Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
भृगो नाम्नि ५॥३॥९॥
સંજ્ઞાના વિષયમાં કૃ ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં ભાવમાં વધુ () પ્રત્યય થાય છે. પૃ ધાતુને આ સૂત્રથી ચપુ (૫) પ્રત્યય. “સ્વર્યા૪-૪99રૂ' થી ઘાતુના અને તુ નો આગમ. મૃત્ય નામને સ્ત્રીલિંગમાં સાત ર-૪-૧૮' થી મા પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી મૃત્યા આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - દાસી. નાનીતિ વિમે? = આ સૂત્રથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ સંજ્ઞાના વિષયમાં જ 5 ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં ભાવમાં વય પ્રત્યય થાય છે. તેથી સંજ્ઞાનો વિષય ન હોય ત્યારે પૃ ધાતુને સ્ત્રીલિંગમાં ભાવમાં ‘ત્રિયાં જીિ: ૧-૩-૨૦” થી જીિ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી મૃતિઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ - પોષણ કરવું. II૧૮ના
સમર - નિપ-નિષ૬-શીલુ-રિવર-મનીષ પારાશા
સ્ત્રીલિંગમાં સંજ્ઞાના વિષયમાં સન્ + અ નિ +ાત્ અથવા પ૬ નિ + સ; શ (f); ;; વિવું ; મન અને રૂ ધાતુને ભાવમાં અને કત્તને છોડીને અન્યકારકમાં વધુ પ્રત્યય થાય છે. પૂર્વસૂત્રથી આ સૂત્રનો પૃથયોગ હોવાથી મારે હવે નો આ સૂત્રમાં અધિકાર નથી. “રિપનિષદ્ - આ પ્રમાણે સંધિયુકત નિર્દેશથી આ સૂત્રમાં પતું અને દ્ ઉભયનો સંગ્રહ છે. સન્ + [; નિ + પત્ અથવા પ રિ + સશ, તુ વિન્ મન અને રૂણ ધાતુને આ સૂત્રથી વ૬ () પ્રત્યય. “વિતિ યિ શમ્ ૪-૨-૨૦૧' થી શી ધાતુને શય આદેશ. “સ્વસ્થ૦ ૪-૪-૧૧૩ થી , અને રૂ ધાતુના અને તુ નો આગમ. समज्य निपत्य (निपद्य) निषद्य शय्य सुत्य विद्य चर्य मन्य माने, इत्य નામને સ્ત્રીલિંગમાં “માતુ -૪-૧૮' થી સાપુ પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી અનુક્રમે સમજ્યા નિપજ્યા નિષદ્યા શય્યા સુત્યા વિદ્યા વર્યા મજ્યા અને ત્યાં આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- સભા. કાદવવાલી - ચીકણી જમીન.
૧૯૮
