Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
ધાતુના કર્મના અંગને ધાત્વર્થસંબંધથી સુખ થાય છે, તે ઘાતુને નપુંસકલિંગમાં ભાવમાં મન પ્રત્યય થાય છે. આ પ્રમાણે સૂત્રાર્થ થશે. ત્યારે ઉપર્યુકત સ્થળે મનદ્ પ્રત્યયનું વારણ આ સૂત્રમાં શરૃ પદના ઉપાદાનથી શકય છે. “જેનિટિ ૪-રૂ-૮રૂ' થી નાપનમ્ અહીં નાખે ધાતુના રૂ નો લોપ થયો છે.
ગતિ વિ? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જે કર્મના સ્પર્શથી કર્તાના અંગને જ (મનને જ નહિ) સુખ થાય છે. તાદૃશ કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલા ધાતુને નપુસંકલિંગમાં સર્વ પ્રત્યય થાય છે. તેથી પુત્રય ધ્વગ્નને સુવમ્ અહીં પુત્રના આલિંગનથી માત્ર મનને સુખ થતું હોવાથી ર+સ્વસ્ ધાતુને આ સૂત્રથી મન પ્રત્યય થતો નથી. જેથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ ટુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થાય છે. અર્થ- પુત્રનું આલિંગન સુખકર છે.
સુમતિ ?િ = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ જે કર્મના સ્પર્શથી કત્તના અંગને સુખ જ (ગમે તે નહિ) થાય છે. તાદૃશ. કર્મવાચક નામથી પરમાં રહેલા ધાતુને વન પ્રત્યય થાય છે. તેથી
દવાનાં મનમેં અહીં કાંટાના સ્પર્શથી કત્તના અંગને સુખ થતું ન હોવાથી મૃત્ ધાતુને આ સૂત્રથી સનત્ પ્રત્યય થતો નથી. જેથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ મન પ્રત્યય. “થો૦ ૪-રૂ-૪ થી મૃદુ ધાતુના ઝને ગુણ આ આદેશાદિ કાર્ય થવાથી મનનું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થકાંટાનું મદન.રા.
रम्यादिभ्यः करि ५।३।१२६॥
રવિ ગણપાઠમાંના મ્ વગેરે ધાતુને કમિાં બનત્ પ્રત્યય થાય છે. રમ્ અને મ્ ધાતુને આ સૂત્રથી મન પ્રત્યય. સ્ત્રીલિંગમાં રમા
૨૧૩
