Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
મૃગોઝા-વાગ્યા-તુળા-કૃપા-મા-બાપના પારાશા
मृगया इच्छा याञ्चा तृष्णा कृपा भा श्रद्धा अने. अन्तद्धा- भ. નામોનું સ્ત્રીલિંગમાં નિપાતન કરાય છે. રૂછી આ નામ ભાવમાં અને પૃયા વગેરે નામો ભાવ અને કભિનકારકમાં નિપાતિત છે. કૃમિ (મૃગ + ) ધાતુને આ સૂત્રથી શ પ્રત્યય; તેમજ શત્રુ વિકરણ. શ ની પૂર્વે વઃ શિતિ રૂ-૪-૭૦” થી પ્રત્યયની પ્રાપ્તિ હતી, તેનો આ સૂત્રથી નિષેધ. 5 + 1 + 3 આ અવસ્થામાં નામનો. ૪-૩-૧' થી રૂ ને ગુણ | આદેશ. તુકાયા. ર-૧-૧૦રૂ' થી શત્ (ક) નો લોપ. મૃગ નામને સ્ત્રીલિંગમાં સાત -૪-૧૮' થી માથું પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી કૃપયા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - શિકાર. ફક્ ધાતુને આ સૂત્રથી શ પ્રત્યય. “નિષ૦ ૪-૨-૧૦૬ થી ૬ ને છું આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ રૂછ નામને બાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી રૂછા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - ઈચ્છવું. યાત્ ધાતુને આ સૂત્રથી પ્રત્યય. “તવસ્થ૦ ૧-૨-૬૦૦ થી 7 ને શું આદેશ. ઉપર જણાવ્યા મુજબ યોગ્ય નામને બાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી વાગ્યા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - માગવું તૃષ ધાતુને આ સૂત્રથી નસ્ (1) પ્રત્યય. ઉપર જણાવ્યા મુજબ તૃળ નામને બાપુ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી તૃMા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પિપાસા. #૫ ધાતુને આ સૂત્રથી ૩ (૩) પ્રત્યય; તથા ને ઋ આદેશ. કૃપ નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ સાધુ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી કૃપા આવો. પ્રયોગ થાય છે. અર્થ- દયા. મા ધાતુને આ સૂત્રથી સન્ (ક) પ્રત્યય. ફત૪-૩-૨૪ થી મા ધાતુના મા નો લોપ. આ નામને ઉપર જણાવ્યા મુજબ સાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી બા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પ્રભા. શત્ + થ અને અન્ત+ ઘા ધાતુને આ સૂત્રથી ન પ્રત્યય. ઘા ધાતુના મા નો ઉપર જણાવ્યા મુજબ લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી શ્રધા અને સત્તા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ શ્રદ્ધા. અન્તધનિ થવું. 1909ો.
૨૦૦
:
