Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પ્રતિજ્ઞા હેતુ ઉદાહરણ ઉપનય અને નિગમન સ્વરૂપ પંચાવયવ વાક્ય. મારૂ ધાતુને (પત્ય વતિ તત્ર) ધાતુને આ સૂત્રથી બન્ પ્રત્યય. “ઝિતિ ૪-રૂ-૧૦” થી વધું ના ને વૃદ્ધિ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી ગાવા: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - વણકરોની શાલા. ધરૂ (૩) ધાતુને (થીયૉડનાભિવા) આ સૂત્રથી ઘગુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી અધ્યાયઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - અધ્યયન. આવી જ રીતે વપુ ધાતુને (3ઘુવતિ તેન તમિનું વા), સ+ઠ્ઠ ધાતુને (સંહરન્તિ તેન); +ટ્ટ ધાતુને (નવરાત્તિ તેન તમિ7 વા), માથુ ધાતુને (ઘયતે તત્ર); ૬ ધાતુને (કીર્યને રિતિ), અને રૂ ધાતુને (નીતિડનેતિ) આ સૂત્રથી ઘનું પ્રત્યય... વગેરે કાર્ય ઉપર જણાવ્યા મુજબ થવાથી અનુક્રમે ઉદ્યવા સંહાર: વિહાર. ગાથા: હાઅને નાર. આ પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - પાત્રવિશેષ. કાલયમ. ચોર - જલચર પ્રાણી. અધિકરણ. સ્ત્રી. ઉપપતિ. I૧૩૪.
उदको 5 तोये ५।३।१३५॥
ધાત્વર્થ પાણી સંબંધી ન હોય તો; પુરુષની સંજ્ઞા - અર્થ ગમ્યમાન હોય ત્યારે કરણ અને આધારમાં ઉત્ક્સ ન્ ધાતુને ઘનું પ્રત્યાયનું નિપાતન કરાય છે. ઉદ્ય્ ધાતુને (ઉધ્યતે તેન) આ સૂત્રથી પગ પ્રત્યય. મન્ ના ર્ ને નિર૦ ૪-૧-૨૦૧૮ થી ૬ આદેશ. કૃતિ રૂ૧-૭૭’ થી તૈઇ નામને ૩ નામની સાથે સમાસાદિ કાર્ય થવાથી સૈવ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - તેલ ઉલેચવાનું સાધન. તોય રૂતિ ઝિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ધાત્વર્થ પાણીસંબન્ધી ન જ હોય તો પુરુષની સંજ્ઞા સ્વરૂપ અર્થ ગમ્યમાન હોય તો કરણ અને આધારમાં ઉદ્ય્ ધાતુને વેગ પ્રત્યયનું નિપાતન કરાયું છે. તેથી ઉોગ્યન: અહીં પાણીસમ્બન્ધી ધાત્વર્થ હોવાથી ૩૬+ન્ ધાતુને
૨૧૮
