Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
મોચિત્તિ વાઝારદા
વચ્ચત્ શબ્દનો પ્રયોગ ન હોય તો, ઈચ્છાનું પ્રવેદન (જણાવવું) ગમ્યમાન હોય તો ધાતુને સપ્તમીનો પ્રત્યય થાય છે. છાનો મુશ્મીત મવાનું અહીં આ સૂત્રથી મુ ધાતુને સપ્તમીનો ફેંત પ્રત્યય થયો છે. અર્થ - હું ઈચ્છું છું આપ ખાવ. સવ્રિતીતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ વિ શબ્દનો પ્રયોગ ન હોય તો જ ઈચ્છાનું પ્રવેદન ગમ્યમાન હોય ત્યારે ધાતુને સપ્તમીનો પ્રત્યય થાય છે. તેથી વૃિત્. નીતિ ને માતા અહીં વ્રત શબ્દનો પ્રયોગ હોવાથી નીવું ધાતુને આ સૂત્રથી સતી નો પ્રત્યય થતો નથી. તેથી “તિ --૧૧' થી વર્તમાનાનો તિવુ પ્રત્યય થાય છે. અર્થ - શું મારી માતા જીવે છે? અહીં પ્રશ્નપૂર્વક માતા જીવે એવી પોતાની અભિલાષા ટ્વેિત પદના પ્રયોગથી અભિવ્યક્ત કરાઈ છે. રક્ષા
इच्छार्थे सप्तमी - पञ्चम्यौ ५।४।२७॥
ઈચ્છાર્થક ધાતુ ઉપપદ હોય તો ઈચ્છાઅવેદન ગમ્યમાન હોય ત્યારે ધાતુને સપ્તમી નો અને પશ્ચમી નો પ્રત્યય થાય છે. રૂંછામિ મુન્નીતા મુફ્ર વા મવાનું અહીં મુન્ ધાતુને આ સૂત્રથી સપ્તમીનો ત પ્રત્યય અને પચ્ચમીનો તામ્ પ્રત્યય થયો છે. અર્થ - હું ઈચ્છું છું; આપ ખાવ. અહીં સપ્તમીનિમિત્ત હોવા છતાં ક્રિયાતિપત્તિનો સંભવ ન હોવાથી ક્રિયાતિપત્તિનો પ્રયોગ થતો નથી. - એ યાદ રાખવું. રબા
विधि - निमन्त्रणाऽऽमन्त्रणाऽधीष्ट - सम्प्रश्न - प्रार्थने ५।४।२८॥
વિધિ, નિમત્રણ; આમત્રણ; અધીષ્ટ સમ્રશ્ન અને પ્રાર્થના અર્થવિશિષ્ટ કર્તા કર્મ કે ભાવસ્વરૂપ અર્થ પ્રત્યયાર્થ રૂપે વિવક્ષિત હોય તો
૨૪૨
