Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રત્યય થાય છે. વદરિદ્ અને પ્ર+જિલ્ ધાતુને આ સૂત્રથી વશ પ્રત્યય. “સ્થ૦ રૂ-૧-૪૨” થી તપુરુષસમાસ. “વિત્યન૦ રૂ-ર-999' થી વદ અને લગ્ન નામના અને મુ નો આગમ.... વગેરે કાર્ય થવાથી વદિ: અને સબંદિ: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ- બળદ. પ્રાસાદ..
बहुविध्वरुस्तिलात् तुदः ५।१।१२४॥
કર્મવાચક વદુ વિધુ રુપૂ અને તિરું નામથી પરમાં રહેલા તુન્ ધાતુને (કત્તમાં) ઘર () પ્રત્યય થાય છે. વધુ+તુ, વિધુ+તુ +તુમ્ અને તિસ્તુ ધાતુને આ સૂત્રથી પ્રત્યય. શુ પ્રત્યયની પૂર્વે તુલા : રૂ-૪-૮૭ થી શ પ્રત્યય. “સુરીયા, ૨--૧૦રૂ' થી શ ના 4 નો લોપ. “રૂછું છતા રૂ9-૪' થી તપુરુષસમાસ. “સંયોગ - 9-૮૮' થી સરુવું ના ૬ નો લોપ. વિત્યન૦ રૂ--999’ થી તુ ની પૂર્વે મુ નો આગમ વગેરે કાર્ય થવાથી વદુતુદ્દઃ વિધુતુઃ અને તિરુતુઃ આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશ - યુગ. રાહુ. પીડા કરનાર. કાગડ./૧૨૪||
હાર - વાત - શઘાત તપાડન-હાર પાછી ૨૫II
કર્મવાચક ઢીટ નામથી પરમાં રહેલા તત્ ધાતુને કર્મવાચક વાત નામથી પરમાં રહેલા સન્ ધાતુને તેમજ કર્મવાચક શક્ઘ નામથી પરમાં રહેલા 1 (99 રૂ9) ધાતુને વઘુ પ્રત્યય (કત્તમાં) થાય છે. શ્રીટે+તમ્ ; વાત+નું અને શક્ય+ઠ્ઠા ધાતુને આ સૂત્રથી વશ પ્રત્યય. તપુ અને ઉનનું ધાતુની પરમાં “ ૦ રૂ-૪-૭9' થી શત્ પ્રત્યય. “સુસ્થા૦ - 9-99રૂ' થી શ ના 1 નો લોપ. ઉલ્યુ¢ છતા --૪૨ થી તપુરુષ-સમાસ. વિત્યવ્યથા૦ રૂ-ર-999’ થી પૂર્વપદના અને મુ નો આગમ. હા + વશ આ અવસ્થામાં હવઃ શિતિ ૪-૧-૧ર થી હી ને
૬પ
