Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ગોવા-સંઘ-વદ-શ્રાવ્યન-ચાડડળ-નિયમ-વ-મા
कषाऽऽकष- निकषम् ५।३।१३१॥
પુરુષ-સંશા અર્થ ગમ્યમાન હોય તો કરણ અને આધારમાં તે તે ધાતુને હૈં પ્રત્યય કરીને ગોવરી સંઘ વહ વ્રન વ્યન સ્વ. આપળ નિયમ વજ્ર મા ઋષ ઞાષ અને નિષ નામનું નિપાતન કરાય છે. ો ઉપપદ ઘ ્ ધાતુને આ સૂત્રથી વૅ પ્રત્યય. કર્યુń૦ રૂ-૧-૪૧' થી સમાસાદિ કાર્ય થવાથી ગોવર્ઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. સમ્TM ્ વ ્ પ્ વિાન્ હર્દૂ બા+પત્ નિમ્પનું વઘુ મણ્ બ્ બા+વ્ અને નિ+પ્ ધાતુને આ સૂત્રથી જ્ઞ પ્રત્યય. વપ્ ના હૂઁ ને ચા૦ ૪-૧-૧૧૨' થી ૢ આદેશ. મન્ ના ગ્ ને “ઽનિટ૦ ૪-9-999′ થી ર્ આદેશ વગેરે કાર્ય થવાથી અનુક્રમે સશ્વર:; વહ; વ્રનઃ; વ્યન:; સ્વ:; બાપા:; નિયમઃ; ય: (વ્ અને હૂઁ ને અભેદ હોવાથી); મા; વ:; બાળવ:; અને નિષ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - વિષય. માર્ગ. બળદનો સ્કન્ધપ્રદેશ. ગોકુળ. પંખો. દુષ્ટ. બજાર. શાસ્ત્ર. બગળો. સ્ત્રીચિહ્નયોનિ. સોનાની કસોટીનો પત્થર. સોનાની કસોટીનો પત્થર. સોનાની કસોટીનો પત્થર. બહુલાધિકાર આ સૂત્રમાં પણ પ્રવર્તતો હોવાથી વઃ અહીં હૈં પ્રત્યય આ સૂત્રથી કત્તમાં થયો છે. પુરુષસંજ્ઞાની જેમ ચિત્ નપુંસક સંજ્ઞામાં પણ કરણમાં અથવા આધારમાં આ સૂત્રથી વૅ પ્રત્યય થતો હોવાથી મામ્ આવો પ્રયોગ થાય છે. ગોવર્ઃ વ્રન: હજ: બાવળ: નિયમ: ષઃ આષઃ અને નિષઃ અહીં આધારમાં ય પ્રત્યય વિહિત છે. સગ્વરઃ.... ઈત્યાદિ સ્થળે હૈં પ્રત્યય કરણમાં વિહિત છે. તેમજ નિપાતનના કારણે અત્ ધાતુને ‘પપ૦ ૪-૪-૨' થી પ્રાપ્ત પણ વી આદેશ થતો નથી.૧૩૧॥
૨૧૬
