Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ PRATISRO a Dow nd sentencessooB0930MBERONOUNCTOBeso meSThi devacandra kAlabhAI jaina pustakobAre pranthADU.71 sahasrAvadhAna-dhAna-yugottama-zrImunimundarasarivineya zrIratnazekharasUri viracitaH aacaarpdiipH| mudraNakArikA zreSTi devacandra lAlabhAI jaina pustakoddhAra saMsthA / prasiddhikAraka:- jIvanacandra-sAkaracandrA-asyAH kaaryvaahkH| idaM pustakaM rAjanamare sUryaprakAza yantrAlaye mUlacaMdabhAI zrIkamalAla dvArA mudrayitvA prakAzitam / vIra saMvat 2556 vikramasaMvat 1983 sana 1920 prati 1000 Rs. 1-8-0 HOMeamgamanumanmompomopmgemenmanemomgemgemgumsameeme SA RSHAN Jan Educationala wronww.jainelibrary.org
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ All rights reserved by the Trustees of the Fund. ] Printed by Mulchand Trikamlal at Surya Prakasha Printing Press, Pankornaka Ahmedabad. Published by Jivanchand Sakarchand Javeri for Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund, 114/116 Javeri Bazar, Bombay.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArapradIpasyopodghAtaH gRhyatAmAdhAyAtmani svayaM dayAM yathAryAbhidhAno'yamAcArapradIpAbhidhAno granthaH suhRdayasahRdayaiH, racanA'sya AcArapaMcakasya jJAnadarzanacAritratapovIryAcArarUpasya viSayaM sanirUpaNaM sakathAnakaM zApayituM zrImadbhiH muripuGgave ratnazekharAbhidheH poDazazatAbdyAM vaikramIyAyAM kRteti nirNIyate, yataH prazastau svayamevAH " eSAM zrIsugurUNAM prasAdataH SaTkutithimite (1516) varSe / jagrantha granthamimaM sugama zrIratnazekharaH sriH||12||" mUripuGgavAcate ye mArinivAraNapravaNazAntikarastotramutrayitAraH nAmasahasradhArakAH zrImunisundarasarivarAsteSAM paTTadharAH, yata AhuH svayameva pratiprakAzaM prAntyabhAge "zromunisundarasaripaTTapatiSThitazrIratnazekharamUriviracite" iti / etadevAnuvAdayAMcaryathArthAbhidhAnAH tapogacchArNavavelAdharaNavelandharAH zrImanto dharmasAgarAH paTTAvalyAM, spaSTIcakruzca zrImatAM janmakAlAdyapi tatraiva, yatasta AhuH zrImunisundaramaripaTTe catuSpazcAzattamaH zrIratnazekharamUriH vikramasaMvat 1457 kacit 1452 janma 1463 vrataM 1483 paNDitapadaM 1493 vAcakapadaM 1502 mUripadaM, tatkRtA granthAH zrAddhapatikramaNavRttiH zrAddhavidhivRttiH AcArapadIpatheti, 1517 pauSa. ba. 6 dine svargaH" ENTREPRENERsaharaharamaharu Jain Education in For Privale & Personal use only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadyapi zrImantaH zrIprabhUNAM munisundarasUrivaryANAM paTTe pratiSThitAstathApi zrImatAM pratibodhakA guravaH zrImanto yatijItakalpavivarItAraH sAdhuratnAH sAdhudhuryAH, adhyApakAzca zrImanto mahA'vidyAviDambanakSamamahAvidyAviDambanavRttividhAtAro anvarthAbhidhAnAH zrIbhuvanamundarAH, yata AhuH svayameva prazastau " yatijItakalpavikRtazca pazcamAH sAdhuratnasUrivarAH / yairmAdRzo'pyakRSyata karaprayogeNa bhavakUpA // 6 // tathA zrIbhuvanasundaramUrINAM varNane ca 'yajjJAnanidhi madAdiziSyA upAjIvan // 17 // tadevaM zrImunisundarasUripaTTAdhipA zrIsAdhuratnamUrivaradIkSitAH zrIbhuvanasundaramUribhiradhyApitAzca zrImanto ratnazekharasUrayaH prastutagranthasaudhasUtraNamUtradhArA iti nizcitaM / viSayazcAtra jJAnAdyAcArapaJcakarUpa iti prAgabhyadhAyyatra, yadyapi jJAnAdyAcArA na svamanIponItAH kiMtu zrInizIthabhASyacUryoH zrodazavaikAlikaniyuktau tadvattau ca pratnakAlInaH mUrivaya vistareNa te viSayatayodghATitAstathApi bAlAnAM kAntAsaMmitavAkyajanitabodhAnAM prastuta evaM anya upayogI,yato'tra pratyAcAraM pratyAcArabhedaM ca svarUpAnvAkhyAnaM vihitaM tadanu yathAyathaM kathAnakAni sarveSvavAntarabhedeSu prakaTitAnIti AcArapaJcakamabhibubhutsUnAmAvazyako'yaM grantha iti spaSTameva / / atra kaTurasananipuNarasanaH kharo sTati yaduta zrImadbhiH ratnazekharamUribhiH zrojinadattaH sAkSitayA granthadvArA dhRta iti Jain Education national For Privale & Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinadatto mAnya evAbhRt zrImatAM, tathA sarvairapi tapogacchasaMtAnIyairmAnya eva sa iti, paraM tadapakarNanIyameva, yato jinadattaH cet sUtrAnugazraddhAkastarhi zrImadbhiH sAkSitayA na dhRto'pi mAnya eva, anyathA zAsanavirodhinaM kA pravacanAnusArI bhavabhIraniyet taM, yataH sAkSitayA granthAnAM dharaNaM na svasaMmatAnAmeva, tathAtve zrIvIraprabhuprabhRtInAM vaidikatvAdyApatteH, taiH tattadanthAnAM sAkSisayonnayanAta, pravacanavirodhitA ca jinavimbasya strIpUjAniSedhena mAsakalpavyucchedAbhidhAnena zrAvapatimAvahanotsAdanAprakaTanena laukikalokottaramithyAtvapoSakatvena ca tatkulakAbhihitena samyagdRzAM spaSTava pratItA, AcAryapadamapi tasya jinavallabhasyeva prAktanakAlamRtaguroH pracuravarSAtikrama eveti kharaireva ghuSTamiti na kathamapi vacasA'pi samyagadRzAM zaMsanIyaH, ato yaH kazcid puraskRtyainaM granthaM tiraskartA zAsanadhurandharANAM sa gehenardIva tiraskRto bodhyaH, zrImatAM gurubhirapi zrImadbhirmunisundaramarivaryaiH strIpUjAdiniSedhaka ukta evAnantasaMsArIti na zAsanadhuryANAM nUtnA prarUpaNA, na hyasatyapoSaNAbhiratAnAM kApi samyagmArgAnusAritevi sarvapArSadamiti / yathAvat prastutagranthasya viSayAvagamastu viSayAnukramAdevAvasoyate iti nAtrodyatitaM / zrIzrIpAlacaritaguNasthAnakrapArohAdisaMdRbdhAraH zrIratnazekharAH zrIvajrasenasaripadvadharA iti anya eva te| zrIpArzvapAdAbjayugena dii| marusthale saaripttne'tr| alba For Privale & Personal use only ilanesbrary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 2 // sthitazcaturmAsamudAddarad drAk / prastAvanAM modapadaM budhAnAm // 1 // zrImaai teraata granthatrayI zAsanAmbare vijayate bhuvanadhotinI, prakhyAtaM ca zrImadbhirdharmasAgaropAdhyAyairapi paTTAzrAddhamavikramaNasUtravRttiH zrAddhavidhivRttiH AcAramadIpaceti granthatrikaM, yadyapyatra prazastilistita saMvadapekSayA yathokta eva krama yogyo, yataH zraddhAtikramaNavRtti gaNyavasthAyAM cakuH zrImabhavaH "Dikavizvamite / zrIratnazekharagaNI vRttimimAmakRta kRtidRSTye // 10 // " gaNyavasthA ca zrImatAM 1501 yAvat zrAddhavidhiM tu SaTkhatithimite varSe / zrAddhavidhisunRsiM vyaSita zrIratnazekharaH sUriH // 12 // " itivacasA sUripadA kartRtve, 46 sUratvaM ca zrImatAM 1502 baikramIye'nye jAtamiti paTTAvayA spaSTamevoktaM, tatazca sUriparasthaiH 1506 varSe zrAddhavidhivRttiH sUtritA, evameva prastuta AcAra pradIpo'pi sUripadamalaGkurvANaireva handhaH, yato'traiva prazastau udAjahuH pUjyAH' SaTkutithimite varSe / jamanya granthamimaM 66 "9 tataH paTTAbalyukta evaM saMvatkrameNa granthakramo'vasIyate, paraM cintA'traitAvatI AvazyakIyA yaduta yadi uparyukta eva kramo granthAnAM trayANAM tarhi kathaM 1496 saMvati vihitAyAM zrAddhamatikramaNavRttau 1506 varSe vihnitAyAH zrAddhavidhivRtterullekhaH kramazaH 5-188-203 patreSu mudrivapustakasya, ki0 kathaMkArameva 1506 varSavihitAyAM zrAddha 1516 varSa vihitaspa AcArapradIpasya kathanAtidezaH patre 81 tame, evaM ca bhaviSyati vilokana paTTanAmasvAsthyapatra, paraM pUrva tAvata trayA ainelibrary.org
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAmapi (dvayorcA ) vihito viSayollekhaH syAt pazcAca tattadvanyaracaneti saMgamane sarvabhUpi sthaM syAt cikIrSAcA mAk tAvaddhanyadvayatayAvagamyate, yata AcArazca rUpe zrAddhapratikramaNavRttau zrAddhavidheratidezaH, saMpUrNatA ca andhAnAmaiteSAM prazastyuktasaMvadanukramApekSaiva, ata eva 1508 varSe utpannasya lumpAkasya nirAkaraNa 1516 varSe vihitAyAM zrAddha vidhAdeva zukarAjacarite'valokyate nAnyatreti manISA'smAkaM, anyathA vA samAlocayantu sudhiyo vastutastvamanusRtyeti zam // etaddhanyAntya kAvyagata vizeSaNabAhulya nirIkSaNeta zrIpatAM ziSye pRthakRto'yaM bhAga itpAdikA kalpanApi syAt paraM yathAyathaM pramANAnAmabhAvAda naitasmin nirNayamAdhAtumulamiti taM supriyaM jAnantu cet zAntu yenopakatA bhavAmro vayamiti // Jain Education nternational
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 // annaha pariciMtijjai / 9-2-12 | asaccamosaM sacaM / 70-1-5 akAle carasI bhikkhU / 12-2-11 apasatyANa niroho| 85-2-20. asaDhAiNNa'Navaja / 10-2-2 aTaNhaMpi pyaannN| 19-1-11 ajJAnaM khalu kssttN| 2-1-2 appAhAra avaDDA / asaDheNa samAiNNaM / 84-2-2 19-2-1 aNabhiggahiA bhAsA / 59-2-6 aprayatnaH pradIpo'yaM / 2-1-3 astaM prayAteSu jine / 14-1-2 annsnnmuunnoariaa| 84-2-3 anbhaascchnnchNdaannu| 13-2-6 aspRzyA gotrajA varNA 15-1-10 aNasAyaNA ya bhttii| 88-2-1 aha ovayArio punn| 88-1-8 aNAvAyamasaMloe 92-2-4 anbhuTThANaM aNjli| 88-1-10 ahayo bahavaH santi / 26-1-15 aNigRhiyabalavirio / 91-2 anbhuTANaMjalikaraNa / 13-1-13 ahodhyAnasya mAhAtmyaM / 90-1-7 atiklezena ye tvAH , / 20-2-2 amRtahimAtmakaraNa hi| 42-2-15 aNtomuttme| 89-2-14 athavA paJcasamiti074-2-15 athiraMpi thiraM bkpi| 83-1-8 avazyabhavyeSvanavagrahagrahA / 42-1-15 .. A . addhamasaNassa sbNj0| 84-2-12 avaMcako vaNika vimH| 45-1-9 / AcAraH kulamAkhyAti / 64-2-5 anAlocitazalyatve / 43-1-2 | avInAdau kRtvaa| . 33-2-10 | AjJAbhaGgo narendrANAM / 2-2-15 anidANassa vihiie| 21-1-5 | arthanAzaM manastApaM / 45-1-6 | aapnsyaartihrnn| 13-2-13 Jain Education Conal For Private & Personal use only riaw.jainelibrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama taNi aannvnnii| 69-2-5 | ihaloe duriaaii| 47-1-14 | upasargamasaGge'pi / 64-1-6 Ayariya uvjjhaae| 88-2-8 iNtss'nnugcchnnnnyaa| 13-2-3 | uppAyavigayamIsaga / . 69-1-12 aaraamujjaannaaisu| 86-1-14 iMdiatthe vivjittaa| 67-1-13 / uvvuuhnnmuvvuuhaa| 49-2-3 | AlaMbaNeNa kaalenn| 67-2-10 iNdiyksaayjoge| 81-2-1 uvAsagANaMca sIlavaya / 19-1-9 aaloannpddikkmnn| 86-2-12 IsAvisAyamayakoha0 / 4-2-11 AsanasidiANaM / 20-1-13 ee ceva duvaals| 71-1-15 aasNsaavirhaao| 49-2-13 86-1-6 ekaakssrpdaataarN| uggmuppaaynne| 21-1-15 AhArAjjAyate vyaadhiH| 12-1-15 eke bhejurytikrgtaaH| 39-1-6 uggamuppAyaNaM pddhme| 70-1-15 eko'sti yastrijagatA 060-1-13 uccAliaMmi paae| 68-1-2 egaggassa psNtss| 66-2-15 - ikkArasa lkkhaaii| 94- ucchiSTAzanamAtrAt / 45-1-2 egaNavIsagassa u| 12-1-8 igdutimaaskkhvnnN| 86-1-6 udayasseva niroho| 86-2-5 ego titthyraannN| 79-2-1 2 icchAmi kaarnnennN| 85-2-11 udyamena hisidhyanti / 7-2-3 etaacaaritrgaatrsy| 72-2-8 I icchA sarvatra srvessaaN| 39-1-13 | unmattapremasaMrambhAH / 40-1-6 / eyAiM aha dvaannaaii| 68-1-10 iya jai te'vihu nityi0| 93-1 | upkaaro'pkaarshc| 63-1-15 / eSa evaamRtaahaaro| 93 Jain Education int For Private & Personal use only HVAsinelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ eso me prikhio| 88-1-14 | kAmaM suovogo| 12-1-12 | kohe mANe maayaa| 69-1-6 o kAyika vAcikaM mAna 0 / 45-2-15 | kohe mANe ya maayaae| 68-1-9 ohovahovaggahiyaM / 72-1-5 kAlakkameNa pattaM / 12-1-1 | kSaNena labhyate yaamH| 28-1-15 oho muovutto| 1-2-5 kAlaMmi kiirmaann| 13-1-3 | kSetraM rakSati cshcaa| kAle kAlanANaM / 36-2-14 | khajjUripattamujeNa / -1-7 kAle viNae bhumaanne| 11-1-13 - khaMtI suhANa mUlaM / 14-1-8 katyavi jIvo blio|10-2-3 | kAlo sahAba niyii| 12-2krcullpaanniennvi| 13-1-2 / kA puNa ttkaalpvnH| 59-2-6 gaNiassa ya giiyaannN| 36-2-9 kakazakarmaNi bhissjaa| 43-1-13 kiM rAjyena dhanena dhAnya033-1-6 kRtjnysvaamisNsrg0| gavesagAya gahaNe / kalAvAna dhanavAn vidvAn 45-2-10 45-1-7 70-1-14 grISmahemantikAn mAsAn / 12-2-14 kavalassa ya parimANaM / kenAJjitAni nayanAni / 13-1-14 84-2-1 | gehaagyaannmuciy| 4-2-6 kastUrI pRSanAM rdaaH| 51-1-3 51-1-3 | ko itya sayA suhio| 42-2-7 - ghoDaga layA ya khNbhe| 90-2-7 kasyAdezAva kSapayati 60-2-15 | ko kuvalayANa gNdh| 14-1-13 kAussagge jaha su0| 91-1 / kohAIzamaNudiNaM / 84-2-8 | cajaNhaM khalu bhAsANaM / 50-1-5 Jain Education Interiends For Privale & Personal use only wwwganelibrary.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education ! caudasavAsassa vahA / cauporusio divaso / causaddahaNa tirligaM / cakaTapaTTANA / cakAsichattadaMDA | 36-2-12 cakkhusA paDilehitA | 72-1-6 catvAri khalu karmANi / 12-1-14 cha 12-1-5 11-2-13 31-2-8 37-1-3 chavijayaNAgAraM / 31-2-9 chAyaMpi vivajrjjati / 71-1-3 ja jaiviya mahavayAI | vihu divaseNa payaM / jaNavaya sammayaThavaNA / jamhA daMsaNanANA | jonal 67-1-13 2-1-10 68-2-9 54-2-5 jaha cirasaMciya siMghaNa0 | 10-1-2 jaha vA ghaNasaMghAyA / 90-1-3 jeNa kathaM kamma | 28-2-9 jAviya Thiyassa ciTThA | 68-1-7 jiNakapiyA ya duvihA / 71-2-5 jiNA bArasarUvA ya / 71-2-10 jiyaDa va maraja va jiivo| 68-1-5 je jatiA ya heU / 90-1-8 jeNa paro dumijjai / 68-2-7 je bhayaMtAro uDuddhiyaM / 66-1-3 je bhikkhU cauhi / 11-2-3 je (ja) vi na vAvajjaMtI / 68--1--3 je sapAhuDiyaM sijjaM / 11-2--5 jo apamato puriso / 68-1-3 joge joge jiNasAsa0 | 12-2-9 39 33 jo juvaNamavi patto jo puNa kAvaIo / jo puNa pamAyao / 49-1-6 37-1-1 johANaM utpattI / jJAnAmRtaM guroH kUpAt / 14-2-1 / 90-1-4 / 64-2-10 54 -1-13 ta taiyAe porasIe / 12-1-10 tajjAraNa hi tajjAyaM / 16-1-12 taNasaMthAraniviTTo | tatya AlaMbaNaM nANaM / tapaH sakalalakSmINAM / taruNajano nirvibhavaH / tasyAmeva hi jAtau / taha desakAlajANaNa | 4-1-13 67-2-11 83-1-6 41-2-1 39-2-1 13-2-6 Panjanelibrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ... .. . . . . . ... tami ahIe vihinnaa| 67-1-11 / dehami asNlihie| 84-1-1 taM rUvaM jattha gunnaa| 31-2-6 / davao khitto ceva / 67-2-12 | daivamullaca yatkArya / 3-2-12 tANaM ca UsavAisu / 49-2-10 davao cakkhusA pehe| 67-2-12 | dauHsthya nAma praabhuuteH| 33-1-10 tA taM goyama ! eggg0| 89-1-7 dasavAsassa vivAho 12-1-4 tA tANa paannbhoynn| 49-2-6 dNsnnnaanncritte| 88-1-7 dharmaparANAM puMsAM / 32-2-5 satA tuMgo merugirii| 57-2-4 dAne tapasi zaurya c| 43-2-15 | dhArijai eMto jala0 / 28-1-8 tA naannaaiivise| 49-1-5 dAnopabhogavandhyAyAH / 64-2-1 | ghiddhI aho annjjo| 89-2-1 tAmbUlaM dehstkaarH| 23-2-14 dAsero'pi gRhsvaa0| 31-2-3 / dhIreNavi mariyo / 32-2-6 tAvaJcandrabalaM tato graha0159-2-12 | diggjkrmkulaac0| 41-1-1 na vitthayarasiddhakulagaNa. / 88-1- dugatiga cukkpnngN| 71-2-6 / na kiM kuryAt na kiM dadyAt // 15-1-2 titthayaro cunaannii| 93-1 duNDaM uvariM vasantI / 66-2-3 / naTTavihI naaddyvihii| 31-1-2 tinneva ya pcchaagaa| 71-1-14 durbhikssodymntrsngghhprH| 55-1-13 na tathA sunAma loke| 13-1-4 tivarisapariyAgassa u| 12-1.-2 / duSpatikArau mAtA 0 / 65-2-15 | | na naamnaamaavRttyaa| 26-2-3 tivaaspriyaayss| 12-1.-8 dRgnAzo brhmdtte| 10-3-11 | na ya tassa tnnimitto| 68-1-2 tumamacchIhiM na diissi| 17--1--3 | dehadurgamudragrANi / 84-1-3 | na vizvaset pUrvavirodhikA 41-2-3 Kininelibrary.org Sain Education National
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Pal nANaMmi daMsaNami / 1-2-2 | no ihalogayA / 83-1-10 | paribhUANaM taannN| 41-2-11 nANaM sikkhai nANaM / 13-2-15 | no dusskrmpyaaso| 54-2-5 | pliovmttttiiiaa| 37-1-4 nANAyAro aTTaviho / 1-2-13 pazcAtkarma puraHkarma / 86-1-1 nANeNa jANaI bhaave| 2-1-6 / phsNtgilaannesu| 12-2-15 PO nANe daMsaNa crnne| 1-2-12 | paDibaMdho lahuattaM / 67-1-12 pAyacchittaM vinno| 84-2-4 nAnudyomavatA nc| 31-1-8 | paDibhaggassa mayassa v| 88-2-13 pAvAo vinnivttii| '2-1-4 niddAvikahAparivaja0 / 15-2-12 paDirUvo khalu vinno| 88-1-9 pAvANaM ca khalu bho| 21-1-4 niSphAiyA ya siisaa| 83-2-8 paDilehaNaM kunnNto| 72-1-10 pitRbhistADitaH putrH| 31-1-5 niravajjAhArANaM / 85-1-4 | paDhamaMmi sbjiivaa| 74-2-11 II nirjarAkaraNe bAhyAt / piMDesaNA u shaa| 70-2-4 90-1-13 paNa saMlehaNa pnrs| 91-2 nissaMki nikNkhi| 39-2-6 puDhavI aaukkaae|72-1-12-72-2-13 pnnihaannjogjutto| 66-2-10 nissaMgayA ya pcchaa| 86-1-8 pattaM pattAbaMdho / 71-1-13-71-2-8 puvaNhe avrhe| 11-2-7 nIya sija gaI tthaann| 13-1-14 | padaM sapadi ksy| 26-2-2 | akSa puvaavrsNjhaae| 12-1-10 nesappe pNdduae| 36-2- pamhutu sAraNA vuttaa| 49-2-1 / pratipannasya nirvaaho| 40-2-14 PC nesaNaMmi nivesaa| 36-2-8 / prckraagmvhaa0| 33-2-3 / pradattasya prabhuktasya / 93 haraharamaharaharamara Jain Education For Private & Personal use only N ainelibrary.org tional 191
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // Jain Education I sanasa pramAdaH paramadveSI / 28-2-11 prastAvasadRzaM vAkyaM / 68-2-3 prAgAtmA vinaye yojyaH / 15-2-2 priyaM vA vipriyaM vApi // 63-1-15 va bacI kirakavalA | balavAnapyazakto'sau / bahu mannai AyariyaM / 84-1-15 55-2-9 16-1-3 12-1-4 bArasavAsassa vahA / bArasavihaMmivi tave / 83-1-1589-1-4 bAlastrImandamUrkhANAM / 24-2-16 bAlAdapi hitaM grAhyaM / 15-1-14 bha bhaktaM bhaktasya lokasya / 86-1-2 ational bhavaNaM jiNassa na kathaM / 45-2-7 bhavadvayabhraMzakarIM / 48-1-13 bhArakkhameva putte / 64-2-9 bhikSo ! kanthA layA / 46-1-13 ma marayakAiaviNao / 88-1-4 maNaaNakAgutto / 89-1-1 7-2-6 68-5-6 67-1-14 66-1-11 mahatpA'pi kRte / mahuraM niuNaM thovaM / sAipe sisarisI / mANusa tijAI | mAtsaryAdiva daivaM / mAnaM muJcati gauravaM / mAsassuvariM vasa / | mohavimUDhA jIvA / ya 82-1-12 yadyapi kacit kiJcit / 45-1-4 yadyapi na bhavati dharmmaH / 60-1-9 yaH pAtayitvA caraNaM / yAdRzaM tAdRzamapi / yAmamadhye na bhoktavyaM / yo me garbhagatasyApi / 14-2-2 12-2-13 60-1-12 yo yatra hi kauzalabhRt / 41-2-10 1 41-2-11 27 33 ra rayaNAI savarayaNaMmi / verevodayaH zlAghyaH / razmiSaM vAjinamAzu | rasarudhiramAMsamedo. | 32-1-1 33-2-1 67-1-9 89 - 1 - 15 | rAgAI micchAI / 36-2-11 26-2-1 2-1-12 83-1-6 70-da-6
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAme pravrajanaM baleniyamanaM / 60-1-10 | bane raNe zatrujalAgnimadhye 41-1-10 | vihAro uddubddh| 12-2-12 rAtrirgamiSyati bhaviSya044-2-1 varamekA kalA rmyaa| 33-1-8 | vihisAraM ciya sevai / 20-1-12 rUbesu jo gidimuvei / 20-1-3 vAigasamiI biiA 74-1-14 | vIrAsaNa ukkudduaa| 86-1-10 rusaU vA paro mA vaa| 70-1-8 vAI ya khmaasmnne| 23-1-5 / vIrAsaNAisu gunnaa| 86-1-10 re jIva ! suhduhesuN| 89-1-14 vikahaM vinneabhaas| 70-1-10 vRzciko viSamAtreNa / 22-2-4 vigaI vigiibhiio| 85-2-7 | veyAvaccaM niyayaM / 88-2-12 lavaNasamo natthi rso| 34-1-14 vicchinne dUramogAhe / 62-2-5 veruliymnnikvaaddaa| 37-1-3 lahu aha guNo'vi sugunn| 49-1-4 / vijjA viNNANaM vaa| 16-1-2 | vaidehI dayite'pi dusstt| 32-2-3 loevi saahuvaao| 49-2-9 viNao Avahai siriN| 14-1-4 vyaakrnncchndo'lngkRti0|2-1-11 loevi hoi garihA / 12-1-11 viNoNaehiM pN0| 15-2-13 za loovayAraviNao 88-1-5 viNao sAsaNe mUlaM / 14-1-2 | shynaasnnikssepaa0| 74-1-7 - lohassa ya uppttii| 36-7-15 viNayA nANaM nANA / 16-2-2 | zalyavahniviSAdInAM / 42-2-12 vidyA nAma narasya ruupm0|31-1-15 | zrIdharmoM dayayaikadhA / 31-2-5 9 vcchllbhaavucciy| 49-2-8 vimuktakalpanAjAlaM / 73-1-2 | sakArabbhuTThANaM / 13-2-2 - vatthANa u utpttii| 56-2-13 / visaMvadantyapi pre| 39-1-14 | satta ya pddigghNmii| 71-2-3 Jain Education i ntonal For Privale & Personal Use Only M ww.jainelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyaM mitraH priyaM striibhiH| 34-1-3 / sahasA vidadhIta / 28-2-31 | muvai gurU nicito 23-2-15 saddesu a bhaddayapAvaesu / 86-2-3 saMkulAdvijane bhavyaH / 89-2-8 susmuusnnaannaasaaynnaa| 13-2-1 samio niyamA gutto| 74-2-12 saMghayaNakALabaLa viriy0| 49-2-6 muhisynnmeliyaannN| 49-2-12 sarvakarmasu sadaiva dehinaa0|10-2-8 saMtAvi jayA na gunnaa| 49-1-5 muulvisaahivisuui| 32-2-8 sarvatra mudhiyaH sntH| 2-2-4 saraMbha smaarNbhe| 36-2-13 73-1-9 seNAvai gAhAvai / sarvathA nssttnaikttyN| 63-1-8 sA navahA duha kiiri| 39-2-4 70-2-1 sevijai sIhaguhA / srvsaavdyyogaanaaN| 74-1-14 so a tavo kaaygho| 83-2-1 | sarvAtmanA yatIndrANAM / 74-2-15 sAdharmikANAM stkaarH| 45-2-12 sAmAnyasyApyasAmAnyaM / 39-1-10 solasavAsAImu a| sarveSAM bhumaanaadiH| 12-1-6 42-2-14 sIe davassa ego| sthAnaM bIjaM shktau| 31-1-10. 5 sbrynnaamehi| 66-1-3 sahA aahrnnvihii| 36-2-10 sIo usinno| 89-2-14 savvA kalA dhmmklaa| 60-1-3 | sIdaMtANaM ca mRvi0| 49-2-11 | hatuti na gocrN| 10-2-1 savvAvi ajjaao| 83-2-14 siisukNpiymuuii| 90-2-5 | hiamiaaphrusvaaii| 88-1-12 sadAsi pyddiinn| 83-1-9 / sukhAdA lohcnnkaaH| 25-2-15 | hiAhArA miAhArA / 84-2-11 / sanhA putvakayANaM / 3-1-3-8-2-2 | muyanANaM mahiDIyaM / 1-2-6 ' haMti prkjniryaa| 61-1-13 Jain Education I o nal For Private & Personal use only Gulainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jainapustakoddhAre-granthAGkaHsahasrAvadhAnapradhAnayugottamazrImunisundarasUrivineyazrIratnazekharasUriviracitaH AcArapradIpaH zrIvarddhamAnamanupamavijJAnanidhAnamAnumAmi mudA / zrIsiddhArthaprabhavaM zrutavAgvibhavaM gurugariSTham // 1 // zrIvIra 1 siddhAnta 2 gurUNAM 3 yugpnnmskaarsyrthH| samyagjJAna 1 sudarzana 2 caraNa 3 tapo 4 vIrya 5 gocaraM kiJcit / AcArapaJcakamahaM zrutAnusAreNa vivRNomi // 2 // Jain Education Internal
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ M iha hi bhavyamANimadattacicAbhimate zrImajinamate rahasyabhUtAvatAraH samyagAcAraH, sa ca jJAnadarzanAdibhedAt paJcaprakAraH, A0pra0 yaduktam-" nANami daMsaNami a caraNami tavaMmi taha ya viriaMmi / AyaraNa AyAro ia eso paMcahA bhnnio||1||" E yadyapi jJAnaM matizrutAvadhimanaHparyavakevalajJAnabhedAt paJcavidhaM, tathApyatra zrutajJAna grAhya, vakSyamANakAlavinayAdyaSTavidhajJA nAcArasya tatraiva sambhavAt , zrutajJAnenaiva ca zeSajJAnAni prakAzyante tatmAptipUrvakameva ca pAyo labhyante, zrutajJAnasya ca kevaPalajJAnAdapi atizAyitA dRzyate, yaduktaM zrIpiNDaniyukto-"oho ovautto suanANI jai hu giNhai asuddhaM / taM kevalIvi bhuMjai apamANa suraM bhave iharA // 1 // " tathA vizeSAvazyake'pi-"suanANaM mahiDDIaM, kevalaM tayaNaMtaraM / 1951 appaNo sesagANaM ca, jamhA taM pavibhAvagaM // 2 // " tena zrutajJAnaM pradhAnIkRtyAgame'pi jJAnAcAravyapadezaH, tato jJAne-zrutaPd jJAne-dvAdazAGgayAdirUpe, darzane-samyagdarzane na tu cakSurAdau atra tadanadhikArAt , cAritre-sarvaviratirUpe, zrAddhaM tvAzritya deza viratirUpe, tapasi-upavAsAdau, vIrya-dharmakRtyamAzrityodyamanarUpe, samyagAcaraNaM AcAraH, evaM jJAnAcAradarzanAcAracAritrAcAratapaAcAravIryAcArarUpAH paJcAcArAH syuH, te ca kramAdaSTASTASTadvAdazadizadvidhA jJeyAH, yaduktaM nizIthabhASye" nANe daMsaNa caraNe tave a virie abhAvamAyAro / aTTha duvAlasa viriamahANI ujA tesiM // 1 // " atra cUrNiNaH " nANAyAro aTThaviho jAva vIriAyAro chattIsaviho, te a chattIsa meA ee ceva nANAiA meliA bhavaMti, ahANIasIdanaM jaM tersi-nANAyArAdINaM sa eva vIriAyAro bhavai "jJAnaM ca bhavadye'pi hitAvaI, prAyaH tasmAdeva iSTakAryasiddhaH, anyayA tadvaiparItyApatteH, anubhavasiddhaM cedaM sarveSAM, yadi hi bhojanagamanAcchAdanazayanAsanavacanAtItAdikayanasnAnapA-2 nagAnavijJAnadAnAvasthAnaprItivarasvAjanyapaizunyasevAyudauSadhamaMtrasAdhanadevatArAdhananyAsamocanAdi vizvAsakaraNarAjyavyApAragra For Private Personal use onay Sain Education in A nebrary.org
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ haNAdau sarvatra bhAvinamanartha pUrva vetti tadA kayaM tatra pravatta ?, teSveva ca bhojanAdiSu zakitAnaryeSu yadi bhAvinI sveSTasiddhiM vetti tathA kathaM na pravarttate ?, tadAha-" ajJAnaM khalu kaSTaM dveSAdibhyo'pi sarvadopebhyaH / artha hitamahitaM vA na vetti yenAhato jIvaH // 1 // aprayatnaH pradIpo'yamAdityo nityamudgataH / tRtIyaM locanaM jJAnamacauryaharaNaM dhanam // 2 // pAvAo viNivattI pavattaNA taha ya kusalapakkhaMmi / viNayassa ya paDivattI timivi nANe smppiti||3||" tattvazraddhAnarUpadarzanAyapi jJAne satyeva prApyate, AptopadezAdinA hi yAvattatvaM jJAtaM na syAt tAvatkathaM zraddhAtuM zakyaM ?, yatparamArSam-" nANeNa jANaI bhAve, daMsaNeNa ya sarahe / caritteNa nigiNhAi, taveNa parisujjhaI // 1 // " ata evAdau jJAnAcAra upanyastaH tatazca darzanAcAraH, darzanapUrvakatvAtmAyazcAritrAvApteH tadanu cAritrAcAraH, cAritraM mAgya karmanirjarAthai tapastapyamiti tataH tapaAcAraH, jJAnAdyAcAracatuSke ca sarvazaktyA yatanIyaM na tu kvApi vIryamapahavanIyamiti paJcamo viiryaacaarH| evaM ca jJAnasya paramopakAritvAt jJAneSvapi zrutajJAnasya mukhyatvenoktatvAt tadArAdhanAya sarvazaktyA yatitavyaM, yataH"jaivihu divaseNa payaM parija pakkheNa vA silogaI / ujjo mA muMcasu jai icchasi sikkhiLa nANaM // 1 // " zAstraM ca sarvamapi samyagdRSTiparigRhItaM zrutajJAnameva, yadAhuH-"vyAkaraNacchando'laGkRtinATakakAvyatarkagaNitAdi / samyagdRSTiparigrahapUtaM jayati zrutajJAnam // 1 // " AstAM ca zAstraM dure, zlokAdimAtramapi mahate guNAya, yataH-razmiva'SaM vAjinamAzu valbhA, kumArgagaM mArgayatIha yadat / jJAna tathA yad dvijamunarAjayavarSimuravyAnayati sma mArge // 1 // " zrutajJAnArAdhanAca kevalajJAnamapi sulabha, tadbhave'pi pRthvIpAlanRpasyeva, tatkayA yayA pRthvIpAlaH pRthvIpAlaH pRthvIpure pure'sti puraa|nyksspdaarthpriikssnnvickssnnstkssnnprtibhH // 1 // Sain Education For Private & Personal use only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0) jJAnAcAra. // 2 // Jain Education Inte dharmmAdiSTamadharmAdaniSTamityAdizAstravAkyAnAm / saMvAdAdarzanataH tasya na zAstreSu bahumAnaH // 2 // api puNyajuSaH kespi hi dausthyAdhivyAdhiduHkhitAH satatam / prekSyante puNyamuSastvapare sAmrAjya saukhyajuSaH // 3 // so'nyedyurvidyAmaThamazaThapaDhaM naSTacaryayopagataH / pAThakapaThitaM zrutavAn zlokamimaM zlokamiva zuddham // 4 // -'sarvatra sudhiyaH santaH, sarvatra kudhiyo'dhamAH / sarvatra duHkhinAM duHkhaM, sarvatra sukhinAM sukham // 5 // tatsUktArthaparIkSAvIkSArthamathaiSa pRthuguNaiH prathitam / supuruSamatiparuSatayA svakapuruSaiH sarupamAdvAsta // 6 // tvatsUnunA madAndhaMbhaviSNunA hastineva vidhvastA / dattaikena madAjJA'rgalA balAt maccarasamakSam // 7 // udghoSya doSamevaM kRtrimakopaM prakAzayannuccaiH / cauramiva cArake taM samutaM prAcikSipat kSitipaH // 8 // vizvastacarAMzca carAn vyamucat pracchannatadvacaH zrutyai / prAcIkaTacca kapaTAdgADha tamaglAnimAtmatanau // 9 // rAjJo'tha vastAdRgyAdRk syAdAyuSo'ntime samaye / yadvA ka jIvitAzA'pyasmAdAkasmikA taGkAt ? // 10 // ityAsannacarebhyaH zrutavantau prakRtiparahitau zokam / zritavantau srutavantau tau bhRzamaNi nirjharavat // 11 // hRdgatakathAse mithaH kathayAmAsaturimau mahIzatanau / hA kiM jAtamakasmAd mA bhUdatyAhitaM kiJcit // dUnAvanena yadyapyAvAmevaM mudhaiva sahasaiva / asmiMzca kathAzeSe sukhena nau syAcchuTirjhaTiti // 13 // yasmAdabhinavabhUmAn mokSyati khalu bandivRndamakhilamapi / cArakazodhanapUrvaM hyabhinavarAjyotsavo bhavati // 14 // na tvanyathA cchuTikathA kathamapi nau dRzyate'tikupito'yam / AjJAbhaGgAkSepI ko veda kathaM kadarthayitA 1 // 15 // uktaM hi - " AjJAbhaGgo narendrANAM mahatAM mAnakhaNDanA / vRtticchedo dvijAtInAmazastro vadha ucyate // 16 // " 12 // RISISISIRISSARARAS // 2 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM satyapi jIvatu jagatIjIvAtureSa cirakAlam / anyasyApi virUpaM na prArthya kiM punarnRpateH // 17 // svakaduSkarmavinirmitametaddhi na cAtra ko'pi doSo'sya / no cedadaH parIkSAM vinaiSa dakSaH kathaM kuryAsa? // 18 // taduktam-" sado puvakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu a nimittamittaM paro hoi // 19 // " balavati karmaNi marmaNi kuto'pi ghAto hyacintito lagati / na prANasvANaM na ca nAdhArazcAtra na vicAraH // 20 // svakakarmanirmitikzAttadyadbhAvyaM tadAvayorbhavatu / bhUyAdayaM zubhaMyuH sarvaM paryAptamiyataiva // 21 // iti vArtitaM tayogatho yathAvannyavIvidan natvA / naSTacarAH spaSTagirA narAdhipaM prApivAMzca mudam // 22 // tuSTaH puSTapratibhaH sphuTayan paTutAM kSaNAntare svatanoH / bahubahumAnaprakaTanapUrvakamurvIzvaraH svapuraH // 23 // AkArya kAryapAramparyamudIryadhIzca satkArya / visasarja tau pramuditau satpakRtiphalaM badaH sakalam // 24 // yugmam / Adyasya zlokapadasyArthamiti kSitipatiH parIkSitavAn / aparasyApi parIkSitumupakramaM so'kramaM kRtavAn // 26 // kaucana nIcaprakRtI kRtrimabahumAnatastataH kRtavAn / mantryAderapi mAnyau sanmAnyau janyajanako dvau // 26 // prAgvatkRtrimatIbrAmayAna prakAzyAtha kAzyapIpatinA / tau zrAvitau kadAcit svasyAntyAvasthiti svacaraiH // 27 // tAvatha mithazcakathatuH svaprakRterucitamanucitaprakRtI / zrRNvatsu careSu rahaHsamaye hyantaHsthamudbhavati // 28 // nRpatirayaM sampati cet mriyate kriyate tadA mudA''vAbhyAm / niSputrasyAsya sukhaM samagrasAmrAjyaparibhogaH // 29 // ko nAnumanyate nau rAjye yo vA na manyate laghu tam / hatvA rAjyaM kutroM rAjJo'bhinavasya rItiriyam // 30 // jAtu na lAtuM rAjyaM kSamAvahe tarhi kurvahe svairam / sarvasvaluNTananRpAntaHpurapaurIparIbhogam // 31 // Jain Education rational For Private & Personal use only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 mAnAcAra tatsatvaramasya varaM maraNaM svayameva mAraNaM vA'stu / AvAbhyAmabhyantaravihAriNA kiM hi dussAdham ? // 32 // ityAlApaH pApavyApamayaH pApayostayoH kuSiyoH / zrutvA'tiduHzravo'pyazrAvyata nRpateH spazairguptam // 33 // bhUpaH prakopakampaH zimaM tau nyagrahIdahInanayaH / durjanatarjanasajjanapUjanamucitaM hi nRpatInAm // 34 // prAptaparIkSaH punariti tRtIya pAdaM parIkSituM kSitipaH / Ajanma dausthyadagdhaM varAkamADvad dramakamekam // 35 // bhikSAhakaparakaraM kanyAkRtivastrakhaNDaparidhAnam / yaSTikRtAvaSTambhaM skhaladgati bhRzakRzatvabhRtam // 36 // vpurbhyanmrdnmudvrttnsvnbhojnaacchdnaiH| zayyAsanAdibhirapIpsitaiH kariSyAmi sukhinaM tvAm // 37 // matyAdhai tiSTha sukhaM bhujhva ca mAnuSyakaM sukhaM nikhilam / tyaja bhikSAcaveSaM bhajebhyaveSaM ca savizeSam // 38 // vidhimapi vidhAya vidhuritavRttiM vasudhezatAM tava vidhAsye / kiM vA kalpadrumavat mayi prasanne hi duSpApam ? // 39 // ityAyukto'pyuccaiH sadaiva mukto'pyavizvasat kavacana / na jahAti nijaM veSaM mithyAtvamiveha mithyAtvI // 40 // kuTTitavatkrandati nu prasahya taM mocitastataH kssitipH| sauravyaM bhaja bhojyAyenijaveSe satyapItyAravyat // 41 // sa tataH prIta iboccaiH preta ivAmukta vAntavAMzca drAk / AdyakaSAyodayavAn jIvaH samyaktvamiva sarvam // 42 // -"devamulakSya yatkArya, kriyate phalavanna tat / saro'mbhazcAtakenAttaM, galarandhraNa gacchati // 43 // " tAmbUlAdhupacAraiH so'yaM bhUpena bhojitaH sa punaH / jaTharavyayAdikaSTaM spaSTaM sahate sma nArakavat // 44 // vihite tu tadupacAre mahAtisAreNa pIDyate smocaiH / tatpatikAre tvacirAt mRtisUcikayA visUcikayA // 45 // raktAtisAratIvrajvarapittakaphAnilAdikairevam / nRparatne kRtayatne'pyasau sukhI naiva daivahataH // 46 // For Privale & Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intel RTERRRRRRRRRRINSERTS kathamapyatha sadguruNA jaDadhIriva vividha duSkaraupayikaiH / kSmAzakreNaiSa paTUcakre nopakramaiH kiM vA ? // 47 // atha mudite kSitidayite'haGkaGkRtikRtahuMkRtiH svakRtyakRte / durdaivapreSita iva viSavaidyagRhe'gamad dramakaH // 48 // saMyojitaviSamekaM viSamaM dRgviSayamAgataM gatadhIH / so'jeghrIyata zIghraM ghrANAdapi pAravazyamaho // 49 // jighaMstena pratyAravyAtaH ravyAtaca hA kRtaM kimidam ? / AmaraNaM duHkhAnAM karaNaM hyavimRzyakaraNaM yat // 50 // sambhrAntasvAntatayA'bhyadhatta bhikSAcaro'pi surabhitame / AghAte'smin kiM me nivAraNaivaM yathA'narthe ? // 51 // sospyujjagAra gauravavattItravipAkagauravAdgarataH / asmAdasmin janmani tavAbhavat sokhyasaMnyAsaH // 52 // paJcendriyArthamadhye sukhArthamekeo'pi na bhavatA'bhimataH / sevyastatsevAyAM bhavitA tava jhaTiti mRtireva // 53 // tatprAntanIrasAlpAzanapAnakajIrNazIrNa paridhAnaiH / bhogatyAgaparISahasahanA niyataikavAsAdyaiH // 54 // nicaryayA carasi cet tadaiva jIvasi na cAnyathA niyatam / pariNAmA jIvAnA mivauSadhAnAmativicitrAH // 55 // yugmam / zrutveti kAtaramanA AturavattadakhilaM prapede'sau / maya mRtyorbhItyA duSkaramapi kiM na kurute vA ? // 56 // yatirItyA tiSThannapi nRpAdibhirnodito'pyasau yatitAm / nAdatta tucchacittaH sA hi mahAsAtvikaiH sAdhyA // 57 // prAguktasUktatArttIyIkapadArthaM samarthayitumiva saH / naivamapi prAtrAjIt pravrajyAyAM hi sukhitaiva // 58 // yataH -- " taNasaMthAraniviTTho muNipavaro bhaTTarAgamaya moho / jaM pAvai muttisuhaM taM katto cakavaTTIvi 1 // 59 // " dharmadhiyA yadyetat kuryAt ko veda kiM labheta phalam ? / pazukaSTaM tvevamaho patitamaho jIvaloko'yam // 60 // prAptatRtIyaparIkSacaturthacaraNArthagatiparIkSArtham / nRpatirupAyaM dhyAyan dadhyAbadhyAmadhIrevam // 61 // sasasasasasasasasa jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 ma0 jJAnAcAra // 4 // 41.sara atha gAthA: - annassa kahaM suhiNo muhA duhaM dijjae parivakhatthaM / tA gaMtuM paradesaM sayaM parikkhaM karissAmi // 62 // ia maMtia maMtivare naresaro rajjabhAramannadiNe / Arovia egAgI nayarAo niggao ratiM // 63 // niayA iva niayadese jaNA asese'vi mahaM viseseNa / uvalakkhiUNa nUNaM bhattiM vivihaM vihissaMti // 64 // tA kaha lahuM gamirasaM dUraM saMtaraM parikvatthaM / ia ciMtAudviggo naggoitalaMmisa niviTTho // 65 // itto tattha nivAsI jakkho piajakkhiNI akkhitto / kovi hu imo mahaMto atihI tumhehiM mahaNijo // 66 // "gehAgayANamuci vasaNAvaDiANa taha samuddharaNaM / duhiANa dayA eso sabesi sammao dhammo // 67 // " to jakkho paccakkho houM sAhei suaNa ! sAhesu / kiM tuha ihaM ? jaha taM demi samaggaM surataruva // 68 // aha vimhiro naravaro paryaMpae ko tumaM ca ? kaha ihaM / desi ? maNavaMchiANi ca jeNa anaMtANi maNuANaM // 69 // so Aha suravaro'haM maNapatthi atyasAhaNasamattho / maNasA'vihu amhANaM saGghA siddhI samiddhI a // 70 // bhUvo bhaNei bho kiM aliaM jaeNpesi jaM surANaMpi / maNaiTuM na hu sijjhai devAvi havaMti bahuduhi // 71 // yadArSa -- " IsAvisAyamaya kohamAyalomehiM evamAhiM / devAvi samabhibhUA tersi katto suhaM nAma ? // 72 // " tA jara niaM maNi tae na sijjhei tA kaha parassa / sijjhirasai bahu ? jamhA raMkeNa Na dijjae rajjaM // 73 // tamhA gavagahillo tumaM challo'vi kahasi kahamevaM ? / saccagirA caiva narA avi pavarA kiM puNo amarA 1 // 74 // ia tattajuttijuttaM niveNa vRttaM muNittu cittaMmi / jakkho camakio so sAhai sacaM imaM savaM // 75 // yataH Jain Education national // 4 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ devANavi pubajjianianiapuNNANusArao ceva / bIANusArao iva ridvI maNaiTThasiddhI ya // 76 // tahavi tiasANa sattI aciMtaNijjatti ciMti kajja / naradussAhaM sAhati te lahuM kiMci kiMci muhaM // 77 // tA taM kiMcivi maggasu sijjhissai jaM mae avassaM taM / tuha dAyatvaM satvaM devassa hi daMsaNamamohaM // 78 // taM tavayaNaM sudaDhIkAuM bhUvo bhaNei jai evaM / tAtaM sumariamitto maha kajja icchiaM kujA // 79 // teNavi taha paDivanna paDipunnaM jassa hoi khalu punnaM / tarasa avassaM siddhI ciMtia ahiAvi ia hoi // 8 // to muio mahidaio ciMtai jAo'hamihavi ahiamuhii| tahavi paradesagamaNAiaM karissaM parikkhatthaM // 81 // to jakhaM par3a jaMpai saMpai maM jhatti nesu paradesaM / surasattIi sa tatto patto pavaNoca paradesaM // 2 // tattha kusasthalanayare nayarehArehiaMmi pahiava / so ubavaNaMmi ciTThai kayakuTiakucchiavirUvo // 83 // tahi nayaraMmi nariMdo caMdo caMdoba kayajaNANaMdo / cujjaM puNa sUrassa'vi parassa te paNAsei // 84 // tassa piA piavayaNA piyavayaNA nAma somasamavayaNA / paDhamA guNehiM ahiA biinjiA caMdavayaNA y||8|| tAsi aputtANa duve puttIo paramapemapattIo / AillA nAmeNavi suloaNA suvadaNA viiA // 86 // tAo sarisavayAmA sarisasuruvAo guNagaridvAo / avaiNNAo avaNItalaMmi surakaNNagAuna // 87 // vihiakalAgahaNAo kameNa navajuvaNAu jaNaNIhi / nivapAsi pesiyAo vibhUsiAo viseseNaM // 88 // dunivi nivesiAo niveNa atthANamaMDavaThieNaM / raMgeNa niucchaMge kamalaMmi marAliAuca // 89 // paNDattarapamuhAhiM bahuvihapucchAhiM pucchiAo a / paJcuttaraMti duriaM paJcakkhasarassaIucca // 9 // Sain Education in For Privale & Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 sathayA-nRpAdezAdekena mAjhamanyena prathamA kanyA prazrayAmAhezAnAcAra-N "jJAnavatI caitanyaM vinA vinA rAjyamAtapatrADhacA / vidyAM vinA dvirUpA kSaNAdadRzyA ca dRzyA ca // 11 // nimnApyanimnasuSamA bhIrurapi trijgtiijnaadhaarH| antarmalinA malinAsaktirapi khyAtanairmalyA // 92 // kanyAGkitapuruSavatIkSaNekSaNe roSatoSa doSavatI / aticapalA'pi satI yAtAM vada vidure'cirennaapi||9||tribhirvishesskm / " sayA tu rayAdevokta-kRtaviSTapaniviSTaziSTAniSTaharSavRSTidRSTiriyaM, evaM dvitIyena prajJAdiguNairadvitIyA dvitIyA'pyUce-"cakradharo'pi na cakrI bhUrighaTIghaTTito'pi na tu divsH| nityabhramo'pi na khago vaRvihIno'pi paTuraTanaH // 94 // sasyasamRddhividhAtA karSakaharSaprakarSadAtA ca / pAtAlAjalakarSI jalavarSI cApi na tu jldH||95|| naikena na ca dvAbhyAmapi tu tribhireva kAryakRt satatam / mAlAbhRdapi na mAlI nIco'pyuccazca nanu ko'sau ? // 96 // tribhirvizeSaka" / tayA jhaTityuktamaraghaTTa iti, punaH sapatibhAbhyAmubhe abhASiSAtAm "vinayaguNena vineyaH sarvatrAtizayitAM zrayati niyatAm / atra tu jane'vine'yo vinayavihIno'pi citramaho // 9 // sarvatrAskhalitanayaistanayairatizAyitA nRNAM viditA / atra tu galitanayAbhistanayAbhirapIyamadbhutakRt // 98 // kramAttAbhyAmabhANi-ayaH-zubhaM karma tAbhiH-lakSmIbhiH / evaM punarviSamaM praznadvayaM, yathA "vinA''kRti vidhuH sAdhurvazcito'khaNDamadhyayuru / yadrUpaM prApnuyAttattvaM, nityaM prApnuhi kiM nu tat ? // 99 // kamalA vimalA'nayAzritA, nanu sAMmatyamatismayaM gtaa|amiteti suguptanAmakaM, jainA abhyuparyati nAma kam ? // 10 // " For Private & Personal Use Oray Jain Education in ainelibrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ pharALa kramAttAbhyAmuktaM - AkRtimAkAraM binA vigatadhuH sAdhuH (s) unA azcito vazcita: ( u ) akhaNDazabdasya madhyaM khaM tena yutaH, etAvatA sukhaM 1 kamalAyA vigatamalatve ane Azritatve ca aneka sAMmatyasyAtigatasmayatve Ant amahatatve cAnekAntaM / punarekena chekenaikA bahuviSamamamazni- " Iza 1 zrIjera ndu 4 bAlAM 4 Daja 5 vidhi 6 maghava 7 tkaNThayavarNA8 vana krudbhASA 10 11 zivA 12 rthAn vadata sitakaraH kIdRzaH 13 ko vizeSe 14 / heyaH ko 15 bhvAdidhAtUna kathayata caturaH 16 svarNavAcI marAlaH 20 kIdRzAnArthabhRtra 1 kaH sphurati vapuSi 22 kastIrthakRt kaH zriye svAda 3 // 101 // " atra trayoviMzateH praznAnAM tribhireva varNaiH pratyuttaraM pradehi, tathA sadya eva pratyagAdi vimala iti dvAdazAmyo jinaH ka iti pAThe tUttaraM sugamameva, arthastvebama - u:- IzaH iH- zrIjaH ma- iMdu : lasati krIDatIti lam bAlaH 1 viH - aNDajaH so-vidhirbrahmA lo-maghavAn visargaH kaNThya varNaH 2 UH-avanaM i- krudbhASA malate iti mala-dhartrI aH zivaH 3 vimala: 4 viH - vizeSe mala:- pApam 5 uGiMmala asIrUpAH bhvAdidhAsavaH 6 marAlazabdAnmalApagame rA:- svarNa7 vi nAnArthe malaH8 trayodazo vimalo jinaH 9 / evamanyenAnyA proce - procyamAnamanArthAnAM pRthak pRthag jAtyA ekameva pratyuttaraM pradehi, tayoktaM tadapi vimRzya dAsyAmi, atra sukhabodhArtha praznottare saha darzyate, yathA- kasmiMstuSTe svaSTaM sevaka Apnoti ? kiidRshstyaadiH| alpAdyarthe ? cakre ke ? kIdRkSAH pravacanajJAH 1 // 102 // atrottaraM prabhAvakavarAH, prabhau, ak pratyayAdeH puro'kA bAdhitatvena kap nAyAtItyarthaH arAH prabhAvakarAH AdivyastasamastajAtiH 1 / zabda sambodha koser kAntira hitamAravyAhi / kathayopasargayugmaM kIdRkSA dharmakathakAzca // 103 // he rAva kapU, abha, A pra, prabhAvakarAH, antavyastasamastajAtiH 2 / upasargaH kaH prathamaH kA sUrye kA ca mahimasambuddhiH / zrIjinazAsanabhAsanalAlasamAmantrayasva tthaa||104||kvyti yaH svakabhAvAtmabhAvamAhvAnayainamatha jainAH / suranaravarairajeyAH kIdRkSA vAdimukhyAH syuH ? Jain Education national uphaphapharata
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0ma0 ||5||pr, prabhA-he prabhAva-he prabhAvaka, he prabhAvakava, he prabhAvakavarAH, AdivarddhamAnAkSarajAtiH 3 kA merau ke kanyAmArthyA jJAnAcAra-21 mizrAMzca kathaya ke sarasi / ke kRtinaH sukRtasaGke nimittadakSAzca kiidRkssaaH||6||raa:-svrnn varAH kabarAH bakavarAH bhAvakavarAH prabhAvakavarAH, antvrddhmaanaakssrjaatiH4|praatstaaraaH kIdRza Amantryo nATake kathaM vidvaan| bhImena yo nijaghne sambodhyo rAkSasaH sa katham ?||7||kvterci rUpaM sambodhaya vA~zca jinamate tpsaa| vidyAdibhiH siddhatayApi prathitAH kathaya kiidRkssaaH||prbhaaH-- gatakAntayaHbhAva baka kaba barAHprabhAvakavarAH, zRGkhalAjAti:5 / kIdRk paurajanaH ke ca durvahA AhavayAptavaraNAni / arke ke tuSTa suraiyAH ke kIdRzAH kavayaH // 9 // prarA:-prakRSTadravyaH bhArAH varAH karAH varAH prabhAvakavarAH, mariisnaathjaatiH6| evaM jAti2 SaTre'pyekamevAtrottaraM / samasyAvidbhyAM punaste pranite, kITikoSTuM prasUteti, samasyAM subhra! pUraya / kITikAkhyA karabhyuSTra, prAsUtetyAha sA'asA // 10 // dRgbhyAMzRNoti zrotrAbhyAM, pazyatyaGgaizca jighrti| sambhinnazrotolabdhyAdayaH, sAdhurityAha kanyakA // 11 // punarnipuNagaNakAbhyAM praznadvayaM te praznayAzcakrAte-yathA- vyaMhiSaDaGkAUzA lohanaputAmrarajatahemabhuvi / SaNmaNikhanau ca jagmuH kati te puruSAH! kathaya kanye // 12 // tayoktam-te'STottarazataM, tatra tRtIyo bhAgaH patrizat caturthaH saptaviMzatiH SaSTho'STAdaza navamo dvAdaza dvAdazo nava zeSAH SaT // svaSaSTAMzaM vyaMza dhuri nijatrikAMzena sahita, caturthAMzaM turyAMzakayutanavAMzaM prpde| tRtIyAMzenADhyaM dvayadhikadazamAMzaM vyayitavAMzcatustI* zeSAstraya iha suvarNAH kati same ? // 13 // tayavA'vAdi-te aSTottarazataM, tatra tRtIyo'zaH SaTtriMzattatvaSThAMzena SaDbhiryutA dvAcatvAriMzat 1 caturtho'zaH saptaviMzatistattRtIyAMzena navabhiryutAH paDriMzat 2 navamo'zo dvAdazca taccaturthAMzena tribhiryutAH paJcadaza 15 dvAdazo'zo nava tattRtIyAMzena tribhiryutA dvAdaza 4 suvarNAH krameNa zrIzatrujayaraivatAditIrthacatuSTaye vyayitAH kenApi yAtrikeNa zeSAH trayastatpArdhe sthitAH // turyaSaSThASTamadvAdazodyaccaturviMzabhAgA yutAH JainEducation intentional For Private & Personal use only Nw.jainelibrary.org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte svasvaturyAMzakaiH / bhojitA yAtrikAH paJcabhiH zeSitAH, SoDazopoSitArate samagrAH kati ? // 14 // dvitIyakanyayoktam- paNNavatirate yAtrikAH, tatra caturtho bhAgacaturviMzatistatturyaMzena SaDbhiryutAstriMzat 1 SaSTho bhAgaH SoDaza tatturyAzena caturbhiryutA viMzatiH 2 amo bhAgo dvAdaza tatturyaMzena tribhiryutAH paJcadaza 3 dvAdazo bhAgo'STa tatturyozena dvAbhyAM yutA daza 4 catuviMzo bhAga catvArastaturyazenekena yutAH paJca 5 iyanto yAtrikAH krameNa paJcabhiH sAdharmikarbhojitAH, zeSAH SoDaza kRtopavAsAH // dvayaMzatryaMzacaturthapaJcamakaSaTsaptamAMzarahorAtrasyAtha dazAMzakena ca kilASTAbhiH praNAlaiH kramAt / yA krIDAspadadIghikA jalabharaiH pUryeta tulyakSaNaM, muktaistairveda kovide'tra kiyatA kAlena sA pUryate ? // 15 // dvitIyakanyaivAha - ahorAtrasya paJcacatvAriMzena bhAgena viMzatipalAdhikaghaTIrUpeNa sA pUryate, tathAhi iha dIrghikAmAnaM yathAruci bhavati, atra ca sA'STahastamAnA vivakSyate, tato gaNikazAstroktabhAgajAtirItyA karaNe kRte viMzatipalAdhikaghaTIrUpavelayA prathamena nAlakena paJcacatvAriMzadbhAgIkRtasya hastasya SoDazAMzAH pUryante, dvitIyena paJcacatvAriMzadbhAgIkRtasya hastasya caturviMzatiraMzAH, evaM tRtIyena pazJcacatvAriMzadbhAgIkRtasya dvAtriMzadaMzAH caturthena paJcacatvAriMzadbhAgokRtasya haratasya catvAriMzadezAH paJcameneko hastastrayAMzAH gat hasta ekAdaza cAMzAH saptameneko hasta ekonaviMzatizcAMzAH aSTamena tveko hastaH paJcatriMzaccAMzAH pUryante, evamaSTahasvamAnAvi dIrghikA pUrNA syAt / sthApanA, yathA-- nAlakaH 1 hastAH 0 hastAMzAH 16 hastAMzamAnaM | 45 * * 5 1 3 45 45 45 o o 0 24 32 40 45 6 7 8 1 / 1 1 35 11 19 45 45 Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ aha sAhai mahinAho pahANamiha kinu kahaha maha sammaM / kammaM uvakkayo vA duNhaM tullattagaM ahanA ? // 16 // to paDhi A0 pra0 paDhamAe uvakamo vikamoba savattha / phalasaMsAhaNaheU ahalaM khu'Nuvakama kammaM // 17 // bhoannvmnndhgjjnnpraavjnn||7|| vipakkhadalaNamuhaM / vijjArajjAdANappamuhaMpi hu ujjamA ceva // 18 // tadAha-udyamena hi sidhyanti, kAryANi na mnorthaiH| vipakkhana 2 nahi suptasya siMhasya, pravizanti mukhe mRgaaH|| 19 // udyamaH khalu kartavyo, mArjArastha nidarzanAt / janmaprabhRti gau sti, dugdhaM pibati nityshH|| 20 // aha vIAe bhaNiyaM viNu kammamukammamsa kiM nu phalaM ? / bIaM vigA hi sarva niratyayaM khitakaraNAI // 21 // uttamapi-"mahatyupAye'pi kRte, vinA bhAgyaM phalaM nhi| poyUpalacipAne'pi, rAho vAmalAH / 22 // " kamma viNA upakkamakaraNaM na bhave u kamINaMpi / kammANusAriNI khalu buddhI buddhehiM nihihA // 23 // tA kampapeva paramaM ubakkamassAvi kAraNaM nUNaM / sAhemi aha visiTTha didrutaM bhaiNi ! nisutu // 24 // duni narA naravaiNo purao pattA vivAyavAyAlA / iko kamma ThAvai bIo u upakrama ceva // 25 // te kUDADaNakara ranA corakha do'pi pakkhiviuM / 2. kaviasavabhakkhaM pihiaMdAraM agAmi // 26 / bhaNiAya bho upakkamaphalaM pdN| ahava kmmphlN| icchAra bhujitA niggacchitA ya icchAe ||27||smymi phalai kamma samayami upakkayo'vi phalaheU / sAgavi vatthUNa niyaniyasamayaMmi niSphattI // 28 // isa ciMtiuM ubakkamavAI kAUNa kiMcivi vilaMba / iyaraM pai ppayaMpai saMpai bhaga kinnu karaNijjaM ? // 29 // so bhaNai ta Nu bhavaM kA sabaMpi bhavissae sayamavassaM / avisia suhaM ciTThasu kammaM hi pamA gaNijja me // 30 // ta avagagittu iaro udvittu lahemi 12 kimavi bhakkhaMti / gayavatthutva gihaMto samaMtao sAhiu~ laggo // 31 // uttivaDi majjhabhaMDe tatthato bhakkhakaTTaNevi tthiaa| laddhA teNa siNiddhA pamoagA moagA cauro // 32 // daMsemi niavakAphalaMti ANittu DhoiA teNa / laMboarassava Jan Education Internal Ariainelibrary.org.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ime iarassa puro pabhaNi ca // 33 / / paMgusama naNu kammaM na kiMci sijjhei tega nikammaM / picchamu paJcakkhamima upakkama sseva phalamaulaM // 34 // hasiu sAhai bIo aucchakiccheNa jaM tae laddhaM / taM maha purao mukkaM yaha kammassetra phlmeaN|| 2 35 // jtujhavi uvakkamamaI dinnA kammeNa ceva tuTTeNa / kahamannahA ahaM piva tumati na Thio'si uparisiu ? // 36 // tamhA amha kammaM pahANamapahANamujjamAIaM / kamma ceva jiANaM dei aNaMtaM suhaM va duI // 37 // ia bhaNimi uvakamavAIvi tahatti taM pavajjei / diTuMtina mannai ko vA phuDadiDhadidrutaM ? // 38 // vibhaia bhuMjatANa aha duNhaM bhAuaba moyae| 21 ikkami kammavAI tami amullaM lahai rayaNaM // 39 // ikkamaNo bahumANaM jo jassa karei tassa so'varasaM / tUsei devagurudhamma matanivasidvipamuhatva // 40 // iya tuTukammadinne rayaNe saMbaMsa geva bhaveNa / patte teNa paro daDhamaI havai kammapakcami // 41 // IN aha jaha jAo tArisamoagajogo tahiM kahe mi thaa| sallava savamaMto khaDukkae sammamaNavagaya // 42 // tami gihami samiddho ego naradevasevago aasii| tabbhajAe channaM jAmAuaappaNAheu // 43 // igamoagami rayaNaM pavaraM pakkhivitra moagacaukaM / uttivaDi majjhabhaMDami govi joviraM vA''sI // 44 // itthaMtare kaha civi kuvieNa naresaraNa sakuDubo / so ES/ kaDio gihAo suviNasamANaM hi nivamANaM // 45 // nivabhIo sabassaM ujjhima so niggao kuTuMbajuo / ia divava-151 sA tArisamoagajogo hi jAo // 46 // taM sarva vinAu rannAvi camakkieNa te mukkA / kathakammapakkhavAyA vigayavivAyA suhIjAyA // 47 // tamhA samaggakammappasAhagaM kammameva hu tumapi / bhaiNi ! pabhaNesu tihuaNajaNo aseso vase jassa // 48 // paJcuttarappayANaM asakamAgIi jiTThabhaiNoe / balavAiNIi bhaNi kammapasAyA jai asesaM // 49 // tA tuM sAhasu suhiA kassa pasAeNa lahasi vA mANa ? / ee jaNA asesA kassa pasAeNa vA suhiA ? // 50 // tIe siddha siddhe Jain Education ltional For Private & Personal use only P aw.jainelibrary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 jJAnAcAra. // 8 // kiM muhamiTeNa kUDasiTeNaM ? / nianiakammapasAyA suhaM duhaM vA asesANaM / / 51 // punnudae jIvANaM rAyA tUsei dei sabaMpi / pAvudae u jamo iva rUsei harei sabaMpi // 52 // bhaNiaMca-"sabo puvakayANaM kammANaM pAvara phalavisesaM / avarAhesu guNemu a nimittamittaM paro hoi" // 53 // taM suNia dharaNiramaNo ruTamaNo bhaNai duhi duviaDe / picchasu nikammaphalaM niabhaNiaphalaM ca takAlaM // 54 // ia bhaNia bhaNai niae nare naso'vi sohiu~ nayare / dutthiakuTiamegaM damagaM ANeha Ahaviu // 55 // to tehiM bhamatehiM diTTho so kuDio ThiovavaNe / kahamavi mahivai purao ANIo baMdagahiucca // 56 // to sA kamA raNNA bhaNiA mannesi kammameva tumaM / dinnaM kammeNa imaM varasu varaM hosu kayakiccA // 57 // ahahA ki bhAvittiya jaNami sabami kaMpiamaNami / muaNattaNeNa kuTThianaraMmivi NivArayaMtami // 58 // kammaM ceva pahANIkAUNa aNUNasattajuttAe / tIe tasseva karo gahio karagahaNarIIe // 59 // jugalaM // taiA guttaM ego laggaviU vAgaraii varalaggaM / saMpai vaTTai erisa bArasavarise'vi na hu mulahaM // 60 // savapayAreNa suhaM asamANamimANa suravarANa va / kahamavi dhuvaM bhavisai laggavaleNaM bhaNAmi imaM // 61 // aha rannA'NunAo imo imaM gihiUNa gacchAhi / eIi sabakajjaM kArija jaheva dAsIe // 12 // sA'vi niveNa sako ullaviA vihiacoriaba arai / eaM jAvajjIvaM nivahasu paraM suhaM lahasu // 63 // sAvi tahatti kahittA giNihattA taM karaMmi amaraMva / sAhasiA nissariA siriba sahasA piugihAo // 64 // naravainivAraNAo dAsIvi na niggayA samamimIe / nivakovabhayA navi kovi taM aNiva Alabae // 65 // kevi nivaissa dosaM diti tayA ke'vi tIi kumarIe / kovarasa kevi ranno anne puNa maMtipamuhANaM // 66 // avarai kumarIguruNo avarai muddhattaNassa puNa tIe / kuggahagahassa ege ege kammassa dhammaviU // 67 / / yugalaM // evaM navanavavayaNe nayarajage nyrbaahirujaanne| / Jain Education intodalonal almw.jainelibrary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ saha teNa ThiA gaMtuM sA parasAyatva avisAyA // 68 // taM tArisaMpi suravarasarisaMpiva paramapimmarIIe / ciTTai susmUsaMtI saINa cariaM mhcchriaN||69 // taM asamaMjasamasamaM dahamasattoba jhatti saMpatto / nahadIvo paradIvaM saMjhAvi sainca tamaNugayA // 70 // micchattabharodha paro ti mirabharo tattha jAba vitthario / suSasatthasa tharo tA tIe daiarasa patthario // 71 // tattha pamutteNa tayA teNa imA akkhiA parikkhaTTA / bhadde ! dukkhasamuha paDiAsi hahA kaha amudde ? // 72 // muddhAi kayamajuttaM paDhamaM tumara maraNa to rannA / vihiyaM tu ajuttayaraM jaNao kaha erisaM kujA ? // 73 / / apatyaM durapatyaM sthAjAvalpapremavattayA / premAturau tu pitarau, syAtAM kupitarau katham ? // 74 // ajavi kimavi na naTuM neva viNaTuM ca gaccha sicchaae| avaraM kaMcivi paraM varasu varaM hosu kayakiccA // 75 // saMpai na koi picchai na ya pucchai kiMSi gaccha sacchadaM / lacchINa mayacchINa ya sabahiM ThANaM sabahumANaM // 76 // nAhaM nianivAhaMgihu kAu pahU pakucchaNijjo a| tA majjha amejjhassa va nAo cAucciA sudUraM // 77 // taM suNia dhuNiasIsA DhaMkiakannA kahei sA knaa| hA nAha ! dAhaheU kahamerisamasarisaM bhaNasi ? // 77 // aNaMtA pAvarAsIo, jayA udayamAgayA / tayA itthittaNaM pattaM, sammaM jANAhi goamA ! / / 79 // iya vayaNAo paDhama mahilAjammaM havei aiahamaM / taMpi jai sIlabhaTuM tA ucchiSTuM aNiTuM ca / / 80 // tamhA tumhANaM citra caraNA saraNA imaMmi jammaMmi / niapuvakammadinno paI saINaM hi devatva // 81 // ia tIi dabattaNao cittaMmi camakio pamuio a| bhUvo bhaNei bhadde ! kahamevaM jammanibAho ? // 82 // tA jai kahamavi ahamavi havAmi navajuvaNo sudivnnnuu| tA ceva havai juttaM asarisajogaMmi ko Nu rso?|| 83 // evaM bhaNittu suravarasattIi karitu jhatti niarUvaM / devatva divarUvaM vimhiamuiaM kuNai diaN|| 84 / sAmi ! kimimaMti pucchai jAva imA tAva picchai aucchaM / nattheva devabhavaNaM va nimmizra mahatA ucchiA kahama jammA para saINaM Jain Education Intel For Privale & Personal Use Only nelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 teNa maNibhavaNaM // 85 // majjhe ca divamikaM pallaMka ta ca tattha uvavihaM / iMdaM va chattacAmaranADayaparasurasurIvidaM // 86 // jJAnAcAra. suviNa va iMdajAlaM mAyAjAlaM va mohajAlaM vA / kimimaMti vimhiramuhI bhaNiyA sumuhI mahIvaiNA // 87 // mA kappesu // 9 // vikappe raikappe niamaNe mahANappe / tuTThasuro rAyA'haM tuha suhakammeNa iha patto / / 88 // to savaM niacariaM parUviuM so parUbara subhage ! / tumae pamANija kammaM taM ceva tuha tuTuM / / 89 // rano puNa annANaM muhA'bhimANaM ca kiM ca asamANaM / taMpihu tuhappahAra iDiM picchittu gacchihihI // 90 // to harimullasirIe tIe mahimatthamakhilarattIe / narsTa divvaM vihiraM jao camakei sakahi // 91 // aha kuTiassa kannaM dAu mae daMsiraM hi rosaphalaM / viulaM tosaphalaMpi hu takAla ceva daMsemi // 92 // ia gavia caMdubIsareNa ikkassa rAyakumarassa / amarassa va rUveNaM samaI dinnA paDhamakannA // 93 // taddiNarayagIi biiapaharaMmi paraM gahitu so laggaM / maMDai saviDDIe mahussavaM sabao nayare // 94 // teNucchaveNa jagajaNaharisappa-15 saveNa laggavelAe / jAo tesi vivAho kayapaurapasaMsaNucchAho // 95 // aha asuhadivavasao viNiggao uggavisaharo tattha / tihuaNasaMharaNakaro bhayaMkaro jamakarova'varo / / 96 // tannAmasavaNao'vi hu agappakappaMtapavaNau va lahuM / jalanihigo khalabhaliA jaNA asesAvi bhayakali // 97 // taiA bhayasaMbhaMto jalapphalaMto ahiMpi caMpato / ruTeNa teNa daDo varo paviTTho jamamuhami // 98 // taduktam-" anaha pariciMtijai kajaM pariNamai annahA ceva / vihivasayANa jiyANaM muhuttamittaMpi bahuvigdhaM // 99 // " eArisaMmi samae erisa asamaMjase'vi sNjaae| jAyai jaNANa ghidvI veraggaM neva thevaM // 20 // | aisoabharaiNa tao muNiva moNadviemu salbesu / taM divanADayajhuNi sugaMti sammaM nivappamuhA // 201 // ciMtiti taha camakiahiaA avitakkiyaM iI kimimaM / esA asuriMdassa va riddhI ahavA suriMdassa ? // 202 // evaM satvajaNamivi cittami Jain Education Internal 14Glow.jainelibrary.org
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIpa camakimi mahisako / gose durise pesia niara pucchai kimeyati ? // 203 // te avagayavutaMtA nivassa sAhajihaThiaM savaM / to aivimhayalaz2AraNaraNayavaso nivo jAo // 204 // tatto abhimANabharaM aNibhAraM va ujjhiuM raayaa| sammAjia niakannaM punnaM mannai samatthaMti // 205 // puhavIpAlassa nivappavarassa niveNa bhavaNadaviNAI / jAmAuarIIe dinna bahumANao subahuM // 206 // puTTho nANivisiTTho rannA kannANamannadiNi duNDaM / putvabhavaM bhaNai purA imA duve duNha inbhANaM // 207 // dhaNadhaNayanAmayANaM bhajAo synnmaannnnijjaao| dhaNasiri dhaNappahAo juNhapahAucca sasiraviNaM // 208 // do'vi jiNadhammanirayA virayA pAega paavtthaannaao| nANArAhaNaniuNA vihiuvahANAibahumANA // 209 // navara paDhamA kiviNA daviNAivaeNa dumae ahi| kiM bahuNA bhAveNaM na dei dANaM muNINapi // 210 // kiMtu kiviNatteNaM niagehasamAgayANa EC sAhUNaM / anne dAhiMti bahuM nAhaM dAhI sahattheNaM // 211 // yugmaM / ia ciMtia anbhuTia bahubhati AyaraM ca daMsaMtI / saMta bahupi sAraM thokyaraM ceva payaDatI / / 212 // jaha maharisINa doso yovo'vi na laggae tahA dijjai / suddhaM supattadANaM aNuaMpi aNaMtaphalaheU // 213 // ia jaMpatI vAria niaDIi paraM niyahattheNaM / aithovataraM kicivi dei muNINaM maNeNa viNA // 214 // saMtaMpi sA asaMtaM evaM niayaMpi bhaNai pArakaM / suddhaM bhaNai asuddhaM ghirI hu adAgabuddhIe // 215 // ia tIi sAviAivi dhammaparAevi duddharaM baddhaM / bhogatarAyakammaM phalaM khu kiviNa taNassa imaM // 216 // hI hI mUDhA jIvA jiNadhamma nimmalaMpi lahiUNaM / asamaM nasavittIe attANaM haMna mailaMti // 217 // bIA udAracittA supattadANeNa suddhabhAveNa / baMdhai suhabhogaphalaM jIvA hi vicittaparigAmA // 228 // te do'vi devaloe pattA devatta geNa mariUNaM / navaraM paDhamA jAyA kivisiyANaM vimANami // 219 / / tato caitu jAyA puttIo tujza pemaatiio| nianiakamma baseNa duNhaM khalu Sain Education National Bl
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 erisaM jAyaM // 220 // to pucchai puhavivaI sAmia ! sAhesu amha saMdehaM / kamma ubakkamo vA pahANamiha hoi jIvANaM ? jJAnAcAra.2 // 221 // nANI muNI payaMi naravai ! duNhapi ittha tullattaM / kathavi kammaM katthavi uvakkamo hoi iha blio||222|| tduktN||10|| "kasthavi jIvo balio katthavi kammAiM TuMti baliAI / jIvarasa ya kammarasa ya putvanibaddhAI verAI // 223 // kammavasA khalu jIvA jIvavasAI kahici kammAI / katthai dhaNio balavaM dhAraNio kA thaI balavaM // 224 // kammaM jaivi jiANaM bhavaM bhamaMtANa dei aidukkhaM / tahavi nihaNei savaM dhammarasa uvakkamo taMpi // 225 // kahamanahA aNaMtA aNaMtabhavasaMciANa'NatANi kammANi nihaNiUNaM saMpattA sAsayaM suvakhaM // 226 // culaNI daDhappahArI kukammakArIvi iha uvkkmo| siddhA gayA ya saggaM cilAitaNao a rohiNio // 227 // tA ceva'NiniharakammakhayahA uvakkamo nicca / dhammatthirahiM kinjai evaM hi ubakkamo balavaM // 228 // taduktam-" sarvakarmasu sadaiva dehinAmudyamaH paramavAndhavo mtH| yaM vinA hRdayavAJchitAnyaho, nApnuvaMti niyataM yadi sthiraaH||229 // " jattha vivihe'vi vihie uvakkame neva sijjhae kjj| kammaM tattha samattha tivvatamamavassa bhuttaI // 230 // vIrajiNo nIakule mallI itthI parikkhinivamaraNaM / taha naMdiseNa addayakumArapaDaNaM ca kammarasA // 231 // avAci ca-" dRgnAzo brahmadatte bharatanRpajayaH sarvanAzazca kRSNe, nIcairgotrAvatArazcaramajinapatermallinAthe'balAtvam / nirvANaM nArade'pi prazamapariNatiH syAccilAtIsute'pi, itthaM kAtmavIrya sphuTamiha jayataH sparddhayA tulyarUpe // 232 // ia kammuvakamANaM suNittu tullattamuTTio raayaa| sammaM dhammauvakkamamaI kukammANi nihaNe // 233 // aha vihiNA mahiMNAho rajjaM jAmAuassa dAUNaM / duhiaduhiAi sahio gahiuM dikkhaM gao mukkhaM // 234 // aha tattha rajasutthaM | kAUNaM patthiyo puhavipAlo / maghavaM va mahiDDIe sakalatto niapuraM patto // 235 // atha zlokAH-itthaM caturthapArArthasyApi in Education int o nal For Privale & Personal use only E ww.jainelibrary.org
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvAdato'bhavat / pRthvIpAlanRpaH zAstreSvamAnabahumAnavAn // 236 // ajJAnAstrANi zAstrANi, zRNvatastasya sAdaram / dhIdharmArAdhane jajJe, kiM hi jJAnAnna sambhavet ? // 237 // darza darza darzaninAM, sa dhrmaansdhrmnnH| samyakaparIkSAvIkSAtaH, prapede dharmamArhatam // 238 // dharma pariNatistasya, kramAjajJe yathA ythaa| tathA tathA zrutajJAnabahumAnaH sma varddhate / / 239 // sa zrutazrutipAThAdau, tathA tanmayatAmadhAt / yathA musphItasaGgItarase'pi viraso'bhavat // 240 // bahuzrutabahumAnopaSTambhaspaSTanA-22 dinA / lekhanodyApanAdyaizcArAdhayAmAsa sa zrutam // 24 // evaM zrutArAdhanena, sAdhanena shivshriyH| sAdhayAmAsa dussAdhamapi duSkarmaNAM kSayam // 242 // zrutArtha bhAvayannuccaizcittaikA grayeNa karhicit / ArUDhaH kSapakazreNi, niHzreNi shivsdmnH||243|| tadaiva kevalAlokaM, lokAlokaprakAzakam / sa lebhe'sya vilebheca, RSiveSaH suparvabhiH // 244 // so'nubhuutsvdRssttaantspssttnaadyupdeshtH| zrutajJAnArAdhanAyAM, sAvadhAnAn vyadhAdahUn // 245 // pratibodhya pratibodhya, pratibodhyAnitIha sH| ciraM vihAravidhinA, vijahAra parampadam // 246 // iti zrutAdau bahumAnamAtrAt, mAtrAvyatItaM kila tadbhave'pi / vibhAvya bhavyAH! phalametadArAdhanAvidhAne prytdhvmuccaiH|| 247 // // iti zrutajJAnArAdhane pRthvIpAlabhUpAlakathA // zrutajJAnAcArAdhanaM ca samyagjJAnAcArAcaraNacAturye satyeva saGgacchate, jJAnAcArazcASTadhA, yadukta zrInizIthabhASyapIThAdau"kAle 1 viNae 2 bahumANe 3 uvahAge 4 taha ya NiNhavaNe 5 / vaMjaNa 6 attha 7 tadubhae 8 aTTaviho nANamAyAro // 1 // " tatra kAle-mUtrapauruSyAM sUtraM paThanIyaM guNanIyaM vA arthapauruSyAM tvarthaH utkAlikazrutAdi vA, kAlikazrutamuttarAdhyayanAcArAG For Private & Personal use only JainEducation Meanw.jainelibrary.org.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAdi divA rAtrau ca prathamacaturthapauruSyoreva, utkAlikaM tu dazavakAlikAdi dRSTivAdazca sarvAsu pauruSISu, kAlikotkAlikaA0 pra0 cAra yorubhayorapyanadhyAyAdhasvAdhyAyakAlo laghupaTIdvayadvayamAnaH, pratyahorAtraM catasraH kAlavelAca parihAryAH / yaduktaM nizIthasUtre ekonaviMzoddezake-'je bhikkhU cAhiM saMjhAhiM sajjhAya karei karataM vA sAijai, taMjahA-putvAe saMjhAe pacchimAe majjhaNhe atthamaNe aDDaratte"tti, nizIthacUrNAvapi 'saMjhAca utti aNudie mUrie majjhaNhe atthamaNe aDaratte, eAsu causu sajjhAyaM na kariti, tathA nizIthasUtre pazcamoddezake'pi vasatimAzritya 'je sapAhuDiaM sijja aNuppavisai aNuppavisaMtaM vA sAi5 jai' atra bhASyam-putaNhe avaraNhe, sUraMmi aNuggae va atyamie / majjhaNhe ia vasahI sesaM kAlaM paDikTThA // 1 // etaccUrNiH-jAsu suttatthaporisivelAsu pAhuDiA kijai sA vAghAimA, chiNNakAle nivAghAimA / 'putvaNhe' gAhA, puSaNhe jA aNuggae mUrie avaraNhe jA atyamie majjhaNhe kAlavelAe atthaporisiudviANa / atra zrIkalpavRttau vyAkhyaivaM5 eteSu kAleSu yasyAM prAbhRtikA kriyate sA vasatiranujJAtA sUtrArthavyAghAtAbhAvAt, zeSe udgatasUryAdau kAle yasyAM prAbhRtikA vidhIyate sA pratiSTA-na kalpate tasyAM vastuM, mUtrArthavyAghAtasaMbhavAt , prAbhRtikA-chagaNalepanAdirUpA / vyavahAravRttAvapyu tam -'causaMjhAsu na kIrai' iti, catatraH sandhyAH tisro rAtrau, tadyathA-asthio mUrye arddharAtre prabhAte ca, caturthI divasama-2 | dhyabhAge, etAsu catasRSvapi svAdhyAyo na kriyate iti, AcaraNayA tu rAtrI dve kAlavele-madhyarAtre rAjyante ca, dine'pi dve| madhyAhe dinAnte ca / kharatarazrIjinadattamUrikRte sahehadolAvalImUtre'pyevamuktam-"cauporisio divaso diNamajhate a duni ghaDiAo / eva rayaNImajjhe aMtami a tAu catAri // 1 // " idamaidaMparya-AgamAbhiprAyeNa sAyamastamite sUrya kAlavelA, AcaraNAnusAreNa tu sUryAstamayAbAga , samyag nirNayaM tu samyagjJAnina evaM vidanti / yadA kAlo-vatsarAdiH For Private & Personal use only // 11 // Jain Education inf onal Pali
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutAdhyayanayogyaH, yaduktaM paJcavastuke-kAlakkameNa pattaM saMvaccharamAiNA u jaM jaMbhi / taM tami ceva dhIro vAijjA so akAlo'yaM // 1 // tivarimapariyAgassa u AyArapakappanAmamajjhayaNaM / cauparisassa ya sammaM sUagaDaM nAma ajjhayaNaM // 2 // atrAcAraprakalpo-nizIthAdhyayanaM / dasakappayavahArA saMvaccharapaNagadikkhiasseva / ThANaM samavAo'vidha aMge te aTThavAsassa ||3||dsvaasss vivAho ikkArasavAsayassa u ime u / khuDDiavimANamAI ajjhayaNA paMca nAyabA // 4 // bArasavAsassa tahA aruNuvavAyAi paMca ajjhayaNA / terasabAsassa tahA uTThANamuAiA cauro // 5 // caudasavAsassa tahA AsIvisabhAvaNaM jiNA viti| paNNarasabAsagassa ya dihovisamAvaNaM taya / / 6 // solasavAsAIsu a ikuttAvaDiesu jahasaMkhaM / cAraNabhAvaNamahasuviNabhAvaNAteanissaggA // 7 // egUgavIsagassa u diTTIvAo duvAlasamamaMga / saMpunadhIsavariso aNuvAI sabasuttassa // 8 // ayamarthaH sarvo''kI vyavahAramUtre'sti yathA-" tivAsapariyAyasta niggaMthassa kappai AyArapakappaM nAma ajjhayaNaM udisitae" ityAdi, evamAgamoktakAlaM mukyA akAle daryAdinA paThanaguNanAdAvAjJAbhaGgaH jJAnAcAravirAdhanAdidoSaiH prAyazcitakAlasvAdhyAyakArItvena prama tatvAd duSTadevatAcchalanAdi ca / tathAhi nizIyabhASyam-"pujAvara saMjhAe majjhaNhe tahaya aDaratrtami / causaMjhA sajjhAyaM jo kugaI ANamAIgi // 1 // loe'vi hoI garihA saMjha (su ugujjhagA Reya vicaraMti / AvAsaga uvaogo AsAso ceva khimAgaM // 2 // kAma suovaogo tapopahANaM agutaraM bhaNioM / paDi sehiaMmi kAle tahAvi khalu kammabaMdhAya // 3 // " loke'pi kAlavela yAM sandhyAvandanavaizvadevatappaNahomAdivAya zAntikakamaivoktaM na svAdhyAyaH, tasya paramatatvAtmakacena duSTavelAyAM niSi vAt , tadAha-cavAri khalu karmANi, sandhyAkAle vivarjayet / AhAraM maithunaM nidrA, svAdhyAya ca vizeSataH // 1 // AhArAta jAyate vyAdhiH, krUragamaya maithunAt / nidrAto JainEducation in Wonal For Privale & Personal Use Only Paw.jainelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 jJAnAcAra. // 12 // dhananAzazca, svAdhyAye maraNaM bhavet // 2 // tataH sandhyAsu svAdhyAye ete sarvajJaputratvamAtmani ravyApayanto'pyetAvadapi na | jAnantIti loke'pi gardA syAt , tathA sandhyAsu svAdhyAyavyagratve sAdhoravazyakArya pratikramaNAdau zrAddhasya devapUjApatikramaNAdAvanupayuktatvaM syAta, tadakaraNe tu tatropayuktacaM nirantarasvAdhyAyakhinnAnAM vizrAmazca tadA syAtAM, tataH zrutapAThAdi | uktakAla eva kArya, vizeSakAraNaistu kAlavyatyaye'pi na doSaH, tathA nizIthAdau anujJAtatvAt / nanu yathA zubhadhyAnaM sarvakAlamapi mokSahetutvenoktaM tathA ki na zrutajJAnamapi ? tasyApi mokSahetutvAt , mokSahetozca kaH kAlaH kazcAkAla: 1, satyam , paraM zubhadhyAnaM sarvadharmakriyAnugaM mAnasika ca, na hi tena kAciddharmakriyA bAdhyate, kintu sarvApi pratyuta poSyate, tena tasya sAvakAlikatvaM yujyate, zrutajJAnaM tu paThanaguNanAdisAdhyaM dvisandhyAvazyakAdivanniyatakAle evocitaM, tasyaiva sarvakAlaM pAThAdyabhyAse'nyAnyapuNyakriyAbAdha eva syAt , na ca tathA yuktam , anyo'nyAvAdhayaiva tAsAmuktatvAd, uktaM ca zrIopaniyuktau-"jogo jogo jiNasAsaNaMmi dukkhakkhayA pauMjato / annunnamabAhAe asavatto hoi kAyavo ||1||"n ca mokSahetutve kAlavibhAgasyAyuktatvamAhAravihArAdInAM sAdhormokSahetutve'pi kAlavibhAgasyoktakhAd, yadAgamaH-'taiAra porisIe, bhattapANaM gavesae / tathA-akAle carasi bhikkhU , kAlaM na paDilehasi / apANaM ca kilAmesi, saMnivesaM ca garihasi // 1 // tathA-vihAro uDubaddhe na vAsAsu, ahavA divA na rAo, ahavA divasao'vi taiAe na sesAsu" iti nizIthacUNo / loke'pyuktam-yAmamadhye na bhoktavyaM, yAmayugmaM nalakUpayet / yAmamadhye rasotpattiyugmAdUrdhva blkssyH||1|| grISmahaimantikAn mAsAnaSTau bhikSurvicAmet / dayArtha sarvajIvAnAM, varSAsvekatra saMvaset // 2 // dAnAdyapi kAle vizeSaphalaM, yata:-pahasaMtagilANesuM AgamagAhIsu taha ya kayaloe / uttarapAraNagaMmi a diNNaM subahupphalaM hoi // 1 // kAle diNNassa // 12 // Jain Education Intern a l For Privale & Personal use only Alainelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheNayassa agyo na tIrae kAuM / taraseva athakkara NAmiarasa givhatayA natyi // 2 // 'paheNayassa'tti pathyadanasya 'athakapaNAmiassa'tti anavasaradattasya / karaculuapANieNavi avasaradiNNa mucchi jiai| pacchA muANa sudari! ghaDasayadiNNeNa kiM teNa ? // 3 // kRSivANijyasevAdyapi kAla eva kRta bahuphalaM, na tvanyathA, uktamapi-"kAlaMmi kIramANa kisikammaM bahuphalaM jahA bhaNioM / ia sabaccia kiriA nianiakAlaMmi kAyadA // 1 // " mantravidyAdisAdhanamapi yathoktakAle eva saphalamanyathA vanarthaheturapi syAt / tadevaM kAle svAdhyAyaH kAryoM, na tvakAle, atra takraghaTadRSTAnto yathAmathurAyAmekaH sAdhuH pAdoSikaM kAlaM gRhItvA'tikrAntAyAmapi pauruSyAM kAlikazrutamanupayogAt paThati, maitaM prAntadevatA chalayediti tahodhArtha zAsanadevatA takraghaTa lAtvA tatpurastAdAbhIrIrUpeNa 'takraM vikrIyate 2' ityudghoSantI gatAgatAni kurvANA tenarSiNA svAdhyAyavyAghAtakartIti bhaNitA-ko'yaM takravikrayakAlaH ?, tayoktam-tavApi ko'yaM kAlikasvAdhyAyakAlaH ?, tataH sAdhurupayukto mithyAduSkRtaM dadau / iti vyAkhyAtaH prathamaH kAlAcAraH 1 // tathA vinayo-gurorjJAninAM jJAnAbhyAsinAM jJAnasya jJAnopakaraNAnAM ca pustakapRSThakapatrapaTTikAkaparikAsthApanikAulikATippanakadastarikAdInAM sarvazkArairAzAtanAvarjanabhaktyAdiryathAI kAryaH, AzAtanAbhedAzcAsmatkRtazrAddhavidhisatteyAH / tatra gurorjJAninAM ca vyaktyA vinayo'bhyu thAnAsanadAnaniSadyAdaNDakagrahaNapAdadhAvana vizrAmaNAvandanAdezakaraNazuzrUSaNAdirUpaH, yadArSam-"abbhuTTANaMjalikaraNa, tahevAsaNadAyaNaM / gurubhatti bhAvasusmusA, viNao esa viaahiyo||1|| tathA-nI sirja gaI ThANaM, nIaMca AsaNANi AnIaMca pAe vaMdijA, nIaMkujjA ya aMjaliM // 2 // 'bhAvasusmusa'tti bhAvena zuzrUSA-tadAdezaM prati zrotumicchA paryupAsanA veti zrIuttarAdhyayanavRttI vyAkhyAtaM, zrIdazavakAlikavRttau tu zuzrUSaNAvinaya eva dazadhaivaM prAktana phaharAyapahArahAramaharahasa para Jain Education int o nal For Private & Personal use only Haiww.jainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 jJAnAcAra. // 13 // gAthAbhirdarzita:- " sussUsaNA aNAsAyaNA ya viNao a daMsage duviho / daMsaNaguNAhie kajai su sunAviNao // 1 // sakkAra 1 bhuTTA 2 sammANAz''saNaabhiggaho 4 taha ya / AsaNaaNuppayANaM 5 ki. kammaM 6 aMjaligahA a 7 // 1 // iMtassa'NugacchaNayA 8 Thiassa taha pajjuvAsaNA 9 bhaNiyA / gacchatANuvayaNaM 10 eso susmRsaNAviNao // 2 // " iha sarakAraH - stavanandanAdiH sanmAno vastrAdipUjanaM AsanAbhigrahaH - tiSThata AdareNAsanAna manapUrvakamupazatAtreti bhaganaM, AsanAnupradAnam - Asanasya sthAnAtsthAnAntarasaJcAraNam / eSa zuzrUSaNAvinaya upacAravina yo'pyantarbhavati, upacAra vinayazca zrIdazavaikAlikavRttau prAktanagAthAbhiH saptadhaivamuktaH - " anbhAsa'cchaNa 1 chaMdANuvattaNaM 2 kayapaDiki 3 taha ya / kAria - nimittakaraNaM 4 dukkhattagavesaNA taha ya 5 // 1 // taha desakAlajANaNa 6 savattheSu taha aNumI bhaNiA / uvayArio u faro eso bhaNio samAseNaM // 2 // " AdezAdyarthinA nityaM guroH samIpe AsitavyaM 1 chaMdo'nuvarttanIyaM 2 kRtapratikRtirnAma kRte bhaktAdinopacAre prasannA guravaH pratikRtiM pratyupakAraM sUtrAdidAnataH kariSyanti, na nAma nirjjaraiveti bhaktAdidAne yatitavya 3 zrutaM prApito'hamaneneti zrataprApaNAdikaM kAryaM nimittaM kRtvA viziSya vinaye varttitavyaM, tadarthamanuSThAnaM ca karttavyaM 4 duHkhArttasya gaveSaNamauSadhAdeH, pIDitasyopakArakaraNamityarthaH 5 avasarajJAnaM 6 savvAnukUlyaM ca 7 // jJAnAbhyAsinAM vinayaH samyak zodhitapustakAdyarpaNasutrArthaparipATImadAnAhAropAzrayAdyupaSTambhanAdiH / jJAnasya vinayaH zraddhAnamupadhAnAdividhinA sUtrArthagrahaNAbhyAsau vidhinA parasya sUtrAthamadAnaM taduktArthAnAM samyagbhAvanA taduktAnusAreNa samyag anuSThAnakaraNaM svayaM paraiNa vA pustakeSu lekhanaM karpUrAdibhirabhyarcana jJAnArAdhanArtha paJcamyAditapastapanaM tadudyApanakaraNaM cetyAdi, ukta hi - " nANaM sikkha nANaM guNei nANeNa kuNai kiJcAI / nANI navaM na Jain Education national 2222228989898989898 vinaya svarUpam // 13 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdhai nANaviNIo havai tamhA // 1 // " jJAnopakaraNAnAM vinayaH pustakAdInAM navyAnAM vidhApanaM lekhanaM zodhanapRSThakaveSTanakadavarakAdiviziSTataratadupaskarakAraNaM vinaSTAnAM samAracanaM karpUrapaTTakUlAdibhista pUjanamityAdi, yataH-"astaM prayAteSu jinezvareSu, sarveSu vizvatrayabhAskareSu / vidhIyate sampati pustakAkhyadIpaH padArtheSvakRzaH prkaashH||1||||"vinyo Rhi loke lokottare'pi sarvatrAvandhyaM sarvArthasiddhisAdhanam, Aha ca-" viNao Avahai siriM lahai viNIo jasaM ca kittiM ca / na kayAi dukhiNIo sakaja siddhi samANei // 1 // " dRzyante ca sevakAH ziSyAH putrAH snuSAzca suvinItAH svasvAmipadavIM prApnuvanto durvinItAzca tadvaiparItyaM, gomahiSIRSabhaturagAdyAH pazavo'pi durvinItA bandhanatADanAdiklezamanu bhavanti suvinItAstu tatkleza vinA sukhAsikAM pUjAdi ca / vinayazca vidyAvivekaudAryagAmbhIryacAturyadhairyaprasiddhimatiSThAdiguKNAnAM mUlabhUtaH, tasmin satyeva pAyasteSAM sambhavAd asati cAsambhavAt , tadabhyadhAyi-"khetI suhANa mUlaM koho mUla duhANa sayalANaM / viNao guNANa mUlaM mANo mUlaM aNatthANaM // 1 // " dharmasyApi ca mUlaM vinaya eva, yataH-" viNao KI sAsage mUlaM, viNIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa, kao dhammo ko tavo ? // 1 // " SaSThe'Gge'pi sahasraparivAra parivrAjakamukhyavyAsaputrazukabhaTTArakeNa zaucamUlaM svadharma grAhitasya saugandhikApurIvAsisudarzanazreSThinaH pratibodhArtha zrInemijinadIkSitasahasraziSyapariTatacaturdazapUrvithAvaccAputrAcAryavaco yathA-'mudasaNA! viNayamUle dhamme pannatte" iti, vinayazca prAyaH satyakRterava syAt , suvarNasyeva sarvadhAtuSvapi, taduktam-" ko kuvalayANa gandhaM karei mahurattaNaM ca ucchRNaM / lIlA varahatthoNaM viNaya ca kulappamUANaM ? // 1 // kenAjitAni nayanAni mRgAGganAnAM, ko vA karoti rucirAGgaruhAn mayUrAn / KA kathotpaleSu dalasazcayamAtanoti, ko vA karoti vinayaM kuchaje pussu ? // 2 // " zrutajJAnArthinA ca viziSya gurvAdivinaye Jan E For Private & Personal use only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 jJAnAcAra. // 14 // iraharaharahahahaharaharamara pravartitavyaM, yataH-" jJAnAmRtaM guroH kuupaadaadaatumtlspRshH| dhatte vinaya evAyaM, pAdAvarttapragalbhatAm // 1 // tathAviNayA nANaM nANAo daMsaNaM daMsaNAo caraNaMpi / caraNAhiMto mukkho muvakhe sukkhaM aNAbAhaM // 1 // " vinayapUrvameva ca gRhItaM zrutaM sadyaH samyak phalapradaM bhavati, na tvanyathA, atra jJAtamidam rAjagRhanagare zreNikanRpo'nyadA zrIvIramukhajJAtasatItvanirNayAdiguNatuSTazcellaNAdevImAcaSTa-kaM tavAnyarAjJIbhyo vizitaraM prasAdaM sampAdayAmi ?, tayoktam-ekastambhaM me prAsAdaM kAraya, rAjJA tadarthamabhayakumAra AdiSTaH, tena varddhakaya AjJaptAH, te tadyogyaviziSTakApThArthamaTavyAM bhramantaH sulakSaNaM bahalacchAyamabhraMlihaM puSpitaM phalitaM mahAzAkhaM mahAskandhamekaM mahAmaM / dRSTavA hRSTAH, cintayAzcakrire ca-nUnamayaM sadaivatastaruH, yataH-" yAdRzaM tAdRzamapi, sthAnaM nirdaivataM nahi / kiM punarlakSaNopetA, mahIyAMso mahIrahAH ? // 1 // " tatastacchede mA'smatsvAmino vighno bhUditi tadadhiSThAyakArAdhanArthamu poSya taddine gandhadhRpamAlyAdibhiradhivAsya svasthAne gatAH, tadbhaktyA tuSTastadadhiSThAyakasuro rAtrI sAkSAdbhayAbhayakumArAyAbhidadhe-ahaM sarvartukapuSpaphalamamaNDitanandanopamAnavanakhaNDabhUSitaM paritaH prAkAraparikSiptamekastambhaM prAsAdaM kariSyAmi, madbhavanoparistharataharayaM na chedyaH, abhayena tathA pratipanne vyantaro'pyacintyazaktiH sadya eva yathoktaM taM vidadhe, yataH-"adhikAH kiGkarebhyo'pi, vAgbaddhA devayonayaH / " rAjApi kevalasaudhArthI tAdRgvanakhaNDamaNDitaM taddaSTvA kSIrapANe prakrAnte zarkarAyogaM mene, tatastatra nRpAdiSTA cellaNA padmAdapadma padmeva sakalakAlaM lIlAyate sma, anyadA tatpuravAsinyA ekasyA mAtaGgyA akAle Amraphaladohada utpede, vidyAsiddhasya svapatyuzcellaNopavanAttadAnayanAya sA sanirbandhamabhidadhe, so'pi nRpAza bibhyadapyavanAmanyA vidya vi0 zre kathA // 24 // Jain Education ltional For Private & Personal use only Ayww.jainelibrary.org
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA''mrazAkhAM namayitvA yathecchamAmrANi gRhItvonnAmanyA vidyayA zAkhAM pazcAdunamayya ca stenanAzaM naMSTvA gRhe yAti, tadAha-"na kiM kuryAna kiM dadyAta, strIbhirabhyarthito naraH? / anazvA yatra heSante, ziro'parvaNi muNDitam // 1||"praatcellnnyaa sahakArataru lUnaphalaM dRSTvA rAjJo jJApita, rAjJA cAbhayAya bhaNitaM-yasyezI zaktiH so'ntaHpure'pi viplavaM kuryAditi taM saptAhAntaH sphuTIkuru, no cettava cauradaNDaH, abhayastathA pratipadya stenaM sarvato'pyanveSamANaH kvAni nAgarikAdibahusamudAye milite bRhatkumArIkathAkathana dhiyA taM stenaM sphuTIcakAra / tadyathA-vasantapure nirddhanajIrNazreSThimutA bRhatkumArI surUpA smarArthi puSpANyanvahaM caurayanyekadA''rAmikeNa dhRtA, tadrUpAt kSubdhena prArthitA mAha-kumAryasmyaspRzyA, yataH-" aspRzyA gotrajA varNAdhikA pravrajitA tathA / nASTau gamyAH kumArI ca, mitrraajgurustriyH||1||" tenoktam-tahI DhayA tvayA pUrva matyA AgamyaM, sA tathA svIkRtya gRhe prAptA, kramAd UDhA nizi svapatijJoktau patyA'numatA nirgatA, svarNaratnAbharaNA payi caurai ruddhA, sadbhAvoktau satyasandheyaM valamAnA'nuluNTayiSyate iti muktA, puraH kSurakSAmarakSasA ruddhA,tathaiva muktAmAlikamupetA, ativismitena tena mAtRvatlaNatA muktAca,vyAghuTantI tathaiva rakSasA cauraizca muktA, samyaguktyA patyurmAnyA jajJe, iti kayAM kathayitvA abhayo janAn papraccha-he janA ! eSu kazcaturyu duSkarakArakaH ?, tAlubhiH poce-patiH, kSudhAturai rakSaH , jArairmAlikaH, cUtacaureNa tu cauraH, sa tadaivAbhayena dhRtvA pRSTaH sadbhAvaM poce, tathApi rAjJA ruSTena vadhAdeze datte abhayenoktam-etasmAdvidyAdvayamapUrvaM pUrva gRhyatAM tadanu yathArha kArya, yataH"bAlAdapi hitaM grAhyamamedhyAdapi kAzcanam / nIcAdapyuttamA vidyA, strIratnaM duSkulAdapi // 1 // " tato rAjA siMhAsanastha eva mAtaGgaM pura upavezyonAmanyavanAmanIrUpaM vidyAdvayaM paThitumArebhe, paraM bahuvAraM pAThe'pi yadA hRdi kathamapi na tiSThati Jain Education Inten For Privale & Personal use only R ainelibrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 tadA kruddho dhAtrIdhavaH, kiM re mayyapi kUTaM kuruSe ? iti tamatarjayata, tadAnImabhayo'bhyadhatta-deva ! vinaya vinA vidyA na jJAnAcAra. sphurati, tadena siMhAsane upavezya svayamajhaliM badhdhvA bhuvi nivizyatAM, "pAgAtmA vinaye yojyastato vidyAM tu zikSate / // 15 // G yadvidyA vinayAdeva, varddhate vallivajalAt // 1 // " iti nItizAstraM smarannRpo'pi vidyArthI tathA cakre, tataste sapadi hRdi likhite iva sthite, vidyAgurutvAcauro'pi rAjJA muktaH satkRtazca, tasmAdvinayapUrvakaM zrutAdhyayanAdi vidheyamiti // vyAkhyAto dvitIyo vinyaacaarH||2|| Pe tathA-zrutArthinA gurvAdiSu bahumAnaH kAryaH, bahumAnazca abhyantaraH prItipratibandhaH, tasmin sati hi gurvAdInAmekAntena chando'nuvRttiguNagrahaNadoSAcchAdanAbhyudayacintanAdhera kuryAda, taddodyAyAM ca svalpAyAmapi svayamatyantaM yate, tadabhyudaye cA tyantaM hRSyati, vinayastu prAguktabAyopacArabhaktirUpaH, tasmiMzca sati bahumAnaH syAdvA navA, bahumAna vinA ca kiM vinayena RebahunA'pi ?, jI vinA ki dehena ? vittaM vinA kiM gehena ? na vinA kimAnanena ? dAnaM vinA kiM mAnanena ? gandhaM vinA kiM kusumena ? raGgaM binA kiM kuGkamena ? nIraM vinA phi sarovareNa ? dAnaM vinA kiM kareNa ? pratimAM vinA kiM vihAreNa ? | R nAyakamaNi binA kiM hAraNa ?, tasmAdvinayAdahumAnasya prAdhAnya, tata eva ca vinayAcArAdvahumAnAcAraH pRthguktH| zrutArthinA cobhayamAzrayaNIyaM, yatparamArSam-" nihAvigahAparivajjiehiM guttauha paMjaliuDe hiM / bhattibahumANapurva upauttehiM suavaM // 1 // viNaoNaehiM kayapaMjalIhiM chaMdamaNuattamANehiM / ArAhio gurujaNo suaM bahuviha lahuM dei // 2 // " vinayabahu- ba. mA0 R mAnayozcaturbhaGgI yathA-kasyacid vinayo na tu bahumAnaH zrInemijinaM pati vAsudevaputrasya pAlakasyevara kasyacidvahumAno na svarUpam Ratu vinayaH grAmbasyevara kasyacid dvAvapi gautamasyeva zrIvIrajinaM prati3 kasyacinnako'pi kapilAkAlazaukarikAderiva 4bahumAnaM // 15 // Fer Private & Personal Use Only Jain Education a tional www.ainelibrary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinA bahunA'pi vinayena gRhItA vidyA phalAdAna svAt / bahumAne sati tu svayenApi vinayena phalanavA syAt, zrIgautamapRcchAyAmayuktam - " vijjA vinnANaM vA micchAvigaraNa givhiDaM jo u / amanna AyariyaM sA vijJA niSphalA tassa // 1 // bahu mannai AyariyaM vigavasamaggo gugehiM saMjuto / ia jA gahiA vijjA sA saphalA hoi logaMmi // 2 // " atra naimittikadvayanidarzanam - tadyathA - ekasya siddhaputrasya dvau ziSyau, dvApi niyamatityAdi kurutaH paraM gudAvekasya samyag bahumAno'nyasya tu na tathA, dvAvapyaSTAGganimittaM zikSitau tatkuzalau jAtau anyadA tau tRgakASThArtha jagmatuH mArge padasaGkramaM dRSTavakenoktam agre hattI yAti, anyeno kam iyaM hastinI natu hastI, sA'pi vAme'kSiga kANA, tasyAM strIpuMsAvArUDhau svaH, strI ca gurviNyAsannaprasavA raktavastraparidhAnA ca sA ca sadyaH putraM prasaviSyate, dvitIyenoktam- kimeva sambaddhaM bhASase ?, tenoktam --' jJAnaM pratyayasAra' mityagre sarva jJAsyate, tatastau yAvatkiyatIM bhuvaM gatau tAvatsarvaM tathaiva dRSTaM striyAH prasavamavanahetunA valligahanAntaH sthitatvena zIghraM militatvAt yAvattatra kSaNaM sthitau tAvattayA putraH prasUtaH, tataH kathamanena etAvajjJAtamiti dvitIyo vismitaH / kimapi yayA na jJAta iti khinnazca / tadanu tau nadyAstIre gatau, tadaikA vRddhA jalamAhartuM ta gatA, tasyAzraputro videze gato bahudinebhyo'yAni nAyAtIti tathA tau pRSTau -kadA mama putraH sameSyati ?, evaM pRcchantyA eva ca tasyAH zIrSAd ghaTaH patito bhanava, tadaikena mandabuddhinoktam tajjAeNa ya tajjAyaM, taNNibhega ya taNibhaM / tAveNa ya tArUtraM, sarisaM sariseNa niddise // 1 // iti nimittazAstroktyanusAreNa tava putro mRtaH, anyenoktam - maitraM vAdI, gRhe AgataH, yAhi vRddhe ! zIva svagehe, mA mudhA paptaH sandehe, sA pramuditA tvaritameva gRhe gatA, dRSTaH putraH saranehaM mifear | sarat fast yAvadgurupArzve Agatau tAvadvayA bahu dravyaM dhautikayugalaM ca gRhItvA''gala avitathanimittavAdI Jain Education Intional pharus Neww.jainelibrary.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 jnyaanaacaar||16|| satkRtaH, dvitIyo guruM prati ruSTaH sannAcaSTa-nirupamajJAnadRzA sarva vidanto'pi bhavAdRzA api suvinItayorapi svaziSyayoyadyevamantaraM kurvanti tadA kiM kasya kathyate ?, kasyAgre caitadupAlambhamadAnamapi prathyate?, yadyamRtAMzorapyaGgAradRSTiH sahasrAMzorapi tamaHsRSTiH daivatatarorapi dAridyakathA candanatarorapi durgandhaprathA amRtAdapi viSAvegodrekaH sajjanAdapi daurjanyAtirekaH sadyAdapi mAndhasambhavaH pAnIyAdapi ca pradIpanaprabhavaH syAttadA kasya doSo dIyate ?, guruNoktaM-kasmAdevaM brUSe ?, na hi mayA tvaM vidyApradAnAmnAyakathanAdau kApi vaJcito'si, tenoktam-tahi kathamanena mArge hastinyAdisvarUpaM samyaga jJAtaM na tu mayA ?, guru gau-haho sadbuddhe ! kathaya kathaM tvayedaM samyag viditaM ?, so'pyUce-tava prasAdAdeva tathA tathA'bhijJAnavimarzAdinA, tatra hastinI kAyikyabhijJAnena vAmAkSikANatvaM dakSiNata evAntarA'ntarA mukhaM prakSipya tRNabhakSaNena, strIpuMsau kAyikyabhijJAnenaiva, AsannaprasavatvaM hastadvayAvaSTambhotthAnena, tarulagnatantubhiH paridhAnavasvaraya raktatvaM, putrotpattisambhavaH striyA dakSiNacaraNagauravasya mArga jJAyamAnatvena / vRddhAputrasya gRhAgamanaM tu ghaTasya bhUmerUtpannasya bhUme milnen| tadapratimapratibhApramuditena guruNA nyagadyata dvitIya:vatsa ! vividhavinayakaraNe'pi tava mayi tAgU bahumAno na, etasya tu samyag bahumAnaH, vainayikIbuddhizca samyagbahumAnagarbhavinayAdeva sphurati, tato mamAtra na kazciddoSaH // iti vinayabahutve'pi bhumaanaabhumaandRssttaantH|| svalpe'pi vinaye bahumAnena phalaprAptau dRSTAnto yathA-kApi girinirjhare zivamUrtiH sapratyayA, tAM dvijaH zucizcandanapuSpAyaibahubhaktyArcati, pulindrastu dhanuHzaravyagraikakarazcaraNena prAktanapUjAmapAsya nirupacAraM gaNDUSajalenAcchoTya bilvapatrairarcati, zivazca maugdhyAttAgvinayaM kartumajAnAnasya tasya hArdabahumAnAdeva tuSTaratena saha kuzalapraznAdyAlApaM kurute, dvijo'nyadA tadRSTvA ruSTa- stvamapIdRza eva nIco'sIti zivamupAlabdhavAn , zivo'vAdId-eSa mayi dRDhamanuraktaH, prAtastvamapi svayaM jJAsyasi, dvija ba. si0 yA 16 // Jain Education Inclonal For Private & Personal use only No. NAw.jainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ stadavajJAya gRhaM gataH, prAtaH ziva eka svacakSustakhanya tarathau, dvijastathA taM dRSTvA kizcitkhedaM kRtvA sthitaH, pulindastu atyantaM dUno bhallyA svacakSuru khAya zivAya dadau, sa ca tuSTastaramai cakSU rAjya ca mdde| hAIbahumAnenaiva hi guravo devAdayazca tuSyanti, jinastutAvapyuktam-"tumamacchIhiM na dIsasi nArAhijjasi pbhRapuuaae| kiMtu gurubhattirAeNa vayaNaparipAlaNeNaM ca // 1 // " tad dRSTvA dvijo'pi citta cA cakre iti bahamAnAbahumAnayoH phala vibhAvya vivekinA gurvAdInAM samyaga| bahumAne yatanIyamiti vyAkhyAtastRtIyo bhumaanaacaarH3|| tathA zrutArthinopadhAnaM yathAvidhi vidheya, upadhAnaM ca zrutArAdhanArtha yathoddiSTastapovizeSaH, upa-samIpe dhIyate-kriyate sUtrAdikaM yena tapasA tadupadhAnamiti vyutpatteH, tacca sAdhUnAmAvazyakAdizrutArAdhanArthamAgADhAnAgADhayogarUpaM siddhAntAvirodhi svasvasAmAcAryanusAreNa jJeyaM, zrAddhAnAM tu zrImahAnizIthAdyAgamoktaM pazcaparameSThinamaskArAdisUtrArAdhanArthamupadhAnapaTa pratItameva, sAdhUnAM yogodahanaM vinA yathA siddhAntavAcanabhaNanAdi na zuddha yati tathopadhAnatapo vinA zrAddhAnAmapi namaskArAdisUtrabhaNanaguNanAdi na zudhyati, yaduktaM zrImahAnizIthe akAlAvinayAba humAnAnupadhAnAdhaSTavidhajJAnakuzIlAnAM madhye'nupadhAnakuzIlasya mahAdoSatvaM, yathA- aDhaNhaMpi eANa goamA ! je kei aNuvahANeNaM supasatthaM nANamahIaMti ajjhAvayaMti vA ahIaMte vA ajjhAvayaMte vA samaNujANaMti teNaM mahApAvakammA mahatIM mupasatthanANassAsAyaNaM pakuvaM ta, se bhayavaM ! jai evaM tA kiM paMcamaMgalassa NaM uvahANaM kAyatvaM ?, 'paDhamaM nANaM tao dayA' dayAe asahajagajjIvapANabhUasattANaM attasamadarisittaM jAva sabuttamasokkhaMti tA sabamevenaM nANAo papattijA jAva goyamA ! imAe vihIe paMcamaMgalassa NaM viNaovahANaM kAyavaM taMjahA-supasatthe ceva tihikaraNamuhuttaNakhatta Fsx Pivate Personal use only Sain Education Info F inelibrary.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 jJAnAcAra // 17 // jogalaggasasIvale vippamukajAyAimayAsaMkeNa saMjAyasaddhAsaMvegasutivataramahaMtullasaMtasuhajjhavasAyANugayabhattIbahumANapurva NiNNiANaduvAlasabhattaThieNaM ceiAlae jaMtuvirahiogAse jAva navanavasaMvegasamucchalantasaAyavahalaghaNanirantaraacintaparamasuhapariNAmavisesullAsiajAva daDhayarantakaraNeNaM jAva pazcamaGgalamahAsuakkhaMghassa paMcajjhayaNaegacUlAparikkhittassa pavarapavayaNadevayAhiDiassa tipadaparicchinnegAlAvagasattakharaparimANaM aNaMtagamapajjavatthapasAhagaM savamahAmaMtapavaravijjANaM paraM bIabhUyaM 'namo arihaMtANaM' ti paDhamajjhayaNaM ahijjeaba, taddiahe a AyaMbileNaM pAreaI, taheva bIadige jAva dupadaparicchinnegAlAvagapaMcakkharaparimANaM 'namo siddhANaM' ti bIamajjhayaNaM AyaMbileNaM ahijjeavaM, evaM jAya paMcamajjhayaNaM paMcamadiNe AyabileNaM, jAva tiAlAvagatittIsAvaraparimANaM ' eso paMcanamukkAro' ityAdicUlaM chahasattaTTamadiNe AyaMbilehiM ahijjeavaM, jAva aTThamabhattaNaM samaNujANAviUNaM jAva avadhAreyavaM" ityAdi / " to iriAvahi ahijae, se bhaya ! kayarAe vihIe ?, goyamA ! jahA NaM paMcamaMgalamahAsuakkhaMdha, evaM sakasthaya egaTThamabatIsAe AyaMbilehiM / arahaMtatthaya egeNaM ca uttheNaM tihiM AyaMbilehiM ca / cauvIsasthaya egeNaM chaTheNaM egeNaM cauttheNaM paNavIsAra AyaMbilehiM / nANatthaya egeNaM cautyeNa paMcahiM AyaMbilehiM " ityAdi / tao sohaNe tihikaraNamuhutanakhatajogasasIbale jahAsa tAe jagagurUNaM saMpAiapUokyAreNa paDilAbhiasAhuvaggeNa ya jAba guruNA saddhiM sAhusAhuNisAhammiaasesaMbaMdhuvaggapariarieNaM ceva paDhamaM ceie vaMdiavve, tayaNaMtaraM ca guNar3e sAhuNo a tahA sAhammiajaNassa NaM jahAsattIe paNAmAijAegaM sumahagyayama uacokkhavatthappayANAiNA vA mahAsammANo kAyadyo jAva guruNA dhammadesaNaM kAyacaM, tao paramasaddhAsaMvegaparaM AjammAbhiggaraM ca dAyavaM, jAva tae ajappabhiI jAvajIvaM tikAliaM ceie vaMdiabve jAva.abhimaMtiAo satta gaMdhamuTThIo tassuttamaGge nitthAragapArago upadhAna svarUpam // 17 // JainEducation Intetball For Private & Personal use only RMr.jainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavijAsitti uccoramANeNaM ghi (khi) ttavAo jAva caudiiNapi samaNasaMgheNaM jAva gaMdhamuTThIo ghi (khi) tavAo, tao jagagurUNaM jiNiMdANaM pUekadesAo gaMdhahAmilANasiamalladAmaM gahAya sahattheNa ubhayavadhesumArovayamANeNaM guruNA evaM bhANibhavaM / agratastapopabahaNAdi / se bhayavaM ! kiM jahA paMcamaMgalaM tahA sAmAiAiamasesapi suanANamahijiavaM?, goamA ! tahA ceva viNaovahANeNamahIeavaM, Naparamahi jaNiukAmehiM aTTavihaM ceva nANAyAraM savapayatteNaM kAlAI rakkhijA, anahA mahayAsAyaNatti, aNNaM ca-duvAlasaMgassa suanANassa paDhamacarimajAmaahannisamajjhayaNajjhAvaNaM ca paMcamaMgalassa solasaddhajAmizra, annaMca-paMcamaMgalaM kayasAmAie vA akayasAmAie yA ahIe, sAmAiamAIaMtu suraM cattAraMbhaparigahe jAva jIvaM kayasAmAie ahijjei, Na uNaM sAraMbhapariggahe akapasAmAie. jahA paMcamaMgalassa AlAvage 2 AyaMbilaM tahA sakkatthaRAyAisuvi, duvAlasaMgassa puNa suanANasa uddesagajjhayaNemu / se bhaya ! sudukkaraM paMcamaMgalamahAsuakhaMdhassa viNaovahANaM paNataM, mahaI a esA niaMtaNA kahaM bAlehi kanjai ?, goyamA ! je NaM keI na icchi jA evaM niaMtaNaM aviNaovahANeNaM ceva paMcamaMgalAisuanANamahijjei vA ajjhAvei vA ajjhAvayamANassa vA aNunnaM pAvei se gaM na bhavijjA viadhamme jAva gurU, se NaM R AsAijAaIANAgayavaTTamANe titthayara AsAijjA suyanANaM jAva aNaMtasaMsArasAgaramAhiMDamANassa jAva suciraM niaMtaNA, jo puNa evaM vihiM phAsijjA noNaM maNayapi aiarijAjahucavihAgaNaM ceva paMcamaMgalappabhiisuanANassa viNaovahANaM karijA se NaM gomA ! no hIlijA suttaM jAva na labhijA puNo puNo bhavacArage gabbhavAsAiaM aNegahA jaMtaNaMti, NavaraM gomA ! je NaM vAle jAva avinAyapuNNapAvANaM visese tAva NaM se paMcamaMgalassa NaM goyamA ! egateNa aoge, Na tassa paMcamaMgalamahAsu8 akkhaMdhassa egamavi AlAvagaM dAvaM, jao aNAibhavaMtarasamajiAmuhakammarAsidahaNaTAmiNaM labhittA NaM na bAle sammamArA JainEducation Intertal lainedbrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 jJAnAcAra. // 18 // Xiang Bu Gong Shi hijjA lahuttaM ca ANe, tA tassa kevalaM dhammakahAe goyamA ! bhattI samupAijjai, taA nAUNaM piadhammaM daDhadhammaM bhatijutaM tAhe jAvaiaM paccakkhANaM nidAhe samasyo bhavai tAvaiaM kArAvijjai, rAIbhoaNaM ca duvihaM tiviheNa caudhiheNa vA jahA~sattIe paJccakkhAvijjai, goyamA ! NaM paNayAlAe namukArasahiANaM cautthaM cauvIsAe porisIhiM bArasahiM purimaDahiM dasahi ahiM chahiM niviiehiM cahiM egaThANagehiM dohiM AyaMbilehiM egeNaM muddhacchAyaMbileNaM, adyAvArattAe (aTTa) roddajjhANavigahAvirahiara sajjhAe egacittarasa egamevAyaMbilaM mAsakhamaNaM visesijjA, tao a jAvaiaM tavovahANagaM vIsamaMto karijjA tAvaiaM aNugaNeUNa jAhe jANijjA - jahA NaM ittiabhitteNaM tavovahANeNaM paMcamaMgalassa jogIbhUo tAhe Autto paDhijjA, na aNNahatti se bhayavaM ! pabhUaM kAlAikamaM eaM jai kajjai avaMtarAle paMcattamuvagacche tao namukAravirahie kahaM muttipadaM sAdhijjA ?, gomA ! samayaM caiva suttovacAranimitteNaM asaDhabhAvattAe jahAsattIe kiMci tavamArabhijjA taMsamayameva tadahI asutobhayaM daTTa, jao NaM so taM paMcanamukAraM suttatthobhayaM na avihIe givhe, kiMtu tahA givhe jahA bhavaMtaraiyuMpi Na viSpaNasse, eajjhavasAyattAe rAhago bhavijjA, se bhayavaM ! jeNa uNa annesimahIyamANANaM suAvaraNakhaovasameNa kannahADittaNeNaM paMcamaMgalamahiaM bhavijjA sesvia kiM tavovahANaM karijjA ?, goamA ! karijjA, se bhayavaM ! keNaM aTTheNaM ?, goamA ! sulabhabohilAbhanimitteNaM, evaM ant amANe nANakusIle Nee " iti // nanu zrI Avazyake namaskArasya sAmAyikAGgatayA bhaNitasya mahAnizIthe mahAzrutastvaM bhaNyamAnaM kathaM yuktama ?, ucyate, yathA AvazyakamathamAdhyayananiryuktau pRthagadhikRtaM sAmAdhikaM pRthagadhyayanamucyate, tadeva caturthAdhyayane pratikramaNAkhye pratikramaNasUtraikadezatayA dRzyate ' iANi suttANugamo jAva imaM ca taM suttaM ' karemi bhaMte ' ityAdi taccUrNivacanAt evaM namaskAro'pi yadA sAmAyikAdau bhaNyate tadA sAmAyikA, yadA tu zayanAsananirjarAkAryAdau Jain Education Internal upadhAna svarUpam // 18 // v.jainelibrary.org
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthak smaryate tadA'nyaH zrutaskandhaH, mahAnizIthasya cAnyazrutebhyo viziSTatarazrutatvaM dRzyate, tadyogasya saMlagnapazcacatvAriMzadAcAmAmlarUpasyAgADhasyAnyayogebhyo dustapataporUpatvenotkRSTatvAt / evaM satyapi ye mahAnizIthasya prAmANyaM na manyante na vidmarateSAM kA gatiH? , zrutApalApasya mahApApahetutvAt, na ca tasya zrutatvameva sandigdhamiti mugdhabuddhibhirabhidheyaM, nandisUtrapAkSikasUtrAdau ' nisIha mahAnisIha miti sAkSAttasyoktatvAta, na cedaM tanna bhavatItyapi vAcyaM, tathA sati zrIAcArAgaupapAtikAdigranthAnAmadhyadhunA vartamAnAnAM nandisUtrAdyuktebhyo'nyatvapasaGgo dunivAraH, evaM cAsamIkSyabhASaNena AzAtanAkAriNAM jinAdiSvapi yattadvacanIyatAyAM na kshcidvissyH| kizca-ye'pyanantasaMsAradussahaduHkhebhyo'pyabhIrutayA kadAgrahAt mahAsAhasikatAmavaSTabhya mahAnizIthaM na pramANIkurvanti tairapi upadhAnatapaH pratipattavya, caturdazapUrvadharazrIbhadrabAhusvAmimaNIta-18) zrIdazabaikAlikaniyuktyAdau 'kAle vigae bahumAge upahANe' iti gAthAyAmanantaroditAyAM tasya sAkSAduktatvAt, samavAKa yAGge'pi upAsakadazADUgasvarUpaprarUpaNAdhikAre sAkSAdeva zrAvakANAmugdhAnAnyabhidadhire, yathA-" ubAsagANaM ca sIlabaya veramaNaguNapaJcakkhANaposahovavAsapaDivajaNayAu muapariggahA tavovahANAI parimAo" iti / atra vRttyekadezo yathA-" zrutaparigrahAstapaupadhAnAni pratItAni / " vyavahAravRttAvapi yathA-" zrutagrahaNamabhIpsatA upadhAna kAryamiti / yaizca zrAddhAnAmupadhAnavidhina manyate taiH sAdhUnAM yogavidhiH kimiti manyate ?, zrAddhavatsAdhUnAmapi yogodahanaM vinApi mUtrapAThAdizu yApatteH, tataH kadAgrahagrahagrastatAM parihRtya siddhAntamArgAnuyAyitAM cAnusRtya yathoktamahAzratarakandhAdhyayanAdiparibhASopetanamaskArAdisUtrArAdhanAhetubhUtAnyupadhAnAni jinavacanaprAmANyAta pramANatayA pratipattavyAni / mahAnizIthe copadhAnatapo vinA namaskArAdisUtrapaThanAdi niSiddhaM, sampati tu dravyakSetrakAlAdyapekSayA lAbhAlAbha vibhAvyA''caraNayopadhAnatapo vinA'pi Jain Education In EMw.jainelibrary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 sUtrapAgadi kAryamANaM dRzyate, AcaraNAyAzca lakSaNamidaM kalpabhASye-" asaDheNa samAiNNaM jaM katthaya kegaI asaavjj| jJAnacAra. na nivAriamannehiM bahumaNumayameamAyariyaM // 1 // " AcaraNA ca jinAjJAsamAnaiva, yad bhASitaM bhASyAdau-" asddhaai||19|| al Na'NavajjaM gIatyaavAriaMti majjhatthA / AyaraNAvi hu ANattivayaNao subahu mannati // 1 // " paraM yena prAg nama Pe skArAdisUtrANyadhItAni tenApi yathAyogaM nirvilamba mevopadhAnAni yathAzakti tapasA poSadhagrahaNAdividhinA'vazyaM pahanI yAni, mahAnizIthe'pi mukhyapade AcAmAmlopavAsarUpaM dvitIyapade ca yathAzakyapi tapaH proktaM, tena "zaktitastyAga tapasI" ityuktezca tapasi na kazcidAgrahaH ?, poSadhagrahaNakriyA tu yadyapi mahAnizIthe sAkSAmoktA tathApi yathA sAdhoryogeSyatizAyi kriyAvatvaM sa pratIta tathA zrAddhAnAmapyupadhAneSu vilokyate, tacca nirArambhatvAdiguNaireva, te ca samyak pauSadhasvIkAre eva syuH, nAnyathA, bahuSu prAktanapakaraNeSu cirantanAcAryapraNItasampradAyAyAtasvasvagacchasAmAcAryAdiSu copadhAne pauSadhasvIkAraH sAkSAdapyuktaH, yogavidhirapi spaSTatayA sAmAcAryAdiSveva dRzyate, na tu kyApi siddhAnte sAkSAt , tataH zrAddhAnAmupadhAneSu pauSadhagrahaNAdividhiryogavidhivat pramANayitavyaH / tadevaM sAdhubhiH zrAdaicopadhAnatapo'vazyakRtyatayA samastAnyatapobhyaH prathamameva samyagArAdhyaM / nirvAhAtha bahugRhakRtyAdivaiyaggreNa pramAdAdinA vA ye upadhAnaM nodahante teSAM namaskAraguNanadevavakndaneryApathikIpatikramaNAdi janmamayo kadApi na zudhyatIti, bhavAntare teSAM tallAbho'pi dussaMbhavo, jJAnapirAdhakANAM jJAnaduSpApatAyAH pratItatvAt , tena jJAnArAdhanArthibhirupadhAna vidhau sarvazaktyA yatanIyaM / tatra prathamaM sAdhUnAmupadhAnaviSaye kathAnakaM, yayA-gaGgAtIre sUrirekaH prabhUtaziSyanirantarAdhyApanamaznottarapadAnAdinA rAtrAvapi vizrAmamalabhamAnaH svabhrAtaraM sahadIkSitaM svalpazrutaM svaravRttyA nidrAdisukhinaM dRSTvA jJAnenAdarI vizrAmAya svAdhyAye'pyasvAdhyAyikaM ghoSayati, taM ca jJAnA jJAnAcAre u0 dRSTantoM Sain Education inte For Private & Personal use only Mw.jainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 ticAramanAlocya saudharma sUrIbhUyAbhIrakule'vatIrNo bhogAdibhiH sukhIjajJe, asau anyadA svaputrImatirUpavatIM ganyAmagre ni vezya ghRtaM vikretuM nagaraM prati matasthe, tena saha bahubhirAbhIrataruNaistatkanyArUpanirUpaNaparavazaiH svasvazakaTAnyutpathe preritAni bhanAni, kiyanmAnaM vA rUpaprasaktAnAmetat ?, yatparamArSam-" rUvesu jo gidvimuvei titvaM, akAli* pAvai se viNAsaM / rAgAure se jaha vA payaMge, Aloalole samuvei madhu // 1 // " tataste naistasyA azakaTeti tapituvAzakaTApitatyapanAma 2. datta, sa tadvairAgyAtsvaputrIMka maiciddacApatrajinaH uttarAdhyayanatrayaM yAvat zrutamadhyagISTa, turya'saGkhyeyAdhyayane uddiSTa prAktanajJAnA tarAyakarmodayAdAcAmAmlAbhyAM dinadvayaM paThane'pi padamAtramapi hRdi na sthitaM, tato gurubhiruktam-anujJApayAsakhyeyAdhyayanaM, tena pRSTa-ko'tra mukhyo vidhiH ?, gurubhirAdiSTa-yAvadidaM nAyAti tAvadAcAmAmlatapaH kriyate, tena sosAhatayA tathaiva cakre, evaM dvAdazavarAcAmAmlAni kurvatA dvAdaza vRtAnyadhItAni, tatastatkarmakSayAtsukhenaiva zeSamazeSamapi zrutamadhyaiSTa, evaM yatibhiR PalogavidhiH samyagArAdhyaH / atha zrAddhAnAmupadhAnaviSaye AkhyAnaka, yathA-cammApuri paramAItAjitadAsazreSTinastanayo dvau RSabhadattAjitadattAkhyau, pitrA zizutve'pi namaskArAdimUtrapAThaM kArito, yAvat pauSadhatapoyogyau jAtau tAvat pitrokta-vatsau ! samyaka sUtrArAdhanArtha2 mupadhAnatapo viSatAM cikAra gheNa, yata:-"vihisAraM citra sevai saddhAlU sattimaM aNuhANaM / dabAidosanihao'vi pakkhavAyaM vahai taMmi // 1 // AsanasiddhiANaM vihipariNAmo u hoi spkaalN| pihicAu avihibhattI abhavajiadUrabhatANa // 2 // " tadAkarNya sakarNAgraNIlaghurapyalaghudhIriSTaM vaidyopadiSTa ceti manmAnaH sAnandaM nandimahotsavAdividhApanapUrvamapUrvabahumAnagarbhamupadhAnatapAMsi mukhyavidhinaivodvahati sma, vRddhastu sAMsArikarasagRddhaH pauSadhopavAsAdikriyAdauSkaryamAnI samAnItani For Private & Personal use only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 ma0 jJAnAcAra. // 20 // sapharAra asa Jain Education Inter katAdisAhasaH sUtrANi tu prAgapyaskhalitAnyadhItAni sudhA kimataH paraM dustapatapastapanAdiklezAvezAzrayaNena ?, yataH - " atiklezena ye svarthA, dharmasyAtikrameNa ca / zatrUNAM praNipAtena, te hyarthA mA bhavantu me // 1 // " evamupadhAnAvadhIraNAdhurINaH pravINamAtApitRbhrAtrAdibhirvahubahu meraNe'pi galibalIvarda iva dhuryabhAraM kathamapi nopadhAnaM vahati sma / dhig dhig dharmiSTAnAmapi pramAdamadirAmeduramadodrekAvezavisaMsthulatvaM, yatsamyagdharmavidhividagdhA api vahnidagdhA iva nottiSTante tadArAdhanArtham / evaM tenopadhAnAnudvahanakiJcittadavahIlanAdinA jJAnAvaraNIyakarma zrAddhadharmArAdhane'pi tIvraM baddhaM dvAvapi ca zrAddhadharmArAdhanena saudharme suparvabhUyamanubhUya tataztau mahAvidehe ibhyakule'vatIrNavantau yamalajAtau sutau jAtau devadattagurudattanAmAnau, paraM prAkta nasya prAktanakarmadoSeNAtimUrkhatvanirbuddhitvAdi jajJe, dvitIyasya cAtiprAjJatvamubuddhitvAdi, kramAdvAvapi pitrA'dhyApayitumadhyApakasyArpitau, Adyasya bahupakrame'pi varNamAtramapi na hRdi tiSThati udakavindurivAtipAtre, kiM bahunA ?, varNAnAM vAcanalikhanAdyapi kASThaputraka iva lezato'pi nAjJAsIt, pitrAdibhirvividhauSadhamantratantrayantradaivatapraznAdyaneko parAyakaraNe'pyaharniza pAune'pi ca namaskArapadamAtramapi nApAThIcca, dvitIyastu hAddaparijJAnena bRhaspatiriva dvitIyaH svalpaireva divasaiH sukhenaiva sakalazAstrAbdhipArINatayA sarvAntarvANiziromaNibhAvayAvahan kramAtsamyak zrAdvadharmasamagravidhi zikSaNotsargApavAdavidurakhAdinA zrIjinazAsane nistulaM kauzalaM lebhe, aho jJAnavirAdhanArAdhanayoranirvAcyaH ko'pi vipAkaparipAkaH ?, tatastau yathAkramaM 'svaNutigmabhAnukaDa hallakazItabhAnu nizA divasAmAvAsyApUrNimA'GgArakakanakadhattUrakacamakakarIrakalpadrumamaSIdugdhakAkakoki labakamarA chakaliyugakRtayuga durjanasa nakhara karIndrAdyupamAnAni loke labdhavantau, aho sahodaratve'pi viSAmRtayoriva mahattaramantarametayoH tato durdaivakRtena paktibhedenAtyudvignatAnimanacitto devadattaH sudussaha duHkhAdvaitamantarvAvahIti / anyadA janakena phaphaphaphaphaphaphaphaphaphaphaphapha jJAnAcAre u0 dRSTanto // 20 // Teb ainelibrary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijatanujayoH prAgbhave pRSTe jJAninA yathAsthite AdiSTe svAzaye'nuzayaM sAtizayaM prakAzayatA sukRtaikacittena devadattena svakadu karmakSayopAyamAdizeti vijJapto jJAnI nyagAdIva-iho upadhAnavAhinAM namaskArAdimUtrapAThinAM cAzaThatayA vinayAvarjanabhoja| navizrAmaNAdivaiyAvRtyAdibhiH sarvAGgINabhaktipoSaM saMlagnopavAsAcAmAmlAdidustapatapobhiH svavapuHzopaM ca maharSiriva yadi kariSyasi tadaiva idaM duSkarma kSayaM yAsyati, na khanyathA, yatparamarSayaH-" pAvANaM ca khalu bho ! kaDANaM kammANaM puddhiM ducci mANaM kA duppaDikaMtANaM veittA mukkho, natthi aveittA, tavasA vA jhosattA" iti, tathA " aniANassa vihIe tavassa taviassa kiM pasaMsAmo ? / kinjai jeNa viNAso nikAiANapi kammANaM // 1 // " tatastena mahebhyaputreNApi zizunA'pi sukhinA'pi ca tattathaivAzeSa savizeSa bahUni varSANi sotsAhatayaiva vidadhe, tatastatkarma niviDamapi kASThamiva praguNaghugagaNayoge zanaiH zanairaniviDIbhUtaM, tadanu mahAnizIthoktamukhyavidhinaiva sa sAvadhAnamanA upadhAnavahanapUrva namaskArAdisUtrANi pApaThIti sma, evaM prAkRtaduSkarmaNi sarvathA kSINe samagrazAstrapArINatayA devadatto'pi gurudattopamiti prApnoti sma, tad dRSTvA jAtazraddhAH prAyaH sarve'pi zrAddhA upadhAna vidhimArAdhayanti sma, tatastAbhyAM paramAItAbhyAM tathA jJAnamArAdhayAmAhe yathA tadbhave'pi dravyadIkSAkakSIkAramantareNApi kevalajJAnamavApya siddhisaudhamadhyAsAmAhe, itthamupadhAnArAdhanAnArAdhanayoH phalamAkalayya pramAdamavagaNayya tadArAdha-2 navidhau samyagudyamyaM, iti zrAddhopadhAnaviSaye jJAtaM / itivyAkhyAtazcaturtha updhaanaacaarH||4|| tathA-gRhItazrutena guruzrutAderanivaH kAryaH, yasya sakAze'dhItaM sa evAprasiddho'pi jAtizratAdihIno'pi gurutayAvAcyo, natu svasya gauravArtha prasiddho yugapradhAnAdiranyaH, yAvadvAzrutamadhItaM tAvadeva vaktavyaM, na khadhikamUnaMvA, mRSAbhASAcittakAluSyajJAnAticArAdhApatteH, gurvAdyapalApasya mahApApatvaM loke'pyuktam-"ekAkSarapadAtAraM, yo guruM nAbhimanyate / zvAnayonizataM gatvA, cANDA For Private & Personal use only Jain Education Intern O nelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 levapi jAyate // 2 // ' atredamudAharaNam-eko nApitaH kSuragRha vidyAbalAdyomni nirAdhAraM sthApayati, tasmAdbahusevayA labdhavidya jJAnAcAra. ekaH parivrAjaka AkAzagatena tridaNDena sthAne sthAne janaiH pUjyamAno'nyadine rAjJA pRSTaH-kaste guruH ?, tenoktN-himaaly||21|| zailAzrayaH phalAhAro mahAtapasvI maharSiH, tadA taduktisamakAla meva tasya tridaNDamuccaihallAlitadaNDavadviyataH khaDakhaDatpapAta, 22 tatastasyopahAsApamAnAdi jane'janIti gurunihavaH sarvathA na vidhAtavyo viziSya dharmArthinA iti vivRtaH paJcamo'nihavAcAraH // 5 // tathA vyaanArthatadubhayaiH zuddhaM sUtramadhyetavya, tatravyamayantyarthamiti vyaanAni-akSarANi teSAmanyathAkaraNe nyUnAdhikatve vA'zuI dvavenAneke mahAdoSA mahAzAtanAmarvajJAjJAbhaGgAdayaH, tathA vyaJjanabhede'yabhedastadbhede ca kriyAbhedaH kriyAbhede ca mokSAbhAvaH tadabhAve ca nirarthakAni sAdhuzrAddhadharmArAdhanatapastapanopasargasahanAdikaSTAnuSThAnAnyapi / tatrAnyathAkaraNaM saMskRtasya sUtrasya prAkRtIkaraNaM, yathA dharmoM maGgalamuskRSTa 1 padAnAM vyutkrapeNa bhaNanaM vA, yathA-ukiTa maGgalaM dhammo 2 padAnAM paryAyaiH parAvartanaM vA, yathA puNNaM kallANamukkosaM 3 varNAntarakaraNaM vA, yathA-dhammo ityatra dhasya sthAne kakArAdi paThati 4 varNavaiparItyakaraNaM vA, yathA-devAvi ityasya sthAne vivAde iti bhaNati 5, evaM arthasya vyaanArthobhayasya cAnyathAkaraNe nyUnAdhikave ca doSA vibhAvyAH, tatra vyaanAnyathAkaraNe cai yavandanAdisUtrANAM saMskRtabhASayA karomItyuktyApi pArAzcikamAyazcittaM prAtaH zrIsiddhasenadivAkara udAharaNam tadvattamevam vidyAdharagacche zrIpAdaliyamUrisantAne skandilAcAryAH sAdhitAnekasayakAryA grAmAnugrAmaM viharanto gauDadeze samavasatruH, tatra kozalAkhyagrAmavAsI mukundo nAma vRddhavipasteSAM milito dezanAmevaM zuzrAva-trivekinA sarvadA'pi samyagdharma Zhong Yu Liu Liu Liu Liu Liu Liu Liu Liu jhAnAcAre anive0 R1 // Jain Education a l For Private & Personal use only EMww.jainelibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasasasasa ArAdhyo, viziSya ca vRddhatve, yataH - " bAle'sti yauvanAzA spRhayati taruNo'pi vRddhabhAvaM ca / mRtyUtsaGgagato'yaM dRddhaH kima|pekSya nirddharmA ? || 1 || syAcchaizave mAtRmukhastAruNye taruNImukhaH / vArddhake tu putramukho, mUDho nAtmamukhaH kacit // 2 // tataH prabuddhaH pravajyAM pratipadya gurubhiH saha viharan bhRgupurai prAptaH, sa mukundamuninizyapi tArasvareNa paThannidrAbhaGgana sAdhUna durma nAyamAnAn jJAlA gurubhirniSiddho yathA vatsa ! namaskArAn guNaya, rAtrAvuccairbhASaNe hiMsrajIvajAgaraNAdanarthadaNDo'pi syAt, tathApyuccairghoSayan kenApi hasitaH - kimayamiyadvayA evaM paThanmusale puSpayiSyati ?, tacchrutvA sa khinnaH sadyo vidyArthI nAlIkeravasatyAkhyacaitye sapratyayAM bhAratImArarAdha, ekaviMzatyopavAsaiH sA tuSTA spaSTIbhUyAcaSTa sarvavidyAsiddho bhava, tatacatuSpathe musalaM prAkajalairabhiSicya sadyaH mollAsi pallavaM puSpayAmAsa uvAca ca - pattamavalaMviaM taha jo jaMpara phullae na musala mihaM tanahU~ nirAkaritA phullar3a musalati ThAvemi 1 // tathA -- magoH zRGgaM zakrayaSTipramANaM, zIto vahnimaruto niSkampaH / yasmai yadvA rocate tatra kiJcidvRddho vAdI bhASate kaH kimAha ? ||2|| tannAmnaiva vAdino vidudruvurvainateyanAmnA nAgA iva, tato dRddhavAdI ti vidita gurubhiH svapade sthApayAmAhe / tadA'ntyAM vikramAdityo rAjA sAvikASThaH paropakAraikaniSThaH siddhasvarNapuruSadvayo vosaNIkaraNAdinA svasaMvatsarapravarttayitA, tasya kozAdhyakSaM prati dAnAdezakAvyamidaM - " AteM darzanamAgate dazazatI sambhApite cAyutaM yadvAcA ca haseyamAzu bhavatA lakSAssya vizrANyatAm niSkANAM paritoSake mama punaH koTirmadAjJA parA, kozAdhIza ! sadeti vikramanRpacakre vadAnyasthitim // 1 // ' ekadA tena nRpeNa pAnIye pAnAya yAcite ucitAbhidhAyinA mAgadhenAbhidhe-'vakrAmbhoje sarasvatyadhivasati sadA zoNa evAdharaste, bAhuH kAkusthavIryasmRtikaraNapaTurdakSiNaste samudraH vAhinyaH pArzvametAH kSaNamapi bhavato naiva muJcantyabhIkSNaM, svacche 'ntarmAnase'smin kathamava nipate ! te'mbupAnAbhilASaH 1 // 1 // ' taddAnami Jain Education Inational .
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 dam-' aSTau hATakakoTayastrinavatirmuktAphalAnAM tulAH, paJcAzanmadagandhalubdhamadhupAH krodhodurAH sindhuraaH|laavnnyopcypshcijnyaanaacaar. taHzAM vArAGganAnAM zataM, daNDe pANDyanRpeNa DhaukitamidaM vaitAlikasyArpitam // 2 // ' ityAdidAnAdikRtyAni tasya prsiddhaa||22|| ni, tasya rAjye mAnyaH kAtyAyanagotravataMso devarSidijaH, tatpanI devazrIH, tayoH sUnuH siddhasenAbhidhAnaH, prajJAnidhAnatayA jagadapi tRNavadgaNayati, mithyAdRzAM garvasya prakRtisiddhatvAt , tadAha-" vRzciko viSamAtreNApyUz2a vahati kaNTakam / viSabhAra- Jal Re sahasre'pi, vAsukina~va garvitaH // 1 // " yo mAM vAde jayati tasyAhaM ziSyaH syAmiti pratijJA tasya, sa kramAvRddhavAdinaH kIrti zrutvA tAmasahiSNustatsaMmukhaM sukhAsanAsInaH saJcariSNuryAvadbhagupurAsannaM gatastAvaddhRgukacchAnirgato vRddhavAdI mAga militaH, parasparamAlApe saMvRtte siddhaseno'vAdId-vAdaM dehi, sUrirAha-dadmaH, paramatra bhAgyalabhyAH ke'pi na sabhyAH, tAnvinA vAde kathaM jayaparAjayavyavasthA, vAdArthamutkaNThulena garvocchRGkhalena tena proktam-ete gopAlakAH sabhyA bhavantu, gurubhiramANitarhi brUhi yatheSTaM, tataH pramuditaH suciramuccaiHsvaramupanyAse susaMskRtenAnalpa jalaM cakre, kramAttasmin sthite gopairuktaM-kimapyayaM na vetti, kevalamucaiH pUtkAra pUtkAraM kau~ naH pIDayati, vRddha ! tva kimapi brUhi, tato vRddhavAdI dvedhApi samayavedI pIdeNicchadasA nRttanimittamuttAlatAladAnapUrvakamevamavAdI- navi mAriai navi coriai, paradAraha gamaNu nivaariai| thovA tho dAiyai, TagiTagi sagnihiM jAiyai // 1 // kAlau kaMbala anu nIbadda, chAsiI bhariu daiaDa nipaDu / aivaDa caDiu nIlai jhADi, avara ki saragaha siMga nilADi // 2 // " tacchandasA nRtyadbhirgo paiH proccaiH prItaH poce-anena jitaM, sAkSAtsarvajJo'yaM, tataH jJAnAcAre savajJA'ya, tataH vya0si0 satyapratijJaH siddhasenastyaktAbhimAnaH provAca-bhagavan ! mAM pravrAjaya, tava ziSyo'haM, vAde sabhyasAkSikaM jitakhAt, atha guragau sagauravaM ko'ramatra vAde jayaH, tena bhRgapure pravINaprAmANikapacure saprame nRpasabhe AvayorvAdo'stu, sa pAha-ahama Sain Education For Private & Personal use only INow.jainelibrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayastvaM tu samayajJaH, yaH samayajJaH sa sarvajJaH taccayaiva jitaM, dIkSaya makSu mAM zikSaya prazamarasamayaM rakhasamaya, evamAdivAdinaM taM vAdinaM vRddhavAdI tatraiva dIkSayAmAsa, taM vRttAntaM jJAkhA bhRgupuranarendrastatra tAlArasaM nAma grAmaM mahAntaM sthApayAmAsa kArayAmAsa ca kRtasukRtijanacittAhalAdaM zrIRSabhaprAsAda, tatra pratiSThAM zrIddhavAdI vidadhe, zrIjinamataM mahattamAmunnatimAdadhe, siddhasenasya dIkSAkAle kumudacandretinAmAsIt, mUripade punaH siddhasenadivAkarati nAma paprathe aparAparabhyaH pUrvavarebhyaH vaMgatazrutAdhyetRtvena, uktaM ca-"vAI akhamAsamage divAyarai vAyagatti egaTThA / mutte puvagaryamI ee sadA payaTTati // 1 // " divAkarati sUreH saMjJA svAmivAcakAdizabdavat / atha zrIsiddhasenadivAkaraH zrIjinamatodyotenApi svanAma sArthakIkurvANaH pRthvyAM viharamANaH krameNojayanyAM saMmukhAgatasaGghakriyamANAtucchotsavaH sarvajJaputraketyAdivAdiSu bandiSu catuSpathAntarAgacchan saMmukhAgacchadvikramAdityatRpeNa hastiskandhAdhirUDhena sarvajJaputratAparIkSArtha manasaiva namazcakre, natu zironamanavacanAbhyAM, mUristvAsanAyAtastasmai dharmalAbhaM babhAga, tadAnIM medinIndraH prAha-haMho sUrIndrA ! anamadbhayo'pyasmabhyaM dharmalAbhaH kathaM dIyate ?, kimayaM sapa? labhyamAno'sti ?, mUriNA abhANi-cintAmagikoTibhirapi durlabho'yaM, tvaM ca parIkSArthamasmAn manasaivAnaMsIstena tubhyaM dharmalAbhaH prAdAyi, tatastuSTo nRpazreSTho hastiskandhAdavaruhya vavande kanakakoTi cAnAyyopadade, gurubhirnissaGgatvAdAjJApi kalpita vAdagrahaNe saGgha-puruSairjIrNoddhArAdAvupayojyate sma, dAnavahikAyAM tvevaM lekhyate sma-" dharmalAbha iti prokte, dUrAducchritapANaye / sUraye siddhasenAya, dadau koTi dhraadhipH||1|| so'tha viharan vicitracitrakUTaM citrakUTa kramAdaTati sma, tatra cirantanacaitye stambhamekaM mahAntaM dRSTvA kazcitpRcchati smako'yaM stambhaH ? kiMmayaH ?, tenoce-pUrvAcAryairiha rahasyavidyApustakAni nyastAni santi, stambhastu tattadoSadhadravyamayo vajra. JainEducationih ional wi .ininelibrary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 ghaTita itra jalAnalAdibhirabhedyaH, tadAkarNya sa sakarNastasya stambhasya gandhaM gRhItvA pratyauSadharasastamAcchoTayAmAsa, vikAsa ca sa pakkabAluGkavat , tatastanmadhyAdeka pustakaM choTayitvA vAcayan prathamapatre prathamaulyAMdve mahAvidye labhate sma, ekA sarpapajJAnAcAra vidyA dvitIyA cUrNayoge hemavidyA, tatra sarpapavidyA sA yayosane kArya mAntriko'bhimanya yAvataH sarvamAn jalAzaye kSipati // 23 // 12 tAvanto'canArA dvicatvAriMzadupakaraNasahitA niHsRtya paravalaM vijityAdRzyIbhavanti / hemavidyA tu yena tenApi dhAtunA cUrNayo. gAdaka zena jAtyahATakakoTIniSpAdayati, ividyAdvayaM samyag gRhItvA yAvadana vAcayati tAvatpatra pustakaM ca zAsanadevatAspajahe, pustakagarbhaH stambho'pi kATasampuTavammilitaH, vyoni ca vAgulanA-ayogyo'sIdRzAnAM pUrvagatarahasyAnAM, mA cApalaM kRthAH, mA vRthA jIvitasaMzayaM dhRthAH, tataH sa bhItaH sthitH| athApUrvapUrvadezAvanInUpuraM karmArapuraM sa pijahAra, tatra devapAlaM nAma bhUpAla sarasamupAdezyadezanAbhirAkSiptaM paramAhata cakAra, anyAH sImAlabhUpAlaiH sambhUya tadrAjyajivRkSayA'bhyAgata stivetAH sa kSitinetA gurostatsvarUpa prarUpayAJcakAra, abhinAdharmaNo'sya svasakozasainyasya prAptadainyasya dharmasthairyArtha sAnidhyaM kRtaM vilokyate eveti vicArya kAryavidAcAryaH svarNasiddhiyogenAgaNyaM hiraNya vidhAya sarpapavidyayA ca vairivitrAsamari sUtrayAmAsa, tataH so'timuditaH mAdayitasteSAM sarvastramAdAya vijayaDhakA vAdayAmAsa / ahaha mahatsanidhenistulya phalaM, tataH sa mUriSvekAntabhaktastAMstatraiva bahusamayaM sthApayAmAsa, te ca pratyahaM nRpAgrahAdinA sukhAsanAsInA nAnAvirudavAdibhirbandibhiH stUyamAnA rAjakule brajanti, evaM zanaiH zanaiH teSAM saparikarAgAM rAjasa kArAhaGkArAdinA kriyAzaithilyamajAyata, yataH-" tAmbUlaM? dehasatkAra-2, strIkayendriyapoSaNam4 / nRpasevA divA nidrA, yatInAM patanAni SaT // 1 // subai gurU nizcito sIsAvi suti tassa agukmso| osAijai haraphamaramara jJAnAcAre vya0 si. // 23 // Jain Education a l For Private & Personal use only a ainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukkho huDDAhuI sutehiM // 2 // " tatmAdapadaM vRddhavAdI nizamya bhRzaM khedamedasvI gacchaM gItArthebhyo bhalApayitvA tatlatibodhArtha guvRttya va parAvarya tatra prAptaH, paryaGkikArUDhaM zrIsiddhasena rAjamAnyatvena nAnAkalAvadbhiH svasvabhaktiprakaTanArtha tadusATanAya dIyamAnaskandhaM dRSTvA svaskandhaM dade, tadA madAdhmAtamAnasaH siddhasenaH zloka dvipadI nyagAdIta-bhUribhAra| bharAkAntaH, skandho'yaM tava bAdhati ? / ' vRddhavAdyAha-'na tathA bAdhate skandho, bAdhatirvAdhate yathA // 1 // ' tataH zatina tenAcinti-gadga sniA madukte ko nAmAvadhaM vaditeti paryajhikAta uttIrya samyagupalakSya mAtrAtItApatrapAtaH svaguroH padoH papAta, guruNA'pi pratibodhAyAbhidadhe-vatsa ! vyAkhyAhi gAthAmimAm-' aNuhulliaphu ma toDahu manArAmA moDahu / maNakusumehi acci niraMjaNu, hiMDaha kAI baNeNa vnnu||1||' gurvavajJAvidhAyitayA matimauvyAda samyagajAnatA bhagavanta eva vyAkhyAnviti tenokte vRddhavAdyA vyAcakra yathA-aNuH-alpamAyUrUpa puSpaM yasyAH sA'NupuSpikA-mAnuSatanustasyAH puSpANiAyuHkhaNDAni mA troTayata-rAjapUjAgarvAdya kuTIbhiH, (mana) ArAmAn-Atmasa kAn yamaniyamAdIn santApApahArakAn mA moTayata-bhajayata, manaHkusumaiH-kSamAmArdavArjavasantoSAdibhirarcaya 'niraana' aanAni-ahaGkArasthAnAni jAtilAbhAdIni nirga tAni yasya sa niraJjana:-siddhipadamAptastaM dhyAyata, ' hiNDaha ' bhramata kathaM vanena vanaM-mohAditahAhanenAraNya saMsArarUpamityeko'rthaH 1 // yadvA aNu mAlpaM dhAnyaM tasya puSpANyalpaviSayakhAnmAnuSatanuH sA'NupuSpI tasyAH puSpANi-mahAvratAni zIlAgAni ca tAni mA troTayata-mA vinAzayata, manArAma moTayata-cittavikalpajAlaM saMharata, tathA niraanaM-vItarAgaM devaM muktipadaprApta mana ityanena dvau niSedhau mA ca natha, mA kusumairarcaya niraJjanaM-gArhasthyocitadevapUjAdau SaDjIvanikAyavirAdhake mA udyama kuru, sAvadyatvAt , vanena-zabdena kIrtyA hetubhUtayA vana-cetanAzUnyatvAdaraNyamiva bhramahetutayA mithyAtvazAstra nAtaM kathaM bhrama Jain Education Int e rnal For Private & Personal use only B w .jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 jnyaanaacaar||24|| si ?-avagAhase, tasmAnmithyAvAda parihatya satye tIrthakRdAdiSTe AdaraM vidhehiitidvitiiyo'rthH2|| athavA 'aga raNe ti dhAtoraNuH-zabdaH sa eva puSpamabhigamyatvAdyasyAH sA'NupuSpA-kIrtistasyAH puSpANi-sahodhavacAMsi mA troTayata-mA saMharata, tathA manasa ArA-vedhakarUpatvAdadhyAtmopadezAH tAn mA moTayata-kuvyAkhyAbhirmA vinAzayata, mano niraJjana-rAgAdileparahitaM kusumairiva kusumaiH-surabhizItalaiH sadgurUpadezaiH' arcaya' pUjitaM-zlAdhyaM kuru, tathA vanasyopacArAtsaMsArasyenaH-svAmI paramasukhitvAttIrthakRt tasya zabda:-siddhAntastatra kathaM hiNData 1, mA bhrAnti patta, yatastadeva satyaM tatraiva bhavatA ratiH kAryeti tRtIyo'rthaH 3 // yadivA prAkRtasya bahupakAravAdanAtaphalAni puSpANi mA troTayata, ko bhAvaH?-yogakalpadramasya mUlaM yamaniyamAH prakANDamArya dhyAna skandhaH samatA kavikhavaktRkhayazaHpratApamAraNastambhanoccATanavazIkaraNAdisAmarthyAni puSpANi kevalajJAnaM phalama, adyApi yogakalpadramasya puSpANi udgatAni santi, tAni kevalajJAnaphalena puraH phaliSyanti, tAnyaprAptaphalAnyeva mA troTayata, ArAmA:-pazca mahAvratAni, mA rovA moDaha iti pAThe ropA:-pazca mahAvratAni tAni mA moTayata, mana:kusumai nirajana-jinaM pUjayata, vanAdanaM kiM hiNDadhvaM-rAjasevAdIni kRcchrANi virasaphalAni kathaM karoSIti ? caturtho'rthaH 4 // evaM gurubhirvyAkhyAte jAtAtyantAnuzayassaMvinAzayaH siddhasenaH svapramAdamAlocya rAja namApRcchya taiH saha vijhe| vRddhavAdini svaggai gate'nyadA prAkRtapAThe lokopahAsalajjito jAtipratyayAdAvAlyAtsaMskRtAbhyAsAtkarmadoSAca garvitaH jJAnAcAre san siddhasenaH saI pratyAha-yadi sAnumatiH syAttadA sarva siddhAnta saMskRtaM kurve yathA lokopahAsAdi na syAt , saGghoDa-vyasi pyanayoktyA jagau-AH kimidamanIdRkSamAcacakSadhye ?, kiM jinavarA gaNadharAdayazca saMskRtasiddhAntavidhAne na zaktAH ?, kintu // 24 // bAlAdyanugrahArthamadhamAgadhIrUpamAkRtabhASayA siddhAntaM nivabandhuH, abhyadhuzca-"bAlastrImandamUrkhANAM, nRNAM caaritrkaangkssinnaam| libro Jain Education Inte For Private & Personal use only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ anugrahArtha tatvajJaiH, siddhAntaH prAkRtaH kRtaH // 1 // " prajJAvanmunIndrayogyAni caturdazApi pUrvANi saMskRtAnyeva zrUyante, tadevamuktimAtrAdapi mAtrAtigajinendrAdyAzAtanAkaraNAt yad prAyazcittaM syAtadvimRzya sadyaH prapadyadhvaM, tannizamya samyak sajAtAtyantikapazcAttApabhUrayaH sUrayaH prAhuH-dhigmAmavimRzyabhASiNaM jinAdyAzAtanAkAriNaM pArAzcikamAyazcittamApannaM, yadyapyadaH prAyazcittaM samprati tAhasaMhananAdibalAbhAvAd vyucchinnaM tathApi yathAzakti dvAdazavArSikaM pArAzcikaM nAma prAyazcittaM guptIkRtarajoharaNamukhapotikAdijainaliGgaH prakaTIkRtAvadhUtarUpaH kRtamaunaH sudustapatapastapanoyuktaH samyak saMyamayogopayuktaH pracchanvRttyA pANDuputrarad dvAdazavarSI viharaMzcariSyAmi, evamuktvA sadhAnujJayA gacchavAsaM muktvA janAjJAta eva vidhivadAmanagarAdiSu viharan saptavarNyante ujjayanyAM mahAkAlapAsAde samAgatya sthito, lokaiH pRSTo'pi yadA na kizcidAcaSTe tadA taH rAjJo vijJapta-deva! devasarake mahAdevacai ye ko'pi vaidezikastiSThati,vAdito'pi na vadati, paramezvaraM ca na praNamati, tataH kutUhalAkrAntaH kSmAkAntaH zrIvikramAdityastatrAgatya taM soce-karatvaM ?, dhArmiko'smIti tenokte nRpaH pAha-tahi kathamarthato nAmato'pi mahAdevaM na vandase ?, so'pi jinamatonnatyarthapatyarthamutsukaH kizcidvicintyocivAn-devAyaM devo'smadvandanastavanAdikaM jvarAdito modakAsvAda miva sarvathA na sahate, rAjJottam-bhoH! kimidamasambaddhaM bhASase ?, tenoktam-jAtu matimopadrave mA bhavatAmaprItisphItibhUditi zaGkamAno'smi, nRpaH mAha-mA zatiSThAH, kuruSva namaskAra stutisAraM, tataH tena 'svayambhuvaM bhUtasahasranetramanekakAkSarabhAvaliGgam / adhyaktamacyAhata vizvalokamanAdimadhyAntamapuNyapApam // 1 // ityAdikAH dvAtriMzadvAtriMzikAH zrIvarddhamAnajinendragarbhAH susaMdarbhA mahArthAHprathayAmAsire,tathApyadhiSThAyakasAnidhyAbhavanena duSpamAsamaye'pyapratimamahimazrIpArvajinezvarastuti kalyANamandiretyAdikAM catuzcatvAriMzavRttamayIM vidadhe, tasyAzcaikAdazattavidhAnAksare granthAntare tuprathamadvAtriMzikAmathamakAvyo Jain Education Interional For Private & Personal use only imr.jainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 jJAnAcAra. // 25 // Jain Education Inte cArAvasare evAvahitIbhUtazrIdharaNendrasAnnidhyena pUrvaM zivaliGgAdvamastato dhUmadhvajajvAlA proccaiH prAdurbabhUva, tato lokaiH sahastatAlaM sakolAhalamanalpa jajalpe - nUnamanUnakopakAlAnalado rudro nijatRtIya netrAnalena dhruvamenaM bhasmasAtkariSyasi tatakhaTiti prasphuTitAlliGgAttaDijjAtkAra iva pUrva jyotirnirgataM, tato'pratimA zrIpArzvanAthapratimA prakaTIbabhUva, vismito vikramArkaH pRcchati sma - mahAnubhAga ! kimidaM adRSTapUrva ?, ko'yamapUrvI devaH prAdurAsa ?, gururjagau- jagatrayIkRta sevaH sa eSa devAdhidevaH zrIdharaNendrakRtAdbhatasphaTADambaraH zrIpArzvajinezvarastrayoviMzastIrthaGkaraH, eSa eva devaH stutyAdi madIyaM sahate, etatsambandhamavadhA rayatu dharAdhipatiH - " pUrvamasyAmevAvantyAM zreSTinIbhadrAputro dvAtriMzatpatnIyauvanaparimala sarvasvAsvAdalAlasAtha salatulAmAlambamAno avantIsukumAla iti khyAtaH zreSThacAsIt sa zALIbhadra ivAmudrabhogarasasamudranilIno na cakAra gRhavyApAramayamapi, kintu mAtaiva sarvAM gRhanti cakre, anyadA mauryavaMzadhuryaH zrI AryamuhastyAcAryaH sampatinRpatipratibodhavidhAtA gacchayuto viharaMstatrAgatya bhadrAnumatyA tadAvAsAsa vAhanakuTyAM tasthivAn anyedyaH pradoSasamaye sUribhiH parAvarttyamAnaM nalinIgulmAbhidhAnamadhyayanaM karNarasAyanaM samAkarNayan sakarNaH saptabhaumasaudhAduttIrya vasatidvAramAgataH saJjAtajAtismRtirgurupArzva gatvA natvA covAca bhaga van ! bhadrAtanayo'haM nalinIgulmavimAnanissamAnarddhimanubhUtapUrvI pUrvabhavo jAtismRtyA smRtatatsukhaH saMsArAGmukha tatraiva gantumatyutsuko'smi, bhadanta ! bhavantastatrabhavantaH kinnu nalinIgulmavimAnAdAjagmivAMsaH ?, kathamanyathA jAnIya samyag tatsvarUpaM, tairuve - sarvajJapraNIta siddhAntavacanAjjAnImaH, tenoktaM tarhi kenopAyena sapadi tatmApyate ?, AcAryAH mocire cAritreNa, paraM mukumAro'si, duvaraM ca cAritraM, yataH - " mukhAdA lohacaNakAH, susparzA vahnayo'pi hi / duSkaraM tu jinora, tapo'tI saphara vyaJjanAnyathAtve si0 // 25 // ww.jaintelibrary.org
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAravarjitam // 1 // " tacca svajanAnumatyaiva dIyate, tataH sa sUryAdayAdagnilinIgulmavimAnagamanArthamatyarthamutkaNThulaH saMyamapratipattaye praharSalaH pazcamauSTika locaM kRtvA svayaM svIkRtaveSaH sUribhirdIkSita:ciraM cAritratapaHkaSTaM soDupaprauDhaH sUrInApRcchya vapurvedanAmagaNayaMstIkSNadarbhAgravidhyadaMhidvayagaladraktadhArAprasarapaGkilapathaH kantherikAkuDagAbhidhAnaM zmazAnaM gatvA pAdapopagamAnazanena tasthau, tadrudhiragandhAkRSTA duSTA navaprasUtA zizuyutA zugAlI vyAlIva vikarAlIvAsyA rAkSasIva bubhukSitA taM bhakSayitumArebhe, tayA taDDimbhaizca prathame yAminyA yAme tasya caraNau dvitIye tasya sathinI tRtIye tasyodaraM ca niHzeSitaM, tathApi sa manasA'pi lezato'pi na cakampe, tAiksaukumAryayoge'pyaho duHsahamahAvyayApathAsahanaM, aho mahAsAhasikacaureyatvaM, evaM Ne| turye yAme mahAsaco vipadya nalinIgulmavimAne maharddhistridazo'jani, tatsAhasatuSTaistridazaistatkAlaM tadehasya mahimA niramAyi, prAtastadbhAryAH zrutopayogajJAtatavRttAntagurugirA tatsvarUpaM jJAtvA bhadrayA saha tasmin zmazAne gavA bahutaraM vilapya vilapya sipAnadyAM tasyaudehikaM cakraH, tadvairAgyarasasAndrA bhadrA ekAM guliMgI vadhU sau mukvaikatriMzadhUparivRtA patrajyAmupadade, gRhe sthitayA guA jAtena sutenAvantisukumAlamRtyusthAne'yaM prAsAdaH kAryate sma, mama piturmahAkAlo'trAbhUditi prAsAdasya mahAkAla nAma datta, tanmadhye zrIpArzvapatimA niSpatimA amaatrmhai| sthApayAmAhe, kiyantaM samaya sA tatra pUjAmAhe, kramAnmAhezvaraivistAhagavasara prApya tAM pRthvyantarguptIkRtyAkRtyakRtyaparairatra mAhezvaraM liGga sthApayAmAhe, sampati matkRtastutyAhitIbhUtAdhiSThAyakasAnnidhyavalena zivaliGgaM vibhedya zrIpArzvapratimA prAdurbabhUva, satyAsatyayorantaraM nirUpayatu bhuuptiH| imAM samyagukti nizamya vikramArkaH zubhodarkadarzanaH sanAtazrIjinamatanissamAnabahumAnaHzrIpArzvajinezvarAya pUjArtha grAmazatAnyadatta pItacitaH, azlAyata cavamayucaiH-ko nAma tvatsamAno maharSiH?, yataH-ahayo bahavaH santi, bhekkssnndkssinnaaH| ekaH sa eva zeSaH syAddharitrIdharaNa Jain Education de tonal For Privale & Personal Use Only IAxw.jainelibrary.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ A00 nAcAra. // 26 // pApasAsaharaharaphaharUmApatraharaharamahara kssmH||1||rverevodyH zlAghyaH, ko'nyeSAmudaye grahaH ? / na tAsi na tegAMsi, yasminnabhyudite sati // 2 // ahA ! nistulA te kavitvakalA, rata:-'padaM sapadi kasya na phurati zarkarApAkima, rasAla ! rasase kimu bhagitivaibhavaM kasya na ? / tavaitadubhayaM kimapyamRtanijharedArimaistaraGgayati yo rasaiH sa punaraMka eva kAcit // 1 // na nAnnAmAvRtyA paricayavazAcchandasi na bA, na zabdavyute kyA nibhRtamupadezAma ca guroH / api tvetAH svairaM jagati sukavInAM madhusuvA, vipacyante vAcaH sukRtapariNAmena mahatA // 2 // iti ratutvA sa samrAT nijadhAya jagAma, anayA jinazAsanaprabhAvanayA vismitAmuditena saGkanna pArAzcikamAyazcittazeSAM paJcavarSI sAdapade muktabA prauDhamavezotsavena gacchamadhye sUrIndraH sthApayAcakre, tataH mUrivaraH svavihAreNa dharitrIpavitrokaraNapravaNaH kramAnmAladevokAranAmaka nagaramalazcakAra, anyeyurvijJapayAJcakAra tatratyasahastaM yathA-bhagavanasyaiva nagarasyAsamo grAma AsIt , tatra sundaro nAma rAjaputro grAmaNI,tasya dve pantyo ekA prathamA putrauM mAmUta bhRzamavidyata ca,tadeva tatrUpanyapyAsanapasabA vartate, mA smeyaM putra prasUya bhartuH savizeSa vallabhA'bhUditi strItvocitayA tucchatayA duzcaritayA tayA bahudravyairapacayakA sUtikA maucyata- yadaiSA me sapatnI prasavakAle khAmAvayati tadA tvayA parasthAnAtmathamasaGgahIta mRta kizcidapatyaM tatra saJcArya, tajjatakaM yetputro bhavati tadA svayaM gRhItvA grAmAdare vyutsraSTavyamiti prapaJcaM sA prapazcayAMcakruSI, vidhivazAttathaiva jAtaM, tayApi tathaiva kRtaM, dhig lobhavijRmbhitaM jantoH, sa jAtamAtraH putrastayA grAyAddare kSipto'pi puNyAdhikatvena tarakuladevatayA dhenurUpayA dugdhaM dacyA pAlyamAno'STavarSadezIyaH sAto'traivAsanazivabhavanAdhikAriNA bharaTakena dRSTaH, pratibodhya svAM dIkSAM graahitH| anyadA kanyakubjadezAdhipatirjAtyandhaH kSitipatiH zrIpatiriva nAnAdezAn sAdhayaMstatpurapratyAsanne sthAne AvAsitaH, tadA rAtrau laghubharaTakasya zivenaivaM spaSTamAdiSTa-yatvayA kanyakubjezAya zeSA zeSA deyA, tayA'sau phakarupaephayaharukammarahamapaka avantIsukumAlavRta. // 26 // For Private & Personal use only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajjAkSamAvI, tadvAkyaM laghu hanukhe samAravyAya tadAjJayA zeSAmAdAya skandhAvAramadhyametya rAjAmAtyAn pratyAha-bho ! bho ! svanAyamasma sammukhamAnayadhvaM yathA sahasrakarakara vikasvarasahasrapatratulita netrapatraM kurmahe, tato'mAtyapreritaH kSmAdayitastatrAgatasvaditAM zeSa sabahumAnamAdAyAkSNornivezya sajjAkSaH sajJe, tavastuSTacittaH kSmAvittaH zAsane grAmazatAni vyatarad, atraiva cemayutuGge girizaprAsAdamacIkaracca, sa bharaTakarSirasmin prAsAde tiSThannRdimAnyatayA jainaprAsAdaM kArayitu na datte, mithyAdRzo hi balinaH tasmAttathA kathaJcityatAM yathatasmAdatizAyi tu ca jainacaityamatra niSpadyate, bhagavatAmevAtrArthaM sAmarthyamiti zrAddhavijJa vA yatIzvaro'vantImAgatya navya nirmitAdbhutacatuHzlokI patrahasto vikramAdityanarendra sauvasiMhadvArametya dvAsthenopanRpaM zlokamekamacI kathad, yathA- dikSurbhikSurAyAtastiSThati dvAri vAritaH / hastanyastacatuH zloka, utAgacchatu gacchatu ? || 1 || lokaM zrutvA vismitena vikramAdityena pratizlokaH kathayAJcakre, yathA- dIyatAM daza lakSANi, zAsanAni caturddaza / hastanyastacatuHzloka, utAgacchatu gacchatu // 1 // kavIndrastaM zlokaM zrukhA dvAsthadvAreNedaM rAjJe vyajijJapad-deva ! darzanameva bhikSurAkAGkSati na tvartha, tataH sa rAjJA strasamIpanAhUtaH upalakSitaH siMhAsanAdutthAya sabahumAnataH sAgrahaM siMhAsane nivezya sabhakti sambhASitazca bhagavan ! kimiti cirAdRzyadhye ?, taikhve-bho bhUsaudharma ! sadharmakAryaikAgryavyagratvena cirAdAyAsiSma, zRNu : zlokacatuSkamidama - apUrveyaM dhanurvidyA, bhavatA zikSitA kutaH / mArgaNaughaH samabhyeti, guNo yAti digantaram || 1 || sarasvatI sthitA vakre, lakSmIH karasaroruhe / kIrttiH kiM kupitA ? rAjan!, yena dezAntaraM gatA||2|| kIrtti te jAtajAiyeva, caturambudhi majjanAt / AtapAya gharAnAtha !, gatA mArtaNDamaNDalam // 3 // sarvadA sarvado'sIti, mithyA saMstUyase budhaiH / nArayo lebhire pRSThaM, na dakSaH pryossitH|| 4 // ityadbhutakavitAkarNanazrINitAtmA vikramAdityaturaH karIndrAn zracIraiH 1 surabhitrastustomaiH Sweeteners
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2sauvarNanANakaiH 3hArAhArAdyAbharaNaizca 4yUnAnAyya gurUn jagau-gRhaNotaitAn , gururAha-naitadarthyahaM, punarnRpaH moce-manmahIvaA0 pra0 jJAnAcAra. tino mahAsannivezAMzcaturo dezAn svairamAdatsva, tenoktam-idamapi.necchAmi, tarhi kimicchasIti nRpapRSTaH mUrirAcaSTa-rAjan! // 27 // OMkArapure rudramAsAdAduccataraM catura jainamAsAda kAraya, svayaM ca saparicchadastA gatvA pratimAsthApanAM prakRSTapratiSThAmahotsavaM ca nirmApaya, rAjJApi puNyArthinA tattathaiva cakre, jinamatamahonatyA'tyantaM sahastutoSa, kramAt sUrIndro dakSiNasyAM pratiSThAnapure prAptaH, svAyurantaM jJAtvA'nazanAdividhinA svrlokmlcke| saDvena tadgacchasya taM vRttAnta jJApayituM vAggmI bhaTTazcitrakUTe prasthApitaH, tadgacchasya puraH punaH punaH zlokapUrvA paThati sma, yathA-'idAnI vAdikhayotA, dyotante dkssinnaapye| tadA siddhasArasvatayA siddhazrInAmnyA siddhasena bhaginyA bhagitam-"nUnamastaM gato vAdI, siddhasenadivAkaraH // 1 // " pazcAdbhaTena samyaguktambha iti vyaJjanAnAmanyathAkaraNe shriisiddhsenprbndhH|| vyaJjanAnAM nyUnatve jJAtaM, yathA-rAjagRhe nagare samavastasya bhArataH zrIvorasya vandanArtha vibudhavidyAdharanaranivahaH zreNiK kanRpazca saputraH samAyayau, tato bhagavadantike dharma zrutvA pratinidhattAyAM parva de kasyacidvidyAdharasya gaganagAminyA vidyAyAH sambandhyekamakSaraM vismarati sma, vismo ca taminnasau nabhasi muhurmuhuH kizcidulatyo patya nipatati, evaM ca kurvantamamuM vilAkya zreNikena bhagavAn pRSTaH-kimityayaM khacaro vidhuritapakSaH pakSIva nabhasi kizcidutpatyotpatya punaH punarnipatatIti ?, bhagavatA ca vidyA'kSaravismaraNavyatikarastasmai niveditaH, ta ca nivedyamAnaM zrutvA'bhayakumAraH khecaramupamRtyaivamavAdIta-bhoH khecara! yadi mAM samAnavidyAsiddhikaM karoSi tadA vadvidyAkSaramupalabhya kathayAbhi, pratipanaM ca tathA tena, abhayasya caikasmAdapi padAdanekaK padAbhyUhanazaktirasti, padAnusAriprajJatvAditi, zeSAkSarAnusAreNa tadakSaramupalabhya khecarasya niveditaM, so'pi satrAta sampUrNa prAsAdakAraNaM. 7 // Jain Education Inte For Private & Personal use only a w .jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapa.pa.phaphaphapharaharaharahasaharasarapharAra vidyo hRSTo'bhayakumArAya vidyAsAdhanopAyamuktvA svasthAna praap| __athavyaanAdhikye kathAnikA, yathA-pATalIputrapattane navamaM nandanRpaMpratijJApUrvakamutthApya cANakyena mayUrapopakagrAmamahattaradauhitrazcandragupto rAjye nyveshi| tasyAGgabhUbindusAra bhUpastatsUnuHpunarazokazrInRpastena svatanayAya kuNAlAhavayAya vAlye'pyatulyapraNayAtkumArabhuktyarthamujjayanI pradade, tato'tra sthitasyAsya mA vimAtRbhyaH parAbhavo bhUditi nRpAdezAt sa tatra tiSThan sacivAdibhiH puSpavat pAlyamAno yAvadaSTavArSiko'janiSTa tAvatputraH pAThayogya iti vimRzyAdhIyatAM naH kumAra iti lekha likhitvA yAvadrAjA kiJcitkAryavyagro'jani tAvadvimAtrA tatrAgatya tallekha vAcayitvA kugAla kumAre'vyaGge sati tasyaiva rAjA rAjyaM dAsyati natu matputrasyeti vicintyAkArasya sahasA zirasi bindu dadau, tato'dhIyatAM naH kumAra iti jAtam, aho! bindumAtrAdhikye'pyekAtahitasyApyarthasyaikAntAhitatvam, kSaNAntare narezvarastaM lekhamavAcayitvaiva mudrayitvojjayanyAM preSayAmAsa, taM ca sacivo vAca yastathA dRSTvA khedAnRzaM viSAdamAsasAda, lekhArtha vaktumakSamaH sAnugyAvajjajJe tAvatkumAraH svayaM lekhapavAcayat , tatra cAndhIyatAM naH kumAra iti dRSTayA jAtAtyantodvegAvegAdadhyivAn-nUnaM mayA kvAni piturAjJAbhaGgo vidaye, no cepitA mamaikAntahitAkAkSI kathamevaM AjJApayati ?, tataH sa kisuto yaH piturAjJAmullaDDanyatIti vimRzya mantryAdibhirnRpAdezaniNayaparijJAnArtha kiJcitkAlavilambAya bahukto'pi sahasaiva durdaivavazatastatAyaHzalAkayA svanapane svayamajayAmAsa / ahaha mahatAmapi mahAnarthamUlaM sahasAkAritvaM, tadAha-"sahasA vidadhIta na kriyAmavivekaH paramApadAM pdm| vRNate hi vimRzyakAriNaM, guNalubdhAH svayameva sa. mpdH||1|| IgdurvipAkakArye hi gurvAjJArAdhakasyApi 'azubhasya kAlaharaNa' mityuktevilambakaraNamAdezatrayApekSaNaM ca pusAM zreyaskaraNaM, yata:-kSaNena labhyate yAmo, yAmena labhyate dinam / dinena labhyate kAlaH, kAlAtkAlo bhaviSyati // 1 // ' ata eva INR For Privale & Personal use only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 jhAnAcAra. // 28 // kaphaphaphapharakapharakapharaharurururaharu: mleccharAjye sampatyapi sarvakAryeSu phuramANazyApekSAdivyavasthA, tathA sati suvimRzyakAritAdiguNayogAt , yadvA tasya zrIrAmasyevaikAntajanakavacanArApanakaniSThasya vinItavinayapraSTasya mahAsAhasanidheH kiM nAmedamapakdanIyaM ? kintu nissapavismayasamucchUvasatsarvAGgoNaromodgamanimittatayA mahIyasAmapi prazaMsanIyaM, paraM piturevAyaM zmAdaH sAkSAdviSAdaH yadamAtraprasAdapAtre'pi samyaganavalokya lekhapreSaNaM, kovA nRdevasya navanavAnekakAryavyagrasyaiSa doSaH ? kintu tasyA vimAtureva durmateH puruSaratnavinAzayitryAstAdRkkaTaprapaJcaracayinyAH, athavA strIjAteH prakRtitucchatayA rabhasakAritayA pAparatayA vimAtuzca nityaM praviSTatayA hRdayaduSTatayA nijatanujasAmrAjyamahAlobhAbdhe1nirodhatayA ca kiM nAmaitama vyaM ?, tarhi kasyedaM dAsyate dUSaNam ?, ucyate, prAkRtaduSkRtadurpila sitasyaiva, pitrA prANebhyo'pi priyatamasya putrasya vaidagdhyArthamupakrAntaM pariNataM tu punarAjanmAvadhi gadyasyApyAndhyArtham, avAdi ca-"dhAriujai iMto jalanihIvi kallolabhiSNakulaselo / na hu annajammanimmia, suhAsuho divprinnaamo||1|| jaMjeNa kayaM kamma pubabhave ihabhave va saMteNa / taM teNa veiavaM nimittamitto paro hoi // 2 // " nRpatistadvayatikaramavabudhya dhigmayA kUTalekhakenAkArasya bindupradAnapramAdena mudhA kiyAnanarthastIvabAhiriva varddhayAmAhe, yadvA pramAda unmAda iva jIvasya ke ke nAna) puSNAti ?, ke ke vA manorathaM na muSNAti ?, tadavAdi-" pramAdaH paramadveSI, pramAdaH paramaM viSam / pramAdo muktipUrdasyuH, pramAdo narakAyanam // 1 // " dhigmAM mUr3ha rAjyAIputrasyaivaM vinAzahetuM sAkSAdapatyeSu dhUmaketuM, ataH paraM tu vyaGgasvena prANapiyo'pi putraH kathaMkAraM samagrasamRddhisAraM rAjyaM yauvarAjyaM vA'hati ? iti sakhedaM hRdantaH punaH punaranutathya kuNAla ku-vyAnanyUna mArAya samRddhaM grAma dare, tadvaimAtreyAya punara jaranI, kramAkuNAlasya taM grAmaM zuJAnasya patnI zaracchInAmnI paredyavi putraratnadhe vi0 10 sulakSaNaM vidUrabhUrikha vaiyaratnaM prAmRta, tato vimAturmanorathaM vyarthayAmi svamAtuzca samarthayAmIti vimRzya rAjyalipsayA pATa- // 28 // Jain Education N ational For Private & Personal use only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ liputre gakhA gAndhA kalayA niratulayA paurAna raJjayAmAsa, tatkalAM zrutvA nRpatirazokazrIrjavanikAntare taM nivezya gAtumAdideza, so'pi hRdyapadyambandhena gAyana 'caMda guttapatto u, biMdusArarasa nttuo| asogasiriNo putto, aMdho .jAyai kAgaNiM // 1 // iti jagau, tataH sagauravaM jagade jagatIjAninA-ko'si tvaM ?, tenoktam-kuNAlanAmA tava sUnustvadArAdhanakAgracittaH pApebhyo'pi praNayapAtre svanetre api yo nirgamitavAn , tataH sasneha romAJcakaJcukitadehaM taM pariSvajya tuSTo'smIti hRSTaH sannAcaSTa pArthiva viziSTaH, sa Uce-kAkI yAce na tvanyat, rAjA jagAda-vatsa ! svacchamate kimatituccha tamamiyadyAcitam ?, tadAnIM saciA abocan-rAjan ! rAjaputrANAM kAkaNIzabdena rAjyamucyate, tataH kSamApatistaM prati jalpati sma-hai tAta ! dhIdhAma kiM nAma tava rAjalakSmyA? kathaM vA dRgvidhuratvena vividhavyApArapAjyaM rAjya nirvAhayitA ? kathaM vA tamarhasi ?, kumAro'pi kathayati rama-he tAtapAdAstAtapAdAnAM prasAdataratAtapAdAnAM pautraH pavitralakSaNapAtraM jAto'sti tadartha rAjyaM yAce natu madartha, tataH pocaiH pramuditaH kSitidayitaH svatanayaM sapraNaya proce-kadA mudAspadaM vizadAtmA tvAtmabhUrabhUta ?, kumaarH| provAca-sammatyeva, tataH paramazItisphItivivaza urdIzaH sampati putro jAta iti muhurmuhurAjughoSa, dazAhAdanu taM mahattamamahairAnAyya prAjyapramodAkrAntaH kSmAkAntaH sammatItyeva nAmasthApanAM vidhAya rAjye nivezayAmAsa, sa sammatinRpatistrikhaNDabhoktA paramAItaH zrImuhastimUrinidezena zrIjinamatasAmrAjyaM sarvaprakArairekacchatrIcakre / iti vyaanAdhikye AkhyAnakam // artha yAnyathAkaraNAdau vizeSataH pUrvoditA doSAH, atra dRSTAnto'yama, zuktimatIpuryAM zrImunisuvratasvAmivaMze'bhicandranarendrasutaM satyavAdivena vizrutaM vasu parvatakAkhyaM rakhaputraM nAradaM ca kSIrakadambakopAdhyAyaH paramAhataH pAThayati, anyadA pAThazrAnteSu teSu nizi saudhopari supteSu cAraNazramaNau vyomni brajantAvanyo'nyamityUcatuH-eSAmekaH svargagAmI aparau tu narakagAminI, Jain Education In tional Plaw.jainelibrary.org
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 ma0 jJAnAcAra // 29 // Jain Education Intern sasura tacchrutvopAdhyAyaH khedAd dadhyau dhigmayyapyadhyApake ziSyau narakaM yAsyataH, tadeSAM madhye kaH svarga kau ca narakaM yAsyatIti tanirNayA parIkSAyai trayANAmekaikaM piTakurkuTamarpayitvA taMtrAmI vadhyA yatra ko'pi na pazyatItyAdideza, tato vasuparvatau zUnyamadeze gatvA taM jaghnatuH, nAradastu dUradUraM zUnyasthAne gato'pi sudhItvena dadhyau - atrApyahaM surAH siddhA jJAninatha pazyAmaH, tatsthAnaM tu vizve'pi nAsti yatra ko'pi na pazyati, tad dhruvamavadhyo'yamityeva gurugirAM tAtparya, prakRtikRpAlubhistairvadhA dezapradAna svasmatparIkSArthameva, tatastrayo'pi pazcAdAgatya svaM svaM svarUpaM vyajijJapat, upAdhyAyena nUnaM nAradaH svargagAmAta nizcitya gauravamAliliGge, itarau tu tarjitau, tadvairAgyAdevopAdhyAyaH pravavAja, tatpadaM parvatako'dhyAsta, kramAdabhicandranarendre matrajite vasurvasumatIvibhurvabhUva sa ca satyavAdilamasiddhisthairyAya satyameva vadati, anyadA mRgayArthaM gatena mugayuNA vindhyAcale AkAzasphaTika zilAsaGkrAntaM mRgaM prati nikSiptavANaskhalanAtpANisparzena sA jJAtA, tAM ca rAjJe vijJatavAn, rAjA'pi tasmai pArito pikaM davA tayA svAsanavedikAM pracchannaM ghaTayitvA zilpinatha hatvA tAM nijasiMhAsanAdadho'tiSThanda, satyavAditvena khe siMhAsanaM tiSThatIti svaravyAtimudaghoSayacca tatyasiddhyA'sya surAH sAnidhyaM kurvantIti bhiyA bhUpAH sarve vazIvabhUvuH / anyadA parvatakam 'ajairyaSTavya' miti Rgvedapade ajaH - meSairiti vyAravyAtaM zrutvA nArado'vAdIt-maivaM vAdIH, yato na jAyanta ityajA:vArSikaM dhAnyamityevaM guruNA vyAravyAtaM, mA dharmopadeSTAraM guruM dharmAtmakAM ca zrutipanyathA kArSIrityAdi bahUktyA'pyabhimAnAna savyaraMsIt, tatastAbhyAM jihvAcchedaH paNIcakre, vasuzca sAkSIcakre, tacchrutvA parvatajananI rahastamAha-mayA'pi tvatpitA vArSikadhAnyAnyeva vyAkurvan zruta iti kiM mithyaiva mahAnarthakaraNaM paNaM karoSi ?, tenoktaM yatkRtaM tatkRtameveti yathArhamupAyaM cintaya, sA'pi putramohamohitA putrahitArtha tathA vasunRpAya proktatratI yathA gurupatnIdAkSiNyAdyathoktaM tena mene, mAtaH parSada vyaJjanAdhi kye kuNA0 / / 29 / / lainelibrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ntastayorvivAde prakRSTapAtakamapyAdRtya vasuH kUTasAkSyaM yAvadhyadhAt tAvadevatayA capeTayA''hatya pAtito mRto narakaM yayau, evaM tatpade nivezitAsta sutA api kramAdaSTau devatayA nihatAH, dussaho hi daivataH kopaH, dvau tu putrau naSTau, tataH parvatakaH pauraidhikRtya nirvAsito mahAkAlAsureNa sahItaH, tatsambandhasvayam ayodhananRpeNa svaputryAH svayaMvare prArabdhe jananyA kanyAyAH pracchannaM proktaM-maddhAtavyo madhupiGga eva tvayA varaNIyaH, 16 tacca sarva nRpamukhyaH sagaro rahaHsthitasvadUtImukhAt jJAkhA svapurohitaM kanyAvaraNopAyaM papraccha, so'pi sadyaHkaviH kapaTapaTurnavyAM rAjalakSagasaMhitAM kRkhA sabhA'ntastathA vyAcaravyau yathA lakSaNaiH sagaraH prakRSTaH syAt madhupiGgastvapakRSTaH, tataH sa sarvaipAdibhihasyamAno hiyA nirgataH, sagarastu kanyayA vRtaH, tato madhupiGgaH kuvA tapaH kRSA mahAkAlo'suro'jani / tayozca tRtIyaH piSpalAdo'pi militaH, tavRttAntastvevam mulasAsubhadrArupe parivAjike dve janavikhyAte abhUtAM, tayozca mulasA viziSyatamA viduSI, yo mAM vAde jayati tasyAhaM ziSya iti paTahoghoSiNaM yAjJavalasyaM parivrAjakaM vAde jitvA svaziSyIcakre, kramAttasyAtiparicape'kAryapravRttyA mulasAyA : garbha jAte jJAte ca subhadrayA niSThuramupAlabdhA pracchannaM ca dhRtA, putraprasave subhadrAyA ajJAtameva pipalasyAdhaH putraM tyaktvA tau nirgatau, prAtaH padAnusAreNAnveSayantyA subhadrayA Dimbho dRSTaH, sa ca kSudhitaH svayaM piSpalaphalaM mukhe patitamAsAditavAniti pippalAda iti kRtanAmA subhadrayA vatiH , pAThitazcAtivAgmI jAtaH, svajanmasambandhe te pitroH pradeSa vahana vadhArthamanAryosnAryavedAMzcakAra, teSu cedaM prarUpayAJcakAra, yaduta-rAjabhirazvAdizAntinimittaM svargAvAptaye ca pazuturagagajamanuSyAdibhiryAga: kAya iti, mahAkAlena cAcinti-yadyetayorutyA rAjAdayo yAge hiMsAM kurvanti tadA mRtvA narakaM yAntIti sagarAdinRpANAM Sain Education Altional JAST
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ a0 pra0 jJAnAcAra // 30 // mama vairaniryAtanA bhavatIti tayoruktama-putrAM yajJe hiMsAM pravarttayatamahaM sarvatra sAnnidhyaM kariSyAmi, tato mahAkAlena puragrAmAdau rogA vikurvitAH, yatra yatra ca parvataka pippalAdau hiMsAtmakaM yAgaM kArayatastatra tatra saH asuro rogAnupazamayati, yajJahatAMca pazvAdIna vimAnasthAnamarIbhUtAn sAkSAddarzayati, tataH sarve'pi bhRzaM sAdarAH sagaranRpAdayastathA cakruH, evaM manuSyahiMsA'pi niHzukaiH zanaiH zanaiH pravarttitA, tato mAyayA mohayitvA mahAkAlena sabhAryaH sagaro'dhvara juhuve, pippalAdena ca svapitRmAhers, tadarthatvAttayorupakramasya evaM mahAnarthahetavo'nAryA vedAH pravRttAH / Aryastu vedAn mANavakanidherudhdhRtya pratidinabho jyamAnazrAddhapaThananimittaM zrItIrthakara stutirUpAn zrAddhadharmapratipAdakAMca bharatazcakrI cakre // ityamarthAnyathAkaraNe parvatajJAtam / vyaJjanArthobhayayoranyathAkaraNe'nantarakathAmadhyokto'nAvedakArI tayAkhyAtA ca pippalAdo yadvA zrIguptAcAryaziSyanojIsthApakatrairAzikarohaguptAdayo dRSTAntAH / evaM vyAkhyAtAH paSThasaptamASTamA vyaJjanArthatadubhayAcArAH // 8 // evamaSTavidho jJAnAcAraH samyagArAdhanIyaH / iti zrItapAgacchazrIsomasundarasUriziSyazrI ratnazekharasUriviracite zrIAcArapradIpe jJAnAcAraprakAzakaH prathamaH prakAzaH (granthAnaM 1212 a. 17 ) atha darzanAcAro vyAkhyAyate tatra darzanaM samkyatvaM, tatsvarUpaM samapaJcamasmadupajJazrAddhapratikramaNasUtravRtterjJeyaM, darzanAcArArAdhanaM ca navyaprAsAdapratimAnirmApaNajIrNoddhArAdinA'rhadbhaktipoSaNataH sAdhuvarivasyAsaAta jinamatanaipuNatazca syAt / tatrAha-dbhaktipoSaH kokAzakAkajaGghanRpAbhyAM prAgbhave yathA kRtastathA kAryaH, jinamatanaipuNaM ca kokAzavat, darzanazuddhau ca svIkRtazrAddhadharmaniyameSu prANAnte'pi dAdarthameva syAt natu zaithilyaM, yathA svIkRtadigvate kAkajaGgha narendrasya, tayoH sambandhazvAyambharatabhUmibhAminIbhUSaNamANikyakaGkaNAyamAnazrImatkuGkaNAbhidhAnadezazRGgArakaM sopArakaM nAma puraM 'jIvarasvAmizrIyugA Jain Education Intional arthAnyathA tve vasudR // 30 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIzamUrtaH, kartu sevAM kintu ytraavtiirnnaa| jAtirvAnaspatyazeSA vizeSAta, kovA tAdRktIrthamuccaiHzrayena ? // 1 // tatra sarvatra vikhyAtamahAvikramadhano vikramadhano nAma narendraH, balidhAmni sudhAdhAni ca nAndhau ca sudhA hi yadasidhArAyAm / yAmAsvAdya sapadyapyarayaH zriyamAmarImabhajana // 1 // tatra ca nagare narezvarasya paramaprasAdapAtraM trijagadadvitIyakalAkalApakuzalaH parivasatisma rathakArAgraNIH somilA, tasya prazasyaguNanairmalyanirjitasomA somAnAma bhAryA, tayostanujanmA devilanAmA, tasyaiva rathakArasya dAsyAH putro dvijAjjAtaH kokAzanAmA, sa ca rathakAraH svatanUruhaM pratyahaM mahAkSepeNa svakalAgrahaNaM kArayati, yataH-"pitRbhistADitaH putraH, ziSyazca gurushikssitH| ghanAhataM suvarNa ca, jAyate janapaNDanam // 1 // " paraM tatputrasya na tAdRzI buddhirnApi tAdRzI hRdayazuddhiAna ca tAhako'pi vidyAgrahaNaviSayodyogaH nApi tAga bhAgyayogaH, tena tatpitrA bahavAkSepakaraNe'pi na tasminkicitkalAkauzalamunmIlati, vaikaTikena bahuyatnavidhAne'pyandhopala iva nirmalatA, uktaM ca-"nAnudyogavatA na ca pravasatA | mAnaM na cotkarSatA, nAlasyopahatena nAnyamanasA naacaaryvidvessinnaa| na bhrabhaGgavilAsavismitamukhIM sImantinIM dhyAyatA, loke khyAtikaraH satAM bahumato vidyAguNaH pApyate // 1 // " matisphItibRhaspatisaGkAzaH kokAzastu dAsatvena rayakAratanUruhasya pArtha tUSNIkatayaiva tiSThannapi helayaiva sakalAH kalAH pAgUlikhitapaThitA iva kalayAmAsa, dhArayAmAsa ca somilAdapi krameNAdhikataraM rathakArakalAkauzalaM 'sthAne bIjaM zuktau svAtijalaM sati ca satkRtiH pAtre / dAnaM matimati vidyA vaktari vAcyaM ca vRddhayai syAt // 1 // ' rathakRttanUjastu zUnyahRdayaH kalAzUnyatayA klaadvnnisskltaamevaacklt| kAlakrameNa ca somilarayakAre kRtasvarlokAvatAre putrasya kalAvikalatayA kokAza eva nRdevazAsanAttatpadamalaJcakre, vidyA hi kAmadugheva puMsaH kiM nAma kAmitamamitamapi na datte ?, uktaM ca-vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhana, vidyA bhogakarI yazaHsukhakarI vidyA gu For Private & Personal use only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA0pra0 dazanAcAra. // 31 // rUNAM guruH| vidyA bandhujano videzagamane vidyA paraM daivataM, vidyA rAjasu pUjyate na hi dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 1 // hartuyati na gocaraM kimapi zaM puSNAti sarvAtmanA'pyarthibhyaH pratipAdyamAnamanizaM vRddhi parAM gacchati / kalpAnteSvapi na yAti nidhanaM vidyAravyamantardhana, yeSAM tAn prati mAnamujjhata janAH kastaiH saha spaddhate ? // 2 // yadvA-"dAsero'pi gRhasvAmyamuccaiH kAmyamavAptavAn / gRhasvAmyapi dAseratyahI prAcyazubhAzume ||1||"sc kokAzo'nyadA-taM rUvaM jattha guNA ta mittaM je niraMtara vasaNe / so atyo jo hatthe te vinANaM jahiM dhammo // 1 // zrIdharmoM dayayaikadhA dvividhako jJAnakriyAbhyAM vidhA, 25 jJAnAdyaizca caturvidho vitaraNAyaiH pazcadhA tu vrataiHSaTsaptASTavidhava bhUjalamukhatrANAnnayairmAtRbhiH, tatvaiH syAnavadhA tathA dazavidhA |kSAntyAdikaiH sadgaNaiH // 2 // samyaka samyaktvamUlasya, dADharya eva bhvetpunH| niHsImazarmaphaladaH, zrImaddharmasuratumaH // 3 // | samyaktvaM cAtra devAditattvazraddhAnalakSaNam / prapazcayanti caturAH, saptaSaSTiguNAtmakam // 4 // yadArSam-'causaddahaga? ti. liMgara dasaviNaya3 timuddhi4 paMcagayadosaM5 / apabhAvaNa6 dUsaNa lakkhaNa8 paMcavihasaMjuttaM // 5 // chabihajayaNAgAraM9 chabbhAvaNabhAviaM ca10 chaTThANaM11 / iya sattasadvilakkhaNabheyavisuddhaM ca sammataM // 6 // " anayorvyAkhyA darzanasaptatikApakaraNAdavaseyA / ityAdisAdhRktamUktamayadezanAprativuddhamanAH pratipannadRDhasamyaktvAdizrAddhaguNaH sadguruvarivasyAsajAtajinamatanaipuNaH sukhena samayaM gamayAmAsa mAvAsavamahAprasAdapAtratayA / itazca-puruSArthatrayI triveNIsaGgamapavitraM pATaliputraM nAma nagaraM 'lakSmIvatAM durdamadurmadAgninA, viviktatA zaityamiva praNa niHzaMki. zyati / satyoktireSA'pi mRSA vinirmame, yasminjanairlakSmivivekazAlibhiH // 1 // tatra ca citrakRnijapracaNDapratApamAtravitrA kokAzaca. // 31 // sitAzeSazatrurjitazatrurnAma nRpaH 'yasya digvijayinaH pRtanAntaH, sarvataH pratavanti rjaaNsi| lebhire malinatAM tvarivakrAstada Jain Education Intern al For Private & Personal use only Splaw.jainelibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhRjanadRzo galitAzca // 1 // tasya ca saubhAgyAtizayAdiguNaiH sAkSAd devIva yazodevI nAma paTTadevI prathamA prayamAnaniHsamAnanRpamAnA, dvitIyA tithiriva rAjJo'bhyudayaheturapratirUparUpAdibhiH prAptastraiNavijayA vijayA nAma, tasmin samaye ca dvitIya iva svargasanniveze mAlavadeze nijanissamasamRddhayA dhanadapuromapi paribhavantyAM zrImadavantyAM nAma nagaryo paramAItatvena samyaktacavicAradhavalo vicAradhavalo nAma narAdhipaH, tasya ca trijagacetazcamatkArakArINi catvAri puruSaratnAnyabhUvan-sUpakAraH zayyApAlako'GgamaIko bhANDAgArikazceti, tatra sUpakAro yathAbhilaSitaM tAM kAMcidrasavatIM vidhatte yayA bhuktayA tasminneva kSaNe kSaNAntare pahare dvitricaturapahayA~ yAvadvitricaturAdidineSu pakSamAsAdiSu vA yathAbhIpsitameva kSutmAdurbhavati na vArataH parato vA 1, zayyApAlakazca tattAdRkkizcit talpa kalpayati yasmin suptaH pumAn paramasukhamanubhavan yathAbhilaSite niyata eva kAle ghaTikAyAmanizAdivasAdirUpe prabudhyate 2, aGgamada kazcaika dvitricatuSpazcaSaTsaptASTaserAdipramANaM bahutaramapi tailaM zarIrAntarAvartayati sarvamapi ca pazcAdAkarSati, na ca svalpamapi duHkhamutpAdayati, kintu bhRzaM sukhameva3, bhANDAgArikaH punarbhANDAgAraM tathA kiJcidviracayati yathA tasya dvAraM taM vinA nAnyaH kazcitkathaJcidapi labhate, na ca tatra khAtrAdi dAtuM ko'pi zaknoti, tadantaH praviTo'pi taddarzitaM vinA dhanakanakAdi na kazcitsUkSmaprekSyapi prekSate, evaM bhANDAgAraM surakSitaM karoti4, yathAsvAmisamIhamaharnizaM kRtayatna ratnazcaturdikamAptaizcintAratnairiva pUryamANacintitArthacakraH sa kSmAzakraH sukhena mahIyAMsamanehasamativAhayAmAsa sollAsadhIdharmavidhau, paraM tasya kizcityAktanadurdaivavazAda putro nAjAyataikasyA api rAjhyA yathAIbahUpAyakaraNe'pi" mAtsaryA diva daivaM prAyaH sarvasya kiJcinakham / kurute kuto'nyathA'bdhiHkSArazcandraH kalaGkI c||1||"tto viraktacittaH samAvittaH pravrajyAM pratipisuryAvatkasyacidgotriNo rAjyaM ditsate tAvatpATaliputrapurAdhipena jitazatrukSitipena pUrvavyAvaNitaratnacatuSTayAdhapUrvasamRdilubdhena T Jain Education int o nal
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 darzanAcAra. // 32 // 22.2..apara Jain Education Inter 'vIrabhojyA vasundharai 'tivitarkadhAriNA gaGgApUravatparitaH prasAriNA sainyena saha sahasaiva sametya veSTayate smojjayanI nagarI, yAvacca madhyasthasubhaTaiH sannahya yudhyate tAvadurdaivavazA dutpadyate sma vicAradhavalanRpateranarthamUlaM jaTharamahAzUlaM, tena ca dagdhoparyasAdhyasphoTakAyeNAtitarAM pIDyate sma nRpaH, ahaha mahatAmapyanirvAcyA kApi duravasthA, yadivA itakasya daivasya svabhAva evAyaM yataH - ' vaidehIdayi - te'pi duSTahRdayaH pArthe'pyanarthaprado, jImUte'pi yathocitavyavahRtiH karNe'pi karNejapaH / bhImo bhImasutApatAvapi harizcandre'pi raudrAzayaH zakre'pi zritavakrimA hatavidhiryastasya ke'nye punaH 1 // 1 // tadavasare narezvaraH samyag dharmatasvavicAracaturaH 'dharmaparANAM puMsAM jIvitamaraNe sadaiva kalyANe / iha jIvatAM vivekaH sadgatigamanaM mRtAnAM ca // 1 // dhIraiNavi maria kAyaraNavi assa maria / duIpa hu maria varaM khu dhIrataNe mariuM // 2 // ityAdisuktArthAnusmRtairdhIramanA AradhanA'nazanAdivivinA svaHsukhAsvAdamAsasAda, mahAzUlAdyutpattirhi prAyo mRtyunATakasya nAMdI, uktaM hi - " mUlavisaahivimUi apANibhasatthaggisaMbhamehiM ca / dehaMtarasaMkramaNaM karei jIvo muhutteNaM // 1 // " tato'mAtyAdikaH 'hataM sainyamanAyaka' miti kadarthanabhayAdgopuramudghATaya pauraiH saha puraHsarIbhUya bhUyastarAdareNaiva prAbhRtamiva jitazatrunRpAya purI samarpayAmAhe, pramuditena tenApi svayaM tadrA madhiSThAya mantrayAdayaH sarve'pi sanmAnadAnapUrve yathAsvasvavyApAraM vinyayojayanta / tAni ca catvAryapi puruSaratnAni kSmApaH parIkSAJcakre, parIkSAyAM ca kriyamANAyAmaGgamarddena rAjJo'Ggamamayata bahutareNa tailena tAvadyAvadekasyAmeva jaGghAyAM paJcakarSo tailamAvarttayAJcakre svahastAdikalayA, tataH punaH samagrAdapi zarIrAdudvarttanikAdiprayogeNa tattailaM niHzeSamapyAcakRSe, paraM rAjJo'nujJayaikasyA jaGghAyAstailaM nAkarSi, anyo'pi yaH kazcitkalAvanmAnI mAnIbhavati so'syA jaGghAyAH snehamAkarSatviti nRpaparSatsamakSamuccairAcaravye ca, tadvacanAkarNanakarNAmoDapIDitAH saMvAhakakalApaNDitA abhimAnadhanAstadabhyaJjanAkarSaNAyAneke'pyanekaprakA niHzaMki0 kokAzaca // 32 // ww.jainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ rairudayasiSuH paramekenApi tattalaM tajjavAyA asAdhyavyAdhiriva vapuSo nAkRSyata, aGgamaI karatnenApi ca taddina eva kraSTuM zakyate na tu dinAntare'pIti tattatraiva kUpe kUpacchAyeva tiSThati sma, tadvikArAca rAjJo jaGkana kizcitsthUlA prakarSaNa kRSNA cA* janiSTa, tataHmabhRti tasya nRpateH kAkajaletyAkhyA janairyathArtha prathayAmAhe, ko hi nAma mahAnapi janoktiM jaladhivelAmiva sva layitumalaMbhUSNuH?, na hi lokabokamukhabandho bhavatIti sarvaviditameva, 'na tathA sunAma loke yathA'panAma prsiddhimaayaati| mASatuSakUragaDukasAvadhAcAryarAvaNAdikavat // 1 // ' tadevaM sa kAkajayo rAjA parIkSAkapATTaniyU~DhAn kalAvatprauDhAMstAMzcaturoRSpi sanmAnadAnacaturo bhRzaM sanmAnayAmAsa, te tu svasvAmitattAzavaizasadarzanAnivadamAsedivAMsaH, yataH--'kiM rAjyena dhanena dhAnyanicayairdehasya sadbhaSaNaiH, pANDityena bhujAbalena mahatA vAcAMpaTu vena c| jAtyA'pyuttamayA kulena zucinAzubhairguNAnAM gaNarAtmA cenna vimocito'tigahanAt sNsaarkaaraagRhaat||1||vrmekaa kalA ramyA,yayA'dhaH kriyate bhavAba vIbhirapi kiM tAbhiH, kalaGko yAsu barddhate ? // 2 // tataHapyuccaiH pratibandhanirbandhavidhAyinamapi nRpaM kathamapyanujJApya cakhAro'pi pravrajya prAjyadustapatapobhiHsiddhivadhvAzleSasukhamakhaNDitamevAnubobhavAmbabhUvuH // itazca kuGkaNadeze nirddhanajanasaMhAramahArakSaHsadRzaM mahAdurbhikSaM babhUva, yasmin dhanavanto'pi nirdhanAyante rAjAno'pi raGkAyante sAhasikA api kAtarAyante sAdhudhaureyA api caurAyante mahecchA api tucchAyante dAnazauNDA api mitaMpacAyante sadharmANo'pi nirdharmAyante satkarmANo'pyasatkarmAyante apatrapiSNavo'pi nirapatrapAyante vivekino'pi nirvivekAyante sadAkSiNyA api nirdAkSiNyAyante sadayA api nirdayAyante sasnehA api niHsnehAyante sazUkA api niHzUkAyante akaThorA api kaThorAyante susantoSA apyasantoSAyante supratiSThA api niSpratiSThAyante sadaddhayo'pi nirbuddhIyante, kiMbahunA ?, yasmin bubhukSAmahArAkSasIparavazIkRtacittAH pitrAdayo'pi prANebhyo'pyabhISTasya sva Jain Education Inter For Private & Personal use only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bA0pra0 drshnaacaar||33|| putrAdestyAjyabhRtyAderiva vikrayaM mRtasyeva parityAgaM keciniHzUkatayA tanmAMsabhakSaNAdyapyasamaMjasamAcaranti, uktaM ca-"mAnaM muzcati gauravaM pariharatyAyAti dInAtmatAM, lajjAmutsRjati zrayatyadayatAM nIcatvamAlambate / bhAryAbandhusuhRtsuteSvapakRtI nAvidhAzceSTate, kiM kiM yanna karoti ninditamapi prANI kSudhA pIDitaH 1 // 1 // " yacca sarvebhyopyupadravebhyo'tibhairavaM, 'paracakrAgamavatyAdhupadrave kimapi tiSThati kyApi / vizvotpAtasadRzaM durbhikSaM tvakhilasaMhAri // 1 // ' IdRkSe mahAdurbhikSe vartamAne mahatsvakuTumba nirvAhayitumanalaMkarmINaH kokAzaH sakalamapi kuTumba sahAdAya durbhikSAdyupadravairakRtapraveze mAlavadeze nijasamRddhivizeSaniHzeSanagaryujjayanImujjayanI kramAjjagAma, paraM tatra na kazcitparicita upalakSitovA yaM purassarIkRtya rAjJo milati svakalAkauzalaM ca darzayati, na ca tAhakalApAtrasya dantIndrasyeva kSitIndramantareNAparaM nirvAhapadaM, yataH-" avInAdau kRkhA bhavati turago yAvadavadhiH, pazudhanyastAvatyativasati yo jIvati sukham / amISAM nirmANa kimapi tadabhUdagdhakariNAM, vanaM vA kSoNIbhRdbhavanamathavA yena zaraNam // 1 // " na ca tAdRgavasthaM taM kalAvantamapi kSINakalAvantamiva kazcid dRgbhyAmapi sAkSepa prekSate, dUre'stu sthAnapradAnAdisanmAnakathApi / tataH sa sadhvinInasAdhAraNAyAM dezakuTayAM viSIdaniSIdati sma, uktaM hi-"doHsthya nAma parAbhUteH, sthAnamAdyaM na sNshyH| rAjApi gopateH pAdAna, kSINaH saMsevate yataH // 1 // " tataH sa pratyutpannamatirvijJAna| naipuNameva sarvAbhIpsitArthasAdhanAnuguNamiti vimRzya paramzatAna kASThapArApatAn prauDhatarAn vinirmAya tAdRkIlikAdiprayogeNa rAjJaH koSThAgAreSu preSayati, te'pi jIvanta iva tatkSaNAttatra galA kaNAdAnacaJcubhirnijacaJcubhiH zAlitaNDulaijaTharANi koSThapU-ni:zaki0 ramApUrya pazcAdAgacchanti, taiH kaNaiH saH svakuTumba nirvAhayati sma, anyadA zAlirakSakaiH zAlitaskaraM samyaggaveSayadbhirdaSTAH kokAzaca0 kASThakapotAH potA iva zAlikaNaiH paripUritAH kSamApatikoSThAgArebhyaH satvaraM nissarantaH, pAptAzca sAzcaryacetasaH kASThakapota- // 33 // Jain Education Internal For Private & Personal use only ENaw.jainelibrary.org
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pRSThAnugA eva kokAzagRha, prekSAzcakrire ca kokAzaM tatkaNagaNagrAhiNaM, tatazca labdhazcaura iti pramuditaistairbahudinacintitamadya rAjJo darzanaM kalAkauzalaprakaTanena bahumAnazca me bhaviSyatItisajAtapratyAzaH kokAzaH kAkajaGghanRpasamIpaM nIyate rama, nRpamaSThena pRSThazca spaSTamabhASiSTa samyageva sakalamapi zAlikaNAharaNAntaM svattAntaM, yataH-" satyaM mitraiH priyaM khIbhiralIkamadhuraM dvissaa| anukUlaM ca satya ca, vaktavyaM svAminA saha // 1 // " tataH samyaksvarUpakathanAttAdRkkASThakapota nirmANakalAtizayadarzanAcca tuSTasvAntaH kSmAkAntastaM punaH prazrayAt praznayAmAsa-nistulakalAvilAsa ! bhoH kokAsa ! kiM kiM camatkArAtizayasthAnaM vijJAna vetsIti ?, tenApi pratyUce-deva ! devapAdaprasAdatastiraskRtAparazilpigarva sarva rathakRvijJAnaM ve mi, ghaTayAmi svAmin ! kAmitagaticAriNaM manohAriNaM kASThamayaM mayUraM garutmantaM kIrakalahaMsAdikamanyamapi vA tAdRzaM pakSiNa yaM rathavaramivAdhiruva bhUmAviva vyomAnaNe'pi kIlikAdiprayogeNa yathepsitaM gamyate Agamyate ca, prAsAdagRhAdi vA yathAbhIpsitaM sarvamapi vizvakarmeva kromi| tadAkarNyamAkarNya kautUhalapriyaHkSmApriyastaM pati provAca vAcamevaM-evaM tarhi bho nirmAhi nabhomArgagamanAgamanakalAcchekaM garuDameka yena sakalamapi bhUmaNDalaM yathAbhilaSitaM vilokayAmaH,tatastena vaijJAnikAvataMsena satvarameva viracayAJcakre'rddhacakrigaruDa iva vishissttkaatumyo'tigurugruddH| taddarzanamAtreNaiva kSitipatiH pocaistuSyati sma, tasmai prayacchati sma cAtivismayAvahaM bahu dhanakanakaratnAdi nivAsAdi ca, sarvamapi yathA vilokyamAnaM sabahumAna, tataH svavijJAnakalAtatkAlArjitasakalAvAsAdipratyagrasAmagrIko rAjJo mAnyapAtratayA prathitamasiddhiprakAzaH kokAzaH sakuTumbo'pi yathAsukhaM tatra tiSThati sma, aho! vijJAnasya vAJchitArthasAdhakatvaM, uktaM ca-"lavaNasamo natyi raso viNNANasamo a baMdhavo ntthi| dhammasamo natyi nihI koksamo vairio natthi | // 1 // " anyedyuH kautukarasAkrAntaH kSmAkAntastaM cAru dArumayaM vainateyaM sapaTTarAzIkaH samadhiruhya salakSmIkaH sAkSAlakSmIpati Sain Education B onal For Privale & Personal use only w anesbrary.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 riva vasudhAvalayavilokanArtha marutpathapathena pratiSThate sma viditagaganagamananibandhanakIlikAvinyAsena kokAsena sAkaM, kramAdarzanAcAradanekakautukAni svacakSurviSayaM nayanAnAkAnananadInagaragrAmasImAdi yugapadivollayan ladhveva yAvadatucchabhRgukacchapuropari // 34 // dharitrIpatirgacchati sma tAvatpRcchati sma savismayaM paTTadevI nRdevam-deva ! devapurasyApi pravarasamRdayA jitvaraM kiMnAmedaM nagaram ? ApAta kiM nAmnI ceyaM srotasvinI tridazasrotasvinIva nirmalanIrapUravibhrAjinIti, tataH pRthvIpatiH tannAmAdi samyakasvarUpamajAnan SH RI yAvanna prativadati vadati sma tAvattannAmAdi viditapUrvI vijJAnadhurvIdhurandharaH kokAsarathakRtara:-svAmin / zrImunisuvratasvAmiviMzatitamatIrthakRtpadapadmapAvitAbhyantaraM bhRgukacchanAmatanagaraM, iyaM punaH paurANAM sarvAGgINazarmadA nirvIDaparikrIDamAnamAnavyatItaprItasitacchadacakravAkAbanekaraMgadvihaMgamamithunanAnAvidhakrIDAkautukarnabhaHsaMcAriNAM khecarakinnarAdimithunAnAmapi narmadA narmadA nAma nadI, asmizca pure purA surAsurasevyaH samutpannadivyakevala: zrImunisuvratasvAmI dakSiNAzA-66 mukhamaNDanAt pratiSThAnapurapattanAdekasyAmeva yAminyAM SaSTiyojanImatikramyAgato yAge juhupitaM sarvAGgasallakSaNabhUSita hayavaraM pUrvabhavasva mitraM pUrvabhavakathanAdinA janitajAtismRti pratibodhya kRtasarvasaccittaparityAgaM sthirIkRtadRDhadharmAnurAgaM saudhakalpe kalpezvarasamAnaddhitridazazriyaM prApayAmAsa / tena ca suravareNa kRtajJapravareNa tadaiva tatra sametya pradhAne svAmisamavasaraNasthAne nUnaM ratnamayaM mahIyastaraM vihAravaraM nirmAya tadantaH kRtatrijagajjanamano'bhimatapUrti vatsvAmizrImunisuvratanAthamUrtiH tatpurastuNaturaGgamarUpA pAgbhavanijamUrtizca sthApayAzcakre, tatprabhRtyazvAvabodhatIrthatA tasya prasiddhimadhyAsAmAsa, so'pi deva niHzaki0 AsannasiddhikatayA niNiktabhaktibhAvitatayA nirantaraM nirmitazrImunisuvratasvAmipadapadmasevaH sArvatrikayAtrikaloka-kokAzaca. sakalAbhilaSitapUraNena cirakAlaM tattIrtha prabhAvayAmAsa, kAlAntarai ca tatraivaikA vaTazabalikA prAmbhavavairAvirbhUtavyApAdaneccha- JEE||34 // SSSSSSSSSSST ANi For Privale & Personal use only Jain Education Internal library
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ yasasa Me mlecchamuktamArgaNena viddhA prAgbhavakRtasakRjjinavandanasAdhvIzuzrUSArUpasukRtavazaprAntasamayasAdhudattanamaskAramahAmantrazraddhAnena zubha dhyAnena mRtvA siMhalezanarezasya saptAnAM putrANAmupari paramapremapAtraputrItvenodapAdi / sA ca kramAtyAptayauvanA bhRgupurAgatakSiR tipasabhaprAptamahebhyakSutasamayasamuccAritanamaskArAdyapadazravaNasajAtajAtismaraNA pitarau kathamapyApRcchya saptazatyA mahApoteKe bharukacchapurametya taccaityoddhArAdipuNyamagaNyameva nirmame, tadAdi punaretattIrtha zrIzakunikAvihAra iti khyAtimAyAti sma / krameNa cAtraiva tIrthe paramAItazrIkumArapAlabhUpAlamantrIzvarodayanatanayazrIzatruJjayatIrthoddhArazrIraivatagirimugamapadyAnirmApaNAdyanekaprauDhapuNyaprakaTamavimukuTazrIvAgbhaTasyAnujavareNAmbaDamatrIzvareNa pituH puNyanimittamuddhAraH kArayiSyate mithyAdRSTiduSTa| devIkRtopadrava vidrAvakazrIhemamUrisAnnidhyena, atra ca laukikAnyapyanekAni tIrthAni santIti kokAzamukhAkarNitatIrthamahi mAnau paTTadevIrAjAnau kokAzazca taccaitye zrImuvrataprabhuM prANasiSuH, tatastrayo'pi te punaH prAgvadeva vainateyamadhiruhyAgrato dakSiRANasyAM dizi kasyacinmahAnagarasyopari yAvatmAptAstAvattathaiva pArthiva praznayAmAsa paTTarAjJI-svAmin ! kimetannagaraM ? keyaM ca kallolinIti, prAgvadeva bhUjAnau maunamupeyuSi kokAsa evetthaM kathayAmAsa-devedaM laukikoktiprasiddhaM nissImakamalAvilAsasamiddhaM mahArASTranAma mahArASTravibhUSAkaraM purA padmAsananivezitaM padmapuraM nAma puraM, vijayamAnazrIcandraprabhasvAmivacasA saudharmendrapArzvagRhItacandrakAntaratnamayazrIcandramabhasvAmipratimApura mArabdhamahAyAgasiddhayA prItacittavRttinA prajApatinA'tra pure zrIcandramabhavihAraH kArayAmAhe / krameNa cAtraiva pitRvacanArAdhanArtha vanavAsini rAme rAvaNabhaginI sUrpaNakhA dvAdazavarSAvadhivaMzajAlImadhyAdhomukhadhUmapAnakArisvaputracandrahAsakhaDgavidyAsiddhisambhAvanayA prAptA prAktatrAgatalakSmaNahastacaTitatatsamayopasthitacandrahAsacchinnavaMzajAlImadhyatruTitasvaputramastakadarzanAdatikraddhA'nupadikaiva pRSThAgatA rAmaM dRSTvA vyAmohaM prapannA prArtha For Private & Personal use only Jain Education Salona Alwow.jainelibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 darzanAcAra // 35 // Jain Education Inter yAcakre, rAmeNa niSiddhA ca lakSmaNamupetA, tenApi bhrAtRjAyeti pratiSiddhA krodhAdhmAtartA darzayantI chinnanAsikI cakre, tadA caitanAsikyapuraM jAtaM, rAmeNa ca rAvaNaM nihatya sItAM pratyAnIya paJcAdvalamAnenAtra zrIcandramabhasvAmivihAroddhAraH kAritaH / kramAcca pANDurAjapaTTarAzyA kuntyA zrIjinadharmArAdhanaikAgramahinA zrIyudhiSThire putre jAte satyetacaityamudaghe, tadA kuntIvihAra iti caitatpathe, evamatrAneke'pyuddhArAH / eSA ca niHzeSAzritajanatAkRtapramodA godAvarI nAma nimnagA, punarevamagrato gamane jaladhau kaladhautamayasakalapurAlokane tathaiva rAjJyA prazne rAjJA ca joSaMpoSe kokAsa evovAca -deveyaM divyaRddhivilAsenA kAyA api kRtAtaMkA laGkAnAmnI nagarI garIyastarakUTatrikUTadurgamahAsAgarapa rikhAdivizeSairniHzeSANAmapi vidveSiNAM parAjayakarI, asyAM ca prakRtyA'pyamandamadotkarSeNa sAkSAdairAvaNo rAvaNo nAma prativAsudevaH siddhavidyA sahasraH zatasahasravidyAdharendranarendranirmitasevaH purA rAjyaM pratipAlayati, tena cAtiprasarpa dapadhmAtenendrArkacandrAdidevAbhidhAnadhArakata tadvidhAvara vividhasevAvidhividhApanAdinA purandarAdapyadhikaMmanyena trijagatyapi amatirUpabhUpatIyitaM / zrUyate ca tathA loke tasya RddhisvarUpaM, yathArAvaNena devendreNApi durbrahA nava grahAH svakhaTvApAde baddhAH, tribhuvanajanasyApi pradattAtyantikAtaGkakRtyo mRtyurapi baddhvA'ntaH - pAtAlaM kSiptaH, tasya ca vAyurdevo gRhAGgaNapramArjakaH, catvAro'pi jImUtA gandhAmbuvarSukAH vanaspatayaH puSpaprakarakArakAH yamaH svamahiSeNa jalavAhakaH saptApi samudrA majjanakArakAH saptApi mAtara ArAtrikottArikAH vizvakarmA zRGgArakArakaH zeSanAgendraH chatradhArakaH gaGgAyamune cAmarahArike SaT RtavaH puSpapUrakAH sarasvatI vINAvAdinI rambhAtilottamAdayo nRtyakArikAH tumbururgAyanaH nAradastAlavAdakaH Adityo rasavatIkArakaH candraH pratikalamamRta srAvakaH maGgalo mahiSIdohakaH budha AdarzadarzakaH bRhaspatirghaTIyavAdakaH zukro mantrIzvaraH zanaizvaraH pRSTharakSakaH trayastriMzatkoTayo'pi devAra sevAkRtaH aSTAzA tisahasrA RSayaH prapApAlakAH (niHzaki0 kokAzaca0 // 35 // Jainelibrary.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter nArAyaNo dIpikAdhArI AsthAne indro mAlAkAraH brahmA purohitaH bhRGgirITirAcamanadAtA jImUtaRSirapatya khelayitA kAmadeaise bandhakaH vaizvAnarazrIvarapakSAlakaH kArttikeyastalArakSaH vinAyakazviramehicArakaH cAmuMDA cAurisaJcArikA gaurI zaNakarttanakArikA lakSmIH vasturakSAkartrI nArado herikaH dhanado bhANDAgArika ityAdi / IdRksamRddhisamRddho'pi parastrIgRddhivazotpannadurbuddhiH sItApahRti mahApAtakaviphalIbhUta sarvAGgINavalaH samyanyAyamArgAbhirAmega rAmeNa lakSmaNamAtrasahAyena lIlayaiva sakalaparikareNa sAkaM sAka~paM prahRtya paralokaM prApyate sma ityAdi, asyAM ca laGkApuri khecarendrakAritAstIrthabhUtAH prabhUtAH pradattabhavyajanamanaH prasAdAH zrIjainaprAsAdAH santIti, tatastatrApi trayo'pi devAn vavandire / punaJca tathaiva purataH pratasthire kramAdavalirai c| evamanyedyuH pratIcyAM dizi garutmati gate tathaiva ca rathakAravaro vyAharati sma vismayAvahaM zravaNamAtrato'pi sakalakalmaSApahaM zrI - zatruJjayazrIraivatamahAtIrthamAhAtmyaprabandhaM savistaranibandhaM, tatastatrApi tairdevA vAvandyante sma vismayapramuditacittaiH evamudIcyAM dizi kailAzA parAbhidhAnanAnAzcaryanidhAnaviziSTasphATika zilAmayayojanASTako cchraya zrIbharataca krikAritasiMhaniSadyArUpa niSpatirUpa| svasvavarNapramANAdyupetasphuratna ratnamayazrI RSabhAdicaturviMzatijinama timAsameta sau varNa divyamAsAdabhUSito tuGgabhRGga zrI madaSTApadanagendratIrthaprabandhaM zrImadajitAditIrthakrudviMza tinirvANasthAnavinirmita divya svarUparatnama yamahA stUpasamalaGkRtasammeta zailatIrtha prabandhaM purasvAcca zAzvatasiddhAyatanAdyane kAzcaryAdvaitAdadya vaitAdyagirIndranirIkSage zrI RSabhadeva se vAsantu zrI dharaNendrASTacatvAriMzatsahasravidyAmadAnadakSiNottarazreNidvayapaJcAzatpaSTimahAnagarasthApana rAjyAdinamivinamiprabandhaM ca sudhIH sa evAbhyadhAt / dinAntare ca prAcyAM dizi zrIyugAdidevA ditIrthakara pazcakajanmAdinistulya kalyANakama hamAptama hima samRddhavizvamasiddha zrImadayodhyAditIrthakRjjanmAdi bhUmivyAvarNanAyAM tathaiva tena vidhIyamAnAyAM zAntyAdijinatraya sanatkumArAdica kripaJcakacaramazarIri v.jainelibrary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 darzanAcAra paJcapANDavAdyanekottamapuruSotpattisthAnasya zrIRSabhavArSikatapaHpAraNakazreyAMsopakramadAnazrIzAntizrIkunthuzrIarajinanirvativarjakalyANakacatuSkabhavanazrIzAntikunthvaramallisamavasaraNaviSNukumAramaharSilakSayojanarUpavikurvaNasAdhudveSinamucizikSaNasaudharmendrajIvakArtikazreSThiparivrAjakapariveSaNArtharAjAbhiyogavairAgyodbhavanaigamASTottarasahasraparivRtatanmunisuvratasvAmisamIpapravajanAdyanekaitihya sahasranidhAnasya zrIhastinApurAbhidhAnasya tIrthapradhAnasya byAvarNanAprastAve zAtikunthuzrIarajinAstrayo'pyatra cakravartIbhUya tIrthakRdbhayamupeyivAMsa iti vyatikarazravaNavismitacetA mahInetA kIdRzI sA sArvabhaumasamRddhiriti praznayAmAsa kokAsaM barddhakivaraM, so'pi prAyaHsarvAGgINanaipuNaH pratyabhANIta-kSoNIndracakrinnAkarNaya cakriRddhisvarUpaM vizve'pyapratirUpaM, tathAhi-cakravartinaH SaTkhaNDaM bharatakSetraM nava nidhAnAni caturdaza ratnAni ca / tatra navanidhAnasvarUpaM pravacanasAroddhAragAthAbhirupadarzyate, tAzcaitAHnesappe1 paMDuaera piMgalae3 saharayaNa4 mahapaume5 / kAle a6 mahAkAle7 mANavagar3ha mahAnihI sNkhe9|| 1 // nesappami nivesA gAmAgaranagarapaTTaNANaM ca / doNamuhamaDaMbANaM khaMdhArANaM gihANaM ca // 2 // gaNiassa ya gIANaM mANummANassa jaM pamANaM ca / dhannassa ya bIyANaM uppattI paMDue bhaNiA // 3 // sahA AharaNavihI purisANaM jA ya jA ya mahilANaM / AsANaM hatthINaM piMgalayanihiMmi sA bhnniaa|| 4 // rayaNAI sabarayaNaMmi caudasa pavarAI cakavaTTINaM / uppajaMtI egidiAI paMciMdiAI ca // 5 // cakkAsichattadaMDA AuhasAlAI hu~ti cattAri / cammamaNikAgiNinihI sirigehe cakkiNo huMti // 6 // seNAvai gAhAvai purohio vaDUI anianayare / thIrayaNaM rAyakule veaDDatale a kariturayA // 7 // vatthANa u uppattI niSphattI ceva sadabhattINaM / raMgANaM dhAUNa ya sahA esA mahApaume // 8 // kAle kAlannANaM bhavapurANaM ca tisuvi basesu / sippasayaM kammANi a tini payAe hiakarAI // 9 // lohassa ya utpattI hoi mahAkAli AgarANaM ca / ruppassa suvaNNassa niHzaMki kokAzaca0 // 36 // Jain Education Interious For Private & Personal use only Mrjainelibrary.org
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya maNimuttiasilapavAlANaM // 10 // johANaM uppattI AvaraNANaM ca paharaNANaM ca / sadAvi juddhanII mANavage daMDanII a||11|| naTTavihI nADayavihi kabassa caunihassa niSphattI / saMkhe mahAnihimi a tuDiaMgANaM ca savesi // 12 // cakkaTThapaiTANA aTThassehA ya nava ya vikhaMbhe / bArasa dIhA maMjUsasaMThiA jaNhavIi muhe // 13 // veruliamaNikavADA kaNagamayA viviharayaNapaDipunnA / sasisUracakkalakakhaNa aNusamavayaNovavattIA // 14 // paliovamaTTiIA nihisarinAmA ya tattha khalu devA / jesiM te AvAsA akijjA AhivacAya // 15 // etAsAM kramAtkiJcidvyAravyA-naisapirityAdiSu navasu nidhiSu kalpapustakAni zAzvatAni santi, teSu ca vizvasthitirAravyAyate, tatra yasminnidhau yadAravyAyate tadAha-dazakulasAhasriko grAmaH, Akaro yatra lavaNAdhutpadyate, nagaraM rAjadhAnI kararahitaM vA, pattana-jalapathasthalapathayorekatarayuktaM, droNamukhaMjalapathasthalapathayuktaM, maTambam-arddhattIyagavyUtAnta mAntararahitaM skandhAvAra:-kaTakanivezaH cazabdAdApaNaM ca, grAmAdIdhAnyathApi keciyAkurvanti, yaduktam-"grAmo nRtyAvRtaH syAnagaramurucaturgopurodbhAsizobha, khe nadyadriveSTyaM parihatamabhitaH karbarTa parvatena / grAmairyuktaM maDamba dalitadazazataiH pattanaM ratnayonidroNAkhyaM sindhuvelAvalayitamaya sambAdhanaM cAGgeila // 1 // " gaNitasya-dInArapUgaphalAdilakSaNasya gItAnAM-svarapATabakaraNAdInAM prabandhAnAM mAna-setikAdi tadviSayaM yattadapi mAnameva, dhAnyAdi meyamiti bhAvaH, unmAnaM-tulAkarSAdi, bIjAdInAM-zAlyAdInAM deshkaalaucityenotpttiH-nisspttiH||3|| caturthyAdigAthAcatuSkamuttAnArtham // 7 // sarvabhaktInAM sarveSAM vastrAdigatAnAM vizeSANAM rakSANAM mabhiSThAkusummAdInAM dhA-al tUnAM-lohAdInAm // 8 // jagati trayo vaMzAstIrthakaracakrivalavAsudevasatkA eSu yadbhavya-bhAvi purANam-atIta upalakSaNaRtvAdvartamAnaM ca, zilpacataM ghaTaloharacitrazvastradhnApita5 zilpAnAM pratyeka vizatibhedatvAva, karmANi-kRSivANijyAdIni Jain Education in For Privale & Personal use only Katuw.jainelibrary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 jaghanyamadhyamotkRSTabhedena trINi // 9 // zilA:-sphATikAdayaH // 10 // AvaraNAnAM-kheTakAdInAM sarvApi yuddhanIti:darzanAcAra vyUharacanAdilakSaNA daNDanIti:-sAmAdizcaturdA ||11||truttitaahaanaam-aatodyaanaam, eSAmutpattirAkhyAyate / anye vete pUrvoktAH padAryAH sarve'pi nAsu niSiSa padyante sAkSAdeveti vyAkhyAnayanti // 12 // pratyekamaSTa cakreSu pratiSThAnam-avasthAna yeSAM te'STacakrapratiSThAnAH, prAkRtatvAdaSTazabdasya paranipAtaH, aSTau yojanAnyutsedhaH-uccatvaM yeSAM te aSToseghAH, maMjUSAsaMsthAnasaMsthitAH, sadaiva gaGgAmukhe'vasthitAH, bharata vijayAnantaraM cakriNA saha pAtAlena cakravartipuramanugatAH // 13 // vaiDUyamaNimayAni kapArAni yeSu te vaiDUryamaNikapATAH, zazisUracakrAkArANi lakSaNAni-cihnAni yeSu te zazimUracakralakSaNAH, prAkRtatvAjaslopaH, anurUpA samA-aviSamA badanopapattiH-dvAraghaTanA yeSAM te'nusmvdnopttyH||14|| AvAsA AzrayAH, AdhipatyAya-AdhipatyanimittamakreyAH, nAdhipatyaM krayeNa labhyamiti bhAvaH // 15 // iti navanidhisvarUpam / caturdaza ratnAni punaH senApatyAdIni, tatra senApatigaGgAsindhuparapAravijayasamarthaH parairasatihatazaktiH 1 // gRhapatiH gRhocitazAlyAdisarvadhAnyAnAM phalAnAM zAkAnAM ca tatkAlameva kartA saphalacakrisanyasyApi pUrayitA ca prastAve 2 // purodhAH sarvakSudropadravopazAntikRta 3 // gajavAjinau prakRSTavegaparAkramau 4-5 // varddhakiravasare satvarameva samagrasArvabhaumaBe sainyasyApi yathAvilokyamAnabhavanaviracanAdhalaGkINa unmagnAnimagnAnAmanimnagAyugmasugamapadyAkRcca 6 // strIratnaM sarvA tizAyikAmasukhanidhAnam 7 // cakraM sahasrAraM vyAmapramANaM sarvAyudhapradhAnamamoghaM ca 8 // vyAmamAtra chatraM prabhuistasparzAd dvAdazayojanavistAraM vaitAdyottarabhAgavattimlecchAnurodhi meghakumArotsRSTaprakRSTavAridhArAnivAri navanavatisahasrakAJcanazalAkA prathita kAzcanamayoddaNDadaNDamaNDitaM bastipradeze pAravirAjitamarjunAbhidhAnapradhAnapANDurasvarNapratyavastRtapRSThadezaM tapanAtapavAta For Private & Personal use only kokAza nidhinava0 // 37 // Jain Education in D onal
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 79999999RRRRRRR89898989898989 dRSTyAdidoSanAzakaM ca 9 // carma dvihastapramitaM vaitADhya parvato tara digvatimlecchakAritA tuccha meghadRSTau svAmikarAmarzAd dvAdazayojanavistRtaM vyomni sthitamupari chatraratnAcchAditaM sakalacakrisenAjanAnAM vasundharAvadAdhArabhUtaM prAtarupto'parAhna niSpadyamAnazAlyAdyutpattinimittaM ca 10 // maNiratnaM caturaGgulamalambaM kulapRthulaM vaidUryamayaM trayastraM SaDaMza chatra tumvasthaM hastiskadhasthaM ca dvAdaza yojanAni prakAzayati kSudropadravAn vidrAvayati hastasthe tasminnavasthitayauvanaH syAdavasthita kezanakhazca 11 // kAkiNIratnamaSTasauvaNikaM caturaGgulaM samacaturasraM sarvaviSApahAri tamisrAkhaNDaprapAtAguhayordvAdazayojanyavadhi timiraharaM, cakriNA rajanyAM sainyAntarnyastaM sUryavatprakAzakarama, cakrI ca tamisrAguhAyAM pUrvapazcimabhityoH pratyekaM yojanAntarANi pazcadhanuHzatAyAmaviSkambhANi yojanaM yAvadudyotakAni cakrane myAkArANi vRttAni gomUtrikAkrameNaikasyAM bhittau pazcaviMzatimaparasyAM caturviMzatimevamekonapaJcAzataM maNDalAni tena kAkiNIratnena khaTikAvat sukhollekhena likhan vrajati bharatAparArddhadigvijayAya, yAvaccakrI tAvattAnyavatiSThante, guhApi ca tAvadevodghATA tiSThati, evaM khaNDaprapAtaguhAyAmapi jJeyaM 12 // khaGgaH dvAtriMzadaGgulamamANaH saGgrAme'pratihatazaktiH 13 // daNDaratnaM ratnamayaM paJcalatAkaM vajrasAraM vyApramANaM zatrusenAvitrAsakaM viSamonnata bhUmibhAga samatvakArakaM zAntikaraM manorathapUrakaM sarvatrApyapratihataM yojana sahasramapyadhaH pravizati 14 // caturdazApi caitAni pratyekaM yakSasahasrAdhiSThitAni / eSu ca senApatyAdIni sapta paJcendriyANi cakAdIni ca saptai kendriyANi pRthvIpariNAmarUpANi iti caturddazaratnasvarUpam // cakriNazca SoDazasahastrI yakSANAM sevAkartrI, tatra caturddazasu ratneSvekaikaH sahasraH ekaikazca cakriNaH skandhayeoH, dvAtriMzatsahasrAva mukuTabaddharAjAnaH sevakAH, catuSSaSTiHsahasrA antaHpurapurandhyAH ekA lakSA'STAviMzatiH sahasrAca vArAGganAH, dvAtriMzatsahasrANi Jain Education Internationa 98989898989.99.9.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezAH, dvAsaptatiH sahasrA mahApurANi aSTAcatvAriMzatsahasrAH pattanAni navanavatisahasrA droNamukhAni patriMzatsadarzanAcAra Mame hasrA velAkUlAni caturdaza sahasrAH jalapathAH ekaviMzatiH sahasrAH sanivezAH, dvAtriMzat sahasrA mahAnagaryaH SoDaza sahasrA rAjadhAnyaH SoDaza sahasrAH kheTAni caturviMzatiH sahasrA maDaMbAni tAvantyeva karbaTAni caturdaza sahasrAH saMbAdhanAni SoDaza sahasrA ratnAkarAH navanavatiH sahasrAH suvarNAdyAkarAH viMzatiH sahasrAH sAmAnyAkarAH SoDaza sahasrANi dvIpAH SaTpaJcAzadantaradvIpAH SaNNavatikoTyo prAmAH ekonapazcAzatsahasrANyudyAnAnAM ekonapazcAzatkurAjyAni SoDaza sahasrA mleccharAjyAni caturazItirlakSA gajAzvarathAnAM pratyekaM SaNNavatiH koTayaH pattayaH sarvasainye svaSTAdaza koTayo'zvAH mantrIzvarANAM caturdazasahasrI paNDitAnAmazItisahasrI talArakSA sUtradhArAzca pratyekaM caturazItisahasrI niyoginAM koTitraya kauTumbikAnAM koTisaptakaM trINi zatAni SaSTizca sUpakArAzcakriNo bhojyArthameva, anyathA tu patriMzatkoTayaH sUpakArAH, patriMzatkoTyazcAbharaNadhArakAH catuHSaSTiH sahasrAH kalyANamahAkalyANakArakAH TtriMzatkoTayo'GgamaH trilakSI za dharAH paJcalakSA dIpikAdharAH tisraH koTya AtodyAni caturazItilakSA niHsvAnAni daza koTyaH patAkAH dvAtriMzatsahasrA dvAtriMzadvaddhanATakAni trilakSI bhojanasthAnakAni dvAtriMzatkoTyaH kulAni ekA koTI gokulAni koTItrayaM halAni aSTAdaza zreNayaH prazreNayazcASTAdaza zreSThisArthavAhakoTumbikamahattarAGgarakSakasthagikAvittasauvidallamahAmallapratIhAramahAmAtrAcArohasArathikathakanartakadUtAdayo'nekakoTisaGkhyAH , gaGgAsindhudevyau, khaNDaprapAtatamisrAivaguhAdevyau, mAgadhavaradAmaprabhAsatIrthatrayasurAH, himavaniriRSabhakUTAdhiSThAyako surau, iti cakriRSi svarUpam / pratyahamityAdyapUrvApUrvatarasarasarasaparaH sahasrAddhatatamai tihyaprabandhazravaNapramodavismayAdvaitaprapUritahRdantarAlaH kSoNipAla kokAza cakriRddhiH // 38 // Jain Education Intermedy For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryanvayukta dakSa sakSamukhyaM-bho mahAbhAga !, karthakAramiyatprakAratattattIrthamAhAtmyAdi vidAMcakAra bhavAniti ?, so'pyAha-deva ! sopArapure vasatA satA gItArthayatIndrebhyaH zrImajjainazrutamahAkAnanAvagAhanapArIndrabhyaH sarvamapyadaH zodhUyAmAhe mahAdareNa mayA, kuzalodakasamparkakarkazaH khalu sAdhupAsyAsaGgamaH-sevA devAdInAmapi cirakAlena phalavatI bhavati / tatkAlameva sadgurusevA tu suparvalatikeva // 1 // taduktam-" sevijjai sIhaguhA pAvijai muttiA ya gayadaMte / jaMbuagharai a labbhai khurakhaMDaM cammakhaMDaM vA // 1 // " evaM sAdhuguNavyAvarNanAmubhayAkAkarNya sakarNaH kSoNIndro'pyakSayanidhAnamiva sudurlabhamAyatizubhamAItayatiSu bahumAnamamAnameva vahati sma,bhavati hi saGgativazenAcetanAnA. mapi tathApariNAmaH, kiM punaH sacetanAnAm ?, uktaJca-" eke mejuryatikaragatAstumbakAH pAtralIlAM, gAyantyanye sarasamadhuraM zuddhavaMze vilnaaH| eke kecidthitamuguNA dustaraM tArayanti, teSAM madhye jvalitahRdayA raktamanye pibanti // 1 // " evaM kokAzasAhAyakAdakasmAdgamanavairibandhanAdinA mahAbalAnapi mApAn gopAlAniva lIlayaiva svavazIkRtyaikAtapatrA dharitrI dharitrIzena tena nirmIyate sma 'sAmAnyasyApyasAmAnyaM, sakhya saravyuH kimadhyaho |jigye plavagasAhAyyAyadvA rAmo'pi rAvaNam // 1 // ' anyeAruvAnAntaH samavasUtAnAM paJcazatIyatIzvaraparihatAnAM nissImamahimahimavadgirIndrANAM zrIdharmAnandasUrIndrAgAM dandanArthamatyarthamutkaNThulaH maharSulasthapatipatinA saha mahIpatirgacchati smAtucchatarADambareNa, gatvA gurUn sabhakti natvA ca niviSTaH ziSTadhIH saparivAro'pyasau yathAsthAna, gurubhirapi pArebhe bhavyazravaNayoH sudhArasavezaH zrIdharmopadezaH, tadyathA-'icchA sarvatra sarveSAM, sukhe tatpunaraihikam / AmuSmikaM ca dvedhA'pi, dharmAtsevyaH sa eva tat // 1 // visaMvadantyapi phale, parai dharmAH parAbdavat / jainadharmaH punava, puSkarAvartavat kvacit // 2 // so'pi ca sAdhuzrAddhadharmabhedAd dvibheda ityAdi savistaradharmadezanAprati Jain Education Intel For Privale & Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 dazanAcAraH // 39 // Jain Education Inte 99228 buddhamanA mahIjAnirnijazraddhayA zrAddhadvAdazavartI samyaktvamUlAM yathAzakti pratipadyate sma, tatra ca diviratitrate kokAsakRtasAnidhyAdbahUnyapi yojanazatAnyekAhenApi gantuM zakto'pi viviktacetA dinaM pratyekasmAd yojanazatAdUrdhvagamanaM niyamayati sma, zamayati sma ca suzrAddhadharmasya samyagvAsanApUrvasvIkAramAtrAdeva mAtrAvyatItaM cirantanamani duSkarmarajaH, upabRMhayAmAhe ca mAhezvaraziraHsphuradurusa ridvarAvAripUrAnukArihAri yAhAravistareNa prakRtyA'pi gurubhiH zrIgurubhistAdRgdharma syAGgIkarttA bhUmIbharttA, yata upaNA dharmalakSmyAH sthirIkaraNe'mUla mantramarajjuzRGkhalaM ca prabale niyantraNaM, ata eva darzanAcArasyAGgabhUtA gIyate tatravidbhiriyam Ahuzra - " nissaMkia1 nikhiara nivitimicchAra amUDhadiTThI a4 / ubavUha5 thirIkaraNe 6 vacchalla7 pabhAvaNe8 aTTha // 1 // " evaM nRpatirupahyAvA hyadharmaraGgabhRjjagade jagadekavatsalatamaiH zrIgurUttamaiH ! - aho ! mahAnubhAga na hi gRhItamAtreNa cintAratneneva dharmeNa cintitArthapradenApi caritArthatA, kintu vidhivadArAdhitenaiva, jIvazca prAyaH pramAdabahula, viziSya ca mahArAjyA dimAjyamahAvyA saMga saMgatatve sati, pramAdazca bahuyatnasaGgRhItasyApi sArasya dravyabhAvabhedAd dvivisyApi hutAzana ivayaiva saMhArakArakatvena lokadvaye'pyatyarthamanarthamadaH, yaduktam - " tasyAmeva hi jAtau naramupahanyAdviSaM hutAzo vA / AsevitaH pramAdo hanyAjjanmAntarazatAni // 1 // " tasmAdapramattacittena nirantaramavismArakatayA yathopAttaH svavratadharmaH samyagArAdhanIyaH, na bAdhanIyaca kvacanApyalpata reNApyaticAramalena, sAdhanIyazcaiva gRhiNA'pi satA bhatratA sukhena mokSamArga ityAdyanuziSTipIyUSadRSTisantuSTahRdayaH kSoNipriyaH svakIyamandiramAsAdya parasparAmanibandhena puruSArthatrayamapi kRtArthayAJcakAra sarvaprakAraparamasuhRtkokAzena sAkama, evaM sukhaikarasamaye bhUyastarasamaye puNyamaye samatikrAnte satyekasminnahani kAnuna satrA dharitrIsutrAmANaM yazodevyA'gramahiSyA sahitaM sauparNeyamadhiruhya kasyAJciddizi kautukAlokanAdyarthaM prasthAtumanasaM mana sasasaga kokAzadR0 digbatagraha0 // 39 // w.jainelibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sikRtya kRtyApitayA rADyA vijayAbhidhAnayA rAjJo dvitIyadayitayA prAgapi pratidinasapatnIbahumAnadarzanapravRddhasamadhiyotkarSayA parisphuradamapayA cintayAJcakre-yadayaM vizAmIzo vazIkRta iva mahezvarI mahAdevI miva yazodevImeva sahAkArayati na tu jAtucidapyaniSTAmiva mAM, tadadya tathA kizcikaromi yathA bhUjAnirapi jAnAti madavajJAkoH phalamiti strIsvabhAvasulabhayA tucchacittatayA tayA pracchannamanyamekaM rathakAramAkAryAkAryakAritve'pi kAryakArimAninyA pratyAgamanakIlikAsthAne tadrapevAnyA kIlikA kArayAmAhe, yatmayogeNa pratyAzya pazcAdAgamyate taM ca kApi muguptIkRtya kRtrimakI likA tatsthAne tathaiva sthApayA. mAhe niSpatyUha, yataH-" unmattapremasaMrambhAdArabhante yadaGgAnAH / tatra pratyUhamAdhAtuM, brahmApi khalu kaatrH||1||" tatazvItsukavRttyA'navagatakIlikAviparyAsena kokAsena sAI prAgvadgaruDAdhirohI dharAdhIzaH sAgramahiSIkaH kAzcidiza prati prAtiSThata gaganAdhvanA, yAvaccAcireNaiva kAlena navanavakautukAlokananavanavakiMvadantIkutUhalakaraNAdyAkSiptAntaHkaraNaH kSoNiramaNaH prabhRtamArgamullaGghayAMbabhUva tAvatsmRtimArgopagatadigvirativrataniyamena tena varddhakivaryaH paryanuyuyuje sasambhrama-bhoH priyamitra ! kiyanmAtramiyatA samAyAtA vayamiti ?, so'pyanekAbhijJAnaparijJAnaniSNAtaH tattadabhijJAnadarzanAdinA nirNIya kSoNIndra prati pratyabhANIta-svAmin ! iyatA yojanAnAM dvizatI vyatIyate sma devena,tena vacanena ca krakaceneva vyathitacittattiH kSitipatiH prajalpati sma-haho pazcAdvAlaya vAlaya nirvilambametaM vainateya, zocati sma ca-hai hai mahenaHsaGgraha vihitAkSepamahAvyAkSepavikSiptamanaso mama niyamasya mudhikayaiva kAmakumbhasyeva bhaGgo babhUva, dhira dhig mahAnarthapavRtti jantoranavahita Tarti, hA prakRtimUhasya jIvasya mUDhAtmatAma, ahaha kutUhalamiyasya prANinaH kutUhalAkSiptatayA pramAdAdAtmahitArthasyApi mudhaiva vidhvaMsana, hI mahIyastare'pi saMsAre kvacidapyamAptapUrvasya sampati niSpatimatayAbhavyakhapAkamakarSaNa prAptasya dharmaratnasya nirmalatamasyApyevaM mAli JainEducationindmonal ibrary
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 darzanAcAra: // 40 // nyApAdanamityAdi gatasarvasva ivoccaiH zocati kSmAbhRti sthapatipatiH patatripatermahApotasyaiva gativegaM sodvagaM kayazciniSidhya pazcAdvAlanAya kIlikAM kare yAvadhaNAti tAvattAmitarAM nizcitya cintAcAntasvAntaHkSmAkAntamityUce-deva ! durdaivavazAhaSTena kenApi kIlikA parAvarttayAzcakre, niyatamiyaM mAmikA kIlikA na bhavati, na ca mAmakInAM kIlikAmAkAzagamanazaktimiva vinA vinatAtanayo'yaM pazcAdgantumalaMbhUSNuH, ataH paraM paraMtapAdhipate ! atrekamevopayikamasti, yadyagrata evAsamadRzyamAnanagarAntargamyate tadA navyAM kIlikAM kacana rathakAramandirAdau nirmame, tatmayogeNa ca niSpatyUhaM punaH pazcAdgamanaM syAd, anyathA tu / niyatamatraiva bhUtalapatanAdyanarthoM bhAvI jIvitasyApi saMzayakRditi tadudite kuvaidyodite mukhamiSTe pariNatiduSTe bhaiSajya iva proccakairocakitAMhuMhuGkArakaraNAdinA darzayannurbIzastamabravIt-AH kimidaM svAtmano'nucitamavaktavyamazravyamabravIH?, vizuddhadharmamarmaspRzo bhavAdazo'pi yadyevaM dharmavidhividhvaMsakaM vacaH prapaJcayiSyanti hanta hatA tarhi nirAzrayA sarvApi dharmavyavasthitiH, ko hi nAma mRDhAtmA pratibhavasulabhaihalaukikajIvitavyasukhAdhikRte'nantabhavairapi durAsadaM pAralaukikaparamapAtheyabhUtaM svAbhyupagataM dharma marusthalAntaH kathaJcityAptakalpazAlamiva samUlamunmUlayet ?, yato'nAbhogavyAkSepAdinA niyamabhaGgo'parijJAya bhUyAnapi yadi bhavettadApyaGgIkRtavratasya mAlinyarUpo'ticAra eva, jJAtvA tu svalpe'pi niyamabhaGge svIkRtavratasya bhaGga eva, aticAreNa khaNDitaM ca vratamapakakumbhavatsukhena sandhAtumapi zakya, bhagnaM tu tatpakakumbhavat kena kathaM vA mudhiyA'pi sandhIyate ?, kizca sacetasAM vratAticArahetu:.pramAdAcaritamevAtyantamanucitaM, jJAtvA tu niyamAtikramastasyApi cUlikA, tasmAdyadbhavati tadbhavatu paraM prANA- ITED nte'pi purataH padamAtramapi gamanaM sarvathaiva nAnumanye, pratipanna nirvAhasyaiva mahatAmucitatvAta,-pratipannasya nirvAho, mahatAmiha garuDagAtaH lakSaNam / pratipanne'pi zaithilyamitareSAM tu lakSaNam // 1 // ' jaladhUlidharitryAdirekhAvaditareSakAm / paraM pASANarekheva, prati- // 40 // and For Private & Personal use only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ patraM mahAtmanAm // 1 // yaduktam-" diggajakarmakulAcalaphaNipatividhRtApi calati vasudheyam / pratipannamacalamanasAM na calati Ka puMsAM yugAnte'pi // 1 // ' ata upAyAntaracintAM parihatya pazcAdvAlanAya parAvarttitAmapyetAmeva kIlikAM prayuJja, jAtu daivayogAdanayA'pyayaM garutmAn kiyanmAnaM calatIti, etacca kSitibha radbhutaM bhASitaM zrutigocarIkRtyAtyantacamatkRtacittaH sthapatirvijJAnAtizayavittaH kaTari kaTari dharitrIzasya dharmadADhaya vapure vapure nirupamasAtvikatvaM kaTa kaTa niSkapaTavRtteH svajIvite'pi nirapekSatA aho ! aho ! mahotsAhatA svopAttavratapAlanAyetyantaH prazaMsAparastAhagdRDhadharmaNaH kSoNIzasya niyamAtikramakRtpurastAdgamana viSayopadezavazotpanatrapAsamparkAdavAGmukho'nanyagatikatayA daivaparatAmavalambya prAniyuktAM gamanakIlikA niSkAsya yAvatparAvartitAM tAM pakSimukhyasya pazcAdvAlanAya prayuGkte tAvanmilitapakSayugena vajivajracchinnapakSayugena parvateneva sahasaiva nabhastalAt prapatayAlunA pakSisvAminA sahaiva durdaivavilasitavazAdurvIcAdyAstrayo'pi hAhAkAraparAH parAsubhUtA ivAdha-5 | stAdapatana, paraM purAtanakizcicchubhakarmayogena sarovaranIropari patanAdakhaNDitApIDitasamagrAGgopAGga prataraNe nadISNatvenAdInakRtyaiva vAricara iva taraMtastIradezamAsedivAMsarate, yataH-" vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purA kRtAni // 1 // " tatra cAsannamekaM nagaraM nirIkSya kSoNIndrastaM dakSatakSANamityAcacakSe-sakhe! sarvAGgINazrIbhaGgIbhiruttaraGgIkRtAbhyantaraM kimabhidhAnamidaM nagaraM ?, so'pyabhijJAnaiH kaizcidabhijJAyAbhijJAgraNIH pratyabhaNIva-deva! devamAtRkatAnadImAtRkatAbanaNuguNagauravazrIsakalakaliGgAbhidhAnajanapadapadmApadmAkSIkAzcananUpuraM kAJcanapuraM nAmaitatpuram, etaca sarvapurapradhAna kanakaprabhAbhidhAnasya kaliGga rAjasya rAjadhAma, kaliGgAdhipatizca sarvatra sAtizayamAnI prakRtyApi nityamabhimAnI devenAsA mahasA prasahya kathaJcinijAjJA mAtrikeNa duSTaphaNIva durgaho'pi grAhayAmAhe, abhimAninazcApamAnanamanupama Jain Education in Ylonal Adhw.jainelibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 darzanAcAra // 41 // nirvibhavastaruNI vidhavA gugI niranubhAvana apamAnito'bhimAnI yad duHkhaM bahati tada. manastApahetuH, yaduktam-" taruNajano nirvibhavastaruNI vidhavA gagI niga nUpamam // 1 // " taduHkhadnazca sa sampati devapAdAn prati jAtu hAdasauhArdamapi hAmApa darzayati tadApi na vizvAsArhaH, yata:"na vizvasetpUrva virodhitasya, zatroca mitratvamupAgatasya / dagyAM guhAM pazyata ghUka kapUrNI, kAkAdattena hutAzanena // 1 // " tasmAdyAvanibhRtavRttinagarAntanatvA sUtradhArazastrairnavyAM kIlikA nirmAya pazcAdatrAga pAgacchAmi tAvatA'tyantamavahitavRttyA vRkSavratavyAvantaritaH sadevIkairdevapAdaistathA stheyaM yathA ko'pi na vettItyAdidRDhoktiparassaramela sasmatatpurAntarna kazcinmAmupalakSayatIti niHzaciTaTahAsannavAdyAkuTyA~ gatvA rathacakraghaTanAyasanAvarapa tasya sakAzAkokAzaH kIlikAghaTanA vibhizAni kAnicidyAcitavAn , sA'pyantA svaSTa dAnapanA yAvadyayA tAvad ghaTanavijJAnakarasikatayA tanniSpipAdayipitaM cakraM tatkSaNAdeva niSpAdayAmAsa kokosastAdRzaM yAdRzaM svayama va tiSThati karAnmuktaM ca sad divyacakramiva svayameva parivaMbhramyatpurato yAti tAvadyAvatkuTyAdi, kuDyAdipratihataM ca punastathaiva pavAdAyAti,ahahA'samAsaH ko'pi kalAkauzalarasaH yatparavazaH prANI svahitAhitArthamapi na paribhAvayati / yo pA yatra hi kauzalabhRttadyoge'sau pravartate mokAzaH kRto'nyathA cakramakana tathA ? / / 2 / / yadvA yo yatra hi kauzalabhRttadyoge'sau pravartate paravAn / no cerika saumitriH zambUkavadhaM mudhA vyadadhAt ? // 1 // tasmiMzca cakre parIkSArtha paribhramayati nizAnAyitopakaraNAnyAnAya yAvacanAjaganavAna tAvata tAvatsamayamadhye tAkSasati kokAzarathakRti so'pi varddhakirAnAyitopakaraNAnyAnIya yAvattA masadRzaM taccakumAzcaryacakravi sAkSAnirIkSya dakSatayA cintayAmAsa-niyatamayamanayA nayA'nanyasAmAnyayA kalayA kokAza eva | kokAzA bhavati, na hIdRgnistulakalAvAnikhile'pi kSoNimaNDale ko'pyanyo dRhapUrvaH zrutapUrvo, kArAgAra0 vAvA, imaM cAtiprauDhavidveSivayasyamatrAgataM // 41 Jain Education inter For Private & Personal use only ainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadi rAjJe nivedayAmi tadA niyatamatyantaM mahIyasya mahIyAprasAdapAtrIbhavAmIti durdhIAya kokAzaM ca svapuruSaiH surakSitaM vidhAya dharAdhIzasya savidhe vidheyatayA samupetya vijJapayAmAsa-deva ! devabhAgyAkRSTa iva varddha kigrAmagIranaNIyAkalAnilayaH kokAsAdvayaH kuto'pi mama sadmani sameto'sti, yatkRtagaruDasya gurupotasyeva balena kAkajanRpatiH potavaNigiva durgahA api mugrahA iva rAjyAdikA dUradezAntarasampadaH svavazIkarotIti, tacokarNamAkarNya sAdhu sAvityabhidhAyinA bhUjAninA nijapuruSaiH paruSavRtyA kokAzaH svasakAzamAnAyya prAjyabandhaiH krauJcabaMdha bandhayitvA'nyarthakadarthanAvyApAdanAdibhayadarzanapUrva kutra kAkajo'stIti saroSapoSaM pRSTaH paTiSTadhIH kizcidantazcittaM vicArya kAryavid yathAvadeva nRdevasthitisthAnAdhakathanoyamapi IS kathayAmAsa, ko vA zuddhabuddhispRzAM tAdRzAM hRdayasyodadherivAgAdhatAM budhyate ?, tataH kanakaprabhavRpaH prAptatribhuvanaizvaryakarSa iva praharSala: pulakocchvasadvapuH pronmattaH kRtAnta ivodbhaTaiH svasubhadaiH saha sahasaiva svayaM viniryayau nijagRhAtkAkajasanRpaM nigrahituM, taM ca tathAvidhaM mahAvyAdhamiva karai kare varAkaH kAka iva naSTaH kAkajasa ityAdi yattaduccAvacavAMsi vibruvantamabhidhAvantamudIkSya kimetadatyAhitamityativyAkulAtmAnau rAjA rAjJI cobhAvapi yAvatrAsAkulakuraGgAkuraGgikAtulatAmAlalambAte tAvaddhAvattamakaliGgAdhipabhaTairmayUrikAbaMdha badhvA bandigrAhaM gRhItau, kaliGgezena kalitakopAvezena nAnAkuvAdyavAdanAdiviDambanApUrva purAntarAnAyya kASThapArAntaH akSepeNaiva kSepayAzcakrAte, cintayAJcakratuzcAntazcittam-AH kimetadakhilakhalebhyo'pyatizayAlu khalAyitaM tathA'nanubhUtacarasya rathakAravarasya, kathaGkAramanyathA guptasthitayorapyAvayoritthaGkAramiyaM sahasaiva viDambanA syAt ?, AH kimidaM pAnIyAtmadIpanaM AH kimidamamRtarazmimaNDalAdgaralaparigalanaM ?, yadvA kiM nAmAtra tasya dakSaNaM ?, kintu kizcidasmaduSkarmavilasitasyava yena tasya sujanasyApyevaM durjanasyeva daurmanasyaM prAdurbhAvyate, yana:-"avazyabhavyeSvanavagrahagrahA, Jain Educatio n ational For Private & Personal use only NT
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ A.pra. yayA dizA dhAvati vedhasaH spRhA / tRNena vAtyeva tayA'nugamyate, janasya cittena bhRzAvazAtmanA // 1 // " ityAdicintAdarzanAcAra hitasvAntau janmato'pyaprAptapUrvaparAbhavAdidussahaduHkhAkrAntau tau sAtizAyimAnasavyathaM kathaJcitkASThapaJjarAntaratiSThatAM, // 42 // krodhAdhmAtaceto'bhyantaraH kaliGgezvarazca tayostadavasthayorannamAtramapi na datte, tataH pratyAsannasthAyino janAH sAnukampamanasaH kanakaprabhabhUbhujo bhiyA vAyasadAnapuNyanimittavyapadezenAnnapiNDikA pratidinaM dadate, tataH prabhRti vAyasapiNDikA puNyanimittatayA jane pravavRte, na hi lokastAvikamavRttiH, evaM vAyasapiNDikayA'pi pANadhAraNAM kurvANaH sadevIko'pi mAramaNaH samayamatyavAhayat , ahaha mahattamAnAmapi anIzI kAcidIdRzI durdazA, yadvA bhavasthiteH parvatoUpayasthiteriva sthapuTatvaM prakRtisiddhameva, yaduktam-" ko itya sayA suhio kassa va lacchI thirAI pimmaaii| ko maJcuNA na gasio ko giddho neva visaemu ? // 2 // " anyedyuH kaliGgadharAdhIzvareNAyamevAnarthamUlamityuccaiH krodhobureNa kokAsaH sarvasvApahArI dasyuriva vadhyatayA samAdiSTaH, tadbhaTaiH sakDimbanaM purAntaH pazuriva vadhasthAnamAnIyamAnaH kiJcitmAcyazubhakarmavazena sAnukampa paurajanaidRSTaH, tatastaiH sambhRyabhUyastarAnurodhapuraHsaraM kaliGganAyako vijJapayAmAhe-maheza ! mahezazailazrIvilAsaparihAsakArivizadayaza:prasaradhAriNAM sarvadApi samIkSyakAriNAM pratIkSyapAdAnAM keyamasamIkSyakAritetarajanocitA ?, na hyasamIkSyakAritA kimpAkaphalAsvAdanakriyeva pariNatihitA, yata:-"zalyavahiviSAdInAM, sukaraiva prtikriyaa| sahasAkRtakAryotthAnutApasya tu nauSadham // 1 // " deva! daivavazAllabdhamevaMvidhakalApAtraM kAmakumbhamiva kAmitArthasAdhakaM kaH sudhIH krudhA mudhA vidhvaMsayet ?, kalAvanto hi sarvasAdhAraNavRttayaH, na hi teSu guNapradhAneSu pramUneSviva svaparavibhAgacintanamocitIcaJcatAmaJcati,-sarveSAM bahumAnAhaH, kalAvAn svaH paro'pi vaa| viziSya ca mahezasya, mahIyomahimAptikRt // 1 // amRta himAtmakareNa hi, kalAvataivauSadhIpriya kokAzasya prAsAdaka0 // 42 // in an initional For Privale & Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zahara Jain Education In raaj56525 tamena / viSaviSavarAnapi dharan haraH parasukhaH satatam || 2 ||" tasmAdevaMvidhaH kalAvAn sabahumAnaM svasannidhau tathA sthAyate yathA tatkRtakalAtizayenAparanarezvarebhyo devapAdAnAM grahapaterivAparagrahebhya stejo'tizayenAtizayAlutA bhavatIti pauraiH paribodhitaH kSitidayitaH svapurupairaparuSavRtyA kokAzamAtmanaH sakAzamAnAyya paryanvayukta - aho vaijJAnikapadhAna ! camatkRtinidhAnaM kiM kiM vijJAnaM vijJAnandakRjjAnAsi ? iti, tenApi nigadyate sma - deva ! devavarddha kivadvarddhakivijJAnaM niHzeSamapi sAvizeSavizeSamahamavagamikarmIkaromi, tataH kSitipuruhUtena prarUpayAmAhe - tarhi bhoH kalAkuzala! kuru kamalAkaraM nAma madyogyaM mandiraM, tarimaMzca zatadale karNikApade madyogyaM bhavanaM, zatapramANeSu daleSu ca matputrazatayogyAni bhavanAni nija nistupasupamA nirjitani rabhavanAni vinirmAhi, tatra ca taM kaJcitkalAtizayaM pradarzaya yena trijagatyapi niHsapatnabhavanasamRddhatA mama bhavatIti, athAdeza: pramANamiti pratipedAnaM varddhakipradhAnaM niyatraNAdi pAravazyamapAsya tadaIkASThAnayanAdyarthaM sasammAnaM kaliGgezaH samAdideza, tataH satajIvitamatyAzaH kokAzaH kiJcidbhUDhAzayaH kaliGgezAdiSTa viziSTasaudha vidhAnAyopakramamANaH pramANAtikrAntAkuNDokaNyA kAkajaGghahIzena sagiMsurapi kaliGgezAdezAbhAvAt saGgantumazaknuvana suguptasthitasya sapatnIkasya mamAnenAgre ripunRpasya sthAnakathanAdi daurjanyamajanyamivAsama asaM kimidamatyantamanucitamAcaritamiti vimanAyamAnaM svasvAminaM sambhAvanayA vijJAya vijJAvataMsastadvaimanasyavyapohAya kasyApyAtasya hastena sAkSAdrUpaM svAbhiprAyamitra padyamekaM prajighAya, taccedam'karkazakarmaNi bhiSajA vihite mA manda ! durmanAyiSThAH / sapadi guNAyaiva tatraitadbhavitA nizcinuSyeti // 1 // ' ityanyoktiM muvyaktadharvAcita pUrvI kAkajaGgha uddazo nUnamanena prakRtisujanena svasya kaliGgezA deza saAtabandhanaklezAdanu vahiH sthitasya me dhAdikamapyanarthamAzaGkya hitArthamevetthaM madhyepuramAnayanaM sudhiyA vyadhIyata, anayA cAnyoktyA budha iva sannihito'sau 8 ww.jainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 rAhugrAsAcandramasamiva mAmamuSmAt duSklezavaizasAt kathaJcinizcitaM mocayiteti nizcitavAn, nizcintatayA samayAkaroti nAcAramA sma / itazca kazcitsvasvAmimocanopAyamAyatihitamAlocitapUrvI kaliGgozanirdiSTamativiziSTamAvAsaM cakravardhyAvAsamiva pravararacanAtItasphItasuSamAnivAsamAzu yAvatkaroti kokAzastAvaddIpikAdhArakapuruSeNa prakRtyA satpuruSeNa mA mudhA puruSaratnasya vinAzo bhUdityataH kaliGgAdhipatigRDhamantraH kokAzAya prakAzayAmbabhUve, bho vaijJAnikasvAmin ! tava svAmI kAkajaGkaH kaliGgasvAminA svasamIhitaharmyanirmANAvadhi mA tava vaimanasyAt kazcana vighno bhUditi jivAMsito'pi na hato, navyatvanirmitavezmapravezamuhUrtakaraNAnantaraM niyataM tasminnevAhani haniSyate iti, tadvacaH karNakrakacamivAkarNya durddharakrodhoddharaH mUtradhAradhurandharaH sakaliGgezvaramati tannagaraM pradhvaMsitukAmastakAlameva prahitamaNidhipuruSeNa sAraparIvAraM vijayaM nAma kAkajanRpatanayaM sunibhRtavRttyA yathAsthitavRttAntanivedanapUrvamatitvarayA samAsanamAkArayAmAsa, so'pi svapitRvairaniryAtanArtha mudyatamanAH svalpamapi analyasvAmikRtyacaturaM caturaGgacamUcakra puraskRtya kRtyavid gusavRttyaiva kathaMcana kAJcanapuramatyAsanamAgatya EN] daitya ivAlakSitasvarUpastiSThati sma, atha ca rathakRpavareNa vicitracitravAnni tasmin padmAkaranAni prAsAde nistulyamaGgalya 2 toraNAdisamagrasAmagrIke sampAdite pramuditaH kaliGgakSmAdayitaH prazaste muhUrta mahotsavapurastaraM putrazatasahitaH suparvapravarapa rivRttasaudhoM saudharmendra iva pravezamAracayAmAsa vilokayAmAsa ca sAtizayasmayavyAkulaH sakalamapi taM prAsAdaM, prazaMsayAmAsa ca prasAdadAnasanmAnapUrva tamevam-aho ! adRSTacarI azrutacarI asambhAvitacarI tava kAcidvijJAnacAturI, yadvA ratnagarbhAyAM ki nAmAsambhAvyam ? yata:-" dAne tapasi zaurya ca, vijJAne vinaye naye / vismayo naiva kartavyo, bahuratnA vasundharA // 1 // " kokAzasya vijJAna // 43 // Jain Education I o nal For Private & Personal use only Neww.jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ itazca gUDhAbhisandhiH sudhIracetAH sthapati netA kaliganetArameM vyAjahAra- deva ! mahattare'pyasmin prAsAdavare ekastambhadhavalagRhe ekastambha ivaikaiva kolikA, tayA ca suprayukta pA'yaM prAsAdAvataMsastadAnImeva divya vimAnAvataMsa iva vyomnyupatitA, tatastatkautukAlokanarasikaH kaliGgazmAkauzikasta duditamatAdhikamapi bhrAntasvAnta iva tAcikameva manyamAnaH sasanmAnamidamAdizati sma kokAzam-aye ! hRdayepsita vijJAnaviracanAvAstoSpatisthapatipratikAza kokAza ! darzaya tarhi sampatyeva tatkautukaM yena tadarzanArtha pravarapuravidarzanArthamAjanmagrAmyasyevAsmAkamAnasamatyutsukaM, tataH kautukaM kimapyapUrvataraM tava saputrasyApi sadya eva darzayiSyAmItyantavan sollAsaH kokAsaH prakAzayAmAsa vAgvilAsamevaM nRvAsavaM prati-deva ! devapAdAH zataM sutavarAzca satArakastArakapatiriva svaM svaM sthAnakAlaGkurvantu, yathA tatkAla kolikAprayogeNa kautuhalaM nistulaM darzayAmIti, tatazca mahAdurbhikSa bhukSitA raGkA iva niHzakA eva bhojanArthamiva kautukAlokanArthamatyarthotkalikAvizeSaNa damadamikAM nATayanto jhaTityeva tRdevaH sarve'pi tadudvahA thAhamayamika yA svastrasauSamadhyamadhyAsAmAsuH, tataH sa zilpa siddhaH siddhaprAyagUDhAbhiprAyaH kArAgArAdiva tasmAdagArAt svayaM niHsRtya pazyata re mUDhAH ! svakagUDhAzayasya matprabhukAkajaGghajiyAMsArUpasya kimpAkapAdapasyeva paripAkadAruNaM phalamityuktisamakAlava kIlikA udyuktatayA pAyukta, tatprayogAcca tatkAlameva nimimIla nidrAlunetralIlayA sa sakalo'pi prAsAdaH, tatastadantargataH saputro'pi dhAtrIpatiH pRthutattanmanoratho'pi hAhAravamahAkrandaparaH karikalabhasamUlonmUlita nimIlitakamalakuimalAntaHsthita duHsthitAmandAkrandavyAkulabhasalatulanAmAlambate sma, uktaM cAnyoktau For Privale & Personal use only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 "rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAta, bhAsvAnudeSyati hasiSyati pngkjshrii| darzanAcAraH evaM viciMtayati kozagate dvirephe, hA hanta hanta nalinI gaja ujjahAra // 1 // // 44 // itazca kokAzena saGketitaH kAkajaGghanRpatanayo vijayAdvayo'bhiSeNito'tarkita eva pralayakAlajalada iva kaliGgAdhIzvaranagaravidhvaMsanAya sannaddho dhAvati sma, tatastattAdRzamubhayato'pyasamaasamAlokya vyAkulatare hAhAravabubAravAkrandarakhamukharitadigantarai nikhile'pi nagare kaliGgezasenAnIH senAnvitaH satvarameva puradvAramAgataH, poddaNDagaNDazaila iva zaivalinI / vijayavarUthinI purAntaHpravezinI kSaNaM skhalayAmbabhUva, tatra ca kSaNamAtramamAtraparAkramaH prasphuradvIrarasAtirekaM saGkamairakrame Naiva zarAzari kuntAkunti daNDAdaNDi khaDAkhahi zaktAzakti paTTisApaTTisi mudrAmudgari zalyAzasyi zUlAzuli cakrAcakri 2 yaSTAyaSTi muSTAmuSTi kezAkezi vAhUbAhavi kUrparAkUpari karAkari skandhAskandhi zIrSAMzIrSa pAdApAdi ca durddharakrodhairubhayairapi mahAyo.yuddhaM videdhIyAmAhe, paraM hataM ! sainyamanAyaka' miti kaliGgezasenApatisenAyAM zrAntapathikanda iva mandamandaM mandAyamAnAyAmamandatamamojAyamAnA vijayakumArasenA sasenApatiH parvatanadIva jaGgamA samagramapi kaliGgezvaranagaraM mRdbhANDadhvaMsaM dadhvaMse, taddhvaMsa samakAlameva vijayakumAraH sAraparAkramaH parayakRcchrAgArAtkASThapaJjarAgArAt mAtarapitarau narakAdiva niSkAsya tAbhyAM svabuddhimapaJcasiddhisampannaravAntasamullAsena kokAsena ca sAkamanAkampa manAH pradIpanAdiva tannagarAnirgatya paritazcaturaGgaca mRtastvaritatvaritameva kSemeNa nijanagarAsannamAjagmivAn , praviSTavAMzca mahIyasA mahena savarddha kivarau svapitarau puraskRtya kokAzAya svapuraM, tataH kAkajaGghanRpatiH kRtajJacakravartI paramopakAriNe kokAzAyAgaNitamaNisuvarNAdikAmatiprabhUtAmatyadbhutAM vibhUti dAna sahasrazaH sahasrarazmirathyopamAstaralataraturaGgamAn zatazazca zatakoTipANikaraTIndrazrIluNTAkadhurandharAn sudurddharAn gandhasi- R // 44 // Jain Education In cional For Private & Personal use only NAaw.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndhurAn sarvAGgINasamRddhyabhirAmAn prabhUtatamAn grAmAMzca padattavAn / evaM paramasamRddhipauDhimnA svasannikAzaM kokAzaM sa ubIMzaH kRtavAn , ko hi kRtajJamanyaH kRtopakRteH parasya pratyupakRtaye sarvazaktyA na prayatate ?, 'ucchiSTAzanamAtrAn mAtrAtigatAM kRtajJatAM pazyan / zunake'pi sarvahIne kRtI kRtajJaH kathaM na bhavet ? // 1 // " svAminA ca vizeSataH kRtajJena bhAvyam / yata:-"kRtajJasvAmisaMsargamuttamastrIparigraham / kurvan mitramalobhaM ca, naro naivAvasIdati // 1 // yadyapi kazcitkiJcinna vadati na ca jAtu tudati mrmoktyaa| nityaM zaGkitacetA akRtyakRt tadapi niyataM syaad||2||" iti, svayamevAtyantikAzaGkitahRdayAyA vijayAyA sukIlikAparAvartAdi tAg duzceSTitaM prAgapi sapatnIya'yA sambhAvitaM tAikveSTitadarzanAdinA tadA niSTaGkitamapi ca na kApi prakaTitaM gAmbhIryaguNAkareNa kSoNIzvareNa, yataH--'arthanAzaM manastApaM, gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca, matimAna na prakAzayet // 1 // ' na ca tasyAstadvipaye roSasaphalatA saphalaroSeNApi tena pradarzayAJcakre, kintu tattvajJatayA svacetasIti cintayAJcakre-IrSyAluprakRtiH prAyaH sarvApi strIjAtiH "avaJcako vaNim vimaH, santoSI kSatriyaH kSamI / vAyuH sthASNuranuSNo'gniryopA'nIp ca kiM kacit ? // 1 // " itazca kAzcanapure suguptakIlikAmudritaM taM padmAkarasaudhamunmUdrayitumakSamA mantryAdayaH saputra nRpakarSaNepsayA vidArayituM yAvankuThArAdighAtAn dApayaMti tAvattatsaudhamadhyayantra prayukta kAgrazatakASTharghAtAhataiH zirasi patadbhiH svaya mutpatadbhizca doyamAnA mAnAtigAkrandaM pakSiNa iva paJjarakSiptAH kSitipastasattanayAzcAtyuccaizcakrIyAzcakrire, tataH svasvAmI yathAkathaJcidapi rakSaNIya eveti vimRzyA'nanyagatikAH pradhAnanarAsvarayaivo jayanyAmAgatya praNatya kokAzaM svasvAmijIvita bhikSAmatyarthoparodhAta prArthayAmAsuH,tataHprAptAvakAzaH kokAzaH kaliGgezasya gRhadAsasyeva nityasevAkAritAM tAn pratipAdya sadyastatpuraM gakhA kIlikAkarSaNena tadAzAbhiH saha tadbhavanamunmudya kaNThagatamANitaM Jain Education Imdevo For Private & Personal use only Marw.jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22225 A0 pra0 sahitaM kAJcanapurAdhipatiM tasmAdvarbhavAsAdiva niSkAza rAmAsa, so'pi saputraH punarnajIvitaMmanyaH sthapatipatiM pitaramivAdarzana | cAraH rAdhayaMstaducyA pattivannityameva siSeve mAlavezaM, DhaukayAmAsa ca padmAkarasajhAni kAkajaGghanRpAya, ahaha nistulaM kokAzakauzala ye hiMsA vinApi baddhasvasvAminocanasvakalAtizayadarza navairivazIkaraNAdi sampAdi, yadvA dharmaikAgratAyujastasya bhUbhujaH kathamitra viSamamapi na samosyAt ? / // 45 // Jain Education In kalA anyadA tatrAgatavaturjJAnI munIzaH, pRSTazva vandanAdividhinA svakokAzayoH prAgbhavaM bhUvibhunA, so'pyUce - rAjan ! gajapure tvaM rAjA jaino'bhUH, kokAzatha jaina vipraste prasAdapAtraM sUtradhAraH, tadvacasA tvayA'neke jainaprAsAdA jIrNoddhArAtha kAritA nAnAratnAdimayo jinAtha, yataH -' bhavaNaM jigassa na kathaM, nava vivaM neva pUiA sAhU / duddharatrayaM na dhariaM jammA parihArio tehiM // 1 // ' sUtradhAreNa ca tatra nRpoktAdadhikatarA navanavarUpazobhAdiracanA viracayAJcakre dharmadhiyA, ' noranH saiva, zlAghanIyA manISiNAm / yA zrIsarvajJamupanA hetutvenopayujyate // 1 // sakRjAtimadazva tena cakre, anyadekaH kalAchekaH samRddha jainasUtradhAraH kuto'pi nRpAnastatrAgataH kalAmAtsaryAt paizunyena rAjJo'jJApyata, 'kalAvAn dhanavAna vidvAn kriyAvAn nRpamAnavAn / nRpastapastrI dAtA ca, svatulyaM sahate na hi // 1 // ' ka daurbalyAttena rAjJApi sa dhRtaH paghaTikAbhyo'nu pazcAttApAt sUtradhAreNa mocitaH satkRtatha, 'sAdharmikANAM satkAra stiraskAraH kilApadAm / teSAM punastiraskAraH, puraskAraH sudurgateH // 1 // " tadanAlocya nRpasUtradhArI saudharme suparvaddhiM bhuktvA cyutau yuvAM jAtau tAdRgarhadbhaktyA tatraizvarye kokAzasya ca nistulaM kalAkauzalaM jAtimadAddAsIsutatvaM cAsIt, sudhA paDU ghaTI: sAdharmikasya dharaNAcca dvayornRpa ! dharaNaM paNmAsImAsIt, choTanAdinA chuDanAdi ca, 'vAcikaM kAyika mAnasikaM karma purA kRtam / tional PV........ kokAzasya prAgbhavaM0 // 45 // www.jaintelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ avandhyavIjabaddatte, svAnurUpaM puraH phalam // 1 // anAlAcitazalyatve, vipAkaumya vidannapi / vAlo nAlocayecchalyamaho bAlyavijRmbhitam // 1 // " iti jJAnyuktaM zrutvA'nAlocitaM pApamalpamapyanalpavipAka matvA'nAbhoganirvatitaM digvatAticAraM samyagAlocya zrIgurudattaM prAyazcittamAcarati sma vezmaprAptaH kSmAkAntaH, evaM niSkalaGkitasvavata: kokAzasahAyaka gugasarvAGgINakAryasiddhizciraM bhuktarAjyaddhiH samaye svaputrirAjyapradAnapUrvamapUrvamahotsavaiH parivrajya sapriyAyaH sa saudharma subAiyamanubhUya bhUyo nRbhave nRpIbhUya siddhisaukhyamanubhaviSyati / kokAzastvanaspastazilpakalAnistulatvenAkalpa - akalpitanijayazaHprakAzaH pRthivIzena samaM niSkramya cirAyuzciraM cAritramArAdhya mAhendra sAmAnikIbhRtazcyutvA setsyati, jinamatakauzalajinabhaktiniyamadADhayena darzanAcAre / jJAtvA nidarzana miti prayatavaM tadvidhau sudhiyaH // 1 // iti / darzanAcAre kokAzakAkajanRpopAkhyAnam / darzanAcAravASTadhA, yataH-" nissaMki 1 nikaMkhia 2 nibiti gicchA 2 amUDhadiTThI a 4 / uvacUha 5 thirIkaraNe 6 vacchalla 7 pabhAvaNe 8 aTTha // 1 // " tatra nizzaGkitatva-zaGkArahitatvaM, tacca devagurudharmaviSaye kArya, tatra devaM prati nizzaGkitatve'mbaDaparivAjAparIkSitasulasAjJAtam 1 guru prati tu zreNika - nRpaH, sa hi zakreNa (yadA) samyaktvadADhaye zlAghitastadA dardurAGkadevaH parIkSArtha tasya yatirUpaM matsyAn gRGgAnaM darzayAmAsa, tatpaznAdikAvyaM caivamuktam-'bhikSo ! kanthA zlathA kiM ?, nanu sapharavaye jAlamaznAsi matsyAM steme madyopadezAn , pibasi nanu ?, yuto vezyayA, yAsi vezyAm ? / dayA'rIgAM gale'hI,ka nu taba ripayo ?, yeSu samdhi china ni, stenastvaM ?, dhUta Sain Education internal RDoww.jainelibrary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0ma0 hetoH, kitava iti kathaM ?, yena dAsIsuto'smi // 1 // ' nRpastu suyuktyA taM nyavArayat , agrataH sAdhvIM sagI darzanAcAra: // 46 // dRSTvA suyuktyopAlabhya svagRhe saGgopya svayaM sUtikarmAdi rahazcakre, evaM sAdhusAdhvIdurvRttadarzane'pyanayorevAnahatvaM zeSAzcAritriNaH pUjyA eva, natu ekasya dopadarzanamAtreNa sarveSAM tadAzaGkA kartuM yuktA, tathA sati dharma loke'pi sarvavyavahAravilopaprasaGgAdityAdidhyAyine tasmai tuSTaH suro'STAdazacakra hAraM divyakSomadvaya kuNDaladvayayutaM ca golakadvayaM dadau, evaM gurau ni: zaGkitatvaM kArya, dharme nizzaGkitatAyAM mugdhamahAkhyAna yathA- kauzAmbyAsannazAligrAme dAmodarasomAsuto mugdhabhaTTo dvijaH, tasya yathArthAbhidhA sulakSaNA priyA, tayoH sukhinoH kiyakAlAtikrame pitarau parAsUbabhUvatuH, kramAca paitRkI lakSmIH kSINA, yataH-" iMdirA mandire'nyasya, kathaM | sthairya vidhAsyati ? yA svasadmani padme'pi, sandhyAvadhi vijRmbhate // 1 // " tato nAnAvipadApadaM dAridrayamAgatam, 2 yataH-"nidravyo hiyameti hrIparigataH prabhUsyate tejasA, nistejAH paribhUyate paribhavAnirvedamAgacchati / nirdiSNaH zucameti zokasahito buddhaH paribhrasyate, nirbuddhiH kSayametyaho nidhanatA sarvApadAmAspadam // 1 // " tato hiyA priyAmanApRcchaya nizIthe pracchannaM purAnirgato, dhanArthI dvAdazavarSI videze bhrAmabhrAma pazcAdAgataH samyagvinayAvarjananiratAM svadayitAM pRSTavAnpriye ! ekAkinyA tvayA dvAdazavarSI kathamatikrAntA ?, kAntA'pi moce-prANapriya ! prakRtivatsalatamAvimalAnAmajanamahA____ * subhASita ratnabhANDAgAretu idameva-64-280 bhikSo kanthA lathA te nahi zapharivadhe jAlamanAsimatsyAM, stebai madyopadaMzAH pibasi madhu samaM vezyayA yAsi vezyAm / datvAGi bhUya'rINAM tava vimu ripavo bhittibhettAsmi yeSAM, coro. mugdhabhaTTA R 'si dhUtahetostvayi sakalamidaM nAsti naSTe vicAraH // 1 // // 46 // zanizcaDi For Private & Personal use only Mrww.jainelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ satIsamupadiSTaviziSTatamatacarasanimanayA mayA dvAdazahAyanI dvAdazadinIvAtivAhayate sma, so'pyativismitaH smitavAgU tAmRce-tattattvaM mamApi kathaya yenAhamapi tathA sukhI syAm, tatastayA jIvAjIvAditattveSu samyagukteSu so'pi suzrAvako'jani, tau ca tadrAmavAsimithyAvirdhazamAkrozane'pi.dRDhaM paramAhatau jAto, anyadA sphItazItabhararastAdhe mAghe svaputramAdAya vipraveSTitAM dharmArcA niSTikAM yAvadAgAt tAvadviSaiH kSipramapasara 2 pApiSTa ! dUrataramitidhikRto vilakSaH sA Acakhyau12 jinadharma eva satyo natvanyaH, yadi so'pyasatyaH syAttadaipa putro jvalasvityuktvA sAhasI sahasaivAniSTikAyAM putraMmumoca,dvijai hAhAravakaraNe'pi sannihitAvahitazAsanadevatayA ca hutAzanaH zItazcakre sphuTIbhRya zrIjinadharmazlAghA ca,sAhi mAgbhave virAtratAvyantarItvamAgatA parabhave bodhilAbhArtha pRSTakevalajJA nigirA sthAne sthAne jinamataM prabhAvayantI tadA tatrAgatA sAnidhyaM vidadhe, tanmahimnA vismitA viprAstaM zrIjinadharma ca zlAghate sma,tato'tihRSTamanA mugdhabhaTTaH svadhAmni gatvA palyai tat nyavedayat , tayA pratyutopAlabdhaH-kimidaM maugdhyaM ?, jAtu devatAsAnnidhyAbhAve putro dagdho'bhaviSyattadA tavApi dharmo'yAsyat,jane cApabhrAjanA15 dyabhaviSyat, tenaivaM sarvathA na kriyate, kramAtau zrIajitajinapAce pravajya siddhau, dvijAdayo'pi pratiyuddhAH, evaM dharma nizzaGkatvaM kAryam // ityuktaHprathamo bhedH||1|| tathA kAGkSA-anyAnyadarzanAbhilApastadrahitatvaM niSkAGkSayama, tatra zrIdharadRSTAnto'yam-gajapure zrIdharavaNig bhadrakaprakRtirmugdhaH yatra tatrApyAsthAvAn , anye dyamunipArzva gataH, tairUce-yo jinAcI navyAM vidhApya bhaktyArcati tasya sarvArthaIP siddhiH syAt, yataH-" ihaloe duriAI dUraM gacchaMti huMti riddhIo / paraloe surariddhI siddhIvi jiNiMdapUAe // 1 // " tataH sa jinAryA nirmApya trisandhyamAnarca, so'nyadA jAtyadhUpagurikSapan dhRpe'sminnaniSTite itaH sthAnAnmayA na cala Jain Education anal Nalaww.jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0nIyamityabhigrahaM jagrAha, tadaiva daivayogAd duSTAhiH kuto'pi nirgatastaM nirbhayaM nizcalaM yAvaddazati tAvattadAAttaSTA zAsanasurI darzanAcAraH duSTAhiM daramusArya tasmai maNi dayAvAdId-etatvabhAvAttavAnargalA kamalA bhavitrI,tatastasya tadratnAnubhAvAllakSmIrvasu lateva // 47 // sarvato'pyavardhiSTa tatpa'diva jinapUjanAdatirapi,anyadA tatkuTumne kizcit kiJcit mAnyotpattau kenApyuktaM-gotradevIpUjayA gotre kuzalaM syAt , tataH sa tadarcA vidhApyArcati sma, kadAcittasya viSamagaDuvikArotpatau kenacitpoce-atra sapratyayo ! 2 yakSazcetpUjyate tadA nIrogatAdi phalamIpsitaM prApyate, tacchrutvA zrIdharastasminnapi zraddhAdharo yakSArcAmacIkarat pratyahamapUpujacca, evaM lokocyA vighnopazontilAbhAthai caNDIgaNezayorapi arce navyakArite nityamAnarca, aho ! mugdhasya nirvivekatA, anyadA'vahinazAsanadevyA kruddhayA tadratne'pahRte cauraiH sarvasvApahArAdinA grISmasaro'mbhasIva sarvathA draviNe kSINe bhojanasyApi | sandehe'tyantaduHkhitaH zrIdharasteSAmagre tridinImupoSya tasthau, taiH kimapyanu nau tRtIyanizi tena gotradevyeva smRtA ruSTA''caSTa re duSTa ! nikRSTa ! kiM kaSTayasi mudhA ?,masako nivezitAn yakSAdIneva smara, yakSeNoktam-madupayanItAM caNDI smara, caNDI| gaNezAbhyAmapi tathaivoktam, evaM sarvai mithaH sopahAsamupekSito'tyantaM khinaH kiMkRtyamUDhaH zAsanadevyoktA-bahUnAM hyArAdhane evameva syAt , tasmAdanyAn devAn muktvA sarvadevadaivataM zrIsarvajJamevArAdhaya, yathA bhavadvaye'pi sarvAbhISTasiddhiH syAt, tatastena yakSAdIn sarvAn sabahumAna visRjya zrIjina evArAddhaH, tato dRDhaM nirAkAGkSAya tasmai tadratnaM ratnakoTIzca zAsanamurI dadau, so'rhadbhaktyAdinA tAM zriyaM kRtArthIkRtya svaH prAptaH, kramAn mukti prApsyatIti niSkAGkSatve jJAtam // ityukto | niSkA dvitIyabhedaH // 2 // nirvici. tathA vicikitsA-dharmaphalaM prati sandehaH tadrahitatvaM nirvicikitsatvaM, mantradevatArAdhanAdAvapi hi phalasya nissa TRA||47 // Jain Education Inter lainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehatve eva phalaprAptiH natu sandehe, caurabhavadattayorikha, tatsambandhastvayaM- zrAvastyAM jinadattaH suzrAvakaH paJcaparameSTimantrasA prabhAveNa vidyAdharavanabhogAmI zAzvatASTAhikAmahaM draSTuM nandIzvaradvIpe gataH, surakRta jinapUjArghata tatsurabhidravyadivyasaurabhAdvaitavAsitavapurvakhaH pathAtmApto bhavadattAddvayasyena kuto'yaM te nistulaH parimala iti sanirvandhaM pRSTo vidyayA nandIzvaragamanAdyavAdIt, tataH suhRdA vidyAyAcane tenoktaM-yadi zrAddho bhavasi tadaiva dadAmi so'pi tathA pratipede, tena vidyAdAnapUrvaM tatsAdhanavidhirevamuktaH samyaktvaM svIkRtya trirjinapUjAbhUsvApatrahmacaryaikAzanasaMsAravyApAravarjanAdinA paNmAsIM yAvajinAgrato'khaNDa kSatairvizeSapuSpaiyaikAgryamaunapUrva lakSajApena sugandhiguTikAlakSahomaH kAryaH evaM pUrvasevAM vidhAya kRSNacatuIzIrAtrau zmazAne drumazAkhAyAM catuSpAdaM sikkakaM baddhvA'dhastasyai kuNDaH khAdirAGgAraiH pUryate, tataH sikkake upavizya vidyAmaSTotarazatavAraM jAeM jAeM ekaikaH sikkakasya pAdazchedyaH krameNa caturthe chinne yathecchaM vyomni gamyate, tataH sa sarva tathaiva cakre, paraM pAdacchedAvasare vidyAsiddhiphale sandihAno'bhipAta mRtibhiyA kammaH sikkAduttarati, susthIbhUtastatsiddhyai punazcaTati, itacaikaraH purAntaH khAtraM dattvA ratnapeTAmutpATaya pRSThadhAvadArakSakatrastastadvanAntaH praviSTaH, ArakSaiH prAtacauranigrahadhiyA sarvato vane veSTite kuNDAnalodyotena tmaaroh| varohaM kurvantaM dRSTvA kimidamiti pRSTavAn tenApi yathAsthitoktau caureNoktamtaveyaM vidyA kena dattA ?, sa jagau zrAddhena tataH zrAddhaH samyagvAdyeveti dRDhAsthacauraH prAha - ratnapeTAM lAhi vidyAM ca dehi, vaNigapyartho vidyAsiddhisaMzayI hRSTastathA cakre, 'bhavadvayabhraMzakarIM dhiga dhigU lobhAndhatAM yayA / hitAhitArthasaH sahasaiva viSTa // 1 // ' tataH sacvadharacauraH sikke Aruhya vidyAmaSTottarazataM sakRdeva japitvA yugapadeva caturo'pi sikkakapAdAnacchidat, tadaiva ca devatAvatAra iva vyomnyutpatya bhavadattagirA tIrthanatyai nandIzvaradvIpe yayau bhavadatto'pi mAtastAM Jain Education Intentional zarura
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0k ratnapeTAM gRhItvA vanAniryanArakSezcauradhiyA dhRtaH, mApateragre nItaH, tena ca vadhya AdiSTo, yAvadvadhabhUmau ninye tAvanmadguruH darzanAcAraH ki karotIti vicintya cauraratatrAgatarataM tathA dRSTayA ruSTaH khe zilotpATanAdinA tathA nRpAdInabhApayadyathA taiH padolagitvAsa // 48 // bhavadattaH kSamitaH satkRtazca, evaM mantrAdAvapi nissandehatve eva phalaprAptimavetya dharmaphalaM prati viziSya nissandehatvaM kArya, yathA kasyacidibhyaputrasyAlpazraddhasyopadeze dIyamAne 'devaccaNeNa raja' miti gurubhiruktau sa mudhaivaitattathA adarzanAditi dadhyau, kulAcArAttu pratyahaM jinA karaNe'pi tadbhave'nyabhave'pi phalaM na lebhe, mahAn kAyaklezo bhojanAntarAyazceti durdhyAnAciraM bhavaM bhrAntazca / AsannagopastvekaratasyAM guruktau dRDhAsthaH pratyahaM jinArcArataH SaNmAsyA rAjya paratra ca svargAdi prApa, 9 ato nirvicikitsatvaM kArya // nirvicikitsatvasthAne nirvijjugupsatvamapi tRtIyaM darzanAcArabhedaM badanti, 'nissaMki' 12 ityAdigAthAdau nidhi duguMchatti pAThAntaroktaH, tathA ca vidaH-sAdhavasteSAM malamalinAGgaveSANAM jugupsA-kutsA tadrahitatvaM nirvijjugupsatvaM,tatra prAgbhave kAyotsargasthamunenaitrakaSTakApanapane malArdo'yamityaGgasaGkocanAtsaGkucitAGgapuNyADhayanRpatirjAtam, zaGkAkAGkSAvicikitsAnAM vizeSavyAkhyAdi tvasmatkRtazrAddhapratikramaNasUtrahatte yam ityuktastRtIyabhedaH // 3 // tathA devagurudharmaSvamRdRSTitvaM kArya, tatra mithyAzAM vidyAmantratapaHpUjANabhAvAdidarzane'pi yasya dRSTina muddhati so'mUDhadRSTiH, ammaDaparivrAjakaparIkSitamulasAdivadityuktacaturtho bhedaH // 4 // tathA upabRMhaNA-prazaMsA, sAca loke'pyatyantaM bahuguNA, prAyaratayaiva sarveSAM sarvedA nirvAhadarzanAt , tathAhi-pitRpitRvya amUDhadRSTiH bhrAtRbhrAtRvyaputrapautramAtRputrIbhaginImArinuSAsuhRtsvajanaparijanAdayaH zreSThivaNikaputranRpaniyogimahaddhi kAdayo'pi prazaMsitA upabRMhaNA0 eva prAyaH pravarddhamAnaprotsAhAH svasvasAdhyavidhau samyak prayatante,nRpAdayo'pi gotakavitAdibhistopitA eva sahasralakSAdyapi pdd-R||48|| ... Jain Education in
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ aytsastgastyoststst 98989898989899$ sthirIkaraNa Jain Education Inte karNabhojavikramAdityAdivat surA api stutyAdibhiH zlAghitA eva ca tuSyanti sveSTakArya ca kurvanti, evaM lokottare'pi devaguruziSyasAdharmikAdau bhAvyam, ataH sA tapaHsvAdhyAya vinayavaiyAvRtya gurvAdiSTaduSkaravihAravAdijayAdidharmakRtyodyuktAnAM dharmabhAvavRddhaye gurvAdibhiryathA kAryA, yaduktam - " ubavUhaNamuvavUhA pasaMsaNA sA guNANa te a ime / nANAI nAyavA nivANapasAhagA paramA // 1 // lahuaraguNo'vi suguNajjaNujjuo jAyae pasaMsAe // bhIrUvi hoi sUro susAmisammANio samare // 2 // saMtAvi jayA na guNA salAhaNaM pAuNaMti uciapi / dukUkhajjaNeNa hi tayA karijya ko AyaraM tANaM ? ||3||tA nANAIvisae guNalesaM jattha jittiaM pAse / ubavU hijjA tattha u tayaMti sammaMgamavagammaM // 4 // jo puNa pamAyao dappao a uvavUhaNe na vaTTijjA / nAsijja appaNaM muNijaNaM ca so ruddasUriva // 5 // rudrasUrivRttAntastvevam-rudrAcAryagacche catvAraH prasiddhAH sAdhavaH, teSvAdyo bandhudatto vAdalabdhimAn dvitIyaH prabhAkarazcaturmAsyAditapasvI tRtIya: somilo naimittikasturyaH zyAmAryo gADhakriyaH, sUristu teSAM mahimAnaM na sahate nopabRMhati ca, anyadA pATaliputrapure saMghAkAritazakunAbhAvasthitagurusthAne bandhudatto gatvA mahAvAdinaM bauddhaM jitvA sarvaiH lAyamAnaH prApto'pi rudrAcAryainapabRMhitaH, evamanye'pi svasvakAryotkarSe'pi tenAnupabRMhitAH khinnA: svasvakRtyeSvanAdRtA jAtAH, evaM sarvo'pi gacchaH sIdati sma, rudrAcAryaH kilviSikasUrIbhUya niHsvavipraputro mUko mukharogI jAto, jJAnipArzve prAgbhavaM zrutvA viraktaH pravrajito ghoratapobhiH sugatibhAg jajJe / ityuktaH paJcamo bhedaH // 5 // tathA sthirIkaraNaM-sthiratvApAdanaM, tadapi tapaHsvAdhyAyavinayavaiyAvRtyagurvAdiSTaduSkaravihArAdikAryeSu manovipariNAmena pramAdAdinA vA sIdatAM yathAI bhavApAyadarzanAdipariNAmahitopadezapUrva smAraNAvAraNAnodanApravinodanAdibhiH kArye, jyAprathamadina eva rAtrau dvArAsanna saMstAraNagacchadAgacchatsAdhupAdaghaTTanAdinA vipariNatamanaskasya meghakumArasya zrIvIreNeva, 8 rudrasUrivRttAnta: ww.jainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 uktaM ca-" pamhuDhe sAraNA vuttA, aNAyArassa vAraNA / cukkANaM coaNA bhujjo, niThuraM paricoaNA // 1 // thirakaraNA puNa dazanAcArAsa thero pavattivAvAriema atthesu / jo jattha sIAi jaI, saMtabalo ta thiraM kuNai // 2 // " iti SaSTho bhedaH // 6 // // 49 // tathA sAdharmikavAtsalya kAryam, tatra samAnadharmANaH sAdharmikAra,te ca pravacanaliGgAbhyAM sAdhusAvyA, pravacanena tu zrAvakazrAvikA api, teSu sAdhusAdhvInAM viziSya cAcAryaglAnapAghUrNakatapasvibAlavRddhazaikSAdInAM, puSTAlambanAdInapekSya zrAddhAdInAmapi sarvazaktyA vAtsalyaM-vatsalatvaM dravyabhAvAbhyAM tattadupakArakaraNAdinA kAryama, zrAddhena ca zrAvaka-zrAvikANAmapi yayAham / yadAha-saMghayaNakAlabalaviriapagarisAbhAvao sugIANaM / sanjo sajjogINavi vilijjae saMjamujogo // 1 // kiM puNa takkAlapavanadikkhasAhUNa bAlajogINa / hoijjana so abhinavadhammANaM saDasaDINaM ||2||taa. tANa pANabhoaNaosahavatyAidANao kujaa| vacchallaM savisesa, vigiTTatavavAlayAINa // 3 // vacchallabhAvauccibha, athirA dhamme / thirattaNamurviti / puvvaM ceva thirA puNa pirataragA ujjamaMti dadaM // 4 // loe'vi sA huvAbho najati vibhinnadesajAIvi / 19 jiNasAsaNaM pavanA egakuDumbovavannava // 6 // tANaM ca UsavAisu saraNaM divANa pubvamAlavaNaM / taha vatthapANabhoaNasakAro sabasattIe // 6 // paribhUANaM tANaM nariMdamAIhiM baMdiakayANa / moAvaNaM kuNaMti a dhanA jIviadhaNeNAvi // 7 // sIdatANaM ca suvittijujagaM coaNaM pamAINaM / sAhammiANa dhanA kuNaMti vacchalabuddhIe // 8 // muhisayaNamAiANa uvayaraNaM bhavapabaMdhavuddhikaraM / jiNadhammapannANaM taM citra bhavabhagamuvaNei // 9 // AsaMsAvira hAo saMsAriabhAvavigamao ceva / vaccha / sAdharmikaRallamamulla kittayaMti sAhammizrajagami // 10 ||3h sAdhoH sAdhambhikavAtsalye zrIvajrasvAmI bhISmadurbhikSega mArgeSu vyucchi-vAtsalya. zreSu paravidyayottarApathAtpurInAmni puryoM mubhikSasubhagAyAM saGghasya prApayitA jJAtaM, zrAddhasya tu sAdhammikavAtsalye sambandho, // 49 // Sain Education n al Alim.jainelibrary.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathA dazapurezavanakarNanRpo devagurusAdharmikAn vinA'nyaM na namAmItikRtaniyamo mudrikAnivezitAInmRtipraNAmamiSeNa svasvA. minaM mAlaveza siMhodaranRpaM sevAsamaye namati,pizunoktyA tat jJAtvA kruddhaH siMhodarastannigrahaM cikIrSaH,zrAddha putreNa gaNikAmera yA rAzImaNikuNDalacauryArtha praviSTena rAzyagre tathA vadan jJAtaH, sAdhambhikabhaktyA caurya muktvA dhAvito vajrakarNAya tadajJApayat, so'pyavantyA naMSTvA svapure durgAntaH paviSTaH, siMhodareNa tatpuraM veSTitam / tajjJAtvA sAdharmikavatsalavanavAsArthAgatazrIrAmAdiSTalakSmaNena taM jitvA vanakargAyArddharAbhyaM dApitaM caurAya maNikuNDalaM ca / iti saptamo bhedH||7|| tathA prabhAvanA-jinapavacanasya prodbhAsanA kAryA, tatkArakAzcASTau prAvacanikAdayaH, yaduktam-" pAvayaNI dhammakaprabhAvakAritA hI 2 vAI 3 nemittio 4 tavassI a5viz2A 6siddho a7 kavI 8 aTheva pabhAvagA bhnniaa||1||" tatra prAvaca nikAH zrIgautamasvAmizrIsudharmAdyAH 1dharmakathakA gagikAgRhasthito dvAdazavarSI yAvatsatidinaM dazarapatibodhakaH zrInandiSeNaH | | zrImadAmanRpapratibodhaka zrIvappa bhaTTayAdayazva 2 vAdino vRddhavAdimallavAdivAdivetAla zrIzAnyAcAryavAdidevamUrimamukhAH, teSu vRddhavAdisvarUpaM sidasenamavandhe prAguktaM, machuvAdipavayavAya . bhRgukacche jinAnandamUrivitaNDayA bauddhabuddhAnandena jito hiyA valabhyAM gataH,svabhaginIM durlabhadevImajitayazoyakSamallAKe khyaputratrayAnvitAM prAvAjayat ,trayo'pi prAjJA jajJire maladha viziSya,tataH paJcapapUrvoddhatasAdhiSThAyakadvAdazAranayacakragranyapustake pratyaramAdAvante ca caityagurusa pUjAdimahotsa: panAha kozasya kasyApi na darzanIyamiti durlabhadevIsAvyAH samyag bhalApayitA guravo'nyatra vijahaH,mallaH kautukAd rahasta pustakamunmuiya yAvat 'vidhiniyamabhaGgattivyatiriktavAdana rthakamavocatAjainAdanyacchAsanamanRtaM bhavatIti vaidhrmym||1|| iti prathamAryAmavAca yat ,tAvAchutadevyA pustake hRte'tiviSaNNo mAtrA saGghana copAla dharmakathA kAH ,2 mallavAdI Jain Education Int a l For Privale & Personal Use Only M inibrary org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ A00 darzanAcAra: // 50 // bdhaH,tadathai girau kevalavallapAraNastapastepe,caturmAsyAM pAraNe saGghanA'tyAgRhya vikRti grAhitaH,tataH saGghArAddhazatadevyA parIkSArtha'nizi ke miSTA?' ityuktenoktaM-vallAH,SaNmAsyante punaH keneti tayokta guDaghRtene ti tena pratyukte taddhAraNAtuSTayA zrutadevatayA varaM vRNvi'tyutomalla: pAha-nayacakrapustakaM dehi,tayoktam-asmin granthe sphuTA kSudrasuropadvArekA.tenA''dyAryayA nayacakraM navaM kuru, tena zlokA(?) yuta mitaM tattathAcakre,tacca nayacakravivaraNa prAktanagranthArthoktyA sarvopAdeyaM hastiskandhAdhirUDhaM sotsava saGghana pure praveza yamAhe, tasmiMzcAdau zrIsaGgrena mallamabhyarthyApheyamalekhi-'jayati nayacakranirjitanizzeSavipakSalakSavikrAntaH / zrImallavAdimUrijinavacananabhastalavivasvAn // 1 // " tena ca caturvizatisahasramitaM padmacaritramajitayazasA pramANagranthavizrAnta vidyAdharavyAkaraNanyAsau yakSeNa cASTAnimittasaMhitA cakrire, gurubhirmallaH mUripade sthApito bhRgukacche buddhAnandena sArddha vAdaM cakre paNmAsI, kacidanthe tu SadinI, nayacakrAbhiprAyeNa pUrvapakSe kRte tadavadhAraNA'kSamo buddhAnando vAdyuktaM smRtyai nizi khaTIha. sto likhastadvismRtyA'tyantaM khinno hRtsphoTena mRtaH, prAntaH zAsanasuryA tatsvarUpaM jJApayitvA mallAcArye puSpavRSTayAdi cakre, rAjJA ca vAdIti birudaM dade, dezAnirvAsitAH saugatAH punarnAgatAH, buddhAnando mRtvA duSTavyantarIbhUtaH zrImallakRtagranthadvayamaviSThAya sthitau vAcayituM na datte, eSa sambandhaH prabhAvakacaritrAdau // malladhArirAjazekharamarikRtaprabandheSu tvevaM-gUrjarAyAM kheTamahAsthAne devAdityadvijasutA subhagAkhyA bAlavidhavA sauramanAkRSTArkeNa balAdbhuktA divyazakterApannasatvA pitropAlabdhA samyaksvarUpakathane hiyA valabhyAM pitA putraputrIyugmaM suSuve, tau divyarUpau aSTavaSauM lekhazAlAyAM paThataH, arbhakainiSpitako'yamiti upahAse ko me piteti prazne na vejhIti mAtrokte putraH khedAt martumicchan sAkSAdbhaya bhAnunoce-vatsAhaM te pitA, yastvAM parAbhavati saH karkareNa vadhya tataH sa DibhAMstathA nan valabhIzena tarjitastamapi jilA svayaM rAjA jajJe zilAdityAkhyo mallavAdI // 50 // Jain Education Inte: For Private &Personal use only ainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainaH zatraayoddhArakArI, sa svAM svasAraM bhRgupuraizAya dadau, tasyAH suto mallaH, anyadA dezatyAgapratijJApUrva valabhyAM vAde daivAd bauddha jite sarve jainapayo videze'guH zilAdityanRpo bauddhIbhUtaH,zatruaye zrIRSabhastairbuddhIkRtyAcitaH,tatsvasA patyumutyau viraktA sutena sahitA susthitAcAryapArce dIkSAM jagrAha, mallenAnyadA'mbA pRSTA-kathaM naH saGgho'lpaH ?, tayA sAdhvabhAvAdisvarUpe ukta kruddhaH sa bauddhAn jetuM pratijJA kRtvA girau ca tIvaM tapastepe,ke miSTA ityAdi prAguktaparIkSayA tuSTayA zAsanadevyA nayacakrapustakamarpitaM, tena bAlyAbhUmau muktaM, ruSTadevyoktam , sAnidhyaM te vidhAtA na tu pratyakSAbhavitA, tato vAde SaNmAsyante baudAcAryamRtyAdi, valabhyA bhaGgaM jJAtvA mAganyatra mallavAdI saparikaro vijahe, iti shriimllvaadismbndhH|| zAMtimUri0 atha zrIzAMtisUrimabandhaH-bArApadragacche zrIvijayasiMhamUripaTTe zrIzAntisUrayo'Nahillapure zrIbhImabhUpaparSadi kavIndracakritvena vizrutAH, anyadA siddhasArasvatapaNDitadhanapAlo mAlavAttilakamaarIkathAM gurupArdhAta zodhayituM guruSu devatAvasaraM kurvatsvAgAt , tena laghureko navyaH kSullo viSamavRttArtha pRSTaH sadya eva vyAcaravyau, upanyAsaM ca cakre, camatkRto dhanapAlastena sAgrahamAkAritA paravo mAlave vijahuH, pathi nizi bhAratyoktaM, tvayorce haste kRte vAdinaH sarve vidraviSyantIti, zrIbho janRpo dhArAtaH paJcakrozI sammukhamAgataH, bhojasya paJcazatI vAdIndrAH kenApyajeyAH,tato vAdijaye lakSa lakSaM dAsye iti nRpaH pratijajJe, marizcaturazI tivAdino jigye urddhahastena, caturazItirlakSA rAjJA deyA jAtAH, paJcazatIvAdijaye paJcakoTivyayo / bhAvIti bhIto bhojaH kiM kRtyamatreti paNDitadhanapAlamAlalApa, tenoktam-sammAnyo'yaM kathAzodhanArthamAnItaH zAntimUriH, rAjJoktam-nAmnA zAMtiH paraMvAdinAM vetAlastato vAdivetAleti birudai khyAtaM,gUrjaratrAyA lakSeNa paJcadaza sahasrAH syuriti dvAdaza lakSANi SaSTisahasrAMzca nRpastaramai dadau, gurubhistena dravyeNa mAlavAntazcaityAnyakAryanta, SaSTisahastrayA ca thArApadracaitye devakuli. Jain Education Interna jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAdyakAri, taizca sA kathA'zodhi / anyadA pattane zreSThijinadevasutaH sarpadRSTo mAntrikamukta ujjIvanAzayA garne kSipto bhuvaH karSaH yitvA amRtatattvaM smRtvA hastasparzana tairujjIvitaH / te ca dvAtriMzacchiSyAn viSamatarkAn bhANayanti, anyadA duradhigame artha bahukte'pi cchAtrairanadhigate teSAM nirvede jAte municandrasUrinahalapurAdAgataH pakSaM yAvadUrdva sthitaH, pustakaM vinA zrutatadgrakantho'nupalakSita eva gurvAdezagrahaNapUrva sarva samyag anvavAdIta, tatastuSTaguruNA sanmAnitaH SaTtI jagrAha, anyadA dhanapAlaRa vyAkhyAtazrIzAnti mUriparIkSAyai dhammanAmA vAdI tadupAzraye pihitadvAre kuJcikAchidreNa guruM saMmRSTakaNDvauSadhaM dRSTvA prapa ccha-kastvaM ?, mUriH pAha-devaH , tenoktam-devaH kaH ?, muriNoktam-ahama, ahaM ka iti prazne vAcA ka iti prazne tvaM, tvaM ka iti prazne mAgyaduttaram, iti cakrakeNa dharmazcamaccake, dvArodghATe tarkavAdayo dhyAnAdinA'pi jigye, anyedhuravyaktabhairavazabdakRtaM, draviDadezavAdinaM pratibhittistho'zvastaiH svahastaM dattvA'vAdhata yato'vyaktavAdinaH prativAdI pArevAI, tenApi sa vAdI jigye, taiH zrIuttarAdhyayanabRhadvRttirvidadhe, tadtastrInirvANasthalena zrImunicandrasUrizciSyairvAdidevamUrimitraiH pattane dikpaTaH kumudacandro jigye, thArApadre teSAM vyAkhyAyAM nAginIdevI nityameti, upavezanArtha tatpaTTe te vAsaM nikSipanti, ekadA vAsanikSepo vismRtaH, rAtrau tayopAlabdhA guravaH-UrddhasthityA mamAdyAMhI savyathau, evaM vismRtyA SaNmAsIzeSAyurvaH, tataste dvAtriMzatpAtramadhye trIn sUripade nyasya zrIraivate paJcaviMzatidinAnyanazanena vikramAtSaNNavatyadhike varSasahasra vaimAnikadevA babhUvuH iti shriishaantimrimbndhH|vaadishriidevmuurivRttN prAyaH pratItaM // 3 // naimittikAH zrIbhadrabAhumamukhAH, varAhamihire hi nRpasabhe kuNDalitabhuvi dvApaJcAzatpalamamANamasyapAte bhAvini bhASite sAkapazcAzatpalamita eva matsyaH kuNDalakakaMThe patiSyatIti, tathA tenaiva svaputrasya varSazatAyuSke nirNIte biDAlImukhamRtyunA saptadinyevAyuriti ca tairUce, tacca ta- zAMtirika // 51 // Jain Education Internal For Private & Personal use only Rpw.jainelibrary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaiva jajJe // 4 // tapasvinaH paSTivarSazatapaSThakRdviSNukumAra bhikSAnAptinimittaSaNmAsItapaHkaNThaNakumArapaSTivarSasahasrAcAmla kRtsundarIvarSAyotsarga sthabAhubali viSamAbhigrahagrAhikSapakarSi kRSNarviSoDazavarSAcAmAmlakArizrIjagacandrasUrimamukhAH // 5 // vidyAvantaH zrI Arya khapuTAcArya parakAya praveza vidyAvajjIva devasU rikalikAla sarvajJa zrIhema candramUripramukhAH, tatrAryakhapuTAkhyAnamidaM bhRgucche bauddhabhakto valamitro nAma nRpaH, tatra jainAvajJAkRto bauddhA madoddhatA vidyAsiddha zrI Arya khapuTAcAryavineyabhAginebhuvanena vAde jigyire, tanmahimAnamasamAnamAkarNya karNAmreDapIDita iva guDazastra purAttatrAgato vRddhakarAcAryo'pi tena jito, lajjito'nazanena mRtaH guDazastre yakSo jAtaH, saGgha vyAdhidhanaharaNAdinopadudrAva, tataH saGghAhUtA AcAryA yakSasya karNayorupAnahau bar3havA hRdi pAdau datvA paTAvRtAH zerate sma, tajjJAtvA tatrAgato nRpo yatra yatra paTamapasArayati tatra tatra sphijAveva pazyati, tato ruSTRsvadehe mahArAnadApayat, te tvantaHpurapurandhrIzarIreSu laganti sma, tAsAmAkrandAdvaite jAte bhIto nRpaH srarIn kSamayAmAsa, yakSo'pi sUripAdau saMvAhayaMstvadbhakto'smItyAha, gurau caityAnnirgate yakSAdayo vRhadvRSatkuNDike ca saha celuH,nRpavijJaptyA yakSAdayo visRSTAH svasthAnamaguH kuNDike tu khyAtyarthaM pratoLyAM sthApite, nRpAdAnAM zrAddhIbhavanenaikacchatraM zrIjinamatasAmrAjyamajani / anyadA bhRgucche ekaH kSullako guptanyastapustikApatravAcane nAkRSTividyAM labdhvA tathA sitavasrAcchAditAni pAtrANi zrAddhagRheSu preSya yatheSTamiSTAnnabhRtAni vyomnyAnIya bhuGkte, gacchasaGghAbhyAM tarjito bauddhAnAM militaH tathA tanmahimAnamavarddhayat, tadvRttaM saGghamahitasAdhumukhAd jJAtvA zrIguravastatra pracchannamAyAtAH khe zilAM vikurvya bhRvAgacchatpAtrANi babhavjuH, aat gurvAgamaM jJAtvA dhulo naSTaH, sUrayaH sasaGghA buddhAyatane prAptAH, buddho devaH zailapayaH saMmukhamAgatya padolanaH stutiM cakre, evaM tatra jinamataM prabhAvitaM / Jain Education ational Arya khapuTa
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ A00 darzanAcAra itazca-pATalIputre dAhaDanRpo bhUdevabhaktaH sarvadarzanibhyaH prasahya bhUdevapraNAmamakArayat, jainAnAM hRdaM, tathoktestairazubhasya kAlaharaNamiti saptadinI yAcitA, tadA zrIAryakhapuTaziSyaH zrImahendropAdhyAya AsanagrAmAgata AkArya tairvijJapto raktazcetakambe gRhItvA sarvayatiyuto nRpasame prApto nRpamubhayapArthaniviSTavitraM proce-kasmin pAca~ dhigjAtIn namAmaH ?, rAjJoktam-sarve'pi vandyAH, tatastena raktakambayA bhramitayA vizirAMsi dazazira zirAMsIva bhUmo luNThanti divyazacyA darzayAmAsire, tato hAhArave vistRte'tyanta viSaNNaHkSmApastatpadolanA, tenottam-yadyate pravajanti tadaiva jIvanti, nRpAdibhistathA pratipanne zvetakambAvAhanena sarve sajjIkRtAH bAjitAzca, rAjAdayo'pi jainadharma prapedire, tataste zrImahendra svapade nyasya divaM yyurityaarykhputtmbndhH|| atha zrIjIvadevasUrimabandhaH-vAyaTamahAsthAne zreSThidharmadevasyAdyaH suto mahIdharo dezAntarabhramI dikapaTairdIkSitaH mUripade nyastaH parakAyapravezAdividyAzca dattAH,dvitIyamuto mahIpAlo bhrAtRviyogAdAttadIkSaHzvetAmbarAcAryoM jajJe,dvayormilane mAtrA bhrAtrAcAhArAzuddhayAyuktyA bodhito digambarAcAryaH zvetAmbaro jajJe,sUritve jIvadeveti nAmA,sa yatipazcazatIparivAro vyAkhyAkSaNAgatasvajiDhAparyakabandhivAcakajihAstambhakasAdhvIziracUrNakSepavazokArakaduSTayoginamAsanastambhanAdinAnyagrahIta,tatraiva mallaH zreSThI sUryaparvaNi kRtadharmArthalakSadravyasaGkalpo'gnikuNDe yajJaM kArayan upari vRkSAt dhumAkulaM mahAsarpa viSaiH paryasyAgnikuNDe kSiptaM dRSTvA hAhAkAraM kurvaistairuktaH-atra mRtAH svaryAnti,tathApi tena prAyazcite prArthite sauvarNa dviguNamahiM kRtvA dehIti vipreruktaM, tena tathAkRte abhimanvya vibhajanArtha tasya chede bhRzaM khinno yAgaM ksisarja, dharmArthI sAdhudvayaM bhikSAgrahaNe yatamAnaM jIvadevamUri mA // 52 // dRSTvA sAdhuktyA zrIjIvadevamUripAca gataH, tairbodhitaH zrAddho jajJe, saGkalpitadravyalakSArddha pAra vyayitaM viprAdau arddha yUyaM I Jain Education intemVAI Nilainetbrary.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ isapara gRNhIteti tenokte gurubhistaddravyeNa prAsAdAdyakAri, taddveSAd dvijaimriyamANA gauraIccaityagarbhagRhe nItA mRtA ca, gurubhirantarmaDhamAsanasthaiH svAGgarakSArthaM munIn muktavA kumbhakena dhyAnaM dhRtvA vidyayA taddehe pravizya sA brahmacaityagarbhagRhe pravezitA, dvijaiH padolegane madgacche navyAcAryo haimamupavItaM datvA brahmacaitye brAhmaNairabhiSecyaH sotsavamityAdyuktisvIkRtau tato'pi niSkAsitA, AyuHprAnte ekakhaNDamasmatkapAlaM lAtvA sa yogI jinamatopadravAn karceti tannirjIvaM bhaktavyamevetyAptAya uktvA te svaryayuH, tena tathA cakre, sa yogI kapaTazucA tatrAgataH kapAlaM bhamaM dRSTvA karau ghRSTvA prAha - vikramArkasyAsya mama caikakhaNDakapAlaM vidyAsiddhihetustattu na prAptaM sa vyonnA malayAdyAnItazrIkhaNDAgurubhirgurudehadAhaM dade, iti zrIjIvadevasUriprabandhaH // zrI hemasUreH kaNTezvarIvazIkRtyA vidyAvattvaM prasiddham // 6 // siddhAH prAptapratiSThAH, te ca vidyAmantrabuddhiyogAgamAdibhedairanekadhA, tatra strIdevatAdhiSThitA sasAdhanA vA vidyA, puruSadevatA'dhifatssAdhano vA mantraH atra vidyAsiddhA mantrasiddhAzcAlpabhedatvena vidyAvatsu saGgrahItAH, yaduktaM darzanasaptatikAyAm - "siddha bahuvijjamaMto vijjAvaM to a uciannU " iti tatra mantrasiddhaH stabhbhAkarSakAdiH, yathA kApi purai surUpA sAdhvI rAjJA dhRtA, saGghana bahU pina muktA, tato mantrasiddhena nRpAGgaNe stambhA abhimantraya khe nAtAH khaTatkhayanti, prAsAdastambhA api kampitAH, tato bhItena rAjJA sA muktA // buddhisiddhA - abhayakumArAdyAH, yogaH - suvrnnsiddhyaadijnkcuurnnnidhidrshn| dvazyIkaraNAdyaJjanarUpaH pAdalepAdinA vyomotpAtana saubhAgya daurbhAgyAdisAdhakaca, tatsiddhAH garchaMbhillocchedI iSTakA pAka suvarNamayIkArakaH zrIkAlakAcAryaH pAdalepena pratyahaM zrIzatruJjaya raivatASTApadasammetAditIrthayAtrAkRnnAgArjunayogipratibodhakaH 'gAhAjualeNa jiNa' mitistavane gAthAyAntaH svarNa siddhi goptA zrIpAdaliptasUriH zrIvajrasvAmimAtula Aryasamitazca sa hi dvayornadyorantare brahmadvIpastha Jain Education National prabhAvaka siddha 7
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 tApasAn pAdalepAnIroparyAgamanavismApitajanAn gurUktyA zrAddhainimantrya prasahyAMhidhAvanAn pazcAdgamane nayAM bruDato hINAn / darzanAcAramA yogamakSepAnadItaTadvayamIlanadarzanena pratyabudhat // 7 // kavayo dvidhA,tatra prathame jinazAsanarahasyAbhijJatayA sadbhatArthazAstrasandarbhakAH,yace-"bhUatyasatthagayI jiNasAsagajA- prabhAvaka o sukavI"iti,te ca tattvArthaprazamaratyAdikRta zrIumAsvAti 1samarAdityacaritrAnekAntajayapatAkA'nekAntamatapravezaSoDazaR kASTakarvizikApaMcAzakapaMcavastukAdisAIsahasrapakaraNapraNetRzrIharibhadrasUri 2bhavabhAvanApuSpamAlAtadubhayavRttivizeSAvazyakA'nu yogadvAravRttizrIAvazyakavRttiTippanakAdhanekagranthagranthakamaladhArizrIhemacandramUri 3bhUrisiddhAntavRttikArizrImalayagiri 4pramANamImAMsAtriSaSTizalAkApuruSacaritravyAkaraNAditrikoTIgranthapathaka zrIkumArapAlapratibodhakazrIhemAcAryapramukhAH jJeyA / dvitIyAstu sAtizayakavitvakalAkucalAH shriisiddhsenbhktaamrstvnaakaarishriimaantugsuurishriivppbhtisthaanerkvitvklaavismaapittyaajitmRgyaayjnyaadikukrmshriibhojbhuupaaldhnpaalpnndditmbhRtyH8|| zrInizIyAdau tu prabhAvakA evamuktAH -" aisesiDi ' dhammakahi 2 vAi3 Ayari khavaga' neR mittI / vijjA rAyAgaNasammao atitthaM pabhArviti " // 1 // atizeSitAH-aparebhyaH paramotkarSa nItA Rddhayo-javAcAraNavidyAcAraNAzIviSajalloSadhyavadhimanaHparyAyAdilabdhayo yasya so'tizepitaddhiH, dharmakathI -vyAkhyAnalabdhimAn vAdI-paravAdivijetA AcArya:-paNNavatyadhikadvAdazazataguNAlaGkataH kSapako-vikRSTatapasvI naimittikaH-trikAlajJAnavettA vidyAvAn-siddhavidyAmantraH rAjagaNasaMmato-narendraprabhRtilokAbhISTaH, ete tIrtha-jinazAsanaM prabhA nizItha16 vayanti- udyotyntiityrthH|| kAlAdivaiSamyAt pUrvoktasiddhInAmabhAve tu jinamatotsarpaNAkAri sarvamapyanuSThAnaM prabhAvanAtvena prabhAvaka Na // 53 // Jain Education a l For Privale & Personal Use Only NAwr.jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijJeyaM, yadRce-' ia saMpattiabhAve jattApUAi jaNamaNoramaNaM / jiNajaivisayaM sayalaM pabhAvaNA suddhabhAveNaM // 1 // " vyAkhyA-iti-pUrvoktAnAM labdhInAM virahe, nahi sarvatratA labdhayaH sambhavanti, viziSya niratizaye'smin kAle, kiM kAryamityAha -yAtrA-tIrtheSu sotsavaM saGghana saha gamana, yugapradhAnAdervA vandanArtha mahA saMmukhaM yAnaM, pUjA-kusumArcanaM gurUNAM vA vandanakAdidAnam / AdizabdAdabhayadAnasatrAgArapaTahodghoSaNAdi, evaMrUpaM devaguruviSaya sarvamapyanuSThAnaM janamanAmItyutpAdakaM trikaraNazuDyA kRtaM prabhAvanA bhavatIti drshnspttikaavRttau|| zrAvakAstu prabhAvakAH zrItIrthayAtrAjinaprAsAdapatimApatiSThAsatrAgArA'mAripaTahodghoSaNAzrIgurupravezotsavakAraNasotsavazrIbrahmavatasamyaktvAdipratipattisAdhammikavAtsalyAdivividhapuNyaprakAraiH zrIjinamatonnatikArakAH prabhAvakatvena jJeyAH / atra zrInemijinAdvarSANAmaSTasahasrayAM vyatikrAntAyAM zrIzatraMjayaraivatayAtrArtha sA'bhigrahaM prasthito'ntarA devakRtavividhopasargarakSubdhaH zrIraivate snAtrajalaiH prAktanalepyamayabimbagalane khinnaH SaSTikSapaNyA'rAdvAMbAdezamAptazrIbrahmendrakRtavajramayazrInemipratimAsthApakaH zrIratnazrAvakaH SaTtriMzatsahasranavyazrIjinamAsAdanavanavatisahasrazrIjIrNacaityoddhArasapAdakoTizrIjinabimbakArizrIsampatibhUpatirdezASTAdazakAmAripavartakacaturdazazatamitanavyAhaccaityaSoDazasahasrajIrNoddhArakArakadvAsaptatilakSadravyasAdhammakakaramocakazrIkumArapAlabhUpAlaH caturuttaratrayodazazatanavyAhaccaityatrayoviMzatizatajIrNoddhArasaptazatasatrAgArapavartanAcagaNyapuNyakIrtanakArizrIvastupAlatejapAlau zrIzatrujayatIrthaSaTpaJcAzaTIsvarNendramAlAparidhAyidvAsaptatisahasraTaGkavyayazrIdharmaghoSamUripavezotsavavidhAyakaH sAdhupethaDaH dvAdazottarazatadAnazAlApavartakaH sAdhujagaDUzcetyAdayo dRSTAntAH spaSTA eva // iti tapA0zrIsomamundarasUrizrImunimundarasUripaTTA tiSThitazrIratnazekharasUriviracite zrIAcArapradIpe 'darzanAcAraprakAzako dvitIyaH prakAzaH // 2 // For Privale & Personal use only Jain Education Intersnepal INI jiainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 atha prastAvAyAtazcAritrAcAro vitriyate-tatra cAritra-sAdhoH sarvaviratirUpaM zrAddhasya tu dezaviratirUpaM,yadAhuH-"sarvAcAritrAcA // 54 // smanA yatIndrANAmetaccAritramIritam / yatidharmAnuraktAnAM, dezataH syAdagAriNAm ||1||caaritrN ca bhavadvaye'pi sarvotkRephalaM, yataH-"no duSkarmaprayAso na kuyuvatisutasvAmidurvAkyaduHkhaM, rAjAdau na praNAmo'zanavasanadhanasthAnacintA na caiva / jJAnAziaukapUjA prazamasukharatiH pretya mokSAdyavAptiH, zrAmaNye'mI guNAH syustadiha sumatayastatra yatnaM kurudhvam / // 1 // cAritraM hi nirvANasyAnanyasAdhAraNamavandhyaM bIjaM, yadAgama:-" jamhA daMsaNanANA saMpunnaphalaM na diti ptte| cArittajuA diti u vasissae teNa cAritaM // 1 // " tadArAdhananiSNAtAnAM ca maharSINAmanantabhavArjitatIvratIvratarakasnakarmakSayAdiphalaM kiyaducyate ?, yatasteSAM bahumAnamAtramapyamAtraphalaM, siddhavaidyajIvavAnarasyeva, tatkathAnakaM punaritthaMatthitya pumatthaparamatthasAhaNasamatthasamatthajaNapaMtimaI katimaI nAma nayarI, tattha pasatyajaNANavi bahuniuNattaNeNa mANaNijo niravajjavijjavijAsamiddhipasiddho siddho nAma mhaavijjo| itto gAhA-tami puNo'NaMtabhavaMtaraciratararaciaparicayavaseNa / jAyamahAmoho iva nivasai nicca mahAloho // 1 // ghoraMdhayAraniyaro niraMtaro jaha ya narayavAsesu / dukkhaM ca / nAraema a hI loho taha ya jIvANaM // 2 // tassa ya lohAu hayaM niuNataM duNNayAu vittaM vA, dhUmA cittaM timirA nitaM kavaDAu mittaM va // 3 // tao so lobhAbhibhUo mUAbhibhUo iva na gaNei sayaNajaNaM, na ciMtei nimittapariaNaM, nAvi kkhei dINa-darida-dukkhialoga,na vitakei puNNapAvavivAga, na ya saMgarei nIisatyANi,na ya giNhei hatthe'vi dhammasatthANi, cAritrARna ya ANei suviNe'vi saMtosavittiM, na ya gaNei jaNAvavAyakukitti, kiM bahuNA, riMgiNIosahavisesavallIvisesaga- cAra. loIharaDaIgirikaNNIiMdavAruNIgorakhurapuMADadhattUradhuMsagatagaraeraMDaaktaruthopippalabillauMbarakiMsugamUlagamahUgakaviTTakavikacchUrA // 54 // Jain Education initional w
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ grN muNdu ajamoAiThANesu muvanakaTiAsuvannamakkhigaamayavallIamayAabhayAapara jiAvisAlAhathicamakAracakamaddagakaNagagaya maMDavanaridapavaNArisahassakiraNamahAtarusirirukkhasiriphalahemaduddha gavabhapAyavahatthidatagamahamadahiphalaattaguttAAsurIdIgapamuhabahuvihaoahaappasiddhaabhihAgADaMbareNa aNegakittimarasarasAyaNakaraNeNa ya baMcei sambaMpi purajaNaM, saMcei kUDakA DajjiaM aipabhUaM dhaNaM,harisaM vahei bahudhaNasaMpattIe, na kiMpi bohei parabhavavipattIe, evaM so sappuva egadiTTI mahAmicchadihI | 2 saMciNaMto bhUripAvakammajAlaM aikkapei bahukAla / itto silogA-annaga divajoega, didI teNa vaNaMtare / mugI muNia tattattho, mutto upasamo iva // 1 // so aloapavAheNa, gaMtUNaM teNa vaMdio / sAhuNA dhamalAheNa, eso'vi abhiNaMdio // 2 // karuNAsiMdhuNA teNa, to nikAraNabaMdhuNA / nAuM vijjatti tajjuggA, pAraddhA dhammaresaNA // 3 // sA puNa evaM-bho bhadda ! ruddamaha bhara samuhamAjhe duTTavAhiNA iva asAjheNa pAvakammaNA paribhAto khaNamittapi katthani avirasamaMto aNegajammamaraNaubaTTaNApaTTaNasahassAI lahaMto vivihadussahamaha duhasayasaharasAI sahato kahamavi divapariNa ivaseNa samayasiddhaculla gAidasa diTuMtadullahaM devANavi balla haM mANussabhavaM pavaradI va jIvo pAvei, tatthari AriakhttiA ANi mahAnihANANi va dulla* hANi / jao-" mANussa khitta jAI kulasvAragga AuaMbuddhI / savaNuggaha saddhA saMjamo ale gami dulahAI // 1 // " evaM aidullaha lahiUNa samaggadhammasAmagi mahAdu bhikkhabhuvikhauvva kAmavi laddhe sumiNiddhe bhoagevva abhiramme dhammak kamme ko nAma mUDhappA pamAei ?, pudi tAva vijjataNaM jIvassa paraM aNajjattagaM, jao-vijjo sayAvi aNajjakajasajjo IS mahAahivva duhiao telukkassavi paDikUlaM mahAdukkhamUlaM loANaM mahaMtavAhipIDiattaNa ratiMdiNaM ahilasei, ullasei a tavyattAsavaNe'vi,visesao puNa athavaiNaM rAyAINaM ca / bhaNiaMca-"dubhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM bandhakI,dhyAyatvartha prmrugu Jain Education For Private & Personal use only oranwr.iainedbrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0patebhiSaggadagagotpAtaM kaliM nAgdaH / doSapAhijanastu pazyati parachidraM chalaM zAkinI, niSputraM miyamANamADhayamavanIpAlo cAritrAcA. ihA vAJchati // 1 // " annesi savvesi jaNANaM jeNa samaggaAruggattaNeNa mahAhariso havei teNa ceva tegicchio abhaggo S dubanisaggA ulubhona sahassakareNa bahudhanna gahIva pAusajalahareNa mahAsaMtAvaM aNuhavei, itya gAhA- bahudhannasaMgahakaroM gadhi vijA tha mayaga upjiivii| taMdulamacchucca isa maNasA catvAri mahapAvA ||1||n ya aNajjassa vijjassa vivihaosahAivaMcaNayArehiM pahArehi va aNavarayaM jagavayaM pIDayaMtassa mulahaparadohegamahAlohega apparogapi naraM mahArogasAgare pADaya tassa mahAakaMdaThANAovi kaMgayapANAA daviNavihaM gahi ukAmassa jamasseva mahAnidayataNeNa aNAdeanAmassa ko nAma sumiNe'vi aNukA saMpAvai hiayaguhaM kppaallii| marutthalIvasuhaM, evaM ca bahuahIavijANaMSi vijANaM sambapi nANaM annANameva, taM hi kiM nAma nAgaM jeNa ahiAhiaMpi na jANei ?, kiMvA taM nimmala loagaM jega samavisamaMtina niri khei, ao bhaNi-"balavAnapyazakto'sau, dhanavAnapi nirdhanaH / zrutavAnapi mUkhezva, yo dharmavimukho nrH||1||"n 11ya vijA agajA eva saH ti ergato, bhAti hi kevi ke'pi vijjA ajANavi pUjA, je nicaM isaddhammakammaniraga kUDa. 2 kavaDAikukaramAvarayA appalohAidosA agappa ( apa) saMgahiasatAsA savvasya parokyAratyakapaghAvArA sammatAisusAvayaguNasArA, te khalu paDhamatitthayarajIvajIvANaMdavijaya vijakamma gAvi niravajjega mahANubhAgA samAgahabhAiNo bhAti, tamhA bho mahANubhAga ! tumapi karahi samma dhamme ra I caehi paracaNAiraI bahehi hiayaMni saMtosa mA Arovehi nialanchora aNa2. yajjiyattaNadosa Agehi dhammianage bahumANa ujjhehi vijatta gAbhinAga Arodehi cobhAya Aparehi suhagu seva kugA nidshnaa|| dINAijaNesu aNukapa jeNa bhavaduhAo na lahesi kahAvi kapa, dharasu sambattha parokyArabuddhi jeNa acireNa pAve si kamma samrArApahAsamAhara vidyAyamu Jain Education Intern al For Privale & Personal Use Only L a inelibrary om
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimudi,pAlesu jahAsattIe sammatamUlaM sAvayacammakapparaka va jeNa kameNa lahesi sAsayasukakhaM mukhaM, iccAi vivihauttiju ttivisesaM sugurUpaesa suNiUga niugattaNeNa dhammameva tattaM citami muNiUNa jahAsattIe karissA.tti japato bahu vehavaMcakeNAiniaduca rabhasaMbhAvi jamAgaduggaiduhAo kaMto sAhUNaM sAhuttaNaM saddahato visaMsao tassa sAhussa uvA bahumANaM vahato saMpatto so sayaM bhava gaM, takakhaga ce parato a lohamahAraseNa pubbabhAsavase ga ya puvarII ra ceva vavahari kUDakavaDAiNA padavyaM ca savva bho hAuM / itto sio-ahaH lohassa mAhappamaNappaM kiMpiNa so| takhaNe tArimo jAo, kivA acchariaM imaM ? // 1 // sAhU pi hu sAsaM, dahei dahaNo iva / loho hi patto cittami, jaM so sambavigAsaNo // 2 // bajheNAvi hu loheNa, tikkhega jAi takkhaNA / jIpa sa jogiya tamhA, himatyo ta na vitsate // 3 // gurUvaesasavvasse, lohaluTAgalUsie / ThiaM tu tassa divvega, saMtra saai||4|| sAno sAhayo era mAgAgaja tevtiro| te imo | omahAI hiM, nikiyo'vi na vaMvara // 5 // satyanAtha atyattho, vaMcaNikAo tbhii| mao a ajhAgega, tassa jhAgaM suI ko ? // 6 // mahAkAlaMmi nAmeNa, attheNa ya sakamma gA / mahArannaMmi saMjAo, vAnaro aiduddharo / / 7 // sacchaMda sa | mahAjUhAhibaI nivaI iva / suhaM tatthavi manneI, jovANaM hi ThiI imA // // jo jattha jAyae jaMtU, so tattha karae ri| 15 ajjhakIdo tammajjhaM, pillio'vina minhaI // 9 // annayA taMni duruttAre mahAtAre saMmeaselatitthajanatyisaMghasasthAo paribhaTTa egaM muNidAvadaM gaiMdaviMdaM va paribha pAve, to tattha aNatyabhavaNe mahAgahage vaNe saMcaraMtassa ikssa saMjayassA payatale atakkio tikhakaDhiNakIlo lohakIlovva bhaggo, tao so nadumbhUapabhUaveSaNAe ato payamitapi gaMtu | asakaMto duhAvi samayaviU mahAsAhasio evaM sAhUgaM sAhiuM laggo-bho bho tapodhaNA! dhagiraM kIlayakoli bho'haM, na hamahAmahapahaparapaharAe.paramArapara Jain Education Intilonal For Private & Personal use only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 sakemi payamavi caliuM, tA tumbhe sigghameva saMghasatthaM gaccheha, mA maJjha nimittaM ?ha ThiANaM tumhANaM kiMci acAhi houtti cAritrAcA. // 56 // mA vilaMbeha, ahaM puga itya Thiovi ArAhissaM samayajuttIe jahAsattoe, iccAi juttIhi taNa sappanneNa panavizrA ananagai. 2 attaNaM viNicchiUNa taM muNisiMhaM khAmiUNa dahiyA kahamavi jahA saMghasasthadivaM te'pi vihariA, so puNa suviule egaMmi silAtale niravajjaMmi uvassayaMmi va ThiI kuNato ainiviDaMpi niapayapIDaM avagaNato mahAsatto asamasamarasapasatto niraMtara saMjamajoe ArAhei, annaMmi digaMmi taM vAnarAhivajUhaM mahAbhillasamUhaM va duhiayaM paribbhamaMtaM tattha samAgayaM taM saMjaya apavvaM daTTaNa mahataM kalakalaM karei dhAvei a, takkhagA ceva muNIsaraM samaMto'vi AhaNei ajAna leTukamAIhiM tAva so samAgao jUhAhibaI vAnaro, niuNanarovva ciMtiu pavatto-A ! eriso mahappA katyati maha didvapuvotti, tato UhApoha karato jAIsaraNaM patto, sarei puvvajammaM niayaM dharei maNussabhavahAraNeNa hiayaMmi aiaNusayaM garihei kUDakavaDAipAva pubvabhavasya bahei sAhubahumANaM pubbabhavANugayaM, tao takkhaNA ceva nivArei savAovi vAnarImo muzIsarovasaggaparAo, paNamei a Asanna gaMtUNa muNirAyapAe paramAyarAo, tao takkhaNAo Agarisei laM hobalappaogeNa loha va jAi'saraNajANieNa sallA. garisaNaosahippaogeNa muNirAyapAyakIlayaM,karai a vaNarohaNIe osaha e ta saMjayaM sajja.payaM, aho acchariaMtasa cariyaM jataiA muNivaradavvasallakaNaM kuNateNa tucchatiricchegavi attaNo micchAdasaNabhAvasallakaTaNaM devamaNussehipi dusmAhaM lahuM ceva vihiraM, aho vAnaramittarasavi viveaccheattaNaM jameva suvihiapAhuNo sallakaDaNAveAvaJcakaraNaM asesamuhakAraNaM / itya kavittANi-ahava lahu bhAvinissesamuisagaI, nRNameso hu tirio'vi uttamagaI / tA na cujjaM ipa aMtiaM ugae, jeNa | bhA[mi paccUsapaha vihasai // 1 // sAhubahumANamircapi cittatare, puvvabhava vihiamappaMpi jammatare / sambakallANasaMpatti pAyaNaM, haphaphaphaphapharakaphara vaidyAyamunidezanA / 56 // :55 Jain Education Inter For Privale & Personal use only How.jainelibrary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasAmAyi vAnarakRtaM siddharasasAramiva hoi iha pANiNaM // 2 // tao aMsujalapADaNAiNA sAisayaM maNussattaNahAraNAiaNumayaM darisayaMtassa tassa vAnarassa tahAvihaM abhippAyaM aNumAgeNa muNiUNa muNIsaraNa karuNApareNa dhammadesaNA desiaa| jahA-bho vAnariMda ! ti kaMdezAva riattaNe'vi saviveattaNe kaMbalasaMbalAINamiva cireNa caMDakosiasappa INapipa aireNa vA havei saDamma samajaNaM jeNa dUrI15 havei saMsArasAyaramajjaNaM / tamhA ArAhehi jahAsattIi sammattamUla sAvayadhamma, jeNa khaNA ravINataNaM pAvei ciraciaMpi pAvakamma, tattha puNa visesao tava uciaM bahuvihasAvajjavajaNakAraNi savvaNNubhAsi desAgAsi nAma vayaM, taM puNa disivvayaparimANassa savvavayANaM vA saMkhevarUvaM, niasattiaNurUvaM puNo puNo viveavateNa viheavvaM, taM ca duvihaM-sAmAi. arahiaM sAmAiasahiaMca, tattha sAmAiavajie'vi depAvagAsie divami nisimi vA jahAsattIi paDivajie nigami aThANAiparao telukamajjhavattisavvasuhumabAyarajIva abhayadANa i mahAphalaM, sAmAiasahi puga imaM maNasAvi sAvajapara2vajjaNeNa cArittadhammovamaM acireNavi paramaniraseasamuhaheU, iccAiNA paDibohio so vAnaro saMpuNNaphalAbhilAmI paidi vasaM sAmAiasaMjuadesAvagAsiavayagahaNAbhiggahaM giNhei, mannei kayatthaM ca appANaM tiriatta ge'vi sammaM dhammalAheNa mahAnihANalAheNaM va aajmmniddhnno|to so suvihiotaM pamiUNa dhammami thirIkAUNa vihario,kameNa sammeaselaMmi mili o atesiM muNINIso puNa pavaMgamo taddiNe ceva ratimi girisiharovari gaMtU ga niajUhaM annajUhaM va dUrao muttaNa niravajjabhUmIe A sAmAiasahiaM desAvagAsi vayaM paDivajjei, vajjei asaNasAvi sAvajjajoa joIsaruvva suhajhANikacico, ithaMtareta- dese pasAriaaivikarAlamuhaullAliajIho ego sIho muttimaMtaduiMtakayaMtuba Agao, taM tArisaM niadiTThIra daTaNavi visidunianiamikkasAvikkho apaNo dehevi niravivakho mahAsAhasiasuvihiasAhuba na calei kAraNa maNeNavi niyamiaThANA. Jain Education Inter ibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 ___ itya ya kavvAI-sahAvao so bhayakaMpiro'dhi, akaMpiro jsnnsaavijaabho| duggovasamge'vihu tArisaMmi acchezya kipi cAritrAcA mahaMtameaM // 1 // lajjAi sajjA jasaasthigovA, dhagatyigo vA abhemANigo vA ! sukkaraMsoha kugati ki, imaM aba // 57 // tiriassa tassa // 2 // bhAyeNa jIvA ahavA daDhataM, jaleNa muMjundha ubAgayA je| sAha te dussAhamavIha te hu, jImo hi jaM ciMtai taM karei // 3 // bhaNiyaM ca-" tA tuMgo merugirI mayaraharo nAma hoi duttaaro| tA piyA kajAI jA na dhorA pavajanti // 4 // teNa puNa pazcANaNeNa AgaNeNa paramasabhakkhaNaniTukkha geNa takkhaNega ceva khaNDAvaNDi kAuNa bhakkhi movi mo suhamjhAgegarasAvesavase ga maNasA adukkhio asamAhimaraNe'vi samAhimaraNa mo bhava gavaIsu agAbhihANaMmi mahAbhavaNami bahusahassavAsAU suravaro jaao| kamega tao cubho jattha jAo taM bhaNAmi, taMjahA-nANAvihanimmalamaNiRa kiraNanikuruMbaninnAsiaMdhayArappayArasAradibavimANAvayAraramagijamaNimandiraM magimandiraM nAma nayara,ja tha pasatyAcavanaana sAmanamaNimaesa bhavaNemupavisantoogAmIgamuddhajubaIo katthavi nimmalapha.lahaku TremabhUmIe ni veTaaivisi rAgapaumarAgarayaNagaNemasiNaghusiNabbhameNa kathavi vimalaveruliyamaNimatthe pasatthakatthUriAbhamaNa katthavi nIlodalanolaIdanIlamaNinivahe inia. taruNataNasamUhavibbhameNa katthavi aipIyarayaNapatIe hariAlanivahakikAmeNa ka thavi pasatthaveruliamaNibaddhabhUmIe abhaMtarabhAgaviNive sisi bhavarakaMtikaMtamahaMtamaNisamUhe sAraghaNasArabharabhaMtIe katthavi vArivinbhamakArihArivArisarayaNaniare nimmalanIrabhaMtIe kathavi uvari viNimmikittimarUpapArAvayamoraIsasArasasubamAriAipaDibinu mahallako uhalla pase ga jIvaMtatatajjIva vAnaranigahagabuddhIe kattha ve uvarisohAnimitaThAvilaMbataahopaDivitamahaMtamu tAvalirapagAlikaNagApalipalabacambaNAirasuvivi- AM haAharaNAharaNabuddhie katthavi nibhapiDiThiaithijaNahatya Thiavihatiadhivihavarakamala uppala gupphamAlAiesu magityaMbhAisu // 27 // Jain Education Inte rnal Melow.jainelibrary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDiviviemukatyavi apavaragamajjhaTiadhaNakaNagamaNimuttAhalasaGghaselappavAlAiemu nANAvihabhAkhabhujjAAepu aNNemurividhihakyUmu maNibhittie saMkantivaseNa bAhiM paDibhAsamANesu gahaNAbhippAeNa ahamahamigAe dhAvamAgIokandhavi salolanacantanaTTi- vAnarabhave, AlahalahantamahantakasiNaveNidaNDesu phalihakuTTimapaDipphalie tu sadappasappabhoga bhayasabhaNa dUraM nassamAgIo kathavi aa-munraassss| gAsaphalihabhittitthaMbhA: emu avagAsappaDibhAseNa saramasagamagAo apphalamAgoo anAhistamAgoo lajamAgIo to AgAse'vi avagAsAbhAvaM saGkamANIoappabalacakkhubdha iotao nihatthaM pasAremANIo kathA uccatarevi ghare apphalaga bhaeNa aho saMkuDamANIo katthavi anatyasaNThiapaDivimbiAsaNesu nivisamAgIo a savvatthavi vihalAraMbhAo mUDhatta - saNeNa sasaMrambhAo karasa no nAyarassa parihAsaheU havanti / eArisariddhi samiddhe savvalobhasiddhe taMmi nayare nayarahAratto kathavi parAbhava apattosavvo'vi parisappanta aparimeateadipantadivyamaNise haromagiseharo nAma nariMdo,nariMdovva jo vasIkAraM karei duimANaMpi sadappariusapasaMdohANaM,dohANaM abhihAgara jo nimajaNavaemu no saMsahei,sahei jo puruMdaruva paramarajariddhisampayAe, payAe paripAlaNa karei jo jagayavva aNavarayaM, varayanti jaM ahaMpubdhi bhAi pavaraM baraM va naravaiguNa pamiddhiramaNIo, maNIzrovi rohaNagiriva jo viarei maggaNajaNANa, jaNANaMdakaro jo evaM savvehivi payArehi, tassa payassavi sAlavacchatthalAlaMkaraNadivyamaNimAlA maNimAlAbhihANA rUbAisavaguNapahANA avarA kuladevIva paTTadevI,jA puNa kalAkeli. P vallahattaNeNa aisAirUvattaNeNa ya paccakkharUveva raI, na puga kaiAvi ANaruddhappasararai,jA baMbhapavatta geNa iMsAita gega ya payaDa khvadharavva bhAraI, na puNa kannattaNevi jaDa jammapANiggahagamaI, jA aJcabbhuanaNayapagmahimAlayatta geNa savapasi basaittageNa ya avararUpavya evvaI, na puNa kA Avi kayaruisAI, jA purimuttamahiayaharaNaguNacaNeNa savvajaNANandaNataNeNa ya paJcAkhaca Eatonina For Privale & Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 cAritrAcA ESENHAIYASANNYMEYHAYARIES kamalA, na puNa maNAgapi kaiAvi cadalA, jA sayaM nigmalattaNa lipi sahayANaM nimmalIkaraNeNa ya mANusIrUveva gadA, na puNa kaiAvi viNimiajaDasaGgA, jA kalArantakAlasarataNe.Na yaggAe gAmitaNe.Na ya bhUmaNDalAvayAriNIca rahiNI, na puNa kaiAvi dosodayakAriNI dudRggaharuGgadhAriNI vA tIse kucchikandagae mandakandagae kappamovva mo vAnarajIvo to cuo avayario, taiA tIe maNimAlAe suriNami taM caiva araNabhavaNaM aimahantaM niamuhami pavisantaM dilu, jami so ceva vAnarajIvo devattaNaM aNu apubbo, teNa mahAmuviNe.Na tabbhaNANura yasAisayatearisattaNaparamamahimvattaNaacambhUasamiddhi-5 samiddhattaNasamaggajaNaAdhArabhRattaNappabhisavvaguNasaMpuraputtasampattipimuNeNa maNvaMchia thalAhasAhageNa mahAsauNeNa va a.harisiamaNA paramaromaJcaromaMkundanturiadehaMgaNA mahAkadivANicca pasAthamahatthasandabhaMtaM muhasuheNa vahamANA paidiNa gambhapagvuiDIe kisattaNaM pAvamANAvi appakkharamahA thaganthajuttivya visesao saMsohamANA gabmANubhAveNa payaDamaNDalaggaha thaggahaNataddArabhannaraniavayaNapaloaNanayarabbhantaraniaANApavattaNasavara jacintAkaraNasabalariuvalalIlAmitta vittAsaNasavvappayAradhammabihiyArAhaNapamuhavivihadohalehiM rAyappasAra otakAlaM caiva sahalehiM paramANaMdamayataNANuhavamANA karaNa sApuNNemu divase su uccA . Nagaemu gahesu muhuttavelAe pamUAsA suheNa savvajaNANaMdaNaM naMdaNaM naMdaNarayaNakhANivya divvarayaNaM,naravaIve putajammavaddhAvagI. gAe ceDIe mauDavajaniasabaGgAbharaNAdi araNaAjammatacDIce DI kammaparivaja.NasamaggacAragasohaNamANugmANapavaDaNasadhavavahasaMmajjaNacaMdaNarasasecaNapuSphappagarabharaNaappaDirUba dhUvauvakhevaNagagIAuja naTTatoraNapaDAgA imaMDaNamaNavaliadaviNasamapaNadaMDadANiggahaNAigmaNanisehaNanAyarajaNANIavaddhAvaNadha saharasasahassaraNIkaraNapuda pacchApacappaNappamuhappayArappamuiapa- munerauSadha kIliasavva jaNavayaM dasa divasANi aNavasyaM ahiNavaM puttajammamahUsavaM kAradei, tao sanianAisayaNapariaNANa NhANa 58 // sarApharapharAra vAnarabhave Jain Education Internal 140ww.jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoaNapasatyavasthAisakArasaMmANa putvaM jayaNImuviNApuruvaM araNadevAtti puttamsa nAma Thavei / aha mahadayadhammova paMcahiM bhAvaNAhiM paMcahi khIradhAI majjaNadhAImaMDaNadhAIkIlaNadhAIuchagadhAI hiM ahani paripAlijamANo so kumAro cakkikumAroba kameNa pabar3hamANo jaao| sattavArisappamANo / itto gAhAo bijjA suheNa na havai jaNappavAyaM imaM va vihare / lIlAi gahai vijjAsatthamagatthivva so siMdhuM // 1 // savo kalAkalAbo, keikalAbovva aNuvamo tassa / rayaNIi paIvA iva, aNe muguNA mahagyaMti // 2 // maNapayaNajammabhavaNaM vijhavaNaM juvvaNaM ahiNavaM to / so puMnAgo patto citaM na u jAu umbhatto // 3 // rUvaM appaDisvaM sohagaM tiasavihiadohaggaM / aiviulaM tassa balaM teU teUvaigayaM va // 4 // pudhvamupavvabhavAo uvAgayA puvvapimmao tammi / ruvAiguNA nUNaM tahAvihA5 2 annahA kaha te ? // 5 // anayA mittAIhiM samaM so kumAro abhirAmaM ArAma saMpatto bahuvihamahallakouhallarasapasatto jAva ikkallo ceva kiMcidUraM gacchei picchei tAva cakiamayasAvanayaNi pavvasavvarIsambabhomagavasavvassAvahArihArivagi tiasataruNIjaNadikakAraNaahiNavacAratAraNa puNNalAvaNNavaNNaNijjalaDahataNucchAyaM taruNajaNANa ahiNavuppAyaM jubaI. jaNamaNaloAe kaNagamaNimayadolAe aMdolayamANiM tilagacauddasAharaNehiM savvao saMsohamANi devakannagaM va egaM kannagaM / tIevi rUvaviNijiamAraMmi taMmi vumAraMmi sigcha agvajaliya paDhamadasaNa pAhuDana ni ahiayarahassamiva ahiNavANurAyasavvassamiva paDhamapimmapayaraNapaDaniviTakaDakrulakkha uvakhevo pI.sAvakhevocca ko| tao so raNaraNakiahiao navajalahasvAgahayaka yaMbovamAe saga samurasasiavva AgarisaNa vijAe AgarisiavatIe vasIkyava gADhANurAgeNa pilliavvajAva dhAvamANo AsannaM Agao tAva vijujoaraseva saMsAriasaMjoarasa takruNabhaMgurattaradasaNa thamiva sA aMjaNAMsaddhajAi pasyapasa Jain Education Interial ETiw.jainelibrary.org
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 al Nita sahasA adaMsaNIhA kumArahariseNa sadi, tatto so rAgaputto phAlacukAnaruvva lakkhacukavaNudharaya dAyacukajUbhAravya cAritrAcA. rasavaicukkasUArava aivicchAyamuho tose gavesaNatthaM io tao jAva parimbhamei tA hakkiyo mahArakkhaseNava ghorahukArapareNa // 59 // vijjummattAbhihANavijAhareNa, bhaNio a-re re ! bhUcara !khecarasehareNa mIheNa va mae ahilasiaM imaM mayacchi mayadhuttabdha RP tuma ahilasesi, tA na havesi iANi, iccAi payaMpiraM taM khearaM pai paDijapA apaDihayasAhaso samullasaMtavIrikakaraso so vIrAvayaMso-haMho vijAhara ! mA hohi vijAharatagaciro, jamhA puhavIsamunnavANi saJcarayaNANi pubdhi sabasAhAraNANi ceva havaMti, jo puNa samattho so tANi paribhujei, jao vIrabhujA vasuMdharA. evaM tassa bAharaMtassa sambassamitra haraMnassa rahaNaNatthaM dhAvio aikuvio kAlajIhAkarAlakaravAlako uttAlaveAluvva so vijjAharo, tao tivikkamavikkamapAro kumAro'vi AkaDia udaggaM niyakhaggaM tassa saMmuhIhUo mallasseva paDimallo, jAo a duNDaMpi anno'naghAyavaMcaNaniuNANaM ra mahAvikkamadhaNANaM devANavi camakkArasAhaNo khaggAkhaggi khaNa aidArugo rnno| io a tassa kumAramittassavi dujjayatta NeNa airosAvesavasA paravasassa vijAharassa tabbahatthaM ceva dhAvaMtassa viDatthAo hatthAo khaggaM katthavi aidUre paDiaM MsaDiapattaM va mahApabhaMjaNAbhibhUAo trusaahaao|| yataH-" tAvaccandrabalaM tato grahabalaM tArAbalaM bhUbalaM, tAvasidhyati vAJchitArthamakhilaM tAvajjanaH sjjnH| vidyAgA vidyAdhareNa rudamantratantramahimA tAvatkRtaM pauruSa, yAvatpuNyamidaM nRgAM vijayate puNyakSaye kSIyata // 1 // " yuddhe aruNa___ tao kumAreNa chinnakaro kuMjarodha nidiso visaharova suheNa cena so akkamio, gamio a bhUmIe pADi-deivasya jayaH UNa pamuva aidINataNaM, aho purvi muciNNassa puNNassa mahAmaMtasseva asarisasahAvo ko'pi pahAvo jaM so khayariMdo siha- // 59 // For Private & Personal use only NHMISSIBHISH. Jain Education inte rnal Nam.jainelibrary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ paha:5666666666 riMdovamANamahappamANadehabalaaNegamahAvijjAibaladuddhariso'viaNegasaMgAmadussagjhajayapaDAgAharaNasaMpatamahAsuhaDattaNukkarisovi sukumAlabAlamitteNavi teNa lIlAe viNijjiNio , taduktaM zrIgautamabhASiteSu "sadA kalA dhammakalA jiNAi, sadA kahA dhammakahA jiNAi / savvaM balaM dhammabalaM jiNAra, savvaM suhaM mucimuha jiNAi // 1 // " io a piDipatteNa airucitteNa dukRttaNamahaNNaSeNa tapijjAharabaMdhaveNa naDummattAbhihANeNa pagaIra chalappahAgega AmhA va UppADiUNa dappuTureNa siMdhureNa mahIruhoda mahIsataNuruho aidUraM gayaNayalaMmi samullAlio, paDio a takAlaM katthavi mahavivarappaDisabami mahAkUvaMmi, divasAo sakaddamavArimajjhapaDaNAo apphuDi aMgovaMgo'vi nissaraNovAyaadaMsa Na saMcattajIviAsAsaMgo kahamavi tattha dutthattaNeNa ciThUi, ahaha mahaMnANavi mahaMtasaMkaDapaDaNaM, ko vA kAlavasAo same muhaM asuhaM vA uvvalajalahijalaM va niraMbhiuM sakko sakkovamo'vi vikkameNa ? / uktaM hi-- "rAme pravrajanaM baleniyamanaM pANDoH sutAnAM vanaM, vRSNInAM nidhanaM nalasya nRpate rAjyAtparibhraMzanam / kArAgAraniSevaNaM ca maraNaM saMcintya laGkezvare, sarva kAlavazAdavApsyati naraH kaH kaM paritrAyate // 1 // " tArise visame'vi samAvaDie so mahANubhAvo daivaparatta geNa na dINa taNaM dharei / yataH- "yo me garbhagatasyApi, vRtti kalpitavAn payaH / zeSacintAvidhAne'pi, sa ki supto'thavA mRta: 1 // 1 // " eko'sti yastrijagatAmudayAya hetumI vismariSyati kathaM tamanusmarantam / pAtAlalagnadharaNIrasakarSa gena, vRkSAn karoti saphalAn girikandarasthAn // 2 // ityantare tassa muhakammavasegaM samA-PA gayA mahatasaddapasaratapaDisaddavihiajalajaMtunivahamahakkhohA tatthegA mahAgohA, jAva sA pANi pIUNa nissarihii tAva hAhAhAhAhahahahahahahahararahamA raharaharaharahara For Private & Personal use only Vrww.jainelibrary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 cAritrAcA. C // 6 // so paDuppannamaI lahuM ceva daDhaM vilaggo tIse aucchaMmi pucchami, sAvi mahisIva tassa bhAraM agaNayaMtI lIlAyaMtI ceva nisariA takkhaNAo mahAkUbAo, tao so'vi bAhiM niggao saMjAyaja.viAsApasaro mahAchuhAiduhAuro tami suNNammi ThANammi io to paribhamiro bhamaro iva kusumimaM kamavi gAma paloaMtA egAe disAra vaccaMto jAva kosadugaM patto | tAva pAsei mANumuttaranagAyArappAyAraparive DhiaM kayamukainaNamaNappasAyanANAbihapavarappAsAyaparimaMDi mANupakhittaM va AraM egaM mahAnagaraM,natto aippamoaM patto rAyaputto nayararamAramaNIattaNAgarisaNamaMtasamAgarisiyata puraM pai aituraMto saMcaraMto naMdaNavaNasamANami aippamANami ujANaMmi egattha pasatthadevagAyayaNadAraMmipaloei kiMkillimahallasAhAe coramiva ghorabaMdhehi | baddhaM rUbAiguNehiM samiddhaM egaM purisa,pAsaThiaMca egaM karuNamaddeNa rumAgi ramaNiM,to nimmalapagaitta geNa hiayadappaNe takkhaNeNa jAyatadukkhasaMkameNa imeNa kimeaMti paDhe ithie pAsaMmi, siTuM ca dINamuhIe tIravi-bho aMgIkayAraduka pavibhAga ! mahANubhAga ! moAvasu baddha imaM mama piayama, to so bhaNiumADhatto sasaMbha-keNa keNa vA kAraNa imobadvotti ?, toevi sAhiaM jahA mahAyasa ! eaM lacchidevayAe appaNo ramNatthaM viNimmi mahouavivihajAijAippamukusumiadumanilINapaNamu haramuhamahuaraniva hamahuarajhaMkArasamUhasammohiakikaravijjAhAmihuNajaNamaNaM lacchiramaNaM nAma mahAujANaM, jo imamsa kusumamittaMpi gahei taM takkaramiva takAlameva kamalA niggahei, iANi puNa maha ballaheNa imeNa vijAhareNa rahasabaseNa kusumi- adumAyo kusumamegaM gahiraM, teNa aibalavaMtIe toe thevAvarAhIvi mahAvarAhIva emo evaM kIlio, pIlio a, tA sappa- risAvayaMsa ! kahavi moAvemu ima iyAyo aiviDAo saMkaDAbho, jatho jalaharasasaharadigayarA itra parokyAranirayA tumhArisA sappurisA / uktaM ca-" kasyAdezAt kSapayati tamaH saptasatiH prajAnAM ?, chAyAM katrta pathi viTapinAmajali: zrIdevIbaddhavidyAdharamocanaM / / Jain Education Intendelbnal For Private & Personal use only IAWww.jainelibrary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter pra kena baDa: ? / abhyarthyante navajalamucaH kena vA dRSTihetorjAtyaivaite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSAH // // " rAyamupaNavi cinti - nahi ivakaM parovayAraM sIalacchAyANugAraM muttaNa purisasarIrassa mahalliyassavi avagesidumasseva avaraM kimavi phalaM / yata uktam - " kastUrI pRSatAM radAH karaTinAM kRttiH pazUnAM payo, dhenUnAM chadamaNDalAni zikhinAM romANyavInAmapi / pucchasnAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kizcana, syAt kasyApyupakAri martyavapuSo nAmuSya kiJcitpunaH // 1 // kiJca - kSetra rakSati caJcAsau lolapaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAn, naraiNa kiM nirupakAreNa ? // 1 // " ia ciMtayaMteNa tena taNaM tahatti paDivajjiUNa kimavi tammoAvaNovAyaM vibhariUNa AsannavAvIe nimmalasIalajalapANaNhANAikaraNao lacchipAsAe parisiUNa bhattivahumANa pucamapucabhavyakavvapasatyasaMthaveNa saMdhuA siridevI, takkhaNeNa tuTTA ya taM pai varaM varamutti kyAsI, so'vi parovayArikaraso evaM paDivayAsI-muMcasu imaM vaddhaM khearaM kuNasu mANasaM va mANasaM imi supasannayaraM, o tIe sAhiaM - mahANubhAga ! ciMtAmaNIevva maha samatthamaNavaMchi atya sAhaNasamatthAe tuTThAe kimeaM tumae maggiaM ?, annatthavi itthaM aNatthakAriNA visahareNeva kimaNeNa duNNayadhaNeNa moyAvieNa ?, kahasu kiMci niaahilasiaM kujjaM jeNa tavakhaNeNa sAhemi, tamavi durasajhaM ko davakho akkhyanihANaM va jvaladdhaM devayAvaraM muhiAi niggamei ?, tao vivearAyaiMseNa kumArAvayaMseNa parUviaM-devi ! kimeaM tumae iarajaNANurUvaM parUviaM ?, uttamANaM hi parakajjaM caiva sakajjaM, gaNiaM ca - " huMti parakajjanirayA niakajjaparammuhA sayA suaNA / caMdo dhabalei mahiM na kalaMkaM attaNo phusai // 1 // " tao visesa tuTTAe tI amaggipi rohiNIpanacIpamuhaM vijjA sahassaM niahiayarahassaM va tassa dinaM, baDo vijjAha - ro'vi muko, so a moAvaNokyArakI attaNeNa tassa nizca bhicavva'Nucaro jAo, aho parovayArassa paMcapaMDavavallahavallahAsa 11 w.jainelibrary.org
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0ma0 cAritrAcA hayArasseva takAla va kiMci phalaM aiviula, tao rAyasuoM sahacarIsahiega vijAhareNa vijAsattIe abhaMgahANAipurva // 61 // vivihabhujjehiM paribhoio vihio avigaryaparissamo, tatto tehiM dohi atthakAbhehiM gihatvadhammovva so sevijamANI ujjANaramaNIattaNaM amayarasaM va niravasAyaM AsAyayaMto joagamittakhitami jAca patto tAva picchei siridevayAviNimmi maNimayaM sirisatititthaMkarassa ceithaM rohagasiharisiharaM va avaraM, aihaTTho paviTTho a tamma_mi, nibbharabhattIe tihuaNadiNesaraM jiNesaraM paNamiUNa aipasatyamahatyasaMthaveNa ya thuNiUNa majjhamaMDavamajjhakayaThiI bhAraiM ca narmasiUNa tatyeva niviTThI itthaM citiumADhatto-hiMDolayAdhirUDhAe navajavvaNapparUDhAe jIe kumArIe majhamaNodhaNaM avahari tIe dikarIe takarIeva takkhaNA ceva paNaDhAe ajavi kAvi pavittI novaladdhA, iccAiciMtAuro jAva jAo kumAro tAva sarassaide - 21 bayAe paJcakkhAe hoUNa bhaNio:-bho mahAbhAga ! bhagavao bhattIe auvabhAvuttijuttIe asaMtuTThA'haM tA aNegaiDaviaDDaja NapabaGamANamahiDigahiraveapatyapuhavIramaNimaNineurarahaneuranAmamahAnayarAhivassa vairavegavijjAharAhivassa puttI vissAtisAirUvAiguNasaMpattI tuma mae dinnA saMtimai nAma kannA jA tumae taiA kusumiamAlaincha bhasaleNa sAhilAsaM nihAliA | bAliA / imAe bhAraIe bhAraIe amayabuTTIe parituTTho sA kattha iANiM acchai ? taiA tattha kaha saMpattA ? kahaM vA imIe | dinAvi kappavallida dullahadasaNA sA mae pAviadA ? icAiciMtA jAva paviTTho tAva tattha pasatthakaNayakaMbahatya pravihatya paDihArIsaMgayA samAgayA divavimANArUDhA kumarassa putvasaMpuNNapuNNajjuIva muttimaI sA ceva kannA saMtimaI // ittha silogo- aruNadevaP aho ! puNNassa saMjogo, ko'vi kppdumovmo| jAo atakaNijjo'vi, tIse jogo imassa jaM ||1||jN jahAvRttaM // | ciMtiaM kajaM, taM tahA jassa sijjhae / kayaunno imo nUNaM, anno akayapunnao // 1 // tao rAyataNI aNabbhavuTThI // 6 // KRKRSSSSSSSSSSSSSSSS in Education intem For Private & Personal use only Haw.jainelibrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraparasa eva tIe daMsaNeNa viaiharisiahiao esA kimatthamityAgayA ? kiM vA karei meM ? kimavi sumareI navitti paloaNatthaM pAsaTivijjAharavijjAsattIe tehiM dohiMpi samaM jhaDatti tiasava adisso hUo, io a bhagavao pUAmiseNa jiNahare faNA vihipasAe jiNapUaNe'vi taM kumAraM tattha katthavi anirUvayaMtIya vittacakavAIeva duhAurAe sAhiaM- hA kiM nadIsa ittha vissasAro so kumAro ?, kiM pannattI evi pannattamannahA havissara ?, ahavA kahiM maha apuNNAe puNNAI tArilAI jehiM ahaM mahuara maMdAradAmavaraM taMpi varaM kahamavi pAvemi ?, na hi kArelliAe kappadumasaMgamo saMbhavaitti nissasaMtI mucchiva sA biluA bhUpIThe, tao uvaladdhaparikkho so dakkho ahaha maha nimittamesA eArisAvatyA jAyatti jhatti jAo paccakkho paccakkhova kapparukkho, tatto taM muttimataM niapunnaM va nihAliUNa vimhayaharisapa DipunAe lajjAvivyamappa. muhavivihaviArasahassa parikinnAe vijjAhariMdakannAe diTTivinbhabheNa saMkeiAe paDihArIe AsannamAgaMtUNa evaM vinnato rAyaputto - he kumAra ! tihuaNajaNAdhAra ! jAva rahaneuranayarAo vairavega vijjAhariMdo Agaccha tAva pasAyaM kAUNa ittheva citti bhaNiUNa kannApiNI paccakkhadehaM nibbharanehaM va egaM lehaM ca samappiUNa kannAe samappiaM ca varamAlaM kaMThe TheviUNa gayA sA kumArIsahiA nianayaraM / tao vimyappamoanivbhareNa kumAreNa vijjAhariMdaleho pasatyaputthiya iva jhatti ugghADiUNa vAio, tadyathA - svasti prazasta samasta vastu vistArasAgarAd rathanUpuranagarAt nijavAjyasAmrAjyasamRddhisamutkarSasAmarpatAspadIkRtAmarendraH zrIvidyAdharendra trijagadvizayAluprasiddha rUpaparAkramAdisarvAGgINaguNanistulaphalakalpamahIruha maNimandirapurAdhIzvara zrImaNizekharanAmana raindrazekharatanUruhaM sasnehaM samAliGgya sabahumAnamAmantrayate, yathA zrIdevagurugotrapavitramantrasaMsmRtivazIkRtA kRtArthIkarotyatulyasAkalyA kalyANaramAsamAliGganena mAmamA sakalaparikareNa zubhavatA'pi bhavatA TEAT WIKAKAKASIKKIRKMANA www.jaintelibrary.org
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 // 62 // sarvatrApi bhAravatA nijasthitisthAnAdikaM vadantI kuzala kiMvadantI vistAraNIyA pAtastyaprabheva svAbhyudayazaMsinI sarveSAM pramodAtizayamakAzinI / kArya ca-saGgINAbhyudayAnAmapi nityanirapatyamAnitayA'smAkaM sAkampahRdayAnAmadbhutazubhadaivayogAdajani jagajjanAnandajananI kamanIyasAGgisaGgasallakSaNakalpadrunandanavanI vizvatrayastraiNaspRhaNIyA'pratirUparUpazobhAsaubhAgyAdisarvAGgINa guNaguNamaNirohaNakhanI pratyakSA lakSmIrikha zAntimatI nAma nandanI, sA ca trailokyAtizayAlulavaNimavimalajalasamullAsinI supasrotasvinIva kramAt pravarddhamAnA lIlayA'pyAkalitasakalakalAkalApA prakRtyApi vasantasamayakusumitarasAlasAlamajumaJjarIrasAsvAdasonmAdabAlakokileva madhuratarAlApA prapedAnA pronmAditatribhuvanayuvajanaM navyayauvanaM, tasyAzcAnurUpavaracintAcAntasvAntatayA mayA samyag ArAdhitA prajJaptI vidyAdhidevatA paryanuyuyuje-svAmini ! ko | nAmAsyA anurUparUpalAvaNyAdipraguNagauravapavaro varo bhavitA ? kazca mama niSputrasyaitasyAH sAmrAjyasampadaH sampradAnatAM / pratimatsyate iti ?, sA'pi spaSTaM niSTaGya pratyabhASiSTa-yaduta sampatyatra sarvAtizAyisarvaguNasampadA prabhavaH zrImaNimandira purezvaramaNizekharanAmanarezvaratanUdbhavaH tejasA tejaHpatirikha pAthasAM pAthaHpatirikha, sa eva ca tribhuvanAdbhutabhAgyadhAmAruNadevanAmA samagraguNairananyasAmAnyAyAstava kanyAyA rAjyakamalAyAzcAnurUpavaratvenaucitImazcati, ko vA pArvaNazarvarIsArvabhaumyaM vyatiricya dvidhApi kuvalayollAsananiSNAyA jyotsnAyA jyotsnyAzca patIbhavitumarhati / sa ca sampati svai-dizA vakAza ravihArI zrIdevatAviracite zrIzAnticaitye samAyAto'sti, tena ca kvApi yAntI susthAnalobhAnmaNimandirapuropavane dolA- aruNadevakrIDayA parikrIDamAneyaM kanyA anayApi ca so'bhinavAnurAgaprollasatpulakamAluloke, tadaiva ca tatrAtarkitaH kRtAnta iva kuto vRttaM // // 62 // S: pyAgataH prAgapyetatkanyAbhilASI nATyonmattabhrAtA vidyonmattanAmA vidyAdharaH, taM ca durAdAgacchantamevAruNadevAhayakumAra IMArwww.ininelibrary.org Jain Education Inte Ganal
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtsaryAcchalavRttyA cApajihIghumanasamAzaya vijJayA kanyayA devatayevAdRzyIbhUya tatkAlameva palAyyAtrAyAtaM, kumAreNApyatulabalasAreNAnekavidhavidyonmatto'pi vidyonmatto lIlayaiva vijinye, ityAdiprajJaptImoktasakalavyatikarAt madAdijanaH sarvo'pi camace krIyAzcakre pramomudAMcakre ca, tasmAdasmadAgamanAvadhyanugrahaM vidhAya tatraiva bhavatA pratIkSaNIyaM, yena nirvilambameva sajjIbhRya tatrAgatyApi cintitamanorathaM phalegrahIkurmahe, etadviSaye dRDhamevAvadhAryamArya ! cetaseti bhadram // ia lehalihilaM vAiUNa paramapIIe pulaiasavvaMgo aruNadevo 'thakke thakkAvaDiaMti mannato moruvva navajalaharassa tassa vijjAharaseharassa AgamaNamaggaM paloaMto tattheva ciThei, kAravei aniaADaMbarapayaDaNatyaM pAsaThiakhearapAsAo aippavara sattabhUmaM maNimayadhavalaharaM, vivAhamahatthaM ca mahattaraM samaggasAmaggisaMgayaM maNimaMDapacaraM, duiadiNami diNayaruggamasamayami vairavegavijAhariMdo | paccavakho suriMdocca aNegavimANAivibhRivibhUsio vijjAharavijjAharIsahassapariario kanaM gahiUNa samAgao, vihio a aiharisanibmareNa teNa vahUvarANaM ahiNavapimmarasanimbharANaM mahato vivAhavittharo, dinnaM ca hatthamoaNapavvaNi kumArasa savvappayArasArasamiddhisajjaM niyarajjaM, to pavesio paramavibhUIe rahaneuranayaraMmi so kumAro, vihio a savvehivi vijjAharehiM kumAravaddhAvaNAivittharo apuccataro, tatto uttAriarajaciMtAbharo vairavegavijAharesaro gahianivvahiacAritto kameNa muttiM patto / io kumareNa rohiNipannattipamuhAo vijjAo savvAo'vi sAhiAo puvvArAhiAo iva siddhAo apucvapuNNasaMjoyeNa acireNa ceva, tao appaNo puci kUvakkhevAiaNatthagaraM naDummattavijAharaM pai siddhasahassa vijjAvalio niacauraMgacamRcakkaM cakicakkaM va appaDihayappasaraM gahiUNa so calio / yataH" upakAro'pakArazca, yasya vrajati vismRtim / pASANamuhRdastasya, jIvatItyabhidhA mudhA // 1 // piyaM vA vipriyaM Jain Education Inten For Private & Personal use only Meanw.jainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 cAritrAcA. // 63 // Jain Education Internatio KKARAN vApi, savizeSaM parArpitam / pratyardhayanti ye naiva tebhyaH sApyurvarA varA // 2 // " taM ca tharaharAviavarAmaMDalaM ghaDahaDAvia - padyayabhUmitalaM khaDahaDAvia siharisiharaM kaDakaDAviasamagga maggamahIruhaniaraM ghumaghumAviasayaladisimaMDalaM gumagumAviasayalanahayalaM jhalajhalAviasAgaraM kamakamAviakAyaraM damadamAviamahAsuhaDajaNaM aMto dhamadhamAviaduTTavijjAharagaNaM salasalAviasesaphaNIsaraM TalaTalAMviaAivarAhavaraM ucchalaMta dhUlipaDaleNa iMpi amattaMDamaMDala sosia asesajalAsayajalaM, paccakkhaM upAyacakkaM va AgacchaMtaM picchiUNa sahasA saMjAyahi ayasako samuha houmasako naDummattavijjAharo takarova takAlaM caiva palAiUNa uttaraseDhIpahuNo saGghapayArehiM pavalatarassa vAuvegavijjAharesarassa saraNaM paviTTo / tAhe aruNadeveNa sAvaleveNa vAuvegakha pariMdo dUaNa evaM bhaNio-bho vijjAharAhiva ! na havasi tumaMpa iANi, eyassa duNNayakArayassa jalaMtagaDarIe iva ataNo ThAmi pave payacchato, jao muke pajjalaMte nIlamavi pajjalei // taduktam - " sarvathA naSTanaikaTyaM, vipade vRttazAlinAm / vArihArighaTI pArzve, tADyate pazya jhallarI // 1 // " tA nivilaMba nikAsehi niyaThANAo eva eaM kIDayakha va kukkuraM jai attaNo kallANamicchasi iccAi dUamuheNa suNitA vAuvegeNa nissamAgamahAbhimANasAvegega taddRamuheNa caitra paccuttaraM kumarassa kahAviaM, jahA - bho kumAra ! kAyarA caitra evaM vAyArDavareNa bIhAvijjaMti, na puNa amhArisA tijaikavIrapurisA, ko vA tumaM bhUcarakumaramitto hariNova hariNAhivassa vijjAharAhivassa mama purao ? tA kaI saraNAgayaM evaM na rakkhebhi saraNAgayapAlaNaM hi paramo dhammo sanvesiM, tritesao puga khattiasAvayaM sANaM amhArisANa, bhaNiyaM ca - " ApannasyArtiharaNaM, zaraNAgatarakSaNam / tyAgaH puNyAnurAgazca, rAjyalakSmIlatAmbudAH // 1 // " tA eassa agatthaM citaMno tumaM caiva taM pAvihisi, iccAi dUabhaNiasagavatavayaNa savaNao samuddhasirakoveNa aruNadeveNa duhAvi mahAbaleNa mahAbaleNeva sabao'vi pari 9.99% dezAvakAza aruNadeva vRttaM // // 63 // ainelibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ veDhiraM vAuvegavijAhariMdanagaraM, pabalataramahAvijAiduhanega teNavi cauraMga vamUsaMjuega lahuM caiva sajobhUraNa pArada mahAjuddhaM, jAo a tersi duNhaMpi devadANavANaM va aiUbhaDANa mahAsuhaDANaM analajalajalahara anilanAgapAsagaruDatAmasataraNisaMmohaNajAgaraNakhurappasarasatticaMdahAsappamuhanANAvihavijjAsatyajaNacamakAravitthAraNo satta diNANi jAva mahAdAvada agegapANigagasaMhAraNo aidAruNo mahArago, aTTamaMmi digami mahAkovativatarAvego vAugo sayaM ceva jujhaMto mahAdappo sappoba sabaovi rivunivahaM vittAsayaMto pabalagAruliarUbeNa aruNadeveNa puvvapuNNapabalattaNega takkha geNa ceva vasaMkao, viddhaMsi ca tannayara 6 junnasunnagharaM va niraMkusakarideNa, aibhIacitto naDummatto'vi io tao siAlavya palAyaMto jIvaniggaheNa niggahio, itya kavvaM-virUvaM parUvei ciMtei kujjA, mahatANa iTuM ca jo cittumicche / mahaMtehiM saddhiM ca veraM karijA, lahijjA lahuM esa naNaM aNatthaM // 1 // to paccakkhalakkhiaaNappakumAramAhappehiM vavagayadappehiM savvehivi vijAharehiM miliUNa dAhiNuttaraKa seDhiduganAyagattaNami cakavaTTiva rajjAbhiseappamuhamahUsavapundhi aruNadevo ThAvio, vijjAharacakavaTTitti ugghosio a| ittha gAhA kavvaM ca-"sevAsajjA vijAharasahasA taM sayAvi sayarAI / tiasA iva tiasiMdaM vaMdaMti pasAyamicchatA // 1 // 2 maNussamittassavi tassa erisA, jamAsi vijaahrckkisNpyaa| taM putvapuNNassa phalaM suciNNaya, puNaM jiANaM kila kutti| AvarNa // 2 // " tao tattha samatthavijjAharehiM nibhaniavihavANurUvavaddhAvaNavivihapasatyavatthunivahapAhaDappayANappamuhamahasava vihANAvahi kaivayadivasANi jahAmuhaM ThAUNa seDhiduge'vi vairavegakhayariMdasinnaM daMDanAyagapayaMmi ThAviUNa aNegavimANasaya2 sahassasayasahassaguNIkayamUriamaMDalo paJcakkho AkhaMDalo iva so aNegakhayarakoDiparikalio niyanayara pada paramavibhUie calio,jao vibhUI sA vibhaI jA sayaNavaggehiM samaggehivi saharimullAmaM paloijjai bhujjai a,ittha silogA-sayaNA jaM na | Jain Education
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 cAritrAcA- picchati,jana-picchaMti dujnnaa| mahaI vihu sA riddhI,ramajA iva kiMphalA ||1||uktmpi-"daanopbhogvndhyaa yA,suhRdbhiryA // 64 // na bhujyate / puMsAM hi yadi sA lakSmIralakSmIH katamA bhavet ? // 1 // " kameNa so patto a maNimaMdirapurappaccAsannaMmi abhirAmaMmi ArAmaMmi, AvAsi ca tattha pasatthADaMbareNa niakhayarasinnaM ahiNavavAsi khayaranayaraMva jaM paDihAi, io akeNavi carapuriseNa aiullasirahariseNa aruNadevakumArAgamaNaniveaNeNa vaddhAvio puttavirahaduhio aruNadevajaNao, R viNiggao a vaddhAvagassa icchiapIidANapuvaM akhabvasavvADaMvareNa takkhaNA ceva so'vi tassa saMmuhaM / yataH--"AcAraH kulamAkhyAti, vapurAkhyAti bhojanam / sambhramaH snehamAkhyAti, dezamAkhyAti bhASitam // 1 // " tao dikhe visidvataratArisADaMbaraMmi taMmi kumAraMmi jalanihisseva saMpuNNasasaharaMmi jo jaNayasya vimhayaharisapagariso jAo tassa cevappamANovamANavaNNaNe tihuaNamavi suNNaM paDihAi, kumArassa milaNe puNa kiM bhaNimo ?, tao mahayA vicchaDDeNaM nayaraMmi pavesiUNa niaraja vivihamahussavapuvvaM savvaMpi dAUNa niciMtahiyo maNisehararAyA sammaM jiNadhammaM karei,ittha gAhAo-"bhArakkha me'vi putte, jo nimAraM Thavittu niciMto / sammaM dhamma na kuNai, tamhA mUDho hi ko anno ? ||1||jo juvvaNamavi patto Pal putto ciMtaM piUNa na harei / na ya kAravei dhamma pamukhya kiM teNa jAeNa ? // 2 // tatto so aruNadevAbhihANo savvarajaciMtA-dizAvakAza sAvahANo ahiNavanaravaI ahiNavaddiNavaIda dharaNimaMDalaMya dussahaniamahAmaheNa akamaMto lIlAmitteNa ceva saMsAhiavasuhA- aruNadevakhaMDatigo ahiNavavAsudevucha ahaMpuTviApubvasavanariMdavijAharidaviMdasasaMbhamapaNamirasiraseharapasaraMtapauraparAgasurabhikayapaya vRttaM // paumajugo pAgasAsaNocca akhaMDasAsaNo udaggasamaggabhogaMgasaja muMjei niaraja, ittha gAhAo-tiriattaNe'vi puddhiM sAmA. // 64 // iasahiamikasipi kaya / desAvagAsiavayaM, aho phalaM tassa aiviulaM // 1 // jiNasAsaNaMmi maNiAgaraMmi maNiNo hu ehasAra 11111ramAra Jain Education Interna For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhammavihi savve / citAmaNivva tatthavi vayadhammavihI u paramaphalo // 2 // ahavA imassa kimimaM vayassa tucchaM phalaM imAo jN| jiNariddhi bhogaphalamavi, lahihI lahu ceva esa puro||3|| annayA taMmi nayaraMmi mahiddhiasar3asaMgheNa naresAesaggahaNapuvvaM rahajatAmahUsavo maMDio, piMDio a tassuvari sabahumANa'NegagAmanagarehito caunciho'vi samaNasaMghanivaho, nimmAvio a jaccakaMcaNamaNigaNehiM sacaovi jaDio cArucaMdaNadArughaDio uDaakhaMDamaNikaNagamayamahAdaMDapaiDiAhi pavaNANukUlalahalahaMtamahaMtapaMcavaNNasukumAla dugUla jayappaDAgAhiM aNegAhiM saMsohamANo mahappamANo savvaMgasubhagayaro ego rahavaro, pauNIkayA ya basahaMkavasahANukAriNo savvaMgasaMgayasAisayalakkhaNalavakhasayadhAriNo tihuaNajaNamaNolIlAvihAriNo raNaraNatarayaNamaya kiMkaNIgaNa jalahalaMtasuvaNNasaMkalAisAraalaMkAraalaMkiA dosaleseNavi akalaMkiA jamalajAyavva do'vi samANarUvA vasaharUbA, hakArio a sabahumANaM abhaMgasubhagasavvaMgovaMgo abhaMguragaridvavisiTTadhammaraMgo pagaIe aidaMsaNijjo savvesiM mANaNijjo pahirAviapavara cIvarakirIDakuMDalakeUrakaDagahAraddhahAramuddiAisabalAlaMkAro ahiasassirIayAe surakhaisArahinda bhUmIe kayAvayAro maNijaDiakaNagamayappAjaNakaro ego sArahiyappavaro, to tattha pasatthe saMdaNaMmi savittharaNhavaNUsavAipuvvaM savvaMgadivvAbharaNabhUsi sArasurahikusumamAlAiehiM pUi appaDivivaM egaM bhagavao divyamaNimayabiMbaM pavarapAsAevva susAvayA ma hUsaveNa ThAvaMti, tao taM savvajaNANaMdaNaM mahIalaavayariataraNisaMdaNaM va maNikaMcaNavicittaM pavittachattattayacArucAmaramAlAaNegasIkarijayappaDAgappamahamahADaMbareNa taMti 1 tAla 2 lAla 3 cammAvaNaddha 4 muhaAujja5 svapaMcasaddehiM bAijjamANehiM saragaya 1 padagaya 2 tAlagaya 3 avahANagaya 4 rUvacauvihamahuragIehi gijjamANehi aNeganaDanaTTiyAgaNehiM devadevagaNAgaNehipiva pariNaccamANehiM bhaghaTehiM jayajayasaI pauMjamANehiM mAhaNajaNehiM veapayAI uccara JainEducation Inte For Private & Personal use only WEr.jainelibrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 cAritrAcA. // 65 // Jain Education Inter sahasrasa 1585262659 mAhiM pabaMdhapADhagehiM navanavapabaMdhaM par3hatehiM virudapADhagehiM virudAvaliM bhaNatehiM pae para thakaNehiM kijjamANehiM savvatyavi jahicchadANehiM dijamANehiM pamajjaNacaMdaNarasacchaDApupphapagarapaDAgAtoraNAraNA vihiasohesu tigacaukacaccaraca umuhamahApaha he cavvisamaNasaMgheNa samaM samahimaM bhamADaMti, evaM saMcaraMto so jassa jassa maMdirassa purao vaccai tassa tassa nivAsiNo jaNA savvADaMbareNa samiddhavaddhAvaNANayaNasavittha ra jiNapU Ajahasatti samaggasaMgha sammANaNamaggagaja NamaNamaggiadANapANA mahUsavaM kuvvaMti, evaM jiNasAsaNassa mahApabhAvaNAe micchaddiTTINavi vohivIasamajjaNAe nimittabhUattaNaM pattAe rahajatAe karamANI aruNadevo nAma naradevo paccAsanaM jiNarahaM AgayaM nAUNa jiNanamaMsaNatthaM pasatthavadvAvaNAisamaggasAmaggipuvvaM sammuhamAgao, namaMsiaM ca jAva teNa jiNarvivaM vaddhAvaNakaraNAivihIe tAva tattha gaNAhivasirisirippaharisamI aijarAjajjaraviggahaM egaM muNivasahaM nihAlayaMto so bhUkaMto avakiamahAbhUaggahakaMto iva aucchamucchAe naDio dhasatti dharaNI alaMmi paDio, tAhe hAhAkAramuharamuhehiM maMtIsarapamuhehiM gosIsa caMdaNarasase caNavi vihatAla viTaparivIjanAiuvayArehiM uvayario, tao takkhaNA ceva uvaladdhaceaNNo saMjAyajAisaraNo so suttapaDibuddha sabaloappamoapa garisega saha sahasA samuTThio, taM vutaraM muNivaraM paramabhattipubvaM purvi paNamitA pacchA gacchAhivaM paNao, tAhe sAhUhiM sAhikhevaM bhaNiaM - bho bhUpAla ! kalikAlasseva kA esA tuha vivarIA ThiI ?, teNavi savinayaM paDibhaNiaM - bhayavaM ! imeNa munisattameNa dinA me esA sAvi samiddhI, esa me dhammAyario paramovayArI teNa puciM paNao, yataH- "duSpratikArau mAtApitarau svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca suduSkaravara pratIkAraH // 1 // " taoM savimhayaM kimeaMti gurUhiM bhajie so bhaNei savrvvapi nipuvabhavavaiaraM saMvittharaM tatto samaggo'vi saMgha aivihiyaro aiharisabharanivbharo a saMjAo, tao gurUhiM so . 99999 dezAvakAza aruNadevavRttaM // // 65 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaNio-bho mahANubhAgaM ! jai tiriattaNe ikasi ikkazyapAlaNAo eArisa saMpatti saMpattI tA kuNasu iANisAsaNapabhAva. NAipuvvaM mahanvayadhamma samma, jeNa acireNavi lahisi dullahamavi sAsayanisseasasammaM, jo savvadhammahito'vi paramo cA. rittadhammo, bhaNiyaM ca-" savvarayaNAmaehiM vibhUsi jiNaharehi mahivalayaM / jo kArija samaga to'vi caraNaM mahiDo // 1 // " ia dhammadesagAe visesao paDibuddhamaNo so mahIramaNo jiNabhavaNAisu sattamuvi khittesu paramasaMpattinimitaM 2 amittaniavittabIavavaNatitthajattAceiajattArahajattAkaraNadINudaraNaniadesammatarasattavasaNaviNivAraNamAripaDahagyosaNA12 iNA jiNasAsaNaM pabhAviUNa paumaseharaM nAma niaputtavaraM pavaramahUsavehi rajjaMmi ThAviUNa paisamapasamullasirabhAvo mahANa bhAvo vihipuvvaM niravajja pavajjaM paDivajjei, aho mahAsattattaNaM tassa mahANubhAgassa jaM eArisipi riddhi aNihanidIvarNava UjhiUNa jubbaNabharai'vi evaM nissaMgadhammaMgIkaraNaM, ittha gAhAo-riddhIe paDibaddhA havaMti kei hu avi asNtoe| saMtIvi na keI.daNDamaho aMtaraM tesiN||1||ahvaa ki acchariya tucchA khaNabhaMgurA imA riddhIparaniccariddhiheuM cattA laddheNa teNa dhuvaM ?||2||dikAvA sikkhAvi tahA, sahalA ArAhaNeNa ceva have annaha dikkhA bhikkhA sikkhA sahA u glsoso||3|| vayagahaNasamakAlameva saMjamajoemu salbesu mae aNavarayaM apamattega hoandhami abhiggahaM so mahArAyarisI gahei, taheva ya 25 nibaheDa jAyajIva sAvahANamANaso, paDivannanivvahaNaM hi sahAvasiddhaM mahANubhAvANa, evaM so gahiamuttatthatatto jiNApita R/ nizcamappamatto mAsakkhamaNakAussaggAi dukkaramahAtavaM tavaMto pavaNavva apaDibaddhattaNeNa vasuhAe viharaMto rayaNIe kAunsama Trio, picchio katthavi gacchaMtIe lacchIdevayAe, to tIe ohinANajANiatahAvihaabhiggahaparikSaNathaM aNegAo tijayavasIkaraNaniuNAo devaMgaNAo viuviAo, tAhiM divanagIahAvabhAvavinbhamavilAsapariraMbhaNappabhiDaviA Jain Education 11tional
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 cAritrAcA. navanavappayArehiM pabhAyaM jAva khohijamANo'vi so muNI na maNAgaMpi khuhio dhammajjhANegahio, evaM pddikkmnnpddilehnnaai||66|| dhammakajavelAvibbhamapADaNamAsakkhamaNAipAraNaaisuhumamehacchaDAviuvvaNaviuvviaAsannasaDDasatyadaDhanimaMtaNapAraNaMtarabahudiNasavvaThANaannodagaasuddhikaraNataNaya nayarave rigaNanirohaNasAvaNAiaNegappayAraaNukUlapaDikUlauvasaggehiM chammAse jAva tIe parivakhA kayA, na puNa so katthavi leseNavi aTTajhANAi pamAyaM gao, tao aicamakkiahiayA paramapIirasasamullasirI / sirI niasarUvaM parUvittA niAvarAhaM khamAvittA tassa murNidassa ThANe ThANe kayasavvajaNaaccheraM pADiheraM payaDei niccameva sanihANaTiA, aho tabbhave'vi apamattayAphalaM viulaM, teNa ya tArisajAvajjIvamahAbhiggahanivvahaNeNa samajjiaM aNappaniamAhappapimhAviatialoaM titthayaranAmagoaM, evaM ciraM niraticAracArittadhamma carittA aNasaNAisamAhiNA marittA jAo so vIsasAgarAU dasamadevaloe devappavaro, tao cuo mahAvidehe mahaDDiarAyasiddha titthayarariddhiM ca uvabhuMjiUNa | paramasuhaM lahii / itidezAvakAzikavate vaanrjiivvRttaantH|| cAritrasyAcaraNa cAritrAcAraH, sa ca paMcasamitiguptitrayabhedairaSTabhedaH, tadAhuH-"paNihANajogajutto paMcahiM samiI hiM tohi guttIhiM / esa carittAyAro ahaviho hoi nAyavo // 1 // " 'paNihANatti praNidhAnaM' cetaHsvAsthyaM tatpradhAnA dezAvakAza R yAgA:-vyApArAstairyuktaH-samanvitaH praNidhAnayAgayuktaH,kAbhiH ?-paJcabhiH samitibhistimRbhizca guptibhiH, yadvA vibhakti aruNadevavyatyayAt paJcamu samitiSu timaSu ca guptiSu yaH praNidhAnayogayuktaH eSa cAritrAcAraH, AcArAcAravatorabhedopacArA vRttaM // dityarthaH, atra paJca samitaya IryAbhASAdyAH / iha ca mukhyavRtyA sAdhunA niravadyasthAnasthitena svAdhyAyAdi dharmakRtyaM kArya, // 66 // jJAnadarzanacAritravRddhayAdyavazyakArye tu vakSyamANavidhinA gantavyaM, yadAhuH zrIbhadrabAhusvAminaH-"egaggassa pasaMtassa na huMti Jan E For Private & Personal use only Sainelibrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ iriAdao guNA hu~ti gaMtavamayarasa kAraNaMmi AvassiA hoi||1||"nnu tarhi sAdhUnAM nityaM navakalpavihArakaraNAdi kimiti bhagavadbhipadiSTaM ?; ucyate,tadapi bahuguNahetutvena dharmavRddhayarthameva, taduktaM zrIAcArAne dvitIyazrutaskandhe dvitIyAdhyayane dvitIyoddez ke "je bhayaMtArA uDubaddhiyaM vA vAsAvAsi vA kappaM uvAiNittA taratheva bhujora saMvasaMti ayamAuso! kAlAikaMtakiriAAvi bhavai,je bhayaMtAro uDubaddhiyaM vA vAsAvAsi vA kappaM uvAiNAvittA taM duguNA duguNeNa apariharittA tattheva bhujjo saMvasaMti ayamAuso! uvaThANakiriAvi bhava" ye bhagavantaH 'Rtubaddha' miti zItoSNakAlayormAsakalpamupanIya-ativAhya varSAsu vA caturo mAsAnativAhya tatraiva punaH kAraNamantareNAsate ayamAyuSman ! kAlAtikramadoSaH sambhavati, ye bhagavanta Rtubaddha varSI vA'tivAhyAnyatra mAsakaM sthitvA dviguNatriguNAdinA mAsakalpenAparihRtya-dvirmAsaLavadhAnamakRtvA punastatraiva vasanti ayamevabhUtaH pratizraya upasthAna kriyAdoSaduSTo bhavatItyataH tatrAvasthAtuM na kalpate iti tdvttau| zrIkalpabhASyAdAvapi "mAsassuvari basai pAyarichattaM ca huMti dosA y| biiapayaM ca gilANe vasahI bhikkhaM ca jayaNAe // 2 // " 'dosa'tti doSAH-gRhastharane pratibandhAdayaH, glAnAzivAyamarAjadveSAdihetubhirmAsAdyadhikasthitAvanyAnyasthAne vasatibhikSAsthaNDilAdi grAhya mitibhaavH| taMmi ahIe vihiNA visesa kaya ujjamo tavavihANe / davAiapaTibaddho, nANAdesesu viharijA ||2||'tNmi'tti sUtre | paDibaMdho lahuattaM na jaNuvayAro na desavinANaM / nANAINa avur3I dosA avihArapakkhaM mi||2||"vihaarpksse tveta eva vyatirekeNa guNA bhaavyaaH| sAdhvIrAzritya tvevamuktam-jaivi a mahahayAI niggayINaM na huMti ahiaaii|thvi aniccavihAre havaMti dosA ime tAsiM // 4 // ' niccavihAre' tti mAse mAse kSetrAntarasaGkramaNe / maMsAipesisarisI vasahI bhikkhaM ca dullabhaM joggaM / eeNa kAraNeNaM do do mAsA aba risAsu // 5 // mAMsAdipezIsadRzI saMyatI, sarvasyApyabhilaSaNIyatvAta, tathA tAsAM Jain Education Intern For Prve & Personal use only 10 Alw.jainelibrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 0 yogyA vasatirdurlabhA, kSetraM ca tatlAyogyaM durlabhaM, tato yathoktagugavikalAyAM vasatau dopaduSTe vA kSetra sthApyamAnAnAM bahavaH cAritrAcA. pravacanavirAdhanAdayo doSA upaDhaukante, etena kAraNena tAsAmavarSAsu-varSAvAsaM vimucya dvau dvI mAsAvekatra vastumanujJAyate / // 67 // 5 duNhaM uvari vasaMtI pAyacchittaM ca hoi dosA y| bIapayaM ca gilANe vasahI bhikkhaM ca jynnaae||6||"vihaarkrnne ca 'paMtha samAnatthi jarA'ityukteH kAyaklezarUpatapobhedArAdhanavividhaparISahopasargasahanAdayo'pi guNAH,ata IryAsamityAdividhinA sAdhunA 2 dharmavRddhayartha vihAraH kAryaH // IryAsamitisvarupaM caivam-rAtrau hyacakSurviSayatvena puSTatarAlambanaM vinA gamanaM nAnujJAtamiti divase SaDjIvanikAyavirAdhanAvarjanArtha lokairatikSuNNe mArge na tUnmArge trasasthAvarajantujAtAbhayadAnadIkSitasya munerjJAnAdyAvazyakapayojane gacchato gatyupayogopaghAtahetuvA karaNazravaNAdipramAdaM paJcavidhaM ca svAdhyAyamapi pariharatastadekAgratayopayuktasya pArzvayoH pRSThatazcopayogaM dadAnasya atidUraM vilokane satAmapi jantUnAmadarza nena atyAsannavilokane saMmukhAgacchatpazukaTAdyAsphalanAdisambhavena ca pAdAdArabhya caturhastapramANaM yugamAtrakSetra yAvadvilokya bhUdakaharitabIjAdi sthAvarakuMthupipIlikAditrasajantura kSArtha pade pade samyagnirIkSamANasya IraNamIryA gatistasyAM samitiroryAsamitiH, yaduktaM zrIuttarAdhyayane-"AlaMbaNeNa kAleNa,maggeNa || jayaNAi a / caukAraNaparisuddhaM, saMjae iriyaM rie // 1 // tatva AlaMbaNaM nANaM,dasaNaM caraNa thaa| kAle a divase vutte, magge 2 | upphvjie||2||dvo khittao ceva,kAlao bhAvao tahA |jynnaa caudhihA vuttA,taM me kittayo munne||3shaadboc khusA pehe,jugamittaM ca khettaokAlao jAva rIijjA,uvautte abhAvaoAiMdiatthe vivajjittA,sajjhAyaM caiva paMcahA tammuttI tappurakAre, | IryAsauvautte riaNrie||5||"tmmutti'tti tasyAmeva IryAyAM mRtiH-zarIramarthAda vyApriyamANA yasyAsau tanmRtiHtayA tAmeva puraskaroti IAS mitiH // tatraivopayuktatayA prAdhAnyenAGgIkurute iti tatpuraskAraH,anena kAyamanasostatparatoktA,vacasastu tatra vyApAra eva nAsti,evamu aaResearch haraharamaharA JainEducation inter For Privale & Personal use only Alw.jainelibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ payuktaH sannIyA rIyate-gacchati evaM vidheryAsamityA gacchatazca muneH kathazcit mANavidhe'pi tatpApaM na bhavati,yaduktaM-zrIopaniyuktau"uccAliaMmi pAe iriAsamiassa saMkamAe / vAvaji ja kuliMgI marija tajjogapAsajja ||1||kulinggii-dviindriyaadiaan ya tassa tanimitto baMdho muhumo'vi desio sme| aNavajjo upabhogeNa sahabhAvega so jamhA ||2||jo apamatto puriso tassa ya jogaM paDucca je sattA / vAvajjate niyamA tesiM so hiMsao hoi||3|| jevi na vAvajaMtI niyamA tesipi hiMsao hoi| sAvajjo upaogeNa sababhAveNa so jamhA ||4||tthaa-jiyu va marau va jIvo ajayAcArasta nicchao hiNsaa| paya yasa nayi baMyo hiMsAmitteNa samiassa // 5 // na kevalaM ca mata everyAsamitiH, kintu sthitasyApi bhAbahulAdizroSu parAvartanAneSu bhaGgakAdiracanAyAM yA hastAdInAM ceSTA sApi parispadarUpatvAdoryAsamitiH, yaduktaM zrIkalsamASye "jAvidha Thiassa ciTThA hatyAINaM tu bhaMgiAIsu / sAvi ya iriAsamiI na kevalaM caMkamaMtassa // 1 // " itIryAsamitiH 1 // sAdhunA krodhamAnAdisthAnAni sarvadA vAni, viziSya ca bhASAsamaye, yaduttarAdhyayane-"kohe mANe ya mAyAi, 5 lobhe a uvauttayA / hAse bhaya moharie, vigahAsu taheva ya // 1 // eyAiM aTTa ThANAI, parivajjittu saMjae / asAvaja mizra kAle, bhAsaM bhAsija pannavaM ||2||"etdyaakhyaa yathA-krodhe mAne ca mAyAyAM lobhe copayuktatA-krodhAdhupayogaparatA tadekAgratetiyAvat hAse 'bhaya'tti bhaye maukhaye vikathAsu tathaiva upayuktateti smbndhH| tatra krodhe yathA kazcidatikupitaH pitA prAha-na tvaM mama putraH, pArthavartino vA prati pAi-badhnIta badhnona mityAdi / mAne yathA kazcidabhimAnAdhmAtacetA na kazcinmama jAtyAdibhistulya iti vakti, mAyAyAM yathA paravyasanArthamaparicitasthAnavartI sutAdau bhagati-nAyaM mama putro, na cAhamasya pitetyAdi, lobhe yathA kazcidvaNik parakIyamapi bhANDAdikamAtmIyamabhidhatte, hAsye yathA kelIkilatayA kazcana Sain Education International For Private & Personal use only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 cAritrAcA // 68 // pharaharaharahasahArapasArakarAharururura tathAvidhaM kulInamapyakulInamityullapati / bhaye yathA tathAvidhamakAryamAcarya sa tvaM yena tattadAcaritamiti pRSTaH pAha-nAhaM tadA'smin deza evAbhUvamityAdi, maukhaye yathA mukharatayA yattatparaparivAdAdi vadannAste, vikathAsu khyAdikathAsu aho kaTAkSavikSepAstasyA' ityAdikamAheti tavRttau / evaM krodhAdIni tathA rAgadveSamAtsaryamohAdIni ca sthAnAni varjayitvA 'prastAvasaha vAkyaM, svabhAvasadRzaM priyam / AtmazaktisameM kopaM, yo jAnAti sa paNDitaH // 1 // ' ityukteH prastAvocitaM mitamamitakAryasAdhaka dazavaikAlikAntargatavAkyazuddha yadhyayanapratipAditairasphuTatvamamabhASitvAdikaizca doSai rahitaM niravacaM bhASaNaM bhASA tasyAM samiti SAsamitiH / uktaM ca-"mahuraM niuNaM thovaM kajjAvaDiaM agavisamatucchaM / puddhiM maisaMkaliaM bhaNaMti jaM dhammasaMjuttaM // 1 // jeNa paro dRmijjai pANiva ho hoi jeNa bhaNieNaM / appA paDai kilese na hu taM jaMpati gIatthA // 2 // bhASAsvarUpaM ca dazavaikAlikaniyuktyAdAvevamuktaM, tadyathA-bhASA caturdA-satyA 1 mRSA 2 satyAmRSA 3 asatyAmRSA ca 4, tatra satyA dazadhA, yathA-" jaNavaya 1 sammaya 2 ThavaNA 3 nAme 4 rUve 5 paDuccasacce a6 vavahAra 7 bhAva 8 joge 9 dasabhe ovammasacce a10||1||" tatra janapadasatyaM nAnAdezabhASAra pamapya vipratipacyA yadekArthapratyAyanavyavahArasamathai, yathodakArthe kokaNAdiSu payaH piccaM nIra mudakamityAdha duSTa vivakSAhetutvAt nAnAjanapadeSviSTArtha pratipattijanakatvAdvayavahArapravRtteH satya. metaditi, evamagre'pa bhAvanA kAryA 1 / samatasatyaM kumudakuvalayotpalatAmarasAnAM samAne paGkasambhave gopAdInAmapi saMmatamaravindameva paGkajaM 2 / sthApanAsatyaM kArSApaNAdau mudrAvinyAsAdirekakAdhakavinyAso vA lepyAdiSvahaMdAdisthApanA vA 3 / nAmasatyaM ku.lamabarddhayatrApi kulavarddhana ityucyate 4 / rUpasatyaM yalliGgadhAryapi vratItyucyate 5 / pratItasatyaM yathA'nAmikAyA itare Azritya isvatvaM dIrghatvaM ca, tathAhi-tasyAnantapariNAmasya dravyasya tattatsahakArikAraNasannidhAnena tattadrapa. bhASAsa tya yathA-2 miti // // 8 // Jain Education Intem For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ mabhivyajyate iti satyatA 6 / vyavahArasatyaM yathA giridahyate bhAjanaM galatyanudarA kanyA'lomakA eDaketi, ayaM hi vyavahAro yathAkramaM girigatatRNAdidAhezudake galatirasambhogabIjaprabhavodarAbhAve3 lavanayogyalomAbhAve4ca sati pravartatekhabhAvasatya zuklA balAkA,satyapi paJcavarNasambhave zuklavarNasyotkaTatvAt sAyAgasatyaM chatrayogAcchatrI dnnddyogaaddnnddiityaadi|aupmystyN yathA smudrvttddaagH10||astyaapi dazadhA / yathA-'kohe 1 mANera mAyA 3 lobhe4 pijje5 taheva dose a6| hAsa7 bhae8 akkhAia 9 uvaghAe nissiA 10 dasamA // 2 // ' krodhaniHsRtA yayA krodhAbhibhUtaH pitA putramAha-na tvaM maga putraH, yAbadvA krodhAbhibhUto vakti tAvat sarvamevAzayakAlupyenAsatyam 1 evaM mAnanistA, mAnAdhmAtaH kacit kenacit alpadhano'pi pRSTa Aha-mahAdhano'hamiti 2 mAyAnistA indrajAlikAdInAM naSTo'yaM golaka ityAdi vadatAm 3 lobhaniHmRtA vaNigAdeH kUTakrayAdi vadataH 4 maniHsatA atirAgAhAso'haM tavetyAdi badatAm 5 dveSaniHmRtA matsarAdgaNavatyapi nirguNo' yamityAdi vadatA 6 hAsya niHsRtA kAndarpikAnAM kiJcit kasyacit sambandhi gRhIkhA pRSTAnAM na dRSTamiti vadatAM bhayani mRtA 9 taskarAdigRhItAnAM tathA tathA'samaJjasAbhidhAnam 8 AkhyAyikAniHmRtA AkhyAyikAdiSu rasArthamasatpalApaH 9 upadhAniHmRtA acaure caura ityAkhyAnavacanam 20 / satyAmRpApi dazadhA, yathA-uppaNNa? vigaya 2 mIsaga 3, jIva 4 ajIye a5 jIvaajjIve 6 |thnntmiisgaa7 khalu paritta8 addhA ya9 addhaddhA 10 // 3 // atra tRtIyapadokto mizrazabdaH sarvatra yojyaH, tatrotpanna mizrA yathA daza dArakA adyAtra jAtA, tasyUnAdhivaye eSA asatyAmRpA 1 evaM vigata mizrA yathA mRtA iti 2 utpannavigata mizrA yathA'tra daza jAtA daza ca mRtA ityAdi yugapadvadataH 3 jIvamizrA yathA jIvanmRtakRmirAzau jIvarAzirayaM 4 ajIvamizrA yathA prabhUta Jain Education Interdishal For Private & Personal use only ARTw.jainelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRtakRmirAzAvajIvarAzirayaM 5 jIvAjIvamizrA yathA jIvanmRtakRmirAzAvetAvanto jIvantyetAvantazcAvazyaM mRtA iti vadatastacAritrAcA ayUnAdhikabhAve 6 anantamizrA yathA mUlakandAdau parIttapatrAdimatyanantakAyo'yaM sarvaH7 parIttamizrA yathA anantakAyalezavati // 69 // parIttAmlAnamUlAdau parotto'yaM 8 addhA-kAlastanmizrA yathA pariNataprAye vAsare kAryotsukyAdau jAtA rajanI 9 divasa rajanyorekadezaH maharAdiraddhAddhA tanmizrA yathA divasasya pahare'pyatikrAnte madhyAhnasamayaH saJjAta iti vadataH 10 // asatyAmRSA dvAdazadhA, yathA-" AmaMtaNi 1 ANavaNI 2 jAyagI 3 taha pucchaNI ya4 pannavaNI 5 / paJcakkhANI / bhAsA 3 bhAsA icchANulomA ya 7 // 4 // agabhiggahiyA bhAsA 8 bhAsA ya abhiggahami boddhabA 9 / saMsayakaraNI bhAsA 10 vogaDa 21 abogaDA ceva 12 // 5 // AmantraNI yathA he devadattetyAdi, eSA kila satyAdibhASAtrayavilakSaNA vyavahAramAtrahetukhAd asatyAmRSA 1 AjJApanI yathedaM kuru, iyaM ca tasya karaNAkaraNayoraikatrApyaniyamAttathA vyavahArAdaduSTavivakSopramUtatvAcAsatyAmRSA, evaM svabuddhayA'nyatrApi bhAvyaM 2 yAcanI yathA idaM me dehi 3 pacchanI yathA kathametat 4 prajJApanI yathA hiMsAdipravRtto duHkhitaH syAt 5 pratyAkhyAnI yathA idaM na dadAmItyAdi 6 icchAnulomA yathA sAdhupArtha gacchAmIti kenApi pRSTe zobhanamidamiti 7 anabhigRhotA yA'rthamanabhigRhyocyate DityAdivata, bahukAryeSu kiM karomIti mazre yathArucItirUpA vA 8 abhigRhItA yArthamabhigRhyocyate ghaTAdivat , bahukAryeSu kiM karomIti prazne idamidAnI kurvitirUpA vA 9 saMzayakaraNI yA'nekArthasAdhAraNA saindhava ityAdivat, saindhavazabdo hi lavaNavastrapuruSAzveSu 10 vyAkRtA-spaSTArthA devadattasyaiSa satyAdibhA bhrAtetyAdikA 12 avyAkRtA-aspaSTArthA bAlalallAdInAM thapaniketyAdivat 12 // paabhedaaH|| etAsu ca catusRSu bhASAsu vikalendriyANAmasalyAmRGgava, teSAM samyakaparijJAnavaJcanAdyAzayAsambhavAt, tiryapaJce haraharamaharaharamahahahahahahahaharumA raharamaharahAra Jain Education For Private & Personal use only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndriyA api na yathAvasthita vastupratipAdanaparavipratAraNAdidhiyA bhASante, kintu kupitA api paraM hantukAmA adhyevameva ityaP/ satyAmRpaiva teSAM bhASA,zikSAderanyatra, zikSayA tu zukasArikAdayaH saMskAravizeSAttathA kAcitAkSayopazamavizeSAjAtisma raNarUpAM viziSTavyavahArakauzalarUpAM cottaraguNalabdhiM pratItya satyAdikAM caturdApi bhASAM bhASante, Asu ca sAdhunA dve evaM vAye-satyA asatyAmRSA ca, navitare, yadArSam-"cauNhaM khalu bhAsANaM, parisaMkhAya paNNavaM / duNiM tu viNayaM sikkhe, dona bhAsijja savaso // 1 // asaccamosaM sarca ca, agavajapakaka / samuppehamasaMdivaM, giraMbhAsija panave ||2||"stympi parapIDAheturna vaktavyaM, yata:-"na satyapi bhASeta, parapIDAkaraM vcH| loke'pi zrUyate yasmAt, kauziko narakaM gataH // 1 // " yatra ca satyoktau parapIDA syAttatra maunena stheyaM, prakArAntareNa vA pratyuttaraNIyaM, yacca mukhe kaTukamapi pariNAmahita kaSAyaparityAgArthamupadezAdi tattu vaktuM yuktameva, yatparamArSam-"rUsau vA paro mA vA, visaM vA pariattau / bhAsivA hiA bhAsA spkkhgunnkaariaa||1||"tthaa"ydypin bhavati dharmaH sarvasyaikAntato hitazravaNAt vadato'nugrahabuddhayA vaktustvekAntato 6 bhavati // 2 // " evaM rAgadveSamohamatsarAhaGkArakalahahAsyAdhudIpakasi vacanaM na vAcya, yataH-vikahaM viNoabhAsaM aMtarabhAsaM 5 avakabhAsaM ca / jaM jassa aNiTThamapucchio a bhAsaM na bhAsijjA // 1 // " ' avaka' ti avAkyabhASAM jakAramakArAdikAma, iti bhaassaasmitiH| piNDavizuddhaghAyuktairdvicatvAriMzatA bhikSAdauSaiH paJcabhizca prAsaiSaNAdoSairadRSitaM tata eSa navakoTivizudamatrapAnAdyAhAramaudhikaupagrahikarUpaM dvividhamupadhi vasatiM ca yanmunirAdatte sA eSaNAsapitiH / yatparamArSam-gavesaNAya gahaNe, paribhogesaNA ya jA / AhArobahisijAe, ee titrivi sohara // 1 // umgamuppAyaNaM pahame, biira sohijja esaNaM / Sain Education Intel For Private & Personal use only A nw.jainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 cAritrAcA. // 7 // paribhogami caukaM, visohijja jayaM jaI // 2 // " etayorarthalezazcAyam-eSaNA vidhA-gaveSaNAyAM 1 grahaNe 2 paribhoge 3 ca bhavati, AhAroSadhizarayAsu viSaye etAritasra eSaNA vizodhayet, zayyA-vasatiH, tatra prathamAyAM gaveSaNAyAM udgamotpAdanAdoSAn-AdhAkarmadhAtrIdoSAdikAn zodhayed-apanayeta, dvitIyAyAM-grahaNaiSaNAyAmeSaNAdoSAn zaMkitAdIn paribhogaiSaNAyAM saMyojanAdopacatukama,aGgAradhUmayormohanIyAntargatatvenaikatvavivakSaNAt zodhayedyatamAno ytiH| navakoTivizuddhizcaivam-piMDe. saNA usakA saMkheveNoarai navasu koddiisu| na haNai na payai na kiNai kArAvaNaaNumaIhiM nv||1||nv ceva'TTArasagaM sattAvIsA taheva caupapNA | naI do deva sayA u sattarA huMti koDINaM // 2 // rAgAI micchAI rAgAI samaNadhamma nANAI / nava nava sattAvIsA nava naIe ya guNakArA // 3 // sA navahA duha kIrai uggamakoDI visojhikoDI ||chsu paDhamA oaraI, kItigaMmI visohI a||4|| etAH shriidshvkaalikniyuttigaathaaH| navasu koTIvAdyAH SaDadgamakoTayaH avizodhikoTaya ityarthaH, atyAstisro vishodhikottyH|etaa navApi koTIH ko'pi rAgeNa sevate ko'pi dveSeNeti dvAbhyAM guNitA aSTAdaza syuH athavA tA eva nava ko'pi mithyAdRvu zAsvAsanAtaH sekte ko'pi samyagdRSTivirato'pyanAbhogAdinA ajJAnataH ko'pi ca samyagadRSTirapyaviratarave neti mithyAtvAjJAnAviratitriveNa nava guNitAH saptaviMzatiH27,atra rAgadveSau pRthag na vivakSyete, yadA | tu vivakSyete tadA dvAbhyAM saptaviMzatirgupyate jAtAH SaTpaJcAzat 56, tathA tA eva nava jAtu puSTAlambanena dazavidhakSAntyAdidharmapAlanArtha sevyante, yathA durbhikSAdau phalAdinA deha dhRtvA kSAntyAdi pAlayiSyAmIti vicinya hanti ghAtayati vetyAdi, EL patyAdi bhaeSaNAsami| tato nava dazabhirguNitA jAtA navatiH 90 iyaM ca sAmAnyatazcAritranimittA, evaM kAcitsAmAnyatazcAritranimittatve'pi vize- tiH|| to jJAnanimittA darzananimittA ca bhavati, yathA kAntArAdau phalAdinA dehaM dhRtvA kSAntyAdi pAlayiSyAmi nAnAzAstrANi // 70 // For Private & Personal use only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAdhISye darzanaM vA nirmalIkariSye darzanaritharIkArizAsvairiti vicintya hantItyAdi,evaM jJAnasya prAdhAnyavivakSAto jJAnanimittatvaM, darzanasya prAdhAnyavivakSAto darzananimittatvaM ca bhaavymiti| navatilibhiguNitA jAte dve zate saptatyadhike koTInAmiti piNDaniyukti vRttau / nanvAdhAkarmika drumasya chAyA''dha karmikI syAt navetyatrAha-chAyaMpi vivajiti keI phalaheugAivuttassa / taM tu na jujjai jamhA phalaMpi kappai biiabhaMge // 1 // iha phalahetukAdeH-phalahetoH puSpahetoranyasmAdvA hetoH sAdhvarthamuptasya vRkSasya kecidagItArthA.chAyAmapyAdhAka mikakSa sambandhinItikRtvA vivarjayanti, tacca na yuktaM, yasmAtphalamapi yadarthaM sa vRkSa | AropitaratadAghAkarmikakSasambandhi dvitIye bhane tasya kRtamanyArtha niSTitamityevaMrUpe kalpate, ayaM bhAvaH-sAdhvarthamAropite'pi kadalayAdau rakSe yadA phalaM niSpadyamAnaM sAdhusattAyA apanIya AtmasattAsaMbaMdhi karoti troTayati ca tadA tadapi kalpate,kiM punazchAyA?,sA hi sarvathAna sAdhusattAsambandhinI vivakSitA,nahi sAdhucchAyAnimittaM sa vRkSa AropitaH,na ca sA chAyA kevalaM vRkSamAtranimittA, kintu sUryanimittApi, chAyA hi nAma pArthataH sarvatrAtapapariveSTitapratiniyatadezavartI zyAmapudgalAtmaka AtapAbhAvaH,ityambhU tAca sA chAyA sUryasyaivAnvayavyatirekAvanuvidhatte na dRmasya,TTamastu kevalaM tasyA nimittaM, na caitAvatA sA duSyati, chAyApudgalAnAM dumadalelyo bhinatvAta ,tato drama evAdhArmikaH, tasaMsRSTAzcAdhaH katipayapradezAH pUtiriti jJeyaM / kiJca-chAyAyA AdhA karmikatve prAtaH sandhyAyAM cAtidrAdhIyasyA chAyayA saMzliSTa sarvamapi grAmasambandhi vasatyAdikaM pUtiH syAt, nacaitadAgame'sti, 2 tanAdhAkammikI chAyeti piNDaniyutti mvRtyoH| atraudhikopadhijinakalpikAdInAmevamuktaH-pat 1 pattAbaMdho 2 pAyaTThavaNaM ca 3 pAyakesariA 4 / eTalAI 5 rayattANaM ca 6gucchao7 pAyanijogo // 1 // tinneva ya pacchAgA 10 rayaharaNaM ceva 11 hoi muhaputtI 12 / eso duvAlasaviho uvahI jiNakappiANaM tu // 2 // ee va duvAlasa mattaya 13 airega colapaTTo Jain Education national
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ harAhAra A0 pra0 14 a| eso u caudasaviho uvahI puga therakappami // 3 // jinAn pratyekabuddhAMzcAprityaivamupadhiH zrIpaJcakalpe pratipAdita:cAritrAcA- ego tittharAyANaM nikkhamamANANa hoi uvahI ugateNa paraM nirUvahiA jAvajjIvAi titthyraa|| egotti devendradattadevadRSyarUpaH, satta ya paDiggahamI rayaharaNaM ceva hoi muhputtii| ego u navavigappo uvahI ptteabuddhaannN||2||sttypddigghNmittipddgruN, pacaM pattAbaMdho 2 ityAdayaH sapta, pratyekabuddhAzca devatAdattaliGgA bhavanti liGgarahitA vA bhavanti,atra ca jinakalpikAnAM dvAdazavidha utkRSTo jaghanyastu dvividhaH yaduktaM zrIvizeSAvazyake-"jiNakappiA ya duvihA pANippAyA paDiggahadharA yA pAuraNamapAuraNA ikvikA te bhave duvihA // 1 // duga tiga caukka pagagaM nava dasa ikkAraseva bArasagaM / ee aha vigappA jiNakappe huti ubahissa // 2 // iha keSAzcijinakalpikAnAM rajoharaNaM mukhavatrikA ceti dvividha upadhiH1anyeSAM kalpena sahatridhAra kalpadyena saha caturdA 3 kalpatrayeNa paJcavidhaH 4 keSAzcinmukhavatrikA rajoharaNaM,tathA-pattaM pattAbaMdho 2 pAyavaNaM ca 3 pAyakesariA paDalAi 5 rayattANaM 6 ca gucchao 7 paaynijogo||1|| iti saptadhA pAtraniryoga iti navavidhaH5 sa eva kalpena saha daza vidhaH6 kalpadvayena sahaikAdazavidhaH 7 kalpatrayeNa saha dvAdazavidha iti // saMyatInAM caudhikaH upadhiH paJcaviMzatividhaH, yadabhidadhe-" jiNA bArasarUvA ya, therA caudasarUviNo / ajANaM panIsaMtu, ao u uvaggaho // 1 // " audhika upadhiryo nityameva gRhyate , kAraNe vApanne yaH saMyamArtha gRhyate sa aupagrahikaH,sa cAnakavidho yathA-akSAH saMstArakottarapaTTau daNDaka uccAraprasravaNakhelamallakAni rajoharaNasya sautrikI auNikI ceti dvidhA niSadyA pramArjanI DagalakakSAratagapIThaphalakAdiH, yogapaTTamacInakharada nikAcilimilyAdizca guruyogya eva, paJcavidhapustakAdyapyaupagrahikaM, paraM mukhyavRttyA tana kalpate, saMyamavirAdhanAdidoSApatteH, upadhibhedAH dvitIyapade tu jJAnotsarpaNAdihetubhiranujJAtaM, ityAdyanekavidhopadhigrahaNadharaNAdividhiH strIpazupaNDakAyasaMsaktavasatigrahaNAdi - 2 // 71 // Jain Education National For Private & Personal use only G
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ "ohovahovaggahiauM, duvijAvA, duhao'vi samiti gacchAcAra-al ko pamajje upassAjana jaya jii| Aie THIS muNI / giNhaMto niklina vidhizca svayamabhyUdyaH, vizeSArthinA tu shriiklpbhaassymvgaahniiymityessgaasmitiH||3|| pUrvoktamaudhika rajoharaNamukhava strikAdi aupagrahikaM saMstArakadaNDakAdi anyadapi yat kizcitpayojanavizeSe loSTakASThAdi saMvIkSya pratilekhite hastAdau gRhaNIyAt tathaiva bhUmyAdau nikSipedvA tatsarvaM cakSuSA nirIkSya samyagU rajoharaNAdinA yatnena pramAjyaiva ca, na tvanyathA,panakakuMthukITikAdihiMsAtaH saMyamavirAdhanAyA jAtu vRzcikAdighaTTane cAtmavirAdhanAderapi sambhavAt ityAdAnanikSepasamitiH / tathA cArSam-" ohovahovaggahiaM, duvihaM bhaMDagaM muNI / giNhaMto nikkhivato a, pauMjija imaM vihiM ||1||ckkhusaa paDilehitA, pamanjija jayaM jii| Aie nivikhavitA vA, duhao'vi samira siyA // 2 // tathA-khajjUripattamuMjeNa, jo pamajje uvassayaM / no dayA tassa jIvesu, sammaM jANAhi goyamA! // 1 // " iti gacchAcAraprakIrNake uktatvAt plakSatvacAdinA'timRdupamArjanyA bhUmyAdi tathA pramArjayet yathA sUkSmavAdarajIvavirAdhanA svasthA'pi na syAt, vastrAdInAM pratilekhanApi tathaiva vidheyA yathA vAyukAyAdayo neSadapi virAdhyante, pramArjanApatilekhanayoH jIvadayArthameva kriyamANatvAta , tenobhayatra sAdhunA bhRzamapramattena bhAvyaM, yadApam-" paDilehaNaM kuNato mihokahaM kuNai jaNavayakahaM vA / dei va paJcakkhANaM vAei sayaM paDicchai vA ||1||'mith:kthaa'miti maithunasambandha kathAM, 'vAeitti vAcayati, kazcitsAdhu pAThayatItyarthaH, 'svayaM pratIcchatIti svayamAlApakaM dIyamAnaM gRhNAti / 'puDhavIAukAe teU vAU vassaitasANaM / 15 paDilehaNApamatto chaNDaMpi virAhao hoi // 2 // puDhavIAukApateU vAU vaNassaitasANaM / paDilehaNAutto chaNDaMpArAhao % hoi // 3 // evaM vapuHpramArjanApatilekhanAdAvapyapramattena bhAvyaM ityaadaannikssepsmitiH||4|| prasravaNoccAra zleSmakarNAkSimalAdi tayA pariSThApanAImazanapAnAcAhAravastrapAtrAdi haritabIjapanakakuMthu kITikAdi Jain Education
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ thA0ma0 rahite acitte sthapDile saMyato yatanayA pariSThApayet / yatanA ceyaM-mRtrajalAdi stokaM stokaM pRthaka pRthak pradeze cAritrAcA vyutsRjya yathA / vyutsRjyaM yathA pravAho na syAt tatkAlaM ca zuSyati, azanAdi ca bhasmAdinA saMmartha tathA vyutsRjyaM yathA kii||72|| TikAdiviSayo na syAt , vastrAdi tu zlakSNazlakSNakhaNDIkRtya yathA gRhasthavyApAraNAdidoSo na syAt, uccArAdisthaM. Dila guNAzcAgame evamuktAH" aNAvAyamasaMloe, prss'nnuvaighaaie| same ajjhusire Avi, acirakAlakavami a||1|| vicchinne dUramogADe,nAsanne bilajjie / tasapANabIyarahie, uccArAINi vosire // 2 // " 'aNAvAya' tti anApAtaH asaMlokazca pararaya yatra 1 upaghAta: kuTTanAdinA uDDAhAdirna yatra2 same aluThane3 ajhusire yattaNAdibhizchannaM na,tatra hi vRzcikAdirdazati kITikAdi vA plAcyate 4 acirakAla kRte dvimAsike Rtau bayAdinA prAsukIkRte, dvitIya Rtau tu tanmitha syAt , yatra tu varSAsu grAma upitaH sa pradezo dvAdaza barSANi sthaMDilaM5 vistIrNa jaghanyato'pi hastamAne 6 dUramavagADhe dUramadho'vagAhAzyAdinA tApna jaghanyato'pi catvAryagulAni yAvatprAsukIkRte 7 anAsanne dracyAsanna dhavalagRhAdInA mAsanaM na syurasRjati, bhAvAsannamati vege Asanameva vyuHsRjati 8 bilavajite 9 trasamANabIjarahite 10 / evaM vidhinA pari-2 PApane pAriSThApanikAsamitiH // 5 // atha guptInAM prastAvaH, tatra manoguptiH, manazca satyAdibhedAccaturdA, yaduktaM prajJApanAvRttau "sadbhutava. ratu ciMtanaparaM satyaM 1 taditaradasatyaM 2 dhavAdimizrabahazokeSvazokavanamevedamiti cintakaM satyAmRSA, vyavahAreNa kSepasapAriceda musyate, tatvatasvasatyamevedaM yathAciMtitArthAyogAta 3 caitra! ghaTamAnayetyAdi ciMtakamasatyAmRSA 4, idamapi vyavahAreNaiva, jApanikAsa anyathA vipratAraNabuddhipUrda kama satye'tirbhavati,Ayatra tu satya iti|| tadevaMvidhasya manaso gopanaM guptiH, sA ca tridhA-Artta // 72 // Sain Education harakarAra AdAnani nbraryong
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ raudradhyAnAnubaMdhikalpanAjAlaviyogaH prayamA 1 zAstrAnusAriNI paralokahitA dharmadhyAnAnubandhinI mAdhyasthyapariNatidvitIyA 2 kuzalAkuzalamanovRttinirodhena yoganirodhAvasthAbhAvinyAtmArAmatA tRtIyA 3, yadAhuH-" vimuktakalpanAjAlaM, 1 samatve supratiSThitam 2 / AtmArAma 3 manastajjJamanoguptirudAhRtA // 1 // " iha cArjadhyAnaM caturkI-aniSTazabdAdInAM sarvakAlamatyaMta viprayogaciMtA 1, evaM rogAdivedanAyA viprayogacintA 2 iSTazabdAdInAM sarvakAlamatyartha saMyogAdhyavasAyaH / 3 divyabhogaddhirAjyAdinidAnAdhyavasAyazca 4, raudramapi caturdA-hiMsAnubandhi 1 mRSAnuvandhi 2 steyAnubaMdhi 3 viSayasaMrakSaNAnubandhi 4 ca, tatrAdyamatikAdhAdinA dveSyaM prati vadhavedhabandhanAGkana hiMsanapuradezabhaGgAdicintA 1 dvitIyaM pizunAsabhyAsadbhUtabhUtaghAtakAdivAkmaNidhAnaM 2 tRtIyaM parasvaharaNacintA3 turya zabdAdiviSayasAdhanarakSArtha sarveSAmavizvasaR nenopaghAta eva zreyAniti duniM 4 / ArcaraudradhyAnaparityAgAtmikAyAM ca prathamAyAM manoguptau ArSamapi manoguptilakSaNaM mucitaM, taccedam "saraMbha samAraMbhe, AraMbhe a tahevaya / maNaM pacattamANaM tu, niattija jayaM jaI // 1 // " saMraMbhaH-saMkalpaH, sa ca mAnasaH, tathA'hai dhyAsyAmi yathA'sau mariSya tItyevaM vidhaH,samArambhaH-parapIDAkaroccATanAdinibandhanaM dhyAnam , ArambhaH15 atyAtasaMklezataH paramANApahArakSamamazubhadhyAnameva 1, dvitIyA manoguptidharmadhyAnAnubandhinI, dharmadhyAnaM ca caturbhedamAparamapada prApti sarvArthasiddhayavandhyabIjabhRtasarvabhUtahitabhagavadAjJAcintanaM 1 rAgadveSakaSAyakaluSitAtmanAM bhavadvaye'pi vividhApAyacintanaM 2 prakRti sthitipradezAnubhAgabhedabhitrazubhAzubhakarmavipAkacintanaM 3 bhUrbhuvaHsvastrayAtmakacaturdazarajjuzmANalokatadgatajIvAdisvarUpacintanaM 4 ceti 2, tRtIyA tu manoguptiH zukladhyAnAnugatA yoganirodhAvasthAbhAvinI, zukladhyAnaM ca caturdAdravyAstikAdinayaikadravye utpAdasthitibhaGgAdiparyAyacintanAtmakaM nAmataH pRthaktvavitarka savIcAraM 1 ekasmin paryAye utpAda JainEducation india E mww.jainelibrary.org
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 cAritrAcA // 73 // Jain Education In Na sthitibhaGgAdInAM cintanarUpaM nAmnA ekatvavitarkamavicAraM 2 tRtIyaM mokSagamanapratyAsannakAle manovAgyogadvaye niruddhe satyarddhaniruddhakA yogatvenocchrAsanizvAsAdimakAya kriyasya kevalinaH sUkSmakriyAnivaryAkhyaM 3 caturthaM tasyaiva niruddhayogasya zailezI gatasya vyuparata kriyApratipAtyAkhyaM 4 iti manoguptiH 6 // vAgapi satyAsatyAdibhedAccaturddhA, tatsvarUpaM ca bhASAsamitau prAguktaM, tasyA guptirvAgguptiH, sA ca dvividhA - mukhanayanabhrUvikArazirathAlana karacaraNAGgulyAcchoTanA disaMjJAloSTakSepordhvo bhAvakAsita huM kRta thUkRtazruto dusita niHzvasita lekhanAdi saMkeparihAreNa yanmaunakaraNaM sA mathamA vAggutiH 1, dvitIyA tu bhASAsamitivanniravadyAdiguNA vAkpavRttiH iti vacanaguptiH 7 // kAyagutirapi dvidhA - kAyaceSTAnivRcilakSaNA 1 yathAgamokta vividhakAyaceSTAniyamalakSaNA 2 ca tatrAdyA deva 1manuSya 2 tiryakRta 3 AsphalanapatanAdyAtmasaMvedanIya 4 rUpacaturvidhopasargaparI pahasannipAte'pyakSobhyasya Urddhasthasyopavi Tasya suptasya vA malamvitabhujadvandvasya sAdhoH kAyotsargeNAnyathA vA kAyasya nizcalIbhAvo yoganirodhaM kurvataH sarvathA zarIraceSTAparihAro vA 1, dvitIyA tu zayane upavezane nikSepe AdAne gamane sthAne indriyavyApArAdau ca svacchandatyavidhikAyaceSTAparihArarUpaH kAyaceSTAniyamaH 2, tatra zayanaM rAtrAveva na divA, glAnAzvazrAntavRddhAdIn varjayitvA tatrApi prathama - yAme'tikrAnte gurUnApRcchya pramANayuktAyAM vasatau bhUmiM saMvIkSya saMpramRjya ca saMstaraNadvayaM saMhatya AstIrya ca mUrddhAnamadhya kArya sapAdaM mukhatrakArajoharaNAbhyAM pramRjyAtujJApita saMstArakAvasthAnaH paThitapaJcanamaskAra sAmAyikasUtraH kRtavAmavAhUpadhAna AkuJcitajAnukaH kukkuTIcadviyati prasAritajaGko vA mamArjitakSoNItalanyastacaraNo vA bhUyaH saMkoca samaye pramArjita saMdezaka udvarttakAle ca mukhAtrikAkAya nAtyantatItranidraH zayIta, pramANayuktA tu vasavirhastatraya mnoguptiH|| // 73 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramite bhUpradeze pratyeka sabhAjanAnAM sAdhUnAM yatrAvasthAnaM sakalAvakAzapUraNaM ca syAt , tathA upavezanaM yatra pradeze cikIrSita syAt taM cakSuSA nirIkSya rajoharagena ca pramRjya bahiniSadyAmAstIryopavizet , aviSTo'pyAkuzcanaprasAraNAdi tathaiva kurvIta, varSAdiSu ca pIThAdiSUktayaiva sAmAcAryopavizet , daNDAdiviSaye nikSepAdAne api pratyavekSya pramRjya ca vidheye,gamanamapyAvazyaka prayojanavataH sAdhoH purastAyugamAtrapradezasaMnivezitadRSTerapramattasya sasthAvarabhUtAni saMrakSato'tvarayA padanyAsamAcarataH prazasta, sthAnamapyUrddhasthitilakSaNamavaSTambhAdi ca pratyavekSitapramArjitapradezaviSayam, indriyANAM svasvaviSaya prati vyApAraNa mapi yathA rAgadveSAdipApaheturna syAttathaiva yuktap, uktamapi yogazAstre " upasargaprasaGge'pi, kApotsarga nuSo muneH| sthirI2 bhAvaH zarIrasya, kAyaguptirnigayate // 1 // zayanAsananikSepAdAna cakramaNeSu ca / sthAne ca ceSTAniyamA, kAyaguptistu sA parA R // 2 // " iti kaaygutiH|| iha samitayaH pravIcArarUpAH, gupayastu pravIcArApravIcArarUpAH, pravIcAro nAma kAyiko | vAciko vA vyApAraH, kuzalAM niravadyAdiguNopetAM vAcamudIrayan samito gupto'pi ca syAt , gupteH pravIcArarUpatayA'pyabhidhAnAta , ataH samito niyamAgataH, guptastu sapitatve niyamAdbhAjyA,yo hi kAyavAcI nirudhya zubhaM mana udIrayannekAnamanA dharma syAt sa gumaH syAt na samitaH, samiteH pravIcArarUpatvAt , yastu kAyavAcau samyak prayukre sa gupto'pi samito'pi, yaduktaM zrIkasabhASye-" samio nimA gutto gutto samiattarNami bhaiabyo / kusalabaimudIraMto jaM vaigutto' vi samio'vi // 1 // jo puga kA pabaIo nirujjha kusalaM maga udIrei / ciTTai ikkaggapaNo so khalu gutto na samio u R // 2 // " guptiSu ca samitInAnantarbhAvo'pi bhavati, yaduktaM tatraiva-cAigasamiI vidA taiA puNa mANasA bhave samiI / sesAu kAiAo maNo a savAmu avirudvo // 1 // " atyA vyAkhyA-vAcika pamitiH sA dvitIyA-vAgaNuvirmantavyA, Jain Education ingy! For Private & Personal use only Volww.jainelibrary.org
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 yadA kila bhASAsarito bhavati tadA yathA bhASAyA asamitipratyayakaM karmabandha niruNaddhi tathA vAgarAptipratyayamapi karmavandhaM 5 cAritrAcA. niruNaddhi, evaM bhASAsamitivAngupyorekatvaM, tRtIyA punareSaNAkhyA samitiH mAnasI-mAnasikopayoganiSpannA, kimukta // 74 // bhavati ?-yadA sAdhureSaNAsamito bhavati tadA zrotrAdibhirindriyai hastamAtradhAvanAdisamuttheSu zabdAdipRpayujyate, ata e vAsyA manoguptezcaikatvaM, zeSAstu samitaya IryAAdAnanikSepoccArAdipAriSThApanikAkhyAH kAyikyA-kAyaceSTAniSpannAH, ata evAsAM tisRNAmapi kAyaguptayA sahakatvaM, 'maNo a savvAsu aviruddho' ti mAnasika upayogaH sarvAsu paJcasvapi samitidhvaviruddhaH, samitipaJcake'pyastIti bhAvaH, ata eva manoguptasya saceSTasya sarvAsAM samitInAM manoguptyA sahaikatvaM mantavyamiti // etAzcASTAvapi pravacanamAtara ityucyante, Abhyo dvAdazAGgIrUpasya sakalasya pravacanasya prasavAd, uktaM hi-" eA pavayaNamAyA duvAlasaMgaM psuuaao"| tathA " etAzcAritragAtrasya, jananAt paripAlanAt / saMzodhanAca sAdhUnAM, mAtaroSTau prkortitaaH||1||" etAmu sakalamapi pravacanamantarbhavati, yadApam-" duvAlasaMgaM jiNakkhAyaM, mAyaM jattha u pavayaNaM // " tathAhi-IryAsamitI prANAtipAta viramaNavratamavatarati, tadvatikalpAni ca zeSatratAni tatraivAntarbhAvamupayAnti, teSu ca na tadasti yanna samavatarati, yata uktam-"paDhamaMmi sahajIvA bIe carame a sabadahAI / sesA mahaddayA khalu tadegadeseNa nAyabA // 1 // " ityarthataH sarvamapi pravacanamiha mAtaM / bhASAsamitistu sAvadhavacanaparihArato niravadhavacobhASaNAtmikA, tathA / ca vacanaparyAyaH sakalo'pyAkSipta eva, na ca tadvahitaM dvAdazAGgam, evameSaNAsamityAdiSvapi svadhiyA bhAvyaM, yadvA sarvA apyamRzcAritrarUpAH, yaduktaM yogazAstre-"sarvasAvadhayogAnA, tyAgazcAritramiSyate / kIrtitaM tadahiMsAdivatabhedena p-kaayguptiH|| dhaa||1|| athavA pazcasamitiguptitrayapavitritam / caritraM smykcaaritrmityaahurmunipunggvaaH||2|| sarvAtmanA ytii-2||74|| sahamahAmAra: 666 Jain Education Altonal For Private & Personal use only IN www.ainelibrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jia AKARAN ndrANAmetaccaritramIritam / yatidharmAnuraktAnAM, dezataH syAdagAriNAm // 3 // " iti // cAritraM ca jJAnadarzanAvinAbhAvi nacaitatritayAtiriktamanyadarthato. dvAdazAGgamiti sarvasvapyetAsu sarva pravacanamantarbhavati / etAsAM ca bahumAnamAtrayogo'pi nissamAnaphalalAbhAya jAyate jantUnAM kiM punaH samyaksamArAdhanopayogaH ?, puNyasArakumArasyeva, tatkathAnakaM yathA suzrAvakADhyA zrAvastItyastIha bhuvi vizrutA / nagarI yatpuraH svarginagarI na garIyasI // 1 // girIza girizRGgatuGgAH kAraNakAraNaM nagaralakSmyAH / yatra vibhAMti vihArA hArA iva sadguNasthitayaH ||2|| (AryA) advitIyakamalAvilAsino, visphurannayapathAnuyAyinaH / vibhrataH punarapUrvasaMpadaM yatra bhAMtyubhayathA prajAH purA // 3 // ( rathoddhatA) tatra zatrusahasrANAM dizaMkhAsaM sahasrazaH / rAjA sahasravIryAkhyaH, sahasrAkSa ivAparaH // 4 // yajjaitrayAtrAsu vicitracitravAditramAtrAdhikaghoraghoSaiH / dveSivrajAnAM hRdayAni pUrva, sphuTaM sphuTaMti sma tatastu karNAH ||5||(upajAtiH) hastIndrasyeva hastinyaH, sahasrAMzorivAMzavaH / rAjJyaH sahasraM tasyAsana, zrIsahasraguNazriyaH // 6 // krameNa tAsAM sarvAsAM sarvAdbhutavapuH zriyaH / pratirUpANIva pituH putrA Asan sahasrazaH // 7 // nidhirbuddhisahasrANAM sahasrasacivAgraNIH / sahasrabuddhirityAsIdamAtyastasya bhUpateH // 8 // caturAn caturaH putrAnanu saubhAgyasaMpadA / putrikA citrakAriNyaH, saptAsaMstasya maMtriNaH // 9 // putrikAH pracurAzceti, mAnamarhanti no jane / tAstvasya jajJire mAnyA, vaiziSTaye hi vahnapi // 10 // putrikA'tha maMtripateraSTamI kaSTamIyuSI / kurUpatvena sAmAnyA, sA mAnyA tena nAjani // 11 // kRSNAM / kurUpAmanyedyustAM dAsyAsvanayAmiva / pRthvyAM luThaMtIM dRSTvA'vako'pi sAmudrikAgraNIH // 12 // prAgamAnyA tato mAnyA, rAjIyamavanIzituH / rAjAdhirAjajananI, bhAvinI ca na saMzayaH // 13 // iyaM hi mahataH putrI, kulInA kasyacid dhuMvam / satyANA (tyagryA) sabhya gityuccairbhuve lakSaNavIkSaNAt // 14 // zrutvetyamAtyaH satyoktasaMketAt satyameva tat / nizcitya taM ca I Jain Education ational zururururuma To
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ A00 satkRtya, tAM sutAM vahvamanyata // 15 // tasyA vivAhayogyatve, jAte vapne yacintayan / vijJoktyA kaspacidAjJaH, pradeyeyaM cAritrAcA. pradeyavat / / 16 / anye nRpavarA dUratarA deshaaNtraashryaaH| AsamAstu nRpAH sarve, nRpasyaitasya sevakAH // 17 // dade tde|| 75 // tasya paraM, purA santi sahasrazaH / rAjyaH prakRTA matpucyA, nikRSTAyAH ka cAhatiH ? // 28 // prAcurya kila karpUrakastUryAderanA dRtiH / amAcurya tu higulapaNAde shaadRtiH||10|| prAcurya'pi viziSTasyAniSTatA syAnna kasyacit / bhUyastarApi na kApi, zarkarA karkarAyate // 20 // viziSTavastuprAcurye, na sAmAnyasya mAnyatA / kUrakarpUrata tasya, kadanne syAdatiH katham ? // 21 // tathApi kanyA vidyA ca, zreSThasthAne niyojitaa| niyojakasya kI] syAdanyathA tu viparyayaH // 22 // dhyAyaniti narendrAya, sa mAdAdupadAmiva / dharitrIzo'pi mantrIzadAkSiNyAduduvAha tAm // 23 // paramantaHpure taspA, dAsyA isa cirAdapi / bhUpatiH kupita iva, prekSatApi na sammukhat // 24 // anye yurakhanInetA, mantrinetAramabravIt / suteSveteSu me rAjyayogyaste pratibhAti ka:? // 29 // so'pyuvAca nRdeveI, deva eva vive divAn / pitA putrasya puSo'pi, pituH samyag svarUpavit // 26 // nRpaH mAha mahAmAtya !, satyaM kintveSu sUnu / saMpUrNaguNa eko'pi, nekSyate taruvanmarau // 27 // nayavinayavikramadamaudArya gAMbhIryadhairyacAturyam / tejaH sthairya vidyA niyaMsanatvaM ysho'thitvm||28||(aaryaa)nirlobhtaa subhagatA kRtajJatA sukRtazIlatA sukulam / AjJAparatA janatA sammatiriti rAjyayogyatugAH // 29 // yugma / asaMpUrNaguNAzcaite, hye kdvitricturgunnaaH| nAguNe nApyasaMpUrNaguNe rAjyAhatA matA // 30 // bIjaM rAjyaM balaM dAnaM, dRSTividyA hitoktayaH / satpAtre satphalaM dArasa-cAritrapuNya kd pAtre tvstphlm||31||mnyaah yadi matpuyAH,putraH syAttarhi nizcitam / saMpUrNaguNa evAsau,saMbhavIti vidgdhvaag||32||tyaa sAra kathA. mantrigirA mantriputrI pRthvIpateH piyaa| prAranAmnA'dhArthato'pyAsIdAzAmAtre'pyaho phalam // 33 // zubhaH zubhasvapnagarbha- // 75 // Jain Education Internal For Private & Personal use only Kalaw.jainelibrary.org
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ stasyAM garbhaH kramAdabhUt / merUAmiva mandAraH, zuktAviva ca mauktikam // 34 // satpuNyasauhRdaiH pradau huMdaidauMhadairmudA / kramApitrI pUryamANaiH, sobarddhata sahadibhiH // 36 // dohadAyanusAraiNa, nRpega niraNIyata / sutasya bhAvinastasya, maajysaamraajysNgmH|| 36 // prajAprItyA rasamaye, samo'bhUta sA sutam / prAcIva pArvaNaM candra, mANikyaM maNibhUriva // 37 // tadoccaputraprasavAdivoccatvaM grahaH sthitam / vidabAdIdevajJo'pyAyapaizvarya padam // 38 // tasyAH sunojanmamahe, mahI zena mahIyasi / nirmArpite prajAH sarvA, vismayAdvayamaiyaH // 39 // arthataH puNyasAraM taM, nAmato'pi pRthUtsavaiH / cakre nRpaH puNyasAraM, hye satyArthanAmatA // 40 // paJcadhAtrIpAlyAnaM, lAlyamAnaM nRpAdibhiH / taM varddhamAnaM vayasA, mahasA yazasA zriyA // 41 // dvAsaptatikalAlIlA'bhyasta nistulakauzalam / cAturyodAryagAmbhIryadhairyAdarekamAspadam // 42 // dvAtriMzallakSaNaM lokapiyakaraNaceSTitam / vIkSyapipurdidvipuzca, rAjyalubdhAH pare sutaaH||4|| rAjJA vijJAya tadvijJAnaNyA'ciMti sutA amI / mainaM maini. kavanmInaM, vizrabdhaM vadhipumudhA // 44 // bahUnAM dussaho dveSo, vizeSAnmadhmAttinAm / tadatnayatnakaraNaM, zreyaskaraNamAyatI // 45 // dhyAtveti dhAvyadhIzena, bahumanyanna te sutAH / viziSTavastvarpaNAdau, laghuH punarvyamanyata // 46 // tataH sa taiH pratipadaM, nRpamAnamadoddhataH / gRhadAsa ivAhAsi, tathA yayA'tyadUyata // 47 // tataH pitRbhrAtRbhavAn , parAsadya parAbhavAn / niviSNo niragAd gehAdehAjjIva ivAsakau // 47 // tadAha-kusumastabakasyeva, dvayI vRttirmanasvinaH / mUrdhni vA sarvalokasya, sthAyeta vana eva vA // 49 // nRsiMhaH siMhavani niHsahAyaH sa sAhasI / nizi nirgatya nagarAdhAvat prAg prAga dizaM vrajet // 50 // tAvadvAmA'bhavadbhamnA, bhairavI bhairavasvarA / dvAnivRtya patasthe'ya, dakSiNo dakSiNI dizam // 51 // dakSiNAttatkSagA. tatra, zivA'bhUdazivAzrayA / tasmin pratIcyA yAtyAsIddakSiNA ghUkadhUkRtiH // 52 // udIcyAM calite tvasmin , savyAtos For Privale & Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 bhUd bhujNgmH| kimetaditi saMbhrAntastathaiva sa tataH sthitaH // 53 // yataH-"na nimittadviSAM kSemo, nAyurvaidyakavidviSAm / cAritrAcA. // 76 // Mia na zrIbhatidviSAmeva mapi dharmadviSAM nahi // 54 // " adhvacintAM prapanno'sau, prasupto'pi tadatiH / yAvanidrAti no tAbadvANI divyA'bhavaddivi // 55 // kiM na nidrAsi nizcintazcintAM kiM kuruSe mudhA ? / yaccintAkartR jAgarti, tava daivaM divAnizam // 56 // vismitaH sa tato'dhyAsIt , kimidaM vAgvija'bhitam / kathaM nizcintatA me'tra, bhAvinI vanavartinaH ? // 67 // yadvA divyaM vacaH zravyaM, nollaMdhyaM jJAnivAkyavat / tadatraiva daivaparaH, sukhanidrA na kiM zraye ? // 58 // vicintyeti tyaktacinto, helayA'pi prmiilyaa| mahelayeva svavazIcakre'sau vazicakrayapi // 59 // svalpanidrA mahAnto hItyutthitaH sa kSaNAntare / adhaHkRtasvargisaudhe,saudhe svarNamaNImaye // 60 // saptabhUme bhUmikAyAM, saptamyAM maNikuhime / atulyadivyapalyaMke, svaM niviSTaM sa dRSTavAn // 61 // yugmaM // ratnodyotaistadA tatra, parito'pi prasRtvare / tena na jJAtamadhunA, rAtrirvA yadivA divA // 62 // nisarganityodyotakasaryaH svaH kimeSakaH ? / yadvA mAnavamAtrasya, kutaratyA svargasaMgatiH // 63 // kiM svapnaH kiM bhramaH kazcidindrajAlamatho kim / daivatasphUrjitaM kiMvA, saivaM yAvad vyatarkayat // 64 // yugmaM // tAvajjapajayA raavsaaNraavinnpraaynnaaH| pradhAnapuruSAstatrAgatya satyamidaM jaguH // 65 // zrIsAgare'tra nagare, zabdAdarthAcca vizrute / zrIrAjAbhidhayA rAjA, rAjate raajsghshaaH||66|| nirapatyasya tasyoccairapaptyAptyativartinaH pItyekapAtraM pitrAdeH, puNyabhUcitrakRta bhI shriyaam||67||srvaaNgiinnaa guNairAdhyA,sarvAGgINamulakSaNA sarvAMgINakalAdakSA,sA jajJe yauvnonmukhii||6||tsyaa varasya vizve'-cAritrepuNya pi, pravarasya narezvaraH / nijAM rAjyazriyaM dimurutsuko'bhRdvarAptaye // 69 // sarvatrAnveSaNe'pyeSa, mApaH kApi paraM varam / na sAra kathA. tAdRzaM zA'drAkSIna zrutyA zrutavAnapi // 70 // tataH sa cintayA'tyantamAturaH surasevitam / zrIvItarAgaM saMpUjya, pUjayA'STa 5 // 76 // For Private & Personal use only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakArayA // 71 // kAyotsarge nisargeNa, yAvattasthau sthiraashyH| divyA divyAvirabhavadbhAratI tAvatA hitA // 72 // bho bhUpa ! bhUyasitarAM, kiM citAM kuruSe mudhA ? / janmamRtyuvivAhAdi,yadaivaniyataM nRnnaam||73||aagaaminyaaN hi yAminyAM,tuyeM yAme | samAgamI / zubhAdRSTasamAkRSTaH prakRSTa : knykaavrH||44|| maNImandiratalpe'smin , alpetarazubhodayaH / niviSTaH ziSTadhI| riSTaH, sa draSTavyastvayA rayAt // 75 // Akasmika vismApakagirA'mRta kirA'nayA / prAptavizvezvarya iva, mumude medinIzvaraH // 76 // tvAmAnetuM nRpeNAtha, prahitA vayamAgatAH / tadasmatsvAminaM svAmin !, pINayasva svadarzanAt / / 77 // tataH prItaH kumArendrastaM narendramupAgataH / praNataH prItitastena, svotsaMge'Ggajavadadhe // 78 // prAjyapraNayapUrva ca, bhoktaH svIkuru me kanIm / atucchasvacchahRdvatsa !, vatsalA svIkuruSva nH|| 79 // ityuktvA svakanI dattyA, kArayitvA mahAmahAn / so'va-2 hat snehamudrAhya, svarAjyamapi dattavAn ||8||aho bhAgyabhRtAM bhAgya,jAgarUkamabhaMguram / yadvideze'pyekapade,dezAdhIzatvamityabhUt kanyArAjyArpaNena svAM,kRtArthIkRtya saMpadam / svaM kRtArthayituM rAjA,pravrajyApa paraM pdm||82||nRpo'th puNyasAro'sau,rAjyaM prAjyasukhaM sRjan / saurAjyaM prathayan pRthvyAstatra vRtraghnavad vybhaat||83||nRpaayopdde'nyedhuvaideshiken kenacit |sptspteH satiriva, saptiH sarvAGgalakSaNaH // 84 // kSatriyANAM hayaistuSTiviziSya ca mahIbhujAm / ityAruhya sa taM kheladgatividakhelayat // 85 // tAvad vyomnyutpapAtoccairuccaiHzravaH smutsukH| saMgaMtumiva so'dRzyaH, kSaNAdAsIcca dUragaH // 86 // tena ste nakalAM kRtvA, hRtvA ninye nRpaH pure / ADhyavaitADhyabhUbhUpAnapUre rathanUpUre // 87 // tatra vidyAbhRtAM netA, vidyAsiddha iti 12 zrutaH / svadhAmnyAnAyayat mAnyanRbhirmAnyamamuM mhaiH||88|| sapremAlApamAlApyAsine vinivezya ca / poce naH prAjyaputrANAM, pu-yekA premapAcyabhUt // 89 // naimittikavaraH pRSTaratasyA vara kRte'vadat / yuvA yo'zvAhRtaH prAtaH, pure'ti paredyavi // 9 // Jain Education a l faronw.jainelibrary.org.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ M sa eva tava kanyAyA, varaH smara ivaaprH| aucitImaMcatItyatra, mA kRthAH saMzayaM vRthA // 91 // ityuktyA tvadvapunyakSalakSaNaiA0pra0 rapi dakSa ! te / nizcitya vizvottamatAM, sutAmetAM mude dade // 92 // yathA yathA nirIhatvaM, mahattvaM hi tathA tathA / ityasau cAritrAcA E nATayannuccainirIhatvaM vyuvAha tAm // 93 // mahotsavaimahotsAhe, vivAhe vihite nRpaH / dade'smai dyumnasaudhAdi, sainyabhRtyAdi caucckaiH||94 // sukRtasya kRtasya mAga, mahimA na hi mAnavAn / vidyAdharAdhipo'pyevaM, mAdAttasmai sutAdi yat // 95 // PevaM ca kAJcanapuranagarezo nijAGgajAm / mAgvad vyavAhayattena, mahAna svIkriyate na kaiH ? // 96 // tadvadevottarazreNinetArau khecarezvarau / tasmai dadAte svakanI, lokaH pUjitapUjakaH // 97 // vidyAdharIparIrambhalambhalolubhatAM bhajan / | vidyAbhRtsatkRtastatra, sukhaM so'sthAtkiyaciram // 98 // vidyodbhavAnAM so'nekavidhAnAM tatra sarvataH / prekSakotsukaR caryANAmAzcaryANAmavekSaNAt // 99 // amAtrANAM nityacaityayAtrAgAM sUtraNAdapi / divyabhogarddhibhogaizca, kRtI svamakRtArtha yat // 100 // yugmam // khecarANAM khecaraddhauM, surAgAM suraRddhivat / na citraM kiM tvadazcitraM, bhUcaraH khecaradibhuk // 101 // mAdyadramAlavAle'tha, mAlabAhvayamaNDale / alakAyA ujjayinyAmujayinyAmadhIzvaraH // 102 // vikramAkaranAmAbhUdvikramAkrAntazAtravaH / tasya trasyanmRgInetrA, padmanetrAyA priyA // 1.3 // yugmaM // anyA api nRpasyAsana, mAnyA rAjJaH prmshtaaH| | sarvAsAmapi saMbhUtAH, sutA api paramzatAH // 104 // paTTadevyAstu divyAjI, pupevekA'bhAcirAt / svasvamA puNyanirmANAnusAriNyo hi saMpadaH // 105 // svatsasya mAno'naspaH syAdityeSaiva svadevataH / putrAdibhyo'pi pitrAdenyiA''sIt zrIrivAzinI // 106 // kalAzcatuHSaSTimitAstayA caturayA gyAt / lIlayA samakarapanta, sAkSimAtra guruH punaH // 107 // viziSya veNuvINAdau, pravINA sA tathA'bhavat / yathA tannAdavazagA, vivazAH syuH surA agi // 108 // tatastayA pratijJAtaM , sAra kathA. // 77 // Jain Education a l For Privale & Personal use only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvA yo mAM vijeSyate / vINAnAdena vAde taM, variSye nAparaM varam // 109 // tataH pitrA saputrANAM, narendrAgAM caturdizam / pratijJA jJApitA pujyA, varacintA hi duHsahA // 110 // sagaH sarvato'yete, tatrayuH kSatriyA api / vaNigviSAdayo'pyanye, sarvasAdhAraNA spRh| // 111 // navaraM ttkniiviinnaaninaadonmaadmrditaaH| sAhaGkAraM spRhAkAraM, tyaktA jagmuryathAgatam // 112 // tadadbhutaM zrutaM jAtu, khecarairbhUmicAribhiH / rathanUpuranAthasya, saMsadaMtaH prakAzitam // 113 // tanizamya vismiteSu, khecarepvakhileSvapi / projjagAra puNyasAraH, prekSyate kautukaM hyadaH // 114 // tato vidyAdharaiH satrA, sutrAmevAmaraiH praiH| vimAnastho'. samAnazrIjagAmojjayanImasau // 115 // pRthule prAgvivAdArtha, maNDite'khaNDamaNDape / taM vIkSyaiva tathA''yAntaM, sA'JjasA sAJjasA'jani // 116 // dadhyau ca ko'pyayaM puNyaprAgbhAraH sphAramUrtimAn / sphuTIbhUtaH prabhUtazrIraiSa evaM varo'stu tat // 117 // nRpAdezAt sA svavINAmAdAyAvAdayad yadA / puNyasArastadA'vAdIdrAk tAM vINAM tridUSaNAm // 118 // tatraikaM dUSaNaM daNDe, paraM tanyAM tRtIyakam / tuMbake daNDako dagdho'zatastatrI tu kezayuk // 119 // atyantabaddhaM tumbaM ca, tenAsyA na tathA dhvaniH / vizuddhAyAM hi vINAyAM, dhvnirtyntmaadhurii||120|| apyapAraM tataH pAramparyamAdAya dUSaNam / nizcikye daNDake jhApazcitrIyAmAsa coccakaiH / / 12 / / udveSTaya tantrI tatkAlaM, kAlaM vAlaM tvadarzayat / puNyasAraH svayaM tumbe, galagrahamapi sphuTam // 122 // tato vaidyAdharI vINAM, muvizuddhAM vidhAya saH / svapANinA pravINAtmA, vAdayAmAsa sAdaram // 123 // vishvaaddaadktnnaadrsollaasvshNvdaa| citrasthevAkhilA parSad, galaudyAntarA'bhavat // 124 // tataH kutUhalollAsAdAsAMsi kiyatA lalau / kiyatAM kuNDalAdyAni, bhUSaNAni kSaNAdasau // 12 // kanyAyA janakasyApi, kirITaM kaTarI sphuTam / kanyAyAH sphArahAraM tu, 'hRdayena sahAgrahIt // 126 // vipulaM kauzalaM kiJcitkalAbhyAsAs kalAvatAm / yadazAdvivazAH syurdAka, JainEducation inik For Private & Personal use only Val jaineibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0ma0 sacetaso'pyacetasaH // 127 // nistulAM sva kalAM kAzcitparSadantaH pradarya sH| tatsarvamarpamAmAsa, hAsayan sakalAnapi // 128 // cAritrAcA atho pRthUtsavApAraparamparApurassaram / pUrNapratijJAM tAM rAjJaH, kanyAM pANau cakAra saH // 129 // hstyshvsvrnnmaanniky|| 78 // vArastrIkiGkarAdikam / yaddade'smai nRpastasya, saGkhayAM khyAtuM kSameta kaH ? // 130 // itaH zatadvArapure, prjaapaalnlaalsH| prajApAlaH prjaapaalprjaapaalbjaarthitH||131|| svIbhirnRpA na tRpyantItyasau rAjJIsahasrabhuk / puNyazcAsAM sahasrANi, vRddhiH strINAM hi sarvataH // 132 // niSidhyate mate daigambare strINAM mahodayaH / tadgRhe tu tadA jajJe, tAsAmeva mahodayaH 133 // zrUyate yaH zrute saptaviMzatyA guNakArakaH / sAdhikaH strISu nRbhyo'sau, yukta etanidarzanAt // 134 // putrikAH pracurAzceti, niraadRtirilaaptiH| putrAti dadhadatyantaM, turyamaSyazrayadayaH 135 // so'nyadA svahRdA'dhyAsInAsIdadyApi me'GgAjaH / tatkasya rAjyaM dAsyAmi ?, kathaM lAzyAmi saMyamam ? // 136 // iti cintAturaH pRthvIzvaraH srsbhktibhaag| jinendra pUjayeyAvattAvadyomni babhUva vaag||137||maa mudhA vasudhAdhIza !, vyadhAzcintAM svacetasi / nApyate cintitaM pUrva, saMcitaM sukRtaM vinA // 138 // adyApi paTTadevyAste, budhaassttmiivdssttmii| mAnyA kanyA prabhavitA, bhavitA ca tavodayaH // 139 // tasyAzca bharI yo bhAvI, bhartI rAjyazriyo'pi saH / svadauhitraH kramAdatra, zAzitA bhavitA bhuvaH // 140 // zrutyoH sudhAmrateretadantarikSoditazruteH / bhUpatiH pipriye poccadauhitrAzApi nAlpakA // 141 // mahipyA hi mutaveha, jane mAnyeta no sutH| itIva mUte sma sutAM, mahIzamahiSI punH||142 // tasyAstArAvadaSTamyA:, zreSThAyA janane nRpaH / varbhApayitryai pItyA'dAt, cAritrepuNya maulivarjAgabhUSaNAn // 143 // mahIbhI mahA'syA, janmAdimA mahAmahAH / niramApyanta prathamaputravadvismayAvahAHsAra kayA. R // 144 // durjayadveSivijayAvAptirasyAH samudbhave / jAteti vijayAkhyA'syAH, khyApyate sma nRpaadibhiH||145 // athA // 78 // For Private & Personal use only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 sau bhAgyasaubhAgyadakSatvAdiguNaiH praiH| anyAH kanyA jayantIva, jayantyAkhyAM bhuvi vyapAt // 146 // bAlA bAlAmRta. rucikalAvadatinirmalA / varddhamAnA kramAnmAnAtigamAnA jane'jani // 147 // catuHSaSTikalAprAptakauzalA kauzalAgatAta / gurorkleshto'bhuutsaa''drshsNkraantiniititH||148|| varAhatAyAM jAtA,tasyAH pitetyacintayat / varo bhAvI surokto'syAH, kaH kathaM kutra karhi vA ? // 149 // atrAntare'ntarikSasthAmaraNoktaM narezvara !samagrAM kuru sAmagrImavyagro'syAH karagRhe // 15 // lamakSaNe kSaNenaiva, devatAdbhuta shktitH| sarvAGgabhUSaNadharaH, sphuTIbhAvyA bho vrH||141|| prAgadevatokteH saMvAdAddevato. ditayA tayA / girA dharAdhipaH sarva, tathA cake yathAvidhi // 152 // athotsavapayohAmavimAnenAmarendravat / puNyasAravarastatrAvatatAra skhecrH||15|| savismayAdvayaM sarvairaya sapramadodayam / prekSAzcakre ca cakre ca. kanyodvAhamahAmaham // 154 // yauvarAjya mahAsatyakAra taskaramocane / pItaH prAdatta bhUvitta , kimadeyaM manomate ? // 155 // rAjapasAdaprasaradrasollAsena tatra saH / samudraH zuzubhe yuktaM, citraM tu na jddaashyH|| 156 // patnyA tatra tayA sAkSAllakSmyA lakSmIpatiH samam / suciraM bubhuje bhogAn, bhogAH sarvatra bhoginAm // 157 // kramAttasyAH sute jAte'dbhute ruupaadibhirnRpH| dauhitraprAtitaH proto, jApAtre . rAjyamapyadAt ||158||bhuubhrtaa'th kubhartatvaM, muktvA bhuktvA mubhartatAm / cAritralakSmyA bhartA'bhUta,tadbhave'pi shivshriyH||159 // puNyasAre kumAre'tha, nirgate nagarAtpituH / doyante sma pitrAdyA, nijaanggjviyogtH||160||shodhitH sarvato'pyeSa, puruSa preSaNAdinA / hastaparyastamaNivat, kutrApi mApi naiva taiH|| 161 // apAraduHkhAkUpArapArapAptyai nRpastataH / naimittikAdIn 2 pamaccha, vatsaddhiM jaguzca te // 16 // sthAne sthAne bhavatpUjastvattanUjaH sadA sukhI / dUradUrataraM yAtA,sthAtA cAbhISTa bhogabhuka // 163 // rAjyapadAnAvasare'cireNa rucire mate / iSTadiSTaviziSTazrIsaGgaH saGgasyate sa te // 164 // saMvAdavAdinAmevaM, JainEducation intelonal For Privale & Personal use only M w.jainelibrary.org
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 sarakAra vijJAnAM sadRzoktibhiH / putrAdinirNayenoccaiH, sa putrAtyeva pipiye // 165 // itazca nishclottunggrgdurgsudurgme| durgame nAma cAritrAcA nagare, nagare zrIsthirIkRtau // 166 // jajJe narapatistatra, nAmnA narapatiH shrutH| yasya prodyatmatApAnau, pataGganti pare purA // // 79 // // 167 // yugmaM / tasya rAjJaH paTTarAjyAstanujA tanujanmasu / prathamA prathamAnazrI mataH prathaminyabhUt // 168 // proccaiH prAcya mapatya hi, nRNAmAyAti mAnyatAm / viziSTe ca vizeSeNa, viziSya ca mahIyasAm // 169 // ityasau paJcadhAtrIbhiH, pA2 lymaanaangkmngktH| saMcariSNuH snehavRttyA'laGkariSNuH kulaM pituH||170||saarddh sparddhiSNu rUpAdhairvaddhiSNu zaizavaM kramAt / atI yAya pitA cintAmitIyAya ca cetasi // 17 // yugmaM / / etasya kanyAratnasya, niHsapatnasya saMpadA / ko'nurUpo varo bhAvI, ko nu tAdRkzubhodayaH ||172saaasyaaH kanyA vizvakanyA'tizAyinyAH svyNvrH| svayaMviduSyA yujyet,svyNvrnnhetve||17|| dhyAtvetyakhaNDazrIvallimaNDapaM maJcamaMDitam / poddaNDaM maNDayAmAsa, sa svayaMvaramaNDapam // 174 // putraiH satrA tatra dhAtrIsutrAmANo nimantritAH / ahaMpUrvikayAbhyeyurahoviSayagRbhutA // 175 // bho janaM hyekameveha, kArayiSyAmi bhojanam / ityukte nirNaye bhoktuM, dvijAH zrAddhe'pi neyti||176||driityaa tatra vijJAte'pyudvAhe spRhyaalvH| sarve'pyevamadhAvaMta,dhigmudhaiva mahodyamam | k 177|| yugmaM // yadvA ke kAmarAgeNa, lobhodrevaNa vA javAt / mahAnto'pi na muhyanti, ko'pyaho mohaviplavaH // 178 // zata. dvAranarendrasya, nimantraNamathAgatam / puNyasAraH pravijJAya, vijnyaagrnniiy'cintyt||179||iidRkpNdigdhdgdhaarth, vidagdhasya na yujyate . gantuM sthAtuM tu no zakyaM, kautuko taanmaansaiH|| 180 // tadgatakRyA yAsyAmi, maJce sthAsyAmi cocckaiH| prekSipya kautuka aSTapravacana mAtRSupuNya| jAtu, variSye'pi svyNvraam||181|| dhyAtvetthaM preSya pitrAdIn , neSyAmItimiSAt sthitH| surasmRteryayau tatra, sa svayaMvara vAsare sAra kthaa|| // 182 // svayaMvare narendreSu, niviSTeSu susauSThavam / maJcopariSThAt paritaH, prasasi prekSakabaje / / 183 // kubjIbhUtaH kautukokA, // 79 // For Private & Personal use only sahapahapahapahapa.56666666 raharaharaharamaharAkara Jain Education Pational
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamaramara561656mAra - satrA tatrAgataH sthitaH / parAn paryasya maJce'nye, dheSameSa vizeSayan // 184 // yathate pArthivAstadvadvayamaNyAgamAma bhoH / / sarvasAdhAraNe kArye, ko nivAryaMta kena vA ? // 185 // ityAdivAdinA lokAH, praznakubjena kautukAt / keli keliMkilenaiva, yAvat sarve'pi kurvate // 186 // tAvattatrotsavaiHprAptadivya veSA skhiiskhaa| sukhAsanasthA bhUsthAtuH, kA'nyA kanyA surezituH ? // 187|| tribhivizeSakaM // tohAryA pratipadaM, varNitAnikhilAnnRpAn / AkarNilAnapi anAkaNitAniva sA'mucat / / 188 // mA'mISAM pavibhedo'bhUdekapaDinivezinAm / itIva sA'tyajata sarvAnneSTAptiH sukRtaM vinA // 189 // saMzayAzAtapahapau sukyamohanirAzatAH / nirvedApatrapAsUyA'nuzayAdyapi te dadhuH // 190 / / tadAnIM pitarau ke'pi, ve'pi kanyAM svayaMvaram / kecitkaMcicca karma khaM, jJA durAzAM svapAvadana // 191 // sarveSvapi nRpeSvevaM, laghiteSu tayA rayAt / kupitA''ha pratIhArI, nanu kubjamamuM vRNu // 192 // taduktaM satyAM netumiva prAksvamadarzanAt / sA kubjakaNThe sotkaNThaM, drAga nyadhatta varasrajam // 193 / / svayaMvarotsava dinAt , prAg dine'bhyarcanAdinA ! saciMtayA tayA gotradevatArAdhyatodyatA // 194 // sA svapne pAha he vatse !, yadIccheH pravaraM varam / guptarUpaM vRNIyAstatkubjAGga jagaduttaram // 193 // itisvAnAnusAreNa, tAnnRpAn kusumopamAn / tyaktvA yukta miyaM bheje, kubjamajamivAlinI // 194 // suvRtaM suvRtaM ceti, ghuSTiISTizca kausumii| tadA divo'bhavadvizvavismayAdvayadAyinI // 195 // iyatsu satsukSmAbhRtsu, kubjA kanyAM kathaM bhajet ? / ke'pIti vyabruvan yAvadIrNya-RA yeAlavastadA // 196 // vANI pramANIbhUtA'bhUttAvatA divi daivatI / bho bhUpAH! saipa bhUpAnAmagraNIH puNyasArarAT // 197 // yo'muM na masyate tasya, zikSA dAsyAgyasaMzayam / puNyairagaNyairetasyAkRSTaH spaSTamidaM bruve // 198 // ityuktyA visimi| yire, sarve'pi ca ckmpire| cintayAzcakrire cAya, mAnyazcakrIva nizcitam // 199 // svamUno mamAtrasya, zravaNAt shrvnnaamRtaat| sAphasahamaharumA sa ON Jain Education Inte For Private & Personal use only naw.jainelibrary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyasApitA tvevaM, cintyaamaasissidaa|| 200 / / puNyasAranRpaH ko'yaM, kiM bhavenme tanUdbhavaH ? / yadvA nAmnAM ca dhAmnAM A0 pra0 cAritrAcA ca, sAdRzyaM hi pade pade // 201 / / ityayaM cintayedyAvattAvaddeva iva sphuTaH / jJAto'smIti tadA'bhUd drAk, puNyasAraH svarUpabhAg / // 80 / / // 202 // utthAya ca pituHpaaddvNdvmdvNdvbhktitH|vinnaam na nAma kApyaucityavyatyayaH satAm // 203 // yuktameva mahAnaMdasaGgame sUnusaGgame / savitA nivRtAtmA'bhUcitraM satkarmayogataH // 204 // vRttAnte tasya vijJAte, nikhile nikhilainRpaiH / sacakre'sau - yathaucityaM, mahAn saskriyate na kaiH ? // 205 // tatkanyodvAhatotsAhamahotsavapravAhataH / mahIyAn mahimA'syAbhUta, puNyaiH kiMvA sudurlabham ? // 206 // sarvairuvIzvaraiH sArddha, sUnumAkArya kAryavit / sahasravIryanRpatistataH pApa puraM nijam ||207|sprdyumnH sasAmantaH, kamalAkAntalIlayA / sa viveza vizAmIzaH, puraM nirupamairmahai / / / 208 // zubhe'hni puNyasArasya, bhaMbhAsArasya so'nydaa| rAjyAbhiSekaM prauDhaddhA, prasenaji diva vyadhAt // 20 // rAjyapradAnataH pAstapatibandhaH sudhIH svayam / vidhipUrva pravavAja, vavrAja ca paraM padam / / 210|| api prApAlarAjyaddhiH, pitRrAjyena tena sH| rAmavavidyute'tyuccaiH, pitRzrIhi mude'dhikam // 21 // prAgdivyavacasAsAkaM, sabairuvIzvarairasau / sanmAnyate sma nitamAM, kanyAsainyAdidAnataH // 22 // prasidvirjayinI nRNAmityanyairapyasau nRpaiH| amAni mAnibhirapi, svasvaDhaukanaDhaukanaiH // 213 // ye'vAjJAsipuravijJAste, svsvprauddhipdoddhraaH| tAstathA bhApayAmAsa, prAgvat sAnnidhyakRt suraH / / 214 // yathA vRthA darpakathAratyattavA kRtvA bahUpadAm / sipecirai kiGkaravat, puNyasAraM narezvaram // 215 / / yumaM // evamaSTAmu kASTAsu, tasyAjJA''dityadIptivat / sarvatrApyAtihatA, pRthvyantaH prAsarI aSTapravacana mAtRSu puNyasarIt // 216 // akhaNDakhaNDatritayAdhipatyamabhavadbhuvi / hareriva nareza sya, tasyaivaM surasannidhe // 217 / no digajayAya sAra kthaa|| yAtrA ca, naca sainyasya sUtraNA / na yuddhaM na niyuddhaM vA, na dUnapreSaNAdyapi // 218 // na dAnabhedI no daNDo,na murArAdhanAdi c|5 // KHELMHREERMANEESHREE an Education in magna
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ RSRRRRRRRRRRANSPSS tasyaizvarya tathApIgaho sukRtalgitam // 219 / / tasya trikhaNDAdhipateH, saudharmAdhipaterikha / Asan viziSTA athApi, paTTadevyaH puroditaaH||220||taasaaN pratyekame kaikaH,sahasaH kila sevkH| aSTau sahasrA ityAsan, rAjyo'nyA asya bhUpatenA221|| vizruto'pi zrutAmbhodhivirakto'pi vizuddhibhRt / niHsaGgo'pi susaGgo'tha, tatrAgAdgurupuGgavaH // 222 // puNyasAranRpaH sAra. parivArapariSkRta : / surendra iva sarvaddharyA, mudA taM vandituM yayau // 22 // pradakSiNAdividhinA, vaMdanAdipurassaram / guroH puro yathAsthAnaM, niSasAda sa sAdaram // 224 // yo yasmAtprauDhimArUDhaH, sa taM prauDhiM parAM nayet / no ce kRtajJatA kA'sya, kathaM vA'sya zubhodayaH? // 225 / / taduktaM-dharmAdadhigataizcaryo, dharmameva nihati yH| sa kathaM mugati yAyAt , svasvAmidrohapAtakI? 226 // tasmAnmahadbhiH prAgdharmAt, praaptpaajymdddhibhiH| vizeSeNa niSecyo'sAvityanyo'nyopakAritA / 227 // amahadbhimahattAyai, mahadbhistatmaddhaye / samyag dharmaH samArAdhyaH, sarvadA'dhyamadvaraiH // 228 // tasyaivaM cAtakasyeva, vArimugvAripAyinaH / | dezanAmRtapAnena, babhUvAnnAzitaMbhavaH // 22 // atho samayamAsAdya,guruM samayasAgaram / caturjJAnabhRtAM mukhyamaprAkSIt prAgbhavaM nRpH|| 230 / / guruH prAha mahAbhAga !, mahApurapure purA / mahAnandAmidhAno'bhUta, mahARddhimahAstikaH // 231 // tanUjastasya pitrAyaH, shikssito'pyaastikkriyaaH| dharma pramAdyan saMsAra, mAdhastAn dveSTaya shissttdhiiH||232|| dharmasAreti tasyAkhyA, pitRdattApyapArthakA / hAsyAyeva jane jajJe, sAnvarthe vocitA'bhidhA // 233 // hRdyamudyAnamanyedyaH, sahRdA suhRdA saha / saharSa viharanneSa, kautukojaanmaansH||234|| nisrgshmsNsrgkaayotsrgsthmektH| vAnaryA'nAryayA dIryamANAjhaM munimaikSata ||235|yugmN sarvopyupadravAdakSyaH, kiM punrmuniritysau| nivAritApi tenocaiH, pizAcIvAtyajanna tam // 236 // tAgadurgopasarge'pi, niSpakampaH surAdrivat / azrIyata sa tatkAlameva kevala saMvidA // 237 // yatistatastaM pratyUce, bhdre| bhaja zamaM hRdi / kiM na cetayase saptabhavAptaM dveSaja For Private & Personal use only JainEducationM ational
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalam ? // 238 // selyuktyaiva sthitA mantrakIlitevAtha vismayAt / tena pRSTo'vadava jJAnI, bhoH priyeyaM bhave'tra me // 23 // cAritrAcA. atimemNA tadAsaktaH, pitrAdibhyo'bhavaM pRthak / dhiga putraM strImukhaM mUrkha, pitrAdibhyo'pyavAGmukham // 24 // daivAdavAya // 81 // suguroH, zrAddhadharma karomyaham / niHzraddheyaM tu mithyAvameva yattanmiSAnmRSA / / 251 // nirdharmaNIha kaH sneha, iti mAM zithi lAdRtim / duSTeyaM dveSTi vairAgyAd, vratamAdRtAMstvaham / / 242 // mithyAkhapopAdeSA'tidveSAt mayi mRtA kramAt / mutvA'bhU ragI duSTA, dhikkaSTa mauDhyaceSTitam // 243 // daivAttatrAgataM sA tadvanAntaH pratimAsthitam / dRSTvA mAM daSTumAyAntI, mayUreNa hatA RomRtA // 244 // jAtA mayUrI prAgadveSAt , mAmupadrotumiyUtI / bhunA jagdhA zunI cainaM, varAhI vyAdhikA'pyabhUt // 245 // sA dhAvantI madvadhArthamantargata prapAtukA / samagrAGgopAGgabhaGgAt, plavaGgairapyupadrutA // 246 // mRkhA'bhUdvAnaroyaM prAgvairAta mayyupa sargakRt / ekAGgI ko'pyaGgabhRtAM, dvaSo durviSahaH khalu // 247 // sammatyasmadgirA jAti, smRkhA'bhUdupazAMtibhRt / prabodhiKA tA'tha ca bhave, nivedamiyameSyati // 248 // kSamayikhA ca mAM pAyaM, pratipadya sapadyapi / divi tridivadevIcaM, labbA'STAbhirdi nairiyam // 249 // tasmAnimathyAkhavidveSau, varjitavyo hitaiSiNA / durantA durgatirAbAdaparAt narakAdyapi // 250 // rAgo'GginAM dunivArastasmAd dveSo vizeSataH / dharmadveSastu sarvArthahantA'nantAtiduHsvadaH // 251 // kyo'vasthAvizeSeNa, na rAgaH prasareta kacit / dveSastu viSvaka prasaran, duSpeSaH syAdRperapi // 252 // zrutveti pratibuddhAtmA, dharmasAro'bhyavAna prbho!| dharmakriyAdviSaH kA me, gatiH pApakriyApuSaH ? || 253 // so'pi proce prApya pApaM, samyagAlocya cettvayA / ArAdhyate susAdho aSTapravacana mAtRSu puNyaHospi, dharmastatte'pi sdgtiH|| 254 // tapaHkriyAbhigrahAdya, duHzaka suzakaM tu bhoH!| svazaktvA'STapravacanamAtrArAdhanamAcara / / hasAra kthaa|| 255 // utkIrNamiva samyaktvaM, svacitte ca sthirIkuru / ipatA'pi tava pratya, sadgatinirvRtistataH / / 256 // 1 // phirakapharakapharakArakara Jain Education letional
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19HAYASSES tattathA pratipedAnaH, prapedAnaH padaM nijam / dharmakAyyAdabhUt soccaiH, pitrAdipramadapradaH // 257 // sadharmaNAM R sadharmeva, mI tipAtraM svako'pihi / sa prAk putratayA'bhISTaH, puNyairapi tato'bhavat // 258 // tataH prabhRtyasau samyaka, samya ktvgunnbhuussnnH| IryAyAM bhASaNe piNDaiSaNe ca trividhAtrake // 259 // samagragrAhyavastUnAM, nikSepAdAnayorapi / malamUtra. jalAdezcotsarga sa yatatetarAm / / 260 // manovAkAyaguptiSvapyevaM sa yatamAnakaH / gRhastho'pi yatIndrANAM, nidarzanatayA'jani // 26 // mA sudhA me'bhidhAnaM bhUdupahAsazca mA kacit / dhyAtvetthaM dharmasAraH sa, svanAmArthamadIdipat // 26 // dharmamArAdhya pitari, kramAta sviiNgbhoktri| dharmasAro'lpasAro'bhUhabAd dhig bhavasthitim // 263 // yataH." kRtapayatnAnapi naiti kAMcana, svayaMzayAnAnapi sevate parAn / dvaye'pi nAsti dvita ye'pi vidyate, zriyaH pracAro na vicaargocrH|| 264 // " astimAnasti tasyaikaH, prItikRta mAtivezmikaH / kauTumbikaH prakRtyA'tibhadrakaH somanAmakaH // 265 // suprItivezmikatve hi, laghorapyalaghorapi / paraspareNa sAMnidhyAdrahudhA'pyubhayorguNaH // 265 // laghunA laghukAryANi, laghu sidhyntyytntH| mahatAca mahatkAryANyevaM kAryasusAdhatA // 267 // IryAdiyatanAdharma, dharmasArasya viiksstH| kRSikpAdikArambhasaMrambhaM svaM ninindivAn // 268 // prazaMsayAmAsivAMzca, dharmasAraM nirantaram / tasya pravacanamAtrArAdhanaM tu vizeSataH // 269 // evaM nindanija taM ca, zlAyamAnaH sdaa'pysau| prabhUtArambhamanno'pi, puNyaM prAjyamupArjayat / / 270 // cittenaiva sanniyogaziSTaM ziSTAtmanAmapi / mahattvAdityayaM cintAnitAntAturatAmadAt // 271 // somastathA taM vijJAya, vaNikaputrAya zreSTivat / svayaM svaM vittametasmai, vApi.jyAthai vitIrNavAn / / 272 // sAmarthya sati yo'nyAthai, na sAdhayati durmatiH / araNyapuSpakUpAdikalpa tasya dhanAdikam // 273 // tadAdhArakarNadhAraprayogAdvipadarNavam / tIrkhA pAgavat sukhI so'bhUdaho sAnidhyakRd guNaH / / 274 / / kRtajJatA JainEducation.in For Private & Personal use only IMiraw.jainelibrary.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 cAritrAcA. // 82 // kRtinyucairityasau vahamAnayat / viziSya taM tatprabhRti, sthitiSeSA mahAtmanAm // 275 // kramAt kauTumbikaH so'yaM, svAyubhuktvA mRtsttH| pAka proktapuNyAt puNyAtmA, puNyasAro bhavAnabhUva // 276 // dharmasAraH zrAddhadharmArAdhanAna prAntasAdhanAt / mRtvA'janiSTa sumanaHpraSTo'STamatriviSTape // 277 // mAgbhanaM svaM prayuktenAvabudhyAvadhinA manAka / paropakArapratyupakArakAraka taacikiiH|| 278 // yadA pitrapamAnotthAdabhimAnodbhavAdbhavAn / nagarAnniragAd gupta, tadAdyavahita sthitiH // 279 // tttdivyoktibhistttdHsaathsaadhysaadhnaiH| saMketita idaikAnte, suraH sannidadhe sa te // 280 // vibhirvizeSakaM // upakAraH kRto'lpo'pi, bttrvjmivottme| prayAyAravistAra, puraH puraH parisphuran // 281 // aSTamavacanamAtrArAdhanAyAH prazaMsanAt / aSTASTasthAnamahimakanyArAjyAcavAzayaH // 282 // tavAbhavat parapizca, sarvAGgoNApi yannRNAm / puNyAnumodanAmAtra. mapyamAtraphalapadam / / 283 / / yugmaM // yasyAnumodanAmAtrAdapIg phalamAtavAn / tat puNyaM kuru bhokhedhA, dvedhA sarveSTa siddhidam / / 284 // yativAkyamiti zrutyA, pratibuddhaH sa zRddhadhIH / samyaktvapUrvakaM samyaka, zaktyaryAdyuyo'jani // 285 / / itthaM prA. jye'pi sAmrAjye, tsyeryaadhupyukttaa| kaM na citrIyate kiMvA, na syAdavahitAtmanaH ? // 286 // yathA rAjA tathaiva syuH, sarvAH mAyaH prajA api / itIryAdhupayuktatvamekacchavaM jane'pyabhUt // 287 // dadhyAvadhyAmadhIdharmajAgaryAyAM sa kahicit / na samyaka samitiguptayArAdhanA saMyamAdvinA // 288 // kiM ca-prAMtaH kasyApi no grAhyaH, prAyasaH syAt sa niirsH| tadrAjyAdirasaM tyaktvA, zamI zAntarasaM zraye // 289 / / ikSuvadvirasAH prAnte, sevitAH syuH parai rsaaH| rasaH zAntastu sutarAM, sarasaH syAt R2 aSTapravacanapuraH puraH // 290 // tenAryeNa vicAryati, rAjye nyasyAGgajaM nijam / mahiSIbhiH sahASTAbhividhivad vratamAdade // 291 // bhAtRSupuNya. saarkthaa|| adhItapUrvI sa caturdazapUrvImapi kramAt / viziSyASTapravacanamAtRrArAdhayattarAm // 292 // tadaikAyyAdavaiyagryAdevAsau divasAntare / // 82 // Jain Education For Privale & Personal Use Only K e library.org
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9822458 1489526 ArUDhaH kSapakazreNiM, zreNi cikSepa karmaNAm ||293 // tadaiva kevalAvAsyA, suraklRptamaharSibhAk / aSTamavacanamAtrArAdhanAdyupadezataH // 294 // pratibodhaM pratibodhaM pratibodhe'rhadehinaH / kramAt kaivalyanistulyasukhAsvAdaM sa Asadat // 295 // yugmaM // iti paJcasamiti guptitrayamAtrArAdhanAnidarzanataH / tatra tanuta prayatnaM bhavikAH zivakAmanA yadi vaH // 296 // iti tapAzrIsomasundarasUrazrImunisundara sUriziSya zrIratnazekharasUriviracite AcArapradIpe cAritrAcAraprakAzakastRtIyaH prakAzaH // ( granthAya 1220-28 ) // atha tapa AcAraH marUpyate, tatra tapyate'nena dehakarmAdIti taraH, taduktam- "rasarudhiramAMsamedo'sthimajjAzukrAyanena tApyante / karmANi cAzubhAnItyatastaponAma nairuktam // 1 // " tapazca bhavadvaye'pi sarvArthasAdhakaM yataH - " tapaH sakalalakSmInAM, niyantraNamazRGkhalam / pratyUhametabhUtAdirakSAmantrI nirakSaraH || 1 || athiraMpi thiraM vaMkaMpi ujjuaM dullahaMpi taha sulahaM / durasajjhapi susajjhaM taveNa saMpajjae kajjaM // 2 // savAsi payaDINaM pariNAmavasAduvakkamo bhaNio / pAyamanikAiANaM tavasA u nikAiANaMpi // 3 // " karmanirjarArthameva ca tapastapanIyaM yatparamArtham " no ihalogaTTayAe tatramahiTTijjA, no paralogayA mahadvijjA, no kittivaNNasaha silogaTTayAe taba mahiTTijjA, nannatya nijjaraTTayAe tavamahiDijjA " iti // ata eva pravacanaprasiddhAni nava nidAnAni tapasvinA varjanIyAni, yataH - yaH pAlayitvA caraNaM vizuddhaM karoti bhogAdinidAnamajJaH / savardhayitvA phaladAnadakSaM, kalpadrumaM bhasmayatIha mUDhaH // 1 // nidAnasvarUpaM cAsmadupapatikramaNamUtravRttejJeyaM / tapatha bAhya paDvidhAbhyantarabhedairdvAdazabhedaM tamyAcaraNaM tapaAcAraH, yadArSam -' bArasavihaMmitri tave sambhaMtara bAhire kusaladiTThe | agilA aNAjIvI nAyavya so tavAyAro // 1 // " kusalati-kuzalaiH tIrthakarairdRSTe - upalabbe, aglAnyA- cittotsAhena na tu rAja - Jain Education Intional 5389898989898989898989898ch 1525252
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ng veSdhirItyA, yathAzakti vA, yata:-"so a tabo kAyayo jega maNo maMgulaM na ciMtei / jeNa na iMdiahANI jeNa ya jogA na A0pra0A tapaAcArai hAyati ||1||"'annaajiivi' ti anAzaMsI ihlokprlokaadyaashNsaarhitH| tatra bAhyabhedA anazanAdayaH paT , abhyantarathe. // 83 // dAstu prAyazcittAdayaH SaTa, yadApam-"aNasaNa 1 mRNoaribhA 2 vittIsaMkhevaNaM 3 rasaccAo 4 / kAyakileso 5salINayA ya 6 bajjho tavo hoi // 1 // pAyacchittaM 1 viNao 2 vebhAvacca 3 saheva sajjhAo4 / jhANaM 5 ussaggo'viya 6 abhaMtarao tavo hoi // 2 // " tatrAnazanaM dvidhA-itvara yAvajjIvikaM ca, itvaraM namaskArasahitAdi zrIvIratIrtha SaNmAsaparyantaM, zrInAbheyajinatIrtha saMvatsaraparyantaM, madhyamatIrthakaratIrtheSu tvaSTau mAsAn yAvat,atra ca zreNiprataraghanavargayavamadhyacandramadhyacandrAyaNakanakAvalIratnAvalImuktAvalIsiMhaniSkrIDitAdikaM vividhaM tapo'ntarbhavati / yAvajjIvikaM tu pAdapopagamanezinIbhaktamatyAkhyAnabhedAd trividhaM, tatra-niphAiA ya sIsA gaccho paripAlio mhaabhaago| abbhujao vihAro ahavA abbhujayaM maraNaM // 1 // iti // dazAvayaHpariNAme sati devagurUnatvA tadantike kRtAnazanasya giriguhAdau sasthAvaravirahite sthaMDile pAdapavanimeSakaraNAdAvapi nizceSTasyA''dyasaMhananino niSatikarmaNo yena tena saMsthAnena prazastadhyAnena prANAntaM yAvadavasthAnaM pAdapogamanaM 1, evamizitapradeze'nyAnapekSasyAtmanaivodvartanAdi kurvataH saceSTasya prANotkrAnti yAvadavasthAnamiginI2,yastu gacchamadhyavartI samAzritamRdusaMstArakaH samutsRSTazarIropakaraNamamatvatrividhaM caturvidha vA AhAraM pratyAkhyAya svayamevodbhAhitanamaskAraH samIpavartisAdhudattanamaskAro vodvartanaparivartanAdi kurvANaH samAdhinA kAlaM karoti tasya bhaktamatyAkhyAnamanazanam3, etacca niyamAt sapratikarmatayA AryikAdInAmapi sAdhAraNam,uktaM ca-savvAvia ajjAo savve via paDhamasaMghayaNavajjA / sabve'vi desavirayA paccakkhANeNa u maraMti // 1 // " 'paJcakkhANeNa' ti bhttprtyaakhyaanenaivetyrthH| trayamapi caitanniyAghAte saMlekhanApUrvakameva karoti, anazanatrai in // 83 // Jain Education Int Aww.jainelibrary.org sh
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ anyathA AdhyAnasaMbhavAd, uktaM ca-"dehammi asaMlihie sahasA dhAUhiM khijjamANIhiM / jAyai aTTajjhANaM sarIriNo caramakA. lammi // 1 // " vyAghAte tu vyAdhividyudgiribhittiprapAtasAdirUpe saMlekhanAM vinApi, dvividhamapi caitadanazanaM kRtsnakarmakSa. yahetuH, yata:-"dehadurgamudagrANi, tAvatkarmANi dehinAm / noJjhanti yAvadanAmbupravezo'tra nirargalaH // 1 // kaSAyaviSayAhAratyAgo yatra vidhIyate / upavAsaH sa vijJeyaH, zeSaM laGghanakaM viduH // 2 // ___atra dRDhapahArijJAtaM, yathA-kazcidvigjAtiH pracaNDo'nyAyIti rAjJA purAnirvAsitazcaurapallIM prAptastatpatinA putratvena sthApitastasminmRte pallIpatirjItaH, sarvatra nirdayapaharaNAd dRDhamahAroti vizrutaH, kuzasthala grAmamanyadA luNTituM yayau, tasyaikasmin dasyau niHsvadevazamadvijadhAni bhikSitvA pakvaM pAyasaM hatvA gacchati DibharUpaiH pUtkAre kRte kruddha dvijena dasyUn pazUniva pariSeNa tADyamAnAn vIkSya pallIzastadrakSAyai dhAyamAnaH saMmukhIbhUtAM gAM viSaM vinoM cAsannapasA jaghAna, viprAyAH kukSicchedAd dvidhAkRtaM garbha prasphuranta vIkSya saJjAtakRpaH sAnutApa udyAne sAdhupAce Attavrato 'yatrAhi hatyApApaM smarAmi tatra na bhakSye kSAnti ca sarvathA zrayiSye' ityabhigrahadvayaM lAtvA tatraiva grAme vihuto, bhikSArtha gamane janairAkozAdibhiratatpApaM smAryamANaH kadApi nAbhuGka, evaM SaNmAsyA siddhaH, ini prathamo bhedH||1|| unamudaramUnodaraM tasya karaNamUnodarikA 'nAmni puMsi ceti Nakapatyaye rUpasiddhiH, vyutpattimAtrameyedaM, zabdapravRttira stUnatAmAtre, unodarikA ca dravyabhAvabhedAd dvividhA, dravyata upakaraNabhaktapAnaviSayA, tatropakaraNaviSayonodarikA jinakalpi kAdInAM tadabhyAsaparAyaNAnAM vA boddhavyA,na punaranyeSAM teSAmupadhyabhAve samagrasaMyamapAlanAyogAda. athavA'nyeSAmapyatiriktopakaraNAgrahaNato bhavatyevonodarikA, bhaktapAnodarikA punarAtmIyAhAramAtrAparityAgato vijJeyA, AhAramAnaM ca-'battIsa kira mahArAhAraharaharumA rahara Jan Eden For Private & Personal use only www.janeibrary.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 tapaAcAre kavalA AhAro kucchipUrao bhnnio| purisassa mahiliAe aTThAvIsaM bhave kavalA // 1 // kavalassa ya parimANaM kukkuddi||84|| aMDagapamANamitraM tu / vA avigiavayaNo vayaNami chubhijja viisnto||1||saa cAlpAhArAdibhedataH paJcadhA, yadAhu:-"appA hAra abaDDA dubhAga pattA taheva kiMcUNA / aduvAlasasolasa cauvIsa tahekkatIsA ya // 1 // ayamatra bhAvArtha:-alpAhAro nodarikA nAma ekakavalAdArabhya yAvadaSTau kavalA:, atra caikakavalamAnA jaghanyA, aSTakavalamAnotkRSTA, dhAdikavalamAnA / tu madhyamA 1, evaM navabhyaH kavalebhya Arabhya yAvat dvAdaza kavalAstAvadapAddhauMnodarikA 2 trayodazabhya Arabhya yAvatSoraza tAvat dvibhAgonodarikA 3 saptadazabhya Arabhya yAvaccaturviMzatistAvat prAptonodarikA 4 paMcaviMzaterArabhya yAvadekatrizakavalAH tAkizcidUnodarikA 5, jaghanyAdibhedatrayaM sarvatra pUrvavadbhAvanIyam, anenAnusAraiNa pAnaviSayonodarikA'pi bhAvyA, tathA strINAmapyevaM puruSAnusAreNa drssttvyaa| bhAvata UnodarikA krodhAdityAgaH, yaduktam-" kohAINamaNudiNaM l cAo jiNakyaNabhAvaNAo u| bhASaNoNodariA pannattA vIarAgehiM // 1 // " unodarikA ca pratyahaM taporUpatvAta paraiviziSyAjJAyamAnatvAcca bahuphalA, upavAsAditapo hi yathA parIyate na tathonodariketi, aunodarye ca nIrogatvAdayo guNAH, yata:-" hiAhArA miAhArA, appAhArA ya je narA / na te vijA tigicchati, appANaM te cigicchagA // 1 // " sAdhumAzritya mitAhAratvaM piNDaniyuktAvevamuktam-" addhamasaNassa sabaMjaNassa kujjA davassa do bhAge / vAupavibhAra NaTThA chabbhAgaM UNagaM kujjA // 1 // " iha kila paDbhAgIkRtasyodarasyAI-bhAgatrayarUpam azanasya savyaJjanasya-krazA- nodariA kAdisahitasyAdhAraM kuryAta, tathA tasya dvau bhAgau pAnIyasya, paSThaM tu bhAgaM vAyupraticaraNArthamUnaM kuryAt / "sIyo kAsvarUpaM // usiNo sAhAraNo a kAlo tihA muNeavyo / sAhAraNami kAle tatthAhAre imA mttaa||1||" imA-anantaroktA mAtrA- // 84 // Jain Education Intel anebryong
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANaM / atha zItoSNakAlayormAtrAmAi-"sIe davarasa ego bhatte cattAri ahava do pANe / usiNe davassa dunni u tinni va - sesA u bhattassa // 2 // " 'zIte' iti zIte kAle dravasyaiko bhAgaH, catvAro bhaktasya, athavAzabdo madhyamazItasaMsUcanArthaH, tato madhyamazIte dvau dravasya trayo bhaktaraya, evaM madhyamoSNe kAle dvau dravasya zeSAstrayo bhaktasya, atyuSNe tu trayo dravasya zeSau dvau bhktsyeti| evaM mitaniravadyAhAragrahaNe sAdhoH pratyahamupavAsa eva, yadAhuH-niravajjAhArANaM sAhUNaM niccameva uvvaaso| 2 desUNapuvakoDipi pAlayatANa sAmaNaM ||1||"tthaa SaSThASTamAdivizeSatapastapane'pi pAraNe Unaudarikayaiva vizeSalabdhayaH saMbha vanti, yathA vatinaH sanakhakulmASamuSTijalaculukamAtrapAraNena SaNmAsI yAvannityaSaSThatapasA tejolezyotpadyate iti zrIvIrajiIM noktavidhinA gozAlakasya sotpede // ityUnodarikA 2 // varttate'nayeti vRttiH-bhaikSaM tasyAH saMkSepaNa-hAsaH, tacca dattiparimANakaraNarUpamekadvivyAdyagAraniyamo rathyArddhagrAmagrAmaniyamazca, dravyAdyamigrahAzcAtraivAntarbhavantiH, tatra dravyato'dya mayA nirlepabhikSAyeva ekatyAdidattirUpameva kuntAmasthitamaNDa. kAdhena vA grAhyamityAdi, kSetrata ekadivyAdigRhasvagrAmaparagrAmagrAmA dilabdhameva dAyakaina dehalI jaDDayorantarvidhAyaiva vA dattaM grAhyamityAdi,kAlataH prathama dvitIyAdinaharAdiniyatavelAyAmeva grAhyamityAdi,bhAvato laghuddhanaranArobhUSitAbhUSitamukhita duHkhitaniviSTodamazayitagaura kRSNagAnahasanarodanAdiparadAyakadattameva grAhyamityAdi, evaM vRttisaMkSepaH sAdhubhiH zrAddhaizca yatha zakti pratyahaM kAryaH, uktaM ca yatidinacaryAyAm-"paidiahaM cia navanavama bhiggahaM ciMtayaMti munnisiihaa| jIaMmi jo bhaNi pacchittamabhiggahAbhAve // 1 // " tata eva ca zrAddhAH sammatyapi sacittadravyasaMkSepAdyabhigrayahaM gRhanti, idaM ca tapaH SaSThASTamAdibhyo' pi durasAdhamadhikataraphalaM ca, SaSThASTamAdi hi niyataM pratyAkhyAyamAnatvena nivRttAhArecchaM ca, idaM tu ko veda kadA dravyAyabhigra 15 Jain Education Intentional
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 hapUrti vinItyaniyatapratyAkhyAyamAnatvena pratyahamanivRttAhAraicchaM ca,ata eva kauzAmbyAM zrIvIrajinena dravyataH kulmASAn kSetrato tapaAcAre dAtRpAdadvayAntadehalIsaMbhave kAlatastRtIyayAme bhAvato bhUpaputrI preSyatvaM gatA nigaDitA muMDitA kSudhitA rudatI mUrpakoNena yadi // 85 // dAsyati tadaiva pArayiSyAmItyabhigraho jagRhe,gRhe gRhe ca pratyahaM bhramaNe paMcadinonaSaNmAsyA caMdanavAlAtaH so'pyapUryata, bhImapAkaNDavenApi cAritraM pratipadya kunnAgradattamevoJchamAdAsye nAnyathA punarityabhijagRhe, tasya puNyAtmanaH so'pi mAsaiH SaDbhirapUryata | 2 na kizcidapi durlabhaM, sacanirNiktacetasAm // 1 // iti vRttisaMkSepaH 3 // 'rasatyAgo' rasAnA-kSIradadhyAdInAM vikArahetutayA vikRtizabdavAcyAnAM madyamAMsamadhunavanItAnAM dugdhadadhighRtataila| guDAvagAhyAdInAM ca yathAzakti sarveSAM kiyatAM vA sarvadA varSaSaNmAsIcaturmAsyAdyavadhi vA varjana,yannizIthabhASye-"vigaI vigaIbhIo vigaigayaM jo u bhuMjae sAhU / vigaI vigaisahAvA vigaI vigaI balA nei||1||"vigtiH durgatistasyA bhIto yaH sAdhuH upalakSaNAt zrAddhAdirapi vikRti-dugdhAdikAM vikRtigataM ca-vikRtimizraM kSaireyyAdi zarkarAmizrapAnakAdi ca bhukta tasya doSamAha-iyaM vikRtirvikRtisvAbhAvA avazyaM vikRtikAriNI ata iyaM vikRtibalAdapi narakAdikAM vigatiM paapytyevetyrthH| yadA 'pi tu pRSTAlambanAdinA vikRtiM gRhNAti tadApi gurupRcchAdividhinaiva,yathoktaM tatraiva-"icchAmi kAraNeNaM imeNa vigaI imaM tu bhouM 2 je evaiyaM vAvi puNo evaikAlaM vidinnNmi||1||atr cUrgi:-viNayapuvvaM guruM vaMdiUNa bhaNai-imeNa kAraNeNa imaM vigaI evaiyaM pamANeNaM itti kAlaM tubbhehiM aNunAo bhotumicchAmi, evaM pucchira aNunAe pacchA bhikkhaM paviTTho gahaNaM karoti, je bAhyatapoDa iti pAdapUraNe / rasatyAgo hi bahusamayaM yAvajjIvamapi nirvahani, upavAsAdi tu kiyatsamayameva. etacca loke'vi bahavaH kunti, dhikaarH|| R rasatyAgaM tu jJAtatattvA eveti upavAsAdibhyopyasyAdhikakalatvamata eva mokSArthino mumukSavo bahavo vikRtityAgAdi viziSyAdi 85 // 68566868169ema. mAra praharapaharA Sain Education Intern a For Privale & Personal use only Relaw.jainelibrary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ yante, yathA zrIpadyotanasUriziSyazrImAnadevamUrirazivopazAntyai laghuzAntistavakRt zrImUrimaMtradAnAvasare tasyAMsayolakSmIbhAratyau dRSTvA mA'sya cAritrabhraMzI bhUditi zyAmAsyeSu guruSu yAvajjIva vikRtyAdyabhigrahaM jagAha,yaduktam-"bhaktaM bhaktasya lokasya, vikRtozcAkhilA api / Ajanma naiva bhokSye'hamamuM niyamamagrahIt // 1 // " tathA AghATanagare bhUpasabhe dvAtriMzaddi rupaTavAdivi 2 jayaprAptahIraletivirudAH zrIjagaccandrasUrayo yAvajjIvamAcAmlAbhigrahiNo dvAdazavarSI tattapastapanAttapeti khyAtiM lebhire iti rasatyAgaH 4 // kAyaklezo vIrAsanAdhugrAsanakaraNenApatikarmazarIratvakezolluzcanAdinA zAstrAvirodhena tanubAdhanarUpo vicitra:, yadaIS vAci "vIrAsaNaukuDuAsaNAi loAio a vinneo / kAyakileso saMsAranAsanivveaheutti ||1||"viiraasnnaaisu guNA kAyaniroho dayA ya jIve su / paraloamaI atahA bahumANo ceva annesi // 2 // nissaMgayA ya pacchApurakammavivajjaNaM ca loagunnaa| dukkhasahattaM naragAibhAvaNAe anivveo ||3||"loke'pyuktN-"pshcaatkrmpurkrmjiivhiNsaaprigrhaaH| doSA hyete parityaktAH, zirolocaM prakurvatA // 1 // " nanu pariSahebhyaH ko'sya vizeSaH ?, ucyate, parISahAH svaparaklezarUpAH,kAyaklezastu svakRtaklezAnubhavarUpa iti vishessH| kAyakleze ca nirantaraM karmakSayAdiguNaH, tata eva chadmasthajinajinakalpikAdayaH prAyo nirantaramUrdhvasthA eva tiSThanti, yadApyupavizanti tadApyutkaTikAdiviSamAsane iti kAyaklezaH 5 // salInatA-viviktazayanAsanatetyarthaH, sA caikAnte'nAbAdhe asaMsakte svIpazupaNDakavivarjite zUnyAgAradevakulasabhAparvataguhAdInAmanyatamasmin sthAne'vasthAnameSaNIyaphalakAdigrahaNaM ca, yadavAci- "ArAmujANAisu thIpasupaMDagavivajie ThANaM / phalayAINa ya gahaNaM taha bhaNioM esnnijaann||1||" iyaM ca dravyataH, bhAvatastu manovAkkAyarUpayoga1kaSAye 2 ndriya 3 saMvRtatA, Jain Educational For Private & Personal use only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 sapaAcAre. // 86 // evaM ca salInatAyAzcAturviyaM, yadAhumaharSayaH-"iMdiya 1 kasAya 2 joge 3 paDucca saMLINayA muNeavvA / taya vivittA cariA 4 paNatA vIarAgehiM // 1 // " tatra zrotrAdibhirindriyaiH zandAdiSu muMdaraitareSu rAgadveSAkaraNamindriyasalInatA, uktaM ca -"saddesu a bhayapAvaesa,soavisayamukgaesuM / tuTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA na hoavv||1||" evaM zeSendriyeSvapi vaktavyaM, yathA ' svesu a bhaddayapAda esu caDhavisayamuvagaema' ityAdyabhilApena / kaSAyasaMlInatA kaSAyANAmanudIrNAnAmudayanirodhena udIrNAnAM ca niSphalIkaraNena vijJeyA, yadavocan- "udayasseva niroho :udayaspattANa vA'phaLIkaraNaM / jaM ittha kasAyANaM kasAyasalINayA esA ||2||"yogsNliintaa punarmanovAkAyalakSaNayogAnAmakuzalAnAM nirodhaH kuzalAnAmudIraNaM ca,yadabhyadhu:-"apasatthANa niroho jogANamudIraNaM ca kusalANaM / kami a vihigamaNa joge saMlINayA bhaNiA // 1 // " viviktacaryA tu viviktazayanAzanataivAnantaravyAkhyAtA / caturvidhA'pyasau gajamukumAlAdimaharSivatpauSadhikasudarzanazreSThayAdizrAddhavacca ka pAlanIyA iti saMlInatA 6 // evaM pavidha bAhya tapaH, bAhyatvaM cAsyAhArAdibAhyadravyApekSatvAtsAyo bahirdehasya tApakatvAllaukikairapi taparatayA jJAyamAnatvAtkutIthikairapi svAbhimAyeNAsevyamAnatvAca // athAbhyantaraM tapaH-tatra prAyazcittamatIcAravizuddhihetuH yathA'vasthitaM mAyo-bAhulyena cittamasminnitikRtvA,tacAlocanAdi dazavidhaM, yadArSam - "AloaNa 1 paDikamaNe 2 mIsa 3 vivege 4 tahA viussagge 5 / tava 6 chea 7 mUla 8 aNavahie 9 apAraMcie 10 ceva // 1 // " tatrAlocanA guroH purataH svAparAdhasya prakaTanaM, kacittAvanmAtreNaiva zuddhiH, yathA'vazyakRtye abhyantaraM hastazatAtparato gamanAgamanAdau samyagupayuktasya niraticArasya yateH, sAticArasya tUparitanaprAyazcittasaMbhavAt , Aha-yaterava tpH|| zyakRtye gamanAgamanAdau niraticArasyAlocanaM vinA'pi kathaM na zuddhiH ? yathAsUtra pravRH, satya, paraM yAH ceSTAnimittAH mU yaha pahara64646464664466. rAma rahA Jain Education Interational For Privale & Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSmA AsravakriyAstAsAM zuddha crthmaalocnaa| pratikramaNamIryAsamityAdau sahasAkArato'nAbhogato vA kathamapi pathi kathAdikathanagRhasthabhASAbhASaNAdike pramAde jAte'pi hiMsAdoSAnApataura icchAkArAdisAmagrayakaraNe 2 avidhinA kSutakAsitAdau 3 ca miyAduSkRtarUpaM, atra hi gurusamakSamAlocanAM vinA mithyAduSkRtamAtreNaiva zuddhiH2 / zabdAdiviSayAnanubhUya kasyacidevaM saMzayaH syAd yacchabdAdiSu rAga dveSaM vA gato'haM naveti,tatastatra zaGkAviSaye pUrva gurusamakSamAlocanaM gurvAdezena mithyAduSkRtapradAnaM cetyevaMrUpaM mizraprAyazcittam,amukatra zabdAdiSu rAga dveSa vA gato'hamiti nizcaye tu tapo'hamAyazcittaM syAt3 azuddha azanAdike zuddhabuddhayA gRhIte pazcAt azuddhe jJAte kSetrakAlAtIte udgatAnastamitabuddhayA'nudgate'stamite vA sUrya bhaktAdau gRhIte tasya vidhinA vivekaH-tyAga eva prAyazcittaM,tathaiva zuddhaH4 / vyutsargaH-kAyotsargaH, kusvamaduHsvapradarzanAdau sa eva prAyazcittaM,tAvatA'pi vishuddhH5| jIvahiMsAdau yathAI tapaH prAyazcittaM / yaratapogavitastapo'samarthoM vA glAnabAlavRddhAdiryastapaHzraddhAnarahito yazca punaH punardIyamAnenApi tapasA na damyate yazca niSkAraNamapavAdaprasakto yo vA pANmAsikAyutkRSTatapo'dhikamAyazcittayogyamatIcArajAtaM kRtavAn tasya tapo'haprAyazcittApattAvapi mahAvatAropaNakAlAdArabhyAhorAtrapaJcakadazakAdikrameNa zrAmaNyaparyAyacchedanaM chedo nAma prAyazcittaM, yathA rapphukAdiduSTavyAdhiSitamahaM zeSAGgarakSArtha chidyate, evaM zeSaparyAyarakSArthamatIcArAnumAnena dRSitaH paryAyaH chidyate iti bhAvaH / saMkalpena niSkAraNaM paJcendriyavadhe satIvAdamasyA nAzayAmItyAdidarpaNa strIsevAyAM mRSAvAdAdattAdAnaparigraheSu cotkRSTeSu saMkalpya punaH punarvA seviteSu paJcAnAmapyeSAmeva kAraNAnumatyormantrauSadhAdinA strIgarbhAdhAnazAtanAdirUpamUlakarmaNi tathA tyaktacAritrAdo ca punavratAropaNarUpaM mUlaM prAyazcittaM 8 / atisakliTAdhyavasAyana maraNanirapekSa nirdayaM prahAradAyina utkRSTa bahuzo vAstainyakAriNo niSkAraNaM sAyadyapade nimittaprayokturevamAde Jain Education int onal For Privale & Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0pra0 rAcAryasyopAdhyAyasya vA'navasthApyaM prAyazcittaM, tatpatipatA hi gaNAd bahiSkRto'pi gagena saha viharati,sAdhubhissahAlApatapaAcAre. maNDalIsaMghATakamilanabhaktapAnagrahaNAdi kimapi na karoti, ekasyAmeva vasatau sAdhvanAkrAntapradeze tiSThati, zaikSAdInapi // 87 // vaMdate, grISme caturthaSaSThASTamAni zizirai SaSThASTAdazamAni varSAsvaSTamadazamadvAdazAni jaghanyamadhyamotkRSTAni pAraNake ca nilaiMpa bhaktamityevaMrUpaM jaghanyataH SaNmAsImutkarSato dvAdazavarSI yAvatkaroti tato . mahAvrateSu sthApyate iti bhAvaH, idazcAcAryopAdhyAyayoreva, anyasya tvetadoSApattAvapi mUlameva 9 / jinajinapravacanAdyAzAta nAtaH svaliginInRpapalyAdisevino muninRpavadhakAdevAcAryasyaiva pArAzcika, tacca gaNAhahiSkRtasyAIyojanamitakSetrAntaravihAriNo jinakalpikapatirUpatayA mahAsa tvasya gurukriyamANatapteranavasthApyavattapaHkaraNAdirUpaM jJeyaM 10 // eteSu pulAkasyAdyAni SaT prAyazcittAni, bakuzapati12 sevanAkuzIlayoH sthavirakalpe dazApi, jinakalpe yathAlandakalpe cASTa, nigranthasyAlocanAvivekarUpe dve, snAtakasyaiko vivekaH, sAmAyikasaMyamavatAM sthavirakalpe chedamUlarahitAnyaSTa, jinakalpe tu SaT , chedopasthApanIyAnAM sthavirakalpe dazApi, jinakalpe tvaSTa, parihAravizuddhimatAM sthavirakalpe aSTa, jinakarape tu SaT , mUkSmaparAye AlocanAvivekarUpe dve iti zrIvyavahAradazamoddezakavRttau / / eSu cAntye dve prAyazcitte caturdazapUrvibhiH saha vyavacchinne, zeSANi tvaSTau duSpasahAntaM yAvad boddhavyAni / bAhyatapobhedebhyazca prAyazcittasya viziSya karmakSayahetutvenAntaraGgatastapastvaM pratipattavyaM, guroH puro hyAlocitasvAticArasya svalpenApi tapasA zuddhirAgame pratipAdyate, anAlocitAticArasya tu na bhUyasApi tapasA, zrUyante cAtra dRSTAntA lakSaNAryAdayaH, iti prAyazcittaM 1 // vinayazcaturdhA-jJAnadarzanacAritropacArabhedAt , tatra sabahumAna jJAnagrahaNAbhyAsasmaraNAdi navinayaH, sAmAyikAdike davavidha praayshcittN|| // 87 // Jain Education Inte For Privale & Personal use only Law.jainelibrary.org
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakale'pi zrute bhagavatmakAzitapadArthAnyathAtvAsaMbhavAttattvArthazraddhAniHzaGkitastrAdinA darzanavinayaH, cAritrasya zraddhAnaM Pal samyagArAdhanamanyebhyazca tatparUpaNAdizcAritravinayaH, pratyakSeSvAcAryAdiSvabhyutthAnAbhigamanAJjalikaraNAdiH parokSeSvapi kAyavAgmanobhiraalikriyAguNakIrtanAnusmaraNAdizvopacAravinayaH, evaM yogazAstrahattau vinayazcaturthoktaH, zrIdazavakAlika vRttyAdau tu saptadhA, manovAkAyavinayarUpabhedatrayaprakSepAt , uktaMca-" maNavayakAiaviNao AyariyAINa savvakAlaMpi / P2 akusalamaNAigaho kusalANamudIraNaM tahaya // 1 // " dazavaikAlikaniyuktau tu paJcadhaivaM vinaya ukta:-" loovayAraviNo 1 I atyanimittaM ca 2 kAmaheuM ca 3 / bhayaviNaya 4 mukkhaviNao 5 viNao khalu paMcahA hoi // 1 // " tatrAdyavinayacatuSka svarUpaM tata evAyaseyaM, mokSavinayabhedAnAha-"daMsaNa 1 nANa 2 caritte 3 tave a4 taha ovayArie ceva 5 / eso u mukkha 12 viNao paMcaviho hoi nAyabbo // 2 // aha ovayArio puga duviho viNao samAsao hoi / paDirUva jogajuMjaNa tahaya | aNAsAyaNAviNao // 3 // paDirUvo khalu viNo kAiajoe a bAi mANasio / aTTacauviha duviho parUvaNA tassimA hoi||4||prtiruupH ucito vinayaH parAnuvRttyAtmakasvidhA kAyayoge vAci mAnasazca kramAdaSTavidhazcaturvidho dvividhazca / anbhuTThANaM 1 aMjali 2 AsaNadANaM 3 abhigAi 4 kiI a5| sussUsaNa 6 maNugacchaNa 7 saMsAhaNa 8 kAya aTTaviho // 1 // a. bhigraho-guruniyogakaraNAbhisaMdhiH, kRti:-kRtikarma, anugamanam-AgacchataH pratyudgamanaM, saMsAdhanaM-gacchato'nuvrajanaM / hima 1 mi 2 apharusavAI 3 aNuvII bhAsi 4 vAio vinno:| akusalacittaniroho 1 kusalamaNaudIraNA ceva // 6 // hitavAk 1 mitavAka 2 aparuSavAk3anuvicintyabhASI-svAlocitavaktA 4 / eso bhe parikahio viNao paDirUvalakkhaNo tiviho / bAvannavihivihANaM biMti aNAsAyaNAviNayaM // 7 // titthayara 1 siddha 2 kula 3 gaNa 4 saMgha 5 kiria6 Sain Education III For Privale & Personal Use Only www.ininelibrary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 tapaAcAre. 2 // 88 // dhamma 7 nANa 8 nANINaM 9 / Ayariya 10 theru 21 vajjhAya 12 gaNINaM 13 terasa payANi // 8 // aNasAyaNA ya 1 bhattI 2 bahumANo 3 tahaya vanasaMjalaNA 4 / titthayarAI terasa caugguNA huMti bAvannA // 9 // " atra kulaM - nAgendracAndrAdi gaNaH-kauTikAdiH : sthaviraH- sIdatAM sthirIkaraNahetuH gaNAdhipatiH gaNiriti tadvRttau / pravacanasAroddhAravRttau tu gaNI kito'pi sAdhusamudAyasyAdhipatiH, bhakti:- ucitopacArarUpA, bahumAna:- AntaraH pratibandhavizeSaH varNasajjvalanA varNa:-kIrttistasya savanA - prakAzanaM / vinayazca bhavadvaye'pi sarvArthasiddhisAdhaka ityAdi jJAnAcAra dvitIyabhedavyAkhyAyAmuktamiti vinayaH 2 / / vaiyAvRtyaM vyAdhiparISahopasargAdau yathAzakti tatpratIkAro 'nnapAnavastrapAtramadAna vizramANAdibhistadAnukUlyAnuSThAnaM ca tacca dazadhA, paThanti ca "Ayaria 1 uvajjhAe 2 ra 3 tavarasI 4 gilANa 5 sehe a 6 | sAhammi 7 kula 8 gaNa 9 saMgha 10 saMgayaM tamiha kAyacvaM || 1||" sthaviraH tatra zrutaparyAyavayobhedAt trividhaH, zrutasthaviraH samavAyAGgaM yAvadadhyetA, paryAyasthaviro yasya dIkSitasya viMzatyAdIni varSANi, vayaHsthaviraH saptatyAdivarSajIvitaH dazamAdivikRSTatapaHkRt tapasvI, bahUnAM gacchAnAmekajAtIyAnAM samUhaH kulaM cAndrAdi, gacchastvekAcAryapraNeyaH sAdhusamUhaH / atra ca gacchaH kulamadhye'ntarbhAvitatvAt pRthanoktaH, kulasamudAyo gaNaH koTikAdiH, sAdhvAdicaturbhedaH saGghaH / vaiyAvRtyaM ca viziSTataraphalaM, yadvadanti - "ve AvaJca nia yaM kareha uttamaguNe gharaMtANaM / savvaM kira paDivAI veAvaccaM apaDivAi || 1 || paDibhaggassa mayassa va nAsai caraNaM suaM aguNagAe / na hu Avazcajji suhodayaM nAsae kammaM // 2 // atra prAgjanmani sAdhupaJcazatyA nityAnnapAnapradAnavizrAmaNakaraNAbhigrahiNau bharatabAhubalinau glAnasa kalavaiyAvRtya karaNAbhigrahI basudevajIvo nandiSeNamaharSizca nidarzanAni iti vaiyAvRttyaM 3 // apharasara vinayaH vaiyAvRttyaM // // 88 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAyaH paJcavidho vAcanApracchanAparAvartanA'nuprekSAdharmakathAbhedAt tatra sUtrasyAdhyayanamadhyApanaM ca vAcanA1 sUtrasyArthasya vA saMdehApanodAya dRDhIkaraNAya vA parapArce pRcchA pracchanAra pUrvAdhItasya sUtrAderavismRtyAdyartha ghoSavizuddhaM guNanaM parAvarttanA 3 sUtrArthayormanasA natu vAcA'bhyasanamanuprekSA 4 dharmopadezasya sUtrArthavyAkhyAyAzcAkarNanaM kathanaM vA dharmakathA 5 / paMcabidho'pyeSa mahAnirjarAhetuH,yaduktaM zrImahAnizIthAdau-"bArasavihaM mivi tave sabhitarabAhire kusaladihe / navi asthi navi ahohI sajjhAya. samaM tavokammaM // 1 // maNavayaNakAyagutto nANAvaraNaM ca khabai aNusamayaM / sajjhAe baTuMto khaNe khaNe jAi veraggaM // 2 // igadutimAsakkhavaNaM saMvaccharamavidha aNasio hujA / sajjhAyajhANarahio egovAsaphalaMpi na labhijjA // 3 // uggamappAyaNaesaNAhiM suddhaMcha nicca bhujNto| jai ti viheNAuco aNusamaya bhavijja sajjhAe // 4 // tA taM goama! egaggamANasaM neva uvamiu sakA / saMvaccharakhavaNeNavi jeNa tahiM nijjarA'NaMtA // 5 // atra siddhAntavAcanAyAM ziya.suvihitAcArANAM zrIjagaccandrasUrivarAdInAM suvihita kriyAsamAcaraNayAvajjIvAcAmlAdidustapatapastapanAdipratibodhaH 1 cilAtIputrasya munipArzvatattvapRcchayA 'uvasamavivegasaMvare 'ti padatrayeNa pratibodhaH, yadvA suvihitazrAddhena 'dosasayamUlajAla ' miti gAthArthapRcchayA zithilAcArazatAthizrIsomaprabhamurINAM sauvihityapratibodhAra atimuktakakSullakasya dagamaTTI itipadamAtraparAvabanena kevalajJAnotpattirathavA kAntIpuryAM zyenazreSThI jJAtatatvo vivadamAnasya putratrayasya bhAryayA vAryamANo'pi svaM dhanaM bhavanaM ca pradade, anyathA kalahAnivRtteH svayaM ca mRtamahe yagRhe duSTavyantarAdhiSThite zUnye 'aNujANaha jassuggaho' ityuktvA rAtrI sthitaH, pratikramya svAdhyAyamevaM parAvarttayati " re jIva ! suhaduhesuM nimittamittaM paro jiANati / sakayaphalaM bhuMjato kI sa muhA kuppasi parassa ? // 1 // mohavimUDhA jIvA atthe ja ghare amucchiA dhaNi / jiNavayaNamayANatA bhamaMti saMsAra paramaharAkAra paramaharana Jain Education R onal For Privale & Personal use only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ A00 tAre // 2 // ghidvI aho aNajo moho jamimeNa mohimA jIvA / na gaNaMti puttanitte paharatA nikkiA nisaMsA // 3 // " tapaAcAre. ityAdisvAdhyAyaM zrutvA prazAntaH suraH pratyakSIbhUya zyanena kastvamiti pRSTaH mAha-etaddezo'haM mama pAgbhave dvau putrau, tyor||89|| tyabhISTasya gRhasAraM dattvA jyeSThaH kizciddatvA pRthak sthApitaH, tato ruSTena jyeSThenAhaM hato laghuzva rAjakule nigaDitaH svayaM gRhamArga, laghustatraiva mRtaH, ahaM vyantarobhUto vibhaGgena jJAtvA jyeSThasutaM sakuTumbaM jaghAna, anyamapyatrasthaM hanmi, saMpati tvayA bodhito'haM, vaM me gururityuktvA dazalakSasvarNanidhi dadau, tataH zreThI zrAddharmamArAdhya kareNa pratravya sidaH, iti parAvarta - nAryA zyenajJAtam 3 // kAyotsargAdAvasvAdhyAyikAdau ca parAvartanAyA ayoge'nuprekSayaiva zrutasmRtyAdi syAt, parAvartanAtava smRteradhikaphalatvaM, mukhena parAvarttanA hi manasaH zUnyatve'pyabhyAsavazAt syAt , smRtistu manaso'vahitavRttAveva, mantrArAdhanAdAvapi smRtyaiva vizeSasiddhiH, yadabhyadhAyi-" saMkulAdvijane bhavyaH, sazabdAnmaunavAn zubhaH / maunajAnmAnasaH zreSTho, jApaH zlAghyaH paraH prH||1||" saMlekhanA'nazanAdinA kSINadehAnAmapi parAvartanAdyabhaktAnAmanupekSayaiva pratikramaNAdini tyakRtyAnuSThAna, tata eva teSAM ghAtikarmakSayAtkevalajJAnotpattistataH siddhizca, yathA mAsayAdyanazaninAM pANDavAdimahI gAM 12 zukladhyAnasya dvitIyabhede'pi kSINamohaguNasthAnakAntyakSaNaM yAvadbhAvini pUrvagatazrutAlambanatvamAgame proktaM, tenAnupekSA zukla dhyAnasya dvitIyabhedaM yAvadapi sambhavati, tadanantaraM ca kevalopattiriti / dharmakathayA kRSNazreNikAdInAM samyaktvAdiprAptimaghakumArathAvaccAputrAdInAM ca pravrajyApatipattirapi, iti svAdhyAyaH 4 // " dhyAnam-antarmuhUrttakAlamAtramekAgracittatA, Aca-"aMtomuhutamittaM cittAvatthAgamegavatthumi / cha umatthANaM jhANaM dhyaanm|| joganiroho jiNANaM tu // 1 // tacca dvedhA-zubhamazubhaM ca, azubhamArttaraudrabhedAd dvividhaM, tena cAtra nAdhikAraH, kintu zubha 21 // 89 // Jan Education a l
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnena, tadapi dveSA-dharmazuklabhedAt , caturNAmapyeSAM pratyekaM caturbhedAnAM kizcitsavistaraM svarUpaM cAritrAcArabhedamanoguptivyAkhyAne vyAkhyAyi,zubhadhyAnaM ca cirasamayasaMcitAnAmanantAnAmapi karmaNAM tatkSaNaM kSayahetuH, Aha ca mahAbhASyakRt-"jaha cirasaMciyamiMdhaNamaNalo pavaNasahio duaM Dahai / taha kambhidhaNamami khaNeNa jhANANalo Dahai // 1 // jaha vA ghaNasaMghAyA khaNeNa pavaNAhayA vilijjatti / jhANapavaNAvahUA taha kammaghaNA vilijjati // 2 // kiM ca-joge joge jiNasAsaNaMmi duvakhaka bayA pajate / ikkikami aNaMtA baTuMnA kevalI jAyA // 3 // " ityuktejinamo yadyapi yAvantaH sukRtaprakArAstAvantaH sarve'pi muktihetavaH, paraM zubhadhyAnAnugatA eva, na tvanyathA, bahusamayacAritrArAdhakAGgAramaIkAcAryAdivat , zubhadhyAne ca sati ye ke'pyaGganAdhanAdayo bhavaprasaktihetavaste'pi muktihetava eva syuH,yadAha-"aho dhyAnatya mAhAtmyaM, yenaikApi hi kAminI / anurAgavirAgAbhyA, bhavAya ca zivAya ca // 1 // " ArSe'pi-"je jattiA ya heU bhavassa te ceva tittiA mukkhe gaNaNAIA logA duNhavi punnA bhave tullaa||1||"yaavntshc siddhAH sidhyanti se syanti ca te sarve'pi nAnAvidhadustapasta. pane'pi zubhadhyAnAdeva, zubhadhyAnena ca tapo vinApi marudevIbharatacakrayAdayaH siddhAH, evaM ca zubhadhyAnameva mokSasyAvyavadhAnenAvandhyaM sAdhanaM, zeSANi tvazeSANyapi sukRtyAni pAramparyeNaiveti sarvasukRtebhyo'pi sarvaprakArairapi zubhadhyAnasyAtizAyitA, yadAhu:-"nirjarAkaraNe bAhyAta , zreSThamAbhyantaraM tpH| tatrApyekAtapatratvaM, dhyAnasya munayo jaguH // 1 // dhyAnazatake'pi-"saMvaraviNijjarAo yokkhassa paho tavo paho tAsi / jhANaM ca pahAgaMgaM tavassa to mukkhaheU taM // 1 // " atra ca marudevAbharatacakravaryAdityayazaHprabhRtinRpatyaSTakarAjarSipRthvIcandraprasannacandralAputrAdayastattatsamayasaMnAtakevalajJAnA jJAtAni sarvajJAtAni, iti dhyAnaM 5 / | Jain Education Int-tal For Privale & Personal use only E nw.jainelibrary.org
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ MUSI A0 pra0 tapaAcArai. // 90 // kAyotsargaH - malamvita bhujadvandvatayA kAyAnapekSaM sthAnaM, sa corddhazthAnAmAsitAnAM zayitAnAM vA yathAzakti syAt, tatra chadmasthatIrthakRtAM jinakalpikAdInAM cordhvasthitAnAmeva, tairupavezanAdara karaNAt jAtu jinakalpika upavizati tadApyutkaTika eva tiSThati, svapityapi tadavastha eva, nizAtRtIyayAme, sthavirakalpikAnAM tu yathAzakti kAyotsargaH, tatra caikonaviMzatidoSAstyAjyAH, tathA ca kAyotsarganiyukti:- "ghoDaga 1 layA ya 2 khaMbhe 3 kuDDe mAle a 4 savari 5 bahu 6 nile 7 / laMbuttara 8 thaNa 9 uddhI 10 saMjai 11 khaliNe a 12 vAyasa 13 kaviTTe 14 // 1 // sIsukaMpia 15 mUI 16 aMguli hAya 17 vAruNI 18 pehA 119 // tatrAkuJcitaikapAdasya ghoTakarayeva sthAnaM ghoTakadoSaH 1 vAtaprakampitAyA latAyA iva kampanaM latAdoSaH 2 stambhakuDyAdAvavaSTabhya sthAnaM stambhakuDyadoSaH 3 upari mAle ziro'vaSTabhya sthAnaM mAladoSaH 4 hastau guhyadeze sthApayitvA nagnazacaryA iva sthAnaM zabarIdoSaH 5 ziro'vanamya kulavadhvA iva sthAnaM vadhUdoSaH 6 nigaDabaddhasyeva vidyutapAdasya militapAdasya vA sthAnaM nigaDadoSaH 7 nAbherupari jAnunoragho vA pralambamAnavastrasya sthAnaM lambottaradoSaH 8 dazAdivAraNArthamajJAnAdvA hRdayamAcchAdya sthAnaM stanadoSaH, dhAtrIvad bAlArtha stanAvunnamayya sthAnaM cetyeke9 pArNI milayitvA sari vistArya aSTau vA milayitvA pANI vistArya sthAnaM zaTako ddhikadopaH 10 vratinIva paTena zarIramAcchAdya sthAnaM saMyatidoSaH 11 khalinamiva rajoharaNaM puraskRtya sthAnaM khalonadoSaH, anye khalInArtta hayava dUrdhvAdhaH ziraH kampanaM khalI nadoSamAhuH 12 vAyasasyevettastato nayanagolaka bhramaNaM dikUpekSaNaM vA vAyasadoSaH 13 SaTpadikAbhayAdina / kapitthavat paridhAnava jaGghAdimadhye sapiNDya sthAnaM kapitthadoSaH, evameva muSTiM baddhavA sthAnamityanye 14 bhUtAviSTasyeva zIrSaM kampayataH sthAnaM zIrSotkampitadoSa: 15 mUkasyeva huM humityavyaktazabdaM kurvataH sthAnaM mUka dopaH 16 AlApakAdigaNanArthamevameva cAGgalI vA : y:999999989:98989:9:9:989:9:989898989 kAyotsargaH // 90 // ww.jainelibrary.org
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ layatastathA vyApArAntaranirUpaNArtha sajJAkaraNAyaivameva vA bhranRtyaM kurvataH sthAnamagulibhradoSaH 17 niSpadyamAnavAruNyA iva buDabuDArAveNa sthAnaM vAruNIdoSaH, vAruNImattasyeva ghUrNamAnasya sthAnaM vAruNIdoSa ityanye 18 anuprekSamANasya vAnaravado TupuTe cAlayataH sthAnamanuprekSAdoSaH 19 / yogazAstravRttau tu stambhakuDyadoSayoraGgalibhradoSayozca bhedavivakSayaikaviMzatiH kA. yotsargadoSA uktAH, eteSu lambottarastanasaMyatIdoSatrayaM sAdhvInAM tathA tatrayaM vadhudoSazca zrAvikANAM na syuH, eke vanyA napi kAyotsargadoSAnAhuH, yathA-'niSThIvanaM vapuHsparzaH, prapaMcabahulA sthitiH| sUtroditavidheyUnaM, vayo'pekSAvivarjanam / / a kaalaapekssaavytikraantiaakssepaasktcitttaa| lobhAkulitacittatvaM, pApakAryodyamaH paraH // 2 // kRtyAkRtyavimUDhatvaM, paTTakAyuparisthitiH" iti / evaM doSavarjitaH kAyotsargaH pUrvoktadhyAnAdapyadhikaphalaH, dhyAne hi prAyo vAGmAnapsayoreva niyantraNA, kAyotsarge tu kAyasyApi, yadAgamaH-kAussagge jaha muTThiassa bhajati aNguvNgaaii| ia bhiMdaMti muNivarA aTTavihaM kammasaMghAyaM // 1 // " ata eva bAhyAbhyantarabhedatapasAmupari moktasya dhyAnasyApyupari kAyotsargaH proktaH, tasya ca phalaM bhavadye'pi pratItaM, taha loke tatkAlamabhISTasiddhayAdi, zrayate hi vanavAse snAnArtha divyasarasi praviSTAnAM kramAt paJcAnAmapi pANDavAnAM roSAttadIzasureNa jalAntarAkRSya nijasthAne bandIkRtAnAM zuddhimAsAdanArtha kuntIdraupadIbhyAM sarvAM rAtri kAyotsarge kRte prAtarupari gacchanijavimAnaskhalanAdinA tatsvarUpaM jJAtvA saudharmendreNa tanmocanAdi / tathA sudarzanazreSThino'bhayArAjhyA kalaGkadAne tatpantyA manoramayA tathopavAsena svabhrAtRzrIyakavyApattau yakSAsAvyA pazcAttApAdbhojanAkaraNe zrIsaGgrena tathA jinakalpasthasAdhvakSitRNApanodanatilakaprativimbAdinA kalaGkApattau subhadrAdibhizca kAyotsargakaraNe devatA ema6866666666666645 Jain Education in For Privale & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 tapaAcArai. ra sAnidhyena tatkAryasiddhi zAsanamabhAvanAdi, paraloke punastatphalaM dRDhaprahAricilAtiputraprabhRtInAmugrapApAnAmapi tadbhavasiMere dvayAdi, iti kAyotsargaH 6 / evaM paDvidhamAbhyantaram , AbhyantaratvaM cAsyAbhyantarasya karmaNastApakatvAdabhyantarairvA'nta mukhairbhagavadbhiAyamAnatvAcca, itthaM dvAdazavidhe tapaAcAre samyag yatanIyaM / iti tapA0 zrI. tapaAcAraprakAzakazcaturthaH prakAzaH / (granthAgaM 411-13) atha vIryAcAraH prastUyate, tatra vIrya- sAmarthya tasyAcaraNa-sarvazatyA sarvadharmakRtyeSvanihnavanena pravartanaM vIryAcAraH, taduktaM zrIdazavaikAlikaniyuktyAdA" aNigRhiabalavirio parakamai jo jahuttamAutto / juMjai a jahAthAmaM nAyabo viiriyaayaaro||1||" 'aNimUhitti aniitabAhyAbhyantarasAmarthyaH san parAkramateceSTate yo yathoktaSatriMzadvidhamAcAramAzrityeti zeSaH, AyuktaH-ananyacittaH,parAkramate grahaNakAle,tata UrdhvaM yunakti-niyojayati ca yathoktamAcArameva, yathAsthAma-yathAsAmarthya jJAtavyo'sau vIryAcAraH, AcArAcAravatoH kathaMcidavyatirekAditi // vIryA cArazca manovAkAyaviSayabhedAtredhA, tasya cAticArA api manovAkkAyavIryApaddhavarUpAstraya evaM pratikramyante, yaduktaM caturvi12 zatyadhikazatazrAddhAticArasaGkalanagAthAyAm-" paNa salehaNa 5 panarasa kammA 15 nANAi aTTha patteaM 24 / bArasa tava 12 viriatigaM 3 paNa samma 5 vayAI 60 aiArA 124 // 1 // " Agame tu pUrvoktajJAnAdyAcAracatuSke pazidbhade sarvazaktayA pravRttirUpo vIryAcAro'pi par3izadbheda uktaH, tathaiva caitadnthasyAdau darzitaH, vIryAcArazca kasyacinmanasi kasyacidvacasi kasyacitkAye kAcavAGmanasayoH kasyacidvAkAyayoH kasyacit kAyamanasoH kasyacinmanovacaHkAyeSu ca bhavati, ete ca vIryAcArasya sapta bhedA dharmakRtyamAzritya keSAJcit karaNe 1 keSAzcitkAraNe2 keSAzcidanumodane 3 keSAJcitsAnnidhya ekararArarararararararara sahaya:yaha rahA kAyotsagaH vIryAcArazca // // 11 // Jain Education Int e rnal For Private & Personal use only Relaw.jainelibrary.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasa pradAne 4, evamekaikayoge catvAro bhedAH, evaM karaNakAraNAdidvikayoge SaT trikayoge catvAraH caturNAM yoge tvekaH, ete paJcadazApi bhedAH pUrvoktasaptabhedairguNitAH paJcottaraM zataM syuH, ete ca keSAJcidAnamAzritya keSAJcicchIlapAzritya evaM dvAdazavidhaM tapo jIvadayAM satyavAdamadattaparihAraM nissaGgatAM nirIhatAM kaSAyajayamindriyajayaM cittajayaM samitipaJcakaM guptitrikaM sAmAyakaM pauSa vandanaM pratikramaNaM pratilekhanAM paThanaM guNanaM vAcanaM pracchanaM sUtrArthacintanaM sUtrArthazravaNaM dvAdazavidhAmanityatAdibhAvanAM prabhAvanAM tIrthayAtrAM tIrthasevAM caityAdikRtyaM devagurusAdharmikabhaktiM puNyopadezAdyapyAzritya jJeyAH kezaJcicca dAnazIlAdidvika trikacatukAdiyogAnapyAzritya syuH tathA ca vIryAcArasya bhedAH saGgathAvadbhirapi prakhyApayituM duzzakAH, tavaM tvidaM yasya yatra dAnAdau dharmakRtye sAmarthya tena tatra sarvazaktyA yatanIyameva, evaM vIryAcAraH satyApito bhavati / atrAha paraH nanu kimanena chagalikAgalastanAnukAreNa vIryAcAreNa suprayuktenApi prayojanaM yato bhavyajIvAnAM bhavasthi terniyatatvena yadA yena siddhau gantavyaM bhaviSyati tena tadA vIryAcAramayogamantareNApi tatra gantavyameveti atra pratividhIyate yadidaM bhavatA bhavasthiterniyatatvaM hetutayApanyastaM tanna zastam, asiddhatAghAtatvAt yato bhavyAnAM bhavasthitirekAntena na niyatA nApyaniyatA, kintu niyatAniyatA, nanu kathamitthamiti ceducyate, yatpu orpApAdisAmagrayAM bhavasthitirhIyate varddhate ca tena tasyA aniyatatvaM, yo yadA vA mokSaM gantA syAt sa tadA yAtIti yuktayA tu niyatatvamapi, yadi hi yo yadA mokSaM gantA'sti sa tadaiva mokSaM yAsyatyevetyekAntenAGgIkriyate aat gozAlaka mata mAnanaM prasajyate, gozAlo hi yasya yad yadA bhAvi tasya tat tadA bhavatyevetirUpaM niyativAda manyate Jain Education Insional samarUparaspa 98989898
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra0 tanmAnane ca prakaTameva mithyAtvaM, yato jinazAsane kAlAdayo jagadvivartakAraNatayA pratyeka nAGgIkriyante, kintu tapaAcAre. pazcApi samuditA eva, yaduvAca paraparikalpitakumatakauzikakulamUkIkaraNanipuNavacanagaNakiraNaprasaraH shriisiddhsen||92 // 2 divAkara:-"kAlo 1 sahAva 2 nibhaI 3 puvakayaM 4 purisa 5 kAraNegaMtA / micchattaM te ceva u samAso huMti sammattaM // 1 // " ato niyatAniyataiva bhavasthitirabhyupagantavyA, na caivaM durddharavirodhagranthasiMdhurAvarodhaH, yato yathaikarimanneva vastuni utpAdavyayadhrauvyANi zrINyapyavirodhena vartante tathaikasyA api bhavasthiteniyatatvamaniyatatvaM ca katha. zcidastyeva, idamatra rahasyam-puNyAdyupakramakaraNena jIvo yadarvAgapi mokSamadhirohati zrIjinAjJAlopAdimahApApena cAdhi. kamapi saMsAraM bhramati tadapekSayA bhavasthitiraniyatA, na caitadanAgamika, zrUyate hi zrImahAnizIthAdau sAvadyAcAryAdInAmekabhavAvazeSIkRtabhavasthitInAmapyutsutrabhASaNAdinA'dhikabhavasthitikaraNAdi, yacca pratiniyata eva samaye kazcinmokSa- kal gamanayogyaM puNyaM kartuM zaknoti nAnyadA tadapekSayA tu niyateti, yattu kevalajJAnI pRSTaH sanniyatAM bhavasthiti bhASate tena ca na vyabhicArasaJcAraH sphoraNIyaH, yataH kevalajJAnI kevalajJAnamAhAtmyAdayamevaM puNyAdyupakrama kariSyati ayaM tu netyAdi jIvopakramAdisvarUpaM jJAtvaiva bhASate, nAnyatheti / kiMca-bhavasthiterekAntaniyatatve svIkriyamANe jIvAnAM tattaduSkara- tAna dharmakRtyakaraNasya prANAtipAtAdipApavyApArapariharaNasya ca vaiphalyameva prasajyeta,na caitat dRSTamiSTaM vA, tataH siddhaM bhavyAnAM yatatvaM bhavabhavasthiteniyatAniyatatvaM, tatsiddhau ca siddhameva sarvatra dharmAnuSThAneSu svazaktyanigRhanarUpasya vIryAcArasya sAphalyam, sthiteH. uktaM cAgame-"titthayaro caunANI suramahio sijjhiyavyayadhuvammi / aNigRhiabalavirio savvatthAmeNa ujjamaI // 1 // " Jain Education intel For Private & Personal use only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ atra balaM-zArIraM vIrya tu mAnasaM, iajai tevihu nirikSaNa pAra saMsArasAyarAvi jinnaa| unbhuja maMti to sesayANa ko He ittha vAmoho ? ||2||"iti / vIryAcAre ca dRSTAntAH prAyaH spaSTA eva, tathApi digmAtraM dayate, tatra dAnamAzritya nidarzana yathA-pATalIputrapatnane zreSThI sAgaradattaH zrIAItadharmAnuraktacittaH svanyAya vittabahUni zrIjinacaityAni samyagdRzAM dattacittanetrAmAtrazaityAni kArayati sma, tatputro dhanadevanAmA, sa ca pitari mRte paJcazatyA potAnAM rajatamahArajataratnAditattadvastubhRtAnAmudanvati nimajjanena zepasyApyazeSadhanasya vikaTadhATIcauravaizvAnarAthupadravAvirbhavanAdinA ca vyapagamena kiyahinai dineza iva dinAvasAne sarvathA ni:zrIkatAM bheje, yataH-"indirA mandire'nyasya, kathaM sthairya vidhAsyati? / yA svasaani pajhe'pi,sandhyAvadhi vijambhate // 1 // vAddhi mAdhayayoH saudhe, priitipremaangkdhaarinnoH| yA na sthitA kimanyeSAM, sthAsyati vyayakAriNAm ? // 2 // " tato hiyA tatra sthAtumazakto dhanadevazcampAyAM gatvA kizcidvANijyaM vidhatte, paraM na kApi kizcitphalaM labhate, tato'tyudino draviNArjanacintAnimagno bhAyA~ papRccha-asti kizcidvezmani zambalaM ?, soce-svalpaprAyAH saktavaH santi, tenAcinti-iyatA zambalena pATalIputre gatvA ekaM pitRkAritaM caityaM pitRmitrapreSThijinadattapArve'DDANake muktvA dInArAdi gRDhe dhanaM cArjayAmi iti dhyAtvA dhanadevaH saktUn svavastrAzcale nivadhya pATalIputraM prati pratasthe, prathamadine zvaH sakta netAn bhuktvA pure pravekSyAmIti vimRzyopoSita eva tasthau, dvitIye'ti yAvatA patrapuTe savatUnArdIkRtya bhoktu mArabhate tAvatA sadbhAgyairAkRSTaH kazcidvikRSTatapasvI mAsakSapaNapAraNadine tatraiva pradeze prApat, tato dhanadevo dathyau-aho 5 apUrvaH ko'pyayaM niSpuNyasyApi prAktanaH puNyaprayogaH yadasminnapi nikuJje mUrtimattaparatejaHpuJjasya asya munikuJjarasya Jain Education internal For Privale & Personal use only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ A0 pra yogaH,tadasmai tapasvine dade tadetat zambalaM Adade ca nistulaM pAtradAnaphalaM,yata:-pradattasya prabhuktasya, dRzyate mahadanta tapaAcAre. ram / dattaM zreyAMsi saMmate, viSThA bhavati bhakSitam // 1 // eSa evAmRtAhAro, yaH satpAtre niyojyate / raso na hIyate yasya, // 93 // kalpakoTizatairapi // 2 // " iti vicintya kRtyavedI dhanadevastatkAlameva prabarddhamAnazraddhaH sAdhUna nimantrya saktubhiH sarvaiH patilambhayAmAsa, tataH sa sarvathA niranuzayaH sAtizayaM tahAnamanuvelamanumodayan madhyAhne pATalIputre zreSTijinadattagRhaM prApa, al tasyAM ca nizi zreSTinaH svamamadhye gotradevyA''diSTamasti-yattvanmitraputrazcampAyA adyAtrAgatya caityamaDDANake muktvA tvatpArca dhanaM yAciSyate, paraM tvayA vAcyaM-yadi munidAnapuNyaM datse tadA te dhanakauTimapi dAsye iti, tato dhanadevaH zreSTinA sAdaraM 7 bhojayitvA pRSTaH prAha sma svAkUtaM, tataH zreSThinA dhanakoTayA munidAnapuNyamArgaNe vismitazcintayAzcakre-nUnaM caityAdapIdaM dAnapuNyaM mahad yenAyaM yAcate, tatastatpuNyaM nArpayiSyAmi, kiM dhanakoTacA'pIti dhyAkhA dhanadevo'prAptadhana eva tato nirgatya svapurAsanaM prAptaH, zrAntastaracchAye suptaH,svapne vanadevatayA poce-ito yallAsyati tadvahumUlyaM bhAvIti, jAgaritena tenAcinticintAsvamo'yaM tathApi kizcidrahItvA gRhe yAmi mA patnI kimapyadRSTvA dUta madhRti kArporiti vicintya paJca karkarAnuttarIyA. cale sahya gRhe prAptaH, patnyA snapitaH zrAntaH zayyAyAM suSpApa, tato dayitayA'cinti-asti kizcidAnItaM yena kizcitsavizeSa bhojanasAmagrI kurve iti, tatastayA sicayAJcalamavalokayantyA vyaloki svAlokataH sahanakarAlokavaJcaka dAne dhanaratnapazcaka, hRSTayA jAgaritaH svadayitaH pRSTo ratnamUlyaM, vismito'pazyat pazcApi ratnAni sapAdalakSamUlyAni, acinta devjnyaat|| yacca-nUnametannirnidAnamunidAna samudbhUtasukRtakalpadrumasya kusumodgamarAmaNIyakaM, phalaM punastasya svargApavargaprAptirAptaH // 9 // Sain Education B onal For Privale & Personal Use Only 4 w .jainelibrary.org
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArUpi, tadanu eka ratnaM vikrIya vizeSabhojanAdigRhasAmagrI ca samagrAM pratyaprasArAM kArayAJcakAra, tataH krameNa sphAyamAnAmAnasamRddhiH gRhAgatAnAM yatInAM svayameva ghRtAdivizuddhAhAravihAraNaM niyamitavAn , anyadendreNa tatprazaMsAyAM devaH kazcideva parIkSAMcakAra-parvopavAsapAraNadine dhanadevo devapUjAM vidhAya yAvatA bhoktumupavizati tAvatA pazyati gRhAgataM yati,tataH svayamutthAya yathAvidhi prAsukaipaNIyAhAra vihArya sAdhUna vanditvA yAvatA mojanAyopavizati tAvatA punaH kazcidRSirAjagAma, tato haSTastathaiva dace sma, evaM tAvadyAvadya vInAM zatamAgataM,pravarddhamAnayA zraddhayA ca svayameva sarvebhyo vidhivadvihArita,tato dinAvasAnabhavanena taddine'pyupoSitastasthau, atha nizi dhanyaMmanyatayA dhanadevaM punaH punaH tahAnamanumodayantaM sAkSAddhaya suparvA suparvAdhipavidhIyagAnaprazaMsAdi nivedya sarveSTasAdhakaM sarvopadrakvArakaM cintAmaNi nAma maNi vizrANya svasthAna bheje| tato dhanadevaH svaniyama nirvAhyAcyute devabhUyamanubhUya pUrvavidehe cakritvaM prApya cAritreNa siddhi prApsyasi // iti dAne | dhanadeva nidarzanam // zIlaparizIlanavIryAcAra abhayArAjJI vihitavividhopasagairapi svalpamapyakSubdhamanaskaH zreSThI sudarzano nidarzanaM, tapovIryAcAre jJAte yathA zrIvIrajIvaH paJcaviMze bhave chatrApApuyau~ nandananRpatiH paJcaviMzativarSalakSAyuzcaturvizativarSalakSebhyo'nu poTTilAcAryapAdhaiM tapasyoM svIkRtya yAvajjIvaM mAsakSapaNAbhigrahaM jagrAha, varSalakSeNa mAsakSapaNasaGkhyA yathA" ikkArasa lakkhAI asIisahassA ya chasaya paNayAlA / mAsakkhamaNA naMdaNabhavammi vIrassa paMcadiNA // 1 // " varSalakSasya SaTpaSTayadhikazatatrayaguNane jAtAstisraH koTayaH SaTpaSTilakSA dinAH , teSAM sapAraNadinatapodinairekatriMzatA bhAge yathoktaM Jain Education in Altonal For Private & Personal use only imw.jainelibrary.org
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ tata ekapaSTitamasya viradhikamAsaya varSa 366 5 A0 pra0 labhyate / nanu kathaM varSe SaTpaSTayadhikaM zatatrayaM dinAH saGgacchante?, tatra SaSTayadhikatrizatyA eva dinAnAM vyavahArAt , ucyate, tapaAcAre.. // 94 // adhikamAsakadinakSepAt, Agame hi paJcavarSAtmake yuge'dhikamAsadvayayukta RtumAsAstriMzadinarUpA ekapaSTilabhyante 'igasaTTI riumAsA' iti vacanAt, tata ekapaSTitamasya mAsasya 30dinA vibhajya paJcasu varSesu kSipyante, tataH saGgatameva varSe paTUSayadhikazatatrayadinaguNanaM, laukikarItyA'pi pazcabhivaradhikamAsadvayabhavane'pi 'prativarSamavamarAtrapadabhAvenaikamA. 2 sahAsAdeka eva mAso varddhate, tatastatsatkatriMzadinAnAM paJcasu varSeSu vibhajya kSepe varSe 366 paTapaSTayadhika zatatrayaM dinAH saGgatA eveti vRddhAH / / atra dvitIyaM jJAtaM yathA-puNDarIkavijaye cakradhvajapure tribhuvanAnandacakravartiputrI pavitrazIlAdiguNA'naGgasundarI, sA supratiSThapurAdhipapunarvasuvidyAdharaiNApajahe, tatazcakravartyAjJayA vidyAdharairgatvA yuddha kriyamANe bhamaM tadvimAnaM, patitA sA mahATavyAM, bilapati ca-hA tAya ! sayalaloaM paripAlasi vikameNa jiyasattU / ISI kaha aNukaMpaM na kuNasi ittha araNami pAvAe ? // 1 // hA jaNaNi ! udaradukkhaM tArisayaM visahiUNa aigarubhaM bhayavi-5 haladummaNAe kaha majjha tumaM na saMbharasi ? // 2 // ityAdi, tataH sA kSuttaTapIDitA svaM karma nindantI tatkSayAyASTamadazamAditapaH kurvANA pAraNakadine ekazaHprAsukaphalAdi muddhe, evaM trINi varSasahasrANi dustapastazvA dRDhavairAgyAdante catuvidhAhAraM pratyAkhyAya tataH zatahastamadhyasthityabhigrahA paSThe dine meronivartamAnena khecareNa dRSTA sA upalakSyAkAritA tapasi na. ca svagRhagamanAya kA'tra te cinteti tayA niSiddhaH khecarazcakravartino'gre tadudantaM vadati sma, sa tena saha tatrAgato'jagareNa ndanaHzI lenagamagrasyamAnAM svamutAM dRSTvA saMvino dvAviMzatiputrasahasrayutaH pravAja, tayA mantraM jAnatyA'tyajagaraH kRpayA nApacakre,tato dharma- darI / 94 // Sain Education Interations For Private & Personal use only wronaw.jainelibrary.org
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnena mRtvA khilAke devItvaM prApya cyutA droNamegharAjJaH priyaGkarAyAM panyAM vizalyAnAmnI sutA jajJe, punarvasurvidyAdharaH pravajya tapasA nidAnaM kRtvA tridazIbhUya dazarathaputrI lakSmaNo'nani, vizalyA tu prAgbhavAcIrNatapomAhAtmyAdgarbhasthA svamAtumahArogAturAyA mahArogahIM babhUva, tatsnAnAmbhasApi bahavo janA vraNamarohaNalyApahAravyAdhikSayAdyavApuH, sthAne 2 azivopazAntizca jajJe, tatkarasparzAllakSmaNasya hRdayAdrAvaNamuktA'moghavijayA nAmnI dharaNendrApitA zaktistapaste. jo'sahamAnA niHsasAra, tato lakSmaNastAM pariNinye // iti tapasi vizalyAdRSTAntaH // bhAvanAyAM svandakAcAryapaJcazatIziSyAdayo dRSTAntAH spaSTAH pratikramaNavIryAcAre kathA yathA-zrIaNahilapattane bhUpatirbhImadevaH sevakIkRtasakalanaradevaH zAsti rAjya, tatra cAturyAdyanaNuguNAnAM kuladevIva bakuladevInAma paNAGganA niSpatirUparUpapAtraM vasati rama, tasyAH kulayoSito'pyatizAyinI maryAdAM nizamya nRpatistaddhRtparIkSAyai sapAdalakSamUlyAM kSurikAM nijAnucaraistasyai grahaNakedApayat , svayaM cautsukyAt tasyAmeva nizi bahirAvAse mAlavezavijayayAtrAyai prasthAnamasAdhayat , tato nRpativarSadvitayaM mAlabamaNDale vigrahAya tasthau, kuladevI nRpadattagrahaNAtparihRtaniHzeSapuruSAbhiSaGgA nistuSazIla. lIlAmeva parizIlayantI tarSadvayaM gamayati sma, tatastRtIye varSe pattanaM prAptaH pRthvIpatirjanaparamparayA vismayAdvaitasatraM pavitraM 4 tasyAzcaritraM nizamya samyak tadguNaraMjitastrAntaH svAntaHpure tAM nyathAt,sA sarvAM rAjyacintAM karoti, tatra daNDanAyakaH zrIzrImAla jJAti: sajanaH zrIjinadharmamarmajJaH zrIgirinAragirau zrInemivihAroddhArakArayitA, sa ca bahuvyApAravaiyaye'pi na kadAciddevapUjAM vinA mujhena ca dviApatikramaNakaraNaniyamabhaGga vidhatte, anyadA mlecchasainyAgame devI bakuladevI sajjana National Jain Education For Private & Personal use only N a inelibrary.org
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ daNDezena saha sainyamAdAyASTAdazakaM gajAnAM caturvizatiH sahasrANyazvAnAM dvAtriMzataM sahasrANi pattInAmAdAya mlecchasammukha A0 pra0 tapaAcAra- pratasthe, banAsanadItIre vairisainye samAsanne prAtayuddhe nirNIte nizi zastrajAgaryAyAM devyA vorANAM mahotsAhaNAM samAhAH // 95 // samarpitAH 18 gajA guDAM grAhitA: turaGgAH pakSaritAH, itazca devyA sajjanaH senAnIpade'bhiSikto yAminyA antye yAme gaja-8 madhiruDhazcaturdikSu sannIravatazcintayati rama-rabhasena mA me prAbhAtikapratikramaNavelA vyatigAt ,yana:-"AyupaH kSaga eko'pi, ratnakoTayA na lbhyte| sa kathaM hAryate hanta, pramAdarajasA naraiH ? // 1 // " tato gajaskandhe sthApanAcArya nivezya yathAvidhi vidadhe pratikramaNaM, pAcacaraicintitaM-kimayaM vaNik yuddhaM vidhAsyati?,tato raNarasotsukA vIrA ubhayorapi pakSayomilitAH mahAn raNo jAtaH, sAmAyike pArite sajjanadaNDezena svayamutthApanikAM vidhAya svasya ghAtadacakalagane'pi mleccha sainyaM OM trAsitaM,tato rAjJI svayametya dukUlAJcalena sarvAGga pramRjya taM gumodare ninAya,pArcavartibhirUce-devi! daNDanAyakasya kA'pyapUrvA vArtA, yatpAzcAtyayAminyAM 'egindiyA' ityAdyuktaM, prAtastu tathA yuddhaM cakra yathA na kenApi, devyA pRSTa-daNDeza! kimetat ?, sapAha-devi ! nizi svakArya kRtaM pAtastu rAjJaH, evaM turaSkAn vijitya devI sotsavaM zrIpattane prApa, sajanaH sajAko jAtaH, zrIbhImadevena mahAmasAdadAnena saccake // evaM sAmAyikauSadhapatilekhanAsvAdhyAyajIvadayAghAzritya dRSTAntA yathAyogaM boddhavyAH // vIryAcAravicAracArimacaNaH saMvegaraGgolvaNaH, prANizrotrasudhAbhivarSanipuNaH puNyakriyotsarpaNaH / zrImUrIzvararatnazekharagurUttaM saiH prakAzIkRte, zAkhe'sminniti paJcamaH samajani zrImAn prakAzaH sphuTaHza pratikramaNe sjjnjnyaa|| 1 // ititapAgacchanAyakazrIsomasundarasUrizrImunisundaramUripapratiSTitazrIratnazekharasariviracite taM // 15 // For Private & Personal use only Sain Education Internal Sainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahamahAmAyApatyA pahAraspAyaramaharayAmAsasa zrIAcAramadIpe pazcamaH prkaashH|| (granthAgaM 175-3) // vikhyAta tapetyAkhyA jagati jagaccandramUrayo'bhUvan / zrIdeva sundaragurUttamAzca tadanu krmaadviditaaH||1|| paJca ca teSAM ziSyAsteSvAdyA jJAnasAgarA gurvH| vividhAvacUrNilahariprakaTanataH ra sAnvayAhAnAH // 2 // zrutagatavividhAlApakasamuddhataH samabhavaMzca suuriindraaH| kulamaNDanA dvitIyAH zrIguNaratnAstRtIyAzca / // 3 // ssdddrshnvRttikriyaartnsmuccyvicaarniymnH| zrIbhuvanasundarAdiSu bhejurvidyAgurutvaM ye // 4 // zrIsomasundaragurupavarAsturyA ahAryama himAnaH / yebhyaH santatiruccairbhavati devA sudhrmbhyH||5|| yatijItakalpavikRtazca paJcamAH saadhurtnmuurivraaH| garmAdazo'pyakRSyata karamayogeNa bhakkUpAt // 6 // zrIdevasundaraguroH paTTe zrIsomasundaragaNendrAH / yugavarapadavI prAptAsteSAM zipyAzca paJcate // 7 // maariityvmniraakRtishstrnaamsmRtiprbhRtikRtyaiH| zrImunisundaraguravazcirantanAcAryamahimabhRtaH // 8 // zrIjayacandragaNendrA nistandrAH saGghagacchakAryeSu / zrIbhuvanamundaravarA dUravihArairgaNopakRtaH // 9 // viSamamahAvidyAta viDambanA'bdhau tarIva ttiH / vidadhe yajjJAnanidhi madAdiziSyA upAjIvana // 10 // ekAjhA apyekAdazA| nizca jinsundraacaaryaaH| nimranthA granthakRtaH zrImajjinakIrtiguravazca // 11 // eSAM zrImugurUgAM prasAdataH paTukutithimite 1516 varSe / jagrantha granthamima sugama zrIratnazekharaH sUriH // 12 // atra guNasatravijJAvataMsajinahaMsagaNivarapramukhaiH / zodhanalikhanAdividhI vyadhAyi sAnnidhyamudyuktaH // 13 // matyakSaraM nirIkSyAsya, granthamAnaM vinizcitam (vipazcidbhivi. ra nizcitA) paJcapaSTayadhikA'nuSTup sahasrANAM catuSTayI // 14 // tat zodhayantu sudhiyo yanmatimAnyAdavadyamuditamiha / grantho 'yaM cirasamayaM jayatAt jayadAyakazca vidAm // 15 // itizrItapAgacchagaganAigaNanabhomaNizrIsomasundaramaripaTTazrImunisundaramUripaTTAtiSTitazrIratnazekharamarikRtaH zrIAcArapradIpanAmA granthaH sampUrNaH // (granthAnaM 4065) Jain Education.inANIP For Private & Personal use only Haw.jaineibrary.org
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti zrImunisundarasUrivineyazrIratnazekharasUriviracitaH zrIAcArapradIpaH smaaptH| iti zreSThi devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAre granthAMkaH 71. JainEducational For Privale & Personal Use Only wrow.jainesbrary.org