrI ne eka putra che. Aje teonA putronI sthiti paNa khuvaja caDhatI hovA sAthe dharmaparAyaNa che. teonI muMbaImAM muLajI jeThA mArakITamA agragaNya ane pratiSThita zA. manubhAI muLacaMdabhAInA nAmanI kApaDanI peDhI ane teja mArakITamAM mAdhavarAyagalImA | maganalAla cImanalAlanA nAmanI paNa be dukAno khubaja sArAmAM sArI AvakabALI cAle che, ane teo potAnI AvakanI dharmamArge sadvyaya karI lakSmIno sadupayoga karI rahyA che. aMtamA eja amArI manokAmanA ke e traNe putraratno potAnI sadalakSmIno jainazAsananI UnnatimAM ne jainasamAjanI UnnatimAM hamezAM sadupayoga karatA rahe. eja icchA-prakAzaka caitra zukla trayodazI 1996 Jain International For Personal & Private Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdha: XXXSEXXXXXXXXXXS vAI naMdAdenA suputroe karelI khAsa khAsa sakhAvatonI noMdha nIce ApavAmAM AvI che. 501) zrImAlavADAnA derAsaramA pArzvanAthanI AMgInA. 251) zrIsiddhacakra ArAdhanavidhinI copaDI chapAvavAmAM 400 zrImAlavADAnA derAsaramA toraNanA. ___ApyA te. 501) yazovRddhi jainavAlAzrama mahuvA, 1201) brAhmaNavADA tIrthamAM nokArazI. 501) vIratattvaprakAzakamaMDaLa. 251) ,, , bIjI tIthI. 2001) meravADAmAM (siddhapura pAse) Dhora mATe pANI pIvAno 1000) zeTha ANaMdajI kalyANajI taraphathI zrIzatrujayarakhokuvo tathA havADo baMdhAvyo. pAnI TIpamAM saM. 1985 mAM. 751) rANI sTezane dharmazALA Upara hola baMdhAvyA temAM. 27000) UdyApana mahotsavamA. 701) mAlavADAnI pAThazALAmAM chuTaka chuTaka. 300) jIvadayA prabodhaka maMDaLa. 701) mAlavADA jainaskulanA vidyArthIone zatraMjaya 601) kumArapALapratibodhasaMbaMdha nAmarnu pustaka giranAranI yAtrAnA kharcanA. chapAvavAmAM. 251) yazovijayajainagurukuLa pAlItANA. 251) moTA rANIvADAnA derAsaramA prabhujIne jharInuM 251) zrIsiddhakSetra jaina bAlAzrama pAlItANA. puThIyuM karAvyuM temAM. taduparAMta bIjI paNa khAnagI nAnI moTI rakamanI sakhAvato ghaNI karI che tenI noMdha atre levAmAM AvI nathI. For Personal & Private Use Only XTrary.org Jain E t ernational
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlapratibodhaprabaMdhasya viSayAnukramaH viSaya. pRSTha 1-1 4-2 2-1 2-2 viSaya. maMgalAcaraNam ___ tajirNoddhArasaMkalpazca zIlaguNasUribhiHzrAddhAnAmAvedya bAlye vanarAjarakSAkaraNaM 2-1 sajjanamaMtrikRtanemicaityajINoddhAraH vanarAjarAjyAbhiSekaH | jayasiMhasya raivatAcalopari Agamanam 'yadatra kRtyaM cApotkaTakularAjyakAlaM bhavati tatsarvamapi tvaM kArayetyAdezapUrvakaM lIlAdevIpANigrahaH 2-2 devadAye grAmadvAdazakArpaNaM mUlarAjarAjyAbhiSekaH jayasiMhasya hemacandrasUribhiH saha samAgamaH mUlarAjAnantaraM cAmuMDarAja-valla siddharAjavijJaptyA 'zrIhemacaMdrasUrikRtA siddhahemAbhibhImadevarAjyaM 3-2 dhAnavyAkaraNaracanA, mahADambarapUrvakaM kozAgAre rAjyaM anicchati kSemarAjye karNasya rAjyaprAptiH 3-2 sthApanaM ca maNayalladevyA saha karNasya pariNayanaM 4-1 | bhinnabhinnamatadarzanena saMdehadolAdhirUDhasiddharAjajayasiMhasya janma, karNasya somanAtha-raivatAcalayAtrA kRtapraznasya kaliyuge sarvadarzanArAdhanena mukti 6-2 Jain El Internation For Personal & Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiyodha kumAra | prabaMdha padamityAdhupadezena hemacaMdrasUrikRtasamAdhAnaM 7-2 | kumArapAlasyojjayinyAM gamanaM, kuNDagezvaramaMdire maNayalladevyA somanAthayAtrAvasare siddharAjakRtakaramocanaM 8-2 | pArzvanAthapratimAprazastimadhye svavarNanadarzanaM ca, siddhapure rudramahAlayasthApanA citrakUTadurgotpattivarNanam 14-2 kumArapAlasya parivAranirdezaH kAnyakubje aputradhanatyAganiyamasaMkalpaH, AmravanasiddharAjakRtatribhuvanapAlaghAtaH kumArapAlaghAtAya nirIkSaNaM, rAjagRhe zAlibhadrajIrNasaudhAvazeSadarzanaM, vividhaprayatnAzca 9-2 jayapure sarva puSpaphalopetamanoramodyAne zakrAvatAra siddharAjabhayena kumArapAlasya tApasaveSAGgIkaraNa, tIrthanamaskaraNaM, kAmAkhye kAmadevIbhavanadarzanaM ca 16-1 vosirimitreNa saha dezATanaM, kumbhakAragRhe pracchanna- kRSNadevabhaTTasya gRhe gamanaM. siddharAjasya deha vRttyA vasanaM, ibhyavadhvA AhAralAbhazca 10-2 | tyAgaH, kumArapAlasya rAjyAbhiSekazca kumArapAlasya stambhanatIrthe gamanaM. tatra hemacandrasUri- kRSNadevasyopahAsazikSA. kRtopakArAn sarvAnAhUya bhiH saha samAgamena svarAjyAptikAlasya jJAnaM yathocitaM pratyupakaraNaM udayanamantrisambandhazca 11-1 hemacandrasUrisamAgamaH jainadharme mano nidhehItyuvaTapadrake khaDgaM nANake datvA caNakAhAraH, mahAla padezakathanaM, digvijayayAtrA, kavikRtaprazastizca kSmyArAdhanaM, kolambapattane pUjAsatkArazca 11-2 | mallikArjunasya rAjyapitAmahavirudazravaNAnantaraM PARTIEXX******* 19-2 Jain E n ternational For Personal & Private Use Only Virary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33-1 ***XEEEXXXKKEKIKK kumArapAlAnumatyA AmbaDakRtamallikArjuna zuddhadharmatattvavarNanaM 32-1-35-2 parAbhavaH caulukyAjJA pravarttanaM c| 1-2 prathamaM lakSaNaM jIvadayA-saMyamasvarUpavarNanaM AmbaDasya dAnAdhikyaM, hemasarijananIprAhiNIdevI dvitIyaM lakSaNaM-dazavidhasatyasvarUpavarNana 33-2 svargavAsazca 23-2 tRtIyaM dharmalakSaNaM-adattAdAnaparihArasvarUpakathanaM jainamunayaH ajitendriyAH, sUryamamanvAnAH iti caturtha dharmalakSaNaM-brahmacaryasvarUpakathanaM 34-2 paratIrthikakRtAkSepadyasya hemacandrAcAryakRtasamAdhAnaM 24-2 | paJcamaM dharmalakSaNaM-akiJcanatAsvarUpakathanaM 34-2 rAjapiNDatyAgavarNanaM, jainA vedabAyAH, zudrA tapaH-kSamA-dharma-RjutA-muktisvarUpadazavidhadharmavaNenaM 35-2 malAvilavastrAzca ityAkSepatrayasya hemacandra kumArapAlasya pratibodhAya hemacandra sUripratipAditasUrikRtasamAdhAnaM 26-2 samyakatvamUladvAdazavatasvarUpavarNanaM 36-1 40-2 kalpAntasthAyiyazaHprasarAya somanAthamahAdeva kaMdamUlasvarUpavarNanaM dhanavapanasaptakSetrIvarNanaM ca 40-2 jIrNoddhAraH, tatpUNa somezvarayAtrAyAM hemacandrasUrINAM jIvatattvasvarUpavarNanaM 41-2 43-1 nRpavijJaptyAgamanaM, zuddhamahAdevasvarUpavarNanapUrvakaM ajIva-pUNya-pApa-Azrava-saMvara-nirjharA-bandhamahAdevastutiH mahAdevapratyakSadarzanaM ca 29-2 mokSatattvavarNanaM 43-2 46-2 pizitamadyAdiniyamAGgIkAraH, zuddhadeva-zuddhaguru- hemacandrasUripratipAditazrAvakakriyAnuSThAna tattvavaNenaM ca 30-2 hemacandrasUrisaMkSiptajIvanaparicayaH 47-1 imations For Personal & Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra hemacandrasUripratipAditasaptavyasa naduSTatAvarNanaM bhairavAnaMda - devabodhikRtavyAmohanirasanaM harItakI praznasyottaraM // 7 // candraprabhaprasAdagata candrodaya vidhyApanaM kumArapAla - siddharAja pUrvabhavasvarUpakathanaM kumArapAlakAritAmAriprabaMdhana kaMTakezvaradevIkRtopasargAdivarNanaM ghevarANAM bhakSyAbhakSyApraznasya samAdhAnaM devandra preSita lekha varNanaM tRtIyavarNanaM caturthavarNanaM parigrahaparimANaM vAmarAzi bharaDa prabandhavarNanaM kumArapAla mahAvyathAvarNanaM vItabhayapattanAtpratimAnayanaM devacandrAcAryakRta suvarNasiddhiprArthanA niSedhavarNanaM Jain En International 50 - 1 50 - 2 51-2 51-2 52 - 1 55-1 56-1 56-2 57-1 57-1 57 -2 57-2 58-1 59 - 1 59-1 bhaginIvacasA zAkaMbharIzena saha yuddhakaraNaM ajAvyApAdakamurAMkazikSA, udayanakRtAbhigraha catuSTayaniSThApanavarNanaM ca zakunikAvihArasya jIrNoddhAraH cAhaDamaMtridAna prakarSavarNanaM amAvAsyAdine pUrNimAkaraNaM brAhmaNAnAM jainadharma kathaM dveSaH ? iti praznasya samAdhAnaM prAkRtabhASAnibaddhajaina siddhAntanindAkSepanirAkaraNaM kumArapAlasyasaMghAdhipatimanorathaH zatruJjayaraivatAcalamAhAtmyavarNanaM taduddhAravarNanaM ca zatruJjayaraivatAca latIrthayAtrAvarNanaM tIrtha mAlAropaNA va saraprasaMgagatajagaDuzrAvakaprabaMdha varNanaM ca kumArapAla bhUpAla kRtasaMkSitapUNyakRtyavaNanaM hemacandrasUrinirvANaM, ajayapAlapradattaviSArpaNena kumArapAla svargagamanaM tacchokavarNanaM ca For Personal & Private Use Only 59 - 2 pratibodha prabaMdhaH 60-2 61-1 62-2 63-1 63-2 64-1 64-2 64-2 66-1 67-1 68-2 69-1 // 7 // brary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. jinAgama ane jinamaMdira e banne A kAlamAM paramatAraka che te nirvivAda che. ne tenI vidyamAnatAmAM jainazAsanamA sarva che ane tenA abhAve kazaM nathI. dharmaviSayane pratipAdana karanAra ke tenI prabhAvanAne anusaranAra je koi graMtha hoya te jinAgama che pachI bhale te gadya padyAtmaka tihAsika, upadezAtmaka, vArtA sAhitya, AcAra viSayaka ke dharmaviSayaka mUla graMthane anusaranAra koIpaNa gratha hoya. A kumArapAla pratibodha prabaMdha tihAsika hovA chatAM kharIrIte dharmagraMthaja cha kAraNake temAM varNavela kumArapAlanI jIvanagAthA samyaktvanI dRDhatA ane dharmasanmukha vALavAnA Azaye zuddhasatyonA saMgraharUpa che. ane pUrvapuruSono tenI racanA pratyeno parizrama kumArapAlanA dharmadRDha anedharmaprabhAvaka kAryonApracAradvArA jagatamAM dharmabhAvanAnI pragaTatA sAthe dharmaprabhAvanA thAya tene laine che. vAstavika rIte A graMthamAM vikrama saM. 800 thI 1230 sudhIno zaMkhalAbaddha gujarAtano saMkSipta itihAsa aneka ghaTanAothI bharapUra rIte pUrI pADavAmAM Avyo che ane sAthe sAthe bAravrata, tatvatrayI, navatattva vigere aneka viSayonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. Jain El t ern Far Persons & Private Use On wwe tary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra PMLD. A graMtharnu nAma kumArapAlapratibodhaprabaMdha graMthamA jaNAvela cha paraMtu pratinI bAjumAM ane aMte kumArapAlaprabaMdha lakhela che to paNa ame A graMtharnu nAma kumArapALa pratibodhaprabaMdha rAkhela cha je kharekhara sArthaka che, kAraNake mahArAjA kumArapAlanI jIvanaghaTanAogeM varNana hovA chatAM graMtharnu mukhya lakSa to kumArapAlano pratibodha hemacaMdrasUri mahArAje kaha rIte kayoM te jaNAvavAnuM che, ane tethIja navatattvarnu svarUpa, zrAvaka AcAra vigere vigere vividhaviSayonuM varNana kumArapAladvArA karAyela praznonA javAba ane paratIthikonA AkSepornu paNa nirasana karI kumArapAlane pratibodha je rIte thAya te sarvanuM savistara varNana karavAmAM AvyuM che. A graMtha ekaja prati uparathI taiyAra karavAmAM Avyo che A prati saM. 1497 nI sAlamAM lakhAyela khubaja azuddhane jIrNa che. amadAvAdanA prasiddha DahelAnA upAzrayanI pratiomAM tenI bIjI prati maLI zakI nathI tethI tenI zuddhi paM. caturAvajayajIgaNivara prakAzita kumArapAlaprabaMdha ane prabaMdhaciMtAmaNi vigere dvArA karavAmAM AvI che. chatAM jyAM jyAM teno viSaya taddana judo ke baMdhabesto na lAgyo tyAM akSare akSara tevA svarupamA mukyo che. paraMtu teno pheraphAra karavAmAM nathI Avyo. A graMtha kumArapAlaprabaMdhanI prastAvanAmAM jaNAvela kartRnAmarahita kumArapAlaprabaMdhano ullekha cha teja kadAca hovo joie.. aMte presadoSa dRSTidoSa ane pramAdane laine thayela skhalanA badala kSamA mAgI aTakIe chIe. paramapUjya zAsana prabhAvaka kavidIvAkara panyAsa pravara zrImad raMgavimalagaNivara vineyANu munizrIkanakavimalajI. 1 zrIkumArapAlasya prArabhyate pratibodhaprabandho'yaM, tatra ke'pi jizAsavaH praznayanti ... ... ... ... Jain I n ternational For Personal & Private Use Only ary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ // namaH zrIpArzvanAthAya // paramapUjya zAMtamUrti zrImad paMnyAsa dayAvimalajIgaNivarapAdapatrebhyo namaH kumaarpaalprtibodhprbNdhH| svayaMkRtArthaH puruSArthabhAvaiH, jagAda yastAna jagatAM hitAya nAthaH prajAnAM prathamaH pRthivyAM, jIyA yugAdau puruSaH sa ko'pi // 1 // praNamAmi mahAvIraM sarvajJaM puruSottamam , surAsuranarAdhIzaiH sevyamAnakramAmbujam // 2 // parA manasi pazyantI, hRdi kaMThe ca madhyamA, mukhe ca vaikharItyAhurbhAratI tAmupAsmahe // 3 // ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAJjanazalAkayA netramunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH // 4 // sakalasurAsuranaranikaranAyakaziraHzekharAyamANapAdAravindazrIsarvajJopajJapathapAMtha( preSThasya )praSTasya, kalikAlasarvajJazrIhemasUrigurUpadezavivekavizeSaprAptAzeSabhUvalayapratiSThasya, sakalajaMtujAtajIvAtujIvadayAdharmaniSThasya, nijabhujabalakalitasakala bhUpAlasya zrIkumArapAlasya prArabhyate pratibodhaprabandho'yam / tatra ke'pi jijJAsavaHpraznayanti-"ko'yaM kumArapAlabhUpAlaH, kazcAyaM kalikAlasarvajJaH zrIhemacandrasarigurUH, kathaM pratiyodhastasya" iti sarvamidamAvedyamAnaM zrUyatAm-tathAhi. asmin jaMbUdvIpe bharatakSetre yugaladharmakAle pravarttamAne tRtIyArakaparyante sapta kulakarAH purA'bhUvan / teSu saptamaH Far Personal & Private Use Only Jain Edes emnational
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiSodha kumAra // 1 // zrInAbhikulakaraH / tasyAdiyoginI marUdevI svAminI dharmapatnI babhUva / tayoH putraH sakaladharmArthakAmamokSANAM catuHpuruSAthoNAM prathamaH sAdhakaH, pareSAmupakArAya prathamopadeSTA, prathamaH puruSaH, prajAnAM samyagyogakSemakaraNAt prathamo nAthaH, zaizave pravarekSuyaSTikRtAvaSTaMbhahRSTatvAtpraNAmAgateMdrasthApitekSvAkuvaMzaH samagraizvaryAdiguNopetatvAt prathamo bhagavAn prathamo jinaH samajani / tasmizcakSvAkuvaMze krameNa SaTtriMzadrAjakulAnyabhUvan / teSu mahApuruSaratnasaMkule zrIcaulukyakule SaTtriMzallakSagrAmAbhirAme kAnyakubjadeze kalyANakaTakapure zrIbhUyaDarAjA rAjyaM karoti / tena rAjJA svaputrI maNayalladevI gurjaradharitrIzaM vivAhasaMbaMdhe dattA / itazca gurjararASTraikadeze (gurjaraikadeze) vaDhiyAradeze paMcAsaragrAmabahiHpradeze zrIzIlaguNasUrayaH zakunAvalokanArtha gatAH / vana gahanamadhye vRkSazAkhAnibaddhajholikAyAM bAlamekaM dRSTvA samIpasthAM tanmAtaramUcuH / bhadre ! kAsitvaM ! tayoktaM rAjapatnyaham / kAnyakubjadezIyazrIbhRyaDarAjabhayena cApotkaTakulakamalabaMdhorasya putrasya gopanArthamatra sthitA'smi / tataH sUribhiraparAhnepi tavRkSacchAyAmanamitAmAlokya ko'pyayaM mahAnagarezvaro bhAvIti / tatsvarUpaM zrAddhAnAmAvedya (tasya) rakSA kAritA / sa ca cAlakaH zrIgurudattavanarAjanAmASTavArSiko rAjacihnaH krIDan paravAlakA'sahyatejAH samabhUt / yataHpIUNa pANIyaM saravaraMmi piTTi na diti siNhddimbhaa| ho hI jANakalAvo payai ciya sAhae tANa // 1 // tataH zrAddhaiH mAtuH samarpitaH san sa cauramAtulena saha vanadhATyAdau paribhraman anyadA kAkaragrAme dhanigRhe khAtraM dattvA praviSTo dadhibhANDe kare patite sati (bhuktvA'timAtra) bhukto'haM atreti sarva hitvA gtH| prAtastatputryA zrIdevyA gorase hastAGgulicihnAni ghRtabhRtAni dRSTvA ko'pyayaM mahApuruSo bhAgyavAniti taM bAMdhavatvena pratipadya "taM dRSTvA bhokSyAmi" iti kRtA For Personal & Private Use Only | // 1 // Morary.org Jain E n ternational
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratijJA / tatsvarUpamAkarNya rAtrau gRhamAgato vanarAjo guptavRttyA bhojanavastrAdinA satkRto mama rAjyAbhiSeke tvayaiva bhaginyA | tilakaM kAryamiti pratijJAya gtH| anyadA vanarAjena kasminnapi vane jAMbAko vaNik ruddhaH / zarapaMcakamadhyAccharadvayaM bhUmau muzcan pRSTaH kAraNaM / prAha, yUyaM trayo janAH zarAstu paMca tena dvAmyAmadhikAbhyAM kiM prayojanamiti prokte kopyayaM sattvazAlI zUraH pumAn mama rAjyakAle mahA''mAtyo bhAvIti mukto jAMbAkaH kRtapraNAmaH kimapi zaMbalAdikaM dattvA gtH| ekadA gurjarapaMcakulaM SaNmAsairudvAhitasurASTamaMDalaM caturviMzatilakSahamanANakAn catvAriMzacchatajAtyaturaMgamAn lAtvA vyAghuTayamAne pathi vanarAjena hatvA sarva jagRhe / tato varSa yAvatkAluMbhAravane sthitiM kRtvA kAnyakubjasthitirutthApitA / tato navInapuranivezAya bhUmi vilokayatA vanarAjenA'Nahillo nAma gopaH prAptastena yatra zaza kena zvA trAsitastatsthAnaM darzitam / tatastannAmnA'NahillapuraM pattanaM sakalavAstuvidyAvicArapurassaraprAkAraprAtolIparikhA-prAsAda-vihAra-harmya-hastizAlA-turaMgamazAlA-bhANDAgAra--koSThAgArA--yudhazAlA-AjasabhA-'laMkArasabhA-snAnagRha-bhUmigRha-dharmazAlA-dAnazAlA-satrAgAra-pAnIyazAlAnAdya-nATaya-gRha-krIDAgRhazAntigRha-zilpazAlA-caMdrazAlAdibhirvizAlaM sthApitam / tataH paMcAzadvarSavayasovanarAjasya rAjyAbhiSekaH zrIpattane saMvat 802 varSe zIlaguNasUribhiH jainamaMtraH rAjyasthApanA ca kRtA / tataH purA pratipannabhaginyA tilakazcakre / tasyAH mahAprasAdaH jAMbAkaH sarvakAryakSamo mahAmAtyaH samabhUt / zrIgurUpadezena rAjA vanarAjaH puNyavAn kRtajJaH paMcAzaragrAme zrIpArzvanAthapratimAlaMkRtaM nijArAdhakamUrtiyutaM prAsAdamacIkarat / Jain Educ a tional For Personal & Private Use Only www.jamendrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha | prabaMdhaH // 2 // gurjarANAmidaM rAjyaM vanarAjAtprabhRtyapi / sthApitaM jainamaMtraistu tadveSI naiva naMdati // 1 // iti loke prasiddhirabhUt , tataHSaSThivarSANi vanarAjasya rAjyaM, paMcatriMzadvarSANi tatputrasya yogarAjasya rAjyaM, paMcaviMzati varSANi kSemarAjarAjyaM, ekonatriMzadvarSANi bhUyaDarAjarAjya, paMcaviMzativarSANi vairasiMharAjya, paMcadazavarSANi ratnAdityarAjyaM, saptavarSANi sAmaMtasiMharAjyaM, evaM cApotkaTakule sapta rAjAno'bhUvan / evaM anukramavarSagaNanaiH saMvatsara 196 tato 998 varSe dauhitrasaMtAne caulukyakule rAjyaM gatam / tadAha kAnyakubjIyacaulukyazrIbhUyaDarAjasya sutaH karNAdityastatputrazcaMdrAdityastatputraH somAdityastatputro bhomAdityastasyarAja-bIja-daMDakanAmAnastrayaH putrAH, prathamo rAjakumAraH "'dIsaiviviha" iti vicArya dezAntareSu paribhraman devapattane somanAthayAtrAM kRtavAn , tatra ca svapne tvayA pattane gatvA sAmantasiMhabhaginI lIlAdevI pANigrahaH kAryaH iti somanAthavacasA zrIpattane samAyAtaH, sAmaMtasiMhanRpaM cAzvakeliM kurvantaM dRSTvA'zvadhAte rAjJA datte rAjakumAro'navasaradattena kazAghAtena pIDito hAheti zabdamakarot rAjJA kAraNaM pRSTo'vadat , deva ! azve kRtazobhanagatau kazAghAto marmAbhighAtaH saMjAtaH tatorAjJA tasyarpito'zvaH tena cAzvazikSAkuzalena darzitaM vAhakelIkautukam / jAtastayoH sadRzo yogaH yataH-- "azvaH zastraM zAstraM vINA vANI narazca nArAcaH puruSavizeSa prAptA bhavantyogyAzca yogyAzca" // 1 // tataH sAmantasiMhanRpeNAcArAdibhirmahatkulamAkalayya 1 dosai vivihaccariyaM, jANijai suyaNadujaNaviseso / appANaM ca karijai hiMDijai teNa puhavIe // 1 // // 2 // Jain Ed international For Personal & Private Use Only Jbrary.org
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33333333333EXXXXXXBOBBE "abhaNaMtANavi najai mAhappaM supurisANa carieNa kiM bullanti maNIo jAo sahassehiM dhippanti" // 1 // iti viciMtya rAjakumArasya mahatA''graheNa lIlAdevI nAmnI svabhaginI dde| anyadA kAlAntare sA''panasattvA jaataa| tasyA akANDamaraNe sacivarudaraM vidArya karSitamapatyaM mUlanakSatre jAta. tvAnmUlarAjo'yamiti nAma kRtam / tajjanmato rAjyAdivRddhiM dRSTvA madamattena sAmantasiMhena sa rAjye'bhiSicyate gatamadena cotthApyate / tadAdicApotkaTAnAM dAnamupahAsAya jAtam / taduktam "cAuDadAti" ekadA madamattena sthApito rAjye mUlarAjastena ca vikalo'yaM mAtula iti vijJAya vinAzito gRhItaM svayameva rAjyaM saMvat 998 varSe jAto rAjyAbhiSekaH sa cAtulabalaparAkramaH pratApAkrAntasakalasImAlabhUpAlaH svabalena lAkhAkaM nRpaM jitavAn / tatsvarUpaM yathA paramAravaMze kIrtirAjasutA kAmalatA zaizave sakhIbhiH saha ramamANAMdhakAre prAsAdastaMbhAntaritaM phUlhaDAbhidhaM pazupAlaM vRtA. tataH katipayaiH varSeH pradhAnavarebhyo dIyamAnA pativratA vratapAlanAya tamevopayeme. nayoH putro lAkhAkaH sa kacchAdhipaH sarvato'pyajeyaH ekAdazavArAMsvAsitamUlarAjasainyaH ekadA kapilakoTe sthito mUlarAjena ruddho dvandvayuddhaM kurvANastasyAjeyatAM dinatrayeNa vimRzya turye dine nijakuladaivatamanusmRtya tato'vatIrNadevatakalayA lAkhAko nijanne / tasyAjau bhUpatitasya / bhUpatevAtarcalite zmazrUNi padaM spRzan mUlarAjastajjananyA pativratAvrataniSThayA 'lutArogeNa bhavavaMzyA vinazyantu ' iti zapto mUlarAjaH paMcapaMcAzadvarSANi yAvadrAjyaM kRtvA ekadA sAMdhyanIrAjanAnaMtaraM tAmbUle kRmidarzanAta pUrva gajAdidAnaM dattvA sanyA| sapUrva dakSiNacaraNAGguSThe vahnimocanaM kRtvA 'aSTAdazabhidinaiH paralokamagAt / 1 aSTAdazapraharairiti pratyantare / Jain Educ e rnational For Personal & Private Use Only wwwajamellorary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiyodha kumAra0 tatastrayodazavaSoNi cAmuMDarAjasya rAjya, par3a mAsAn yAvad rAjyaM ballabharAjasya, ekAdazavaSoNi SaNmAsAn dule prabaMdhaH bharAjarAjyaM / sa svaputraM (naptAra) zrIbhImadevaM svarAjye nyasya svayaM vairAgyavAna tIrthayAtrAM kurvan mAlavake gtH| zrImuMjena "chatrAdika muzca vA yuddhaM kuru" ityukto dharmAntarAyaM matvA prazamavAn kArpaTikaveSeNa yAtrAM kRtvA paralokamasAdhayat / tatsvarUpaM bhImena jJAtam / tataH prabhRti rAjadvayavirodhaH, bhojarAjena sArdha bhImadevasya / tasya dve rAjhyau ekA bakuladevI nAmnI paNyAGganA pattanaprasiddharUpapAtraM guNapAtraM ca / tasyAH kulayoSito'pi atizAyinI prAjyamaryAdAM nRpatinizamya tavRttaparIkSAnimittaM sapAdalakSamUlyAM kSarikA nijAnucaraistasyai grahaNake dApayAmAsa / autsukyAttasyAmeva nizi bahirAvAse prasthAnalagnamasAdhayat / nRpatirvaSedvayaM yAvata mAlavamaNDape vigrahAgrahAttasthau / sA tu bakuladevI tahattagrahaNakapramANena tadvarSadvayaM parihatasarvapuruSasaMgA'bhaMga zIlalIlayaiva tasthau / nissImaparAkramo bhImastRtIya svasthAnamAgato janaparamparayA tasyAstAM pravRttimavagamya tAmantaHpure nyadhAt / taMdagajaH kssemraajH| dvitIyA rAjJI udayamatI / tasyAH sutaH karNadevaH / "kSemarAjakarNadevau, tatputrau bhinnamAtRkau / parasparaM prItibhAjau. yathA rAghavalakSmaNau // 1 // karNamAtustatastena, bhImadevena caikadA / pratipanna rAjyadAnaM, zrIkarNasya laghorapi // 2 // vazIkamiva svarga, bhImadeve divaMgate / dvicatvAriMzadvavarSANi, rAjyaM kRtvA manoramam // 3 // saundaryavaryagAMbhIrya-prajJAbuddhiguNottamaiH / rAjyakSame kSemarAje, karNo rAjyaM na vAJchati // 4 // // 3 // rAma iva kSemarAjaH, smRtvA bhASAM pitustataH / karNa mahoparodhena, svayaM rAjye nyavIvizat " // 5 // For Personal & Private Use Only www.brary.org Jain Education international
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tasya rAjJI maNayalladevI tasyAH svarUpaM kizciducyate zubhakezinAmA karNATarAda turaMgamenApahRtaH prAMtaraprAntabhUbhau nItaH kutrApi patravRkSacchAyAM sevamAnaHpratyAsannadAvapAvake prANAnAhutIcakAra / tatsUnuH jayakezinAmA tadrAjye sacivairabhiSiktaH / tasya rAjJI vijayA / tatsutA maNayalladevI nAmnI samajani / sA ca zivabhakteH somezvarasya nAmni gRhItamAtra eva pUrvabhavamasmArSIt / "yatpUrvabhave'haM brAhmaNI dvAdazamAsopavAsAn kRtvA pratyekaM dvAdazavastUni tadudyApanake dattvA zrIsomezvaranamasyAkRte bAhuloDanagaraM prAptA / tatkaraM dAtumakSamA'grato gaMtumalamabhAnA cAhamAgAmibhave bhavasya karamocanAya bhUyAsaM iti kRtanidAnA vipadyAtra jAtA / iti puurvbhvsmRtiH| __atha sA bAhuloDakaramocanAya gujarezvaraM pravaraM varaM kAmayamAnA mAtaraM prati taM vRttAntaM niveditavatI / tayA jayakezirAjAnaM jayakezirAjJA'pi tad vyatikaro jJApitaH zrIkarNasya svapradhAnapuruSaH, maNayalladevyAH kurUpatAM nizamya tasmin maMdAdare tasminneva rAjJi nibaMdhaparAM vijJAya tAmeva svayaMvarAM prAhiNot / atha zrIkarNanRpo guptavRttyA svayameva tAM kutsitarUpAM vilokya sarvathA nirAdaro jAtaH / tataH sA dikkanyAbhiriva mUrtimatIbhiraSTAbhiH sahacarIbhiH saha nRpatayehatyAkRte prANAn parijihIrSuH, zrIudayamatyA rAjyA tAsAM vipadaM draSTumakSamatayA tAbhiH saha prANasaMkalpazcakre / yataH-- "svApadi tathA mahAnto na yAnti khedaM yathA parApatsu / acalA nijopahatiSu prakaMpate bhUH paravyamane // 1 // iti nyAyAt kadAgrahAt anicchunA'pi sarvathA zrIkarNena sA pariNinye / tadanantaraM dRgmAtreNa sarvathA tAmasaMbhAvayan / For Personal & Private Use Only www.uplorary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha // 4 // kasyAmadhamayoSiti sAbhilASaM nRpaM muMjAlamaMtrIkaMcukinA vijJAya tadveSadhAriNImaNayalladevI RtusnAtAM tAmeva rahasi prAhiNot / / tAmeva striyaM jAnatA nRpatinA sapremabhujyamAnAyAstasyA AdhAnaM samajani / tadA ca tayA saMketajJApanAya nRpakarAnAmnAMkita maMgulIyakaM nijAGgulyAM nyadhAyi / prAtastadurvilasitAt prANaparityAgodyatAya nRpataye smAtaistaptatAmramayaputtalikAliGganamitiniveditaprAyazcittAya tattathaiva cikIrSave sa maMtrI yathAvadathA'vadat / sulagne jAtasya sUnoH nRpatinA jayAsiMheti nAma nirmme| sa bAlakatrivArSikaH savayobhiH samaM ramamANaH siMhAsanamalaMcakre / tadvyavahAraviruddhaM vimRzatA nRpeNa pRSTairnimittikaiH tasminnevAbhyudayini lagne nivedite rAjA tadaivAbhiSekaM cakAra / svayaM tu devayAtrAyAM gantuM manA abhUt / pAlayatyanyadA rAjyaM, jayasiMhe narezvare / cacAla devayAtrAyAM karNaH karNa ivA'paraH // 1 // zrIdevapattanAdarvAg , gavyUtaiH satabhiH sthitH| prAsAda somanAthasya, dRSTvA'bhigrahamagrahIt // 2 // yathA pApakSayaM hAra, caMdrAdityakhyakuMDale / zrItilakamaGgadaM ca, paridhAya samAhitaH // 3 // yadA somezvaraM devaM, pUjayiSyAmi bhktitH| bhokSye tadA'zanaM pAnaM, tAmbUlamapi nAnyathA / / 4 / / snAtvA prabhAse zrIkarNo, yadA'yAcata bhUSaNam / koSAdhyakSastadA''ha sma nAdiSTaM svAmibhistataH // 5 // AbharaNaM pattane'sthAta , viSaNNazca tato nRpH| tadA madanapAlAkhyo, maMDalikobravIditi // 6 // mA viSIda mahArAja! maMtrasiddhidharA yataH / mayA santi sahAnItAH, zrI dhneshvrsuuryH||7|| atha rAjJAbhyarthitaistairaNahillAkhyapattanAt / AkRSTimaMtraNAkRSyAbharaNaM tatsamarpitam / / 8 / / For Personal & Private Use Only // 4 // Jain Ec h ternational wwsaMbrary.org
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sampUrNAbhigraho rAjA, prAha sUrivaraM prati / yuSmAbhirjIvitaM dattaM, mamAbhigrahapUraNAt // 9 // gRhANa tadidaM rAjyamityuktaH sUrirabravIt / rakSa jIvavadhaM rAjannavarAtradvaye'pi hi // 10 // tatheti kRtvA saMsAdhya, surASTramaMDalaM nRpH| cakAra vAmanasthalyAM, sajjanaM daMDanAyakam // 11 // tato madanapAlena, vijJaptaH krnnbhuuptiH| sArdha dhanezvarAcAryairArUDho raivatAcalam // 12 // sajano'pi svagurubhiH, zrIbhadrezvarasUribhiH / caturvidhena saMghena, sAdha rAjAnamanvagAt / / 13 // zrInemibhavanaM jIrNa, vIkSya kASThamayaM ttH| sajano gurUNA''diSTe, jIrNoddhArakRte kRtI // 14 // yataH-"jiNabhuvaNAI je uddharaMti bhattIe sddiapddiaaii| te uddharanti appaM, bhiimaaobhvsmudaao||15|| athavA-appA uddhariu ciya uddhario taha ya tehiM niyvNso| anne abhavvasattA aNumoaMtA yajiNabhavaNaM // 16 // iti zrAddhadinakRtye" yuktamidamupadezakathanaM sAdhUnAm / yataH-- "rAyA amacca sihi kuDubie vAvi desaNaM kaauN| jiNNe puvvAyayaNe jiNakappI vAvi kAravaI" // 17 // jIrNoddhArAya vijJaptaH, sajjanena nRpastataH / surASTrodrAhitaM dattvA'NahillapuramAyayau // 18 // atha bhadrezvaraH sUriH, sajjanena sahASTamam / tapaH kRtvAMbikAdevImAhvAnayadadInadhIH // 19 // pratyakSIbhUya sA'pyUce, yuvAbhyAM kimahaM smRtA / marirAha nemicaityamuddhariSyati sajjanaH // 20 // haraS EXEKX Jain E WAValary.org For Personal & Private Use Only n ernational
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 5 // tadenamanujAnIhi pASANakhanimAdiza / ambA'pyUce bhavatvetadalpAyuH sajjanaH punaH // 21 // daNDAdhipaH prAha kAryastIrthoddhAro vizeSataH / paralokaprasthitAnAM, pAtheyaM dharma eva yat // 22 // dIpe mlAyini tailapUraNavidhistoyaM drume zuSyati / prAvAro himasaMgame jalagRhaM grISme jvarojAgare nirvAtaM kavacaM zaravyatikare rogodbhave bheSajam / dharmo mRtyumahAbhaye sati satAM saMsevituM yujyate // 23 // ambAnujJAM tato labdhvA, pASANasya khaniM ca saH / zrInemicaityaM SaNmAsyAM, kalazAntamakArayat / / 24 // jyeSThasya sitapacamyAM, ziro'rtto'tha sajjanaH / aMbAdevIvacaH smRtvA, jAtapaMcatvanizcayaH / / 25 / / Adizya parazurAmaM, svaputraM dhvajaropaNe / bhadrezvaraguroH pArzve, saMstAravratamagrahIt // 26 // dinASTakaM pAlayitvA'nazanaM sajano muniH / divaM jagAma putro'sya dhvajAropaM vyadhApayat // 27 // dvayo rAjJornaikatrAvasthAnaM yuktamiti AzApallInivAsinaM prabalabhujabalazAlinaM AsAkaM bhillaM jitvA karNAvatIM purIM - vidhAya ekonatriMzadvarSANi rAjyaM kRtvA paMcatvamApa / atrAntare parazurAmeNA'cinti, rAjA zrIjayasiMho daMDaM zodhayiSyati tadA kiM bhAvi iti vicintya kSobhapare jAte tadvAmanasthalInivAsibhirvyavahAribhirdaNDadAnaM pratipannam / Jain EduInternational 46 atha paMcatvamApanne karNadeve mahIpatau / zrImAn jayasiMhadevaH svayaM rAjyamapAlayat // 1 // tataH samudramaryAdA mahI tena vazIkRtA / siddho varbarakazcAtha siddharAjastato'bhavat " // 2 // For Personal & Private Use Only * pratibodha prabaMdhaH // 5 // brary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti ghanatareSu dezeSu nijAjJAM jaganmAnyAM dApayitvA valamAno raivatAcalAsanAM vAmanasthalI praap| tatra daNDanAyakamAkArya daNDamayAcata / daNDAdhipenoktama-"zrIraivatAcalopari mahA'bhayasthAne nikSipto'sti" / tato rAjA raivatAcalaM gantu micchavirmAtsaryAta liMgAkAramiti niSiddho'pi zrIkaNasya nijapiturgamanaM zrutvA chatrazilAyAM chatramocanaM ca kRtvA gatastatra gajendrapadakuNDe snAtvA zrInemijinapUjAM vidhAya tuSTAva yathA jyotiH paraM paraM brahmA-paramAtmanamityapi ye stuvanti budhA nityaM, sa zrInemijinaH shriye||1|| cidAnaMdamayaM yasya, svarUpaM yogacakSuSA / pazyanti yogino nityaM, sa zrInemijinaH zriye // 2 // 'ityAdi stutvA dharmazAlAyAmupavizya prAsAdaramyatAM vilokyoce dhanyau mAtRpitarau yenedaM maMdiraM kAritam / atrAntare parazurAma uvAca- 'rAjan dharaNItale zrIkarNadevamaNayalladevyau dhanye yayoH sUnurbhavAn / zrIkarNavihAro'yaM matpitrA | kArito varSatrayodghAhitavyayena, yadi devapAdAnAM prAsAdecchA vartate tadA prAsAdaH vA dravyecchA tadA dravyaM vyavahArigRhe sthaapitmsti'| tanizamya pramudito rAjA prAha, bhavyaM sajjanena daNDAdhikAriNA kRtam , yadatra kRtyaM bhavati tatsarvamapi tvaM kArayetyAdizya devadAye grAmadvAdazaka dattvA zrIzatrujayamAjagAma / AkRSTa kRpANakairviniSiddho rAtrau samAruroha / zrIyugAdidevasya | saromAMcaH pUjAM vidhAya stutimakarot / yathA namo yugAdidevAya, tasmai jJAnamayAtmane / prAvartanta yataH sarvaheyopAdeyabuddhayaH // 1 // carAcaraM jagatsarva, yasyA'ntaHpratibimbitam / tasmai yugAdidevAya, paramajyotiSe namaH // 1 // Jain E t ernational For Personal & Private Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 6 // iti zrIAdijinaM stutvA dvAdazagrAmAn devadAyaM kRtvA vividhatoraNapatAkAlakSalakSitaM zrIpattanaM prApa / pratidinaM sarvadarzanineSu AzIrvAdadAnAyAhUyamAneSu yathAvasaramAkAritA jainAcAryAH zrIhemacandramukhyAH (siddharAjamAgatya) nRpeNa dukUlAdinA''vajjitAH sarvairapi kavibhipratibhAbhirAmaiH dvidhApi puraskRtAstato nRpataye zrIhemacaMdra ityAziSaM papATha bhUmi kAmagavi svagomayarasairAsiMca ratnAkarA / muktA svastikamAtanudhvamuDupa tvaM pUrNakuMbhIbhava chitvA kalpatarodalAni saralairdivAraNAstoraNAnyAdhatta svakarairvijitya jagatIM nanveti siddhaadhipH|| asmin kAvya niSprapaMcaM prapaMcyamAne tadvacanacAturIcamatkRtacetA nRpatistaM prazaMsan kaizcidasahiSNubhirasmacchAstrAdhyayanabalAdeteSAM vidvattetyabhihite rAjJA praSTAH zrIhemacaMdrAcAryAH prAhu: "purA zrIjinena-zrImanmahAvIreNa indrasya purataH zaizave yadyAkhyAtaM tajjainendravyAkaraNamiti vayamadhIyImahi" iti vAkyAnantaraM 'imAM purANavArtAmapahAya asmAkamapi saMnihitaM kamapi vyAkaraNakartAraM vrata' iti tatpizunavAkyAnantaraM nRpaM sUrayaH prAhuryadi siddharAjaH sahAyI bhavati tadA katipayairava dinaipaMcAMgamapi nUtanaM vyAkaraNaM rcyaamH|" / ___ . atha nRpeNa pratipannaM 'rAjannidaM bhavatA nirvahaNIya'miti abhidhAya visRSTAH svapadaM sUrayaH prApuH / tato bahubhyo dezebhyastattadvedibhiH paNDitaiH samaM sarvANi vyAkaraNAni samAnIya zrIhemacaMdrAcAryaiH zrIsiddhahemAbhidhAnaM pradhAnamabhinavaM paMcAgamapi vyAkaraNaM sapAdalakSagranthapramANaM. saMvatsareNa racayAMcakre / rAjavAhyakuMbhikuMbhe tatpustakamadhiropya sitAtapavAraNe dhriyamANe cAmaragrAhiNAbhyAM cAmarayugmavIjyamAnaM nRpamaMdiramAnIya prAjyavyayasaparyApUrvakaM kozAgAre nyadhIyata / nRpAjJayA'nyAni vyAka // 6 // Jain E t ernational For Personal & Private Use Only Kalary.org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ - raNAni apahAya tasminneva vyAkaraNe sarvathA'dhIyamAne kenApi matsariNA bhavadanvayavarNanAvirahitaM vyAkaraNamiti vyAharatA kruddha hai| nRpe nRpAMgavacanAt tadaiva buddhayA dvAtriMzacchlokAnnUtanAnnirmAya dvAtriMzatsUtrapAdeSu tAn saMbaddhAneva lekhayitvA prAtarnupasabhAyAM vAcyamAne vyAkaraNe 'haririva0 1 'cakre zrI0 2 ityAdizcaulukyavaMzopazlokAn dvAtriMzacchlokAn vilokya pramudito rAjA vyAkaraNaM vistArayAmAsa / tato rAjAjJayA sarvaH ko'pi haimavyAkaraNaM paThati bhaNati cabhrAtaH! pANini! saMvRNu pralapitaM kAtaMtrakathAkathAm / mA kArSIH kaTu zAkaTAyanavacaH kSudreNa cAMdreNa kim ? / kaH kaMThAbharaNAdibhirvaTharayatyAtmAnamanyairapi / zrUyante yadi tAvadarthamadhurAH zrIsiddhahemoktayaH // 1 // tathA zrIsiddharAjadigvijayavarNanAtmako dvAzrayanAmA granthaH samarpitaH zrIhemasUrInabhyarcya, sarvavidyAvizAradAn vyAkaraNaM siddhahemaM tato rAjA pravarttayet // 1 // . athAnyasminnavasare siddharAjaH saMsArasAgaratitISaryA sarvadarzaneSu sudevatvasudharmatvasupAtratvajijJAsayA pRcchayamAneSu / nijastutiparaniMdApareSu saMdehadolAdhirUDhamAnasaH zrIsiddharAjo hemAcAryamAkArya vicArya kAyaM papraccha / AcAryaistu caturdazavidyAsthAnarahasyaM vimRzya iti paurANikaniNayo vaktumArebhe / "yatpurAH kazcidvyavahArI pUrvapariNItAM patnI parityajya nUtanagRhiNIsAskRtasarvasvo jAtastataH sadaiva pUrvapatnyA pativazIkaraNAya tattadvedibhyaH kArmaNakarmaNi pRcchayamAne kazcidvauDadezIya iti prAharazminiyaMtritaM tava patiM karomIti uktvA kizcidavicintyaM vIrya bheSajaM upanIya bhojanAntardeyamiti bhASate sma / kiyahinAnte samAgate kSayA(?)hanitayA tathAkRte sa pratyakSaM vRSabhatAmApa / sA ca tatpratIkAramanavabudhyamAnA vizvavizvAkrozAn XXXSEXXXXXXXX Jain Educ a tional For Personal & Private Use Only www.jamat.Ary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 7 // sahamAnA nijaduzcaritaM zocayantI kadAcinmadhyaM dine dinezvarakaThoratarakaranikaraprasaratapyamAnA'pi zADvalabhUmiSu taM vRSabharUpaM pati cArayantI kasyApi tarormUle vizrAntA nirbharaM vilapantI sthitA, tasyAH AlApaM nabhasi akasmAt zuzrAva tadA tatrAgato vimAnAdhirUDhaH pazupatiH, bhavAnyA taduHkhakAraNaM pRSTo yathAvasthitaM nivedya ca tarozchAyAyAM puMstvanibaMdhanamauSadhaM tannirvandhAdAdizya tirodadhe / sA tadanu tadIyAM chAyAM rekhAGkitAM nirmAya tanmadhyavarttina auSadhAGkurAnucchedya vRSabhavadane nikSipantI tenApyajJAtasvarUpeNa auSadhAGkureNa vadananyastena sa vRSabho manuSyatAM prApa / yathA tadajJAtasvarUpeNApi bheSajAMkureNa sA samIhitakAryasiddhiM cakAra / tathA kaliyuge mohAndhite tirohitapAtraparijJAne sabhaktikaM sarvadarzanArAdhanenAviditasvarUpamapi muktipadaM bhavatIti nirNayaH / punaH pAtra parIkSAvicAre zrIhemasUrayaH prAhuH "rAjan ! dvaipAyanayudhiSThira bhImasaMvAde pAtraparIkSAyAM bhIma uvAca -- "mUrkhastapasvI rAjendra ! vidvAMzca vRSalIpatiH / ubhau tau dvAri tiSThete, kasya dAnaM pradIyate" // 1 // yudhiSThira uvAca "sukhAsevyaM tapo bhIma ! vidyA kaSTadurAsadA / vidvAMsaM pUjayiSyAmi, tapasA kiM prayojanam " // 1 // bhImopyace "zvAnacarmagatA gaMgA, kSIraM madyaghaTasthitam / apAtre patitA vidyA, kiM karomi yudhiSThira ! " // 2 // dvaipAyana uvAca -- "na vidyayA kevalayA, tapasA cApi pAtratA / yatra jJAnaM kriyA cobhe, taddhi pAtraM pracakSyate " // 3 // For Personal & Private Use Only Jain Edu intemational pratibodha prabaMdhaH // 7 // Valbrary.org
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ edhaMvidhaguNapAtrabhaktyA muktiriti zrIhemacaMdrAcAryaiH sarvadarzanasaMmate nividite sati sarvadharmAn zrIsiddharAja aarraadh| ___ atha sA maNayalladevI jAtismaraNAt pUrvabhavavRttAntaM zrIsiddharAje nivedite sati zrIsomanAthayogyAM sapAdakoTimUlyAM hemamayIM pUjAM sahAdAya bAhuloDanagare saMprAptA / tatra paMcakulena kArpaTikeSu kadarthyamAneSu rAjadeyavibhAgasyAprAptyA sabASpaM pazcAnnivaryamAneSu zrImaNayalladevI hRdayAdarzasaMkrAntabASpA svayameva pazcAdayAghuTantI aMtarA aMtarAyIbhUtena zrIsiddharAjena vijJApayAMcake svAminyalamamunA saMbhrameNa "kuto hetoH pazcAnnivaya'te" iti rAjJAbhihite yadaiva sarvathA ayaM karamokSo bhavati tadaivAhaM zrIsomezvaraM praNamAmi nAnyatheti, kiMcAtaH paramazananIrayozca niyamaH iti rAjA zrute paMcakulamAkArya tatpaTTakasyAnte dvAsaptatilakSAn utpadyamAnAn vimRzya taM paTTakaM vidArya mAtuH zreyase taM kara muktvA tatkare jalaculukaM sa muzcati sm| tadanu viprAH pRSTAH karamokSe kiMphalaM / tairuce-- "akare karakartA ca gosahasravadhaH smRtH| pravRttakaravicchede gavAM koTiphalaM bhavet" iti smRtiH||1|| __tacchrutvA mudito rAjA, atha sA somezvaraM gatvA tayA suvarNapUjayA abhyarcya tulApuruSagajAzvagodAnAdIni / mahAdAnAni dattvA matsadRzaH ko'pi nAbhUnna bhaviSyatIti daryAdhmAtA nizi nirbharaM prasuptA tapasviveSadhAriNA tenaiva devena jagade "ihaiva madIyadevakulamadhye kAcitkArpaTikanitambinI samAyAtA'sti / tasyAH sukRtaM yAcanIyaM tvayA" itthamAdizya tirohite tasmin rAjapuruSaivilokya sA samAnItA tasmin puNye yAcitepyadadAnA kathamapi tvayA yAtrAyAM kiM vyayIkRtamiti uktA satI sA prAha / "bhikSAvRttyA yojanazatAni dezAntaramatikramya bastanadivase kRtatIrthopavAsA pAraNadine kasyApi sukRtinaH Jain Ede temational For Personal & Private Use Only www.c brary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 8 // pratibodha sadane bhojanArthamupaviSTA / tadarddha atithaye dattvA ca svayaM pAraNakaM akArSam / bhavatI puNyavatI yasyAH pitRbhrAtarau nRpo patisutau ca rAjAnau bAhuloDakara dvAsaptatilakSAn mocayitvA sapAdakoTimUlyayA saparyayA agaNyapuNyamarjayantI mahIyasi puNye satyapi kRze'pi kathaM lubdhA'si / he maNayalladevi! yadi na kupyasi tadA kizcidvacmi / tattvatastava puNyAt mama puNyaM mahItale mhiiyH| yataH "saMpattau niyamaH zaktau sahanaM yauvane vratam / dAridraye dAnamatyalpamatilAbhAya jAyate" // 1 // . iti tasyA yuktiyuktena vAkyena sarvakaSagavaM visasarja zrIpattanaM prAptA / anyadA siddhapure rudramahAlayaprAsAde niSpadyamAne maMtriNA ca caturmukhazrIrAjavihArAkhyazrImahAvIraprAsAde kAryamANe pizunapraveze rAjA svayamavalokanArthamAyAtaH papraccha ca ko'tra vizeSaH zrIhemasa ribhiH proktaM deva ! mahezvarasya lalATe caMdraH zrIjinasya pAdAnte navagrahA bhavanti iti vizeSaH rAjA tana manyate / tato vAstuvidyAvizAradaH sUtradhAro vicAraM prAha-"sAmAnyalokAnAM gRhadvAraM paMcazAkhaM rAjJAM saptazAkhaM rudrAdidevAnAM navazAkhaM zrIjinasyaikaviMzatizAkhaM dvAram / aSTottarazataM ca mnnddpaaH| rudrAdinAmeka eva / zrIjinasya padmAsanaM chatraM siMhAsanaM ca nAnyadevAnAM cetkazcitkArayati sUtradhAraH karoti tadA dvayoH vighnamutpadyate nAnyathA vAstuvidyAyAH sarvajJabhASitatvAt / etadAkarNya siddharAjaH pramuditaH svayaM rAjavihAre kalazAropaNAdikamakArayat / "mudgAnudgatamudgarAnurugadAghAtodyatAn vyantarAn / vetAlAnatulAnalAbhavikaTAn jhoMTIgaceTAnapi / jitvA sattvaramAjitaH pitRvane, naktaMcarAdhIzvaram / baDvA barbaravarIpatirasau cakre cirAt kiMkaram / / evaM sarvatrAkhaNDapratApo jayasiMho rAjyaM kroti| w Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only brary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ itazca kSemarAjasya, putro devaprasAdakaH / tasya putrAstrayastribhuvanapAlAdayo'bhavan // 44 // tribhuvanapAlasyA'bhUtsutaikA tnyaastryH| AdyaH kumArapAlAkhyo, raajlkssnnlkssitH||45|| mahIpAlaH kIrtipAlastathA prImaladevyabhUt / zrIkRSNadevamadena, voDhA mohaDavAsake // 46 // bhAyo bhopAladevIti, kumArasya babhUva ca / kumArapAlasya putrI lAlUH sAGgasundarA / atrAntare siddharAjo daivajJa pRSTavAniti // 47 // mama pade ko bhavitA, sopyUcesti mahAbhujaH / madhye dadhisthalikAyA, yaste bhraatRvynNdnH||48|| rAjyaM no mama putrasya, jIvati bhrAtRnaptari / tattaM jJAtvA haniSyAmItyaciMtayadatha nRpaH // 50 // tato'sau pAdacAreNa, kapotImudvahan svayam / gatvA prabhAse putrArtha, somanAthamanAthayat // 51 // somanAtho'pyathovAca, mayA rAjyadharaH purA / sRSTaH kumArapAlo'sti, tadalaM putrayAJcayA // 52 // saviSAdastato bhUpo, vyAvRttaH pattanaM prati / asmin jIvati, putro'pi na me bhAvItyaciMtayat / / 53 // maMtriNe kathite tvetat , sopyUce yuktameva tat / yadA pUrva devapAdo, vijetuM mAlavAn gataH // 54 // ghATe durvalikAyAzca, saMruddhe yazavarmaNA / yuSmAbhiH jJApitazcAhaM, pArApataprayogataH // 55 // tribhuvanapAlasyaitattadA rAjyaM samarpitam / tvatsamIpe'hamAyAstena rAjyaM vazIkRtam // 56 // nirjitya yazavarmANaM, tvayA yAte'pi vakti sH| rAjyaM dAsye svaputrAya, hatvA siddhanarezvaram // 57 // Jain Ed i ntematonai For Personal & Private Use Only w oraryong
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha iti maMtrivacaH zrutvA, kruddhaH siddhaadhipsttH| tribhuvanapAlaM devaM, ghAtayAmAsa ghaatkaiH|| 58 // prabaMdhaH kumArapAlo'pyavantyAM, preSya bhrAtRpitRvyakAn / bhAryA bhopAladevIM tu, dadhisthalyAmamuzcata // 59 // svayaM tu stripuruSANAM, maThAdhipatisannidhau / kapaTena jaTAdhArI, bhUtvA zrIpattane sthitH|| 60 // siddharAjo'pi tatrasthaM, jJAtvA taM ca kathaMcana / kSayAhne (prAsAde) karNadevasya, dvAtriMzattApasaiH saha // 61 // taM nimantrya maThAdhIza, paMktyA dhAvan padau svayam / dadarza rAjacihnAni, kumArasya ca pAdayoH // 62 // upalakSya kumAra taM, rAjJA pRSTo maThAdhipaH / avocacca trayastriMzattApasA vayamAsmahe // 63 // nAnAvidhairbhakSyabhojyaiH, rAjA saMbhojya tAnatha / dhautapotIkRte teSAM, bhANDAgAre svayaM gataH // 64 // atrAntare kumAro'pi, gRhItvA kuNDikAM kare / utkrAntiAjato naMSTvA, kuMbhakAragRhaM gataH // 65 // ApAke racyamAne tu, mRtpAtrANAM tu kRpaalunaa| Aligena tadantastaM, nidhAyeti surakSitaH // 66 // siddharAjo'pyadRSTvA taM, pRSTe'praipIcca sAdhanam / AgataM sAdhanaM preSya, yayau sNmukhmaaligH||67|| rATpuruSastataH pRSTaM, pumAn kazcidihA'yayau / kimaMdhA yUyamagre'pi, kinna pazyatha pAvakam // 68 // rAjaloke gate tena, nAzi bho bho nizi ? (nAzitaM nizi chntrk)| dRSTvA sainyaM prage'kasmAtkumAro hAlikaM jgau|| rakSa mAmiti tenA'pi, sa channaH kaNTakAbharaiH / tamadRSTvA sainyamamapi, gataM vyAghuTya pattane / / 70 // nisRtyA'tha kumAro'pi, muMDApya vikaTA jaTA / gatvA dadhisthalI rAtrau, militaH svajanaiH samam // 71 // wwwmrary.org // 9 // Jan Educ a tional For Personal & Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ EKKARXXXX** AkArya vosiriM mitraM, kulAlamAligaM tathA / gaMtuM dezAntaraM tAbhyAM, saha yAvadamaMtrayat // 72 // tAvadujjAgarodvinau, janakAvucatustayoH / bhavatAM mantraNairdagdhAH, keyaM jAgarikA mudhA // 73 // yadvA kumArapAlasya, rAjyaM yadi bhaviSyati / tatkathaM vosire tubhyaM, lATadezaM pradAsyati // 74 // kiMca re Aliga tava, citrakUTasya paTTikAM / vabaMdha zakunagranthi tacchrutvA rAjanaMdanaH // 75 // AligaM bhopaladevyA, saha praiSIdavantikAM / svayam vosiriyuktastu, cele dezAntaraM prati // 76 // vrajannevaM kumAro'pi, nAnAzcaryAvalokadhIH / vizrAntastarucchAyAyAM, yAvadasti samAhitaH // 77 // tAvadvilAnmUSakaM mukhena rUpyanANakamAkarSantaM nibhRtatayA vilokya yAvadekaviMzatisaMkhyAni dRSTravA eka gRhItvA cilaM | praviSTaH kumArapAlaH pAzcAtyAni tu sarvANi gRhItvA yAvannibhRtIbhUtvA tiSThati tAvanmUSakastAnyanavalokya tadA vipede|| tacchokazaMkAvyAkulitamAnasazciraM paritapya cetasIdaM cintayAmAsa arthAnAmarjane duHkhaM, arjitAnAM ca rakSaNe / nAze duHkhaM vyaye duHkhaM, dhigarthe duHkhabhAjanam // 1 // dhaneSu jIvitavyeSu, strISu cAnneSu sarvadA / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAMti ca // 2 // ___ tasmAtpuro vrajan kayA'pi ibhyavadhvA zvasuragRhAtpiturgrahaM vrajantyA pathi pAtheyA'bhAvAt dinatrayakSutkSAmakukSiH bhrAtRvAtsalyAtkumArapAlaH karpUraparimalazAlinA zAlikaraMbena suhitIcakre / tadaucityena hRSTo'cintayatakaracaluyapANieNa vi, avasaradinneNa mucchio jiyai / pacchA muyANu sundari ghaDasayadineNa kiM teNa // Jain Edeg e mational For Personal & Private Use Only wwww. lary.org 11
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 10 // jaM avasareNa na huyaM dANaM, viNao subhAsiyaM vayaNam / pacchA gayakAleNaM, avasarahieNa kiM teNa // 2 // tasmin karoTakagrAme, uSitvA jAtalaMghanau / acchAMbibhyAM dvitIye'hni, prayAtau maharadvaye // 1 // kumAro vosiriM prAha, adya syAdbhojanaM katham / so'pyA''hA'sti jananI me, sA me dAsyati bhojanam ||2|| yataH - pratidinamayatnalabhye, bhikSukajanajanani sAdhukalpalate / nRpanamani narakatAraNi / bhagavati ! bhikSe ! namastubhyam // 3 // ityuktvA vosirirbhikSAM kRtvA yAtastadantike / karaMbakumbhaM saMgopya, bhikSAmuNDImupAnayat ||4|| kvobhAvapi suptvA ca pUrvamAdAya vosiriH / karaMcaM yAvadaznAti kumAro'cintayattadA // 5 // ahossya nyUnatA yena, mujhe mayyekako'yasau / jIrNe karaMbe sopyAhottiSTha bhukSva nRpAtmaja ! // 6 // U kumAraH kiM pUrvamekAkI bhuktavAn bhavAn / sa Uce mama bhikSArtha, gatasyoktaM striyaikayA ||7|| karaMbakumbhaM he vipra ! rAtrAvudghaTitaM sthitam / gRhANa yadi ! te kArya, na punarmama dUSaNam ||8|| varaM bhavatu me mRtyU, rakSaNIyo bhavAn punaH / gopitaH sa mayA''dAya, svayaM bhuktvA parIkSitaH // 9 // rAjye dAsye tava grAmamenamuktveti rAjasUH / prApto DAMgarikAgrAme, sAdhvIlakSmIzriyo maThe // 10 // tayA ca kSudhito jJAtvA, bhojitazcArumodakaiH / tathaivArpitapAtheyaH, paTalApadrakaM gataH // 11 // tatrezvaravaNigvATyAM praviSTasya paTI gatA / na labdhA cAbhirapi viSAdo'sya mahAnabhUt ||12|| For Personal & Private Use Only pratibodha prabaMdhaH // 10 // brary.org
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAvRtya vosiriH paTI, stambhatIrtha gatastataH / zrIhemasUrIna papraccha, kadA setsyati vAMcchitam / / 13 / / lokottarANi cihnAni, tadaMge vIkSya sarvataH / tepyacanapatirbhAvI, sArvabhaumo nrottmH||14|| tAM vANI nizamyA'sau, harSamAlAsamAkulaH / uvAca rAjyasaMdeho. mriyate tu kSudhAdhunA // 15 // zrIvikramAd zaradAM navanavatyadhikeSu kArtike mAse, hastArke dvitIyAyAM gateSvekAdazazateSu // 16 // bhavatastadAbhiSeko na bhavati yadi rAjyasaMbhavastanme / yAvajjIvaM niyamo'taH paraM sanimittasya / / 17 // iti nizcayaM zrutvA kumArapAlaH prAha yadyadaH satyaM tadA tvameva rAjA'haM tava sevakaH / zrImarirvabhASe "rAjan surAsuranaranikaranAyakamukuTamaNikiraNanIrAjitapAdAravindasya zrIsarvajJasya zAsane prabhAvako bhavatu bhavAn" / iti pratipannaM rAjJA / itazcAgAdudayano gurunnantuM sutaiH saha / AkhyAyAmrabappabhaTayordaSTAntaM hemasUribhiH ? // 1 // proktaM ceti kumArAya, bhavitA paramArhataH / sArvabhaumastato maMtrina ! sanmAnyo'yaM mahAdarAt // 2 // asyodayanasya puNyodayaH kathyate yathApUrva marumaNDalIvAstavyaH zrImAlavaMzyaHudA nAmAbhidhAno vaNika, prAvRSi kAle prAjyAjyakrayAya nizIthe vajan karma karairakasmAt kedArAdaparasmin pUryamANe'bhobhiH ke yUyamiti pRSTe tairvayamamukasya kArmukA iti abhihite mamA'pi kvApi saMtIti pRcchan taiH karNAvatyAM tavA'pi santi ityabhihite sakuTumbastatra gatvA vAyaDIyajinAyatane vidhivaddevAnnamaskurvan kayA chipIkayA zrAvikayA sAdharmika tvAM vande pRSTazceti bhavAn kasyAtithistenoktaM vaideziko'haM iti bhavatyA evAtithiH iti tadvAkye zrute taM saha CXXXXXXXXXXXXXX Jan Edu temalionai For Persona & Private Use Only wow lrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratiyodha kamArata nItvA kasyApi vaNijo gRhe kAritAnnapAkena bhojayitvA nijalake nirmApitakAyamAne nivAsya sthApitaH sa tatra saMpannasaMpat iSTakagRhaM cikIrSuH khAtAvasare niravadhizevadhimadhigamya tAmeva striyamAkArya samarpayan tayA niSiddhaH tatprabhAvena tataHprabhRti udayasaMyuktatvAt udayananAmA maMtrIti / tena karNAvatyAM atItavartamAna bhaviSyaccaturviMzatijinasamalaMkRtazrIudayanavihAraH | kAritaH / tasyAparamAtrikAzcatvAraH putrAH bAhaDa, sola, AMbaDa, bAhaDadevanAmAnazcatvAraH sutA abhuvan / kumAro'pi udayanasya, gRhe tiSThaMstadA'nyadA / kenApyuktaH siddharAjaH, preSIttatpratighAtakAn // 1 // tacchrutvA kumAro bhItaH prANatrANakRte kRtI / ekAkI nizi nirgatya, jagAma vaTapadrake // 2 // vizopakaikacaNakAn , kaDUvaNija ApaNe / kSudhAtoM bhakSayitvA'sau, khaDgaM nANake dadau // 3 // nidravyaM rAjaputraM taM vilokya vaNigUcivAn / khaDgenAlaM maMgalIke, bhavantu caNakAstava // 4 // kannAlIsiddhapurake, jaTIbhUtvA'tha sojgamat / siddhezvarasya pUjArtha, sthaapitstnnivaasibhiH||5|| tatraikadA zakuninaM, mAravaM pRSTavAnasau / vAJchitAptiH kadA me syAtsopyUce prAtarApateH // 6 // prAtamilitvA zakunAnveSaNAya gatAvubhau / munisuvratacaityocaM dRSTvA dunoM sthitau tataH // 7 // zubhaceSTA karot durgA'malasAre svaradvayam / svaratrayaM ca kalaze. daNDe svaracatuSTayam / / 8 // hRSTaH zAkuniko'vocata , siddhiste vAJchitAdhikA / bhAvinyeva vizeSAttu, jinbhktiprbhaavtH||9|| vastraiH saMpUjya kumara-stanmuktvA tApasavratam / gatvA'vaMtyAM svajanAnAM, militvA siddharAbhayAt // 10 // tematonai Jan n For Personal & Private Use Only w b rary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ kvacidyogI kvacidvauddhaH, kvacittApasaveSabhRt / kvacitkArpaTikAkAro, bhRzaM bamrAma bhUtale // 11 // gatvA kolApure'drAkSIt , dAnabhogAdisadgugam / sarvArthasiddhiyogIndra, sevitvA cApyatoSayat // 12 // uvAca yogI maMtrI staH, ekaH sAmrAjyadAyakaH / svecchayA dhanadAtA'nyaH, AdyaH sopadravaH punH||13|| sattvasAraH kumAro'tha, maMtraM jagrAha rAjyadam / ukte tena vidhinA, pUrva sevAM vyadhatta saH // 14 // tataH kRSNacaturdazyAM gatvA pitRvane nizi / zabasya vakSasi nyasya, vahnikuNDaM svayaM punaH // 15 // upavizya tasya kaTayAM, yAvadhomaM dadAti saH / karAlamUrtiH pratyakSastAvatkSetrAdhipo'vadat // 16 // mAmanabhyarcya re dhRSTa ! kimArabdhaM mumUrSayA / iti zrutvA'pi niHkSobhaH, so'pi jApaM samApayat // 17 // tadA ca bhUtvA pratyakSaM, mahAlakSmIravocat / gurjarASTrAdhipatyaM te, dattaM varSaistu paMcabhiH // 18 // siddhamaMtrakumAro'pi, natvA sarvArthayoginam / kalyANakaTake deze, kramAkAntIpurIM yayau // 19 // yataH-puSpeSu jAti, nagareSu kAnti, nArISu raMbhA puruSeSu viSNuH // ___ satISu sItA, druSu klpvRksso| jinostu deveSu nageSu meruH // 1 // kumAraH kautukAttasyA, bhramanparisare'nyadA / kabaMdhamekamadrAkSIt , vairiNA'pAstamastakam // 20 // tatpArzve militastrINAM, zuzrAvA'nyonyajAlpatam / aho kacakalApo'sya, aho zravaNalaMbatA // 21 // aho ghanatvaM kUrcasya, tAbUlavyasanaM tathA / aho viraladantatvaM, zrutvetyekA tato jagau // 22 // Jain Edukonemational For Personal & Private Use Only ww r ary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratiyodha prabaMdha: // 12 // KAKKKKEEEEEEEEXXXKREEXXXX kathametattatastAzcA'vocan kiM citramatra yat / dIrghaveNIsalaM pRSThe, skandhe kuNDalayoH kiNe // 23 // AnAbhihRdi gauratvAdRzyate smazruNaH phalam / tAmbUlavyasanAccaiSAM'GgaSThazcarNena carcitaH // 24 // nityaM viraladantAnAM, kSityA raktA kaniSThikA / tacchRtvA'ciMtayadasau bahuratnA vasuMdharA // 25 // kRtvA snAnaM kumAro'tha, sarasyamRtasAgare / tIre devakule gatvAca'mAnaM dadRze ziraH // 26 // tasyeti vRttaM pRSTazca, kazcana sthaviro'vadat / pureha pravare rAjJA, kArite sarasi svayam // 27 // padmakozAdvinirgatya, zIrSamekaM sakuNDalam / ekena bruDatItyuktvA, nimajjaddadRze svayam // 28 // tadartha paNDitaiH pRSTaiH, pApya mAsacatuSTayam / taM jJAtuM preSitA viprAzcatvAro vRddhasannidhau // 29 // yadekaH sthaviro vetti, na tattaruNakoTayaH / yo nRpaM lattayA hanti, vRddhavAkyAtsa pUjyate // 30 // taizca gatvA marau deze, sthaviraH ko'pyapRcchayata / svapitA darzitastena, tenA'pi svapitAmahaH // 31 // sa viMzatizatavarSadezIyasyAsya sannidhau / vigairapRcchi zIrSasya, buDatItyuktikAraNam // 32 // so'pyUce bhojayitvA tAn . zunIDiMbhacatuSTayam / gRhItedaM mahAmUlyaM, zuddhayatyadhvavyayo yataH // 33 // lobhAdviprA api kaTau kRtvA tAMzcalanAkSamAn / vyAghuTataM vRddhamUcuH, svasaMdehastathaiva naH // 34 // saMzayachinna evAyamityukte tena te'bhyadhuH / kathaM sa uce zAstrajJA apyetadapi vittha na // 35 // yaduktaM-zvAnagardabhacANDAlamadyabhANDarajasvalAH / spRSTvA devakulaM caiva, sacelasnAnamAcaret / / For Persons & Private Use Only // 12 // Jain E t ematonai ww b rary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXX.33:XXXXXXXXXXXXXXX zAstre niSiddhaH zvasparzo, viprANAM yujyate katham / te'pyUcubahumUlyAni, zvaDiMbhAni tvamabhyadhAH // 36 // tato'smAbhirgRhItAni, lobhAddhi kriyate na kim ? / Uce vRddhastadaivedaM, vizvaM brUDati lobhataH // 37 // iti te chinnasaMdehAH, kumArehAgatAH punH| paNDitaH pustakeSveva, likhito'rthaH svistrH||38|| rAjJe'darzi nRpo'pyAha, satyametacchiro yadi / zrutvainamartha na punaH, saraso niHsariSyati // 39 // tathA kRte tathA jAte, caityaM nirmAya bhUbhujA / devasthAne sthApitaM ca, zIrSametatprasiddhaye // 40 // tacchrutvA vividhAzcaryadarzanAjjAtanizcayaH / kathaMcitkAlaM kumAro'pi, sthitvA kAtyAM viniryayau // 41 // mallinAthajanapade, gataH kolaMbapattane / mahAlakSmyA ca kolaMba-svAmI svapne nyagadyata // 42 // bhaviSyo gurjarAtrAyAH, svAmI yastava pattane / sameSyati jaTAdhArI, vidheyaM tasya pUjanam // 43 // catasRSu dikSu muktaiH, puruSaiH purasImani / yathoktalakSaNairvIkSya, kumAro bhaktipUrvakam // 44 // AhUya nRpateH pArzva, samAninye tato nRpaH / abhyutthAya svakIyA sane taM sa nyavezayat // 45 // nigadya ca tamAdezaM, rAjJA rAjye nimNtritH| niSiddhaH kumarastasya, pArzve tasthau yathAsukham // 46 // soce tathApi te'bhISTaM, kumAra! kiM karomyaham / kumAraH prAha yenA'tra, jJAyate me samAgamaH // 47 // dazagavyUtivistAre, kolaMbapattanAntare / bhUmimaprApya rAjA'tha, saMkocya nijamandiram // 48 // kumArapAlezvarAkhyaH prAsAdastatra kAritaH / kumArapAlanAmAkaM nANakaM ca pravartim // 49 // taddaSTvA kumArazcintitavAn-aho yasya paramA prItiH en Edub temational For Personal & Private Use Only www.almeibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratiyodha prabaMdha: // 13 // ** KEEEEEKEEKKKKKKKKKEEXXX "yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyaaH| citte vAci kriyAyAM ca, sAdhUnAmekarUpatA" // 1 // tataH kumAro niryAya, pratiSThAnapuraM gtH| dvipaMcAzadvIrakUpAdyAzcaryANi vyalokayat // 1 // prAptaH krameNojayinyAM, nijasvajanasannidhau / bhramaMstatrAnyadA yAtaH, kuNDagezvaramaMdire // 2 // praNamya liGgaM tanmadhye, vyAptaM (pAca) saptaphaNAkuraiH / vIkSya prazastimadhye tu, gAthAmetAmavAcayat // 3 // "puNNe vAsasahasse sayaMmi varisANa navanavai ahie| hohI kumaranarindo, tuha vikamarAya! sAriccho" / Atmano nAmasAmyaM ca, varSANAM vIkSya pUrNatAm / gAthArtha kumaro'pRcchajjainadarzanasannidhau // 4 // sopyAha pUrvamatrAsIt , siddhaseno divAkaraH / vikramAdityabhUpasya, tenA'bhyarthanayA kila // 5 // dvAtriMzadvAtriMzakAbhirvItarAgaH stutastataH / kuNDagezvaraliGgaM ca, sphuTitaM tasya mdhytH||6|| AvirabhUddharaNendraH, zrIpArzvapratimAdharaH, / taM dRSTvA vikramAdityaH, saMjAtaH paramArhataH // 7 // gurUpadezatastena, kAritaM bhUmimaNDalam / anRNaM nijadAnena, tataH saMvatsaro mahAn // 8 // tenekadA siddhasenaH, pRSTaH kiM ko'pi bhArate / ataH paraM jainabhaktaH, sArvabhAmo bhaviSyati // 9 // zrutajJAnena vijJAya, gAtheyaM guruNoditA / rAjJA ca lekhitA'traiva, tacchrutvA kumaro'vadat // 10 // ArhatAnAmaho zaktiraho jJAnamaho vratama / aho paropakAritvaM, kimamISAM hi nAdbhutam // 11 // tataH sajjanabhopalladevIvosiribhiH samam / dhRtvA nirjharaveSaM sa, ujjayinyA viniryayau // 12 // dazapure padmAsanAsInaM prazamAmRtadharaM yoginaM vilokya nanAma sa dhyAnaM muktvA kumaarmuuce| ww *******XXXXXXXXX Jan Ed m ational b rary.org For Personal & Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sarvasminnaNimAdipaMkajavane ramye'pi hitvA ratiM / zuddhAM muktimarAlikA pratidRzaM yo dattavAn AdarAt / cetovRttinirodhalabdhaparamabrahmapramodAvubhRt / samyaksAmyasarojasaMsthitijuSe haMsAya tasmai namaH" // 1 // ___ tataH kumAro'pRcchat-yogin ! kiM dAnaM kiM snAnaM kiM dhyAnaM ceti-yogyUce "snAnaM manomalatyAgo, dAnaM cA'bhayadakSiNA / jJAnaM tattvArthasaMbodho, dhyAnaM nirviSayaM manaH" // 1 // etadAkarNya pramuditaH-- "madhye dazapure sthitvA, citrakUTanagaraM gataH / zAntiRtye zvetabhikSo, rAmacaMdrasya sannidhau " // 1 // jAte citre citrakUTadurgotpattimapRcchayata / rAmo'pyUce-itaH krozatraye'bhUt madhyamApurI // 2 // tatra citrAMgado rAjA so'nyadAbhinavaiH phalaiH / yoginA vyAghrayuktena SaNmAsAvadhi sevitH||3|| pRSTo heturatho rAjJA, yogyUce maMtrasiddhaye / dvAtriMzallakSaNayutaH sAnnidhyAtte bhavecca sa // 4 // rAjJA pRSTe punaH kAni lakSaNAni mahItale / kautukaM yadi te tarhi, zrUyatAM tAni bhUdharaH ! // 5 // nAbhiH svaraH sattvamiti pratItaM, gaMbhIrametatritayaM narANAm / uro lalATaM vadanaM ca puMsAM, vistIrNametatritayaM pradiSTam // 1 // vakSo'tha kukSi khanAsikA''sya, kRkATikA ceti SaDunnatAni / hasvAni catvAryatha liMgapRSThaM, grIvA ca jaMghe'bhimatapradAni // 2 // netrAMtapAdakaratAlvadharauSThajihvA, raktAnyamUni nanu sapta hitapradAni / . en Edec l emational For Personal & Private Use Only www. jianchary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha | prabaMdhaH sUkSmANi paMca dshnaangguliprvkeshaaH| sAkaM tvacA kararuhAzca na duHkhitAnAM // 3 // hanulocanabAhunAsikAstanayoraMtaramatra paMcakam / iti dIrghamidaMtu saukhyadaM na bhavatyeva nRNAmabhUbhujAm4 triSu vipulo gaMbhIrastriSveva SaDunnatazcaturhasvaH / saptasu rakto rAjA, paMcasu sUkSmazca dIrghazca // 5 // zrutveti mudito rAjA, prAha yogIndramuttamam / kimu kArya mayA'khyAhi, yathA tathA karomyaham // 6 // yataH-kRSNacaturdazyAM, rAtrau citranagopari / mama siddhayati maMtrazcevaM tatrottarasAdhakaH // 7 // omityuktvA narendreNa, sa yogIndro vyasRjyata / rAjapatnyAntaratayA, tacchrutvA'vAci maMtriNe // 8 // uvAca maMtrI jJApyo'haM, yadA tatra vrjennRpH| tato yathoktavelAyAM, khaDgavyagrakaro nRpH||9|| ekAkI niyayau chano, rAjyA jJAtvA ca maMtryapi / dakSo narendrarakSArtha, nRpeNA'lakSito yayau // 10 // nRpo'pi citrazailAgramArUDho, vIkSya yoginam / vyAghraM ca homasAmagrI, tato'jalpat karomi kim ? // 11 // rakSArtha homasAmacyAmuktvA tatra narezvaram / yogI jalArtha savyAghraH, kSIrakUpaM gataH svayam // 12 // itazca prakaTIbhUya, natvoce maMtriNA nRpaH / devopakaraNairebhiH, sAdhyate svarNapUruSaH // 13 // tatvaM sisAdhiSuryogI, homitvA tvattanuM dhruvam / tadyatasva svarakSAyai, ityuktvA'ntarito'pi sH||14|| rAjJA saha tataH snAtvA, jalamAnIya yoginA / vilepanavilipyAMgaM, homArtha jvAlito'nalaH // 15 // uktazca rAjA tvaM devaH, pratipannaikavatsalaH / tadasya vahnikuNDasya, dehi pradakSiNAtrayam // 16 // rAjA sazaMkastaM smAha, tvaM yoginnAgrato bhava / tato yogI tathA kurvanna cchalaM prApa bhRpateH // 17 // // 14 // Ibrary.org Jan Education Interational For Persons & Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ pi kAsmiTAcalAdhipaH / salamAnapatati rAtrau,' atha vyAvRtya sahasA, nRpaM yAvajjuhoti saH / tAvannarendramaMtribhyAM, sa evAgnau huto haThAt // 18 // vyAghro'pyanupraviSTastaM, saMjAtaH svarNapUruSaH / saMpUjya taM gRhItvA ca, rAjA'gAnmadhyamAM purIm // 19 // yacchan yathecchaM draviNaM, khyAti sa pApa sarvataH / tataH svaRddhirakSArthamAdidezeti maMtriNaH // 20 // yathA citragireH pArzve, kUTazailo'sti durgamaH / tasyopari mahAdurga, kArayAbhaMgurodyamaH // 21 // maMtriNA'pi tathA'rabdhe, yAvaccecIyate divA / tAvannipatati rAtrau, SaNmAsA iti jajJire // 22 // tathApyabhaMgurotsAha, nRpaM kUTAcalAdhipaH / uvAca mA kRthA durgamatra kartuM na ko'pyalam // 23 // prANAtyaye'pi katto'smi, nRpeNokte suro'bravIt / yadyevaM nizcayastahi, kuru citranagopari // 24 // durgasya nAmamadhye tu, deyaM mannAma bhUpate ! / tatra citrAMgadazcakre, durga citranagopari // 25 // nagaraM citrakUTAkhyaM, devena tadadhiSThitam / koTIdhvajAnAM yanmadhye, sahasrANi caturdazaH // 26 // lakSezvarANAM yogyA ca, kAritA talahaDikA / vApIkUpasaromukhyaM, zeSaM devena kAritam / / 27 / / itazca svarNapuruSaM, siddhaM citrAMgadasya tam / grahItuM karNakubjezaH, zaMbhalIzo nRpo balI // 28 // arautsIdurgamAgatya, tatazcitrAMgado'pi hi / niyaMtritapuradvAro, lasatyupari nirbhayaH // yugmam // 29 // carAH kaurikaveSeNa, varSeH katipayaiH puram / pravizya zuzruvurvAtA, gRhe zuklAdhikAriNaH // 30 // gavAkSasthA maMtriputrI, lAlayantI sutaM nijam / bhASate tAta ! kiM naite, mucyante vaNijArakAH // 31 // hasitvA tatpitA'heti, na vatse vnnijaarkaaH| zaMbhalIzacamUreSA'vAtsIdurgajighRkSayA // 32 // Jan Edo emati For Persons & Private Use Only 1 lbrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 15 // vatse janma yadA te'bhUt, tadedaM sainyamAgatam / tvamUDhA ca putravatI, jAtA'pyetattathaiva ca // 33 // tacchrutvA zaMbhalIzo'pi sasainyaH durgame pure / prAptaH prokto gavAkSasthabakarIvezyayA yataH ||34|| "gaMDUpadaH kimadhirohati meruzRGga, kiM vA raverajagaro niruNaddhi mArgam / zakyeSu vastuSu budhAH zramamArabhante, durgagrahagrahilatAM tyaja zaMbhalIza !" // 1 // athApasRtya rAjJA'pi, preSitA gUDhapUruSAH / samarpya prAbhRtaM tasyAH, procuH svAmini ! naH prabhuH || 385 // jitvA citrAMgadaM durga, jighRkSustvatprasAdataH / tatprasIdAdizopAyaM, sA'pi hRSTA jagAda tAn ||36|| sarvAH pratolIrudghATya, pUritArthimanorathaH / bhuGkte citrAMgado nityaM praveSTavyaM tadA tvayA ||37|| vivRNomi gavAkSasthA, yadA kezAnahaM tadA / jJeyA bhojanavelA sA, taM jJAtvA zaMbhalIzarAT // 38 // bakkarIgaNikAbhedAddvitIye jagRhe'hni tam / durgaM citrAMgado rAjA, gRhItvA svarNapuruSam ||39|| kSIrakUpe dadau jhaMpa, tacchrutvA zaMbhalIzarAT / kSIrakUpAJjalaM kraSvA, dRSTvA taM svarNapuruSam ||40|| yAvadAkarSate tAvatpunaH pUrNaH sa kUpakaH / vilakSo'tha sa manasi, strIcaritamacintayat // 41 // etA hasanti ca rudanti ca kAryaheto- vizvAsayanti ca paraM na ca vizvasanti / tasmAnnareNa kulazIlasamanvitena, nAryaH zmazAnaghaTikA iva varjanIyAH // api ca- samohayanti madayanti viSAdayanti, nirbhartsayanti ramayanti viDaMbayanti / etAH pravizya sadayaM hRdayaM narANAM kiM nAma vAmanayanA na samAcaranti // Jain Edu temational For Personal & Private Use Only pratibodha prabaMdhaH // 15 // www.brary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa u vittaha0 pAhi strI savi vaMkaDI kinupattijai tAsa / nIya siri ghaDaucaDI vi karI pacchai dije pAsa 1 prAptuM pAram0 tato vilakSazcitrAMgaH sutaM vArAhaguptakaM / saMsthApya ca svayaM rAjye, mahotsvapurassaram // 1 // zanaiH zanaiH vajana bhUyaH, kanyakubjaM punaH gataH / svabhAAgre paThadugraM, bhaTTovAgIzvaro'nyadA // 2 // citrakUTamidaM bhadre pRthivyAmekalocanam / dvitIyalocanasyAthai, tapastapati medinI // 3 // kumAraH saparIvAraH tacchRtvA''ruhya taM nagam / vismitaH sarvato vIkSya, digabhAgAn nijagAda ca // 4 // zailAH sarve gaMDazailAnukArA, vRddhA grAmAH kssaamdhaamopmaanaaH| kulyAH tulyAH prauDhasindhupravAhAH, saMdRzyante duurtotraadhiruuddhH|| tataH zrIraghuvaMzamauktikazrIkIrtidhararAjarSiputrasya sukozalamaharSeH pUrvabhavamAtRvyAghrIkRtopasargasya samutpanna kevalajJAnasya nirvANabhUmikAM citrakUTAsannAM natvA / "tatastadIkSya sotkaMThaH, kAnyakubjapuraM yayau / AmrANAM lakSazo vIkSya, lakSArAmAn sa vismayaH" // 1 // papraccha kaJcit kimAmrA, dRzyante gaNanAtigAH / sopyUce na karo'trAsti, cUtAnAM tadghanA amI // 2 // rAjye'hamapi cUtAnAM, karaM mokSye svanIvRti / vicintyeti kumAro'gAt , kAzI nirjharaveSabhAk // 3 // bhramannekena vaNijA vastrAdyaiH satkRtaH kRtii| dvitIye'hni luTayamAnaM, tadgRhaM vIkSya duHkhitaH // 4 // kaMcit papraccha kimidaM, soce adyA'putrako vaNik / mRto'sau tadgRhaM tena, luMTyate rAjapUruSaiH // 5 // zrutveti cakitaH svAnte, bhavarUpaM vibhAvayan / yathA kSaNAdasau naSTaH, zreSThI sarva tathA bhave // 6 // wwwT Jain Edu n tematonai For Personal & Private Use Only orary.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdhaH asAraH saMsAraH sarasakadalIsArasadRzaH, sphuradvidyullekhA cakitacapalaM jIvitamidam / yadetattAruNyaM nagagatanadIvegasadRzam / aho dhASTaya puMsAM, tadapi viSayAn dhAvati manaH // 1 // kumAro'cintayadasau dhig rAjyaM yadaputriNAm / mlecchAnAmapi sarvasvaM, rAjA gR ti putravat // 1 // durbhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM baMdhakI, dhyAyatyarthapaterbhiSak gadagaNotpAtaM kaliM naardH| doSagrAhijanastu pazyati vasanacchidraM chalaM zAkinI / niHputraM mriyamANamADhayamavanIpAlo .. hahA! vAJchati // 1 // rAjye nAhaM gRhISyAmi, svadeze svamaputriNAma / pratijJAyeti kumaro, gataH pATaliputrake // 1 // tatra ca purA saMjAtanavanaMdakAritasvarNamayaparvatAdisvarUpaM zrutvA manasIdamaciMtayatyeSAM vittaH pratipadamiyaM pUritA bhUtadhAtrI, yairapyetadabhuvanavalayaM nirjitaM lIlayaiva / te'pyetasmin bhavaguruhRde budabudastaMbalIlAm , dhRtvA dhRtvA sapadi vilayaM bhUbhujaH saMprayAtAH // 1 // yadyasmAkaM vittacayo bhaviSyati tadA dAnabhogAdau vyayaM kariSyAmaH ityAdi bahu vicintyAgre cacAla / tato rAjagRhaM gatvA vIkSya vaibhAraparvatam , zrutvA samavasaraNasthAnAnyeSa visiSmiye // 1 // tatra prAgbhavapuNyaprAgbhArazAlinaH zrIzAlibhadrasya saudhe nirmAlyottIrNasvarNamANikyamaNimayAbharaNaprakSepavApIpramukhasamagrasthAnAni nirIkSya bhogalIlAM vairAgyaM ca zrutvA vismayasmeramanAzcintayati sma / yathA brahmajJAnavivekino'maladhiyaH kurvantyaho duSkaram / yanmucyantyupabhogabhAMjyapi dhanAnyekAntato nispRhaaH|| Jain Edu n tematonai For Personal & Private Use Only www.o brary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ na prAptAni purA na saMprati nanu prAptau dRddhprtyyaaH| vAMchAmAtraparigrahANyapi paraM, tyaktuM na zaktA vayam // 1 // tato vaibhAragirimAruroha / zrIzAlibhadra pAdapogamAnazanazilAtalAdi nirIkSya cetasi camatkRto vairAgyavAn jaatH| tato navadvIpakadezeSu gatvA jayapuraM yayau / tatra bahiHsarvartupuSpaphalopetamanoramodyAne zakrAvatAratIrthe gatastatra kamapi puruSaM tatsvarUpamapRcchat / tenoktaM purA zrIyugAdidevasya zataM putrA Asan / teSu jayakumArasthApitamidaM jayapuram / anyadAtra zakrAdisurA'suranaranikaranAyakasevyamAnapAdAravindaH zrIRSabhadevaH samavAsArSIt tadA samavasaraNasthAne zakranirmitaH prAsAdo'yaM Sad RtumayamudyAnaM ca bhagavataH pUjArthamidam / etadAkarNya cetasIdamaciMtayat / aho anAdikAlIno'yaM zrIjinadharmamahAprabhAvazca / tatastatrAdidevaM nanAma / tato'pi kAmarUpe'gAtkAmAkhye kSaNakautukI / tatra kAmAkhyadevIbhavane gtH| pUjArthamAgataM nijarUpanirjitakAmavAmAkSIgarvasarvasvaM strIvRndaM dezasvabhAvAnmuktamaryAdaM sakalakalAkuzalamavekSyAciMtayat / saMsAra ! tava nistArapadavI na davIyasI / aMtarA dustarA na syuryadi re madirekSaNAH // 1 // vairivAraNadantAgre samAruhya sthirIkRtA / vIrazrIrya mahAsatvAH yoSidbhiste'pi khNdditaaH||2|| tato'gAttatra yatrAsti, sarparUpeNa bhUpatiH / bhautikaM daivikaM cApi, yadrAjye na bhayaM bhavet // 3 // kumAraH kasyApi vRddhasya pArthe sarparAjyakAraNamapRcchat / tenoktaM bho purA nAgakumAradevasthApitaM nAgendrapattanamidam / / tatra zrIkAnto rAjA'tyantazrImAn dAtA bhoktA vivekI prjaamiyH| paraM yadapi tadapi kAraNaM prApya tasya krodha utpadyate / yata:nAkAraNarUSAM saMkhyA, saMkhyAtAH kAraNe krudhH| kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati paMcaSAH // 1 // tataH sa rAjA krodhAndho vrajan saudhAndhakArake staMbhAbhighAtamUcchito niHputro mRtvA''rtadhyAnavazAt sapta www. Jan Educ aryo For Persons & Private Use Only a tional
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdha: EXEEEEEEEEEEEKKKKKKKXXXXX phAlakRtaH so'bhUt svabhANDAgAre, maMtribhirvAraMvAraM hirmuktaH svadraviNamohitaH punaH punastatraiva yAti / rAjyaM putraM vinA zUnyaM jAtam / vairibhiH niruddhaM tato mahati saMkaTe lokaiH purasthaiH eko nAgakumAradevaH smRtaH sa samAyAtaH / "sa jAtismaraNo nAgaH saptaphaNAlaMkRto'smadIyakulotpanno purA'pyasya purasya svAmI tato'yameva rAjA bhavatu" iti nAgakumAradevakRtarAjyAbhiSekaH tatprabhAvAdrAjyaM karoti devaH sausthya vidhAya svasthAnamagAt / tadidaM nAgarAjasAmrAjyam / etannizamya kumAreNa cintitam-aho durgatidAtA krodhastataH puramadhye babhrAma // kumAro'gAcarmakArabAlacaMdrApaNe'nyadA / upAnadartha tenA'pi sAdaraM pUrvanirmitaM // 1 // upAnayugalametadyujyate tava pAdayoH / mUlyenAlaM tava svAmin ! maMgalIke mayA kRtam // 2 // hRSTazca zubhavAkyena, zuzrAva kumarastadA / "pattane pAdukArAjyaM, maraNaM siddhabhUpateH" // 3 // kumArapAlaM rAjAnaM, zRNoSi pattane yadA / zIghrameyAstadAmaMtrya, mocikaM kumarastataH // 4 // ujjayinyAM sAnucaro, gatvA'khaMDaprayANakaiH / kannAlIsiddhapure'gAllAtvA zeSakuTumbakam // 5 // tataH pUrvapratipannamAtulasya dvijanmanaH / gRhe muktvA svakuTumbamekAkI patnane yayau // 6 // gatvA gRhe kRSNabhaTTadevasya bhaginIpateH / rAtrau nanAma bhaginIM, kumAraHprImilAbhidhAm // 7 // bhrAteti pratyabhijJAya, tayA'pi snApitaH svayam / snAnanIre vIkSya, snAtAM durgA zAkunikobravIt // 8 // saptAhAntabhavAn rAjA, pramANaM zakunA yadi / tadAkarNya bhaginyApi, vijJaptaM patyurAtmanaH // 9 // maMDaleza kRSNadevaH, kumAraM parirabhya tam / tavaiva rAjyaM nA'nyasya, mA viSIdetyuvAca sH||10|| t emational BXXXXXXXXXXXXXXXXX Jan E For Personal Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahitaTadezAdhIza, vijayapAlarANakam / mitramAkArya kRSNena, paryAlocaH kRtastataH // 11 // agre pradhAnaizcaulukyaistau dvau rAjyArthamAhUtau / mahIpAlaratnapAlau rAjyaM, tvasyaiva me matiH // 12 // dvitIye'hni pradhAnAnAM, jJApayitveti tau ttH| AhvayataH kumAraM ca zrIjayasiMhameruke // 13 // tataH pradhAnaiH saMbhUya, pUrva raajyaarthmaahuutH| mahIpAlastu tAnnatvA, dattAdezaM karomi kim // 14 // taM visRjya ratnapAlastairAhato mahezvaram / praNamya sacivAdIMzca prAJjaliH, prAha pUrvavat // 15 // visRSTaH so'pyathA''hUtaH, kumArapAla IzvaraH / natvA sahelamAvAryottarIyAJcalasaMcayam // 16 // kumArapAlaH pRSTastvaM, kathaM rAjyaM kariSyasi / tataH kRpANamAdazi, kenApi paThitaM yataH // 17 // na zrIH kulakramAyAtA, zAsane likhitA na tu / khaDgenAkramya bhuJjanti, vIrabhogyA vasundharA // 18 // tAnAhvAstAbhiSekAya mRgendraasnmaasthitH| tataH kRSNAdibhiH proce, parAmarza vimucya bhoH||19|| atrArthe mA bilambadhvaM, kArya cejjIvitena vaH / tadbhItaistaistathAcakre, kumAraguNaraJjitaiH // 20 // muktAnAM setikA kSiprA, tacchIrSe'bhUtsaphallikA / kRSNadevabhaTTamukhyaistato rAjetyasau nataH // 21 // zrIkumArapAladevo, veSTito maMDalezvaraiH / paTTahastisamArUDho, meghADaMbaramaNDitaH // 22 // cAmarairvIjyamAnastu, gRhNan paurjnaashissH| vividhAtodyanirghoSairbadhirIkRtadigmukhaH // 23 // haastikaashviiypaadaatirthkttyaadikottibhiH| purataH pArzvataH pazcAllokaizca parivaritaH // 24 // pradattachaMTakaiH kumbhimaMdarbhRgamadairiva / dadaddAnaM tadarthibhyo rAjA prAsAdamAsadat // 25 // Jan Ed m ational For Personal Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdha: tataH zrImatkAnhaDadevamukhyaiH samastairapi paMcAMgacumbitabhUtalaM namo'kAri / sa prauDhatayA dezAntaraparibhramaNanaipuNyena rAjyazAstiM svayaM kurvan rAjyavRddhAnAM pradhAnAnAmarocamAnastaiH saMbhUya vyApAdayituM vyavasitaH / sAndhakAragopureSu nyasteSu ghAtakeSu prAktanazubhakarmaNA preritena kenApyAptena vijJApitastad vRtAntaH taM pradezaM vihAya dvArAntareNa varSa praviSTastadanu tAn pradhAnAn yamapurIM prati mAhiNot / sa bhAvukamaNDalezvaraH zyAlakasaMbaMdhAt rAjasthApanAcAryatvAt rAjapATikAyAM sarvAvasareSu prAktanaduHkhAvasthA samarmatayA jalpati sma / rAjJoktaM tvayA'taHparaM evaMvidhaM sabhAsamakSaM na vAcyam / vijane tu yadRcchayA vAcyam / yataH-AjJAbhaMgo narendrANAM, mahatAM mAnakhaNDanam / marmavAkyaM ca lokAnAMmazastravadha ucyate // 1 // __ yAcako vaMcako vyAdhiH paMcatvaM mrmbhaasskH| yoginAmapyamI paMca, prAyeNodvegahetavaH // 2 // . iti rAjJoparuddha utkaTatayA avajJAyA vazAt ca re ! anAtmajJa! idAnImeva padaM tyajasi iti bhASamANaH auSadhamiva tadvacaHpathyamapi na jagrAha / nRpastadAkArasaMvareNApahavaM vidhAyAparasmin divase nRpasaMketitaiH mallaistadaMgabhaMgaM kRtvA nayanayugalamuddhRtya tatastaM tadAvAse prasthApayAmAsa / granthAntare'pyuktam "kAkezocamityAdi" yataH 'zAstraM sunizcaladhiyA priicintniiym|| Adau mayaivAyamadIpi nUnaM na tadahenmAmavahilito'pi / iti bhramAdaMgaliparvaNA'pi spRzyeta no dIpa ivA'vanIpaH // 1 // 1 zAstraM sunizcaladhiyA paricintanIyamArAdhito'pi napati ! parizannIyaH / AtmIkRtA'pi yuvatiH parirakSaNIyA, zAstre nape ca yuvatau ca kutaH sthiratvam // intematonai For Personal & Private Use Only Jan Edw i w brary.org
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti vimRzadbhiH samaMtataH sAmantaiH bhayabhrAntacittaiH tataH prabhRti sa nRpatiH pratipadaM siSeve / paTTAbhiSekAnantaraM solAkanAmA gaMdharvaH avasare gItakalayA atulayA raMjitAdrAjJaH SoDazAdhikaM zataM prAsAde drammANAmavApya taiH sukhabhakSikAmAdAya saMtaparyan bAlakAna rAjJe dAnamanalpamityupahasan kupitena zAjJA nirvAsito videzaM gataH / tatratyabhUpateH paritoSi tAdgajayugalamAnIyopAyanIkurvan caulukyabhUpAlena sanmAnitaH / kadAcitko'pi vaidezikagaMdharvo muSito'smIti tAraM bambAravaM kurvANaH kena muSito'sIti rAjJAbhihito mama gItikalayA'tulayA sAmIpyamupeyuSA kautukArpitagalazRMkhalena nazyatA mRgegeNeti vijJapayAmAsa / tadanu solAbhidhAno gaMdharvarAT nRpatinA samAdiSTaH " taM mRgamanAya" aTavImaTantaM sphItagItAkRSTividyayA galakhelatkanakazRMkhalaM mRgaM nagarAntaH samAnIya tasya bhUpateH sabhAsamakSaM darzayAmAsa / atastatkalAkauzalena camatkRtamAnaso nRpatiH solAkaM gItakalAyA avadhiM papraccha / sazuSkaM zAkhAkhaNDaM rAjJoGgaNe kumAramRttikAklaptAlavAlaM malhAravarNAptAnavadyagItikalayA sadyaH prollasatpallavitaM nivedayan sa saparivAraM nRpaM toSayAmAsa / tadA tuSTena rAjJA pAritoSike grAmayamalaM dattam / vykaarsolaaprbndhH| "kRtopakArAnAkArya sarvAn sttvhitsttH| kRtajJaH kRtavAn rAjA, teSAM pUjAM yathocitAm" // 1 // svAmibhakto janotsAhI, kRtajJo dhArmikaH shuciH| akarkazaH kulInazca zAstrajJaH satyabhASakaH // 2 // vinItaH sthUlalakSazcAvyasanI vRddhasevakaH / akSudraH sattvasaMpannaH, prAjJaH zUro'cirakriyaH // 3 // pUrva parIkSitaH sarvo-padhAsu nijadezajaH / rAjArthasvArthalokArthakArako nispRhaH zamI // 4 // amoghavacanaH kalpaH, pAlitA'zeSadarzinaH / pAtraucityena sarvatra, niyojitpdkrmH||5|| Jan Eulenteme For Persons & Private Use Only INCOMbrary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAra pratibodha prabaMdhaH 19 // RXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX. aanviikssikiitryiivaartaa,dNddniitikRtshrmH| kramAgato vaNikaputro bhavenmaMtrI na cA'paraH // 6 // iti nItiM vimRzya tena rAjJA pUrvopakArakartuH zrImadudayanasyAMgajaH zrIvAgbhaTa (vAhaDa) devo mhaamtyshckre| AliganAmA jyAyAn pradhAno mahApUjAsthAne sthApita udayanadevazca / tadA caulukyarAjJA kRtajJatAsthAne cakravattinA AligakulAlAyasaptazatI grAmamitA citrakUTapaTTikA dde| te tu nijAnvaye lajamAnA adyApi sagarA ityucyante yaizca chinnakaTakAntare prakSipya rakSitaste svAMgarakSApade prtisstthitaaH| vosiribrAhmaNAya lATamaNDalaM, tilakakAriNyai dhavalakaM, vaTapadrapuraM caNakadAtRkAya / vismRtAH shriihemsuuryH| . anyadodayanamaMtriNA''hUtAH zrIhemacaMdrasUrivarAH zrIpattane samAyAtAH samahotsavam / kadAcidgurUbhirUce he maMtrin taM bhUpaM raho brUyAH "adya tvayA navInarAjJIgRhe na suptavyaM rAtrau sopasargatvAt " kenoktamiti pRccheccettadA atyAgrahe mama nAma brUyAH / tatastena maMtriNA tathokte rAjJA ca tathAkRte nizi vidyutpAtAt tasmin gRhe dagdhe tasyAM ca rAjyAM mRtAyAM rAjA camatkRtaH / jagAda sAdaraM maMtrina ! kasyedamanAgataM jJAnaM mahatparopakAritvaM c| rAjJA nirvadhe kRte sati maMtriNA zrIgurUNAmAgamanamUce / tacchrutvA mudito rAjA tAnAkArayAmAsa / rAjasabhAyAmupAgatAnabhyutthAya vavande prAJjaliruvAca / bhagavanahaM nijAsyamapi | darzayituM nA'lam / tatrabhavatA tadA staMbhatIrthe rakSitaH bhAvirAjyasamayaciTThaDikA cArpitA paramahaM prAptarAjyo'pi nAsmArSa yuSmAkaM, | niSkAraNaprathamopakAriNAmahaM kathaMcanApi nA'nRNIbhavAmi / sUribhirUce " itthaM kiM vikatthase kasmAttvamAtmAnaM mudhA nRp!| upakArakSaNo yatte saMpratyasti samAgataH" // 1 // kRtajJatvena cetpratyupacikIrSustvaM tarhi vizvajanIne zrIjainadharme nijaM mano nidhehi rAjJA ca tatpratipadyokta yusmAbhiri // 19 // Jain Eldh Intemational For Personal & Private Use Only M elibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAnizamAgantavyamiti evamAcAryaiH saha rAjJaH saMgatiH samajani / atha zrIkumArapAlaH sakalasAmaMtacakravAlacaturaMgacamacaMkramaNacalAcalabhUvalayaH digvijayayAtrAyai cacAla / tatra prathama dakSiNAzAM prati pratasthe / lATamahArASTrakarNATatilaMgAdidezAnAviMdhyAcalamasAdhayat / tadA dakSiNasamudranikaTeSTan kallolAn dRTvA kaMpakAraNamagRcchat / tatra kavayaH procuHprAptazrIreSa kasmAtpunarapi mayi taM maMthakhedaM vidhitsuH, nidrAmapyasya saMpratyanalasamanaso naiva sNbhaavyaami| setuM badhnAti bhUyaH kimiti ca sakaladvIpanAthAnuyAtastvayyA''yAte vikalpAniti dadhata ivAbhAti kaMpaH pyodheH||1|| sapAdalakSaTaMkAnaucitye'dAt / tataH setubaMdhaM vilokya zrIrAmadevaprazastimavAcayat / yathAzayyA zADvalamAsanaM zuci zilA, sadma drumaannaamdhH| zItaM nirjharavAripAnamazanaM kaMdAH sahAyAH mRgaaH| ityaprArthitalabhyasarvavibhave doSo'yameko vane / daHprApArthini yatparArthaghaTanAvaMdhyatra (vaMdyairvRthA) sthiiyte||1|| ___ aho rAmasya vadAnyatA vane'pi / tataH parazurAmasyAzramaM vilokyovAca / aho krodhasya visphUrjitam / yaH pUrva svAM jananImaghAtayat / tato| yena triHsaptakRtvA nRpabahulavacasA sAndramAstikyapaGkaprAgbhAre'kAri bhUricyutarudhirasaridvAripUre bhissekH| www. en Educatematonai For Personal & Private Use Only rary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 20 // yasya strI bAlavRddhAvadhinidhanavidhau nirdayo vizruto'sau rAjanyodyAnakUTakathanapaTuraTa ghoradhAraHkuThAraH // aho prANinAM sakalapuruSArthapratyarthI sadA sannihitaH krodhaH AcAndrArkamayazaHpaTupaTahaghaTanApaNDita iti saMcintya pazvAdvayAghuTyamAnaH pathi praviNajanavANImazRNot yathA tAvakIne kaTake rathoddhata dhUlayo jagati kuryuraMdhatAm / cedimAH karidhaTA madAbhmasA bhUyasA prazamayenna sarvataH // 1 // sapAdalakSadAnamatra / atha pazcimAM prati cacAla tatra surASTrabrAhmaNavAhakapaMcanadasindhusauvIrAdidezAn sAdhayAmAsa / tatra sindhupazcimataTe padmapure padmanRpaputrI padminIva padmAvatI nAmnI svapratihArImukhena zrIkumArapAladevasyAtirUpAdisvarUpaM zrutvA tataH kRtanizcayA pitrA visRSTA saptadravyakoTIyutA saptazata saindhavaturaGgamaparivRtA svasamAnaSoDazavArAMganAsahitA svayaMvarA samAyAtA / rAjJA pariNItA / asminnavasare kazcitpapATha / ekastridhA hRdi sadA vasati sma citraM cittam, yo vidviSAM ca viduSAM ca mRgIdRzAM ca / tApaM ca saMmadabharaM ca ratiMca kurvan zauryoSmaNA ca vinayena ca lIlayA ca // 1 // atrApi sapAdalakSadAnam / tataH pazcAdAgacchan dvArakAsannaH kenApi vijJataH devo'tra kRSNarAjo bAlanikandano rAjyakarot / tatradevadAyaine dvAdaza grAmAn dadau / arrai prati pratasthe tatra kAzmIrodbhiyAnajAlaMdharasapAdalakSaparvataSasAdidezAnAmAhi nA''hi mAcasamasAdhayat / tatra gaMgAtaTe nAnAveSakriyAzAstradevatAdibhedena parasparAkSi paparAn vivadamAnAn bahuvidhatIrthikAn avalokyAcintayan / prasannasyAstasaMgasya vItarAgasya yoginaH bhavanti siddhayaH sarvA viparyase na kAzcana // 1 // For Personal & Private Use Only Jain Ed Intemational pratibodha prabaMdhaH // 20 // www.brary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJatA nAsti manuSyaloke, nAtyaMtamUrvo'pi jano hi kazcit / jJAnena hInottamamadhyamena, yo yadvijAnAti sa tena paNDitaH // 2 // tena tatra rAjA nijakIrtiprasarAvasaramavetya sakalapAkhaNDinAM yathAkAmaM dAnamadAt / tato vANArasyAM bhUtAnaMdayoginaM bahuparivAravRtaM anekavidyAmaMtrataMtrayaMtrAdivicitrakalAkauzalenAtmIyakRtabahujanaM dRSTrAcintayat / ye lubdhacittA viSayArthabhoge, bahirvirAgA hRdi bddhraagaaH| te dAMbhikA veSadharAzca dhUrtI, manAMsi lokasya tu raMjayanti ! // 1 // * kulInAH sulabhAH prAyaH, sulabhAH shaastrshaalinH| suzIlAzcApi sulabhAH, durlabhA bhuvi taattvikaaH||2|| tataH prAcI prati pratasthe tatra kurusUrasenakuzAvarttapAMcAlavidehadazArNamAgadhAdIn dezAnasAdhayat / tato rAjA'grato gacchan kvApi vane nirvirjane rahaHpradeze kamapi munipuGgavamekAkinamantaHsamAdhisvAdhInamanaHprayogaM nAsAgravinyastA'rdhanimIlitanayanam , prazamapIyUSapAnasahitaM, sakalapANivargasya nijasaMsargapraNAzitanisargavairam svAntaikAntabhAvajJAtanRpanirmitapraNAma vilokya rAjA savismayaM cintayati sma / tRNaM brahmavidaH svargastRNaM zUrasya jIvitam / viraktasya tRNaM nArI, nirIhasya tRNaM nRpaH // 1 // ___ tato rAjA kSaNAntare kRtapraNAmaH punaH sakalabhavaklezanAzinI dharmAziSa samAsAdya praznamakarot / bhagavan ! kathaM durantaviSayAzA nirAzA ckre| muniruvAca rAjan ! yasyAtmamanasobhinnarucyomaitrI pravartate yogavighnaikanighneSu tasyecchA viSayeSukA Lain Ed i ntematonai For Personal & Private Use Only ww b rary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 21 // tanizamya rAjA saparikaraH kSaNaM muniprabhAvAt prazAntasvAntazcetasi cintayAJcakAra / aho svArtha kRtasyApi sAmyasya mahimA prabaMdhaH nahi maangocrH| yataH sAraMgI siMhazAvaM spRzati sutadhiyA naMdinI vyaaghrpotm| mArjArI haMsavAlaM praNayaparavazA kekikAntA bhujaGgam // vairANyAjanmajAtAnyapi galitamadA jaMtavo'nye tyajeyu dRSTvA sAmyaikarUDhaM prazamitakaluSaM yoginaM kSINamoham // 1 // tato munisvarUpaM nirUpya svAtmAnaM nininda / aho viSayAzAkaluSitaM jagat / tato munidezanAM nizamya katibhiH | prayANaiH sAdhitabhUvalayaH nibhRtaM bhRtabhANDAgAraH caturaMgacamUcaMcalIkRtacaturAzaH pUritArthijanAzaH kRtakunItipraNAzaH prAduH / kRtadharmamArgaprakAzaH yazaHpuJjapUritatribhuvanAvakAzaH zrIkumArapAlanarezvaraH kRtapravezamaMgalamahotsavaH zrIpattanamAjagAma / dvAsa- | satisAmaMtabhUpAlaiH kRtarAjyAbhiSekaH sAmrAjyaM karoti sma / _ athAnyadA zrIcaulukyacakravartI sarvAvasare sthitaH kauMkaNadezIyasya mallikArjunasya rAjJo mAgadhena rAjapitAmaheti birudamabhidhIyamAnamazRNot / yathA jitvA prAg nikhilAnilApativara kRtvA cAtmavazaMvadAnavirataM tAn pautrvtsrvdaa| dhatte rAjapitAmaheti birudaM yo vizvavizvazrutam / so'yaM rAjati mallikArjunanRpaH kodnnddvidyaarjunH|| tiH / // 21 // Jan Edua temational For Personal & Private Use Only ww r ary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ etadAkarNya soSmANaM rAjAnamadhigamyAgAdhabuddhinidhirmAgadhaH punarabhyadhAt / "raverevodayaH zlAdhyaH ko'nyessaamudygrhH| na tamAMsi na tejAMsi yasminnabhyudite sati" // 1 // iti mAgadhavacanaruddIpito rAjA'vadat / aho avijJAtAhaMkArasvarUpo'yaM bhUpaH / yataH"ahaMkAre sati prauDhe, vadatyevaM guNAvalIH / ahaMkAre patiSyAmi, samA yAtA tavAntike" // 1 // tatastadasahiSNutayA svasabhAM nibhAlayan nRpacittavidA maMtriNA zrIAMbaDena kRtaM lalATe karasaMpuTaM dRSTvA camatkRto bhUpatiH samAvisarjanAnantaraM aJjalibaMdhasya kAraNaM apRcchat / tato maMtriputro'vadat / deva ! yadasyAM sabhAyAM sa ko'pi subhaTosti yo mithyAbhimAnaM nRpAbhAsaM caturaMganRpavanmallikArjunaM jayatIti yuSmadAzayAvadA mayA svAmyAdezakSameNAyama| jAlibandhazcakre iti tadvacaH zrutvA rAjA'vadat / aho asya cAturyam / / "udIrito'rthaH pazunApi gRhyate / hayAzca nAgAzca vahanti noditaaH| anuktamapyUhyati paNDito janaH, pareGgitajJAnapalA hi buddhayaH" // 1 // tatastadvacaHsamanantarameva nRpastaM prati prayANAya dalanAyakaM kRtvA paMcAMgaprasAdaM dattvA samastasAmantaiH samaM vissrj| sa cAvicchinnaprayANaiH kauMkaNadezamAsAdya duravAripUrAM kAlambininAmnI nadImuttIrya parasmin kUle gate sainye taM saMgrAmAsanaM vimRzya mallikArjunaH sobhisAreNa praharan tatsainyaM trAsayAmAsa / atha tena parAjitaH sa senApatiH kRSNavadanaH kRSNavasanaH kRSNacchatrAlaMkRtamauliH kRSNaguDureSu nivasan zrIpattanabahiHpradeze sthitH| atha vijayadazamIdine rAjapATakAgatena zrIcaulukyabhUbhujA vilokya kasyA'sau senAnivezaH? iti pRSTa kazciduvAca / BAREEKEXX Jain Educ a tional For Personal & Private Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 22 // ****& & pratibodha deva! kauMkaNAtpratyAvRttasya parAbhUtasyAMbaDasenApateH senAnivezo'yamiti / tadIyalajayA camatkRto nRpazciMtayati sma / aho| prabaMdhaH asya lajAzIlatvam / atrAntare'vasarapAThakaH papATha lajjAM guNaughajananI jnniimivaaryaamtyntshuddhhRdyaamnuvrtmaanaaH| . tejasvinaH sukhamasUnapi saMtyajanti, satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 1 // tato'sya sapAdalakSadAnamadAt / punaH prasAdalalitayA dRzA AmbaDaM saMbhAvya tada'paraiH balavadbhiH sAmantaiH samaM mallikArjunaM jetuM prAhiNot / tataH katibhiH prayANaiH punastAM nadImAsAdya pravAhabaMdhe viracite tenaiva pathA sainyamuttArya sAvadhAnavRttyA sammukhamAyAtamallikArjunasainyena sahAsamasamarAraMbhe jAyamAne hastiskaMdhArUDhaM vIravRcyA mallikArjunameva rurodha / dvayozciraM khaDgAkhaDgi dRSTvA mAgadhaH papATha / "abhimukhaagtmaargnndhorinnidhvnitpllvitaaNyrghvre| vitaraNe ca raNe ca samudyate bhavati ko'pi paraM viralaH paraH" // 1 // ___ iti zrutvA vaddhiMtotsAha AMbaDaH subhaTo daMtidaMtamusalasopAnena kuMbhasthalamadhiruhya mAdyaduddAmaraNarasa prathamaM tvaM prahara iSTaM vA daivataM smara iti uccaran ghorakaravAlAhArAta mallikArjunaM bhUpIThe loThayitvA sAmanteSu tannagaraluNTanavyApRteSu kesarikizora iva kareNuM taM lIlayaiva jaghAna / tanmastakaM suvarNena veSTayitvA tasmin deze zrIcaulukyanRpAjJAM dApayitvA trizatI // 22 // jAlAn prajvAlya zrIpattanamAjagAma / tataH sabhAniSaNNeSu dvAsaptatisAmanteSu tasya kozamArpayata / "zATI zRMgArakoTyAkhyA, paTaM mANikyanAmakaM / pApakSayaMkaraM hAraM, muktAzuktiM viSApahAm // 1 // & Jan Edo t ematonai For Persons & Private Use Only wolibrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ haimAna dvAtriMzataM kumbhAn manubhArAn pramANataH / SaNmUTakAMstu muktAnAM svarNakoTIzcaturdazaH // 2 // viMzaM zataM ca pAtrANAM, caturdantaM ca dantinam / zvetaM sedukanAmAnaM dattvA navyaM navagraham " // 3 // " ityAdi aparamapi tatsatkaM sarva samarpya tacchiraH kamalena svasvAminaH zrIkumArapAlasya pAdau pUjayAmAsa / mahAvadAtaprINitena AMbaDasya "rAjapitAmaha" iti birudaM dattam, caturviMzatijAtyaturaGgamAMzca prApya tena svagRhAdarvAk sarve yAcakebhyaH pradattAH / atrAntare pizunapravezaH / yataH - " jammevi jaM na hUaM, na hu hohI jaM ca jammalakkhehiM / taM ciya jaMpaMti tahA, pisuNA jaha sacasAriccham " || tataH prabhAte kiJcid dUnena rAjJA sevAvasare samAyAtaH praNAmaparyante zrI AMbaDaH proktaH / tvaM mama dAnAdapi adhikamiyatkasmAt datse ? yataH sevakena svAmina Adhikyena dAnaM na deyamiti sevAdharmaH / atrAvasare mAgadhaH papATha -- rAjasabhAyAM - " zayyA zailazilA gRhaM giriguhA vastraM tarUNAM tvacaH / sAraMgAH suhRdo nanu kSitibhRtAM vRttiH phalaiH komalaiH // yeSAM nairjharamaMbupAnamucitaM ratyaiva vidyAMganA, manye te paramezvarAH zirasi yairbaddho na sevAJjaliH // 1 // maMtriNA lakSamaucitye dattam / rAjJaH samadhikaH kopaH / tato mantriNA proce rAjan ! tvaM dvAdazagrAmasvAminaH tribhUvanapAlasya putraH / ahaM tu aSTAdaza dezAdhipatyabhujastava putraH / tataH stokamidaM mama dAnamiti zratvA pramudito rAjA putrapadamadAt dviguNaM ca prasAdamakarot atrAntare rAjJo mAgadhaH papATha te gacchanti mahApadaM bhuvi parAbhUtiH samutpadyate / teSAM taiH samalaMkRtaM taireva labdhA kSitiH // For Personal & Private Use Only Jain Eduntemational 3 brary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha // 23 // teSAM dvAri nadanti vAjinivahAste bhUSitA nitysho| ye dRSTAH paramezvareNa bhavatA ruSTena tuSTena vA" // 1 // rAjA sapAdalakSadAnamadAt / tataH yaH kauberImAturuSkarmeMdrImAtridivApagAM yAmyAmaviMdhyamAsindhuM pazcimAM yo hyasAdhayat // 1 // aSTAdazadezeSu rAjJa AjJA pravartitA zrIAMbaDena / 'athAnyadA zrIhemasarimAtA pAhiNadevI pravrajitA kAlAMtare kRtAnazanA namaskArakoTipuNye datte sati zrIpattane puNyavare triSaSTizalAkApuruSacaritrAdilakSagratho navInaH kAryaH iti prokte sati sUriNA sA mRtaa| karNameruprAsAdAgre vipraistathA maraDakairasUyayA tadvimAne bhagne atyaMtadUnAH zrIsUrayaH taduttarakriyAM nirmAya tenaiva manyunA mAlavakadeze saMsthitasya kumArapAlasya skNdhaavaarmlNckruH| "prabhuH svayaM yadi bhavetsvakare vA yadi prabhuH / sa zaknoti tadA kArya kartuM naivAnyathA pumAna " // 1 // ("ApaNa prabhu hoI") iti vacastattvaM viciMtayaMtaH zrImaduyanamaMtriNA nRpatenirveditAgamanAH kRtajJaziro tnena nRpeNa paroparodhAnmahotsavapurassaraM saudhamAnItAH tadrAjyapAptinimittajJAnaM smArayan nRpastatrabhavadbhiH sadaiva devapUjAvasareSu samAgamyamiti prAha / sUri uvAca bhuMjImahi varaM bhaikSyaM, jIrNa vAso vasImahi / zayImahi mahIpRSThe, kurvImahi kimIzvaraiH // 1 // rAjAha-he maharSe! ahaM paralokasamAcaraNAya samatRNamaNibhirbhavadbhiH saha saMgati saMgatamityabhilaSAmi / "eka mitraM bhUpatirvA yati" 1 ekaM miMtra bhUpatirvA yatirvA, ekA bhAryA sundarI vA darI vaa| eko devo zaMkaro vA jino vA, eko vAsaH pattane vA vane vA // // 23 // Jan c inemational For Persons & Private Use Only COMXTibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ *KAXXXXXXX "vinA gurubhyo guNanIradhibhyo, jAnAti dharma na vicakSaNo'pi / AkarNa dIrghojjvalalocano'pi, dIpaM vinA pazyati nAMdhakAre" // 1 // mahAkavipraNItatvAt-"kiM mitraM yannanivartayati pApAt". zrI sarvajJazAsane mahAprabhAvanAM jJAtvA zrIgurubhirapratiSiddhaM tadvacanam / tato nRpastasya maharSeH parIkSitacittavRttiH zrImukhena sArvAvasaraM vetriNAmAdideza / atha tatra yAtAyAte saMjAyamAne sUrINAM guNagrAmastavaM kurvatyuvarvIpatau purodhA ityabhyadhAt / amIna namaskArArhAH ajitendriyatvAt / kathamiti rAjJA pRSTe prAha"vizvAmitraparAsaraprabhRtayo ye'caaNbuptraashinH| te'pi strImukhapaMkaja sulalitaM dRSTvaiva mohaM gtaaH|| AhAraM saghRtaM payodadhiyutaM bhuJjanti ye maanvaaH| teSAmindriyanigrahaH kathamaho! daMbhaH samAlokyate" // iti vacaH zrutvA zrIsUriruce / na caivamAhAraM AhArayanti munayaHna caikAntenAjitendriyatvakAraNamAhAraH kintu mohanIyakarmaNaH prakRtirapi tIvramaMdamaMdatarabhedA / tathA ca "siMho balI dviradasUkaramAMsabhojI, saMvatsareNa kurute ratamekavAram / pArApataH kharazilAkaNabhojano'pi, kAmI bhavatyanudinaM vada ko'tra hetuH" // 1 // iti tanmukhamudrAkAriNi pratyuttare'bhihite nRpaH prbhuditH| punaH kiyadine gate nRpapratyakSaM kenApi matsariNA'bhANi rAjanaite jainAH sUrya na manyante pratyakSadaivatam / tatra zrIsUriH pAha-- AdhAma dhAmadhAmaiva vayameva svacetasi / yasyAstavyasane jAte, tyajAmo bhojanodake // 1 // Jain Edudl e mational For Personal & Private Use Only www. ary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdhaH // 24 // iti pramANAdvayameva vayameva bhaktAH sUryasya na caite tttvtH| payodapaTalaiH channe nAznaMti ravimaNDale / astaMgate tu bhuJjAnAH, aho bhAnoH susevkaaH||1|| vyAsenApi proktam__ ye rAtrau sarvadA''hAraM vajaryanti sumedhsH| teSAM pakSopavAsasya phalaM mAsena jAyate // 1 // iti tanmukhabaMdhe jAte kadAciddevapUjAkSaNe saudhamAgate mohAndhakAratiraskAracandra zrIhemacandre yazazcaMdragaNinA rajoharaNenAsanapadaMpramArya tatra kaMbale nihite'jJAtatattvena kimetaditi nRpeNa pRSTAH zrIguravaH procuH 'rAjan ! kadAcidiha ko'pi jaMturbhavati tadA tatpIDAparihArAzAyAsau yatnaH sarvajanturakSArUpatvAddharmarahasyasya / yadA pratyakSatayA dRzyate jaMtustadevedaM yujyate nA'nyathA vRthA prayAsahetutvAditi yuktiyuktAM nRpoktimAkarNya zrIgurubhiruktaM rAjan ! yathA bhavadbhizcaurAdyabhAve'pi nagararakSArtha pratyahamArakSakAH sthApyante kaTakAbhAve'pi gajaturagAdicamaH zramAbhyAsaM kArApyate mA muSNantu nagaramiti tathA tatrApi jnyeym| | raajvyvhaavddhrmvyvhaarH| tathA cAgamaH "pANehiM saMsattA paDilehA hoi kevalINaM tu / saMsattamasaMsattA chaumatthANaM tu paDilehA // titthayarA rAyANo sAhaArakkhibhaMDagaM ca puraM / teNa sarisAya pANAtiga ca rayaNA bhavo daMDo" // 1 // tathA dharmasamuddeze'pyuktam-- "AtmavatsarvajIveSu kuzalavRtticiMtanam / dharmAdhigamanopAyaH zaktitastyAgatapasI ca" // Jan E l emational For Persons & Private Use Only wrandynybrary.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ etadAkarNya rAjA camatkRto'vAdIt aho jainAgamagaMbhIratA jIvarakSAdakSatA ca / tataH samadhikaH zrIjinamatAnu rAgaH samajani nRpasya / atha rAjJA zrIgurUNAM haimaTaMkalakSaM puro muktvA yogakSemakaraNAya gRhyatAmityukte zrIsUribhirUce, sarva dIyamAnaM viprA gRhNanti na vayam / rAjJoce bhagavanete sarve'pi paradarzanino mayA dIyamAnaM sarva gRhNanti paraM brahmacAribhirnigranthairbhavadbhiH kasmAtkimapi nAdIyate / sUrayaH prAhuH rAjan sarvazAstravirodhahetutvAtpatiSiddhaM rAjapiNDam / yataH smRtiH-- "adhItya caturo vedAn , sAMgopAMgAna salakSaNAn / zUdrAtpratigrahaM kRtvA, kharo bhavati brAhmaNaH // 1 // kharo dvAdazajanmAni, SaSTirjanmAni zUkaraH / zvAnaH saptatiyonizca, ityevaM manurabravIt // 2 // rAjJaH pratigraho ghoro, madhusvAdaviSopamaH / putramAMsaM varaM bhuktaM, na tu rAjapratigrahaH // 3 // rAjapratigrahadagdhAnAM, brAhmaNAnAM yudhisstthirH!| 'saTatAmiva bIjAnAM, punarjanma na vidyate" // 4 // mahAbhArate zAMtaparvaNyuktaM tathA jainAgame'pisaMnihIgihamatteya rAyapiMDe kimicchae / saMvAhaNadaMtapahoyaNAyasaMpucchaNa dehapaloaNAya // 1 // etatsarvaM sAdhunAmanAcIrNa"Acelukku uddesiya sijjAyara rAyapiNDa kiikamme / vayajiTTa paDikamaNe mAsaM pajjovasaNakappe" // 1 // 1 pratyantare dagdhAnAM. XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Jain Ed m ation For Personal & Private Use Only worOXIbrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha __iti dazadhA sAdhUnAM sAmAcArIkalpaH / ityAkarNya rAjA pramudito jainAcAraprazaMsAmakArSIt lajjitAzca dvijAH sarve'dhomukhA abhUvan / _ atha katibhirdinaH rAjA zrIpattanamAjagAma / anyadA sabhAyAM niSaNNe rAjani saparikare ko'pi matsarI prAha rAjanete jainA vedAnna manyante ato vedabAhyA na namaskArArhAH kimetaditi pRSTA rAjJA zrIsUrayaH praahuH| rAjan ! yadi vedeSu jIva dayAdharmo'sti tarhi sakalazAstrasaMvAdazuddhaM dayAdharma kurvANA vayaM kathaM vedabAhyAH / / - yadAhuH--"ahiMsA prathamo dharmaH, sarvazAstreSu vizrutaH / yatra jIvadayA nAsti, tatsarva parivarjayet // 1 // dhruvaM prANivadho yajJe, nAsti yajJo'hiMsakaH / sarvasattveSvahisaiva, dayAyajJo yudhiSThira! // 2 // svargazca khalu iSyate / saMsAramocakAnAM ca, tataH svargo'bhidhIyate // 3 // " jainAgamazca-"savyabhUyappabhUyassa samaM bhUyAya pAsau / pihiyAsavassa dantassa pAvaM kammaM na baMdhai // 1 // savvajIvA vi icchaMti, jIviyaM na marijjiyaM / tamhA pANavahaM ghoraM, niggaMnthA dhjjitenn"|| atha vedeSu nAsti jIvadayA tarhi vedA na pramANaM, cArvAkadharmazAstravat dayAvikalatvAt "kimasmAkaM dayAdharmaniSThAnAM taiHprayojanam" iti zrutvA te sarve tUSNIbhUtvA sthitAH / camatkRto rAjA dayAdharme mano dadhau / anyadA vipraiH sambhUya proktaM deva ! "zUdrAH ete na praNAmArhAH" / zrIgurubhiruktaM-kiM nAma tacchadratvaM brAhmaNatvaM vA kimucyate / na tAvadekAntena jAtyA zUdratvaM brAhmaNatvaM vA bhavati / M yaduktaM-"zUdro'pi zIlasaMpanno, guNavAn brAhmaNo mataH / brAhmaNo'pi kriyAhInaH, zudrA'patyasamo bhavet // Jain Educantematonai For Personal & Private Use Only www.amatbrary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ataH---sarvajAtiSu cANDAlAH, sarvajAtiSu braahmnnaaH| brAhmaNeSvapi cANDAlAzcANDAleSvapi brAhmaNAH // 2 // kRSivANijyagorakSA, rAjasevAM cikitsanam / ye ca viprAH prakurvanti, na te kaunteya ! brAhmaNAH // 3 // hiMsako'nRtavAdI ca, cauryayAbhiratazca yaH / paradAropasevI ca, seve te patitA dvijaaH||4|| brahmacaryatapoyuktAH, samAnaloSThakAMcanAH / sarvabhUtadayAvantaH, brAhmaNAH sarvajAtiSu // 5 // kSAntyAdikaguNaiyukto, vyastadaNDo nirAmiSaH / na hanti sarvabhUtAni, prathamaM brahmalakSaNam // 6 // sadA sarvAnRtaM tyaktvA, mithyAvAdAdvirajyate / nAnRtaM ca vadedvAkya, dvitIyaM brahmalakSaNam // 7 // sadA sarva paradravyaM, bahirvA yadi vA gRhe / adattaM naiva gRhNAti, tRtIyaM brahmalakSaNam // 8 // devAsuramanuSyeSu, tiryagyonigateSu ca / na sevate maithunaM, yazcaturtha brahmalakSaNam // 9 // tyaktvA kuTumbavAsaM tu, nirmamo niHparigrahaH / yuktazcarati niHsaMgaH, paMcamaM brahmalakSaNam // 10 // evaM lakSaNasampannaH, IdRzo yo bhaveddvijaH / tamahaM brAhmaNaM manye, zeSAH zUdrA yudhiSThira ! // 11 // kaivartIgarbhasaMbhUto, vyAso nAma mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjjAtirakAraNam // 12 // hariNIgarbhasaMbhUtaH, RSyazRGgo mhaamuniH| tapasA brAhmaNo ja.ta-stasmAjjAtirakAraNam / / 13 / / zukIgarbhasaMbhUtaH, zuko nAma mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjjAtirakAraNam // 14 // maMDUkIgarbhasaMbhUto, mAMDavyazca mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjjAtirakAraNam // 15 // urvazIgarbhasaMbhUto viziSThastu mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjjAtirakAraNam // 16 // S* Jan Educ a tional For Personal & Private Use Only www.dhishtrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 26 // na teSAM brAhmaNI mAtA, saMskArazca na vidyate / tapasA brAhmaNAH jAtAstasmAjjAtirakAraNam // 17 // yadvatkASThamayo hastI, yadvacarmamayo mRgaH / brAhmaNastu kriyAhInatrayaste nAmadhArakAH" // 18 // iti zrutvA niruttareSu vipreSu pramudito rAjA jAtaM manasi sthairya zrIjinadharme anyadA kaizcinmatsaribhiH proktam "rAjanete malAvilavastrAH snAnAbhAvAdapavitragAtrA rAjasabhAyAM sthAtuM nocitAH" iti zrutvA tatra sakalarAjavargasamakSaM zrIsUribhirabhidadhe kasya nAmApAvitryaM zarIrasyAtmano vA / yadi zarIrasya tarhi sarveSAM zarIrasya saptadhAtumayatvAt pAvitryApAvitryavibhAgaH kartu kenApi no pAryate / AtmanazcettayuSmAdRzAmanatizayadRzAM prAkRtapuruSANAmatIvadurlakSameva, jalakSAlanakRtaM tu yat pAvitryApAvitryavivecanaM tanmUDhavismApanam / / "yaduktaM-zaucamadhyAtmikaM tyaktvA, bhAvazudvayAtmakaM zubham / jalAdizaucaM yadadRSTaM, mUDhavismApanaM hi tt"|| kuryAdvarSasahasrANi pratyahaM majanaM mahaH / sAgareNApi, kRcchreNa, vadhako naiva zuddhathati // 2 // cittaM rAgAdibhiH krAntamalIkavacanairmukham / jIvahiMsAdibhiH kAyo, gaMgA tasya parAGmukhI // 3 // cittamaMrtagataM zuddhaM, vadanaM satyabhASaNaiH / brahmacaryAdibhiH kAyA, zuddho gaMgAM vinaa'pyho4|| brahmacaryeNa satyena, tapasA saMyamena ca / mAtaMgA api zuddhayanti, na zuddhistIrthayAtrayA // 5 // zRMgAramadanotpAdaM, yasmAt snAnaM prakIrtitam / tasmAtsnAnaM parityaktaM, naiSThikaibrahmacAribhiH // 6 // mukhazayyAsanaM vastraM, tAmbUlaM snAnamaMDanam / daMtakASThaM sugaMdhaM ca, brahmacaryasya dUSaNam // 7 // | satyaM zaucaM tapaH, zaucaM zaucamindriyanigrahaH / sarvabhUtadayA zaucaM, jalazaucaM ca pazcamam" // 8 // SAAMKAXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 26 // For Personal & Private Use Only w Jan Education Intematonai prary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti zAstroktaM yuSmAbhirapi kiM na dRSTaM vA na zrutam ? yeneyaM carcA kriyate / iti nizamya nRpaH saparikaraH pramudito jJAtaH zaucasya samAcAraH prAha ca tadA aho zrIhemasUrINAM svaparazAstrarahasyasmRtiH sadAcAracaturatA ca yataH-- ehire yAhirAM cakre, keSAM na zrutiSu zrutam / paraM parimalastasya vilIno vimlaatmsu||1|| jJAtaM ca jalazaucaM mUDhajanamanovismApakam / athAnyadA mApatiH papraccha / kayApi yuktyA'smAkamapi yazaHprasaraH kalpAntasthAyI bhavati iti tadIyAM giramAkarNya vikramArka iva vizvasyAnRNakaraNAt yadvA zrIsomezvaraprAsAdaM vArAMrAzitaraMganikarAsannAMbhobhiH zIrNaprAya yugAntakItaye samuddhara iti candrAtapanibhayA zrIhemacaMdragirA udvelapramodAMbhodhirnRpastameva maharSi pitaraM daivataM guruM manyamAno nitarAM dvijA. nindana tadaiva prAsAdoddharAya daivajJanivedite sulagne tatra paMcakulaM prasthApya prAsAdaprArambhamacIkarat / . atha somezvarasya prAsAdaprAramme kharazilAniveze saMjAyamAne sati paMcakulaprahitavarddhApanikAvijJaptikAM nRpatiH zrIhemacandraguroradarzayat / ayaM prAsAdaprAraMbhaH kathaM niHpratyahaM pramANabhRbhimadhirohatIti pRthivIparivRDhenAnuyuktaH zrImAn kizci ducitaM vicitya gururucivAn / yadasya dharmakAryasyAntarAyaparihArAya dhvajAdhiropaM yAvad brahmasevAniyamo'tha madyamAMsasevAniyamaH dvayorekataraM kimapyaMgIkuru / iti tadvacanamAkarNya nRpatiH madyamAMsaniyamamabhilaSan zrInIlakaMThasyopari jalaM vimucya tamAbhagrahaM jagrAha / saMvatsaradvayena tasmin prAsAde kalazadhvajAdhiropaM yAvad gate sati taM niyama mumukSurgurUnanujJApayan tairuce yadyanena nijakIrtanena sAdhaMarddhacandracUDaM prekSitumarhati bhavAna tadyAtrAparyante niyamamocanAvasaraH ityabhidhAyotthite zrIhema Jan E ntematonai For Personal & Private Use Only ww. l ibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ICO kumAra0 ... // 27 // .. pratibodha candramunIndre tadguNairunmIlannIlIrAgaraktahRdayastamekameva saMsadi prazaMsan ninimitto vairI parijanastejaHpuJjamasahiSNuH kari | prabaMdhaH nmithyAdRSTiH raajnyo'gre| "ujjvalaguNamabhyuditaM, kSudro draSTuM na kathamapi kssmte| dagdhvA tanumapi zalabho dIpe dIpArcimapaharati / / iti nyAyAtpRSThamAMsAdanaM doSamapyurarIkRtya tadapavAdamevAvAdIt yadayamamaMdacchandAnuvRttiparaH sevAdharmI kuzalaH kevalaM prabhorabhimatameva bhASate / yadyevaM na tadA prAtarupetaH zrIsomezvarayAtrAyAM bhavAn sahAgacchatu iti gaditaH sa ca paratIrthaparihAMrAna tatrAgamiSyati iti asmanmatameva pramANam / nRpastadvAkyamAdRtya prAtarUpAgataM zrIhemacandrasUrIzvaraM zrIsomezvarayAtrArtha ) abhyarthayan bubhukSitasya kiM nimaMtraNaM utkaMThitasya kekAravazravaNa iti lokarUDhiH / tapasvinAmadhikRtatIrthayAtrAdhikArANAM ko nAma nRpaterayaM nibaMdhaH, itthaM guroraMgIkAre yuSmadyogyasukhAsanAdiprabhRtivAhanAdi kizcitsajjIkriyatAmiti Irate vayaM pAdacAreNa saMcarantaH puNyamupalabhAmahe / paraM vayaM idAnIM tvAmApRcchaya mitaiH prayANaiH zrIzatruJjayojjayantAdimahAtIrthAni namaskRtya bhavatAM zrIdevapattane pravezotsave miliSyAmaH / ityudIrya te tattathaiva kRtvntH| nRpateH puraH viprAH pravadantyadaH / rAjan ! hemasUrinaSTrA gataH kvApi sa na sameSyati zrIsomapattane nRpaH samagrasAmacyA katipayaiH prayANaiH zrIpattanaM prApa / hemasUrInanAgatAn vIkSya sarvatra yojanamadhye vilokApitAH paraM na zratA na dRSTAH / yAvatkiJcinnRpazcintayati tAvatprabhuragre dharmAzimaM babhANa camatkRto rAjA vismitazca / prabhuruce adyAdhunA vayaM zrIravatAcalopari // 27 // devAnnamaskRtya bhavatAM pravezamahotsavaM matvA samAyAtAH / tadA tacchrutvA sarve'pi dvijAdayo glAniM praaptaaH| atha mahotsavena puraM pravizya zrIsomezvaraprAsAdasopAnakeSvAkAnteSu bhUpIThaluThanAnantaraM viratarAtulyAyallakAnumAnena ? For Persons & Private Use Only Jan Education Intematonal library.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ gADhamupajugRhe zrIsomezvaraliGge ete jinAdaparaM devataM na namaskurvanti iti mithyAg vacasA bhrAntacittasya zrIhemacandraM prati evaMvidhagIrAvirAsIt yadi yujyate tadetairupahArairebhirmanohAribhiH zrIsomezvaramarcayantu bhavantastattatheti pratipadya sadyaH kSitipakozAdAgatena kamanIyodgamanIyenAlaMkRtakAyAH nRpatinirdezAt patIyANAviprazrIbRhaspatinA dattahastAvalaMbAH prAsAdadehalImadhiruhya kiJcidvicintya prakAzaM asmin prAsAde kailAzavAsI zrImanmahAdevaH sAkSAdastIti romAMcakaMcukitAM tanuM vibhrANA dviguNI kriyatAmupahAra ityAdizya zivapurANoktadIkSAvidhinA AhvanAvaguMThanamudrAkaraNamaMtranyAsavisarjanopacArAdibhiH pacopacAravidhibhiH zivamabhyarya tadante / "yatra tatrasamaye yathA tathA yo'si so'syabhidhAya yA tayA / vItadoSakaluSaH sacedbhavAneka eva bhagavannamo'stu te // 1 // prazAntaM darzanaM yasya, sarvabhUtAbhayapradam / mAMgalyaM ca prazastaM ca, zivastena vibhAvyate // 2 // mahatvAdIzvaratvAdyo, mahezvaratAM gataH / rAgadveSavinirmuktaM, tamahaM vande mahezvaram // 3 // mahAkrodho mahAmAno, mahAmAyA mahAmadaH / mahAlobho hato yena, mahAdevaH sa ucyate // 4 // mahAvIrya mahAdhairya, mahAzIlaM mahAguNaH / mahApUjAghahatvAcca, mahAdevaH sa ucyate // 5 // ekamRttitrayo bhAgA, brahmAviSNumahezvarAH / tAnyeva punaruktAni, jJAnacAritradarzanaiH // 6 // kArya viSNuH, kriyA brahmA kAraNaM tu mheshvrH| 'kAryakAraNasaMpanno mahAdevaH sa ucyate // 7 // 1 kAryakAraNasampannA ekamUrtiH katha bhavet ? pratyantare / Jan Edu a temational For Personal & Private Use Only wwer brary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 28 // prajApatisuto brahmA, mAtA padmAvatI smRtaa| abhijijanmanakSatraM, ekamUrtiH kathaM bhaveta? // 8 // vasudevasuto viSNuH, mAtA vai devakI mtaa| 'zravaNaM janmanakSatramekamUrtiH kathaM bhaveta ? // 9 // peDhAlasya suto rudro, mAtA vai satyakI smRtA / mUlaM tu janmanakSatramekamUrtiH kathaM bhavet // 10 // raktavarNo bhavedbrahmA, zvetavarNo mahezvaraH / kRSNavarNo bhavedviSNurekamUrtiH kathaM bhavet // 11 // caturmukho bhavedbrahmA, trinetrastu mahezvaraH / caturbhujo bhavedviSNurekamUrtiH kathaM bhavet ? // 12 // jJAnaM viSNuH sadA proktaM, cAritraM brahma ucyate / samyaktvamIzvaraH proktaM, arhanmUrtistrayAtmikA // 13 // kSitijalapavanahutAzanayajamAnAkAzasomasUryAkhyAH / ityeta eva vASTau vItarAgaguNAH smRtAH // 14 // kSitirityukte zAntirjalaM yA ca prasannatA / niHsaMgatA bhavedvAyuH, hutAzo yoga ucyate // 15 // yajamAno bhavedAtmA, tapodAnadayAdibhiH / alapakatvAdAkAzasaGkAzaH so'bhidhIyate // 16 // somamUrtirbhavecaMdro, vItarAgaH samIkSyate / jJAnaprakAzakatvena, AdityaH so'bhidhIyate // 17 // akAreNa bhavedviSNuH, rephe brahmA vyavasthitaH / hakAreNa haraH proktaH, tasyAnte paramaM padam // 18 // puNyapApavinirmukto, raagdvessvivrjitH| atohayo namaskAraH, kartavyaH zivamicchatA // 19 // haMsavAho bhavedbrahmA, vRSabhavAho mahezvaraH / garuDavAho bhavedviSNurekamUrtiH kathaM bhavet ? // 20 // pagrahasto bhavedbrahmA, shuulpaannimheshvrH| zaMkhacakradharo viSNurekamartiH kathaM bhavet ? // 21 // 1 'rohiNI pratyantare / 2 samyakatvaM tuM zivaM proktam / 3 'cakrapANirbhaved' pratyantare / // 28 // en Ed t emational For Personal & Private Use Only wwmalerary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabIjAkurajananA rAgAdyA, kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // 22 // ityAdistutibhiH sakalarAjalokAnvite rAjJi savismayamavalokamAne daNDapramANapUrva stutvA zrIhemacandrAcAryeSu niSaNNeSu satsu bhRpatiH zrIbRhaspatinA jJApitaH prajAyai samadhikavAsanayA zivArcAnantaraM dharmazilAyAM ziva ziveti jalpan tulApuruSagajAzvAdIni dAnAni vitIrya samagrarAjavarga apasArya tadgarbhagrahAntaH pravizya na mahAdevasamo devaH na mama tulyo | nRpatiH na zrIhemasUrisadRzo mhrssiritibhaagyvaibhvvshaadytnsiddhstriksNyogo'bhuut| atha karpUrArAtrikAvasare ko'pi mithyAhagAha yadanena sUriNArdhanArInarezvaro rAjyapradAtA nAtmIyadevo namaskRtaH / kintu vItarAgo muktirdAtA / rAjA prAha yadanena muktina bhavati tadA'smAkaM rAjyaM purA'pyasti adhunA muktirvilokyate mukti prade ArAtrikaM kariSyAmaH parameSThimUrtirmuktidAtrI tatrArAtrikaM kuru ityuktvA tatra gatvA parameSThimRttimavalokya yAvadArAtrikaM karoti tAvadrAmacandranAmA cAraNaH papATha__kAhuM manivisaMtaDI ajImaNIyaDAguNei / akkhayaniraMjaNa paramaya ajayajai na lahei // 1 // iti zrutvA''rAtrikaM muktvA sthitaH / bahudarzanapramANapratiSThAsaMdigdhe devatattve muktipadaM daivataM asmistIthe tathyayA girA nivedayaM rAjJA ityabhihite zrIhemacaMdrAcAryAH kizciddhiyA nidhAya nRpatiM prAha alaM purANadarzanoktibhiH zrIsomezvarameva . tava pratyakSIkaromi yathA tanmukhena muktimArgamavaiSi iti tadvAkyAn nRpatizcintayati kimetadapi jAghaTIti iti vismayApanamAnase nRpai nizcitamalamatra tirohitaM daivatamastyeveti ArcAyAdigurUtagirA nizcalAvArAdhako taditthaM dvandvasiddhau satyAM sukaraM daivataprAduHkaraNam / mayA praNidhAna bhavatA kRSNAgurukSepazca tadA parihAryo yadA vyakSaH pratyakSIbhUya nipevati / / Ja n Interational For Persons & Private Use Only Prelibrary on
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 29 // athobhAbhyAM tathA kriyamANe dhUpadhUmAndhakArite garbhagRhe nirvANeSu nakSatramAlApradIpakeSu Akasmike prakAze dvAdazA RA)pratibodha prabaMdhaH tmamahisIva prasarati nRpo nayane saMbhramAdanmRjya yAvadAlokate tAvajalAdhAropari jAtyajAMbUnadArti carmacakSuSAM durAloka apratimarUpaM asaMbhAvyasvarUpaM tapasvinamekamadrAkSIta / taM pAMdAgulIprabhRtijaTAjUTAvadhiM karatalena saMspRzya nizcitya devatAvatAraM paMcAMgacumbitAvanitalaM yathAbhaktyA natvA bhUmAniti vijJApayAmAsa "jagadIza ! bhavadarzanAtkRtArthe mayi AdezaprasAdAta kRtArthaya karNayugalam" / iti vijJapya tUSNIsthite nRpe tanmukhAditi gIrabhUta / "rAjannayaM maharSiH sarvadevatAvatAraH ajihmaparabrahmAvalokakaratalakalitamuktAphalavat vijJAtakAlatrayasvarUpaH / etadupadiSTa evAsaMdigdho muktimArga" ityAdizya tirobhUte bhUpato unmanIbhAvaM bhajana bhUpatiM prati recitaprANAyAmapavanaH zlathIkRtAsanabaMdhaH zrIhemAcAryo yAvaditi vAcamuvAca / tAvadiSTadevatasaMketAtyaktarAjyAbhimAno'nIcapAdo'vadhAryatAM adhanotthIyatAM iti vyAhRtiparo vinayanamramauliyatkRtyamAdizeti vyaajhaar| atha tatraivaM nRpateryAvajIvaM pizitamadyAdiniyamaM dattvA tataH pratyAvRttau kSamApanIH zrIaNahillapuraM pattanaM praaptuH| atha pratyahaM rAjasabhAyAM vicAreSu jAyamAneSu rAjA zrIjinoktaM dharma satyatayA manyamAno'pi paraM nijakulakramAyAtaM dharma dvijAdInAM lajjayA moktuM na samIhate praapvaadbhiitH| "kAmarAgasneharAgAvISatkaranivAraNI / dRSTirAgastu pApIyAn , durucchedaH satAmapi // 1 // kulakrameNa kurvanti, mUDhA dharma kubuddhayaH / vipazcito vinizcitya, svacite tu parIkSayA // 2 // Jain Edul H For Persona & Private Use Only t emalionai RIprary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamena yuktyA ca, yo'rthaH samabhigamyate / parIkSya hemavadgrAhyaH, pakSapAtagraheNa kim ? // 3 // zrotavye ca kRtau kaNoM, vAgbuddhizca vicAraNe / yaH zrutaM na vicArata, sa kArya vindate katham ? // 4 // iti zrIguruvacanamAkarNya rAjA parApavAdabhIruH sarvadarzanasaMvAdena dharma jighRkSuH sarvadarzanavijJAna paMDitamanyAn viduSaH | samAhUya sarvasamakSaM sabhAyAM dharmasvarUpaM papraccha / tepi ca yathAjJAtasvasvAgamAcAraM nijaM nijaM dharmasvarUpaM prarUpayAmAsuH, tatra devatattvavicAraNAyAM kriyamANAyAM sarvadarzanibhirnATayATTahAsasaMgItarAgadveSaprAsAdakopajagajjananasthemavinAzAdarazastrastrIparigrahAdisakalasAMsArikajaMtujAtasAdhAraNe daivatasvarUpe nirUpyamANe zrIguravaH procuH--na caivamarvAcInajanaiH procyamAnaM paramezvarasvarUpaM, yaduktam-- pratyakSato na bhagavAn vRSabho na viSNurAlokyate na ca haro na hirnnygrbhH| teSAM svarUpaguNamAgamasaMprabhAvAt, jJAtvA vicAraya ko'tra parAvAdaH // 1 // mAyA nAsti jaTAkapAlamukuTazcaMdro na murdaavlii| khaTvAMgaM na ca vAsukina ca dhanuH zUlaM na cograM mukham // kAmo yasya na kAminI na ca vRSo, gItaM na nRtyaM punH| so'yaM pAtu niraJjano jinapati-devAdhidevaH prH|| rAjanaivaMvidhe'pi bhagavati nirdoSe jinendre yatparapravAdA matsariNaH syuH tatsvazAsanAnurAgeNa parazAsanAbhimAnasya vijRmbhitam / iti sarvasamakSaM vItarAgasya devatatvamavasthApya sarveSAM svarUpajJApanArtha nijAM pratijJA prAdurakArpaH-- imAM samakSaM pratipakSasAkSiNAmudAraghoSAmavaghoSaNAM bruve / na vItarAgAtparamasti daivataM, na cApyanekAntamRte nayasthitiH // 1 // && Jan Eduskelematonai For Personal & Private Use Only www. ary.org
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 prabaMdha: // 30 // ********* iti pratijJAM zrutvA sarveSu darzanineSu maunamavalambya sthiteSu sarve'pi sabhAsadaH vismayasmeramAnasA manasi zrIvItarAgaM / devaM prapadya "namaH zrIjinendrAya niraJjanAyetyUcuH" jJAtaM ca sarvairapi devatattvaM, yathA-- 'sarvajJo jitarAgAdiH(ityA0), dhyAtavyo'yamupAsyo'ya0(ityA0) ye striishstraaksssuutraadi(ityaa0)|| nAnAzastrajuSaH kathaM gataruSaH strIsannidhAnAtkatham / nIrAgAH pazunAzayAgakaraNAt kArUNyavaMtaH katham / chatrAdyaSTamahAvibhUtivirahAddevAdhidevAH katham / tasmAtsarvaguNarddhimAn vijayate zrIvItarAgaH prbhuH|| na kopo na lobho na mAnaM na mAyA, na lAsyaM na hAsyaM na gItaM na kAntA / na vA yasya pattina zatrurna mitraM tamekaM prapadye jinaM devadevam / / // iti devatattvam // -la // atha gurutattvam // tyaktadvArAH sadAcArA, muktabhogA jitendriyAH / jAyante guravo nityaM, srvbhuutaabhyprdaaH||1|| 1 sarvazo jitarAgAdidoSastrailokyapUjitaH / yathAsthitArthavAdI ca devo'rhan paramezvaraH // 4 // 2 dhyAtavyo'yamupAsyo'yamayaM zaraNamipyatAm / asyava pratipattavyaM, zAsanaM cetanA'sti cet // 1 // 3 ye strIzastrAkSasUtrAdirAgAdyakalaDintAH / nigrahAnugrahaparAste devAH syuna muktaye // 2 // yo dvi0 wome ****** // 30 // ** Jain Edu a temational For Personal & Private Use Only prary.org
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaH zIlasamAyuktaM, brahmacAridRDhavratam / alobhamazaThaM dAntaM, jAnIyAdgurumIdRzam // 2 // snAnopabhogarahitaH, pUjAlaMkAravarjitaH / madyamAMsanivRttazca, guNavAn gururucyate // 3 // avadyamukta pathi yaH pravartate" ityA0 "2vidalayati kubodhaM" (ityA0) rAjaniti gurulkssnnaani| "gRNAti tatvamiti guruH" na tu nAmamAtreNa kulakamAyAtasya kasyApi gurutvamasti / sarveSAM prANinAM anAdikAla. mekendriyAdicaturazItilakSajIvayoniSu bhramatAM yasmin bhave yasya kasyApi prANino'jJAnAMdhakAramagnasya yastatvAtattvavyakti darzayati sa eva guruguNairgauravA) gururucyate / nApare vaMcakA svArthapriyA guravaH yaduktaMduHprajJAvalaluptavastunicayA vijnyaanshuunyaashyaaH| vidyate pratimandiraM nijanijasvArthodyatA dehinH|| AnandAmRtasindhusIkaracayairnirvApya janmajvaram / ye muktervadanenduvIkSaNaparAste santi kecibudhAH // 1 // vAGmAtrasArAH paramArthazUnyA, na durlabhAzcitrakathA mnussyaaH| te durlabhA ye jagato hitAya, dharme sthitA dharmamudAharanti // 2 // ye tu svarucikalpitAcArAH, parasparavirodhodyatA matsariNaH / 1 avadyamukta pathi yaH pravartate, pravarttayatyanyajanaM ca nispRhH| sa eva sevyaH svahitaiSiNA guruH, svayaM taraMstArayituM kSamaH param // 2 vidalayati kubodhaM bodhayatyAgamArtha, sugatikugatimArgI puNyapApe vyanakti / avagamayati kRtyA'kRtyabhedaM guruyo, bhavajalanidhipotastaM vinA nAsti kazcit // Jain Educativational For Personal & Private Use Only www.jakyorg
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdhaH // 31 // sadAcAraniMdakAH kathaM te guravaH sarvAbhilASiNaH sarvabhojinaH zrImahAbhArate'pyuktamye zAntadAntAH zrutipUrNakarNAH, jitendriyAH, prANivadhAna nivRttAH / parigrahAtsaMkucitA gRhasthAste brAhmaNAstArayituM samarthAH // 1 // tataH zrIhemasUrayaH sabhAyAM gurukugurusvarUpamabhidhAyA'vAdiSuH-- prakAzayanti bhuvanaM, bhUyAMso bhAskarAdayaH / hArda punastamo hanti, gurureva gunnairguruH||1|| atrAntare kazcitpapATha--- jIvo'yaM vimalasvabhAvasubhagaH, sUryopalasparddhayA / dhatte sNgvshaadnekvikRtiilRptaatmruupsthitiH|| yavyAmoti raveriveha suguroH, satpAdasevAzramam / tajjAtorjitatejasaiva kurute, karmendhanaM bhasmasAt // 1 // iti zrutvA sarve'pi dAnaM dduH| . // iti gurutattvaM jJeyam // PRXXXXXXXXXXX Jain Edous temational For Personal & Private Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha dharmatattvamapRcchata - zrIsUrayaH prAhuH // tatra prathamaM dharmalakSaNam -- zrUyate sarvazAstreSu sarveSu samayeSu ca / ahiMsAlakSaNo dharmastadvipakSazca pAtakam ||1|| vedAdiprAmANyena yaddhiMsA vidhIyate tatteSAM jADayaliGgam vedasyApauruSeyatvenApramANatvAt / AptAdhInAM hiM vAcAM pramANatA / Jain Education/temational vyAsenA'pyuktam dIyate mAryamANasya, koTiM jIvitameva vA / dhanakoTiM na gRhNAti, sarvo jIvitumicchati // 1 // yo dadyAtkAMcanaM meruM kRtsnAM caiva vasundharAm / sAgaraM ratnasaMpUrNa, na ca tulyamahiMsayA ||2|| amedhyamadhyakITasya, surendrasya surAlaye / samAnA jIvitAkAMkSA, tulyaM mRtyubhayaM dvayoH // 3 // yAvaMti pazuromANi, pazugAtreSu bhArata / / tAvadvarSasahasrANi, pacyante pazughAtakAH ||4|| pRthivyAmapyahaM pArtha! vAyAvagnau jale'pyaham / vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagato'pyaham ||5|| yo mAM sarvagataM jJAtvA na ca hiMsetkadAcana / tasyA'haM na praNasyAmi, sa ca me na praNasyati // 6 // // iti viSNuvAkyam // "yatra jIvastatra ziva iti" yo vetti bhaktitaH / dayAM jIveSu kurvANaH sa zivArAdhakaH smRtaH // 1 // kva mAMsaM va zive bhakti, kva madyaM kva bhavArcanam / madyamAMsaprasaktAnAM, dUre tiSThati zaMkaraH // 2 // For Personal & Private Use Only www.rary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdhaH // 32 // // iti bhgvdgiitaayaam-|| yadA na kurute pApaM, sarvabhUteSu dAruNam / kamaNA manasA vAcA, brahma saMpadyate tadA // 1 // kSamAtulyaM tapo nAsti, na satoSAtparamaM sukham / na maitrIsadRzaM dAnaM, na dharmo'sti dayAsamam // 2 // iti sarveSAM jIvadayA matA / atha jIvahiMsAbhedAnAha / na ca hiM jiyavahaM karaNaM kArAvaNa aNumaIya jogehi kAlatiyeNa ? guNiu pANivaho dusayateyAlo / - tatra pRthivyaptejovAyuvanaspati-dvitricatuHpaMcendriyA iti navabhedAH manovAkkAyaiH saha guNitA jAtAH saptaviMzatibhedAste ca karaNakAraNAnumatibhirguNitA jAtA ekAzItiste cA'tItAnAgatavartamAnakAlatrayeNa guNitAH jAtAstrayazcatvAriMzat dve zate saba prANivadhabhedAH kAlatraye'pi hiMsAsaMbhavo'stIti kAlatrayagrahaNaM yaduktam aiya niMdAmi paDipannaM saMvaremi aNAgayaM paJcakkhAmi iti // ___ atha rAjannAkarNyatAM jIvadayAsvarUpaM saMyamasvarUpaM ca / tathAhi-pRthavyaptejovAyuvanaspatidvitricatupaMcendriyANAM manovAkAyakarmabhiH karaNakAraNAnumatibhizca saMraMbhAraMbhasamAraMbhavarjanamiti navadhA saMyamaH / pustakavastrapAtradaMDakAdInAM yatanayA dhrnnmjiivsNymH| sthaDilAdikaM cakSuSA prekSya zayanAzanAdi kurvIteti prekSAsaMyamaH / sAvadhapravRttagRhasthAvyApAraNenopekSAsaMyamaH / sthaMDilAdau rajoharaNAdinA pramRjya zayanAzanAdIni kurvataH pramArjanAsaMyamaH / bhaktapAnAdikamaneSaNIyamanupakAri ca nirjantusthaNDile pariSThApayataH pariSThApanAsaMyamaH / manaso'zubhapariNAmanivRttiH zubhe pravRttiH manaHsaMyamaH / azubhabhASAtyAgaH For Persons & Private Use Only Jan Education Intematona ww b rary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhabhASAbhASaNaM vAgasaMyamaH azubhakriyAnivRttiH zubhapravRttiH kaaysNymH| itiprANidayArUpaH saptadazadhA saMyamo yatInAmanyathA ytitvaa'bhaavH| atha rAjA gRhasthAnAM kathamayaM saMyamaH ityapRcchat tadA zrIsUrayaH prAhuH rAjan ! dezato viratAnAM gRhasthAnAM dezataH saMyamo'stIti zrUyatAm / yathAsthUlA sUhamA jIvA saMkappAraMbhao ya te duvihA / sAvarAhaniravarAhA sAvikkhA ceva niravikkhA // 1 // . tatra prANivadho dvividho jJeyaH sthUlajIvAnAM sUkSmajIvAnAM ca / tatra sthUlA dvIndriyAdayaH / sUkSmAstvekendriyAdayo na tu sUkSmanAmakarmodayavattinasteSAM vyApAdanA'bhAvAt svayamAyuSkakSayeNa maraNAt / tatra gRhasthAnAM sthUlapANivadhAnnivRttiH, na tu sUkSmaprANivadhAt , pRthvIjalAnilAdiSu pravRtattvAdAraMbhasteSAM, sthUlapANivadho'pi dvividhaH AraMbhajaH saMkalpajazca / saMkalpAnmArayAmyenaM kuliGginamiti manaH saMkalparUpAjjAtaH (saMkalpajaH) / AraMbhajastu kRSyAdiSu pravRttasya dvIndiyAdivyApAdanaM tasmAnivRttaH zarIrakuTumbAdibharaNanirvAhA'bhAvAt / saMkalpajo'pi dvividhaH sAparAdho niraparAdhazca / tatra niraparAdhAnivRttiH / sAparAdhe'pi yatanA vidheyA / iti gRhasthAnAmapi dezasaMyamaH / atha dvitIyaM lakSaNaM satyaM nAma tatsatyaM dazadhA jaNavaya saMmaya ThavaNA nAme ruve paDucca saceya / vavahArabhAvajoge dazabheu kammasacce ya // 1 // ekatrA'satyajaM pApaM, pApaM niHshessmektH| dvayostulAvidhRtayorAdyamevAtiricyate // 2 // dIkSA bhikSA guroH zikSA-jJAnaM dhyAnaM japastapaH / sarva mokSArthinAmetat satyena saphalIbhavet // 3 // Jain Educa m ational For Personal & Private Use Only www. daryono
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 33 // pratibodha | prabaMdhaH anyairapyuktaM yadA satyaM vadedvAkyaM, mRSAbhASAvivarjitaH / anavadyaM ca bhASeta, brahma saMpadyate tadA // 3 // atha rAjan tRtIyadharmalakSaNaM adattAdAnaparihArarUpaM ayazaHpaTahaM dattvA, bhuktvA vividhavedanAH / ihaloke narakaM yAnti, paraloke'dattahAriNaH // 4 // paradravyaM yadA dRSTvA, sakule'pyathavA rahaH / dharmakAmo na gRhNAti brahma saMpadyate tadA // 5 // ___adattadAnena bhaved daridrI, daridrabhAvAt tu karoti paapN| pApaM hi kRtvA narakaM prayAti, punaH daridrI punareva pApI // 6 // atha rAjan caturtha dharmalakSaNaM-brahmacaryarUpaM yataHvidaMti paramaM brahma yatsamAlambya yoginH| tadvataM brahmacarya syAt, dhIrA dhaureyagocaraM // 7 // yaH svadAreSu saMtuSTaH, paradAraparAGmukhaH / sa gRhI brahmacArI ca, muktimAmoti puNyavAn // 8 // anyairapyuktamekarAtroSitasyApi, yA gatiH brahmacAriNaH / na sA kratusahasreNa, prAptuM zakyA yudhiSThira ! // 1 // bhogidaSTasya jAyante, vegAH saptaiva dehinaH / smarabhogIndradaSTAnAM, daza syaste mhaabhyaaH||2|| prathame jAyate cintA, dvitIye draSTumicchati / syustRtIye ca nizvAsAzcaturthe bhajate jvaraH // 3 // paMcame dahate gAtraM, SaSThe bhuktaM na rocate / saptame syAnmahAmUrchA, unmattazca tathA'STame // 4 // // 33 // Jan E tematonai For Persona & Private Use Only o brary.org
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ navame prANasaMdeho, dazame mucyate'subhiH / ebhirdoSaiH samAkrAntaM, jIvalokaM na pazyati // 5 // yastapasvI vratI maunI, saMvRttAtmA jitendriyaH / kalaMkayati niHzaMkaH, strIsakhaH so'pi saMyamam // 6 // atha rAjan ! paMcamaM dharmalakSaNaM akiJcanatA - saMtoSarUpaM dhanaM dhAnyaM svarNarUpyakupyAni kSetravAstunI dvipAccatuHpAcceti syuH nava bAhyAH parigrahAH / micchattaM vetigaM hAsAI chakkagaM ca nAyavvaM / kohAiNa caukaM caudasa abhintarA gaMdhA // 1 // bAhyAnapi hi yaH saMgAn, na moktuM mAnavaH kSamaH / so'ntaraMgAn kathaM klIvastyajediha parigrahAn ||2|| yAnapAtramivAmbhodhau, guNavAnapi majjati / parigrahagurutvena, saMyamI janmasAgare // 3 // na yAnti vAyavo yatra, nApyarkendumarIcayaH / AzAmahormayaH puMsAM, tatra yAnti nirargalAH || 4 || adhItI paNDitaH prAjJaH, pApabhIrustapodhanaH / sa eva yena hitvA''zAM, nairAzyamurarIkRtam // 5 // vAkyenaikena tadvacmi, yadvAcyaM vAkyakoTibhiH / AzA pizAcI zAntA cetsaMprAptaM paramaM padam ||6|| etAni paMca sarvaviratatvAt sAdhUnAM mahAvratAnyucyante / yaduktaM- mahattvahetorguNibhiH zrutAni mahAnti matvA tridazairnutAni / mahAsukhajJAnanibaMdhanAni mahAtratAnIti satAM matAni // 1 // atha rAjan SaSThaM dharmalakSaNam - tapo bAhyAbhyantaraM dvAdazadhA / bAhyaM tapaH For Personal & Private Use Only Jain Educalmational www.jath ry.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 34 // EXAXEEEXXX "aNasaNamUNoyariyA0" ityaadi| pratibodha prabaMdhaH abhyantaraM tapaH-- 2"pAyacchittaM viNao" ityA0 yaduktaM-nirjarAkAraNAt bAhyAt , zreSThamAbhyantaraM tapaH / tatrApyekAtapatratvaM, dhyAnasya munayo jaguH // yasmAdvighnaparaMparA vighaTate, dAsyaM surAH kurvate / kAmaH zAmyati dAmyatIndriyagaNaH klyaannmutsrpti|| unmIlanti maharddhayaH kalayati, dhvasaMca yaH karmaNAm / svAdhInaM tridivaM zivaM ca bhavati, ilAdhyaM tapastanna kim // saMtoSasthUlamUlaH, prshmprikrskndhbndhprpnycH| pacAkSIrodhazAkhaH sphuradabhayadalaH, zIlasaMpatpravAla: zraddhAmbhaHpUrasekAdvipulakulabale-zvaryasaundarya bhoga-svargAdiprAptipuSpaH zivapadaphaladaH syAttapaHpAdapo'yam / / iti sakaladarzanamAnyaM tapo lakSaNam / atha saptamaM dharmalakSaNaM kSamA sA ca krodhatyAgAdbhavati / atha rAjan ! aSTamaM dharmalakSaNam-mArdavaM mRdutvaM madanigrahAdbhavati "jAtilAbhadhanazvarya" ityA0 / mAnapratipakSo mAdevam / yaduktam mAnagranthimanasyuccairyAvadasti nRNAM dRDhaH / tAvadvivekamANikyaM prAptamapyapasarpati // 3 // atha navamaM dharmalakSaNaM RjutA mAyArahitattvamiti / yaduktam-- 1 aNasaNamuNoyariyA vittisaMkhevaNaM rasaccAo, kAyakileso saMlINayAya bajjho tavo hoi / // 34 // 2 pAyacchittaM viNao, beyAvazyaM taheva saMjjhAo jhANaM ussaggo vi a ambhitarao tavo hoi / Jan Edu emational For Persons & Private Use Only SHRIbrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTadravyamivAsAraM, svamarAjyamivAphalam / anuSThAnaM manuSyANAM manye, mAyAvilambinAm // 1 // nRpAH kUTaprayogeNa, vaNijaH kUTaceSTitaiH / viprAH kUTakriyAkANDairmugdhaM vaMcayate janam // 2 // daMpatI pitaraH putrAH, sodAH suhRdo jnaaH| IzA bhRtyAstathA'nye'pi, mAyayA'nyonyavaMcakAH // 3 // mAyAyAM paTavaH sarve, jalasthalakhacAriNaH / devA mAyAparAH kepi, nArakAca kimucyate // 4 // ajJAnAmapi bAlAnAmArjavaM prItihetave / kiM sarvazAstrArtha-pariniSThitacetasAm // 5 // azeSamapi duHkarma RjvAlocanayA kSipet / kuTilAlocanAM kurvannalpIyo'pi ghivarddhayet // 6 // maayaaprtipkssRjutaa| __ atha rAjan ! dazamaM dharmalakSaNaM muktiH sA ca bAhyAbhyantaravastuSu tRNNAvicchedarUpA lobhAbhAva ityarthaH / yataH-- aho lobhasya sAmrAjyamekacchatraM jagattraye / taravo'pi nidhi prApya, pAdaiH pracchAdayanti yat // 1 // bhujaMgagRhagodhA''khumukhyAH paMcendriyA api / dhanalobhena lIyante nidhAnasthAnabhUmiSu // 2 // tathA pizAcamudgala-pretayakSAdayodhanaM, svakIyaM parakIyaM vApyadhitiSTanti lobhataH // 3 // vimAnodyAnavApyAdau, mUJchitAstridazA api / tyaktvA tatraiva jAyante, pRthvIkAyAdiyoniSu // 4 // parapratyAyanAsAraiH, kiMvA zAstrasubhASitaiH / mIlitAmA vimRzaMtu, saMtoSAsvAdajaM sukham / / 5 / / kimindriyANAM damanaiH, kiM kAyaparipIDanaiH / nanu saMtoSamAtreNa, muktistrIsaMmukhIbhavet // 6 // Jain Edu emational For Personal & Private Use Only www.alimmlorary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 35 // iti sabhAyAM sarvasamakSaM dharmalakSaNaM zrIgurumukhAdAkarNya zrIkumArapAlamukhyAH sarve'pi sabhyAH pramuditAH saMjAtAH zrIjinadharmapraNItadharmAnurAgAH kimasmAbhirataH paraM vidheyamiti praznamakArSuH tataH zrIguravaH prAhuH rAjan ! hInaM saMhananaM tapo'tiviSamaM kAlazca duHkhAvahaH / siddhAntaH kuvitarkakaizcavivRto nAnAvatAliGginaH // ant bhinnarucirjast janamataM tattvajJavedyaM sadA, matvaivaM suvivekibhiH sucaritairvAryA anAryakriyAH // prANitrANaprakArairjagadupakRtibhirbhaktibhiH zrIjinAnAm / satkArairdhArmikANAM svajanajanamanaH prINanairdAnapAnaiH // jIrNoddhArairyatibhyo vitaraNavidhinA zAsanodyotanaizca / prAyaH puNyaikabhAjAM bhajati saphalatAM zrIriyaM puNyalabhyA // iti guruNAmupadezaM zrutvA rAjA prAha bhagavan ! - nidrA mohamayI jagAma vilayaM sadRSTirunmIlitA / naSTA duSTakaSAyakauzikagaNA mAyA yayau yAminI // pUrvAdripratime vivekahRdaye sajjJAnasUryodayAt / kalyANAMbujakoTayo vikazitA, jAtaM prabhAtaM ca me // 1 // atrAntare kazcidvidvAn papATha -- Jain Educ International AdhAro yastrilokyA jaladhijaladharArkendavo yanniyojyAH / prApyante yatprabhAvAdasurasuranarAdhIzvaraiH saMpadastAH // For Personal & Private Use Only 0 pratibodha prabaMdhaH // 35 // library.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdezyA yasya cintAmaNisurasurabhikalpavRkSAdayaste / zrImAn jainendradharmaH kizalayatu sa vaH zAzvatI mokSalakSmIm // 1 // lkssdaanmtraapi| // iti dharmatattvam / / iti tattvatrayIjJAtA sarvairapi zrIkumArapAlabhUpAlo'pi gRhasthocitaM dharmamapRcchat / zrIguravaH pAhuH 'samyaktvamUlAni paMcANuvratAni / ajJAnasaMzayaviparyAsaparihAreNa yatsamyak paramArtharUpaM tasya bhAvaH samyaktvam / dvAdazavatAni gRhasthAnAM dharmaH samyaktvamUlAni / ekaviMzatiguNairyukto dharmayogyo bhavati / "akSudro rUpasaumyo bahu vinayayutaH krUratAzAThyamukto, madhyastho dIrghadarzI parahitanirato labdhalakSaH kRtjnyH| saddAkSiNyo vizeSI sadayaguNaruciH satkathaH pakSayukto, vRddhA) lajjano yaH zubhajanasubhago dharmaratnasya yogyH|| 2" yA deve devatAbuddhiH" sarvajJo jitarAgAdiH0" 1 samyaktvamUlAni pazcANuvratAni guNAstrayaH / zikSApadAni catvAri vratAni gRhamedhinAM / / 1 // yoga dvitiya prakAza. 2 yA deve devatAbudbhirgurau ca gurutAmatiH / dharme ca dharmadhIH zuddhA, samyaktvamidamucyate // 2 // 3 sarvajJo jitarAgAdi-doSatrailokyapUjitaH / yathAsthitArthavAdI ca devo'han paramezvaraH // 4 // Jain Education Intematonai For Personal & Private Use Only www.roorary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha // 36 // samyaktvabhUSaNAni-"sthairya prabhAvanA bhakti." sthairya jinadharme, prabhAvanA aSTadhApAvayaNI dhammakahI vAI nemittiu tavassIya / vijjAsiddhoya kavI aTTeva pabhAvagA bhaNiyA // 1 // ___ bhaktiH-vinayavaiyAvRtyarUpA kauzalatA'nAryadezavArdrakumAro'bhayakumAreNa prtibodhitH| tIrthasevA dravyatIrtha bhAvatIrtha ca, caityAdi dravyatIrtha, bhAvatIrtha dhyAnAdi / paMca samyaktvalakSaNAni "zamasaMvega" kSamA, saMvego mokSAbhilASaH nirvedo bhavavairAgyaM, anukaMpA cittasArdratA, AstikyaM jinamate dRddhnishcyH| atha dUSaNAni ____"zaMkA kAMkSA." atha samyaktvAdviviparItaM mithyAtvaM tatsvarUpamAhuH / tatpaMcadhA-- "abhiggahiyaM aNabhiggahiya, taha abhinivesiyaM ceva / saMsaimaNAbhogaM micchattaM paMcahA hoi" // AbhiggahiyaM kila dikkhiyANa, aNabhiggahiyaM ca rAyANa guTThAmAhilamAINa taM abhiNivesiyaM jANa // saMsaiyaM micchattaM jA saMkA jiNavarassa tatteSu / egendiyamAINa tamaNAbhogaM tu niddiDheM // 1 // iti mithyAtvaM tatra prathamaM pAkhaNDinAM svazAstraniratAnAM, dvitIyaM sarve devAH sarve guravaH sarve dharmAzca, tRtIyaM tattvA' tattvajJAnato'pi abhinivezAtparUpaNA, caturtha saMzayo jIvAditattveSu anAbhogika vivekavicArazUnyasyaikedriyAdervA vizeSajJAnavikalasya / 1 sthaiye prabhAvanA bhaktiH, kauzalaM jinazAsane / tIrtha sevA ca paMcA'sya bhUSaNAni pracakSate // 16 // 2 zamasaMveganirvedAnukampA'stikyalakSaNaH / lakSaNaiH paMcabhiH samyak samyaktvamupalakSyate // 15 // 3 zaMkAkAMkSA vicikitsA, midhyAdRSTiprazaMsanam / tatsatsavazca paMcA'pi, samyakatvaM dUSayantyalam // 18 // yo0 dvi. SASAKASONAKAKKAKER // 36 // Jan Edisintematonai For Personal Private Use Only ww b rary.org
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurvizan / api janmasahasreSu, mithyaatvmcikitsitm||1|| 'ato muhuttamittaMpi iti samyaktvamithyAtvayoH svarUpaM zrutvA rAjA gurumukhena samyaktvaM jagrAha / atha rAjA aNuvratAnAM svarUpamapRcchat-zrIsUrayaH prAhuH "virataM sthUlahiMsAde0 1" "paMgukuSTikuNitvA02" mAryamANasya hemAdri, rAjyaM vA sNprycchtH| tadaniSTaM parityajya, jIvo jiivitumicchti|| sthUleSu sarvasattveSu, yaH karoti dayAM tridhA / sUkSmeSu yatanAM kurvan , gRhastho'pi sa muktibhaak|| ___ atha tRtIyANuvrataM- manmanatvaM kAhalatvaM. knyaagobhuumyliikaani0|| asatyaM triSu lokeSu, ninditaM pApakAraNam / duHkhitAste na jAyante, divi dAnavamAnavAH // iha loke gRhastho'pi, yazaH prAmoti nirmalam / satyena paralokeSu, sulabhAH svargasaMpadaH / / atha dvitIyANuvrataM-daurbhAgyaM preSyatAM dAsya01 1 aMtomuhuttamittapi phAsiyaM jeNa hujja sammattaM / tesiM avaDDha puggalapariyaTTo va saMsAro // 1 // 2 viratiM sthUlahiMsAdevividhatrividhAdinA / ahiMsAdIni paMcANuvratAni jagadurjinAH // 18 // 3 paMgukuSTikuNitvAdi dRSTvA hiMsAphalaM sudhIH / nirAgastrasajatnAM hiMsAM saMkalpatastyajet // 15 // 4 manmanalaM kAhalataM, mUkara mukhrogitaa| vIkSyA'satyaphale kanyA'lIkAdyasatyamutsRjet // 53 // 5 kanyAgobhUmyalIkAni, nyAsApaharaNaM tathA / kUTasAkSya ca paMceti, sthUlAsatyAnyakIrtayat // 54 // 6 dorbhAgyaM preSyatAM dAsyanaMgacchedaM daridratAm / adattAttaphalaM jJAtvA, sthUlasteyaM vivarjayen // 65 // yoga. dvitIyaprakAza. SEXEEEEEEEEEEEXXXXX338 Jain Ed i ntematonai For Personal & Private Use Only wordarMorary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ tibodha kumAra prabaMdhaH RESSEKEEKKKXXXXXX dAnazIlatapobhAvaiH, kRtaM dharmacaturvidham / niHphalaM prANinAM sarva, paradravyAbhilASiNAm // gRhiNo'pi hi dhanyAste, mAnanIyA mahAtmanAm / kurvanti svakare muktiM, ye prsvpraangmukhaaH|| atha caturthavratam-"paMDhattvamindriyaccheda0" "ramyamApAtamAtre yat" brahmacarya bhavedyeSAM svAdhInaM gRhiNAmapi / dhanyA jagatsu te vazyaM, labhante paramaM padam / / atha paMcamANuvratam--3"asaMtoSamavizvAsa." __4"asaMtoSavataH saukhyam" "sannidhau nidhayastasya" na vizvasiti kasyApi, parigrahavimUDhadhIH / SaTsu jIvanikAyeSu, karotyAraMbhamanvaham // anaMtaduHkhaM saMsAre, tataH prAmoti muuddhdhiiH| parigrahamahattvena, prlokpraangmukhH|| iti zrutvA zrIkumArapAlaH gurumukhena yathAvidhi paMcANuvratI jagrAha / atha guNavratAnyAhuH-- 1 SaMDhatvamindriyacchedaM vIkSyA'brahmaphalaM sudhIH / bhavetsvadArasaMtuSTo'nyadArAn vA vivarjayet // 6 // 2 ramyamApAtamAtreNa pariNAmeti dAruNam / kiMpAkaphalasaMkAzaM tatkaH seveta maithunam // 77 // 3 asaMtoSamavizvAsamAraMbhaM duHkhakAraNam / matvA mUrchAphalaM kuryAt, parigrahaniyaMtraNam // 106 // 4 asaMtoSavataH saukhyam, na zakasya na cakriNa: / jantoH saMtoSabhAjo, yadabhayasyeva jAyate // 116 // 5 saMnidhau nidhayastasya kAmagavyanugAminI / amarA kiMkarAyante, saMtoSo yasya bhUSaNam // 11 // yo0 dvi. // 37 // Jan Ed B atematonai For Personal & Private Use Only www. library.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dazasvapi kRtA dikSu yatra sImA0" 2"carAcarANAM jIvAnAm" Pal yataH-tattAyagolakappo pamattajIvaNivAriyappasare / savvattha kiM na kujjA pAvaM ta kAraNANugao // 1 // ___ "jagadAkramamANasya." atha dvitIyaguNavratam--4"bhogopabhogayoH saMkhyAH " "sakRdeva bhujyate yaH" "madyaM mAMsaM navanItaM0" tatra mayaM dvidhA kASTapiSTaniSpannaM dvidhA mAMsaM tridhA jalasthalakhacArimedAt / navanItaM * gomahiSyajAvikAbhedAccaturdhA, madhu tridhA mAkSikaM bhrAmaraM kautikaM ceti, tatra mdydossaaH| rasodbhavAzca bhUyAMso, bhavanti kila jantavaH / tasmAnmayaM na pAtavyaM, hiMsApAtakabhIruNA" // asatyaM vacanaM brUte, mdymohitmaansH| adattaM dhanamAdatte, balAdbhukte parastriyam // 1 dazasvapi kRtA dikSu yatra sImA na laMdhyate / khyAtaM digviratiriti prathamaM tad guNavatam // 1 // 2 carAcarANAM jIvAnA, vimaInanivarttanAt / taptAyagolakalpasya, sadvRttaM gRhiNo'pyadaH // 2 // 3 jagadAkamamANasya prasaralobhavArigheH / skhalanaM vidadhe tena, yena digviratiH kRtA // 3 // 4 bhogopabhogayoH saMkhyA, zaktyA yatra vidhIyate / bhogopabhogamAna tad , dvaitIyakaM guNavatam // 4 // 5 sakRdeva bhujyate yaH sa, bhogo'nanagAdikaH / punaH punaH punabhoMgya, upabhogo'janAdikaH // 5 // 6 madya mAMsaM navanItaM, madhUdUMbarapaJcakam / anantakAyamajJAtaphalaM rAtrau ca mojanam // 6 // yo* tRtIya Jain Educ a tional For Persons & Private Use Only www.twarya
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH . . . . 'vivekaH saMyamo jJAnaM satyaM zaucaM dayA kSamA" atha--2"cikhAdiSati yo mAMsaM" "sadyaH sanmUJchitAnaMta0" aho mUDhadhanA dharma, zaucamUlaM vadanti ca / saptadhAtukadehotthaM mAMsamanaMti cA'dhamAH // 1 // yaduktaM--zukrazoNitasaMbhUtaM, mAMsamaznati ye narAH / kulena zaucaM kurvanti, hasante tatra devtaaH|| zAkinI mAMsabhakSI ca, samAnamanasAvimau / puSTAGgaM pazyato yaM yaM taM hantuM mtistyoH|| madye mAMse madhuni ca, navanIte takrato bahinIte / utpadyante sadyaH tdvrnnaanNtjntvH|| yaduktamAgame-uccAre pAsavaNe khele saMghANavaMtapitte ya / sukke soNiyagayajIvakalevare nagaraniddhamaNe // mahumajjamasamakkhaNatthIsaMge savva asuiThANesu / uppajjanti cayanti ya, samucchimA maNuya paMciMdI // parasamaye yaajnyvlkysmRtau| "udumbareSu jaMtusadbhAvaM" laukikA api paThanti / ko'pi kvApi kuto'pi kasyacidaho cetasyakasmAjanaH / kenApi pravizatyudambaraphalaprANikrameNa kssnnaat|| yenAsminnapi pATite vighaTite visphoTite shettite| nispiSTa parigAlite vidalite, niryAtyasau vA navA // 1 vivekaH saMyamo jJAnaM satyaM zaucaM dayA kSamA / madyAtpralIyate sarva tRNyA vahnikaNAdiva // 16 // 2 cikhAdiSati yo mAMsaM prANiprANApahArataH / unmUlayatyaso mUlaM dayAkhyaM dharmazAkhinaH // 18 // 3 sadyaH saMmUcchitAnaMtajaMtusaMtAnadUSitaM / narakAdhvanipAtheya, ko'znIyAt pizita sudhIH // 33 // Jan Edutuntematonai For Personal & Private Use Only www. brary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAKKKEE. anantakAyikAnAM tu lakSaNamidam / sAhAraNapatteyA vaNassai jIvA duhA mue bhaNiyA / jesimaNatANaM taNU egA sAhAraNA teu|| savvAu kandajAI, sUraNakando ya vajjakaMdo ya / allahaliddA ya tahA, adaM taha allkccuuro|| sattAvarI virAlI, kuMyAri taha thoyarI gaDUcIya / lasaNaM ca sakarillA, gajjara taha lUNau loDhA / / girikanna-kisalapattA, karisuyA thega allamucchAya / tahalUNarukkhachallI, khillahaDA abhayavallIya // mUlA taha bhUmiruhA viruhAI taha Takka vabbUlo / paDhamo sUyaravallo ya, tahA pallaMko komalaM biliyA / AlU taha piMDAlu, havaMti ee aNaMtanAmeNaM / battIsaM ca pasiddhA, vajjeyavyA payatteNam // gUDhasirasandhipavvaM, samabhaMgamahIruhaM ca chinnaruham / sAhAraNaM sarIraM, tannivarIyaM ca patteyam / / ityanaMtakAyavicAraH / rAtribhojanaM sarvazAstraniSiddham / / nodakamapi pAtavyaM rAtrAvatra yudhiSThira / tapasvinA vizeSeNa gRhiNA ca vivekinaa|| trailokyAzeSabhAvAnAM yo jJAtA jJAnacakSuSA / na bhuGkte so'pi sarvajJo rAtrau kimapare jnaaH|| sarvadevaiH parityaktamRSibhiH pitRbhistathA / tadrAtrau bhojanaM niMdyaM, vidheyamitaraiH katham // athAmagorasasaMpRktaM dvidalam / dvidalalakSaNamidam / jaMmiu pIlijjato na hoi vititaM vidalaM vidale vihu uppannaM neha juyaM hoi no vidalaM // Jan Edu ntematonai For Personal & Private Use Only www brary.org
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 39 // atha varjanIyavastUnyAhuHpaMcuMbari cau vigaI himavisa karagAya savvamaTTIya / rAIbhoyaNagaMciya bahubIyaaNaMtasaMdhANaM // gholavaDA vAyaMgaNa amuNiyanAmANi phullaphalayANi / tucchaphalaM caliyarasaM vajjaha, abhakkhANi bAvIsaM // yaduktaMH--bhakSyAbhakSyANi vastUni, yo na jAnAti mUDhadhIH / sa jAnAti kathaM dharma, sarva jIvadayAbhayam // tatra paMcoduMbarI-vaTapippalaplakSakAkoduMbarIphalarUpA / sUkSmabahujIvabhRtattvAt ghrjniiyaa| catasro vikRtayaH madyamAMsamadhunavanItarUpAH sadyastatrAnekajIvasaMmUrcchanAta, himaM zuddhAsaMkhyA'pkAyarUpatvAt, viSaM jIvaghAtAdi saMbhavAt / karakA apkAyA'saMkhyAtatvAt / mRttikA sarvApi dardarAdipaMcendriyaprANi-utpattinimittatvAt / sarvagrahaNaMkhaTikAdinaM / rajanIbhojanaM-bahuvidhajIvahiMsApradaM / bahuvIja-paMpoTakAdi pratibIjaM jIvopakardakatvam / anaMtajIvavadhahetutvAt / saMdhAnabilvakAdInAM jIvasaMsaktihetutvAt / gholavaTakAni AmagorasasaMpRktAdvidalAdimadhye sUkSmajIvotpatteH kevalidRSTatvAt / vRntAkAni nidrAbAhulyakAmoddIpanAdidoSaduSTatvAt , ajJAtaphalapuSpANi niyamabhaMgasaMbhavAt , viSaphale puSpe mRtyurapi, tucchaM phalamarddhaniSpannaM komalaM bilvAdiH calitarasaM kuthitAnnapuSpitaudanAdi advayAtItaM ca dadhi varjanIyam , prANAtipAtAdidoSasaMbhavAt etaanybhkssyaanni| atha karmato bhogopabhogaH aMgArakarma-vanakarma-zakaTa-bhATaka-daMta-vANijya-lAkSA-rasa-keza-viSa-yaMtrapIDA-nilAJchanAsatIpoSa-dava-dAnasara zoSAH iti karmAdAnAni varjayet / tadA rAjA zrIkumArapAlaH zrIgurumukhena parigrahapramANaM bhogopabhogavratasyAkarot athAnarthadaNDavratamAhuH jANA // 39 // Jain Educatiemational For Personal & Private Use Only www.jane brary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ AttaraudrumapadhyAnaM pApakarmopadezitA, hiMsopakAri dAnaM ca pramAdAcaraNaM tathA // 1 // tatra dhyAnaM caturdAArte tiryaggatistathA gatiradho dhyAne tu raudre sadA / dharme devagati zubhaM bata phalaM zukle tu janmakSayaH // tasmAdvyAdhirugaMtake hitakare saMsAranistArake / dhyAne zuklavare rajaH pramathane, kuryAtprayatnaM budhaaH|| 'vRSabhAndamaya kSetraM03 yaMtralAGgalazAstrAgnimuzalodUkhalAdikam / dAkSiNyAviSaye hiMsraM nArpayetkaruNAparaH // 1 // 'jalakrIDAMdolanAdi0- atha sAmAyikavratam tyaktAraudradhyAnasya0 1 sAvajajogaparivajaNAu sAmAIyaM kevaliyappasatthaM gihatthadhammA para maMti navvA kujjA buho AyahiyaM paratthA 'sAmAiya vaya jutto. "saamaaiymbhi| atha 'divrate parimANam ya0 // 1 // iti rAjan dezAvakAzikavataM / tatra kRtAraMbhaparihArarUpaM / 1 vRSabhAn damaya kSetraM kRSa paMDhaya vAjinaH / dAkSiNyA viSaye pApopadezo'yaM na yujyate // 76 // 2 alakrIDAMdolanAdi, vinodo jaMtuyodhanam / ripoH sutAdinA baraM, bhaktastrodezarATakathAH // 79 // 3 tyaktAtaraudradhyAnasya, tyaktasAvadyakarmaNaH / muhUrta samatA yA tAM, viduH sAmAyikaM vratam // 2 // yo0 tRtIya 4 sAmAiyavayajutto, jAva maNe hoi niyama sNjutto| chinnai asuhaM kammaM sAmAiya jattiA vArA // 1 // 5 sAmAiyammi ukae samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM bahuso sAmAiyaM kujjhA // 2 // pratikramaNasUtre0 6 digvate parimANaM yattasyA'saMkSepaNaM punaH / dine rAtrau ca dezAvakAzivatamucyate // 4 // sain Edull ematonai For Personal & Private Use Only www.korary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 || 80 || atha poSadhaM - 'catuSpa caturthyAdi / AvazyakacUrNI- AhAraposaho khalu zarIra sakAraposaho ceva baMbhavvAvAresu ya taiyaM sikkhAvayaM nAma / dosasacve ya tahA ikakA ittha hoi nAyavvo sAmAiye vibhAsA dese iyaraMbhi niyameNa / iti zrAvakaprajJaptau athAtithisaMvibhAgavatam - rAjan dAnaM caturvidhAhAra 0 vasahIsayaNAsaNa0 atrASTau kathAnakAni vAcyAni yaduktaM / elApUgaphalAI sAhUNaM akappiyA acittA vi rAgaMgaM jeNa na teseiM dANaM na vA gahaNaM // athavA avizya savvaphalaM gaNaharamAIehiM nAyavvA / logottariyA dhammA aNuguruNo teNa vajjAu || 1 // sarvANi sacittAcittAdibhedabhinnAni kaMdamUlAdibhedAddazavidhAni tathA hi. -- mUle kaMde tahA khaMdhe tayAyasAle pavAlapatteya, pupphe phale ya bIe suttuttA bheyA ime muNasu pralaMbAni anAcIrNAni aviseseNa virahitarAgaM tahavi khalu aNAinaM esaNadhammo pavayaNassa / yadA zrIvIrorAjagRhAdudayanana rendrapravAjanArthaM sindhusauvIradeze vItabhayaM puraM prasthitastadA kila cAMtarAle bahavaH sAdhavaH kSudhArttAstRSArttAH 1 catuHparvyA caturthAdi kuvyApAraniSedhanam / brahmacaryakriyAsnAnAdityAgaH pauSadhavratam // 85 // 2 dAnaM catuvidhAhAra pAtrAcchAdanasadmanAM / atithibhyo'tithisaMvibhAgavratamudIritaM // 88 // For Personal & Private Use Only pratibodha prabaMdhaH // 40 // library.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saMjJAsaMbAdhitAzca babhuvuH yatra ca bhagavAn vAsitaH tatra tilabhRtAni zakaTAni pAnIyapUrNazca hudaH samabhaumaM ca gartAbilAdi vajitaM sthaMDilaM abhavat / api ca vizeSeNa tatkAlodakasthaNDilajAtaM virahitataramatizayenAgantukaistadutthaizca jIvairvajitaM / tathApi bhagavatA''nAcINaM nAnujJAtaM eSo nu dharmaH pravacanasya sarvairapi anugantavyaH evamanyadapi kalpA'kalpaM prAsukamapi na deyaM dAtrA leyaM ca sAdhunA, na svarNAdIni dAnAni deyAnItyahatAM mataM / annAdInyapi pAtrebhyo dAtavyAni vipazcitA / anyairapyuktam / kSetraM yaMtraM praharaNavadhUlAMgalaM goturaGga, dhenurgantrI draviNataravo harmyamanyacca citram / yatsAraMbhaM janayati manoratnamAlinyamuccaiH tAdRk dAnaM sugtitRssitainev deyaM na leyam // pAtradAne phalaM mukhyaM, mokSaM zasyaM kRSeriva / palAlamiva bhogAstu, phalaM syAdAnuSaGgikam // 1 // iti zrutvA rAjA zrIgurumukhena samyaktvamUlAni vratAni jagrAha / evaM vratasthito bhaktyA saptakSetryAM . dhanaM vapati / saptakSetrI svarUpaM cAhuH-- navInaprAsAdanirmApaNaM jIrNoddharaNaM tatra mahAmahimnA pUjAkaraNaM, gItanRtyavAditrAdisakalapatAkAtoraNachatracAmara,gAra zAlibhaJjikAcaMdrodyotavicitracitrazobhAdikaraNaM tatprathamaM kSetram / viMbaM svarNarUpyamaNividrumazailamayaM tat dvitIya kSetram / pustakeSu zrIjinAgamalikhApanaM tacchuzrUSaNaM tRtIya kSetram / caturvidhasaMghabhaktizceti saptakSetrI ya sa bAhyamanityaM ca / etadAkarNya navInaprAsAdajIrNoddhArajinabiMbapustakasAdhusAdhvIzrAvakazrAvikAdiSu teSu sAdharmikavAtsalyAdibhaktiSu puNyakRtyeSu sAdaro'bhUta / atha rAjA jinoktAni navatattvAnyapRcchat / zrIguravaH prAhuH tatredaM jIvasvarUpaM-- tematonai Jane For Personal & Private Use Only wwinninilibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 41 // jIvo aNANiinihaNo aviNAsI akkhao dhuvo nicco| davaTTiyAi NiccI pariyAyaguNehiM a annicco||1||prti pratibodha | prabaMdha: * kAlo jahA aNAI, aviNAsI hoi tisu vi smyesu|th jIvo vi aNAI, aviNAsI tisuvi kaalesu|| akkhayamaNaMtamaulaM, jaha gayaNaM hoi tisuvi kAlesu / taha jIvo aviNAsI avaDio, tisuvi kaalesu|| gayaNaM jahA arUvI, avagAhaguNehiM dhippae taM tu / jIvo tahA arUvI, nANAhiM guNehiM cittvyo||4|| ityAdijIvavyavasthApanA, SaTtriMzitikAto jIvasvarUpaM jJeyaM budhaiH| atha jIvabhedAnAhuH-jIvA dvividhA muktAH saMsAriNazca. muktAnAM svruupmidN-anaadibhvsNskaarvikaaraakaarvrjitaaH| svasvarUpamayAH siddhAH kevljnyaangocraaH| saMsAriNastu catudarzadhA tadyathA-pRthivyaptejovAyuvanaspatirUpAH ekendriyA sUkSmanAmakarmodayAjjAtAH sUkSmAH, bAdaranAmakarmodayAjjAtA bAdarAzceti dvibhedaaH| dvitricturindriyaaH| asaMjJinaH saMjJinazceti dvibhedAH pnycendriyaaH| evaM bhedAH sapta / tatra saMjJAsvarUpamidaM AhArasaMjJA vanaspatInAmapi jalAdeH AhAraH, bhayasaMjJA cchidyamAnA lajjAlU saMkucati, maithunasaMjJA''zokAdInAM strIpAdaprahArAdibhiH phalodamaH, parigrahasaMjJA vallIbAlakaiH kaMTakAn veSTayante krodhasaMjJApi ko'pi kaMdo hukArAna muMcati. mAnasaMjJApi rudatI vallI chidyamAnA bindan zravati, mAyAsaMjJA valyaH phalAni patrai dayanti, lobhasaMjJA'dhaHsthanidhAne vRkSasya prarohasaMbhavAt / lokasaMjJA kamalazamyAdInAM rAtrau saMkocaH, oghasaMjJA valyo mArga tyaktvA vRkSAnAzrayanti, iyaM dazadhA'pyekendriyANAM / yayA tu iSTAniSTeSu chAyAtapAdiSu vastuSu svadehapAlanAhetoH pravRttinivRttI vidhatte sA hetuvAdopadezikI iyaM tu dvitricaturindriyANAM etAH sAmAnyasaMjJArUpatvAt stokA tathAbhUtApi // 41 // mohodayajanyatvAdazobhanA'to nA'nayA'dhikAraH kintu mahatyA zobhanayA viziSTajJAnAcaraNakarmakSayopazamajanyayA manojJAna Jan Edu emational For Persona & Private Use Only wwdodbrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjJayaiveti yayA dIrghamapi kAlamatItamarthaM smarati bhaviSyacca vastu cintayati kathaM nu nAmakarttavyamiti dIrghakAlAdyupadezikI iyaM ca suranArakagarbhajamanuSyatirathAM manaH paryAptyAparyAptAnAM syAt / yayA tu hitA'hitaprAptiparihArau samyagdRSTisAdhya sA dRSTibAdopadezikI / iyaM samyakadRSTereva bhavati yaduktaM paJcanhamohasannA heUsannA bi iMdiyAINaM, suranArayaganbhanbhavajIvANAM kAlikI sannA / chaumatthANaM sannA sammaddiTThINa diTTivAIyA, maivAvAravimukkA sannAIAo kevaliNo // 1 // saMjJA'syAstIti saMjJI paJcendriyo manaHparyAptyAparyApta itare pRthvyAdaya ekendriyAH vigalendriyAH saMmUrcchana paMcendriyAvAsaMjJina evamekendriyAH sUkSmabAdarAH dvitricaturindriyA asaMjJisaMjJipaMcendriyAzca sarve saptApi bhedA paryAptAparyAptabhedAccatudezadhA saMsArijIvAH / paryAptayastvimAH Jain Educaemational AhArasarIrindiya pajjattI ANapANabhAsamaNe / cau paMca paMca chappiya iga vigalA saMnisannINaM // 1 // patteyataruM muttuM paMcavi puDhavAINo sayala loe / suhumA havaMti niyamA antamuhuttAu ahissA ||2|| egeMdiya paMciMdiya, uDDhe ya ahe ya tiriya loea| vigaliMdiya jIvA puNa, tiriya loe muNeyacvA // 3 // puDhavI Au vaNassaI, bArasakappe sata puDhavIsu / puDhavI jA siTThilA teu narakhittatirayaloe ||4|| aiyA hohI pucchA, jiNANa maggaMmi uttaraM taIyA / eggassa nigoyasya, anaMtabhAgo asiddhigara ||5| golAi asaMkhijjA, asaMkhanigoau havai golo / ikkikami nigoye aNatajIvA muNeyavvA // 6 // For Personal & Private Use Only www.jainalibrary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 42 // asthi aNatA jIvA jehiM na patto tasAi pariNAmo / uppajjanti cayaMti ya puNo vi tattheva tattheva ||7|| sAmagaibhAvAo vavahArarAsIya appavesAo / bhavvA vi te aNaMtA, je siddhisuhaM na pAvanti ||8|| siddhanti jattiyA khalu, iha yaM vavahArarAsimajjhAo / inti aNAivaNassai, majjAo tattiyA caiva // 9 // akkhINajIvakhANi, huMti nigoAujjiNasamakkhAyA / teNa na doso saMsAra - rittayA saMbhavo hoi // 10 // loe asaMkhajoyaNa-mANe paijoyaNaM gulAsaMkhA / paitaM asaMkhayaM sA paiasaMkhaasaMkhayA golA // 11 // golA asaMkhaniggoo, soNaMtajiu jiyaM para paesA / asaMkha paipaesaM, kammANaM vaggaNA'NaMtA // 12 // paivaggaNaM anaMtA, aNUya pai aNuaNaMta pajjAyA / evaM logasarUvaM bhAvijja tahatti jiNavuttam // 13 // pattheNa va kuDave va jaha koi mavijja savvadhannAI / evaM mavijjamANA havanti logA anaMtAo || 14 // logAgAsapaese, nigoajIvaM khivei ikkikam / evaM mavijjamANA havaMti logA aNaMtAo ||15|| evaM jIvatatve vyAkhyAte sati kazcittIrthAntarIyaH prAha he mahAtman ! evaM yuSmaduktayuktyA sUkSmairbAdiraizca trasaiH sthAvaraizva jIvaiH sarvatra vyApte loke kathamahiMsakatvaM nAma kathaM ca sarvaprANAtipAtavirativrataM tadA zrIsUrayaH prAhuH bho vAdin ! tatvA'tattvaparijJAnAnabhijJatveneyaM bhavaduktiH yataH hiMsApariNAmapariNata evAtmA hiMsaka ityucyate na tvapariNatasyA hiMsakatvAt / yaduktamahiMsAparamavedibhiH zrIsarvajJaiH -- Jain Eddentemational ajjhatthavisohIe jIvanikAehiM saMkuDe loe / desiamahiMsakattaM jiNehiM telukadaMsIhiM // 1 // nANI kamma sakhayaddhamuTThiu no Diou hiMsAe, jayai asaDhaM ahiMsatthamuTThiu avahau so u // 2 // For Personal & Private Use Only pratibodha prabaMdhaH // 42 // ibrary.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNumitto vi na kassaya, baMdhe paravatthu pavvayA bhaNio / tahavi a jaiNo pariNAmavisohimicchaMtA // 3 // jo puNa hiMsAyayaNesu baTTaI tassa na Nu pariNAmo / duTTho naya taM liMgaM, hoi visuddhassa jogassa // 4 // tamhA sayA visuddhaM, pariNAmaM icchayA suvihieNaM / hiMsAyayaNA savve, vajjeyanvA payatteNaM // 5 // vajjemitti pariNau, saMpattIpavimuccae verA / avahaMto vi na mucai, kiliTThabhAvovavAyassa // 6 // na ya hiMsAmitteNaM, sAvajjeNa vihiMsao hoi / suddhassa u saMpattI, aphalA bhaNiyA jiNavarehiM // 7 // jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi NijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 7 // anyairapyuktaM-adhItya sarvazAstrANi, jIvahiMsAM karoti yH| manovAkAyasaMzliSTaH, sa pApI sarvato'dhamaH // 8 // akurvANo'pi pApAni, kliSTabhAvo hi badhyate / vimucyate'kliSTamanAH kurvannapi kathaMcana // 9 // vacobhirucyate sarvaiH, dayAyAM jIveSu darzanaiH / kriyate vAGmanaHkAyairAhataiH kintu sarvadA // 10 // // iti jIvatattvam // Sain Intematonai For Personal & Private Use Only Melibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 43 // // atha ajIvatattvam // athAjIvatattvamAhuH ajIvA duvihA pannattA taM jahA puggala asthikAo no puggala asthikAo puggalA yato puggalA chabihA pannattA taM jahA-suhumasuhumA, suhumA suhumabAyarA, bAyaravAyarA bAyarasuhumA bAyarA tatra suhumasuhamA paramANupuggalA, suhamA duppaesiyAo ADhattA jIvasuhamapariNao aNaMta paisiu khaMdho, suhuma bAyarA gaMdhapuggalA, bAyarasuhamA vAukAyasarIrA ussAiNaM, vAyarabAyarA bAyarA teuvaNassaI puDhavisarIrANi athavA cauvvihA puggalA taM jahA-khaMdhA khaMdhadesA khaMdhapaesA paramANu puggalA esa puggalAtthikAyaugahaNalakSaNo sparzarasagaMdhavarNazabdAstatra svabhAvajAH saMghAtamedaniSpannAca, nopuggalatthikAu tiviho | pannatto ta jahA dhammatthikAyA adhammAthikAyAu aagsaatthikaayaau| .. te trayo'pi tattadavacchedakavazAt , skaMdha skaMdhadeza skaMdhapradezarUpairbhadai pratyekaM tribhedA evaM bhedaaH| tatra gatipariNatajIvapugalAnAM pratyupaSTaMbhakAraNaM dharmAstikAyo yathA cakSuSmato jJAnasya pradIpaH matsyAnAM jalaM tathA gatipariNatajIvapudgalAnAM sthityupaSTaMbhakAraNaM athAdharmAstikAyo yathA tiSThataH puruSasya bhUH matsyAnAM sthalam, tathA jIvAnAM pudgalAnAM dharmAdharmAstikAyayozcAvagAhakAnAM avakAzadamAkAzaM yathA bAdarANAM ghttaakaashH| kAlastu samayAvalikAmuhUrttadivasapakSamAsAdiH tatra samayaH paramatamasUkSmaH sa ca kAlasya nirvibhAgo bhAgastairasaMkhyAterekA AvalikA tAbhiH mitAbhiH kSullakabhavagrahaNAni nigoda jIvAH pUrayanti ucchvAsapramANo muhUrtaH triMzatA tairahorAtra naiHpaMcadazabhiH pakSaH, tAbhyAMdvAbhyAM mAsaH, ityAdi kAlaH sarvatra navapurANatAdiparyAyotpattihetulakSaNo jJeyaH evaM SoDazabhedaM caturdazabhedaM vA'jIvatattvaM, etatparijJAnamantareNa jIvasaMyamo na bhavati / For Persons & Pavate Use Only *. Jan Ek temational wida brary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3333*XXXXXXXXXXXXX atha puNyatatvaM-yena jIvaH sukhamanubhavati tatsukhavedanIyaM puNyaprakRtiH, uccairgotrapuNyaprakRtyA dhanabuddhirUpAdirahito loke pUjAM labhate / yayA puNyaprakRtyA mAnuSyaM labhate sA manuSyagatiH yayA vRSabhanAsikArajjukalpayA dvisamayAdivakreNa gacchan jIvo manuSyagatAvAnIyate sA manuSyAnupUrvI, evaM devagatidevAnupUrvIpaMcendriyajAtiH audArikazarIraM tiryagmanuSyANAM vaikriyamaupapAtikaM labdhipratyayaM ca, AhArakaM caturdazapUrvavidaH kAraNe syAt , taijasaM bhuktAnapariNatitejolezyAhetuH, ityAdipuNyatatvaM jJeyam / pApatattvaM AzravatatvaM saMvaratatvam tathaivAvagantavyaM sugamatvena nocyate / atha nirjarAtatvaM nirjarayati rasahAnyA karmapudgalAn jIrNAn karoti yA sA nirjarA / sA ca dvibhedA sakAmanirjarA akAmanirjarA ca / tatra akAmanirjarA sahanapariNAmamantareNa / sakalacAturgatikajIvAnAM svayaMparipAkasamAyAtakarmaphalavedanam / sakAmanirjarA tu parijJAtakarmavipAkanirjaraNopAyAnAM karmakSayArtha sahanapariNAmavatAM sarvaviratadezaviratAdInAM sA dvAdazadhA taporUpA-tatra aNasaNaM-anazanaM dvidhA itvaraM yAvatkathikaM ca tatretvaraM caturthaSaSThamAdi yAvat saMvatsaraM tapaH, yAvatkathikaM tu bhaktaparijJA-iMginI-pAdapopagamarUpAt tridhA / UnodaratA dvidhA dravyato bhAvatazca tatra dravyataH / kavalANayaparimANaM kukuDiaMDagapamANamittANaM, jaM UNaM kIttirai uNoyariyA sA dbvebhaavtH-|| kohAINamaNudiNaM vAujiNaM vayaNabhAvaNAuo, bhAveNoNoyariyA pannattA vIyarAgehiM / / vRttisaMkSepagocarAbhigrahAdizcaturkI dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca tatra dravyato nirlepAdigrAhyaM / uktaM caH-- levaNamalevaNaM vA amugaM davvaM ca ajja ghicchAmi amueNa va daveNaM iya davvAbhiggaho nAma goarabhUmie | -demational For Persona & Private Use Only wagamelorary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 44 // viSabhamittagahaNaM va saggAmaparaggAme eba khittammi, kAle abhiggaho puNa AImajjha teheva avasANe, apatte saikAle AI ThiI majjhataIyaM te ukhittamAI varagA bhAvajuyA khalu abhiggahA hunti gAyanto va ruyaMto jaM deinisnmaaiiyaa| rasAHkSIradadhidhRtAdityAgastapaH / uktaM caHvigaI vigaIbhIo, vigaigayaM jo yamuMjae sAhU / vigaI vigaisahAvA vigaI vigaI balA nei / kAyaklezo vIrAsanAdibhedAcitraH kAyotsargAdi malInatA caturdhA // iMdiyakasAyajoe paDucca saMlINayA muNeyavvA, taha ya vivittA cariyA pannattA vIyarAgehiM / saddesu a bhaddesu pAvaesu soyavisayamuvagaesu, ruTeNa tuTTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA na hoyavvaM // evaM zeSendriyeSu nirodhakaraNe saMlInatA / uktaM ca bAhyaM tapaH pAyacchittaM / pAvaM chindaI jamhA, pAyacchittaM u bhannae tamhA / pAeNa vA vicittaM, visohai teNa pacchittam // taddazadhA AloyaNapaDikamaNe mIsavivege tahA vi ussgge| tavaccheyamUla aNavaThThayAya pAraMcie ceya // pramAdadoSa vyudAsapramAdanaiH zalyA navasthAbyAvRttimaryAdAtyAga saMyamadADharyArAdhanAdiprAyazcittaphalaM, vinIyate'STaprakAraM karma yena sa vinayaH sa ca tridhA kAyavAgmanobhiryathA . abhyuTThANaM aMjaliM AsaNadANaM abhiggahakahAa aNugacchaNa saMsAhaNa kAya aTThavihe hiamiaapurusavAI aNuvII bhAsivAI u viNau akusalamaNoniroho kusalassaudIraNaM ceva vaiyAvRtyaM dazadhA AyariuvajjJAe theratavassIgilANasehANaM sAhammiyakulagaNa saMghasaMgayaM tamiha kAyavvam / | // 44 // Jain Edu n tematonai For Personal & Private Use Only w i brary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAcanApRcchanAparAvarttanA'nuprekSA dharmakathArUpaH paMcadhA svAdhyAyaH, dhyAnaM dharma'zuklarUpaM, vyutsargoM dvidhA dravyato bhAvatazca yaduktam -- davve bhAve ya tahA duhA vusaggo caubviho davve / gaNadehovahibhatte bhAve kohAi cAutti // iti tathA dvAdazadhA tapo nirjarAtaccam / yA karmANi zIryante, bIjabhUtAni janmataH / praNItA jJAnibhiH, seyaM nirjarA zIrNabandhanaiH // 1 // atha rAjan baMdhatatvaM - aMjanacUrNapUrNasamudbhakavanniraMtaraM pudgalanicitaloke hetubhirmithyAtvAviratikaSAyayogAdibhiH sAmAnyai : pratyanIkatvanihvavatvAdivizeSarUpaizca karmayogyavargaNApudgalaiH saMgRhItairAtmanA vahnayayaH piNDavadanyonyAnugamAtmakaH saMbaMdho bandhaH sa ca caturvidho yathA prakRtibaMdha, sthitibaMdhaH anubhAga - rasabandhaH pradezabandhaH / prakRtiH pariNAmaH syAtsthitiH kAlAvadhAraNaM anubhAgo raso jJeyaH pradezo dalasaMcayaH / prakRtisthityAdInAzritya modakadRSTAnto yathA kazcinmodako vAtanAzakadravyaniSpannaH prakRtyA vAtamapaharati pittApahAridravyaniSpannaH pittam, zleSmApahAridravyataH niSpannaH zleSmANaM sthityA tu sa eva kazciddinamekamavatiSThate'parastu dinadvayaM yAvanmAsA dikamapi, kazcit anubhAgenApi snigdhamadhuratvalakSaNena sa eva kazvidekaguNAnubhAgo'parastu dviguNAnubhAgaH ityAdi, pradezAzva kaNikAdirUpAstaiH sa eva kazcit ekaprasRtimAnaH parastu dvyAdiprasRtimAnaH, evaM karmApi kiJcitprakRtyA jJAnAcchAdakam kiJcidarzanAcchAdakam ityAdi / sthitiH triMzatsAgaropamakoTikoTayAdikA, tasya rasa ekasthAnAdiH, pradezAH anaM For Personal & Private Use Only Jain Eduntemational brary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 45 // Jain Ed tANurUpAH, evaM karmmagranthAnusAreNa savistaraM baMdhatattvaM jJeyam / atha mokSatattvaM tatrAtmanaH svarUpAvaraNIyAnAM karmaNAM kSayAt yaH svarUpalAbhaH sa mokSaH, sa ca tAdAtmyena saMbaddhayo javakarmaNoH pRthakkaraNaM karmakSayaH, na tu sarvathA kSayaH, karmapudgalAnAM nityatvAt, yaduktaM jIvassa ya jaNiehiM caiva kammapubbabaddhassa savva viyogo jo teNa tassa havai u mukkho tasya ca satpadaprarUpaNA yathA - sat - vidyamAnaM mokSa iti padaM zuddhazabdavAcyatvAt natvasat - - avidyamAnaM vandhyAstanaMdhaya-gaganakuzezaya-kharaviSANAdivadazuddhazabdavAcyam yaduktam-- baikuNaM saMtapayaM sArapayaMmiNaM daDheNa dhittavvaM acchijau paramapayaM jayaNA jA rAgadosehiM // 1 // gatyAdiSu mArgaNAsthAneSu cityamAnaM naragatAveva paMcendriyatve satve bhavyatve saMjJitve yathAkhyAtacAritre kSAyikasamyaktve anAhArakatve kevalajJAnadarzane ca mokSapadaM, na zeSeSu / dravyapramANacintAyAM siddhAnAmanantAni jIvadravyANi gRhAMtaH pradIpitazatasahasrapradIpaprabhAvadanyonyaM samavagADhAni saMti / jatthaya ego siddho, tattha aNaMtA bhavakkhayavimukkA / anunnasamogADhA puTThA savve vi logaMte / phusai anaMte siddhe sabvapayesehiM niyamaso siddho, te vi asaMkhijjaguNA desapaesihiM je puTThA / kSetraM - caturdazarajjvAtmaka lokAgre paMcacatvAriMzatyojanalakSapramANasiddhizilArUpaM yaduktaMHpaNayAlalakkhajoyaNavikkhaMbhA siddhasilaphalihavimalA, taduvari joyaNaMte loggante tattha siddhagaI / athavA caramabhavazarIrapramANA tRtIya bhAgonAvagAhanArUpaM kSetraM taduktaM Intemational For Personal & Private Use Only OM pratibodha prabaMdhaH // 45 // ibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIhA vAraha joyaNa caramabhave bhavija saMThANaM tattha tibhAgahINA siddhANogAhaNA bhaNiyA nAdhikA paTasu dikSu sparzanAdhikyAta, ekasiddhamAzritya kAla: sAdiranaMtazca pazcAtpratipAtAbhAvAta siddhAnAM nAntaraM / sarvasAMsArikajIvAnAM anantatame bhAge siddhAH / siddhAnAM darzanajJAne kSAyike bhAve jIvatvaM tu pAriNAmike bhAve sarvastokA napuMsakasiddhAH tato'saMkhyAtaguNAH strIsiddhAstato'pi puruSasiddhA asNkhyaatgunnaaH| asarIrA jIvaghaNA uvauttA dasaNe ya / nANe ya sAgAramaNAgAraM lakvaNameyaM tu siddhANAm // 1 // vicchinnasabadukkhA jAijarAbaMdhaNavimukkA, avvAbAhaM sukkhaM aNuhavaMti sAsayaM siddhA / / 2 / / na vi atthi mAnusANaM taM sukkhaM na vi ya sakkadevANaM, jaM siddhANaM sukkhaM avvAbAhaM uvagayANaM // 3 // suragaNasuhaM samaggaM, savvaddhavApiMDiyaM aNaMtaguNaM / na vi pAvai muttisuhaM, aNaMtAhiM vivAgavaggUhiM / anyairapyuktaM-- sthitimAsAdya siddhAtmA tatra lokAyamaMdire / Aste svabhAvajA'naMtaguNaizcaryopalakSitaH // 1 // yaddevamanujAH sarve saukhyamakSArthasaMbhavaM / nirvizanti nirAbAdhaM sarvAkSaprINanakSamam // 2 // sarveNAtItakAlena yaca bhuktaM mahaddhikaH, bhAvino yacca bhokSyanti syAdiSTaM svAntaraMjakam // 3 // aNaMtaguNitaM tasmAdatyakSaM svasvabhAvajam / ekasmin samaye bhuMkta tatsaukhyaM prmeshvrH||4|| anaMtadarzanajJAnasaukhyazaktimayaH prabhuH / trailokyatilakIbhUtastatraivAste niraJjanaH // 5 // ... rAjannevaM nava tattvAni'jIvAi nava payatthe jo jANai tassa hoi sammattaM / bhAveNa saddahaMto ayANamANevi sammattaM' // 1 // SSKAR For Persone n Jain E t ematon
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 46 // savvAI aMtomuddattamittaMpi aMtarmuhUrttamaSTasamayordhvaM ghaTIdvayamadhyaM yAvadityarthaH taccAntarmuhUrttapramANaM samyatvamaupazamikamucyate yathoparaM dagdhaM vA vanadezaM prApya davaH svayamupazamameti tathA jIvo'pi granthibhedAnantaramaMtarmuhUrttamatikramya mithyAtvasyAnudayamadhigamyAMtarmuhUtikametatsamyaktvaM labhate, utkRSTataH punaH samyaktvaprAptikAla kiJcinnyUnaH pudgalaparAvarttaH, tasyedaM svarUpam - ussappiNI anaMtA puggalapariyaTTao muNeyabvo, te NaMtA tIyaddhA aNAgayadvANaMta guNA // 1 // iti tacAni, anye'pi ca zrIjinoktabhAvAstaccajJaijJeyAH yaduktaMtattvAni vratadharmasaMyamagatijJAnAni sadbhAvanAH / pratyAkhyAnaparISahendriyadamadhyAnAni ratnatrayam ||1|| lezyAvazyakakAya yoga samitiprANapramAdAstapaH / saMjJAkarmakaSAyaguptyatizayA jJeyAH sudhIbhiH sadAH // 2 // ityetAni nava tattvAni zrIgurumukhena zrutvA zrIkumArapAla bhUpAlo'dhigatajIvAjIvAditattvaH parijJAtaSadravyasvarUpaH paramArhataH paramazrAvakaH samajani / athAnyadA'nekabhUpAlacakravAlaparivRtaH zrIkumArapAlaH paMcAMgapraNAmena zrIparamagurUNAM kramapadma praNamya gRhasthAnAmucitAmAhorAtrikIM kriyAmapRcchat tataH zrIguravaH prAhuH - rAjan ! saMsAraviraktAnAM yatidharmAnuraktAnAM paramazrAvakANAmAhorAtrikI kriyA zrUyatAm tathAhi Jain Eduntemational nisAvirAmi vibuddhaeNaM, susAvaraNaM guNasAyareNa / devAhidevANa jiNuttamANaM, kicco paNAmo vihiNAreNaM // 1 // sajjAThANaM pamuttRNaM ciMTThijA dharaNIyale / bhAvabaMdhuM jagannAhaM namukkAraM tao paDhe ||2|| For Personal & Private Use Only pratibodha prabaMdhaH // 46 // library.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtANamaMto paramo imutti dheyANa dheyaM paramaM imatti / tattANa tattaM paramaM pavittaM saMsArasattaduhAhayANaM // 3 // ___ ko haM puNo ke mi kulaM mi jAu, kiM sammadiTThI vayayamAratho'haM / kimatthi haM daMsaNamittajutto, eyaM tu an pi viciMtaijA // 4 // brAhma muharte utiSThet // prArabhya ityAhorAtrikI cayAM yAvat zrIyogazAstramadhyAt vAcyaM dinacaryAsvarUpaM ceti / anyadA zrIhemacandragurolokottaraiguNairapahRtahRdayo nRpatiH udayanamaMtriNaM sabhAyAM papraccha, yat IdRzaM puruSaratnaM samastavaMzAvataMse vaMze deze samastapuNyapradeze niHzeSaguNAkare nagare ca kasmin samutpannamiti nRpAdezAdanu sa maMtrI janmaprabhRtitacaritraM pavitramAhuH ardhASTamanAmani deze dhuMdhakAnAmanagare zrImanmoDhavaze cAciganAmA vyavahArI satIjanamatallikA jinazAsane devIva tasya sadharmacAriNI pAhinI nAmnIti, tasyAH putrazcAmuMDAgotrajAyAH AdyAkSaraNAMkena cAMgadevo samajani / pravarabhAgyasaubhAgyapavitragarbha puSpitasahakArI gRhAMgaNAt pauSadhazAlAyAM phalitaH iti svapnasUcitaH, sa cASTavarSadezIyaH zrIdevacandrAcAryeSu zrIpattanAt zrItIrthayAtrAyai prasthiteSu dhuMdhuke zrImoDhavasahikAyAM devanamaskaraNArtha prApteSu siMhAsanasthitatadIyaniSadyAyAM sahasA nissnnnnH| savayobhiH zizubhiH samaM dharmadezanAdikAM krIDAM kurvANastaiH vyAghuTyamAnaiH dRSTaH, tadaMgapratyaMgAnAM jagadvilakSaNAni nirIkSya ciMtitaM yadyayaM kSatriyakule jAtastadA sArvabhaumo narendraH, yadivaNikviprakule tadA mahAmAtyaH ceddIkSAM gRhNAti tadA yugapradhAna iva turye yuge kratayugamavatArayatIti tatastApitroH tasya ca nAmAdikaM zizubhyo'dhigamya tannagaranivAsizrIsaMgha melayitvA tatsvarUpaM nirUpya tasya gRhe gatAH zrIsarayaH / cAcige grAmAntaragate mAtrA bhAgyayogena gRhAgataH zrIsaMghaH svAgatakaraNAdinA Jan Educatiemational For Personal & Private Use Only www.jdhairy.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 toSitaH / mama putrArthamAyAtaH zrIsaMghaH iti harSANi muMcatI svAM ratnagarbhA manyamAnApi viSaNNA yatastatpitA sutarAM pratibodha prabaMdhaH mithyAdRSTiH paraM tAdRzo'pi grAme nAsti tarhi mayA kiM kartavyaM iti kSaNaM maDhacittA'bhUt / tataH pratyutpannamatiH mAtA zrIsaMghena samakSaM he vatsa! zrItIrthakaracakravartigaNadharairAsevitAM surAsuranaranikaranAyakamahanIyAM muktikAntAsaMgamadUtIM dIkSAM tvaM lAsyasi ? iti prokte sa ca bAlakumArakaH prAgbhavacAritrAvaraNIyakarmakSayopazamena saMyamazravaNamAtrasaMjAtaparamavairAgyaH omityuvAca / tato mAtrA svajanaizcAnumataM putraM saMyamAnurAgapavitraM lAtvA zrItIrthayAtrAM vidhAya karNAvatI jagmuH shriigurvH| tatrodayanamaMtrigRhe tatsutaiH samaM vAladhArakaiH pAlyamAnaH sakalasaMghalokamAnyaH saMyamapariNAmadhanyaH vainayikAdiguNavijJo yAvadAste / tAvatA grAmAntarAgatazcAcigaH patnIniveditazrIgurumaMghAgamanaputrArpaNAdivRttAntaH putradarzanAvadhisaMtyaktasamastAhAraH karNAvatyAM gataH, tatra vaMditAH guravaH / zrutA dharmadezanA / zrutAnusAreNopalakSya vicakSaNatayA'bhANi zrIgurubhiH / "kulaM pavitraM jananI kRtArthA, vasuMdharA bhAgyavatI ca tena / ___ abAhyamArge zrutasindhumagnaM, lagnaM parabrahmaNi yasya cetaH // 1 // kalaMkaM kurute kazcit , kule'pi vimale sutaH / dhananAzakaraH kazcit , vyasanaiH puNyanAzanaiH / / 2 / / pitroH saMtApakaH kazcit, yauvane preyasImukhaH / bAlye'pi mriyate ko'pi, syAtko'pi viklendriyH||3|| sarvAGgasundaraH kintu, jJAnavAn guNanIradhiH / zrIjinendrapathAdhvanyaH, prApyate puNyataH sutaH // 4 // iti zrIgurumukhAdAkarNya saMjAtapramodaH prasannacittazcAcigaH tatra zrIgurupAdAravindanamasyAye samAyAtenodayanamaMtriNA // 47 // vadhiyA nijagRhe nItvA gurugauraveNa bhojayAMcakre / tadanu cAMgadevaM tadutsaMge nivezya paMcAMgapaNAmapUrvakaM dukUlatrayaM w brary.org Jain Edu n tematonai For Personal & Private Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ *CKXXXREERXXXKKKAR dravyalakSatrayaM copanIya sabhaktikaM cAvarjitaH cAcigaH sAnaMda maMtriNamavAdIt / maMtrina ! kSatriyamUlye azItyadhikaH sahasraH azvamUlye paMcAzadadhikAni saptadazazatAni, sAmAnyasyApi vaNijo mUlyena navanavatigajendrAH etAvatA navanavatirlakSA bhavanti, tvaM tu lakSatrayamarpayan sthUlalakSAyase'to matsuto'naya'stvadIyA bhaktistvanaya'tamA tadasya mUlye sA bhaktirastu na tu me dravyeNa prayojanamiti, zivanirmAlyavadasparzA me, datto mayA putro bhavatAm , iti cAcigavacaH zrutvA pramuditamanA maMtrI taM parirabhya sAdhu yuktametat iti vadan punastaM pratyuvAca, tvayA'yaM putro mama cArpitaH yogimarkaTa iva sarveSAmapi janAnAM namaskAraM kurvan kevala. mapamAnapAtraM bhavitA paraM zrIgurUNAM samarpitaH zrIgurupadaM prApya bAlenduriva mahatAM mahanIyo bhavatIti vicAryatAM yathocitam / tataH sa bhavadvicAra eva pramANamiti vadan sakalazrIsaMghasamakSa ratnakaraNDamiva rakSaNIyaM uduMbarapuSpamiva durlabhaM taM putraM kSamAzramaNapUrvakaM zrIgurUNAM samarpayAmAsa shriigurubhirmaanni| "dhanadhAnyasya dAtAraH santi kvacit kecana / putrabhikSApradaH ko'pi durlabhaH puNyavAn pumAn" // 1 // "dhanadhAnyAdisapatsu loke sArA hi snttiH| tatrApi putraratnaM tu tasya dAnaM mahattamam" // 2 // svargasthAH pitaro vIkSya, dIkSitaM jindiikssyaa| mokSabhilASiNaM putraM tRptAH syuH svargasaMsadi // 3 // mahAbhArate'pyuktam"tAvadbhramanti saMsAre, pitaraH pinnddkaangkssinnH| yAvatkule vizuddhAtmA, yatI putro na jAyate" // iti zrutvA pramuditena cAcigena pravrajyotsavaH zrIstaMbhatIrthe AligavasahikAyAM kAritaH / somadevamuni ma dattam / yathA'nyadA nAgapure dhanadevanAmnaH zreSThino gRhe prathamAlikArthaM gatastadgRhe rabbA bhojanaM svarNarAziM ca dRSvA'gragaM Jain Edeca l emational For Personal & Private Use Only ary.org
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdha: // 48 // vRddhasAdhuM prAha / yathA--"kasmAdasya gRhe'samaMjasamIdRzaM / ekataH svrnnraashiH| bhojane tu rabbA" sa sAdhuriti ? ca'bhAgyavazenA'yaM nirdhano jAto nidhAnagatamapi svarNamaMgArIbhUtaM rAzIkRtamasti / somadevamuninA proktaM mayA tu svarNarAzidadRze / gavAkSasthena zreSThinA tannizamya kSullakamAhUya aMgArakarAzau karo dApitaH tatsarva svarNa jAtaM / tatpracchAdakaH kazcit vyaMtaraH parabrahmatejo'sahiSNunaSTaH / tataH saMjAtacamatkAreNa zreSThinA zrIsaMghena ca 'hemacaMdra' nAma dApitaM / tataH zanaiH zanaijJAnena tapasA vinayAdiguNairyazasA ca vardhamAno nijaudAryagAMbhIryAdiguNairAvarjitaH zrIgurugaccha shriisNghlokH| kadAcit zrIgurUnApRcchatha yugAdau lokopakArAya parabrahmamayaparamapuruSapraNItamAtRkA'STAdazalipinyAsaprakaTanapravINA yA brAhmayAdimUrtistAM vilokanAya kAzmIradezaM prati prasthitaH shriihemcNdrH| tataH kiyati mArge'tikrAnte sati 'mithyAtvatamaHkarAle'smin kalikAle asya zrIjinazAsanaprabhAvakasya mahApuruSasya bahapAyasaMkule pathi mAbhUbhramaNaprayAsaH' iti sA bhagavatI svayaM divyarUpadhAriNI saMmukhInA samAjagAma nizArdhe / ajihmaparamabrahmavarcasaM padmAsanAsInamardhanimIlitalocanaM samAdhiyogasvAdhinasvAtaM dhyAnAdhirUDhaM zrIhemacaMdraM dRSTvA provAca / ruddha prANapracAre vapuSi niyamite saMvRtekSaprapaMce / netraspaMde niraste pralayamupagate sarvasaMkalpajAle // bhinne mohAMdhakAre prasarati mahasi kvApi vishvprdiipe| dhanyo dhyAnAvalaMbI kalayati paramAnandasindhau pravezaM // 1 // saMkalpamAtrAdapi siddhikAryA, vAMchanti tenaiva tathApi kiJcit / icchAvinAzena yadasti saukhyaM, ta eva jAnaMti guspasAdAt // 2 // w -- en Ed intematonai For Personal & Private Use Only brary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA'pyayaM paramapuruSaH sakalapuruSArthapraNetA'sminniratizaye kAle zrIzAsanasya prabhAvako bhAvIti kRtvA katipayavidyAmaMtrAn zrIvidyApravAdasaMvAdasuMdarAn AmnAyAn pradAya pramuditA bhagavatI bhAratI kRtastutistiro'bhUt / punaH pazcAdAgatAH / ekadA zrIgurUnApRcchayAnyagacchIyadevendrasarimalayagiribhyAM saha kalAkalApakauzalAdyartha gauDadezaM prati prsthitaaH| khillUragrAme gatAstatra glAno munivaiyAvRtyAdinA prticritH| zrIraivatakatIrthe devanamaskaraNakRtAtivadgrAmAdhyakSazrAddhebhyaH sukhAsanaM tadvAhakAMzca praguNIkRtya rAtrau suptAstAvat pratyUSe prabuddhAH svaM raivatake pazyanti / zAsanadevatA pratyakSIbhUya kRtaguNastunibharbhAgyavatAM bhavatAmatrasthitAnAM sarva bhAvIti gauDadezagamanaM niSidhya mahauSadhiranekAna maMtrAn nAmaprabhAvAdyAkhyAnapUrvaka mAkhyAya svaM sthAnaM jagAma / ekadA zrIgurubhiH sumuhUrte dIpotsavacaturdazIrAtrau zrIsiddhacakramantraH sAmnAyaH samupadiSTaH / sa ca padminIsvIkRtotarasAdhakatvena sAdhyate tataH sidhyati / yAcitaM varaM datte nA'nyathA / tato'nyadA kumAragrAme dhautAM zoSaNArtha vistAritAM zATikAM samAlokya pRSTo rajakastaiH, kasyA iyaM zATikA iti / so'vadat grAmAdhyakSapatnyA iyaM / tato gatAstasmin grAme grAmAdhyakSapradattopAzraye sthitAH / sa ca pratyahaM sameti, dharmadezanAM zRNoti / teSAM jJAnakriyAvairAgyA'prapaMcAdiguNAn dRSTA tathAvidhabhavyatvaparipAkAdguNAnurAgaraMjitasvAMtaH pramuditaH prAha-yUyamanicchaparamezvarAH / kimapi kAryamasAdhyaM mamA''dizantu / tataste taM svAMtanivedinaM guNAnurAgagambhiravedinaM jJAtvA prAhuH / 'asmAkaM zrIsiddhacakramaMtraH sAdhayitumiSTo'sti / sa ca padminIsvIkRtottarasAdhakatvena sidhyati nA'nyathA, tena tava padminI strI varttate tAM lAtvA tvaM kRSNacaturdazIrAtrau raivatakAcale samAgaccha asmAkamuttarasAdhakatvaM kuru / vikAradarzane ziracchedastvayaiva vidheyaH / ityAkarNya grAmAdhyakSo vismayasmeramanA For Persona & Private Use Only www. a llrary.org Jain Educ a tional
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra prabaMdhaH // 49 // manAvimRzya ciMtayAMcakAra / ete tAvana maharSayaH samatRNamaNiloSThakAJcanAH parabrahmasamAdhisAdhakAstahiM eteSAmidaM kAye | varya samaryAdamanayA striyA ced bhavati, tadA tathAstu kiM bahavicAreNeti vicitya tairukte dine taiH samaM sastrIkaH sutarAM nirbhIkaH zrIraivatAcalamaulimalaMcakAra / te ca trayaH kRtapUrvakRtyAH zrIaMbikAkRtasAnidhyAH zubhadhyAnadhIradhiyaH zrIrevatadaivatadRSTau triyAminyAmAhvAnAvaguMThanamudrAkaraNamaMtranyAsavisarjanAdibhirupacArairgurUktavidhinA samIpasthapadminIsvIkRtottarasAdhakakriyAH zrIsiddhacakramasAdhayat / tata indrasAmAnikadevo'syA'dhiSThAtA zrIvimalezvaranAmA pratyakSIbhUya puSpavRSTiM cakAra, svepsitaM varaM vRNutetyuvAca / tataH zrIhemamUriNA rAjapratibodhaH, devendra mariNA nijAvadAtakaraNAya kAMtInagayoH prAsAda ekarAtrI dhyAnabalena serisakagrAme samAnIta iti janaprasiddhiH / malayagirisUriNA siddhAMtavRttikaraNavara iti trayANAM varaM dattvA devaH svasthAnamagAta / pramudito grAmAdhIzaH pratyupe bahuvittavyayena prabhAvanAM vidhAya trayANAM dhyAnasthairya brahmadADhartha devakRtaprazaMsA varapradAnaM ca janeSu prakaTIkRtya nijajAyAM gRhItvA svagrAmaM jagAma / atha zrIpattane gurubhiH saha siddharAjasabhAyAM gato hemacaMdramuniH svavidvattayApratimaH prINitAMtarvANigaNaH pramuditena siddhabhUpatinA kAritAcAryapadamahotsavaH pratyahaM kalAkauzalena kAlaM gamayati / athAnyadA nRpeNa kiM vAcyateH adya kalyeti pRSTe'jihmaparajimaikakAraNavratavicAre sthulabhadramunIndracaritramityukte rAjA samagramAmUlatastata caritraM papraccha / tataH savistaraM kathite caritre rAjA prmuditH| atrAvasare mithyAgAligo maMtrI prAha / aho saMpratikAle va manuSyANAmevaMvidha iNdriyjyH| yataH--"vizvAmitraparAzaraprabhRtayo" // 1 // // 49 // Jain Edo n tematonai For Personal & Private Use Only ww b rary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ BREAKKCEEEEERBERBER33 tataH zrIsUribhiH pratyuttaramadAyi 1"siMhocalI dvirada0" // 1 // iti zrutvA rAjA catkRmataH / navInaM vyAkaraNaM kRtaM ete te hemasUrayaH iti zrutvA rAjJA zrIkumArapAlena zrImoDhajJAtIyAnAM lokAnAM cAmarAH | dattAH / iti diikssaaprbNdhH| anyadA zrIguravaH sabhAyAM vyasanAni nirAkartuM prAhuH 'dyutaM ca mAsaM ca surA ca vezyA, pApArddhi corI prdaarsevaa| etAni sapta vyasanAni rAjan ! ghorAtighoraM narakaM nynti||1|| 'dyutAdrAjyavinAzanaM nalanRpaH prApto'thavA pANDavAH, madyAtkRSNanRpazca rAghavapitA pApardhito duussitH|| mAMsAt zreNikabhUpatizca narake cauryAddhato maMDiko, vezyAtaHkRtapuNyako, gatadhano'nyastrImRto rAvaNaH // 2 // tataH sabhAyAM etAni saptakathAnakAni vyasanadoSaprakAzakAni zrIgurumukhena zrutvA rAjA lokAnAM jJApanAya saptavyasanAni mRnmayAni kArayitvA rAsabheSvAropya rAjamArge bhrAmayitvA lukuTAdibhirhanyamAnAni zrIpattanAta nijadezAcca niravAsayat / athAnyadA zrIjinadharmAbhimukhaM nRpaM jJAtvA zrIparvatAd bhairavAnaMdanAmAyogI paMcazatayogiparivRttaH shriipttnmaagtH| saMmukhagamane pRSTAH zrIsUrayaH prAhuH / zobhanamidaM paraM parIkSA kriyate / tato gamyate / samasyApadaM rAjapuruSakareNa preSitaM / 1 siMho balI dviradazUkaramAMsabhojI saMvatsareNa ratimeti kilaikavAram / pArApataH kharazilAkaNabhojano'pi kAmI bhavatyanudinaM vada ko'tra hetuH // Jan Educ a tional For Personal & Private Use Only www. f ary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamAra0 yathA--'cAri ghAyaM yo jayai sa joi-' pratibodha prabaMdhaH iti etatsamasyApadaM vicArya kIdRzAzcatvAro ghAtA bhaviSyaMtIti bhItastriyAminyAM naSTaH / pratyUSa ghAtasvarUpaM rAjJA pRSTAH guravaH prAhu:MI "eya auba joI muddAmaNa mehuNa aNavAI niddA / eya matthuta bujjhai koI cAri ghAya yo jayai so joii"|| atha gaMgAtaTe dIpakAkhyadvijAtraipuraM maMtraM prApya narmadAtaTe devabodhidvijo'sAdhayat / tuSTA tripurA tasyaikavAkyena / yAcasva varamityuvAca pratyakSA, so'pi buddhimAn bhuktimuktisarasvatIriti yayAce, tataH prabhRti mahendrajAlAdividyAvAn cUDAmaNyAdizAstrairatItAdijJAtA, kadalIdaMDapatramayaM AmasUtrataMtubaddhasukhAsanamadhirohati / caturazItyAsanakaraNapravINaH, kAyagata SaTcakravijJAnacakravartI, poDazAdhAradhIradhIH, lakSatrayadakSaH, vyomapaMcakapaMDitaH, pUrakakuMbhakarecakAdiprANAyAmakriyAkuzalaH, ruDhA piMgalAmukhamlAgAMdhArIhastiInIpramukhadazamahAnADIvAtasaMcAracaturaH, AdvijamAtaMgamArthakagRheSu yathAharUpakaraNAd bhuMkta / zrIjinaAdharmAnuraktaM nRpaM jJAtvA sa zrIpattane samAyAtaH / sarvadvijaiH satkAritaH camatkAradarzanAt lokaizca rAjagururiti matvA rAjApi sNmukhmaagtH| kadalIpatrasukhAsanasthaH zizukAritavAhakA rAjAdiparivAraparivRtaH zAlAgre samAyAtaH / kautukAtulitasakalaparivAraprerito madhye praviSTaH / sUrayastu purApi puritAsanamudrAH prANAyAmalaghubhUtazarIrAH ziSyAkarSitasiMhAsanA nirAlambAH sthitAH saMti / tAn tadavasthAn dRSTA vismito devabodhiH, sarve'pi lokA vismayasmeramAnasAH procuraho sUrINAM nirAdhAramAkAze'vasthAnamiti / tena kavitvazaktiparIkSArtha samasyApadamarpitaM / yathA-'yoSitA rudatI mukhaM ca nayane sve garhate knykaa'| Jain Edur e mational For Personal & Private Use Only W brary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadAkarNya bhagavan ! kimucyate yuSmacchiSyANAM viduSAM sarasvatIsarvasvamuSAM prathamamahameva bhagavadAjJayA pUrayAmiti pramANaM kRtvA kapardIzrAvakaH sarvAn nivArya pUrayAmAsa / "naitasyAH prabhRti dvayena saralo zakye'pi dhAtuM dRzau, ruddhAkSI ca vilokate zazimukhI jyotsnaaNvitaanairiv"| itthaM madhyagatA sakhIbhirasakRt dRgmIlanA keliSu yoSidvA rudatI mukhaM ca nayane sve garhate kanyakA // 1 // zrIhemasUrisevAparazrAvakasyApi zIghrakavitAM dRSTyA vismayasmeraH zobhano'yaM vayaM samutsukAH smetyuktvA gtH| rAjJAMtyajAn nimaMtrApitastena mAnitaM nimaMtraNaM, dvijAnAM vimarzaH, kathaM aMtyajagRhe bhojanaM kariSyatIti / sahasraliMgasarovaraToDakayormocitaM bhojyaM / rAjA tu rAjaparipATikAmiSeNa sarovarasamIpe smaayaatH| devabodhiH snAnArtha jalAMtaH prvissttH| kRSNazvA bhUtvA nirgato bhuktaM tad bhojanaM punaH jalAMtaH pravizya devabodhirbhUtvA'gAt / rAjJazca sarveSAM lokAnAM vismayo'bhUt / / rAjJA nijAvAse nimaMtritaH tasya vividhA bhaktiH kRtA / anyadine devArcAvasare saptapUrvajAnAM mastakAni atinikaTarAvRttAni pocuH-he vatsa ! asmAbhistubhyaM rAjyaM dattaM / tvaM mahatIM prauDhI nIto'smanmArga muktvA jaino'bhUt / tena rAjyaM pazcAdgrahISyAmaH, saptame narake pAtitA vayaM, tvayA kiM kRtaM / tyaktaH svakulAcAraH tyajA'dhunApi kumArgapravRtti / etadAkarNya rAjA vijJAtaparamArthaH kiMkarttavyatAjaDo'bhRtasa / viSAdamidamaciMtayat / aho sakalazAstrasaMvAdasuMdaro'yaM jIvadayA dharmaH sarvaprANipriyaH kathaM kumArgaH kathyate ? kimatra tatra / tasmin dine lokamadhye mahAprabhAvo'bhUt mithyAdRgazAsane / dvitIyadine vyAkhyAnAvasare prathamaM parimalaH sugaMdhaH pazcAdvimAnaM vimAnAduttIrya mUlarAjaprabhRtayaH pUrvajA gurunnama-12 Jain Edua emational For Personal & Private Use Only www . brary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 51 // skRtya zrIkumArapAlaM prati prAhuH / vatsa ! tvayA narakAMtaM rAjyaM prApya kalikAle'pi mahatAM mahanIyastribhuvanottamaH zrIjina pratibodha prabaMdha: dharmaH pratipannaH / svargasthA vayaM pramuditA devasaMsadi etagnizamya rAjA sacamatkAramanAH prAha / bhagavan ! tatra tAdRzamatredRzaM kimatra tattvaM / zrIguravaH prAhuH / narezvara ! tatrAtrApi narakasvargAdidarzanaM sarva kalAkauzalamidaM tava pUrvajAH yatra svakarmaNA gatAH tatra saMti / jinavAkyametat pUrvoktadazalakSaNo dharmaH / tato lajjito rAjA kSAmitAH guravaH, ekadA ko'pi brAhmaNaH parIkSArtha harItakI mRSTau badhvovAca / hemasUristaM / "muMkari kisiuM haraDai kAi raDei / jeNa kAraNi haM ghalliu savviha vaMjaNacchehiM" // 1 // na rATaSyati yuSmAbhiH svanAmAgre sthApito'sti / ityAdi vaakthaibraahmnnairvirudbhiH| saha priitirutpnnaa| yataH--"asArasaMsAramahIruhasya sudhopamaM svAduphalaM tadekaM / parasparaM matsaravarjitAnAM yadvardhate prItiriyaM narANAm // 1 // ekadA vyAkhyAnamadhye zrIgurubhihAheti proce / idrayazagaNinA tu hastau ghRSTau mukte vyAkhyAne tu rAjJA pRSTaM bhagavan ! yuvAbhyAM kiM kRtaM ? zrIcaMdraprabhaprAsAde dIpena caMdrodayo lagno'smAbhidRSTaH sa ca hastau ghRSTyA anena vidhyApitaH / rAjA cmtkRtH| svapuruSainirNayaM vyadhAt / aho niratizaye kAle zrIbhavatAM jJAnaM pUrvabhavamapi me jJAsyaMtIti tadapRcchat / bhagavan ! idamapi jJAyate yadahaM pUrvabhave kIdRzo'bhUt / zrIgurubhiruktaM-rAjan / niratizayakAlo'yaM yataH zrIvIranirvANAta // 51 // varSANAM catuHSaSTyA caramakevalI zrIjambUsiddhiM gataH / tena saha dvAdazavastuni truTitAni / olibrary.org Jain Elba intematonai For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'maNaparamohi pulAe AhArakhavagauvasame kappe / saMyamatiyakevala sijjhaNA ya jaMbUmi bucchinnA // 1 // saha prakarSeNa sarva pUrvagataM zrutaM vyavacchinnaM, saMprati tu alpaM zrutaM, tathA'pi devatAdezena vijJAya kimapi kathayiSyate / tato rAtrau zubhadhyAnasthitAH samAyAtaH pUrvArAdhitazrIsiddhacakrasuraH pRSTo rAjJaH pUrvabhavaM tena niveditaM sarvabhavasvarUpaM / tataH prabhAte rAjJaH samagrasabhAsamakSaM kathitaM / yathA- rAjan ! pUrvabhave medapATaparisare jayapure jayakezI rAjA'bhUt tat putro jayatAkaH saptavyasanavAn pitrA niSkAzito medapATaparisare parvatazreNyAM pallIpatirjAtaH / anyadA naravIrasya sArtha - vAhasya sArthaH sarve'pi luNTitaH tena, sArthavAhastu mAlavadezaM gatvA tatra rAjAnaM vijJApya sainyamAnIya pallImaveSTayat / tanmahadbalaM matvA jayatAko naSTaH / naravIreNa vaNijA pallyAM kITamAriH kAritAH / tatpatnI sagarbhA hatA / bhUpatito bAlaH zilAyAmAsphAlitaH / tato mAlavakadeze rAjJo'gre svarUpe nirUpite rAjJA hatyAdvayaM - strIbAlarUpaM tava lagnaM / ato'yaM adraSTavyamukhostIti niSkAzitaH svadezAt / sa ca sArthavAho naravIraH pade pade lokairnidyamAnaH pazcAtApaparo vairAgyAt tApaso bhUtvA tIvraM tapastaptvA jayasiMhadevo jAtaH / sa ca hatyAdvayAdaputraH / jayatAko'pi dezAMtaraM gacchan rUpasaubhAgyavAn AkarNakRSTakodaMDo mRgayAparaH mArge zrIyazobhadrasUribhirdRSTaH proktazca / "kSatriyo'si narAdhIza ! pratisaMhara sAyakaM / ArttatrANAya vaH zastraM na prahartumanAgasi // 1 // bho kSatriya ! evaMvidhaM pavitraM kSAtragotramavApya mA jIvahiMsAM kuru / etadAkarNya lajjitaH prAha"bubhukSitaH kiM na karoti pApaM ? kSINA narA pApaparA bhavaMti / AkhyAhi bhadre ! priyadarzanasya na gaMgadattaH punareti kUpe // 1 // For Personal & Private Use Only www.brary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 52 // tataH zrIguruvacasA vyasanAni muktAni zrAddhaiH zaMbalAdikaM dattaM / zanaiH zanaiH prAptapratibodho navalakSatilaMge deze pratibodha laMgalapure oDharavaNiggRhe bhojanAdivRtyA'sthAt / ekadA paryuSaNaparvaNi sa zrImAnudaraH zrAvakaH putrapautramitrAdiparikaraH pradhAnapUjopakaraNaH zrIjinagRhamagAt / tatra vidhinA jinasya snAtraM vidhAya pUjAtrasare jayatAkaM prAha - "gRhANedaM puSpAdikaM kuru jineMdrapUjAM gRhANa svajanmajIvitaphalaM" / tataH sa tadAkarNyA'ciMtayat-- adRSTapUrvo'yaM devaH paramezvaraH prasannavadanaH nAsAgranyastadRg paramayogamudrAsInaH nIraMjanasvarUpaH tatkathaM parakIyaiH puSpaiH pUjyate ? I tataH svakIyapaMcavarATakakrItapuSpaiH pUjyate / tataH svakeyapaMcavarATakakrItapuSpairAnaMdAzru plAvitadRg prasannamanovAkkAyaH pAramaizvarIM pUjAmakarot / tatosho yadyete bhogabhAjo'pi vyavahAriNo'dya tapaH kurvati / tataH puNyamadyatanaM dinamityahamapi vizeSatastapaH karomIti / gurUNAM mukhenopavAsamakarot / prabhAte vizuddhazraddhayA sAdhUnAM dAnamadAt / tataH straM kRtArthaM manyamAnaH kRtapuNya san mRtvA tvaM tribhuvanapAlaputro jAtaH, uDharazrAvakastu udayanamaMtrI, yazobhadrasUrayastu vayaM / tvaM punarito nijAyuH prAMte maharddhikavyaMtara devatvamadhigamya tatazyutvA ca atraiva bharatakSetre bhaddilapure zatAnaMdanRpadhAriNyo putraH zatabalAhnaH paitrika rAjyamavApya bhAvizrIpadmanAbhajineMdradharmadezanAM zrutvA pratibuddhaH parityaktarAjyalakSmIH pravrajya ekAdazamagaNadharo bhUtvA kevalajJAnamAsAdya mokSaM yAsyasi / etannizamya rAjA vismitaH prAha-bhagavan ! ko'tra pratyayaH ! zrIgurubhirUce rAjan ! adyApyoDhAravaMzIyAH sati / ulaMgalapure teSAM gRhe jIrNadAsI pUrvavRttAntAn jAnAti / sA gatvA pRSTA satI sarva kathayiSyati / tato rAjJA nijapuruSaistatsarvaM svarUpaM jJAtaM dAsyA jayatAkabhavasatkaM, jJAtaM vijayasiMhadevena saha vairakAraNaM, ciMtitaM ca nijamanAsa aho vairakAraNaM, dAruNaH saMsAraH AtmanaH / tato For Personal & Private Use Only Jain Edula Intemational // 52 // library.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ - rAjA saMveganirvedAbhyAmAliMgitaH saMjAtazrIjinadharmasthairyaH zrIhemasUrINAM "kalikAlasarvajJa" padamadAt / kasminnapyavasare'Nahillapure zrIkumArapAlanAmA narezvaro vAhakelyAM vrajan saundaryavaryanirjitasurasuMdarI bAlenduvadanAM | IN kAmapyavalA bAlikAmAlokya tadrapApahRtahRdayaH saMnihitaM prasAdavittakaM prati keyamityAdizesteneti vijJapayAMcave apAra zrutApAradRSvatayA saMjAtakalikAlasarvajJaprasiddhAdazabhinnatapaHsamArAdhanakzabaMdIkRtA'STamahAsiddhenizeSabhUpAlamaulicumbita pAdapIThasya AyuSmataH zrIhemacaMdramaharSarAzramanivAsinI. ahiMsAnAmnI kanIyamiti nizamya sadyaH kadAcit tAn mahapani harSabhAk sabhaktikaM saudhamAkAryastaddhRtAntaM pRSTaM tairUce trijagadekasArvabhaumasya zrImadahaddharmasya anukaMpAnAmapatnI-kathaM . dharmasya rAjJatvaM / ___ yataH "jinamatanagare'smin mohamattArijetA, jayati janitadhAmA dharmanAmA nrendrH| niyatamaparibhUtaM yasya rAjendrabhUtaM, vilasati nayapUtaM tatvasaptAMgametat // 1 // - ardhAsanopaviSTA'nukaMpAnAmamahAdevI tasyAH kukSisarasi rAjahaMsIva niHsImasaundaryA'hiMsAbhidhA yasmin lagne sUtA'janitallanagrahabalaM tatpitrA sarvavidA evamAdiSTaM, yadIyaM atIvapuNyavatI duhitA putrajanmotsavAdapyasyA janma zlAdhyaM / krameNa vardhamAnA kanyA sA'nurUpavarA'prAptyA vRddhakumArI bhUtvA'nurUpeNa kenA'pi mahImaheMdreNa soparodhamUDhA taM ca svaM janakaM parAmunnateH koTiM neSyati iti tadvAkyaparyate tadathinAnukulyAya tasyAH savidhe sadbuddhinAmnI dUtIM nRpaH prAhiNot / sA tAM sapazrayaM paNipatya svAmini ! rAjakanye! dhanyatamAsi yat tvAm aSTAdazadezasamrAT samastasAmaMtasImaMtamaNimayUkhamalaMkRtacaraNakamalayugalazvaulukyacakravartI tvAmudvoDhumabhilapatIti / tadvacasA mukhamoTanayA'vinayaM nATayaMtI sopahAsaM saivaM prAha Jain Educati mational For Personal & Private Use Only www.dkekary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 53 // 'nikiMcanena dayitena vivAhitena, yadyoSitAM sukhapadaM na tadIzvareNa / bhAgIrathIM vahati yAM zirasA girIzo, lakSmIpatiH spRzati naiva punaH kadApi // 1 // alaM narakAMtmAjyasAmrAjyaprApti-pralobhanavArtayA satyavAk para lakSmImuk sarvabhUtAbhayapradaH sadA svasAratuSTazca saMtuSTo me patirbhavet // 2 // iti tasyAH duzravaM pratizravamAkarNya sA viphalavaidagdhyamAnI svaM padamupagatA / svAminaM ! sarvathA nirAzayamakarot / tadanu taM nRpaM tadviyogAgnimagnamAkalayya zrIhemasaristamiti pratiyodhitavAn / ___"yaH kanyAyA itaralokaduSkaraH saMgaraH sa cA'pyubhayalokahitastadanukulatAhetuzca atastamapi nirmApaya nirmApaya / sukalatrasya saMpattiH puMsAM bhAgyanibaMdhanaM / yA prItirjana nIjanyoH saubhAgyopari maMjarI // 1 // sthAne nivAsaH sukalaM kalatraM, putraH pavitraH svjnaanuraagH| AyAca vittaM suhitaM ca cittaM, ni chadma dharmazca sukhAni sapta // 2 // sA ca sarvathA pariNetuM ucitev| yataH-"dhanyAM satImuttamavaMzajAtAM, labdhvA'dhikAM yAti na kaH prtisstthaaN| kSIrodakanyAM girirAjaputrI, gopastathograzca yathAdhigamya" // 1 // iti tena maharSiNA pratibodhya tAnazeSAnabhigrahAn grAhayitvA tasyAH pradAnaM ckre| XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX aura // 53 // Jain Ede l mational For Persona & Private Use Only brary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ atha saMvata bArasolottarA varSe mArgazukladvitIyAyAM lagne balavati saMvegamattaMgajArUDho, ratnatrayavastrAlaMkRto, dakSiNapANivaddhorudAnakaGkaNaH, samyaktvAnucareNa samaM, zraddhAsahodaryAkRtalavaNAvatAro, gurubhaktidezaviratijAniNIbhyAM dIyamAnadhavalamaMgalaH, pauSadhavezmadvAri anukaMpAkanyAjananyA kRtaprokhaNaH, zrImanmahAdevArhataH sAkSi sa nRpatirahiMsAyAHprANi jagrAha / tadA tArAmilanaparva / atha SaTtriMzatsahasrapramANaM triSaSThicaritaM navAMgadevImahotsavAdAnIya vedipadyA sthAne kapaIpratyeka viMzatiH vItarAgastavAH / tasyaikasyAM vedikAyAM vaMza 3 tathaikaM zamIkASThaM tatpade zrIyogazAstraprakAza 12 tathA lakSaNasAhityatarketihAsapramukhazAstraracanAbhirmUlottaraguNAbhyAM ca dRDhIkRtya vedikAyAM jJAnA'nalamuddIpya tatparito maMDalacatuSTayadApanaM cattArimaMgalamityAdi, dvAsaptatilakSapramANarudatIdravyakaramocanaM tasyAH kanyAyAH mukhamaNDane dattaM / tatkAlameva tasyAH paTTabaMdha kArayitvA tatpituryogyAna AvAsAn vihArAn 1444 kArayAmAsa / - tataH sA hiMsA svasapatnyAH ahiMsAyAH paramonnatiM tadvidhAmAlokya bhartuH parAbhavanivedanAya piturdhAtuH samIpe samu pAgatA / ciradarzanAt abhibhavavirUpatvAca anulakSitA tenetybhiddhe| * kA tvam suMdari? mArirasmi tanayA te tAta dhAtaH priyaa| kiM dIneva parAbhavena sa kutaH kiM kathyatAM kathyatAM // "hemAcAryagirA parArdhaguNabhAk hRdvaktrahastodarAt / mAmuttArya kumArapAlanRpatiH kSoNItalAdAkRSat" // 1 // - iti tadbhaNiteranaMtaraM zrIkumArapAladevasya satyapratijJasyApi tasya liGgino girA tvayi viraktacittatAM vimRzya'taH paraM bhavatyAH sa kopi varaH pravaraH kariSyate / yastavavekAtapatraM kurute / dhIrA bhavatAM saMbodhya svasamIpe sthApayAMcakre / Jain Ede emational For Personal & Private Use Only www brary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibova prabaMdha: // 54 // hiMsA pitA pApanAmA narendravaraM vilokayana vANArasyAM jayacaMdranRpaM saptazatIyojanabhUminAthaM dRSTavAn / anyarAjakaM dAsamiva manyamAnazcatvAriMzacchatAni gajeMdrAH SaSTilakSAzca vAjinaH dvAdazazatAni pittalamayAni zvAnAni, gaMgAyamunAyaSTIvinA kvApi gantuM na zaknoti tena paGgarAjeti birudaM vahati / tasya gomatI dAsI 60000 azveSu prakSarI nivezyAbhipeNayaMtI paracakraM trAsayati, rAjJaH zrama evakaH, tatra vArANasyAM tasmai nRpAya dadau / sA vArtA zrIkumArapAlena zrutA, madIyapatnyA gRhAMtaramakAri / tato dUnamanAH nijapradhAnapuruSAH hemakoTidvayaM hayasahasradvayaM citrapaTTamekaM samarpya pressitaaH| taistatra garbahadravyavyayena kaivartakAkheTakAdipaghakAn kRtvA tatkarma nivAritaM / kAlena rAjJA jayacaMdreNa jJAtaM / tatpRSTA grAmamahattarAstaiH pradhAnapuruSAH kathitAH tato rAjJA''hutAH pradhAnapuruSA jayacaMdrasabhAyAM gatAH / zrIkumArapAlapreSitaM hemakoTidvayaM hayasahasradvayaM citrapaTAdikaM prAbhRtaM samarpitaM / rAjA jayacaMdro yAvat paTTamudghATaya pazyati / tAvattatra svamUrti-zrIkumArapAlamUrti-jIvahiMsAdikapApaphalaM nArakikachedanabhedanAdiyAtanA-kuMbhIpAka-vaitaraNItAraNa-kUTazAlmalivRkSollaMbanA'sipatra-vanapravezanAdikaM dRSTvA citrasthaM saMjAtamahApApabhayaH. prakampamAnaH zarIraH / punaH puraH samyagajIvarakSAdi puNyaphalaM-svargavimAnaM divyadeha-devAMganA-divyAbharaNagItanRtyavAdyavividha-krIDArUpasaubhAgyazrRMgArabhogAdikaM citrasthaM dRSTvA vismayasmeramanAH pradhAnapuruSANAM prasAdamakarot / jIvarakSArtha zrIkumArapAlena preSitA vayamiti svarUpe prokte jayacaMdranRpaH svadeze sarvatra jIvarakSAmakArayat / 18 lakSajAlaprajvAlanaM kRtaM, dviguNaM ca prAbhRtaM zrIkumArapAlAya prAhiNot / punarapi mAriH pituH pArzvamagAt / tato mlecchakule garjanapure dttaa| atha varSAsu kaTakAraMbhe niyamite tavRttAnta jJAtvA prAparAbhavasaMjAtAmarSoM garjanapurezaH tvAmabhiSeNayitumAgacchatI wi Jain Eda t emational For Personal & Private Use Only brary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti caraiH prokte dUno nRpaH zrIpattane'pi sAdhvasamabhUt , vijJaptaM tatgurUNAM taizca staMbhitaH / sa tatrasthaH SaTmAsAn jIvadayA paNe kRte muktH| mAriH kutrApi sthitiM nA lebhe| zrIguruNAmupadezenAjJAkAriSu nRpeSvASTAdazadezeSu catudarzavatsarANi sarvapANipriyAM amArimakArayat / "sArairapi mAriM na kazcitkathayati saunikavyAdha kaivartyapAlAdi padakAn / apATayat kvacicchaktyA bhaktyA cArthavyayAt kvacit // 1 // athaikadA'zvaparyANasthamUkSmajIvapramArjanaparaM rAjAnaM dRSTA napAH parasparaM bhrasaMjJayA smitmkaarssH| tadvijJAya vijJajanaziromaNirlAhakaTAhatrayaM bANena prasphoTaya kuMtAgreNa lohabhRtagoNimutpATaya svabhRjabalamadarzayat / tajitAzca te re ! kimemirva rAkaiH sUkSmajaMtubhiralpasatvaihatairiti / tataH kumAragirau rAjAjJayA'STau lakSAsturaMgamA gAlitaM jalaM pibanti / amAripaTahakaH | sarvatra puragrAmAdiSu bhramati / rAjapuruSAzcAmAriM kaaryNti| athAmAri pravartayati rAjani azvinazuklapakSo'gAta / tatra kaMTaizvaryAdidevatArcakaivijJaptaM / deva! saptamyAM saptazatAni pazavaH sapta mahiSAzca devatAnAM purA dIyante rAjJA, evamaSTamyAM aSTazatAni, navamyAM navazatAnIti, rAjJA tadAkarNya zrIgurUn samAyAtAn vijJaptaM tatsvarUpaM / guruvacanamAdAya bhASitAste deyaM dAsyAmovahi / krameNa rAtrau devInAM sadya sunIkSiptAH pazumahiSA, dattAni tAlakAni muktAstatra rakSakAH / prAtaH samAyAto rAjA udghATitAni tAlakAni madhye dRSTAH pazavo romadhAyamAnAH / rAjA sarvasamakSamidaM jagAda / bho aveTikA pazvAdayo'mUbhyo dattAH paraM na grastAH tasmAt avadhyA eva / mAMsaM rucitaM nAmabhyastat kathaM jIvAn hanmi / tataste sarve'pi vilakSA maunamAlaMbya sthitaaH| chAgAdimUlyena naivedyAni For Persona & Private Use Only Jan Educatiemational "Reporary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra / / 55 / / Jain Educat kAritAni / devInAM mahAhiMsAdinaM matvA rAjA navamyAM kRtopavAso nizi caMdrazAlAyAM dayArasamayaH zubhadhyAnasthito bahirArakSAH muktAH / nizIthasamaye divyanepathyadhAriNI strI pratyakSA jagAda / 'rAjan ! ahaM tava kUladevI kaMTakezvarI / eSamo - varSe kimiti tvayA'smabhyo deyaM na dattaM' / rAjA uvAca / 'dattaM mayA sarva paraM bhavatIbhirna grahItaM / tadahaM karuNAmayaH kathamazaraNAn prANino nihanmi ?' / tataH sA kruddhA 'aho ! vacasA mAmayaM vipratArayati' iti trizulena rAjAnaM zirasi hatvA gatA / kSaNAMtare rAjA svazarIre kuSThatraNAni dRSTvA viSaNNo'bhUt tadA sadya udAyanamaMtriNamAhUya provAca 'maMtrin ! adya devI pratyakSA pazUn yAcate kiM dIyate navA ? maMtrI prAha 'rAjan ! ahaM kim vedmi ? paramiti jAne yena kenApyupAyena svAmi| rakSA kriyate / yataH - jeNa kUlaM AyAttaM purisaM AyareNa rakkhijjA / na hu tuMSami viNaTThe aragA sAhAragA huMti // 1 // tadAkarNya rAjA niHsatvo vaNigasi bhaktivacAMsi bhASase / zruNu 'AjaladhimekhalAM khalAH svAjJAM mayA grAhitAH sakalArthasArthaprArthanA saphalIkRtA bhINitA saptakSetrI pavitrasvavittena ArAdhitaH zrIdharmastat kiM mama jIvitena kArya, kevalaM rahaH kASThAni dehi, yena prAtarmAm IdRzaM dRTTA lokaH zrIdharmasya niMdAM kariSyati / maMtrI Aha 'mahatkaSTaM pAravazyamUlyaM niyogaM dhigiti kSaNaM vimRzya uvAca / deva ! pUrvaM zrIgurUNAM svarUpaM vijJApyate / rAjJA uktaM evamastu / maMtrI gataH zrIgurUNAM padAMte niveditaM tatsvarUpaM kSaNaM smaraNakaraNIyaM kRtvA gurubhirjalamabhimaMtryA'rpitaM, tadAcchoTanamAtreNa rAjA savizeSazarIrazobhA bhAgabhUt / atyaMta zrIgurubhaktibhAvitazca prAtarmahAmahotsavena zrIgurupAdAraviMdaM vaMdituM yAvad yAti tAvad dharmmazAlAprathamapraveze strIkaruNa svaraM For Personal & Private Use Only temational 3 pratibodha prabaMdhaH // 55 // www.brary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ prennikH| SAKXEXX.KKKKKAKKKKKRRRREKXX zuzrAva tatastAmeva kaMTakezvarI maMtrayaMtritAM ca pazyati / tAvatA sA uvAca 'rAjan ! mocApaya mAM sariprayuktamaMtrabaMdhanAt tavAjJAvadhidezeSu jIvarakSAtalArakatvaM kariSyAmIti' / zrIguruvacasA mocitA / kavayaH sarve svamAtibhiH procuH"zrIvIre pAramezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM / prajJAvatyabhaye'pi maMtriMNi na ya aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSA vyadhAt, yasyAsAdya vacaH sudhAM sa paramaH zrIhemacaMdro guruH"|| "pAtu vo hemagopAlaH kaMbalaM daMDamudvahan / SaDdarzanapazugrAma, cArayana jainagocare" // 2 // "nAbhavadgavitA naiva hemasUrisamo guruH / zrImAn kumArapAlazca, jinabhakto mahIpatiH" // 3 // "rAjA luThati pAdAgre, jihvAgre ca sarasvatI / zazvat sa zreyase zrImAn , hemasUrinavaH shivH"||4|| "saptarSayo'pi gagane, satataM caraMto, moktuM kSamA nahi mRgI mRgayoH sakAzAt / jIyAt punazcirataraM prabhuhemasUri-rekena yena bhuvi jIvavadho niSiddhaH" // 5 // "prANitrANe vyasaninAM, zAntisuvrataneminAM / hemAcAryo'tra cAturye, turyaH kiMtu sa duryuge" // 6 // sarveSAM kavInAM lakSaMlakSaM dadau / athAnyadA bhojanaM kurvato rAjJo ghebarabhuktau kiMcita viciMtya kRtasakalAhAraparihAraH pavitrIbhaya iti pramaM papraccha bhagavan ! ghebarAH kiM bhakSyA vaa'bhkssyaaH| zrIgurubhiruktaM rAjan ! bhakSyA abhakSyAzceti bhaNitaM / punarbhagavan / bhakSyAzcet abhakSyAH katham ? abhakSyAzcet bhakSyAH katham / zrIgurubhirabhANi--'rAjan ! ye kSatriyAdayaH pUrvajJAtamAMsAsvAdAsteSAmabhakSyA sAtArA Jain Ed ntematonai For Personal & Private Use Only wwgkRibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha ye tu vaNigabrAhmaNAdayo'jJAtamAMsAsvAdAsteSAM bhakSyAH' ityAkarNya muditaH aho! prabhUNAM yuktA kalikAlasa prabaMdhaH mAnasikapAraNAmo'pi yeSAM prtykssH| tato rAjA daMtapAtanasodyataH shriiguminissiddhH|| kRtaghevarabhakSaNaniyamaH prAyazcittapade dvAtriMzatprAsAdAnekasminpIThabaMdhe'kArayat / dvAtriMzat prakAzAn pratyahaM guNayati pratyUSe / anyadA ekasmin grAme tailikena rAtrau yukA hatA, kaTezvaryA rAjJo jJApitA / sa daNDitastadravyeNa yakAvasati kAritA / purA gRhItenA'khudravyeNA'khuvasatizca / yasyAH kareNa purA karaMbo bhuktaH tasyA devazriyo nAmnA karaMbAvasatiH / atha zrIstaMbhatIrthezamAnye AligavasahikAprAsAde yatra dIkSAkSaNaH prabhUNAM babhUva tatra ratnabimbAlaMkRto nirupamo jIrNoddhAraH kaaritH| anyadA brahmakaviH kRtakRtrimadevarUpaH kenA'pi anupalakSyamAnaH kare gRhitalekhapatraH sabhAyAM sametaH / kRtaH praNAmaH pRSTo rAjJA bhoH ! kastvaM kutaH samAyAtaH / tenoktaM deva ! devendreNa preSito'smi yuSmadaMtike lekhasamarpaNAya iti uktvA lekhaM samarpitavAn / sabhAyAM lekhaH prasphoTatha vAcitaH / yathA:-svastizrImati pattane nRpaguruMzrIhemacaMdraM mudA, svaHzakraH praNipatya vijJapayati svAmiMstvayA stkRtm|| . caMdrasyAMkamRge yamasya mahiSe yAdassuyAdApate-viSNormatsyavarAhakacchapakule jIvA'bhayaM tanvatA // 1 // 'tasya rAjA lakSaM pAritoSikamadAt / Jain Edu a temational For Personal & Private Use Only wi brary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyadA gurubhirtRtIyavratAdhikAreHdurbhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM baMdhukI, dhyAyatyarthapate bhiSag gadagaNotpAtaM kaliM naardH| doSapAhijanazca pazyati parachidraM chalaM zAkinI / niHpputraM mriyamANamADhayamavanIpAlo hahA vaanychti||1|| tannizamya zrIgurugirA dvAsaptatilakSamRtakadravyapatraM pATitavAn / kenApi kavinA proktaM / . "aputrANAM dhanaM gRhNan , putro bhavati pArthivaH / tvaM tu saMtoSato muzcan , satyaM rAjapitAmahaH // 1 // apareNa tu / 'na yanmuktaM, pUrvairaghunahuSanA bhAgabharata prabhRtyurvInAthaiH ? kRtakRtayugotpattibhirapi / vimuJcan kAruNyAttadapi rudatIvittamadhunA / kumArakSmApAla, tvamasi mahatAM mastakamaNiH // 2 // lakSamatrA'pi // iti tRtIyavratam // // atha caturthavate // "ekA bhAryA sadA yasya, tridhA zIlaM ghanAgame / dinaM pratyekazo yasya dvAtriMzat stavanasmRtiH" // 1 // atha parigrahapramANaMjantUn hanmi na, vacmi nAnRtamahaM steyaM na kurve parasrI! yAmi, tathA tyajAmi madirAM mAMsaM madhu prkssnnN| naktaM nAdmi parigrahe mama punaH, svarNasya SaTkoTayastArasyA'STatulAzatAni ca mahArhANAM maNInAM daza // 1 // 1 dhanairbAhubhye'pi kRtakRtayugotpattibhirapi, na yanmukta pUrvairbharata prabhRtibhirnapabahulaiH / For Persons & Private Use Only Jan Educa t ional
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha rAprabaMdhaH XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX __ kuMbhakhArIsahasra dve pratyeka snehdhaanyyoH| paMcalakSAzca vAhAnAM sahasrANyaSTahastinAM // 2 // ayutAni gavAmaSTau, paMca paMca zatAni ca gRhA'paNasabhAyAnapAtrAsanAnAmapi // ekAdazazatAnImAH rathAH paMcAyutapramAH hayAekAdazalakSAzca pattayo'STAdazapramAH / sainyamelApakapramANaM / sAdharmikavAtsalyAt truTitadhArmikasya dinArasahasradAne zreSThI AbhaDo niyuktaH / varSe lekhyake kRte ekA koTilagnAHyAvattAM dApayati tAvatA bhaDenoktaM / deva dvidhA kozaH sthaavrojNgmshc| vayaM jaMgamakozasthAnIyA iti jalpanniSiddhaH sarva dattaM / ekadA karNameruprAsAdAgre zrIguravo gatA tadA vAmarAzibharaDakenoktaM / "yUkAlikSazatAvalI valavalallolallalatkaMbalaH, dantAnAM malamaMDalIparicayAddurgadharuddhAnanaH / nAsAvaMzanirodhanAdgiNagiNatpAThapratiSThAsthitiH, so'yaM hemaDasevaDaH pilazalliH so'yaM smaagcchti|| . zrIgurubhiruktamaho gAlirapi na zuddhA / dadatu gAlI gAlivaMto bhavaMtaH taccaraiH rAjJA zrutaM, tasya vRticheda kRtaH, pratyahaM zAlAyAM samAyAti // zrIyogazAstraM ptthti| anyadA rAjA tacchrutvA prAha "AtaMkakAraNamakAraNadAruNAnAM vaktreSu gAligaralaM niragAt tu yeSAM / teSAM jaTAdharaphaTAdharamaNDalAnAM, zrIyogazAstravacanAmRtamujihIte // 1 // punaH zrIguruvacanAt / prsaadH| Jain Edeg ulemational For Personal & Private Use Only www.s ary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ "anyadAsukhasvaptasya bhUpateH kvApi devatA / nizya'jani pratyakSA, zyAmasarvAgamaMDanA // 1 // bhUpRSTA'vadat sA'pi bhUtAdhiSThAtRdevatA / svadaMge pravivikSAmi, pUrvazApAttavAnvaye // 2 // gatAyAmatha tasyAM sa ciMtArto'bhUnnRpaH prage / sUripRSTo'vadat sarva, tamUce sUrirapyatha // 3 // bhAvIbhAvo bhavatyeva nAnyathA somarairapi / pUrva kAmaladevyA yat, zApito mUlabhUpatiH ||4|| paraM puNyaM kuru yataH - dIpo hanti tamastomaM, raso rogabhayaM yathA, sudhAvindurviSAvegaM dharmaH pApaharastathA ||5|| rAtrau mahAvyathA'bhUt pRSTe rAjJi kAkaNopamaH kITaH prAdurabhUt / pratikArairanupazamane zrIguravaH samAyAtA / rAjAnaM dukhA dRSTvA prAhu:-- " "sRjati tAvadazeSaguNAkaraM puruSaratnamalaMkaraNaM bhuvaH / tadanu tatkSaNabhaMgikaroti, vada haha kaSTamapaNDitatA vidheH " // 1 // rAjJaH zrIgurudarzanena kSaNaM sukhamabhUt / sUriH sacivaM pratyAhuH, maMtrin ! apAyAnAmupAyAH syuH bahuratnAvasuMdharA / maMtrI prAha bhagavan ! anusvarNa dhAtavaH anucaMdanaM kASThAni tathA'nupUjyAn kalAkovidAH / "yathA tamoMtako bhAnuH, sudhA sarvaviSApahA / jagatsaMjIvano megha stathA rAjJo gururbhavAn" // 1 // zrIgururabhyadhAt nAtra maMtra taMtra bhaiSajya prabhAvaprasaraH kintu buddhiprakArA'sti / yadi rAjyamanyasya kasyApi dIyate tadA rAjJaH kuzalaM syAt paraM nAyaM dharmaH zrIjinatattvavidAM / yataH -- savvo na hiMsiyavvo, jaha mahIpAlo tahA udayapAlo / na ya abhayadANavaiNA, jaNo'vamANeNa hoivvaM // For Personal & Private Use Only Jain Eduntemational www.janelibrary.org
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra // 58 // MEREKKERABARICKKA pratibodha tato'smAkameva rAjyamastu rAjA tu kI 'pidhAyA'bhyadhAt / prabaMdhaH "ko nAma kIlikAhetoH, prAsAdocchedamicchati / bhasmane bhasmasAtkuryAt , ko hi caMdanakAnanaM // 1 // rAjan ! mahA'yuktametat yadi mama zaktirna bhavati / paraM / "zakto hanumAn yadabaMdhayatsvayaM viSNurdadhau yacazivAsvarUpaM / sairaMdhikAkAradharazca bhImastathA'hamapyatra kRtau samarthaH" // 1 // kaSTamapIdaM na mama manasi / "yA lobhAd yA paradrohAdyaH, pAtrAdyaH praarthtH|maitrii lakSmIya'yaH klezaH, sA ki sA kiM sa kiM sa kiM" / - rAjA zanaiH zanairvAdhayA zUnyacitto'mUt / rAjAnaM tathAbhUtaM vilokya sarvaH ko'pi vidhuro'bhUt / zrIguruH sarvasaMmatena / svayamupaviSTo rAjye / tatkSaNaM rAjJoM vyathA sUrizarIre saMkrAntA / zrIguruvyathAM jJAtvA rAjA manasi dUnazcintayati / . svAGgadAhe'pi kurvanti, prakAzaM diipikaadshaaH| lavaNaM dahyate vahau, paradoSopazAntaye // 1 // zrIgururuvAca rAjan ! mA ciMtAM kuru / na mama zaktimato'sukhaM mUlAcennonmUlayAmyenAM tadA mama vaMzyAnAM syAt / tataH "pakvaM kUSmANDamAnAyya pravizyAMtaH svayaM guruH / tatra nyAvizallUtAM tadaivA'bhUttadanyathA" // 1 // // 8 // "utpATyAndhapradhau kSiptaM kazcinnolaMghate yathA / evaM svasthamabhUtsarva sUreH zaktiraho sphuTA" // 2 // Jain EducaTemational For Personal & Private Use Only wwwbakrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ athAnyadA zrImahAvIracaritre vAcyamAne zrIgurumukhena devAdhidevapratimAsaMbaMdha zrutvA rAjJA vItabhayapattanaM gatvA mahAtapaHsAdhyadevatAsAnidhyena pUjitA / mahotsavenA''nItA sA'dhunA rAmasenye'stIti lokoktiH| kadAcit pRthvImAnRNyAya nRpatinA svarNasiddhaye zrIhemAcAryANAmupadezAt tadguravaH zrIdevacaMdrAcAryAH zrIsaMghanRpativijJaptikAbhyAM aakaaritaaH| tIvrataparAyaNAH mahatsaMghakArya vimRzya vidhivatavihAreNa kenApi anupalakSyamAnA nijAmeva pauSaBdhazAlAmAgatAH rAjA tu pratyudgamAdisAmagrI kurvan prabhuopitastatrA''yayau / atha guroH puro nRpatipramukhaiH samastazrAvakayutaiH prabhubhiAdazAvarttavaMdanakaM datvA tadupadezAnaMtaraM gurubhiH pRSTa saMghakArye sabhAM visRjya javanikAMtaritau zrIhemacaMdranRpatI tatpAdayonipatya suvarNasiddhiryAcanAM cakrAte / mama bAlye vidyamAne'sya sataH tAmrakhaMDaM kASThabhAravahakAt yAcitavallIrasenA'bhyaktaM yuSmadAdezAdvahnisaMyogAtsuvarNI babhUva / tasyA balyA nAmasaMketAdi Adi| zyatAM / iti zrIhemAcAryairukte kopATopAtchrIhemacaMdraM dUrataH prakSipya na yogyo'sIti / agre mudrasapAyapradattavidyayA tvamajIrNabhAka kathamimAM modakaprAyAM tava maMdAgnerdadAmi / iti taM niSidhya nRpaM pratyetad bhAgyaM bhavatAM nAsti yena jagadAnaMdakAriNI suvarNaniSpatirvidyA sidhyati / api ca mArinivAraNajinamaMDitamahIkaraNAdipuNyaiH siddhe lokadvaye kimadhikamabhilapasi ? ityAdizya tadaiva vihArakramaM kRtvntH| . atha zrIkumArapAladevasya bhaginI zAkaMbharIzena bAhumAnavazyena rAjJA'nAkena-arNorAjena pariNItA'sti / tayomithaH sArikrIDAM * kurvatoranyadA rAjJA sAriM gRhe muMcatoktaM mAraya muMDikAn punarmAraya muMDikAn evaM dvitriH rAjaguravaH zvetAmbarA muNDitA iti haasgrbhoktiH| tadAkarNya rAnI kupitA prAha / re jaMgaDaka! kiM jihvAmAlokya nocyate / kiM vakSyasi na pazyasi mAM / na temational For Persons & Private Use Only wwwikdbrary.org
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 59 // Jain Edu jAnAsi mama bhrAtaraM rAjarAkSasaM / kruddho rAjA pAdaghAtena tAM jaghAna / sA'pi Aha yadi re ! tava jihvAmavaTamArgeNa nAkarSayAmi tadA rAjaputrIM mAM mA maMsthAH / iti vadantI eva sA sasainyenanirvilaMcaM zrIpattanamAgatya zrI caulukyAyAtaM paribhavaM svapratijJAM ca vyajijJapat / rAjA'pi abhASata pazya kautukamitthameva kariSyAmaH / tatazcAnAkastasyAM tatra gatAyAM gUrjaranRpaM durdharaM vidan kSubhitaH kulamAyAtaM svasevakaM vyAghrarAjaM dInAralakSatrayaM datvA bharaDakaveSadhAriNaM zrIkumArapAlasya mAraNAya praiSIt / etatsvarUpaM pUrva AnAkaprapaMca parijJAnAya bhUpatipreSitapradhAnapuruSaH prItiprINitA nAkadAsImukhena jJAtvA vijJaptyA zrIkumArapAlAya'jJApayat / sAvadhAnaiH stheyaM bharaTakavizvAso na kArya iti / tato rAjA'nyadA lokavyavahAreNa karNameruprAsAde navInaM bharaTakaM pradhAnajJApitaceSTayA dRSTamAtramevopalakSya nijapuruSairbaddhvA vyAghrasaMjJaM prakaTIkRtyorubaddhAMkSurikAM prAha re varAka jaMgaDa ! kena preSito'si 1 / sevakasya vicArAvicAro nAsti hitAhitasya / svAmyAdezavazaMvadastvaM mA bhaiSIrmukto'si tameva haniSyAmi ya eva drohamakarot / tataH samastasvasainyaparivRtaH sapAdalakSadezasImni gataH zrIkumArapAla bhaTTenAnAkanRpaH proktaH / "aye bheka ! cheko bhava bhavatu te kUpakuharaM, zaraNyaM durmattaH kimu raTasi vAcATakaTukaM ? / puraH sarpodapa viSamaviSaphutkAravadano, lalajjiho dhAvatyahaha bhavato jigrasiSayA" // 1 // etadAkarNyAnAko'pi vAjilakSatrayeNa padAtilakSadazakena aSTazatagajaiH saMmukhamacalat / svadezataH paMcakozyA arvAk melApakaH, tRtIyadine yuddhaM bhaviSyatIti nirNaye bahudravyapradAnena parAvarttitaM rAtrau caulukyasainyaM, artho hi parAvarta tribhuvanaM yataH -- For Personal & Private Use Only 1) pratibodha prabaMdha: // 59 // ww.brary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ RAKAR "dadhAti lobha evaiko raMgAcArya tAM / AraMkazakraM yatrAdya-pAtrANi bhuvanatrayI" // 1 // tRtIyadine raNakaraNasamaye zyAmalamahAmAtreNa kalahapaMcAnane gaje puraH preryamANe taTasthAn svasAmaMtAn duSTAniraNapIt , kumArapAlaH provAca zyAmala ! kimamI udAsInA iva dRzyante / tenoktaM deva! arikRtArthadAnAditi / tava kA ceSTA ? zyAmalo'pi AlalApa deva ! ahaM kalahapaMcAnano devazcete trayaH kadAcidapi na parAvartyante / tarhi saMmukhIne dRzyamAne ripauH gajaM preraya / atrAntare cAraNaH prAha"kumArapAla! mana ciMtikari, ciMtiuM kiMpi na hoi / jiNi tuha raja samopiuM ciMtakaresii soi // 1 // anyastu--amhe thoDA riu ghaNA iya kAraya ciMtiti / suhanihAlau gayaNaula ke ujjou karaMti // 1 // aparaH kazcit-sAhasi jutauM hala vahai daiva haMtaNa ikapAli / kheDima khuMTA TAli, khuMTA viNu khIkhai nhii| trayANAM lakSaM lakSaM dadau / teSAM suzabdaM lAtvA raNabhUmau dvayozciraM yuddhaM / AnAkasainye cArabhaTanAmnA subhaTena siMhanAde kRte kalahapaMcAnane nivartamAne kumArapAlaH subuddhimAn svamuttarIyaM pATayitvA gajakarNI pidhAya raNabhuvi vidhudukSiptakaraNaM datvAnAkagajaskaMdhamArUDhaH kariguDAM chitvA bhUmau pAtayitvA hRdi padaM datvA re vAcATa ! smarasi vaco me bhaginyAH 1 / pUrayAmi tatpratijJAM chinami te jihvAmityuvAca / tataH kASThapaMjare kSiptaH dinatrayaM svasainye sthApitaH, jayatodyAni udghoSitAni, tataH karuNayA punaH zAkaMbharIpatiH kRtaH utkhAtapratiropitavratAcAryo hi kumArapAlaH / avaTajihvAkarSaNaM TopyAM pazcAt jihvAkaraNaM, gaMbhIratayA svabhaTA nopAlabdhAH / tyaktajIvitAzAste sarve'pi sevAM kurvanti / meDatakaM saptavAraM bhagnaM / pallIkoTasthAne ruSA XXXXXX*&&&*CACKRE**** Jain Educa t emational For Personal & Private Use Only www brary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 pratibodha prabaMdhaH // 6 // kapardakamuptaM / purA mAlavIyanRpaigurjaradeze prAsAdAH pAtitAH / pApamIruNA zrIkumArapAlena tu ruSA mAlavake tilekSupiSaNapApANayaMtrANi bhagnAni / bhanAste ghANakA adyApi saMti sthAne sthAne dRzyate / _ tato vavale pararASTramardanaH zrIcolukyanRpaH samAyAtaH zrIpatane zrIgurUNAM pAdAraviMdAn paryupAsti sAmAyikapauSadhAdi karoti / svaparadezeSu navInajIrNoddhAraprAsAdakaraNeSu mahAprayatnamakarot / atha saurASTradezIyena murAMkena rAjJA pracchannaM gRhamadhye pravizya ajA vyApAditA / kaMTezvaryA devyA rAjJe niveditaM / taM nRpaM vigrahItuM zrImAnudayanamaMtriNaM senAnAyakaM kRtvA sahasrakaTakabaMdhena prAhiNodrAjA / sa tu pAdaliptapure zrIvardhamAnaM natvA zrIyugAdidevaM ninasuH puraH prayANakAya samastamaNDalezvarAnAdizya svayaM zrIzatrujayaM jagAma / vizuddhazraddhaya snAtrapUjArAtrikAdikaM vidhAya yAvaccaityavaMdanAM vidhate / tAvat pradIpavatimAdAya mUSakaH kASTamayaprAsAdabile pravizan devaanggpuujkaistyaajitH| tadanu sa maMtrI samAdhibhaMgAt kASThamayaprAsAdavinAzasaMbhavAta devAzAtanAM vimRzya jIrNoddhAraM cikIrSuHzrIdevapAdAnAM purato brahmaikabhaktabhUzayanatAMbUlAtyAgAdikAnabhigrahAn jagrAha / yataH "eko'pi niyamo yena, gRhIto gRhamedhinA / jinAjJA pAlitA tena, bhavAkUpArapAradA" // 1 // tataH kRtaprayANaH skaMdhAvAramupetya sena pratyarthinA samareNa saha saMgare saMjAyamAne svasainye bhagne svayaM saMgrAmaM kurvANo ripuprahArajarjaritazarIro maMtrI raNabhUmau patitaH sakaruNaM kraMdana kenA'pi buddhimatAMgarakSakeNa duHkhakAraNaM pRSTaH svamanasaH zalyacatuSTayaM prAhA 1 AMbaDasya dNddnaayktvdaapnN| 2 zrIza@jayaprAsAdapASANamayanirmApaNaM / // 6 // Jain Ed i ntematonai For Personal & Private Use Only wi brary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 zrIravatanavyapadyA nirmApaNaM / 4 niyAmakaguruM vinA mama mRtyuH| .. iti catuzalyamasti mAmiti zrutvA sa pAha-AdyatrayaM tavAMgajo bAhaDadevaH kArAyaSyati ArAdhanArtha sAdhumAnayAmIti maMtriNaM vijJapya svayamagre gatvA sAdhuveSadharaM rAjaputramekaM lAtvA samAyAtaH / tatsamakSaM dazadhArAdhanAM vidhAya samAdhidhIracitaH svIkRtAnazanaH zrImAnudayanaH paralokamasAdhayat / sAdhuveSadharo'pi nemidRSTau anazanaparo mRtvA svarga gataH / tato'GgarakSake NAgatyodayanasvarUpe prokte tajjyeSThaputro bAhaDo'bhigrahacatuSTayaM jagrAha nijapituH, tato bAhaDaH svabhrAtarAMbaDasya daMDanATOMyakatvamadApayat / svayaM rAjA''dezena paitRkavereNa ca sasainyaH punaH surASdAyAMgatvA vairiNaM samaranRpaM raNAGgaNe nirjitya zrIpattane zrIkumArapAlanarezvarAya gajAzvabhAMDAgArasahitaM tanmastakaM samarpayAmAsa / tadanu rAjA tanmastakaM vaMze badhvA sarvatra dezamadhye bhrAmitaM ca uktaM 'yaH pracchannaM jIvavadhaM kariSyati tasya ziracchedo bhaviSyati / jJAmAdAya zrIrevatake triSaSTilakSadravyavyayena navInAM sugamAM pAdyAmakArayadaMbikAprakSiptamArgeNa mahatopakrameNa, varSadvayena zrIzatrujayaprAsAde dvAre niSpanne vardhApinikApuruSasya dvAtriMzatsvarNajihvA dattA / yataH "bhavaMti bhUribhirbhAgyai dhrmkrmmnorthaaH| phalaMti yatpunaste'pi tatsuvarNasya saurabhaM" // 1 // - vidyutpAtAdvidIrNe punaH kathakapuruSasya dviguNA vardhApanikA / asmAsu jIvassu vidIrNastadA bhavyaM jAtaM punarapi dvitIyamuddhAraM kariSyAma iti / "prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnabhayato viramanti mdhyaaH| vighnaiH sahasraguNitaiH pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamaguNA na parityajanti" // 1 // San E steme For Persons & Private Use Only wwiHOTorary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 Develpratibodha prabaMdha: // 61 // evaM vimRzya bhUpamApRcchaya mahadine turaMgamANAM caturbhiH sahasraiH zrIzatruJjayaM pApa / tatra bAhaDapuranagaraM nyA'sthat / bhramatIyute prAsAde pavanapraviSTo na niryAtIti sphuTanahetuM zilpibhinirNIya bhramatIhIneSu mAsAdeSu niranvayatAkAraNaM jJAtvA madanvayAbhAve dharmasaMtAnamevastu / pUrvoddhArakAriNAM zrIbharatAdInAM paMktaunAmA'stu yataH tvaritaM kiMkartavyaM viduSA saMsArasaMtaticchedaH' iti dIrghadarzinyA buddhayA vimRzya bhramatIbhittau aMtarAlaM zilAtinicitaM vidhAya varSatrayeNa niSpanne prAsAde kalazadaMDapratiSThAyAM zrIpattanasaMghaM nimaMtryA''nIya mahatA mahena saMvat 1211 varSe dhvajAdhiropo maMtrI kArayAmAsa / zilAmayabiMbasya sammANIsatkaparikaramAnIya nivesitavAn / zrIbAhaDapure nRpatipiturnAmnA tribhuvanapAlavihAre zrIpArzvanAthaM sthApitavAn / tIrthapUjAkRte caturviMzatyArAmAna nagaraparito va devalokasya grAsavAsamukhyaM sarva kArayAmAsa / asya tIrthoddhArasya vyaye dvikoTisaptanavatilakSayatA vyayitA vAradvayaM melyitvaa| pAThAMtare___"lakSasaptayutAkoTI vyayitA yatra maMdire / sa zrIvAgbhaTadevo'tra varNyate vibudhaiH kathaM" // 1 // ||iti tirthoddhaarprbNdhH|| atha vizvavizvakasubhaTenAMbaDena svapituH puNyArthaM tu zakunikAvihArasya bhRgukacche jIrNoddhAre kAryamANe rAtrau namaH dAdevI mithyAdRSTirdinanirmitaM pAtayati / sarvaH ko'pi tatra bibheti / anyadA'mbaDaH svaMbaliM prakalapya tatra rAtrau sthitH| samAyAtA devI, tatsAhasena tuSTA satI prAsAdakaraNe sAhAyyamakarot / tataH saMpUrNe niSpanne prAsAde kalazadhvajapratiSThAsamaye zrIhemasUriH zrIkumArapAlaH saparikaraH zrIpattanAdibahugrAmanagarazrIsaMghaH samaiyaruH azanavasanabhUSaNAdibhirdAnaiH zrIsaMgha satkRtya For Persons & Private Use Only Jan E t ematonai Labrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAKKARXXXXXXXXXXKARRRRR. dhvajAdhiropAya saMcarana arthibhiH svayaM maMdiraM bhUSitaM kArayitvA sumuharte kalazAropaNa-dhajArohaNAdi kRtvA harSotkarSAttatra lAsya vidhAyA''rAtrikaM gRhNan rAjJA kRtamaMgalatilakaH svayaM rAjJA punaH bheryamANo dvAsaptatisAmaMtazcAmarapuSpavarSAdibhiH kRtamahotsavaH pradattaM kaMkaNakuNDalahAragajAzvAdimahAdAno bAhubhyAM dhRtvA balAtkAreNa nRpeNAvatAryamANA''rAtrikamaMgalapradIpaH / zrIsuvratasvAminaH zrIgurozcaraNau praNamya sAdhArmikavaMdanAM kRtvA nRpatiM satvarArAtrikahetuM papraccha rAjA prAha maMtrina ! yathA dyUtakAro dyUtarasAtirekeNa ziraHprabhRtIna padArthAn paNIkurute tathA bhavAnapi sarva datvA mA kasmaici dAnAtirekAziro'pi paNIkarotu / tad mUlyaM mayA sarvastradAne'pi na chuTayate iti / etadAkarNya sarve'pi camatkRtAH pramuditAzca kenApi paThitaM kavinA / "kiM kRtena na yatra tvaM, yatra tvaM kimasau kaliH / kalau ced bhavato janma, kalirastu kRtena kiM" // 1 // lakSadAnamatra / tataH zrIsaMghalokAH svaM svaM sthAnaM jagmuH-yathocitA bAhaDamaMtriNA stkRtaaH| kRtAMbaDaprazaMsau zrIgurukSmApatI yathAgataM jgmtuH| atha zrIpattane samAgatAnAM prabhUNAM zrImadAMbaDasyAkasmAddevIdoSAt paryaMtadazAMgatasya vijJaptikA''yayau / tAM vAcayitvA tatkAlameva tasya mahAtmanaH prAsAdazikhare nRtyato mithyAdRzAM devInAM doSaH saMjAtaH ityavadhArya pradopasamaye yazazcandratapodhanena samaM vidyAbalAt gaganAMgaNena bhRgupuraparisarisamAgatya saindhavI devImanunetuM kRtakAyotsargAstayA jihvAkarSaNAdavagaNitAH zrIhemasUrayaH / udUkhale zAlitandulAn kSipya yazazcaMdreNa dIyamAne muzalaprahAre prAk prAsAdaprakampo'bhUt / dvitIyaprahAre devI A brary.org
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 62 // mUrttizcakaM / tRtIyaprahAre svasthAnAdutpatya devImUrtimAM rakSa rakSeti jalpatI zrIgurucaraNayoH papAta / itthamanavadyavidyAbalAnmithyAdevadoSaM nigRhya zrIjinazAsanaprabhAvanAM kRtvA zrIsuvratajinaM natvA zrIAM baDasyollAghasnAne jAte devImApRcchaya ythaapthmguH| zrI udayanacaitye karNAvatyAM zrIzakunikAvihAre rAjJo ghaTIgRhe kauMkaNanRpateH kanakamayaM kalazatrayaM sthAnatraye nyAsthadAMbaDamaMtrI rAjapitAmahaH / _ atha kasminnaSyavasare sapAdalakSaM prati sainyaM sajjIkRtya zrIbAhaDAMbaDAnujanmA cAhaDanAmA maMtrI dAnazauNDatayA dUSitospi bhRzamanuziSya bhUpatinA senApatizcakre / tena dvitriprayANAnaMtaramastokamarthilokaM militamAlokya kozAdhyakSAt dravyalakSatraye yAcite sati nRpAdezAt tasminnadadAne taM kazAprahAreNa''hatya kaTakAnivAsayat / svayaM yadRcchayA dAnaiH prINitA - thiMlokaH caturdazazatI saMkhyAsu karabhISvAropitairdviguNaiH subhaTaiH samaM saMcaran zighraM stokaprayANaiH rAtrau mArgitA'dattaikapracchAdanavastrakRte biMberAnagaraprAkAramaveSTayat / tasmin nagare tasyAM nizi saptazatIkanyAnAM vivAhaH prArabdho'sti iti nagaralokAdadhigamya tadvivAhArthaM tasyAM nizi sthitvA prAtaH prAkAraparAvarttamakArSIt / tatra gRhItAH suvarNakoTyaH sapta / ekAdazasaha - srANi vaDavAnAM prAkAraM gharadvaivarNIcakAra / iti saMpattigarbhitAM vijJaptikAM vegavattarairnarainRpaM prAhiNot / svayaM tatra deze kumAranRpaterAjhaM dApayitvA adhikAriNo niyojya vyAghuTitaH, saptazatIM kalAvatAM taMtuvAyAnAM AdAya zrIpattanaM pravizya rAjasabhAmadhigamya nRpaM praNAma / zrIkumArapAlastamAvarjya taducitAlApAvasare tadguNaraMjito'pyevamavAdIt / tava sthUlalakSyataiva mahadUSaNaM / rakSAmantraH no ceccakSurdoSeNa eva vidIryase / yadvayayaM bhavAn kurute tAdRk karttumahamapi na prabhuH / ityAdi zrutvA bAhaDo nRpaM pratyavocat / tathyametad yad AdiSTaM devena yataH pituH putraH kozabalena vyayaM karoti / pitA tu kasya balena karoti 1 tena For Personal & Private Use Only Jain Eduntemational pratibodha prabaMdhaH // 62 // brary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayaiva sAdhIyAn dravyavyayaH kriyate iti vadan pramuditena rAjJA stkRtH| saMsadyanayaMtAM labhamAno rAjagharaTTavirudaM labdhvA nRpativisRSTaH svaM padaM prapede, saptazatItantuvAyAnAM chatrA'dhaHsnAnaM kArApya pavitrIkRtAH, tasya bhrAtA svakIyaudAryAvajitasamastarAjavargaH solAkaH sAmaMtamaNDalIsatrAgAramiti virudaM babhAra / athAnyadA rAjA saptatisAmaMtaiH sahitaH zrIgurUNAM pArzve dharmadezanAmazRNot / "bhaveha aNiJcattaM jubvaNa, dhaNasayaNaatthadArANAM / dehassa jIviyassa ya ikkaMpi na picchahe nizcaM' // 1 // | ___ ityAdi zrutvA rAjA saMsArA'sAratAM vibhAvya bhavabhAvavimukhapariNAmaH saMvegarasaraMgitAMtaHkaraNaH zrIgurUn praNamya papraccha bhagavan ! adya kA tithiriti ? zrIguravaH sahasA'mAvAsyAdine pUrNimetyAhuH / atra vAmarAzirlabdhAvakAzo mithyAg bAhyamitro'pyAMtarazatrurAha 'aho ! kalikAlasarvajJaH zrIhemasUrizvedadya pUrNimAM kathayati tadA lokAnAM bhAgyena pUrNimaiva bhaviSyati / ityupahAsagarbha vacaH zrutvA zrIguravaH prAhuH satyametad bhavadvacaH / tenoktaM kotra pratyayaH ? zrIgurubhiruktamaho! keyaM bhavatazcAturI caMdrodaya eva prtyyH| iti zrutvA sarve'pi vismayasmerAH parasparamAhuH, kimitthamapi bhaviSyati? tato rAjA vismayagatasvAntavAmarAzidvAsaptatisAmaMtAdivRto rAjasabhAmAgatya va caMdrodayo bhaviSyatIti parijJAnAya ghaTIyojanagAmikarabhyArUDhAn nijapuruSAn pUrvasyAM dizi prAhiNot / tataH zrIhemasUriH pUrvapradattavarasiddhacakradevaprayogena pUrvavat pUrvasyAM dizi saMdhyAsamaye caMdra udayaM kRtvA sakalAM rAtriM IM jyotsnAmayIM vidhAya caturo yAmAn gaganatalamavagAhya sarvalokasamakSaM pratyUSe pazcimAyAM gato'stamagAt / prabhAte preSita in E inemational For Personal & Private Use Only wi brary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha // 63 // puruSairapi samAgatya tathaiva procuH / sarveSAM mahAn vismayo'bhUt aho! zrIgurUNAM kA'pi mahatI zaktiH / aho jainAnAM ko'pi mahAmahimA lokottara iti janoktirabhUta / atha rAjA teSAM viprAdInAM cchalavacanaM smaran zrIgurUNAM puraH praznamakarot bhagavan ! satsvapi bahudarzaneSu brAhmaNAnAM kasmAjinadharme mahAn dveSaH / tatra zrIguruH prAha rAjan purA prathamajino yugAdau viharan vinItAsanne purimatAle pure sama| vasRtaH / bharatacakrI jinasyASTaunavatibhAtRsAdhUnAmAgamanaM zrutvA khAdimAdizakaTAni bhRtvA tatra gataH / prabhuM praNamya dharmadezanAM zrutvA bhaktAdyartha sAdhUnAM nimaMtraNAmakarot / zrIbhagavAn prAha rAjan ! AdhAkarmikAbhyAhRtarAjapiNDAdidoSadUSitamidaM bhaktAdi sAdhUnAmakalpyamiti zrutvA dUnaM zrIbharataM jJAtvA zakraH prAha-mA viSAdaM kuru sarvajJazAsane saptakSetrANi santi zrIjinabhuvana-jinabimba-jinAgama-caturvidhasaMgharUpANi / tatra ye sAdharmikA gRhAraMbhaparAGmukhAH saMyamapariNAmabhAjaH saMvegavairAgyajuSasteSAM vAtsalyaM kuru / iti surendravacaH zrutvA rAjA bharataH pUrvAnItavastubhiH sAdharmikavAtsalyamakarot / teSAM gRhAraMbhAdikaM nivArya vRttimakArSIt / gRhasthAcAravicAraM caturadhyAyanibaddhaM zrAddhaM zrAvakaprajJaptigraMthamarthato jinapraNItaM / dezaviratAste paThaMti "mA hana mA hana" iti pareSAM kathayanti te mAhanA iti loke prasiddhimaguH / kAlena teSAM vRddhirabhUt / tataH SaSThe SaSThe mAsyAcAragraMthapaThanAdikAM parIkSAM kRtvA'yaM jJAnadarzanacAritrAcArazuddha iti kAkiNyA ratnena kaNThe rekhAtrayaM kRtaM / tataH kAlena parIkSApUrva kanakasUtratrayaM krameNa raupyaM jAtaM / tataH kAlena navamadazamajinayoraMtare sakalasAdhuvyucchede sati sarveSAM lokAnAmaparadharmaprakAzakAbhAvAdete guravaH sNjaataa| krameNA'brahmacAriNaH kaNThe sUtratrayadhAriNazcA'bhUvan / tataH krameNotpanna W // 63 // Jain Intematonai For Personal & Private Use Only ibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevalajJAne dazamajine dharma prakAzayati gRhAraMbhe pravRtto'brahmacArI gururna bhavati ityukte teSAM jinadharme ca mahAn dveSo'bhUt / lokAnAmapi mUDhamatInAM dveSamutpAdayanti / tataH kAlena midhyAtvaM gatAH / yaduktaM - "samavasaraNa bhatta uggaha, aMgulijhaya saka sAvayA ahiyA / jaM AvaTTai kAgiNi laMchaNa, aNumajjaNA aTTha" // 1 // "assAvaga paDiso ho, chaTThe chaTThe ya mAsi aNuogo / kAle ya micchattaM, jiNaMtare sAhuvuccheu" // 2 // iti dveSakAraNaM brAhmaNAnAM zrutvA rAjA ciMtayadaho caMdramaNDalAdagniH sudhAkuNDAdvipaM prAdurabhUt / lokAnAmabhAgyodayena zrIjinadharmAn mithyAtvamabhUditi / zrIguravaH prAhuH rAjan ete tu darzanAMtaraM pratipannAH santi / kAlena kespi nivAH kespi nivAbhAsAH zrIjinavacanAnyathAvAdinaH svamatiprakalpitamatapakSapAtinaH sAdhuveSadhAriNo'pi sAdhyAbhAsA pramAdazIlatvenAMlabanaparAH paralokanirapekSA anekadhA matabhedAnakArSuH evaM rAjan svamate'pyanekamatibhedA abhimAnAjJAna paravazaiH prakalpitAH santi / anyadA kospi matsarI zrI hemasUreH tejo'sahiSNurekAMte rAjAnamidamavAdIt deva ! prAyaH prAkRtamete paThanti siddhAMto'pyeSAM prAkRtamayaH tatprabhAte na zrotavyamidaM, saMskRtaM svargINAM bhASA, saiva mahatAM pratyUSe zrotavyA zreyaskarI ceti kimarthaM prathamaM tacchavaNaM vidhIyate / etadAkarNya rAjA'vijJAtabhASAbhedataccaH kiMcit prAkRte kRtAdaraH tatsvarUpaM zrIgurUNAmakathayat / zrIguravaH prAhuH anupAsitasadgurukulasya avijJAtavAGmayatattvasya kasyA'pIdaM vacaH / rAjan ! anekadhA bhASAbhedavaicitrye'pi For Personal & Private Use Only Jain Educemational brary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 prabaMdha: // 64 // paraM yugAdau prathamapuruSeNa jJAtatrailokyasvarUpeNa prathamaM caturdazasvarASTatriMzadvayaMjanarUpA dvipaMcAzadakSarapramANA mAtRkaivopadiSTA sA ca prAkRtasvarUpA / sarvaprakRtilokAnAmupakAriNIti / tato bAhyA ye'STatriMzadvarNAstaiH saMskAre kRte saMskRtaM jAtaM / tatazca anekabhASAbhedA'bhUvan / tena sakalazAstramUlaM mAtRkArUpaM prAkRtameva prathamaM / yugAdau sarvajJairiti lokopakArAya prathamaM prAkRtamupadiSTaM / sarvAkSarasannipAtalabdhInAM zrIdvAdazAMgInirmANasUtradhArANAM zrIgaNadharANAM siddhAMtaprAkRtakaraNe kaarnnmidN| bAlastrImUDhamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAMkSiNAM / anugrahArtha tattvajJaiH, siddhAMtaH prAkRtaH kRtaH // 1 // rAjan ! bhavatu bhASAyAmapi sApi paraM paramArtha eva lokyte| yat paThanti lokAHatthi nive sA tattha ya, sadA tattheva pariNamanti / viutti vise sokataM, bhAsA jA hou sA hou // 1 // paraM kasyApi jJAnalavadurvidagdhasya khaMDakhaMDapANDityatuMDakaMDUkarAlitasyA'yaM prAkRtanidAyAM yuktaM'sA hoI suhAvei uva, bhuMjatyelarve vilatthIe / esA sarassaha puNa asamaggA kaM navi naDei // 1 // iti zrutvA rAjAdayaH sarve'pi prAkRtaprazaMsAM kurvanto viziSya tadarthazravaNapravaNA babhUvuH / evaM zrIhemasUribhiraneke kutIthinaH pravAdAH sajjanasabhAyAM niruttarIkRtAH zrIsarvajJazAsanasyaikAtapatraM sAmrAjyaM kAritaM / rAjapratibodhazca kRtH| athAnyadA rAjA zrIjinazAsanaprabhAvanAM kartukAmaH saMghAdhipatimanorathamakarot / prathamaM zrItIrthamahimA zrIguravaH prAhuH rAjan ! tribhuvane'pi zrIjinamayAni tIrthAni santi yaduktaM-zrIbhadrabAhusvAminA caturdazapUrvadhareNa zrIAcArAMganiyukto // 64 // jammAbhiseya nikkhamaNa, cvnnnaannuppyaay| nivvANe diyaloyabhavaNamaMdaranaMdIsarabhomanagaresu // 1 // MAnorary.org Jan E inemational For Personal & Private Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTThAvayamujjiMte, gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsarahAvattanagaM, camaruppAyaM ca vaMdAmi ||2|| paraM rAjan ! saMprati kAle pratyAsannaM mahAprabhAvaM ca zrIzatruMjayatIrtha yaduktaM zrIatimuktamuninA nAradasya puraH 'jaM lahai anna tItthe, uggeNa taveNa baMbhacereNa / taM lahai titthapunnaM sittujjagirimmi nivasato' // 1 // 'kevalanANuppattI, nivvANaM Asi jattha sAhUNaM / puMDariyaM vaMdittA, savve te vaMdiyA titthA' ||2|| 'aTThAvayasammee, pAvA caMpA ya ujiMtanage ya / vaMdittA punnaphalaM, sayaguNaM taM pi puMDarIe // 3 // 'pUyAkaraNe pUnaM, egaguNaM saya guNaM ca paDimAe / jiNabhavaNeNa sahassaM'NaMtaguNaM pAlaNe hoI // 4 // 'navi taM suvaNNabhUmI, bhUsaNadANeNa annatitthesu / jaM pAvai punnaphalaM, pUAnhavaNeNa sittuMje ' // 5 // 'jaM nAma kiMci titthaM, sagge pAyAli tiriyalogaMmi / taM savvameva diTTha, puMDarie baMdie saMte' // 6 // zrIvidyAprAbhRte tu zrIzatruMjayasyaikaviMzatinAmAni proktAni - vimalagiri 1 muktinilayaH 2 zrIzatruMjayaH 3 siddhakSetraH 4 puMDarIkaH 5 siddhazekharaH 6 siddhaparvataH 7 siddharAjaH 8 bAhubaliH 9 marudevaH 10 bhagIrathaH 11 sahasrapatra : 12 zatapatraH 13 aSTottarazatakUTaH 14 nagAdhirAjaH 15 sahasrakamalaH 16 DhaMkaH 17 kapardinivAsaH 18 lauhitya: 19 tAladhvajaH 20 kadambaH 21 / Jain E Intemational // iti devamanuSyakRtAni nAmAni // For Personal & Private Use Only ww.brary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH // 65 // zrIbhadrabAhusvAmipraNItazrIvajrasvAminoddhataH tataH zrIpAdaliptAcAryeNa saMkSiptikRte zrIzatruJjayakalpe'pyuktaM yo'vasapiNyAM SaTsu arakeSu azIti-saptati-paSTi-paMcAzata-dvAdazayojana-saptakarapramo'bhUt / utsapiNyAM punarupacIyamAnaH yasminasaMkhyAtA RSabhasenAdyAstIrthakarAH smvstaaH| zrIpadmanAbhamukhyAstIrthakarAH sameSyati / zrInemivarjAstrayoviMzatiH RSabhAdyAH smvsRtaaH| mahAvidehanivAsino'pi samyagdRSTayo lokA mAnasikabhAvena nityaM smaraNaM kurvantIti / prathamaM zrIRSabhakevalodayAddharatena pramANopetaM ratnamayaM hemyaM rUpyaM ca vimbatrayaM kAritaM / dvAviMzatidevakulikAkalitaM hemacaityaM ca / tato'saMkhyAtA uddhArA jAtAH pratimAzca asaMkhyAtAH koTAkoTyazca siddhAH, puMDarIkagaNadharaH paMcakoTibhiH saha muktigato, drAviDavArikhillAdayo dazakoTibhiH, namivinamI vidyAdharau koTidvayena, zrIRSabhasaMtAne bharatezvararAjye AdityayazAH, mahAyazAH, atibalaH, mahAbalaH, balabhadraH, balavIyaH, kArtavIryaH, jalavIryaH, daMDavIryaH, trikhaMDabhoktAraH prathamasaMghAdhipatizrIbharatezvaravat prAptasaMghAdhipatyA AdarzabhavanaprAptakevalajJAnA bahutarekSvAkurAjakumAraparivRtAH zrIzatrujaye siddhAH / anye'pIkSvAkuvaMzarAjAna AdityayazAdyAH sagaraparyatAH paMcAzatakoTilakSasAgarANi yAvata sarvArthasiddhayantarita caturdazalakSAdizreNibhirasaMkhyAtAbhiratra muktiM gtaaH| zrIrAmAdInAM koTitrayaM siddhaM, pANDavAnAM viMzatikoTyaH, pradyumnazAmbAdInAM sAdhaaSTau koTyaH, nAradAdyAH ekanavati lakSAH / atraivAjitazAMtijinau vrssaakaalmvsthitau| marudevIcaityaM svarNamayaM purA bAhubalinA kAritaM / marudevIsamIpe zAnticaityaM purA suvarNamayaM / tadane triMzatA hastairadhaH puruSasaptakena suvarNarUpyakhAnidvayaM / tato hastazatena pUrvadvArarasakUpikA, zrIzAMticaityAt hastASTakenoddhArayogyaM suvarNa pAdaliptAcAryopadezena nAgArjunena sthApitamasti iti lokoktiH| aSTamatapasA tuSTaH kapardiyakSaH zrIbharatakAritAM pratimAM vaMdApayati yadi kazcitsatvavAnekAvatArI bhavati / // 65 Jan E r mational For Personal & Private Use Only IXWbrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalkiputro dattonAma tIrthaM sapUjaM kArayiSyati, tatputro meghaghoSavoddhAraM tataH 2214 anaMtaraM / 'naMdIsUrI ajje siriSyabhe, mANibhadda jasamitte / dhaNamitta dhammaviyaDe sumaMgale suraseNe ya' // 1 // 'ee hoi uddhArakArayA, jAva sUriduppasaho / pazcima uddhArakaro hoi, iha vimalavAhaNa u' ||2|| 'cchinne tiya titthe, hohI kUDaM tu usahasA missa / jAyau sanAhatitthaM, surAikayapUyasaMjjutaM' // 3 // iti tIrthamahimA / atha rAjan ! raivatakatIrthamapi mahAsuprabhAvaM pratyAsannaM ca vartate / asya mahimA zrIvidyAprAbhRte tIrthamAhAtmyaM gaNadharairuktaM / zrIbhAratyA kAMcanabalAnake zrInemyAdimUrtiM namaskaraNAya gatayA nAradasya puraH proktastena ca likhitaH, idaM tIrthamanAdiyugInamAhuH / avasarpiNyAmayaM zailaH SaTviMzati- viMzati - SoDaza - daza - dviyojana - dhanuHzatoccazirAH / anAdikAle yasmi - nanantArhato siddhAH / yasyAkAraM surAsuranarezAstribhuvane'pi pUjayanti / anaMtatIrthakRtAmatra kalyANakatrayamabhUt / atItacaturviMzatikAyAM namIzvarAdInAmaSTajinAnAM kalyANakatrayamabhUt asyAM zrIneminAthasya ca bhAvikAle zrIpadmanAbhAdyA dvAviMzatijinA iha setsyanti / iyaM mUrtirbrandrakRtA'syA viMzatisAgaropamakoTyo'bhUvan / zrIRSabhAdezAt bhaviSyato nemermUrtirhemIrUpA ca bharatena pUrvaM sthApitA / ratnamayI ceMdrArpitA asyataH kAMcanabalAnake zakranirmitA ratnamUrtirasti zakrakRtaM gajeMdrapadakuMDaM, sarvartukaM bhadrazAlavanaM, pUjArthaM paMcamAraparyaMte zrInemimUrttiH svarge surendrapUjyA bhaviSyati / utsarpiNyAM punaratra yasya dhyAnenA'nyatrApi sthitA bhavyA bhavacatuSkena mokSaM yAMti / idaM tIrthaM sarvadA surAsurArcya zrIbhadrabAhupraNItaM zrIvrajasvAminoddhRtaM svarUpamidaM 'chattasilAai' (silAsANa ) dikkhaM paDivano nemI, sahasaMbavaNe kevalanANaM, lakkhArAme dekhaNA, avaloyaNaM For Personal & Private Use Only Jain Educemational www rary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratibodha prabaMdhaH RECEXXXXXEKAX* uccasihare, nivvANaM revaIyamehalAe / kanho tattha kallANatigaM nAUNa suvaNNarayaNapaDimAlaMkIyaM ceIyatinaM aMbAdevica kArAvei / iMdo vi giri koriUNa suvanavannaM balANayaM rUpyamayaM ceiyaM rayaNamayA paDimA pamANavanopaveyA sihare / aMbAraMgamaMDave abaloyaNasiharaM balANayamaMDave saMgho sihavigAyago paDihAro tahA sata jAyadhA dAmodarAguruvA / kAlameha 1 mehanAda 2, girividAraNa 3, ekapAda 4, siMhanAda 5, khoDika 6, revata 7, nAmAnaH tivvataveNaM kIDaNeNaM khinnavAlA uvavannA / tattha ya mehanAdo sammaddiTThI nemikamabhatto / mehalAe girividAraNo / kaMcaNavalANae cauddAre tattha aMbAeseNa paveso nannahA tahA aMbApurau hatthavIsAe vivaraM tattha ya aMbAeseNaM uvavAsatigeNaM silugghaDaNaM hatthavIsAe / saTThasattagaM samuggayapaMcayaM aho rasakUviA / amAvAe amAvAe ughaDei ginhajjai / aMbAeseNa tahA pajannakUDe uvavAsatigaM kAuNa saralamaggeNa balipUaNeNaM siddhiviNAyago lahai / tattha ya ciMtiyA siddhI jiMdiNamegaM hAiyavvaM / jai paJcakkho havai tau rAimaIe guhAe kamasaeNa godohiyAe pavese rasakUpiyA kisiNacittavallI rAimaIe paDimA rayaNamayA aMbA rUpamayA vadaMti / tahAchattasilAghaMTasilAkoDisilA tigaM panattaM / chattasilAmajha majjheNaM kaNayavallI sahasaMbavaNamajhe rayayasuvaNNamaya cauvIsaM lakkhArAme dhAvattari cauvIsaM jiNANa guhA pannattA kAlamehassa purau suvarNavAluyAe naIe saTTakamasayatieNaM usaradisAe gamitA giriguhaM pavisittA nhavaNaM udaeNa kAUNa upavAsapaMcahi duvAramugghaDai majjhe paDhamadvAre suvannakhANI ae rayaNakhANI, tattha ego kanhabhaMDAro anno dAmodarasamIve aMjaNasilAe ahobhAge rayayasuvaNNadhalI purisabAvIsehiM pnnttaa| 66 // Jan El emational For Personal & Private Use Only wwwrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 'tassaddha mANamaMgala ya, devadAlIya saMtu rasasiddhI / sirivayarovavakkho'yaM, saMghasamuddharaNa kajaMti' // 1 // A 'sassa kaDAhamajjhe, giNhittA koddibiNdusNjoe| ghaMTasilA bunnaya joyaNAu, aMjaNaga varasiddhI' ? // 2 // ... ratnajAtimahauSadhyAdikaM yadvizvatraye varttate tatsarvamatrA'sti / anyAnyapi cittAhadakAni puNyAni zrIjinamayAni tIrthAni grAmapurapattanaparvatAdiSu saMti / teSu sarvatra zAsanaprabhAvakAH suzrAvakA darzanavizuddhayartha tIrthayAtrAM kurvanti / karaNI yametat kRtaM purA shriibhrteshvraadibhirbhuuptibhiH| etat zrItIrthadvayamAhAtmyamAkarNya rAjA sprikrstiirthyaatraasaamgriimkaaryt| EMI mahatA mahena zrIdevAlayaprasthAne saMjAyamAne dezAMtarA''yAtapuruSayugmena tvAM prati DAhaladezIyaH zrIkarNanRpatirupaiti iti vijnyptH| svedabiMdutilAMkitaM lalATaM dadhAno maMtrivAgbhaTTena sAkaM sAdhvasaM vastasaMghAdhipatyamanorathaH prabhoH padAMte svaM niniMda / 'zreyAMsi bahuvighnAni, bhavanti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM kvA'pi yAnti vinaaykaaH||1|| atha nRpate tasmin mahAbhaye samupasthite kiMciMdavadhArya dvAdaze yAme bhavato nivRttibhaviSyati iti Adizya visRSTo nRpaH kiMkartavyatA mUDho yAvadAste tAvat nirNItavelAsamAgatanarayugmena zrIka) divaM gata iti vijJaptaH / tAMbulamutsRjya kathamiti pRSTau tau UcatuH kuMbhikuMbhasthalasthaH zrIkarNo nizi prayANaM kurvan nidrAmudritalocanaH kaNThapIThapraNayinA suvarNazRMkhalena praviSTavaTazAlapAdena ullaMbitaH paMcatvamaMcitavAn / tasya saMskArAnaMtaramAvAM calitau iti tAbhyAM vijJapte tatkAlaM dvAsapratimahAsAmantaiH samaM rAjA zrItIrthayAtrAbherImavAdayat / sarvadezeSu kuMkumapatrikAM praiSIt / tatra zrIsaMghamelApake svagajAzva| rathapattiparivRttAH saptatiH sAmaMtAH, maMtrivAgabhaTarathaprAsAdakArakAH, nRpamAnyo nAgazreSThisutaAbhauH, SaDbhASAkavicakracakravarti zrIpAlastat putraH siddhapAlaH, kavInAM dAtRNAM ca dhUryo bhAMDAgArikaH kapardA, prahlAdapuranivezakAraNakaH prahlAdanaH, 99 lakSasuvarNa EK SKXXXXXXXXXXXXX Jain Edur e mational For Personal & Private Use Only wwwindirary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 67 // svAmI zreSThachADAkaH, rAjadauhitrikaH pratApamallaH, 1800 vyavahAriNaH, zrIhemasurayaH, anyepi lokA grAmanagarasthAnanivAsino bahavaH, SaDdarzanAni, bahavo baMdijanAH, sthAne sthAne prabhAvanAM jinachatracAmarAdipradAnaM, sthAne sthAne snAtrapUjAH, yAcakAnAM manovAMchitA siddhiH evaM parivRtaH prabhruNA dvidhopadizyamAnavartmanA dhaMdhukapure prAptaH prabhrUNAM janmagRhabhUmau svayaMkArita sa dazahastapramANe jholikAvihAre prabhAvanAM vidhitsurjAtipizunAnAM dvijAtInAM uditamupasarga vIkSya tAn viSayatADitAn kurvan zrIzatruMjayatIrthaM prApa / pAdacAreNa parvatAdhirohaNaM zrIjinendraprAsAdadvAre sapAdasatikAmoktikaiH prAsAdadvAravardhApanakaM madhye pradakSiNAzrayaM / prathamapUjAyAM navAMgeSu navaratnAni lakSamUlyAni aSTAvikAmahotsavaH / suvarNarUpyAdisapta dhvajApradAnaM caitya paripATyAM vAmahastaH zrIguruNAM haste lagno vIkSya kapardI prAha "zrI caulukya ! sa dakSiNastavakaraH pUrva samAsUtritaH - prANiprANavighAtapAtakasakhaH zuddho jineMdrArcanAt / vAmopyeSa tathaiva pAtakasakhaH zuddhiM kathaM prApnuyAt, na spRzyeta kareNa cet yatipateH zrIhemasUriprabhoH // 1 // pramudito rAjA / avAritAnnadAnayAcakasatkArAH pravarttate / mAlodghaTTanaprastAve udayanasutAdimahApuruSasaMghazreNibhRti dharmazilAyAM mahaM vAgabhaTaH prathamaM lakSacatuSkamavadat pracchadhArmikaH kazcitkathApayati aSTaulakSAH evamanyo'nyeSu IzvareSu varddhayatsu kazcitsapAdakoTIM cakAra / camatkRto rAjovAca utthApyatAM sa yo gRhNAti / utthitaH sa yAvat dRzyate bAdaramalinavasAno vaNigurUpo vilokitaH / rAjJA vAgbhaTo bhASitaH dravyapraguNIkRtvA dehi, zrIvAgbhaTo vaNijA sahotthAya dravyasusthaM papraccha / vaNijA sapAdakoTimUlyaM mANikyaM darzitaM / maMtriNA pRSTaM kuta idaM te / vaNigAha mahUakavAstavyo matpitA hAMsAkhyaH saurASTrikaH prAgvaTAnvayaH ahaM tadbhUrjagaDaH mAtA medhA Jain En Intemational For Personal & Private Use Only pratibodha prabaMdhaH // 67 // elibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmnI matpitrA nidhanasamaye'haM bhASitaH vatsa! ciraMkRtAH pravahaNayAtrAH phalitAzca me militaM dhanaM, tena ca pratyekaM sapAdakoTimUlyaM mANikyapaMcakaM / adhunA RSabhaprabhucaraNau zaraNaM me anazanaM pratipanaM kSamitAH sarve jIvAH / ekaM mANikyaM zrIRSabhAya, ekaM neminAthAya, ekaM caMdraprabhave deyaM / mANikyadvayA'tmanoMtike dadhyAH mAmiti nigadya gataH paralokaM pitA / tajjanakavacanasamarthanAya jananyAH sahA'hamAgataH / sA kapardibhuvane muktAsti / tAmaSTaSaSTitIrthAdhikA mAlA paridhApayiSyAmi zrutvA ruSTo rAjA maMtrI saMghazca mAlAparidhAnaM kRtaM / tena jagaDena vaNijA tanmANikyaM hemnA khacitvA RSabhAya kaNThAbharaNaM rAjA kArayAmAsa / mahApUjAvasare cAraNaH papATha'ikaha phullaha mATi dei ju narasurasiva suhai ehi karai kusATi, vapu bholima jiNavarataNI" // 1 // navakRtvaH paThanena ca lakSadAnaM drammANAM, ArAtrikAvasare mahAdAnaM tato rAjA svaM kRtArtha manyamAnaH kRtvA amAnamahimAnaM zrIraivatadaivataM manasA dhyAyana saparikarastaddizaM prati prayANamakarot / pathi ca vRkSAnapi paTTakUlaparidhApanikayA sanmAnayana raivatAsanne samAyAte akasmAdeva parvatakaMpe saMjAyamAne zrIhemacaMdrAcAryA nRpaM prAhu-iyaM chatrazilA yugapadupetayo yoH puNyavatorupari patiSyati iti vRddha paraMparA / tadAvAM puNyavaMtau yadiyaM gIH satyA bhavati tadA lokApavAdaH / nRpatireva devaM namaskarotu na vayamityukte nRpatinoparudhya prabhava eva saMghena saha preSitAH / na svayaM chatrazilA mArga / parasmin mArge jIrNaprAkArapakSena zrIvAgbhaTakAritapadyAM cttitH| tatra snAtravidhipUrvakaM snAtrapUjAdAnasarvasthAneSu lakSArAmasahasrAmravanacaMdraguphAMvikAvalokana-zikharazAMbapradyumnAdiSu caityeSu caityaparipATIM kRtvA mahAprabhAvanAM cArAtrikAvasare cAraNa: papATha / en Edo Alemations For Personal & Private Use Only www. brary.org
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra0 // 68 // 'cchviANi muhUkANI sA, paI bhAgI tuha maha marauM / hemasUri atthANi, je isara te paMDiA // 1 // vaMdanakasamaye nRpasya pRSTo hastapradAne cAraNaH 'hematuhArA karamara, jiha accuSbhuariddhi / je caMpaha hiTThA muhA, tIha upaharI siddhi ||1|| dvayokhiH pAThena lakSatrayamaucityamadAt / tataH paramezvaraM tuSTAva / 'AjanmakalitAjihma- parabrahmamayAtmane / cidAnaMdapadasthAya, zrInemisvAmine namaH // 1 // athobhayatIrthayAtrayAtmAnaM pavitrIkRtya rAjA saparikaraH pathi prabhAvanAM kurvANaH zrIpattanamAjagAma / prauDhamahimnA nityaM dharmadhyAnaparo dinAni saphalayati / atha zrIkumArapAlena dvAsaptatisAmaMtA bhUpAlAH svAjJAM grAhitAH aSTadazadezeSu abhAripa ho dApitaH, caturdazasu dezeSu arthabalena maitrIbalena ca vinayena ca jIvarakSA kAritA / 1444 navInaprAsAdeSu kalazAdhiropaNaM kAritaM, 16000 jIrNoddhAreSu kalazadhvajAropo'kAri / saptazrItIrthayAtrAbhirAtmA pavitritaH / ekaviMzatizrIjJAnakozalekhanaM / dvAsaptatilakSamRtakadravyapatraM pATitavAn / 98 lakSapramANaM dravyamaucitye dattaM / paramAItabirudaM labdhaM / AjanmaparanArIsahodarabirudaM ca / saptavyasanAni nivAritAni / zrIsaMghabhaktisAdharmikavAtsalyajinAcadvirAvazyakaparvadinapauSadhadAnazAsanaprabhAvanAdInoddhAraparopakArAdipuNyakRtyAnyekadhA kRtAni / kumArapAla bhUpasya kimekaM varNyate kSitau / jinendra dharmamAsAdya yo jagattanmayaM vyadhAt // 1 // atrAMtare ca nirvyUDharAjavyApArau vihitAnekanavInaprAsAdajIrNoddhAraparopakAradInoddhArAdipuNyakRtyau kRtazrIjinazAsanaprabhAvako maMtribAhaDadevAMbaDau svarga jagmatuH / athaivaM kAle zrIkumArapAlabhUpAlaH zrIhemasUrizva kRtakRtyau mahatA tapasA For Personal & Private Use Only Jain Eduntemational pratibodha prabaMdha // 68 // ww.brary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ EXEEXXXEEEEEKORE vayasA ca vRddhau jAtau / paraM zrIhemasUriMgacche virodhaH rAmacaMdraguNacaMdradamekataH ekato bAlacaMdrastasya tu rAjabhAtRvyA'jayapAlena saha maitrii| anyadA rAjA zrIguruM pRcchatisma bhagavanaputro'haM kaM svarAjyapade sthApayAmi zrIgurumiruktaM rAjannayaM bhAgineyaH pratApamallaH prajApiyo nyAyadharmaniSTho bahurAjavargIyasaMmato rAjyabhAradhurAdhuriNo'sti ajayapAlopyasti paraM na satsaMgaraMgaH / na nyAyaniSTho na dharmapriyaH prajAnurAgaH yaduktaM'dharmazIlaH sadA nyAyI, pAtre tyAgI gunnaadrH| prajAnurAgasaMpanno, rAjA rAjyaM karoti saH // 1 // nacA'yamevaMvidhaguNavAn , ajayapAlAttu tvatkAritadharmasthAnakSayaH kiyAnasti / evaM maMtre kRte bAlacaMdreNa svarUpametadajayapAlAya nyavedi / tasya rAmacaMdrAdiSu zrIcaulukye ca mahAn dveSaH samajani / atrAvasare caturazItivaSAyuSaH zrIhemasUrivarAH parijJAtanijAvasAnasamayAH samayocittaM cikIrSavaH samastazrIsaMgha svakIyagacchaM zrIkumArapAlanRpatiM cAhUya tavApi SaNmAsazeSamAyurastItiprajJApanAM datvA dazadhA''rAdhanAM vidhAya smdhiyogsaadhitsvkRtyaaH| 'niraMjanaM nirAkAraM, sahajAnaMdanaMditaM / nirUpya manasA nityaM, svarUpaM pAramezvaraM // 1 // 'kRtvA tanmayamAtmAnaM, tyaktvA sarva svataH paraM / svAtmAvabodhasaMbhUta-jyotiSeti vyabhAvayan // 2 // yathA-Atman devastvameva tribhuvanabhavanodyotidIpastvameva, brahmajyotistvamevA-khilaviSayasamujjIvanAyustvameva / 'kartA bhoktA tvameva vrajasi jagati sthANurUpastvameva / svasmin jJAtvA svarUpaM, kimu tadihabahirbhAvamAviSkaroSi ? // 3 // Jain Edull ematonai For Personal & Private Use Only M arary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratibodha prabaMdhaH iti saMcitya caramocchavAsasamaye dazamadvAreNa prANotkrAMtimakArSaH / tadanaMtaraM prabhoH zarIrasya kRte saMskAre tadbhasmapavitramiti kRtvA rAjJA tilakavyAjena namazcakre, tataH samastasAmaMtaistadanu nagaralokaizca tatratyamRtsnAyAM gRhyamANAyAM hemakhaDu iti adyApi sA prasiddhA'sti loke / atha rAjA zrIgurupAdAnAM viraheNA'stokazokAzrujalAvilalocanaH zmazAnanibhA rAjasabhA manyamAnastatra nAyAti / durgaticihnAnyetAni iti rAjacihnAni na dhArayati, ayamapAraM saMsAraM prApayatIti rAjavyApAraM cApi na karoti / bhogAn saMsArarogAniva manyate / lAsyahAsyAdivimukhaH hemasUriguNaM vinA kimapi na pazyati sakalakalAkalApakuzalairapi anekadhA vinodyamAno'pi na vA'pi ratiM prApa / sacivaivijJaptaH idamavAdIt svapuNyArjitottamalokAn prabhUn na zocAmi kiMtu nijameva saptAMgarAjyaM sarvathA'parihAryarAjapiNDadoSakSitaM yanmadIyamudakamapi jagadguroraMge na lagnaM yasmAttadeva zocAmi / athAnyadA sAMdhyavidhividhAnAya saMdhyAsamayaM nivedayituM kenApi vidaSA'vasarapAThana paThitaM-- 'dhvAMtaM dhvastaM samastaM virahavyapagamaM cakravAkeSu cakre, saMkocaM mocita drAk kila kamalavane dhAma luptaM grahANAM / prApto pUjA janebhya-stadanu ca nikhilA yena bhuktA dinazrIH, saMpratyastaMgato'yaM hatavidhivazataH zocanIyo na bhAnuH // 1 // ityAkarNya rAjA zokaM kiMcit stokaM kRtvA zrIgurUNAM guNAn lokaMpRNAn smAraM smAraM suciramidamavAdIta-- 'zrIsUrIzvara ! hemacaMdra ! bhavataH prakSAlya pAdau svayaM svardhenoH payasA vilipya ca muhuH shriikhNddsaaNdrdrvaiH| // 69 // sain Intemational For Personal & Private Use Only elibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'arcAmo'budamauktikaiyadi tadA'pyAnRNyamastu kya no / vizvaizvaryadajainadharmavividhA'mnAyAptihetUhyam' | 'zrIhemasUriprabhupAdapadmaM vaMde bhvaabdhestrunnaikpotN| lalATapaTTAnnarakAMtarAjyA'kSarAvalI yena mama vyalopi / tataH zrIguruvirahAturo rAjA yAvaddauhitraM pratApamallaM rAjye nivezayati tAvad rAjavargabhedo'jayapAlo bhAtRvyaH zrI | kumArapAladevasya viSamaviSamadAt / tena vidhuritagAtro rAjA jJAtabhrAtRvyaprapaMcaH svAdhInAM viSApahArazuktikA purA koze sthApitAM zIghramAnayateti nijapuruSAnAdideza, te ca tAM purA ajayapAlena gRhItAM jJAtvA tUSNIMsthitAH / atrAMtare vyAkule samastarAjakule viSApahArizuktikAyA anAgamanahetuM jJAtvA ko'pi cAraNaH papATha-- 'kumara kumara vihAra etA kAI kraaviiyaa| tAhaM tu karisai sAra, sIpana AvaI saI dhaNI // 11 // ityAkarNya rAjA yAvadvimarza karoti / tAvat ko'pi avasaravedakaH papATha-- 'kRtakRtyo'si bhUpAla! kalikAle'pi bhUtale / AmaMtrayati tena tvAM, vidhi svarge yathAvidhi // 1 // iti zrutvA rAjA zukteranAgamanakAraNaM jJAtvA sarvasamakSamityuvAca-- 'arthibhyaH kanakasya dIpakapizA vizrANitA koTayo, vAdeSu prativAdinAM pratihatAH saMskAragarbhA girH|| utkhatapratiropitairnRpatibhiH sArairiva krIDitaM / karttavyaM kRtamarthanA yadi vidhestatrApi sajjA vayaM // 1 // 'ityudIrya svadhairyeNa bhUpatibhUribhAgyavAn / lakSaM lakSaM dadau toSAdanayoH pAritoSikam // 2 // tato rAjA triMzadvarSAn aSTaumAsAn saptaviMzatidivasAn sAmrAjyaM kRtvA kRtArthI kRtapuruSArthaH sarva virasAvasAnaM vijJAya vijJaziromaNiH prANAMte dazadhArAdhanAM vidhAya citte zrIeMcaparameSTipratismaraNanaSTakaSTaH samAdhisvAdhInasAdhyaH paramavidhinA Jan Educatiemational For Personal & Private Use Only www. rary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra pratiyoga prabaMdhaH // 70. caramocchavAse tyaktazarirAdimamatvastatvaparijJAnavAn prANAnatyAkSIt / tato loke hahAkAro mahAnabhUta sarvatra lokAnAmiti giraH pAdarAsana / WAkarNya prati kAnanaM pazugaNAzcaulukyabhUpavyathAM / kradataH karuNaM parasparamado vakSyaMti niHsaMzayaM / / / KI yo'bhUnnaH kulavardhanaH sa sukRtI, rAjarSirastaM yayau / yUyaM yAta digaMtaraM jhaTiti re ! no cenmRtA vyAdhataH / 'nAbhavadbhavitA cAtra hemasUrisamo guruH / zrImAn kumArapAlazca jinabhakto mahIpatiH // 2 // 2 'AjJAvartiSu maNDaleSu sakaleSvaSTAdazeSvAdarAt, abdAnyeva caturdaza prasRmarI mAriM nivaayaaNjsaa'| kIrtikuMbhanibhAMzcaturdazazatIsaMkhyAna vihaaraaNstthaa| kRtvA nirmitavAn kumAranRpatijaino nijo no vyayaM // 'karNATe gUrjare lATe, saurASTre kacchasaiMdhave / uccAyAM caiva bhaMgebhe, mArave mAlavestathA // 4 // 'kauMkaNe tu mahArASTra, kIle jAlaMdhare punH| sapAdalakSe mevADe dIpe jAlaMdhare'pi ca // 5 // 'jaMtUnAbhayaM sapta vyasanAnAM niSedhanaM / vAdanaM nyAyaghaMTAyA, rudatIdhanavarjanaM // 6 // 'kiMcit gurumukhAcchrutvA kiMcidakSaradarzanAt / prabaMdho'yaM kumArasya bhUpaterlikhito mayA' // 7 // // zrIkumArapAladevaprabaMdhaH samAptaH // saMvat 1495 varSe vaizAkhazudi gurudine likhitaM // 7 // Jan Interational For Personal & Private Use Only