Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
તથા વય પ્રત્યય અને ત્રિય જિ: ૧-૩-૧૭ થી જીિ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે વિહામ્ ક્રિયાનું યામ્ અને કૃતિમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. (પ્રક્રિયા માટે તે તે સૂત્ર જુઓ.) અર્થ - કયું કામ કર્યું. મેં બધું કામ કર્યું. 1999ll
पर्यायाऽ र्हणोत्पत्तौ च णकः ५।३।१२०॥
પર્યાય (ક્રમ); અહ (યોગ્યતા); aણ; ઉત્પત્તિ; પ્રશ્ન નથા ઉત્તર - આ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો સ્ત્રીલિંગમાં ધાતુને ભાવમાં અને કત્તને છોડીને અન્યકારકમાં અવર () પ્રત્યય થાય છે. પર્યાય - મવત आसिका अने. भवतः शायिका । अर्ह - अर्हसि त्वमिरुभक्षिकाम्। ऋण - इक्षुभक्षिकां मे धारयसि। उत्पत्ति - इक्षुभक्षिका उदपादि। प्रश्न - कां कारिकामकार्षीः ? । आख्यान - सर्वां कारिकामकार्षम्। म आस् शी મક્ષ અને કૃ ધાતુને - આ સૂત્રથી ૪ (બ) પ્રત્યય. “નામનો. ૪-રૂ૧૭ થી શી ના રૂંને વૃદ્ધિ છે અને શ્રુ ના ઝ ને વૃદ્ધિ સામ્ આદેશ. કાસજ શાથવા પક્ષ અને કાર નામને સ્ત્રીલિંગમાં “બા ૨-૪-૧૮’ થી સાપુ પ્રત્યય. “મસ્યા) ર-૪-999 થી ૪ ની પૂર્વેના જ ને રૂ. આદેશ. “કૃતિ રૂ-9-૭૭ થી રૂલ્સ નામને મિક્ષવર્ગ નામની સાથે સમાસ. ... વગેરે કાર્ય થવાથી મસા શાયિકા સુસુમક્ષિવાનું અને વારિકાનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- બેસવાનો તારો વારો. સૂવાનો તારો વારો. તું શેલડી ખાવા માટે યોગ્ય છે. શેલડી ખાવાનું તને ઋણ છે. શેલડી ખાવાનું થયું. તે કયું કામ કર્યું. મેં બધું કામ કર્યું. ૧૨૦
नाम्नि पुंसि च ५।३।१२१॥
સંજ્ઞાના વિષયમાં સ્ત્રીલિંગમાં ધાતુને ભાવમાં અને કભિનકારકમાં ખવડ પ્રત્યય થાય છે. પ્રયોગાનુસાર એ વિદ પ્રત્યય કવચિત્ પુલિંગમાં
૨૦૯
