Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
આદિથી પરમાં રહેલા ધાતુને ભાવમાં અને કર્મમાં વહુ પ્રત્યય થાય છે. તેથી {
ષણં વનમ્ અહીં અલ્પાર્થક પદ્ અવ્યયથી પરમાં રહેલા મું ધાતુને આ સૂત્રથી વહુ પ્રત્યય થતો નથી. પરન્તુ “વિક્રતવિ૦ ૯-૧૨૨' થી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ- થોડું મેળવવા યોગ્ય ધન. આ સૂત્રથી વિહિત હું પ્રત્યય તવ્ય વગેરે વૃકૃત્ય પ્રત્યયાદિનો બાધક છે ઈત્યાદિ “બૃહદ્ઘત્તિ થી જાણવું જોઈએ... II933
च्यर्थे काप्याद् भू-कृगः ५।३।१४०॥
કાર્થક કુર અને અકુઠ્ઠીર્થક સુ તથા શત્ નામથી પરમાં રહેલા; વ્યર્થવૃત્તિ (ષ્યિ પ્રત્યયાર્થીના વાચક) કર્તવાચક નામથી પરમાં રહેલા મેં ધાતુને અને વ્યર્થવૃત્તિ કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલા કૃ ધાતુને વહુ (ક) પ્રત્યય થાય છે. +ાવ્ય+મૂ દુઃવેરાનાના મૂયત);
+માય+મૂત્ર (સુવેનાનાનાન યો) અને પદ્માદ્યમ્ (ર્ષનાના મૂયતે) ધાતુને ભાવમાં તેમજ સુરક્ષાદ્ય+9 કુવેનાનાદ્ય પ્રાયઃ બિયત); ગુરૂમાલૂ+ (તુવેનાનાય માલ્ય: બિયત) અને કુંપા +$ (રૂંવના કા: યિત) ધાતુને કમમાં આ સૂત્રથી વહુ (ક) પ્રત્યય. મૂ ધાતુના છ ને અને વૃ5 ધાતુના
ને “નામિનો૦ ૪-૩-૧' થી ગુણ લો અને આદેશ. “ડયુ$૦ રૂ9-૪૨' થી સમાસ. “વિત્યન૦ રૂ-ર-999' થી કાય નામના અને ૬ નો આગમ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે કુતૂટ્યમવું અવતા; વાદ્યવે મવતા અને વાદ્યમ વિતા આવો પ્રયોગ તેમજ કુર્યાવરચૈત્રત્વયા; સ્વાયંકરપ્શત્રય અને વાટ્યરચૈત્રય આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ- આનાઢ્ય એવા આપનું દુઃખે આદ્ય (શ્રીમન્ત) થવું. અનાય એવા આપનું સુખે આદ્ય થવું. આદ્ય એવા આપનું સુખે આદ્ય થવું, અનાઢ્ય એવો ચૈત્ર તારા વડે દુઃખે આદ્ય બનાવાયો. આર્ય થ અનાર અનાય એવો ચૈત્ર તારા વડે સુખે આય બનાવાયો. અનાઢ્ય એવો ચૈત્ર
નો એવો શેત્ર ૨૨૧
