Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
તારા વડે સુખે આદ્ય બનાવાયો.
વ્યર્થ તિ વિમ્ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ કાકચ્છાર્થક
વગેરે નામથી પરમાં રહેલા વ્યર્થવૃત્તિ જ કર્યું અને કર્મવાચક . નામથી અનુક્રમે પરમાં રહેલા પૂ અને શ્ર ધાતુને વત્ પ્રત્યય થાય છે. તેથી હુયેન મૂયતે અહીં નામથી પરમાં રહેલ કર્તવાચક સત્ય નામ વ્યર્થવૃત્તિ ન હોવાથી તેનાથી પરમાં રહેલા દૂ ધાતુને આ સૂત્રથી વ પ્રત્યય થતો નથી. અર્થ- દુઃખે ધની બને છે. અહીં આઢય જ થોડો વિશેષ આદ્ય બને છે - એ તાત્પર્ય છે. અથવા વિદ્યમાન પણ વ્યર્થ ની વિવક્ષા કરી નથી. ... I૧૪all
શહૂ - શુધિશિ-પૃવિ-કૃપાડતોના પારા ૪૧
કચ્છાર્થક અને અંકીર્થક સુ તથા રૂંવત્ નામથી પરમાં રહેલા શા યુધુ કૃશ વૃ૬ પૃ૬ અને શાસક્ત ધાતુને (દૂ. નં. ૩-રૂ-ર૧ માં જણાવ્યા મુજબ) ભાવ અને કર્મમાં મન પ્રત્યય થાય છે. કુશા; सु+शास्; ईषत्+शास्; दुर्+युध्; सु+युध्; ईषद्+युध्; दुर+दृश्; दुर्+धृष्; કુમૃ૬ અને ૭+૩+સ્થા (કાકાન્ત) ધાતુને આ સૂત્રથી સન પ્રત્યય.
યો૪-રૂ-૪ થી ધાતુના ઉપાન્ય ૩ ને ગુણ ગો અને ઝને ગુણ { આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે કુશાસન, સુશાસન પછી; કુર્યોધન, સુયોધન: ષોથ, દુર્ણ સુઈર્ષા, તુ: અને દુરુસ્થાનમ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ- દુઃખથી શાસન (શિખામણ) યોગ્ય. સુખથી શાસન યોગ્ય. સુખથી શાસન યોગ્ય. દુઃખથી લઢવા યોગ્ય સુખથી લઢવા યોગ્ય. સુખથી લઢવા યોગ્ય. દુઃખથી જોવા યોગ્ય. દુઃખથી તિરસ્કાર યોગ્ય. દુઃખે ખમાવવા યોગ્ય. દુઃખે ઉઠવું. (અહીં સન પ્રત્યય ભાવમાં વિહિત છે. બાકી બધે કર્મમાં વિહિત છે. થા ના નો ઉદ્દઃ થા. 9-રૂ-૪૪ થી લોપ થયો છે.) ઘ૧૪૧
૨૨૨
,
