Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06

Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

Page 42

ને ઉપર જણાવ્યા મુજબ વૃદ્ધિ ગૌ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી સંઘાવ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પડનાર. //દ્દરૂા.
तन्-व्यधीण-वसातः ५।१।६४॥
તનું વ્યધુ ફળ (૬) શ્ચ ધાતુને તેમ જ આકારાન્ત ધાતુને જ (૩) પ્રત્યય થાય છે. તેનું વ્યધુ પ્રતિ + રૂ અને શ્વત્ ધાતુને આ સૂત્રથી જ પ્રત્યય. “ાિતિ ૪-રૂ-૧૦’ થી તનુ વધુ અને શ્વસુ ધાતુના ઉપાન્ય આ ને વૃદ્ધિ ના આદેશ. રૂ ને “નામનો ૪--૧૦” થી વૃદ્ધિ છે આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી તા: વ્યાધ: પ્રત્યાયઃ અને શ્વાસ: આવો પ્રયોગ થાય છે. લવ + 3 ધાતુના અન્ય છે ને તું સÅ૦ ૪-ર-૧' થી ૩ આદેશ. ૩ + થી આ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી પણ પ્રત્યય. ‘ાત) ૪રૂ-રૂ' થી મા ને છે આદેશ.... વગેરે કાર્ય થવાથી અવશ્યાય: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ - વિસ્તાર કરનાર. શિકારી. વિશ્વાસ કરનાર. શ્વાસ લેનાર. મદ કરનાર.I૬૪.
--%ઃ શિત્યિક પાછલા
ગૃત નું અને રન્ ધાતુને શિન્લી સ્વરૂપ કત્તમાં મદ્ (5) પ્રત્યય થાય છે કર્મની કુશલતાને શિલ્પ કહેવાય છે; અને તડ્વાન્ને શિલ્પી કહેવાય છે. નૃત નું અને રમ્ભ ધાતુને આ સૂત્રથી એ પ્રત્યય. ‘સવર્ડ ૪-૨-૧૦” થી શું ના નો લોપ. નૃત્ ધાતુના ઝ ને જીયોપ૦ ૪-રૂ-૪ થી ગુણ આ આદેશ. નર્તજ નામને લાગે. ર-૪ર૦’ થી સ્ત્રીલિંગમાં ૩ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી નવી; વન: અને નક્ક: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ- નાચનારી. ખોદનાર. રંગનાર. (તે ત્રણેય પોતપોતાના કામમાં કુશળ) શન્જિનીતિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ શિલ્પી સ્વરૂપ જ કત્તમાં કૃતુ વન
- ૩૭