Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 278
________________ पाणावुपकर्षं पाण्युपकर्षं गृह्णाति भी उप + रुध् भने उप + कृष् ધાતુને આ સૂત્રથી ઈમ્ પ્રત્યય. યોહ૦ ૪-રૂ-૪ થી ધાતુના ઉપાન્ય ૩ને અને ઝને ગુણ છો અને સન્ આદેશાદિ કાર્ય અને ઉપર જણાવ્યા મુંજબ સમાસાદિ કાર્ય થયું છે. અર્થ ક્રમશઃ- બંને બગલમાં દબાવીને ઉઘે છે. ગોકુળમાં રોકીને ગાયો મૂકે છે. હાથથી ખેંચીને ગ્રહણ કરે છે. છપા प्रमाण-समासत्त्योः ५।४७६॥ લંબાઈનું પ્રમાણ તેમજ સંભ(ઉતાવળ)પૂર્વક કરાએલ સમ્બન્ધ - અર્થ ગમ્યમાન હોય તો, તૃતીયા અને સપ્તમી વિભજ્યન્ત પદની સાથે સમ્બન્ધ હોય ત્યારે; તુલ્યકર્તકાર્થક ધાતુને ધાતુના સમ્બન્ધમાં વિકલ્પથી મુ પ્રત્યય થાય છે. નોર્ષ યોર્ષ, યે ડરી હયારો ડેાચ્છનત્તિ અહીં ઉત્+ધાતુને આ સૂત્રથી જન્મ પ્રત્યય. ‘પોપટ ૪-રૂ-૪ થી ૪ ને ગુણ ૩૬ આદેશાદિ કાર્ય અને ‘તૃતીયો વા રૂ-૧૦” થી સમાસાદિ કાર્ય થયું છે. આવી જ રીતે केशैहिं केशग्राहं केशेषु ग्राहं केशग्राहं युध्यन्ते मी ग्रह धातुन मा સૂત્રથી જુનું પ્રત્યય. પ્રત્ ધાતુના ૩ ને “ઝિતિ ૪-રૂ-૧૦’ થી વૃદ્ધિ , આદેશ ‘તૃતીયો રૂ-૧-૧૦ થી સમાસ વગેરે કાર્ય થયું છે. વિકલ્પપક્ષમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ તુ ધાતુને આ સૂત્રથી જ પ્રત્યય ન થાય ત્યારે ‘વારે ૧-૪-૪૭' થી સ્વી પ્રત્યય. ‘બનગઃ૦ રૂ-ર-૦૧૪ થી ક્વા ને થપૂ આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી કુવેનોત્કૃષ્ણ ઝેિચ્છિનત્તિ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ બે આંગળ માપીને શેલડી કાપે છે. વાળથી પકડીને યુદ્ધ કરે છે. દ્દા ૨૭૩

Loading...

Page Navigation
1 ... 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292