Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ના ISI અને નર્યા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - જાગવું તે. 19૦૪
शंसि-प्रत्ययात् ५।३।१०५॥
શંકુ અને પ્રત્યયાન્ત પ્રત્યય જેના અન્ત છે એવા) ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં ભાવ અને કભિનકારકમાં ન પ્રત્યય થાય છે. + શંકું અને ગોપાવે (T, ધાતુને “પી રૂ-૪-૧' થી કાર્ય પ્રત્યયાદિ કાર્યથી નિષ્પન પ્રત્યયાન્ત) ધાતુને આ સૂત્રથી જ પ્રત્યય. લત: ૪-રૂ-૮ર' થી જોડાય ના અન્ય સ નો લોપ. પ્રશંસ અને રોપાય નામને “માતું ર-૪-૧૮' થી સ્ત્રીલિંગમાં બાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પ્રશંસા અને રોપાયા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- પ્રશંસા. રક્ષા. ૦૧
तेटो गुरोर्व्यञ्जनात् ५।३।१०६॥
જે ધાતુની પરમાં 7 પ્રત્યયની પૂર્વે ટુ થાય છે - એવા ધાતુને છે કહેવાય છે. જે ધાતુમાં ગુરુ વર્ણ છે એવા જે ભજનાન્ત ધાતુને ભાવમાં અને કર્તભિન્નકારકમાં સ્ત્રીલિંગમાં ૩ પ્રત્યય થાય છે. દ (આ ધાતુની પરમાં 7 પ્રત્યયની પૂર્વે રૂ થાય છે. તેમાં હું ગુરુવર્ણ છે અને આ ધાતુવ્યસ્જનાત્ત છે.) ધાતુને આ સૂત્રથી જ પ્રત્યય. રૂંઠ નામને સ્ત્રીલિંગમાં “સાત ર-૪-૧૮' થી ના પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી હા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ઈચ્છા - ચેષ્ટા, જેટ રૂતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ગુરુવર્ણવાળા વ્ય%નાન્ત ર્ જ ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં ભાવ અને કભિનકારકમાં પ્રત્યય થાય છે. તેથી બં ધાતુને તેની પરમાં જે પ્રત્યયની પૂર્વે વિરોડ પતઃ ૪-૪-દર' થી રૂ નો નિષેધ કર્યો છે.) તે ર્ ન હોવાથી આ સૂત્રથી જ પ્રત્યય થતો નથી. જેથી ‘ત્રિય શિઃ રૂ59' થી જીિ પ્રત્યય. જો વ્યક્તન, ૪-૨-થી 7 નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી સ્તિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - સરકવું.
૨૦૨
